You are on page 1of 538

Theravda (Thng-ta b)

Ch Gii Lut Thin Kin

Samantapsdik Nma Vinayatthakath Hn dch: Tng-gi-bt--la (Sanghabhadra) Vit dch: T kheo Tm-Hnh (Carna-citto Bhikkhu) Pht Lch 2543 (1999) --- o0o --Ngun http://thuvienhoasen.org Chuyn sang ebook 26-8-2009 Ngi thc hin : Nam Thin namthien@gmail.com Link Audio Ti Website http://www.phatphaponline.org Mc Lc
Li Ngi Dch Li Tri n Quyn th nht Phm Ta Phm Bt-X-T: Kt tp Php tng Phm A-Dc Vng: Kt tp Php-tng Quyn th hai Quyn th ba Quyn th t Quyn th nm Phm i Mc-Kin-Lin Quyn th su Phm Ca-lan- (Kalandaka-vagga) Quyn th by Quyn th tm Quyn th chn Quyn th mi Quyn th mi mt Quyn th mi hai

Php tng-tn th hai (Sanghdisesa.2) Quyn th mi ba Php tng-tn th ba (Sanghdisesa-3). Php tng-tn th t (Sanghdisesa.4) Php tng-tn th nm (Sanghdisesa, 5) Php tng gi b thi sa 6 (Sanghadisesa 6) Gii tng tn 7 (Sanghdisesa 7) Gii tng- tn th 8 (Sanghdisesa, 8) Gii Tng Tn 9 (Sanghdisesa 9) Php Tng tn th 10 (Sanghdisesa 10) Php Tng tn 11 (Sanghdisesa 11) Php Tng tn th 12 (Sanghdisesa 12) Quyn th mi bn Php Tng tn 13 (Sanghdisesa 13) Hai Php Bt nh (Aniyata) Php Bt nh Th Hai (Aniyata) 1. Gii th nht (Nissaggiyapcittiya 1) 2. Gii th hai (Nissaggiyapcittiya 2) 3. Gii th ba (N.P 3) 4. Gii th t ( N.P 4) 5. Gii th nm (N.P 5) 6. Gii th su (P.N 6) Quyn th mi lm 7.Gii th 7 ( N.P 7) 8.Gii th 8 (N.P 8) 9.Gii th 9 (P.N 9) 10.Gii th 10 ( P.N 9 - 10?) 11.Gii th 11 (P.N 11) 12.Gii th 12 (P.N 12) 13.Gii th 13 (P.N 13) 14.Gii th 14 (P.N 14) 15.Gii th 15 (P.N 15) 16.Gii th 16 (N.P 16) 17.Gii th 17 (P.N 17) 18.Gii th 18 (P.N 18) 19.Gii th 19 (P.N 19) 20.Gii th 20 - 23 (N.P 20 - 23) 24.Gii th 24 (P.N 24) (Thiu 4 gii: t gii 25 n gii 28) 29.Gii 29 (P.N 29) 30.Gii th 30 (P.N 30) Quyn th mi su GII T KHEO NI Quyn th mi by Gii tng (nimitta) v Cng gii (sima) Quyn th mi tm

Kin v y Ca Thi Na (Kathina). Kin v t kheo ny Phm i c X Li Pht hi Ba Ly v lut hnh

-ooOoo"Vinayo Ssana Mlam" Gii Lut L Nn Tng Ca Pht Php -oOo-

Li Ngi Dch
Ch gii lut Thin-kin, nguyn bn Thin kin t b sa (Paly: Samantapsdik) 18 cun, do Tng-gi-bt--la (Sanghabhadra - ChngHin, t Ngi Buddhaghosa) dch t thi Nam-T, vo khong Vnh minh nm th 06 Dng lch nm 488 ti cha Trc lm, Qung chu, Trung quc, gii thch Lut Theravda theo truyn tha ca Thng ta b Tch-lan. B ch gii ny l mt trong nm b lun gii thch v lut trong Lut b thuc Hn dch Bc truyn i tng kinh lu hnh ti Trung quc v c a vo i chnh tn tu i tng kinh N.1462, tp 24 do Nht bn bin tp. T Quyn 1 n Quyn 5 ghi li mt phn sinh hot ca Tng on sau khi Pht Nit bn, cc cuc kit tp kinh in v s truyn tr lut tng, ch t truyn tha, sinh hot tng on... n s vic Trng lo Mahinda con trai vua A-dc truyn Pht gio sang Tch lan. T Quyn 5 tr v sau gii thch gii bn t kheo v cc kin . i chiu b lut ny vi Nam truyn i tng kinh th phn Ta nm phn Thin-kin lut ch t tp 70, phn s vua A-dc v ch t truyn tha phn i vng thng s tp 65, t Quyn 5 tr v sau nm phn tn trong Lut tng t tp 1 n 5. B lun ny l mt bn sao dch t bn ch gii Lut tng Nam truyn ca Lun s Pht-Minh Buddhaghosa son thut vo u th k th V. Trong B lun ny c ni n s vic khng chp nhn cc hc gii lin quan n thp Pht trong phn chng hc php ca lut T phn. Th t v ni dung gii thch tng hc gii trong b ny theo th t lut tng Nam truyn v quan im ca Thng ta b Tch lan m ti liu trch dn l Lut tng Theravda, Thanh tnh o lun Visuddhimagga ca Ngi Pht Minh v nhng mu chuyn v tr lut ti Tch-lan.

Nguyn bn, cc gii khng ghi r th t, chng ti cho thm th t theo ch thch ca tng i chnh v gii bn ca Lut tng Theravda. Trong phn gii thch, c nhng cu khng nu r chnh vn Lut m ch gii thch, chng ti dch theo nhng on tng ng trong Lut tng Nam truyn. Vi nhng cu m nguyn bn trch dn Thanh tnh o lun nhng ti ngha, ti dch theo nhng cu tng ng trong bn Vit dch Thanh tnh o ca Ny s Tr Hi. Phn gii thch tng hc gii v cc Kin , gp nhng ch kh hiu, chng ti da theo phn gii thch trong Lut xut gia ca Ngi H tng, T thanh tnh gii ca Ngi Bu chn v T phn hp ch, Yt ma yt ch ca Ha thng Tr th dch. Ngoi ra, gp nhng ch ngoi kh nng, khng tm c ti liu, chng ti c tham kho kin ni Thy Vin-Minh v i c H-Php Bu long. Bn Hn dch ny khng y nh nguyn bn ch gii bng Ply ca Ngi Buddhaghosa, c mt s hc gii b lc i, phn gii thch cng ch nu ra nhng vn cn thit. Ngay c trong phn gii thch ny, nu khng i chiu vi Lut tng Nam truyn v tham kho cc bn ch thch khc v lut th cng kh nhn nh c cc vn m tc gi mun ni. Dch b lut ny, chng ti hy vng gii thiu n c gi mt tc phm ca Pht gio Nam truyn nm trong h Hn dch Bc truyn i tng kinh m trc y c cc v lut s theo h Bc truyn ng Nam thng trch dn trong cc bn ch thch v lut trong Lut b Hn dch. ng thi, chng ti cng mun ng gp mt phn ti liu v lut Theravda cho qu v Tng ny trong cc h phi Vit nam c lu tm nguyn cu v Lut. Ngoi ra, bn dch ny cng p ng mt phn tm nguyn dch Tng lut ra Vit ng ca Thy Tnh Hnh, i loan. Nhng thut ng, danh t, nhng vn m bn Hn vn phin m hay gii thch theo cch Hn dch, chng ti ghi Ply vo ngi c d nhn nh. Tuy nhin, c nhng on, chng ti ghi c nguyn vn Ply vo cc v c gi ch gip chng ti r ngha vn nu pht hin nhng ch sai

nhm hay khng ng vi truyn thng Lut ca Theravda do ngi dch hay t bn Hn dch th chng ti s sa li v ch thch r. Sau khi dch xong, ti c Lut s Thch ng Minh chng ngha cho tng cun. Bn dch ny, chng ti s dng nhng thut ng ang dng trong cc b lut ca Nam tng v Bc tng bng Vit ng ang lu hnh. Tuy nhin, vn c nhng cu, nhng on s kh hiu i vi nhng v cha quen tip cn vi vn lut v l iu chng ti khng th lm khc i c. y l bn dch cha hon chnh, ti thnh knh mong cc v thin tri thc ch dy cho nhng ch sai, st bn dch ny c sa cha hon chnh hn. Long sn Vihra, Nha-trang Ma h PL 2543 T kheo Tm-Hnh (Carna Citto Bhikkhu) --ooOoo-Con thnh knh dng bn dch ny n: - Ha thng Siu Vit, cha K vin, Si gn - Ha thng H Nhn, cha Thin Lm, Hu - Thy Vin-Minh, cha Bu Long, Si gn truyn gii v hng dn con sng phm hnh trong php lut ca c Pht. Carna Citto Bhikkhu (T kheo Tm-Hnh) --ooOoo Ti Liu Tham Kho Trong qu trnh dch, chng ti tham kho cc b: Hn dch Nam truyn Lut tng, i loan Hn dch Nam truyn i tng kinh, i loan

Lut xut gia ca Ngi H Tng T phn Hp ch v Yt-ma yt ch ca HT Tr Th T thanh tnh gii ca Ngi Bu Chn Vit dch Thanh tnh o ca Ny s Tr Hi, Vit dch i Vng thng s ca i c Minh Hu T in v t in: Ply Vit ca Ngi Bu Chn Thi Ply Hn ca Ngi Nhn-Nguyn, Thi lan Pli English Dictionary ca Pali Text Society London Pht quang i t in, i loan Pht hc t in, H ni Khang hy t in, T hi i t in Hn ng, Tam dn th cc T in Hn Vit, Thiu Chu Hn Vit t in ca o Duy Anh v L Vn Hng Vit nam t in, Khai tr tin c T in Vit nam, Vin ngn ng hc nng xut bn Chng ti chn thnh tri n tc gi cc tc phm trn, nht l Pht t L Hu Chiu cng cc Pht t khc i Loan gi cho B Nam truyn Lut tng v trn b Hn dch Nam truyn i tng kinh lm ti liu chnh dch. --ooOoo--

Li Tri n
Con xin thnh knh cng dng Php bo ny n: - Tam bo, Cha m v ch Thin mt thy gia h. - Cc v n s, Gio th s, cc Thin tri thc cc Pht hc vin Hic, Nha trang; Bu-tnh, Tuy-ha; Liu-qun, Phan-rang; Ph , nng; Huyn khng v Thin lm, Hu; K vin v Pht bo, Si-gn, nui dng v dy bo cho con c bit n Chnh php ca c Pht vi lng thnh knh v tri n v bin.

- Lut s Thch ng Minh hoan h tn tnh ch dy v chng ngha tng quyn. Thn tng cc bn php B trong cc tr x trn cng nhng ni m ti c thi gian c may mn chung sng v cng nhau tu hc chnh php. Hi hng cng c ny n cc Pht t h tr ti liu, tnh ti photocopy v tt c hu tnh. Nguyn nh uy lc ca Php bo ny, Tng Lut Vit ng sm hon thnh, con lun c sinh n nhng ni Pht php ang thnh hnh tu hc theo Chnh php. T kheo Tm-Hnh, Nha Trang, 1999 --- o0o ---

Quyn th nht
Phm Ta -ooOooThnh knh nh l ch Pht . ng trong trm c kip, Thi gian khng th lng, V tt c chng sinh, n tn ni cc nhc, khp th gian, Quy y i-t-bi. Do khng bit gio php, Sinh t mi th gian, Ci u xin nh l, Php vi diu thm thm. Ph tr tan nt ht, Li v minh phin no. Bc Gii-nh-tu, Gii thot, hnh vin mn, Tu tp nhiu cng c, Tng bo rung phc tt, Con nht tm quy ngng, em u mt knh ly. Quy knh Tam-Bo ri, Xin thuyt ngha T-ny, chnh php trng tn, Li ch khp chng sinh, Nguyn em cng c ny, Tiu tr cc nn c, Ai a thch tr gii, Gii thot cc kh au.

-oOoThnh knh nh l c Th Tn, ng Cng, Chnh Bin Tri Xin thuyt minh rng: - Gii lut c ni ln u tin khi c Th Tn ti T-Lan-Nh (Tena samayena buddho bhagav veranjyam viharati). iu ny c u Ba Ly (Upli) l v ng u ni ra trong i hi kt tp gia i chng 500 v T kheo. V sao? Khi mi thnh o, Nh Lai n vn Lc-d chuyn php lun T-, cui cng thuyt php Tu Bt La (Subhadda). Khi lm xong nhng iu cn lm, gia rng cy Sa-la thuc quc vng h Mt-la (Mla) nc Cu-thi-na (Kusinar) vo lc rng sng ngy 15 thng 2 (Visakh punnamadivasa paccsasamaya), Ngi nhp Vd Nit-bn. Sau by ngy, t nc Dip-Ba (Pv) Ca Dip cng 500 T kheo tng tr v nc Cu-thi-na thm ving Th Tn. Trn ng gp mt o s, Ca Dip hi: - ng gp i s ca ti khng? o s p: - Sa mn C-m thy ca ng qua i by ngy ri. Sau khi v y Nitbn, tri ngi n cng dng, ti ly c hoa tri Mn--la ny . Nghe Pht Nit-bn, Ca Dip cng cc i T kheo quay qut khc lc ng ln ra t. Khi y, c T kheo tn Tu-Bt--La Ma-Ha-La (Subhadra mahallaka) ni rng thi ngng li i, c g ng khc, khi i sa-mn y cn sng th vic ny tnh, vic ny bt tnh, vic ny nn lm, vic ny khng nn lm; t nay ty theo thch ca ta, mun lm th lm, khng lm th thi. Im lng ghi nh li ni y, Ca-Dip suy ngh: c php cha pht sinh, hy kt tp php-tng. Nu chnh php c mt i th li ch cho chng sinh. Ca-Dip li suy ngh: khi cn ti th, Pht bo A-Nan rng sau khi Ta Nitbn, nhng php v gii c ni ra l v Thy cao c ca ng (Dhammo ca vinayo ca desito pannatto so vo mam' accayena satth), v vy Ta s thuyt php y.

Ca-Dip thm ngh: khi cn ti th Nh Lai em y ca-sa (Ksyani vatthni) cho ta. V c Pht tng bo cc T kheo rng khi Ta vo thin nh th nht, Ca-Dip cng vo nh y; nh vy l Nh Lai khen ngi ta. Ta c thnh li m mn khng khc g Pht. l nh cng c ca Nh Lai ban cho ta. Cng nh ngi trng s ci o gip ang mc trao cho con mnh bo n bo h ging di. Nh Lai bit v ni trc rng sau khi Ngi dit , Ca-Dip s h tr chnh php. Th nn Nh Lai ban y y cho ta. Tp hp cc T kheo tng, Ca-Dip ni: - Trc y, ti nghe Tu-bt--la ma-ha-la ni rng khi i sa-mn cn sng, vic ny tnh vic ny bt tnh, vic ny nn lm vic ny khng nn lm, t nay theo thch ca ta, mun lm th lm, khng lm th thi. Tha cc trng lo, chng ta nn kt tp php-tng v lut-tng. Cc T kheo tha vi i c Ca-Dip: - i c nn la chn cc T kheo. Ny i c Ca-Dip , v i-tn T kheo thng sut tt c chn b phn ca Pht php (Sakalanavangassatthussana pariyattidhare), tt c hc nhn Tu--hon, T--hm, khng ch s trm hay ngn v (aneka sate anekasahassa). Bc i-tn T kheo thng hiu ba tng, t n bn (v ngi) bin, c nng lc thn thng ln, chng ba t tr, c Pht khen ngi, ch c 499 v. i c i Ca-Dip l do ch chn la c 499 v, v trng lo A-Nan (Ananda) ang a v hu hc (Sekha sakaraniya) nn khng c tnh vo. Nhng nu khng c trng lo A-Nan th khng c ngi kt tp php. V ngn chn nhng s ph bng, i c Ca-Dip (Mahkassapa) khng chn ly A-Nan. Do , cc T kheo tha: - A-Nan tuy a v hu hc nhng trc y thn cn Pht nn th tr kinh v k (Sutta geyya), mn chung php, l bc k lo, l em con ch trong thn tc Thch-Ca ca Nh Lai, li khng cn thn cn vi ba c. i c Ca-Dip, nn nhn ly A-Nan s 500 v; y l kin ca thnhchng. Cc v i c T kheo suy ngh: nn kt tp php tng u? Thnh Vng- x (Rjagaha) c y cc vic cho sinh hot, chng ta nn n an c ba thng kt T-ny tng, khng nn cc T kheo khc an c . V sao? S cc T kheo khc khng ty thun, nn bo h i ni khc.

By gi, i c Ca-Dip bch nh kit-ma (nattidutiyakamma) c ni r trong phm Tng-k (Samgitikkhandhaka). Sau khi Nh Lai Nit-bn, l hi (sdhukilana) c t chc sut by ngy v cng dng (Dhtupja) x-l trong by ngy, ko di n na thng, v ch cn mt thng ri na l ma h. Bit gn n an c, Ca-Dip bo cc trng lo: ng lc chng ta ln ng n thnh Vng X. i c Ca-Dip a 250 T kheo i bng mt ng. i c A-Nu-Lu (Anuruddhatthera) a 250 T kheo i bng ng khc. Hin gi ANan gi ca-sa (pattacvara) ca Nh Lai vi chng T kheo vy quanh i n tr x c ca Nh Lai ti nc X-v (Svatt). Gp li A-Nan, nhn dn thnh X-v, bun kh khc lc hi: - Hin nay Nh Lai u m ngi n mt mnh vy? Mi ngi go khc nh l Nh Lai mi va vo Nit-bn. Hin gi A-Nan gio ha mi ngi bng php v thng. Sau khi gio ha, A-Nan vo vn K-th (Jetavana), m ca phng ca Pht (Dasabalena vasitagandhakuti), em ging ta ca Ngi (mancapitha) ra ngoi lau chi v vo trong dn ra phng, sau khi lau qut, vt b hoa cng dng ho, ri xp t ging ta li nh c. Hin gi A-Nan lm cc vic cng dng nh khi Pht cn ti th. Sau khi Pht nhp Nit-bn, A-Nan ngi qu nhiu, thn th mt nhc, mun iu tr nn phi dng sa ly trong li dng ti cha trong ba ngy. Khi y c B-la-mn Tu-b-na (Subha-mvana) n thnh A-Nan. A-Nan p: - Hm nay ti dng thuc nn khng nhn li c, ngy mai s n. Hm sau, A-Nan em theo mt trng lo T kheo n nh Tu-b-na. V Tu-b-na hi v ngha ca kinh, th nn trong phm th mi ca A-hm gi l kinh Tu-b-na (Dghanikye Subha-suttam nma dasamam suttam). Sau khi sa cha phng x ti vn K-th xong, mun nhp h an c nn A-Nan i n thnh Vng-x.

i c Ca-Dip, A Nu Lu v chng T kheo cng n thnh Vngx. Trng thy c 18 cha ln u b hao v sau khi Nh Lai dit , cc T kheo vt b gi mc y v cc vt khc ngn ngang ra i, nn ba bi nh vy, c 500 i c b s theo li Pht dy, sa cha phng nh (vihra parivena). Nu khng sa cha th ngoi o s ni rng khi cn sng, samn C-m sa cha phng x, sau khi Nit-bn t vt b i. V ngn nga s ch bai ny, cn phi sa cha. Ca-Dip ni: - Khi cn ti th, c Pht khen ngi vic trc tin ca an c l sa cha phng x. Sau khi tnh ton d tr, Ca-Dip n gp vua A-X-Th xin chi ph. Thy T kheo n, vua ly st t lm l v tha: i c cn vic g? Ca-Dip p: - C mi tm cha ln u b h, mun sa cha li, nh vua bit cho. Vua p: - Lnh thay. Vua cung cp ngi n sa cha. Trong thng trc ma h, Ca-Dip sa cha xong cha. Sau , tn gi n gp nh vua tha: - Vic sa cha cha xong, hin nay chng ti mun kt tp php-tng v t-ny-tng. Vua p: - Rt tt, cu chc nguyn thnh tu. Nh vua li ni: - Con s chuyn php-lun uy lc ca vua cha (ncakka), cc i c s din thuyt php lun v thng (Dhammacakka). Con xin tun hnh s sai khin ca cc i c. Chng tng p:- Trc tin, xy dng ging ng. Vua hi: - Xy dng ch no? p: - C th xy bn cnh ca thin tht sn trc ca ni -bn-naba-la (Vebhrapabbatapassa Sattapanniguhdvra), v ni y yn tnh.

Vua tha: - Rt tt. Nh vo uy lc ca vua A-x-th cng nh bng k xo ca T-x-thin ci tri ao-l th hai (vissakamma), khng bao lu ging ng hon thnh vi y ko ct, vch ngn, hnh lang, chm khc nhiu kiu k l. Trn ging ng, c trang tr vi nhng vt bu xinh p, treo cc loi hoa rc r khp ni. Di t cng vy, trang tr bng cc loi xinh p k l khng khc cung in ca Phm-thin (Brahmavimna). Nm trm ta ngi hng v phng Bc c tri bng nm len dy. Li na, trong s nhng ta cao c trang tr bng cc loi bu, chic ta cao tinh xo xinh p nht c chn t hng v phng ng chun b lm ta thuyt php. Chng tng bo A-Nan: - Ngy mai, tp hp chng tng, kt tp tng lut nhng thy cn a v Tu--hon o th lm sao gia nhp c. Thy ch thi ch. Khi y, A-Nan suy ngh: - Ngy mai thnh chng kt tp php, ta vi a v s hc lm sao vo c? Vo u m, A-Nan qun nim v thn (Kyagatya satiy vtinmetv) mi n na m cng cha chng c. A-Nan suy ngh: Trc y, Th Tn c dy rng ta tu tp cc cng c, nu nhp thin nh th mau chng la-hn, li Pht dy l chc tht, ch v tm ta tinh cn thi qu, t nay phi tu tp thun theo trung o. T ch kinh hnh (camkama), sau khi i ra sch chn ri vo phng, ANan ngi trn ging. Mun ngh ngi mt cht nn nghing ngi nh nm xung, trong lc chn va hng t, u cha ng gi th tn gi chng qu La-hn. Nu c ngi hi rng trong Pht php, v no c o khng trong bn t th i ng nm ngi th chnh l A-Nan. By gi vo ngy th hai gia thng tc l ngy 17 thng su, sau khi ng trai, thu xp y bt xong, i c Ca-Dip tp tng vo php-ng (Dhammasabh). Mun biu hin s chng c cho i chng bit, hin gi A-Nan khng cng i vo vi chng tng. vo bn trong, tng th th t an ta xong, cha li ch ngi ca A-Nan. Tun t cc v h ta knh l thng ta, n ch trng, h hi: - Ch ny dnh cho ai? p: - cho A-Nan.

Hi: - A-Nan ang u? Bit tm nim ca chng tng, A-Nan hin thn tc, bin mt khi ch c v hin thn ra ch ngi. Sau khi chng tng an ta, i Ca-Dip tha: -Cc trng lo, thuyt Php-tng hay Lut-tng trc? Cc T kheo p: - i c, tng Lut l mng sng ca Pht-php (Buddhassanassa yu). Tng lut tn ti th Pht-php tn ti. Th nn, chng ta kt tp tng lut trc. Hi: - Ai lm php-s? - Xin c trng lo u-ba-ly (Upali). Trong chng c ngi hi: - V sao A-Nan khng lm php-s c? p: - A-Nan khng lm php-s c. V sao? Khi cn ti th, Pht thng khen ngi rng trong t Thanh vn ca Ta, u-Ba-Ly l ngi tr lut nht. Trong chng c ngi ni: - ng lc hi u-Ba-Ly kt tp Luttng. Tn gi Ma-ha Ca-Dip tc bch yt-ma hi u-Ba-Ly: - Trng lo tng gi lng nghe. Nu thi gian thch hp vi tng, tng ng , ti xin hi uBa-Ly v nhng iu trong php t-ny. y l li tc bch. u-Ba-Ly tc bch yt-ma: - i c tng gi lng nghe. Nu thi gian thch hp vi tng, tng ng . Ti xin tr li v php T-ny vi i c Ca-Dip . y l li tc bch. Sau khi bch yt-ma xong, u-Ba-Ly chnh n y phc, hng v i chng T kheo, lm l st t, sau ln ta an ta, cm qut ng che trc mt. Sau khi an ta, Ca-Dip hi u-Ba-Ly: - Trng lo, gii Ba-la-dy th nht (Pathama parjika) c ni ra u v cho ai?

p: - c ch T-x-ly (Vesly), pht sinh do Tu--Na con ca CaLan- (Sudinna Kalandakaputta). Hi: - Phm ti g? p: - Phm ti bt tnh hnh (Methunadhamma). Ca-Dip hi u-Ba-Ly v ti, nhn duyn, ngi phm, s ch gii, ch thm (Vatthu, Nidna, puggala, Pannatti, anupannatti), c ti (patti) cng hi, khng c ti (anpatti) cng hi. Nh vy, i Ca-Dip hi v ?c u-Ba-Ly tr li tng tn v nguyn nhn gc ngn ca php Ba-la-dy th nht cho n th hai, th ba, th t. Do , gi l phm bn Ba-la-dy. Tun t hi v (13) Tng-gi-b-thi-sa (sanghdisesa), hai php bt-nh (Aniyata), ba mi php Ny-tt-k-ba-d- (nissaggiyapcittiya), chn mi hai php Ba-d- (pcittiya), bn php Ba-la---x-ny (ptidesaniya), by mi lm php Chng-hc (sekhiya), by php Dittrnh (adhikaranasamatha). Nh vy l kt tp xong phn i Ba-la--mcxoa (mah-ptimokkha = mah-vibhanga). Tip theo l hi v tm php Bala-dy ca ny gi l phm Ba-la-dy, mi by php Tng-gi-b-thi-sa, ba mi php Ny-tt-k-ba-d-, (mt trm) su mi su php Ba-d-, tm php Ba-la---x-ny, by mi lm php Chng hc, by php Dittrnh. Nh vy l kt tp xong phn Ba-la--mc-xoa ca T kheo ny. Th n, kt tp v Kin- (khandhaka), n Ba-l-b-la (Hn dch: Tam tn t yt ma) (parivna)... nh vy l tng lut c kt tp hon tt. i c CaDip em ht tng vn ra hi v c u-Ba-Ly tr li y , nn gi l Nm-trm-la-hn kt tp tng-lut. Sau , trng lo u-Ba-Ly h qut xung v ri khi ta cao, hng v cc i c T kheo lm l. Sau khi lm l, tn gi tr v ch ngi c. i Ca-Dip ni: - kt tp lut-tng xong, n lt kt tp php-tng th v no lm php s? Khi y, cc T kheo c trng lo A-Nan. i c Ca-Dip tc bch ytma: Trng lo tng gi lng nghe. Nu thi gian thch hp vi tng, tng chp nhn, ti xin hi trng lo A-Nan v php-tng. y l li tc bch. Tn gi A-Nan li tc bch: - i c tng lng nghe. Nu thi gian thch hp vi tng, tng chp thun, ti xin tr li vi i c Ca-Dip v phptng. y l li tc bch.

By gi, A-Nan ri khi ch ngi, by vai o bn phi, nh l i c tng ri ln ta, cm ly qut bng ng. i c Ca-Dip hi A-Nan: - Kinh Phm-vng trong php-tng c thuyt ra u? A-Nan p: - Kinh y c thuyt ti cn nh vn xoi ca Vua (Rjgraka Ambalatthik) trn on ng gia thnh Vng-x v Nalan- (Nlanda). Hi: - Pht sinh do ai? p: - Pht sinh do hai ngi l Tu-bi-d Ba-l-b-x-ca v b-la-mn Kina (Suppyya paribbjaka, Brahmadattamnavaka). i c Ca-Dip hi A-Nan v nhn duyn u ui ca Kinh Phm-vng xong, th n hi v Kinh Sa-mn qu (Smannaphala) c thuyt u? A-Nan p: - c thuyt ti vn K-b (Jvakambavana) thnh Vngx. Hi: - Thuyt cho ai? p: - c thuyt cho vua A-x-th con ca Phm-kh... (Ajtasattu Vedehiputta). Nh vy, nh cc nhn duyn u ui ca kinh Sa-mn qu, theo phng php nh vy, Ca-Dip hi v nm B-kinh (panca-nikya). Th no l nm B-kinh? p: - Kinh Trng A-hm (gama, Dgha-Nikya), Trung A-hm (Majjhima-Nikya), Tng-thut-a (Samyutta-Nikya), ng-qut-a-la (Anguttara-Nikya), Khut--ca (Khuddaka-Nikya). Hi: - Kinh Khut--ca l g? p: - Tr bn b A-hm ra, tt c nhng php khc do Pht dy u gi l Khut--ca kinh.

Tt c tp-kinh u do A-Nan ni li, tr tng Lut. Li Pht dy ch c mt v nhng phn bit thnh hai cng nng. Theo v ca li ni php m chia thnh ba l u, gia, cui; tam tng cng nh vy bao gm Gii, nh, Tu nhng phn theo hnh thc ging nhau th c nm B kinh, nu phn bit ring tng loi th c chn b kinh. Nh vy, tnh theo tng nhm (t) th c tm vn php tng (php-un). Hi: - Sao gi l mt v? p: - T khi chng qu V-thng chnh-ng chnh-gic cho n khi vo Nit-bn, trong bn mi lm nm ny, Th Tn thuyt ging gio php cho tri, rng, d-xoa, cn-tht-b, a-tu-la, khn-na-la, ma-hu-la-gi, ngi v phi nhn... ch l mt v; ch c mt tnh cht gii thot l mt v. Hi: - Th no l hai? p: - l php-tng v lut-tng. Hi: - Ni u, gia, cui l g? p: - Pht dy c u, gia, cui; l ba. Ni k: Lu chuyn v s kip, i mi khng ngng ngh, Ch tm k lm nh, Ti sinh nhiu kip kh. Nh i! Thy ngi ri, Khng cn lm nh na, Tt c xng, gn, ct, Nt ht khng ti sinh. Tm thot phin no, i tn, t Nit-bn. -- (Dhammapada 153,154) By gi, c v php-s (Buddhaghosa) (Keciyad have ptubhavanti dhamm ti khandhake udnagtham hues panaptipadadivase sabbannubhvappattassa somanassamyannena paccaykram paccavekkhantassa uppann udnagth ti veditabh) gii thch k u--na ny l: - Khi va chng nht-thit-tr vo ngy th ba trong thng, Nh Lai

vui mng qun st cc nhn duyn ni ni ln l bi k, y l li ni u tin. chng php duyn sinh, Kin--ca c ni. Khi sp nhp Nit-bn, Nh Lai dy bo cc T kheo: - Sng trong php ca Ta, cc thy khng nn li bing; y l li dy ti hu. Nhng li ni gia hai thi gian trn, gi l ni gia. Hi: - Ba tng l g? p: - Tng T-ny (Lut), tng Tu-a-la (Kinh), tng A-t-m (Lun). (Vinayapitaka, suttantapitaka, abhidhammapitaka); gi l tam tng. Hi: - Tng T-ny (Lut) l g? p: - Hai b Ba-la--mc-xoa, hai mi ba kin-, ba-l-b-la; gi l tng T-ny. {Dve vibhangnni (2 t-bng-gi), Dvvsati Kha dhakni (22 Kin-), sotasa parivr (16 phm ba-l-b-la)} gi l tng T-ny. Hi: - Tng Tu-a-la (kinh) l g? p: - ng u l kinh Phm-vng, tt c 34 kinh (catuttimsa-sutta) u xp vo Trng A-hm; ng u l Cn-mu-la-ba-l-da (Mlapariyyasutta - Kinh Php mn cn bn), tt c 152 (252?) kinh u xp vo Trung A-hm; ng u l -gi-a-la-a-b--na (Oghatara-apadna samp. Oghaturana-sutta), tt c 7762 kinh u xp vo Tng-thut-a, ng u l trit-a-ba-l-da--na tu-a-la (cittapariydna-sutta), tt c c 9557 kinh u xp vo ng-khut-a-la; php c-d, khu a na, y Pht, a gi ny ba a, t ma na, t a, th l gi , bn sinh, ny th b, ba tr tham t , Pht chng tnh kinh, nh dng tng (Khuddakaptha - Php ngn, Dhammapada - Php c, Udna - T thuyt, Itivuttaka - Bn s, Suttanipta - Tp kinh, Vimnavatthu - S tch cung tri, Petavatthu - S tch ng qu, Ther - Trng lo tng k, Therigth - Trng lo ny k, Jtaka - Bn sinh, Niddesa - Mc lc, Patisambhid - Con ng a n tr tu, Apadna (d) - Chin thng ca c Pht, Buddhavamsa - Php h ca Pht, Cariypitaka - Tng thnh-hnh) chia thnh mi lm phn u xp vo Khut--ca. y gi l kinh tng.

Hi: - A-t-m (lun) tng l g? p: - L php tng gi t bng gi sut ca tha da ma ca bt xoa bc gi la bn na k ca tha bt du (dhammasangani - php-tp-lun, vibhanga phn-bit-lun, dhtukath - phm-tr-php, puggalapannatti - nhn-thithit-lun, kathvatthu - thuyt-s, yamaka - song-lun, patthna - nhnduyn-lun). y l tng A-t-m. Hi: - T-ny (lut) ngha l g? p: em n nhiu s tt, iu phc nghip thn, ming Bc bit ngha lut, Ging ngha lut nh vy. Hi: - Nm thin ca Ba-la--mc-xoa l g? p: - ng u l Ba-la-di, gm nm thin thnh by nhm ti (by t) l mu s cc loi gii (mtika) a n thnh tu phm hnh vng chc, bng nhng phng tin rng ri kt gii, ty theo nhng hnh ng bt thin ca thn v ming, y l gi ly thn khu nghip nn gi l T-ni-da. Hi: - Tu-a-la (Kinh) ngha l g? p: M by nhiu gio ngha, Li thin nh hoa la Kinh v v dng tuyn, Thng-mc, ch qun xuyn Gi l Tu-a-la, Ngha thm thm vi diu. Hi: - M by ngha l g? p: - Ngha l t m by ra ngha v lm ngi khc hiu ngha.

Hi: - Li thin l g? p: - Trc qun st tm h, sau mi ni ra li ton thin. Hi: - Tr ra nh hoa la l g? p: - Nh gi la tr ti tt th kt ht la chc. Hi: - Kinh v l g? p: - Nh si ch (ngang dc) nn dt c. Hi: - Dng tuyn l g? p: - Nh sui, ly c nhiu nc v chy ra mi. Hi: - Thng mc l g? p: - Nh dy mc thng c th loi b phn cong ca khc g. Hi: - nh (si ch) l g? p: - Nh hoa c si ch xu li th b gi thi cng khng phn tn, tua-la cng nh vy, xu kt cc php tng li lm cho khng phn tn. Hi: - A-t-m (lun) l g? p: C ngi , thc php, Khen ngi v phn on, Php tng trng c thuyt, Gi l A-t-m. Trong bi k ni v A-t-m ny th , thc, khen ngi, phn on, tng trng l ngha A-t-m. Hi: - (ngh) l g?

p: - Trong kinh c cu: C ngi ni ngh rt mau l nh th no, l ngha ch ca A-t-m. Hi: - (Tri) thc l g? p: - Lun tht r v ch ti ca cu kinh; gi l ngha tri thc ca tm. Hi: - Khen ngi l g? p: - Vua trong cc lun vua (Rjbhran); y l ngha khen ngi ca a-t. Hi: - Phn on l g? p: - A-t c y cc nng lc; y l ngha phn on ca a-t. Hi: - Tng trng l g? p: - A-t c rt nhiu (abhikkanta) (Hn gi l trng); y l ngha tng trng (adhika) ca a-t. Li ni rng sinh ln Sc-gii, tm t qun khp mt phng, l ngha ca thc, bit r sc, thanh cho n xc l ngha ca thc. Tn thn ngha l php v thng trong php hu hc, php v hc th gian; y l ngha tn thn. Phn on ngha l tip xc vi php th (nh n m) c hiu bit, l ngha phn on. Trng ngha l php v i khng th lng c l php v thng; l ngha trng. Nn hiu ngha a-t vi ngha nh vy. m ngha l php. Hi: - Tng (pitaka) ngha l g? K p: Kho tr, cha ngha v, Theo ngha kh c hc Ta gom li ni chung, Ngi hiu ngha kho cha,

L ngha ca tng. (pitakam pitakatthavid pariyattibhjanatthato hu tena samodhnetv tayo pivinyadayo neyya) Hi: - Tng l g? p: - Tng ngha l hc; y l kho cha php. Nh trong kinh c cu: Nh ngi cm dao, ba bn i n (atha puriso gaccheyya kuddlapitakam dya'ti); y l ngha kh c (bhjana). ni chung v ngha ca ba tng, phi bit c hai ngha. ni lc v T-ny-tng, cha tr cng gi l cha ngha, Tu-a-la cng nh vy. Li ni rng A-t-m cng l cha ng, vy l bit r. Li na, cc s vic ch dy Pht php trong tng l dng cc ngn ng phn bit ty theo s tri buc m hc loi tr tng su xa, ph tan tng hp ly, tun t theo ngha m ph din ra bng vn t. Nay, tun t trnh by ngha ba tng ny. Ngay trong A-t ni a-t c nhng ngha l , thc, tn thn, on tit, vt qua, rng, ln, v thng. ngha l ghi nh. Thc l phn bit. Tn thn l thng c bc thnh khen ngi. on tit l phn bit tng k. Vt qua l vt qua cc php khc. Rng l php rng ri nht trong cc php. Ln l php v i nht trong cc php. V thng l khng php no snh bng. Ch m c ngha l c, tha, h. C ngha l t chng sinh vo ng thin. Tha ngha l nhn ly chng sinh khng cho i vo ba ng c. Ch h ngha l ng h chng sinh lm cho c cc s khoi lc. Tng l vt cha. Vt cha l g? Vt cha ngha l c kh nng t tp s nhiu. Hi: - Tng (a-t-m) v a-t-m l ng hay khc ngha? p: - ng ngha. Hi: - Nu ng ngha th ch ni a-t-m l , cn g phi ni tng? p: - Thnh nhn thuyt php mun cho cu vn phi y nn t thm ch tng. ngha ba tng cng nh vy. Li na, v ch bo, v gio dc, v phn bit, v gi gn, v x b, v tng su xa, v ly hp. T kheo n ni no cng nn ph din r tt c ngha nh vy. Ba tng nh vy theo uy c tun t nh vy hin r ngha ng, ty ti li, ty so snh, ty gio php, ty theo kin chp tri vo s sai khc ca danh sc. Ngi no y theo t-ny m thc hnh th c nhp nh; c nh th y ba t-tr. Th nn gii l gc ca vic tu tp. Nh chnh nh nn t c c su thn thng. Ngi no tu hc A-t-m th pht sinh tr tu chn tht. Tr tu

chn tht pht sinh th bn bin ti. Ngi no ty thun theo gii lut th t c th gian lc. Th gian lc l g? Ngi c tnh gii th c tri ngi khen ngi, thng nhn bn s cng dng ca th gian. Trong th gian lc ny loi tr dc lc. Nh trong kinh ni rng: hiu bit li Pht dy nn con khng sng ti gia m xut gia hc o v chng c o qu. Ngi c o nh vo nng lc gii, nh, tu. Ngi theo iu c l do khng c tr tu. Do khng c tr tu nn hiu sai li Pht dy. Do hiu sai nn ph bng Nh Lai, to cc nghip c, t hi thn mnh. Theo nhn duyn ny, t kin pht sinh trn lan. Do km hc v a-t-m m bt p tm lm gp th tm sinh phng dt suy ngh lung tung. Nh trong kinh c bo cc T kheo: - C bn php khng nn suy ngh m suy ngh, th lm cho tm pht cung. Php-s (Buddhaghosa) ni: Nh vy, tun t ni qua vic ph gii, t kin, lon tm, thin, bt thin. K ni: y khng y , t c do hnh ng, T kheo a thch hc, Phi mn trng php ny. Bit ngha tng nh vy, cn phi bit tt c li Pht dy. A-hm ngha l g? Php-s ni: - C nm A-hm. Mt: Trng A-hm. Hai: Trung A-hm. Ba: Tng-dc-a a-hm. Bn: ng-khut-a-la a-hm. Nm: Qut--ca ahm. Hi: - Trng A-hm l nhng g? p:- Gm ba phm, ng u l kinh Phm-Vng, tng cng c 34 kinh u xp vo ba phm nn gi l Trng A-hm. Php-s hi: - V sao gi l trng (di)? p: - Tp hp cc bi php tht di nn gi l trng.

Hi: - Sao gi l A-hm? p: - A-hm ngha l t tp dung cha. Nh trong kinh ni: Pht dy cc T kheo rng trong ba ci ny, Ta khng thy mt A-hm no nh sc-sinh a-hm, ch l ni t tp ca chng sinh ; l ngha ny vy. Trung A-hm cng nn bit l khng di, khng ngn nn gi l trung. C mi lm phm, ng u l kinh Cn-Hc, tt c l 152 kinh gi l Trung A-hm. Vo thng by, i Ca-Dip kt tp thnh tu php ca ng Thp-lc xong. Thun theo mi ngi, mt t hoan h khen ngi: Lnh thay, lnh thay. Cho n tn bin gii nc, khp ni u chn ng su cch v xut hin nhiu tng tt p k diu. y gi l kt tp ln u ca i chng 500 v La-hn. Nh c k ni: Nm trm v trong i, La-hn kt php ny, Gi kt-tp Nm-trm, Xin Ch-hin cng bit. (y loke, satehi pancahi kat tena pancasat ti ca, tereh'eva katatt ca therik ti pavuccatti) Hi: - Khi y, i chng ni: i Ca-Dip hi u-Ba-Ly ni kt gii, phm x, nhn duyn, ngi phm v gii Ba-la-dy, nh th no xin i c cho bit. p: - Thi gian, nhn duyn, v ngi no m kt gii, y l th lp kt gii, ti s ni ra: Khi y, c Pht T-lan-nh... (tena samayana Buddho Bhagav Veranjyam viharati). Hi: - Vic ny c ni li lc no? p: - Ni trong ln kt tp u tin vi 500 v. Nh vy, ln lt cc ngha c trnh by ra. Hi: - V sao u-Ba-Ly ni ra?

p: - V i Ca-Dip . Hi: - Nh vy gii bn ban hnh, vy ai ang gi gn, ngi gi ang u? p: - Ti s ni ngun gc, nay xin ni ngha tng cu. Khi y, c Pht T-lan-nh. y l ngun gc ca lut-tng c ni ra nh vy. Trng lo u-Ba-Ly th tr vi c Pht khi Ngi cha nhp Nit-bn. Ngn vn v La-hn chng su thn thng th tr vi u-Ba-Ly. Sau khi Th Tn Nitbn, ng u l i Ca-Dip vi i chng t bi tp hp khp t Dimph-l (Jambusirivhaya). Ai th tr? - u tin l u-Ba-Ly, ri tun t cc v lut s truyn tr, cho n cc i c trong i chng th ba th tr. Tun t nu ra danh hiu cc v thy y l u-Ba-Ly, i-tng-cu, T-na-cu, Tt-gi-ph, Mckin-lin-t-t-tu (Dsaka, Sonaka, Siggava, Tissa Maggaliputta) nm v ny chin thng phin no, tun t truyn tr lut khng gin on ci Dimph-l, cho n tt c cc v lut s th ba u xut pht t u-Ba-Ly, l k tha theo u-Ba-Ly. V sao? Chnh u-Ba-Ly c nghe gii lut t kim-khu ca Pht, ghi nh trong tm ri ban pht cho ngi khc. Trong nhng ngi c bit, c v s khng th tnh ht l bc hc-nhn, Tu--hon, T--hm, A-na-hm; c n mt ngn i-tn T kheo (Khnsava - lu tn). i-tng-cu l t ca u-Ba-Ly, trc tip nghe thy dy, t hiu r ht l su xa. C v s bc hc nhn mi c lnh th, c mt ngn i tn T kheo. T-cu-na l t ca i-tng-cu; sau khi hc lut trc tip vi thy, c tng t hiu thu r lut. C v s bc hc-nhn mi c lnh th, c mt ngn i tn T kheo. Tt-gi-ph l t ca T-na-cu. Sau khi trc tip hc lut vi thy, trong s 1000 v A-la-hn, vi cn tnh ti thng Tt-Gi-Ph hiu bit v lut. Vi v s bc hc nhn mi c lnh th, c trm ngn v s i tn T-kheo. Khi y, ti Dim-ph-l c v s chng T-kheo. Theo thn lc ca McKin-Lin-T -Tu, i chng th ba mun tng T-ny nh vy hin din trong Dim-ph-l (Evam idam vinayapitakam jampudipe tva imya cariyaparamparya yva tatiyasamgiti tva bhatan ti veditabbam). Cc php s tun t th tr cho n i chng th ba; nn bit nh vy. Hi: - i chng th ba l g?

p:- y l (cc i c) kt tp xong diu php rc r bng tr tu vo ln th (ba). C bi k khen ngi: Nm trm v tr th, Vi tr tu sng sut, i c Ca-Dip-Ba ng u nm trm v. Cng nh n ht du, Vo V-d Nit-bn.

---o0o--Phm Bt-X-T: Kt tp Php tng By gi, theo thi gian ngy m, thnh chng tun t ra i. Sau khi Th Tn Nit-bn 100 nm (Vassasataparinibbute Bhagavati), trong nhm Tkheo Bt-X-T thnh T-X-Ly (Veslik Vajjiputtakbhikkh) pht sinh mi iu phi php T-X-Ly. Mi iu y l: 1. Mt, dim tnh - mui tnh. (kappati singilonakappo) 2. Hai, nh ch tnh - hai ngn tay (kappati dvangulakappo) 3. Ba, t lc gian tnh - gia hai lng xm tnh (kappati gmantarakappo) 4. Bn, tr x tnh (kappati vsakappo) 5. Nm, ty tnh (kappati anumatikappo) 6. Su, cu tr tnh (kappati cinnakappo) 7. By, sinh ha hp tnh (kappati amathitakappo) 8. Tm, thy tnh (kappati jalogi ptum) 9. Chn, bt ch l ni-s n tnh - ta c khng bin tnh (kappati adasakam nisidnam) 10. Mi, kim ngn tnh (kappati jtarparajatam). Mi iu phi php ny xut hin ti T-X-Ly. C ngi con ca Tu-NaCa thuc ging Bt-X-T tn l A-Tu ( Tesam Susungaputto Klsoko

nma rj pakkho ahosi) lm vua v ng h phe Bt-X-T. Khi y, trng lo Da-Tu-Cu-Ca (Yasa Kkandakaputta) l con ca Ca-Cn-, ang i dn vo vng Bt-X, nghe xut hin mi iu phi php ti thnh T-XLy do nhm T-kheo Bt-X-T. V ngh rng ta khng nn mi y m cho php c Thp-lc b ph hoi, hy tm phng tin dit c php y nn trng lo i n T-X-Ly. Khi y, trng lo Da-Tu-Cu Ca-Kin-T tr ging ng Cu-t-gi-la thuc rng i-Lm. Trong lc thuyt gii, cc T-kheo Bt-X-T em bt ng y nc t gia T-kheo tng. Khi cc u-b-tc (upsaka) T-X-Ly n, nhng T-kheo y bo h ty cng dng tin cho chng tng, na tin (msaka), hay mt tin tng sm y phc... tt c nhu cu c ni ra. S vic kt tp T-ny tng ny vi ng s 700 T-kheo nn gi l By trm T-kheo kt tp T-ny tng. C hai vn T-kheo tp hp trong hi ny. Trng lo Tkheo Da-T-Na ng ra vn ng t chc vic ny. Gia chng T-kheo Bt-X-T, trng lo Ly-B-a (Revata) hi v Tt-B-Ca (Sabbakmin) p, cng nhau em lut tng ra quyt on mi vic phi php v dp tt s tranh chp. Sau , Tt-B-Ca tha: - i c, gi y chng ta nn kt tp php v lut. H chn la nhng v T-kheo thng sut ba tng cho n nhng v chng ba t tr. Sau khi chn xong, ti vn B-L-Ca (Vtukrma) T-X-Ly, khi i chng tp hp, tin hnh theo ng nh lc Ca-Dip kt tp php tng ln u. Tt c s cu bn trong Pht php u b loi tr, y c vo tng hi, y c A-hm hi, y c chi tit hi, y c cc php-t hi (Pitakavasena, Nikyavasena, Angavasena Dhammakkhandhavasena); tt c php-tng v T-ny tng u c kt tp ht. Nh vy, vo thng tm, i chng ny kt tp xong. C k khen ngi: By trm v trong i, Gi By-trm kt tp, Nh ni trc, Cc v nn bit vy. Khi y, Tt-B-Ca-My (Sabbakmin), T-M (Slha), Ly-B-a, Qut-XTu-T-a, Da-Tu (Revata, Khujjasobhita, Yasa), B-Na-Tham-Phc-a

(Snasambhta) u l t ca i c A-Nan-. Hai v Tu-Ma-Nu-B (Sumana), Ta-Gi-Mi (Vsabhagmin) u l t ca A-Nu-Lu- (Anurudha), tng gp c Pht; ni k: i chng hp ln hai, Ni li ht i php, Php c kt tp li, Lm xong vic cn lm, Cc T-kheo lu tn, Gi kt tp ln hai. ---o0o--Phm A-Dc Vng: Kt tp Php-tng Cc v i c suy ngh rng: Vo i ng lai, trong php ca i-s chng ta c nh bn nh vy xy ra na hay khng v cc v y thy trong i tng lai s c phi php nh bn ni ln. Sau thi im ny chng 100 nm, vo nm th 18, c vua A-Dc (soka) nc Ba-T-L-Pht (Ptaliputta) ra i. Vua chinh phc tt c t ai ci Dim-ph-l (sakala-jambudpa), rt tin tng Pht-php (Buddhassana) nn cng dng v s. By gi, thy vua A-Dc tin tng Pht-php nh vy, cc ngoi o, Phm ch (titthiya) tham lam s cng dng nn chen vo Pht php lm sa-mn nhng vn phng s ngoi o nh c, dng php ngoi o gio ha mi ngi. Nh bn ln ny trong Pht php, do tham dc nhn bn to thnh. Khi y, cc i c suy ngh rng trong i tng lai chng ta gp nh bn y khng. Sau khi qun st, bit khng sng n lc y nn h suy ngh: -Ai s truyn b c Pht-php trong tng lai? Qun st khp trong Dc-gii, khng tm c ngi no, li qun st th gii Phm-thin (Brahmaloka), cc i c thy c mt v tri ngn tui th tng thin qun php-tng. Cc i c ngh rng chng ta nn n thnh v tri ny ging h vo th gian, th thai vo nh B-la-mn McKin-Lin, sau chng ta s gio ha lm cho ngi y xut gia; sau khi xut gia, v y s thng t tt c Pht-php, chng ba t tr, ph tan ngoi o, phn quyt cc php tranh ci, chnh n v h tr Pht-php.

Sau khi suy ngh nh vy, cc v i c ny n gp v Phm-thin. Phmthin ny tn l -Tu (Tissa). n gp -Tu, cc v i c ni rng n 100 nm sau vo nm th 18 c cu bn ln pht sinh trong gio php ca Nh Lai. Chng ti xem xt khp th gian trong Dc-gii khng thy c mt ngi no h tr Pht-php c; xem n Phm-thin thy ch c ng. Lnh thay, ngi thin, nu ng xung th gian th php ca c Thp-lc (Dasabalassa ssana) s c ng h tr. Phm-thin -Tu nghe cc i c ni rng mnh s tr dit c cu bn pht sinh trong Pht-php nn rt vui mng ni: - Lnh thay! Xin vng. c Phm thin y cam kt ng xong, cc i c ri khi ci Phm thin. Khi y, c i c Ha-Ca-B (Siggava), Chin--Bt-X (Candavajji). Hai v ny bc tr ba tng, thng ba t-tr (Tipitakadhara pattapatisambhida khnsava), chng i-tn A-la-hn trong chng thiu nin. Nhng hai v ny khng tham d ngn trnh-s (kt-tp ln hai). Cc v i c ni vi hai trng lo: Hai v khng tham d vic ngn c trnh-s ng lc nn chng tng y vo vic ny tr pht hai v. Tng lai, c v Phm-thin tn -Tu s sinh vo nh B-la-mn Mc-Kin-Lin. Hai v hy chia nhau, mt ngi n tip nhn v cho xut gia; mt ngi dy hc Phtphp. Sau , cc v i c A-la-hn ty theo tui th di ngn m tun t vo Nit-bn. C bi k: Chng th hai By-trm, Ha hp dit phi php, V tng lai gio php, lm cho trng tn, Bc i-tn t ti, Chng c ba t tr, C nng lc thn thng, Vn khng thot v thng, Ti xin k danh hiu, truyn n sau ny, Vy i sng v thng,

Bit r kh sng cn, Nu mun c bt t, Nn chuyn cn tinh tn. Ni v chng tng th hai ny, Ma-ha Phm-thin -Tu (Tissa Mahbrahman) t Phm thin gii ging h sinh vo nh B-la-mn McKin-Lin (Moggalibrahmana). Khi y, thy -Tu thc thai vo nh Bla-mn Mc-Kin-Lin, hng ngy Ha-Ca-B n nh y kht thc cho n by nm. V sao? V to iu kin ha . Sut c by nm, ti nh ny, tn gi khng kht thc c thc n, xin nc cng khng c. Qua by nm, tn gi vn n kht thc, c ngi trong nh ni: n xong ri, xin i c hy i sang nh khc. Ha-Gia-B suy ngh: c h ni n, vy nn tr v. Trn ng t ch khc tr v nh, gp Ha-B-Ca, B-la-mn kia ni: - i cha! Ny ngi xut gia, c phi va ra khi nh ti, c c g khng? p: - c. V n nh, B-la-mn ny hi gia nhn: - C cho T-kheo kht thc mn g khng? p: - Khng cho g c. Ni: - T-kheo ni di, nu ngy mai ng y n y, ta s hi cho r. Sng hm sau, B-la-mn ngi ch trc ca. Khi i c Ha-Ca-B n, B-la-mn hi: - Ny i c! Hm qua ng ni c nhn c nhng chc chn khng c g; v sao ni di, php T-kheo c c ni di khng? i c Ha-Ca-B p: - Ti n nh ng by nm nhng khng c g c, hm qua c nghe gia nhn ni bo ti i sang nh khc; th nn ni c c. B-la-mn thm ngh: - T-kheo ny ch c li ni m ni c c. Lnh thay! Chnh l ngi bit . Nu c n ung, tt ngi y rt hoan h. B-la-mn lin vo trong, ly phn thc n ca mnh dng cng cho HaCa-B v tha rng t nay v sau, xin ngi n y nhn thc n.

Do , hng ngy Ha-Ca-B n nhn thc n. Thy Ha-Ca-B y uy nghi nn B-la-mn sinh tm hoan h. Khi c tm hoan h, ng ta li thnh: - i c! T nay v sau ng n kht thc nh khc na, m n th thc y lun. Ha-Ca-B im lng nhn li. Hng ngy, sau khi th thc, tn gi ging dy Pht php ri ra v. By gi, con trai ngi B-la-mn va c 16 tui, hc xong ba sch Vi- theo php B-la-mn (Tinnam vednam pragu ahosi). Thiu nin B-la-mn ny va t Phm-thin ging h nn cn a thch s tnh khit, chn trc gh di ring cho mnh khng cho ngi khc dng chung. Khi sp n gp thy hc, chn gh di ring cho mnh, lau chi sch s, treo ln gia nh ri mi ra i. Sau , i c Ha-Ca-B n nh, suy ngh: n lc ri, ta ti lui y nhiu nm nhng cha ni chuyn vi thiu nin B-la-mn ny, nn dng cch g ha n y. Tn gi dng thn lc che mt khng thy c gh di trong nh, ch thy gh di (pallanka) ca thiu nin B-la-mn. Thy tn gi Ha-Ca-B n, B-la-mn tm gh ngi khp ni nhng khng c, ch thy gh ca con mnh nn ly a cho tn gi ngi. Tr v nh, thy Ha-Ca-B ngi trn gh di ca mnh chn nn thiu nin B-la-mn rt tc gin. Anh ta hi gia nhn: Ai em gh di ta chn cho sa-mn ngi vy. Khi Ha-Ca-B th thc xong, thiu nin B-la-mn bt tc gin. i c ni vi thiu nin ny: - Ny con! Con bit c g? p: - Tha Sa-mn, con chng bit c g? Hi: - Vy ai bit? Thiu nin B-la-mn hi Ha-Ca-B: - Sa-mn bit php Vi- khng? Hi nh vy v cho l Sa-mn ny u bit ht.

i c Ha-Ca-B thng sut c ba sch Vi-, Cn-th (Nighandu) (Hn dch l sch vn vt), Khai-th (ketubha), Y- -ha-t (Itihsa, Akkharappabheda), phn bit c tt c vn t. Thiu nin B-la-mn ny c nhng php cn nghi ng cha thng hiu c. V sao? Do thy cu ta khng hiu r. Thiu nin B-la-mn ny hi Ha-Ca-B tng vn nan gii v c gii p tn cng. Ha-Ca-B ni vi thiu nin B-la-mn: - Con hi nhiu ri, n lt ta hi mt vic; con hy tr li. Thiu nin B-la-mn ni: - Lnh thay! Tha Sa-mn, con s phn bit m tr li. Ha-Ca-B em trong hai tm (cittayamaka) ra hi: - Tm ca ngi no pht sinh th khng dit, tm ca ngi no b dit th khng sinh, tm ca ngi no khi dit th dit, tm ngi no khi sinh th sinh (Yassa cittam uppajjati na nirujjati, tassa cittam nirujjhissati n'uppajjissati, yassa v pana cittam nirujjhissati n'uppajjissati, tassa cittam uppajjati na nirujjhati). Khi y, ht ng ln tri ri li ci nhn xung t, khng bit ti sao c nn thiu nin B-la-mn hi li Sa-mn: - Tha Sa-mn, y l ngha g? p: - y l Vi- ca Pht. (Buddhamanta) Thiu nin B-la-mn tha: - i c dy cho con c khng? p: - c. Hi: - Lm sao c hc? p: - Nu con xut gia th sau c hc. By gi, rt vui mng, n gp cha, thiu nin B-la-mn y tha rng: - Samn ny bit Vi- ca Pht, con mun n hc; nhng vi hnh thc o trng th tc th Sa-mn khng dy, bo con xut gia sau mi c hc. Sau khi suy ngh, cha ni: - Lnh thay! Nu con xut gia, hc Vi- xong hy mau v nh.

Thanh nin B-la-mn suy ngh: - Ta n hc Vi- vi Sa-mn ny, sau khi hc xong s tr v. Khi sp ln ng, cha m rn dy: - Con phi c gng hc tp, cho php con ln ng. p: - Con khng dm phin cha m rn dy. Khi y, con ngi B-la-mn n gp Ha-Ca-B v c tn gi cho lm sa di, ri em 32 php thin nh (v thn th) dy cho v ny t duy. Trong thi gian ngn, v ny c Tu--hon o. Ha-Ca-B suy ngh: Thanh nin ny c o tch, khng cn thch v nh. Nh ht ging rang chy khng cn mc na, sa di ny cng nh vy. Tn gi li ni: - Nu ta cho hc php thin nh su xa th ngi ny s chng qu A-la-hn v thch sng an tnh, khng cn chu hc Pht-php na. T nay, ta nn a v ny n gp Chin--Bt-X (Candavajjitthe rassasantika) hc Pht-php v thc hin c nh ca ta. Ha-Ca-B ni: - Lnh thay! Sa di n y (ehi tvam smanera), con c th n gp i c Chin--Bt-X hc Pht-php khng? n ni, con tha vi v y rng: i c, thy con sai n y hc tp Pht php. c Sa di ny tha, Chin--Bt-X p: - Lnh thay sa di, ngy mai s hc. Sau , -Tu c hc tt c Pht-php ch tr lut tng. Sau khi hc tp, -Tu c th gii c tc v cha y mt nm thng sut Lut tng. Khi hiu bit ht ba tng, -Tu c ha thng v A-x-l (cariyupajjhya) em ht Pht php giao ph cho ri ty theo tui th m h vo Nit-bn. Khi y, -tu chuyn tu thin nh, chng qu La-hn, em Pht php gio ha mi ngi. By gi, vua Tn-u-Sa-La (Bindusara) c c trm (101) ngi con. Sau khi vua Tn-u-Sa-La qua i, trong bn nm vua A-Dc git ht cc anh

em khc, ch cn li mt ngi em cng m (ekamtikam tissakumaram thapsantika). Qua bn nm, vua A-Dc mi t xng vng. T khi Pht vo Nit-bn n nay l 218 nm (Tathgatassa parinibbnato dvinnam vassasatnam upari atthrasame 218 vasse sakala-jambudipeekarajjabhisekam ppuni). Sau , vua A-Dc thng lnh ht c ci Dimph-l. Tt c vua khc u phc tng. Uy thn ca vua bao trm c h khng n mt t trong mt do-tun. Hng ngy, cc qu thn ao A-nu-t (anotattadaha) em n tm gnh c 16 chum nc dng cho vua. Khi y tin tng Pht php nn vua ADc em tm chum nc dng T-kheo tng; hai chum dng n v thng ba tng; hai chum tng cho phu nhn ca vua, v x dng bn chum. Hng ngy, qu thn ni Tuyt dng cy nh rng mm mi thm p (dantakattha) tn la-a (ngalat) dng cho vua. Vua em cy ch rng ny ban phu nhn v th n trong cung mt vn su ngn ngi, su vn Tkheo trong cha, dng hng ngy y . Li c qu thn ni Tuyt dng tri thuc tn A-ma-lc, Ha-la-lc (agadmalaka, agadaharitaka). Loi tri ny mu vng kim, hng v him c. Li c qu thn dng tri Am-la chn (ambapakka). Hng ngy, li c qu thn dng nm loi y phc mu hong kim v khn tay (hatthapunchanapattaka), dng nc mt hin thnh, dng hng thoa, hoa x-. Vua rng di bin dng thuc tr mt danh ting (anjana). Ti b ao A-nu-t c la thm t nhin c chut bc sch v, ly ra ht go sch. Hng ngy, chim anh v mang 90 gnh go ny n dng vua. Ong mt lm t trong cung ca vua, dng mt cung cp cho vua. Bay n ch vua , chim Ca-lng-tn-gi (karavikasakuna) ca ht nhng m thanh ha nh lm vui lng vua. Nh vua c nhng uy thn nh vy. Mt hm, vua lm xch kha bng vng, sai ngi a vua rng bin v. Vua rng bin ny sng lu mt kip nn tng thy bn c Pht thi qu kh. Khi vua rng n ni, vua mi ngi vo ta s t v che lng trng trn, em cc loi hng hoa cng dng. Vua A-Dc ci chui ngc ang mang, eo cho vua rng bin, em mt vn su ngn k n vy quanh cng dng v ni vi vua rng: - Nghe c Nh Lai c tng tt c bit, ta mun nhn thy, long vng hy hin ra cho. Nghe lnh vua, bng thn lc ca mnh, vua rng bin bin thn mnh ra hnh tng Nh Lai (Sammsambuddhassa rpa) trang nghim bng cc cng c vi diu vi ba mi hai tng tt, tm mi v p nh hoa sen, hoa Ut-ba-la n xinh p trn mt nc, trang hong vi nhng nh sng

xanh, vng, , trng chiu xa mt tm nh cc ngi sao trn khng trung, nh cu vng, nh in quang xoay trn ta ra, nh ni vng rc r bng nh sng cc loi chu bu chung quanh; tt c mi ngi nhn khng chn; cc phm, thin, rng, d-xoa, cn-tht-b... chm ch chim ngng trong sut by ngy m. Nhn thy thn tng Nh Lai, vua A-Dc rt hoan h. Trong sut ba nm t khi ln ngi, ch bit phng s ngoi o (bhirakapsanda), n nm th t nh vua mi c tn tm vi Pht php. Nh vua phng s ngoi o v khi ti v ph vng ca vua l Tn-u-SaLa tin tng ngoi o, cng dng cho su vn B-la-mn hng ngy. Vua v phu nhn, trong cung u phng th ngoi o v tha hnh theo tn ngng ca cha. Mt hm, vua A-Dc t chc cng dng cc B-la-mn. Ngi trn in, vua nhn thy cc B-la-mn nhn ng hai bn khng c php tc g c. Thy nh vy, vua suy ngh: Ta s tuyn chn, chc chn c nhng v php tc v s cng dng cc v y. Sau khi suy ngh, vua bo cc i thn: - Ny cc khanh, ai c phng s cc Sa-mn, B-la-mn th mi h vo cung ta s cng dng. Cc quan p: - Lnh thay. Sau khi tr v, cc quan mi nhng v Ny-kin- (nighantha), ngoi o... m h phng s vo cung vua. n ni, cc quan tu: - y l cc v la-hn ca chng ti. Khi y, vua A-Dc b tr nhng ch ngi cao thp p xu khng ging nhau v bo cc ngoi o ty theo kh nng ca mnh m ngi vo ch. Nghe vua ni nh vy, cc ngoi o ngi theo s thch mnh. C ngi ngi trn gh di, hoc ngi trn tm vn. Thy nh vy, vua suy ngh: Nhng ngoi o ny nht nh khng c php tc. Ngh nh vy, vua ni: - Ngoi o nh vy tht khng ng cng dng. Do , sau ba n, vua ra lnh h ra v ngay. Mt hm, bn ca s (shapanjara) trn cung in, thy mt sa-di tn l N-C- (Nigrodha) ang i ngang trc in vi dng i uy nghi vng vng (Iriypathsampanna). Vua hi: - y l Sa-di no vy?

Cn thn p: - Sa-di N-C-, l con ca Tu-Ma-Na con trng ca tin vng (Bindusraranno jetthaputtassa Sumanarjakumrassa putto). Php-s (Buddhaghosa) ni: Sau y, tun t ta s k li nhn duyn y. Sau khi vua Tn-u-Sa-La b bnh qua i, t nc Ut-chi (ujjenirajja) l ni c phong, vua A-Dc tr v nc ca cha v git ngay thi t Tu-Ma-Na v t gi ly vic nc. Sau khi git thi t Tu-Ma-Na, vua A-Dc kim sot ht trong cung. V ca Tu-Ma-Na c thai c mi thng, thay i y phc i trn, n thn Chin--la (candlagma) gn thnh. Gn thn, c cy i th tn N-C-. C mt v tri lm th thn y. Thy v ca Tu-Ma-Na, th thn ni: - Hy n y. Nghe thn cy gi, b ny lin n ni. Dng thn lc ca mnh, th thn ha ra mt ci nh v bo b y: - B hy trong nh ny. Nghe bo nh vy, b y vo nh v ngay m y sinh c mt b trai nn ngi m t tn l N-C-. V vy, ch thn Chin--la cung knh cung cp khng khc g n t thy ngi ch. Khi y, vng phi ny sng trong ngi nh ca th thn n by nm v N-C- ln by tui. Khi y, c v T-khu A-la-hn tn l B-Lu-Na (Mahvaruna) dng thn thng qun st N-C-, thy c nhn duyn c ha , nn suy ngh: n lc ri, s cho cu b y lm sa-di. Tn gi n gp Vng phi xin N-C- lm sa-di. Sau khi c vng phi chp nhn, tn gi th cho N-C- lm sa-di. Khi tc cha ri ht xung t, sa-di ny chng A-la-hn (khuragge yeva arahattam ppuni). Mt hm, sau khi dn dp, sa-di ny mc y phc ng hong n gp thy mnh cng dng ri cm y bt (Pattacvaram dya) i n ch ngi m, vo thnh bng ca Nam, i ngang trc cung in v nh ra ca pha ng. Khi y, ang kinh hnh qua li v hng ng trn in, thy sa-di N-C- vi uy nghi nh c ang i nhn di t cch by tc nn tm nh vua tr nn thanh tnh...s vic ny nh ni trc; s ni tip theo. By gi, vua A-Dc suy ngh: V sa-di ny uy nghi c ch ng hong t tn, tt c php li ca bc thnh (lokuttaradhamma).

Sau khi gp sa-di ny, nh vua rt hoan h tin tng, pht sinh tm t bi. V sao? Trong i qu kh, sa-di ny l anh vua A-Dc, cng nhau lm cc cng c. C bi k: Do nhn duyn i trc, Nn i ny hoan h, Nh hoa Ut-la-bt (uppala) N ti tt trong nc. Khi tm t bi pht sinh, vua A-Dc khng km lng c, vi vng sai ba i thn i gi sa-di y. Cc i thn i lu nhng khng thy tr v. Vua li sai ba i thn khc n bo sa-di: - Sa-di i! Hy n mau. Khi y, vi uy nghi nghim trang, sa-di ny t tn i n. Thy sa di n, vua bo hy t xem xt m chn ch ngi ty . Quan st khp mi ngi, bit r khng c T-kheo, sa di nh ngi vo ta cao c che lng trng nn ra du vua nhn bt. Thy sa di ra du, vua thm ngh: sa di ny chc l gia ch. Sau khi a bt cho vua, sa di ngi vo ta ca vua. Nh vua ly thc n ca mnh dng cho sa di. Sa di ch nhn thc n va no. Sau khi sa di th trai xong, vua hi: - Ny sa di! Thy c bit ht li dy ca thy khng? p: - Ti bit mt phn nh. Vua ni: - Lnh thay, xin ni cho ti nghe. p: - Lnh thay, i vng, ti s ni. Sau khi suy ngh: theo kh nng tip thu ca vua m ta ni php c ch nguyn (Dhammapada); sa di ni na bi k: Sng khng bing nhc l Nit-bn Ai sng bing nhc l sinh t. (Appamdo amatapadam, pamdo maccuno padam - Dh.21 Gii vi cam l o, phng dt vi t knh - Php c kinh, Phng dt phm). Nghe xong, vua ni vi sa di: - Ti nghe ri, xin ni tip cho ht.

Sau khi sa di ch nguyn, vua tha: - Hng ngy xin cng dng tm phn n. Sa di p: - Lnh thay, ti xin dng li cho thy (upajjya) Vua hi: - Thy ca sa di l ai? p: - V khng gy ti, thy ti th qu trch l thy ti. Vua ni: - Xin dng thm tm phn na. Sa di p: - Lnh thay! Xin dng li cho A-x-l (Acariya). Vua hi: - A-x-l l ai? p: - V gio dc cho bit chnh php l A-x-l ca ti. Vua ni: - Lnh thay! Ti dng thm tm phn na. Sa di ni: - Tm phn ny xin dng n T-kheo tng. Vua hi: - T-kheo tng l ai? Sa di p: - L ni m thy ti, A-x-l ca ti, v ti y ch vo c gii c tc. Nghe ni, vua cng hoan h, ni vi sa di: - Nu nh vy, ti xin dng thm tm phn na. Sa di p: - Lnh thay! Xin nhn. Sau khi nhn li, hm sau sa di a 32 v n cung vua. Th thc xong, vua hi sa di: Cn c T-kheo khc khng? p: - Cn c. Vua ni: - Nu c, xin a thm 32 v n na. C nh vy, ln tun t tng dn n su vn v. By gi, su vn chng ngoi o b mt phn cng dng. i c N-Ha- dy bo vua v phu

nhn trong cung cng cc quan u th ba qui y v nm gii cm. Tn tm ca vua v mi ngi tng gp bi khng c thi lui. V chng tng, vua xy dng cha ln lm tr x cho tng, hng ngy cng dng su vn v. Vua ra lnh tm vn bn ngn quc vng do vua thng lnh xy dng tm vn bn ngn cha ln, tm vn bn ngn thp ti cc nc. c vua ra lnh nh vy, cc nc u hoan h thc hin. Mt hm, vua t chc hi i b th (mahdna) Tng-gi-lam A-Dc (Asokrma). Sau khi b th, ngi gia su vn T-kheo tng, vua tha: Bn vt cng dng (cathi paccayehi pavretv) l thuc men, thc n, y phc, nga c, trm xin dng cho tng theo yu cu. Sau khi tha nh vy, vua hi: - Cc i c! Php ca Pht gm bao nhiu loi? T-kheo p: - C chn phn php, chia thnh tm vn bn ngn php-t. Nghe nh vy, vi tm ch thnh v php, vua thm ngh: Ta nn xy tm vn bn ngn ngi cha cng dng tm vn bn ngn php-t. Ngay hm y, vua b ra chn mi su c ngn tin, v gi i thn n, bo rng: - Hy sai s gi n bo tm vn bn ngn nc ca ta thng lnh, c mt nc xy dng mt ngi cha. Chnh nh vua t xy dng cha A-Dc. Bit vua mun xy dng thnh cha ln, chng tng lin sai mt T-kheo tn Nhn--Qut-a (Indagutta) l bc lu tn A-la-hn c i thn lc lm tng tri s vic trong cha. Thy trong cha c ch no khim khuyt, Nhn--Qut-a dng thn lc ca mnh sa cha cho hon ho. Bng tin ca vua dng v thn lc ca Lahn, sau ba nm ngi cha hon thnh. Sau khi cha cc nc hon thnh, h n tu vua. Cng n trong mt ngy, h gp t tng, tha: - Cha xy xong. T tng vo tu vua: - Tm vn bn ngn ngi cha ca tm vn bn ngn nc xy xong.

Sau khi khen ngi lnh thay, vua sai mt i thn nh trng tuyn b cha thp hon tt, by ngy sau s c hi b th cng dng to ln, tt c nhn dn trong ngoi trong nc u th tm gii (attha slangni) thn tm thanh tnh, sau by ngy mi ngi trang sc ng hong n nhn lnh vua. Nh ch thin vy quanh Thin--thch, quc ca vua A-Dc cng c trang nghim nh vy. Nhn dn i d hi khng chn, cng nhau vo cha chim ngng. Khi y, chng tng tp hp c tm c T-kheo tng, chn mi su vn Tkheo ny. Trong chng ny, c mt vn La-hn. Cc v T-kheo tng suy ngh: Ta nn dng thn lc lm cho vua thy c cng c m mnh to, c thy nh vy ri th sau lm cho Pht php cc k thnh hnh. Dng nng lc thn thng, cc T-kheo lm cho trong mt lc vua thy c tt c cc cha thp, tt c nhng cng c do s b th s cng dng ca vua trong tt c vng t ngang dc bn phng n tn b bin ca vua thng lnh ci Dim-ph-l. c thy nh vy ri, vua rt hoan h, bch vi chng tng: - Hin nay, con lm vic i b th cng dng Nh Lai, trong lng hoan h nh vy, c ai lm bng con khng? Khi y, trong tng c Mc-Kin-Lin-T -Tu p li cho vua. -Tu tr li: - Khi Pht cn ti th, mi ngi cng dng khng bng vua, khng ai c th hn vua c. Nghe -Tu ni, vua hoan h v cng, suy ngh: Lm vic b th ln trong Pht php khng ai bng ta, ta nn th tr Pht php nh con yu mn cha, th khng cn g nghi ng na. Khi y, vua hi T-kheo tng: - i vi Pht php, trm vo c cha? Nghe vua hi, thy bn cnh vua c vng t tn Ma-H- (Mahinda) y nhn duyn, nn -Tu suy ngh: Nu vng t ny c xut gia th Pht php hng thnh v cng.

Sau khi suy ngh, -Tu tha vi vua: - i vng, cng c nh th ny vn cha vo Pht php c. Nh c ngi em by loi qu bu chng cht t mt t ln tn ci Phm-thin ra b th, nhng vn cha c vo trong Pht php, hung chi s b th nh vua m mong c vo. Vua hi: - Lm sao c vo php phn? p: - Ngi ngho hay giu cho con rut ca mnh xut gia th c vo Pht php. Nghe ni nh vy, vua suy ngh: Ta b th nh vy m cng cha c vo Pht php vy ta nn tm cch c vo. Nhn sang hai bn, thy Ma-H-, vua suy ngh: Em ta l -Tu t xut gia nn phi lp Ma-H- lm thi t, nhng a ln lm thi t l tt hay cho xut gia l tt. Vua bo Ma-H-: - Con c thch xut gia khng? Thy ch mnh l -Tu xut gia, Ma-H- c mun xut gia, nghe vua hi nh vy, rt vui mng tha: - Tht con mun xut gia. Nu con xut gia, i vng c php phn trong Pht php. Khi y, c vng n tn Tng-Gi-Mt-a (Sanghamitt) m trc y chng xut gia theo -Tu, ang ng cnh anh mnh. Vua hi TngGi-Mt-a: - Con thch xut gia khng? p: - Tht mun. Vua ni: - Nu con xut gia th tt lm. Bit tm ca h, vua rt hoan h hng v T-kheo tha: - i c, xin chng tng hai con ca ti ti c vo Pht php. Lut Thin kin T-b-sa - Quyn th nht -

--- o0o ---

Quyn th hai
-ooOooSau khi nhn li, chng tng c Mc-Kin-Lin-T -Tu lm ha thng, Ma-Ha--B (Mahdeva) lm A-x-l, truyn mi gii; i c MtXin- (Majjhantika) lm A-x-l truyn gii c-tc. Khi y, 20 tui nn Ma-H- th gii c-tc. Ngay ti gii n (upasampadsmmandala), v ny chng lu tn la-hn vi ba t tr, su thn thng. A-x-l ca Tng-Gi-Mt-a l A-Do-Ba-La (yupli), ha tng tn l m-Ma-Ba-La (Dhammapli). Khi y va 18 tui nn Tng-Gi-Mt-a c xut gia v th su php ti gii n. Vua ln ngi c su nm th hai ngi con xut gia. Khi hc kinh v lut tng vi thy mnh, Ma-H- th tr thng thuc tt c Pht php trong ba tng, ng u trong 1000 bn ng hc. Vua A-Dc ln ngi c chn nm, c T-kheo tn -Tu con ng Cu-a (Kontiputta Tissa) b bnh nng, bng bt i xin thuc v ch c mt ming b (sappi) nn bnh cng nng thm v sp cht. Khi sp vin tch, v ny nhn nh vi cc T-kheo: - Sng trong ba ci, cn thn ch li bing. Ni xong, v ny bay ln ngi trn h khng, t ha ra la ha thiu thn mnh m vo Nit-bn. Nghe mi ngi truyn nhau vic cng dng v y, vua suy ngh: - Trong nc ca ta m T-kheo li khng xin thuc c. Do , vua lp nhng kho cp thuc v cha y dc liu (pokkharani) bn ca thnh. Khi y, bn hng cc ca thnh thuc nc Ba-Tht-LPht c 4000 nh khch (Sabh). Hng ngy, cc nh y nhn c 5000 tin np cho vua. Vua em 1000 dng i c Ny-C-, 1000 chi dng cng dng hoa hng cho thp tng, 1000 cung cp php ng, 1000 cng cc v lut s, mt vn cng chng tng, mt vn dng chi ph kho cp

thuc bn ca thnh. By gi, Pht php hng thnh, cc ngoi o suy vi. B mt li dng, h i kht thc khp ni nhng khng xin c. V i kht hnh h, h tm nh vo Pht php lm sa-mn nhng vn gi theo php c ca mnh gio ha mi ngi; cho l php l lut nn khng hnh tr theo uy nghi c ch php lut ca Pht v khng n sng trong cha, nhng n ngy b tt (uposatha) li vo gia tng. Do , cc Tkheo thanh tnh khng chu sinh hot chung vi h. Thy vy, Mc-Kin-Lin-T -Tu suy ngh: - Trnh-s pht sinh, khng bao lu na s ln mnh, nu ta trong tng chng th khng dit c trnh-s. Sau khi em t giao cho Ma-H-, tn gi Mc-Kin-Lin-T -Tu vo n c mt mnh ni yn tnh trong ni A-h-h (Ahogangpabbata). Cc T-kheo ngoi o mun Pht-php thnh nh bn nn em sch v ca mnh xen vo gio php. H vn hnh tr theo php ca mnh nh th la, t nng c nm chi phn thn th (keci panctape tappanti), hay vo nc khi tri rt lnh, hoc ph hoi Pht php. Th nn, cc T-kheo chn chnh khng chu b tt, t-t v lm tng-s vi h. Nh vy, ko di n by nm khng thuyt gii c. Bit s vic ny, vua A-Dc sai mt i thn n tng-gi-lam A-Dc, tha vi chng tng nn gio dc nhau dit tr s u tranh m cng ha hp thuyt gii. Nhn lnh vua, i thn n cha, em lnh vua tha vi chng tng nhng khng ai chu hng ng c. i thn nh tr v bn vi quan cn thn: Vua c sc lnh bo chng tng phi chm dt s bt ha nhng khng ai thun theo c, bn ra sao? V cn thn p: - Ti thy, khi i vng i chinh phc cc nc, ai khng thun theo u b git cht. Vic ny cng nn lm nh th. Nghe cn thn ni nh vy, s thn n cha tha vi thng ta: - Vua ra sc lnh chng tng phi ha hp thuyt gii nhng h khng tun theo.

Thng ta p: - Cc T-kheo chn chnh khng chu b tt chung vi cc T-kheo ngoi o ch chng phi khng tun lnh vua. Khi y, t thng ta tr xung, tun t b git cht cho n lt vng -Tu th ngng li. Thy cc T-kheo b git, -Tu suy ngh: V quan ny vng sc lnh, v hiu sai li vua nn git chng tng. V quan hi: - -Tu ny l ai? p: - L em rut ca vua. Khi vua A-Dc ln ngi, lp em lm thi t. Mt hm vo rng du ngon, thy cc con nai giao hp nhau, thi t suy ngh: Cc con nai ny n c ung nc l m cn nh vy. Hung chi cc T-kheo trong phng cha, ging nm mm mi, n ung va ming, sao li khng c vic y. Du ngon v, n gp vua, thi t tu: - Va ri thn du ngon, thy cc con nai c ci giao hp nhau. Loi sc sinh n c ung nc l m cn c vic y, cc T-kheo tng trong cha c cng dng y , l no khng c vic y. Nghe tu nh vy, vua suy ngh: - Chng phi ch nghi ng m li nghi ng. Mt hm, thi t -Tu v xc phm vua, b vua tc gin bo: - T nay trm cho khanh ln ngi vua trong by ngy, sau trm s git. By gi, by ngy y tuy c lm vua, ngy m hng th ca nhc, n ung, c phc v cc cch nhng tm trng thi t -Tu khng thch th g c, thn th gy yu, bun kh v cng. V sao? V s cht. Sau by ngy, vua hi -Tu: - V sao khanh gy yu nh vy, n ung, ca nhc khng va hay sao? p: - B s cht hnh h, tm khng thch th g c.

Nghe tu nh vy, vua bo -Tu: - bit by ngy na mi cht m khanh cn lo s nh vy, hung chi cc T-kheo lun lun lo s v thng trong tng hi th, tm no c nhim trc g. Nghe vua ni xong, -Tu pht sinh tn tm vi Pht php. Mt hm, thi t -Tu du ngon i sn, dn dn n ni vng v (aranna) thy mt T-kheo ang ngi tn l m-V-c (yonakamahdhammarakkhita). C mt con voi b nhnh cy, qut cho Tkheo ny. Thy nh vy, rt hoan h, thi t mong c: n bao gi ta mi c nh T-kheo kia. Bit tm nguyn ca -Tu, T-kheo m-V-c dng thn lc bay ln h khng v ngi trn khng trung. Lm cho -Tu trng thy, T-kheo h xung h nc ln cha A-Dc (Asokrme pokkharani) v ngi ng trn nc, thot tng-gi-l, ut-a-la-tng (sanghti, uttarsanga) nm ln khng trung ri xung nc tm ra. Trng thy i c ny c thn thng ln nh vy, thi t -Tu rt hoan h ni: - Hm nay, ta s xut gia. Khi tr v cung, thi t tu vua: - Thn mun xut gia, xin i vng thng tnh cho c xut gia. Nghe -Tu xin xut gia, nh vua rt kinh ngc bo rng: - Trong cung vi gi p, mn n trm v thm ngon, khoi lc thch , v sao khanh li xut gia? Bng mi cch, vua khuyn v ny t b nh trn. Vi ch kin c khng thay i, -Tu p: - Gi p hoan lc trong cung ch l tm thi, hi hp s chia ly. Nh vua cm thn khen: - Lnh thay!

Vua sai cc quan sa sang ng s, qut dn sch s, dng c treo phn trang tr rc r. Sau khi trang tr xong, cc quan tu vua: - trang tr hon tt. Sau khi thu ly triu phc, mo thin quan, chui ngc anh lc ca thi t, vua b tr hng ngn xe nga vy quanh h tng thi t n cha. Thy thi t -Tu xut gia, chng tng rt hoan h. C ngi chun b sn tng-gil, ut-a-la-tng, an--hi (antaravsaka), bnh bt (patta) n ch cho thi t c xut gia ngay. Khi y, thi t i n thin phng (padhnaghara) gp T-kheo m-V-c cu xin xut gia. C mt ngn ng t con nh ho qu cng xut gia theo thi t, Thy thi t xut gia, nhn dn trong nc suy ngh: Thi t tn qu nh vy m cn b vng v xut gia tu o, chng ta bn cng th c g m lu luyn. Ngh nh vy nn c v s ngi xut gia theo. Vua A-Dc ln ngi c bn nm th thi t xut gia. Chng ca Tng-Gi-Mt-a l chu ca vua tn A-K B-LaMn (Aggibrahman) c mt con trai, nghe thi t xut gia, rt kinh ngc vui mng, n gp nh vua, tu rng: Con cng mun theo thi t xut gia, xin i vng cho php. Vua khen ngi v cho php v ny cng xut gia trong mt ngy vi thi t. Khi y, c nhiu ngi thuc ng cp st-l xut gia theo chnh php nn Pht php hng thnh. Tr li vic trc... -Tu ni: - Nn bit v quan ny hiu sai vua nn git cc T-kheo. Git cha xong, b T-kheo -Tu ng ra ngn cn nn v quan ny khng th git c na. B ao qua mt bn, v quan ny v tu vua: - Thn phng mnh i vng bo cc T-kheo ha hp thuyt gii nhng h khng tun theo. Cn c vo ti y, thn tun t x trm h nhng git cha ht th b T-kheo -Tu ngn cn nn khng th git na, vy c git T-kheo -Tu khng? Nghe v quan ny tu git cc T-kheo, vua rt kinh hi au kh ngt ng ln ra t. Sau khi c ri nc, mt lc sau tnh dy, vua bo v quan ny:

- Than i! Ta sai ngi n cha v mun cho chng tng ha hp thuyt gii, sao li t tin git cht chng tng? ch thn n cha, vua bch vi ch tng: - Trc y, con c sai mt v quan n khuyn ch tng ha hp thuyt gii ch khng bo h git cc T-kheo. V quan ny t tin git oan chng tng, khng bit ti li ca vic ny thuc v ai? C T-kheo p: - Do vua nn git vy ti thuc vua. C v ni: - C hai u b ti. C mt T-kheo hi vua: - Tm vua nh th no, c tm git khng? Vua p: - Con sai h i vi to cng c ch khng c tm git hi. V kia ni: - Nu tm vua nh vy th vua khng c ti m ngi git b ti. Nghe khc nhau nh vy, vua sinh ra h nghi, hi cc T-kheo: - Ai c th tr c s nghi ng ca con. Nu ngi no tr c tm h nghi ny th con s xy dng li Pht php. Cc T-kheo p: - Ngi Mc-Kin-Lin-T -Tu c th dit tr s nghi ng ny kin lp Pht php. Lp tc, vua phi bn v php s (Dhammakathika), mi v c ngn T-kheo ty tng cng ln ng. Vua li sai bn i thn, mi ngi u c ngn ty tng, cng nhau i n rc i c Mc-Kin-Lin-T -Tu tr v.

Hai phi b cng nhau vo ni A-h-h nghnh n Mc-Kin-Lin-T Tu. n ni, h tha vi -Tu: - Nh vua cho gi -Tu. Nhng -Tu khng i. Vua li phi tm php s, mi v vi ngn T-kheo ty tng v tm i thn, mi ngi cng c ngn ngi ty tng n gp -Tu. n ni h cng ni: - Vua cho gi -Tu. Nhng -Tu vn khng i. Trng i lu ngy m hai phi on trn cng cha v, vua sinh nghi ng hi cc v i c: - Tha i c! Con sai hai phi on i nghnh n Mc-Kin-Lin-T -Tu lu m sao vn cha thy v. Chng tng p: - S ngi i n truyn sai vua, ni l vua cho gi -Tu nn ngi khng n. Vua li hi: - Ni li thnh nh th no ngi chu n? p: - Nu tha rng Pht php b mai mt, xin i c n h c n cng nhau dng li Pht php th ngi s n. Nghe nh vy, vua li sai mi su v php s, mi v vi ngn T-kheo ty tng; mi su i thn, mi v vi ngn ty tng i mi. Vua li hi: - V php s y gi (mahallanka) hay tr (dahara)? Chng tng p: - V y gi. Vua ni: - Nu v y gi, nn dng xe (sivka) rc. p: - i xe khng c.

