CC CH

TI N T chung v cc ch ti n t

Ph n 1. Nh ng v n

1. a.

b.

c.

Khi ni m: Ch ti n t l hnh th c t ch c l u thng ti n t c a qu c gia, c quy nh b ng lu t php. Cc nhn t c a ch ti n t . Ch ti n t c 3 y u t : Nhn t th nh t ; - B n v ti n t : L c s nh gi ng ti n qu c gia, l tiu chu n chung m m i n c ch n lm c s cho ch ti n t c a mnh. - Tiu chu n chung m l ch s loi ng i ch n lm c s cho ti n t c a cc qu c gia l hng ha, ti p n l ki lo i gi: vng, b c; ti p n l ngo i t . Hi n nay h u kh p cc n c u s d ng b n v ti n t l s c mua hng ha d ch v ( c ngh a l tiu chu n chung lm c s nh gi ng ti n qu c gia l s c mua hng ha d ch v c a ng ti n ). - B n v ti n t l nhn t quan tr ng hng u v n l c s c a ton b ch l u thng ti n t . Nhn t th hai; n v ti n t : M i qu c gia u c n v ti n t c a ring mnh v c quy nh b ng php lu t. n v ti n t g m cc y u t sau: + Tn g i v k hi u: M i n c ( ho c m t s n c ) t tn ring cho ng ti n n c mnh ( ho c ng ti n chung c a m t s n c ) VD: n v ti n t c a Vi t Nam l ng, k hi u qu c t l VND; n v ti n t c a M l Dollar, k hi u qu c t USD ( United States Dollar ) n v ti n t c a Nh t B n l Yn, K hi u qu c t l JPY (Japan Yen) n v ti n t c a kh i c ng ng chung Chu u l EURO, k hi u qu c t l EUR Vi c k hi u ng ti n th ng nh t theo tiu chu n qu c t s cho php ti t ki m thng tin trong cc giao d ch h i oi gi a cc n c. + V tiu chu n o l ng ( tiu chu n gi c ) cc n c u quy nh n v ti n t v tiu chu n gi c c a ng ti n . C n c quy nh hm l ng vng, c n c quy nh gin ti p thng qua t gi h i oi v i m t ng ti n ho c m t nhm cc ng ti n, c n c th l y l s c mua c a hng ha d ch v . Nhn t th ba: - Cng c trao i: T c l nh ng cng c c s d ng th c hi n mua bn hng ha, d ch v ho c thanh ton cc kho n n nh ti n gi y, ti n kim lo i, ti n ghi s , ti n i n t Ni chung, trong ch ti n t , y u t th ng thay i l b n v ti n t . L ch s pht tri n tin t cho th y r ng b n v ti n t c a ti n t c a cc n c do i u ki n kinh t c

th c a m i th i k quyt s d ng:

nh. Cho

n nay, cc ch

b n v ti n t sau y

Ti n th i H Qu Ly

ng 5 ng D

ng

Ti n Ng y 2. Ch l u thng ti n kim lo i

a. Ch b n v b c. L ng ti n c a m t n c c m b o b ng m t tr ng l ng b c nh t nh theo php lu t c a n c , theo Nh n c khng h n ch vi c c ti n b c, ti n gi y Qu c gia c Nh n c xc nh m t tr ng luojng b c nh t nh, c t do chuy n i ra b c theo t l quy nh v c l u thng khng h n ch , ch b nv b c c l u hnh ph bi n vo u th k XIX tr v tr c. b. Ch song b n v . D i ch song b n v , ng ti n c a m t n c c xc nh b ng m t n c c xc nh b ng m t tr ng l ng c nh c a hai kim lo i, th ng l vng v b c. V d , N m 1972 M 1 la vng = 1, 603 gam vng rng, 1 la b c = 24,06 gam b c rng. T c tr ng l ng c a 1 la b c n ng g p 15 l n tr ng l ng 1 la vng. c. Ch b n v ti n vng Ch b n v ti n vng l ch b n v m ng ti n c a m t n c c m b o b ng m t tr ng l ng vng nh t nh theo php lu t. Nh ng y u t c n thi t c a b n v ti n vng g m: y Nh n c khng h n ch vi c c ti n vng. y Ti n gi y qu c gia c nh n c xc nh m t tr ng l ng vng nh t nh, v c t do chuy n i ra vng theo t l quy nh. y Ti n vng c l u thng khng h n ch . 3. Ch b n v vng th i. Ch b n v vng th i c ng quy nh cho n v ti n t qu c gia m t tr ng l ng vng c nh. Nh ng vng c c thnh th i m khng c thnh ti n. Trong ch b n v vng th i, vng khng l u thng trong n n kinh t , m ch d tr lm ph ng ti n thanh ton qu c t v chuy n d ch ti s n ra n c ngoi. Ti n gi y qu c gia c i ra vng theo lu t nh, nh ng ph i m t s l ng ti n gi y nh t nh, t nh t ph i t ng ng m t th i vng. Ch b n v vng th i c p d ng Anh n m 1925 v quy nh mu n i ti n gi y l y vng ph i i t nh t l 1500 b ng Anh, p d ng Php n m 1928 v i s ti n gi y ph i i t nh t l 225.000 Francs 4. Ch b n v vng h i oi Ch b n v vng h i oi l ch b n v trong ti n gi y qu c gia khng c tr c ti p chuy n i ra vng, mu n i ra vng ph i thng qua m t ngo i t . Ngo i t ph i c t do chuy n i ra vng, nh la M , b ng Anh Ch b n v h i oi vng c p d ng t i n n m 1898, H Lan 1928, c 1924 5. Ch b n v ngo i t . Ch b n v ngo i t l ch ti n t m n v ti n t qu c gia c xc nh b ng n v ti n t c a n c ngoi (ngo i t ). ph i l cc ngo i t m nh v c t do chuy n i trn th tr ng.

Ch b n v ny c s d ng ph bi n i v i cc n c thi u vng ho c v m t chnh tr b l thu c vo cc n c khc (cc n c trong kh i c ng ng Anh sau cu c chi n tranh th gi i l n th nh t). khuy n khch th ng m i qu c t v t ng tr ng kinh t m t cch c tr t t , ch b n v ngo i t ny c hnh thnh cc n c t b n ch ngh a. Ch b n v ny c hnh thnh cc n c t b n ch ngh a. Ch b n v ny c th nh hnh t n m 1944 n 1971 v c hai s ki n n i b t: - Vo cu i chi n tranh th gi i l n hai, M chi m h u ph n l n vng c a th gi i. Do , B ti chnh M , theo hi p nh qu c t quy nh vng v la M c th chuy n i c l n nhau, theo t l 35 la cho m t ounces vng. Theo , theo hi p nh qu c t , Ngn hng trung ng cc n c tham gia hi p nh duy tr m t t gi c nh ng ti n c a h so v i ng la M . - Ch b n v ngo i t ny hon thnh s m nh c a n l khuy n khch th ng m i qu c t v khi ph c kinh t sau chi n Tranh Th Gi i Th II. Nh ng t nh ng n m 1960 ch ny b t u s p , b i ng la M l m pht v d tr vng c a M gi m st nghim tr ng. Ch b n v ngo i t ny k t thc khi t ng th ng M Nixon tuyn b khng i la gi y ra vng ngy 15/08/1971. 6. Ch ti n gi y khng chuy n i ra vng c b n v l s c mua hng ha d ch v . - L ch ti n t trong n v ti n t c a m t n c khng th t do chuy n i ra kim lo i qu, m gi tr th c t c a ng ti n cc n c ph thu c vo s c mua c a n, t c l s l ng hng ha hay d ch v m c th mua c. u nh ng n m 1930 ch b n v ny tr thnh ph bi n. Vng ch c dng thanh ton cc kho n n qu c t , n b rt kh i l u thng trong n c v khng dung lm ti n t v khng c i ti n gi y ra vng. - Gi tr c a m t n v ti n t c xc nh b ng s c mua c a n, v c o b ng s ngh ch o c a m c gi c chung. Nh v y, m c gi c chung cng cao th gi tr hay s c mua c a m t n v ti n t cng th p v ng c l i. Ph n hai: Ch l u thng ti n t Vi t Nam 1. Th i k phong ki n. Th i k phong ki n nh Tr n l u hnh ti n c b ng ng, y l ti n c c u tin Vi t Nam