Vua li hi: - V i c y tr ni no? p: - Trong ni A-h-h. Vua ni: - Nh vy nn em thuyn b (nvsanghta) i rc. Vua ra lnh cho s gi: - n ni, ngi phi thnh i c ln thuyn ln v sai ngi mang binh kh bo v chung quanh. Khi n ni A-h-h, on s gi em lnh vua tha vi i c: - Bch ngi! Pht php b mai mt, xin ngi h c i n cng nhau dng li Pht php. Nghe s gi tha nh vy, i c y ni: - Ti xut gia ch v Pht php, nay ng lc. ng dy thu xp ta c, -Tu suy ngh: Ngy mai, ta s n nc Batht-ly-pht. m y, vua A-Dc mng thy s vic nh sau: C mt voi trng n, dng vi thoa ln u vua, ko ly tay vua. Sng mai, vua gi tng s (supinajjhyaka) n, bo: - Ta nm mng thy s vic nh vy, l lnh hay d? C mt tng s p: - Nm ly tay vua l bc Sa-mn tn qu (Samnanga). Nghe tng s ni xong, nh vua c bo tin phi ra ngoi nghnh n. Vua ch thn li xung nc ngp n gi. i c -Tu mun ln b, vua a tay phi ly. Trong lc i c -Tu nm ly tay vua, cn thn rt kim mun chm tn gi. V sao? Theo vng php (critta) ca vua ADc, nu ai nm u hoc tay ca vua th b cht u; th nn h rt kim mun git.

Thy c bng kim trong nc, vua quay u li ni: - Than i! Trc y ta ra lnh cho i thn n cha khuyn chng tng ha hp thuyt gii, li hiu sai ta nn git cc T-kheo, by gi ngi li mun git na hay sao, thi thi! ng gy ti cho ta na. Php s hi: - T-kheo khng c nm tay k bch y, v sao y c nm? p: - Vua i thnh n v mun nghe php, vy vua l t ca i c nn c nm tay. Khi y, a i c n tr x khu-vn (yyna) c phng v ba lp, vua ch thn ra chn v thoa du cho i c, sau ngi qua mt bn. Vua suy ngh: V i c ny c th tr dit nghi ng cho ta khng, nu tr c nghi ng ca ta th tr dit c s tranh chp v sau xy dng li Pht php. Ta hy th v i c ny. Vua tha: - Con mun thy nng lc thn thng (Ptihriya), xin ngi th hin. -Tu ni: - Vua mun thy nhng loi thn thng no? Vua p: - Con mun thy mt t chn ng. -Tu hi: - Mun chn ng mt bn hay chn ng tt c? Vua hi: - Hai hin tng ny, ci no kh hn? -Tu p:- V d ci mm ng ng y nc, c ngi lay ng mm, ton th nc b lay ng l kh hay ch lay ng na phn nc l kh? Vua p: - Ch lay ng na phn nc th rt kh. -Tu p: - ng vy, ny i vng. Vua ni: - Con mun thy nc na ng na khng ng. -Tu bo vua: - Trong chu vi bn do tun gip bn phng, ging dy lm ranh gii (Sma). Phng ng t xe, phng Nam t nga, phng Ty t ngi, phng Bc t mm nc. t ngi, nga, xe ti ranh gii, mt chn trong gii v mt chn ngoi gii; mm nc t mt na trong gii v mt na ngoi gii.

Sau khi vua lm nh vy xong, -Tu nhp vo thin th t ri xut khi thin, hng v vua ni: - Ny i vng Thin-Kin hy xem. i c -Tu dng thn lc lm cho phn ngoi ranh gii trong bn do tun bn phng u chn ng mnh nhng bn trong ranh gii vn ng yn. Phn xe, nga, ngi ngoi ranh gii b chn ng, phn bn trong vn ng yn; na phn nc b chn ng na phn nc kia vn ng yn. Thy thn lc ca i c nh vy, nh vua rt hoan h, suy ngh: S nghi ng trc y ca ta, t nay c chm dt v c php trong Pht php b tiu dit. Nh vua hi i c -Tu: - Trc y con c sai mt i thn n cha ra lnh cho ch tng ha hp thuyt gii, nhng i thn ny t git cc T-kheo, ti ny ai chu? -Tu hi: i vng c git khng? p: - Con khng c git. -Tu ni: Nu khng c git th vua v ti. Nhn , -Tu thuyt cho vua nghe kinh Bn-Sanh (Jtaka Tittirajataka, Gi-c bn-sinh kinh): Pht dy - Ny cc T-kheo, phi c tm tnh ton trc ri sau mi to thnh nghip, tt c nghip ca hnh ng u do tm. -Tu k li chuyn trong kinh Bn-Sinh: Ny i vng! Ngy xa c mt con chim Gi-c b ngi nht di t, lo bun ku cu. Do ng loi t tp n v b ngi git cht. Gi-c hi o s (tpasa): - Con c ti khng? o s p: - Khi con ku cu c tm git hi ng loi khng? Gi-c p: - Con gi bn b n nhng khng c tm git hi. o s ni: - Nu khng c tm git hi th con khng c ti. V ni bi k: Hnh ng khng gy nghip, Nu khng do tm sai, Ngi thin gi vng tm,

Nn khng b ti li. (Na paticcakammam phusati mano ce na ppadussati, appossukkassa bhadrassa na ppam upalimpati) Sau khi tun t dng cc phng tin lm cho vua hiu, i c -Tu li trong vn by ngy ch dy cho vua r y l Lut, y l phi lut; y l Php, y l phi php; y l li Pht dy, y l tri li Pht dy. Sau by ngy, vua ra lnh dng vch ngn ra tng ni, nhng ngi ng quan im tp trung vo mt ni, nhng ngi khc quan im tp trung vo ni khc, v c mi ni nh vy a ra mt T-kheo. ch thn vua hi v y: - i c! Pht php l g? (kimvdi sammsambuddho) C T-kheo p l thng (Sassatavda), c ngi p l on (ucchedavda), c ngi ni l phi tng (asnnivda), c ngi ni phi tng phi phi tng (nevasanninnivda), c ngi ni th Nit-bn (ditthadhammannibbnavda). Nghe nhng T-kheo no ni nh vy, vua bit y khng phi l T-kheo m l ngoi o (annatitthiya). Sau khi bit r nh vy, vua cho nhng ngoi o ny mc y phc trng ca th tc ri ui ra, bt hon tc. Cn li nhng ni ngn khc c su vn T-kheo. Vua li hi: - i c! Pht php l g? p: - Pht phn bit thuyt ging (Vibhajjavda). Sau khi cc T-kheo ni nh vy, vua li hi i c -Tu: - Pht c phn bit thuyt khng? p: - ng nh vy, i vng. Bit Pht php thanh tnh, vua bch vi cc i c: - Xin cc i c b tt thuyt gii. Vua sai ngi bo v chng tng ri tr v thnh. Sau khi vua ra v, chng tng tp hp c su vn T-kheo. Trong chng ny Mc-Kin-Lin-T Tu l thng ta ph tan chng ngoi o t kin. Chng tng chn ra mt ngn T-kheo thng ba tng, chng ba t-tr. Theo nh i c Ca-

Dip tp hp chng tng i hi th nht v Tu-Na-Cu (Sonaka, Samp.Yasatthera) tp hp chng ln th hai kt tp tng lut, tt c Phtphp u c thanh tnh khng cn cu bn, kt tp php tng trong ln th ba ny c hon tt trong chn thng. Khi y, mt t chn ng su cch. Do c mt ngn T-kheo cng ni ra nn gi l kt tp ln th ba. Php s hi: - Trong ba ln kt tp ny, ai lm lut s trong ci Dim-ph-l ny? Ti xin tun t k tn cc v y: th nht l u-Ba-Ly, th hai l T-Cu (Dsak), th ba l Tu-Na-Cu (Sonaka), th t l Tt-Gi-B (Siggava), th nm l Mc-Kin-Lin-T -Tu. Nm v lut s ny tun t em tng lut truyn li cho nhau ci Dim-ph-l ny cho n khi kt tp lut tng ln th ba. Sau khi kt tp ln th ba ny, khi Mc-Kin-Lin-T -Tu sp Nit-bn em lut tng truyn li cho t l Ma-H- con trai vua A-Dc. Ngi Ma-H- em tng lut n nc S-T (Tch lan). Khi Ma-H- sp vo Nit-bn, trao li cho t l A-Lt-Tht (Arittha). T v sau, cng nhau truyn th n ngy nay, nn bit nh vy. Ta s k li danh hiu nm v lut s em lut tng t t Dim-ph-l n nc S-T. V th nht tn Ma-H-, v th hai tn a-Du (Itthiya), v th ba tn Ut--Du (Uttiya), v th t tn Tham-B-Lu (Sambala), v th nm tn Bt--Sa (Bhaddanma). Nm v php s ny c tr tu v cng, thn thng v ngi, c ba t tr, cng nhau dy bo t nc S-T. Khi Ma-H- sp Nit-bn giao ph li cho t l A-Lt-Tht. V ny trao li cho t l -Tu-t-a (Tissadatta). V ny truyn li cho t l Gi-La-Tu-Mt-Na (Klasumana). V ny truyn li cho t l a-GiNa (Dghanmaka). V ny truyn li cho Tu-Mt-Na (Dghasumana). V ny truyn li cho Gi-La-Tu-Mt-Na (Klasumana). V ny truyn li cho m-V-c (Dhammarakkita). V ny truyn li cho -Tu (Tissa). V ny truyn li cho -B (Deva). V ny truyn li cho Tu-Mt-Na (Sumana). V ny truyn li cho Chuyn-Na-Gi (Clanga). V ny truyn li cho m-V-B-Ly (Dhamma - plinma). V ny truyn li cho X-Ma (Khemanma). V ny truyn li cho u-Ba--Tu (Upatissa). V ny truyn li cho Php-Ph. V ny truyn li cho A-B-Da (Abhaya). V ny truyn li cho -B (Cla-Deva). V ny truyn li cho T-B (Sva). Cc v lut s nh trn vi tr tu nht, thn thng v ngi, c ba t-tr, chng i-tn La-hn. Cc v s trng nh vy truyn tha khng dt cho n ngy nay.

Php s ni: - Ti xin k li nhn duyn t u: Khi y ti nc Ba-ThtL-Pht, sau khi kt tp ln th ba xong, tn gi Mc-Kin-Lin-T -Tu suy ngh: Trong tng lai, Pht php s trng tn u? Tn gi dng thn thng qun st ci Dim-ph-l, thy Pht php s hng thnh bin a. Bit nh vy, tn gi tp hp chng tng bo cc trng lo: - Qu v hy em Pht php n thit lp cc ni bin a. Cc T-kheo p: - Lnh thay! Khi y, i c Mt-Xin- (Majjhantika) c phi n trong nc KTn Kin--La-Tht (Kasmra - gandhra). i c Ma-Ha -B (Mahdeva) n nc Ma--B-Mt--La (Mahisakamandala).Lc-Kh-a (Rakkhita) n nc B-Na-B-Tu (Vanavsi). m-V-c (YonakaDhammarakkhita) n nc A-Ba-Lan-a-Ca (Aparataka). Ma-Ha mV-c (Mah-dhammarakkhita) n nc Ma-Ha-Lc-Tht (Maharattha). Ma-Ha-Lc-Kh-a n th gii Du-Na (Yonakaloka - l t Hn). Mt-ThMa (Majjhima) n cc nc cnh Tuyt Sn (Himavantapadesa). Tu-NaCa, Ut-a-Ca (Sonaka, Uttara) n nc Kim-a (Suvannabhmi - Min in). Ma-H-, Ut--D, Tham-Lu-B, Bt- (Uttiya, Sambala, Bhaddasla) n nc S-T (Shaladpa = Tambapannidpa - Tch lan) u cng nhau thit lp Pht php. Cc i c y u c nm v kt hp nhau cng i n cc nc kin lp Pht php. Ti nc K Tn c long vng tn A-La-B-Lu (Aravla). Vo lc la trong c nc ang kt ht, long vng ny lm ma ln lm cho cy la b ngp nc tri ra bin. Khi y, phi on nm v T-kheo ca i c MtXin- t nc Ba-tht-l-pht bay ln khng trung, h xung ao A-la-blu bn sn Tuyt Sn v i ng nm ngi trn mt nc. ng t quyn thuc ca Long vng vo tha: - Long vng! Khng bit ngi no mc y phc mu [(bhandu) (ksvavasana)] ang trn mt nc, xm phm n a phn chng ta. Nghe bo, rt gin d, bc ra khi cung, thy i c Mt-Xin-, long vng cng tc gin d di thm nn thi trin nhiu php thn thng trn h khng gy kinh hi cho Mt-Xin- v cc T-kheo. Long vng li gy gi bo, ma ln, sm st chp sng, ni sp , cy ci ng nghing, c h khng nh sp xung. ng t ca long vng li tp trung tt c cc rng nh khc cng phun ra khi la d di, ma gch ln

mun gy khng b cho i c Mt-Xin-. Thy cc v ny khng s hi g c, bn rng la mng: - Nhng k trc u, cc ng l ai m mc y phc mu nh vy? B mng chi nh vy nhng nhan sc ca i c khng b thay i. Long vng li mng chi: - Hy bt chng li nh cho cht i. Sau khi la mng nh vy, long vng ku binh chng hin ra cc thn thng nhng vn khng hng phc c i c. Dng nng lc thn thng ca mnh, i c Mt-Xin- trn p thn thng ca bn rng v bo: - Ny long vng! Gi nh ngi c th ra lnh cho tt c ch thin, loi ngi cng n gy khng b cng khng lm lay ng mt si lng ca ta. Nu ngi c ly ni Tu di v cc ni nh nm trn ta i na th cng khng th xm phm n ta c. Nghe i c ni nh vy, long vng suy ngh: Ta thi th thn thng qu mt mi ri m cng khng xm phm c v y. Rt phn n nhng long vng nh phi ng yn. Bit r tm ca long vng, i c em php v cam l ra gio ha lm cho chng hoan h quy phc. Sau khi tip nhn c php cam l, long vng lin th ba qui y v nm gii cm. Tm vn bn ngn quyn thuc u th tr nm gii. Nghe i c Mt-Xin- thuyt php ri, cc qu d-xoa, kin-bt-b (gandhabba), cu-bn-tr (kumbhanda) Tuyt sn lin th tr tam quy v nm gii. Li c d-xoa nm ngi (pancaka) cng quyn thuc l d-xoa n Ha-L--Da (Hartakin) vi 500 ngi con c o qu Tu--hon. Khi y, i c Mt-Xin- bo vi tt c d-xoa v long vng rng t nay v sau ch nn gin d, ch tn ph ma mng ca dn chng, nn c tm t bi vi tt c chng sinh lm cho h c an lc. Tt c cc rng, qu p: - Lnh thay! Xin tun theo li i c ch dy. Ngay hm y, long vng t chc cng dng to ln, sai ngi hu em long ta bng by bu ca mnh cho i c Mt-Xin- dng. Sau khi i c an ta, long vng ng bn cnh long ta, cm qut qut cho tn gi Mt-Xin-. By gi, vo nhng ngy l, nhn dn nc K tn Kin-lc-xoa thng tp hp n gp long vng. n cung in ny, thy i

c Mt-Xin-, h ni vi nhau: - T-kheo ny c thn lc ny thng c long vng. Do , mi ngi nh l i c Mt-Xin-, ri ngi xung. Tn gi thuyt ging kinh Tc-Th-D (Asivisopamasuttanta - kinh X D) cho mi ngi nghe. C tm vn chng sinh c o qu, ngn ngi xut gia. Php-s ni: - T v sau, khp nc K-tn c sng rc bi mu y csa. C bi k: Nc K-tn Kin , Khi y Mt-Xin-, Gio ha Long vng d, Lm cho th qui gii, Li c rt nhiu ngi, Gii thot khi tri buc, Tm vn c thin nhn, C ngn ngi xut gia. Sau khi n nc Ma--ta-mn--la, i c Ma-Ha -B thuyt ging kinh Thin-S (Devadtasutta). C bn vn ngi c o qu v cng nhau xut gia. C bi k: Ma-Ha -B, C i thn lc, Chng ba t-tr, n Ma--ta. Thuyt ging kinh Thin-S thot cc chng sinh Bn vn c thin nhn, u cng nhau xut gia. n nc B-Na-Ba-T, i c Lc-Kh-a ngi trn khng trung thuyt kinh V-Th (Anamataggapariyyakatha). C su vn ngi c thin nhn (Dhammacakkhu - php nhn). By vn ngi xut gia. Nm trm ngi cha (Vihra) c dng ln. C bi k: i c Lc-Kh-a, C sc thn thng ln, n Ba-na-ba-t,

An ta trn h khng, Thuyt ging kinh V-th, Nhiu ngi c thin nhn, By ngn ngi xut gia, Nm trm cha c ct. n nc A-Ba-Lan-a, i c m-V-c thuyt kinh Ha-T-D (Aggik khandhpamasuttantakath) lm cho nhn dn hoan h. C su vn ngi c thin nhn, c ung nc php cam l (Dhammmata). Thanh nin v thiu n thuc chng tc St-l (Khattiya), u xut gia 1000 ngi. Vy l Pht php c truyn khp, C bi k: i c m-V-c, C sc thn thng ln, n A-B-Lan-a, Ging kinh d ng-la, Mi ngi c thin nhn, Ung nc php cam l, C mt ngn T-khu, V mt ngn T-khu-ny. n nc Ma-Ha-Lc-Tht, i c Ma-Ha m-V-c thuyt ging kinh Ma-Ha-Na-La--Ca-Dip bn sinh (mahnradakassapajtaka) lm cho tm vn bn ngn ngi c c o, ba ngn ngi xut gia, Pht php c truyn khp nh vy. C bi k: i c Ma-Ha-m, C sc thn thng ln, n Ma-Ha-Lc-Tht, Thuyt kinh Ca-Dip bn, V s c o qu, Ba ngn ngi xut gia. n x s Du-Na, i c Ma-Ha Lc-Kh-a thuyt ging kinh Ca-La-LaMa (Klakrmasuttanta). C by vn ba ngn ngi c o qu, by ngn ngi xut gia lm cho Pht php c truyn rng y. C bi k: Ma-Ha Lc-Kh-a, C sc thn thng ln, n t nc Du-Na,

Thuyt kinh Ma-Ca-La, Nhiu ngi c o qu, C ngn ngi xut gia. n vng cnh Tuyt Sn, i c Mt-Th-Ma, Ca-Dip, -B, ThunT--Tu, Sa-Ha--B (Kassapagotta, Alakadeva, Dumdubhissara, Sahadeva) thuyt ging kinh S-Chuyn-Php-Lun (Dhammacakkappavattanasuttanta). C tm c ngi chng c o qu. Nm v i c ny gio ha cho nm vng quc, cho nm ngn ngi xut gia. Nh vy l Pht php c truyn b vng Tuyt Sn. C bi k: i c Mt-Th-Ca, C sc thn thng ln, n bn vng Tuyt Sn, Thuyt kinh Chuyn-php-lun. Chng sinh c o qu, Nm ngn ngi xut gia. i c Tu-Na-Ca-Na-Ut-a-La n nc Kim-a. Ti y, khi no Vng phi sinh con th c mt n d-xoa t bin c i vo vng cung bt n tr y. Trong lc va sinh c mt b trai, phu nhn ca vua trng thy i c Tu-Na-Ca n, th rt s hi v cho rng y l bn ca n d-xoa nn sai em binh kh n nh git tn gi. Tu-Na-Ca hi: - V sao em binh kh n? Mi ngi p: - Trong cung c sinh tr con, m bn ca n d-xoa nh bt n tht, ng khng phi l bn ca chng hay sao? p: - Ta khng phi l bn ca n d-xoa, chng ta l Sa-mn, t b vic git hi, gi gn mi iu thin, rt tinh tn. Ta c thin php. Nghe trong cung c sinh tr con, n d-xoa cng ty tng ra khi bin, bo nhau: - Vua sinh con, ta hy n bt n tht. Thy bn d-xoa n, nhng ngi trong nc, cung vua rt kinh s, chy i bo vi i c. Khi y, i c Tu-Na-Ca ha ra mt m ng d-xoa nhiu gp bi bn kia v bao vy chng li. Thy m ng d-xoa ny, bn n d-xoa suy ngh: Bn d-xoa kia chim nc ny ri, ang tin n mun bt chng ta n.

Vi suy ngh nh vy, bn n d-xoa vi b chy khng kp nhn li, b m ng d-xoa rt theo n mt dng. i c Tu-Na-Ca li tng kinh ch nguyn phng v khp t nc khng cho cc d-xoa xm phm c v thuyt ging kinh Phm-vng (Brahmajlasuttanta) cho mi ngi. C su vn ngi c o qu. C nhiu ngi th tr ba quy y v nm gii. Ba ngn nm trm ngi xut gia lm T-kheo tng v mt ngn nm trm Tkheo ny. Nh vy l Pht php c truyn b rng. Php s ni: T n nay, nu sinh con, vua ni ny u t tn l TuUt-a-La (Sonuttara). C bi k: i c Tu-Na-Ca, T-kheo Ut-a-Ca, C sc thn thng ln, i n nc Kim-a, Thuyt ging kinh Phm-vng, Chng sinh c o qu, Ba ngn nm trm tng, Mt ngn nm trm ny. c i c Mc-Kin-Lin-T -Tu sai i vi chng tng i n o S-T, ngi Ma-H- suy ngh: - Nn i lc ny hay khng? Sau khi nhp nh qun st, tn gi bit rng vua nc A-nu-la- (Anurdhapura) o S-t l Vn-Tr-T-Ba (Mutasva) gi yu, khng th tip nhn s gio ha. Nu n gio ha, Pht php cng khng trng tn vy nn li, cha n lc i. Khi vua qua i, thi t ln ngi, ta s cng nhau n truyn b Pht php. Lc ny, ta nn v qu ngoi, thm ving mu hu. Sau khi n nc ca m, ta s khng tr v y m i lun n o S-t. Sau khi n gp bn-s nh l t gi, Ma-H- cng ch tng ri khi tng-gi-lam A-dc. on ny c su v, Ma-H- l thng ta, sa di l Tu-Mt-Na (Sumana) con ca Tng-Gi-Mt-a v thm mt u-b-tc tn l Bn-u-Ca (Bhanduka) cng nhau ln ng. Qua khi thnh Vng x, n thn Nam Sn (dakkhinagirijanapada), on ngi tip tc i n nc ca m Ma-H-. Php s ni: - V sao? Trc y, khi c phong cho nc Ut-chi (Ujjen), trn ng n nc y, ngang qua thn T--T (Vedisanagara)

di chn ni Nam-Sn, vua A-Dc c v trng gi rt giu sang g con gi cho lm v. n nc kia, hong nam Ma-H- c sinh ra . Khi Ma-H- ln mi bn tui, A-Dc ln ngi vua v v li thn T-T, nc Ut-Chi. Th nn, trong kinh vn c ghi ch: Vo thng su, Ma-H- n gp m. Khi Ma-H- n nc ca m, ngi m ra nghnh n, ly st dui chn, mi th trai v dng cng cha ln hiu T-a-T. Sau khi tr ti cha ny mt thi gian ngn, Ma-H- suy ngh: Ni ny, vic lm xong, n lc ln ng cha? Tn gi li suy ngh: Hy ch vua A-Dc sai s n o S-t (Shaladpa, Samp.Lankdipa) phong cho thi t Thin-i -Tu (Devnampiyatissa) ln ngi vua ri ta s sang . Nu thi t y c ln ngi, li c vua A-Dc phong vng v nghe c cng c ca Nh Lai th rt vui mng. Ch vua y i n ni Mi-sa-gi (Missakapabbata), ta s n gp, mt thng sau s n . Vo ngy mi lm thng t, khi chng tng tp hp b tt, cng nhau tnh ton, mi ngi u ni: - n lc nn i. Php s ni: - Khi y c ni k khen ngi: Thng ta Ma-H-, i c Ut-a-Du, i c Ut--Du, i c Bt--a, i c Tham-B-Lu, Sa di Tu-Ma-Na, u chng ba t tr, Thin nam Bn-u-Ca, chng c o-tch, y l cc o s. Khi y, bit vua Tr-T-B qua i, Thin--Thch ging h, tha vi Ma-H-: - Vua A-Nu-La- nc S-T qua i, thi t Thin-i -Tu ni ngi. Con nh ngy xa khi cn ti th, Pht c bo trc Tkheo Ma-H- s lm hng thnh Pht php nc S-T. V vy i c nn i ngay, con cng i theo n ni y. Khi y, di ci B , dng thin

nhn qun st khp th gian, thy Pht php s hng thnh nc S-T nn Pht ra lnh cho con rng hy i cng i c Ma-H- sang o S-t xy dng Pht php. Th nn, con mi tha nh vy. Nghe Thin--Thch ni nh vy xong, t ni Voi T-a-T (vedisakapabbata), i c Ma-H- cng i chng bay ln h khng bay sang o S-T nc A-Nu-La-, n ni My-Sa-Ca hng ng, h xung. Th nn, t n nay ni ny c gi l ni Voi (cetiyapabbata). Php s ni: - C bi k ni rng: li thn T-a, Tri qua ba mi ngy, n lc ln ng, i sang o S-T, T lc-a Dim-ph, Tun t bay sang o, Nh nhn bay trn khng, Thng hng ng th t, Cc v i c ny, To nhn duyn u tin, Nh m my ln n Ni hng ng nc ny, Trn nh ni Mi-sa, H nh nhng h xung. Khi cc v i c ny vi Ma-H- l thng ta n o S t, vo nm th 236 sau c Pht nhp Nit-bn, nn bit y l thi im bt u Pht php c truyn b sang o S-t. Pht nhp Nit-bn khi vua A-X-Th ln ngi c tm nm. Vo nm ny, ng t S-T (Shakumara) va ln ngi vua o S-t. Li c ng t tn T-X-Na (Vijaya) n o S-t, kin thit ch an n cho nhn dn. Khi y vua t Dim-ph tn l Ut--Da-Bt--La (Udayabhadra) ln ngi vua c 14 nm. Khi T-X-Na qua i o S-t th Ut--Da-Bt--La lm vua c 15 nm.

Ti nc S-t, Bn-u--Tu--B (Panduvsadeva) ln ngi vua th ti Dim-ph-l, vo lc Na-Ca-Trc-T-Ca (Ngadassaka) ln ngi vua 20 nm. Khi vua Bn-u--Tu--B qua i, A-B-Na (Abhaya) ln lm vua th ti Dim-ph-l, vua tn Tu-Tu-Pht-Na-Ca (Susunga) lm vua 17 nm. Ti o S-t, khi A-B-Da lm vua c 20 nm, c B-Qun-Tr-Ca-BDa (pakundakbhaya) ni binh nh chim ngi v ln lm vua. Ti ci Dim-ph, vua tn Ca-A-Dc (Klsoka) tr v c 16 nm th vua Ba-Qun-Tr-Ca-Ba-Da tr v 18 nm. Vua Dim-ph-l tn Chin--Qut-a (Candagutta) tr v c 14 nm th vua Ba-Qun-Tr-Ca-Ba-Da o S-t qua i v Vn-Tr-T-Ba ln lm vua. Ti Dim-ph-l, khi A-Dc ngi vua c 17 nm (th ti o S-t ) Vn-Tr-T-Ba qua i v vua Thin-i -Tu ln thay th. Khi Pht nhp Nit-bn, vua A-Nu-Lu- (Anurudha) v vua Mn-Tr (Munda) u ti v 8 nm. Vua Na-Ca-i-B-Ca (Ngadassaka) lm vua c 14 nm, Tu-Tu-Pht-Na-Ca lm vua 18 nm th con ln ni ngi hiu l A-Dc (Asoka, Klsoka) lm vua c 18 nm. Vua A-Dc c 10 ngi con u ln ngi vua trong thi gian 22 nm. Sau , Mn-Nan- (Nava Nanda) thay ln lm vua trong 22 nm. Li c Chin--Qut-a lm vua trong 24 nm. Vua Tn-u-Sa-La (Bindusra) ln thay ngi trong 28 nm. Vua A-Dc ln ni ngi c 18 nm th Ma-H- l con vua i n o S-t; nn bit th t cc triu i vua nh vy. Khi y, v i trnh sao hn xu nn vua Thin-i -Tu ra lnh cc quan nh trng truyn lnh vua s ra khi thnh trnh hn xu. Sau khi truyn lnh, cng bn vn ngi vy quanh ra khi thnh n ni My-sa-ca, vua mun sn bn. Khi y, trong ni c mt thn cy mun lm cho vua gp i c Ma-H- nn ha ra mt con nai ang t t i n c gn vua. Thy con nai, vua lin ging cung lp tn mun bn vi ngh: Ta phi bn trng con nai ny.

Nai chy v hng ng X-b--la (Ambatthalamagga) v vua rt theo n X-b--la (Ambatthala). Bit gn n ch Ma-H-, con nai bin mt. Thy vua n gn, Ma-H- suy ngh: ta hy dng thn lc lm cho vua ch thy ta ch khng thy ngi khc. i c Ma-H- gi -Tu: - Ny -Tu hy n y. Nghe gi n, vua suy ngh: Trong t nc ny, ai li dm gi tn ta, y l ai vy m mc y phc c may thnh bng cch ct rc ra (Chinnabhinnapatadhara Bhanduksvavasana) li gi tn ta. Vi s nghi ng, vua hi: - Ngi no vy, l thn hay qu? i c Ma-H- p: - Chng ti l Sa-mn Thch-t ca c PhpVng, v thng tng n i vng nn t Dim-ph-l n y. Trc y, vua Thin-i -Tu v vua A Dc c giao tip quen bit nhau qua th tn. Vua Thin-i -Tu vi tng mo uy nghim c , c ngn ni tn Xa-a-ca (Chtakapabbata). Rng tre bn cnh ni ny c ba loi tre ln nh trc xe. Mt tn ng-trng, hai tn Hoa -trng, ba tn iu-trng. ng-trng c mu trng nh bc, dy vng qun quanh. Hoa-trng c cc loi hoa anh lc mu vng bic en trng. iu-trng ging nh sinh vt, c cc loi chim nh chim ng, chim diu (hamsahukkuta-jvajivaka) chim k b, chim th-t-ca v cc loi chng sinh bn chn. Php s ni: - Xa c bi k (Dpava): Bn ni Xa-a-ca, C mt rng tre rm, Trong c ba loi tre, Mu sc trng nh bc, Vng, trng, , xanh, en, Dy vng qun um tm, Cc chim, th bn chn, Nhiu loi hoa chiu sng.

Trong bin sn xut ra nhiu bu vt nh san h, ngc ma ni, vng bc... Li c tm loi chu ngc qu l M-chu, Tng-chu, xa-chu, B-la-ca chu, B-la-da chu, Trin ch chu, Ca-cu--b-la chu, Th gian chu (attha mutt: - Hyamutt, gajamutt, rathamutta, Amalakamutta, Vralayamutta, angulivetthakamutta, kakudhaphalamutta, ptakikamutta). Vua Thin-i Tu sai s em ba loi tre trn v cc bu vt cng tm loi ngc qu trn dng cho vua A-Dc. Nhn nhng vt ny, vua A-Dc rt vui mng v p l vi nm loi vng phc l lng, pht, kim, mo v giy by bu cng v s bo vt (panjarajakakudhabhandni: chatta, cmara, khagga, moli, ratana-pduka). Nhng tng vt qu gi nh ci t-v qu (Dakkhinvattasankha), bt lun y nc sng Hng (Gangodaka), hoa trang sc tai (vatamsaka), bnh qu bng vng (bhinkra), mt cp y phc mu en mt nh tc, khn tay (hatthapunchana), chin-n xanh (haricandana), bt t mu bnh minh (arunavannamattika), qu dut mu vng (hartaka), qu xoi (malaka), cc c gi p. Php s ni li bi k xa (dpava): Mo vua pht, lng, kim, Giy trang tr by bu, Bnh vng vi t-v, Cp y phc en mt, Bt vng trang b , ng nc ao A-nu, Khn tay qu trng sch, Chin n xanh v gi, t trng mu bnh minh, Thuc tr mt ca rng, Tri xoi, A-l-lc, Thuc cam l qu bu, Go do anh-v dng, S lng nm trm gnh, Nhng bu vt p ny, Nh cng c A-Dc. Nhng bu vt trn l tng vt th gian (Amisapannkra), li c nhng tng vt Tam bo (Dhammapannkr). Vua A-Dc ni: - Ta quy y Pht, Php v Tng bo, lm ngi u-b-tc; y l php ca ngi Thch t i vi Tam-bo. Ngi hy ch tm tn th Pht php ny.

Vua A-Dc a l vt th tn p li tng vt ca vua Thin-i -Tu v phong vng v cho vua ny. Vo ngy rm thng ba, vua Thin-i -Tu nhn lnh vng v. Sau mt thng, tng on Ma-H- n o ny. Nghe Ma-H- t xng l Thch t, ti ch sn bn, vua Thin-i -Tu nh li trong th ca vua A-Dc c ni n Thch-t, nn nh vua vt b cung tn ri xung mt bn cho hi nhau. Php s ni li bi k khen ngi: Vt b cung tn, Ngi xung mt bn, i vng ngi yn, Thm hi i c, Hi p gio php, C bn vn ngi, n ch nh vua, Cng nhau vy quanh. Khi on qun n, i c Ma-H- lin hin ra su v. Thy nh vy, vua hi: - i c! Su ngi ny n t lc no vy? p: - Cng n vi ti. Vua li hi: - Dim-ph-l c cc v Sa-mn nh th ny khng? p: - Ti x y, chng Sa-mn rt ng, mu y ca-sa chi sng khp nc. H u chng ba t tr, thn thng v ngi, chng qu lu tn La-hn, thu r tm ngi khc; chng Thanh vn t ca Pht rt nhiu. Vua li hi: - Cc i c n y bng phng tin g? p: - Chng ti khng n bng ng thy hay b. Vua suy ngh: - Nh vy, h vt qua h khng n. Ma-H- li suy ngh: - Nh vua c tr tu hay khng, ta s th xem. Khi y, vua ang ngi gn mt cy xoi (ambarukkha). Nhm vo cy xoi, Ma-H- hi: - i vng! y l cy xoi phi khng?

p: - ng l cy xoi. Hi: - B cy xoi ny qua, c cn cy khc khng? p: - C cy khc. Hi: - B cy ny qua, c cy khc khng? p: - C! Hi: - Li b cy y qua, c cy khc khng? p: - C. Hi: - B ht nhng cy khc y i, cn c cy no khng? p: - l cy xoi phi khng? Ma-H- khen: - Lnh thay! i vng c tr tu ln. Ma-H- li hi: - i vng c thn tc khng? (nataka) p: - Rt nhiu. Hi: - Hy thn tc ca vua qua, ngi khc c thn tc khng? p: - Rt nhiu. Hi: - Hy thn tc ca vua v ca ngi khc qua, vy cn c ai khng? p: - Cn chnh con. Ma-H- p: - Lnh thay! Lnh thay! i vng thng minh, t bit thn mnh chng phi l thn tc ca mnh v ca ngi khc. Nhn , i c Ma-H- ni rng v vua tr tu ny c th kin thit Pht php, nn thuyt ging kinh Ch-la-ha tng-th-d (Chalatthipadopamasuttta). Vua v bn vn ngi cng th ba quy y mt

lt. Sau khi nghe php xong, sai ngi tr li kinh ly thc n, vua suy ngh: Gi ny l phi thi, khng phi lc sa-mn n. Khi thc n c em n, vua mun n mt mnh nhng vn do d nn hi: - Tha cc i c! Qu v c th trai khng? p: - Gi ny khng phi lc Sa-mn chng ti th thc. Hi: - Dng gi no l thanh tnh? p: - Thi gian t sng sm n gia tra l tnh php. Vua ni: - Thnh qu i c, cng trm tr li kinh . p: - Khng c, chng ti li y. Vua tha: - Nu qu i c li, xin thnh ng t cng i. p: - ng t ny c o qu, thng hiu Pht php, ang sp xut gia. Vua p: - Nh vy, sng mai con s a xe n nghnh n. Ni xong, vua nh l st chn ch Tng ri t gi. Vua i cha bao lu, Ma-H- gi sa di Tu-Ma-Na: - Lc ny nn thuyt php, con hy thng bo sp chuyn php lun. Tu-Ma-Na tha: - Con s truyn m thanh n u? p: - Khp nc S-t. Tu-Ma-Na tha: - Lnh thay, i c. Sau khi nhp vo thin th t, ri xut nh, vi nht tm lm sao nhn dn khp c nc S-t nghe ting ni ca ta, v ny thng bo gi thuyt php ba ln. Nghe ting thng bo ba ln vang di, vua sai ngi n ch cc v i c hi c ai xc phm cc v lm cho pht ra ting vang ln nh vy?

Cc i c p: - Khng ai xc phm c, ting loan bo ny l sp thuyt ging Pht php. Nghe ting loan bo ca sa di, a thn rt hoan h ku ln ln vang tn h khng. Trn h khng, ch thn tun t truyn cho nhau ln tn ci Phmthin. Nghe ting thng bo, ch thin ci Phm tp hp li ht. Khi y, Ma-H- thuyt kinh Bnh-ng-tm (Samacittasuttanta). Sau khi thuyt ging, c v s ch thin c o tch (dhammbhisamaya); Ma-hula-gi, Ca-lu-la... u th ba quy y. Nh ngy xa, khi i c X-L-Pht ging kinh Bnh-ng-Tm c v s ngi c o qu, by gi i c Ma-H- thuyt php ny cng c kt qu nh vy. Qua m y, vo sng hm sau, vua a xe n nghnh n. n ni, s gi tha: - Bch ch i c! Xe n, xin qu ngi h c ln xe. Ch tng p: - Chng ti khng i xe, cc v v trc, chng ti theo sau. Sau khi ni nh vy, cc v y vt qua h khng n pha ng kinh ca nc A-nu-la l tr x ngy xa ca ch Pht, h xung. Ti ni m tng on Ma-H- bc xung c gi l Tr-x u tin (Pathamacetiyatthna). Vua sai s gi nghnh n cc i c v ra lnh cc quan xp t phng x. Nghe vua ra lnh nh vy, cc quan rt vui mng, vua li suy ngh: - Theo php thuyt hm qua th php ca sa-mn l khng c s dng ch nm ngi rng ln. Vua tnh ton cha xong th s gi tr v n ca thnh. Trng thy cc i c c mt ti pha ng thnh vi y phc nghim trang, s gi rt vui mng vo tu vua: - Cc i c n. Vua hi: - Cc i c dng xe phi khng? p: - Qu ngi khng chu dng xe. Chng ti v trc, cc i c theo sau nhng c mt trc pha ng thnh. Nghe s gi tu, vua ra lnh: - Khng cn phi b tr ch ngi cao ln, hy tri ch ngi bng nm m trn t. Sau khi truyn lnh, vua ra ngoi nghnh n cc v i c. Cc quan i thn dng cc tm len mn tri trn nm. Cc thy tng trong nc thy

vua tri nm trn t nn suy ngh: Cc sa-mn ny chim c vng t ny, vnh vin khng di chuyn c. n ni n cc i c, nh vua lm l st di chn, em cc vt ra cng dng ri thnh vo trong nc. Thy cc tm nm tri trn t, nhm i c Ma-H- u suy ngh: - Gio php ca chng ta vnh vin khng di chuyn khi vng t ny. Sau khi cc v i c tun t an ta theo th bc, nh vua em cc mn n ung thm ngon qu gi ch thn dng ln cng dng y , c tin ca vua bo, i phu nhn tn A-Dt-La (Anuldev) cng trong cung 500 phu nhn u mang hng hoa n dng cho vua ri ngi qua mt bn. Khi y, v i chng, i c Ma-H- ma trn ma php bng cch thuyt kinh Ng-qu Bn-sinh (petavatthu), Cung-in bn-sinh (Vimnavatthu) ging php T- (Saccasamyutta). Nghe thuyt xong, 500 phu nhn u c o qu. Nhn dn trong nc m trc y c theo vua i n ni My-sa-ca (Missakapabbata) u cng truyn nhau khen ngi cng c cao tt ca cc i c. Gn xa u ko n chen ln nhau vi s lng qu ng che kn khng c thy cc i c nn mi ngi ku la vang dy. Vua hi: - Ci g ku ln nh vy? p: - Nhn dn trong nc khng c thy cc i c T-kheo nn ku la vang dy. - Trong ny qu cht hp, khng th vo c - Vua suy ngh nh vy ri bo cc quan: - Hy thu dn trong nh voi ln (hatthisla), ph ct trng trn t, ri hoa ng sc, che cc tm mn v a qu i c vo an ta . Sau khi b tr xong, cc quan vo tu vua v sau cc i c vo an ta trong ngi nh voi ri thuyt ging kinh Thin-S, c ngn ngi c o qu. Khi y, s ngi trong nh voi li tng thm na, nn php hi c di chuyn n khu vn Nan- (Nandanavana) ngoi ca thnh pha Nam. Cc tm nm c tri ra trong vn. n , cc i c Tkheo thuyt ging kinh c-D, c ngn ngi c o. Thuyt php t ngy th nht n ngy th ba, c 2500 ngi c o-tch. Khi cc i c trong vn Nan-, c cc ph n trng gi trong nc n lm l thm hi t sng n chiu. Thy cc T-kheo ng dy, cc quan ngc nhin hi: - Qu i c, nh i u?

p: - Chng ti mun tr v ch . Cc quan tu vua: - i vng, cc php s nh ra i, ngi ng khng? Vua lin tha: - Qu i c! Tri ti, lm sao i c, xin li y. Cc T-kheo p: - Khng c. Vua li thnh: - Cha con c khu vn tn My-gi (Meghavana) khng qu gn, qu xa ni y, qu ngi c th li i li d dng. Theo li mi ca vua, cc i c li . Sng sm hm sau, li n thm hi cc i c, sau khi lm l, nh vua tha: - m qua, qu ngi ng ngon khng, sc khe nh th no, c th li trong vn ny khng? Sau khi tr li c th c, cc i c li thuyt k php: Pht c dy rng ta cho php cc T-kheo sng trong vn. Nghe nh vy, vua rt vui mng, cm bnh vng ng nc (Suvannabhinkra) t tay rt nc ln tay ca tn gi Ma-H-. Khi y, khp t nc chn ng. Vua rt kinh s, hi: - Tha cc i c! V sao mt t chn ng mnh nh vy? Ma-H- p: - i vng, ng kinh s, gio php ca c Mi lc hng thnh t nc ny, cha ln sp c xy dng y, nn mt t bo trc im lnh bng hin tng ny. Nghe nh vy, vua vui mng v cng. Vo sng sm, Ma-H- v chng tng vo cung th thc. Sau , cc v cng tr v vn Nan-. Lut Thin Kin T-B-Sa - Quyn th hai -

--- o0o ---

Quyn th ba
V dn chng, qu i c thuyt ging kinh V-th-gii. Vo mt ngy khc, qu i c thuyt ging kinh Ha-t. Tun t nh vy cho n by ngy, c tm ngn nm trm ngi c o qu. T khu vn ny, Pht php c lu truyn quang minh rc r nn c tn l vn Quang-Minh (Jotivana). Sau by ngy y, n vng cung, thuyt kinh Khng-li-bing (Mahappamdasutta) xong, cc i c n ni Chi--da (Cetiyagiri). By gi, vua bn lun cng cc i thn: - Cc v T-kheo ny gio ha chng ta lm cho c an tr vng chc trong Pht php. Nhng v i c y i cha? Cc quan tu, ch tng t n v ra i, nn khng tha vi i vng? Vua v hai phu nhn i xe qu cng ngn vn xe nga rm r theo sau chng tng n ni Chi--da. n ni, on xe nga li, vua ch thn n ni cc i c. Thy vua mt nhc, hi th ho hn, Ma-H- hi: - i vng, v sao hi th mt nhc nh vy? Vua tha: - Cc v i c gio ha chng con lm cho c an tr vng chc vo gio php, con vi mun bit thi gian qu v ln ng. p: - Chng ti khng i, v mun tin an c ba thng. Vua hi: - An c ba thng l th no? p: - Theo php ca sa-mn l an c ba thng. i vng bit cho, chng ti khng c tr x, m ngy an c sp n. Khi y, cng 55 ngi anh em ang ng cnh vua, mt i thn tn A-LtTru (Arittha) tu: - i vng, chng ti mun gia theo cc i c. Vua p: - Lnh thay! Cho php cc v xut gia.

Sau khi c php, nhng ngi ny n gp i c Ma-H- v c lm sa-mn, tc cha ri ht xung t chng qu La-hn. Sau khi ra lnh xy dng 68 ci cc (lena) ngay trc hang ng chnh (kantakacetiyangana), nh vua tr v kinh . Ngi Ma-H- li gio ha mi ngi anh em ca vua lm cho h tin tng vng chc vi Pht php. Cc T-khu an c ba thng h trong cc cc ni Chi--da. Khi y, li c 60 v c qu La-hn (Sampadvsatthi-62). Sau ba thng an c, n ngy mi lm thng chn (7, 8?) , t t xong, cc T-kheo tha vua: - Ma h qua, chng ti y xa cch thy mnh lu (Ciradittho no mahrja sama-sambuddho), ang mun tr li t Dimph-l thm ving s trng. Vua p: - Con xin dng bn loi cng dng n php s. Li cn c nhng ngi khc nh php s m c th tr ba qui y, nm hc gii, hin nay v sao qu ngi bun ? p: - Trc y, chng ti sng di s chm nom ca s trng, ngy m cng dng l bi, hin nay y khng c thy nn bun ru. Nh vua tha: - Trc y cc i c ni c Pht nhp Nit-bn, by gi li ni c thy. Cc i c p: - c Pht tuy vo Nit-bn nhng x-l (sarradhtuyo) vn cn. Vua tha: - Con hiu qu i c mun con xy dng thp. Nu nh vy, xin qu i c ch?n cho ni hon ho. Nh vua li suy ngh: a im c th chn c nhng lm sao c x-l? Ma-H- ni: - Nh vua hy tnh ton cng vi sa di Tu-Ma-Na. Vng li cc i c, n gp sa di Tu-Ma-Na, nh vua hi: - Tha i c! Lc ny, lm sao con thnh c x-l ca c Nh Lai?

Tu-Ma-Na p:- Lnh thay i vng! Ch cn sa sang ng s, qut dn sch s, treo c v trng phan, ri hoa, t hng, trang hong tht p, vua cng thn quyn u th tr tm gii, em tt c m nhc, voi ca vua c trang sc vi chui ngc, trn che lng trng, i n vin lm Ma-ha-na-gi (Mhngavanyyna) th c x-l ca Nh Lai. Vua khen ngi: - Lnh thay! V lm theo li dy. Cc i c cng i n ni Chi--da. n ni, Ma-H- bo sa di: Lnh thay! Ny Tu-Ma-Na, con hy i vo t Dim-ph-l, gp vua ADc, t ph ca con-em ca ta, trnh by rng bn thn ca i vng l vua Thin-i -Tu nc S-t tin Pht php, ang mun xy thp. i vng c x l, xin ban tng vo lc ny. Khi c x-l ri, con hy ln ci tri ao-l, ni vi thch (Sakka devarajnam) rng ngi c hai x-l (Dve dhtuyo) mt l rng bn phi (dakkhinadtha) li cho -thch cng dng, hai l xng vai phi (dakkhinakkhaka) th a con em v. Con li hi -thch l trc y Ngi c ni cng h v i n nc S-t, sao nay li an nhin khng i? Tu-Ma-Na tha: Lnh thay! Sau khi vng lnh, Tu-Ma-Na mc y mang bt, bay ln h khng, trong chc lt h xung trc ca thnh nc Ba-tht-l-pht Dim-ph-l, vo gp nh vua tu: - i vng Ma-H- sai con n... Nghe ni li s vic xong, vua rt vui mng v nhn ly bt ca sa di, dng du thm lau sch bt ri m rng bng by bu, ly x-l mu trng sng nh ngc qu t vo y bt, trao cho sa di. Nhn bt x-l, sa di n cung tri -thch. Thy sa di, -thch tha: - i c Tu-Ma-Na! C vic g m ngi n y? p: - Trc y, thin vng khuyn khch cc i c n nc S-t m n nay thin vng vn cha n. -thch p: - Con n lm vic g?

Sa di hi: - Ny -thch! Ngi c hai x-l, mt l rng bn phi th li y, hai l xng vai phi th a cho ti cng dng. Sau khi khen ngi: Lnh thay! Lnh thay! -thch ly cha kha m thp by bu (manithpa) cao rng mt do-tun, ly x-l trao cho Tu-Ma-Na... Nhn x l xong, Tu-Ma-Na h xung ni Chi--da. Cc i c tn MaH-, Ut-a-Du, Ut--Du, Bt--Sa, Tham-B-Lu... em x l ca vua A-Dc ban cho tn tr vo ni Chi--da, xng vai th c a n vin lm Ma-ha-na vo bui chiu. Trc y lnh sa sang ng s... ca sa di, lc ny cc vic hon tt. Nh vua ci voi, tay cm lng trng che trn x-l i n ni Chi--da. Vua suy ngh: - Nu y l x l ca c Nh Lai th voi t qu xung, lng trng t h, khin cho x-l ng trn u ta. Vua ngh cha xong voi qu st t lng trng t h, hp ng x-l (dhtucangotaka) ng ngay trn u vua. Ngay khi y, thn th khoan khoi nh c ung cam l nn vua hi: - Tha i c! X-l ng ngay trn u ca con, phi lm sao y? p: - t trn u voi. By gi, vua bng hp x-l t trn u voi. c i x-l, voi rt sung sng, ct ting rng ln cng dng x-l. Trn khng trung, ni my tun ma, thch ng ty loi chng sinh, mt t chn ng cho n tn thy bin. Thy x-l ca Pht n vng bin a, tri, rng, qu thn rt hoan h, ni k: X-l ca Nh Lai, T ao-l ging h, Nh mt trng trn sng, n gio ha bin a. Ng yn trn u voi, Voi rng ln cng dng. Khi y, vy quanh voi, m nhc tuyt diu c tu ln cng dng x-l. Quay lng v hng ng, voi quay mt i v pha Ty, n ca thnh th vo ngay trong thnh. Trong thnh, nhn dn cung knh cng dng, ra khi thnh pha Nam, i vng theo hng Ty v vn thp (Thprma), n

ch t c chn (Pahecivatthu) vn thp, n ng xoay li (v hng ng). Ngay trong vn thp ny, thi qu kh c tn tr x-l ca ba c Pht. Thi xa, nc S-t tn l o u-x (ojadpa), nc tn V-y (Abhayapura), vua hiu V-y (Abhaya), ni Chi--da tn l -b-cutht (Devaktapabbata). Khi y, vn thp ny tn l vn Ba-l-da (patiyrma). By gi, c Pht Cu-Lu-Tn (Kakusandha) xut hin th gian. V Thanh-vn ca c Pht ny tn l Ma-Ha--B (Mahdeva) cng vi 1000 T-kheo n c tr -b-cu-tht, cng nh Ma-H- tr ni Chi--da. By gi, chng sinh o u-x b kh no v nhim bnh. Dng thin nhn qun st, thy chng sinh c kh no nh vy, Pht CuLu-Tn cng vi by vn T-kheo i n o u-x, dit tr cc tt bnh. Sau khi dit cc bnh, Nh Lai thuyt php cho nhn dn trong nc, c tm vn bn ngn ngi c o qu. Sau , Nh Lai li bnh lc nc (dhamamakaraka) trong nc ny ri tr v nc c. Nhn dn xy thp v tn tr bnh lc nc y trong thp, gi l Ba-l-da. Ma-Ha--B ri hoa cng dng v cng nhn dn li nc ny. Vo thi Pht Cu-Na-Hm-Mu-Ny (kongamana), o S-t ny tn l o B-La (varadpa), nc tn Bt-x-ma (Vaddhamna), vua hiu Sa-dita (Samiddha); ni Chi--da tn Kim-nh (Suvannakta). Khi y, nc Ba-la b hn hn mt ma nng n, tt c chng sinh b i km rt kh no. Qun st th gian vi thin nhn, thy s i kh o B-la, c Pht Nh Lai Cu-Na-Hm-Mu-Ni cng 1000 T-kheo i n o ny. Nh thn lc ca Pht nn tri ma, ng cc sung tc. Sau , v nhn dn trong nc, Pht thuyt php lm cho tm vn bn ngn ngi c o qu. Pht li T-kheo Tu-Ma-Na (Mahasumana) cng tng chng 1000 v v dy tht lng (kyabandhana) ca Ngi. Sau khi Nh Lai cng i chng tr v nc c, mi ngi xy thp, tn tr dy tht lng ca Ngi vo thp th phng cng dng. Vo thi Pht Ca-Dip (Kassapa), o S-t tn l Mn- (Mandapip); nc tn T-Sa-La (Visla); vua tn Chi-Din-Na (Jayanta); ni Chi--da tn Tu-b-cu-tht (Subhakta). By gi, ti o Mn- c chin tranh ln lm cho nhiu chng sinh b kh no. Qun st th gian bng thin nhn, thy o Mn- ang b kh no ln, Nh Lai cng hai vn T-kheo n o ny. Nh nng lc ca Pht, chin tranh c chm dt. V nhn dn, c Pht thuyt php vi diu, c tm vn bn ngn ngi c o-tch... Pht li mt T-kheo tn Tt-B-Nan- ( Sabbananda) cng 1000 T-kheo v chic y tm (Udakastika). Nhn dn trong nc xy thp ln, tn tr chic y tm ca Pht vo thp th phng cng dng. l nhng tn

gi ca vn thp. Vo thi ba c Pht qu kh, ni ny u c chn xy thp. Nhng ba ci v thng, nay ch cn vng t trng. Ngay ti nn thp c, ch thin trng nhiu loi cy gai. V sao? ngn nga s u. Khi y, voi ln i x-l, t nhin i n ngay nn thp c. Vua v dn chng cht ph gai gc lm cho ch ny phng nh bn tay. n pha Bc nn thp c, ti ch cy B (Bodhirukkhatthna) voi ng li hng v pha thp. Mun a x-l xung nhng voi khng chu. Vua hi Ma-H-: - Tha i c! Lm sao thnh xung? p: - Khng th a xung ngay, trc tin vua phi xy nn cao n nh u voi, mi a xung c. Khi y, mi ngi cng nhau p nn mng t. Trong sut ba bn ngy voi vn i x-l ng yn. Sau khi lm nn, vua li bch: - i c, thp c hnh g? Ma-H- p: - Nh hnh ng la. Vua khen ngi v xy mt thp nh ngay trn nn thp ri cng dng bng nhiu cch chun b a x-l xung. Nhn dn c nc em theo hng hoa m nhc n chim bi x-l. Khi mi ngi tp hp n, t nh u voi, x-l bay ln h khng cao by cy a-la, hin ra nhiu s bin ha vi nm mu rng, khi tun nc, khi phun la, hoc bin hin ng thi khng khc g thn lc ca Th Tn th hin cy Kin-tht-am-b (Gandambamla) khi Ngi cn ti th. y khng phi l thn lc ca Ma-H- v ch thin. V sao? Lc cn ti th, Nh Lai c lnh cho x-l rng sau khi Ta dit , hy n nc S-t, khi vo vn thp th hin ra cc thn lc. Do lnh ca Nh Lai nn lc ny x-l hin ra nh vy. Php s ni rng c bi k: Pht vt trn ngh bn. Gio php cng nh vy. Nu ai c tn tm, Cng c khng ngh, bn.

(Evam acintiy Buddh, buddhadhamm acintiy, acintiyesu pasannnam vipko hoti acintiyo). c Thch-Ca Nh Lai n o S-t ny ba ln. Ln th nht, sau khi gio ha d xoa, Ngi ra sc lnh: Sau khi Ta nit-bn, x-l ca Ta an tr ni ny. Ln th hai, gio ha Long vng v chu trai. Hai ln ny, Nh Lai n mt mnh. Ln th ba c mt trm T-kheo ty tng, n Ma-ha Chi--da, vn thp, ni cy B , ch Gi-b -t-cn-na-la-ny thuc pha ng vng t Gi-na (Mutiyangana, Dghavpi, kalyni-cetiyatthna) Nh Lai nhp nh. Sau khi Pht nhp Nit-bn, ln th t, x-l n l ln cui. Nhn dn c nc nh vo lng nc do thn lc x-l tun ra m khng cn b i kht. Khi y, mi ngi u thy x-l t khng trung h xung, ri ng trn u vua. c x-l ng trn u, vi suy ngh: Ta c lm thn ngi c lng tin vng chc, vua cng dng trng th ri tn tr x-l vo thp. Khi y, mt t chn ng su cch. By gi, c vng tn Vy cng 1000 ngi u xut gia, 500 ng t trung tm t nc cng xut gia, li c 500 ng t khp nc cng xut gia. Nh vy tng dn ln c n ba vn ngi xut gia. Sau khi i thp c xy dng xong, i phu nhn cng em gi vua, tri, rng, d-xoa, cn-tht-b cng nhau cng dng. Sau l cng dng, Ma-H- tr v vn Ma-gi ( Meghavanyyana). Nghe A-Nu-La (Anul) tu rng mun xut gia, vua bun b tha vi MaH-: - i c! Phu nhn A-Nu-La mun xut gia, xin ngi t cho. Ma-H- p: - Sa-mn chng ti khng c ngi n. Ti c em gi tn Tng-Gi-Mt-a ang nc Ba-tht-l-pht, hy n thnh sang. Cy B ca ba v Pht thi qu kh u c em n trng nc ny. Hin nay, cng nn trng cy B ca Bn-s chng ti y. Th nn, i vng nn sai s gi n gp vua A-Dc cu T-kheo ny Tng-Gi-Mta v thnh cy B n trng y. Khen ngi chp thun li dy ny, vua gi cc i thn cng nhau bn lun. Vua bo ngi chu trai: - Chu c th n nc Ba-tht-l-pht Dim-ph-l, thnh Tng-Gi-Mta v nhn ly cy B khng?

Ngi chu p: - Xin vng, con s i nhng nh vua phi cam kt trc l cho php con c xut gia, bng khng con xin li. Vua p:- Lnh thay! Nu c T-kheo ny Tng-Gi-Mt-a v cy B n y th ta s cho php chu xut gia. Ngi chu vua trc tin nhn li dy bo ca Ma-H-, ri vng lnh vua. Ma-H- dng thn thng lm cho A-Phiu-Xoa chu nh vua n cng Cu-la Dim-ph-l (Jambukolapattana) ri t i thuyn vt bin n nc Ba-tht-l-pht ch trong mt ngy. Khi y, phu nhn A-Nu-La cng 500 ng n v 500 ngi cung n ca vua u th mi gii (dasa-slni), mc y ca-sa, ra khi thnh, xy dng khu nh c tr ring bn thnh. n ni, A-Phiu-Xoa tu vua: - Con trai ca i vng l Ma-H- ra lnh cho thn n y, tha nh th ny bn thn ca i vng l Thin-i -Tu c phu nhn tn A-Nu-La mun xut gia nhng khng c thy t . Xin i vng ban cho T-kheo ny Tng-Gi-Mt-a v cy B (Mahbodhi). Sau khi truyn li lnh ca Ma-H-, s gi n gp T-kheo ny tha: i c! Anh ca ngi l Ma-H- sai con n y ni rng phu nhn ca vua Thin-i -Tu l A-Nu-La cng 500 ng n v 500 cungn thn quyn cng mun xut gia, nay thnh i c lm thy t , xin ngi n ngay. Nghe tin ca anh mnh, T-kheo ny vi vng n gp nh vua tu rng: - i vng! Anh con bo tin phu nhn vua Thin-i v cc ngi n khc mun xut gia hnh o, thnh con lm thy t . H ang i ch nn con mun i, xin tha cho i vng bit. Vua p: Sau khi Ma-H- anh con v chu Tu-Ma-Na ra i, ta nh ngi b cht mt tay chn. lu, ta khng cn gp hai ngi y nn ngy m tm t bun b. Gp mt con, ta cng tm vui, gi y con li ra i, chc ta phi cht, thi con ng i. Tng-Gi-Mt-a p: - i vng! Tin tc ca anh con rt quan trng khng th khng lm. St-l phu nhn A-Nu-La rt mun xut gia, ang i con; th nn con phi i n .

Vua ni: - Nu tin tc ca anh con quan trng nh vy th con nn i cng vi cy B (Mahbodhim gahetv gacchmi). Tng-Gi-Mt-a tha: - Cy B ang u? p: - ang ch A-lan-nh. Trc tin vua c chit cy B , nhng khng c dng dao cht th lm sao ly c, phn vn khng bit tnh sao, nn hi i thn -B. -B p: - Cc i c T-kheo tt bit r. Sau khi khen ngi, vua thnh ch tng th trai. Sau ba n, vua tha cc Tkheo: - C th truyn cy B ca Nh Lai sang nc S-t (Lankd) khng? Chng tng c Mc-Kin-Lin -Tu tr li v tn gi bit r vic ny. Tn gi p: - Cy B c th sang nc S-t. V sao? Khi cn ti th, Nh Lai a ra nm sc lnh. Khi sp vo Nit-bn, nm trn bo sng, Pht ra lnh rng: 1- Trong tng lai, c vua A-Dc chit cy B a sang nc S-t, ly cnh cy B hng Nam em i, khng cn dng dao cht m t nhin t ra, ri vo bn bng vng. 2- Nu ng l cy B ca Ta th sau ri khi bn bay ln h khng v i vo trong my. 3- Sau khi vo trong my v by ngy, cy t nhin h xung, yn trong bn bng vng (suvannakatha), pht trin ti tt ph l, kt tri. L cy mu vng rng vi nhiu hin tng xy ra khng th ni ht. 4- Cy B sang nc S-t th c th trng c. Khi bt u trng th c nhiu hin tng thn thng hin ra. 5- Khi mt u x-l ca Ta (donamatta-dhtuyo) n nc S-t th hin ra tng ho ca Ta nh cn ti th vi 32 tng bc i nhn, 80 v p, nh sng rc r hn c nht nguyt.

Nghe nm sc lnh ny, vua rt vui mng, i b t nc Ba-tht-l-pht n ch cy B , em theo nhiu vng rng. V tri th gii ca Thin -thch tn l T-x (Vissakammadevaputta) bit c vua nn ha thnh th rn ng cnh vua. Vua bo: - Ny th rn! Hy em vng ny lm thnh ci bn. Ngi th hi: - i vng! Bn ln c no? Vua p: - y l ngh ca ngi, hy t bit ly. Th tha: - Lnh thay! Thn s lm ngay. Nhn vng, vi thn thng, th dng tay nn ra ci bn vng chu vi chn khuu tay (hattha), cao chng nm khuu tay, dy tm tc. Ming bn c vin trn nh vi voi cha. Khi y, vua A-Dc thng lnh i chng vi ngn xe vn nga, di by do tun, rng ba do tun, trang b c x (dhajapatka) rp tri, cc loi trn bo, hoa hng chui ngc, vang lng m nhc, cng cc v T-kheo a nhau ra khi nc i n vy quanh cy B . Vi ngn v tiu quc vng chung quanh, vua A-Dc gia ng nghnh n cy B . Nh vua v mi ngi cng chim ngng i th B v cnh pha Nam. Khi y, cy hin thn lc lm cho c cy bin mt ch cn hin ra mt cnh di bn khuu tay. Thy thn lc ca cy nh vy, nh vua rt hoan h nn em tt c t ai ci Dim-ph v vng phc anh lc, hng hoa, cc vt cng dng v nh l khp tm hng cy B . Nh vua li l bi, dng vng v khp c ci Dim-ph-l cho cy B . Sau khi l bi, vua bch vi ch tng vi li th nguyn: - Nu con c php ly nhnh cy B a sang nc S-t th cy B hin ra nh c cng vi cnh pha Nam. Sau khi lm ta s t bng by bu v tn tr bn vng trn ta, vua A-Dc ln ta cao, t cm bt v vi bt hng hong (Suvannatulikam gahetv manosilya lekhamkatv), pht li th nguyn: Nu cy B chp thun vic i sang nc S-t vi tn tm ca con th cnh i th B t nhin ri vo trong bn vng.

Khi vua pht nguyn ny, cy hin li nh xa. Dng bt thm lm t t y trong bn vng, vua cm bt v mi nt ln ch cong ca cnh cy. Chn nt mc r ra, nt th mi cnh cy ri ra. R cy di bn tc v c nhiu r con an vo nhau nh mng li. Cnh ln di mi khuu tay v c nm nhn u di bnkhuu tay v c nm tri cng hng ngn nhnh nh. Thy thn thng ca cy B nh vy, vua rt hoan h cng nhau hng v cy, ln ting khen ngi. Ch tng tng k, cc tiu vng ty tng v mi ngi u reo h khen ngi. a thn kinh ngc ku vang ln ting. m thanh vang tn h khng, truyn dn nh vy cho n ci Phm thin. Khi y, t nhin cnh cy ri khi thn cy chnh ri ri vo bn bng vng v mc ra trm r, n tn y bn. Li c mi r xuyn qua y bn, 90 r nh mc ra chung quanh, pht trin sut ngy m. ng thi, mt t chn ng su cch; trn h khng ch thin tu cc loi m nhc; ni rng cy c u rung ng mnh nh ngi ang ma; ch thin v tay; d xoa qu thn u ci vui v; vua A-tu-la thi c ca ngi (Thutappa); Phm vng hoan h; sm chp vang lng c h khng; cc th bn chn ku rng chy lon x; chim chc ku vang bay rn r, vua A-Dc cng cc tiu vng cng nhau tu m nhc. Nhng m thanh ny vang ln tn ci Phm thin. By gi, tri B pht ra ho quang su mu chiu sng c th gii Ta-B (Cakkavla), tn ci Phm thin. Cy B bay ln h khng, ng yn trong by ngy. Sau by ngy, i chng ch thy ho quang ch khng thy bn vng v cy. Bc xung khi ta S-t by bu, vua cng dng cy B trong by ngy. Sau by ngy, cy li phng nh sng khp th gii Ta-b, chiu ln tn ci Phm thin ri xoay tr li. Trn h khng, cc m my u sng rc trong sut. T trn h khng, thn cy B nh ngc anh lc vi hoa tri sum su h xung bn vng. Thy cy vo trong bn, vua rt hoan h, li em c ci Dim-ph-l cng dng n cy B nh sut by ngy. Ngy t t mi lm thng tm, vo bui chiu cy B h xung bn vng. By ngy sau, cy vt ln h khng v by ngy ri h xung bn vng. Nh vua em c ci Dim-ph-l dng cho cy B lm vua sut by ngy, vo ngy chng tng b tt mi lm thng chn, trong mt ngy, t ni pht sinh, cy B nh c a n pha ng thnh Batht-l-pht, ng yn di cy Sa-la v pht trin rm rp. Thy nh vy, vua rt hoan h, li em c ci Dim-ph-l dng ln, l bi phong cy B lm vua.

Sau khi cng dng, vua tha vi Tng-Gi-Mt-a: - n lc ln ng. p: - Lnh thay! Tha i vng. V ny cng tm b qu thn h tng cy B , tm hng i thn, tm hng B-la-mn, tm hng c s, tm hng ngi c-ba-gi, tm ngi lc-la-xa, tm ngi ca-lng-gi (attha brhmanakulni, attha kutumbikakulni, attha gopakakulni, attha taracchakulni, attha klingakulni). Nh vua ra lnh a theo tm bnh ng vng, tm bnh ng bc, ch theo nc ti cy B . Sau khi mi vic c thc hin ng theo lnh, vua cng i chng tun t h tng cy B ra i l vi s cng dng ngy m ca tri, rng, d-xoa, cn-tht-b, a-tu-la i n cng a-Ma-Tiu (Tmalitthi). n ni, vua ch thn bng cy B bc xung, lc nc ngp n c th a ln cho Tng-Gi-Mt-a trn thuyn. Vua bo vi A-Phiu-Xoa (Arittha): -Ny A-Phiu-Xoa! Ti nc ny, ta ba ln em t Dim-ph-l dng ln v phong vng cho cy B . ch thn ta i cy B i xung nc n tn c a ln thuyn. Ta ra lnh cho khanh, nu cy B n qu quc, khanh hy tu vi vua khanh phi ch thn li xung nc n tn c n nhn cy B v i trn u, t chc cc nghi thc cng dng nh ta lm. Sau khi nh vua ra sc lnh, thuyn ri bn. Khi y, vng bin chung quanh thuyn mt do tun khng c sng, vua suy ngh: Cy B ca Pht ang ri khi nc ta. Khi suy ngh nh vy, vua ri nc mt t c c. Thuyn i ri, vua trng theo, thy t nc bin c nhiu loi hoa hin ra theo sau thuyn cng dng x-l. Trn h khng, cc loi hoa ri xung v vang lng ting nhc cng dng. Thn bin li dng cc loi hoa hng cng dng cy B . S cng dng k tip nh vy truyn tn n cung long vng (ngabhavana). Long vng mun ra ngoi chim ly cy B . bo v, T-kheo ny Tng-Gi-Mt-a ha ra vua Kim-s-iu. Thy thn lc ca T-kheo ny nh vy, Long vng nh l st chn, tha: Lc ny, con mun thnh cy B v i c n cung in ca con c cng dng by ngy.

Nhn , cy B v i chng u vo Long cung. Long vng em vng v ca mnh dng ln cho cy B v cng dng sut by ngy. Vo ngy mng mt thng mi, long vng ch thn a cy B n bn cng Dim-ph-cu-na-v (Jambukolap ttana), ch trong mt ngy. Vua A-Dc trng theo, khi khng cn thy cy B th khc lc tr v. Khi y, theo li dn trc y ca sa di Tu-Ma-Na, vua Thin-i ra lnh sa sang ng s, qut sn sch, dng c phn v cc vt cng dng. T cng thnh pha Bc n cng Cu-na-v, t thng nh bn tay ang ch i cy B n. Dng thn lc, Tng-Gi-Mt-a lm cho trong thnh vua trng thy cy B ang i n. Nh vua ra khi thnh, tung ri nm mu hoa khp ni, tu cc loi m nhc v ch trong mt ngy i n tn cng Cu-na-v. Li xung nc n tn c, nh vua suy ngh: - Cy B ca Pht n nc ta ri. Vua ang suy ngh th cy B phng ra ho quang su mu. Thy nh vy, rt hoan h, nh vua lin i cy B trn u. Cng vi vua, c mi su ngi qu tc k cu (Solasa jtisampannakulni) cung nghinh cy B em ln b. Sut ba ngy, vua em c o S-t cng dng cy B . Ht ba ngy, n ngy th t, mi su ngi qu tc bit r quc s i cy B tun t i n nc A-dt-la-. n ni, nhn dn c nc vui mng cng nhau l bi cng dng. n ngy 14 thng 10, t ca pha Bc, cy B i vo trung tm thnh ph, ri i ra bng ca pha Nam. Cch ca thnh pha Nam 500 cung (dhanu) l ni c Nh Lai tng nhp nh. Chng nhng ch c c Pht Thch-Ca Mu-Ny m ch Pht qu kh cng tng nhp nh y. Cy B ca Pht Cu-Na-V tn l Ma-ha-sa-l-b (mahsirsabodhi). Cy B ca Pht Cu -Na-Hm tn u-m-bt (Udumbabocdhi). Cy B ca Pht Ca-Dip tn Ny-cu- (Nigrodhabodhi). Ti vn Di-gi, sa di TuMa-Na ra lnh xy dng nn khu vn v b tr phng c, xp t ni trng cy B , sa sang ng hong cung tht vua tr ng. Khi y, mc tc phc ca vua ban, mi su ngi qu tc cng h tng cy B n trng ngay trc ca cung vua. Va t xung, cy bay ln h khng cao tm mi khuu tay chiu ra ho quang su mu, sng rc c nc S-t, ln tn ci Phm-thin. Thy cc hin tng bin ha ca cy

B nh vy, mi ngi rt vui mng, c vn ngi cng pht tm nim Pht, tun t chng qu A-la-hn, cng nhau xut gia. nh sng mt tri cha tt th cy vn cn trn h khng. Sau khi mt tri ln, cy B nh chm sao chi (Rohininakkatta), t h khng h xung t. V mt t chn nh mnh. Ma-H- cng Tng-Gi-Mt-a vi nh vua v nhn dn u tp trung n cy B . Trng thy nhnh pha Bc c mt tri chn ang ri khi thn cy, mi ngi ly dng cho Ma-H-. Ma-H- ly ht a cho vua trng. Nhn ly ht, vua t vo trong bn vng gia t tt v ph bt thm ln. Trong khonh khc, ht mc ra tm cy con cao bn khuu tay. Thy nh vy, vua kinh ngc khen ngi, ly lng trng che trn, l bi tn cy B nh lm vua. Vua trng mt cy con cng Dim-ph-cu-na-v, mt cy trong thn B-la-mn, Bc-cu-la (tavakkabrhmana), mt cy ca Thu-tiu, mt cy trng trong vn thp, mt cy trng cha Ma--th-la (ssaranimm avihra), mt cy trng trung tm ni Chi--da (cetiyapabbata), mt cy trng thn Lu--na (Rohanajanapada), mt cy trng thn Giai-la (Ktaragma). Bn tri cn li trn cy, tun t chn rng xung v mc ra 32 cy con u c trng khp mt do tun chung quanh khu vn thp. Nh vy cy B c trng khp c nc S-t. Nh vo cy B nn khp t nc ny c an n khng c tai ha. By gi, phu nhn A-Nu-La cng 1000 ngi n n gp Tng-Gi-Mta v c v ny cho thnh T-kheo ny. Sau khi c , cc v ny tun t chng qu A-la-hn. A-Phiu-Xoa chu ca vua cng 500 ngi cng xut gia v sau tun t chng qu A-la-hn. Mt hm, vua cng Ma-H- i l cy B , n thit-in (lohapsdatthna). Nhn dn dng hoa ln vua, vua cng dng hoa cho Ma-H- php s. Sau khi nhn hoa, php s cng dng thit-in. Khi hoa ri xung t, mt t chn ng. Thy t chn ng, vua hi: - Tha i c! V sao t ny bng nhin chn ng? p: - i vng! Tng lai, ch tng s thuyt gii in ny, th nn t hin ra im lnh y.

Tip tc i n vn xoi, c ngi dn ln vua tri xoi thm ngon. Nh vua em cng dng cho Ma-H-. Sau khi dng, Ma-H- a ht cho vua v bo em trng. Vua trng ngay v ti nc ln t. Mt t li chn ng. Vua hi: - V sao mt t chn ng? i c p: - Tng lai, tng chng s tp trung y nn t hin ra im lnh y (pubbanimitta). Sau khi ri hoa khp tm phng lm l, vua tip tc i n Chi--da (mahcetiyatthna). C ngi dng hoa Chim-bc (Campakapuppha) ln vua. Vua dng hoa v lm l ti ch Ma-H-. Va l xong, mt t li chn ng. Vua hi: - V sao mt t chn ng? p: - Tng lai, ti ni ny s xy dng thp th Nh Lai nn t hin ra im lnh y. Vua tha: - Con s xy thp. Ma-H- p: - Vua khng phi xy v ngi c nhiu vic phi lm. Trong tng lai, c chu ngi l Mc-Xoa-Gi-Ma-Ni A-B-Da (Dutthagmini Abhaya) s xy i thp. Vua hi: - Tha i c! Cng c xy thp ca con chu ca con, con c c hng khng? p: - Khng c! Vua li to iu kin gp phn cng c bng cch dng mt tr cao 12 trng v khc trn tr: Trong tng lai, chu ca ta tn Mc-Xoa-GiMa-Ni A-B-Da s xy i thp ti y. Vua li tha hi: - Hin nay, Pht php m r vng chc vo nc S-t cha? Ma-H- p: - Cha! Hi: - n bao gi? p: - Nu ngi dn nc S-t xut gia cha m h l ngi nc S-t, nn khng ln vi ngi nc khc. Sau khi xut gia, h s gi gn php

tng v lut tng. t v sau, Pht php mi m r vng chc vo nc S-t. c vua hi cho r thm, i c p: - A-N-Xoa chu vua xut gia lm T-kheo. V ny i vi Pht php rt tinh tn dng mnh. Vua li hi: - Lc ny, con phi lm g? p: - Nn lm nh tp hp (Mandapa) ca chng tng. Vua p: - Lnh thay! By gi, nh vua c i thn tn Di-Gi-Bn-Tr (Meghavannbhaya). Ti ch ca v ny, ngi nh tp hp c dng ln ging nh cung in ca vua A-X-Th. Nh vo uy c ca vua, ngi nh hon tt vi cc loi m nhc v c t nhin phn b n khp ni (sakasakasippe ppayojetv). Vua suy ngh: Ta hy i xem Pht php mc r (vng chc vo x ny). C trm ngn ngi ty tng theo vua cng i n vn thp. Lut Thin Kin T-B-Sa - Quyn Th Ba --- o0o ---

Quyn th t
Khi y, ti vn thp, cng vi mt ngn v T-kheo, i c Ma-H- ngi trn ta c hng v pha Nam, i c A-Phiu-Xoa ngi trn ta c hng v pha Bc. Ma-H- thnh A-Phiu-Xoa lm php s. A-PhiuXoa lm theo ng nghi thc m i c u-Ba-Ly ngy xa lm. Ma-H- cng i tng su mi tm v vy quanh php-ta. T-kheo Mt-a-B-Da (Mattbhaya) em vua cng nm trm T-kheo mun hc lut tng u ngi quanh php ta ca A-Phiu-Xoa. Cc T-kheo khc cng vua u ngi theo th t.

i c A-Phiu-Xoa thuyt ging. Khi y, di gc cy Mn--l, bi Na-ln-la-tn, thn T-lan-nh (tena samayena Buddho Bhagav veranjyam viharati nalerupucimandamle), c Pht thuyt ging tng qut v lut. Sau khi Ngi ging dy, t h khng ch thin ct ting ca ngi: Lnh thay, lnh thay! T nhin sm chp ni ln; mt t chn ng hin ra cc hin tng k l. Trong cha vn thp, vi su vn T-kheo vy quanh Ma-H- v su mi tm v i-tn, i c A-Phiu-Xoa thuyt ging v cng c ca Nh Lai: V thng xt chng sinh c ba nghip bt thin nn Nh Lai thuyt ging tng lut ch ng ba nghip thn, ming, . Lc cn i, v chng t Thanh-vn, Nh Lai thuyt ging xong tng lut ri Ngi mi nhp V d Nit-bn. Khi y, i chng ni k: Vt ln trn i chng, C su tm i c, Cng bit r lut tng, Thn thng, ba t tr, em tr tu v thng, Gio ha vua S-t, Chiu sng nc S-t, Khp ni u c thy. Cng nh ng la ln, Ht ci vo Nit-bn. Sau khi cc i c ny vo Nit-bn, cc t thn thuc tn l -Tut-a, Ca-La-Tu-Mt-Na, T-Gi-Tu-Ma-Na (Tissadatta, Klsumana, Dghasumana). Cc v i c ny t ca i c A-Phiu-Xoa. Cc v s trng ny k tc truyn tha nhau cho n nay. Th nn, trong ln hp chng th ba, c v hi: Ai a lut tng n nc S-t? p: - L Ma-H-, sau Ma-H- l A-Phiu-Xoa, t ca A-PhiuXoa k tc nhau truyn tr. Nh bnh lu ly thy tinh ng y nc (manighata) trong ngoi trong sut, nhng nc khng b r chy ra. Cc v i c tr lut cng nh vy cho n ngy nay. Nu c ngi vi tn tm, thng bit tm qu, a thch hc gii lut th Pht php c tr?ng tn. Th nn, ngi no mun Pht php c trng tn, trc ht phi hc tng lut. V sao? V em n s li ch cho ngi thc hnh. Th no l li ch? Ngi thin nam no xut gia vi tm nim tt dp th tng lut l cha m. V sao? Tng lut lm cho ngi xut gia c gio dc uy nghi y .

Nu y ch vo tng lut, t thn tr gii th on tr c s nghi s ca ngi khc. Khi vo gi tng chng, khng s hi g c. Ai b phm ti th y lut phn xt, lm cho chnh php c trng tn. Cc v php s ni: Pht dy cc T-kheo rng: Ai th tr lut ny, c nm iu li ch. l: 1- T mnh gi c gii. 2- Dit tr s nghi s ca ngi khc. 3- Vo gia tng khng s hi. 4- Xy dng c Pht php. 5- Lm cho chnh php c trng tn. Pht dy ngi tr lut l ngun gc ca cng c. Nh vo gc ny gi gn trn vn gio php. Php s hi: - c Pht thuyt ging gii lut l mun ngn nga nguyn nhn c. c c ngn th tm khng b hi hn. Nh tm khng hi hn nn hoan h. Nh hoan h nn c an lc. Nh an lc nn chnh nh pht sinh. Nh chnh nh nn pht sinh tu nhn. Nh c tu nhn nn c nhm chn. Nh nhm chn nn c ly dc. Nh ly dc nn c gii thot. Nh gii thot nn c gii thot tr. Nh tr gii thot nn tun t vo Nit-bn. V mun c ni, v mun c ging thuyt, v c y ch, v mun nghe theo th t nh vy, tm c gii thot tr (Etadatthkath etadatth mantan etadatth upanis etdattham sotvadhnam). Th nn, phi sing nng hc tp lut. y l s thuyt minh cn bn v lut. Php s ni: Ngi phi lun th tr gii lut, D n ni no hoc u. (Vuttam yena yad yasm dhritam yena cbhatamyattha ppatitthitam cetam etam vatv vidhim tato). th t thuyt minh v ngha ca k, n y xin trnh by v phn lut chnh. (?) Ch khi y c ngha l bt u khng phi mt trng hp (Prjika). Sau y, ti xin trnh by ngha ca lut. Nh trong lut c ni: Khi y, c Pht T-lan-nh, c ngha l bt u. Khi y, sau khi xut nh, tn gi X-L-Pht thnh Pht ch gii lut. By gi, c Pht ang tr T-lannh. Ch khi y c ngha bt u, ch by gi l thuyt minh v vic y. V sao? Nh trong lut c thuyt minh: Khi y, Tu--Na (Sudinna) cng v c

lm vic bt tnh (methuna). By gi, nhn s vic ca Tu--Na, Pht ch gii cho Thanh-vn. y l ngha bt u. Khi y, T-kheo n-Ny-Tra (Dhaniya Kumbhakraputta) trm g ca vua. By gi, ti thnh Vn x, Pht ch gii... cng nh vy. Ch khi y c ngha l bt u cng c ngha l ngyn nhn. ngha hiu Pht B-gi-b ( Th Tn ) s c gii thot sau. Ch tr () c ngha l i ng nm ngi. T lan nh l tn ca mt x. Na-ln-la (Naleru) l tn ca d xoa. Nhn v cy ny c qu d-xoa sng nh vo nn gi tn nh vy. Tn-chu-mn--la (pucimanda) l rng cy luyn. Di cy ngha l vng bng rm di cy lc ban ngy; li c ch ni vng t di cy hng l rng khi khng c gi. Hi: - V sao c Pht di cy ny? p: - Cy ny rm rp nht trong rng, khng xa thnh ph, i li thun tin. Hi: - V sao ni Nh Lai T-lan-nh, li cn ni Nh Lai di cy; Nh Lai khng th hai tr x? p: - ng thc mc nh vy, T-lan-nh l vng i li. Di cy l ch . Hi: - V sao u-Ba-Ly ni l T-lan-nh? p: - V thng tng n ngi th tc bch y. Hi: - V sao di gc cy? p: - V cc t sng theo php xut gia, tr dit tham dc. Hi: - V sao phi sng gn vi vng t c ngi? p: - V bn i (sc khe). Hi: - Cu trc l v thuyt php, cu sau l v Nh Lai mun vo ni yn tnh. Cu trc l do t bi hng dn, cu sau l t kh i vo vui. Cu trc l v an lc cho chng sinh, cu sau v an lc cho chnh mnh. Cu trc l b th php cho chng sinh, cu sau l t ngn s sung tc v li dng. Cu trc l lm cu- cho chng sinh, cu sau v ch thin. Cu trc l ng vi chng sinh, cu sau l khng ng nh chng sinh. Cu

trc l ch c c Pht l v ti tn trong ba ci. Nh vo Pht, chng sinh c i an lc nn gi l ch c; cu sau ngha l nhn v c Pht ging sinh trong vn nn a thch di cy. Php s ni: ngha ny rt su rng, ti s ni tm lc. Cu "cng vi i tng T-kheo tp hp"; i l v tiu (nh) nn c i. Bi v cng c ca T-kheo tng rt ln nn gi l i. i li c ngha khc, v nh nht cng chng o Tu--hon. Li c ngha i khc, v c i chng 500 v tp hp. Tng ngha l bnh ng v gii, tri kin, tr tu, chng, nn gi l tng. Tp hp ngha l cng t tp mt ni. Nm trm T-kheo, nm trm l s lng. B-la-mn T-lan-nh l sinh vng T-lan-nh, ly vng m gi tn. B-la-mn ngha l tnh hnh. Li na, B-la-mn l hiu bit sch Vi ca ngoi o; mn l lng nghe. Kinh Pht ni: - B-la-mn l tr dit phin no, mn l lng nghe (Assosti suni) m thanh i vo tai; nh ngi khc ni nn bit c php. Sa-mn C-m, sa-mn l dit php c (Samitappatt samano ti veditobbo); Cm (Gotama) ngha l B-la-mn gi (Pht) bng h. Ging h Thch-Ca: Ging Thch-Ca l ch cho h ln. T b ging h Thch xut gia ... y l trnh by do pht sinh tn tm m a thch xut gia. C ngi v mc n m xut gia; c ngi mt nc m xut gia; c ngi v bn cng m xut gia; c ngi trn trnh lnh vua m xut gia, c Nh Lai xut gia khng phi nh vy nn gi l c ting khen tt. Cu y nh vy ngha l hon ho. Hi vi cc thin l ni ln s ti thng. Ting khen ngha l tn c khen ngi, li c ni lm cho ngi khc bit. B-gi ngha l hiu ng u trong mi hiu ca Nh Lai. cho chng sinh c tn tm vi Pht, th nn php s ging thuyt v cng c ca Nh Lai. A-la (ara) ngha l cm xe ca ba ci. Hn (hata) ngha l ph tan cm xe ba ci. Bi v Nh Lai p ph tan nt cm xe ba ci nn gi l bc A-la-hn. Li na, A-la c ngha l git gic. Bi v Nh Lai git gic phin no, nn gi l A-la-hn. Li na, A-la c ngha l tt c nghip c; hn l cch xa chic xe ba ci m v minh v i duyn hnh l cm, gi v cht l vnh xe, th sinh l trc xe, cc phin no l trc xe, chy mi khng ngng khp cc th gii t v thy. Di cy B , c Pht ng vng trn mt t gii bng chn tinh tn, bng tay ch thnh vi ba ru tr tu, cht gy nt cm xe ba ci. Li ni: Th gii t v thy l xe, v minh l trc xe, gi cht l vnh xe, mi chi xu c cn li (trong 12 nhn duyn) l cm xe.

V sao? V (v minh nn) khng bit php kh. Nu sinh vo dc gii, do v minh lm nhn nn to ra c ba nghip. Nu sinh vo sc-gii, th v minh to ra nghip sc-gii. Nu sinh vo v sc gii th v minh to ra nghip v-sc gii. Trong dc gii, do v minh lm duyn nn c th thc. Trong sc-gii v v sc gii duyn vi v minh cng (c thc) vy. Li na, i vi danh sc trong dc gii, th duyn v minh nn sinh ra su nhp. Danh sc dc gii duyn vi ba nhp sc gii. V minh trong v sc gii duyn vi mt nhp trong sc gii. Trong dc gii, su nhp duyn su xc. Trong sc gii, ba nhp duyn ba xc. Trong v sc gii ch c mt nhp duyn mt xc (th). Trong dc gii, su xc duyn su th (vedan - th su cn). Trong sc gii, ba xc duyn ba th. Trong v sc gii, mt xc duyn mt th. Trong dc gii, su th sinh ra su i. Trong sc gii, ba th sinh ra ba i. Trong v sc gii, mt th sinh ra mt i (tanh). i duyn n ci no th sinh n i sng y (Tattha tattha s s tanh). Vi nm dc, ai c ngh: Vi dc ca ta, ta s hnh dc hng th dc; v do hon tt nhng hnh ng bt thin ca thn, ming, th a vo a ngc (apya). Trong a ngc, do nghip lm nhn nn th sinh ri th sinh; y l sinh do nghip. Nhn vo nghip nn sinh ra nm m... ri nm m gi. Gi tc l chn mi cc un. Nm m tan r ngha l cht. Trong ba ci, ta mun hng th dc ci tri m xy dng nhng vic thin, hay chu kh lm vic thin nn c s sinh ln tri. y l nhn thin nghip nn ti sinh. C ngi mun ta hng th th vui phm thin, nhn vo lc th nn chnh nim n bn php. l: tm t bi h x. Chnh nim y th v y c sinh vo ci Phm thin. c sinh vo ci Phm thin ly nghip lm nhn; y gi l sinh do nghip. Li c ngi vi ham mun sinh vo ci V-sc, sau ta s sinh ln tri phi-tng -phi-phi-tng, nn thng thin nh t duy nn sinh vo ci ny. y l nh nghip nn c sinh n. Ngoi ra, theo th t... nh trn, hy t bit ly. T qu kh a n tng lai, c ba i (yathbhtam natv) u do v minh lm duyn cho hnh. Ti s ni lc, ngoi ra ng t khai trin rng. V minh duyn hnh y l mt nhm. Su thc, danh sc, su nhp, su xc, su th l mt nhm. i, th, sinh (hu?) l mt nhm. Hu (sinh?), lo t l mt nhm. Nhm u tin thuc i qu kh. Hai nhm gia l i hin ti. Nhm cui lo t l i tng lai. V minh duyn vi hnh th bao trm c i th v th, chng khng th ri nhau; nn nm php ny thuc i qu kh. Trong phm gia, c su nhp (t thc n th) nm php ny l qu bo. Thc (bt u) vi th, i, th lin kt vi v minh,

nm php ny to ra nghip trong i hin ti ny. Gi, cht c biu hin vi nm php m bt u l thc (danh sc, lc nhp, xc, th) cng l i sng tng lai (nh vy bn phn on trn, thc u c mt). Nu phn tch ra th c 20 (24?) loi. y hai chi hnh ni vi su thc l mt nhm; hai chi i ni vi th l mt nhm; hai chi sinh ni vi hu l mt nhm, hp thnh ba nhm. Bn phn on, vi nhm lm nhn nn sinh ra hai mi (bn on x 5 chi) loi lm c s pht sinh (lun hi). Nh Lai thy, qun st, vt qua. Bit nh tht (yathbhutamnatva) ngha l bit bng tr tu chn tht nn gi l bit nh tht. Thy c ngha l thu sut nn gi l thy. Qun st ngha l bit khp tt c. V bit r, qun st, thy, vt qua nn Nh Lai bit r nh tht, sinh tng nhm chn, sinh tm xa la dc, c gii thot, trc tin ph tan trc xe ba ci nn gi l A-la-hn. Li na, A-la-hn cn c ngha l ng-cng. Hi: - ng-cng ngha l g? Hng th s cng dng ca tri ngi nn c gi l ng-cng. Xa kia, c v Phm vng (Brahman Sahampati) cng dng vt bu nhiu nh ni Tu-di (sineru) n Th Tn, nn Ngi c gi l ng-cng. Khi Pht cn ti th, cc v i vng Bnh-sa (Bimbisrakosalarjan), vua nc Cusa-la... cng dng cc loi, nn gi Ngi l ng cng. Sau khi Pht nitbn, vua A-Dc i vng (Asokamahrajan) ci Dim-ph-l em chn mi su c tin vng xy dng tm vn bn ngn bo thp, t chc cc i hi cng dng, nn gi Ngi l ng cng. Ngoi ra, c v s i chng cng dng Ngi khng th k ht. Li na, A-la-hn, la-hn c ngha l che du, A c ngha l khng, nn gi l khng che du. Khng che giu ngha l nh ngi i gy ti th thng che giu, Nh Lai khng c s vic y. Chnh-ng-gic (Sammsambuddha) ngha l bit trn vn tt c cc php. Pht ngha l ngi bit r php cn phi bit r, on tr php cn phi on tr, xut ly php cn phi xut ly. Pht - cn c nhng ngha nh t mnh thy r (cc php) theo trnh t, bng mt tr tu thy r kh, tp, dit, o-. i vi cc php nh sc, thanh, hng, v, xc, php, nhn thc, nh thc, t thc, thit thc, thn thc, thc; nhn xc, nh xc, t xc, thit xc, thn xc, xc; nhn th (k), nh th, t th, thit th, thn th, th; nhn (t) nim, nh nim, t nim, thit nim, thn nim, nim; nhn i, nh i, t i, thit i, thn i, i; nhn t, nh t, t t, thit t, thn t, t ; nm un, mi php qun, mi t, mi nim, bt u l snh

trng vi mi giai on ca ba mi hai chi phn ca thn th, mi hai nhp, mi tm gii, dc hu ng u chn hu, s thin ng u bn thin, t v lng ng u bn v lng tm, li c bn thin v sc, bn nh v sc (Pancakkhandh, dasakasinni, Dasaannussatiyo, Uddhumtakasanndivasena dasasann, kesdayo dvattimskr - 32 loi dvdasyatanni, atthrasadhtuyo, kmabhavdayo navabhav - dc-hu ng u chn hu - pathamdni cattri jhnni - bn thin vi s thin l ng u - mettbhvanadayo catasso appamann - qun t l bt u bn v lng tm - catasso arpasampattiyo), 12 nhn duyn, nghch qun (vng quan) t gi, cht- u- bi cho n v minh, thun qun (hon quan) tun t t v minh n gi bnh cht kh no. Gi bnh l kh-. C sinh (Jti) l Tp-. Thot khi kh tp l Dit-. Bit r phng php dit kh l o-. c Nh Lai bit r hon ton tt c cc php trn nn gi l Chnh-ng-gic. Bit r (minh) ngha l c ba ci bit, cng c tm ci bit (vijj ti tisso vijj attha pi vijj) nh trong kinh Tam-gii (Bhayabherava-sutta - M.i, 22) ni c ba ci bit, cc v hy t tra cu v trong kinh Am-la-th (Ambattha-sutta D.i, 100) ni c tm ci bit, gm bit r tam mui, bit r thn thng v bit v su thng l tm (cha abhinn). Hnh tc (carana) l gi gii, phng h su thc, bit v n ung (pannarasadhamm), tnh gic vi thy min, by chnh php (by thnh ti) v bn thin sc gii. Ngi bit r mi lm php ny (Bhojane mattannut). Vi nhng php hnh ny, Nh Lai c gi l Minh-hnh-tc (Vijjcaranasampanna). Bng php hnh ny, Nh Lai t n Nit-bn nn gi l Minh-hnh-tc. Khng ch c Nh Lai, Thanh-vn cng vy. Nh Lai vin mn c bit v hnh ng nn gi l Minh-hnh-tc. V bit r tng nn Nh Lai c nht-thit-tr. V c hnh ng nn Nh Lai c gi l i t-bi. Tt c chng sinh v tp nn a n kh no, Nh Lai u bit r. Vi i t-bi, Ngi bit r kh no ca chng sinh nn kho thuyt ging lm cho chng thot kh t n an lc. Ngi cng c gi l Thin Th (kho i qua mt cch tt p - Sugata) v thin th v li ni nn a n thin th v hnh ng ch khng phi l c thin th. Li na, i n ch ton thin nn gi l Thin Th. Li na, Ngi i ng ng hong, y uy nghi khng li lm nn gi l Thin Th. Li na, Ngi i qua lun, khng cn tr li nn gi l Thin Th. Bng A-la-hn o, Ngi vt ln nn gi l Thin Th. T khi c Pht nh-Quang (Dpankara Nhin ng) th k, Ngi thng yu chng sinh lm cho chng c an

lc, cho n khi gic ng di gc cy B (bodhimanda), vi hnh ng ton thin nh vy nn gi l Thin Th. Ngi khng theo on kin (uccheda), khng theo thng kin (sassata), khng kh hnh p xc, khng chp vo on thng, nn gi l Thin Th. Ngi thuyt php cho tt c chng sinh lun lun hp thi, nn gi l Thin Th. Ngi ch thuyt php cho nhng chng sinh no mun nghe, bng khng th thi nn gi l Thin Th. Li Ngi thuyt ging c ngha chn tht, khng c ngha h vng, lm cho chng sinh no c nghe u rt hoan h, nn gi l Thin Th. Ngi khng ni li v ngha, li ni c ngha li ch (atthasamhita) nn gi l Thin Th. Th gian gii (Lokavid) ngha l Ngi bit r tt c cc php th gian. Ngi bit r v tp , v dit-, v phng php a n dit-, hiu r v th gian nh vy nn gi l th gian gii. Nh trong kinh dy: C ni khng sinh, khng gi, khng cht, khng ri xung, khng ng li, nhng Ta khng cho rng bng cch i li m c th n th gii gii thot y; nn gi l th gian gii. Pht bo cc T-kheo: Nu Ta khng i n ch tn cng th gii th Ta khng tuyn b v chm dt kh. Ny cc T-kheo! Ngay trong ci thn chng mt tm (vymamatta) c gi l sa-mn ny, c c s tp khi ca th gian, s dit tn th gian, phng php a n dit tn th gian, nhng Ta khng cho rng khng c s vic khng cn i (n ch tn cng th gii) m n c ch cha n thot khi kh. Li na, th gii c ba; l: th gii cc hnh (Sankhraloka), th gii ca chng sinh (sattaloka); th gii ca x s (oksaloka). Hi: - Th gii cc hnh l g? p: - Tt c chng sinh nh n ung m sng cn, l th gii ca cc hnh. Hi: - Th gii ca chng sinh l g? p: - Th gii l thng cn hay th gii l v thng, l ch cho th gii ca chng sinh. Hi: - Th gii ca x s l g? p: - K nh sau: Nht nguyt vn hnh,

nh sng v cng, Chiu khp th gian, Khng b chng ngi. l th gii ca x s. Li ni v mt th gii, hai th gii, ba, bn, nm, su, by, tm, chn, mi... cho n mi tm th gii. Hi: - Mt th gii l g? p: - Tt c chng sinh nh n ung m sng cn, nn gi l mt th gii. Hi: - Hai th gii l g? p: - Danh sc l hai th gii. Hi: - Ba th gii l g? p: - Kh, vui v trung tnh l ba th gii. Hi: - Bn th gii l g? p: - Bn cch n l bn th gii. Hi: - Nm th gii l g? p: - Nm m. Hi: - Su th gii l g? p: - Su nhp. Hi: - By th gii l g? p: - By thc. Hi: - Tm th gii l g? p: - Tm php th gii. Hi: - Chn th gii l g?

p: - Chn ch ca chng sinh. Hi: - Mi th gii l g? p: - Mi nhp. Hi: - Mi hai th gii l g? p: - Mi hai nhp. Hi: - Mi tm th gii l g? p: - Mi tm gii. Nh Lai bit r tt c th gii vi cc hnh ny, nn gi l Th gian gii. Ngi bit r phin no ca chng sinh, cc hnh ca chng sinh, tng ca chng sinh, phin no nh v ln ca chng sinh, bit k thng minh, bit k chm hiu, bit k c thin duyn, bit k c c duyn, bit k d dy bo, bit k kh dy bo, bit r k c sinh (hiu bit hay khng), Ngi bit r tt c v cc chng sinh ca th gii nn gi l Th gian gii. Hi: - Th gii ca x s l g? p: - Ni Thit-vi (cakkvla) ngang dc hai vn ba ngn bn trm nm mi do-tun, chu vi ba mi by vn ba trm nm mi do tun, nn t dy bn na-do-tha hai vn do tun trn nc. Nc su tm na-do-tha bn vn do tun trn gi. Gi dy su mi chn vn do tun; l th gii ca x s. Li na, chn ni Tu di chm su vo bin n tm vn bn ngn do tun. Ni Tu di (Sineru) cng cao nh th, c by vng ni bng by bu vy chung quanh, vi bi k: Do-kin--la, (yugandhara) Y-sa--la, (Isadhara) Ca-la-t-cu, (karavka) Tu--t-na, (sudassana) Ny-th--na, (Nemindhara) T-na-a-ca, (Vinataka) A-sa-thin-na, (asskanna)

L by ni ln. Bao quanh Tu di, Ci bn Thin vng, Ci tri D-ma, Cao trm do-tun, Nii-Tuyt-Sn(Himavant) Ln ngn do-tun, Cao, rng bng nhau, nh c tm vn, Bn ngn ngn p, Trang tr cho nhau. C cy Dim-ph, Cao hai ngn dm, Chu vi hai trm, ng knh tng cy, Che trm do-tun V c cy ny, Gi ci Dim-ph (jambudipa) Ni i Thit vi, Chn chm trong bin, Su n tm vn, Hai ngn do-tun, Cao cng nh vy, Thng tr bn vng. i khp th gii, Trng cha cc sao, ng knh bn mi, V chn do-tun, Mt tri trn chiu, Nm mi do-tun. Li na, cung in Thin -Thch ngang dc n vn do-tun. Cung in ca A-tu-la (asurabhavana), a ngc A-t (avcimahnitaya), mt t Dim-ph- cng nh vy. Ty Cu-da-ny (aparagoyna) ngang dc by ngn do-tun. ng Pht-vu-i (pubbavideha) cng vy. Bc Ut-an-vit (uttarakuru) ngang dc tm ngn do-tun. Mi chu u c 500 chu nh vy quanh; khong cch gia cc ni Thit vi trung tm v cc ni st bao vy bn ngoi, c v s a ngc bng st vy quanh, nn c rt nhiu th gii. Vi mt tu v hn, c Pht thy r tt c nn gi Ngi l th gian gii.

V-thng-s (Anuttara): Ngi c cng c hn c tri ngi nn gi l Vthng-s. Ngi vin mn c gii, nh, tu, gii thot, gii thot tri kin nn gi l V-thng-s. V s v thng v ngang bng vi v thng, c Pht bo cc T-kheo: - Ta khng thy c mt phm, ma, sa-mn, B-lamn trong th gian m c gii, nh, tu ngang bng vi bc Gic ng. Li na, khng c ai lm thy ta na; nn gi l V thng. iu-ng-trng-phu (purisadammasrathin): Ngi iu phc nhng ngi ng c iu phc. V sao? V nh voi nga ngang bng th dng roi nh ri sau hun luyn; Nh Lai cng vy, c kh nng iu phc tt c chng sinh nn gi l iu-ng. Ngy xa, c Pht hng phc sc sinh l Long vng ging c tn A-Ba-La-Lu (Apalla), voi c tn Thun-Ch, Ma-h--b, A-k-t, Khu-thu-ma-t-khu-t, Khu--na (Cludara, Mahodara, Aggisikha, Dhmasikha, Dhanapla, cc con c y u c Th Tn iu phc bng thin php, lm cho i vo chnh php, th tr tam qui ng gii. Ngi n ng tn X-bt con trai ca Ny-Kin- (Saccakaniganthaputta), B-la-mn Bc-Kha-La-B, ng-Qut-Ma-La... (Pokkharasti, Anguliml), c v s ngi nh vy. Li c d-xoa nam tn A-La-B-Ca (lavaka), cc d-xoa nam khc nh Tu-ch-l, Ma-kha-la (Suciloma, Kharaloma). Li c Thch--Hon-Nhn (Sakkadevarjan)... vi v s ch thin. Chng u c Ngi iu phc bng chnh php. Trong kinh c ni: Pht bo K-Tu (Kesi) (Hn dch l ngi iu voi) rng Ta l bc iu ng k trng phu (nam), dng php nhu ha gio ha tt c chng sinh. Nu chng khng ty thun, Ta s dng php cng rn gio ha. Nu chng khng ty thun, Ta s dng php va nhu ha va cng rn gio ha. Nu chng cng khng ty thun th Ta trnh xa. Php s ni: Theo kinh ny ni ng php y l V-thng iu-ng-trng-phu Thin-nhn-s. S (satth) cng nh on ngi i bun (satthavha) c mt ngi lnh o bit r nhng him nn (kantra). Hi: - Him nn l g? p: - Mt l nn gic (corakantra), hai l nn cp, si, s t (vlakantra), ba l nn i (dubbhikkhankantara), bn l nn thiu nc (nirdakakantra). i vi nhng nn ny, ngi lnh o lm cho vt qua ht n ni an vui, nn gi l s (thy). Nh Lai cng vy, v sao? Nh Lai a chng sinh vt qua cc him nn. Nhng him nn g? l nn sinh, nn bnh, nn gi, nn cht; Nh Lai lm cho vt qua ht nhng nn nh vy, t n ch an vui nn gi l s.

Hi: Ti sao Pht ch l thy ca tri ngi m khng gi l thy ca sc sinh? Khi cn ti th, Nh Lai cng c thuyt php cho sc sinh, v sao ch gi Ngi l thy ca tri ngi? Kinh c ni: By gi, ti nc Chim b (Campnagara), bn b h Ca-la (gaggar), c Pht thuyt php cho ngi Chim-b. Trong h nc c mt con cc (manduka). Nghe ting Pht thuyt php, n vui mng i ln khi ao, i vo di bi c. Thy mi ngi vy quanh nghe Pht thuyt php, mc ng n (vacchaplaka) lin i n ch Pht. V mun nghe php nn ngi ny chng gy xung t v trng nhm u con cc kia. Cc b cht v sinh ln ci tri ao-l (Tvatimsabhavana) lm v thin . Nh qu ca phc bo y nn v ny trong cung in cao rng 12 do tun. Nh va tnh gic, thy cc thin n vui v vi m nhc nn v thin cc y suy ngh: Trc y ta l sc sinh, nh u m sinh vo thin cung ny? V ny dng thin nhn xem xt, thy trc y bn h nc mnh nghe ting Pht thuyt php, nh cng c y nn c qu bo ny. V thin cc ny lin ci cung in i n gp Pht , ly st chn Ngi. Bit r, nhng Pht vn hi: - Ngi l ai m c tng mo xinh p v cng vi thn thng chiu sng rc r khp ni ny, li bng nhin l st chn Ta? V thin cc ni k: Xa con l thn cc, Kim n trong ao nc Nghe ting Pht thuyt php, Con vo di bi c, C mt ngi chn b, Chng gy n nghe php Chng nhm vo u con, B cht sinh ln tri. em bi k ca v thin cc ni, Pht thuyt php cho bn chng. Khi y, trong chng c tm vn bn ngn ngi c o tch (dhammbhisamaya), v thin cc chng qu Tu--hon (sotpattiphala). Sau khi c o qu, v thin cc hoan h mm ci t gi. V s vic ny nn tn xng Ngi l thy tri ngi.

Pht, Th Tn (Bhagavant): Pht ngha l t gic v gic ng cho k khc nn gi l Pht. Li na, cn gi Ngi l Bc bit (tri); bit ngha l bit r s tht nn gi l Pht. Li na, Ngi gic ng th gian vi chnh s hiu bit ca mnh bng ba t tr nn gi l Pht. B-gi-b (Th Tn ) c nhng ngha: 1- Li ch. 2- V thng. 3- Cung knh. 4- Tn trng. V sao gi l cung knh tn trng? - V xng ng c th gian cung knh tn trng. Th gian c bn cch gi tn l ty, ch, nhn, hiu (Avatthika, linggika, nemittika, adhiccasamuppanna). Hi: - Ty ngha l g? p: - Nh ngi i gi b nh l con ngh, ln hn gi l b t, ln hn gi b gi; tn gi ny khng nht nh, c gi ty theo thi gian. Hi: - Ch (ghi nhn) ngha l g? p: - Nh ngi cm lng, cm gy th c gi l ngi c lng, ngi c gy; nn gi l ch. Hi: - Nhn ngha l g? p: - Nh ngi ngho nh lm n t m c vt bu, tn ngi n t ny c gi l nhiu bu. B-gi-b l danh hiu. V sao? Hiu ny khng do vua Tnh Phn (Suddhodana) t, chng phi do tm vn thn quyn t, chng phi do Thin , u-sut-thin (Tusita), phm, ma t cho... V sao? Pht bo XL-Pht rng: Danh hiu ca Ta, khng phi do cha m hay tm vn thn quyn, Thin -thch, u-sut-thin, phm, ma, thin... t cho... (tun t gii thch n)... do chng Nht-thit-tr bng s qun st chn tht di gc cy B nn c gi l Th Tn. Th nn, danh hiu ny do chnh Pht gi, ch khng c ai dm t cho Ngi. V sao? - Pht t qun st thn Pht c uy c, tr tu mun lm cho chng sinh bit r nn gi bng hiu ny.

B-gi-b (Bhagava, Th Tn): B-gi ngha l vt hn, B ngha l c. C hn ht nn gi l B-gi-b. Li na, tham, sn nhu, si, tm in o, khng xu h (tm), khng e s (qu), phn n, khng hoan h, tham ca ngi, k, la di, gian ln, che du, kiu ngo, ng mn, say m, li bing, kht i, v minh, bt thin cn, hnh ng bt thin, cu u, bt tnh, ghi nhn v t duy khng ng, bn in o, bc lu, kit s, say m, nm chi tranh u, nm ci, ghi nh, gc ca su u tranh (cn), nhm kht i, phin no ca chng sinh, tm t kin, chn gc i, mi bt thin o, su mi hai t kin, 108 phin no, vn phin no do rt kht i, lc ni v nm nhm phin no ny (Lobha, dosa, moha, viparitamanasikra, ahiriknottappakodhpanah, makkhapa, lsa, issmacchariya, mya, stheyya, thambhasarambha, mntimna, madappamda, tanhvijjtividhkusalamla, duccaritasankilesamala, visamasann, vitakkapapanca, catubbidhavipariyesa, savagantha, oghyogagati, tanhuppdupdca, pancacetokhila, vinibandhani, varanbhinandna, chavivdamla, tanhkya, sattnusaya, atthamicchata, navatanhmlaka, daskusalakammapatha, dvsatthiditthigata, atthasatatanhvicaritappabheda, sabbadarathaparilhakilesasatasahassni, sankhepato v panca kiesakhandha) ca nhng chng sinh nh tri, ngi, ma, phm... khng th ph hoi c Nh Lai, nn gi Ngi l B-gi-b. Li na, Nh Lai ph hoi c dng nc dc, sn, nhu, cc ngu si, phin no v c php... nn gi l B-gi-b. Li na, Nh Lai c 32 tng bc i nhn, 80 v p, hng v v cng, xa la cc phin no, tri ngi lun lun mun n gp. Khi h n, c Pht qun st tm h ri ty theo s thch m thuyt php nn gi l B-gi-b. Li na, theo th gian B-gi-b c su loi l lnh o, php, danh ting, xinh p, mong mun, ngh n. Hi: - Lnh o l g? p: - Ngi lnh o chnh tmmnh. Hi: - Php l g? p: - Php thn (dhammakyasampatti) ca Nh Lai c y tt c. Hi: - Danh ting l g? p: - Danh ting thanh tnh ca Pht truyn khp ni.

Hi: - Xinh p l g? p: - Thn Pht c y cc v p, nhn khng chn. Hi: - Mong mun l g? p: - Pht mun g th ty tm m t c, nh mun t li v mun li tha. Hi: - Ngh n l g? p: - Tt c chng sinh u ngh n s cng dng Ngi, nn gi l Bgi-b. Li na, B-gi-b c ngha l phn bit. Hi: - Phn bit l g? p: - Ngi ng u v cng c (nng lc) phn bit cc php, nm m, 12 nhp, 18 gii, 4 , 6 thc, 12 nhn duyn, Ngi bit r phn bit v tng php nh kh- l bc bch, thay i... l kh-; chp trc khng x b, tch t l tp-; dit s au kh l dit-; nhng phng php thot kh gi l o-; Ngi phn bit nh vy nn gi l B-gi-b (bhagava). Li na, B-gi-b, "b-gi" c ngha l ba ci, "gi" (V: v) ngha l nh b. Ngi nh b phin no ba ci nn gi l B-gi-b. Th gian, v c tri, ngi, phm, ma, Sa-mn, B-la-mn nn gi l th gian. Tri, ngi l tri trong su ci dc, ma l su ci tri, phm l ph-lu-thin; Sa-mn, B-lamn l k i nghch li Pht php. Li na, tri, ngi, cc vua cha th gian cng thuc v ngi tri. Li na, tri ngi bao gm c tri ngi trong dc-gii. Ma, bao gm c thin ma gii. Phm, phm thin gii thuc v sc. Sa-mn, B-la-mn bao gm c bn b chng trong th gian. V sao? Vi nng lc cng c ca mnh, Nh Lai nm r t trn xung di v thng t tt c cc cnh gii y t bit cch thuyt php, bit x dng cc phng tin, nn gi l t bit (Sayam abhinn), t dng mt tu m thy nn gi l bit. Li ni: bit ngha l bit r khng b chng ngi nn gi l bit. Thuyt (ni) ngha l hiu r nn (ni) cho bit, gi l thuyt. Li na, trnh by v tt c cc php nn gi l thuyt. Hi: - V sao Pht thuyt cho tt c chng sinh?

p: - V c i t bi i vi tt c chng sinh nn Ngi t n V thng an lc thuyt php cho chng bng mt cu, hoc mt bi k, hoc nhiu hay t hn. Th nn gi l thuyt vi u, gia, cui u ton thin, ngha hay p, thun nht, khng tp vi y tt c, ch c mt v. Li ni, phn u l thin u, phn gia l thin gia, phn cui l thin cui. Li ni: Gii l thin u, nh c o l thin gia, Nit-bn l thin cui. Li ni: gii v nh l thin u, thin nh v o l thin gia, qu v Nitbn l thin cui. Pht l gic ng hon ton, gi l thin u; Php l thin php, gi l thin gia; Tng l ty thun thin, gi l thin cui. Hi: - V sao gi chng Tng l thin cui? p: - V no c nghe (php) ri m khng b lay ng th c li ch ca bc thnh nn gi l thin sau. S gic ng cao thng ca Pht (Abhisambodhi) l thin u. S gic ng cao thng ca Bch-Chi (Paccekabodhi) l thin gia. S gic ng cao thng ca Thanh-vn (Svakabodhi) l thin cui. Hng va nghe ni cc thin php xong, lin thot ly ngay nm trin ci l bc thin u; nghe ri lm theo l bc thin gia; lm ri tun t c o l bc thin sau. Theo nh vy, c Nh Lai thuyt php nhiu hay t th trong php nhiu t ny cng c thin u, gia v cui, ton thin v ngha, v vn t. V sao? Nh Lai thuyt ging v php phm hnh v o phm hnh, bng nhiu phng php lm cho chng sinh hiu r. Li thuyt ging ny c ngha nn gi l ngha ton thin. Li na, li ni thin c ngha l c cu c, cng gi l ch dn, cng gi l phn tch, cng gi l khng che du, cc cu k tc nhau khng ri nn gi l ngha thin. Thin v ch, l c ngha su xa v ch by ngha su xa nn gi ton thin v vn t. Li na, li ni y v gio php, v ngha, v t ng, v li ni, ch c ngi c tr mi hiu c ngha l ny, k ngu phu khng th hiu c; ngha y su xa, ch c ngi tr mi c th phn bit c, nn gi l thin v ch. y m mn (kevalaparipunna), m mn l ngha m mn; y l ngha m mn m khng vay mn thiu st nn gi l y . Hi: - Trong mnh ch dn v phm hnh (Brahmacariya) th phm hnh l g? p: - Phm thin hnh tr php ny nn gi l phm hnh. V sao? Ch dn phm hnh (Brahmacariyam pakseti) l thin u, c nhn duyn l thin

gia, ngha khng in o l thin cui. Ngi nghe hoan h lm theo, gi l ch dn phm hnh. Hi: - M mn l g? p: - Gii ng u nm php-t (un) nn gi l m mn. ngha ca n thun nht nn gi l tnh (Parisuddha). Thuyt php cho chng sinh, Nh Lai khng v tham s cng dng nn gi l tnh phm hnh. Hnh ng ca Pht, Bch-chi v Thanh-vn (Buddha, Paccekabuddha, Buddhasvaka) gi l phm hnh. Lnh thay (sdhu), biu hin hnh tng nh vy l nn i n thm hi. Hi: - Lnh thay l g? p: - a n cc iu lnh nn gi l lnh thay. Cng ni l a n s an lc nn gi l lnh thay. Nh vy l cu tm gn. Hnh tng, hnh ngha l hnh ng vt hn ngi, tng l y tng mo. Nn i n thm hi ngha l nn n gp Pht. Hi: - Th no l gp (qun - dassanamhoti)? p: - Xem k bng hai mt nn gi l qun. -ooOooKhi B-la-mn T-lan-nh suy ngh nh vy xong, i n gp Pht cung knh thm hi rng thn th Ngi c khe khng, cc Thanh-vn t t bnh hon, thn th thoi mi khng, sng an lc khng... nn gi l thm hi sc khe. ch thn Pht cng B-la-mn thm hi nhau theo th t v c ngha, trong tm hoan h ghi nh khng qun. Sau khi thm hi, lui qua ngi mt bn, lui qua ngha l nh mt tri di chuyn. Ngi l thn n nh trn t. Mt bn ngha l mt pha. Ngi c tr tu n gp bc tn c, khi mun ngi khng phm vo su li th mi ngi. Su li l: Qu xa, qu gn, trn gi (uparivta), ch cao, ngay trc mt, sau lng. Hi: - Ngi qu xa c li g? p: - Nu mun ni chuyn th khng nghe ting. Hi: - Gn qu c li g?

p: - Tip xc v l vi bc cao c. Hi: - Trn gi c li g? p: - Do mi hi ca thn th. Hi: - Cao hn c li g? p: - Khng cung knh. Hi: - trc c li g? p: - B nn nhn chm ch mi. Hi: - Ngi sau c li g? p: - Ni chuyn vi mnh, v cao c phi quay u li. Khi ngi, v B-la-mn trnh su li trn nn trong lut c ni ngi lui qua mt bn. Sa-mn (samana) l v hng phc phin no, cn gi l dp b phin no, cn gi l ngn tm. Theo th gian, B-la-mn hon ho l ngi m c cha v m u cng mt ng cp B-la-mn. Trng gi (mahallaka) ngha l ngi thn th to ln v ln tui. Ngi c uy c hay giu c cng gi trng gi. Gi c ngha l u tc bc rng, c khi gi ngi l c con chu ni ngoi. Suy tn ngha l da d kh nhn, li ni nhm ln. Tui cao ngha l tri qua hai, ba i vua m vn cn sng. Sng lu ngha l sng hn trm tui. n nm (vayo anuppatta) ngha l vo nm cui i. Ny C-m (Bho Gotama), sa-mn sao c hnh ng nh vy? y l li ca B-la-mn. n gp Pht, thy Ngi khng ng dy lm l v khng tri ch ngi mi nn ng ta ni rng ng nh ti c nghe, nay mi thy Nh Lai ch mun cao mnh v xem thng ngi khc. Vi tm t bi, c Pht tr li cho B-la-mn: Ta khng thy rng ngay t khi Pht n sinh trong vn cy, xung t i by bc v hng Bc v qun st c trm c vn thin, nhn, phm, ma, sa-mn, B-la-mn, c ai ng cho Ta lm l c. Sau khi qun st nh vy ri, Ta tuyn b to ln: "Trn tri di tri ch c Ta l ti tn (Aggoham asmi lokassa, jetthoham asmi lokasa, setthoham asmi lokassa - Thin thng thin h duy Ng c tn)". Nghe B-tt tuyn b

nh vy ri, thng , phm thin lin chp tay ni: Trong ba ci, B tt l ti tn, khng ai bng c. Nghe nh vy, vi ting rng S-t, B tt tuyn b: Ch c ta ti tn. Pht bo B-la-mn: - Trong khi Ta cha c o th ti tn trong ba ci, hung chi hin nay vi cc cng c ton thin, t n gic ng, ti sao Ta li lm l ng? Ai nhn s l bi ca Ta th u h b ri xung t. Th nn, ng ng hy vng c Pht l bi mnh. Do m m, khng bit nn B-la-mn mi ni vi Pht nh vy. B-la-mn li ni: - Nu th, c khi ch l sc-khng-v, khng tht cht (arasarpa - vt cht khng c mi v). V sao? V ch c sc m khng c tht v. Mun gio ha B-la-mn, c Pht p: - ng ni khng c v, ng l khng c v. V sao? Nh ngi i ly sc, thanh, hng, v, xc lm v. Nh Lai on tr nhng th y nh cht u cy a-la th khng cn mc li (v) na. B-la-mn p: - Ngi nh vy th tht cao ngo. Pht ni: - Chnh ng cho vic y l cao ngo, sao li bo Ta l cao ngo! Ba i ch Pht khng lm l ngi i, Ta cng nh vy nn cao ngo ! B-la-mn ni: - Nu nh vy, th khng c lm g c (Akiriya). Pht ni: - ng nh li ng ni, Ta tht khng lm? Ta khng lm nhng vic trm cp, ni di, la o, dm dc... cc nghip c ca thn, ming, v . Ta hon ton khng lm nhng vic y nn gi l khng lm. B-la-mn ni: - Ngi ny t mnh tiu dit (uccheda) chng tc ca h phi khng? Pht p: - ng vy! V sao? Ta tiu dit tt c cc loi phin no trong ba ci nn c gi l dit chng tc. Nghe ni, B-la-mn ng ngc ru r, khng bit p th no nn ci bng: - Vy ngi ny ng khinh, bt tnh. Pht p: - Theo Ta, tht c k bt tnh. Ngi no phng tng thn ming lm c, k y tht ng khinh, bt tnh.

B-la-mn gin ni: - Ngi ny nghe li ta, ri ty theo tng vic m ph dit. Pht p: - Ta dit sch cc phin no trong ba ci ri. B-la-mn: - Nn nh ngi ny khng nn ni chuyn vi h. Pht p: - Nu c ngi nh vy, Ta cng ghi nh, vi nhng k ngu si, tht ng thng xt v thng lm vic c khng ngh n vic tu thin. Ni gin, B-la-mn mng nhic: - Ngi ny s b thc sut ngy m, suy ngh tm cu s tt p cho ngi khp th gian. Pht p: - ng vy! V sao? Ta khng vo ng trong thai cng khng vo ng ci tri, nn gi l khng ng. Sau khi B-la-mn em tm vic ch Pht, c Php-Vng Nh Lai vi tm thng xt mun tr mt bnh cho ng ta bng php v cam l nn Ngi thuyt php. c nghe php, tm B-la-mn c thanh tnh nh h khng b my che, nh nh sng nht nguyt ph tan bng ti. Bng cc phng php, Nh Lai gio ha lm cho ng hiu r. Ngi t tuyn b Ta c tr tu v thng thng an tr Nit-bn v ni vi B-la-mn: - ng gi c gn cht, nu gp Ta v thu hoch c kt qu. V sao? V nh c tm hoc mi hoc mi hai trng. Hi: - V sao s lng c phn lm ba? p: - y l cu ni y , cng lm cho vn t c hoa m. G m p, ty lc di chuyn v tr s trng ny. p ngha l dng hai cnh ph ln trng cho n khi sp n. Khi thy nh sng th g con dng m m v trng, khi ra khi li vy cnh v ku vang. G con ra khi v trc l ln mnh hay nh? B-la-mn p: - Con ra trc l ln mnh.

Pht p: - Ta cng nh vy. V sao? V v minh che kn c ba ci, Ta dng m tr tu m v v v minh, thot ra ba ci trc, vy ai ln mnh, ai nh yu? p: - C-m l ln mnh. Nhng cu sau khng c ngha khc, hy t bit ly. nht trong th gian, ngha l khng c th nh, ch cho bc Chnh-ng-gic, V-thng-gic. Hi: - V-thng-gic l g? p: - Ngi no ang a v Tu--hon o m hi Tu--hon qu th c Ngi p ngay... cho n v A-la-hn o hi v A-la-hn qu cng c Ngi p ngay, i vi Thanh-vn o, Bch-chi o, Pht o cng c p ngay theo cu hi, nn gi l gic ng V thng. Th nn Ngi rt v i. Khi p, g m ty lc di chuyn trng, v nh khi di gc cy B , c Pht qun st php bn Thnh , kh, khng, v thng. Pht bo B-lamn: - Vi chnh cn, tinh tn, m Ta chng c qu v ti thng, khng phi do tm bing nhc, phng dt. Bng s dng mnh, chnh cn, tinh tn, di gc cy B , Ta dng bn php tinh tn l ngay thng, khng gp, khng hon, khng ngng li m c o qu V thng. Khng nhu nhc l khng ngng li. Tm hot ng l tu tp theo i tng qun st. Khng lui l khng mt mi. Tm nh (samhitam cittam) l nht tm. Li ni rng kho t tm vo nh th thnh tu nht tm th khng li lm, phng dt. y l thin php u tin. Nh vo php ny chng c s thin. T s thin tun t chng c ba t tr l cng cc. Thot dc m Pht chng php V-thng, nn trong lut c ni: Pht ni rng ny B-la-mn, i vi dc, Ta thanh tnh nn i vi c Ta cng thanh tnh. Hi: - Dc (kma) l g? p: - Dc tham theo trn, dc theo tnh dc, dc t duy v dc (channa kma, rga kma, chandarga kma); y gi l dc. Hi: - c php l g?

p: - Dc, nghi ng l c php. i vi hai php ny, Nh Lai hon ton tch tnh. Hi: - Th no l thanh tnh trong dc? p: - Cch ly dc cng gi l t b dc. V sao? Khi ngi mi vo s thin, v minh l bn vi dc, dc l k th (patipakkhabhta?) ca thin nh, vt b d?c th c thin nh nn gi ni l k th. Khi cch ly dc v c th thin nh c mt. Dit dc, c th thin nh pht sinh ngay. Hai cu ny nn hiu ngha nh vy. Li c ba tch tnh l thn tnh, tm tnh, x ly tnh (kyaviveka, cittaviveka, vikkhambhanaviveka). Ba loi tnh ny cng thuc vo hai loi tnh ni trc. Hi: - Th no l dc? p: - Dc c l hai dc x (vatthukma), dc phin no (kiselakma). Hi: - Dc x, dc phin no l g? p: - Dc x l tm m theo sc trn; dc phin no khin cho ngi tm n dc. Gii v hai cu sau, cu u l vt b lc dc, cu sau l thot khi phin no dc; th nn tm hon ton thanh tnh i vi hai loi dc trn. Li na, cu u l tr dc x, cu sau l tr b phin no dc. Cu u l tr b nhn duyn dao ng; cu sau l tr b tng si m. Cu u l nh vo thanh tnh; cu sau l chm dt dc, nn bit th t nh vy. Hi: - Vi tham dc th tham l dc hay khc dc? p: - Cng qui v mt ch, v sao? Theo l th tt c c php u hung v mt ch nhng phn bit c khc nhau. Li trong lut c ni rng tham l phin no, dc l dc x. Nh tham dc l k th ca thin nh. Hoan h l k th ca sn hn. T duy l k th ca hn trm. An lc l k th ca ng nghi ( tro hi). T lung (vicra - t) l k th ca hoi nghi. Nh tham dc l k th ca s thin. Tham dc thuc v nm trin ci (panca nivranni), cc c php cng thuc v cc trin ci. Hi: - Cc trin ci l g?

p: - L ba c cn bn (tham, sn, si), nm dc v nm trn, t tham. Cu sau ngha l tham m vo cnh gii v phn bit cc trn ri pht sinh sn, nhu, si. Cu u l dc lu, dc trc, dc tuyn, dc th, tm st hi, kt dc. Cu sau l nhng bc lu, dng nc, chp th, tham trc. Cu u l cc i... Cu sau l v minh... Cu u l tham... tm tm th. Cu sau pht sinh bn tm bt thin. Nh vy l thanh tnh i vi dc v c php. Hi: - Nim v t l g? p: - Nim (vitakka-tm) ngha l chuyn ng, l hng tm thng n i tng qun st. T (vicra-t) ngha l ngi hnh thin t tm vo i tng qun st, tp trung v bm vo i tng qun st. Li na, t ngha l tm gom li, dnh vo, lin tc nh l ting chung, ban u ln sau nh dn. Ban u ting ln v nh nim; sau nh dn nh t. Nh chim bay, ban u cnh chuyn ng, sau n nh. Chuyn ng nh l nim, n nh nh l t. Nh con ong tm hoa, mi n hoa nh l nim, chn c hoa nh l t. S thin c nm chi l nim, t, h, lc, nh (tm, t, h, lc, nht tm). Nh t cy m c hoa v tri, cng vy s thin c nim, c t u c sinh ra t an tnh. Hi: - Th no l an tnh? p: - Xa la nm trin ci l an tnh. H (pti) ngha l trn y. Trn y ngha l thn tm trn y s hoan h, s vui v trn ra. Lc l dit ht kh ca thn v tm. Lc l bm vo v ngt ca tng. Hi: - H (sukha) l g? p: - Tm cha y tng tt p. Lc do cm th v h m c. Li na, hai php ny khng ri nhau, c h th c lc v ngc li. H thuc v hnh m; lc thuc v th m. Nh ngi i ng ang kht nc, nghe c nc lin sinh tm sung sng, gi l h. n ni, c ung nc v tm ra, gi l lc. nh s thin, s l thin th nht, nh l t chy hon ton (paccannikadhammme jhptti jhnam) cng gi l i tng qun st ca thin s. Hi: - t chy hon ton l g?

p: - Nng lc t chy ht trin ci; cng gi on tr phin no. Cng gi l thy. Thy ngha l qun st thy php tng, nm r biu tng ca tm loi nh. V sao? Tng ca Ca-s-na-a-lm-ma-na (Hn dch l 38 loi nh - kasinrammana - bin x). Qun st v cc tng ny gi l thin nh. y l qu kin o. V sao? V qun st v tng. Qun st v tng ngha l qun v s v thng, nh qun nn c o, dng kt qu ny m qun st dit . Th nn gi thin nh l qun st v tng. Hi: - S thin l g? p: - Ngha l s c mt ca nim, t, h, lc, nh. Nh gi l ngi c ti sn, c thn quyn, nu b ti sn v thn quyn i th cn c tn gi y khng? p: - Khng cn. Thin nh cng vy, nu b nim, t, h, lc, nh i th khng cn tn gi y. Nh gi qun trn l c ngi, binh, voi, nga, chin c nn gi l qun. Nu b ht ngi, binh, voi, nga, chin c, th khng cn gi l qun. Thin nh cng vy, nu b nm php trn th khng c tn thin nh. Nhp l t n, cng gi l thnh tu. Tr ngha l an tr bng thin nh di gc cy B (bodhimanda). Hi: - Di gc cy B , c Pht qun st iu g? p: - Qun st hi th vo, hi th ra. Hi: - C thin g na khng? p: - Cng c. Php-s ni: - Php thin nh theo trong sch Thanh tnh o (visuddhimagga), nu ta ni rng th ngha ca n rt su rng, rt phin phc, hy t nghin cu trong A-t-m T-b-sa. S trnh by trc y l cn c theo Chnh-lun T-ny T-b-sa, cc phn khc l ni lc. y l thin th nht. Dit ht t v nim (vitakkavicrnam vpasam), vt qua hai php ny l vo thin th hai. Khi pht sinh thin th hai th hai php trn khng cn na; V sao? V vt qua hai chi ln y nn gi l thin nh th hai. Li na, trong thin nh th hai khng cn php ca thin th nht nhng li c php khc. Trong thin nh th nht bt u vi php xc; nh thin vt qua hai php trc th nhp vo php ca nh thin. Th nn trong lut c

ni rng dit ht nim v t th vo thin nh th hai, php bn trong (ajjhatta) xut hin ra. Hi: - Th no l xut hin? p: - Xut hin l t thn pht sinh. Thanh tnh (sampasdana) ngha l khng cu u. Thin cng gi l tnh. V sao? Nh ci o v c mu xanh nn gi l o xanh. Thin cng vy, v c php thanh tnh nn gi l thanh tnh thin. Hi: - Sao gi l nh thanh tnh? p: - Nim v t l gc ca dao ng, khng cn nim v t nn gi l thanh tnh, pht sinh tng mt php (ekodibhva). Hi: - Mt php pht sinh y l g? p: - Hon ton khng cn n nim v t nn gi l tng mt php, cng gi l v thng cng gi l mt tng. ri xa nim v t, gi l khng hai, l mt tng. Hi: - Sao gi l tng mt php? p: - L chnh nh. Hi: - Chnh nh l g? p: - Nht tm khng hai, cng gi l nh, l bt ng; l mt tng ca thin th hai. Hi: - Sao gi l danh? p: - Chng phi ng cng chng phi s sng nn gi l danh. Hi: - S thin khng c thanh tnh hay sao? p: - C ch. Hi: - Nu vy s thin cng gi l mt tng, sao ch gi nh thin l mt tng?

p: - Nim v t giao ng nc lm cho ni sng nn khng thy c r mt; cng nh s thin c nim v t lm tm khng thanh tnh, nn khng gi l mt tng. V sao? Chnh nh khng c sng r. Hi: - V sao ch c nh ca nh thin l sng t? p: - V tm tnh. T nh sinh h lc ngha l t nh ca s thin sinh ra h lc; l thin th hai. Hai ch cho s th t. S thin c nm chi, nh thin c bn chi l thanh tnh, h, lc, nht tm. Ni rng c bn, ni lc c ba nh trong kinh ni. Hi: - Ba chi h, lc, nht tm cng pht sinh khi no? Php s p: - Ta xc nh l trong mt lc, nhng phn khc hy t bit ly. y l ht nh thin. Vin ly h. Hi: - Vin ly h l g? p: - Lm cn h, cng gi vt qua h, cng gi dit h. V h pht sinh sau khi dit nim v t (nn ch cn dit h). Hi: - Theo trong lun th nh thin, sau khi dit nim v t th c h; v sao nim c lp li? p: - V mun khen tam thin nn ni nh vy. V sao? Nh ng vo tam thin t kin cha b dit, khi c Tu--hon o mi dit. Nay, c ni li trong ng th ba ny. Sao gi l khen? L ng th ba vy. Trong ny cng nh vy, x m tr (upekkhako ca vihsin). Hi: - X l g? p: - X l nhn mt cch bnh ng khng thin lch, khng b ng, lun n nh l thin th ba. Li na, x c mi loi: Mt, x thuc su cn; hai, x thuc bn phm ma (t, bi, h, x); ba, x thuc B phn; bn, x thuc tinh tn; nm, x thuc hnh un; su, x thuc th un; by, x thuc minh st; tm, x thuc trung tnh; chn, x thuc thin; mi x thuc thanh tnh (chalangupekkh,brahmihrupekkh, bojjhangupekkh, viriyupekkh, sankharupekkh, vedanupekkh, vipassanupekkh, majjhattupekkh, jhnupekkh, pruddhiupekkh). Mi x ny, do tm qun st mt tng

v nhng v tr sai bit nhau ni ngi khc. y l ni lc, trong Sa-l-da (Atthaslini), m-ma-tng-gi-ha-ny-da (Dhammassangahatthakath), thanh tnh o (Visuddhimagga) ni r, hy t tm hiu. Trong lut ny, nu ti trnh by qu nhiu th rc ri thm. Hi: - Mi x ny, ly nhng x g? p: - Ly x thuc trung tnh. Hi: - X thuc trung tnh l g? p: - Khng quan tm n s vic do h pht sinh. Hi: - S thin v nh thin c x thuc trung tnh khng, hay ch c tam thin. p: - Hai thin trc cng c nhng vi t nn khng hin r. V sao? V b nim, t v h che lp. Trong tam thin, vin ly nim, t v h nn x hin r. Ni v chnh t tri (chnh nim tnh gic). Hi: - T l g? p: - Tm c nhiu t tng nn gi l t. Tri ngha l thng sut. Hi: - Chnh t l g? p: - Chnh t l khng qun, cng gi l thc, cn gi l bit r s pht sinh tng. Hi: - Th no l tri? p: - L chn la, gom li, rng ln. y l ni lc, xem li phn th tm x thuc trung tnh th bit r. Hi: - Thin nh th nht c t tri khng? p: - C ch, ti sao? Nu khng c th php th nht nh u m c. Hi: - V sao trong s thin khng c t tri xut hin?

p: - C nhng qu th. Nh mi dao, trc cn sau bn, t tri cng vy, trong thin th nht n cn qu th nn khng xut hin, cng nh ngi ly sa ui con ngh i, nhng khng bao lu n vn tr li. Cng vy, thin lc th ba, cch ly h nhng khng bao lu nu chng c t tri gi gn th n lin hp vi h ngay, nh c t tri mnh m gi li nn n ri xa. Lc ny l v thng lc, cc lc. V sao? Do t tri gi gn. ngha ca vn ny nh vy, hy t hiu ly. Hi: - Th no l thn? p: - Thn l danh sc. Nh thn danh sc nn bit lc. V sao? Lc kt hp vi thn danh sc, hai bn kt hp ti a to ra m v, bit v m v hp nhau, nn bit cm gic, th nn nh thn m bit lc. Ngi thin ni: - C x c chnh t th an tr vo lc. Hi: - Ngi thin ni l ai? p: - L Pht, Bch-Chi-Pht, Thanh-vn, ngi c thin th ba ni v nhn duyn ca thin ny, nn gi l ngi thin ni. Hi: - Th no l ni? p: - Ch dn l ni, l phn tch cng gi l khen ngi. Hi: - V sao gi l c x v t th tr lc? p: - V sp vo thin th ba. Hi: - Vo th no? p: - L cc lc, v cc lc nn m mn. Trong thin th ba, v x (lc) nn h khng sinh na, gi l c t. V sao? V nim v lc ca bc thin nhn l lc thun nht khng tp nn c thin nhn khen ngi. y l ngha ca cu c x, t th tr lc v c thin nhn khen ngi. Tr vo thin th ba cng nh vo thin th nht v th hai nhng c im khc l thin th nht c nm chi, th hai c bn chi, th ba c hai chi, nh trong kinh dn ni. Hi: - Hai chi no xut hin trong thin th ba?

p: - Lc v nht tm. y l chm dt thin th ba. Lut Thin Kin T-B-Sa - Quyn Th T --- o0o ---

Quyn th nm
V cu: T b kh v lc. Hi: - T b kh v lc ngha l g? p: - Trong t thin, khng cn tm kh v lc, cn gi l vt b c tn kh v lc. Hi: - Trong t thin, khi no khng cn tm kh v lc? p: - Ngay khi bt u bc vo t thin l khng cn. Hi: - u khng cn kh v thn? p: - Nh trong kinh ni: Pht bo cc T-kheo, ly dc c thanh tnh ri, th vo s thin, y kh b dit ht. Hi: - u dit sch c tm kh v lc? p: - Trong s tu tp vin mn. Pht bo cc T-kheo: Trong t thin, kh lc hon ton b dit ht; ngay khi bt u bc vo t thin th h hon ton b dit khng cn g. Trong s thin, nim v t cha ht nn c tm kh. Khi dit ht nim v t th kh khng cn. Cng vy, trong nh thin, tam thin, t thin, tun t dit cc chi, bt u l nim. H c dit tn khi bt u vo t thin. Lc trong thin th t, v an tr vo x (thanh tnh hon ton nh x) nn lc khng th pht sinh c na. Do , trong thin th t, kh b dit tn khng cn, nn gi l khng kh, khng lc. Php x ny rt vi t, khng th dng m nm bt c. V sao? Nh c con b d, ngi chn b khng th bt gi c,

nn phi lm chung v la c by vo trong, ri cho tng con i ra, tun t n con b d ny th bt gi c n. Pht cng nh vy, trc tin gi ly lc c tt c cc php, sau tun t loi tr i, (v ch ra) y l khng kh, khng lc, khng tm kh, khng tm lc v y l cm th khng kh khng lc. Hi: - Khng kh khng lc ny c gi c khng? p: - Khng th gi c. Hi: - Nhng theo nh cu trn th ti sao ni gi c? p: - Nh tn m bit c tng, cng nh bt gi c vy; tng trn ngn ng nh vy, hy t bit ly. Nh trong kinh vn ni c bn duyn m v trng lo nh t n gii thot do khng kh khng lc. l nh nh (nn loi b h v u thin th ba) v hon ton khng cn kh, lc th tr thin th t. Trng lo, y l bn duyn khng kh khng lc c gi l gii thot nh vo nh. Cng nh, ngay khi o l th ba (a n tam thin), t kin... l cc php dit t u, l s khen ngi v o l th ba; s vic trn cng nh vy. Hi: - Cc php y nh th no? p: - ng u l sn nhu, ngu si... tun t bit theo nh vy. Cng nh trong t thin, bt u bng tm kh lc, t lc sinh ra dc; t kh sinh ra sn nhu. Khi sn nhu sinh ra th tiu dit tm lc. Thin th t qu xa chng nn gi l khng kh khng lc. Hi: - Tng trng ca khng kh khng lc nh th no? p: - L trng thi hon ton khng cn lc v kh. Hi: - V ca n nh th no? p: - Khng cn v ng ca kh v v ngt ca lc, cn gi l khng c p ng. V cu: X nim (thc) thanh tnh. Hi: - X nim thanh tnh l g?

p: - X ngha l khin cho thc c thanh tnh. y l trong thin th t, nim hon ton thanh tnh. Nim thanh tnh l x ht ba nim c, hon ton nh vo tc dng ca x ch khng phi nh vo php no c. Th nn, trong lut ny ni v x nim thanh tnh v nh trng b my che nn nh sng khng t rng. Sau khi my tan ht, nh trng chiu trong sng. y, t lc cng vy, x ht t v lc th nim lin thanh tnh. Hi: - Trong ba thin trc (x nim thanh tnh) khng? p: - C. Hi: - V sao khng thot khi nim? p: - V trc b t che lp nn khng thot c. Li na, x trong t thin th nim nh ban m, x nh mt trng trn, khi chng hp nhau th mt trng sng t. Nh vy, s thin c nm chi, t thin c ba chi l x, nim, nht tm. Ni rng c ba, tm li c hai, nh trong kinh ni. Hi: - Hai chi (x v nht tm ) pht sinh khi no? p: - Hai chi ny pht sinh trong thin th t. Ht phn t thin. Trong T thin ny, c ngi mun thc hin qun a, c ngi mun nht tm, c ngi mun thng a, c ngi mun dit--a, c ngi mun nhp sinh. Nhp vo i-tn ngha l cu nht tm. Vo thin nh nh th no c nht tm? (Ai vi mun) ta an tr trong an lc sut mt ngy, nn tu tp bng ca-t-na (krtsna-kasina-bin x Hn-nht thit nhp) th s pht sinh tm loi nh. Ngi no ra khi nh ri m vn nht tm vi tu qun nh trc (trong i tng qun ca mnh), y gi l qun a. Li c ngi thnh tu tm loi nh ri, i vo s thng sut cc thin a, sau khi xut nh c th bin hin cc thn thng t mt thn ha ra ngn vn thn... c bit theo th t nh vy; nn gi l nh thin nn t thng a. Li c ngi sau khi c tm loi nh, an tr vo dit tn nh. Thi gian by ngy trong dit tn nh ny, theo th gian

gi l Nit-bn. Ta cho rng gi s an lc trong by ngy ny chnh l dit-a. C ngi c tm loi nh nhng khng thch th v thin nh ny, vi ngh rng ta mun sinh ln ci Phm thin; y gi l vo sinh a. Di cy B , c Pht nhp vo nh ca thin th t, xut khi nh ny, qun a ny ca Nh Lai cng c gi l thng a, cng gi l nhp vo dit--a, th nhp vo tt c php th gian v php thnh li. Php s ni: - Lc ni nh vy, v th t ca thin th t t bit ly. Vi php ny, vo nh ca thin th t, bng nh nht tm hon ton nn gi l tnh; nh trong lut c ni: X nim thanh tnh. Hi: - Th no l tnh? p: - Trng tinh khng cn en, cng gi l quang minh, nh vo lc ly dc, thot ly hon ton cc phin no, tm tr nn thanh tnh trong sng v ty thun s iu phc. V sao? V c hun luyn n mc cc k mm do. Nh trong kinh c ni: Nu tm mm do th ty thun theo s iu phc. V nh vng ngui c tun t luyn cho mm do th c th ty theo mun m lm cc loi trang sc, p khng b rn nt. Tm cng nh vy, ty thun s iu phc. Trong kinh ni rng Pht bo cc T-kheo, ta khng thy mt php no nh tm, phi hun luyn nhiu ln mi mm do, ty thun s sai khin t n ch cc tnh nh vy gi l bt ng, tinh tn khng cn gii i, lun lun nht tm khng cn tro c, c tr tu kin c khng b v minh che lp, thng xuyn chnh nim khng b tht nim lm nh bn, quang minh sng sut khng b phin no ngn che. c php ny bo v th khng b lon ng. Tm ny i vo tm chi th theo s tip thu m phn bit r cc php. Nh bn nh ca bn thin m c nht tm, a n xa la cc trin ci, tm khng cn cu trc. Vt qua nim t, tm c thanh tnh, pht sinh tr tu. Do , cc trin ci khng th che lp c tm. Do khng cn nim nn t n bt ng. Kh sch phin no cng gi l bt ng. on ny c ni trong kinh, hy t xem ly. Tc-mng-tr c pht sinh t thng a. Tc ngha l m ca i qu kh. Tr ngha l nh ny nh kia, cht nh ny nh kia, ri li sinh vo nh ny nh kia, ri khi nh ny sinh vo nh kia. Bng tr tu ca mnh m bit r tt c tng giai on i trc; gi l t bit tc mng i qu kh. Nh trong lut vn c ni: Bit (phn bit) tc mng tr ngha l nh phn bit m bit ch ca cc thn mng trong qu kh, bit s th sinh hoc mt i, hai i, lun chuyn nh vy, nh tm bit nn phn bit. Nh Pht n b bn kia (prami), khng cn phi iu phc tm m phn bit r ht. K

mi hc th lm ri mi phn bit c. Ti s ni s lc, mun bit r xin c (Thanh) Tnh-o T-b-sa (Visuddhimagga), y ni theo trong lut. Hi: - Th no l mt i? p: - Mt qu trnh t khi (hu tnh) vo thai n khi cht, gi l mt i. Tun t nh vy cho n v s i.Tam-bt-kip (samvattakappa), Hn dch kip-hoi-dit. Hi: - Th no l v s kip-hoi-dit? p: - (Kip) tun t b dit dn gi l kip-hoi-dit. [T-bt-di (vivatta) kip, Hn dch l kip thnh -- ngi dch] Hi: - Th no l T-bt-st-di-kip (vivattatthyi-kip tr). p: - Tun t sinh trng, gi l kip tr. Kip hoi c thuc vo kip khng (tam-bt-xoa-di-kip-samvattatthyi), ly t kip khng, th kip thnh c thuc vo kip tr. Vi nhng kip ny, tm u phn bit r. Nh trong kinh vn ni: Pht bo cc T-kheo rng c bn a-tng-k kip. l tam-bt-tr, tam-bt-xoa-di, t-bt-tr, tbt-xoa-di [samvatta (hoi), samvattathyi (khng), vivatta (thnh), vivattathyi (tr)]. Kip hoi l g? C ba kip hoi, l ha hoi, thy hoi, phong hoi. C ba ci b hoi l A-ba-sa-la-thin (Quang m), Tu-bkhn-na-thin (Thiu tnh), Ty-hip-ph-la-thin (Qung qu) (Abhassar, Subhakinh, Vehapphal). Khi ha kip hoi xut hin, t ci Quang m tr xung b la chy ht. Khi thy kip hoi xut hin, t ci Tiu tnh tr xung b chm mt trong nc ln. Khi phong kip hoi xut hin, t ci T-hip-ph-la-thin tr xung b tn ph bay sch. Rng cho n mt cnh gii ca Pht. Php s hi: - Cnh gii ca Pht l g? p: - L cnh gii sinh, cnh gii uy lc, cnh gii c bit n (Jtikkhetta, Anakkhetta, Visayakheta). Hi: - Cnh gii sinh... l g?

Cnh gii sinh l trong mi ngn th gii, nu khi c c Pht ging sinh th c mi ngn th gii u chn ng. Cnh gii uy lc l uy c ca Pht bao trm n trm c th gii. Trong ny, nu Pht thuyt cc kinh bo h nh kinh Tam bo, Kinh T, kinh Ngn c, kinh Cu an, kinh Khng tc (Ratanaparitta, Khandhaparitta, Dhajaggaparitta, Atntiyaparitta, Moraparitta), (phi nhn no) nghe m khng phc tng th b gi d thi bay ra tn ngoi trm c th gii. Cnh gii c bit n l Ngi bit rt rng khng th o lng c. Do khi mt ba cnh gii ca Pht l cnh gii uy lc b dit th cnh gii sinh cng b bng hoi. V khi th gii y c hnh thnh th cnh gii kia cng c thnh lp. Trong thanh tnh o c ni r, hy t xem bit. Nh vy, di cy B , Pht chng Nht thit tr, bit r khng phi ch mt kip, hai kip, m bit r tn n kip hoi. Hi: - Thun theo ch sinh l g? p: - Khi kip hoi xy ra, hu tnh hoc sinh ln tri hoc sinh ci ngi bng ha sinh, thai sinh hoc thp sinh. Theo th t nh vy, Ngi u bit r y l h ca Ta, tn cha m ca Ta, tn Ta, thuc h Ca-Dip, h B-lamn, hoc St--l vi kh vui nh vy, hnh sc trng en nh vy, n ung vi cc loi ng cc nh vy, cc loi tri cy vi v ngt hng thm nh vy, vi hnh ng ca thn ming to nghip nh vy, tui th di ngn nh vy, t ci ngi n thin gii th nht, ln tn Phm thin. Tun t lun chuyn th sinh nh vy, cho n sinh ln ci tri u-sut (Tusitabhavana) vi a v nht sinh b x, Ta ng h vi ch Thin ti ci u-sut thin, tn l T-a-Khai-a (setaketu - Hn dch Bch-k-thin V tri tn c trng), thn mu hong kim, n ung cam l, hng th khoi lc ch thin, sng lu n 57 c 6 vn tui th gian. T thin cung, ta ging h thc sinh vo thai Ma-da trong cung vua Bch-tnh-phn. Ta bit r tt c ni sinh cc i sng trong qu kh vi nhng tn h, hnh dng xu p, sang hn giu ngho. Php s hi: - Ch c Pht hay ngi khc cng bit? p: - C ngi khc, Bch-Chi-Pht, Thanh-vn, ngoi o, phm ch, u c th phn bit c. Ngoi o, phm ch ch bit trong phm vi bn mi kip, v tr tu ca h cn hp nn khng th bit xa hn, ch bit s th sinh m thi, khng bit tt c cc vic khc. V sao? V tr tu yu km. C 80

bc i A-la-hn bit c 10 ngn kip. C hai thng th A-la-hn bit c mt A-tng-k kip v 10 ngn kip. Bch-Chi-Pht bit mt A-tngk kip v 10 ngn kip. Nhng v ny ch bit ty theo nng lc ca mnh. c Pht th bit v cng tn. Ngoi o phm ch ch bit theo s tip ni cc un, nu mun bit vt giai on th khng th c. V nh ngi m, khi i phi theo tng bc, khng th c trng hp i vt bc. Thanhvn bit c c hai u (sinh v kt sinh); c gic cng vy. Ch Pht bit theo mun, bit ht s ln xung qua li trong v s kip. Ny B-lamn! y l s bit ca Ta. Pht bo B-la-mn: - Di cy B , Ta chng c tr tu v thng, bit c v s kip trong qu kh. Nh u m Ta dit sch v minh, c tr tu sng sut nh hin nay? Tt c u nh vo s tinh tn khng tic thn mng m t c; nh g con dng m ph v trng. Pht bo B-la-mn: Tr tc mng ca Ta l m, v minh che ph nhiu i l v. Ta dng m tr ny ph tan v v minh m thot ra ngoi nn Ta c gi l V-thng-tr. Bng tr tc mng, Ta cng bit i sng ca (hu tnh) khc, bng tr tu bit s a sinh ca chng sinh, nn gi l bit v a sinh. Vi thin nhn, Nh Lai va qun st chng sinh l bit ngay v vin mn Balamt. Ngi khc mun bit nh vy, cn phi tu tp. y l ni lc, mun bit hy xem Thanh tnh o T-b-sa. Hi: - Thnh ngha l g? p: - V thy bng mt tht nhng khng khc mt thnh, nh thc hnh cc thin php m thin nhn thnh tu mt ny, khng l thuc mt tht, sch cc trn cu, thy c rt xa. Th nn, trong lut c ni rng qun st bng thnh nhn. Tu nhn t c do tinh tn, cng nhu thnh nhn khng khc. V sao? V sau khi chng thnh mi t c nn gi tu nhn l thnh nhn. V sao? V t thn sng theo thnh, c quang minh ca bc thnh. Tm c sng sut nn quan st rt xa, xuyn qua vch nh (nhn) qua nh sng trong sut. Th nn, vi tu nhn thanh tnh thy r chng sinh cht i, th sinh. Ngoi o, phm ch v thy cht m khng thy sinh nn sinh ra on kin. Li c ngoi o thy sinh m khng thy cht nn sinh ra thng kin (yo hi cutimattam eva passati na upaptam so ucchdaditthin ganhti) vi chn ci chng sinh c tr, c Pht thy r c thng kin ln on kin nn trong lut c ni rng dng tu nhn thy chng sinh cht v sinh.

Cc tnh ngha l Nh Lai khng cn 11 phin no nn gi l cc tnh. Nh trong kinh c ni: Pht dy A-Nu-Lu- (Anuruddha) rng nghi ng l tm phin no dng tr tu m kh i. Tm khng c h tr l phin no. Tm thy v tm min l phin no, tm mng s, tm kiu cng, tm qu tinh tn, tm qu mm yu, tm nhiu li, tm khng bit phn bit, tm cc qun sc... Vi cc tm phin no nh vy, ny A-Nu-Lu-, y l 11 phin no. Vi ht sc tinh tn, Nh Lai vin ly cc phin no ny. Nu Ta ch thy sc th khng thy sng, thy sng th khng thy sc. Vi bc u nh vy, Nh Lai vt qua 11 phin no, nn vt qua mt ngi. Th nn, trong lut c ni: Bng mt thnh thanh tnh siu vit mt tht th gian qun st chng sinh cng nh thy bng mt tht, thy r s cht v sinh ca chng sinh. Php s ni: - Pht thy r t khi mi sinh n khi cht ca chng sinh khng? p: - Thy t khi sinh n khi cht, khng thy c trung gian [(gia hai i) khng c trung m -- ngi dch]. Trong lut cng thuyt minh nh vy. Hi: - H tin l g? p: - V ngu si hnh ng theo php c; li na sng bn cng cng l tin v b ngi khinh ght. Hi: - Qu trng l g? p: - Th sinh bng tm tu, nn gi l qu trng. Tng mo xinh p do khng sn hn, tng xu x do sn hn m c. Thin o (sugata) l sinh vo cnh gii thin; ni nhiu vng bc chu bu cng gi l ng thin. c o (duggata): do tham lam keo kit m sinh vo cnh gii bn cng h tin, cn gi l ng c. H tin (Hina) l hng ngy s n ung b thiu thn, khng c cung cp.

Nh Lai bit r cc hot ng ca chng sinh ty theo nghip ca chng. Qun st chng sinh chu cc kh s trong a ngc, Nh Lai suy ngh: Cc chng sinh ny trng ci gc ti g m chu kh sut ngy m a ngc nh vy. Ngi bit rng chng sinh ny v gy c nghip nn chu qu kh y. Qun st ln ci tri, thy ch thin du ngon vui chi trong vn Ly- (Nandavana), My-sa (Myssakavana), Ba-lu-sa-ka (Phrusakavana), Nh Lai suy ngh: Nhng chng sinh ny lm nhng phc nghip g m sinh n ci y hng th phc lc ci thin. Ngi bit chng do to cc thin nghip nn c phc bo ny. y l s bit r nghip trong hin ti v bit r qu bo tng ng trong tng lai. c i thn thng, Nh Lai bit r vi thnh nhn. V cu: Gy nghip c v thn (Kyaduccarita). Hi: - Gy c nghip v thn l g? p: - c l tp u bt tnh, vi thn l nghip c nh vy, Nh Lai u bit r. Ming, gy c nghip cng nh vy. V cu: Hy bng ngi thin. Hi: - Ngi thin l g? p: - Pht, Bch-Chi-Pht, Thanh-vn cho n k th tc o trng (gihi) chng qu Tu--hon u gi l ngi thin. Hi: - Hy bng l g? p: - Mng chi hy dit cc thin php, gi l li hy bng. Li na, nu ni rng Pht, Bch-Chi-Pht, Thanh-vn u l php c tri vi chnh php, khng c thin nh, khng c php Nit-bn, khng c o v qu ca php. Vi li ni hy bng nh vy, k bit hay khng bit m ni, u l k hy bng ngi thin. Nhng k to nghip nng ny, th ca tri ng li v ca a ngc m n h.

Php s ni: - Ti s chng minh vic ny. Tr x n c hai T-kheo; mt ln tui (thera), mt nh tui (Daharabhikkhu). Cng i vo lng, n nh kia, v ln c mt phn cho nng lng (ulunkamatta unhyagu) nn suy ngh: Bng ta b trng phong, cho nycon nng, nu n vo ngay th ht bnh y. By gi, v T-kheo ln tui ngi hp cho nng trn khc g lm ngch ca (ummra) ca ai vt bn ng. Thy v kia ngi trn khc g, hp cn cho, v T-kheo nh tui mng: - ng gi ngu n (mahallaka) lm ti xu h qu. Sau khi dng cho, tr v cha, v ln tui hi v nh: - Trng lo! Trong Pht php ny, thy c t c g khng? p: - C, con chng Tu--hon o. Lo T-kheo ni: - Nu vy, ng mong cu o qu g khc c. V sao? V thy ph bng v T-kheo i-tn (lu tn). Nghe ni nh vy, v T-kheo nh sm hi: - Tha i c! Con c hnh ng bt thin i vi i c, xin cho con sm hi. c v kia cho sm hi, nn v ny hoan h t gi. Php s ni: - Ngi no mng chi bc thnh, nu l i T-kheo th sm hi nh sau: - Trng lo, ti xin sm hi vi trng lo, xin trng lo chp nhn cho. Nu l v nh hn th ly st t, chp tay tha: - i c! y l li ca con, xin sm hi vi i c, mong i c chp thun cho. Nu v kia khng chp nhn, th v ny phi i ngay n gp cc T-kheo ch khc hay cha khc, nu gp v ln tui, th nh l st chn, chp tay tha: - i c, con c li nh vy, xin i c ghi nhn cho; nu gp v nh tui, th ni: - Trng lo, ti c li nh vy, ti xin sm hi, xin trng lo chp thun cho. Nu v kia nhp Nit-bn, th n sm hi ni v y nhp Nit-bn (Parinibbutamanacatthna). Sau khi sm hi nh vy th ca ng tri v ca nit-bn vn rng m nh khi cha phm li. V cu: T kin (Micchditthika) Hi: - T kin l g?

p: - Kin thc in o l t kin, sau khi chp nhn hnh ng t kin, li cn truyn dy ngi khc, bng li ni c ph bng bc thnh v c nghip v cng thuc v t kin. chp thun t kin th tt c hnh ng c u theo hng t kin v hnh ng i c ny a n ti cc nng. Nh trong kinh vn c ni: - Pht bo X-L-Pht: T-kheo gi gii trn vn, c nh tu y , th t mnh t c chnh kin, v dy bo ngi khc cng c nh vy. Ny X-L-Pht, t kin cng vy, khng ri thn ming th nh ngi cm vin t nm i cng khng thot khi t c, gy t kin c nghip khng thot khi anguc. Ti sao? V t kin gy ti rt nng. Trong kinh vn cng c ni: Pht bo cc T-kheo: Ta thy cc nghip c khng g hn t kin v n to ra ti li a n qu bo cc nng. V cu: a n thn cht (Kyassa Bheda). Hi: - Thn cht l g? p: - Cht l cng vi ti b a a ngc khng c lc thot ra, cng gi l bn i tan r, cng gi l s ti sinh. Php s ni: - Nu chn ly a ngc th ng cht con ng n ci tri v ca gii thot. Li na, nu gi l c o th bao gm c ng qu, sc sinh, A-tu-la. Ni n a ngc (apya) th bt u l A-t (avci), trng hay en th no hy t bit ly. Ni n thin o th loi ngi cng l thin o. Hi: - Tri c ngha g? p: - Sc, thanh, hng, v hn ci ngi nn gi l tri. Bit r (Vijj-minh) l bit bng mt, nhng phn khc hy t bit ly. ni lc xong v phm Thnh-nhn. Bit r v minh che y tc mng qu kh, dng m tc mng tr m v tan v v minh che y, ng thi bit r s a lc trong hin ti. Lu tn tr l tr t c nh dit sch cc lu bi A-la-hn o. Qu-h-tr tm (samhita citta-tm ng dn, thng nh) l tm qun st. Tm qun ny bit r kh, ngay ti y dit tn v khng cn tip tc, v bit r hon ton v tng mo v bn cht ca kh-. Li na, qun kh- t

tp- pht sinh, y l tp-. Li na, qun kh dit, y l dit-. Qun st con ng a n kh-dit l qun o-. Nh vy l bit r hon ton v tng mo ca bn Thnh mt cch nh tht. Do , c Pht ni: Ta bit bn bng thy nh tht, bit nh tht. V dc lu: T dc lu thot ra, y ch cho qu, cn c vo kt qu m tuyn b ta gii thot ri. T lu, dc lu che y tm hiu bit, ny nh qun st nn bit r ta khng cn ti sinh na. Th nn trong lut c ni: Pht bo B-lamn rng: - Ta khng cn sinh na. Php s hi: - l qu kh khng sinh, hin ti khng sinh hay tng lai khng sinh? Nu ni qu kh sinh, th s sinh trong qu kh dit; nu ni hin ti sinh th s sinh trong hin ti d sinh; nu ni tng lai sinh th s sinh trong tng lai cha n, vy c g l sinh? p: - on tr ci nhn nn gi l khng sinh. Tr (Vusita) l tr trong phm hnh. Phm hnh (Brahmacariya) l ngi thin cng cng tr trong by chi hc gii. y l Pht ch cho ngi xut gia. Vic xong (kata karanya) ngha l i vi Bn , bn-o hon tt. Th nn, Pht bo B-la-mn rng: - Vic lm ca Ta hon tt khng cn phi lm tr li na. Hi: - Th no l khng tr li na? p: - Cc phin no lu hoc khng cn pht sinh n vi Ta na. V khng cn pht sinh na nn chng cn tinh cn ( dit). Nh Lai bit r nh vy nn gi l lu-tn-tr. V sao? V Nh Lai mun khai th cho B-lamn. c Pht c ba t-tr, tr v qu kh, hin ti, v lai. Php s ni: - C phi l chng nn t xng vi li nh vy, v nh vy l Nh Lai t khen mnh phi khng? p: - Pht v thng mn th gian v B-la-mn ... nn ni rng Ta l thnh nhn. Ta l ti-thng V-thng-tn, bit ht tt c; Ta khng ly ngi khc.

Nghe nhng li Pht ging dy nh vy, B-la-mn hoan h, sm hi ngay trc Pht rng: - Sa-mn C-m c nhng thnh li m mn nh vy. Con tht khng bit ng v sa-mn C-m l bc c y cng c. Sau khi t khin trch mnh v c nghe gio php, B-la-mn khen ngi: Lnh thay! Lnh thay! Con c sa-mn C-m ch dy cho php v. Php s hi: - V sao khen hai ln lnh thay? K ni: Dit c sn, vi khen, n cn mng v s, Va tin, va hi hn, Nn ni li hai ln. Ti sao y khen ngi? - Nghe Pht thuyt php, B-la-mn hoan h, khng bit ly g cm t nn khen ngi. Php s ni: - B-la-mn ang c ngh: Php c Pht thuyt minh c ngha su xa, li l hay p, kho vo thng lng ngi v sinh i t bi, rt thch th. Do , B-la-mn tha vi Pht: - Con nh bt b p, nay nghe c gio php ca Pht dy, cho bt nga ra tip nhn cam l. Nh chu bu b ngi ly c cy che ph, c ngi ch cho nn bit ch. Nh k lc ng, c ngi nm tay ch cho ng ng. Nh trong ch ti tm, c ngi cho n uc sng nn thy r ng i. Con cng nh vy. Php s ni: - Ti s gii thch v sao B-la-mn ni nh vy. Tm B-lamn nh bt b p nn khng tip nhn c cam l, nay c Pht ch dy lm cho nhn c. V sao? Nh b cy c che y, thi gian sau Pht CaDip, t kin nh l cy c che y chnh php m khng c ngi ch by. Ngy nay, nh c Pht ch r nn mi bit c. Ngi lc ng m. B ngoi o t kin dn ng, nn trong diu o m m hoc m khng thy c thin o. c Pht dng gio php l bn tay ch dn lm cho thot ra. Nh k ngu si b ti tm khng thy r ba ci. c Pht ban b gio php l n uc lm cho sng r. Sau khi khen ngi, vi

tm thanh tnh, B-la-mn T-lan-nh tha vi Th Tn: - T nay, con xin quy y sa-mn C-m. Quy y ngha l ty theo, y ch; bit c Pht th dit phin no. Th n quy y Php, quy y Tng. Qui y Php ngha l Php m Nh Lai tng thc hnh khng b a a ngc, nn ngi no ty thun th tr php ny th khng b a a ngc, ng qu, sc sinh. Php ngha l tip nhn s tht, c ngha l thnh-o Nit-bn. o ngha l php, nh trong kinh ni: Pht bo cc T-kheo: Php v lu (Dhammsankhata) c tm chi o l trn cc php. Php s ni: - Ti xin ni lc; c B-la-mn tn Xa-a-Ma-Na-B (Chattamnavaka-vimna) ca vnh khen Pht vi bi k: Php tr dc, ly dc, Bt ng khng su u Thm ngon, vt th gian, Rt tt, phn bit r Ti thng trn cc php, Nn quy y php ny. B th bc Bn hng, Nu phn bit c tm, Ti thng trong hng Tng, Chng c qu bo ln, Ai qui y ni ny, ng gi u-b-tc. (rgavirgam anejam asokam dhamman asankhatam appatiklam madhuram imam pagunam suvibhattam dhammam imam saranattham upehi, yattha ca dinnamahapphalam hu catusu sucisu purisayugesu, attha ca puggaladhammadas te, sangham imam saranatham upehi). B-la-mn tha: - Xin Pht bit cho, con th tr ba quy y. Php s ni: - Nu gii thch ba quy y u th cng phin phc thm ra, v no mun bit r hy tra cu A-t-t-ma T-b-sa (papancasudani, majjhimatthakath, Bhayabheravasuttavannan, sumangalavilsini, Dghatthakath).

B-la-mn tha: - Xin sa-mn C-m bit con lm v u-b-tc (upsaka); xin ngi gi con l u-b-tc. Hi: - u-b-tc l g? Ai l u-b-tc? Ai khng phi l u-b-tc? C gii no l u-b-tc C tm no l u-b-tc? V sao c gi l u-b-tc? V sao khng c gi l u-b-tc? Php s ni: - ngha ny rt nhiu, khng th ni ht y, hy xem Tu-ny T-b-sa (papancasudani, majjhimatthakath). - T nay v sau cho n trn i, con khng theo v o s khc, xin Pht bit r cho. Nu c ngi dng dao chm u con sai khin con ni nghch li Pht Php Tng th con cng khng bao gi ni nh vy d phi b ri u xung t. em c thn mng ty thun Nh Lai, mun cng dng nn B-la-mn tha: - Xin c Nh Lai nhn li mi ca con, tin an c ba thng ma h cng chng T-kheo ti vng T-lan-nh. Con l v u-b-tc, xin Nh Lai thng tng con, nhn li con mi an c ti T-lan-nh. Nh Lai im lng nhn li. Php s hi:- V sao Pht khng p li mi ca B-la-mn. p: - ng vi cch tr li bng thn hay ming ca th gian, Th Tn p bng tm chp nhn v ln mn B-la-mn. Cu: Bit r Pht nhn li. Hi: - Th no l nhn li? p: - Nu khng nhn li th s p li bng thn hay li ni. Th Tn im lng vi nhan sc vui v nn bit r Ngi nhn li. B-la-mn ri ch ngi ng dy, nhiu quanh ba vng, lm l Pht khp bn hng ri t gi. Chp hai tay trn u, i li n khi khng cn thy Nh Lai, ng ta li lm l ln na ri mi i hng v pha trc.

Khi y, ti vng T-lan-nh b i km nng ng vo thi gian c Pht nhn li tin an c ba thng ca B-la-mn T-lan-nh. i km ngha l thc n ung b khan him. Nu ngi khng c tn tm rt thanh tnh th d c thc n ung h cng khng cho, cng gi l khan him. Vng T-lan-nh khng phi nh vy, v hoa mu ng cc khng kt ht. Hi: - Hai nghi ngha l g? p: - Hai nghi l hai loi tm nghi. Hi: - Hai loi tm nghi l g? p: - Tm nghi ngha l v s kht thc trong ba thng h ny, nghi ng chng bit c hay khng, hoc nghi c th sng c hay khng. y l hai loi tm nghi ng. Xng trng (setatthika) ngha l ngi bn cng h tin khng xin n c b cht i nn b thy ngn ngang khp ni. C ni cn ni ng cc khng tr hoa kt ht th bc trng nh xng, nn gi l xng trng. Nh cy th. Khi la va tr ng ng b hn hn thn gc thng nh cy th, nn gi l th. C thuyt ni khc, khi i km dng th mua thc n ung nn gi l th. V sao? Khi n ch, k mnh vo c, ngi yu khng chen c th ku la bn ngoi. Thy nhng ngi yu nh vy nn ngi bn go sinh tm bnh ng, m ca cho vo v ngi theo th t, nhn chi ph ( mua ca h) trc, sau a go. H m bng th ty theo s lng ngi nhiu t. Cc T-kheo suy ngh: Trong lc i km ny phi tnh ton bng th. Cc T-kheo i qua by tm t lc nhng ch c cho cht t hay khng c cht lng thc no c. Khi y, c on bun t phng Bc, em theo 500 con nga, nh em v Nam bn v s c li n hai ba ln. i qua cc nc, tun t h n vng T-lan-nh v li bn thng ma h. Hi: V sao on bun nga khng i tip m li bn thng?

p: - V tri ma nhiu, ng nga i khng thng nn lp tri nga v lm nh vi hng ro vy quanh ngoi thnh. Khi cc T-kheo n ch on bun kht thc, mi ngi c nm thng lc nga. Hi: - H cho cc T-kheo la v c lng tin hay khng? p: - V lng tin. Hng ngy vo t lc, ngi bun nga thy cc T-kheo i kht thc tr v vi bt khng. Thy vy, ngi bun tr v k li s vic ny cho ng bn nghe. H suy ngh: Cc T-kheo kht thc tht cc kh nhng khng c g c, hy cng nhau tnh ton xem, nu on bun chng ta cung cp cc v y (bng khu phn) hng ngy e rng phn n sng ca chng ta b thiu ht vy nn gim phn n ca nga, mi con nm thng cho cc T-kheo. c phn la nga ny, h khng cn mt nhc na m nga ca chng ta cng khng hi g. Sau khi tnh ton nh vy, n gp cc T-kheo, sau khi lm l, cc thng khch tha: - Cc i c! Xin nhn phn la nga ca chng con. Hng ngy mi ngi c nm thng v thc phm tp khc, ty cc ngi lm thc n. Do , trong lut c ni: - Hng ngy, vo bui sng cc T-kheo mc y mang bt i kht thc la. Hi: - Bui sng l g? p: - T sng sm n gia tra l bui sng. Mc y phc ngha l dng ca-sa che thn. i kht thc (pindapta) ngha l kht thc vng T-lan-nh khng c, phi i qua cc t lc nhng khng c ai n tip. Mang la tr v cha (patthapatthapulakam rmamharitv) ngha l sau khi i kht thc khp ni, c la em v, h phi t b vo ci gi ra dng. T-kheo gi khng c tnh nhn, li khng c ngi khc lm h, phi ch thn gi nt ra lm cm. C khi tm n mi v cng lm, ri chia nhau dng. Nhn ly phn ca Nh Lai, hin gi A-Nan ch v bng tay. Vi tr tu ca mnh, A-Nan lm thc n rt thm ngon, c c cht cam l ca ch thin cho vo.

Sau khi dng thc n ny, c Pht nhp chnh nh v sau khng phi kht thc na. Hi: - Khi y, i c A-Nan c hu Pht khng? p: - C. Sau khi ri khi gc cy B , trong hai mi nm, th gi ca Pht khng phi mt v. Khi th i c Na-Gi (Ngasamla), hoc i c Na-K-a (Ngita), hoc i c Di-K-Da (Meghiya), hoc i c u-B-Gi (Upavna), hoc i c Sa-Gi-a (Sgata), hoc i c Tu-Na-Ma-a (Sunakkhatta Licchaviputta). Cc v i c ny ty lm th gi, vui th n, khng vui th i, c khi i lun. i c A-Nan n hu, hi: - Trong nc b i km, ti sao khng c ngi no lm cng c bng cch chia bt mt phn thc n nh cng dng chng tng; li c B-la-mn thnh Th Tn tin an c ba thng ma h nhng li khng cng dng. Ti sao? V b thin ma (mara) Ba-tun che khut trong mt do-tun, lm cho nhn dn khng c ch tm cng dng. Sau khi che khut, ma b i. Hi: - Nh Lai khng bit hay sao? p: - Lnh thay! V Pht mun ch gii thuyt php. Pht bo A-Nan: - Ngi lnh cc ng lm vic th thng ri, cc Tkheo trong tng lai s tm go trong la. Php s ni: - Ti cha hiu c ngha ny. Vy l Nh Lai ni nh th ny: - Ny A-Nan! Ngi lnh cc ng trong lc i km, kht thc kh khn m bit tri tc h tr chnh php; th nn gi l thng. Trong lc i km m ch ng c tm tham nn gi l thng. Trong nhng t lc khc ng cc y , hoa qu thm ngon rt nhiu m h khng i n. Trong chng cng khng c ngi no suy ngh sn hn hay ni ra li thn on: Ti sao phi y, ti sao Th Tn khng i n nhng ni kia d c thc n ung? Hon ton h khng c ni ln li ny v cng khng on hn. V sao B-la-mn T-lan-nh thnh chng ta an c y m khng cng dng? H li khng c tm xu suy ngh mong cu li dng ni

khc, cng khng khen ngi nhau rng ngi ny c o mi ngi bit vi hy vng cng dng bng nhng li nh vy. H u im lng bt n, nht tm sng y ch theo Pht, nn gi l thng. Hi: - H c bit ma ngn che khng? p: - Bit. Hi: - V sao Nh Lai khng n an c thnh Vng x hay cc nc khc m n ni ny? p: - Ni g n thnh Vng x, d i n vng Ut-n-vit (Uttarakuru), hay ci tri ao-l (Tidasapura), ma vng cng s n ngn che, khng th trnh n. V sao? Trong nm ny ma ng rt tc gin, Nh Lai qun st khp, ch c th nh vo ngi bun nga T-lan-nh an c. Hi: - ngn che ngi khc c, v sao ma vng khng ngn che ngi bun nga lm cho Pht v chng tng khng c lng thc? p: - Cng c th ngn c, nhng sau khi ma vng i ri, on bun nga mi n, th nn khng b ngn. Hi: - Ti sao ma vng li khng ngn on bun nga? p: - Khng th ngn khp ht c. Php s ni: - C bn trng hp, ma khng th ngn chn. Mt, cng dng vo bui sng; Hai l thuc thang khng thiu; Ba l tui th ca Nh Lai; Bn l nh ng ca Nh Lai. nh sng ca nht nguyt v phm thin chiu n ch Nh Lai th mt tc dng. Th nn, ma vng dng cc phng tin nhng khng th ngn che c. Lc n, Pht nghe ting gi ci v sau khi c la em v, cc T-kheo gi trong ci nn c ting. Bit r nhng Pht c hi. Bit m khng hi hay bit m c hi ngha l khi bit c nhn duyn li cho chng sinh nn Pht c hi; bng khng li ch th bit m c khng hi.

Hi ng lc ngha l nu cn hi phi hi ng lc. Khng hi ngha l Nh Lai bit phi thi nn khng hi. C ngha th hi, khng c ngha th khng hi. Hi c hai trng hp: Mt l v mun thuyt php; Hai l v vic ch gii khinh hay trng cho cc t Thanh-vn. Pht hi: - Ny A-Nan! Ting ng g vy? p: - y l ting cc T-kheo gi go. Pht dy: - Lnh thay! Lnh thay! Ny A-Nan ... V sao Pht khen ngi? V trong tng lai cc T-kheo trong cc cha, vic n ung d c, sinh kiu mn ni rng thc n th d hoc chn qu, cng qu, nt qu, chua mn qu. Nhng li ni nh vy l mun tm s ngon d trong thc n. Pht bo A-Nan: - Ngi thin cc ng nn lm nhn duyn thin php cho T-kheo trong tng lai. Nh vo nhng php ca cc ng, cc T-kheo trong tng lai khi c thc n ung d ngon hay d cng khng c ham hay b. Ngy xa, khi c Php vng i, cc bc i A-la-hn cn n la nga, hung chi nay c n ung th ny m chng ta ch bai khinh bc. -ooOooPhm i Mc-Kin-Lin Khi y, i Mc-Kin-Lin (Mahmoggallna). i c ngha l thn thng tr tu rt ln trong hng Thanh-vn. Mc-Kin-Lin l h (gotta). Bch Pht ngha l tha vi Th Tn. Hi: - V sao tha vi Th Tn? p: - Sau khi xut gia c by ngy, i Mc-Kin-Lin lin chng c Ba-la-mt ca Thanh-vn (Svakapram) li c Th Tn khen ngi l v c thn thng nht. V c nng lc thn thng nn Mc-Kin-Lin suy ngh: Vng T-lan-nh qu i km, cc T-kheo kht thc khng c nn rt cc kh. Ta nn lt ngc t ln ly cht b trong t cng dng Tkheo tng.

Tn gi li suy ngh: Nu ta lm nh vy m khng tha vi Th Tn th chnh l mun cng snh thn lc vi Nh Lai, tht tri vi php ca ta. Sau khi suy ngh nh vy, tn gi bch Pht: - Tha Th Tn! Khi mt t mi hnh thnh c cht bo b nh b nh mt. Lnh thay Th Tn! Con mun lt ngc t ln ly cht b ny cng dng chng tng. Lt li ngha l ly phn di ln trn. V sao? V chng tng vy. Khng mun cho php, lm cho Mc-Kin-Lin rng ln ting rng s t (Shanda) nn Pht hi: - Ny Mc-Kin-Lin! Tt c chng sinh v thnh ph lng xm u trn t, m t th khng th treo l lng trn h khng, vy lm sao ng lm c? Mc-Kin-Lin p: - Th Tn! Con dng mt tay ha ra mt t ly thnh ph lng xm cng tt c chng sinh, cn mt tay ly chng sinh da vo mt t. Pht p:- Thi i Mc-Kin-Lin (alam moggallna). Hi: - V sao Th Tn khng cho Mc-Kin-Lin lt ngc mt t? p: - V thng xt chng sinh phi b sng ngc. V hoc c ngi c, hoc ni khng, nh ni rng tr x, thnh ph ca chng ta cng nhau thay i k l, y khng phi l thnh ph, lng xm, rung vn, ao h ca chng ta. Php s ni: - Ch c thn lc mi lm c, chng phi ngi khng thn lc, m s i km khng phi ch (xy ra) mt ln, nu gp i km na th c c ai nh Mc-Kin-Lin. Trong tng lai, t Thanh-vn t c thn lc. Khi cc v ny vo lng xm kht thc, mi ngi trng thy ni: Khi Pht cn ti th, t Thanh-vn tr gii y nn c thn lc, gp khi i km th lt ngc mt t ly cht b dng dng cho chng tng. Ngy nay, chng tng tr gii khng y v nu gi y th (c thn lc nh trc) khng khc. Do , h khng cho cht no c. C k cn sinh t kin in o, khinh mn bc thnh. Do khinh mn nh vy nn sau khi cht h b a a ngc. Th nn, Th Tn bo vi Mc-Kin-Lin khng nn lt ngc t.

Sau khi n xin Pht lt ngc t nhng khng c, Mc-Kin-Lin li xin vic khc: Lnh thay ... Th Tn dy: Thi i. Php s ni: - Tip theo li lnh thay nh trc ni, hy t bit ly. Nhng c im nh khc nhau. l Mc-Kin-Lin mun a vng t Ut-an-vit vo vng t Dim-ph-l. Hi: - Cn bin th sao? p: - Bin nh vng nc chn tru, ch mt bc l vt qua, cc Tkheo c n ung nh cc t lc (phong ph) khc. (Nitthit mahmoggallnassa shandakath). Phm X-L-Pht. u-Ba-Ly (Upli) mun chng minh cn bn ca lut tng. Khi y, trong s yn tnh, X-L-Pht suy ngh ... Hi: - Th no l yn tnh? p: - Yn tnh khng ting ng, cng gi l nht tm tch tnh. (tip trn)... v sao Pht php c tn ti lu di... t Pht T-B-Thi n ch p... nghia cc phn khc hy t tm hiu. Hi: - Ti sao X-L-Pht khng dng thn lc ca mnh qun st bit m li i bch Pht? p: - Khng c, nu X-L-Pht dng thn lc ca mnh qun st th bit r s tn ti di hay ngn ca ch Pht nhng nu phn bit cc nhn duyn ca ch Pht th khng th thng sut c. i c i Lin Hoa ni c th c. V sao? V c 16 loi tr ca bc thng i A-la-hn. Nhng theo l ny cng khng kh v mun y ch c Nh Lai, mun biu hin Th Tn l bc trn nn n tha hi Pht. Pht p: - Ny X-L-Pht ... (cc phn sau c theo vn lut th r).

Nhn duyn l g? - Ngha ny d hiu. Cu ni: Pht bo X-L-Pht rng Pht T-B-Thi... l li ni u. Ch Pht khng c bing nhc, i vi mt ngi, hai, ba ngi cho n chng sinh khp c ba ngn i thin th gii m c nhng tm nim khc nhau, nh l vi chng sinh ny t nn ni lc, chng sinh ny ln nhiu nn ni rng, cng khng thuyt php mt cch cao thp m ch thuyt php mt cch bnh ng cho tt c. Nh s t vng by ngy i kim n mt ln, sp bt chng sinh th bt k ln nh, u rng ln trc khi bt. V sao? Nu trc khi bt chng sinh m s t khng rng ln th tm khinh sut c th sy con mi. Do , s t phi rng chng sinh s hi ri mi bt. c Pht cng vy, i vi tt c chng sinh khng k ln nh u c n cn thuyt php. Nu ni lc, c khi chng sinh khng chuyn tm tu tp. V sao? V Nh Lai tn trng php vy. Hin nay, php ca c Th Tn ca ta ging thuyt, nh nc trong bin ln ch c mt v; (php) ch Pht trong qu kh cng nh vy. Nhng tm chng sinh khi y d dy bo nn ch thuyt mt k hiu bn . V vy, ch Pht qu kh cng khng thuyt nhiu v k php tu chng phi khng? [ (tasm na vitthrena dhammam desesum) (dhamma=sutta geyya?)]. Php s ni: - Cu trc trnh by ri, khng ni li na. V cu: - Khng ch gii cho Thanh-vn. Hi: - Ti sao ch Pht qu kh khng ch gii cho t Thanh-vn? p: - V cc t Thanh-vn khng phm li nn (ch Pht) khng ch quy nh c th v Ba-la--mc-xoa (nptimokkha), cng khng thuyt gii mi na thng, cho n su nm. Sau su nm, mi c thuyt nhng li khuyn dy v Ba-la--mc-xoa (ovdaptimokkha). Nhng li ny c Nh Lai thuyt ra ch khng cho Thanh-vn thuyt. Khi y ti vn Kiu-Ma Lc-D, thnh Bn-u-ma- Vng-x (Bandhumati rjadhni khemo Migadyo), thuc t Dim-ph-l l tr x ca c Pht T-B-Thi (Vipassi), cc T-kheo tp hp li ht, c Pht b tt (Uposatha) vi chng tng; ba ngi, hai ngi, mt ngi cng b tt. Ngy xa, t Dim-ph-l c tm vn bn ngn cha, mi cha c n mi vn hai mi vn T-kheo nhng sng yn tnh khng n o. Khi y, mun nghe Pht thuyt php, thin nhn phi tnh ton s nm, c su nm tp hp tng chng mt ln v h n gp Pht nghe Ngi thuyt gii.

By gi, cc T-kheo no c thn lc th t n, v no khng c thn lc th c ch thin n tha rng: n lc b tt v h chun b y bt. Nng theo thn lc ch thin, n ging ng b tt, cc T-kheo lm l st chn c Pht. Bit chng tng tp hp, c Pht T-B-Thi ging thuyt k khuyn dy v Ba-la--mc-xoa. Nhn nhc o nht, Nit-bn gic ti thng, Xut gia no hi ngi, Khng xng danh sa-mn. Khng lm cc iu c, Thc hnh cc php lnh, T thanh tnh tm , L li ch Pht dy. Khng gy phin, ni li, Khng ph hoi vic ngi, Lm ng gii c dy, n ung bit va , t mun vi tt c Thng a ni yn tnh. L li ch Pht dy. Bng phng php ny, tt c ch Pht qu kh dng k ny khuyn dy v Ba-la--mc-xoa. Tui th ca ch Pht c di ngn nn s ging dy ny cng c di ngn. Ch Pht t di cy B ch gii cho t Thanhvn. V nhng qui nh c th v Ba-la--mc-xoa ny, (thng k) khng phi Nh Lai thuyt gii m do cc t Thanh-vn thuyt gii. Th nn, c Pht Thch-Ca-Mu-Ni ca chng ta, t khi (thnh o) di cy B n 20 nm sau u ch ging thuyt khuyn dy v Ba-la--mc-xoa. Vo mt lc n, ti ging ng m Mi-Gi-La (Migramtu) Tng-gilam Ph-b (Pubbrma), sau khi cc T-kheo an ta, Pht bo cc T-kheo: - T nay v sau Ta khng tc php b tt, Ta khng thuyt gio gii Ba-la-mc-xoa na, cc ng hy t thuyt. V sao? Nh Lai khng b tt thuyt gii Ba-la--mc-xoa gia chng khng thanh tnh. T n nay, Thanh-vn t thuyt nhng qui nh v Ba-la--mcxoa. Do trong lut ni: Pht bo X-L-Pht: - Ch Pht qu kh khng

thuyt nhng qui nh c th v Ba-la--mc-xoa m ch thuyt gio gii v Ba-la--mc-xoa. Ba Pht T-B-Thi... khng thuyt Ba-la--mc-xoa nn sau khi cc v y nhp Nit-bn, cc t Thanh-vn cng nhp Nitbn, cc t Thanh-vn vo thi gian cui cng th khc nhau v dng h, v tn, hoc h C-m (Gotama), hoc h Mc-Kin-Lin, hoc tn Pht V-c, hoc tn m V-c. T ng cp khc nhau (jacca), hoc B-lamn (Brhmana), hoc c s, hoc st l (Khattiya), li khc nhau v gia nh hoc giu, hoc ngho, hoc h tin. Do xut gia t nhng gia nh khc nhau, ng cp khc nhau m tu phm hnh, do vo chnh php vi tn h ging tc khc nhau nn h vn gi theo ring ca mnh, khng ty thun hon ton theo Pht php. Do , Pht php khng tn ti lu di. Hi: - Cc T-kheo khng tinh cn tu tp, nn lm cho chnh php mau suy tn phi khng? p: - Cc i c trc y lm (nh vy) cng khng hay ri, hung chi chng ta khng chu gi gn php tng, chnh l khin cho chnh php ca Pht mau hoi dit. (Hoa) khng c x li bng t, c gi thi, b bay t tn. X ngha l kt li. Cng nh cc loi hoa nu khng c kt li, c gi thi th b bay t tn; Pht php cng nh vy. V cu: Khng ch gii v trc phi dng tm qun st sau mi gio gii cc Thanh-vn. Hi: - Vic ny ngha l g? p: - Ch Pht qu kh, qun st tm Thanh-vn trc, sau mi gio gii. i vi cc Thanh-vn d hiu c ngha l th Pht cng khng ni rng. Rng khng b (bhimsanaka vanasanda) ngha l ai vo rng ny th pht sinh s hi. V cu: - Nh vy cc ng hy t duy. C ba t duy m th nht l xut gia. Cu: Cc ng phi chuyn tm t duy th ny, ng nn t duy th ny ngha l c ba c php, th nht l t duy v dc. Cc ng cn thn ch t duy v php trn, m phi lun ghi nh trong tm, qun st v thng, kh, khng, v ng. Tm lun ghi nh khng t duy nh th ny: t duy v

thng l thng, bt tnh l tnh. Cc ng khng nn t duy nh vy, y l iu cc ng phi t b. Cc ng phi t b cc php c, phi tu tp cc thin php, c th lm cho tng trng, t phin no khng pht sinh v tm c gii thot. Do tm khng chp th phin no nn gii thot, cng gi l do dit nn khng sinh (phin no), nh dit nn khng cn (phin no). Th nn trong lut c ni: Do khng (cn) sinh phin no nn tm c gii thot. Tt c u chng A-la-hn. Cung nh hoa sen, ng lot n r khi mt tri mc. V cu: Ny X-L-Pht, ngy xa ti rng khng b, ngi no cha ly dc m vo rng ny th dng tc gy v hin tng d tn trong rng. V cu: X-L-Pht do nhn duyn ny. Php s ni: - ngha cu ny d, hy t bit ly. Khng tn ti lu di, Pht T-B-Thi sng tm vn tui, chng Thanh-vn cng nh vy. T khi c Pht ra i, cho n v Thanh-vn cui cng, Pht php tr i mt trm ngn su vn nm. c Pht Thi-Kh (Sikhi) sng by vn nm, chng Thanh-vn cng sng nh vy. c Pht Duy-V (Vessabhu) sng su vn nm, chng Thanh-vn cng sng nh vy. Tui th hai v Pht sau n v Thanh-vn cui cng, Pht php tr i mt trm ngn bn mi hai mi vn nm. Do tun t gim dn nn Pht php khng tn ti lu di. Nghe Pht php ca ba v Pht khng tn ti lu di, mun hi gio php v Pht no tn ti lu di nn X-L-Pht tha: - Bch Th Tn! V sao Pht php tn ti lu di so vi tui th ch Pht? p: - Pht Cu-Na-V (Kakusandha) sng bn vn nm, Pht Cu-NaHm-Mu-Ni (Kongamana) sng ba vn nm, Pht Ca-Dip sng hai vn nm, Pht Thch-Ca Mu-Ny sng mt trm nm; tui th ca t Thanhvn cng nh vy. Th nn Pht php ti ti lu di, nh Ta bc Th Tn ngy ny nu ly mt na tui th Pht Ca-Dip (Kassapa) l mt vn nm, th c th xut th, nhng khi y qun st chng sinh cc cn cha thun thc; cho n tui th nm ngn nm th xut th..., cho n tui th 500 nm th xut th nhng vn cha c chng sinh m cn thun thc, cho n mt trm nm mi c chng sinh c th c. Th nn Pht ra i vo

lc tui th ngn ngi, chng Thanh-vn t cng nh vy nhng Pht php tn ti lu di. Php ba v Pht trc u dit theo tui th (ca Pht), nn gi l khng tn ti lu di. Ba v Pht sau, Pht tuy dit nhng Pht php vn cn th gian, nn gi l tn ti lu di. Khi nghe Pht dy nh vy, mun cho Pht php tn ti lu di nn X-LPht bch Pht: Cu xin c Th Tn ch gii cho cc t Thanh-vn. Nh trong lut ni: Sau khi xut nh, X-L-Pht ... nhng cu sau tun t hiu ly. Pht bo X-L-Pht: - Thi, thi, cha n lc. X-L-Pht li bch Pht: - Th Tn! Cu xin Ngi ch gii cho cc t Thanh-vn. Pht bo X-L-Pht: - Thi, thi, php ny khng phi cnh gii m Thanh-vn, Duyn gic c th bit c, ch c Pht vi Pht mi c th bit c, v cu nhim cha pht sinh. Hi: - Cu nhim lm g? p: - Ch cu lm cho pht sinh li lm t hin ti n i sau nn gi l cu nhim. V cu: Cha ch gii cho Thanh-vn. Hi: - V sao cha ch gii cho Thanh-vn? p: - Nu cha c hu lu m Nh Lai ch gii th chng sinh sinh tng ph bng rng sa-mn C-m cng nh cc t Thanh-vn u l ging h qu tc, hoc l vng v, m t b ti sn, cung in, v con, quyn thuc ca h, khng tic thn mng, u sng tri tc, khng cn mong cu iu g th gian, vy sao C-m li dng gii lut Ba-la--mc-xoa tri buc h. V ngh C-m tht cha kho phn bit ngi th gian nn h ni nh vy. Nu Ta ch gii, ngi th gian cng khng c tm knh trng. Nh thy ngi mi sinh mt nht, tuy c ung nht nhng cha to ln lm m, thy thuc cha tr bnh gii vi ph ra. Sau khi ph, mu chy ra lnh lng nn bnh nhn rt au n, phi dng thuc p vo vt thng mi bnh phc. Thy thuc ni: - Ta tr bnh cho ng, hy tr cng.

Bnh nhn p: - Ny thy thuc ngu si, nu ng ta c bnh th ng tr cho, nhng ta khng c bnh li c ph tht, lm cho chy mu, khin rt au kh, li cn i tr cng, chng phi l in cung hay sao! i vi t Thanh-vn cng nh vy, nu b ch gii trc th sinh hy bng: Ti khng c ti sao li b ch gii. Th nn Nh Lai khng ch gii trc. V cu: Nu hu lu pht sinh. Hi: - Th no l lu pht sinh? p: - Nu trong chng, c lu pht sinh, khi y Nh Lai s ch gii cho cc t, qui nh v Ba-la--mc-xoa. Cng nh thy thuc gii, ty bnh cho thuc mau ht bnh th c ban thng nhiu v khen ngi: y l bc y vng gii, kho tr ht bnh cho ti. Nh Lai cng nh vy, ty theo s vi phm m ch gii nn h hoan h th tr, khng c on trch. Do , trong lut c ni rng: Thi thi, ny X-L-Pht! Nu c php hu lu pht sinh, sau Nh Lai mi ch gii. Php s ni: - Cc cu khc, hy t bit ly. Trong Pht php, ai (vi phm v) cho ngi xut gia u tin, l u-Ba-TCa (upasena) con trai ca Bng-Kin-a (Vangantaputta). S ch gii ny nhn v u-Ba-T-Ca cha mi tui h m t v truyn cho gii c tc. u-Ba-T-Na hai tui h v t mt tui h. Do s vic din tin nh vy nn Pht ch gii: - Ny cc T-kheo, t nay v sau, ai cha mi tui h m c truyn gii c tc cho t, th phm ti t-ct-la (dukkata). Sau khi Pht ch gii ny, c T-kheo mi h (Vasa) hay hn mi h, nhng ngu si khng tr tu m li truyn gii c tc cho t. Nhn , Pht li ch gii, Pht bo cc T-kheo rng ngi no khng c tr tu m truyn gii c tc cho ngi khc, b ti t-ct-la. Pht cho php ngi c tr tu, hoc hn mi tui h, bit cch dy bo th c php truyn gii c tc cho t.

Cha c nhiu ngha l trong tng chng s lng cc v gi tr cha nhiu, phng x cng cha ln. Khi tng chng ng s c ngi phm php hu lu. Nhn , Nh Lai mi ch gii: - T-kheo no cng ngi cha th gii c tc ng chung, qu hai n ba m, T-kheo y phm ti Ba-dt- (Pcittiya). - T-kheo no m nm no cng t th phm ti Ba-dt-. - T-kheo ny no m nm no cng t th phm ti Ba-dt-. ni r nh vy, ng hy t bit. i li dng, nu khi tng chng c li dng nhiu th pht sinh php hu lu, by gi Nh Lai s ch gii: - T kheo no t tay cho thc n ung... n nam hay n ngoi o la hnh (Acelaka) th phm ti Ba-dt-. Cha a vn (ch trng v vn t) l khi trong tng cha c a vn; nu trong tng, c T-kheo a vn th sinh lu php. Ai dc tng thng sut t mt A-hm n nm A-hm (panca gam, samp.panca nikya) nhng vi tm khng chn chnh nn ni ra ngha in o, tri vi lut ni l lut, tri vi php ni l php. Do Pht ch gii: - T-kheo no ni th ny: Ti bit r v php... (m tri php lut nh trn) ca Pht dy. T-kheo no ni li nh vy th phm ti Ba-dt-. i vi sa di c li ni y, cng x nh vy. V sao Ta ch gii cho cc t, l Nh Lai cn c vo php hu lu. Hi: - Th no l lu? p: - L gic cp. Hi: - Gic cp l g? p: - K phm gii trong Pht php chnh l gic cp. Hi: - Sao gi h l gic cp? p: - K phi sa-mn t xng ta l sa-mn, cp vt dng ca bn chng.

Th nn trong lut ni: - Cha c php hu lu th cha c k cp ny, cng ni cha c ngi phm gii th khng c ti. Ni khng phin no cng gi l khng hon nn. Ngi khng phm gii th khng b nhim php en (Nirdinava, apagataklaka). Php en cng gi l ph gii. Ni chng tng khng ph (gii) l cc k thanh tnh. Sng rt quang minh l sng trn t chn tht (sre patitthita). Ai c gii, nh, tu, gii thot l sng trn t chn tht. Php s ni: - Ti s tun t trnh by, khi tin an c ba thng h vng Tlan-nh, vi nm trm T-kheo m v chng qu nh nht l Tu--hon o (sotpanna). Hi: - Tu hon o l g? p: - Tu hon c ngha l dng nc (lu). Hi: - Dng nc l ngha g? p: - o l, ai i vo dng nc o l ny gi l Tu--hon o. Nh kinh vn ni: Pht hi X-L-Pht, Tu hon, sao gi l Tu hon? X-L-Pht p: - Tha Th Tn! l qun thng tm ng: chnh kin, chnh t, chnh khu, chnh hnh, chnh sinh, chnh cn, chnh thc, chnh tam mui. Li hi: - Th no l v Tu hon? p: - Ngi no nh qun thng tm ng ny nn i n thin o, gi l v Tu hon, nh tn nh vy, h nh vy (nn gi nh vy), nhn o l ny m gi qu nh vy nn gi l Tu hon, hy t bit ly. Php khng a lc (aviniptadhamma). Khng th ni rng v Tu hon m cn a lc a ngc, ng qu, sc sinh. V sao? V on tr phin no. Nh o l ny nn i n B (Sambodhi paryana) ngha l c ba o l trc u quyt nh t n gic ng, v c o l.

Nh vy, i tr X-L-Pht tr li Nh Lai xong. Sau khi an c ba thng ti T-lan-nh v t t xong, Pht bo A-Nan rng... - Bo l ni bng li. ...nn bit l t lu Pht php c php ny, tc l ch Nh Lai trong qu kh bo nh vy. V no nhn bit-thnh ca ngi khc xong th c php ra i. Cc Thanh-vn t khc c thnh hay khng u c ra i. Pht v thng tng chng sinh nn mun i n cc nc khc. Cu: Pht i n cc nc khc. Pht ty t ti i li trong ba cnh gii (mandala) l i, trung v tiu. Hi: - Th no l i cnh gii? p: - L phm vi rng 900 do-tun. Hi: - Th no l trung cnh gii? p: - L phm vi 600 do-tun. Hi: - Th no l tiu cnh gii? p: - L phm vi 100 do-tun. Khi Pht mun i li trong i cnh gii, th sau khi an c xong, vo mt ngy thuc thng chn, cng cc T-kheo vy quanh ln ng, tun t i n tng t lc gio ha thuyt php, th nhn cc thc n ung, ha nhng ngi ng c ha , lm cho nhng ngi cha c ha c phc li. Sau chn thng du hnh, n ba thng an c ma h, nu nhiu T-kheo cha hnh php thin nh xong, Nh Lai khng i t t m i tiu t t, n ngy 15 thng 9 Ngi li ra i. i li trong trung cnh gii l du hnh trong tm thng. i li trong h cnh gii l trc ht Pht qun st c chng sinh cn thun thc th li, cn cha thnh thc th ra i, n mt ngy trong thng 11 cng cc T-kheo vy quanh ln ng v du hnh trong by thng. Ngi i

khp ni trong ba cnh gii ny v mun gio ha chng sinh thot ly phin no, c bn o qu. Nh ngi hi hoa i khp trong ni, thy cc loi hoa n ti tt th hi mang i, Nh Lai cng vy. Ngi li c Pht s khc nh sng sm nhp nh, ri hoan h xut thin, dng i t bi qun st mi phng th gii. Ai ng c th c Nh Lai n . Ngi li c nhng Pht s khc nh c nhng ngi t nc khc mi n, c Nh Lai thm hi v thuyt php. Vi nhn duyn hin nay l sp c s ch gii. y l o php v thng ca ch Pht. Hi: - Th no l php ca Thanh-vn? Khi Pht cn ti th, c hai trng hp tp chng tr; l sau ngy u tin nhp h (tp chng) nhn mc thin nh; hai l sau ngy mn h an c, (tp hp chng) trnh s chng c. y l php ca Thanh-vn. Nhu trong lut ni: Pht bo A-Nan, hy cng nhau i n. n l ch cho n B-la-mn bit thnh. Ring l ni vi h rng an c xong, chng ti ang mun du hnh n nc khc. Khi y, vo sng sm, Pht mc ca-sa, chnh trang y phc ln ng, vi ANan theo hu, cng i n ca thnh. Sau khi vo thnh, Ngi phng nh sng ln chiu khp ng s, ng hm, nh ca trong thnh lm cho cnh vt tr thnh nh khi vng. Vi ho quang nm mu vng rc nh in, c Pht i n nh B-la-mn T-lan-nh v ng ngay trc ca. Thy ho quang rc r ca Pht chiu n, mi ngi vi vo bo vi B-lamn: - Sa-mn C-m n trc ca. Nghe tin Pht n, B-la-mn bng tnh ng ra, vi vng b tr ch ngi bng nm v ch thn ra nghnh n, bch Th Tn: Xin mi Ngi i vo bng li ny. Sau , Pht vo nh v an ta. mun ngi gn Pht nhng khng c cch no, B-la-mn T-lan-nh nh ng vng tay hu bn Pht. Php s ni: - Nhng cu sau hy t hiu ly. B-la-mn bch Pht: - Tha Th Tn! Con cha lm nhng iu ng phi lm.

Php s ni: - y l B-la-mn mun nu ln s vic ha cng dng Nh Lai trc y. B-la-mn tha: - Trc y, con c thnh Nh Lai ba thng an c, ng ra hng ngy con phi em cm cho, thc n, tri ngt, nc ung n cng dng Th Tn. Nhng v ngu si qun mt nn cha cng dng mt cht no ch chng phi con khng cng. Con cha c dng cng v l k th tc o trng bn bu nhiu cng vic, li b sn hn ngu si chn p n m lon lm cho con qun mt nn cha dng cng. Php s ni: - Ti sao B-la-mn ni nh vy? V khng bit b ma vng lm cho m hoc nn ng ta t trch mnh do bn cng vic ca th tc nn qun Th Tn. Do , ng ta li suy ngh rng ta thnh an c Pht ba thng cng dng, nhung cha dng g c, vy ta nn dng ht phm vt d nh trong ba thng em cng dng trong mt ngy (v tha rng): Cu mong Th Tn thng tng m nhn s cng dng vo ngy mai. B-lamn thnh Nh Lai xin c cng dng trn vn vo ngy mai. Qun st tm rt hoan h ca B-la-mn, c Pht thng tng suy ngh: Nu Ta khng nhn li th B-la-mn ny s sinh tm xu vi suy ngh rng: Sa-mn C-m v khng c cng dng sut trong ba thng c thnh nn nay on hn khng nhn li thnh ca ta na. Do ng ta s ni rng Sa-mn C-m khng phi l bc Nht thit tr, khng bit nhn ni; hoc s ni nhng li tng t nh vy khinh khi Nh Lai th phi chu qu bo ca ti nng. Do , ta nn nhn li mi ca ng ta. Lut Thin Kin T-B-Sa -Quyn th nm--- o0o ---

Quyn th su
Im lng ngha l nhn li. Pht bo B-la-mn: - ng chng nn b l thuc gia nghip.

Ni xong qun st kh nng tip thu ca ng ta, c Pht thuyt php lm cho B-la-mn hiu bit v i ny v i sau v to cc cng c bng cch th tr, tinh cn tu tp gio php. Sau khi ma trn ma php, c Pht ri ch ngi, tr v ch . By gi, tp hp con chu li, B-la-mn ni: - Than i! Ny cc ngi thn, trc y ta c thnh Pht an c ba thng nhng chng cng dng c mt ngy. Ngy mai ta s dng s vt phm trong ba thng y em cng dng ht trong mt ngy. Ni xong, ng ta chun b thc n ung, sa son sut ngy v m y. Vo sng sm, sau khi qut dn trong ngoi sch s, xng t hng thm, chng hoa, trang hong anh lc, c lng, b tr ch ngi trng l vi cc vt cng dng sang trng xong, ng ta n bch Pht: - Tha Th Tn! Thc n dn xong, n gi. c Pht cng cc T kheo ln ng. Th nn trong lut ni: i n nh B-la-mn, c Pht cng cc T kheo an ta. Khi y, B-la-mn cng dng ln Pht v T kheo tng m c Pht l thng ta trong tng chng. Cc m ( panta) l mi v rt ngon. Dng tay (Sahattha) l t tay dng ln lm cho (Pht v Tng) no . No ngha l n y cng gi l tha mn va . T chi ngha l ngn li. Ngn c ba cch: bng tay, mt v ming. n sp xong... ngha ny d hiu. B-la-mn em ba y dng ln Pht. Ba ca-sa ny tr gi ba ngn tin vng. ng ta li cng 500 T kheo mi v hai xp vi bch dip vi tng gi tr l 50 vn tin vng. Tuy cng dng nh vy xong, nhng vn cha va , Bla-mn li cng thm mt tm n dy (Kambala) v mt xp la (pattunnapattapata). c Pht v chng T kheo ct tm n ra lm dy gii (dy buc ngang hng, ngoi y - Hn: Thin-i) v ti ng bt, chia tm la ra lm dy lng (kyabandhana-parissvana) v ti lc nc. ng li em mt bnh y du thuc c nu ct trm ln c gi tr 1000 tin vng cng dng tng chng thoa thn.

Php s ni: - Cng dng cho sa-mn, ng php c bn loi, khng ging vi ngi th gian, nh trn c y . Ti trnh by nh vy v trong lut c ni cng dng ba y khng bng bn s. Sau khi cng dng nh vy, B-la-mn cng thn thuc u em u mt lm l c Pht v T kheo tng ri ngi qua mt bn. Khi y, Th Tn suy ngh: B-la-mn ny v quyn thuc ng ta thnh nhp h nhng sut trong ba thng v b ma quy nhiu nn cha nghe c gio php. Ta em gio php m ng ta cha c nghe trong ba thng, ging gii php v cam l trong mt ngy h c hng th y . Sau khi thuyt php cho B-la-mn xong, c Pht ra khi nh v nh i n nc khc. By gi, B-la-mn v quyn thuc u ly st t lm l Pht cng khc lc tha: - Cu xin Th Tn thng xt chng con m tr li ln na, cho chng con c gp li khng cn hi tic. Sau khi tr li T-lan-nh ba ngy, Th Tn nhp vo cnh gii ca Pht, qun st thy cc T kheo v trong 90 ngy n la nga nn thn th gy m khng th i b xa c. Do , Ngi cng h i thng n nc Tu-ly (Soreyya) ri i n x Ba-d-gi (Pyagapatitthna), n ni ri, vt qua sng Hng (Gangnadi), qua sng li i n nc Ba-la-na-t (Brnasi) ri i sang thnh T-x-ly. V Th Tn tr tinh x Ma-ha C-tht-la (Mahavna Ktgrasal). Php s ni: - Lut T-b-sa (ch gii lut) tn l Thin-c-tc, phn ni v nhn duyn T-lan-nh n y l ht. (samantapsdikya vinayasamvannanya vernjakandavannan nitthit). ---o0o--Phm Ca-lan- (Kalandaka-vagga) B ch gii (T-b-sa) ny phn bit r gii tng vi y ngha v v, khng xen tp gio php khc. Trong lut, thuyt minh v nhn duyn cn bn rt kh hiu r. B ch gii ny phn bit gii thch thng sut ngha trong tng lut nn gi l y . ng Trung-Tn trong i, V thng tng chng sinh, Ging thuyt tng T-ny,

iu phc chng sinh, V em cc thin hnh, Dit tr nhng php c. Khi y, ti thnh T-x-ly. Theo th t nh vy cng d hiu, nu c on no su xa kh hiu, ti s gii thch. Ca-lan- (Kalandak) l tn (vng nui dng) loi sc (chut ni). Mt hm, vua nc T-x-ly (vesl) a cc c gi p vo rng du ngon. By gi, v mt mi vua nm ng di mt gc cy v cc c gi hu cn b i chi khp ni. C con rn c ln trong hang di gc cy. Nghe mi ru ca vua, rn b ra nh cn vua. Con sc trn cy chy xung gi to cho vua bit. Do , rn li li. Va thc gic, vua lin ng li v rn li b ra nh cn vua. Sc li ku to chy xung bo thc cho vua. Thc dy, vua thy rn c ln trong hang di gc cy nn rt kinh s, nhn khp ni tm cc c gi nhng khng c mt ai c. Vua suy ngh rng ta cn sng c l nh n con sc vy phi lm sao bo n y. Khi y, bn ni c thn xm. Vua ra lnh: T y tr i trong thn em phn ban thng ca Ta dng nui dng cc con sc. Li nhn loi sc ny nn vua t tn thn l Ca-lan- (ni nui dng cc con sc). ng Ca-lan- ngha l lc y mt trng gi trong thn c 40 c tin vng, c vua ban a v trng gi. Nhn ly theo tn thn nn gi l trng gi Ca-lan-. Php s hi: - Ch ring trng gi y c tn ny hay l ngi khc cng c. p: - u gi l Ca-lan- nh c ni trong lut. Tu--Na (Sudinna) l con trng gi c nhiu bn thn. Bn thn (tri thc) l bn m kh vui cng hng. Khi y, v cn tm ngi thiu n, Tu--Na i n T-x-ly.

Li c v php s ni: Ngy 9 thng 9, nhn dn trong nc cng nhau tp trung i chi, do Tu--Na cng i du ngon. Khi y, vo trc ngy 15 thng 9, Th Tn n T-x-ly. Hi: - Trng thy ngha l g? p: - Sng sm, sau khi im tm Tu--Na thy mi ngi mc o by vai phi mang cc loi hng hoa i ra khi thnh, n gp c Pht cng dng v nghe php. Thy vy, Tu--Na hi: - Cc v thin nhn i! i u vy? p: - Chng ti ang i n gp Pht cng dng v nghe php. Tu--Na ni: - Lnh thay! Ti cng i theo. Khi y, Th Tn ang dng phm m thuyt php cho bn chng vy quanh. n ni, Tu--Na thy Pht ang thuyt php cho i chng. Do , lut vn ni l thy. Php s ni: - Nh phc i trc lm nhn cho nn lc ny Tu--Na pht sinh gic ng. Tu--Na suy ngh: Bng cch g ta c vo nghe php. V sao? V bn chng ang ch tm nghe php khng th di chuyn nn khng th chen vo c. Khi y, Tu--Na t t tin st vo bn cnh i chng. Hi: - V sao khng vo gia chng? p: - V n sau nn phi ngi k bn ngoi mi ngi. Trong lut ni: Tu--Na n ch i chng, ngi xung mt ch, sau suy ngh ... Hi: - Ngi xung l suy ngh (ngay) hay l nghe php ri suy ngh?

p: - Nghe c c Pht tn thn gii, nh, tu nn suy ngh. Hi: - Ngh g? p: - V ny c suy ngh: Vi nhng li ca c Pht phn bit ging thuyt, ta hiu r v ngh rng ngha l trong gii, nh, tu u thun nht mt v. V v ny li ngh rng ta sng ti gia m tu tp gii, nh, tu qua c mt ngy cng kh lm c, vy khng nn sng ti gia v cng nh mi ngc. Hi: - Mi ngc l g? p: - Nh ngi mi ngc tht kh lm cho trong trng c. ... sng ti gia m tu tp cng kh nh mi da ngc, tht kh thnh cng, lc ny ta lm sao co b ru tc, mc y phc ca-sa, tu tp phm hnh l c thot khi nh hu vi vo nh v vi. Hi: - Nh hu vi, nh v vi l g? p: - Nh hu vi l cy rung, trng trt, mua bn... lm cc s nghip th gian. Nh v vi l khng lm cc s nghip trn, tch nhin v dc. y gi l b nh hu vi i vo nh v vi. Cng mi ngi ri khi ch ngi cha bao lu, Tu--Na i tr li gp Pht. Ti sao khi chng cha ng dy, Tu--Na gp Pht m khng cu xut gia? V khi y (Tu--Na) ngh rng (nu ta) cu xin xut gia th anh em thn thuc ang ngi nghe php s gy tr ngi bng cch ni rng cha m ch c mt mnh anh l con, nu xut gia ri ly ai nui dng v ni nh vy xong, h s a ta v nh, gy kh khn cho s xut gia ca ta. Cng mi ngi ra v, i mt on ngn, Tu--Na tm cch quay tr li, n gp Pht v cu xin xut gia. Th nn, trong lut c n: Mi ngi t gi cha bao lu, Tu--Na n gp Pht v cu xin Th Tn ...

Sau khi La-Hu-La (Rhulakumra) xut gia, Pht khng cho xut gia nhng ngi m cha m cha cho php. Do , Pht hi Tu--Na: - Con c c cha m cho php xut gia khng? Php s ni: - Cu ny d hiu, hy t bit. Vic ng lm lm. Tm Tu--Na mun xut gia nn khng cn a thch nhng ni i chi, khng quan tm n vic c ly c n hay khng, ch vi vng tr v. S vic ny d hiu. A-ma, a-a (Amma, Tta - Hn dch l m, cha) hy t bit. Mt con ngha l ch c mt a con, khng c anh em. Php s ni: - Cha m ni nh vy v thng mn. Sng trong sung sng ngha l t b n ln cha tri qua s kh nhc. Va sinh ra, c nh mu bng b cho n ln, lun lun c cung cp y cc mn n ngon, i u cng bng xe nga nn chn khng ng t. Ngi cha bo Tu--Na: - n kh nh m con cn khng bit... Khng bit kh ngha l nu chia mt ci kh ra lm mi phn, th cng cha bit v tri qua c mt phn no c. Cu: n cht, ta cng khng ri con c ngha l cha m ni rng nu ta cn sng m con c cht, ta cng khng b con, hung chi ta ang cn sng th lm sao chia la con c. Cu: Tu--Na nm trn t l c ni nm trn t khng c tm lt. Hi: Cng dng ngha l g? p: - Nam n vi nhng m thanh ca nhc, n so, khng hu, t b... vui chi cng cc bn b. bn b dng nhng th vui ny khuyn d Tu-Na b nh (xut gia) hng th (n) nm dc. Hi: - n ngha l g?

p: - n ngha l thn mnh cng ph n hng th khoi lc ca nm dc. Cu lm cc cng c l ni n vic cng dng Pht Php Tng, lm cc vic b th, tu tp theo thin o, lm cc cng c. Gi thi im lng l c cha m khuyn d bng mi cch n ba ln b nh nhng Tu--Na vn khng i . Cha m ni vi bn ca Tu--Na (Sahyaka): - y l bn thn ca cc con, ang nm di t, ta ba ln khuyn mi dy nhng vn nm yn, v ta, cc con hy lm cho anh y ng xut gia. Khi y, cc bn thn n gp Tu--Na, ni n ba ln vi li l: - Ny bn thn i, cha m ch c mt mnh bn, nu quyt ch xut gia th khi hai bc tui gi ly ai gip . Nu bn xut gia th ba m bn s bun ru gy yu n cht, no c li g! L ngi sang trng m bn xut gia th s bng bt t xin n m thc n li d, khng va , khi c, khi khng c, ngy n ch mt ba, li ng mt mnh. Nu tu tp phm hnh th php ny tht kh. Bng mi cch khuyn can nhng thy Tu--Na vn khng i nh, cc bn bn vi nhau: - Hin ti nn cho anh y xut gia. Sau , cc bn n gp v khuyn cha m Tu--Na v c ba m anh cho php anh ta xut gia. Th nn trong lut c ni: - Bn b ca Tu--Na con ng Ca-lan- n gp cha m anh ta. Sau , h n gp Tu--Na v ni: - Hai bc cho bn xut gia ri. Nghe ni, Tu--Na rt vui mng hoan h ri khi mt t. Do tri qua by ngy khng n nn thn th Tu--Na gy m. Cha m tm ra cho bng nc thm, thoa du thm, chi gi u tc, cho n ung cc mn thm ngon v sau ba bn ngy sc khe anh ta li bnh phc. Khi y, Tu--Na ri l lm l t gi cha m v i n gp Pht, tha rng: Cu xin Th Tn cho con c xut gia. Hi: - V ny c Nh Lai hay c tng ?

p: - c T kheo . Khi y, bn cnh Th Tn c mt T kheo kht thc. Pht bo v ny: - Thy hy Tu--Na xut gia v cho th gii c tc. T kheo p: - Lnh thay Th Tn! V ny Tu--Na lm sa-mn, d vo hng tn qu v c T kheo truyn gii c tc. Do trong lut c ni: Khi y, Tu--Na c xut gia trong Pht php, th gii c tc v th tr hnh u . [Php u- (dhtaguna): Hn dch l qut sch cu bn phin no]. Th ngha l thc hnh. A-lan-nh ngha l trnh xa lng xm, nh ca, sng ni thanh vng (A-lan-nh) sng bng kht thc. Kht thc l khng nhn li dng d, t b 14 loi thc n. Nhn y phn to (pamsuklika) ngha l khng nhn y ca n vit. Kht thc theo th lp (Sapadnacrika) ngha l tun t i (tng nh). Thn Bt x (Vajjigm) l thn p ca vua Bt-x c v lng ti sn qu bu. Ti sn l ca ci x dng hng ngy. Qu bu l vt ct du khng cho ngi thy. V lng l s lng khng m ht. Thc n ung phong ph l hng ngy u c thm nhiu thc n ung. Sa son phng x l by bin ch ngi v tri cc tm lt ph. em 60 mm bc ln. Mt mm cha 10 ngi n, cng li c chng 600 v tng n ung. n l nhn ly. Hi: - Ly ngha l g? p: - Ly li sc lc cho bn i. em cho ngha l dng cho chng tng, tm khng cn luyn tic. T i vo kht thc, n t trong nh em thc n tha cch m, khng dng na ra ngoi vt b. Thc n qua mt hai m th chua v hi hm. Hi: - l go np hay go t? p: - Cm go t. Gi l ch (i t) v ngi xut gia khng c gi h l n t nn gi l ch. Cu: Hy vo bt ti.

Hi: - Ngi xut gia c ni nh vy khng? p: - c, bi v i vi vt m ngi ch xem thng mun vt b th ngi xut gia c th ni hy em cho ti hay b vo bt ti. Php s ni: - Thy c ngi mang cm tha i , mt T kheo kht thc ni: - Nu cn vt b th cho vo bt ti. V ny c c Pht khen ngi. Hi: - y l ch ring cm hay vt khc cng c? p: - c php xin v nhn tt c nhng vt b vt b, khng nn nghi ngi. Tay chn l khi kht thc a bt xung nhn vt thc nn by cnh tay ra n ci ch. Chn l phn t mt c tr ln (by ra) chng bn ngn tay. Ting ni ngha l khi nghe Tu--Na gi nn (c ta) nhn ra ting ni. Nh bit (nimittam aggahesi) l bit ba tng ca v ny. Tu--Na xut gia vo nm th 12 sau khi Pht thnh o. Tu--Na nc khc tm nm. Sau khi hc o c tm nm, v ny mi tr v thn Ca-lan-. Khi Pht thnh o c 20 nm th Tu--Na ri khi nh c tm nm, nn c t n khng nhn ra.... i vo tha vi ng ch. Hi: - Sao (c ta) khng hi ngay (vi Tu--Na) m li i vo tha vi ch? p: - C ta cm thy e s khng dm t tin hi nn vi vo trong tha. ... Nu tm cu ch, hy nhn ngi ang ngi n cnh bc tng. Ngha l by gi nhng nh trong thn u lm nh nh cha nc bn cnh tng v dnh cho ngi kht thc c dng ngh ngi ty . Do , trong lut c ni rng:... (v y) i ra ngoi v ngi n bn tng. Ti sao ngi... ngha l ngi cha hi Tu--Na rng ti sao ngi ngi n thc n tha bn tng, v ngi xut gia khng nn n thc n tn thc ny.

Ngi cha ni vi Tu--Na: - Khi cn nh, n nhng mn cao lng m v m con cn ch bai, hoc ni d, cng, lnh, nng, khng va ming. Nay con n thc n d c ny li nh n cam l, khng mt li on trch. Php s ni: - Cha Tu--Na phi ni nh vy v trong tm ng ta b bc xc khng by t c nn phi ni vy. Xa nay, cc v php s u truyn nhau gii thch nh vy. Cu: - Nm tay cng nhau v nh. Hi: - V sao cng vi ngi o trng (i) nm tay i v nh? p: - Tu--Na l ngi ch hiu nn khi cha nm tay th khng khng c. Sau khi v nh, c mi th thc, Tu--Na im lng nhn li. Hi: - trn Tu--Na th php kht thc, v sao cn nhn li mi (th thc ti nh) ca cha? p: - Tu--Na ngh rng xa nh lu, nu khng nhn li thnh ca nvit tt h sinh tm xu. Do thng xt h nn c nhn thnh mt ln; ngi nhn thnh phi bit r. Cu: - ng vng bc. Hi: - (Vng bc) c tng thoi hay vn? p: - y l tin (kahpana). (Cao bng) ngi (purisa) ngha l khng cao khng thp qu. Cu: - Ging tm mn sau l ging nh ch khut vng nn ging mn bn pha. Sng sm mc y mang bt l i th thnh. Hi: - Sao khng ch n vit n rc m li t i? p: - H mi (trc l c), trong lut khng ni n vic trn.

M c ngha l ngi sinh ra ngi khc. Vt thuc m ngha l vt thuc bn ngoi theo m v nh cha. Cu: - Sng ti tm ra... l ch cho s nhn h. Vt hi mn ca m con khi ta ci v n nay vn cha dng, ca ta cng cha dng, vt ca t ph con cng cha dng n. Cha dng n l ni ti sn c nhiu v cng. Con nn hon tc l ngi cha bo Tu--Na: - Con hy b y phc ca ngi xut gia, hon tc mc y phc th tc xinh p v hng th nm dc lc. Con xut gia khng phi v s lnh vua, khng phi v mc n nn hon tc rt d. Tu--Na ni: - Ny n vit, ti rt a thch i sng phm hnh, khng c tm tham luyn th tc, xin n vit ch phin trch. Tha n vit! Ti mun xin mt vic, ch tc gin. Cha p: - Lnh thay! Lnh thay ... ngha l ngi cha nghe Tu--Na ni nh vy nn vui mng khen ngi lnh thay. Tu--Na ni rng ly vi b may thnh bao ln v b vng bc vo v ct cht ming li ri t ln hn 10 chic xe em vt xung ch su nht di sng ln. Cu "V nhng nhn duyn ny" ngha l Tu--Na ni li t chi v dng bo vt ny lm g. Do nhng vt bu ny nn sinh ra cc phin no, nc, la, trm cp u do y m sinh ra. Dng c lng (lomahamsa) ngha l nu c quc vng thy nhiu bo vt th tt n mong cu, hoc trm cp th n cp ly, hoc b la t, nc cun tri. Do suy t su xa nh vy nn lng ton thn dng c ln. Gn gi c ngy m ngha l khi tri cha ti chia nhau trc sau, b tr ngi c sc canh phng, ng cht ca rt cn mt khng cho trm cp vo c, khng k th theo di c nn gi l bo v.

Gi ngi v tr vo ngha l cha Tu--Na to cc iu kin v ny hon tc nhng vn khng toi nn gi c v tr (ca Tu--Na) n bo: - Ch c con trc y thng yu nhau, hy lm cho anh y i . V sao? Tt c ti sn cng khng mua chuc c th ch c ph n c th lm cho ngi ta thay i. Cu: ... "Hay l chng v cc c ngc n xinh p trn tri (Kidis nma t ayyaputta accharyo yasam tvam hetu brahmacariyam carasi)". y l cu ni ca ngi v tr hi Tu--Na. V c ta thy nhng ngi dng St-l, nhng ngi qu tc t b ti sn qu gi, cung in, v con, thn quyn (m xut gia) nn cho rng cc v y v mong cu ngc n ci tri nn tu tp phm hnh. Khng phi v thin n ngha l khng phi v mong cu thin n. Nghe Tu--Na dng t ng c em ny p, th (ngi v) cho rng trc y v chng ng chung ging, nay gi l c em vi ngha em cng m nn c ta rt au kh v ng ln ra t. Ch quy nhiu ngha l khng nn em ti sn qu gi v gi p lm m hoc tm ti. Hy li dng ging ngha l ngi m bo Tu--Na: - Cu mong con tu tp phm hnh mi mi v nhp Nit-bn trong h khng nhng xin con li mt a con k tc dng h, ng ti sn b mt ht v khng ngi cai qun. Sau khi chng ta cht, tt chng b sung vo kho tng ca vua LXa-T (licchavi) vy xin li dng ging. Tu--Na p: - Vic ny rt d, con c th lm c. Hi: - V sao Tu--Na ni nh vy? p: - V Tu--Na c ngh nu ta khng cho dng ging th cha m khng yn cho ta v ngy m s lm phin ta. Nu ta cho a con th h an lng, khng cn lm phin ta na. Nh y, ta c yn trong o tu tp phm hnh. Nguyt hoa (Puppha - kinh nguyt) l hoa nc sinh trong thng. y l tn mt loi mu. Ngi ph n trong thi gian sp c thai trong d con sinh ra

mt cc mu, sau by ngy t ph v thnh mu chy ra. Nu mu ra khng ngng th tinh ngi nam khng ng yn m theo tri theo. Khi mu chy ht th tinh ngi nam mi ng li c v sau thnh thai. Nh m rung c cy ba k, sau khi cho qu nhiu nc vo ri gieo ging ln. Ht ging ni ln tri khp bn pha v nc ln m ht ging th khng bm vo bn nn khng mc r con c. Ngi n cng nh vy, sau huyt khng cn chy na, th tinh ngi nam mi bm li c v tr thnh thai. Nm ly tay v ngha l dt nhau i vo rng su cng hnh dc. Sau khi thnh o di cy B , trong 20 nm u cha ch gii cho cc t. Cc t mi nhp o nn c Pht cha ch gii cho h. Tu--Na khng bit ti-tng nn cho vic ny khng c ti. Nu v ny bit ti tng th d mt mng cng chng dm phm. Ba ln lm vic bt tnh ngha l ba ln cng v lm vic bt tnh nn c thai. Php s ni: - C hay khng? p: - C, bi v mt l hai thn th tip xc nhau; hai, ly y phc; ba, tinh chy xung; bn, tay thoa di rn; nm l thy; su c ting; by c mi. Do by vic ny ph n c thai. Hi: - V sao gi l thn th tip xc nhau? p: - C ngi n khi sinh nguyt thy th ham mun n ng. Nu c thn th n ng tip xc khp thn th th ngi n ny sinh ham mun v mang thai. y l tip xc nhau nn mang thai. Hi: - Th no l ly y phc? p: - Nh T kheo u--Dy (Udyi) v v cng xut gia. Cch bit lu, mt hm u--Dy n gp T kheo ny kia, tnh cm luyn i hai bn cng nhau lai lng n cc nn xut tinh lm d bn y ca u--Dy. V ny a y y cho T kheo ny ( git). Nhn y, T kheo ny ny a li lim ri li a tinh y vo n cn nn c thai. C ngi n khi c hoa thy, li tip xc vi y phc (c tinh) ca n ng th c thai nn gi l ly y phc.

Hi: - Th no l tinh chy xung? p: - Nh m o s Lc-T. Ngy xa c mt con nai ci i n ch ca o s. o s tiu tin nn tinh b chy xung ch y. Nai ci trong thi gian sinh hoa thy, ngi nc tiu y, sinh tm dm dc nn ung vo v c thai sinh ra o s Lc-T (Migasingatpasa). y gi l tinh chy xung. Xoa di rn nh cha m ca B Tt Thim (Smabodhisatta) sp b m. Thin -thch bit c nn ging h xung gp h v ni rng hy mau hp m dng (giao hp) s sinh con. Hai v chng xut gia tu o nn ni: - Chng ti xut gia, theo php th khng c lm vy. -thch ni: - Nu khng ha hp m dng th ly tay thoa di rn. H lm theo li dy v mang thai sinh ra Thim, nn gi l xoa tay di rn. Mn--B-Da v Chin--Bt-Th-a (Mandavya, Candapajjta) cng c sinh bng cch y. Hi: - Th no l sinh bng thy? p: - C mt c gi trong thi k hoa nguyt nhng khng c giao hp vi n ng. Do tnh dc qu mnh, ch nhn n ng l ghi nh, cc th n trong cung cng nh vy, v vy c thai. y gi l thy. Hi: - Th no l bng ting? p: - Nh loi chim c trng ch c con ci khng con trng. n ma xun, kh hu m p bt u c ting sm. C ch lng nghe ting sm l c thai. y gi l bng ting. Hi: - Th no l do mi? p: - Nh con tru ci ch ngi mi tru c l c thai. -ooOooTu--Na khng phi nh trn m lm vic bt tnh. Dc v sc ca hai bn nam n giao hp nhau th c s thc sinh. Ba vic hp nhau th sau sinh con. Tu--Na cng vy.

Khi a thn thy Tu--Na lm vic bt tnh lin ku ln ln rng... tt c cc vic lm ny l c php, ai cng bit c. Khi mi lm vic y th thn h thn thy, tun t cc v thin c tha tm u bit, cc thin thn u thy ngi hnh ng nh vy nn ku ln ln. Tun t, truyn cho n ci phm thin, n ci V sc, nhng ci khc u bit. Khi y, a b dn dn khn ln v cng m xut gia . Khi b Tc-chng ln tm tui, cng m Tc-chng xut gia. M sng vi cc T kheo ny, Tc-chng sng vi cc T kheo, u c thn cn cc bc thin tri thc (Kalynamitta). Do , trong lut ni: - C hai cng xut gia v tun t chng qu A-la-hn. Lin sinh tm hi hn ngha l v trc y lm vic bt tnh nn sut ngy m v y sinh tm hi hn: Ta lm vic bt li trong php li ch, tu tp phm hnh trong Pht php t ba t tr nhng ta khng c li ch ny. Nn gi l i vi li ch, ta khng c li ch ny. Ta b c li ngha l ngi khc xut gia c thin li cn ta khng c thin li m b nhn c li. Ngi phm hnh l gi trn c gii, nh v tu m ta khng gi trn c. Gy m ngha l t khi hi hn th n ung khng ngon nn mu tht kh ho, thn th hnh sc thay i nh l cy ho a sp rng. Gn mch u ni ln ngha l v mu huyt kh ho nn gn mch hin ra. Tm cng b tc ngha l tim cng kh th v b tc. Xu h gc u ngha l t xt thy mnh bt thin trong php thanh tnh nn sinh xu h. Khi cc T kheo i chi n trc phng, thy Tu--Na b gy m nn hi: - Trc y din mo hin gi rt ti vui, thn th xinh p, tay chn mp trn u n, nay v sao m gy g nh vy? Cc T kheo li ni vi Tu--Na: - Hin gi c bun hn g trong vic tu tp phm hnh, hay l khng thch i sng xut gia na?

Tu--Na p: - Tha cc trng lo! Chng phi ti khng thch i sng phm hnh, li bing tu tp trong php thanh tnh ny, ch v ti lm vic c. lm vic c ngha l c to php c nn lun thy n hin hin trc mt. Cc T kheo ni vi Tu--Na: - Hnh ng ca hin gi ch l nghi hi. Hi: - V sao gi l nghi? p: - Trong php lut thanh tnh, hnh ng bt tnh hnh m sinh nghi hi th khng th tu tp phm hnh na. Cc T kheo to phng tin gii ta ngh ca Tu--Na nn ni: - Ny trng lo! Khng phi vy u... ... c Pht dng cc phng tin ni php ly dc. Do , v tt c chng sinh trong ba ci m Pht ni v nm dc chng vin ly khng cn thn cn cc dc. Li khc nhng ngha nh nhau. Thuyt php dit ht i, t n Nit-bn, khng cn lun hi ba ci, nn khng cho i dc. c Pht ni v dc nh vy l phn bit khng thn cn. Nay thy giao hp ngha l Pht dy trnh xa vic bt tnh hnh m thy li cng v c lm vic bt tnh... ngha ny d hiu. c Pht thuyt ging nhiu phng php thot ly m hoc. Ngha l c Pht thuyt php cho chng sinh ch v dy h on tr m hoc kht i. Bi v tt c chng sinh khao kht nm dc nn Pht thuyt php khin h on tr. Dit ht ht ging ngha l c Pht thuyt php lm cho tr dit ht ging ba ci, i tn l Nit-bn. i ngha l i dc trong ba ci. Chng sinh do i dc tri buc nn khng thot ra khi ba ci. Tn ngha l dit ht i.

c Nit-bn ngha l chng sinh chn cnh gii vi by thc, nm o, bn cch sinh trong ba ci ny, t ch ny qua ch kia ri quay li... nh nhng si ch an dt vi nhau khng h thnh tm vi, khng gii thot khi i l b an cht, tn l dit ht. i tn l Nit-bn, nit l khng cn, bn l sinh, ngha l khng cn sinh na. Pht thuyt php tr dc ngha l lm cho tr sch dc nm trn v dc phin no. Bit r dc ngha l bit r tt c cc dc v iu phc c dc nn gi l bit. Kht i ngha l rt thm kht mong cu cc dc. T dc ngha l lun t duy v dc. Phin mun dc ngha l i vi nm dc, lun t duy v nhng iu cha tha mn nn sinh phin mun. Trn y l s trnh by theo o-. Cu trc ni v php th gian. Cu sau ni v php xut th gian. ... trng lo lm cho ngi bt tn th khng tin, cn ngi tin th lm theo php c ngha l lm cho ngi cha c tn tm khng tin trng lo, ngi c tn tm th thay i lng tin. Thay i lng tin ngha l i vi gio php sinh tm hi hn nghi ng. Ngi no c tn tm vi o th cng nh ni Tu di b gi thi bn mt cng khng lay ng. Ngi c tn tm ny cng nh vy. Th nn trong lut c ni: C ngi nh vy, khng c ngi nh vy. Khi y, cc T kheo em s vic bch vi c Th Tn. Cc T kheo bch cho Th Tn bit v c php m Tu--Na lm nhng khng phi v c tm mong Pht khen ring mnh cng khng phi Pht khinh bc ui Tu--Na ra khi php thanh tnh, cng khng phi da vo php c ny tranh ci nhau, ch v ni ra ng s tht m thi. Cc T kheo u ngh rng cu-php pht sinh nn h bch Th Tn: - Hin nay cu-php pht sinh, xin ngi ch gii cho cc t Thanh-vn.

Do s vic ny, c Pht tp hp cc T kheo tng. Do hnh ng xu ca Tu--Na vi phm vo php thnh-nhn nn Pht tp hp cc T kheo tng. Pht qu trch Tu--Na... Ngi no hnh ng theo c php th b qu trch nn c Nh Lai qu trch. C ngi tr gii tinh tn ngha l ai ng c khen ngi th Nh Lai khen ngi. Nh vy i vi ai c hnh ng thin hay c, Pht u khng che du. Nh trng hp Tu--Na ng b ch trch, nn trong lut c ni vi trng hp ng ch trch th c Nh Lai ch trch bng tm t bi. Pht ni: - Ngi l k ngu si, khng c g c. Si ngha l khng lm vic ng lm, lm vic khng ng lm, lm vic khng ph hp tc l lm vic bt tnh, bt tnh l chng phi php sa-mn. Pht hi: - V sao ngi lm vic nh vy, Ta ging dy vic ly dc... nh trc ni. Thy Tu Na lm php c, Pht vi tm t bi bo rng: Ny, ngi si m. Cng nh cha m t bi nhng thy con lm vic xu th cng la mng con mnh: V sao ngi ngu si lm vic nh vy! Th nn, trong lut c ni: Ny k ngu si, th rng ngi em nam cn t vo ming rn c, ch nn t vo n cn. Ming rn c, ai ng vo ming rn c th tht h b h thi. B cht nh vy tt hn, v nu t nam cn vo n cn th sau khi cht b a a ngc khng c ngy ra. Do , th rng t nam cn vo ming rn c l nh vy. t vo l b h thi ngay ngha l lm nh vy th cht ngay nhng khng b a a ngc, cn t vo n cn th b lun hi trong a ngc. Th em nam cn t vo la chy rc ch khng t vo n cn. V sao? Ngi ngu si b la t chy th c khi cht, khi khng cht. D b cht th ch thn ny chu mt cht kh ch khng nh vy m b a a ngc b kh no d di.

Cc php bt thin l php ca k xu. Php hoang d l php ca ngi sng ni hoang d. Ti ln l phin no ln. Mt thy php (Odakantika - m nc, nc ra sau cng) l khi lm vic phi php xong, dng nc ( ra) nn gi l mt thy. Ti ch vng v l ch c hai ngi, c th lm vic bt tnh. y l bt u cc php c. Hi: - V sao c Pht ni nh vy? p: - Trong php thanh tnh ny, do Tu--Na gy cu bn nn gi l Tu-Na l k phm cu bn u tin trong tnh php ny. Nh Lai dng cc phng tin ngha l ch trch bng nhiu cch. Ngi ny kh nui dng ngha l c che ch trong php m khng th t bo v c thn mnh nn gi l kh nui dng. Ngi khng bit ngha l sng tch ly ca ci th gi l khng bit v nu c ca qu bu nhiu nh ni Tu di cng khng va nn gi l khng bit . Thn t tp li mt ni ngha l cng tp hp li mt ch m khen nhau hoc v phin no nn khen nhau. Li bing c tm hnh ng ni ln ht cc trng hp li bing ny c Nh Lai phng tin khen ngi s t mun, bit , d nui, d sng. t mun l khng c tham lam, nhn s cng dng ty theo ngi khc. Ngi no gi s d nui th c th ch ng su tnh (dc cn) v khng chy theo su trn nn gi l d nui. D sng ngha l i vi bn s cng dng bit iu , bit va phi (trong vic nui sng) nn gi l d sng.

Khi c vt d ngon hay d u nhn ly v t mun l bit . Tnh v t mun bit nn gi l tnh. thanh tnh th khng b nhim trn cu, chnh l gi sch. Nhn gi sch trn cu nn gi l oan chnh. Li ni ba nghip u tnh, tr dit ba nghip bt thin th khng b ngi ch bai nn gi l oan chnh. Khng t li ngha l m by lm cho phn tn ht nhng phin no che ph thn nn gi l khng t li. V khng cho t li tc l dng mnh tinh tn. Gii c c Pht ch do cc T kheo, ngi thin c th tin nhn v thch ng vi cc T kheo. V sao? Nu ngi t mun bit th c th th tr. Do , h c c Pht thuyt gii-bn nh hoa nm mu c tun t kt li, nh tun t xu tng ht ngc by bu. Ging thuyt v i ny i sau khin cho s hi. Nu ngi no a thch hc v sng vi gii th chng qu A-la-hn hoc T--hm, A-na-hm, Tu--hon. Ngi no khng c nhn duyn t c nh vy th cng c sinh thin. Nu c Pht thuyt ging A-hm di hay A-hm ngn th ngi thin cng c th tn th. Gii l hc a. Hc a l g? p: - L php thin nh, tam mui. Th no l hc a? Ngha l nhn vo 10 php m ch gii khin cho chng tng c an n. An n ngha l khng nguy ch. Ngi no th tr cm gii do Nh Lai ch nh th trong i tng lai c sng rt an lc nn gi l an n. Pht dy: Ngi no chp nhn li Ta dy th Ta s ch gii cho h. Ngi no khng chp nhn li Ta dy th Ta s khng ch gii m ch ni v nhn duyn cn bn, cng khng c iu phc h. Do , trong lut c ni nh vo mi php lm cho chng tng c an lc, nh bo rng hnh ng ny khng c ti, hnh ng ny c ti, lc ny nn lm, lc ny khng nn lm, lm cho ngi a thch hc gii, khng cn nghi ng. Th nn trong lut c ni: Ch cho T kheo bit tm qu ch khng ch cho T kheo khng bit tm qu. V php ny lm cho T kheo bit tm qu c an lc. V sao? Bi v T kheo khng tm qu th khng c nhp chng, tp tng, b tt, t t.

T kheo tm qu c an lc bi v c nghe v thin nh, tam mui, v khng b T kheo khng tm qu gy phin no. Do , trong lut ni: - T kheo tm qu c an lc. on tr phin no hu lu trong hin ti. B phin no hu-lu trong hin ti (Ditthadhammika sava), khng h tr nm tnh nn ngay thn ny c hnh ng bt tnh, hoc b ngi bt, nh, git hoc t hi hn. on tr ht nhng kh no nh vy lm cho c gii thot. Ch ng T kheo khng tm qu. Khng tm qu l k ph gii. C thuyt ni c Pht ch gii cho hng ngi lm php bt thin m khng bit xu h. Khi Nh Lai ch gii ri, nu h lm c m cn hi ngc li ngi khc rng thy ti lm iu g, nghe ti lm iu g, ti b ti g... bng mi cch gy phin lon cho chng tng nh vy th do ch gii ri nn chng tng em php T-ny ra tr pht T kheo ph gii v h khng chy ti c. Th nn trong lut ni ch ng cc T kheo khng tm qu v ngi tm qu c sng an lc. nu T kheo c tm qu th a thch hc gii lut iu ny nn lm, iu ny khng nn lm. on tr hu lu trong tng lai. V khng on tr nm tnh nn lm theo php c, sau phi b a a ngc, chu cc kh no, khng phi ch chu mt ln l ht m cn phi b lun chuyn trong y vi v s kip. V vy, Nh Lai ch gii on tr nhn duyn ny. Ngi cha tin c tin. Nh Lai ch gii ch v nu c T kheo thin no ty thun gii lut, y uy nghi th ngi cha c tn tm trng thy (v y) s sinh tn tm v ni rng sa-mn Thch-t ny ch tm tinh tn, lm c vic kh lm, rt ng tn trng. Nh thy nh vy, h sinh tn tm, nu ngoi o thy tng T-ny th ni rng cc T kheo ca Pht cng c (sch) Vi- nhng chng ta khng khc nn h sinh knh trng. Do , trong lut c ni lm cho ngi cha tin c tin. Ngi tin cng thm tin. Nu thy ngi c tn tm xut gia, m ty thun theo gii cm c ging dy, mi ngi rt cung knh v ni rng ti sao v y (lm c vic) trn i n ch mt ba trong ngy, tu tp phm hnh, h tr gii cm. Thy nh vy ri, tn tm mi ngi tng trng. Th nn trong lut ni rng lm cho ngi tin cng tin thm.

Khin cho chnh php trng tn. Chnh php c ba hng l: Mt, hc chnh php lm cho trng tn; hai, tn th chnh php lm cho trng tn; ba, c o lm cho chnh php trng tn. Hi: - Th no l hc tp lm cho chnh php trng tn? p: - Hc tp ba tng lm cho trng tn tt c nhng li Pht dy, gi l hc tp chnh php. Thc hnh 12 php u , 14 uy nghi, 82 i uy nghi, gii, thin nh, tam mui c dy trong ba tng (Terasa-dhutagun - 13 hnh u - cuddasa-khandhaka-vattni, dveasti mahvattni, silsamdhivipassan) gi l tin th lm cho chnh php trng tn. Chng bn qu sa-mn v Nit-bn gi l c o lm cho chnh php trng tn. Nh Lai ch gii khin cho cc T kheo ty thun. Ngi no ty thun y th c thnh li. Th nn hc tp gii lut l ng u trong vic lm cho chnh php trng tn. V yu mn tn trng gii lut nn c kt gii. i vi bn T-ny l Phtng T-ny, Kh-x T-ny, iu-trc T-ny v Kt-gii T-ny, phi rt yu mn tn trng. Th nn trong lut ni v yu mn tn trng tng T-ny. Php s ni: - Vi tt c nhng cu trn, u, gia v cui, cc v hy t hiu ly. i vi ti phc trong lut, cc T kheo phi hc k. Th nn trong lut, Pht dy: - Cc T kheo hy t thuyt gii. Hi: - Li ny c ngha g? Ngha l Pht bo cc T kheo rng: Ta ch gii, cc ng nn thuyt, nn th tr, nn hc tp v dy bo cho ngi khc. Ni th ny: - T kheo no hnh dm, b ti Ba-la-dy, khng c sng chung. Lm nh vy l on tr php cn bn. Khi xc nh nh vy ri l kt gii Ba-la-dy ln u. Sau do hnh dc vi vn nn ch thm. Nay s trnh by s vic y. Nh vy, v cc Thanh-vn, Pht ch gii. Th nn trong lut ni v cc T kheo m ch gii. - Ht phn ch gii th nht-

---o0o--Php s ni: - Nu cu no kh hiu, s gii ngha. Ti xin trnhby: Khi y, c mt T kheo. Cu ny d hiu. ... em thc n ung d d con vn. By gi, trong rng ny c nhiu T kheo hnh tm t bi nn nhiu loi sc sinh khng cn e s na. Cc loi chng, nai, vn kh, cng, ph thy, nhn tr... cc loi cm th khc i li chi a cc thin phng. Khi y, c mt T kheo thy trong by vn c mt con vn ci mp mp d coi nn em thc n d n v cng lm vic bt tnh. Trong lc T kheo lm vic bt tnh ny i vng. ... Xem xt cc phng ngha l c cc T kheo nc khc n thm ving Th Tn, nhn nn n ni ny. Sng sm y, sau khi cc T kheo dng thc n ca khch (agantukabhatta) xong, h suy ngh: - Chng ta nn i xem phng ca cc T kheo. Th nn trong lut ni l i xem cc phng v h n ch ca T kheo kia. Thy cc T kheo kia n, con vn m trc y cng T kheo lm vic bt tnh cho rng cc T kheo ny cng nh T kheo trc nn chy n ch cc T kheo v ra iu b khiu dc nh trc y tng hnh dm vi cc T kheo kia bng cch vnh ui ln hng dc cn v cc T kheo v biu hin thi dm dc. Mong i cc T kheo p ng nhng ch mi khng thy nn con vn t lm nhng ng tc dm dc khu gi cc T kheo. Cc T kheo mun con vn mun lm vic dm dc nn bo nhau: Chng ta hy np vo ch khut, ch v kia i kht thc v, s thy hnh ng ca h. Chc l trng lo (saccam vuso). Chc l tht khng h di, nh bt c k trm vi tang vt th khng dm che du. Tht l trng lo khng lm nh vy phi khng? Dc cn ca ngi n khng khc ca sc sinh ci. S ch gii ca c Pht l nhm vo s vic ny. Gp g ngi n ngha l tip xc, nm, ma st. Hnh ng bt tnh ngha l cng vi th ci cng vy, tt c cc ng tc y u l php c.

Ny trng lo! Thy hnh ng vi phng tin nh vy cho n cng loi sc sinh, b ti Ba-la-dy khng c sng chung ngha l nu hnh ng bt tnh cng sc sinh n cng thnh ti Ba-la-dy. Php s ni: - Ty (phm m) ch thm cho (gii ny) vng chc. Gii c hai php. Mt, ti ng nhin trong th gian (lokavajja pannattivajja); hai, ti v vi phm li dy bc thnh. Tm ai tn sng php c l b ti theo php lut ng nhin th gian. Ngoi ra, nhng gii ti cho Nh Lai ch u ty theo php th gian (m ch ra) on tr kt s, khin cho gii c bn vng. Tr trong mng, ngha l trong mng th khng phm. Ty hon cnh m ch th khng thuc tnh ti. Nh trng hp gii n nhiu ln, n chng ring, l ch ty hon cnh khng phi tnh ti khng phm theo php th gian. Nh vy l Nh Lai ty tng trng hp m ch gii cho cc T kheo. - Ht Phm Con Vn ---o0o--Php sp trnh by sau y l c pht sinh do Bt-X-T (Vajjiputta). BtX-T c iu-t (Devadatta) kt lm b ng ph ha hp tng. Vic ny pht sinh do Bt-X-T. Sau Pht Nit-bn 100 nm, xy ra s vic phi php, phi T-ny, phi Pht-gio u do nhm Bt-X-T m c. Nh lut c ni: Sau khi Pht ch gii, Bt-X-T n nhiu, ng nhiu nn pht sinh dc, li khng x gii m lm vic dm dc nn sau thn quyn ng ta b bi hoi. Bi hoi l b hnh pht ca vua nn h phi trn chy, b cht, b chia la. Thn th b bnh hon hnh h au n ngha l thn th suy yu bnh hon nn rt au kh. i c A-Nan, chng ti khng c hy bng Nh Lai, khng k ti li Nh Lai, khng ph bng php, khng hy nhc chng tng. Chng ti t hy bng mnh nn khng cn c phc c, uy nghi. T nay, chng ti s tu tp theo chnh php. i vi 38 php qun (Atthatimsrammana) chng ti s tun t tu tp php B . Nh tu tp theo A-la-hn o ny m tr tu c tng trng, lm cho chng ti t b php ca bch y th tc, an tr ch thanh tnh, t n ch khng cn vic g lm na.

A-Nan p: - Lnh thay! y l A-Nan khng bit tm ca h, ch nghe li pht nguyn to ln ca h, nu c nh vy th rt tt cho nn khen hay thay. Khng th c vic y l li ni ph nh. Nu c kt qu th ni rng c nh vy. V khng c kt qu nn ni khng c nh vy. Nh Lai qun st nhm Bt-X-T khng c nhn duyn, nu Ngi cho h th gii c tc th bn h s b phm ti Ba-la-dy khng c sng chung. Do , trong lut ni khng th c, cho n khng cho th gii c tc. Nu chng tng cho h gii c tc th tri vi php thanh tnh v h khng thnh sa-mn m ch a v sa di. Nu h a v sa di m tn trng chnh php th c th chng c nh tu tp. c Pht khng cho gii c tc hay cho gii c tc u v lng thng tng. V sao? V vi k khng ph gii, trong php thanh tnh ny nh nhn duyn bit cung knh tn trng th khng bao lu h s c o. Th nn, trong lut ni nu c ngi xut gia, th (c trng hp) cho h gii c tc v (c trng hp) khng cho gii c tc. Ba php ny y , Nh Lai v mun ch gii nn bo cc T kheo rng cc ng nn thuyt gii nh vy. Nu T kheo khng c cng tr. Php s ni: - Trong lut ny y , ti xin gii thch, ch nu l ch chung khng ring cho ngi no. Php s ni: - Trong cu vn gii, trong gii bn, trong cu vn nn, ai mun bit xem trong bn T-ny. Cc i c c thn thng gii thch ra cho mi ngi bit khi tp hp chng. Hi: - Th no l bn? Mt, bn (sutta - kinh phn); hai, ty bn (suttnuloma); ba, li php s (cariyavda); bn, t (attanomati). Bn l tt c lut tng. Ty bn l bn s vic ln, nh Pht dy cc T kheo: Ta ni vic ny l bt tnh nhng khng ch gii nhng vic ny ty thuc bt tnh ch khng

thuc tnh, nn gi l thuc bt tnh. Ny cc T kheo! Ta ni vic ny bt tnh m khng ch gii nhng vic ny ty thuc tnh th gi l thuc tnh. Ny cc T kheo! Ta ni vic ny tnh nhng vic ny ty thuc bt tnh, khng ty thuc tnh th i vi cc ng n thuc bt tnh. Ny cc T kheo! Ta ni l tnh nhng n ty thuc tinh th i vi cc ng, n thuc tnh. y l bn s vic ln. Th no l li php s? Khi i chng 500 v La-hn tp hp, kt tp v truyn b lut bn m Pht thuyt, gi l li php s. Th no l t ? bn lut, bn ty lut, li php s li, mun lm th ty phng tin m lm, nh dn kinh, lun, lut ni rng ra, dn li php s ni ra, gi l t . Hi: - y ngha l lm m khng t chuyn, trc ht phi quan st phn cn bn ri qun st n ngha ca cu, phn bit r ri cn nhc tng vn , sau xem xt li dy ca php s, nu ng theo vn ngha th chp nhn, nu xt khng ng th b, mi gi l t . Theo t ngha l li php s xc quyt th nn qun st r li y nu tng ng vi vn ngha ca ty bn th chp nhn, ngc li th khng chp nhn. Theo li php s nhng theo ty bn th xc quyt nh vy, nu xt thy tng ng vi vn ngha ca ty bn th chp nhn, ngc li th b. Theo ty bn v bn u xc quyt nh vy th khng thay i c nh chng tng yt-ma th khng khc g nh Pht cn ti th. Php s ni: - Nu qun st ty bn m khng hiu r th xem xt cc bn ch gii v kinh, nu tng ng th chp nhn. Php s ni: - Nu hai T kheo ct vn nhau. Mt bn ni tnh, bn kia ni bt tnh th xem xt bn v ty bn. Nu bn v ty bn u ni tnh th tt (chp nhn), nu ni bt tnh th khng chp nhn (bn kia). Nu mt T kheo xt bn v ty bn tnh, li cn a ra nhiu vn ngha dn chng m T kheo kia th c t vn ngha th theo li v T kheo th nht. Php s ni: - Nu c hai T kheo u c vn ngha nh nhau th nn suy i ngh li cn nhc ngha ca bn l nn chp nhn hay khng nn chp nhn.

y l ngi hc bn loi t-ny. Nu l lut s th phi c ba php (Tilakkhanni) mi thnh tu. Hi: - Ba php l g? p: - Mt, c tng thng sut, thuc lng y vn t ngha ca lut bn. Hai, gi vng lut bn khng ln ln (Asamhra). Ba, theo thy, tun t hc tp th tr khng cho qun mt. Hi: - Bn l g? p: - Tt c tng lut gi l bn. c tng thng sut ngha l nu c ngi hi khng theo th t ca cu th khng cn suy ngh m vn p c theo cu hi. Thuc lng hiu r y ngha l phn bit r rng, gii thch c cu vn v ngha ca lut bn v bn ch gii. Gi vng khng b ln ln ngha l c tm tm qu gi l gi vng. Ngi khng c tm qu tuy hc rng hiu nhiu nn c knh trng cng dng nhng khng sng theo php lut, l gai gc trong Pht php. V sao? V h hay ph ha hp tng, cng hay quy nhiu chng tng. Ngi c tm qu th i vi gii thng c tm qu, cho n mt mng cng khng v s cng dng m ph chnh php. Nh c tm qu nn c gii lut. Khng tp nhp l khng b ln ln cc cu vn. Nu c ngi hi n th tun t tr li. Nu tr li cu lut vn v ch gii bng ngha in o th cng nh ngi i qua m gai, tht kh vt c. Nu c ngi em l (in o) ny ra hi th nn tr li bng cu ni ca h. Nu b ngi hiu bit vn nn th p theo cu hi khng b lc . Nh em chn vng ng m s t (?) khng b chy nn gi l khng xen tp. Tun t theo thy hc tp th tr khng qun ngha l (nh r) u-Ba-Ly th tr ( lut tng) t Nh Lai, -T-Cu (Dsaka) th tr t u-Ba-Ly, Tu-Na-Cu (Sonaka) th tr t -T-Cu, Tt-Gi-B (Siggava), th tr t Tu-

-Na-Cu, Mc-Kin-Lin-T -Tu th tr t Tt-Gi-B... cho n Chin--Bt (candavajji) th tr t -Tu... nh vy, cc v thy truyn tha cho n ngy nay. Nu bit r nh vy gi th tr kin c. Nu khng th nh ht tt c danh hiu cc v thy y th cn phi nh danh hiu mt, hai v. V ny c y ba php trn th gi l lut s. L lut s, khi chng tng tp hp gii quyt cc trnh s, i vi s vic ny v lut s trc tin phi xem xt su php cho tht chnh xc ri mi p. Hi: - Su php l g? p: - Mt, qun x (vatthu); hai, qun bn (Mtika); ba, qun cu vn (padadhajaniya); bn, qun ba on (tikapariccheda), nm, qun ti trung gian (antarpatti), su qun v ti (anpatti). Hi: - Th no l qun x? p: - Khi n cha phi che thn bng c, cy, l, nu la hnh khng che thn m vo cha th b ti t-kit-la. Sau khi qun xt ti tng ri, li cn c vo lut bn lm chng dp tt tranh ci; gi l qun x. Hi: - Qun bn ngha l g? p: - Nu c ni di th phm ti Ba-dt . y l ti thuc nm thin. Qun xt tnh cht ca ti trong tng thin, ly bn lm chng dp tt s tranh ci, gi l qun st bn. Hi: - Qun st cu vn l g? p: - (Hnh dm vi) thn xc cha b hoi th phm ti thu-lan-gi. Nh vy qun st tng tnh cht ca ti trong by t ti tng ri ly bn lm chng dp tt s tranh ci, gi l qun st cu vn. Hi: - Th no l ba? p: - Tng-gi-b-thi-sa c ba phn, ba-d- c ba phn, qun st trong ba phn ny ( phn quyt?) ri ly bn lm chng dp tt s tranh ci.

Hi: - Th no l qun st ti trung gian? p: - Trng hp ni la m b ti t-ct-la. Nh vy, qun st v ti trung gian trong gii bn v ly bn lm chng dit ti tranh ci. Hi: - Th no l v ti? p: - Khng th lc, khng c tm trm, khng c tm git hi, khng c ni di, khng c tm nu ra, khng c lm, khng bit. Nh vy, qun st tng vic khng c tng ti, ly bn lm chng dp tt tranh ci. T kheo no bit r bn php t-ny, thng tho ba php, bit qun st su php th thnh tu trong vic dit tr chnh php. T kheo no dit trnh php ri m khng b pht sinh tr li th khng khc g Pht cn ti th. T kheo no phm gii ch, phi n gp lut s, em nhng nghi ng ca mnh v vic ny ra hi. Trc ht, v lut s phi xem xt k, nu c ti th p c, khng c ti th p khng, cn phi sm hi th bo h sm hi, nn ch h php A-ph-ha-na (Abbhna - xut ti) th bo nn cho, nu khng nn cho th bo khng cn cho. Thy c ti tng ca ba-la-dy, khng nn bo rng ng b ba-la-dy. V sao? Ba-la-dy u l dm dc v di tr th tng trng d biu hin, cn hai gii git v trm th tng trng kh bit r. Nu do s vi t m phm th ty theo s vi t m gii thch. Th nn khng nn trc tip ni ngay vi ngi cn h nghi rng ng phm ti ba-lady. Nu h c thy, nn p rng ng hy tr v hi li thy mnh, v bo h v i. Nhng khi n gp lut s (thy h), h hi rng ti ny nh th no. Lut s ny xem xt ti tng y c th cha tr c. Nghe li lut s ny dy xong, T kheo ny phi tr v bo li vi lut s l cha tr c. Lut s ny ni: - Lnh thay! V lm theo li ni y. Nu h khng c thy, th bo h hi cc v ng hc. Nu ng hc bo c th cha tr v h tr li bo vi lut s. Lut s p: lnh thay! Nu h khng c ng hc th bo h hi t. Nu t p l c th tr v h tr bo vi lut s. Lut s bo: Lnh thay! lm theo li ni y. Nu t thy c ti tng th khng c ni rng thy phm ti ba-lady. V sao? Php s ni: - Nn ni (vi h) rng kh c Pht ra i, kh c i xut gia, th c tc kh hn. Sau khi ni nh vy xong, lut s qut dn sch s

phng c v bo T kheo ang nghi ng kia ngi yn sut ngy. Sau , cho h 30 php thin bo hy qun st. Nu gii khng b bnh th php thin n vi ngi qun, c uy nghi thng sut v tm nhp nh. Khi h ngi trong nh qua mt ngy m vn khng bit r th n gi i ng lut s n hi h: - Trng lo! Tm thy th no? p: - i c! Tm ti vn trong nh. Lut s li ni: - Ngi xut gia kh lm, i vi php sa-mn cn thn ch bung lung, cn phi tu hc. Nu ngi ph gii m thin th tm khng c nh nh ngi trn gai. V sao? B la ca tm tro hi thiu t, cng nh ngi trn nng, khng c an nh nn h ng dy i. Nu lut s n ni vi h: - Trng lo! Tm thy th no, c nh khng? p: - Khng nh. Lut s ni: - Ngi th gian gy ti th khng th che du. Khi va lm xong, thin thn h thn bit r trc. Li na, sa-mn, B-la-mn bit c tm ngi. Trng lo! Thy hy ty nghi tm ni an n (sotthi) sng. Ht phm bn loi T-ny v ba php ca lut s. Ch Gii Lut Thin Kin -Quyn Th Su--- o0o ---

Quyn th by
Php s ni: Sau y s gii thch tng cu trong lut. Ch gi l (danh) trong lut vn khng ch cho mt s vic m bao gm ngi, tu tp, sinh ra, tn, h, gii, cha, hnh ng, tui tc. Sau y, ti s trnh by r tng vn trn. Ngi (puggala) l ngi no hoc cao, thp, , en, trng, mp, m. S tu tp (Yutta) l tu thin nh hoc v tng s, hoc v hc vn.

Sinh ngha l sinh vo nh St--l hay B-la-mn hay T-x hay Tu- (Jacca - khattiya, brmana, vessa, sudda). Tn, c khi tn Pht--lc-ct-a, hoc m-v-lc-ct-a, hoc Tng-gi-lc-ct-a [nma (buddharakkhita, dhammarakkhita, sangharakkhita)]. H, hoc l h Ca-chin-din, B-txoa, Cu-t-d (gotta - kaccyana, vsettha, kosiya). Gii, ty theo gii cm m h th tr (sila). Cha (vihrin) t vin m h c tr. Hnh (gocara - ch i li, vt thc) l hot ng, sng theo nghip. Tui tc (Samp.Thera) l nm, mi, hai mi, ba mi tui. Ch gi l (danh) trong vn lut ch cho cc s kin trn. Nu hnh ng T kheo th c gi l T kheo. T kheo l ngi i xin (kht-s). D c (xin) c hay khng cng gi l kht s. y l hnh ng ca ngi thin. c Pht, Bch-Chi-Pht, Thanh-vn u thc hnh php kht thc. Ngi ngho hay giu m xut gia hc o, t b tru b, rung vn, vic nh v cc cng vic nui sng bng s nghip th tc th i kht thc sng ch khng c t hu, u phi ly bn bin lm nh , gi l T kheo. Y-phc phi em ct rc ra (bhinnapatadhara) ri mi mc l lm mt gi tr ca y, dng kim ch may li, lm cho khng cn mn m na m tr nn th xu. Y phc ny trc y trng p, nay dng v cy nhum ph mt mu ca n, tr thnh y c, ngi x dng y ny gi l T kheo. Th nn, trong lut c ni rng ai thng mc y phc b ct rc ny th gi l T kheo. Cng c lc gi sa di l T kheo (kht s). Nh c n vit n thnh T kheo, sa di tuy cha th gii c tc nhng cng gia nhp vo s T kheo; trng hp ny gi l mang tn T kheo (danh t T kheo). Cu: Trng lo, ta cng l T kheo ... y l gi danh T kheo. Php s ni: - Ti sao gi l gi danh T kheo? Nh trng lo A-Nan i ban m, thy mt T kheo phm gii nn hi: - i! y l ai vy? T kheo phm gii ln ting p rng ti l T kheo. Trng hp ny gi l gi danh khng chn tht. Thin lai T kheo (ehi-bhikkhu). C ngi bch y (th tc) n cu xin Th Tn xut gia. Th Tn qun st cn c ca h, nu y nhn duyn c th c th Ngi gi: Thin lai T kheo (hy n y ny T kheo!). (c Pht gi nh vy) ru tc ngi ny t rng v tr thnh T kheo.

Gi y ngha l t trong tm y nhiu mnh (rattapamsuklantara), Nh Lai a bn tay phi mu hong kim ra, bng ting phm m (Bramhmaghosa) gi hy n y (thin lai) tu tp phm hnh tn dit ngun kh. Nghe Pht ni cha xong, v ny thnh T kheo, c gii c tc, c y c ba y ca-sa ti sng nh hoa sen , vai tri mang bt t mu nh cng hoa sen xanh (nluppala), kim (csi), ch (bandhana), dao co (vsi), ti lc nc (parissvana)... Tm vt ny l dng thng dng ca ngi xut gia. Th Tn lm ha thng va l gii s. V ny t nhin c y oai nghi, n bn Pht em u mt ly st chn Ngi ri ngi qua mt bn. Php s ni: - T khi Th Tn c o cho n khi vo Nit-bn, c bao nhiu v thin-lai T kheo? p: - T kheo nh vy c mt ngn ba trm bn mi mt v (1341). Hi: - Tn h cc v y l g? p: - Nhm A-nh Kiu-Trn-Nh (Annta-Kondanna) c nm v. Tip n l con trng gi Da-Thu (Yasa) mt v v nm mi bn ngi bn thn (sahyaka) ca v y. Bt-Qun (Bhaddavaggiya) c ba mi ngi. X-Tr-La (Purnajatila) mt ngn ngi. Hi v i Thanh-vn (Aggasvaka) c hai trm nm mi ngi. ng-Qut-Ma-La (Angulimla) l mt ngi. Do , trong lut khen ngi 1.341 v. Mt ngn ba trm, Bn mi mt ngi, C tn tm ln, ch thn gp Pht. Nh Lai t bi, a tay hong kim, Dng phm-m gi, Thin lai T kheo. C y bt, c ng lc. Bc c i tr tu cng u c gi l thin lai T kheo ch khng phi ch ring cc v T kheo thin lai trn. Li c cc v thin lai T kheo khc

nh nhm T-Lu-B-La-Mn (Selabrhmana) ba trm ngi, nhm MaHa-Kip-Tn-Na (Mahkappina) mt ngn ngi, mt vn ngi nc Ca-duy-la-v (Kpilavatthu) v mt vn su ngn ngi cng xut gia vi Ba-d-la-ny B-la-mn (Pryanikabrhmana), h u l bc thin lai T kheo. S vic ny c ni n trong kinh tng, trong lut tng khng nu ra tn cc v y. c gii c tc bng quy y ngha l c ba ln cu vn ba quy y th c gii c tc. Nh trong lut c cc trng hp c gii c tc nh: - Thin lai T kheo, ba quy y, c gio th, vn p, th trng php (garudhammapatiggahana-upasampad), nh s gi (Dtena-upasampad), vi tm ln ni (atthavcika-upasampad), bch t yt-ma (ntticatutthakamma-upasampad). Php s ni: - Trng hp c gii c tc vi thin lai v ba quy y th ni. Cc trng hp khc nh: c gio th m c gii nh trng hp Pht bo Ca-Dip rng: ng nn hc nh th ny. i vi bc thng trung h ta, ta u c tm tm qu. Pht bo Ca-Dip rng: T nay ng nn nghe k tt c thin php v khc vo ct, ghi vo tm, vi ngh rng ti ang ch , lng tai nghe php. Pht bo Ca-Dip rng: ng nn hc nim thn nh vy khng nn b qua. Ny Ca-Dip! Nn hc nh vy. i c Ca-Dip nh c (Pht) dy bo nh vy nn tc th c gii c tc. S c gii c tc ca Ca-Dip l nh thn lc ca Pht. c gii c tc do vn p nh trng hp Pht cho Tu-Ba-Ca (Sopka) th gii c tc. By gi, ti cha Ph-b-la-dy (pubbrma), ang i kinh hnh, c Pht hi sa di Tu-Ba-Ca v tn ca phng trng (uddhumtakasannmt trong 10 php qun bt tnh) v tn ca sc, hai php ny ng nht hay khc nhau. c hi theo 10 bt tnh, Tu-Ba-Ca p theo tng php. Pht lin khen ngi: - Lnh thay! V hi tip rng: Con bao nhiu tui? p: - Con by tui. Pht bo vi Tu-Ba-Ca rng con tr li ng n cc cu hi vi tm chn chnh ging nh bc Nht-thit-tr. Ta cho php con th gii c-tc. y gi l c gii c tc nh hi p.

Th trng php c gii l trng hp T kheo ny Ma-Ha-Ba-X-Ba- chp nhn th tm trng php nn c gii c tc. Sai s th gii c tc nh c ny Bn-ca-Thi (addhaksi ganik) sai s. Tm ln ni c gii c tc ngha l (gii t ny) sau khi T kheo ny bch t yt-ma ri, li c T kheo bch t yt-ma na (mi c gii) nn gi l tm ln ni c gii c tc. Bch t yt-ma c gii c tc l php m cc T kheo ang s dng hin nay k c trng hp tm ln ni c gii c tc. Php s ni: - Cn c bn lut, ti s trnh by s vic trn. Pht bo cc T kheo rng: Ta cho php cc ng th gii c tc bng cch c ba quy y. Nh vy l Pht cho php cc T kheo th gii c tc bng cch y. Thin (Bhadra - hin ti) l khng c. i ny, ngi phm (t khi) tu tp thin php cho n chng qu A-la-hn u c gi l ngi thin. Hon thin v gii, nh, tu, gii thot, gii thot tri kin (Sla, samdhi, pann, vimutti, vimutti-nnadassana), ngi c trn vn c nm phn ny th gi l ngi thin. Chn chnh (Sra - phn ct li, c gi tr), gii l chn chnh ti thng nn gi l chn. Nh vi bch ip c nhum bng mu xanh, sau khi c mu ri th c gi l vi xanh. T kheo chn chnh cng vy, nh ni gii nn c gi l chn T kheo. Tr b ht phin no, chng lu tn la-hn cng c gi l bc chn-nhn. Hu hc (sekha) l phm phu cng by hng hc-nhn ang hc v ba hc, gi l T kheo hu hc. V-hc (Asekha) l bc vt qua a v hu hc, t n qu v trn cng, t y khng cn g phi hc na, cc lu khng cn, nn gi l v hc. Tp tng T kheo l tp hp tng vi ti thiu l nm v. Nhiu hn (nm v) l ty theo yu cu nhiu hay t. Nn ly dc (chanda) l ly dc trong hin ti. Tng ha hp, khng c ngi b c ti, th cng nhau ha hp tc php yt-ma. Bch t yt-ma l mt ln bch v ba ln yt-ma (thianusvanhi ekya natiy).

ng php yt-ma l tin hnh yt-ma ng php. Khng xu ( akuppa-khng xao ng) l ngi khng c li tc php ytma. Tm thin chng khng th ph hoi ngha l khng c iu ng ch nn gi l khng xu. Thin ngha l tc php v lm theo li dy ca Nh Lai mt cch tt p. Tc l c tng ca bc trn, cng gi l t n. Hi: - Tng ca bc trn l g? p: - Hnh tng ca T kheo l tng bc trn, v nh bch t yt-ma nn c c tng bc trn. y gi l bch t yt-ma c c tc gii. Ti s trnh by v bch t yt-ma, nhng phn khc s gii thch sau. A-Ba-LuCa (Apalokanakamma) (hn dch l bch chng vi tng vic nh), bch yt-ma, bch nh yt-ma, bch t yt-ma. Nhng php yt-ma trn tun t c x dng t u n cui trong Tc--ca (khandhaka-kin--phn on) v Ba-l-b-la (Parivna-phn ph lc). Ti s gii thch rng. Trnh by trong ngha l tun t gii thch lm cho ngi c d hiu nhng phn rc ri trong Ba-la-di u tin cho n phn cui. Trong ny, chng tng tp hp l ch cho cc v T kheo c bch t yt-ma, nu T kheo no lm vic bt tnh th b ti Ba-la-dy cn cc T kheo khc u gi l T kheo, tc l T kheo cng cc T kheo khc trn i sng trong gii php. Gii ngha iu cn phi hc. Hc (sikkh) c ba s hc l tng thng gii, tng thng tm, tng thng tu (adhisla, adhicitta, adhipann). Hi: - Tng thng gii l g? p: - Tng thng ngha l khng g bng. Gii ngha l hc cng gi l php hc khng g bng. - Tng thng tm l qu tm (tm thin nh). - Tng thng tu l hnh ng m bit r kt qu.

Hi: - Th no l hc? Th no l tng thng hc? Th no l tm? Th no l tng thng tm? Th no l tu? Th no l tng thng tu? p: - Nm gii, mi gii l hc, d c Pht c ra i hay khng, trong th gian vn lun lun c gii ny. Khi Pht ra i, c Pht v cc Thanhvn (em gii php ny) gio ha ngi khc. Trong thi k Pht cha ra i, Bch-Chi-Pht (Paccekabuddha), cc sa-mn v B-la-mn tin v nghip lc v php, Chuyn-Lun-Thnh-Vng, cc i B tt (kammavdin ca dhammika samanabrhmana, cakkavattin, mahrjan, mahbodhisatta) (em gii php ny) gio ha mi ngi, t thn t c tr tu ri em dy bo cho sa-mn, B-la-mn khc. Ngi no c cng c nh gi iu hc y (gii) th khi qua i c sinh thin hay nhn gian hng th cc s hoan lc, nn gi l hc gii. Ba-la--mc-xoa (ptimokkha) l iu hc ti thng. Trong cc loi nh sng th nh sng mt tri l vua. Trong cc ni th ni Tu-di ln nht. Trong cc iu hc (gii) trong th gian th Ba-la--mc-xoa l ti thng. Nh Lai ra i mi c php ny, nu khng c Pht ra i th chng c chng sinh no thnh lp c php ny. c Pht dng hc gii ti thng ny ch ng vic c ca thn, ming, . C th ni rng ai th tr iu hc ny l i vo o qu, nn gi l tng thng hc. Tm ngha l lc-dc c tm tm cng c v tm tm nh thuc th gian, vt qua tt c tm th gian ny, ch c Pht ra i mi (tu tp c) tm ny nn gi l thng tm. y l tm o v qu (siu th). Ai c tm ny th khng cn lm php bt tnh. Tu ngha l i vi nhn v qu, nh tu m bit c nghip l nhn v bo l qu, nn gi l tu. D Pht c ra i hay khng cng u c php ny. Sau khi ra i, Pht v Thanh-vn em php ny dy bo ngi khc. Trong thi k Pht cha ra i th cc sa-mn v B-la-mn tin v nghip lc v php, Chuyn lun thnh vng, cc i B tt cng em php ny dy bo ngi khc. Nh A-Cu-La (Ankura) t chc i hi b th (Mahdna) sut mi ngn nm, nh B-la-mn T-la-ma (Velma), nh Ty--la (Vessantara) v cc bc c tr tu khc t chc i hi b th, vin mn cc cng c, c sinh ci tri v hng th cc khoi lc. Thng tu l hiu r ba tng lun chuyn kh, khng, v ng. i vi hai php thng hc v thng tm th thng tu vt ln trn nn gi l thng tu. Khi no c c Pht xut th mi c thng tu ny. Tu ca o qu cng gi l thng tu. Th nn, T kheo th tr tam hc m lm

vic bt tnh th b ti Ba-la-dy. S th tr Ba-la--mc-xoa trong tam hc th gi l gi trn i. Li na, cc T kheo khc nhau v chng tc, t nc, lng xm, h tn, nhng sng chung mt tr x v cng th tr mt hc gii nn gi l cng sng chung. H khng vi phm Ba-la--mc-xoa th gi l trn i. Gii suy km khng mt ngha l khng x gii nhng gii tng suy gim m khng ni vi ngi khc. Nu gii b suy gim c ni vi ngi khc m khng x gii th gii cng khng mt. Php s ni: - V sao khng ni x gii m ni gii suy km? Nh trong gii bn ni rng khng c cng ng chung qua hai ba m v b ti. Do li ni khinh thng nn Pht mi dy nh vy. Gii suy km cng vy. Th nn gii bn ni rng li l phi hon ho mi c thuyt php. Nh vy, ngha x gii th r, cn g phi ni suy km? V nh v vua khng ngi ty tng, khng c mo, chui ngc trang sc, khng trang nghim th mi ngi nhn vo khng cho l hon ho. Do , ni gii suy km trc, sau ni khng x gii. Hai cu hp nhau nn gi l thin. C trng hp gii suy km m khng x, gii khng suy km m x. i vi hc gii, tm cm thy chn ngn, khng mun gi na nn gi l gii km. u su ngha l chn ngn khng cn a thch Pht php na, hoc ni rng hm nay ti v, ngy mai ti v, hoc i bng ng ny, hoc i bng ng kia, hoc than vn th di, tm tn lon khng n nh na, nn gi l u su. Mun x b php sa-mn ngha l mun b hnh tng T kheo. Chn ght ngha l cho rng hnh tng T kheo rt ng xu h, thy tng T kheo nh thy phn hi v a thch tng th tc. Php s ni: - S trnh by theo th lp trong lut d hiu nh cu: T nay ti b Pht. Lnh thay! Ti s b Pht ... ngha l ni ra lm cho ngi khc hiu. Nh vy l gii suy gim m khng x gii. Php s ni: - Ngoi vic gii suy km ra, cn ni rng ti t b Pht, Php, Tng, hc gii, lut, Ba-la--mc-xoa, ha thng (upajjhaya), a-x-l (Acariya), ng hc (Saddhivihrika), t (antevsika), t ca a-x-l, ng hc vi ha thng (samnupajjhyaka), ng hc vi a-x-l v ha thng (samncariyaka)...

Mi bn cu ny l bt u vic gii b suy km. ... Hin nay, ti l ngi bch y th tc, l u-b-tc, l tnh nhn (Armika), l sa di, l ngoi o (titthiya), l u-b-tc ca ngoi o (titthiyasvaka), khng cn l sa-mn, khng phi l Thch-t... Tm cu ny u (l kt qu ca) nguyn nhn gii b suy km. T hai mi cu ny phi hp nhau thnh mt trm mi (hai) cu, gi l gii suy km. Tip theo, bt u bng cu ti nh m... c mi by cu. Rung dt (khetta) ng u l rung la. t ai (vatthu) l ni sn xut ra tri ngt, rau, mn n, l. Ngh nghip, ngh thut (sippa) ngha l lm ngh gm hay lm giao dch. Bt u l nh nh ngha l ta c cha m nn t nay phi v phng dng v tip tc gm c chn cu. Theo nh trn..., ta c m phi v phng dng v m nui dng ta... theo sau l mi su cu. Ngi tu tp phm-hnh n ngy mt ba, ng ch mt ln, rt l kh lm...tip theo l tm cu. Ti khng kh nng, ti khng chu ng c, ti khng vui... c n 50 cu. li c 110 cu, c 160 cu. Php s ni: - ni v trnh t ca gii b suy km, cc v hy t bit ly nhng cu x gii k tip. T kheo ..., Php s ni: - Cu ny theo tun t d hiu: Ti t b Pht, Php, Tng, hc gii, lut, Ba-la--mc-xoa, ha thng (upajjhaya), a-xl (Acariya), ng hc (Saddhivihrika), t (antevsika), t ca a-xl, ng hc vi ha thng (samnupajjhyaka), ng hc vi a-x-l v ha thng (samncariyaka)... Mi bn cu ny u l li ni t b, ni ra cho ngi khc hiu. y l mun ra khi php, ra khi chng T kheo nn ni cho ngi khc hiu. Nu ngi no c nh ni Pht ca ti t b nhng gp khi m ming li

ni ti t b Pht th khng phi ni ng vi ngn ng ca Thin-trc m ni bng mt ngn ng khc vi cu Pht ca ti t b, php ca ti t b... cho n ng hc. Nh trong lut ni: c thnh li mn tc nn nh ni ti sp vo s thin nhng khi ni li ni nhm l ti vo nh thin th cng nh trng hp trn. Ngi ny mun x b tng T kheo nn ni nh vy. Nu ngi nghe hiu c li ni ny th thnh x gii. Ngi ny t php ca Nh Lai ri xung hng th tc o trng cng nh -thch, Phm, Ma b mt ngi (Sakkatt v Brahmatt v cutasatto viya cuto va hoti ssan). Ai ni: Ti b Pht hay ti s b Pht hay ti ang b Pht. y l li ni trong ba trng hp qu kh, tng lai v hin ti. Nu sai ngi, vit th, lm du tay bo vi ngi khc th khng thnh x gii. Nu ni di gt, khng tht, hoc dng tay ra du th mc trng ti. Trng hp ny khc, nu ai mun x v ni vi ngi khc vi trnh t c ngh v li ni trc, sau mi ni ra th thnh x gii. Nu ni vi mt ngi v ngi y hiu r th thnh x gii. Nu ngi ny khng hiu m bn cnh c ngi hiu, khng thnh x gii. Nu ni vi hai ngi m mt ngi hiu, mt ngi khng hiu th cng thnh x gii. C hai ngi u hiu cng thnh x gii. Nu ni vi c trm ngn ngi (cng mt lc), c ngi hiu cng thnh x gii. Nu T kheo b dm dc xm chim, mun ni vi bn ng hc li e ngi nn vo ch khut ni ln ting t nay ti b Pht, hy hiu r ti. Lc y, bn cnh c ngi hiu rng T kheo ny mun x gii, ri khi php ca Nh Lai th thnh x gii. Trc v sau khng ai hiu li T kheo ni c th nh li ni thng ca th gian (khng thnh x gii). Nu khi T kheo ni m h khng hiu ngay, qua thi gian sau h mi suy ngh n v hiu r th khng thnh x gii. Nh ni vu v, nh ni li th c cng dng, v gin d nn ni, u l nhng li khng tht trong lc khng bnh thng m ngay lc y (h) ch v hiu th ngi ni b ti. Nu h cn nghi ng v lu lu sau ny mi hiu th ngi ni khng b ti. Pht bo cc T kheo: Nhng nhng ngi gii b suy km m ni nh trn th thnh x gii. Nu gii khng b suy km m ni ngi th tc chp nhn ti, ti mun thnh ngi th tc, ti ang l ngi th tc, ti thnh ngi th tc th khng thnh x gii. Nu ni hm nay, ti khin ngi th tc nhn ti, lm cho ngi nghe bit r ngi ni c ni ra, vi ngn ng chung Thin-trc hoc khng phi ngn ng Thin trc m ngi nghe hiu r th thnh x gii.

Php s ni: - Tun t nh vy, bt u l u-b-tc, tip theo l by cu, tm cu, mi bn cu, hai mi hai cu...ta dng nhng php ny l g, Pht i vi ta v ch. Ta ni bn cu ny, cc ng t hiu ly. Cu ch tuy nhiu nhng ngha l nh nhau. Php s ni: - Ti khng th gii thch ht, cc v hy xem tun t trong lut v t bit. Php s ni: - Tn gi u-Ba-Ly ni rng c Pht c 100 danh hiu, Php cng nh vy, cc cu khc cng nh vy. Ti s lc ni... nh ni ti nay b Pht, x gii, ti b c Chnh-ng-gic; ti b bc V-thng- (Anantabuddhi), b bc V-thng-gic (Anomabudduhi); b bc B--tr (Bodhipannna), b bc khng cn ngu si (Vigatamoha), b bc thng t tt c. Nh vy, ni r ty theo tng hiu ca Pht th thnh x gii. Li ni t b php, trng hp ny khng cn nu r danh hiu cng thnh x gii. Nh ni b php kho phn bit thuyt ging (Svkkhta dhamma), b php hin-chng (Sanditthika), b php vt ngoi thi gian (Aklika), b php n m thy (Ehipassika), b php dn o hng thng (opanayika), b php m c bit chn tht bng tr tu (Vinnuhi dhamma). Li ni rng ti b php v vi (Asankhata), b php ly dc (Virga), b php dit- (Nirodha), b php cam l bt t (Amata dhamma), b php Trng A-hm, b on A-hm, b Phm vng, b S-bn kinh, b Tng-thut-a, b ng-qut kinh, b Bn-sinh kinh (Jtaka-nikya), b A-t m, b php thin cng c (Kusaladhamma), b php cng c cng phi cng c (abykata dhamma - v k php), b php nim-x (satipatthna), b php chnh tinh tn (sammappadhna), b php thn tc (Idhipda), b php cn (Indriya), b php lc ( bala), b php nhn B (Bojjhanga), b php o (magga), b php qu (phala), b Nit-bn, ti b tm vn bn ngn php t (Dhammakkhandha). Nu nu r ra nhng danh hiu nh vy th thnh x gii. Ti b Tng... li ni ny khng nu r danh hiu nh b tng sng theo thin hnh, tng theo chnh hnh, tng theo nh l hnh, tng theo ha hp hnh, b tng bn i, b tng tm v, b ng cng, b bc ng chp tay cng dng, b v thng phc in (anuttara punnakkhetta) xng gi l tng, cng thnh x gii. Nay ti x gii. Li ni ny khng nu r danh hiu cng thnh x gii. Nh ni x gii bng cc danh hiu nh x gii T kheo, x gii T kheo ny, x thng-hc, thng-tm, thng-tu th thnh

x gii. X lut T kheo, x lut T kheo ny, x Ba-la-di th nht, th hai, th ba, th t, x tng-gi-b-thi-sa, thu-lan-gi (thullaccaya), x ba-dt-, x Ba-la---x-ny (ptidesanniya), x t-ct-la, x u-b-ha-a (dubbhsita - ti vi t), nu r tn cc loi gii y cng thnh x gii. Ti x Ba-la--mc-xoa, tuy khng nu r danh hiu, cng thnh x gii. X T kheo Ba-la--mc-xoa, x T kheo ny Ba-la--mc-xoa, nu ra nhng danh hiu ny cng thnh x gii. (Ni) ti x iu hc cng thnh x gii. X T kheo hc, T kheo ny hc, th nht, th nh cho n Ba-la--mcxoa hc, x Chnh-ng-chnh-gic hc, x V-thung- hc, x tr tu hc, x ly v minh hc, tun t nh trn. Ti nay x v ha thng ti xut gia ti ch... v truyn gii c tc cho ti ti ch... Ti xin x v y. Nh vy, nu x bng cch nu r danh hiu ha thng th thnh x gii. Ti nay x a-x-l, li ny tuy khng nu r danh hiu cng thnh x gii. Nh ni v ti, v dy ti, ti y ch vo v hc hi; ti xin x v y. Nu nu r danh hiu ca a-x-l th thnh x gii. Nu ni ti x t, li ny khng nu r danh hiu nhng gii cng b x. Hay ni ngi m ti , ti truyn gii c tc, c ti cho xut gia, c ti cho c gii c tc, nay ti x ngi y. X t vi danh hiu nh vy th thnh x gii. Nay ti x t (gi ti l) a-x-l th cng thnh x gii. (nh ni) ngi m ti cho xut gia, dy bo, hc hi ni ti, ti x ngi y. Do nu r danh hiu th thnh x gii. Ti nay x v ng hc gii th thnh x gii. Ngi m thy ti cho th gii c tc, c gii c tc t thy ti, ti x ngi y. Nu r danh hiu ca v ng hc cng thnh x gii. Nu ni ti x v ng hc a-x-l vi ti th cng thnh x gii. Nh ni ngi m a-x-l ca ti v cho gii c tc, hc hi ni a-x-l y, c a-x-l ca ti dy bo cho bit, ti x ngi y. Nh vy, nu nu r danh hiu ngi ng hc a-x-l vi mnh th thnh x gii. Nu ni: Ti x tt c cc v ng hc th thnh x gii. Ngi no m cng hc vi ti mt loi nh, mt loi tu, ti x ngi y. Nh vy, nu nu r danh hiu tt c cc v ng hc th thnh x gii. Nu ni: Ti ang l ngi th tc, th thnh x gii. Nu ni: Ti tr li i sng nh trc, ti lm khch bun, cy rung, nui tru b, hng nm dc. Nh vy, nu r bng danh hiu th tc th thnh x gii. Nu ni: Ti ang l cn s nam th thnh x gii. Ti l cn s nam, ni ln th nh, ni ln th ba. Ti gi nm gii hoc gi mi gii. Ti ang l cn s nam. Nh vy, nu nu r danh hiu l cn s nam th thnh x gii. Nu ni ti ang lm tnh nhn th gii lin x. Ni: Ti ang lm ngi sai khin ca chng tng, ti ang phn chia cho, phn go, phn cy, tri. Dng danh

hiu tnh nhn nh vy th thnh x gii. Ni: Ti lm sa di th thnh x gii. Ti lm sa di nh, sa di tr. Nu nu r danh hiu sa di nh vy th thnh x gii. Ni: Ti ang lm ngoi o th thnh x gii. Ni: Ti lm ny-cn- (nigantha), A-dn-b-ca (Ajvivaka), lm a-ba-tu (Tpasa), lm Ba-l-b-s (Paribbjaka), lm Bn-lang-c (Pandaranga); dng nhng danh hiu ngoi o nh vy th thnh x gii. Nu ni: Ti l cn s nam ca ngoi o th thnh x gii. Nh ni ti l cn s nam ca Ny-cn, lm cn s nam ca Adin-u-b-tc-ca, lm cn s nam ca a-b-tu, lm cn s nam ca Ba-lba-x, lm cn s nam ca Bn-lang-c. Nu nu r cc danh hiu ngoi o nh vy th thnh x gii. Nu ni ti khng phi l sa-mn th thnh x gii. Nh ni: Ti ph gii, lm vic c, lm php che y u bt tnh, khng phi sa-mn m t xng sa-mn, khng phm hnh m t xng phm hnh, bn trong cha y hi thi. Nu nu r nhng danh hiu sa-mn nh vy th thnh x gii. Nu ni: Ti khng phi l Thch-t (Asakyaputtiya) na th thnh x gii. Ni: Ti khng phi Chnh-ng-gic t, khng phi Vlng- t, khng phi V-th- t, khng phi B--tr t, khng phi Dng-mnh t, chng phi V-ngu-si t, khng phi Thng-t-v-ngi t, khng phi Thng-thng t, nu nu r danh hiu Thch-t nh vy th thnh x gii. Vi nguyn nhn ny, vi biu hin ny, vi phng tin ny, dng danh hiu ca Pht, ni ra nh vy ri u thnh nhn ca x gii. Nu khng nu r danh hiu Pht ra m ch ni bng nhng t ng cn li th khng thnh x gii. Php s ni: - Nh vy ti ni r vic x gii tng. i vi vic khng x gii nu th khng nn nghi ng. Ti ni rng vic x gii, ly ngi lm nguyn nhn, hoc nhn v ngi m thnh x gii, hoc nhn v ngi m khng thnh x gii. -ooOooPhp s ni: - Lut bn c ni: Pht bo cc T kheo: Th no l khng thnh x gii? Cu ni bt u bng s in o, hoc d-xoa in cung, hoc ni nng in cung, ngoi ra nhng trng hp x gii do tm in o, th khng thnh x. Vi rt thch th, x gii vi ngi in cung nhng k in ny khng hiu gii th khng thnh x gii. Ngi tm tnh khng bnh thng th cng nh d xoa.

Php s ni: - in cung nh d-xoa cng nh li ni in cung u khng c ti, sau s ni r. X gii vi tm khng n nh th khng thnh x gii. Nh qu au kh, kh nh dao ct vo thn lm cho ngt ngy nn ni ra li x gii th khng thnh x. Nu ni x gii vi ngi qu au kh nhng h v ang au kh nn khng hiu li ni ny th cng khng thnh x gii. Nu ni x gii vi thin thn nh a thn cho n thin thn Asut-n-xoa (Akanitthadevat) th khng thnh x gii. Nu ni x gii vi sc sinh nh ma-hu-la-gi, ca-lu-la- khn-na-la, voi, vn kh (mahoraga, garula, kinnara, hatthin, makkata) v cc loi sc sinh khc th khng thnh x. Ngi in cung ni x gii vi ngi in cung, v khng hiu nn khng thnh x. Php s ni: - Hng n thin thn x gii th h bit ngay v h c cng c ln. H c ba nhn th thai (tihetupatisandhika) nn hiu bit nhanh. Nu ngi ny thay i tm, mun x gii th ch thin thn bit r. V h tr s d thay i ca tm ngi nn c Pht khng cho mt gii. Do , Pht khng cho php x gii vi thin thn, khng ngn cm i vi ngi, c trng hp cho php, c trng hp khng cho, c trng hp xem nh nhau, c trng hp xem khng nh nhau. Nu ni vi ngi th tc hay x gii m hiu r vic x gii th thnh x gii. Nu ngi kia khng hiu th khng thnh x gii. Php s ni: - Ti ni v ngha ny. Thin ng (Ariyaka) ngha l ngn ng m ngi thin x dng. l ngn ng nc Ma-yt (Magadhabhs). Nu vng bin a nh nc An--la-di (Andha-damila) th khng hiu ngn ng nc Ma-yt. C nhng nc ngn ng khc nhau nn khng hiu ting ni ca nhau. Do , khi cn phi gio ha, ng ni li nc Ma-yt nhng h khng hiu th trc ht phi dy cho h hiu. Li ni a, ni gp, ni nhm, nh ni ti x Pht, do ni nh vy vi s ngu si th khng thnh x gii. Ngi c tr tu m ni gp, ni nhm, cng khng thnh x gii. Khng mun x gii m ni x th cng nh ngi c lut, nh ngi nghe lut, nh ngi tng lut, nh ngi dy lut (ni v x gii). Ni nhng li nh vy th khng thnh x gii. Mun ni vi ngi khc nhng khng ni nhng c tng trng gii suy (nn c ngh) ti nay x gii; nhng khng ni ra. y l mun ni m khng ni. Ni vi ngi ngu si, ngi gi c, tng ngi bng t, bng g, vi tr con ni thn d v n ni nhng khng ni th khng thnh x gii.

Php s ni: - Ti ni tm li, nu dng tt c nhng phng tin thun li m bt u bng cu ni ti x Pht th thnh x gii. Nu ni khc ( thiu chi tit ny) th khng thnh x gii. Php s ni: - Bt u t vic hnh ng bt tnh, ti s trnh by v ngha ny. Nh trong lut ni, th no l hnh ng bt tnh? p: - L lm vic bt ho, vic ngi thin khng lm, l hnh ng ca k hoang d, ngu si. Nh trong lut ni rng ti trng c khi do vic ly nc ni vng v ch c hai ngi. ngha ca c php ny l bt u t vic ly nc (Odakantika) a n s vic xc chm nhau qua bi ct v thnh ti ln, nn gi l bt tnh hnh. Ni khut kn l ni vng ngi nn hai ngi c th lm vic bt tnh. Hi: - Th no l lm vic bt tnh? p: - C hai u mong mun v thch th, hay c hai u th hng dc th gi l lm vic bt tnh. Nh trong lut ni rng em phn ngoi thn th ca nam t vo phn ngoi thn th ca n v ngc li, em nam cn t vo n cn, nu i vo ch gi khng vo c, ch m t bng chng mt ht m (Ekatilabijamattampi vtena asamphutthe allokse paveseti) th phm ti Ba-la-dy. Trong n cn (Itthinimitta) c bn mt v phn gia (passa) l nm. C nm ch ny u l ni sinh ti. Nam cn cng c bn mt v phn u c kn v l. C su phn ny, mt phn no tip xc cng b phm ti Ba-la-dy. Phn khut kn nh cong ngn tay, phn u l ra, cao thp u phm. Nu nam cn c mc tht cht nn khng cm gic thch th, phm t-ct-la; c cm gic thch th, phm Ba-la-dy. Dng lng nam cn, u ngn tay a vo (n cn), phm t-ct-la. Php s ni: - y l lm vic bt tnh. V sao? y l li bt thin, cc trng lo nghe ni n vic bt tnh ny th cn thn ch kinh ngc. y l tm tm qu ca sa-mn, nn ch tm hng v Pht. V sao? c Pht v t bi i vi chng ta, ngi l bc vng trong th gian ny, t b i dc t n ch thanh tnh, v thng tng n chng ta m ch nh gii lut nn ni ra li th c ny. Ngi no qun st cng c ca Nh Lai nh vy th khng c tm ch bai. Nu Pht khng ni s vic ny th lm sao chng ta bit c ti Ba-la-dy, ti Thu-lan-gi, ti t-ct-la. Nu php s thuyt ging cho ngi, cho

php ngi nghe v ngi ni dng qut che mt, cn thn ch ci l rng (ci ln). Ai ci th ui h ra. V sao? - c Pht Chnh-ng-gic v thng chng sinh nn ni ra t kim khu, cc v nn sinh tm tm qu lng nghe, sao li ci, nn phi ui ra. Cho n cng vi sc sinh, y l li sau cng, cng sc sinh cng b phm Ba-la-dy, hung chi vi ngi n. Php s ni: - Tun t ti s gii thch. Chng sinh c chn khng chn. Khng chn nh rn, hai chn nh g cho n chim cnh vng, bn chn nh mo cho n ch, cc loi ln di nh trn rn. Tip xc vo mt trong ba ch ca cc loi ln ny, chng bng ht m th phm Ba-la-dy. i vi cc loi nh khng th (hnh dm) c th phm t-ct-la. i vi c, i vi cc loi c, ra, gii, trnh, s m phm vo ba ch nh trn th cng b ti. Trong trng hp ny c s khc nhau cht t, gp ming s rt ln, nu a nam cn vo bn trong ming s m khng , ch tip xc nh mt nht th phm thu-lan-gi. Nu tip xc vi ba ch ca cc loi g, qu, chim tr, kn kn... ty trng hp m phm Ba-la-dy hay Thu-lan-gi. Nu phm vo ba ch ca mo, chn, ch... th mc ti nh trn. Ba-la-dy ngha l thi a, thua. y l ti ca T kheo. Nh trong lut c ni: Pht bo A-Nan rng v Bt-X-T ta ch nh gii Ba-la-dy, T kheo no c lm vic nh vy th phm ti Ba-la-dy. y gi l Ba-la-dy. Php s ni: - Ai phm gii ny, gi l k Ba-la-dy. Do , trong phm Bal-b (Parivna) c k: Ta thuyt Ba-la-dy ng hy ch nghe a, lc khng hon ho, Tri nghch vi chnh php, Khng c cng sng chung, Nn gi Ba-la-dy. y ngha l ngi phm ti Ba-la-dy th b gi l a, cng gi l ri ra khi php Nh Lai, khng cn l Thch-t, khng cn hon ho trong php T kheo, nn gi l Ba-la-dy. Khng c sng chung ngha l khng c cng chung hnh ng nh lc u. Php s ni: - Ti s tun t ni v ti y. Tng c chung bn hnh ng l trong gii n cng nhau ha hp lm bn php s, gi l cng mt hnh ng. Gi l nm hnh ng Ba-la--mc-xoa ngha l khi tng cng thuyt

Ba-la--mc-xoa mt ch th ngi khng bit tm qu th khng c vo, khng c vo d tng s vi chng tng m b ui ra ngoi, nn gi l khng c sng chung. Th nn, trong lut bn ni rng khng c cng b tt v lm cc php yt-ma. T kheo phm ti Ba-la-dy th khng c sng chung vi tng. Nh vy l trnh by th t cc cu vn gii, v mun phn bit r khi phm cc ch khc nn Nh Lai kt bng cu vn ny. Cn a vo cn khng ch ring cho ngi n m cho tt c ging ci. Nu ph n bng vng bc th khng thuc phi x. Nu ng l x th phm ti. Ti s ni: N c ba ngha l trong ba loi n cn. Ngi n c ba o (ch sinh ti), hong mn c ba loi v c hai cn, n ng c ba loi u thuc Ba-la-dy. Ngi nam, n l c 12 x, y cng d hiu. Hai cn ca hong mn s gii thch sau. N nhn c ba cn, sc sinh ci cng vy, phi nhn n c ba cn ( cng li l chn cn). Ring hong mn c hai cn; ngi, phi nhn v sc sinh cng li chn cn. Ngi hong mn, phi nhn hong mn, sc sinh hong mn u c hai, hp li l su cn. Nhn nam, phi nhn nam, sc sinh nam hp li l su. Tng cng l ba mi cn. Nu hai cn tip xc nhau ch bng ht m lm vic bt tnh th phm Ba-la-dy. Nu khng do tm dm dc th khng thnh ti ny. Th nn trong lut ni: T kheo khng c tm dm dc. y l ni lc u. T kheo y ch cho T kheo lm vic dm dc. Cc o l hu mn. Nu T kheo hnh dm vo cc o, a vo ch bng ht m, b ti Ba-la-dy. Nu mnh khng ch ng lm m bo ngi lm cho mnh, khi lm c hng ng thch th th cng b ti nh trn. y l c ch khng phi do vic khc m mc ti. Ngi xut gia b ngi khc p buc lm vic bt tnh. T kheo ny khng hng ng thch th m nht tm h gii th khng phm ti. Nu sau , ngi ny thch th th phm ti Ba-la-dy. C k th on em ngi n n mun ph hoi T kheo, hoc d d bng thc n. n gp T kheo, bn b, thn quyn ni: - i c! y l vic lm ca chng ti, xin i c hng ng cho. Na m, h a ngi n n, gi T kheo thc gic, hoc nm, tay, chn, u T kheo ri a n cn hay cc o vo cn T kheo. Nu T kheo ny hng lc c trong ba giai on th phm ti Ba-la-dy, d tinh c xut ra hay khng cng phm. Khng c ni th ny: y l do k th gi ti li nn khng phm. Nu tm c thch th trong bn giai on th phm. Mt, khi mi a cn vo; hai, cn

vo trong; ba, ly ra; bn, c thch th. Nu khi cn mi vo m khng thch th, nhng khi vo trong v ly ra c thch th th phm Ba-la-dy. Khi cn vo v vo trong khng thch th nhng khi ly ra c thch th th phm Ba-la-dy. Trong bn giai on u khng thch th th khng phm. Khng thch th ngha l nh a cn vo ming rn c, nh a vo la. Th nn trong lut c ni: Khi a vo ly ra m khng thch th th khng phm Bala-dy. Do , T kheo ta thin qun st kh, khng, v ng, khng k n thn mng, khi ngi n vy quanh th xem nh la bao vy, i vi nm dc xem nh nm dao bn ca bn gic lm hi. Nh vy th khng c ti. trn l phn bn vic. Bn vic r nh vy, khi c k th a ngi n n ch T kheo, th khng ch phm ni cc o m ni tiu tin hay ming cng b ti. Li na, khi k th a ngi n n, hoc n thc sut m, hoc a ngi n b say, n b in, cung, n cht, hoc thy cht ngi n m d th cha n. Php s ni: - Cha n ngha l cha n n cn. hoc a thy cht ngi n n m n cn b h hoi nhiu hay t, khng ch ring n cn m cc o hay ming cng vy. Khng ch ring ngi n m sc sinh ci cng vy, trong ba ch y h hoi cn li nhiu hay t. n ng hai cn v hong mn hai cn b h cn li nhiu hay t. y c bn loi nh vy. Php s ni: - Ngi n c ba o, ba o chung cho bn (trng hp?), ngi n khng ng c ba cho bn, ngi n say c ba cho bn, ngi n in c ba cho bn, ngi n cung c ba cho bn, thy ngi n cn li nhiu c ba cho bn, thy ngi n cn li t c ba cho bn, thy ngi n cn li rt t c ba cho bn, cng li c hai mi by (?); phi nhn n, sc sinh n cng vy, hp ba loi n li c 81 (?). Hong mn hai cn ging nh ngi n, cng li c 81 (?). Hong mn v ngi nam c hai c ba ch cng li l 54 (?). Phi nhn nam v sc sinh nam u c hai cn cng li l 54 (?). Nh vy, c ngi n cng li c 270 ch, ngha ny d hiu. Ti s gii thch v ngha cu cn li nhiu hay t. Ti nc S t c hai lut s cng hc vi mt a-x-l. Mt v tn i c u-Ba--T (Upatissa), v th hai tn i c T-T--B (Phussadeva). Hai v php s ny h tr lut tng nh ang ni kinh s. u-Ba--T c t rt nhiu tr tu, mt l i c Ma-Ha Ba-u-Ma (Mahpaduma), v th hai tn Ma-Ha Tu-Ma (Mahsumma). Ma-Ha Tu-Ma hc ht lut n chn lt. Tuy cng Ma-Ha Tu-Ma nghe lut n chn lt nhng Ma-Ha

Ba-u-Ma hc ring thm chn lt na nn rt gii. Sau chn ln hc lut, i c Ma-ha Tu-Ma la a-x-l, qua sng ra ring. Nghe i c Ma-ha Tu-Ma qua sng ra ring. Ma-Ha Ba-u-Ma suy ngh: V lut s y rt ti gii, thy y ang cn m v kia li i n tr x khc, tht l dng mnh. Nu thy ang cn, th hng nm ta nn n nghe lut tng v cc phn ch gii ch khng phi ch hc mt ln, c tng thng sut mi gi l lut s cung knh lut. Mt hm, i c u-Ba--T v Ma-Ha Ba-u-Ma ng u, dy 500 t. Trong khi ang ngi thuyt ging v cc cu vn trong phn Ba-la-dy, c mt t hi thy: Tha i c! (Cn) cn li nhiu (hn mt na) th phm Ba-la-dy, cn li t th phm Thu-lan-d, vy cn li mt na th nh th no v b nhng ti g? Thy p: - Trng lo! S d Nh Lai ch nh Ba-la-dy th ch tt c, nu thuc ch Ba-la-dy th kt ti Ba-la-dy. y l ti thuc th gian, khng phi ti do kt. Nu l cn na phn m phm ti Ba-la-dy th Pht kt ri. Khng thy nh vy Ba-la-dy ch thy Thu-lan-d. i vi t thi, trng hp cn nguyn qu bn th Pht kt ti Ba-la-dy, cn li t th kt ti Thu-lan-d. B ti Thu-lan-d m khng b ti (Ba-la-dy) v (cn) cn li t. i vi t thi nn bit khng cn sng, m phn tht cn nh da ngoi, gn vn cn th phm Ba-la-dy. Nu tht h r, da khng cn nhng vn cn hnh dng, c th a nam cn vo c th phm ti ti trng. Nu cn b h ht khng cn hnh dng, bng phng nh vt thng th phm Thu-lan-d. Nu b ch n, cn khng cn thy cht, hnh dm vo tht ch y th phm t-ct-la. Nu t thi b th n h hoi ht ch cn li ba ch m hnh dm c vo nhng ch y th phm ti trng. Nu cn t hn mt na th phm ti Thu-lan-d. Nu vi tm dm dc, a cn vo mt, mi, tai, da qui u, vt thng ngi sng bng chng mt ht m th b ti Thu-lan-d. Cc ch khc nh nch th b ti t-ct-la. Do tm dm dc vi t thi chy nc, ch Ba-la-dy th phm Thu-lan-d, ch Thu-lan-d phm t-ct-la. Nu phm vo ch t-ct-la, ty theo s vic phm m kt ti. Nu t thi ny snh trng hi thi, rui ln bu quanh, m chy ra t chn l, kh n gn th vi ch Ba-la-dy phm Thu-lan-d, ch Thu-lan-d phm t-ct-la, cc ch t-ct-la m hnh dm th phm t-ct-la. Hnh dm vo mi cc loi sc sinh nh voi, nga, b, la, lc , tru th phm Thu-lan-d. Vi mt, tai, vt thng v cc ni khc ca cc loi trn th phm t-ct-la. Nu cht rn nc, vi ch Bala-dy th phm Thu-lan-d, vi ch phm t-ct-la th ty theo trng hp

nng nh m mc ti. Nu t thi snh ln th nh trc ni b ti t-ctla. Vi da qui u ngi nam, hoc thch s mm trn, hoc thch lm vi tm dm dc, hai bn cng nm nam cn nhau b ti t-ct-la. Nu nm n cn vi tm dm dc, b Thu-lan-d. Nh trn rt ra t b ingha-s (Mahathakath). Nu T kheo vi tm dm dc, nm n cn, hoc hn nhau b ti Thu-lan-d, duyn khi do ai? p: - Do nhm su T kheo. Khi y, su T kheo b sng A-dn-la-ba-d (Aciravatinad). Khi cng cc con b li qua sng, h nm sng v hnh dm vo vng gia sng hoc vng c lng di tai tip gip trn lng, ma st vi dm, khng th ni ht. c Pht bo cc T kheo: Nu c st do tm dm dc th phm ti Thu-lan-d. Tt c tng trng nh vy, hy suy xt hiu, khng mt ngha ny. Th no l khng mt ngha ny? V mun dng ming a qua ming, trng hp khng thnh tng dm dc v vn khng c tm dm dc th b ti t-ct-la. Trng hp c cm th thch th vi cm gic mm trn, dng ming tip xc ming, tng-gib-thi-sa. Dng nam cn tip xc phn ngoi ca n cn, tng-gi-b-thi-sa. Dng nam cn tip xc phn ngoi ca sc sinh ci, Thu-lan-d. Nu tip xc v thch s mm trn, t-ct-la. Tng cng c 269 trng hp. ni xong v bn loi. Nh vy c Th Tn v h tr ngi thun theo gii nn ni ra 274 loi. Nh Lai v mun ngn chn cc T kheo c trong tng lai khng th ni rng dng vt bc nam cn li m hnh dm th v ti. Do c Pht by ra s vic ny bo v chnh php, khng cho 274 iu trn xy ra trong tng lai, biu hin phn bit vi 14 ngn che. C k th em ngi n n mun ph hoi T kheo tnh hnh. H dng cc o, thy o, hai ming vi hai cch sau ph hi T kheo. Mt, c cch khng cch, c cch l ba ng ca ngi n, khng cch l cn ca T kheo. Php s ni: - Ta s phn tch s vic ny. C cch ngha l ti ba ng ca ngi n, dng vt nh l cy, vi hay da thc, sp ong, ch, thit ngn cch n cn. Php s ni: - Ngn cch ty theo vt thun tin, c v khng ngn cch i vo nhau d cho khng cch c cch, khng cch khng cch, c cch c cch m hnh ng vi tm dm dc u phm ti Ba-la-dy. Phm vo Ba-

la-dy th b ti Ba-la-dy, phm Thu-lan-d th b ti Thu-lan-d, phm tct-la th b ti t-ct-la. Nu ly vt y n cn li ri hnh dm trn vt y, t-ct-la. Ly vt ct vo nam cn, em u vt y ua vo trong n cn, t-ct-la. a hai vt trn ma st nhau, t-ct-la. t ng trc, ng vo n cn v hnh dm trong ng ny. Nu c tip xc vi tht th phm Ba-la-dy. Nu ng nt ra hai bn, lm tip xc vi tht, Ba-la-dy. Nu dng ng trc c t y trn u nam cn, nhng bn bn phn cn li c tip xc vi tht n cn, Ba-la-dy. Nu cn trong ng, khng tip xc vi tht, t-ct-la. Nh vy vi tt c ti tng, ng r. Phn trn l bn s ngn cch. ni r bn s ngn cch l nh vy, khng ch ring trng hp k th em ngi n n ch T kheo m h em T kheo n ch ngi n cng c cch v khng cch nh ni trc. ni xong v bn vic do k th. V sao? V k th ca T kheo mi lm nh vy. Hoc nh vua l k th th nht. Ti s trnh by. Nhng k th ny em n ch T kheo bng nhng k nh ngi n, hoc gic hoc ngi nam a dc thch th vi vic hnh dc, hoc k phng dt a thch dc, n ch T kheo, hoc gic cn- l gic thng ly tim ngi t qu thn. V sao? Gic ny khng chu cy rung, trng trt nui v con, ch sng bng ngh cp ph ngi trong lng, ngi bun ly vt. Nhng k gic cn- i cp thng b lao nhc v ngi trong lng v ngi bun c phng v nn khng th ly c. T kheo ch vng v khng ngi bo v nn d b cp. Khi bt c T kheo, do suy ngh nu git T kheo th b ti nng, nn chng mun ph gii hnh ca T kheo nn a ngi n n v y ph gii. Php s ni: - Nh bn vic ni trc. Trc y ni ngi n c ba o (ng) hnh dm, ni qua ri, nay ni r khng cn nghi ng. Dng o a vo o. Hi: - Dng o a vo o ngha l g? p: - Ngi n c ba o, vi mt trong ba o ny, a nam cn vo. Trng hp hai o hp li thnh mt, nh a vo bng thy o m ly ra theo cc o. a vo t cc o m ly ra theo thy o. a vo theo thy o nhng bn cnh thy o c vt thng nn ly ra t vt thng. Do phi o ngha l a vo theo vt thng, ly ra theo thy o. T phi o a vo, hay ly ra theo phi o, Ba-la-dy. Thu-lan-d l trng hp hai

ng vt thng hp li thnh mt, a vo theo vt thng th nht, ly ra theo vt thng th hai. Th n, ti s ni v hai trng hp nu khng bit, khng thch th th khng phm ti. T kheo ng m bit, thch th th khng c ni ti ng. Nu h ni khng bit, khng cm gic, th ngi ni c thot ti v ui ngi th hai hon tc. Nn hi ngi ng rng ngi c thch th khng? Nu h c thch th th Ba-la-dy. Nu h c lm th khng cn hi. Nh vy r v trng hp c ti. Trng hp khng c ti v khng bit: T kheo ny ng say khng bit nh ngi nhp nh, hon ton khng bit g th v ti. Nh trong lut c ni rng T kheo tha: - Bch Th Tn! Con khng bit vic y. Pht dy: Ny T kheo! Nu khng thc, khng bit th khng phm ti. Thc m khng cm gic l bit v thc nhng khng cm gic thch th th v ti. Nh trong lut c ni: Tha Th Tn! Con thc nhng khng thch th. Pht dy: - Ny T kheo! Nu thc nhng khng thch th th khng phm ti. in cung c hai trng hp. Mt, in cung bn trong. Hai, in cung bn ngoi. in cung bn ngoi nh c mu khp thn th, nn khi bnh pht sinh th c ngi sinh gh l, chn ng ton thn, dng thuc tr th ht. Nu bnh thuc bn trong, pht sinh cung lon, khng cn bit khinh trng m dng thuc khng th tr c. Bnh in cung nh vy th khng phm. Mt tr ngha l nh b d xoa lm tm tr b thay i. C hai trng hp. Mt, d- xoa hin hnh lm cho ngi b s hi nn mt tr. Hai, d-xoa a tay vo ming ngi v xo trn ng tng nn mt tr. B mt tr v hai trng hp ny th khng phm ti. Ngi b trng hp in cung mt tr ny, gp la th nm vo nh nm vng, thy phn th bc nh bc bt chin n. Ngi in cung nh vy phm gii khng c ti. Gp ngi khi mt tr, khi tnh nu hnh ng khi tnh th phm. Ngi bnh th trong thi gian b bnh khng phm. Ban u ngha l hnh ng u tin nh Tu--Na th khng phm Ba-la-dy. Ngoi ra cc trng hp khc nh di- hu T kheo Bt-X-T th phm ti Ba-la-dy. Nh trn gii thch phn lut bn (Padabhaniyavannan nitthit). Ch Gii Lut Thin Kin

-Quyn Th By--- o0o ---

Quyn th tm
ni tng qut bit v cc dc trong vn gii, qu v nn bit rng khi hnh ng c thc th (ty theo hnh ng) s c nghip cng c hay ti th gian. Pht sinh ngha l theo gii bn, gii pht sinh t su cu ni v gii. Php s ni: - Sau s gii rng, nay ni lc. Gii sau nhn vo su loi gii m pht sinh. C gii pht sinh t bn loi. C gii pht sinh t ba loi. C gii pht sinh t Ca-hy-na. C gii pht sinh t lng d. C gii pht sinh t tm x (Atthikathinasamutthnam, atthi elakalomosamutthnam, atthi dhuramikkhepdisamutthnam). Trong ny, c trng hp pht sinh do lm. C trng hp pht sinh v khng lm. C trng hp pht sinh do lm v khng lm. Trong ny, c bit c thot (ti), c bit khng c thot (ti). Trong gii ny, c tm c thot ngha l c bit nn c thot. Ngoi ra, khng phi l bit m c thot. Li c gii v tm, c gii hu tm. Hi: - C gii hu tm ngha l g? p: - Hnh ng c tm nn c ti. Hi: - Th no l v tm? p: - Tm khng t ch c nn b ti. y l tt c ti thuc th gian. Ch gii ti c hai, nay trnh by v cc ti tng. Hnh thin th ngha l c gii thuc thn nghip, c gii thuc khu nghip. Hi: - Th no l thn nghip? p: - Nhn hnh ng ca thn m phm ti nn gi l thn nghip. Nhn hnh ng ca ming m phm ti nn gi khu nghip. Li c gii thin v gii bt thin. Ba mi hai tm bt thin phi bt thin sinh ti. Dc gii c

tm thin tm, mi hai bt thin tm, mi tm v k. T thin tm, v k tm c hai tri tm. Trong cc tm ny, do thin tm m b ti th gi l thin ti. Ngoi ra, tun t cng c ni nh c gii ba th, c gii hai th, c gii mt th. Trong ba th, nhn v ba th m b ti gi l ba th; hoc do th lc, hoc do x th b ti, gi l hai th. Hoc do kh th b ti, gi l mt th. Nh vy l nhn vo tng v k, hu tm, gy tnh ti v hnh ng theo thin th. Cc v bit s phc tp ny ri, trong cc s pht sinh th Ba-la-dy nhn vo u m c, chnh l nhn vo mt loi m pht sinh. Xt theo chi th c hai chi. l da vo thn v tm pht sinh. Hnh ng vi hai chi nn b ti, gi l nhn ca hnh ng. Tng ngha l tng tr, nu khng tng dc th thot ti. Trng hp v ti l khng bit, khng cm gic, khng hng th, khng thch th. Hu tm l hnh ng vi tm dc, sau b ti. Tnh ti l ti t nhin. Nu thn v tm cng tc th sau b ti. Hnh ng do tham th gi l bt thin. Do hai php l lc hay x m b ti th gi l hai th. Php s ni: - Tt c ti tng ni r nh trn, cc v hy bit ly. Di hu Bt-X-T Lo xut gia cp lc. (Makkhati Vijjputt ca-pe-buddhapabbajito migo). K ny gi l u--na (udna). cho cc lut s i sau d nh nn Th Tn dy k ny cho u-Ba-Ly. cc v hy xt k ti tng. Vic Di-hu Bt-X-T l ty ch. Bch y ngha l hnh dm vi k th tc (mc y phc trng). o c ngha l ngoi o kt c lm y phc. o v cy ngha l y phc lm bng v cy lt. o mnh vn ngha l dng tm vn che trc v sau y phc. Pht Khm-b-la (Kesakambala) l ngi dt tc, ngi lm y phc. Mao Khm-b-la (vlakambala) l dng lng ui con tru ly (Camaravla) dt y phc. Gic din x y (Ulkapakkha) l kt nhng cnh chim diu hu li lm y phc. Lc b y (ajinakkhipa) l dng da i nai cn c lng lm y phc. Hi: - Trng hp no git ngi m khng b ti Ba-la-dy? p: - Vn v thch th s mm mi ch khng c tm git nn ch phm ti tng-gi-b-thi-sa. T kheo ny Ut-ba-La-Hoa (Uppalavann) vn l trng gi n nc X-v. Trong qu kh trm ngn kip, T kheo ny ny lm cc vic lnh nn rt xinh p yu kiu. Sc p v ny nh hoa u-bt-la.

Do vin ly cc phin no, T kheo ny cng xinh p thm nn c tn T kheo Lin-hoa-sc. Nhim trc ngha l t khi l bch y n nay, lc ny mi b n ng lm nhim. Nm ng trn ging ngha l khi i kht thc, n xong tr v, m ca phng bc vo, v ti nn khng thy c n ng trong, T kheo ny ny ci y phc ngh. B-la-mn ny t di ging chui ra v xm phm T kheo ny. Phm l xm phm th tnh T kheo ny. T kheo ny ny thanh tnh khng cn dc nhim, thy nh st nng chm vo thn nn khng phm gii. Sau khi hnh dc, n ng ny b i. Mt t ny c th nng ni cha Tu-di nhng khng th ni tm thn by thc ca k c. Th nn mt t nt ra v k c ny lin ri xung a ngc A-t, b chp trong li la. Nghe nh vy, Th Tn bo cc T kheo: - T kheo ny ny khng c thch th nn gi l v ti. Nhn s vic ny, Pht ni k: Nh hoa sen trong nc, Ht ci t u kim, Vi dc, ai khng nhim, Ta gi B-la-mn. -- (Dhammapada.401). Cu 14, thnh n cn ngha l vo na m khi ng say, tng ru rng ca n ng bin mt v bin thnh tng n. Pht cho php vn theo ha thng v gii c tc nh c, khng cn phi thnh ha thng khc v th li gii c tc. Tui h tnh theo t khi mi th. Pht cho php n chung vi T kheo ny v gi theo tui h c. Trong ny c vic khc l nu phm ti c xut tinh (Sukkavissathika) khi chuyn cn (Lingaparivattana) th mt ti. Nu tr thnh n ng li, cng khng cn ti. Php s ni: - y l gii thch theo tng cu, sau y gii rng. Trong hai cn th nam cn hn n cn. V sao? Nu n ng nhiu ti th mt nam cn v bin thnh n cn. Ngi n nhiu c hnh th chuyn thnh nam cn.

Nh vy, hai cn ny th do nhiu ti m mt, do nhiu c m thnh n ng. C hai T kheo, cng mt ch hc hi thuyt ging c tng kinh in. Vo na m, mt T kheo chuyn cn tr thnh ngi n. Nh vy, hai ngi b phm ti ng chung. Bit ra, mt trong hai ngi phin mun on trch khc lc vi ngi kia. Ngi chung phng nn bo: Bn ch nn bun ru, vi ti li ba ci nh vy c Pht m cho li thot; T kheo, T kheo ny no gp phi nh vy u khng b ng ca thin li. Sau khi an i nh vy, nn bo ngi kia: Bn hy n vi ny chng. Nu chuyn cn T kheo ny hi: - i c! Thy c quen bit v T kheo ny no khng? Nu c p c, khng p khng. Nu chuyn cn T kheo ny ni: - Hy a ti n ch ny chng. V T kheo chung kia nn a v ny n giao cho T kheo ny quen bit. Nu khng c ngi quen, th a v ny n cha ny (Upassaya). Khi i, khng c i hai ngi. Nu c bn nm T kheo mi c i v phi cm uc sng (jotika), cy gy (kattaradanda), cng nhau ln mn a v kia n cha ny. Nu cha xa, bn ngoi lng xm, li qua sng nn cng vi chng tng th khng c ti. Khi n cha ny, nn em danh hiu ca T kheo (chuyn cn) ny hi cc T kheo bit khng. Nu bit, T kheo ny p bit. Tng chng bo h: - T kheo ny chuyn sang n cn, cc T kheo ny nn ln mn T kheo ny ny. Ny chng nn p: - Lnh thay! Chng ti s cho T kheo ny ny cng nhau tng kinh, nghe php. Sau khi giao ph T kheo ny y, cc T kheo tr v cha mnh. T kheo ny chuyn cn phi ty thun ny chng, khng c lm tri h. Nu cc T kheo ny khng c tm tm qu v khng ng gip , c php i qua cha ny khc v tm thy y ch hc tp kinh php v ty thun sng theo php lut T kheo ny. V ny chuyn cn ny c php t v nhn lm y ch. Cc T kheo ny khng c him khch v c tm b th. i vi sa di ca mnh khi cn l T kheo, th em giao cho cc T

kheo khc. i vi y bt khi cn l T kheo th mt php th nn th li bt v nm y ch T kheo ny. i vi y bt d ngoi s th tr, phi em ra thuyt tnh dng. i vi thuc by ngy th khi cn l T kheo, mt php th, nn phi th li. i vi thuc by ngy th, va by ngy th chuyn cn, c php x dng thm c by ngy. i vi th ch khi cn l T kheo nay l T kheo ny, vn khng mt. i vi tt c cc vt b th chung khi cn l T kheo, nay c php ly phn nh trc. Theo lut bn (Paivana) ni: i vi thuc by ngy nh b, du, ng, mt ca ngi no th m cha ht hn, c duyn s m mnh ly dng th b ti. Ngi c tr tu hy suy ngh v ngha ny. y l nhng cu hi dnh cho ngi chuyn cn. Th ngha l trng hp b mt hay khng mt, chuyn cn hay cht, b o, hon tc, b gic cp, vi nhng tm x nh vy th gi l mt php th. Va th xong ch mt tri xoi m chuyn cn th cng mt php th ny. i vi nhng vt dng ring ca mnh khi cn l T kheo, th c mang theo dng, cho n nh phng, tht ring cng vn thuc v mnh. Nu l vt m trc y ca tng cung cp th giao li cho tng. Nu trc y, c n vi tng, mun cho phng tt, nga c m cha cho nhng khi chuyn cn thnh ny, T kheo tng nn a cho h nh l cho T kheo. Nu b phm tng tn (sanghdisesa), nn cho hnh php Ma-na-a (Mnatta) na thng ri xut ti. Nu l T kheo ang hnh Ma-na-a cha xong m chuyn cn thnh T kheo ny, ny chng nn cho hnh na thng Ma-na-a ri xut ti. Nu hnh Ma-na-a xong, m chuyn cn thnh T kheo ny th cho h xut ti (abbhna). Nu hnh cha xong na thng Ma-na-a, h li chuyn cn tr thnh T kheo, nn cho h hnh su m Ma-na-a xut ti. Nu hnh Ma-na-a xong, h li chuyn cn, T kheo tng nn cho h xut ti. Trn y l ni v cc trng hp T kheo chuyn cn. T kheo ny no lm vic mai mi (sancaritta) m che du khng pht l, li chuyn cn thnh T kheo th khng cn tr ti ph tng, ch cho hnh su m Ma-na-a ri xut ti. Nu T kheo ny ang hnh na thng Ma-naa m chuyn cn thnh T kheo th khng cn phi hnh Ma-na-a na, cho xut ti ngay. Nu hnh Ma-na-a xong, h chuyn cn thnh T kheo, nn cho yt-ma xut ti. Nu h li chuyn cn thnh T kheo ny, nn cho hnh na thng Ma-na-a ri xut ti. Php s ni: - Hiu r theo tun t nh trn.

Mm do, ngha l trc y T kheo ny l v cng nn xng sng mm do. Trng cn l nam cn ca T kheo ny di. Dng t v hnh, nn tng ngi n. Hnh tng l hnh v ngi n. Tng g n l iu khc g thnh tng ngi n. Lm tng ph n bng vng, bc, ng, thit, st, sp, g u phm ti t-ct-la. Nu mun lm tng vi nh cho xut tinh, tinh xut, Tng-gi-b-thi-sa; tinh khng xut, Thu-lan-d. Vut ve ngi n bng g, u t-ct-la. Tun t ngha l T kheo xinh p ny l ngi thnh Vng x, tng mo tun t, xut gia vi tn tm, nn c tn l Tun t. Thy T kheo ny ang i trn ng ca vua vi tng mo tun t, c c gi sinh tm dc mun ngm ly nam cn ca T kheo. T kheo ny l bc A-na-hm nn khng c tng a thch (nn khng ty thun). Cu tip theo l cc T kheo ngu si khc th theo li ngi n. Php s ni: Ba cu k ny rt d hiu. Ming m rng l th hi ra c. T kheo no hnh dc vo ming, tip xc vo bn bn, Ba-la-dy. Khng tip xc vo bn bn v u, t-ct-la. Phn u ca cn a vo pha trong rng, Ba-lady. Cn vo trong nhng da bc cn ngoi rng, Ba-la-dy. Cn ngoi rng nhng khng da bc, Thu-lan-d. a li ra ngoi tip xc li hnh dc, Thu-lan-d. Ngi khc a li vo li mnh hnh dc, Thulan-d. Dng li lim nam cn, Thu-lan-d. Hnh dm vo c, vo ming ca u thy cht b t la, Ba-la-dy. Hnh dc vo c thy cht (b t u), Thu-lan-d. i vi xng trng (Atthikavatthumhi susnam gacchantasspi dukkatam) T kheo no va c i n, t-ct-la. Nu thu nht lin kt li m ham thch s mm nh, hnh ng vi tm dm dc, mang vo, tinh xut hay khng xut u t-ct-la. Nu hnh ng v xut tinh theo mun, Tng-gi-b-thi-sa. Khng xut tinh, Thu-lan-d. Long n l rng ci ha ra hnh ngi n, hoc khn-na-la n. T kheo hnh dm cng cc loi ny, u Ba-la-dy. D-xoa l ch chung cc loi qu thn. Ng qu l tt c loi qu i. C loi ng qu, na thng chu ti, na thng khng, khng khc loi tri. Khi chng hin thn m c th nm bt c, Ba-la-dy. Khng hin ra m c th nm bt c, Ba-la-dy. Khng hin ra, khng nm bt c, v ti. Nu cc qu thn ny dng thn lc bt T kheo (hnh dm), T kheo khng c ti. Php s ni: - Theo th t cu vn th hiu c.

Nu nam cn b bnh ngha l nam cn b mc tht gi l bu, hnh dm cng ngi n, c cm gic hay khng u Ba-la-dy. gn n cn ngha l khi T kheo ny mun hnh dm vi ngi n, nhng hi hn nn ch nam cn bn ngoi khng cho vo n cn, t-ctla. Bt u vic dm dc ngha l nm tay hay tng b phn thn th nhng cha a vo n cn, t-ct-la. a vo n cn, b ti trng. Khi mun ng, trc tin T kheo phi ng ca. Th nn trong lut ni: Pht bo cc T kheo rng ng khng ng ca l trng hp nhp nh vo ban ngy. T kheo nhp nh vo ban ngy cng nn ng ca. Php s ni: - Trong lut ni khng ng ca nhng khng ni c ti. M ca m ng, theo nh trong Cn--ca (Khandhaka) ni: Pht bo cc T kheo rng ban ngy m mun nhp nh nn ng ca ri mi nhp nh. Nu ai khng ng ca, b ti t-ct-la. u-Ba-Ly v cc T kheo bit Pht,... c ni y trong lut. Cu ny ni rng ban ngy c phm ti nhng na m th khng ti. ngha cu ny theo cu trc. Php s ni: - C loi ca ng c, c loi khng ng c. p: - C loi ca m khung lm bng cnh cy, cnh tre, sau ty theo iu kin m lm cnh ca. Nu di cnh ca c ci th trn c cht gi. Nu cnh ca di chuyn, nn dng cnh ca nh chung b, dng hai ba cy ngang ng ca. Loi ca m di cnh lp bnh xe y th dng tm vn lm ca, hay lm bng tre, hoc lm mnh tre, hoc lm tm vi mn. Tay ny ang cm bt m tay kia ng cnh ca, tr khi ca bng tm mn vi th khng ti, ngoi ra u phm t-ct-la. T kheo nhp nh vo ban ngy, i vi cnh ca di chuyn c nn ng li, khng ng b ti. Vi cc loi khc, khng ng m nhp nh hay ng, khng b ti. Php s ni: - i vi loi ca di c ci m trn c cht ca, nn ng, khng ng th b ti. Nu ng nn gi cht. Nu khng c cht th khp ca li v t vt bn trc ca cng thnh ng. Ca ng li cn h

mt t trn u cng thnh ng nhng khong cch nh m u ngi khng lt vo th c. Nu c nhiu ngi bn ngoi nh T kheo, sa di, trng lo, th mnh c th ni rng cc v trng chng cho, ri sau nhp nh, khng ti. Nu c ngi ang kinh hnh hay lm vic ngoi, vi ngh rng T kheo ny trng coi bn ngoi, th v ny c ng khng c ti. Trong Cu-lun- (kurunatthakath) ni rng: Ni vi u-b-tc nh trng ca cng c, khng c bo T kheo ny hayngi n. Nu cnh ca hay ch gi ca b h mt hay khng c, hoc ang lm vic trc phng, khng nn ng ca, c ngh nh vy m ng th khng ti. Nu khng c ca, v ti. Nu nhp nh trong phng lu phi bt thang (mi ln c) th khng c ti. Nu phng khng bt thang, ng ca di li, ng khng ti. Ng trong phng nn ng ca li. Nu sau phng ln c phng nh, ng ca phng ln, ng phng nh khng b ti. Nu ng phng nh th ch ng ca phng nh, khng ng ca phng ln, khng ti. Nu mt phng c hai ca, nn ng c hai, ng khng ti. Nu lu ba tng, tng di cng thng ta , tng gia v trn th T kheo ng, nn c ngh: Thng ta tng di, ta ng, khng c ti. Nu c ngi gi ca, nn bo h rng hy xem chng ca. C ni nh vy, ng khng ti. Nu khng c thng ta hay ngi gi ca, m c ni vi cc T kheo, sa di, bch y, ng khng ti. Nu hai ngi cng i kht thc, ngi v trc nn suy ngh rng ngi v sau s ng ca. Php s ni: - Vi loi ca c ci (khp m c), khng ng, b ti. i vi cc ca khc, v ti. Tuy c ca ng khp c nhng phng khng c mi, khng ng khng c ti. Na m v sng, m ca ng qun, khng ti; mi n sng mi thc dy, khng ti; thc dy ri ng li, b ti. Khi ng (m cha ng ca) T kheo suy ngh: Ta ng n sng mi thc dy, b ti. C T kheo i ng xa, na m mi ng c, chn cn di t ng, ng say khng bit, khng ti. Nu chn ln ging, m ng khng bit, c ti. T kheo ngi ng qun, khng ng ca, khng ti. i kinh hnh trong phng, qu bun ng, ng qun trn t, khng ng ca, khng ti. thc dy, ng li, c ti. B d-xoa bt v p ng, T kheo thun theo, b ti. Trong Cu-lun- ni r: Nu khng c tm ng, khng ti. Php s ni: - i c Ba-u-Ma ni rng bit hay khng bit u c ti. T kheo Ba-Nu-Ca-Sa-Ca (Bhrukacchaka) ni rng khng phi u-Ba-Ly

lm ngc Pht, v cho l v ti. Sau khi cng b nh vy, v ny hi Pht v c Ngi khen rng: Lnh thay! Php s ni rng: - Tun t cc cu sau d hiu. ng t Ly-Xa (Licchavikumara), Ly-Xa l h, tn t theo h. Nhng ng t ny v dm dc nn bt T kheo khin hnh dm. Do vic lm phi php ny nn bi hoi gia nh. ng gi xut gia tr v nh thm v c, y l T kheo xut gia vo lc tui gi, v ln mn nn v thm. V c hi: - i c! Con ci rt nhiu, li khng ai nui dng, i c hy hon tc. Thy T kheo khng p, bit v ny khng chu hon tc, v c x xung t. T kheo gi suy yu khng cn sc nn ch qu quo ch khng thot c. V c nho ln ng ta hnh dm, n khi tha mn mi chu xung. V T kheo ny l bc A-na-hm, ht dc ca ba ci nn khng cn th lc. Cu ni v lc t (Migapotakavatthu) d hiu tt c. Phn trn ni xong phn u ca phm Ba-la-dy (Pathamaprjikavannan nitthit). Kho thy tt c tng, Lut bn khng che du, u, ui, gia u thin, Nn gi l ton thin, Nh Lai dy chng sinh, Lut l php ti thng, V thng xt chng sinh, Nn thuyt tng T-ny. Pht dy php khng hai th hai. Thi a, Ba-la-dy ng u. Khi y, c Pht ni K-X-Qut, thnh Vng x. Thnh Vng x l tn nc. Hi: - V sao gi l Vng x?

p: - Vo thi kip s, bt u c hai v Thnh vng Mn-Tha-a v CBn- (Mandhtu, Mahgovinda) xy dng nh ca vng t ny nn gi l Vng x (nh ca vua). Li c s gii thch khc l ti vng t ny, khi c Pht ra i v Chuyn lun thnh vng (Cakkavattin) xut th th lp quc ti y. Nu khng c Thnh vng xut th th d-xoa lm ch t ny. y l vng t chng i li. Li ni trong ni K-X-Qut (Gijjhakta), ni y l tr x ca c Pht. K-X l tn chim kn kn (thu), qut l nh ni. Sau khi n, chim kn kn bay ln u trn nh ni, nn gi l ni K-x-qut. Li c php s gii thch, nh ni c tng hnh dng chim kn kn, nn gi l ni K-xqut. Chng, nh trong lut vn ni rng ba ngi, trn ba ngi gi l tng. Nhng theo vn kinh th ba ngi gi l chng. y dng theo vn kinh. Ngi quen bit l ngi quen nhau cng mt tr x nhng khng thn thit. K cu l bn thn cng n mc chung. Bn ni Y-t-k-l (Isigilipassa), Y-t ngha l ngi xut gia, k l ngha l n mt. Gi nh vy v by gi c 500 v Pht Bch Chi (Paccekabuddha) i n nc Ca-tcu-sa-la, sau khi kht thc, i vo ni ny, cng nhau nhp nh lun. Khi y, mi ngi thy cc Pht Bch-Chi vo ni m khng thy i ra. C ngi ni rng ni ny lun n mt ngi xut gia. T v sau, ni ny c gi Y-t-k-l. Lm cc nh tranh trong ni ny, ngha l lm nh ton bng tranh. Cng nhp h y, 500 T kheo u t mnh lm am c tranh. Vic u tin (nhp h l lm phng ) vi l a-la. V sao? V c Nh Lai ch gii. Pht bo cc T kheo rng nu mun nhp h, trc ht phi sa sang phng , ai (nhp h) m khng c phng , t-ct-la. Th nn, khi nhp h, c phng sn th rt tt. Nu khng c th nh ngi khc lm, khng c nhp h nu khng c phng . V sao? Ch Pht qu kh u nhn phng . Cc T kheo lm phng xong, nhp h trong ba thng, ngy m sing nng tu tp ba hc. i c n-ny-ca l tn (Dhaniya) l ngi u tin phm Ba-la-dy th hai. n-ny-ca l tn. Gia nh v ny sinh sng bng ngh lm gm. T kheo n-Ny-Ca lm mt am tranh ni thanh vng. Mn h, ngha l sau khi

t t vo u thng khng trng. Tho d nh tranh ngha l tho d ra tng phn, khng cho h nt ri ct li treo cht ln cnh cy. V sao? Nu ai mun li th dng c tranh ny lm nh. Khi ra i, ni th ny: Nu c cha no dng hay T kheo khc ly lm nh th c dng theo nhu cu. V sao ni nh vy? Chnh v T kheo a-lan-nh kh tm c cy, c lm nh, nn ct cht li hay ct i. Sau khi a-lan-nh, nu T kheo ra i cng phi tho d ra, xp ct li v treo ln, ng cho mi mt lm h sau ny cc v ng hc s dng. Sau khi lm nh vy, cc T kheo ra i ty du ha cc nc. Trng lo n-Ny-Ca con ngi th gm ang . Cho n ba ln, ngi ly ci cho rng nh khng ngi nn ph d em i. Cho rng mnh c k thut lm gm th i vi vic ny khng kh g c. n-Ny-Ca T kheo trn bn lm nh vi khung ca s, ca i u bng t, ch cnh ca bng cy, t pht bn ngoi, dng cy, ci, phn b v c nung cn nh t ny. Sau khi nung chn, cn nh c mu nh la, g vo ku vang nh l ting linh, gi thi vo ca s nghe nh ting nhc. Pht hi cc T kheo: - y l ci g m mu nh vy? Pht bit m c hi, v sao? V l do ch gii. Cc T kheo p: Th Tn! y l nh mu nh la ca n-Ny-Ca con ngi th gm. c Pht dng v s cch mng T kheo ny: -Ti sao k ngu si ny khng c tm t bi m tn hi chng sinh. T ngha l i trc bi vi ngha l ng h. Bi ngha l nhn v k kia kh nn tm xc ng, gi l bi. Khng tn hi, l khng lm tn hi mng ca chng sinh. V ngu si nn o t nho thnh bn em la nung thiu t lm cht cc chng sinh. Th nn trong lut ni: Ngi l k ngu. Trong tng lai, chng sinh s ni rng khi Pht cn ti th, T kheo tn st chng sinh nh vy nhng v ti. Cho nn, cn phi lm cho h khng c ngh nh vy. ...Sau khi trch mng n-Ny-Ca xong, Nh Lai bo cc T kheo rng t nay v sau khng c trn bn lm nh, ai vi phm, t-ct-la. Pht ch nh gii ny do s vic lm nh bng t nhng T kheo n-NyCa khng c ti v phm u tin. Pht dy nhng ngi vi phm sau u b

ti t-ct-la, ngi cng b ti nh vy. Lm nh, c php dng tranh trn t bn, nu dng ton t bn, b ti. Cc T kheo p: - Lnh thay! Pht bo: - Cc ng hy ph cn nh y i. Nghe lnh, cc T kheo n nh y v dng cy ph tan ngi nh. y l duyn khi do T kheo n-Ny-Ca. Php s ni: - Ti s tun t trnh by nh sau: Khi y, vo ban ngy, ang nhp nh bn cnh ngi nh, nghe ting cc T kheo p ph cn nh t, T kheo n-Ny-Ca hi: - i i! Ny cc v, v sao p ph nh ti? Cc T kheo p: - Th Tn sai p. Nghe ni vy, n-Ny-Ca phi vng lnh, ni rng nu Pht sai lm th ng. Php s ni: - T kheo n-Ny-Ca lm nh bng chnh vt liu ca mnh, v sao Pht bo ph? p: - Pht bo ph, bi v nh ny bt tnh, lm theo php ngoi o (Titthiyadhaja), cn c ngha khc l khng c tm t bi vi chng sinh nn lm nh bng t bn. Nu T kheo c hiu bit v lut thy cc T kheo khc lm vic phi php tri vi lut nh vy th p ph, khng b ti. B ph nh vy, ngi ch vt khng c ni rng i c ph nh ti, hy n b li bng gi tr khc. Nu T kheo dng l a la lm d lng, trang tr ng sc trong ngoi, kt bng dy la xinh p th d lng ny bt thin. Nu dng hai mu , vng, dng dy la kt trong ngoi, ct vi cn cho chc chn ch khng v hoa he th c. Nu iu khc, khm lm cc hnh dng cm th... (trn cn d) th khng c. Nu khc chm hnh bn nguyt , hnh ci bnh, ci thung, mt che... u khng c. Cho php o cn d hnh vng trn buc dy cho chc th c.

Theo php lm ca-sa, khng c may theo hnh chn rt, khng c thu hnh hoa vn, khng may theo hnh mt xch, c th may li mi. Nu lm dy nt, c lm bn gc, khng c lm mi su gc. Nt khng c lm hnh ci chy, hnh voi, hnh mt cua. Php ca gc ca-sa nn c nt v dy mc nhng khng cho ni cm ln. Khng c dng nc h h casa. Nu trc c sn th c dng v bi t khng bm. Khi nhum, khng c dng nc thm, du, keo. Khi nhum xong, khng c dng tri tn-b-la v tri chu ma-ny h i cho y lng bng. Khi nhum khng c dng chn p, khng c dng tay ch, v p ca-sa vo trong ni nhum, khng c dng tay p, nn v nh, t t bng tay. Nu dng dy ct gc ca-sa, nn ct ch r nc c, nhum y xong th tho ra. Trong lut c ni rng Pht bo cc T kheo Ta cho php dng dy ct gc ca-sa. Php s ni: - Khng ch gc m bn cnh y cng tt, v nhum cho u, nu gi ly mt ch th khng nhum c u. Y phi ct rc mi c dng. V php ca bt v vt dng nh bt th khng c iu khc trong v ngoi. Nu c sn th lm cho mt i. t bt khng c c mu ma-ny, nn lm nh mu du. Bt khng c chm khc, nhng c th chm khc c ngn nh hm rng. Nu v che nc th c lm np che c ming v hng bt nhng khng c khc hnh k l. Np v di ming c th lm (khc) ch ct dy. Php lm dy ai lng, dng mt hoc hai si se li, khng c lm hnh mt cua, hai u kt tua li nh hnh chim cu hay hnh ming c Ma-kit (makaramukha), khng c lm hnh u kh gii, dt cc hnh hoa vn xinh p, tr hnh xng c, cy kha, hoa la, dt u p, khng c c tua nhiu hn bn tua. Nu dng nguyn si dy, ch ct mt vng ri vn theo, c th xp thnh hai ba on ct, khng c lm dy tm tng. u dy cho php t hai gt nh hnh ci bnh. Lm ng ng thuc, khng c khc hnh nam n, hnh chng sinh hai chn bn chn, hnh hoa o c, hnh phn tru. Nu c cc loi ng c khc hnh nh vy, nn co b hnh. Nu dng dy, si ct cho chc th c dng. Gp loi ng hnh vung, trn, tm cnh, mi su cnh..., th ni y hoc np y c lm hai ba vng ct dy cho thun tin. Chy gi thuc khng c dng loi c mu sc p, ti ng cng vy.

Kha ca, v ti ng khng c dng loi mu sc p, nn mt mu th tt. Khng c chm khc hnh th vt. Dao co, khng c chm ni hnh th vt, cho php lm bao ng. Dao no mng tay chn, c lm gia (ci kp v) nh hnh ci di. Vt ly la khng c chm khc hnh cc loi hoa vn, ch lm ci vng. Lm kim, dng km kp t vo l, khng b ri, cng khng c chm khc cc loi hnh dng. Dao ch cy xa rng khng c chm khc, ch lm bng st. Lm cn ba, c bn cnh hay tm cnh. Lm tch trng (kattaradanda), khng c dng cy p, c php nin vo bng ba bn ci vng cho chc, u hnh trn. ng ng du, dng ng tre, tri bu, g cng, khng c lm hnh nam n. Lm ging, ti ng , vt che t, tt mang i kinh hnh, khn ph gh, chi qut, gi ng phn, bn nhum, bn lc nc, vt ch chn, cc tm, k bt, chn bt, np bt, l a la, qut (Mancapitha, Bhisibimbohana, Bhummattharana, Pdapunchana, Cankamanabhisi, sammujjani, Kacavarachaddanaka, Rajanadonik, Pniyanlunka, pniyaghata, pdakathalik, phalakapithaka, valyadharaka, dandadhrika, pattapidhna, Ttlavantavjana) nhng vt ny c php lm ngc li, ln v chm khc cc vt chnh ng. Phng , ca i, ca s c php lm bng by loi bu, hay thy tinh cng c. Trong phng c php by bin bn gh, tr nn phng. Hi: - Nn phng l g? p: - Phng lm ch nh vua c th lc v trong gii trng ca ngi khc. Nn ni vi ch phng rng khng c lm phng y. Nu h c chp khng nghe th nn ni li vi h rng khng nn lm y v khi chng ti t t, b tt phi b tr ngi. Gi nh h c sn th cng khng c cho lm phng ni . Nu ni n ba ln m h vn c lm th

nhng v c tm qu trong chng nhiu T kheo phi d phng y, ch li in Pht v cy B . Sau khi ph d, khng c x dng m th t xp ct, a n T kheo ch phng, c c ly s c tranh cn tha. Nu ly th tt, khng ly th c tranh s h mc, hoc b k xu t chy nn ph d khng c ti. Do , T kheo ch nh khng c trch c v bi thng. B ph cn nh t nh vy, n-Ny-Ca mun lm li nn n gp ngi gi rng. Tm mi khng gp ngi gi rng, n-Ny-Ca n gp ngi gi cy g trong thnh. Ngi ch cy ni: y l vt ca vua bo v t nc. Khi trong thnh c ch h hoi, phng khi c nn gp, hoc b ha hon, hoc b ch n tn cng, hoc chun b lm cc chin c, dng vo cc vic cn khc nn gi k ht s g ny. Cht ra tng on, n-Ny-Ca t cht ra tng khc, x dng theo mnh, hoc gc hay ngn. B-Sa-Ca-La (Vassakra) l tn ca B-la-mn lm quan nc Ma-yt thng lnh s vic trong nc, giu c v cng. Tri qua ngha l v i thn ny i xem xt cc cy g trong thnh. B-na (Bhane) l v i thn sang trng. Gi nh ngha l B-la sai ngi tri ngi gi cy li em n gp vua. B-la-mn ny n tu vua: - C tht ngi em g cho n-Ny-Ca khng? V vua p khng cho nn v i thn tri ng kia li. Thy ngi gi cy b tri, n-Ny-Ca phn vn lo lng vi ngh ngi kia em cy cho ta nn b vua bt tri, vy ta nn n cu ng ta. Do , ngy m, n-Ny-Ca tm cch gip . V sao? V ngi gi cy g a tin n cho n-Ny-Ca rng: i c i! Khi ti cha b git, hy mau n phn gii. Nu ti b git ri, c n cng v ch, (i c hy n gp vua v nhc li rng) khi bt u ln ngi, nh vua c tuyn b rng Sa-mn, B-la-mn no cn dng cy c hay nc th c ty . y chnh l li vua ni ra, vy vua c nh khng? (n-Ny-Ca gp vua tha ): - Khi vua mi ln ngi, nh trng tuyn b, cc Sa-mn, B-la-mn c ty x dng cy c v nc. Th nn, ti mi ly cy ca vua.

Vua p: - Trc y, ta c cho php nhng Sa-mn, B-la-mn c tm qu, ch khng phi cho hng ngi khng tm qu nh ng. Theo li ta ni l cho php ly nhng vt v ch A-lan-nh, ch khng ni n nhng vt c ch. Nh c lng nn c thot (cht), bi v ngi xut gia mc ca-sa nh lng. V sao? Nh ngoi i c ngi tr mun n nhiu tht cu nhng khng cch no c nn tm mu chc mua tht. ng ta ghi ni u con cu c b lng p ca ngi thn ang ct trc ca rng s git n. Mi ngi tp trung li xem, v tham b lng cu p nn tranh i ly b lng vi gi cao, nh vy cu thot cht. T kheo n-Ny-Ca cng nh vy, nh c ca-sa nn thot khi ti. Trc vua, mi ngi ch trch n-Ny-Ca. Ch trch ngha l ni rng ng khng phi Sa-mn, v nhn mt cch gin d, ni ln hnh ng ca v ny cho mi ngi bit l khng phi l php Sa-mn, khng phi l Thch-t. -ooOooPhm hnh l hnh v thng. (bn cu tip nhau) C mt cu thn bit r php lut c ca vua, nay v ny xut gia tu tp. Do , Th Tn hi v ny. Php s hi: - c Pht l bc Nht-thit-tr, Ngi bit r ti tng nng nh ca gii m ch Pht qu kh v v lai kt, v sao li hi v cu thn T kheo? p: - Pht hi v ny l v nu khng bn lun trc m kt gii Ba-la-dy vi mt tin (Pda) th b ngi i ch trch rng cng c tr gii ca T kheo v lng, cng nh h khng, nh mt t, khng th o lng, ti sao ch vi mt tin m c Pht kt ti trng vy. Dng tr tu suy xt, cho gii c tn ti, cho mi ngi tin nhn, nn Pht cng v cu thn bn lun suy xt. Theo php ngi i, nu trm mt phn, th b git, hay tri, hay ui i. V sao c Pht khng cho gy tn hi ngi xut gia ?

V cho n l c, ngi xut gia cng khng c ly, th nn Pht dng tr tu suy xt ch ra gii cm mi ngi khng ch trch. Do , Pht cng cu thn T kheo da vo php th gian m ch gii. Quan st mi ngi, ngha l thy v cu thn T kheo khng xa c Pht, Ngi hi v ny: - Theo php lut ca vua Bnh-Sa (Bimbisra) trm cp vi gi tr bao nhiu th b tri, ui i, git? Ma-Yt (Mgadha) l tn nc, T-ny-d (Seniya) ngha l y c ngi, voi, xe nga. Bnh-Sa l tn vua. ui i ngha l a sang nc khc. Php s ni: Cc cu sau d hiu. Nm Ma-b-ca (msaka) l mt phn. By gi, ti thnh Vng-x, c 20 ma-b-ca l mt phn Ca-l-sa-bn (Kahpana), mt phn t Ca-l-sa-bn l nm Ma-b-ca, cc ng hy bit ly. Ca-l-sa-bn ny l dng theo php ngy xa ch khng phi Ca-l-sa-bn nh hin nay. Dng Ca-l-sa-bn u tin l vua Lu--la. Ch Pht qu kh cng cn c vo mt phn ny kt gii Ba-la-dy. Ch Pht trong tng lai cng vy. Tt c ch Pht u kt ti Ba-la-dy nh nhau, ch c bn php. Do , sau khi khin trch n-Ny-Ca, Pht dng mt phn nh trn kt gii Ba-la-dy th hai. Nh trong lut ni: Sau khi kt gii Ba-la-dy th hai, th n ty kt ch git ra l nhng iu pht sinh thm. Nh trn ni l Pht kt gii cho cc T kheo. y l ln kt th hai, khng khc ln trc, cc ng hy t bit, ni li thnh phin phc. Nhng ch kh s ni sau. n ni git ra l ni git vi xong, em phi kh. Ngi git y l ngi git vi. Vo x chiu, nhng ngi th git tp trung cc tm vi, b li ri em vo thnh, do vi vng ln xn nn khng thy r. Khi y, nhn s ln xn ny, lc qun T kheo ly trm mt b. T lc ngha l ni lng xm hay ni a-lan-nh (Aranna). Trong lut ni r, ti trnh by r li, t lc l c tng nh nh thn Ma-la. Ni c mt nh (kutika), cng gi l t lc, nn bit nh vy. Ni khng ngi l ch ca d-xoa, hoc ni m ngi c vic phi n tm, sau tr v. C ro, nh bng t, cho n bng cy c. theo tru b l theo cc ch tru b , t mt n hai ba nh cng gi t lc. Ch tm ca ngi bun bn l ni ngi bun i b, khing gnh, i xe, cng gi l t lc. Thnh ph lng xm cng gi l t lc. Ni v cng gii t lc (gmupacra) l mun ni r v cng gii ca a-lan-nh. ni cng lng (indakhile thita) ngha l ni t lc nc A-dt-la- (Anurdhapura) c hai cng lng. Ngoi hai

cng l vng a-lan-nh. Nu khng c cng th ngay ni ny s lm cng cng c th gi l cng. y l php A-lan-nh theo A-t-m. Ngi bnh thng l ngi khng qu mnh hay suy yu. Nm ngha l nm vi ht sc mnh. n ni ri, khng tnh ni ln n. Nu (nh trong) t lc khng c ro, th tnh ch nc ri xung t trn tm chn nc quanh nh l ni roi xung. Php s c gii rng b gi trong ca, nm gi phn hay ci chy gi ra n ni no th l ni khong cch cho hn nm. Li na, php s gii nu phng khng c ro th ngay gia cy chng hai u nh, nm hn ra, t ch ri xung tnh vo nh l phm vi ca nh. Hi:- Nu (nh trong) t lc y trc y qu rng ln, nay b nh li th cng gii ny bng bao nhiu? p: - ng ti ni nc trn mi nh ri xung, mt ngi sc khe bnh thng nm cc ra xa, tnh t ni ri tr vo l cng gii (nh trong) t lc. Cng gii A-lan-nh l t cng lng ra ngoi n 500 cung, gi l cng gii nh nht. Php s ni: - Ti trnh by xong v ngha ny. Nn ni v nm loi cng gii ca nh , t lc v cng gii t lc l ngn chn T kheo c. Trong nm ch ny c vt c ch, ai ly mt phn (nm ma-b-ca) vi tm trm, Ba-la-dy. Ly vt khng cho ngha l i vi vt ca ngi khc nh y phc, thc n m h khng cho bng biu hin thn hay li ni, t ly mt phn bng tay hay chim ly. Khng b ngha l ngi ch khng b. Ni t trng cng gi l khng b. Ly nhng vt , gi l trm. Trm chnh l ti ny. Php s ni: - Ti ch gii thch ngha v vn t trong gii trm ny. Trm ngha l ot, di chuyn, nng ln, i tng bc, ri khi ch c, cng hn. Hi: - Th no l ot? p: - T kheo ot vn rng ca ngi, khi ang tranh chp, phm tct-la; lm cho ch vn phn vn, phm Thu-lan-d. Nu ch vn c quyt nh chu thua, phm Ba-la-dy. Hi: - Th no l di chuyn?

p: - T kheo a vt ca ngi khc i ln u; r vut vi trm, phm t-ct-la; lay ng vt, phm Thu-lan-d; vt xung vai, phm Ba-la-dy. Hi: - Th no l nng ln? p: - Nu T kheo nhn vt ca ngi khc gi. Khi ch vt n ly li, T kheo p: - Ti khng c nhn vt ng gi. Khi ni nh vy xong, t-ctla. Lm cho ch vt phn vn, phm Thu-lan-d. Khi ch vt ni: - Ti khng cn vt y na, T kheo phm Ba-la-dy. Hi: - i tng bc l g? p: - Nu T kheo mun trm vt, t a vt i, i bc th nht, phm Thu-lan-d, bc th hai, phm Ba-la-dy. Th no l ri khi ch? p: - Nu nng vt ln khi mt t. T kheo r nm vt vi tm trm, t-ct-la. Lay ng vt, phm Thu-lan-d, ly vt ri khi ch c, phm Ba-la-dy. Hi: - Cam kt (hn) l g? p: - Nu T kheo ni li cam kt rng ti n ch y, ch y... v s ly vt y em i. Nu n ch v ly vt, mt chn trong cng gii ca vt, mt chn ngoi gii, Thu-lan-d. Nu c hai chn u ra ngoi gii, Ba-la-dy. Qua ch np thu, nu em vt qua ch thu thu m khng np thu, mt chn i qua, mt chn cn li (trong cng gii trm thu), Thu-lan-d; c hai chn u qua khi trm thu, Ba-la-dy. Php s ni: - y l ni v nhiu vt, nu em mt vt ra ni th trng hp th nht nh i vi n t hay sc sinh c ch m ot ly, (bng cch) di chuyn, nng ln, bc i, ri khi ch c, cam kt, qua ch c qui nh,

y l i vi mt vt, em su trng hp trn ra phn tch th c n hai mi lm cu. Nh trn ni rt y v Ba-la-dy th hai. V sao? V gii ny rt kh hiu ht. Nh trong lut ni rng trm vi c nm php th mi phm Ba-lady. Th nht l vt c ch... l nm yu t. Php s ni: - Nh vy ni cc chi tit, ng hy chn ly mt yu t. C nm hay c su chi tit. Nu nh vy th khng thnh hai mi lm. p: - Khng phi nh vy. V sao? Nu chn ly mt trng hp ly vt ca ngi th phi c nm yu t. ng hy bit ly. Cc v cu php s ni: - Php Ba-la-dy th hai ny rt kh hiu, th nn khng th khng gii thch nhng ch khc mc. Do , ti phn tch ra thnh hai mi lm trng hp ny, ng hy qun st ly. Hi: - Nm yu t y l g? p: - Mt, cc loi vt c nm; hai, mt loi vt c nm; ba, t tay c nm; bn, to phng tin c nm; nm, ly trm c nm. Hi: - Cc loi vt c nm v mt loi vt c nm, hai loi vt ny ti sao ch c cc chi tit ot ly, xc chm, nng ln, a ra khi ch c? p: - trc ni, hy t bit ly v phi c c chi tit hn v ni chn nn thnh su. Ni qui nh quan trng v ni nm, php ny u c . Th nn, trong cu th ba, trong nm yu t cng c cc loi vt c nm chi tit. Hi: - ni v mt loi vt c gi tr vi nm chi tit, th no l t tay ly vi nm chi tit? p: - T tay ly cng c nm: Mt, t tay ly; hai, bo ngi khc ly; ba, nm; bn, c th ly; nm, (ch c) tm x b. Hi: - Th no l t tay ly?

p: - T tay ot ly vt ca ngi khc, gi l t tay ly. Sai bo ngha l nu T kheo sai ngi khc rng ngi hy ly vt y, gi l sai ngi ly. Nm ngha l trong trm thu m nm vt ra ngoi ( trn thu). Nu l vt c gi tr ln, phm ti Ba-la-dy. Theo ngha ny, ging vi ni quan trng trn. C th ly ngha l dy ngi rng i vi vt... y, nu c ngi c ly bng khng th thi. Ngi ny theo li dy m ra i. Nu trm c vt y th ngi sai i phm Ba-la-dy. Nu ngi c sai i ty lc m ly th gi l c th ly. Tm x b l c ngh b vt..., ch... c ngha ny, gi l tm x b. To phng tin ban u c nm ngha l: Mt, phng tin ban u; hai, ty theo phng tin y; ba, quyt theo phng tin y; bn, lm theo; nm, bit r. Dy bo ngi lm l phng tin ban u, cc ngi hy t bit r. Nguyn nhn di vt khi ch c, gi l ty theo phng tin. Ba phn sau, theo trong lut c ni r. Th no l nm trng hp ly trm? l: mt, trm ly; hai, cp ly; ba, yu sch ly; bn, ly bng cch che du; nm, ly bng cch b thm. y gi l nm cch. C mt T kheo phn ca-sa cho chng tng, vi tm trm xoay chuyn th phn ca-sa ca ngi v cho mnh. Ti ni v s xoay chuyn th phn vt. y gi l nm trng hp ly trm. Nh vy nm trng hp vi nm yu t thnh ra hai mi lm, cc v hy t bit. Trong nm v nm trng hp trn, khi trnh s ni ln, v lut s c tr tu khng nn vi phn quyt vic y m trc ht phi quan st nm yu t y trc, sau mi phn on. Nh bi k ca c c: Nu ni vic qua, ng lc em nm php, Qun st r nm ch, Bc tr nn t bit. X (vatthu) nu ti mun ly vt ny, ni xong mc ti. Nn qun st vt ny c ch hay khng c ch. Nn qun st ch ca vt c tm x vt hay cha v phi bit tht r. Nu h cha c tm b m ly th nh ti ngi ly theo trong lut. Nu ch c tm b th ngi ly tm (vt ng ti) Bala-dy, phi tr vt li cho ch. y l php phi p dng. Php s ni: - Ti trnh by nguyn nhn nh sau: Ngy xa, vua B--da cng dng i thp. C mt T kheo t phng Nam i n. V ny c tm y by tru, t trn vai v i vo cha lm l. Khi y, vua v i chng vo

cha, xua ui mi ngi. m ng ngi dn qua mt bn, no lon chen ln nhau lm ri lc mt tm y. B ln ra bn ngoi, T kheo suy ngh: mi ngi hn lon nh vy, tm y ca ta b mt khng th tm c. Do , v ny c b y y. Sau , c mt T kheo n, thy tm y ny nn ly vi trm. Ly xong, v ny hi hn: Ta khng phi l Sa-mn na, ta b mt gii ri, vy nn hon tc. V ny n gp lut s, hi cho bit s vic. V lut s ny tn Chu-La-TuMa-Na thng sut lut tng l bc nht trong cc v lut s. n gp v lut s, T kheo phm ti nh l st chn v ny, tha li s vic v hi: Con c phm ti khng? Lut s hiu r T kheo ny ly y sau cuc l ca i chng, nn bit l ti ca v ny c th cu c nn ni vi v y rng thy c th a ch ca vt n y khng? Nu c ngi ch vt, ti s gip cho thy! T kheo c ti p: - By gi, lm sao c v y? Lut s p: - Thy hy i khp ni v tm hiu. i vo khp c nm cha ln, T kheo c ti vn khng tm c ngi ch vt nn tr li hi v lut s. Lut s hi: - Nhiu chng T kheo y t phng no n y? p: - T phng Nam. Lut s ni: - Trc ht, thy ly kch thc v mu sc ca y, sau i n tng cha v hi. Vng li, v T kheo c ti i hi khp ni, gp c ch ca vt v a v ny n gp lut s. Lut s hi T kheo ch vt: - Trng lo! y l y ca thy phi khng? p: - ng vy, tha i c! Hi: - Mt u?

T kheo ny trnh by li vic c. Lut s hi: - Thy c b vt y khng? p: - Ti c b ri. Hi T kheo ly y: - Thy ly y ny u? p: - Ti ly y ny ni , lc . Lut s ni: - Nu thy ly m khng c tm trm th khng c ti. Nu thy ly vi tm xu th b ti t-ct-la, trc ht phi sm hi, ri mi ht ti. Lut s li bo T kheo ch vt: - Vi tm x, thy hy em y cho T kheo ny. p: - Lnh thay! T kheo c ti nghe lut s ni nh vy, nh ngi c v cam l, thn tm u hoan h. Php s ni: - Nh vy gi l qun st x. Thi ngha l thi gian ly y. Y ny c lc t, c lc r. Do , nh ti ty theo khi ly y lc gi t hay gi r. Php s ni: - Li ny kh hiu. Ti s dn chng, o gia bin c mt T kheo c mt ci s tri da rt cn i xinh p. V ny gt ct thnh ci bn, lm cho mi ngi rt a thch. T kheo ny thng dng bn ny ung nc. Mt hm, T kheo i n ni Chi--da (Cetiyagiri) v li vt ny li trong cha o gia bin. Mt T kheo khc n o, vo trong cha, thy ci bn ny nn ly trm v em n ni Chi--da. Thy ngi kia dng ci bn da ca mnh n cho, T kheo ch ci bn hi: - Trng lo i! Ngi c ci bn ny u vy? T kheo ny p: - Ti c vt ny o. T kheo ch vt ni: - y khng phi l vt ca ngi, l ca ti m ngi ly trm.

T kheo ch vt ko v kia n trc tng chng phn x vic ny nhng khng ai gii quyt c c. H a nhau n i-t v nh trng ln. Sau khi i chng gn thp tp hp n, cc v lut s cng nhau phn quyt vic ny nhng cng chng xong. Khi y, trong cha c mt v T kheo lut s tn l C-n-a (Godha) bit r cc phng tin. V ny hi: - T kheo ny ly bn bng v da ny u? p: - Ti ly o. Hi: - Vt ny gi tr bao nhiu? p: - Ni y, sau khi n ht rut da, h vt b v ny hoc dng lm ci t, khng c gi tr g c. Hi T kheo ch vt: - Ci v da m ngi cm ni tay ny c gi tr bao nhiu? p: - V da ny b ngi ta n ht rut, ung ht nc nn b v, T kheo nht ly v lm thnh bn, ch gi tr chng mt Ma-sa-ca (msaka). i c C-n-Na ni: - Nh vy, khng nm ma-sa-ka th khng phm ti trng. Nghe nh vy, i chng khen ngi: - Lnh thay! Phn quyt nh vy rt ti gii. Khi y, vua B--da (Bhtiyarjan) ra khi ca thnh n cha l bi, nghe cc T kheo khen vang lnh thay nn hi cn thn: - y l ting g? V quan trnh by li s vic. Nghe vy, vua rt hoan h v cho nh trng tuyn b: - T y v sau tt c nhng ngi xut gia c vic g nghi ng hy n gp Ngi C-n-a phn quyt v i c ny x on theo ng gii lut. Php s ni: - Nh vy l qun st ty theo ch m tnh gi tr. C vt cn mi c gi cao, c th gi thp. Hi: - Th no l mi gi cao, c gi thp?

p: - Nh bt st mi cn nguyn lnh khng b lng nn qu gi, sau b lng chy th mt gi. Th nn ty lc m tnh gi tr. Vt cn dng l vt ty thn nh dao ra, mi qu gi, c mt gi. Php s ni: - Nu T kheo trm dao ra ca ngi, nn hi ch ba rng ng mua vt y gi bao nhiu. Nu h p: - i c, ti mua vt ny bng mt phn. Hi: - ng x dng n cha? p: - Ti mi dng ch mt ngy ch cy ch rng. Hoc ni tng dng ch (ci) t bt nn thnh vt c. Nh chy gi thuc nh mt, kha ca, nh la tm b t mt hai ln, hoc b gch nghin nt, cng gi l c. Nh vi qua mt ln git trong nc, hoc vt vai, hoc bt u, hoc dng bc ct, cng gi l c. B du khi sang qua vt khc m c trng kin rt vo trong cng gi l c. Li nh ng cc, trc cng sau mm, cho n dng ngn tay chm vo, cng gi l c. Gp khi T kheo b ti trm vt ca ngi khc, (qu v) nn hi r ch vt. Vt cha dng l qu, dng l mt gi tr, nn bit nh vy. Vi nm ch ny, php s ni: - Hy quan st tht r ri mi phn quyt s vic, ty theo s vic nng nh m kt ti. trn l gii thch Phm ot Ly. ---o0o--Phn ph: (on ny i chiu bn i Nguyn v i Tng)... nu em mt vt ra ni th trng hp th nht nh i vi ngi hay sc sinh c ch m ot ly, chun b, nng ln, bc i, ri khi ch c, cam kt, qua ch c qui nh, y l i vi mt vt, em su trng hp trn ra phn tch th c n hai mi lm cu. Nh trn ni rt y v ba-la-dy th hai. V sao? V gii ny rt kh hiu ht. Nh trong lut ni rng trm vi c nm php th mi phm Ba-la-dy. Th nht l vt c ch... l nm yu t.

Php s ni: - Nh vy ni cc chi tit, ng hy chn ly mt yu t. C nm hay c su yu t. Nu nh vy th khng thnh hai mi lm. p: - Khng phi nh vy. V sao? Nu chn ly mt trng hp ly vt ca ngi th phi c nm yu t. ng hy bit ly. Cc v cu php s ni: - Php Ba-la-dy th hai ny rt kh hiu, th nn khng th khng gii thch nhng ch khc mc. Do , ti phn tch ra thnh hai mi lm trng hp ny, ng hy qun st ly. Hi: - Nm yu t l g? - Mt, cc loi vt c nm; hai, mt loi vt c nm; ba, t tay c nm; bn, to phng tin c nm; nm, ly trm c nm. Hi: - Cc loi vt c nm v mt loi vt c nm, hai loi vt ny ti sao ch cc chi tit ot ly, xc chm nng ln, a ra khi ch c? p: - trc ni, hy t bit ly v phi c c chi tit hn v ni chn nn thnh su. Ni qui nh v ni nm, php ny u c . Th nn trong cu th ba, trong nm yu t cng c cc loi vt c nm chi tit. ni v mt loi vt c gi tr vi nm chi tit. Hi: - Th no l t tay ly vi nm chi tit? p: - T tay ly cng c nm: mt, t tay ly; hai, bo ngi khc ly; ba, nm; bn, c th ly; nm, (ch c) tm b i. Hi: - Th no l t tay ly? p: - T tay ot ly vt ca ngi khc, gi l t tay ly. Sai bo ngha l nu T kheo sai ngi khc rng ngi hy ly vt y, gi l sai ngi ly. Nm ngha l trong trm thu m nm vt ra ngoi ( trn thu). Nu l vt c gi tr ln, phm ti Ba-la-dy. Theo ngha ny, ging vi ni quan trng trn. C th ly ngha l dy ngi rng i vi vt... y, nu c ngi c ly bng khng th thi. Ngi ny theo li dy m ra i. Nu trm c vt y th ngi sai i phm Ba-la-dy. Nu ngi c sai i ty lc m ly th gi l c th ly. Tm b i l c ngh b vt..., ch... C ngha ny, gi l tm b i. To phng tin ban u c nm ngha l: Mt, phng tin ban u; hai, ty theo phng tin y; ba, quyt theo phng tin y; bn, lm theo; nm, bit r. Dy bo ngi lm l phng tin ban

u, cc ngi hy t bit r. Nguyn nhn di vt khi ch c, gi l ty theo phng tin. Ba phn sau, theo trong lut c ni r. Hi: - Th no l nm ht sc? p: - Nm ngha l nm vi ht sc mnh. n ni ri, khng tnh ni ln n. Nu tu lc khng c ro, th tnh ch nc ri xung t tm trn chn nc quanh nh l ni ri xung. Php s c gii rng b gi trong ca, nm gi phn hay ci chy gi ra n ni no th l ni khong cch cho hn nm. Li na, php s gii nu phng khng c ro th ngay gia cy chng hai u nh, nm hn ra, t ch ri xung tnh vo nh l phm vi ca nh. Hi: - Nu t lc y trc y qu rng ln, nay b nh li th cng gii ny bng bao nhiu? p: - ng ti ni nc trn mi nh ri xung, mt ngi sc khe bnh thng nm cc ra xa, tnh t ni ri tr vo l cng gii t lc. Cng gii a-lan-nh l t cng lng ra ngoi n nm trm cung, gi l cng gii nh nht. Php s ni: - Ti trnh by xong v ngha ny. Nn ni v nm loi cng gii ca nh , t lc v cng gii t lc l ngn chn T kheo c. Trong nm ch ny c vt c ch, ai ly mt phn (nm ma-b-ca) vi tm trm, Ba-la-dy. Ly vt khng cho ngha l i vi vt ca ngi khc nh y phc, thc n m h khng cho bng biu hin thn hay li ni, t ly mt phn bng tay hay chim ly. Khng x b ngha l ngi ch khng b. Ni t trng cng gi l khng b. Ly nhng vt , gi l trm. Trm chnh l ti ny. Php s ni: - Ti ch gii thch ngha v vn t trong gii trm ny. Trm ngha l ot, di i, nng, theo tng bc, ri khi ch c, cng hn. Hi: - Th no l ot? p: - T kheo ot vn rng ca ngi, khi ang tranh chp, phm tct-la; lm cho ch vn phn vn, phm Thu-lan-d. Nu ch vn c quyt nh chu thua, phm Ba-la-dy. Hi: - Th no l a i?

p: - T kheo a vt ca ngi khc i ln u; r vut vi trm, phm t-ct-la; lay ng vt, phm Thu-lan-d; vt xung vai, phm Ba-la-dy. Hi: - Th no l nng ln? p: - Nu T kheo nhn vt ca ngi khc gi. Khi ch vt n ly li, T kheo p: - Ti khng c nhn vt ng gi. Khi ni nh vy xong, t-ctla. Lm cho ch vt phn vn, phm Thu-lan-d. Khi ch vt ni: - Ti khng cn vt y na, T kheo phm Ba-la-dy. Hi: - Phn theo tng bc l g? p: - Nu T kheo mun trm vt, cng ngi a vt i, i bc th nht, phm Thu-lan-d, bc th hai phm Ba-la-dy. Hi: - Th no l ri khi ch? p: - Nu nng vt ln khi mt t. T kheo r nm vt vi tm trm, t-ct-la. Lay ng t, phm Thu-lan-d, ly vt ri khi ch c, phm Ba-la-dy. Hi: - Cam kt (hn) l g? p: - Nu T kheo ni li cam kt rng ti n ch y, ch y... v s ly vt y em i. Nu n ch v ly vt, mt chn trong cng gii ca vt, mt chn ngoi gii, Thu-lan-d. Nu c hai chn u ra ngoi gii, Ba-lady. Qua ch np thu, nu em vt qua ch thu thu m khng np thu, mt chn i qua, mt chn cn li (trong cng gii trm thu), Thu-lan-d; c hai chn u qua khi trm thu, Ba-la-dy. Php s ni: - y l lun v vic dy ly tp vt. Th ba l nm, th t l c th ly, th nm l c tm x b. Hi: - Th no l t tay ly? p: - Ngha l ch thn dng tay ly vt ca ngi. Dy ngi, ngha l T kheo dy bo ngi hy ly vt.... Nm ngha l trong ch ca trm thu, nm vt c gi tr ra bn ngoi ( trn thu) th phm Ba-la-dy. Vi

cu ny ging nh qua ch quan trng... C th ly ngha l dy ngi rng ngi c th ly vt... ly khng c th thi. Ngi ny tun theo li dy m i (thi hnh). Nu ly trm c vt y, ngi sai i phm Ba-la-dy. Khng b ngha l tm ngi ch khng b vt hay vt ch trng u gi l khng b. Ly vt nh vy u gi l trm v ngi trm phi b ti. Php s ni: - Ti ch gii thch ngha v vn t trong gii trm ny. Trm ngha l ot, di i, nng, theo tng bc, ri khi ch c, cng hn. Hi: - Th no l ot? p: - T kheo ot vn rng ca ngi, khi ang tranh chp phm tct-la; lm cho ch vn phn vn, phm Thu-lan-d. Nu ch vn c quyt nh chu thua, phm Ba-la-dy. Hi: - Th no l a i? p: - T kheo a vt ca ngi khc i ln u; r vut vi trm, phm t-ct-la; lay ng vt, phm Thu-lan-d, vt xung vai, phm Ba-la-dy. Hi: - Th no l nng ln? p: - Nu T kheo nhn vt ca ngi khc gi. Khi ch vt n ly li, T kheo p: - Ti khng c nhn vt ng gi. Khi ni nh vy xong, t-ctla. Lm cho ch vt phn vn, phm Thu-lan-d. Khi ch vt ni: - Ti khng cn vt y na, T kheo phm Ba-la-dy. Hi: - Phn theo tng bc l g? p: - Nu T kheo mun trm vt, cng ngi a vt i, i bc th nht, phm Thu-lan-d, bc th hai, phm Ba-la-dy. Hi: - Th no l ri khi ch? p: - Nu nng vt ln khi mt t. T kheo r nm vt vi tm trm, t-ct-la. Lay ng vt, phm Thu-lan-d, ly vt ri khi ch c, phm Ba-la-dy. Hi: - Cam kt (hn) l g?

p: - Nu T kheo ni li cam kt rng ti n ch y, ch y... v s ly vt y em i. Nu n ch v ly vt, mt chn trong cng gii ca vt, mt chn ngoi gii, Thu-lan-d. Nu c hai chn u ra ngoi gii, Ba-lady. Qua ch np thu, nu em vt qua ch thu thu m khng np thu, mt chn i qua, mt chn cn li (trong cng gii trm thu), Thu-lan-d; c hai chn u qua khi trm thu, Ba-la-dy. Php s ni: - y l ni v nhiu vt. Ch Gii Lut Thin Kin. - Quyn Th Tm --- o0o ---

Quyn th chn
Vt qua ch quan trng (sanketam vitinmeti), ngha l da theo cu vn, ty theo tng trng ca n m tun t phn bit trong gii trm cp. Ty theo sc, danh sc (Yath rpam nmti) l ty theo ni chn. Danh l ty theo tn gi, hoc mt phn, hoc gi tr mt phn hoc hn mt phn; gi l danh. V sao? Mt Ngt-l-sa-bn (kahpana) phn chia lm bn phn. y l th hin v vt bt tnh ( gi tr phm gii?). Gi tr mt phn l th hin tnh vt (cha yu t phm gii). Hn mt phn l hn mt phn tnh vt hoc hn mt phn bt tnh vt. y l yu t v gii Ba-la-dy th hai. Ch di t (pathabbyarjan (pathavya) l vua c bn thin h nh Chuyn-lun-vng (Dpa-cakkavattin), hoc mt thin h nh vua A-Dc (Asoka), nh vua S t (Shalarajan), mt x nh vua Bnh-sa (Bimbisra), vua Ba-t-nc (Pasenadi), mt vng bin l vua ca vng t mt bn vua mt x. Trung gian l ch mt thn, hai thn cng gi l vua. in-php (Akkhadassa) ngha l thi hnh php tc ca vua, ty ti nng nh m git hay ct mi, cht tay chn, i thn hay thi t hay vua nc nh (bin a) u c quyn x tr ny nn gi l vua. Git l git cht hoc nh bng roi gy (cho cht).

ui i ngha l ui sang nc khc. Gic ngha l k trm nhiu hay t vt ca ngi. Nh vy l cu u v ti trm. Php s ni: - Tun t nhng cu sau d hiu m bt u l ot ly. Nh vy ni ht su cu. Nu ly mt phn (nm ma-b-sa), (hay vt c) gi tr bng mt phn hay hn mt phn l ti trm (Ba-la-dy). Hi: - Ly mt phn phm ti, cn g phi ni n gi tr mt phn hay hn mt phn? p: - V ngn chn cc T kheo trong tng lai nn ni rng ra nh vy. Vt trong t v trn t. Vt trong t l vt du trong t. iu ny c gii trong lut. Php s ni: - Vn c ch ny kh hiu, ti s gii thch r. Tng l o t v chn xung ri lp li bng t hay , cy... y gi l chn di t. Nu T kheo ni rng ti mun trm ly v mang i cc vt du trong t, bng cc phng tin, u phm t-ct-la. Hi: - Th no l phng tin? p: - Khi sp i, mc y phc i dn ra ng, m suy ngh: Vt ny rt ln, ta khng th ly mt mnh, vy ta hy tm ng bn. Ra i vi ngh nh vy, phm t-ct-la. n gp bn, ni: ch... c du vt bu, ti cng vi trng lo i ly. Nu v kia ng v cng i, t-ct-la. Nu ni rng ni... y c lu ln ng vt qu gi, ti mun cng trng lo i ly. Nu c, chng ta cng chia nhau lm cng c. Nh , ti cng trng lo khng b thiu thn. Vi nhng li nh vy u phm t-ct-la. Sau khi tm c bn, li tm cuc bn. Nu c cuc bn th i ly dng, nu khng c cuc bn m n ni T kheo hay ngi th tc khc ( mn). Ngi ch hi: - Ly cuc lm g? p: - Dng chuyn nh nht. B ti t-ct-la.

Nu c ni di ly cuc em v cha dng o t, phm Ba-d-. Li c nh gii thch khc (mahatthakath) cho rng khng phi vy, m u phm t-ct-la. V sao? V ch l phng tin trm. Php s ni: C ni di th phm Ba-d-. y l cch gii thch hp l. Nu cuc khng c cn, v lm cn m cht cy cht, phm t-ct-la, cht cy sng, phm Ba-d-. C mt v khc gii thch cht cy sng phm t-ct-la. V sao? V ch l to phng tin trm. Nu mun mn cuc m s ngi khc bit nn t mnh lm cuc o; v tm st nn o t, cht cy, u phm Ba-d- v t-ct-la. C v khc gii thch rng u phm t-ct-la v to phng tin trm. Nu khng c gi, vo rng bt dy lm gi, phm Ba-d-, nh ni trc. Hoc vi tng ly vt ny cng dng Tam-bo, ging php, em b th. Khi i m ni nh vy th khng c ti. Khi i vi tm trm th phm t-ct-la. Nu mun i n ni chn vt, li cht ph cy ci lm ng i, phm Ba-d-, nu cht cy cht, phm t-ct-la. i vi cy sng trong ngha l chn vt lu, nay c cy c mc trn. Nu cht ph cy c ny, phm t-ct-la. Php s ni: - C tm loi tct-la. l: 1- Phng tin t-ct-la; 2- Cng tng t-ct-la; 3- Trng vt t-ct-la; 4- Phi tin t-ct-la; 5- T-ny t-ct-la; 6- Tri t-ct-la; 7- Bch t-ct-la; 8- Vn t-ct-la. (Pubbapayogadukkata; sahapayoga; anmsa; durpacinna; vinaya; nat; nati; patissava). Hi: - Phng tin t-ct-la l g? p: - Nh k trm tm ng bn v dao ba, cuc lm phng tin th gi l phng tin t-ct-la. Nu thuc Ba-d- th phm Ba-d-, thuc t-ct-la th phm t-ct-la. Cng tng t-ct-la ngha l dng dao ba cht ph cy c sng mc trn ch chn vt bu. Trong ny, thuc Ba-d- th u thnh ti t-ct-la. V ch l to phng tin trm. Khng c cm vt ngha l vi mi loi bu, by loi ht, cc loi binh kh, cm nm b ti t-ct-la.

Phi tin ngha l i vi cc loi tri cam, chui, da, nu cm ly b ti t-ct-la. T-ny ngha l khi T kheo vo kht thc trong lng xm, bi ri vo bt, khng th li (lm sch bt?) m th nhn thc n ung, ngi nhn b ti t-ct-la. Tri t-ct-la ngha l nghe ngi khc nu ra ri, bit m khng xut ti, b ti t-ct-la. Bch ngha l b mt php bch trong mi php bch, b ti t-ct-la. Vn (nghe) ngha l Pht bo cc T kheo: Chm dt hnh ng khi cha hon tt, b phm t-ct-la. y l vn cng tng t-ct-la. V sao? Nh trong lut bn ni rng cht ph cy sng mc trn ch chn du vt bu, b ti t-ct-la. Nhng ngay khi cht, sinh tm hi hn, v tr li tm tt nh c. Do cht ph nn b ti t-ct-la nhng nh hi ci nn thot ti. Nu khng c tm tm qu, m tn lc o bi t tm vt bu, cng b ti t-ct-la. Bn ng t ngha l t cht v dn ng qua mt bn, b ti t-ct-la. Tin t-ct-la dit ngha l dng tay r vt bu nhng cha di chuyn, u b t-ct-la. Trc b ti t-ct-la gom t, ri n lay ng vt th b ti Thu-lan-d. Php s ni: - Ti t-ct-la v Thu-lan-d ny ra sao? t-ct-la l khng lm theo li Pht dy. t ngha l c; kit-la ngha l lm; gom li ngha l lm c. Hnh ng khng ng, ng hong ca T kheo gi l t-ct-la. Trong lut c bi k: Ngi hy nghe ngha, V ti t-ct-la, Cng gi l li lm, Li tn l Ta-bt Nh ngi i lm c, Hoc du hoc biu l, Gi l t-ct-la, Cc v hy t bit.

Thu-lan-d (thullaccaya): Thu-lan ngha l ln; d ngha l ngn ng thin; sau phi b a vo ng c. Trong cc ti phi sm hi trc mt ngi, th ti ny ln nht. Nh trong lut c ni: Hy lng nghe ngha, V ti Thu-lan-d Sm hi trc mt ngi, Ngi nhn sm cng mt, Trong ti sm mt ngi, Ti ny l ln nht. Nu lay ng vt ri nhng sau hi hn, sm hi vi ti Thu-lan-d th c thot. Hi: - Trong mi bch t-ct-la, phm t-ct-la nh th no? p: - Cha yt ma, bch xong nhng khng b th phm t-ct-la. Mt ln bch yt-ma xong, khng b, yt-ma ln th nht xong, khng b, ty theo yt-ma m khng chu b , phm Thu-lan-d. Ly vt khi ch c, ngha l vi tm trm, T kheo di chuyn vt n ch khc d khong cch nh si tc, phm Ba-la-dy. Lm cho bnh cha vt nghing lch qua mt bn th cha phm. Nu ri khi ch c, phm Ba-lady. Nu bnh b (t) chung quanh gi qu cht, dng ba cy tr treo ln, sau o ly sch t bn bn v trn di ra, phm Thu-lan-d. Nu nh bt mt cy, hai cy cng Thu-lan-d. Nh ht ba tr, bnh ri xung t, phm Ba-la-dy. Dng dy treo bnh ln cy, sau o t, khing bnh xung, ty theo dy di ngn cng cha phm, nu m dy ri khi cy, Bala-dy. Nu khng m dy m cht t cy, cng phm Ba-la-dy. Trn bnh trng cy lm du, r mc qun qut c bnh, T kheo o t, cht c r cy, phm Ba-d-, t-ct-la. R cy b t, bnh l ra, th cha b phm ti. Dn r cy qua mt bn ly bnh, di khi cy khong chng si tc, Bala-dy. Cy ng, bnh l ra, t b di chuyn y bnh khi ch c, khng phm. Ly ra khi v tr mi y, Ba-la-dy. Trn bnh c , lt nn bnh b m, cha b phm ti trng, ch phm t-ct-la. Vt ng, bnh qu ln khng th di chuyn, em vt ng n ly bo vt vi gi tr mt phn, Bala-dy. Nu trong bnh c m bu, kha vng, ko ra ngoi mt phn v phn

kia cn trong bnh, phm Thu-lan-d. Nu ct ly mt phn, Ba-la-dy. Nu trong bnh y vt bu, a tay vo ly vt, cha ly vt ra ngoi, ch ko ra mt phn ri ri li vo trong, Thu-lan-d. em vt ra khi bnh, Ba-la-dy. C php s gii rng ly vt ri khi y bnh nhng cha ra khi ming bnh, Ba-la-dy. Php s ni: - i vi gii lut phi cc yu t (mi thnh ti). Ung mt ming m phm ti Ba-la-dy nh l ung mt ming c gi tr mt phn th phm Ba-la-dy. Li c cch gii thch khc, phn bit khc nhau, nh c bnh (ng nc ung qu gi) nng khng th ly i nn a ming vo ung, ming cha ri bnh, phm Thu-lan-d. Ming ri bnh, phm Ba-lady. Nu ht bng ng tre... vo c hng mt phn (gi tr nm ma-b-sa) phm Ba-la-dy. Nu ming ngm ng ht, ming v ng va y th ngng li, dng tay bt mt u ng, ly ra khi bnh, phm Ba-la-dy. Nu dng y b vo trong bnh ly b, du trong bnh, tay ly y ri khi bnh, phm Ba-la-dy. C php s gii rng khng phi nh vy, nu th y vo ri nhng sinh hi hn, nn cha ly ra, phm Thu-lan-d. Nu khng hi hn, ly ra khi bnh, Ba-la-dy. Sau khi th vo, ch bit, i li bng gi tr, nu tr li, Thu-land. Nu khng tr li, Ba-la-dy. T kheo c bnh khng, ngi khc em du b vo bnh. Vi tm gin, T kheo em b qua ni khc, khng phm. Nu khng gin m v tham lam em b qua ch khc, T kheo ny phm Ba-la-dy. Nu khng di qua ni khc m lm cho bnh lng, chy mt phn du ra ngoi, phm Ba-la-dy. Nu di cho bnh lng nhng ngay lc y du, b ng c khng chy ra; sau , c nh nng nn chy ra mt phn, phm Ba-la-dy. Nu di l qu to, b du nh keo chy ra khng ngng, chy hn mt phn, thy vy nn hi hn nn ly b li trong bnh, phm Thu-lan-d. Nu b bn ngoi mt phn, Ba-la-dy. Nu di chuyn bnh n ch cy , mun cho nghing , phm Ba-la-dy. Nu ch nhn em bnh khng t ch bng phng, cha cho du b, nh cho du b. Bit nh vy, T kheo dng cy, ln ln bnh, vi nh lm v. Thy T kheo lm vic nh vy, nn khi bnh b b, ch bnh i T kheo n b, d hon li ht hay khng u phm Ba-la-dy. Nu T kheo khng c nh ph m em cc loi t thi hay i tiu tin b vo bnh, lc cha b vo b ti t-ct-la; lc ang b vo phm Thu-lan-

d. Khi b vo, thy vy, ch nhn i bi thng gi tr, nu khng bi thng, phm Ba-la-dy. Nu khng c tm trm, ch v gin d nn p ph hay t chy hoc nc vo, bng mi cch lm cho ch nhn khng cn x dng c na, phm t-ct-la, nn bi thng cho ch, nu khng th phm Ba-la-dy. Nu em ct, , t b vo bnh, nc vo cho trn ra ngoi, khng th dng bnh c na th phi bi thng li cho ch, nu khng bi thng, b ti nh trc. Php s ni: - y v vt di t, sau y s ni v vt trn t. Vt trn t l vt trong t, trn cung in hay trn u ni. nhng ni y hoc tp trung hoc phn tn hoc ng trong bnh m khng chn du th gi l vt trn t. Php s ni: - Trc thuyt minh rng, nay s ni chung... hoc dng tay ly, ng hy t bit. B, du, mt, sa, lc u thuc v loi chy nh nc. Vt nng, nh, vng vng, chui ngc, tm vi di... nu di chuyn khi ch c bng chng si tc, u phm Ba-la-dy. Ht phn vt trn. Vt trn khng trung, trc tin l lng cng, c su ch, l ming, ui, hai cnh, chn, lng, mo. Mun trm ly chim cng ni khng trung, khi chim mun bay, T kheo ng ngay trc. Thy T kheo, chim cng khng th bay c, h cnh ng li, T kheo b t-ct-la; a tay ng chim, cng b t-ct-la; lay ng chim, b Thu-lan-d. Nu nm ly lng, ko ri khi thn b Ba-la-dy; ko ri cnh tri hay phi, b Ba-la-dy; trn di cng nh vy. Nu chim cng h xung u trn thn hay trn tay phi ca T kheo, T kheo vi tm trm, bt a qua tay tri, Ba-la-dy v ri khi ch c. Nu n t bay qua th khng phm. em i vi tm trm, bc u, Thu-lan-d; bc th hai, Ba-la-dy. Nu chim cng trn mt t, vi tm trm, T kheo bt ly chim cng ca ngi khc, nu bt mt hai phn thn th ca chim nhng cha ri khi mt t, phm Thu-lan-d. Nu gi ton thn chim ln khi mt t, Ba-la-dy. Chim cng trong lng, vi tm trm ly c lng mang i, ty theo m b ti. Nu chim cng ang n trong vn, vi tm trm, T kheo ui chim ra ngoi ca, b phm trng ti. Vi tm trm, bt chim nm ra ngoi vn, b phm Ba-la-dy. Nu chim cng trong lng xm, T kheo vi tm trm, ui chim ra khi cng gii ca lng, phm Ba-la-dy. Nu chim cng t i, hoc n cha hay n ch trng vng, T kheo vi tm trm cm gy, , cy nm chim. Nu chim s hi bay vo rng, ln mi nh hay tr v ch c

th T kheo cha b ti. Nu vi tm trm, c ui, bt chim ri t chng bng si tc, b Ba-la-dy. Nh vy i vi nhng loi chim khc, cc trng hp phm hay khng phm cng ging vi chim cng. i vi y, y b gi thi ngc ln khng trung, vi tm trm, T kheo nm ly mt phn ca y, b t-ct-la; nm c y, Thu-lan-d; ri khi ch c, Bala-dy. V ti ny, y vi chim cng khng khc. Nu t trn khng y ri xung, T kheo a tay nm ly, t-ct-la; ri khi ch c, phm ti trng. Vt b ri, vt qu gi ca ngi khc b ri nhng h khng bit, T kheo thy nhng vt qu ny t khong khng ri xung nn nht ly vi tm trm, ri t chng mt si tc, phm Ba-la-dy. i ca-sa b ri, cng phm nh trc. Ht phn ni v vt trn khng ri xung. Nhng vt trn ging m c th ly c hoc khng ly c, trng hp phm nh cc vt trn t. Nu khing ging (lun c vt) i khi ch c, cc ng hy t bit ly. Ca-sa ang treo trn gi. Vi tm trm, T kheo ly y ang treo trn gi, ri khi ch c, phm trng ti, khng tip xc n hai u m y ri khi ch c, cng b ti, rung ng n hai u cng b ti. Mang c gi i cng b ti trng. Nu ca-sa ct cht trn gi y, lay ng vo hai u, phm Thu-lan-d. M ra em i th phm Ba-la-dy. Nu T kheo dng ca-sa buc bn gc ngn bi, T kheo khc vi tm trm, m mt gc n ba gc, u phm Thu-lan-d; m ht bn gc, phm Ba-la-dy. Ca-sa ang mc trn gi, mt u trn gi, mt u ri xung t, ko mt u ri khi gi nhng u kia cha ri khi t, Thu-lan-d. Mt u ri khi t, nhng u kia cha ri khi gi, cng Thu-lan-d; nu ri c gi v mt t phm Ba-la-dy. Nu T kheo dng y ng y v cc tp vt, treo ln cy cc, T kheo khc vi tm trm ly y ri trn vai mnh nhng li hi hn v t li trn cc, phm Thu-lan-d. Nu tm trm li khi ln v ly em i, phm Ba-la-dy. Nu nng ln khi cc, vt nng b ri xung t, phm Thu-lan-d. Nu nht ln t t v mang i, Ba-la-dy. Hi: - Th no l cc? p: - Di khong mt tru, ng cht vo vch, cc cong, cc bng ng voi, cc loi cc khc u nh vy. Nu y ca ngi khc treo trn cy, T kheo ly trm, phm nng nh nh i vi y treo trn cc. Nu y treo trn cy n tri, T kheo vi tm trm rung cy ly y nhng khi y cha ri, li thy tri cy sinh tm trm nn c

rung lm cho tri ri, phm mt phn Ba-la-dy. Nu y v tri u khng ri, phm Thu-lan-d. Ht phn ni v trm vt treo. Vt trong nc. u tin l s quan (Rjabhaya) nn du vt trong nc. trong nc khng h, u tin l vt bng ng. Ch c nc, th nht l ao. Nu trong ch nc khng chy th vt cng ng yn. Nu T kheo vi tm trm, tm ly vt trong nc, tm ni nc cn, c mi bc i tm, phm t-ct-la. Nu lm cc phng tin tm vt ch nc su, phm t-ct-la. Khi vo nc, u tin l ln xung, nu cha n ch vt m thy rn c hay c ln, ra, cc loi c th nn s hi b chy th khng ti. Php s ni: - Bt u l nm vt... tip theo nh trc ni, hy t bit ly. Ch ngha l c su ch nm vt, bn cnh v trn di. Vt trong ao, th nht l hoa sen. Nu T kheo hi trm hoa, ty theo gi tr nhiu t m kt ti. Nu b hoa sen m ng hay t cha t th cng phm Ba-la-dy. Nu o t trm ly c ng sen th ti nng nh nh ni trc. Nu trn nc c cc loi tp vt, T kheo vi tm trm, li ko vt bng ngh s n ch y ly; khi ko cha ri khi nc th phm Thu-land; ko ln khi mt nc bng chng si tc, Ba-la-dy. Nu c b hoa trong nc, T kheo m b ra vi tm trm, Thu-lan-d; ly hoa ra khi b, Ba-la-dy. Tip theo ch nh ni trc, nu nh trm hoa, cha t r, Thu-lan-d, t r, Ba-la-dy. Nu ao khng c nc, nh trm hoa bn bn, t r phm Thu-lan-d, em hoa ra khi ch ty theo gi tr nhiu t m kt ti. Nu c trong ao nc ny c ch, T kheo vi tm trm nn th cu, ging li, t l, c cha b bt, phm t-ct-la; c vo l, Thu-lan-d; bt c ln khi nc, Ba-la-dy; c vt khi li nhy ln b, Thu-lan-d; Bt c trn b ty theo gi tr ln nh m kt ti. i vi ra, Ba-ba cng vy.

T kheo mun bt trm c nhng ao ln nn khng bt c, o thm ao nh v dn c vo; nu c vo ao nh, phm t-ct-la. Nu bt c trong ao nh khng c, c li chy v ao ln, phm Thu-lan-d. Nu c cha ra ao nh cng Thu-lan-d. Nu bt c ra khi mng nc hay ao, ty theo gi tr nhiu t m kt ti. Nu nc trong ao sp ht, c tp trung li mt ch, ngi khc b thuc cho c cht, T kheo khng bit cho l vt b nn nht ly, khng phm. Nu bit c c ch m T kheo vn ly trm, ty theo gi tr m kt ti. Nu ch ca c i th phi bi hon, nu khng th phm ti. Nu ch c ly c xong, nn khng c gi, T kheo trm ly, phm Thulan-d. Php s ni: - Ti ny nng nh nh ni trc, cc ng hy t bit. Ht phn ni v phn vt trong nc.

Thuyn l tt c nhng vt dng i qua sng k c khi c ct dy v c th ch vt khc. Trong thuyn c ngi hoc c th c vt, khng c vt hay cc tp vt khc nh ni trc. T kheo no vi tm trm mun ly thuyn du i, suy ngh: Ta mun ly thuyn nhng khng c ng bn vy ta hy i tm h. V T kheo ny li ko thuyn th phm ti nh ni trc. M dy, nu m m dy (ct thuyn) cha ri khi ch c, t-ct-la; dy ri khi ch Thu-lan-d v Ba-la-dy. Php s ni: - Ti s ni r, nu ct thuyn ni nc chy mnh, m dy xong m thuyn cha ri khi v tr c, Thu-lan-d; thuyn ri v tr c, Bala-dy. Nu thuyn trong ch nc khng chy, trc ko thuyn i, sau mi m dy (buc thuyn), dy ri ra, Ba-la-dy. Nu thuyn trn t, ko thuyn khi ch c, Ba-la-dy. i vi hai khc cy nng thuyn, trm i mt cy, Thu-lan-d; ly c hai cy thuyn ri chm t, Ba-la-dy. Nu thuyn trn mt t, T kheo vi tm trm, dng dy ct vo xe ko i, Thu-lan-d; thuyn ri v tr c, m dy ct, Ba-la-dy. Thuyn trong nc khng buc, vi tm trm T kheo ln thuyn, mun hng thuyn v phng ng nhng gi thi thuyn v pha Ty, Thu-lan-d; theo thuyn n ni thun tin v ly trm, Ba-la-dy. Nu hi hn hay b gi thi nn thuyn quay v ch c, ch i li, nn tr, khng tr li ch, Ba-la-dy. Ht phn ni v thuyn.

---o0o--Vt ci, th nht l xe, xe cha tp vt, c bit nh vy hay khng u nh ni trc. Nu xe ch ng cc, T kheo dng chu, chn xc trm, bn... cha ri khi xe, Thu-lan-d; chu... ri khi xe, Ba-la-dy. Nu xe nng khng th ko c nn tm b ko, khi tm, t-ct-la, khi c b, b ko xe i chng mt bc chn, Thu-lan-d; b bc i c bn chn, Ba-la-dy. Mun i v hng Nam, b li i v hng ng Ty, Thu-land; nu hng b i theo ng c, Ba-la-dy. Ly trm xe ang trn (thnh) ly th phm, khng phm ging cc trng hp phm ti nh ly trm ti ng bt ang treo. Ht phn ni v xe. ---o0o--i vt nh dng u i. Php s ni: - Ti s gii thch ngha ny. u l phn t chn tc (sau t) vi yt hu tr ln. cc vt trn y u gi l i trn u. t chn tc (sau t) v yt hu tr xung gi l vai. Nu di nch n trn bng th gi l vc, m (vt bng nhng ch y), phm t-ct-la. Ngoi ra, nh ni phn i phn gi (ca ngi) trn u. Nu (vc ) nhng ch nh vai, bng... cng nh vy. Th t nhng cu trong on ny d hiu. Ht phn ni v phn i vt. ---o0o--Vn l vn hoa, tri v cc loi c thm. T kheo o trm ly nhng vt y, kt ti ty theo gi tr s lng nhiu t. Nu trm lt ly v cy trong vn, ty theo gi tr nhiu t m kt ti, hoa tri cng nh vy. Tranh chp vn rng ngha l T kheo c tranh ot ly vn rng ca ngi. Khi mi tranh, t-ct-la; lm cho ch vn nghi s, Thu-lan-d. Nu ch vn sinh b cuc (khng tranh na), T kheo (ot ly vn) Ba-la-dy. Nu ch vn cha c tm b, T kheo c tng quyt ot ly vn, Ba-la-dy. Nu ni vi quan, em tin bc ra tranh chp thng, ch vn sinh tng thua cuc, T kheo Ba-la-dy. Nu em (s tranh ot kia vo) trong tng phn x, tng bit nhng c x tri l, ngi phn x Ba-la-dy. Nu trong tng phn x ng l, ngi tranh khng ng l, Thu-lan-d.

Ht phn ni v vn rng. ---o0o--Trong cha, trong cha c cc tp vt, c bn ch nng vt th nh ni trc. i vi phng x ln nh cng cho t phng tng, T kheo c mun tranh ot ly nhng khng thnh v phng (ny l ca chung ) khng c ch c th nn khng phm ti trng. Nu th ch cng cho mt chng hay cho n mt ngi m T kheo ot ly vi tm trm, ch phng c ot mt, ngi trm c tng quyt nh ly, phm, khng phm nh ni trc. Ht phn vt trong cha. ---o0o--Vt trong rung. C hai loi rung l ph-bn-na (pubbanna) v a-ba-lan-nh (aparanna). Rung ph-bn-na l rung trng by loi la, cao lng. Rung a-ba-lannh l rung trng u, ma... T kheo no trm ly la, mt phn (gi tr nm ma-b-sa) phm ti trng. Nu la cha gt, T kheo vi tm trm, tm lim, gnh, gi... cc dng c ly, phm t-ct-la; dng tay qu m (cy la) li, Thu-lan-d. Nu ct t nhng phn (thn cy) cn sng dnh theo, cha ri khi ch, Thu-lan-d; ct t phn dnh theo, ty theo gi tr nhiu t m kt ti. Nu trm ly la lm go, ang tm cch, t-ct-la; ct la, p, gi, mi vic l mt Thu-lan-d; thnh ra go, b vo vt ng (ca mnh), em ri khi mt t, Ba-la-dy. T kheo tranh rung vi ngi khc th nh ni trc. T kheo (ln chim) trm rung ca ngi, d ch bng mt si tc vi quyt trm, Bala-dy. V sao? V t (c chiu) su n v gi. Nu T kheo ny n hi chng tng rng ti ly ch t ny. Tng p: ng . Tt c phm ti trng. Nu t c hai cc ranh gii, T kheo nh mt cc, Thu-lan-d; nh hai cc, Ba-la-dy. Nu t c ba cc, T kheo nh mt cc, t-ct-la; hai cc, Thulan-d; ba cc, Ba-la-dy. Nu t c nhiu cc, T kheo nh mt cc n

hai, u t-ct-la. Cn hai cc cui cng, T kheo nh cc u, Thu-land; nh cc cui, Ba-la-dy. Dng dy o ln chim trm t ngi, t mt u dy xung t, Thu-land; t c hai u, Ba-la-dy. Nu v trn t xc nh tn (t cho mnh), v mt u, Thu-lan-d; v c hai u (ca phn u), Ba-la-dy. Nu vi tm trm, ni ln rng n ch ny l t ca ti. Nghe vy, ch t sinh lo s mt phn t ca mnh, T kheo y phm Thu-lan-d. Ch t c tng thua cuc b phn t y, T kheo ny phm Ba-la-dy. Ht phn ni v rung. t l t nh v vn, c cy v tng ro hay khng th nh ni r trong phn vn hoa v rung. Ht phn ni lc v t. V lng xm, trong lut ni nhiu v r. A-lan-nh l t c ch. Php s ni: - Cng c khi v ch. Hi: - Th no l c ch, v ch? p: - Nu l cy c trong rng m khng mua th khng c ly nn gi l c ch. Nu cy c trong rng m c php cht ph ty khng c ngi la hi th gi l v ch. T kheo no (trm ly) vt a-lan-nh c ch, kt ti ty theo gi tr nhiu t. T kheo nht ly vt b vt b ni A-lan-nh c ch, khng c ti. Nu A-lan-nh c ch, c cy g v cc tp vt, lu trong y khng ai thu gi, T kheo mn ly dng; sau ch v, T kheo tr li, ngi ly khng c ti. Nu T kheo em gi tr ca vt n Alan-nh c ch, bo ngi gi vn: Ngi hy cho ti ly cy g v s thanh ton theo gi tr. Nu ch rng p: - Nh vy, ng hy ly ty . T kheo sai ngi vo rng ly ty , khng c ti. Nu ch rng bo ngi gi rng rng T kheo ly cy g, ng ng i ly theo gi tr (trao i) nhng ngi ny vn i th T kheo phi thanh ton cho h.

Nu ngi gi rng ng nn khng bit, hay i vng, T kheo vo rng ly cy, sau h tr v v i theo gi tr, T kheo phi thanh ton h. Nu T kheo vo rng ly cy xong, b gic hay cp rt, qu s hi nn cha kp thanh ton, sau nn thanh ton. Nu khng thanh ton, T kheo b ti ty theo gi tr nhiu t ca cy. Nu T kheo vo rng, khng hi ngi gi rng, ly trm vt khc, i ra khi phm vi ca rng, ty theo gi tr nhiu t m kt ti. Ht phn v A-lan-nh. -ooOooNc cha trong lu v trong khi thiu nc. i vi cc loi v ln cha y nc trong nh, bng trm nc, T kheo tm cc loi khoan ln hay nh khoan, t khoan (ln lu), phm t-ct-la. Nu khoan cha lng lu, phm Thu-lan-d. Khoan lng (lu), ly c nc, kt ti ty theo lng nc. Nu lu nh, T kheo nghing lu ly nc, kt ti ty theo gi tr nhiu t. Nu lu ming ln, dng chu nh a vo mc nc ra th kt ti nh trong phn trm du trc. Ao nc ca ngi, T kheo dng tm trm o cng trm ly, nu nc chy qua hn mt phn (gi tr nm ma-b-sa) phm Ba-la-dy. Dng phng tin vi tm trm, T kheo o bn cnh ao nc ca ngi, st m nc th ngng li vi mun ao b sp l do ch o ny, hay do tr con ph, hay do tru b p ph. Nu do ch ny m nc chy ra, T kheo ly c, phm Ba-la-dy. Nu trong ao c cy ln, v mun ly nc nn T kheo cht cy ng xung ao, cy lm ni sng sp l bn cnh ao, nhn nc chy ra, b phm ti ty theo gi tr lng nc. hai bn ao c nc ca ngi khc, T kheo c hai ci ao, mt c nc, mt khng. Vi trm, T kheo o mng cho nc trong ao ca mnh

chy qua ao ngi cho y chy sang ao khng nc ca mnh, nu lm hao tn nc ca ngi th ty theo gi tr nc m kt ti. Nu rung ca T kheo gn ao khng c nc ca ngi, mun to iu kin (cho c nc) nn o mng thng t ao sang rung. Tri ma, nc t ao chy sang rung, ch ao n i theo gi tr nc, T kheo nn tr cho h, nu khng tr, kt ti ty theo gi tr nc. Nu nhiu nh c chung mt ao, chia nc cho vo rung, T kheo vi tm trm, ngn nc ca ngi cho vo rung mnh, nu m ca h cha cht, phm thu-lan-d; nu m cht, ty theo gi tr m kt ti. Ht phn trm nc. ---o0o--Cy ch rng, nh ni phn trong vn. Php s ni: - Nu chng tng thu ngi ly cy ch rng m h cha giao cho tng, cn ch h th vn l vt thuc v h. Nu tng chn ly trc vi tm trm th kt ti ty theo gi tr ca vt. Nu chng tng thu ngi qun l vt, T kheo no khng tha tng bit m ly vt vi trm th b kt ti ty theo gi tr vt. Nu chng tng sai sa di theo tun t vo ngy 15 ly cy ch rng cho chng tng. Sa di chn ly cy tt dng trc cho thy mnh trc khi phn n tng. T kheo chn ly cy tt vi tm trm, b kt ti ty theo nhiu t. Nu cy ch rng sn ni chng tng thng dng th ngi ly khng c ti. Cc v phi bit r cch ly cy ch rng. Hi: - Bit th no? p: - Nu hng ngy chng tng dng ba cy ch rng (cho mt v) th nn ty thun theo tng m ly ba cy. Nu vo thin phng v (i) nghe ging nn ly nm su cy; dng ht th ly thm cng c. V sao khng cho ly nhiu m ch nm su cy? V trnh s ch trch ca ngi khc. Ht phn cy ch rng. ---o0o--Cy ci, i vi cy Dim-ph, cy xoi, dy leo h thc, vi tm trm, T kheo dng ba cht cy, dy. Cy hay dy t nhng cn dnh v, phm Thu-lan-d; t ri ra, phm Ba-la-dy, dy dt m cn dnh ni cy phm Ba-la-dy. Trm cy, cht t hn mt na ri dng li, nu v vy m cy

ng nn bi hon ty theo gi tr ca cy, khng bi hon, phm ti. Nu dng cht c chch vo v cy (cho cy cht) cng vy. Ht phn v cy ci. Trm theo dy chuyn, k trm ly vt, T kheo vi tm trm, ot li vt y, vt ri khi thn k trm, nhng k kia mnh nn ot li vt v mang i, tuy T kheo khng c vt nhng vn b ti Ba-la-dy. V sao? V do tm quyt cp ot ly v vt ri khi ch c. Nu ch vt khng b, T kheo c git ly, vt cha ri khi tay h, Thu-lan-d; ri khi tay h l phm trng. Vi tm trm, T kheo lt vng, nhn trong tay ngi, ri khi tay h Ba-la-dy, cn dnh ni tay, Thu-lan-d. i vi vt chn cng nh vy. Vi trm, T kheo c lt y phc ca ngi, nm ly y, t-ct-la; git ly y, phm Thu-lan-d; y ri khi thn Ba-la-dy; khi git y b rch, kt ti ty theo gi tr nhiu t. Vi tm trm, bt ngi v c y h ang mc mang i, bc th nht phm Thu-lan-d; bc th hai phm Ba-la-dy. Trm ngi v y trn ngi h, h chy, T kheo phm t-ct-la; h vt y di t, T kheo a tay ly, phm t-ct-la; di chuyn y, phm Thu-lan-d; y ri ch c, phm Ba-lady. Vi tm trm, bt c ngi ln y, ngi chy, T kheo khng rt kp nn ni rng hy b y li, ta s tha cho. Nu h a tay m y, T kheo phm t-ct-la, m c y ra, Thu-lan-d; y ri khi thn, Ba-la-dy. Vi tm trm bt ngi ln y, ngi chy vt y di t, T kheo vn rt theo nhng khng kp nn quay li; ly y ri khi t, Ba-la-dy. Vi tm trm, T kheo bt ngi, ngi hong ht nn vt y chy. Rt khng kp, bt khng c ngi nn quay v, thy y trn t, T kheo ni rng ngi ny b y vy ta lm ly th khng phm nhng v mun trm ngi nn phm t-ct-la. Nu ngi quay li ni vi T kheo rng ng ly y ca ti m T kheo vn ly, y ri t, phm Ba-la-dy. Nu ngi vt b y chy, T kheo rt theo khng c nn tr li, thy y trn t nn ni rng y ny c do sc ca ta v ly ln th phm t-ct-la. C v thy khc gii thch rng khng phm t-ct-la v ch y c b. Ht phn ly theo dy chuyn.

---o0o--Nhn vt ca ngi gi. Ngi gi vt cho T kheo, sau ch n i, T kheo ni rng ti khng nhn vt ca ng gi. Do ni di nn T kheo phm Ba-dt-, to phng tin trm nn phm t-ct-la. Nu T kheo suy ngh rng ngi ny gi vt cho ta nhng khng ai bit, vy nn tr hay khng, th phm Thu-lan-d. Nu T kheo quyt gi ly, ch vt c b, phm Ba-la-dy. Nu T kheo ni rng ta hy lm phin h, h c tranh th tr li, ngc li th ta ly. Ch vt c b, T kheo ly y ny, phm Ba-la-dy. Nhn vt ngi gi, ch n i, T kheo ni tr nhng quyt tm gi ly, lm ch vt nghi s. T kheo c y phm Ba-la-dy. Nhn vt ca ngi gi, T kheo vi tm trm di chuyn vt n ch khc, phm t-ct-la. Nu em vt ra i n ht, ch vt n hi, phm tct-la, ch vt n hi m khng tr li, phm Ba-la-dy. Nu mn dng th v ti. Thy bt ngi khc tt p, khi tp trung cc bt n ch thng ta, vi tm trm, T kheo ly bt xu ca mnh a n (ch thng ta) i bt tt kia, dng cc cch d d T kheo (c bt) kia lm h thc c m (nn ng qun), ln dy sm n gp thng ta v ni rng ti sp i xa. T kheo ny em hnh tng bt ca v kia ra ni rng bt v o bt ca ti nh vy, nh vy... Thng ta a bt y cho v ny. Bt ri khi ch c, T kheo ny phm Ba-la-dy. Nu khi ly bt ra, sp a cho T kheo c trm ny, thng ta ni rng ng l ai m ly bt phi thi. Nghe hi nh vy, T kheo ny s hi b chy cng phm Ba-la-dy. Vi ho tm, thng ta ly bt, khng c ti. Nu thng ta c ngh T kheo chy vy ta hy trm ly bt, phm Ba-la-dy. Nu m ti, thng ta ly nhm bt ca mnh a cho T kheo trm kia, T kheo trm b tct-la. Nu thng ta ly nhm bt ca T kheo trm m a cho v ny, T kheo trm b ti t-ct-la, thng ta khng ti. T kheo n vi tm trm, lm l thng ta v tha rng con l T kheo bnh, xin cho con bt.

Thng ta ni rng phng ny khng c T kheo bnh, ngi l k trm. Trc y, v tranh ci vi T kheo cng phng, thng ta vi tm trm, ly bt ca T kheo ch th a cho k trm ny, thng ta cng T kheo trm u phm Ba-la-dy. Nu vi tm trm, thng ta ly bt ca T kheo ch th khng c, li ly phi bt ca T kheo trm v a cho v ny, thng ta phm Ba-la-dy. Vi tm trm, thng ta ly bt ca T kheo ch th khng c, li ly bt ca mnh a cho T kheo trm, thng ta v T kheo u phm tct-la. Nu thng ta a vt n cho v tr tui (dahara) cm, ni rng ta a ng n ch kia. Vi tm trm, T kheo tr tui cm vt theo thng ta n ch kia, ln b i v cm vt theo, bc th nht phm Thu-lan-d, bc th hai phm Bala-dy. a vt cho T kheo tr cm, thng ta vo lng kht thc. Vi tm trm, T kheo tr suy ngh rng: Ta cm i theo thng ta, khi vo trong lng ri s b i. Khi cha n lng, mi bc l phm mt t-ct-la; bc mt chn vo cng gii lng, mt chn bn ngoi, Thu-lan-d. Hai chn bc ht vo cng gii lng, Ba-la-dy. Nu vo trong lng ri mi sinh tm trm v i ra, phm cng nh trn. Thng ta a y cho T kheo tr n lng kia git nhum. T kheo tr trm y mang i, mi bc i, phm mt t-ct-la; qua khi ch giao hn, Ba-la-dy. n lng em y ra i thc n hoc bn th cha phm trng gii. V ch c, ch y hi rng: - Y u? p: - i v n ht ri. Ch i theo gi tr, T kheo phi bi hon, nu khng bi hon, Ba-la-dy.

Vi tm trm, T kheo c ly y ca thng ta git. Nu thng ta trao y cho T kheo ny, y ri khi tay thng ta, T kheo ny phm Ba-la-dy. Nu T kheo c tm trm suy ngh rng a vt ny n lng xm ri ta s ly th cng phm nh trn. Nu y b d, thng ta a y ra vi biu hin mun sai ngi git, T kheo tr c tm trm hi (mun ly git). Thng ta ni rng mun git y ny? Hi: - Git u? p: - Trng lo n u th git y. T kheo ny em y n ni, phm t-ct-la; nu em x dng, phm Thulan-d; nu khng tr khi thng ta i th phm Ba-la-dy. Nu thng ta gi mn cho th ch, vi tm tm nn T kheo tr tui n nh h ni di rng thng ta sai ti n ly. Nu gi chng th chng a, gi v th v a gi v chng a, mn sang tay T kheo, u phm Ba-lady. Nu th ch ni vi thng ta rng: Con mun thnh thy th trai v cng dng mt tm vi. Bit nh vy, T kheo tr tui n nh ni vi th ch: Thng ta sai ti n ly vi trc, n ngy hn s th trai. Th ch trao vi cho v ny v sau thng ta bit c nn i v ny tm vi. Nu khng tr th phm Ba-la-dy. Nu th ch cng thnh hai T kheo an c, sau khi mn h, cng hai xp vi, mt xu mt tt v khng dng khi c c hai v. Sau , thng ta sai T kheo tr tui n nh th ch ly tm vi. a vi cho T kheo tr, th ch dn rng tm tt dng thng ta, tm xu dng T kheo tr. Sau khi em vi v, T kheo tr chung vo mt ni. Thng ta hi: - Tm no dng cho ti? Vi tm trm, T kheo tr tui p: - Tm xu ny ca ngi. Thng ta ly tm xu, T kheo tr phm Thu-lan-d. T kheo tr ly tm tt ri khi ch c, phm Ba-la-dy. Nu khi vit ch ln tm vi, vi tm trm, T kheo tr di vit tn mnh trn tm tt, sau , thng ta theo tn ghi ly tm vi th T kheo tr phm Thu-lan-d. Khi T kheo tr ly tm vi kia, phm Ba-la-dy.

Vo cha, thy cu T kheo lm ca-sa, ngh rng y l cu T kheo nn s trng coi bt ca ta, T kheo khch im lng b i. Sau , bt ny b mt, T kheo khch khng c i bi thng v khng gi. Nu c ni gi nhng cu T kheo khng hiu li ni ca T kheo khch m T kheo khch tng v kia nhn li mnh gi. Sau , nu bt ny b mt, khch T kheo cng khng c i bi thng v li ni khng r. Nu khi v kia gi bt, cu T kheo ni rng lnh thay nhng sau bt b mt th phi bi hon li gi tr cho v kia, v c nhn gi. Qun l kho cha bt, T kheo xut nhp bt ca cc T kheo, qun khng ng ca kho, bt b mt th T kheo ny phi bi thng. Nu b ngi khot vch vo trm th khng phi bi thng. Cc T kheo ni vi T kheo gi bt rng: Ny trng lo! Ngi hy a bt ra ngoi vo sng sm, chng ti sai ngi n gi. Ngi gi ng qun lm mt bt th T kheo gi kho bt khng phi n. Cc T kheo gi bt m T kheo gi bt lm bing m ca kho nn em bt trong phng mnh, b mt bt th phi bi thng. Nu T kheo gi kho bt m ca kho, cha kp ng li th b bnh nn khng kp nhn ngi gi h. Bt b mt th khng phi bi thng. T kheo gi bt ng ng ca kho, c gic n gi m ca. T kheo khng m ca nn gic ni rng ta m c ca s git ngi. T kheo cng khng m ca, gic dng ba ph ca nn T kheo suy ngh: Nu khng m ca, ta s mt mng v mt c bt. Do , T kheo m ca v gic ly bt i th T kheo khng phi n. T kheo gi kho bt a cha kha kho cho T kheo khch. T kheo khch m ca kho trm bt em i. T kheo gi kho phi n bt. Thng ta ni vi T kheo gi kho bt rng ti mun gi bt nn cng trng lo xem xt bt trong kho. Nu m ca m khng ng li, b mt bt, c hai u phi bi thng. Thng ta a ngi vo kho, T kheo coi kho bt ni: - Dng a ngi vo y.

Thng ta ni: - Khng sao. Nu mt bt, thng ta phi bi thng. Kho ca tng, tng xut tp vt trong kho ra lm i hi, mt ngi khng trng coi lm mt vt, T kheo coi kho khng phi bi thng. Nu a li dng bn ngoi vo, T kheo coi kho c nhn hai phn. T kheo hnh u- tuy sng trong cha m khng phng ca tng, khng n ca tng, n ca th ch, t mnh lm phng , chng tng khng c sai lm duy-na hay tri s sai khin. Nu T kheo nh c tng, gio ha, thuyt php m c li dng cho mnh v cho tng, tng khng c sai lm tri s cho tng. Khi c phng , y bt tt, nn cho v ny vt tt trc, c cho thm v cc loi nh thc n, tri cy... Nu T kheo x dng phng , y bt ca tng m xem thng lm mt vt ca tng th phi bi thng. Tng sai trng coi vt cng dng Pht th khng c t chi, lm mt phi bi thng. Khng np thu cho quan (sunkaghta); trn thu, trm vt qua ch quan thu, va ng vo (vt) t-ct-la, che du Thu-lan-d; vt qua trm thu quan, Ba-la-dy. Vi tm trm, vt vt ra ngoi trm thu, phm Ba-la-dy; ri bn trong trm, Thu-lan-d; nm ra ngoi nhng vt li lt vo trong trm thu, Ba-la-dy; c php s ni phm Thu-lan-d. C cy ln lm cu, mt u nm trong trm thu, mt u nm ngoi trm thu, vi tm trm a vt theo cy ra khi trm, cha vt khi cy, Thu-lan-d; vt khi cy, Ba-la-dy. Hai ngi cng ng chung thu, mt ngi trong chm, ngi kia ngoi trm ( trn thu), Thu-lan-d; c hai cng vt qua trm, Ba-la-dy. em b, nga, i vt qua trm thu, T kheo bo ngi nhn thu rng ng hy thu thu. Ngi thu thu qun thu, b i qua khi trm, T kheo khng phm ti, ti v ni vi thu quan. T kheo n trm thu, mt thu quan bo np, mt bo thi, T kheo khng np thu, qua trm, khng phm. T kheo a vt n trm, mun np thu, ngi nhn thu ni: - Vt nh mn khng cn phi np thu.

Do , T kheo a vt qua trm, khng phm ti. T kheo em vt n ch ngi nhn thu nhng h ang chi c bc. Gi ba ln nhng h khng p ng, T kheo i qua khng c ti. em vt n ch ngi ng thu, bng gp phi nn nh nc, la, gic nn h kinh s chy t tn khng nhn thu, T kheo i qua khng c ti. Cng gii ca trm thu cng tnh theo ch hn nm ti. Nu T kheo em vt cha n cng gii trm thu, i qua (theo ng khc) khng phm. Php s ni: - Ti mun nu r (trng hp) ngi trm m v ti. Hi: - Th no l v ti? p: - Khng c ch nn v ti. i vi tr con b lu lc, b cha m ri nc ln u ri bo i i, b mt cha m, T kheo nhn nhng ngi ny th v ti. Ngi do ngi khc bi thng, T kheo mang i khng c ti. Ngi sinh trong nh, mua c, ph c. Sinh trong nh ngha l tr do n t trong nh sinh ra; mua c l em vt trao i, ph c l do nh trn m c. Trong lut ni rng nu T kheo trm nhng ngi ny th mc ti. Va nm h, phm t-ct-la; m hay bng h gi mt chn ln khi mt t, phm Thu-lan-d; gi c hai chn ln, phm Ba-la-dy. Gy khng b cho h i theo, phm ti nh; bc mt chn, phm Thu-lan-d; bc c hai chn, Ba-la-dy. i vi n t ca ngi, T kheo bo: - Ngi y tht kh, sao khng b i, nu n ch khc th sung sng. Nghe T kheo ni, nu n t va c tm mun i, T kheo phm t-ct-la; bc mt chn i, Thu-lan-d; bc hai chn, Ba-la-dy. N t phn ch, c cc T kheo ch ng cho chy trn. T kheo ch ng b ti trng. Nu n t khin T kheo chy, T kheo ni ngi hy chy nh vy s thot, T kheo v ti.

N t i t t, T kheo bo rng ngi i chm nh vy, ch s bt c ngi. Nghe ni, n t chy nhanh, T kheo phm trng ti. Nu n t chy trn n nc khc, T kheo bo rng ngi hy i qua x khc i v ch ngi s tm c ngi. Nghe vy, n t lin b trn, T kheo phm ti trng. Nu T kheo ni rng ngi y kh cc, ch kia rt sung sng. Nghe ni vy, n t b trn i. T kheo khng bo h i nn v ti. T kheo ni rng x kia rt sung sng vi nhiu ng s, thc phm di do, ai c th theo ta n . Nghe ni nh vy, n t t i theo T kheo. T kheo ui ngi ny, v ti. Nu i na ng, gp phi cp, si, gic, T kheo bo chy theo, khng c ti. Ht phn trm ngi.

---o0o--Loi khng chn nh rn... c ch... Ngi i sai rn lm tr ngi xem cho mt tin hay na tin. Khi ngi ny rn ng say, T kheo trm mang i, b ti ty theo gi tr. Rn trong gi, vi tm trm, T kheo a ch ra nh, hoc li ra khi gi, b ti ty theo gi tr. Ht phn loi khng chn. Loi hai chn. Th nht l qu v ngi, nhng vi qu th khng th trm c. Chim c ba loi. Loi bng cnh lng nh cng, g... Loi cnh bng da nh di... Loi cnh bng xng nh ong. T kheo trm ly cc loi ny, kt ti ty theo gi tr nh ni trc.

Loi bn chn l tt c cc loi sc sinh nh voi... T kheo em sc mnh bt trm voi, ri khi mt t, Ba-la-dy. Nu voi ang trong chung b tri bng, c hay chn, T kheo m dy ra khi ch c; nu khng b ct m la ra ngoi, hay ngoi ui ra khi ca, hay ui ra khi cng gii ca lng xm, nu ch A-lan-nh m ui khi ch ang ng, nu ang ng m bt ng dy, theo nhng trng hp trn m voi ri khi ch c, phm Ba-la-dy. i vi cc loi bn chn nh b nga, la, lc ... cng nh vy. Nu b... trong ro (ngn) mt na, ly ro lm cng gii, T kheo m dy ui ra ngoi, phm nh ni trc. T kheo gi tn ca b, n nghe hiu v i theo ra, phm ti nh trn. Nu git b ng trn t, ch b i, T kheo phi bi thng, khng thng phm ti trng. Ht phn loi bn chn. ---o0o--Chng sinh nhiu chn. Nh con rt, cun chiu c trm chn. Nu T kheo gi mt ln ln 99 chn ca chng th phm Thu-lan-d, d chn cui cng ln, b kt ti ty theo gi tr. Ht phn loi nhiu chn.

---o0o--Nu lm cho k trm, T kheo n nh ngi xem ni vt, ni tng vch b h thng v tr v bo cho chng. Nghe T kheo ni, k trm lm theo nh vy v ly vt ra khi v tr c Nu nhiu T kheo sai mt T kheo i th tt c u phm ti. Nu sai mt T kheo... i xem ch c vt, c mt T kheo ni rng ng sai ngi y i hy ti i, th T kheo y phm ti; ngi sai v ngi b sai th v ti. Chng T kheo cng p mt T kheo i trm c vt v bt T kheo ny canh chng. Khi cc ngi ng bn i tm vt, T kheo gi vt sinh trm, ln chn v ly vt tt, b ti ty theo gi tr vt. Nhiu chng T kheo ni rng chng ta cng nhau n lng y, ch y trm vt. Nu c bn cng i, mt ngi vo ly vt, vt ri khi ch c, tt c u phm Ba-la-dy.

Trong cu hi cho rng trng hp bn ngi cng trm nhng ba ngi b ti cn mt ngi c thot, ti xin hi v ng hy suy ngh k. C bn T kheo, mt thy v ba tr mun trm ly su ma-b-ca. Thy bo tr rng: Cc con ly mt ma-b-ca v ta ly ba ma-b-ca. t th nht ni vi thy rng thy ly ba, con ly mt v ni vi hai ngi kia u ly mt. Hai ngi kia cng bo nhau nh vy. Thy trm ba tin, phm Thu-lan-d, dy ba t trm cng phm Thu-lan-d. V sao? T trm v bo ngi khc trm th ti khc nhau nn b hai Thu-lan-d. Ba ngi t b ti trng, v bo ngi khc trm nm ma-b-ca (bo thy ly ba, bo hai bn mi ngi mt, cng li l nm - ngi dch). ng hy suy ngh k v trng hp ny phn bit r v cc ngha l trong gii trm cp. Suy ngh r nh th no? ng phi phn bit r cc trng hp mt loi vt vo mt ni, mt loi vt nhiu ni, nhiu vt nhiu ni. Mt loi vt mt ni nh l c mt ngi nm ma-b-ca ca hng. Thy vy, nhiu T kheo sai mt T kheo n ly i. Cc T kheo ny u b Ba-la-dy. Mt ngi c nm ca hng v mi ni mt ma-b-ca. Thy vy, nhiu T kheo sai mt T kheo n c nm ni ly (nhng ma-b-ca y), ly ni cui cng th phm Ba-la-dy. Nhiu vt mt ni l cc vt khc nhau chung mt ch m gi tr chung l nm ma-b-ca hay nhiu hn. Nhiu T kheo sai mt T kheo ly, T kheo ny ly vt ra khi ch, cc T kheo u phm ti trng. Nhiu loi vt nhiu ni, c nm ngi u c mt ca hng, nhiu T kheo sai mt T kheo n ly, vt cui cng ri khi v tr c, cc T kheo u phm ti trng. Ht phn bo ly. ---o0o--Cng hn nhau vo gi cng i, hoc sng, chiu nay ti, hm nay hay ngy mai, nm nay hay sang nm, gi ng li hn v khng sai thi gian th phm hay khng phm nh trc ni. Nu khng lm ng li sai bo nh bo ly bui sng m li ly vo bui chiu, bo u m ly m li ly vo cui m, bo ly vo thng c trng li ly vo thng khng trng, bo ly trong nm ny li ly vo nm sau,

ngi bo ly phm ti nh, ngi ly phm Ba-la-dy. Nu ly ng vo thi gian sai, c hai u b ti. Ht phn hn nhau. Ch Gii Lut Thin Kin - Quyn Th Chn --- o0o ---

Quyn th mi
Ra du bo ly c nm: Th nht l bng mt, tip theo l bng tay, bng chn, lc u, c ng thn th l nhng biu hin ra du bo ly trm th phm hay khng phm nh ni trc. Bo ly vt no m ly ng vt y th phm ti trng. Bo ly vt ny m ly vt khc, ngi bo b ti nh, ngi ly b ti trng. C nhiu T kheo, mt thy v ba t. t th nht tn Pht--LcKh-a, th hai tn m-Ma-Lc-Kh-a, th ba tn Tng-Gi-Lc-Kh-a. Thy vt ca ngi, thy c trm nn bo Pht--Lc-Kh-a rng ng bo m-Ma-Lc-Kh-a ni vi Tng-Gi-Lc-Kh-a i ly vt kia. Khi thy bo t th nht i ly th phm t-ct-la. Khi m-Ma-LcKh-a ni v Tng-Gi-Lc-Kh-a vng li th thy phm Thu-lan-d. Nu h i ly vt ri khi ch c th c bn thy tr u phm ti trng. Php s ni rng chng nhng c bn u phm ti trng m cho n c trm ngn ngi bo chuyn nhau th cng b ti nh vy. Bo ngi khc nh v thy bo Pht--Lc-Kh-a rng ng hy i ni vi m-Ma-Lc-Kh-a bo ng y ni vi Tng-Gi-Lc-Kh-a rng hy i ly vt y. Pht--Lc-Kh-a gp m-Ma-Lc-Kh-a m khng ni, hay khng thy, li i gp Tng-Gi-Lc-Kh-a v bo rng ng hy i ly vt.

Nu vt ri khi ch c, thy phm t-ct-la; m-Ma-Lc-Kh-a v ti, ngi th nht v th ba phm ti trng. i ri tr li v thy c ngi gi, khng ly c vt nn Tng-Gi-LcKh-a tr li bo vi thy. Thy bo rng hy tm cch ly ng b qua. Thy phm t-ct-la. Sau , nu ly c vt, thy v t u phm ti trng. Nu thy bo t ly v vic ny chc chn nh nm vt ln khng, phi ri xung t. Ni xong, thy phm Ba-la-dy. Nu vi tm trm, thy bo t ly trm, sau mt, hai, ba... cho n su nm, thy cht hoc hon tc th khng phm ti m ngi ly b ti. Sau khi thy bo trm, n ba nm sau m t vn cha ly. t b bnh ic nhng thy khng bit. Sau , thy hi hn bo t ng ly na nhng v ic khng nghe nn t vn theo li dy c ly vt ra khi ch c. Thy v tr u phm ti trng. Nu t khng ic, bo rng lnh thay, khng ly. Thy v tr u khng phm ti trng m phm t-ct-la. Ht phn bo ly (nattika nitthit) Gii trm trong hin ti c nm yu t (Pancakra) theo trong lut bn ni l: 1- Vt ca ngi khc (parapariggahita) 2- Tng vt ca ngi (parapariggahitasasanni) 3- Vt c gi tr (parikkhrassa garukabhva) 4- C tm trm (theyyacitta) 5- Ly khi ch c (thncvana) Nu phm iu th nht, th hai th khng phm ti trng; phm c hai th b Thu-lan-d v t-ct-la. Su vic l chng phi tng ca mnh, chng phi tng ca ngi thn, chng phi tng dng tm, vt c gi tr, vi tm trm, ly vt khi ch c.

Khng c ch ngha l khng phi c ngi khc gi, tng l vt b vt b, tng khng c ch, tng ca mnh, tng tm dng, khng c tm trm, tng khng c ti, i vi vt ca ngi khc tng ca mnh m ly ri khi ch c, th khng c ti. Nu ch vt i, phi tr li; khng bi hon th phm ti trng. Tng thn thit nh trong lut c ni rng Pht bo cc T kheo: - C nm trng hp c ly vt ca ngi thn thit. l: 1- Bn quen. 2- Cng n chung. 3- Kho ni. 4- Sng chung. 5- Ly ri vui v. Bn quen ngha l khi gp nhau th vui v. Cng n chung ngha l rt thn thit khng cn tham tic vi nhau. Kho ni l bn c ty s dng vt ca ti khng cn phi hi. Sng chung t y mi v sau, n trn i cng dng chung vt ny. Ly ri vui v l nghe ta ly vt y, ch vt s vui v. Thn thit m ly li c ba trng hp. 1- Sng thn thit vi nhau, ly vt ca nhau th vui v. 2- Sng cng n chung, ly vt ca nhau th vui v. 3- Ni ly vt ca nhau th vui v. Nu sng thn thit nhau, ly vt ca nhau th hoan h. l ly vt thn hu. Nu i vi vt ca ti gia hay xut gia, trc khi h ly th T kheo vui v nhng sau v l do ny nn hi hn cng khng c ot li. Li c ngi quen nhau, tm khng mun cho nhng khng ni r l cho hay khng. Sau khi h ly vt ri, ch vt li bt mn th cng khng c ly li.

Li c ngi quen ni: Nu cn, bn hy ly thc n ca ti m dng. Khi cn, ti s n ly li. Sau , c vic him khch nhau th c n ly li. Mn dng l dng xong th tr li cho ch. Nu ch vt ni khng cn tr li nhng h cho lun th tt, nu khng cho nn tr li. i vi vt ca tng cng vy. Vt ca ng-qu (petapariggaha), th nht l bn thin vng, cng thuc v loi trn. Nu T kheo ly vt ca cc qu thn th khng c ti. Nu Thin -Thch hay -Thch lp ca hng bun bn, T kheo vi thin nhn thy bit nn ly vt . D -Thch c tic hay khng, T kheo c tr li hay khng cng v ti. Bi v y l vt do bin ha. Nu ngi i treo vt vo cy ci, khng ngi qun l, T kheo ly khng c ti. Vt ca sc sinh, th nht l long vng, ca-lu-la... nu chng ha ra hnh ngi th cng nh trng hp vt do -Thch bin ha. Nu cp, s t git v n nai hay b, T kheo khng c ot ly. V sao? Nu cp, si ni gin s git T kheo. Sau khi chng n xong, T kheo ui i th c ly n. c tht, sai tnh nhn nng n th v ti. Vt phn to l vt vt b, c ny i vi vt th ly khng c ti. Nu c ch n i vt li, T kheo phi tr, khng tr phm ti trng. in cung th trong lut ni nhiu. u tin, khi cha ch lut th khng phm. in cung khng b phm. Sau , nhm su T kheo u phm u tin (padabhjaniyavannan nitthit). Php s ni: - Cc v phi bit r rng nu xt r ra th gii trm cp pht xut t tm, lm ra nghip c v ti trong th gian, chu ba cm th bt thin (samutthnan ca kiriya atho sanna sacttakam, lokavajjan ca kamman ca kusalam vedan ya c ti). Pht xut l t thn, nghip pht sinh hnh ng t ly. Bo ngi khc ly trm l hnh ng pht sinh t khu nghip. T ly v bo ngi l t c

thn, ming v nghip. Hnh ng l ch thn lm. Ti th gian l tnh ti. Bt thin l lm do tm c. Ba cm th l kh, lc v x. Php s ni: - Phn trc ni ht v ti Ba-la-dy. Phn ty ch bt u t nhm su T kheo. Nhng cu d hiu trong lut ni, tip theo ti s ni v nhng cu kh. Tm k phm phu lun tng ng vi dc, chng lc no ri. Nu thnh nhn khng cn c vo thn v ming m ch kt ti theo (hot ng) tm th khng ai c th gii thot c. Th nn thnh nhn ch gii ch trng vo c thn v tm. Do , nhng trng hp v ti c ni trong lut l c tm mun lm nhng khng hnh ng bng thn v ming, nn gi l v ti. Nu c tm trm, phi nghim khc ch phc v phc hi li tm tt. Tip xc lm vt b lay ng v ri khi ch c... s vic ny d hiu. Hi: - Ai ly trm? p: - Ti ly trm. Pht hi cc T kheo: - Tm cc ng th no? p: - Theo ming ni nhng khng c tm trm. (Pht bo) - Nu vy th v ti. Qu nhp l trng hp thy t thi c o p nn ng qu nhp vo. Khng chp nhn li ni ngha l nghe ng qu ni rng ngi ng ly o p ca ti, nhng T kheo ny vn c ly. ng dy ngha l thy T kheo em o y i, ng qu (mang thy cht) ng dy chy theo. ng ca ngha l cha gn Thi-lm nn T kheo ny can m, khng s qu thn v vy vo phng ng ca li. Ng ra t ngha l thy T kheo ng ca li, ng qu ni rng ta khng gi c o ny. Do , n b t thi ( ng xung t) v ra i. Th nn, trong lut c ni cu ng xung t cha h nt l ch cho t thi mi cht.

Khng c ly o ni t thi mi cht. Ai ly, phm t-ct-la. Nu ly ni t thi h r th v ti. Hi: - Th no l h r? p: - Th nht l ch rch do chim kn kn... x nt bng m, mng vut... cho n vt x rch nh nh u kim th ly cng v ti. Nu da cha b rch ra th cng khng cho ly. Nu t thi ny c vt thng hay vt chy nt khi cn sng th ty theo tng ch y m ly (v ti). Vi thy cht ny snh trng r thi th c th ly (o) c. Nu thy y cn nguyn m T kheo mun ly th c th bo ngi gi thi-lm ly cho mnh. Nu khng c ngi gi thi-lm th bo ngi khc ly cho mnh cng c. Nu khng c ai c, T kheo c th dng dao nh ct t thi cho c vt thng ri ly. Vi t thi nh vy, T kheo c th ly o. i th ngha l chng tng rt th phn chia y, T kheo vi tm trm i th (thuc phn) tt ca ngi, phm ti nh ni r trc. Khi tri ti hay ban ngy, khng thy ch m trm ly, l gic nh. Nu tm di tr lm cho h khng bt trng th ca vt tt, hoc dng mu sc gi i ly vt ca ngi, di tr trc mt ngi, l gic ln. Vi nhng k c quyn th, th nht l vua, hoc bng sc ca mnh hay da vo k khc m p bc ngi ly vt, lm cn nng hn, u (ong vt) ln hn... cc vt (theo quy nh) nh trc ni u thuc v ti trm. Th (parikappa), c hai: mt, vt th (Bhandaparikappa); hai, ch th (Oksaparikappa). Vt th ngha l c T kheo mun trm y em vo phng, nu c y ny th ly ch khng ly cc vt khc; gi l vt th. Hai, ch th ngha l nu T kheo cm vt ca h em i, t th rng ta n ch... y s ly; gi l ch th. Ht phn tro th. ---o0o---

Php s ni: - Cu vn theo th t r, khng cn gii rng. n gp cha hay nh b hoang ph khng ngi , c cy c tri th T kheo phi nh kin chy ( bo mi ngi bit), khng c kin chy, phi v tay ba ting, sau ly n, khng b ti; khng lm nh vy th b ti trm. Nu cha ngoi lng xm b nn gic hay c th nn T kheo chy vo lng. n cha y, thy c thc n v tri cy, nu T kheo khch ly trm n th b kt ti ty theo gi tr ca tri y. Nhng cu sau d hiu. Bt trm heo b tri ngha l h ging li by bt heo rng, vi tm trm, T kheo th heo h ra, b kt ti ty theo gi tr (heo y). Nu th ra v lng t bi th v ti nhng nn bi hon li theo gi tr. Vi tm t, T kheo em gi tr ca vt ct vo dy ( ch nht heo), sau mi th heo i th v ti. Nu thy T kheo n, heo vng ln t dy v chy thot th T kheo v ti. Nu heo cha lt vo by, T kheo ui i th v ti. Ch ngi khc rt cn heo rng, vi tm t nn T kheo ui ch nn heo chy i th v ti. Nu ch i gi tr th nn bi hon cho h, khng bi hon th phm ti. Heo rng b by, ba bn ngy khng c n nn kit sc nm im, T kheo cho n n vi tm trm. Sau khi (thy n) n xong, sc lc hi phc, T kheo ku ln lm cho n kinh s, tung li chy ra, T kheo phm ti trng. Nu hnh ng do tm t th khng phm nhng nn bi hon li gi tr cho ch. Thy heo rng lt vo li, vi tm trm nn ct mt phn li nhng cha rch hn, T kheo ku ln lm cho heo kinh s tung chy theo ch li b ct m ra ngoi, phm nh ni trc. Thy heo rng b mc li, vi tm trm nn T kheo t dao kim hoc t la gn by li, mun lm cho heo ko li qua dao (cho t), hoc t la lm cho heo s nn chy ra, phm ti nh ni trc. C ngi c o t lm hm, d nh bt cc loi th nh heo, nai, chng... nu T kheo vi tm trm nn ph hm v cc dng c chnh lm cho th khng qua c th phm ti trng. Nu chng khng qua th v ti. C ngi t by gn cha bt th, nu T kheo ni vi h rng ng t by gn cha bt th m h khng nghe th ni vi ch t. Khi c ch t ng , T kheo ph by, khng phm. Nu ngi lm rung b nai, chng ph hoi nn h ging li bo v rung khi bt c nai th h n tht. Sau khi bo v, ch li c b, T kheo ph hay m li ra, khng phm. Php s ni: - Cc cu sau d hiu, nu ngi t ci bt c, T kheo vi tm trm nn m cho ra, kt ti ty theo gi tr. Nu trc lm cho c c l trng, sau T kheo p nc cho c s chy ra ngoi th phm ti. Nu c khng chy ra th khng phm nh trc. Nu vi tm trm, ly c

v c ra khi nc, phm ti ty theo gi tr. B thc n ung bn ngoi nh c, thy mi nn c nhy vt ra, nu ch i th phi bi hon theo gi tr. Nu khng c c, vi tm trm, T kheo m hay ph c t trong t do vo ra, ch i th T kheo phi bi thng, T kheo em c ca ngi qua ch khc, phm hay khng phm nh ni trc. Trm ht dim-ph (Jambu) bn du b, nh ni trc. Nu T kheo trm du b m gi tr cha n mt phn (gi tr nm ma-si) nhng sau hi hn t ngh rng sau ta khng ly na; n hm sau li ly trm nhng cha mt phn na, ri li hi hn v ha s khng ly trm na; v c nh vy ly cho n ht mt bn b th khng phm trng ti m b phm tct-la Thu-lan-d. Li c T kheo trm du nh vy, c mi ngy ch ly mt mung, nhng khng c tm hi hn v ly cho mt phn th phm ti trng. Hn nhau trm, nh n c hai loi tn thc, th t nh vi ht dim-ph ni trc. Phn tri xoi, cu T kheo thy khch T kheo n, li khng phn cho tri cy. T kheo khch hi tnh nhn rng chng ti c c phn khng. Ni xong, T kheo khch t nh khnh v ly tri cy phn cho cu T kheo v khch u cng n. Th nn trong lut c ni rng: Pht bo cc T kheo: - T ny v sau, nu c thc n ung nn phn chia, phn thc n khng c ti. Nu c ni vi cu T kheo cha mnh rng khi c tri cy gp lc T kheo khch n hy cng chia nhau dng th khng c ti. Nu T kheo khch i ri, cc T kheo cu tr mi chia nhau thc n th gi l k trm (cora). Th nn, T kheo khch n, cu T kheo nn ni, nh khnh mi h cng n tri cy. Nu cu T kheo khng lm, T kheo khch nh khnh chia nhau n, khng c ti. Nu cu T kheo c vn cy c tri v chi dng cho bn vt dng th T kheo khch khng c t nh khnh phn chia hoc mang tri cy y i ni khc. Cu T kheo c vn cy ca tng m khng bo qun, b trm ly, nu chng tng cng nhau qui nh khng cho tng n th qui nh y khng c hiu lc. Nu tng c bo qun th qui ch y mi c hiu lc. Nu th ch dng cho tng cy n tri dng cho vic sm y phc hay thuc th tng khng c chia nhau n. Nu th ch dng cy n tri vi mc ch cng dng dng cho bn vt dng, T kheo vi tm trm xoay v cho tng chia nhau n, b kt ti ty theo gi tr.

Tng em chi ph m th ch dng cng lm phng cho tng ra chi dng vo thc n, b ti Thu-lan-d, phi bi hon li. Nu c dng chi ph lm ca-sa th phi lm ca-sa. Gp lc i km, chng tng tc bch yt-ma v s vic thc n ung kh c, ba y ca ch tng y nn em chi ph lm ca-sa y sung vo thc n tng c an lc. Nu tng ha hp cng dng thc n y th v ti. Nu th ch cng (chi ph lm) ba y m chng tng khng c phng th tc bch yt-ma dng lm phng . Nu tng ha hp x dng (phng y) th v ti. Nu th ch cng vt qu lm phng th x dng vo vic y. Nu gp lc i km, thc n ca tng khan him, hoc b bnh hoc b chin tranh, T kheo b cha i ni khc, cha, phng , cy tri khng c ngi qun l th c em vt qu kia dng vo vic n ung gi gn tr x. Nu trong cha c nhiu phng , khng ngi tu sa b h nt nn gi li ci cn tt v ph d ci h xu bn i dng vo vic n ung bo h tr x. Nu c n vit b th bn vic cn dng th khng c em x dng cho vic khc. Nu em s gi tr ny thu ngi gi vn th sau mi c em ra x dng. Nu T kheo i qua vn ny thy cy da, cy a-la c tri th ngi gi vn c php ly dng cho chng tng, v sai h bo v. Li na, ngi bo v phn cho tng theo s lng tri, tng nn ly dng theo s lng y, khng c dng qu phn. Nu v chng tng, ngi gi vn i tri cy ly y v vt ng php a cho tng th c nhn. C nhiu tri th em cho ngi bo v cng tt. Nu th ch dng khu vn dng vo chi ph hoa hng, n cng dng thp tng v tu sa phng tng th c ly mt t chi ph thu ngi gi. Nu khng c hoa li th c php em vt cng Pht tr cng ngi gi. Nu khng c vt ca Pht th c dng vt ca tng tr cho ngi gi vn. Nu ngi gi vn bn tri cy trong vn th nh ni trc. i vi tri xoi chn, Pht bo cc T kheo rng: c php nhn ngi gi vn dng cng. Php s ni: - Nu bo v th tt, khng bo v th khng tt. i c Tu-Ma-Na ni: - Nu hng ngy, ngi gi vn dng tri cy cho tng nn dng theo hn nh (tri cy thu h) th tt, qu hn th khng tt. i c Ba-u-Ma ni: - Ngi gi vn khng c giy ghi chp th c ty dng tri cy nhiu t n tng dng. Li na, nu c tr trong xm trng coi vn cy cho tng m chng dng tri cy n ch tng th chng c dng. Nu chng t ly tri cy th khng c n tri cy ca tng

hay ca Pht. Nu trc c ngi t cc mt t chi ph mua tri cy trong vn nhng ngi gi vn vn em tri cy dng th tng c dng. Nu tng dng tri cy thu ngi gi vn, ngi ny c em phn tri ca mnh dng cho tng, khng c dng phn khng phi ca mnh. Chng tng c nhiu cy n tri nhng ch thu ngi gi mt cy, ch c tri (dng thu) ca cy y l c dng cho T kheo ch khng c ly tri cy khc ca tng (m t dng). Cy g, mn dng th v ti. i vi g ca chng tng d nh lm nh thuyt gii, nh n... nu c tha vi chng tng th c php mn dng. Nu g v bng g ca tng ngoi sng gi ma nng khng che y, b h nt th c php ly lm phng. Nu sau tng i li gi tr g hay g y th nn bi hon li theo s dng. Nu khng c vt hay g bi hon, v y c th ni rng vt ca chng tng th tng ty ly li x dng. Nu lm phng m thiu ca s, cn phi mn g ca tng (sau ny) phi tr li , i vi cc vt dng bng g khc cng vy. V nc, khi khan him nc, chng tng phi t ly nc xa na hay mt, hai do tun. Vi nc qu nh vy m ly trm th b kt ti ty theo gi tr. Nu ly mt hai v ti cy B v tm ra hay lm nc nhum th c. Nu tng c quy nh khng cho ly, T kheo no c ly trm m khng ly c nn em t nm vo trong nc, b kt ti ty theo gi tr. Cu T kheo qui nh nghim ngt khng cho ngi khc tm git nu nhum. Khi h khng thy c ngi khc nn trm ly dng. T kheo khch thy cu T kheo dng th dng theo, v ti. Tng c ba ci ao l ao dng n ung, ao dng tm v ao dng vo cc chuyn khc, qui nh khng cho dng ln ln. Nh vy, T kheo khch phi tun theo quy ch ny, khng c dng ln ln. Nu tng khng c quy nh th c dng ty tin. Gp ch thiu t, chng tng phi vn chuyn t dng, T kheo ly trm mt phn th phm ti trng. Tng th c php ly dng. Sau khi sa sang ch Pht v phng tng xong, nu cn dng t th T kheo tha vi tng v c php ly dng. Nu khng tha th trao i dng cng c. i vi , than cng vy. i vi c tranh, ai t c tranh m khng em ra khi ch c th phm ti t-ct-la v phi bi hon li theo gi tr c. i vi rung c tranh ca chng tng qun l dng che nh m khng ngi bo v, c T kheo khc mun bo v th c php dng nhng vn l rung ca tng. T kheo ang dng rung c tranh ny ca tng m b i,

rung b chy, chng tng cng khng trch hi. Nu T kheo ny n xin chng tng phn cho, nn phn cho h. Nu phn v sai gi gn, T kheo ny li xin thm, chng tng nn cho thm. Nu tng khng dng th ngi khc c x dng ty . Nu chng tng giao c tranh, gc cy cho ngi trng nom ri m mun dng th nn ni vi ngi gi rng khng cn phi trng nom na m cho tng. Th nht l ging... c by vic d hiu. i vi tr , tr g, cc loi tr... T kheo no ly trm, b ti ty theo gi tr. Th nht l i vi phng hnh thin m chng tng khng c ngi bo qun nn tng vch h hoi, T kheo no ly trm cc loi ct v vt dng bng g, b kt ti ty theo gi tr v l vt ca tng d trong lc c tng hay khng. Trong ch hoang d c gic ni ln, chng tng b cha i trnh nn th cng nh ni trc, mn dng (nhng vt nh trn) khng c ti. Nu T kheo y b i hoc qua i th nn tr li nhng vt mn li cho tng. i vi nhng vt nh mn dng trong cha cng d hiu. T kheo no mn ging, gh, chn, mn ca tng, nu thy thng ta khch n nn a cho v y. Nu cc vt y b mt hay h hoi th khng phi bi thng. Nu i n ni khc th gi li cho tng. Nu x dng ring m a cho thng ta th mt phi bi thng. Nu T kheo ny mn cc vt trn ca cha khc, khi sp li c T kheo khc mn li, nn bo h: Ti mun tr nhng vt ny li cho cha kia. T kheo kia ni: Hy li , ti s a sang (tr cho h). Nu lm mt th ngi mn phi bi thng. Trong nc Chim-ba (Camp). Bt u vi ba loi cho, m, u, go hoc cng vi b, sa, lc, ng ct, mt. Trong thnh Vng x l canh ngon v cho u. Php s ni: - Theo th t d hiu. Kit-th-ca (ajjuka) l mt loi tri cy. B gic nc Ba-la-ni chim ot mang i, T kheo ny dng thn thng qun st nh th ch, thy em b con th ch b gic bt nn dng thn thng n ot li th khng phm.

Dng nng lc thn thng (iddhi) nh th no? T kheo dng thn thng lm cho em b thy cn nh ca mnh nn i vo m gic li khng thy em b v cn nh do bin ha ny nn em b c thot. Php s ni: - Hai vic ny d hiu. Ht phn gii thch v Ba-la-dy 2 ca lut Thin Kin (Samatapsdikaya vivayasamvannya dutiyaprjikavannan). V php tnh th ba Ch Pht dy tht r Gi l Ba-la-dy Sau y s ni rng Chng ta hy lng nghe. Khi y, c Pht ging ng lu cao, rng i-lm, T-x-ly (Vesli Mahvana). T-x-ly l tn nc, do ngi n (Itthilinga) nn c tn ny. Thnh ny nhn dn ng c, ba ln m rng. Php s ni: - Ti s ni v ngun gc ca thnh T-x-ly. Ngy xa, i phu nhn ca vua nc Ba-la-ni c thai. Bit mnh c thai nn phu nhn ny tu ln vua. Nh vua lin sai ngi phc v hu h theo thch ca b y. n ngy sinh, phu nhn vo phng sinh. Nu ngi c phc c th sinh vo bui sng sm, cng vy vo sng sm, phu nhn sinh c mt cc tht nh hoa cn (mc-cn) v v phu nhn khc th sinh con mu hong kim. Thy phu nhn kia sinh con xinh p k l nn phu nhn ny rt xu h v suy ngh: Nu thy con ca phu nhn khc xinh p m ta ch sinh mt cc tht khng c tay chn th chc nh vua phi khinh ght. Sau khi ngh nh vy, phu nhn ny b cc tht y vo ci v v y li bng tm vng mng c ghi ch bng chu sa rng y l vt do phu nhn vua nc Ba-la-ni sinh ra, ri ng n vua vo, bc bn ngoi bng vng l c ghi r ri sai ngi th xung sng. c qu thn h nn ci v y khng b sng gi lm chm. By gi, c mt o s sng nh vo ngi chn nui b ven sng. Vo sng sm, ra sng tm ra, trng thy ci v ny, o s suy ngh rng ta nn ly ci v ny. Khi ci v tri n gn, o s nht ly v thy c ch ghi r trn tm

vng cng du n ca vua nn m ra xem. Thy bn trong c cc tht, ng ta suy ngh: Cc tht ny lu m khng hi thi, tt c s l. ng ta em ci v v ch v cn thn qua mt ni. Na thng sau, cc tht ny tch thnh hai mnh. Thy hin tng l nh vy, ng ta t chung vo ni ng hong. Na thng sau, hai mnh tht ny u sinh ra nm nhnh tht. Na thng sau , mt mnh tht tr thnh b trai mu hong kim v mnh kia tr thnh b gi mu bch ngn. Thy nh vy, o s rt yu mn xem nh con ca mnh. Do nng lc ca tm t nn t hai ngn tay ci ca o s chy ra sa; mt ngn cho b trai, ngn kia cho b gi. Sa chy vo bng hai tr nh nc trong chy vo ngc ma ni trong ngoi trong sut. o s t tn cho chng l Ly-Xa-T (ngha l ng da). Nui hai tr ny, o s rt cc kh, hng ngy phi vo lng xm kht thc cho c mnh v ha tr, x chiu mi v. Thy o s ny qu kh cc v hai a b, ngi chn nui b n tha: i c! Ngi xut gia ch nn hnh o, sao li v hai a b ny m b ph vic tu tp, xin giao chng cho ti nui. o s ni: - Lnh thay! Sau , h tr v. Sng hm sau, nhng ngi chn nui b cng ng bn sa sang ng s, treo c phng, ri hoa, nh trng i n ch o s n hai a b. n ni, h tha vi o s: - n lc chng ti a hai a b ny i. o s p: - Tt. o s li gi gm ni: - Hai a b ny c phc c v cng, cc v hy chm sc cho k lng, nn nui dng bng sa, lc, sinh, thc, t. Nu hai em b ny khn ln, hy cho ly nhau, tm vng t bng phng tt, rng m nh c, tn b trai lm vua, b gi lm phu nhn. Sau khi ghi nhn li dy ca o s, nhng ngi chn nui b cng ko nhau v ch . Hai a b dn dn ln ln, cng vi con ca nhng ngi chn nui b i ra ngoi chi a. Gp lc hai a tr ny p phi chn ca cc tr kia lm cho chng khc lc v tha vi cha m chng rng hai a tr khng cha m y p vo chn chng con. Cha m p: - Cc con hy trnh i.

Do , ch vui a ny gi l Bt-x ngha l trnh i. n nm c hai u 16 tui, nhng ngi chn nui b thy chng ln v thy vng t y bng phng rng n 100 do-tun nn xy dng nh ca trung tm. H t chc cho cu trai v c gi kia lm chng v; ng thi tn chng lm vua, v lm phu nhn. Sau , v phu nhn ny c thai v sinh i, mt nam, mt n; nh vy sinh cho n 16 ln. Nhng ngi chn b thy s vng t tng nhiu nn xy dng thm nh ca v cc ao nc vy quanh cho 32 ngi . C ln lt nh vy, m rng khu vc n gp ba ln nn c gi l T-x-ly. y l khi nguyn ca thnh ph ny. Ging ng c lu cao trong rng i-lm. Rng ny khng c ngi trng m cy mc t nhin t thnh Ca-duy-la-v cho n Tuyt-sn nn gi l i-lm. Ging ng c lu cao (Ktgrasla), hnh chim nhn (ha savattaka), c xy dng trong rng i-lm vi y tin nghi dng cho Pht. -ooOooBng cc phng tin tn thn php qun bt tnh ngha l bng cc iu kin qun st s bt tnh ca thn. Th no l bt tnh? Ngha l t u n chn gm c u, tc, mng, gn, tht, m, mu, phn, nc tiu, nc di... bt tnh t by ch chy ra. y l ni lc, ngoi ra... cc v hy t bit. Pht bo cc T kheo: - Cc v hy qun st r tng phn ngay trong thn th cao mt tm ny, khng c g qu bu nh chu ngc, san h, ma-ny... hay cc cht thm nh chin n ngu u... m ch c hi hm bt tnh. Bt u tc, lng. Php qun v tc c nm yu t: mu sc, hnh dng, mi, chiu di, v tr. Lng cng nh vy. Php s ni: - Ti ni tm lc, trong Khut--ca ni rng hn (Khuddakanikya). Nh vy, c mi b phn trong thn u c nm i tng qun.

Thuyt v bt tnh, Nh Lai thuyt ging v bt tnh vi nhiu cch, bt u l qun ni ngoi v thy cht snh trng. Ni qun vi thn mnh; ni qun l vi ngi khc. T duy nh vy th c li ch. Do , Nh Lai khen ngi nm php lm mt nm php vi ba php thin, y mi tng, gi l thin th nht. Nh vo thin th nht iu khin tm tr nn nhu nhuyn bng thin qun T-b-t-b-x-na (vipassan). Nh php qun ny on dit cc phin no chng qu A-la-hn. Nh nhn v duyn g m y 10 tng? Mt, tm xa ri phin no; hai, vo chnh nh; ba, tm khng xao ng, rt thanh tnh; bn, hon ton yn tnh; nm, nht tm khng sinh cc php khc; su, thun nht; by, nm cn hoan h; tm, tinh cn an tr vo mt cnh; chn, tng thm s tinh tn; mi, thnh tu hon ton. Thin c ni ra t cc php y th thin th nht ly g lm gia, ly g lm sau? Khi vo thin th nht bt t vi cc tnh, x hon ton l gia, h lc l cui. Hi: - Thin th nht vi bt u l cc tnh, vy thanh tnh bao nhiu tng? p: - Thanh tnh c ba tng, mt, c ri phin no nn tm tnh; hai, nh thanh tnh nn th nhp vo thin; ba, vo thin th an tr. l ba tng cc tnh ca thin th nht. Hi: - X hon ton l giai on gia ca thin th nht, giai on ny c my tng? p: - C ba tng; mt tm tnh n bung th; hai, an tr yn tnh; ba, tr vo mt ch. y l ba tng x hon ton trong thin th nht. y l ni v thin trong giai on sau ca thin. Th no l h lc trong thin th nht? l on tr. C bao nhiu tng on? C bn tng l: mt, khng vt qua cc php ng sinh; hai, nm cn thun nht mt v h lc; ba, iu kin sinh tm h lc pht trin; bn, tng tin. y l bn tng sau thuc h lc trong s thin. Do , trong kinh thin gi l giai on sau ca thin.

Vi tm thun chn nh vy vi ba tng v mi tng c y h lc ca thin qun bng nhit tm, ch tm ghi nhn vi y tr tu. Ch dy v khen ngi ngi th nhp nh v bt tnh. Theo nh trn, tip tc qun st phn bit chuyn nht bt lon, nn Nh Lai n cn khen ngi v ni ra s li ch. Th no l li ch? Pht bo cc T kheo: - T kheo no thng qun st php bt tnh th nh m tm xa la dm dc, x b dm dc, ght dm dc. Ny T kheo! Nh ci lng g gn la th b chy thun li khng th ngay ra. T kheo no thng qun st bng php bt tnh th thy s nh bn ca dc nn tm khng thch thn cn dc. (Mt hm), Pht bo cc T kheo: - Ta mun vo ni yn tnh sng mt mnh trong na thng; ng cho ngi khc n gp ta, ch tr ngi a thc n. Ngi thch tu tp phc c th khng nn ni chuyn nhiu. Do , ny cc T kheo, ch cho php mt ngi a thc n n. Ngoi ra, tt c T kheo v bch y u khng c n. V sao Nh Lai ra lnh nh vy? Vi thin nhn, Ngi qun st thy ngy xa c 500 th sn cng nhau vo rng vng git nhng con nai. Do nghip lc ny, h b a vo ba ng c, chu nhiu au kh lu di, sau mi c thot ra v nh vo cht t phc ngy xa nn nay c sinh lm ngi, ri c xut gia v th gii c tc. Nghip c ca 500 T kheo ny vn cha ht nn s git cht nhau trong na thng v dy ngi khc git. Thy nghip c ny n m ch Pht li khng th cu thot nghip cho nn c Nh Lai nhp tht trong na thng. Trong 500 v ny, c v cn phm phu, c v l Tu--hon, T--hm, Ana-hm, A-la-hn o. Nhng v thnh chng ny th gn chm dt sinh t nhng phm phu th vn cn lun hi. Th nn Nh Lai dy qun php bt tnh cho cc phm phu. Nh qun bt tnh nn nhm chn, xa la i dc, khi qua i th c sinh thin. Ai khng xa la i dc th khi qua i s khng c sinh n cnh gii thin. c Pht suy ngh: 500 T kheo ny theo ta xut gia mong nh ta m c sinh vo cnh gii ton thin, vy Ta nn t bi dy cho h php qun bt tnh c sinh n ni thin, ch khng phi dy cho h cht.

Pht li suy ngh: - Nu hng ngy c T kheo b cht v chng li n tha vi Ta rng hm nay c mt T kheo cht, c hai, ba, bn, nm... cho n mi T kheo cht m Ta khng th dng thn lc cu h th khng li ch g cho Ta v h. Th nn, Ta hy i vo ni yn tnh. Do , trong lut bn ni: - Pht bo cc T kheo rng Ta thch n ni yn tnh cho nn khng cho ngi khc vo, ch cho mt ngi em thc n. Nh Lai mun ngn s nghi ng ch bai vi nhng li l nh: Pht l bc Nht-thit-tr m khng ngn c s git nhau ca cc t Thanh-vn, th lm sao ngn chn ngi khc. C ngi p: - Khi y, Pht nhp nh, khng c ai n tha v vic y nn Ngi khng bit. Nu bit, Ngi s ngn cn, khng cho h git nhau. Xu h, ngha l qun st thn th mnh u bt tnh nn t xu h khinh bc, nhm chn thn ny. Nh ngi thanh nin hay thiu n tui va 16, a thch s tinh khit, trang im thn th, tm ra sch s bng nc thm. Sau khi h thoa cc loi du thm, mc cc loi y phc mm mi xinh p qu gi ri, li b xc rn hay xc ch qun ln c. Thy vt gm ghic bt tnh ny, h vi vng vt b ngay. T kheo nhm chn thn th ny cng nh vy nn dng dao git nhau. H bo nhau: - Trng lo! Thy hy gip ti. p: - Ti s gip thy. V tun t h git nhau nh vy. Sa-mn Lc-Trng, Lc-Trng (Migalandika) l tn. Sa-mn l mang hnh dng Sa-mn, co tc nhng cha li mt chm tc nh (cla) trn u, mc y phc hoi sc, mt tm che thn, mt tm vt vai, vo cha nng da cc T kheo, sng bng thc n d. n gp Sa-mn Lc-Trng, cc T kheo ni: - Lnh thay! Yu cu ng hy cu gip ti. Ngi ni li nh trn l li ni ca k phm phu ch khng phi li bc thnh.

Mu chy (Lohitaka) khp ni ngha l mu chy vy bn c tay chn v dao. n sng B-cu-ma (vaggumuk), th gian c ngi ni rng sng ny c th ra sch ti li cho con ngi. Sa-mn Lc-Trng suy ngh: Ta hy n sng B-cu ra sch ti li ca mnh. Nghi ng (Vippatisrakukkucca), sau khi cht, cc T kheo u nm v pha bn phi, thn bt ng. Thy nh vy, Lc-Trng rt phn vn, hi hn t trch rng ta khng lm thm iu li ch tt p no m ch thm vic c. Khng li ch tt p ngha l ta khng c sng an lc nn ng ta than di: - Khng li ch, khng li ch. To cc nghip c ngha l sa-mn Lc-Trng suy ngh: Thn ngi kh c, m ta li git cc v T kheo tr gii y , ta rt xu c. Khi y, mt qu thn t kin mt t (mrakyika) l b ng ca ma vng. Qu thn ny suy ngh: Ta ni nh th ny... tt hp vi ma vng. Trang sc vi chui anh lc, dng nng lc thn thng i trn nc, n gp Lc-Trng, qu thn ny ni: - Ny sa-mn Lc-Trng! Hnh ng ca ng rt tt p, ng cu nhng ngi cha c cu . y l a thn ngu si nn ni rng ngi cht l c cu . ang rt bun ru, sa-mn Lc-Trng nghe nh vy nn suy ngh: V thn ny c thn lc ln m ni nh vy th chc chn ta c li ch ln. Sau khi ngh nh vy, Lc-Trng ra sch dao, i vo cha, n tng phng v ku gi: - Ai cha c , hy ti cho. Nghe ni nh vy, nhng ngi cha c o u rn c ngi v chn ng c tm can. Nhng ngi c o th qun thn v thng, kh, khng, v ng nn khng lo s. Mi ngy Lc-Trng git mt T kheo, c ngy git n ba, bn, nm ngi v tip tc nh vy cho n 500 T kheo b git.

Sau khi xut thin (patisalln vutthito), bit 500 T kheo cht, c Pht xut thin v tuy bit r nhng Ngi vn hi nh ngi cha bit. Ti sao? V Ngi mun thuyt php nn hi A-Nan: - Trc y cc T kheo rt ng, nay v sao cn t vy? Hng ngy, cc T kheo thng n hc hi gio php n ba lt, nay khng cn na, h i sang cc nc khc phi khng? Khi y, A-Nan khng bit y l kt qu ca nghip i trc (kammavipka) m 500 T kheo to, ch thy do h qun bt tnh nn git nhau nh vy. Sau khi tr li theo suy ngh ca mnh, tn gi A-Nan tha: - Lnh thay! Bch Th Tn! Xin Ngi dy v php qun d dng khc chng qu Lahn. Nh bin ln c nhiu sng nh, Pht php cng vy c nhiu phng tin nh mi nim, mi bin x, bn i phm qun l nhng php cn bn i vo Nit-bn (Mhasamuddam orohanatitthni viya hi annni pi dasnussati dasakasina catudhtuvavatthnabrahmavihranpnasatippabhedni bahni nibbnarohanakammatthnni santi). Cu xin Th Tn em nhng phng php ny dy cho cc T kheo. Khi y, v mun dy cho cc T kheo nhng php qun khc nn c Pht gi A-Nan. y l bt u vi s vic sng ti T-x-ly. Ti T-x-ly, tt c cc T kheo sng trong phm vi mt Gi-ph- (gvuta), na do-tun, mt do-tun u tp hp li ti ging ng (upatthnasl). Vi v no gn, A-Nan ch thn n gi, vi nhng v xa th tn gi sai T kheo nh tui (daharabhikkhu) n gi. Trong thi gian ngn (muhutta), cc v T kheo u tp hp ti ging ng. A-Nan n tha vi Pht: - Lc ny, Th Tn c th thuyt php cho cc T kheo. Bit nh vy, c Pht bo cc T kheo: - Trc y ta dy v php bt tnh chng qu La-hn; t nay, Ta s dy cho phng php khc cho cc thy. y l php nim A-na-ba-na (Anpnasati - qun hi th) m trong lut bn ni n. Sau y ti s trnh by y v cu vn v ngha php thin v thng m c Pht dy cho cc T kheo. Cc v hy ch tm lng nghe ghi nhn.

T kheo hin ti ny, Pht bo cc T kheo: - Khng ch c tu tp php qun bt tnh mi tr dit c phin no m php qun hi th ny cng tr dit c phin no. Php s ni: - Tun t s ging rng, A-na-ba-na ngha l ht vo v th ra. Nh trong kinh c dy: Tng trng ht vo khng phi l tng th ra, tng th ra khng phi l tng ht vo, nim hi th vo, nim hi th ra, nim hi th ra vo th tm c nh. Nim hi th vo hi th ra chnh l chnh nh. Cc v hy bit r ngha nh vy. S qun ngha l nui dng (chnh nim) lm cho tng ln. Lm li ngha l t duy i, t duy li n giai on rt tnh ho. Hi: - Hai php ny ngha th no? p: - Khng ging nh, bi v A-na-ba-na lm cho tm khng cn lon ng cn qun bt tnh thng lm cho tm khng n nh. Ti sao? V nhm chn. Trong lut bn c ni: Php ny rt an tnh vi diu tng thm lm cho an lc mi, ngay t khi mi pht tm cng khng b no lon nn Nh Lai khen ngi php ny rt tt p an tnh, c kh vi, lm cho thn tm hoan h thoi mi, d thm nhp. Php khi l khng b tr li, khng b che y lm cho php c b tiu dit rt nhanh, t bn o qu ty theo kh nng. Nh vo na thng khng ma gia ma xun, voi, nga, ngi, b dm p lm cho bi bay khp khng trung. Vo thng nm u ma h ma to gi ln lm cho trn khng chng cn cht bi no na. Php qun A-na-ba-na dit tr phin no nh ma lm mt bi. Pht bo cc T kheo: - i vi php thin nh A-na-ba-na (anpnasatisamdhi) th t duy, chnh nim v hnh tr nh th no bit tu tp v nim hi th. Cc T kheo, ngi no (v lng tt m) xut gia hc o, ti ni trng vng, di gc cy, ni rng ni l nhng ni a n s an tnh. Hi: - Th no l a n s an tnh? p: - Trnh xa ni n o. Nh ngi chn b c mt con b ngh phi b sa m t khi mi sinh ra cho n khi ln. Khi mun ly sa b m, phi ct

b ngh vo cy tr. B ngh nh sa nn c ko dy v p chn lin tc. Do dy chc, tr cng nn con ngh khng thot ra c phi da tr m th. T kheo nh ngi chn b, b m nh lng xm, tm l con ngh, sa l nm dc, cy tr l A-lan-nh, dy ct l php nim hi th, tt c thin nh v nim hi th l php c ch Pht, A-la-hn, Duyn gic tn trng. Nu khng xa lnh lng xm t lc th tu tp nim hi th kh c kt qu. T kheo tu thin no nm r c nh ny ri, tc l thm nhp vo thin th t v ly lm ni y c qun st v kh, khng, v ng. Khi qun st c thnh tu th chng qu A-la-hn. Do , v ngi tu tp thin m c Pht quy nh v tr x A-lan-nh. c Pht nh thy a l (vatthuvijjcariya) mun xy dng thnh ph, t nc phi bit phn bit r tng tt xu ca cc th t v tu vua rng vng t ny tt c th dng nc, lp lng xm... th vua c li ln. Nghe theo li, nh vua cho dng nc, lng xm v ban thng cho thy a l. c Pht cng vy, bit r v cc cnh gii thin nn ni vi ngi tu tp thin rng php ny d thnh tu c thin. Nghe li v lm theo Pht dy, nhng ngi tu thin tun t chng qu A-la-hn, khen ngi c Pht cng nh nh vua t n thy a l. Nhng ngi tu thin nh s t trong rng rm n kn thn rnh cm th. Con no n gn, s t lin vt ra bt n tht. Cng vy, T kheo sng ni A-lan-nh theo di tng o qu Tu-hon, T--hm, A-na-hm, A-la-hn v tun t chng c theo tng qu v. Xa c bi k: Cng nh vua s t, n trong ni rng, Rnh cc th n gn, Lin bt ngay, n tht, Pht t cng nh vy, n c ni yn tnh, Tu tp o v thng, Chng c qu sa-mn. Di gc cy (Rukkhamlagata) l ngi hay kinh hnh di gc cy. Tnh tht (sunngragata), l tr di gc cy v ch A-lan-nh ra, cc ch yn tnh khc u gi l tnh tht. Thi tit thch hp vi thn th l thun tin cho vic tu tp nim hi th. Th nn trong lut ni: Ngi kit gi, l biu hin s tu tp nim hi th... cng d hiu.

Ngi kit gi, d hiu. Ngi thng l 18 t xng sng ni thng nhau, th th lng gn, mch, da. Nu ngi m gi cng cc c th rt nhanh mt nhc v thi tht khi thin. t nim trc (mt) (parimukham), l chnh nim vo php thin v t n trc mt. Hi th vo ra, l sau khi ngi kit gi n nh, T kheo chnh nim tnh gic nim hi th vo ra nh sau: Bit r th hi di, bit r th hi ngn. Nh bit r hi th di ngn nn tm c tnh, khng cn tn lon; nh khng tn lon nn thnh tu chnh nim. Nh nim v tu pht sinh nn bit r hi th di, ngn. Nh a b trong thai, mi va ra khi thai; (hnh gi) c th bit c hi th di hay ngn ban u ca n. Bit nh th no? Cng nh nc chy ty theo vt di ngn, nh voi v rn v thn to, di nn hi th v vy m di, thn con ch ngn nn hi th ngn. T kheo ta thin cng vy, nh v d ny m bit hi th di ngn, nh chnh nim nn tm sinh lc, nh lc nn hi th ra vo di v vi t. Tm tr nn an lc nh hi th ra vo v cng an lc th hi th cng nh v di. Nh lc nn tm hoan h v thm hoan h na, hi th nh vy cng thm vi t kh phn bit v tin n tm x. y l chn php (nava kr), cc v hy bit ly. Bit r ton thn, ta th ra; bit r ton thn, ta th vo, bit r hi th vo ra ton thn; bit r hi th di, ngn, trc, gia, sau mt cch r rng, bng tm bit r s bit ny, bit hi th trc v sau. Li na, c T kheo tu tp thin thy hi th ra nh ri bi. Thy r trong hin ti, thy bt u th ra, khng thy gia v sau, mun thy gia v sau th tm cng khng cm nhn c. Li na, khi th ra th ch thy hi th gia ch khng thy hi th trc v sau. Li na, khi thy hi th ra on sau th khng thy hi th on u v gia. Li c T kheo thy r hi th c ba giai on u, gia, cui v tm v y khng c mt mi. Ai t c nh vy l thin xo vi php th ra vo. Ngi hc v thin ny khng ngh, khng ngng li, lun lun qun st hi th ra vo th h tr c ba nghip thn, ming, , gi l gii hc v nh, tu. Tm nh gi l nh-hc. Nu phn bit r c gii v nh th gi l tu. y l ba hc. i vi qun x ny, dng chnh nim em tm ty thun theo php hc v lin tc duy tr nh vy cho n v sau. Ngi

no chuyn cn hc nh vy s dit c hi th vo, hi th ra. Phn th ca hi th ra v vo b dit. Dit ngha l (dit) s tr vo (phn th). Th l g? T kheo mi vo thin th thn tm mt mi nn hi th ra vo th nng y c hai l mi v theo ming th ra vo nn th. Khi thn tm khng cn mt nhc th hi th dn dn nh n vi t v T kheo s sinh ngh phn vn ta cn c hi th ra vo hay khng. Nh ngi leo ln ni cao, thn tm mt nhc, hi th nng n, nhng lc i xung ni n ch bng phng, c ao nc v cy ln. Ngi ny sau khi xung ao tm, n ngh di bng cy, hoc ng hoc ngi ngh, thn tm tr nn mt m v hi th tr nn nh nhng vi t. T kheo va nhp nh cng nh vy, khi cha iu phc uc thn tm nn hi th ra vo th nng. V sao? V khng chnh nim. Nim tr nn vi t v iu phc c thn tm. Nh c bi k: Thn tm rt mt nhc, Nn hi th th nng. Thin th nht th (Olrika), thin th hai vi t (sukhuma), thin th ba t hn thin th t l nh. Thin th ba l th, thin th t gi l t. y l ch tn cng ca hi th. Nu khng gi ly hi th th hi th vo ra th, nu gi hi th vo ra th hi th t. Khng gi ngha l th hi th. Gi hi th ngha l bt u thin th t ch cn gi tm, n khi vo thin th t th khng cn hi th vo ra. y gi l php x-ma- (samatha - thin ch). Php T-b-x-na (vipassan - thin qun) khng gi phn rt th ca hi th ra vo, qun st bn i l t, nu qun u-ba--na sc t (updrpapariggahe sukhuma - s to sc bin th vi t), sc th (nm cn v nm cnh - ngi dch) do bn i to thnh. Li qun st tt c sc t, sc th do bn i to thnh, li qun v-sc t, tt c sc th s to. Li qun sc v v sc t, v sc s to th, li qun nhn duyn t, sc v v sc s to th. Li qun nhn v danh sc t, nhn duyn s to th. Li qun tng qun t-b-x-na t, nhn v danh sc s to th, qun tiu tb-x-na t, qun tng t-b-x-na s to th, qun i t-b-x-na t, qun tiu t-b-x-na s to th. Theo th t nh trc, th t trc l t, sau dn l th. Th t Ba-tt- (Passaddhi - yn tnh khng mt nhc) c ni trong Tam-bt- (patisambhid). Hi: - Th no l hc v dit hi th ra, hi th vo? Th no l hi th ra? Th no l hi th vo?

p: - Nim v thn c hi th vo, hc dit hi th ra v hi th vo, nh vy thn tm khng nghing ng, rt li, lay ng, yn tnh n vi t cc nh khng cn thn. y gi l hc dit hi th vo hi th ra. Vi hi gi an tr nh vy m cha thnh tu nim a-na-ba-na th cng cha thnh tu qun, cha thnh tu tr tu th cha vo c nh ny v cng cha xut nh ny. Nu hc dit hi th vo, hi th ra m thnh tu th hi gi an tr khng cn sinh na, gi l m c tr tu hon ton. Ngi nhp c vo php ny th cng t xut ra c. Ti sao bit c? V nh nh vo vt bng ng, bt u pht ting to sau nh dn. nh r ting ln th sau cng ghi nh r ting nh dn trong tm. Sa ting nh dn ri mt hn nhng m thanh vn cn ghi trong tm. Hi th ra, hi th vo cng nh vy, trc th sau vi t, ghi nhn bt u l th v dn dn n t. n khi t th hi th khng cn, nhng vn cn ghi nh trong tm, do s ghi nh y nn tm nh tr. Nh vy l c (nh nh) hi th v gi. Tm nh tr do tp luyn m thnh tu v qun hi th vo, th ra. Nh vy l thnh tu v nh hi th vo hi th ra. Ngi tr nhp vo v xut khi nh ny do s chng t trn. Do , trong lut ni rng dit hi th ra, hi th vo ri th sau (c th) ty theo nim m pht sinh, nn gi l ty qun. Bit r hi th vo, hi th ra khng phi ty nim, ty nim cng khng phi hi th vo hi th ra. Nh hai php ny, bit qun st r v thn ny nh chng c qu A-la-hn. Ngi mi hc thin phi hc theo trnh t sau: T kheo vi tm thin phi h tr thanh tnh bn loi gii. Thanh tnh c ba: Mt, khng phm gii. Hai, l phm phi sm hi. Ba, khng b cc phin no ph hoi. H tr gii thanh tnh nh vy th thnh tu chnh nim v ng thi nn lm phng Pht, xy dng khu vc cy B , lm phng tm cho ha thng, A-x-l; lm nh thuyt gii. Trong phn xy ct phng x thuc 82 kin--ca c ni n bn loi xy ct nh vy (cetiyangavattabodhiyanganavattaupajjhyavattacariyavattajantgharavattauposathgravatta- dvevisatikhandhakavattni-cuddasavidhamahvatta). (Ai) thc hin c nh vy l kho tr gii. T kheo no a thch hc gii ny nn gi y . Nu T kheo ni: Ti gi gii y khng b h khuyt,

m khng (suy ngh rng ta s cht nn t b cc vic lm v ch khc, chm ch chuyn cn tr gii. T kheo nh vy m y gii th khng th c. T kheo no kho gi gii th T kheo y vin mn v gii. Nh vin mn gii nn c nh. Ti sao? Nh trong kinh c ni: Pht bo cc T kheo rng nu ngi khng hc tp hon ho v gii th gii ca ngi y kh y . C bi k: Cha, gia nh, li dng, Chng, xy dng l nm, i chi, thn thuc, bnh, c, thn thng l mi. Ai c th xa la mi php quyn luyn ny (dasa-palibodh - mi php tr ngi cho s gic ng) th sau mi c th nhp nh. Php thin nh c hai loi. Mt l qun tt c (sabbathakammatthna). Hai l nhip thn thuc (parihriyakammatthna). Hi: - Th no l qun tt c? p: - u tin l i vi T kheo tng, c tm i bi, nim cht, qun bt tnh. T kheo c tm t th bt u qun t tm ny nh th no. Khi bt u qun, T kheo phi qun theo tng phm vi. u tin l qun v T kheo tng, sau l qun v cc v tri, ngi sau qun v i ph gia, ri qun n ngi thng, sau qun n khp c chng sinh. Hi: - V sao phi qun tm t v T kheo tng trc? p: - V sng chung. Nu tm t bao ph khp chng T kheo th c sng an lc. Hi: - V sao phi qun tm t v cc v tri? p: - V s h tr, nu tm t bao ph khp ch thin th ch thin lm theo thin php vi tm nhu ha. Hi: - Ti sao phi qun tm t v i ph gia? p: - h lm theo php thin. Hi: - Ti sao phi qun tm t v ngi thng?

p: - V cng hnh php nh nhau nn khng hi nhau. Hi: - Ti sao phi qun tm t v tt c chng sinh? p: - V cho chng khng cn kh nn. Hi: - Ti sao phi nim ci cht? p: - tng trng tm thng mnh nn khng cn bing nhc. Qun bt tnh l thnh qun. Qun php bt tnh ny th c xa la dc v tt c php c. Dc l cn bn, nn phi tn trng php qun bt tnh v n thnh lp c cc php thin, nn gi l qun tt c. i vi 38 php qun (atthatimsrammanni), ty tu tp, tu tp lin tc th gi l nhip qun. y gi l nim a-na-ba-na th nhp nhip qun. Php s ni: - Nay ti ni lc, v no mun bit r th xem trong A-tm B-sa (Visuddhimagga). Gi tnh gii nh vy v xa la cc duyn s (upacchinnapalibodha) th nhp nh a-na-ba-la. Nh vo nh a-na-ba-na nn i su vo bn thin v tip theo l qun kh, khng, v thng. Qun nh vy ri, n hi v A-la-hn. Nu khng c v A-la-hn th hi v A-na-hm. Nu khng c v A-na-hm th hi v T--hm, nu khng c v T--hm th hi v Tu--hon. Nu khng c v Tu--hon th n hi v c thin. Hi: - Ti sao phi hi nhng v nh vy? p: - Nhng v y c thin nn d ch dn cho ta. V nh theo du chn voi th d tm ng, khng b lc li. Ngi c o, c thin cng nh vy. Ti sao? V ch dy cho ta d dng. Php s ni: - Ti s ni bc u v s tu tp. V T kheo vi trang phc gn gng n gin, khng cha vt d, y uy nghi i n gp v thy. n ni, hnh gi phi phc v (vatta) hon ton theo mun ca v thy. T t, v thy vi lng thng nn cho nhn nm vic. l: ly, hi, bt u, gi, tng.

- Ly (th) l cho nhn ly php thin. - Hi l c hi theo trnh t. - Bt u l i vo php thin nh. - Gi l gi vng ly php thin nh. - Tng l phn bit tng mo thin nh. y l nm phn. Bc u phi nhn ly nm phn y v lm cho thn th khng mt nhc v khng lm cho thy dy b mt nhc. Nm phn ny d ghi nh v d tu tp theo nn c dy trc. Nhn ly nm phn ny ri, nu ti ch ca thy thun tin th li, nu khng tin th i ni khc. Ngi khng c tr tu th cch xa thy mt do-tun. Ngi c tr tu th c xa hn. Nn xa la 18 loi tr x th tt (Atthrasesansana). C nm ch nn nhn (Pancasensana). Nhn ri nn chm dt cc cng vic nh nht, sau khi dng ba tra nn ngh ngi mt cht. Sau khi ngh tra xong, nn nim n Tam bo lm cho tm hoan h. Phi theo li thy dy, khng c qun mt. Phi ghi nh r php a-na-bana ny trong tm. Php s ni: - Ti ni s lc, trong a-t-m ni rng hn, ng hy tm hiu ly. Ghi nhn trong tm l m, theo di (ty), xc chm, an tr, quan st, quay li, thanh tnh, qun st li (ganna anubadhan thaban sallakkhan vivattan prisuddhi tesan ca patipassan). - m l bt u vi s mt, hai. - Theo di l ghi nhn lin tc hi th ra vo. - Xc chm l ni hi th tip xc (khi ra vo). - An tr l o. - Tnh l kt qu. - Qun li l php tng. Vi ngi mi hc, ban u nim r trong tm php m s m bt u t s nh t mt n nm v m tr li, khng c ch m n ba hay bn. S ln hn l m t mt n mi ri m ngc li, khng c m n tm, chn.

Ch Gii Lut Thin Kin. - Quyn Th Mi --- o0o ---

Quyn th mi mt
Hi: - Nu m ch n ba hay bn th c g khng tt? p: - Nu hi th b thc p th kh iu khin c tm, nh trong chung c qu nhiu b ang chen chc ln p nhau th chng s ph chung ra. Nu m mi th thn th thoi mi nh chung rng ri. Chung rng th b c nui dng d dng. Hi: - Nu m n tm, chn th c g khng tt? p: - Khng lm cho nhm ln nhng sinh tm phn vn, hoc cho rng ta c thin v, nn sinh tm m hoc. Vi li lm nh vy, ng hy t b. Nu m hi th m m r chm ri t t tng s, th nh ngi ong ng cc, u tin vo cho y ri mi m mt, sau mi ong phn y sang. Nu c c t th ng ta nht vt b ra, khi vo y v m hai (ri mi ong), tun t ong nh vy cho n mi. T kheo ta thin m s (trc) hi th ra vo cng nh vy. Nu m nhanh th nh mc ng m b. m nh th no? Mc ng c tr, tay cm roi, ngi ngay trn tr ca chung, dng vin...lm s (sakkaram khipitv) ( m) v la b ra ngoi. Khi la b ra th ng ta bt u m mt, hai,ba, bn, nm... n mi con. Ti sao m nh vy? C lc bn i khng u ha, hi th vo ra nhanh th ty theo s vo ra ca hi th m m nhanh 1. 2. 3. 4. 5; 1.2.3.4.5. Khi m b, ngi chn ng ngay ca m m, khng m b ang trong hay ngoi ca. Nh theo di s m m tm c nh. V sao? Nh ngi i thuyn ngc dng nc chy xit (candasota), dng cy so chng mt, hai, ba, bn, nm lm cho con thuyn c vng vng ( i ln). Th vo th ra cng vy. V sao? Tm v nh chic thuyn, hi th vo ra nh cy so chng, (thuyn) tm tri chy theo (sng) nm dc m c hi th vo

th ra ch ng lm tm n nh. Nu hi th vo m tm theo vo, nh cht b vo thn lm cho no y. Nu th ra m tm ty theo ra, lm php qun b rng ln (phn tn). Do phn tn rng nn tm kh c iu phc. Tr hai php ny, v y ch tr tm ti ch hi th tip xc (chp mi hay u mi trn) th sau s c nh. Th nn trong lut bn ni: Khng c m theo hi th trong hay ngoi. Vy m n bao gi mi ngng? Nu tm khng cn lon m vn bit r hi th ra vo th khng cn m na. Nh vy l bng phng tin m m c ty nim (an tr nim). Th no l ty nim? Bit r hi th ra vo, khng cn nh vo s m na m vn bit r v an tr nim trn ba ch (hi th ra i). Nu th ra th bt u l rn, gia l tim, cui l chp mi (Nbhi di hadayam majjham hsik poriyosham). Nu th vo th bt u chp mi, gia l tim v rn l cui. Nu tm i theo hi th th tm khng nh. Do tm khng nh th tm b dao ng. Th nn trong lut ni: Nu tm i theo hi th ra, hi th vo th bn trong tm khng nh v trong tm ngoi thn u dao ng. Do dao ng nn khng c nh. Nu i theo hi th vo v ra l nh vy. Th nn khng c theo hi th vo v ra giai on gia v sau, ch ch tm chp mi, bm cht vo v ghi nhn hi th ra vo. Nu t b s m s th tm ghi nhn t vo nh. Nh c ngi b qu trng gi em b bng cch t em b trong ci ni treo gia nh, ngi mt ch, lc ci ni qua li m (ngi y) vn mt ch ch khng phi di chuyn bng tay. T kheo ta thin cng vy. Li ni: V nh ngi gi ca, khng cn hi trc vi nhng ngi ra vo, ch hi khi h n ngay ca, cng khng hi h t u n v cm nhng vt g, ch bit h c ra vo m thi. T kheo ta thin cng vy, khng cn bit trc v ngh ly th ra vo. Nh vy, ng hy t bit ly. Pht dy: -Ai bit r ba php th tm c nh. Ba php y l: Mt, a thch vo. Hai, phng tin. Ba, c tng trng. Nh cy g ln c t vng trn mt t. C ngi mun x cy ny, trc tin xem xt v cy, sau dng ca x ra, tm lun chuyn ch nhn

(ch) rng li ca (tip xc vi g), lm cho n i thng ng ch khng nhn li ca qua li. Qun hi th ra vo cng vy. T duy v php thin ang hnh tr, vi phng php hon b nh cy g ln vng trn t. Qun st k chung quanh cy, nh tm kho t duy v php thin. Hi th ra vo cng nh li ca qua li. Tm ch vo li rng ca, nh ch vo u mi. T kheo ta thin nn hiu v d ny, vi thin nh trong hin ti, vi phng tin hon b th t n ch tng thng. Hi: - Th no l thin nh? p: - Thn tm tinh tn v thnh tu nhun nhuyn l thin nh. Hi: - Th no l phng php (payoga) hon b? p: - Vi dng mnh tinh tn lm tiu tr phin no v dit tn suy ngh. Hi: - Th no l t n ch tng thng? p: - Bng dng mnh tinh tn lm tiu tr kit s (samyojana). Ba php (tng, th v, th ra) khng phi c thnh tu ch do nht tm qun st m cng phi nh bit r ba php y. V tm khng dao ng l nh vo php thin nh trong hin hnh, phng php hon b th a n ch tng thng. Khi c c nh vy ri, sau tm dn cht vo A-naba-na th gi l thnh tu. T kheo no thc hnh php nim A-na-ba-na th v y lm sng chi th gian nh mt trng ra khi my. Trong thin nh ny, c ngi mi lm th c tng lnh xut hin, c ngi nh s-tc m hin ra tng lnh. Tng lnh y th no? T kheo ny ngi di t hay trn ging, khng c ta c, m (c cm gic) ch ngi y li mm mi nh bng gn. V sao? V s-tc nn lm cho thn th nh nhng thoi mi, v tun t, hi th ra vo th b dit, thn tm nh nhng v cng, nh gia khng trung. Khi hi th tr nn vi t th nh c nh khng. Nh ngi nh khnh th (m thanh pht ra) trc ln sau nh. T kheo ta thin s tc cng vy. Th nn trong lut ni trc to ln sau nh dn. Php s ni: - Thin nh s tc ny khc vi nhng thin nh khc. Nhng thin nh khc th trc vi t sau th. T kheo no vo thin s tc ny m

thin tng khng hin r th khng nn ng dy m nn yn tm ngi ngay thng v t duy. T duy nh th no? Khi bit thin tng khng hin r, v y nn t ni: hi th vo hi th ra ny ni no c ni no khng, c vi ai, khng c vi ai. V t ni rng ngi ang trong thai m, khng c hi th ra vo, khi ang ln trong nc khng c hi th ra vo, ch thin ci Trng Th cng khng c hi th ra vo, nhp vo thin th t cng khng c hi th ra vo, thy cht cng khng c hi th ra vo, sc hay v sc gii cng khng c hi th ra vo, dit tn nh cng khng c hi th ra vo. Sau khi suy ngh nh vy ri, hnh gi t ch trch thn mnh: Ngi l ngi tr tu, khng phi ang trong bng m, khng trong nc, khng ci tri sc v v sc gii, khng phi ang vo nh dit-tn, khng phi ang ci tri Trng Th, chng phi l thy cht, cng khng phi ang ci thin th t. Ngi ang c hi th ra vo rt vi t m khng th bit c, hy ch tm li. Nu vi ngi c mi di, th t tm l mi (nsputa). Nu ngi c mi ngn th ch tm trn u mi trn. Th nn phi gi cht v tr ny. Nh trong kinh c ni: Pht bo cc T kheo, ngi no hay qun, khng tnh gic ch tm c th khng th nhp thin nh A-na-ba-na. Khng ch ring thin nh A-na-ba-na m i vi cc thin nh khc cng vy. Nu ai chnh nim c th thin nh s hin r. Thin nh A-na-ba-na ny rt trng yu. Ch Pht, Bch-Chi-Pht, i A-la-hn (Buddhapah) u dng php nim A-na-ba-na ny lm nn mng v sau mi c c o, ty nim a n cc tnh. Th nn trong nh ny ty nim phi c tng trng cng tr tu. Nh may trn tm vi rt mng th phi dng kim ch rt nh. Kim v nh ty nim, ch nh tr tu, lin kt vi nhau khng gin on, nh vo hai php ny, khng cho qun mt hi th vo v hi th ra. Nh ngi cy rung, khi con b mt v ngi cy cng mt th th cho b ngh ngi. Sau c th ra, b i vo rng. Ngh ngi xong, ngi kia li i tm b nhng khng cn tm theo du chn b, m i thng vo rng, n ni b thng i li ung nc v nm hoc ngi ch cho b ung nc xong, dng dy x mi b v cm gy tip tc la n tr li cy rung. Cng nh vy, T kheo thin nh v th ra th vo khi qu mt th tm thi ngng li v ngh ngi, khng theo di hi th ra vo na m ch t (nim) chp mi, ch v m hi th ra vo vi chnh nim v nh si dy (ct mi b) v tr tu v nh cy gy v c tip tc ch n (ch) hi th vo ra.

Nu lm c nh vy th khng bao lu thin tng (nimitta) s hin r (tr li) v thn th khoan khoi nh tip xc vi bng gn, thn cm thy mm mi. C ngi thy nh chm vi kit bi, c ngi thy nh chm lung gi mnh, c ngi thy nh cc v sao, c ngi thy nh chui ngc, c ngi thy nh ngc trng b vung vi, c ngi thy nh (chm) phi ht hoa kit bi, c ngi thy nh si dy, c ngi vi s tip xc th cng, c ngi thy nh nh la, c ngi thy nh con kh, c ngi thy nh my ni, c ngi thy nh hoa sen, c ngi thy nh bnh xe, c ngi thy nh trng trn. V sao? Nh trong kinh ni: Cc T kheo tp hp tng kinh nhng mi ngi li thy im lnh khc nhau. C ngi thy nh ni non, nh dng sng, nh cy rng, tuy rng vi s bt u nh nhau. Hi: - Vi ni non, dng sng v cy rng, do u m c s khc nhau ny? p: - T tm tng m c. Do tng ca tng ngi khc nhau nn sinh ra tng khc nhau. C ngi qun v hi th ra, c ngi qun hi th vo, c ngi qun thin tng (Nimittranamana). Nu khng qun nh vy th cng khng pht minh c php A-na-ba-na (anapana-sati) v khng thnh php s thin. Nu c ba php ny th thnh tu thin nh. T kheo ta thin nu c xut hin tng nh vy nn i tha vi thy: Con thy tng trng nh vy. Thy p rng l tng thy ch khng ni l tng thin nhng cng khng ni chng phi tng thin. Sau khi dy nh vy, v thy ni: - Trng lo! Thy hy gia tm thm. Php s ni: - V sao v thy khng ni l thin tng hay chng phi thin tng? p: - Nu ni vi v y c th ring tng phn, y l thin tng th (v y) sinh tm gii i (v kiu cng nn b ph); nu ni khng phi thin tng th (v y) thi tm. Do khng ni tng phn m ch n cn dy bo, th thin tng t hin. Xa c bi k:

Dn tm ni php qun S hin ra nhiu tng, Nu ngi c tr tu, Gi tm tip tc nim hi th ra vo, Tinh cn khng tn lon. Khi thin tng xut hin, th cc trin ci b qun thc, cc phin no lng yn t ngng li. Nh hai php ny m tm c an tr v tr thnh nh, hoc c s a, hoc c tr phin no a, hoc nh vo s xut hin cc thin chi m c s a (cn hnh nh). y l ang c s nh a. Hi: - An tr vo nh (an ch nh) v s nh (cn hnh nh) l khc hay ging nhau? p: - Khc nhau, s nh - cn hnh nh - l tm thun thc, i vo ch an tr ca tm (B-bn-gi - Bhavanga, hu phn: ch tm yn ngh). An tr vo nh - an ch nh - l tm trong cnh gii ny lun c ngy thun thc khng cn ty thuc vo B-bn-gi. Hai php ny khc nhau nh vy. Nu thin tng hin r, do qun sc hoc qun tng mo th pht trin thm. Nh vua Chuyn Lun cn trong thai, c cha m yu mn bo h, ni iu ha m mt v dng cc thc n thch hp. Nu kho nui dng th s c kt qu tt p. T kheo h tr thin tng cng vy, nu khng h tr lun th b mt. Vy h tr nh th no? Mt: tr x thch hp. Hai: Khu vc i li (kht thc) thun tin. Ba: Thn cn ngi thin. Bn: Thc phm thch hp. Nm: Kh hu iu ha. Su: Chn uy nghi i, ng, ngi, nm thch hp. By: Trnh xa s n o v nht l n ung. Nh by php ny h tr th thin tng c an tr kin c.

Tun t, thin tng tng trng v hin r ri, cc cn c rt thanh tnh nhu nhuyn th i vi tm, nu mun th c th gi li hay bung th, sinh khi hay iu phc, hoan h hay x mt cch d dng, gn gi ngi c thin tng v trnh xa ngi cha c thin tng, ch tm i vi thin v bit r thin tng. i vi mi php ny ngi tr kho an tr tm vo, khng c bing nhc, nn tinh cn tu tp, nn suy ngh rng ta hy an tr vng vo nh v x b tm B-bn-gi (hu phn) m khi ln mun hng tm (manadvvajjanam uppajjati) tr trong mt st na ri dit, li khi ln bn hay nm (4,5) x-b-na (javana - tc hnh tm). Nm tm ny gm c: 1- Tm tc ng; 2- Tm hc (cn-hnh); 3- Tm ty thun; 4- Tm trung gian; 5- Tm an tr. Nu gom nm tm ny thnh bn, th: 1- Tm tc ng cn hnh; 2- Tm ty thun; 3- Tm trung gian; 4- Tm an tr. Tm th t ny cng gi l tm th nm, khng c th su v th by. Nhng tm trc thuc dc gii, tm th nm (an tr) ny thuc sc-gii. Nh vo tm ny nn dit nm chi (trin ci) v pht sinh nm thin chi (tm, t, h, lc, nht tm), y mi tng (c tnh) tt p c ba (giai on) v c thin th nht ri, th t nim trong php qun ny hon ton b dit v c thin th hai, dit tng ny lun th chng thin th ba, n th t. Hun luyn tm v vt ln trn. Php s ni: - y l ni lc, nu ni rng th hy xem trong Thanh-tnho (visuddhimagga). T kheo c thin th t ri, kho ghi nhn v lm cho tng trng. Nu mun t n ch hon ton chn tht th thin th t ny c nm iu tt p. Mt, tm tr; hai, nhp vo; ba, sc (quyt nh); bn; xut ra; nm, qun st tr li. Nh nm php ny m t n ch chn tht. T kheo ny t tp thng sut (php thin ny) c th bt u qun st vi sc, hoc bt u vi v sc. Qun sc v v sc ri li tu tp tng ln vi php T-b-x-na (Vipassana, nim x). Tng ln nh th no? T kheo xut khi thin th t ri, vn nm vng thin chi (Jhnanga). Sau khi nm vng thin chi ny trong tm, tm y vo bn i chng (Cattibhutani) m qun st thn bn i. T thin chi ny m ni th bt u l phi sc (tm) x. Do php sc, phi sc (tm) ny m thy (tm) thc. Bt

u vi bn i chng m c sc cng vi cc sc tm thc khng phi sc. Nu xut khi nh v (tr li) th vo th ra th thn v tm l nhn ca n. Nh ng b bng da ca ngi th rn, nh sc chuyn ng nn c hi gi vo. Hi th ra vo cng vy, nh vo thn tm nn th ra vo. T kheo ny thy hi th ra vo nn thy thn, thy sc tm s.v.v... cng vi cc php phi sc tm ny. Nh thy r danh sc nh vy, li qun st thy r nhn duyn lm cho danh sc ni tip mi khng ngng trong ba i. Do danh sc ni mi nn sinh hoi nghi. Sau khi on tr nghi ng (kankh) ri th qun st ba tng (ca danh sc l kh, v thng, v ng), sau khi qun ba tng ri, li qun st s sanh dit. Nh qun st sanh dit nn trc tin thy nh sng v xa la mi phin no thuc T-b-x-na (dasavipassanpakilesa). Sau khi xa la (mi phin no trn) v y pht sinh tr tu v o (patipad-nna, hnh o tri kin). Sau khi vt qua php pht sinh, li thy r php sanh dit (udayam pahya bhangnupassanam patv) v cc nim k tc nhau b tiu dit. Nu hai tr ny (o tr v hoi dit tr) pht sinh th i vi ba ci, hnh gi sinh (tm) nhm chn (sabbasankhresunibbindanto). V tun t c bn o nh vy, hnh gi t n qu A-la-hn. C 19 tr qun st (eknavsatibhedassapacavekkhan nnassa pariyatappatto sadevakassa lokassa aggadakkhineyyo hoti) bit r (cc php) n cng tn, v v ny tr thnh bc rung phc v thng cho ba ci gm c phm, ma, Sa-mn, B-la-mn. y l php nim hi th vo hi th ra. V gii thch xong bn cu u ca phn th nht (bn ti nim v thn). Bn cu trong ba phn cn li cng vi cc thin khc khng khc. Th nn, ti s ging gii. Gic l ang cm gic v h: (trong ti) ti ang (cm gic) ht vo th ra r rng vi h. c cm gic h nh vo hai vic. l: 1- i tng qun. 2- Khng m m. Th no l c cm gic h i vi i tng qun? Khi vo hai thin th c h. trong thin ny, khi mun c (h th) vi tr tu th vi i tng qun, t nhin c cm gic h th. Th nn nh vo i tng qun m c cm gic h th.

Th no l nh khng m m m c cm gic h th? Hai thin u c h, sau khi nhp v xut thin ny th tr tu qun st h y (s b) tiu dit ni thin qun, thu sut tng ca n (tng qun) khng b m m; nh khng m m nn t n cm gic h th. Trong kinh B-tr-tam-t-b (patisambhid - v ngi gii) ni: Bng hi th vo hi th ra m t c nht tm. Tm khng tn lon th bit tnh thc r rng. Nh bit tnh thc r rng m c cm gic h th. Nh th ra di nh th vo ngn m cm gic c ton thn, cm gic c s dit ca thn. Nh th vo th ra thnh tu nht tm m bit r. Nh hai php ny m cm gic pht sinh. Do an tm nn c cm gic h th, nh bit r, nh php qun, qun ngc xui lm tm n nh li, ch tm gi tinh tn m pht sinh hiu bit, tm tp trung n nh bit r vi tr tu, ci cn phi bit th bit r, ci cn phi x b th x b, ci cn phi qun st th qun st, ci hin r (tu tp) th hin r v a n cm gic h th. Nh vy l t c cm gic h th. Cc cu sau ngha cng theo nh vy. Trong ba thin nh c im khc v c cm gic lc cn bn thin nh l cm gic tm hnh (cittasnkhrapatisamvedita- cm gic tm hnh) Hi: - Tm hnh l g? p: - Th v tng m (vedandayo duve khandh) l tm hnh. Cm gic lc y thuc v thin tu T-b-x-na. Lc c hai: mt l lc thuc thn; hai l lc thuc tm. Trong V-ngi-gii c ni: Dit tm hnh tc l n nh tm hnh th v dit n (olrikam cittasankhram passambhanto nirodhento ti attho) cng gi l nh ch. Nu ni rng th c gii r trong phn thn hnh, hy t nghin cu (yasankhra). H trong cu ni (cm gic h) v th l thuc hnh. Nu chn ly lc th thuc cm th. C hai trng hp cm gic trn trong cu tm hnh (cm gic tm hnh) th gm c tng v th tm s (sanna vedan cetasika - tng th tm s). Hai php ny khng ri tm, nu chn ly tm hnh th bao gm c tng v th. Bn cu trong phn ny l ni xong v qun cm th, hy t nghin cu. Cu cm gic v tm trong bn cu thuc php th ba (nim tm) l thuc v c bn thin nh.

Cm gic v tm (abhippamodaya-citta) ngha l g? Cm gic tm hoan h, hoan h hon ton, tm rt hoan h, ti ang cm gic th ra, th vo. C hai mt hoan h, l nh vo nh v nh vo tu qun. Th no l nh nh? C cm gic h v i vo hai thin nh v khi vo ri cng c h, trong mt st na tm cng vi h.v.v.. hn hoan vo trong tm v rt hoan h. Th no l nh tu qun m nhp vo hai thin nh? C h (thay i) theo thin nh (nhp vo) v xut, v nh thy h c th b tiu dit nn lun tip xc vi thin h (bng tu). Nh vy, tu qun T-bt-x-na (vipassankkhana) lun lun hot ng vi h rong tng st na l nh vo tu qun m tm c h nh vy, ty theo tm m c hn hoan. Ti ang ht vo th ra vi tm hon ton n nh. Nh vo thin nh th nht, t tm hon ton n nh trn i tng qun, (hoc l) sau khi nhp v xut thin, hnh gi thy tm thin nh b dit theo tng php trong tu qun T-bt-x-na ny. Tm nh trong mt st na do hin-qun vt qua tng. Tm nh khi ln trong mt st na y l nht tm nh. V tm hon ton an tr trong tu qun ny. Cu " Ti cm gic (ht vo th ra) vi tm gii thot" Ngha l gii thot khi phin no, thot ly t v nim (tm v t) thin th hai, thot ly h thin th ba, thot ly kh v lc thin th t, gii thot theo tun t nh vy. Sau khi (nhp) v xut khi thin, thy r tm dit theo tng php trong thin tu T-b-x-na ny. Khi hnh gi thy v thng th x b php thng, thy php kh th x b tng v lc, thy v ng th x b tng v ng, tm khng cn tham m. Do khng tham m nn qun st ly dc, t ni dc m qun dit tng, t ch sinh tng m qun x b (chp th), t chp th m tm c gii thot. Th nn, trong lut ni: (qun) hi th vo hi th ra th tm c gii thot. Trn y l (gii thch) cu th t trong phn qun tm. Trong bn cu phn th t th qun v thng l tng v thng, nn bit r v qun v thng, nn bit r v s qun lin tc v v thng. Hi: - Ci g v thng? p: - Nm m v thng.

Hi: - Ti sao nm m v thng? p: - V chng l php sanh dit. Hi: - Sanh dit nh th no? p: - L php bin i tng trng, v bin i nn cc php sinh (b bin i) khng c tng c nh trong tng st na st na. y gi l qun v thng. Bt u l qun v sc. Qun sc v thng l qun sc lun lun v thng. Qun st nhn (ca sc) l do bn i chng nn c hi th ra hi th vo, chng l php hoi dit, nn gi l qun v thng. ( ti) qun ly i dc. C hai loi qun ly i dc l: Mt, qun tiu tr i dc. Hai, qun hon ton khng cn i dc. Hi: - Th no l tiu tr i dc? p: - Cc php b dit trong tng st na (st na dit) Hi: - Th no l hon ton khng cn i dc? p: - Qun hon ton khng cn i dc l Nit-bn. Nh hai php ny m t n ch thy o; nh thy o m thy c php Tch dit. Thy tch dit ri th qun x ly. Nh qun tu T-b-x-na m x ly phin no, chuyn hng v Nit-bn. Nh vy, y l (gii thch) phn cui ca php nim hi th. Ht phn nim hi th (npnasatisamdhikath nittht). Khi y, Th Tn ... l ni lc v on: Khi y c Th Tn dy php nim hi th cho cc T kheo. Nhn v cc T kheo qun bt tnh m cng nhau t st. Do s vic ny, c Th Tn tp hp chng tng li v qu trch: -

Ny cc T kheo, v sao gip nhau t st, li nh sa-mn Lc-Trng git cc T kheo... Sau khi qu trch cc T kheo. Nh Lai kt gii Ba-la-di th ba: T kheo no git ngi... Bt u l nh vy v cc t Thanh-vn c c thnh v phm nn khng th mng cc T kheo vi li l nh: ngi ngu si, ngi v tch s (moghapurisa). Sau khi qui nh phn cn bn ca gii ny ri, sau li kt thm m bt u l (cm s) khen ngi v s cht v dy bo h cht. Php s ni: - Ti s trnh by v phn cn bn. Nh vy l Pht ch nh gii ny xong. Dc tri buc (patibaddhacitta) l dc pht sinh tri buc tm. Khen ngi s cht nh ni rng: ng i th b nhiu kh no. ng lm cc cng c nn cht c sinh thin. lm thin... nh ni ng lm nghip thin th cht phi sinh thin, khng cn nghi ng g na. Khng gy nghip c... nh ni rng ng khng st sinh, khng ni di, khng lm bt c nghip c no m ng ang b bnh cc kh, vy sng lm g. V ng to nghip thin, nu ng cht khi ni ny, s sinh trn tri, hng th nm dc lc. Nghip c l khuyn khch cho mau cht. Ngi bnh v nghe li ni ca T kheo y nn t st. Nh vy gi l git. Bit l chng sinh, ta mun lm cho h cht vi s quyt tm khng do d na. Chng sinh y ch cho con ngi t khi cn trong thai cho n khi cht. Tm ban u ca con ngi ngha l tm va th thn (ngi). Li ni ny ch cho cnh gii nm dc, nn gi l tm ban u. Tm cng ba m v sc (th, tng, hnh) hp nhau to thnh (thai).

Sc ca-la-la (kalarpa) y l giai on u tin ca thn ngi. Ngay trong sc ca-la-la ny, nu l tng nam hay n th c 30 sc, thn tng hong mn c 20. Hi: - Th no l sc ca-la-la ca nam n? p: - Khi ca-la-la mi c to thnh nh git du trong sut trn u si lng d. C bi k: Nh git du rt nh, Trong sut khng c cn Ca-la-la mi thnh, Mu sc cng nh vy. (Thn loi ngi) bt u vi (sc) rt vi t nh vy. Loi ngi trong qu kh c tui th hai ngn nm. Ca-la-la tun t trng thnh theo nh vy cho n lc gi cht. Khi y, gi l chm dt mt thn ngi. i vi ca-la-la, dng chuyn mn bng tay p vo, hoc ma st, hoc dng thuc, vi nhiu phng php lm cho thai ca-la-la khng th sinh ra c th gi l git cht. Hai cch sinh. Mt l sinh (ci) sc; hai l sinh (ci) v sc. Trong cc sc, sinh ( ci) v sc th khng th b git, sinh (ci) sc c th b git, sc b git th v sc cng b git. Ti sao? V v sc y ch vo sc. Hi: - Git sc l git sc qu kh, hin ti hay v lai? p: - C bi k: Sc qu kh khng phi l hin ti Sc tng lai chng phi l hin ti Sc hin ti tip tc sanh mi B sc kh, lai, ly sc hin ti Git sc hin ti l st sinh. Hi: - Th no l hin ti?

p: - L (thi gian) khng gin on trong mt st na. Hi: - St na l g? p: - (thi gian) va sinh lin dit. Php s ni: - Nu nh vy th khng thnh git. Ti sao? V t sinh v t dit, khng ty thuc vo s gin on (git cht lm cho dit) Hi: - Lm sao bit c? p: - Hin ti ang tip din m qu kh cha b dit. Nh t ngoi tri nng, ngi kia i vo nh ngi yn th hi nng b dit mt v s mt m pht sinh tip ni khng gin on. Tm cng nh vy, pht sinh t qu kh tip din n hin ti khng gin on, nu lm cho (tm thc) gin on th thnh st sinh. V (mng sng trong hin ti ) l nhn sng tip tc trong tng lai. Php s ni: - Phi bit r v chng sinh, bit r v s git cht mng sng ca chng sinh, bit r v phng cch ( git). Hi: - Th no l bit r v chng sinh? p: - Ngi i gi nhau vi gi danh l chng sinh nhng k thc ch l hi th ang sng. Hi: - Th no l bit r v s git cht mng sng ca chng sinh? p: - Lm chm dt hi th ang sng v khng cho sng na. Hi: - Th no bit phng cch ( git)? p: - C su phng cch (chappyoga). 1- T mnh (shatthika) 2- Bo ngi (nattiya) 3- Nm, bn... (nissaggiya) 4- An tr (thvara) 5- Ch thut (vijjmaya)

6- Dng thn lc (Iddhimaya). Hi: - Th no l t mnh? p: - T mnh git. Hi: - Th no l bo ngi? p: - Bo ngi khc git: - Ngi hy git nh vy... Nm, bn ngha l bt u vi cung tn.v.v... vi cc kh c bn nm lm cho cht. An tr ngha l t chng nhn, mi nhn, o h, thuc c.v.v...mt ni no , nu tip xc th b cht. Ch thut c hai loi: a) A-thp-b-ny-da (thabbanika). b) S. Hi: - A-thp-b-ny-da ngha l g? p: - Nc k ch hay gic dng ch thut (tr m) lm cho u, bng au n v gy cc chng bnh khc lm cho cht. S ngha l da vo cu ch, (c) t mi, hai mi cho n trm ln (cho h cht). Thn lc l dng nng lc thn thng nh Long-vng, Ca-lu-la, D-xoa, Tri, vua ngi (Nga, supanna, yakkha, deva, Rjan) git hi chng sinh bng cch trn mt nhn hay cn, phun c lm cho cht. (Chim) Ca-lu-la c kh nng m git trong phm vi ba mi tm. Rng, d xoa, tri, vua ngi ty theo cc kh nng phng tin ca mnh m (c th) lm cho chng sinh cht. Cng vi binh kh: vi nhng vt nh cc loi binh kh cho n dao nh, gip cho h t st. V ni r rng bn sng tht v ch khng bng hy cht i. (Sau khi ni ), ngi ny t cc dng c t st nh chy st, , cy,

dy, thuc c.v.v... bn cnh ngi kia v khuyn khch rng khi i ng to cc cng c nn cht phi c sinh thin, hng lc th cng ch thin ngc n trong vn nan- (Nandanavana - vn hoan h), vy ti sao phi chu au kh trong i sng ny. Hoc bo ngi nhy xung ghnh . Ghnh l ni hai b ni gia c vc su. Hoc dy ngi i vo a ngc. Php s ni: - Dy ngi t st nh vy th phm ti Ba-la-di. y ch cho trng hp git ngi, nu git chng sinh khc th phm ti Ba-d-. V sao c Th Tn ch y v gii ny? V T kheo c trong i tng lai vy. Nhng cu tip theo sau d hiu. Nu git bng cc dng c nh thuc c, m, chm... nhng khng cht ngay m sau mi cht (v nguyn nhn trn), T kheo ny cng b ti Bala-di. Ti s ni v bn trng hp v d (elaka - d): 1- Thy d ang ng ch n, mt T kheo ngh rng ti n ta s git d ny. (Sau ) d y i ng ch khc m ti ch d nm c cha, m hoc A-la-hn n v trm y phc nm ng. n ni v tri ti, T kheo khng bit y l ngi nn bo l d v dng dao chm. Lm cht cha, m hay Ala-hn th b nghch ti Ba-la-di. V ban u c tm git d nhng khi chm dao xung li sinh ngh rng bt lun l d hay ngi no, ta phi git cho cht. Do ngi ny b nghch ti Ba-la-di. C mt T kheo n nm ng vo ch d . Ngi git ni hy git ngi (ng) ny th ngi git b phm Ba-la-di ch khng phm nghch ti. D xoa, qu thn n chen vo ch d . Ngi git ni hy git (k ) ch ny th phm Thu-lan-d, khng b ti ng nghch. Nu git d th b ti Bad-. Nu c tm mun git cha, m hay A-la-hn th tun t b phm nghch ti Ba-la-di. Bit r cha ang trong i qun y m nhm vo i y bn, nu cha b trng cht th phm nghch ti Ba-la-di. Nu ngi cht khng phi l cha th ngi bn ch b ti Ba-la-di.

Bo git ngi cao m h git ngi thp, bo git ngi o m h git ngi o trng, ngi bo khng b ti trng (Ba-la-di), ngi git b Ba-ladi. Nu ngi sai (git) ni rng gp ai git ny th bt k ai cht, ngi sai u b Ba-la-di. Ngi sai bo git trong hm nay, ngi nhn li li git vo ngy sau. Ngi sai bo git ngy sau, ngi nhn li git ngay trong ngy y. Ngi sai bo git vo bui sng, ngi git li git vo bui chiu. Ngi git b ti Ba-la-di, ngi sai thot ti trng. Nu ngi sai bo git lc no cng c th khi git xong, ngi sai b ti trng. Ngi sai bo rng nu c ngi n ch ny, ng hy git n. Khi ngi kia cha n, ngi sai li i n y, ngi nhn li khng bit phn bit (l ai) nn git nhm (ngi sai) th phm ti Ba-la-di. Tuy cht, nhng ngi sai b ti t-ct-la vo lc sai (ngi khc git). T kheo ny sai T kheo khc (git ngi). T kheo nhn li (li) suy ngh rng ta nn git ngi gn trc. Khi chm dao xung git ng ngi (mun git), ngi git v ngi sai u phm ti trng. Nu git do sai chuyn nhau th phm nh trc ni, ng lc hay khng ng lc cng nh trc. Nu T kheo sai T kheo git T kheo. Khi sai th ngi b git cha c o nhng khi sp git th v y chng qu A-la-hn. Ngi sai v ngi git u phm nghch ti Ba-la-di. Khng vng cho l vng, ngha l mt khng ch nn khng thy (nn) cho l vng. Khi cng dng m c T kheo th on trong s T kheo n d, li b cc v ngi trc che khut nn khng bit v y c n, li ni ln ln rng ngi tn... ti sao khng b gic git i, ti sao khng b rn c cn i, ti sao khng b ngui dng thuc c git i, ti rt vui khi k y b cht. Ni nh vy gi l khng vng m ni nh l vng. Vng m ni l khng vng ngha l T kheo ny n ngi ni cng dng. T kheo va ri b tr ra bit c T kheo ny n. Khi T kheo ny i ri (m T kheo kia) khng bit nn cho rng vn cn ang c mt v tr ra T kheo y. y gi l vng mt m ni nh l khng vng mt.

(Ai) ni nhng li tr ra cho h cht nh trn, u b ti t-ct-la. Php s ni v khen ngi s cht: em thn ra khen ngi ngha l ty theo s hiu bit ca ngi kia, hoc a dao, gy, thuc c hoc dy... hoc bo nhy xung ghnh , vi ci cht nh vy, cht ri s c vt cht, hoc c (ti sinh) vi ti sn v cng, hoc c sinh ln tri. y l em thn ra khuyn bo, hoc (bng cch) vy tay, hoc rung chn, hoc o mt. Gi ln ngha l m ming ni ra li dy ngi khuyn khch theo mnh h cht. Khi ngi ny bit ngi kia khen ngi s cht th ngi khen b ti tct-la. Ngi lm theo li khuyn t t b rt au n nhng khng cht, ngi kia b ti Thu-lan-d. Nu ngi nghe cht th ngi khen b ti Bala-di. Nu ngi ny khng hiu li khen (cht) m ngi khc li hiu nn ni rng ta cht phi c sinh ln tri. V do ngi kia chn ly ci cht th ngi khen v ti. Nu ngi khen cho c hai ngi, ai cht th h cng b ti Ba-la-di. Nu tm khng nhm vo ai m ch khen ngi chung (vi mi ngi) v s cht, nu c ngi v th m cht, b ti Ba-la-di. Nu sai ngi n khen ngi khuyn khch ngi A cht, va ni ra th b ti t-ct-la, n ni ni xong lm ngi kia (lm theo m) chu au kh th b ti Thu-lan-d, ngi kia b cht th b ti Ba-la-di. S gi nghe khen ngi rng cht c sinh thin m khng ni vi ngi kia, li ni vi bn b thn tc. Nu c ngi v vy m cht, s gi b ti Ba-la-di, ngi dy b ti t-ct-la. Nu s gi nghe ni c sinh thin nn t st, ngi dy b ti t-ct-la. Nu vit th a s gi mang i, s gi khng bit ni dung th m ngi nhn th cht, ngi sai phm ti Ba-la-di, s gi v ti. Nu vit th nhng khng ch c th cho ai, m lm cho ngi nhn th cht, nu ngi cht l cha th ngi git phm nghch ti Ba-la-di.

Nu c tm git, t gi to cc loi kinh sch khen ngi ci cht, c ngi c kinh sch ny, thy trong kinh khen ngi cht c sinh thin, ngi kia lm theo cc cch cht trong sch kinh y hng dn v b cht, ngi vit sch b ti Ba-la-di. Nu cha m b cht th ngi vit b nghch ti Ba-la-di. Nu sau hi hn, t kinh sch y (khi cha lm cho ai cht) th ch b ti t-ct-la (v vit kinh y). Nu nhiu T kheo cng nhau vit sch kinh khen ngi vic cht, m c ngi c kinh y nn cht, cc T kheo u phm ti Ba-la-di, nu lm cho cha m cht th phm nghch ti Ba-la-di. Nu vit kinh khen ngi vic cht, c ngi trm ly c nhn m cht, T kheo vit sch b ti Ba-la-di. Nu gp bn trn b ri (sch) c ngi nht c kinh sch b ri y v lm theo nn b cht, T kheo son kinh b ti Ba-la-di. Php s ni: - S trnh by v vic th nht ca s git cht mng sng. T kheo no c c git, o t lm hm cho ngi A ri xung cht, ang o t th b phm ti t-ct-la; nu h b ri xung hm chu au n th phm Thu-lan-d; nu h b cht th phm ti Ba-la-di; nu ngi khc ri xung cht, T kheo kia v ti. Lm hm hi mi ngi, bt k ai cht, T kheo y u phm Ba-la-di. Nu lm cho cha m cht, T kheo y phm nghch ti Ba-la-di. Nu hm su, ngi mang lng thc b ri vo hm nhng khng cht ngay, sau n ht lng thc chc phi cht (i) khng th no thot ra c. Khi h va ri vo hm, ngi o hm phm Ba-la-di. Lm hm vi d tnh git ngi, ngi khng n m chnh mnh b ri vo hm v cht, khi o th phm ti t-ct-la. C ngi ri vo hm b gy tay chn nhng khng cht ngay v thot ra c nhng sau v th m cht, ngi lm hm phm ti Ba-la-di. Nu h cht v l do khc th khng phm.

Php s ni: - Bo ngi khc lm hm, phm ti khng phm nh trc ni. Nu lm hm bt qu thn, khi va lm hm v khi qu thn b ri vo chu au kh, ngi lm b ti t-ct-la, nu cht th b ti Thu-lan-d. Nu ngi v sc sinh ri vo cht th khng phm. Nu sau hi hn, lp hm li m h b hi v l do khc th ngi lm hm khng phm ti. Nu lm nhng dng c gy cho ngi cht, phm ti khng phm ti nh trc ni. Nu khng c lm, hoc lm hm v l do khc m ngi khc ri xung th khng phm. Nu ging thuyt v kh, v thng, qun bt tnh, c ngi nghe nn t st th khng phm. Phn trn ni rng v lut bn, v v nhn duyn gii st. Nu hnh ng pht sinh t thn vi tm hoc t ming vi tm th b ti, hoc c thn, tm v ming cng b ti. y l tnh ti. Thn nghip v khu nghip c (cu hu vi) tm hi nn chu kh. T bi, ngha l thy c mt T kheo b bnh nng, cc T kheo vi tm t bi ni rng: - Trng lo, ngi gi gii y , v s cht nn phi chu kh th ny. Nu ngi cht th sao li khng c sinh thin? Nghe ni nh vy, vi ngh cc T kheo u khen ta gi gii y , cht chc chn sinh thin, nn T kheo bnh tuyt thc m cht. Ngi khen cht b ti Ba-la-di. Th nn, T kheo c tr tu n thm T kheo bnh, cn thn ch khen ngi s cht m c th ni rng: Trng lo gi gii y , ch nn luyn tic tr x v cc y phc, vt dng, ngi quen bit, bn b... ch nn nim Tam Bo v nim thn bt tnh, sng trong ba ci ny ch nn bing nhc, d mng sng ngn hay di. Nu nghe khen nh vy m T kheo bnh qua i tc l do nghe thuyt php m cht, T kheo ni khng c ti. Khi mun ngi, cc T kheo nn t tay ln ch ngi trc ri sau mi ngi.

Php s ni: - Ch ngi no phi t tay ln mi ngi, ch ngi no khng phi t tay m c ngi? p: - Nu trn n c tri chiu th khng cn t tay trc. Nu (trn n) c nm bng lng, n, len... th phi t tay ln trc ri mi ngi. Nu T kheo n trc, sau th ch mi tri tm nm n len... th khng cn phi t tay na. Nu th ch ni rng ch php s ngi y th T kheo c ngi vo m khng cn t tay trc. Nu c T kheo ngi sn th T kheo n sau c ngi m khng cn phi t tay trc. Cu ci (udukkhalavatthu) ngha l trong vn ci (vn tng hay ci ?) Khng c lm ngha l khng c tm c git. Cu ci ngha d hiu khng cn gii thch. Xut gia gi c (Buddhapabba-jitavatthu) c ba cu: Cu th nht: con ni vi cha: - ng chng tng ch i, hy mau mau i n. V cu ta y ti (lm cho cha) ng xung t m cht. Do v ti. Cu th hai: - Ti sao mong cho cha cht? V ngay gia tng, chng tng hi rng con ai? p: - y l con ca ng gi (Ma-hallaka). Nghe ni nh vy nn xu h, ngi con ng gi lin c ht cha ri xung nn cht. Do b ti trng. Cu th ba: ng l b ti Thu-lan-d. T y li c ba cu, d hiu, khng cn gii thch. Trong phn kht thc c ba cu.

Mt: T kheo kht thc ny ly php lm trng, th nn khi c thc n lin chia cho bn ng hc trc, khng c tm git hi (m h b cht) nn v ti. T thng ta cho n h ta u cht ht. Cc cu khc d hiu. Cu th hai: Nu kht thc c thc n t nh ngoi o, gp thc n qu tinh khit thm ngon th ng nhn. Nu nhn ri th khng c em cho hay t n m m thm vt b i, cng khng em cho sc sinh. Ngi lm th th phm Thu-lan-d. V sao? V ch mun th. Nu bit r (i tng) phi b cht m vn c lm th b ti trng. Ba cu tip theo sau d hiu. Trong cu dm dc lm lon tm ngha l sut by ngy m lun suy ngh cch ch ng tm dc ca mnh nhng khng dit c, T kheo ny suy ngh rng ta gi gii y , l no li x gii hon tc vy ta nn t t. Do , v ny ln b ni K-x-qut v nhy xung t st. Khi y, di ni c ngi ang cht cy, T kheo ri xung, p vo v lm cht ngi ang cht cy, v khng c tm git nn v ti. Pht bo cc T kheo: Khng nn t st, ngi t st cho n tuyt thc u phm ti t-ct-la. Nu T kheo bnh nng, thy chng tng v T kheo nui bnh chm sc cho mnh qu cc kh, nn suy ngh rng: cc v ny ch v ta m kh cc n nh vy. Nu v y t qun st mng sng khng cn bao lu nn khng n, khng ung thuc na th c. Li c T kheo (ngh rng) ta bnh qu kh cc, mng sng ca ta cng ht, ta bit r o tch nh (thy) trong bn tay. Nu thy nh vy m v y tuyt thc cho cht th v ti.

T kheo no nhp thin nh mun c c o nn khng i vo lng kht thc, nn khng nhn n (v khng c thc n) th cng c. Trong cu v , T kheo khng c o , khng ch l m cho n i vi c, cy, t cng vy. Nu v xy tng cha thp, phi o ph th c, cho n sa sang phng (m ph ) cng c. Sau ba n (tra) nm thc n ln cho chim (n) cng c. Nu c th d n mun hi, nn dng t nm cho chng i ch khc th c. Cu ni v thng dm th c ngha d hiu. C thai do gian dm ; Chng ca c ny i xa, v thng dm vi ngi khc nn c thai. Khi thai ln ra, c ta n T kheo xin thuc trc thai. Cu cng vi ngi v, d hiu. Theo cu ny th ngi n b y ni vi T kheo rng lm sao ph c thai? T kheo p: - C hy bp vo th thai t cht v ra ngoi. Theo li T kheo th bp cht nhng c ta li dng hi nng trc thai nn T kheo v ti. T kheo bo t bp cht m c ta nh ngi khc bp cht, T kheo v ti. Nu T kheo dy ngi bp vo thai cho cht th h t bp hay bo ngi khc bp cho thai cht, T kheo u b ti trng. Cu c gi khng con: Tt c ngi n u phi th thai vy sao gi l khng c con? Khi bt u th thai, nu ngi n no c gy nghip ti th chng sinh vo thai trong chc lt s b cht ngay, nn khng c con. Nu ngi n m bn i khng iu ha, b phong ng (thai lin cht) hoc thai ch c trng n nn cht mt, v vy gi l khng con. T kheo ny khng bit nh vy nn cho thuc gi thai nhi li. C ta ung thuc y vo th cht. T kheo b ti t-ct-la. Th nn, trong tng

lai cc T kheo khng c lm thy thuc. Ai lm thy thuc b ti tct-la. Nu lm thuc cho ngi xut gia nh T kheo, T kheo ny, thc xoa ma na, sa di, sa di ny th v ti. c pha ch cho bn ng hc c thuc sn, h khng c thuc th cho. Nu mnh khng c th c th n xin nh th ch. Nu xin thuc khng c th xin nh khc. Li c nm ni c th cho thuc l: cha, m, ngi nui dng cha m, tnh nhn ca mnh, bn u-ba-la-sa. Hi: - Bn u-ba-la-sa l g? p: - Thin nam t mun cu xut gia nhng cha c y bt, mun sng trong cha. Nu cha m giu c thuc tt th thy thuc khng cn phi pha ch. Nu cha m (v kia) a v vng gia, c bnh th khng th khng pha ch thuc (cho h). Nu cha m ngho hn, khi bnh, ty lc nn a vo cha chm sc. Khi tm ra cho m, cn thn ch xc chm thn th. Khi n ung c t tay a cho cha nh sa di khng khc. Ra tay, thoa du (cho cha m) c php dng tay ca mnh v nui dng cho n khi ht bnh. i vi tnh nhn, thu ngi vo rng cht cy ly ci, nu h b bnh m cha v nh c, T kheo nn cp thuc men. Nu h v nh, T kheo khng nn cp thuc. Nu c ngi thin nam y ch T kheo gip vic h b bnh th T kheo cp thuc. Li c mi hng ngi m T kheo c cho thuc: anh, em, ch, em gi, c, d, ch, bc, cu, cu bc (anh m). Nhng ngi ny c thuc th T kheo pha ch cho, nu khng c th cho mn. Sau ny, nu h tr li th tt, khng tr th ch i. Nh vy, c th tnh n b con trong by i, T kheo c th xin thuc ca h, ch thuc cho h m khng phm gii (tng-tn) gy ting xu nh ngi (-thagia). Nu em du hay anh r c bnh, c th a thuc cho ch v em gi, bo h a cho em du hay anh r. Nu khng c em trai hoc ch, th c th a cho chu bn ngoi (hoc t) v bo: Hy a thuc cho cha m ca ngi.

Nu cha, m ca ha thng ang b bnh v trong cha th t cng c php lm thuc iu tr cho nhng ngi y. Nu ha thng khng c thuc m cha m c thuc th tt. Nu ha thng khng c t m cha m c thuc th tt. Nu ha thng khng c t m cha m c thuc th t mnh lm thuc cho cha m: ha thng sn sc t cng nh vy. Nu ngi khc c bnh, hoc gic, hoc qun nhn mang v kh i vo cha (uy hip), T kheo no c thn quyn th n xin thuc ca thn quyn m cho h. Nu khng c thn quyn, m c cn s n tt th xin thuc ri cho h cng tt. Nu c th ch cng dng chng tng nh cha m, nhng khi th ch c bnh, chng tng cng khng c lm thuc cho h, hay cho thuc. Li na, khi th ch ch hi rng: i c... c bnh, lm sao cha tr, ch thuc nh th no? Nn p: - Dng thuc ny th ht bnh. Nu chng tng tr li nh vy th tt. Nu th ch li hi T kheo rng: Tha i c! M con b bnh, xin i c cho toa thuc tr bnh th T kheo khng c cho toa thuc. T kheo y nn to phng tin hi i c bn cnh rng: T kheo... c bnh iu tr bng thuc g? p: - Trng lo y dng thuc... th ht bnh. Nghe hai T kheo ni nh vy ri, th ch theo cch y m bc thuc cho cha m mnh. Nu T kheo ni nh vy th khng c ti. Khi y, hong hu B-Sa-B (Vasa-bha-rjan) b bnh nn sai mt cung n n hi i c Ma-ha Ba-u-Ma (Mah Padumatthera). i c ny im lng khng p nhng to phng tin bng cch ni chuyn vi T kheo bn cnh (v cch tr liu ny).

Nghe hai T kheo ni chuyn xong, cung n tr v lm thuc theo nh vy v hong hu ht bnh. Sau khi ht bnh, hong hu lm tam-y v 300 ng tin (kahpana - ca-lsa-bn) v mt bnh thuc y, vi y phc vt dng em n t trc i c v tha rng: Phu nhn nh vo thuc ny (ht bnh) nn cng dng i c chi ph v hoa hng. Ba-u-Ma suy ngh: Hng ny thuc phn ca thy thuc. Tn gi nhn ly vt y vi s thanh tnh v em cng dng. Php s ni rng: - Ngi tr tu nh vy c th lm li ch cho chng sinh m mnh cng v ti. Hnh ng nh vy l tt. Nu ngi bch y ni rng: Xin thnh i c t ra k cu an (paritta) cho ngi... th T kheo khng c lm. Nu h tha rng thnh i c tng k cu an, th c tng. (Khi y) T kheo nn suy ngh rng ngi bch y ny khng bit Pht php, nu ta khng ch nguyn th h sinh ngh c, vy nn tng k ch cho h. Ly dy nc si tnh a cho h, nu t lm nc si tnh v dy th b ti t-ct-la (bt nc ri trong nh th ch trong l cu an v km si dy ct theo bt nc n tay cc v T kheo hnh l - ngi dch). Nu vua hay i th ch trong lng c bnh, sai ngi n cha thnh T kheo ch nguyn cho h, th nn tng kinh A-tht-na- (Atn-tiyasutta kinh cu an) cho h. c php n ch ngi bnh m ni php hay truyn gii. Nu th ch ni rng gp lc a quc vng..., th ch... i tng tng, xin thnh ngi a i. T kheo khng c a i (v tun theo li h) m phi c ngh rng ta nn n ni tng tng qun st v thng v nhn ta s c o qu. Nu i nh vy th v ti.

Phn v thc l thc n kht thc, c php cho v khng c cho. c php cho cha m m khng c cho ngi khc. C th a cho ngi khc mt tin nui dng cha m, c a cho tnh nhn, c a cho ngi chun b xut gia (Bn-u-b-la-sa pandupa-lsa). T kheo c cho nhng ngi y, c a cho gic cp n i. Hi: - a cho ai cn phi hi r, a cho ai khng cn phi hi? p: - Nu c ngi n cha, bt lun sang hn hay gic cp, n phi hi r vi h. Nu h c yu cu vt g th c php cho vt ring ca mnh. Nu l vt ca chng tng, phi tha trc v chng tng ha hp cho php th c a. Nu k c c sc mnh (quyn th) n i ly vt, ngi gi vt th mun bo tn tr-x (cha) th c ty cho. Sau khi h cho, chng tng khng c la trch mng ngi y vi li l nh: y l do ngi t em vt giao cho k c. V sao? V h mun bo v cha. Php s ni: Ti s chng minh vic y. By gi, to o S t c nc tn A-nu-la- (Anurdhapura). Trong nc c gic A-b-da (abhaya) gm 500 tn. Chng cng nhau t tp chim c mt ni lp thnh n tri v cp bc nhng khu vc chung quanh cch tri chng mt do-tun. Cu cch l (ngn cch) d hiu. B ti, ng hy xem trong kinh Khut--ca (Khuddaka-nikya). Hoc nng ln hoc xung, nhm thp tht qun T kheo 17 v thy nhm su T kheo ch c mt v. Mt v trong nhm (17 v) ot ly bt ca v kia v su v khc cng gi v kia ln v nm ng ra t v ln lt cng nhau ngi trn (v kia). Do v T kheo gi (trong nhm lc qun) b cht. B kt ti nh trong lut ni. Tr qu: git qu d xoa; d xoa ny hay bt ngi, T kheo tng kinh ch bo n i nhng n khng nghe theo. T kheo bo rng nu ngi khng tun theo th ta s git ngi.

D xoa cng khng b. Do , T kheo dng bt go hay t st nn thnh hnh qu d xoa, ri tng ch lm gy tay chn v tay chn (tng qu) lin b gy v d xoa b cht. V vy, T kheo phm ti Thu-lan-d. Khng ch ring cho d xoa, m git Thin -Thch cng b ti Thu-lan-d. Cu d xoa c, c mt d xoa c tr ng trong mt cha n. T kheo ny khng bit trong phng y c d xoa c nn sai mt T kheo vo phng v y c an n (nn a n ci cht cho v y) do v ti. Nu v tm c m sai v y vo phng cho b cht th b phm ti trng, khng cht th phm Thu-lan-d. Khng ring g d xoa c m i vi ni c rn c cp si.. cng (xem) nh d xoa c, phm ti khng phm th no nh ni trn. Cu him nn, i vi ch him nn, c nhiu gic, nhng ngi sai i khng bit th v ti. Nu bit r (tnh hnh ni lm cho) ngi kia cht, ngi sai i phm trng ti, khng cht phm Thu-lan-d. Git ng ngi l cu th nht. C mt T kheo cng mt T kheo c th on nhau. T kheo ny mun git T kheo m mnh th on, nn suy ngh rng ta git k kia vo ban ngy th mi ngi bit r, vy i ti hy git. Vi suy ngh nh vy, T kheo ny n xem xt ch (ca v kia) ri tr v v khi ti n th n ch T kheo k th. Trong lc v kia ang c nhiu bn. Trong m ti, T kheo ny tm kim v nghi l k th nn git ng v kia (k th) th phm trng ti. T kheo nghi ngi ny m git nhm ngi kia: Ch ca T kheo b on th ny c nhiu bn b cng ang ng trong ch ti. T kheo kia tm kim v ni rng y l k th v git nhm ngi khc. C T kheo ni git ngi ny m git ngi kia, ni git ngi kia v git cht ng ngi kia. Git cht ngi vi nhng trng hp nh vy, u phm trng ti. Cu phi nhn, cu th nht: Mun cho qu xut ra, dng gy nh T kheo bnh (qu nhp) chng may v ny cht, nn v ti. Hi: - Nu mun qu xut ra th phi lm th no?

p: - Dng l cy a-la hay vi la ct tay chn gi ngi bnh li, tng kinh La-a-na (Ratanasutta kinh Tam bo) sau bo vi n rng ngi khng c quy ph ngi tr gii, ngi hy i i. c thuyt php, php s ni rng cu ny d hiu. Php s ni: - Cu cht cy, c nhng ngha khc nhau v chi tit. Nu khi b cy ny ng nhng T kheo khng cht. Trong tay c cm dao bn, nhng T kheo ny th cht ch khng cht cy o t thot cht. V nu o t cht cy th phm ti Ba-d-. Phm ti Ba-d- th gi l vt qua li dy ca thnh nhn (ti vt php). Do , ngi c tr tu th gi gii m cht ch khng phm gii c sng. Nu c ngi khc o t cht cy cu mnh thot ra th tt. Nu c phng tin th cng c. Phng tin y nh l c cy cht kh, cc T kheo dng by cy (ang ) ln th tt. Nu T kheo b ri xung hang h, T kheo khc c dng dy th xung ko ln, khng c t cht cy, c php bo ngi th tc hay sa di cht cho. Cu phng ha, c ngha khc, c ngi t la chy lan gn n cha. V bo v cha, T kheo c php pht c, o t dp tt la, khng phm ti. Cu phng ha thiu t, li c ngha, nu c ngh ta t chy tt c chng sinh th trong m chy y, c chng sinh no b cht, T kheo y mc cc ti nh ng nghch, Ba-la-di, Thu-lan-d, Ba-d-. Nu ni: Ti ch t c, phm Ba-d-; bo ngi khc t, phm t-ct-la; ch c t la bo v tr x. Ti sao? V c Pht cho php. Cu: nc sa chua ngha l sa lc, sa lc chua, sa lc chn. Hi: - Nc t-t-la (suviraka) l g? p: - Trc tin ly (tri) A-ma-la-ha-la-lc-t--lc (haritahmalakavibhitaka). Cc c by loi, th nht l cm go, cam tiu t, cc loi tri cy, tht, c, mng, mt, ng ct, mui ht, ha li vi nhau, trong v hay bnh nh,

y np kn v p bn trn, ba n bn nm i n chn. Khi chn n c mu nh mt, dng tr cc bnh nh phong, hi.v.v... Dng thuc ny khi n ung, cn thm v bo, tt c cc loi thuc khc khng hn thuc ny, rt hiu nghim. T kheo no bnh khi dng thuc ny c php dng sau ba tra. Nu khng bnh th c php ha vi nc dng. Ht phn gii Ba-la-di th ba. ---o0o--Th Tn bit bn Dy trng gii th t Nay xin phn bit r Gi l Ba-la-di. Khi y c Pht nc T-x-ly. ngha ny ging r trc, khng ni li. Sau y xin ni n nhng vic cha ni n. B bch y (ngi th tc) sai khin: hoc cy rung hay lm vn rng cho ngi bch y (v ni rng): Chng ti s lm tt c nhng vic y. i vi nhng vic y, T kheo khng nn lm m nn bo ngi bch y lm nh trong lut ni. S gi: Lm s gi cho th tc, hnh theo php thnh li l php v thng trong loi ngi, cng gi l php thng nhn, cng gi l php phm, cng gi l php Nit-bn. Php ny l php ca ch Pht, Bch-Chi-Pht v A-la-hn. Bt u l s vic T kheo ny c thin th nht. Cc T kheo cng nhau tnh ton nh vy sau ni vi ngi bch y rng: C T kheo tn Pht-Lc-Kh-a chng s thin; m-V-Lc-Kh-a chng nh thin; Tng-Gi-Lc-Kh-a chng tam thin. V ni vi ngi bch y nh vy cho n t thin, tam t-tr, lu tn A-la-hn. D ngi bch y c hi hay khng, cc T kheo cng tng bc nhau vi h. c nhng ngi bch y cng dng, nhan sc cc T kheo ti nhun vui v v sc lc sung mn. V cc T kheo ny c cng dng ri, c n ung cc mn thm ngon th phng tng chi a, cng khng ta thin na. Do , nhan sc ca h ti nhun vui v.

B sng B-cu, cc T kheo an c bn b sng B-cu nn gi l T kheo sng B-cu. Cu: Pht hi cc T kheo rng: Cc ng c tr ha hp an lc khng? Ngha l Ngi hi cc T kheo rng thn th (vi t chi v chn l) c an lc, c mt nhc khng? Sau khi an i, Th Tn ch trch cc T kheo sng B-cu rng: - Cc ng hnh ng nh vy chnh l loi gic cp ln. Nhn s vic ny, c Pht ngn cm cc T kheo trong tng lai khng c c hnh ng nh vy. Do , trong lut c ni: Pht bo cc T kheo rng:- Trn i ny c nm loi gic ln. Nhiu ngi t tp, t mt hai trm ngi cho n nm trm ngui cng nhau cp bc thnh ph, lng xm, o tng ph vch. y l gic cp ln trong th gian. Cng nh vy, c T kheo phm ti t-ct-la, Ba-d- v tun t theo phm Ba-la-di m nhn s cng dng, tn trng, khen ngi, chp tay l bi ca ngi khc... i ny, hng T kheo c ny t b thy v bn ng tu kinh doanh kim li dng, c li dng ri phng tng n ung, thn th bo mnh, kh lc sung mn, cng nhau chi gin, hoc ni v s thm ngon ca thc n, hoc ni v s dm dc, hoc bn lun v s giu sang vui sng ca t nc lng xm, hoc ni v cc vn chi vi thc n ngon ngt, suy ngh cc th, bn lun vi nhng li th tc, phng tng tm khng bit ch ng, a n ph gii. (C hng) hng th y phc, thc n, thuc thang, ch , chn mn bn gh ca cc th ch c lng tin em cng dng b th, chng chng phi Thch t chn chnh li t xng l Thch t, khng c phm hnh li t xng phm hnh. Nhng k hng th ca cng dng nh vy gi l gic cp ln th nht. Ch Gii Lut Thin Kin. - Quyn Th Mi Mt --- o0o ---

Quyn th mi hai
C T-kheo bit r kinh tng v lun tng (Suttantika, Abhidhammika,Vinayadhara) nhng khng mong cu n ung (ngon) m ch ct nui thn, tr gii thanh tnh, thuyt php cho ngi, y oai nghi, lm cho ngi hoan h, t lng ny n lng khc, t nc ny n nc khc c mi ngi knh trng, lm Pht php hng thnh. T-kheo nh vy l lm cho Pht php rc r. C T-kheo c c nghe v hc gio php t v t-kheo trn ri em iu hc ging thuyt cho ngi vi ngn t ha nh, m thanh r rng. Hi: - Khi c mi ngi thch nghe v khen ngi rng i c ging thuyt diu php tht gii, ngi hc vi v no vy? p: - Ti t bit vic y, ch khng hc vi ai c. Ngi ny t khen mnh nh vy. c Nh lai tri qua bn A-tng-k trm ngn kip,tu tp y cc php Ba-la-mt (Prami), chuyn cn kh nhc nh vy mi chng c diu php ny. Vy m T-kheo c trm php ny v da vo cu mong li dng nn gi l gic cp ln th hai. Li gic ln khc nh c T-kheo tinh tn gi gii y , c qu Tu-hon, T--hm, A-na-hm cho n A-la-hn. C T-kheo phm phu khc tr gii thanh tnh m vu bng cc v trn phm gii Ba-la-di, ganh ght s tu hnh ca v kia, t xng mnh l ngi thanh tnh, k vu bng cc hin thnh nh vy, trm ly php thnh, b gi l k gic cp th ba. Vt trng, nh gii trm cp, cho n ly trm nm ma-sa-ka(Msaka) th gi l ly vt (qu) trng. c Pht bo cc T-kheo rng c nm loi vt trng, khng nn cho ngi, Tng cng khng c cho, nhiu ngi cng khng c cho, mt ngi cng khng c cho, ai cho th b ti Thu-lan-d. Nm vt y l: Mt, vn; hai, t ai; ba, vt bng st; bn, vt bng g; nm, vt bng t. Khng c ty tin em nhng vt trng ny cho ngi.

Pht dy cc T-kheo c nm loi khng c phn, d l tng chng hay mt ngi, th nht l vn, .... Ai phn b ti thu-lan-d. Php s ni: c phn hay khng, c ni r trong tc--ca (Khan-dhaka kin ) s ni r sau, y ch ni lc. Ly mua chuc: ly vt trng ny lm va ngi bch y vi hy vng h khng th dng cng (li dng) cho ngi khc. Do nn trm ly n cung cp cho ngi bch y vi nnh b h. y l loi gic cp th t. em vt trng cho ngi bch y, gi l -tha-gia (lm hoen nh ngi) . V to nhn gy ra ti -tha-gia,b ti t-ct-la, nn ui ra khi chng tng. Li c T-kheo dng vt ca tng (xem) nh vt ca mnh, dng ri em cho ngi b ti thu-la-d. Nu ly vi tm trm th ty theo gi tr m kt ti. y l gic cp ln th nm. Khng c gic no hn cc loi gic cp ny c. Php thnh li: php ny rt vi t c th trm vng bc chu bu ch khng c trm php ny. Th nn trong lut-bn c ni rng i vi php thnh li, m ni t c (ngha l) trong t mnh khng c php thnh li m t tuyn b ta chng c php thnh li . . . Hi: - y khng (ly php y ) ri khi ch c, sao gi l cp? p: - Khng ch gi l gic cp. Ti sao? V nh vo li ni di tr khng tht th c nhiu li dng nn dng phng tin y ly. Th nn trong lut ni: Pht bo: cc T-kheo m trm ly thc n ung ca ngi khc th gi l gic cp ln. Ti sao? V khng chn tht; gi danh ni rng ti l A-la-hn, thnh php ca ngi khc m li trm ni ca mnh chng. Nh ngi th sn mun git by nai, nu n vi hnh dng con ngi th (trng thy) by nai s b chy. Do , n dng cch che thn bng cy c, tuy thn n khng phi l cy c nhng xut hin vi hnh dng l cy c. Trng thy n nh vy, by nai tng l cy c nn n gn v b n git cht. T-kheo c cng nh vy, chng phi l A-la-hn m di xng l A-la-hn, gi dng hnh tng A-la-hn. Th ch c tn tm cho rng k y l chn tht, v cng dng cc mn n thm ngon. Cng nh bn th sn

tr hnh gt by nai, t-kheo nh vy tr hnh gt ly thc n ung ca th ch. Do trong lut c ni k: Ngoi mc y ca-sa Trong lm vic bt tnh. Ngi lm vic c Khi cht a a ngc. Th nut vin st nng b chy n cht, Nu ph gii ri khng n ca tn th. - (Dhammapada 307-308). Bn ngoi qun Ca-sa quanh c ngha l mc Ca-sa trn vai. y l bn ngoi biu hin hnh thc cc v thnh m bn trong chng c g c. Nh ci bnh, bn ngoi v vi p m cha ng ly d bn bn trong, h di nh vy, th khng th lm c g c, T-kheo c cng nh vy. Trong bi k th hai ti sao Nh-lai ni rng th nut vin st nng ch khng n thc n th ch cng dng. Ti v nut vin st chy nng th rut gan chy nt v cht, nhng khng v vy m a vo a ngc. Do , ngi dy nh vy. Sau khi qu trch cc T-kheo B-Cu, c Pht bo cc t-kheo rng khi thuyt gii phi ni ln th ny...T-kheo no ni li di tr h vng...Sau khi (phn chnh) kt ca gii Ba-la-di th t xong, Pht li ty kt l tr tng Thng-mn (Adimna). Nh vy, Pht ty kt cho cc T-kheo. Trong phn ty kt, ngha l khng thy m cho l thy. Vi tu nhn th khng thy nhng v tng (mnh chng) A-la-hn nn cho l thy. Nh vy, cha t c m cho rng t c, cha c cho l c. Cu cha c ngha l cha c o-.Cho l chn tht ngha l cho l mnh c tu nhn nn thy chn tht. Tng Thng-mn ngha l nh ni rng ta c php thnh li v do m sinh mn; cn gi l qu mn. Do tng-mn, nn t suy ngh rng i vi php A-la-hn, ta lm ri. Th no l mn? Nh nng lc ca X-ma-t-b-x-na (Samathavipassanbla- nng lc ca ch v qun ) nn phin no tm thi ng li, gi l mn. Nu sau gp li cnh dc th phin no li pht khi. Ch ring ngi nh vy mi khng phm. Hi: - Ngi no khi ln mn, ngi no khng khi?

p: - Thanh vn la-hn khng khi mn, v c o qu , tt c phin no u b dit, do qun st bng tu nhn nn khng c s vic cha c cho l c (v) c h nghi. Th no l h nghi? Nh l c nghi rng c Tu--hon, T--hm, A-nahm vv...nn i vi bn o qu nh vy khng khi mn v khng khi ln mn khc. i vi ngi ph gii, ti sao khng khi mn? V khng c phn thnh php li. Nh ngi hnh thin m thch ng v lm vic, th ngi ny khng khi mn. Sinh khi mn ni ngi trc tin gi gii y ri nhp vo thin nh. Sau khi c thin nh ri, cha phn bit danh sc, mi c nhp vo thin qun, y ba tng, tm rt dng mnh, hoc chng c Xma- (Samatha - Ch) hoc trong hai mi nm, ba mi nm m khng khi (phin no ln) v nh vo nng lc hnh tr T-bt-x-na v v ny c suy ngh rng ta c Tu-- hon o, T--hm, A-na-hm, nh vy l tng-Thng-mn. Nu v y kho gi X-ma- th khng ch l 20, 30 nm, m cho n 80 nm, 100 nm, phin no vn khng khi ln th pht sinh tng Thng-mn v ni rng ta chng A-la-hn. Do , Nh-lai tr dit tng Thng-mn nn khng cho ni di, ni khng tht l chng php thnh li. Hi: - Php thnh li l g? p: - Ni (nh) thin nh, gii thot tam mui m th nhp php khng, tu nhn. Nh vy, bt u l thin nh cho n tt c cc php (nh trn) c gi l php thnh li. T-kheo c cho rng php ny l ca mnh, hoc ni rng bn thn mnh chng php ny. C tri kin vin mn v php thnh li l i vi php th gian v xut th gian, bit r vi tr tu nh thy bng mt tht. Tu nhn l ba s bit (bng tu ) Hi: - Tu v nhn l mt hay khc? p: - L mt! Tu l nhn, nhn l tu. Hi: - Nu vy, ti sao khng gi thng l tu, cn g phi ni l nhn, cng khng cn phi gi l tu (ch gi l nhn). p: - Khng phi, bi v (tu) ging nh mt nn gi l mt tu (v mt khng phi tu).

Ni vi nam v n v php thng nhn, cu ny ch cho i tng c ni, chng phi l thin, ma, phm, khng phi l d-xoa, ng-qu, sc sanh. Ti bit nh vy, thy nh vy: cu ny ni ln l do ca s vic. Bit nh vy, thy nh vy... bt u l php thin nh. Ti thy v ti bit nh vy, nu b ngi khc kim tra hay khng kim tra m cho ngi khc bit (l khng tht) th b ti. Ngay khi ni mnh chng c th phm ti Ba-la-di. phm ri, d c b kim tra hay t ni vi ngi khc (hay khng cng vy). Th nn, trong lut bn ni: d c b kim tra hay khng b kim tra. Hi: - Th no l kim tra? p: - Nh hi trng lo, ngi c thin nh, gii thot ,tam mui chnh o lc no vy? Hay l hi rng trng lo c ba tng v kh, khng, v ng, l nh tam mui hay nh tu qun m c, hoc nh sc hay nh v sc, hoc nh ni sc hay nh ngoi sc? Chng c vo lc no , vo sng sm, tra hay chiu ti? Li hi v ni chn (chng ng), c ni no, di gc cy hay ni A-lan-nh, hay ni yn tnh? Sau khi hi nh vy ri, li hi tip nu phin no b dit, vy mt bao nhiu v cn li bao nhiu? Vi o no m dit c phin no, bng T- hon o hay T- hm o? Nu c T-kheo no c php thng nhn th s tr li c tng cu hi. Nu ngi khng c th s m m trc cu hi v khng th p c. Nu ngi chng c c th thy r php y nh xem chng trong bn tay. H p r thi gian, ni chn chng c, vo ngy hay m. Sau khi h p, li hi h rng thy chng o qu no trong bn o qu, git c bao nhiu phin no.

Ngi p phi tr li r theo tng cu. Li hi rng thy c php g , l php Tu- hon hay T-- hm? Ngi p phi ni ng theo tng php. Nu c sai khc iu nh no th khng c tin h. Ti sao? Nu c T-kheo thng minh tr tu no c theo thy hc ngha tng cu php th khng c sai lm. Li hi nhng cu khc nh bt u tu tp nh th no? Nu h p khng ng theo tng cu hi tc l h khng c c y php thnh li v ui h ra. Nu h p ng vi thnh o, tu tp t lu trong gii nh tu, khng c bing nhc, tinh tn khng thi, khng b nhim trc vi bn vt cng dng, xem chng nh h khng. T-kheo nh vy ni ra rt ph hp vi (thng nhn php) nh sng i-h, cng sng L-mu-na (Gangooaka, Yamunodaka) hp nhau th khng khc g c. Do , v chng t thanh vn, c Pht dy bo v Nit-bn. Nhng li dy y khng c sai lm. Do , em nhng cu hi khng b h. Nu h khng s th l T-kheo khng cn i dc. T-kheo ny, d cho b st nh vo thn cng khng s hi. Nu cn s hi th khng phi l A-la-hn. Nu khng s hi, khng mt cht rn ngi, nh s-t cha, t-kheo ny c ni v php thnh li, l iu tt. Nu c vua v cc i thn cng dng th u c nhn. T-kheo c l k ph gii. T-kheo thin l t-kheo c gii. Lm cho ngi bit mnh, ngha l vi tm c gi dng biu hin (mnh) chng thnh php li ch khng phi tng mnh tht chng th phm ti Ba-la-di. phm mun cho mnh c thanh tnh: ngha l t suy ngh rng ta phm ti Ba-la-di, lm sao ta c thanh tnh y? Nh-lai kt gii bi v t-kheo phm ti Ba-la-di th i vi (sinh) thin, thin nh, gii thot tr tu, a thch hnh o i na u b chng ngi, khng d chng c. Nh trong lut c na bi k: Sa-mn khng tr gii cht phi a a ngc. Nu khng th gi gii t-kheo y , m tr li lm ngi bch y, u-btc, sa-di, gi nm gii lm ngi c tnh thanh tnh (cn tr) th khng b chng ngi vi o Nit-bn gii thot. y l tng thanh tnh ca ngi bch y. Do , t-kheo ph gii m mun thanh tnh li, nn tr li lm sa-di

hay bch y c s thanh tnh (cn tr). Th nn trong lut bn ni rng (nu v y) mun a thch thanh tnh nn t sm hi rng ti khng bit m ni bit, khng thy m ni thy, ti ni li di tr. Li ni di tr l li khng ng s tht. Y theo ba php ba-la-di trc, ngi no phm ti ny, gi l ba-la-di. Php s ni: cu ny d hiu. Ti a thch s yn tnh y l ni lc v (s chng) php thnh li; khng ni r thm v (s) tng thm ti. Li c ngha khc l dng phng tin cho ngi khc c bit. Nhp thin nh l nhp vo s thin, nh thin, tam thin, t thin v thin qun t bi, bt tnh, A-na-bt na, thnh nhn thin, phm phu thin; u nhp vo c. (Mettjjhna Asubhajjhna, npnasatisamdhijjhna, lokuttarajjhna, lokiyajjhna). Do trong lut bn ni rng bt u l ni v (chng) nhp vo cc thin nh. Nu ni nh vy l phm ti ba-la-di. Nu ni ti tr dit hon ton phin no, ly dc, khng cn sinh khi na th b ti nh ni trc, hay ni ti nhp tam mui, c o, ni rng (ti) bit r (cc thng php) th b ti ba-la-di. Nu ni ti c tr tu, hoc chng ba t-tr, hoc c ba mi by b tht php, c lc th nht, c hnh ng hon thin, c tm chnh o php; nh vy u b ti ba-la-di. Th nht nh ni ti c ly dc, y l o tu--hon, vi o th ba, vin ly sn dc, vi o th t vin ly ngu si. Th nn trong lut ni: Nu ai (t ni di rng) ta ly dc th phm ba-ladi. Nu ni di ta chng mt trong su thn thng th cng phm ba-la-di. Nu ni i trc ta chng su thn thng, i ny ta mun chng, th khng phm trng ti. Nu ni ti chng bn bin ti th phm ti trng. Nu ni ti nhp dit-tn-nh th khng phm trng ti. Ti sao? V dit tn-nh chng phi nh ca thnh nhn cng khng phi l nh ca phm phu. Nu c ngi nghi ng y l A-na-hm hay l A-la-hn v ni cho ngi khc cho ta bit (r vic y), hay ni cho ngi khc bit (s chng c v tin rng) h bit r, hay ni ti c o tu--hon t thi c Pht Ca-dip th khng phm trng ti. Ti sao? V c Nh-lai cn c i ny m ch nh gii lut, khng theo i qu kh. Nu ni i qu kh c nhp nh th cng vy.

Php s ni: - Ti tng v ni di tr c ch nh r rng, c ba chuyn i. Th nht l cn c vo s thin cho n vin ly mt trong nm trin ci, l chuyn i th nht. Chuyn th hai trc ht ly nh thin. Chuyn th ba, ly tam thin. Theo nh vy, ta nhp vo nh nh vy, xut ra nh vy, lm c nh vy th thng t v ngi. C thuyt ni th ny: u b ti trng. Php s ni: - Ni di c ba loi, th no l ba? Mt, t suy ngh: ta ang mun ni di. Hai, ni ra li di tr Ba, sau khi ni di, li c ngh ta ni di. y l ba yu t ni di, li c trng hp ni di: bt u vi ngha ta ang(sp) ni di, nhng khi ni, li ni tht, th khng thnh ni di v nh vy th khng b ti trng. Li c trng hp ni di nh:(vi ngha) ta mun thin nn ni ra v php thin; ta mun nhp nh... Nh vy th khng phm ti trng. Li c ni di: Khi mun ni th suy ngh cu ni di, ming ni ra cu ni di y, li ni di r rng, y ba tng nh vy, li ni di nh vy tht ng l ni di. Php s ni: - Nh vy th khng thnh ni di. Ti sao? Tm nim sinh dit trong tng st na, tm trc khng phi l tm sau, tm sau khng phi l tm trc. Th nn trong mt tm khng c c ba tng. p: Khng ng, bi v c Nh-lai kt gii cn c vo s tng tc ca tm v xem nh mt (tm) khng khc. Do , b phm ti trng. Hi: - Ba tng y, ci no l chnh? p: - Tng hin ti l chnh.

Php s ni: - Ti s xc nh thuyt ny. Ti sao b ti? (nu) Ni ti ang c (chng php thng nhn ) th b ti. Nu ni ti, tng c (nay c th khng cn) hay mun c th khng phm trng ti. Ht phm Ba chuyn. ---o0o--Mun ni, ngha l ti mun ni chng thin nh th nht, nhng li ni ra thin th hai, y l ni nhm. K c vi thin th ba, th t cng ni nhm nh vy th u phm ti trng. Ti sao v c bn thin y (a) u l php thng nhn. Nh ni ti mun x tng m ni nhm x php; mun x php m ni nhm x Pht th gii cng mt. Li ni di, khng tht c nhng chi tit khc nhau. Hi: - Khc nhau th no? p: - X gii, tuy c biu hin hnh ng (nhng khng ni ra) th gii cng khng mt, cn phi ni ra li th gii mi mt. Nu ni vi ngi khc rng ti c o, (lc y) ngi kia cha hiu li ni y ngay, mi sau mi hiu, v (h) khng bit lin nn (ngi ni) khng phm ti trng m b ti thu-lan-d. Li c t-kheo ni vi ngi khc (v s chng c) nhng ngi ny khng hiu bit g v thin tng cng cha tng c thin, khng hiu v ngha ca thin, ch bit theo li ni ca th gian v thin nh m thi. Tkheo ni ra, ngi kia nghe xong v ni rng t-kheo ny c thin nh, nhp thin nh. Nh vy, t-kheo phm ti trng. Ht phm Mun ni. ---o0o--Th lp phng tin chuyn, ngha l ty theo cu vn lut m gii thch, nh ni vi ngi bch y rng ngi m nhn ly thc n ung, y phc, phng , thuc thang... c qu A-la-hn. Bng cch khn kho, khng ni r danh hiu ca mnh ra th phm thu-lan-d. Nu th ch khng hiu r li ni th t-kheo y phm t-ct-la.

Php s ni: nh vy vi cc phng tin, mun lm cho ngi khc hiu, th ti tng khinh hay trng, ng hy t bit ly. Ti s ni v trng hp v ti, tr tng Thng-mn th v ti, khng mun c ni cho ngi, ni nhm ln th v ti. Tht c chng c nn ni vi ngi ng vi mnh th khng phm. Nhng t-kheo u tin (sng) B-cu. Khi cha ch gii th khng phm. Ngi in cung lon tm th khng phm. Nhn duyn ny vn pht xut t thn, tm v ming, y l tnh ti. Th l cm th thch th. Php s ni: - y l phn chnh c ni trong lut bn. Tip theo l ty ch. Php s ni: - Theo th t phn ty ch, nu iu no kh hiu, ti s gii thch. Cu tng thng mn, phn trc ni. Cu tip theo hai ngi, lm cho ngi khc nghi tng, ngha l ti s n tr x ni a-luyn-nh, (bn lm cho) ngi khc s nghi tng rng ti chng A-la-hn, hoc chng t--hm, cho n tu--hon. Do nghi tng nh vy, ti s c nhiu li dng. Khi bt u t ngh nh vy, th phm ti t-ct-la. Khi i n a-lan-nh, mi bc i mi phm ti t-ctla. Sau , c ngi nghi tng hay khng nghi tng, c li dng hay khng c li dng, t kheo kia u b ti t-ct-la. Li c t-kheo th php u nn ngh rng ta khng nn sng trong lng xm m nn ni a-lan-nh, y l ni thanh tnh. Nu thanh tnh, ta s c chng c tng o qu. Nu vo ni a-lan-nh y ri m khng chng qu A-la-hn, ta s khng bao gi ri khi ni y. V y li suy ngh: c Nh-lai khen ngi ni a-lan-nh. Nu thy ta sng ni y th cc bn ng hc cng a thch vo sng ni a-lan-nh. Sng nh vy th khng gy ra ti li. Cu th ba, v y suy ngh rng ta mun vo lng xm kht thc, nn mc y mang bt (di) hin hnh tng c thnh li ( c li dng) ... cho n n xong, u phm ti t-ct-la.

Nu suy ngh rng ta mun vo lng xm kht thc hc php thnh nhn, v i ny i sau, cc bn ng hc thy ta mang bt kht thc s khen ngi l tt, y l php chn tht ca Nh-lai. Nu chng ta khng thc hnh php ny, tht ng xu h s hi. Nu c tm nh vy m kht thc th v ti. Cu th t, hng n th ch ni rng ngi sng trong cha ca th ch... Do khng ni r danh hiu (ca t-kheo y) nn khng b ti ba-la-di. Lm cho ngi khc nghi, cu ny d hiu. Ni phin no, nu ni vi ngi bch-y rng (mnh) ht phin no, th ty theo li ni m phm ti ba-ladi. Ti ch vng nu ni rng ta chng A-la-hn, th phm ti t-ct-la. T-kheo c th ch cng dng, m t-kheo ny l A-la-hn. Cu ny d hiu, khng cn gii thch rng. Cu ni v bnh, (nh ni rng) ngi khc khng th chu ng c (bnh y) ch c ti mi c th chu ng c bnh ny. Ni cu nh vy th khng b ti. Ni rng k phm phu khng th chu ng c, ch c ti mi chu ng c kh y. Nu ni nh vy th b phm ti thu-lan-d. Cu b-la-mn, b-la-mn c tn tm vi gio php, nn ni rng knh cho v A-la-hn v khi ngi y dn cc mn n cng dng, u ni rng tha A-la-hn. Ngi nhn nhng s cng dng nh vy, u khng phm ti (khi c h gi l A-la-hn). c Pht bo cc t-kheo rng i vi li khen ngi nh vy, nn sinh tm qu m tip nhn. Nghe ri nn sing nng hnh o cu chng A-la-hn. Cu hon tc tip theo: nh ni chng ti ct t php th tc. y khng phi l li ni kiu ngo, nn v ti. Cu chng ngi, nh ni rng i vi php ca ngi bch y, ti ngn chn, hay ni vin ly th trong lut bn ni r v ti tng.

Ra khi cha, nh ni rng ngi no ra khi cha ny trc tin, v t-kheo y l A-la-hn. Php s ni: y l ni lc, nu ni rng th hoc l t cha i ra, hoc t phng i ra, hoc t gii trng i ra, hoc ni ti qua sng. Nh vy, do nhiu chng tng ch nh rng t-kheo no i ra trc th v y l A-lahn. Nu v mun cho ngi khc bit (mnh l A-la-hn) nn c i ra trc th phm ba-la-di. Nu c nhn duyn do thy hay tng sai i, do cha m b nn gp nn i ra trc th khng phm. Nu nhn s vic ny i ra m hin tng la-hn th cng khng phm. Nu i xe v dng thn lc i ra (v nhn duyn trn) th khng phm. Trong lut bn c ni rng nu i b ra th phm. Nu c quy nh th ngay ngy hm y i ra, khng phm. Trng hp cc t-kheo A-lan-nh c quy nh rng ai chng A-la-hn th ngi di gc cy ny, ai i kinh hnh ch ny, v t-kheo y chng A-lahn, chng ta nn em hng hoa cng dng. Nu t kheo xu c, mun c hng th s cng dng y nn ngi di gc cy kia, hay kinh hnh ni , th phm ti ba-la-di. Nu c ngi bch y lm cha, (v ni rng) t-kheo no vo cha ca ti l bc A-la-hn. Nu t-kheo xu c no (bit vy nn) i vo cha th phm ti ba-la-di. Nu chng tng t ra quy nh: trong ba thng an c ma h, khng c ni chuyn, khng c ng, khng nhn s cng dng ca th ch. Nu c s ch nh phi php nh vy, m khng tun theo cng khng phm. Trng lo Lc-kh-dt (Lakkhanatthera) c thn hnh tun t nh thn ca Phm-vng nn tn l Lc-kh-dt. Hi: - Lc-kh-dt ny xut gia vo lc no? p: - V ny cng mt ngn phm ch ng xut gia (Vi cch thc) thinlai v c gii c-tc. Hi: - V Lc-kh-dt ny nh nghe php g m chng qu A-la-hn?

p: - Nh nghe kinh Quang-Minh lin chng qu A-la-hn. Tn gi Mclin xut gia c by ngy th c o. Hm tiu l ci mm, ci nh. V sao ci? c ni r trong lut ri, khng ni li. Tng t xng gi ly nhau (Atthika- sankhalika) ngha l hnh dng ca ng qu, mt thng khng th thy c, ch c mt thnh mi xem c. Hi: - i-c Mc-Lin thy chng sanh nh vy, ti sao khng sinh tm t bi m cn mm ci? p: - Bi v ngi Mc-Lin ngh rng nh vo tu nhn ca Pht nn ta thy c chng sanh vi t nh vy v tn gi t ngh n thn mnh. Do suy ngh nh vy nn ngi hoan h v mm ci. V ngi li thm ngh rng s kh nh ng qu ny, ta thot khi, ta c thin li. Nh trong kinh c ni: Pht bo cc t-kheo rng nhn duyn qu bo khng th ngh lng. Nu ai ngh lng mi th tr thnh in cung. Th nn, vi nhn duyn nh vy khng th ngh lng. Nh trong lut bn c ni: Lc-kh-dt hi Mc-lin rng v sao ngi mm ci? Mc-lin p nu ngi mun, xin hi trc c Pht. Tng t xng ni nhau ngha l b xng vi chiu cao mt do tun, khng c gn tht. By chim bay rt theo, l chim tht hay do chim bin ha? y l qu dxoa. Qu ny ming bng st nh ci m. Pht ra ting ku go ln, y l ting ku go rng rt kh no. Nu c ngi n ng chm vo b xng ny th n b au n nh mn nht b ph v. Than i! l than th v s kh y. Php s ni: - Cu vn ny d hiu.

T-kheo ch trch, ngha l cc t-kheo ni rng Mc-lin ni li di tr khng tht, cho nn ch trch. Pht dy: - Mc-lin thy bng tu-nhn. Do , trong lut-bn c ni: Mc-lin chng thin nhn nn thy c nh vy. Pht bo cc t-kheo rng: - Ta tng thy nhng chng sanh nh vy. Khi chng nht-thit-tr di cy b , Ta thy c v lng v bin khng th lng cnh gii cc chng sanh cc th gii nh xem tri xoi trong bn tay. Ngi git b l hnh ngh git b; git ri lc tht em bn, cn l b xng em treo trn mc. Do qu bo (ca nghip) ny, ngi y b a lu ngy trong a ngc, lu lm mi c ra khi, nhng d nghip cha ht nn nay mi a lm thn hnh ny. Cu tng khc tht, ngi ny sau khi git b ri, ct tht lm tht kh, treo ln mc, phn xng th vt b. V sinh sng bng nghip ny, a n khi cht b a a ngc. Sau khi chu qu bo ri, ra khi a ngc, th ly thn hnh nh khc tht kh b by chim rt theo nh on vn trc ni. Cu th hai, y l ngi by chim, khi bt c chim, trc tin cht u, cht cnh, cht chn ri lt da v treo trn mc. Do sng bng nghip ny nn khi cht b a vo a ngc vv...tng s vic nh trc ni. Cu khng c da, ngi ny thng git d... s vic nh ni trong cu git chim. Cu c lng nh dao, y l t git heo, thng dng dao git, lun sng bng nghip ny, khi cht a a ngc,....s vic nh ni trc. Cu lng nh mi do, ngi ny thng sn bt nai, dng do m git chng cht. Do nghip bo ny, khi cht ngi y b a a ngc... S vic ging nh ni trc. Cu lng nh mi tn, ngi ny trc nay lm quc Vng. i vi ngi c ti, ng ta trng tr bng nhiu cch nh m, ct, nh, p mt cch v

o. Do to nghip nh vy a n qu bo khi cht b a a ngc... s vic ging nh ni trc. Cu lng nh di st, khi sinh thi ngi ny lm binh s, thng dng di st m vo nga, do qu bo y nn khi cht a vo a ngc. Khi thot khi a ngc, n th thn ny, thng dng di st m vo thn. Cu lng nh kim, khi sinh tin, ngi ny ni li chia r, c c, cht b a a ngc. Khi ra khi a ngc, n th ly thn ny, lun b kim m (vo ming) Cu ngoi thn nh ci lu to, trc y ngi ny lm quan trng thn, x on s vic khng lng thin, vi qu bo y khi cht b a a ngc. Khi ra khi a ngc, n th ly thn hnh c ngoi thn ln nh ci lu to. Ti sao? i vi ngi c ti m n c nhn ti vt t lt th che du ti ca h. Nu khng np ti vt th n bi mc ti ra. Do , n th ly thn hnh y. Php s ni: - Nu ngi ni tr tu lm quan trng, cn thn ch b cong s tht m phi chu qu bo nh vy. Cu gian dm, khi sinh thi, ngi ny thch gian dm , khi thch thn th mm mi ca ai lin cng ngi y t thng, cht a vo a ngc, sau khi ra khi a ngc, th ly thn nga-qu, thng i vo hm phn. Cu c b-la-mn (bn ny vit ch yu nhng bn dch Ply-Hn th vit ch c, c l dng t ging nhau nn nhm y dng ch c.- ngi dch), cu ny d hiu. Cu c gi khng c da, c ny vn c ln da mn mng, ty thuc v chng mnh nhng li ln em cho ngi khc. Do qu bo ny cht a a ngc trc tip xc th khoi lc, sau tip xc th au kh, nay n ang chu qu bo ny. Cu hi hm xu x, trong lut n r. Cu l lot mu m, ngi n ny em la than ln ngi n b khc, do qu bo ny phi chu....vv...nh ni trc. Cu git gic, cu ny d hiu.

Cu t-kheo, t-kheo c ny nhn s cng dng do tn tm ca ngi khc, nhng khng h tr nghip ca thn, ming v . Do qu bo ny b a a ngc sut trong thi k ca mt v Pht. Sau khi ra khi a ngc, n b th thn ng-qu. Cc t-kheo ny, thc-xoa-ma-ny v sa-di xu c ny khng h tr thn, ming, nn chu ti nh vy. Cu hi v sng, php s ni: sng ny bt ngun t u? p:pht nguyn t ni T-b-la (Vebhrapabbata ni ph-trng) cch xa mt do tun c cung in ca Long-Vng ngang rng mt do tun cui sng. Thnh quch ny nh cung tri ao li. Nh vo phc c ca Long-Vng nn c hoa sen thanh tnh thm p ln nh bnh xe. Nc t gia hoa ny chy ra v i qua trn hai a ngc nn si sc ln. y l a ngc Hoch-thang (nc si). Hi nc nng t y bc ln lm cho nc trn si sc. Cu u tranh, Mc-kin-lin ni vi cc t-kheo: cc trng lo, th ch Bnh-sa-vng (Bimbisra) nh nhau vi ly-xa-t (Licchavi) v nh vua b thua nn b chy. V thng mn th ch Bnh-sa-vng nn cc t-kheo ni vi Mc-lin rng thy ni li di tr khng tht. Cu by voi, bn sng Dip-t-ny (Sappinikya); Dip-t-ny l tn sng. An-x tam mui (nanjasamdhi). Hi: - Thn tm bt ng, y l thin nh th t, ti sao li nghe ting rng ca by voi khi chng qua sng? p: - C hai loi ting rng. Mt, voi nh mun li qua sng, thy nc su nn s hi ku ln. Hai, voi ln c xung nc nn sung sng m rng ku ln. Cha thnh tu, l (c c m) cha thnh tu thin ny, cn gi l cha thanh tnh c cu trc, nn cn nghe ting voi ku.

T-kheo Nghim-Ho (Sobhita) nh n nm trm kip i qu kh. y l nh n tng i ni tip nhau nhng khng bit (nh n lc) ha sinh. Php s ni: - Nh n nm trm kip sng nh th no? V ny khi vt qua c t thin nh ca ngoi o, lc qua i sinh vo V-sc-gii. T V-sc-gii, v y qua i v sinh xung lm ngi, xut gia trong Phtphp, chng ba t-tr. Do , v ny nh nm trm kip nhng khng nh n khong gia hai giai on (chuyn sinh), nh trong kinh ni. Pht bo cc t-kheo rng trong t thanh vn ca Ta, t-kheo NghimHo ng u v kh nng nh n qu kh. Cc i c, ti ging thuyt xong bn php ba-la-di. Php s ni: - Ba-la-di c bao nhiu loi? p: - Ta ni tt c c hai mi bn loi ba-la-di, ng hy bit ly. Hi: - Hai mi bn loi ba-la-di l g? p: - T-kheo c bn php; t-kheo ny c thm bn ba-la-di khc; v mi mt hng ngi (ba-la-di) khng chng c. Hi: - Mi mt hng ngi khng chng c l g? p: - Mt, hong mn (pandaka) - Hai, sc sinh - Ba, ngi hai cn (ubhatobvnjanaka) Ba hng ny khng lm nhn duyn th sinh cho ngi (Ahetukapatisandhika- loi khng lm duyn cho kt-sanh-thc), nn gi l ba-la-di. Nhng ba hng ny khng b chng ngi vi vic sinh thin, ch b chng ngi i vi bn o qu, nn gi l ba-la-di; khng c cho ba hng ny xut gia. - Bn, tc tr (Theyyasamvsaka)

- Nm, ph ni ngoi o (Titthiyapakkantaka) - Su, git m (Mtughtaka) - By, git cha (Pitughtaka) - Tm, git A-la-hn (Arahantaghtaka). - Chn, ph hoi (tnh hnh) ca t kheo ny (Bhikkhid saka). - Mi, lm thn Pht chy mu (Budhiruppdak). - Mi mt, ph ha hp tng (Sanghabhedak). Mi mt hng ngi ny do hnh ng ca h m khng chng o qu, nn gi l ba-la-di. Ba hng: tc tr, ph ni ngoi o v php tnh hnh ca t-kheo ny th khng b chng ngi vic sinh thin, nhng b chng ngi vi bn o qu. Hng git cha, m, A-la-hn, lm thn Pht chy mu, ph ha hp tng (l nm ti nng). Nm ti nghch ny lm chng ngi c thin o v o qu. Php s ni: - Ba-la-di (ca t kheo tng v ny) c tm php hp (mi mt php trn) li thnh mi chn. Li c t-kheo-ny a thch, mc y phc ca ngi bch y nn cng li thnh hai mi. Hng t-kheo ny ny khng ph gii. Li c t-kheo lng do (cong ngi xung cn c) , nam cn di, ngm cn ca ngi khc, ngi trn cn ca ngi khc. Bn trng hp ny na, cng thnh hai mi bn. Bn trng hp cui cng l ty kt. Php s ni: - Ti sao ngm ly cn ca ngi khc th gi l vic dm? Hnh ng ny vi dc nn gi l dm. Nu phm th khng c chung vi t-kheo khng c b tt, thuyt gii, t t yt ma v khng c tham d tt c cc tng-s khc . Nay ti xin hi trng lo: trong tng php Ba-la-di trn, c ai thanh tnh khng? Hi ln th nh, th ba cng nh vy. Cu c ai thanh tnh, php s ni rng nh nhng cu vn khc, d hiu.

Ht phn ch thch v bn php (ba-la-dy) trong lut Thin- kin t-b-sa (Samantapsadikya-vinayasamvannanyacatuthaprjikavannan -nitthta). Ht phm Ba-la-di. -ooOooTip theo mi ba php, V ngha mi ba, Cc v t hiu ly. Php tng -tn (Sanghdisesa). By gi, c Th tn ang n (c tr) ti thnh X-v. By gi, ch cho thi gian c Pht ch nh gii lut cho cc t thanh vn, ch khng phi l thi gian theo th gian. n (ti) c bn. l: i, ng, ngi, nm. Cn c vo bn php ny nn gi l n (c tr). Nh ngi i ni rng vua i ra ngoi n ch vui chi i, ng, nm, ngi ( ); c Pht n nc X-v cng nh vy. X v l tn ca o s. Ngy xa, c o s c tr vng ny. V vua thi by gi thy c s tt p ca vng t ny nn n xin o s lp quc, v ly tn ca o s l X-v. Nh thnh Vng-x, ngy xa c vua Chuyn-lun, nhiu i thay nhau tr thnh ny nn c tn l Vng X; X-v cng nh vy. X-v cn c ngha l C-nhiu. C nhiu ngha l g? Trn bo nhng cc vt qu him ca cc nc u quy t v nc ny, nn tn l C-nhiu. Thnh X-v rt p, Ngi xem khng bit chn, Mi ting nhc vang lng. Trong c ting n ung. Phn thnh nhiu ca qu, Nh cung tri thch. Ca-lu- (Lludyi) l tn ca v t-kheo.

dm dc bng chy, l b la dm dc thiu t nn nhan sc tiu ty, thn th hao gy. Php s ni: - Cc cu vn tip theo d hiu, khng cn ging gii. Nu c ch no kh hiu, ti s ging gii. lon ng ngh v tm khng n nh nn ng ngh nh vy. Nu ng ban ngy th trc ht phi ngh n by gi l lc no, v lc no s thc dy. Nh trong kinh c ni rng Pht bo cc t-kheo: sau khi tm ra, nu cc ng mun ng, hy suy ngh rng ta s thc dy khi tc cha kh. Nn ng (vi thi gian v suy ngh) nh vy. V ban m, cng phi bit khi mt trng n ch... ta s thc dy. Nu khng c trng th sao n ch... ta s thc dy. Trc tin phi nim Pht, v ty theo tm m chnh nim v mi php trong mi thin php (thp nim) ri sau mi ng. Nhng t-kheo ngu si ny khng nim nh vy m ng, b sc dc tri buc sai khin nn lng m xut bt tnh (Asuci-tinh). Tr trong mng, php s ni: - Trong bn lut c ni tr trong mng. Lng m v mng u xut tinh, ti sao tr mng? p: - c Pht quy ch gii cn c thn nghip ch khng quy ch trn nghip, nn trong mng khng c ti. Nh trong lut bn, c Pht bo cc t-kheo rng cc ng nn thuyt gii nh th ny: T-kheo no c lng m xut tinh, phm tng-gi-b-thi-sa (Sancetanik - Sukhavissatthisanghdiseo). Xut tinh, v thch th c lm v bit r tinh xut ra, khng c tm xu h, e s. Tinh, theo trong lut c by loi, t-b-sa (sch ch gii) gii thch rng c mi loi. Mi loi y l: xanh, vng, , trng, g, mu da, mu du, mu sa, mu lc, mu t. Tinh ra khi ch c, ch c ny tnh ch eo lng. Li c ngi ni khng phi vy m ton thn u c tinh, ch tr tc, mng, da kh. Nu tinh ri khi v tr c, n niu o hay khng n v xut ra vi dung lng lm no mt con rui (E-k khuddakamakkhik piveyya), th cng

phm ti tng-gi-b-thi-sa. Nu do tri nng, lm vic, i li, vn ng, hay bnh tt m tinh t xut th khng phm. C bn trng hp mng: 1. Bn i chng khng iu ha. 2. S vic gp. 3. Do ch thin. 4. Mng tng. Hi: - Th no l mng do bn i khng iu ha? p: - Khi ng, mng thy ni l, hoc bay ln khng trung, hoc b cp, si, s t rt. y l mng do bn i khng iu ha, cnh h vng khng tht. Mng do trc y thy, nh ban ngy thy trng, en, nam, n, m n mng thy li nn gi l do thy trc. Mng ny h di khng tht. Mng do ch thin, c v thin l thin tri thc, c v thin l c tri thc. Nu l thin tri thc thin th hin ra mng thin lm cho ngi (nm mng) c im thin. Ac tri thc lm cho ngi b c tng nn hin ra c mng. Mng ny c tht. Mng do tng, tin thn ngi ny hoc c phc c, hoc c ti. Nu c phc c th hin ra mng thin, c ti th hin ra mng c. Nh gic mng ca m B-tt khi ngi vo thai m (Bodhisattassa mt viya puttapatilbhni- mittam). B mng thy voi trng t cung tri ao-li ging h v nhp vo hng bn phi ca mnh. y l mng tng. Nu mng thy l Pht, tng kinh, tr gii, b th, lm cc vic cng c th cng l mng tng. Php s ni: - Loi mng ny, lc ang mng c th phn bit c nn khng phi l (mng) tng phi khng? p: - Cng khng ng, cng khng thc. V nu ni ng m thy mng th tri vi a-t-m (lun). Nu ni thc m thy mng, thy bit ang hnh dc th tri vi lut.

Hi: - C g tri? p: - Nu mng thy hnh dc (m c ti) th khng ai thot ti c. Li na, trong lut c ni tr trong mng v ti. Hi: - Nu nh vy th loi mng ny khng c tht? p: - Khng phi khng tht. V sao? Nh l con kh ng. Trong kinh c ni rng Pht bo: ny i vng, ngi th gian mng cng nh con kh ng, cho nn c mng. Hi: - Mng l thin hay l v k? p: - Cng c lc thin, lc c, lc v k. Nu mng l Pht, nghe php, ni php l cng c thin. Nu mng st sinh, trm cp, gian dm l mng bt thin. Nu mng thy mu trng xanh vng l mng v k. Hi: - Nu nh vy th c th qu bo khng? p: - Khng th qu bo. V sao? V tm () nghip qu yu t nn khng ( sc) a n qu bo. Th nn trong lut ni rng ch tr trong mng. Tng-gi-b-thi-sa: tng-gi ch cho Tng; b ngha l bt u; thi-sa ngha l tn (phn cui cng) cn li. Hi: - Ti sao gi tng l bt u (s vic)? p: - T-kheo ny phm ti, nu mun thanh tnh th i n gp tng chng, v vic u tin l tng cho php ba-li-b-sa (parivsa- bit tr ) nn gi l bt u. Sau khi cho (v hnh) php ba-li-b-sa xong, li cho thi hnh su m ma-na-a (Mnatta- h, hoan h) l khong gia. Giai on cui cng (tn) l cho php a-ph-ha-na (Abbhna- xut ti) Do , c gi tng-gi-thi-sa. Php s ni: - Ch cn hiu ng ngha ch khng cn nghin cu v vn t. Ti ny ch c tng mi (cha) tr c, ch mt hay hai ba ngi th khng lm g c, nn gi l tng-gi, b-thi-sa. Nu b ti c lm xut tinh, phi bit tng trng khi to phng tin ( phm ti.

Phi bit phng tin ngha l (bit) ta ang xut sc (cht) bn trong ra, mun xut ngoi sc, xut c ni v ngoi, vi c ng trong khong khng, lm phng tin nh vy nn gi l phng tin. Thi gian (nam cn) pht khi, c nm trng hp: mt l khi dc ni ln, hai l mc i tin, ba l tiu tin, bn l gi ng, nm l b trng tip xc. Khi dc ni ln th nam cn cng cng x dng c, qua thi gian ny th khng cng na. Bn trng hp kia cng nh vy. Li na vo bui sng, gia tra, chiu v ti cng gi l thi gian (nam cn pht khi) tr b bnh. Nh vy c mi cu, bt u l cu mu xanh, cng c mi. Trong lut c ni rng bt u l niu o (ng dn) ni sc v ngoi sc, tip xc nhau gy cm gic (thch th). Tc ng trong khong khng, khng c ni hay ngoi sc, v t hnh ng (to thch th) nn b ti. Trng, loi trng ny thn c lng (tc l con gh, - ngi dch) gy cm gic nga lm (cn) khi ln v x dng (cn gy cm gic) c. Nu (xut tinh) lm thuc, b th, cng t, th nghim, cu sinh thin, cy ging, vi nhng trng hp ny u b ti. Nu c m tinh xut ra ngoi th phm tng-gi-b-thi-sa. Nu c lm xut tinh m tinh khng xut th khng b ti. Nu tinh t xut ch khng do c th cng khng b ti. Php s ni: - Cu tip theo d hiu. T kheo no phm ti, n gp v lut s. V lut s nn hi theo trnh t: trc ht phi ra lnh (cho ng s) khng c ni li che du, nh ra lnh rng ta nh thy thuc, ng nh ngi bnh, nu au u m ni di l au chn th thy thuc c cho thuc bnh cng khng ht. V v lut s li qu trch rng thy (thuc) khng xt cho ng th khng bit cch cho thuc. Th nn, ng phi ni r vi ti tng s vic. Nu trng th kt ti trng, nu khinh th kt ti khinh. Trc ht, v lut s phi xem xt mi mt trng hp dm dc v mi mt phng tin. Hi: - Mi mt trng hp dc l g? p: 1. khoi lc khi mun xut tinh. 2. khoi lc khi ang xut tinh.

3. khoi lc khi xut. 4. khoi lc vi s dm dc. 5. khoi lc v tip xc. 6. khoi lc khi nga. 7. khoi lc khi thy. 8. khoi lc khi ngi. 9. khoi lc khi ni. 10. khoi lc ni gia nh thn i. 11. khoi lc khi b cy. Thch th mun xut tinh, t kheo no khi dc ni ln, tm ham mun, mun cm gic thch th nn c xut tinh. Tinh xut th phm tng-gi-b-thi-sa. Nu c lm m tinh khng xut, phm thu-lan-d. T-kheo no nm ng vi tm tng n dc, trc tin to phng tin dng i kp cht cn, hay dng tay nm cn, tng n vic dc ri ng, (do ) nn nm mng v xut tinh, phm ti tng-gi-b-thi-sa. Nu dc pht sinh th qun bt tnh dit dc y i, ng vi tm thanh tnh khng cu trc m b mng xut tinh th khng c ti. y gi l a thch mun xut tinh. Thch th khi xut tinh, t-kheo no mng thy lm vic dm dc, ngay khi xut tinh th thc dy nhng khng tc ng vo cn ( xut tinh na) th khng c ti. Nu khi tinh xut, ngi ny c tc ng vo cn th c ti. Nu ngay khi tinh xut, v y vi suy ngh ng cho (tinh lm cho) d bn y, chiu, khng mun cho chy ra nn dng tay nm chn cn a tinh ra ngoi (cc ch khc git) th v ti. Nu c tm thch th th b ti. y gi l thch th ngay khi xut tinh. Sau , khng tip xc vi cn na th v ti. Nu mun khoi lc nn tip tc lng m cho xut tinh th b ti. y gi l thch th sau khi xut tinh. Thch th v s dm dc, t-kheo no khi dc ni ln, nm ly ngi n m tinh xut th v ti. Ti sao? V b i tng dm (chi phi) nn ch phm ti t-ct-la. Nu i vo ng cnh gii (cn) ca ngi n th phm ti ba-ladi. Nu nm (ngi n) ri li thch thn th mm trn, nhng khng i ng vo phm tng ca ba-la-di, tinh xut ra th phm ti tng tn. y gi l khoi lc do ham mun. Khoi lc do tip xc. C ni xc v ngoi xc. Ni xc l a tay r th l cng hay mm. Do s tip xc ny nn xut tinh th khng phm. Nu c

thch th mun xut th b ti, y l ni xc. Ngoi xc l t-kheo vi tm dm dc tip xc thn ngi n: nu v bng hay xc chm ch mm trn m b xut tinh th khng phm nhng vut ve (v khai lc nn xut tinh) th b ti tng tn. Nu a thch tip xc v a thch s khoi lc nn xut tinh th u phm ti. Khoi lc v nga, do gh, lc, vi khun gy cm gic nn nam cn khi ln, dng mng tay gi nga nn b xut tinh th v ti. Nu cn khi ln, nhn tc ng cho xut tinh th phm ti. Khoi lc do thy, t kheo no cn khi ln do thy n cn, m nhn k nn xut tinh, khng phm ti tng-tn m phm ti t-ct-la. Nu thy ri, li tc ng cn cho xut tinh th phm tng-tn. y gi l khoi lc do thy. Khoi lc do ngi, t-kheo cng ngi n ngi ch vng, cng ni chuyn nn xut tinh, khng b ti ny, nhng v cng ngi ch vng vi ngi n nn b ti khc. Nu ang ngi m tm dc ni ln, nhn c ng eo lng (cho xut tinh) th phm ti tng-tn. y gi l khoi lc do ngi. Khoi lc do ni ch vng, cng ngi n ni chuyn nh hi rng cn ca c th no en hay trng, mp hay gy. Nu do ni chuyn m xut tinh th v ti nhng v ni li th tc nn phm ti tng-tn. Nu ni li khoi lc m xut tinh c tc ng ca tm nn hnh ng th phm tng-tn. y l khoi lc do li ni. Khoi lc do thn i gia nh, t-kheo tr v nh th ch (cha m mnh) vi ngh y l m, l ch em nn a tay vut ve, hoc m b xut tinh th khng phm. Do xc chm nn phm ti t-ct-la. Nu c nn vut ve xut tinh th phm ti. y gi l khoi lc do thn mn gia nh. Khoi lc do s b cy ci, trai v gi th hn nhau, dng hng hoa tru cu lm qu tng qua li vi nhau, ni rng ly vt ny kt thn. Ti sao? Hng, hoa, tru cau u t cy ci m c nn gi l s b cy. Nu ngi n p rng qa tng rt tt, qa ca i c tng rt thm v p, em s tng qu li sau thy nh n em. Nghe ni nh vy, t-kheo ni dm dc ln nn xut tinh th khng phm. Nu v vy m c lm xut tinh th phm. Li na, nhn c lm m khng xut tinh th phm thu-lan-d. Php s ni: cn c mi mt trng hp ny, sau khi v lut-s xem xt r rng ri v (bit) c ti hay khng ti, khinh hay trng. Nu khinh th ni

khinh, trng th ni trng, nh php tr pht c ni trong lut. Ai lm c nh vy th tt. Nh thy thuc gii xem xt cc bnh v cho thuc t theo bnh. Ngi bnh ht bnh th thy thuc c thng. u tin c mun xut tinh (nhng khng lng m), ngha l tm mun xut tinh nhng khng lng m v khng tc ng nam cn m tinh xut ra th khng phm. Nu r nm, gi (nam cn) nhng khng c lm xut tinh th khng phm. Nu c mun xut tinh th c ti. Tr trong mng, t-kheo no mng thy hnh dm vi ngi n, hoc mng thy m nhau, ng vi nhau. Tun t nhng vic dm dc nh vy, ng hy bit r, nu xut tinh th khng phm ti. Nu khi ang xut tinh m thc dy, nhn li mun thch th vi s xut tinh nn dng tay nm cn hay hai i kp cn li th phm. Th nn t-kheo c tr tu nu nm mng th cn thn ch c ng hng ng. Nu khi xut tinh v s d bn y, chiu nn ly tay nm (cn) i n ch ra th khng phm. Nu cn b gh, b vt thng nn thoa du, hoc xc thuc...khng thch th nhng tinh b xut ra th khng phm ti. Ngi in cung b xut tinh th khng phm ti. Ngi phm u tin v khi cha ch gii th khng phm ti. Ht php tng-gi-b-thi-sa th nht. ---o0o--(Samauta- psadikya- vinayasamvannanya- sukkavisathis kkhdpavannan-nitthit) ---o0o--Php tng-tn th hai (Sanghdisesa.2) By gi, c Pht tinh x Cp-c-c vin, rng K-, nc X-v. Php s ni: - ngha ny gii thch trc, y l vn t ca gii xc chm. C ch no kh hiu, ti s gii thch. ni tr x a-lan-nh, y khng tht s l a-lan-nh. Gi l khng tht s v l trong rng pha sau tinh x.Ch ca t-kheo ny bn mt c phng v gia c ni tht, c trang hong rc r vi nhng vt trang tr xinh p

tinh xo bn trong phng phc v cho s ham mun ca ring mnh ch khng phi t duy thin php. M mt ca s, nu m mt ca (s) th cc ch khc u ti li . Nu m nhng ca khc ra v ng ca ny li th ch ny cng ti. Ni nh vy xong, c gi b-la-mn suy ngh: b-la-mn ny mun xut gia. (Vic) cn che y m li ni ra, ngha l (c ta) ni vic y ra th mun ngn chn mun xut gia ca b-la-mn kia. Ti sao v cao c m li lm vic xu nh vy? Cao c l v dng h sang trng c hnh cao qu, cng gi l dng h giu c cao qu. N l ph n c chng, hoc cha c con. Dm dc (otinna) lm tm bin lon, ngha l dm dc nhp vo thn cng nh qu d xoa nhp vo tm, cng nh con voi b ln trong bn khng th ra khi. Dm lon l tm thay i v bm cht theo i tng, khng cn tm qu, hoc tm thay i theo dc hoc dc thay i theo tm. Do , trong lut-bn ni c ni rng dm lon lm thay i tm , tm lin b nhim trc, cng gi l bm cht do luyn i, v thn xc chm nhau, bm cht ly nhau. Mi sinh tc l va sinh ra, a b mi sinh thn cn t cha kh, nu c xc chm thn n (vi tm dm dc) cng gi l phm tng-tn. Nu vt qua phm vi (gii) ny th phm ba-la-di. Nu cng mt ch vng th phm ba-d-. i vi tr mi sinh m cn (b phm) nh vy, hung chi vi ngi ln. Bt u l nm tay, xc chm phn mm trn, y l hnh ng xu. Do , trong lut bn ni rng hoc nm tay. Php s ni: - Ti s ni r v tay, bt u l khy tay, cho n mng tay u gi l tay. C ch ni rng t cnh tay n mng tay cng gi l tay. Tc, ch cho tc khng c xen vi loi khc.

Kt l bi tc. Tp t l tc kt vi t nm mu ha ln vi tc v vi hoa chim-bc vv... Tc xen ln vi vng bc, hoc ng tin vng hay bc, hoc hoa vng, hoa bc, v cc loi trang sc qu bu khc u gi l xen ln vi vng bc. T kheo no nm cc loi tc nh vy u phm tng tn. Nu t-kheo ni rng ti ch nm (vt) xen ln vi tc, th khng b ti ny. Nu t-kheo nm ly mt si tc (trn u ph n) cng b phm tng tn. Ngoi tc v tay ra xc phm ch khc u gi l hn mm mt. T-kheo no xc phm mt phn no thn th ca ngi ph n, u b phm tngtn. Gii xc chm ny, hoc nm tay, nm tc, xc chm ch mm (mi) mt th phn bit c mi hai ch. Sau y, ti s trnh by. Th nht l nm, xc chm. Trong lut-bn ni rng nm (l) khng vut ve xc chm; khng nm v khng vut ve th gi l tip xc. Nm ngha l gi cht ly mt ch, gi nm cc cu khc d hiu. Nay, gii r nhng cu vn ny. i vi n tng l n: vi tm dc, t kheo xc chm thn th ngi n, trong lut ni r. Nu nm th phm tng-tn. Nu nm ri th ra, nm li, nm nhiu hay t u phm tng tn. T-kheo dng mt tay xc chm vo mt ch cho n mt ngy, phm tng tn. V sao? V khng c ng tay nhng c xc chm nn cng phm. Xc chm bn di, t u n di chn, nm vo (bt k ch no) khng th ra cng phm mt (ch l mt) tng-tn. Nu th ra ri nm li, ty theo s nm nhiu hay t, mi ln mt tng-tn. Xc chm trn, t chn n u cng nh vy. Ci xung xc chm, u tin nm tc ngi n, ri ci u xung ngi (hn ln tc) ty theo mi hnh ng tip xc nhau, phm mi tng-tn. Ko li, l li ko vo thn mnh. ng l bung th, x y ra. Nm dn i, nm (thn th) ngi n i xa mt do tun, khng th tay, phm mt tng-tn.

Nu th ra ri nm li, c mi ln nm l mt tng-tn. Nu nm cch y, cch vt trang sc (Abharana), phm thu-lan-d. Nu nm xuyn qua y, ng vo da tht, phm tng-tn. (vi nhng hnh ng nh trn): vi ngi n m tng ngi n, phm tng tn; nghi ngi n, phm thu-lan-d. Vi ngi n m tng l hongmn, thu-lan-d.Vi ngi n m tng l n ng, phm thu-lan-d. Vi ngi n m tng l sc sinh, phm thu-lan-d. Vi hong mn m tng l hong mn, phm thu-lan-d; nghi hong mn phm t-ct-la. Vi n ng hay sc sinh m tng hong mn, phm t-ct-la. Vi n ng m tng l n ng, phm t-ct-la; nghi l n ng, phm t-ct-la. Vi n ng m tng l ngi n, sc sanh th phm t-ct-la. Vi sc sanh m tng l sc sanh, phm t-ct-la. Vi hai ngi n, nm c hai ngi n th phm hai tng-tn. Nu nm nhiu ngi n th phm nhiu tng tn. Nhiu ngi n cng tp trung li mt ch, nu nm tt c, tnh theo s ngi n y, c mt ngi n, phm mt tng-tn. Nu khng nm c vo ngi n gia th vi ngi ny, b phm thu-lan-d. T kheo no dng y qun ly nhiu ngi n v li ko i, phm thu-lan-d. i vi ngi n gia khng ng vi y th phm t-ct-la. T kheo dng dy ct ly y phc ngi n (ang mc), phm t-ct-la. Nhiu ngi n ngi theo th t vi u gi gc ln nhau, t-kheo no nm vo (u) ngi th nht th phm tng-tn, vi cc c cn li, b phm t ct la. Nu h cng nm y phc ca nhau, t kheo no nm ngi n th nht th b phm thu-lan-d, vi ngi n th hai th b phm t-ct-la, vi ngi n th ba tr xung th khng phm ti. Nu xc chm vo y phc th dy ca ngi n (ang mc) phm thu-land. Xc chm trn y phc mng mn ca ngi n (ang mc) phm tng-gib-thi-sa.

T-kheo no cng ngi n chm tc vi tc, chm lng vi lng, chm mng vi mng, phm thu-lan-d. Ti sao? V tip xc khng c cm gic. Php s ni: dng tc ct nhau b mt ti hay nhiu ti. Nh khng mc y phc m nm ngi trn ging gh ca tng, chm mt si lng vo ch ngi nm th phm mt t-ct-la. Trng hp ny i vi ngi n khng phi nh trn, b mt ti thu-lan-d, khng b nhiu ti. Xin ni li bi k ca c c La-hn: X tng v dc xc Bit ng khng nghi ng Nh trong lut ni Ti trng, ng phi bit (Vatthusann ca rgo ca phassam pativi- jnan, yath nidditthaniddese garukam tena kraye) X, ngha l ngi n. Tng l tng ngi n. Dc l mun xc chm ch mm mi trn mt (ca ngi n) Xc l bit r xc chm thn ngi n. cc yu t trn th phm tng-tn. Nu khc i (khng yu t) th phm thu-lan-d. Nu xc chm thn ngi n vi tm dm dc th phm tng-tn. Nu xc chm m khng c tm dm dc th phm t-ct-la. Nu c ngi n nm ng trm tm o, t-kheo mun r xc chm o nhng chm nhm vo thn ngi n, phm tng-tn. n cu chp ly, khng tng l ngi n, dng tay chp ly thn ngi n, phm ti t-ct-la. Ngi n cng t-kheo ngi mt ch, ngi n tm b tnh dc chi phi, nm ly, r, chm vo t-kheo. T-kheo c tm dm dc c ng thn (hng ng), phm tng tn.

Php s ni: - Tun t theo nh vy, i vi hong mn, n ng, sc sanh th b ti nng hay nh hy bit ly. B ngi n chp ly, t-kheo c dc tm v cm th thch th nhng khng ng thn (hng ng) phm t-ctla. B ngi n nh, v, t kheo c dc tm, thch th, u phm t-ct-la. Vi tm dm dc, t-kheo biu hin hnh tng nh a mt (lic), c ng thn, ng tay, ng chn, vi nhng iu b biu hin cc tng dm dc, u phm t-ct-la. B ngi n xc chm vo thn, t-kheo c dc tm nhng khng c ng thn (hng ng), v ti. Cu thot, t-kheo no b phm hnh nn, nn y vo, x ra, ko li, git ra c thot khi, tt c hnh ng trn, khng phm. Nu b ngi n tr tui khe mnh bng nhin m ly t kheo m t-kheo sc yu khng th c ng c, phi b ty thuc vo hnh ng ca c ta. n khi sp hnh dm, t kheo tm cch chy v c thot, v ti. Khng c () ngha l khng c xc chm thn ngi n, hoc khi ngi n dng bt, dng cc mn n, nn xc chm nhau, v ti. V tng, ngha l t kheo khng tng n ngi n (y), v cng vic nn i n (vic) xc chm vo h ch khng c , nh vy v ti. Khng bit, nu ngi n dng trang phc ca n ng, t-kheo khng bit nn nm ly, v ti. Khng cm th, nu nhiu ngi n cng nm ly t-kheo, t kheo khng cm gic lc th, v ti. Cc trng hp khng b ti: Ngi phm u tin, lc cha ch gii, tm b cung in. Ht phn gii thch gii tng-gi-b-thi-sa th hai. (padabhajaniyavannannitthit).

Sau y l phn quy ch thm v gii xc chm. (Thuc gii ny), t thn v tm pht sinh hai loi cm th l lc v khng kh lc (x th), gi l hai th. Ngh n m, v nh ngh nn xc chm vo thn m, phm ti t-ct-la; i vi ch em gi cng vy. Ti sao? Ngi n l on-gia ca ngi xut gia. Nu m b ng xung nc, t kheo khng nn a tay vo nc nm ly. Nu t kheo c tr tu nn dng thuyn tip cu hoc dng tre, g, dy, gy tip cu. Nu khng c tre, g, dy, gy th ci y ut-a-la-tng tip cu. Nu m nm c y ri, t kheo nn ko ly (m theo) y. n b, nu m vn cn s, t kheo nn ni vi m rng n-vit ng s na, tt c (cc php) u v thng, nay c sng ri, c g ng s na. Nu qu suy nhc nn m b cht, t kheo c t tay tm lim m, v ti; khng c b (thy m) . Nu m b ri trong bn, ging th cng vy. Khng c nm ly tt c y phc dng ca ph n, nm vo phm tct-la, tr khi nhn b th th c cm ly. i vi hnh tng ph n bng tranh v, g hay t st, t kheo (khng c cm v) cm nm vo, b ti t-ct-la. Nu ca ngi b th th c x dng ty ch. Khng c nm ly ng cc ch tr go. Nu ng i ngang qua rung ng cc th khng phm. i vi mi loi (vt qu) nh ngc tht, ma-ny, xa-c, m-no, san-h, h-phch, vng, bc, lu-ly, kha bi (v s dng lm tin t -- ngi dch) khng c cm nm, nu ngc (trai) cn dnh tht cha lm sch th c nm. Nu t kheo b cc loi bnh, ngi ta cho (cc vt y) lm thuc ung, xc vt thng th c ly. i vi san-h, kha-bi cha c mi sch th c cm. i vi vng bc m ngi ta pha ch lm thuc th c cm. Nu vng bc pha ch vi ng thic (thnh vt) khng c mu vng bc th c cm. i vi nh ca ngi lm bng cc loi bu, ct bng lu-y, x nh bng bc, qun buc bng vng, c ngi nh u lm bng vt qu bu nh vy, t kheo mun thuyt php, c php ngi trn ta (trong nh y) v ti. i vi tt c cc loi binh kh, t kheo khng c cm nm; vt cha hon thnh th c php cm. Nu c ngi cng binh kh, chng tng khng c cm v bn, c php p cho h i dng theo ch thch hp.

T kheo n ch chin u, thy c binh kh b vt b, trc phi p cho h ri mi c lm ly. Nu c tm thun (tm che) th ph ra lm vn dng lt vt. Khng c cm cc loi nhc kh, nu chng cha thnh hnh, cn dng nguyn liu, th s th c cm. Nu c ngi cng cho cc vt y, c php bn ty . Cu d-xoa-ny (n) cho n khng c nm ly ch thin (n) ci tri Tha-ha-t-ti: nm h th phm thu-lan-d. Php s ni: - Cc cu vn tip theo d hiu (Samantap sdikya vinayasamvan- nanyakyasamsaggavannan nitthit) Ch Gii Lut Thin-Kin - Quyn 12-ooOooQuyn th mi ba Cu sc sinh n l rng n, ca-lu-la n... i vi tt c cc loi sc sinh n, t kheo khng c cm nm; nm vo b ti t-ct-la. Cu i qua cu: vi cc loi cu vn, cu tre cu g vv... cng ngi n i qua cu, t kheo vi tm dm dc lm rung ng cu, cu b rung hay khng, u b ti t-ct-la. Cu cy ci: ngi n leo ln cy ln hay nh, t kheo vi vi tm dm dc lm rung cy, phm t-ct-la. Cu v thuyn cng nh vy. Cu v dy: t kheo v ngi n nm hai u dy, vi tm dm dc, t kheo ko ng dy, phm thu-lan-d, khng ng, phm t-ct-la.

Cng nhau nm gy, tre, g... phm hay khng phm cng nh trn. Cu xc chm bt: d hiu. Cu l bi, cng nh trn. Ht phn gii thch gii tng-tn th hai. ---o0o--Php tng-tn th ba (Sanghdisesa-3). By gi, c Pht tinh x Cp C c, rng K-, nc X v. Khi dy bo, hay khen ngi, u--di thng dng nhng li ni th tc (dutthullavc) Php s ni: - Phn sau s gii thch. Khng tm qu: l ngi n khng c tm tm qu. Tm thch th l vui ci vi hnh ng ca mnh v p rng lnh thay, i c! Bng mi cch c ta lm cho t kheo ni tm dm dc, nh ni vi nhng li: (hay l) i c khng phi l n ng, hay e rng thy l k hongmn. Ngi n ni ln nhng li a gin (khu gi) nh vy. Khng nh n gii: l vi tm dm dc, t kheo khng cn bit suy ngh tt xu nn ni ra nhng li th tc. Li th tc l li ni phi php nh trai gi thanh thiu nin (ni vi nhau) khen ngi v hai o. T kheo ni nh vy, phm tng-gi-b-thi-sa. Hai o l ng i tin v tiu tin.

Khen ngi, nh ni rng c c tng p, hoc ni c khng c tng (th) cha phm. Nu ni r l tng ca i hay tiu tin nh vy vi tng v b phn ca ngi n th phm ti. Nu ch bai v hai o, nh ni hai o thng hp nhau, hoc ni di, ngn, lch... bt u vi nhng li y u phm ti. Hoc ni mong rng lc no cha m c em c giao cho ti, hoc ni bao gi ti c gn c, vi nhng li ni nh vy u phm ti. 1. Cu hi (nh hi): c v chng hnh ng quan h nh th no? V t p lun c hy lm nh vy (vi ti). Ni nh vy cng phm ti. 2. Cu hi p: i c i! em cng chng ng chung, (nn lm vic) tt g chng s ngh n em? Nu t kheo p rng nn ng bnh thng nh vy nh vy th khng phm ti. Nhng nu ni rng c hy lm vic dm dc th phm ti. 3. Cu dy bo cng nh vy. 4. Cu ch bai nh ni rng n cn ca c xu x, c l khng c hnh dng; hoc ni rng c hnh dng khng c l. 5. Cu khng c mu huyt, nh ni rng ng tiu tin ca c b kh nn khng c mu (b kinh). 6. Cu b chy mi, ng tiu tin ca c gi ny thng b chy huyt (rong kinh). 7. Cu bt li, thng dng y phc (vi) bt kn ng tiu, khng cho huyt chy ra ngoi. 8. Cu ni di ln; cn ca c ni di ln. 9. Cu a ra hai bn, tht trong n cn a ra tn bn ngoi v c lng. 10. Cu hai o thng nhau. 11. C c hai cn.

Trong mi mt cu ny, ni n cc cu nh cn ni di, o thng nhau, c hai cn (ba cu 8, 10, 11) th phm tng-gi-b-thi-sa. Cu th nht v nhng cu v ng i, tiu tin nhng (khi ni) c lng vo php dm dc th phm tng tn (gm 6 cu). Nhng cu khc nh ni khng c hnh dng...m c (ni) ghp vi php dm dc th cng b ti. Php s ni: - Nhng cu khc thuc v ti nng hay nh, hy hiu ly. i vi n, tng l n, ni r trong php tng-tn th nht ri. T c tr xung l t c xung n u gi. Tr ln l t u gi chn tr ln n c, (ni v) t u gi tr xung, phm t-ct-la. Nu khi thuyt php lun ngha m khen ngi v y phc, vng xuyn, chui ngc ging gii th v ti. T kheo thuyt php cho t kheo ny, nhn trong khi thuyt php sinh tm dm dc nn ni ra li th tc, phm tng-tn. Cc trng hp khng phm nh: ngi phm u tin, khi cha ch gii, b in cung, lon tm, b au kh qu sc. Ht phn gii thch v vn chnh ca php tng-tn th ba. Th n l phn ty kt ca gii ni th tc. Do thn, tm nn ming pht ra li ni dm dc, thuc tnh ti, gy nghip v thn v tm. T kheo no vi tm dm dc v to ra phng tin, thch th vi s vic ny v ni li m ch v s vic y m ngi n hiu bit li dy ny th t kheo phm ti-t-ct-la. Nh ni tm vi ny (Kambala- vi dy) c lng di, lng ngn, , en th phm ti t-ct-la. Tt c li ni m ch s vic (dm dc) m ngi n hiu c th t kheo phm t-ct-la,khng hiu th v ti. Php s ni: - Th t cc cu vn (khc) d hiu, khng cn phi gii thch.

Ht phn gii thch gii th tc. (Samantapsadikaya vinayasamvannanya dutthullavcsikkhpada vannannitthit) ---o0o--Php tng-tn th t (Sanghdisesa.4) c Pht tr nc X v. Ti nc ny, v c nhiu bn b nn tn gi u-di thng lui ti gia nh h c bn mn cng dng l thc n, y phc, thuc thang v phng (gilnapaccayabbesajjaparikkara thuc) Gm ghic (vasala) (ni) rt gm ghic thng chy ra mu d. Khc nh (nitthubhitv), khc nh vo n cn, v ni th ny: ai cn dng n ch d bn hi hm ny. Ngi n ni: ti c ch no d bn, ch no khng p u? Y phc khng p hay tng mo xu x? C ch no khng bng ngi khc u? Trong lut-bn c ni: n bn cnh c gi v sau khi nhn xong, khc nh vo (ch y). Khen ngi vic cng dng l em s dm dc ra khen ngi vic dng cng cho mnh, hoc khen ngi s dm dc m mnh cn. y l php cng dng s mt (nh ni rng) ngi xut gia chng ti d c c cc mn cng dng khc, kh c c s cng dng dm dc ny, y l s cng dng s mt, (ni nh vy) phm tng-tn b-thi-sa. Li ni: ti cng thuc ging St-li, c cng vy, nu ha thun nhau th tht tt p khng g bng. Nu ni nh vy th v ti. Nu ni rng ti cng l ngi st li, c hy dng ti lm vic dm dc th phm tng gi-b-thisa. Php s ni: - Cc cu vn khc nh ni trc.

Cc trng hp phm u tin,cha ch gii,in cung,b kh no m nh (nn ni ra) th khng phm. Th n l ty ch,th t cc cu vn d hiu. Ht phn php tng-gi-b-thi-sa th t. ---o0o--Php tng-tn th nm (Sanghdisesa, 5) By gi, c Pht nc X-V, (ch) gii lm mai mi. Ngi c tr tu (pandita) l ngi rt thng minh tr tu, hiu bit r cc vic v bit x l vic nh, khng bing nhc, c tm qu. Ni vi ng n rng y l chng trai tt, c hy ly lm chng.Sau , li ni v chng trai y rng c gi ny lm vic rt tt, li thng tnh, chn tht, khng di tr t vy, cu hy ly c y lm v. n vit p: - i c, chng ti quyt nh chp nhn ngi ny v cha bit h tt hay xu, l con nh ai, tn h l g, lm sao dm em con gi g cho h nhng nu i c bo ti g, ti s g cho ngi y. Nu ngi khng bo th ti khng dm g u. y l vic hn nhn i s nn chn gi khc tt xu tin hnh hn l, vic lnh d trong tng lai ca chng u y thc cho i c. T bit c nh cu chng, ngha l chng b ny khi cn sng lm ch mi ngi trong thn,hin nay ngi chng y cht nn (b ta) c gi l cnh ca chng. Sau thn,ngha l sng bn ngoi hay sau thn. Mi ngi cng nhau bn lun, bit u--di t lu c ti gii v vic mai mi cho hn nhn,bit r cch tin hnh (hn l), v cch dy bo nui dng nng du. Xem nh nng du: khi mi n, h (nh chng) xem ngi v nh nng du sau khinh bc nh t n ngha l mi n thng u th giao ph cho (trng coi) vic nh, sau mt thng th sai bt lm lng cc vic.

B kh nhc v phi ly nc,l m rung, do ngho kh. Do , u--di ni vi n-vit rng ng lm kh ngi v, sai khin lm vic nng n nh vy l khng nn. n vit p rng chng ti khng ni vi i c v chuyn ny, l ngi bch y th con ch bit vic ca bch y. i c l ngi xut gia (ch) nn bit v php xut gia. Hai vic khng lin quan g c. Nu bit vic nh ca bch y th ngi y khng phi l sa-mn. Sau khi ni nh vy xong, (ngi kia) mi im lng. (Nghe nh vy), u--di lin bo ngi v kia i ra: c hy i i, c ng y na. Vt trang sc (sajjita) l tt c nhng vng bc chu bu. u-a (Dhutta), Hn dch l ngi a dc. Cng dng gii (paricrenta) nu ngi n dng m thanh, sc p, xc chm, hng thm, v ngon, tt c cc s tt p y dng cho chng mnh, th gi l cng dng gii. Cng nh c vi nhau rng nu chng ti c c gi ny th ngi hy bi thng cho ta, ngc li ta s bi thng cho ngi. Nh trong lut ni: t kheo khng c chi c cc. Tm thi (Tam khanikam) l thi gian ngn cho n mt st na. Hn dch l khong bng ngn tay (n-ch, khong) gi l tm thi. c lm nghi thc mai mi (Sancarittam Sampajjeya). Ti sao? V ty thuc vo ngi sai khin nn lm vic mai mi. Nam n l gi hng v trai, t kheo bo tin rng c gi ny nh ngh n cu. Sau khi chng trai y p li, t kheo li n gp c gii v ni rng nh vy, nh vy, chng trai y ngh n c.

C gi ni vi t kheo rng ti mun quan h ring t vi chng trai y. Nhn li v n ni vi chng trai, tr li bo cho c gi v cho n mt ln giao hp, t kheo phm tng-gi-b-thi-sa. Ngi n c mi s bo h. Cha bo h l b cha ngn cm khng cho ra, s suy ngh vic khc. M bo h cng vy. Cha m bo h qun l khng cho i chi ch khc, khng cho php i li ra vo bn ngoi. Anh bo h, ch..., ngi Trng thng, b con ging h, ng php, hnh h. ng php h l s bo h ca ngi ng o. Hnh h l s bo h ca hnh lut, nh ph n ga chng mun t thng vi ngi khc, trc tin n gp quan v xin php. Nu quan cho php th c t thng, nu khng cho th khng c t chuyn. Ai vi phm b quan pht bng cch thu vng, nn gi l c hnh lut bo h. Vt bn l em vt i chuc i ly ngi nn gi l ngi b bn. Sng v yu l yu thch nhau nn cng sng chung. thu l dng vt thu ngi v giao ph vic nh cho h. Sng bng y phc vt dng l nh c y phc vt dng nn chu lm v, y l cc c gi ngho cng. c nc l nhn tm chung vi nhau nn xi nc cho nhau v th hn nhau lm chng v, gi l c nh nc. Do vng m c, ngha l dng chic vng t trn u, lun dng i vt. Ngi kia ly vng y nm i v ni rng c hy n nh ti v lm v ti, gi l c do chic vng. Nhn ly ngi ngha l ly n t ca mnh lm v.

Chp tc (lm vic), dng ga tr chi ph thu ngi lm vic trong nh (vi cng vic g ) v ly h lm v, th gi l chp tc. V do dng c, dng c dn qun lnh i nh nc khc, bt c ph n nc h v em v lm v. Nu ngi bch y sai t kheo n ni khc gp c gi ang c ch y bo h v xin em c y v lm v cho h, t kheo ng , n gp c y v ni ra s vic trn, c gi ng nn p li hay khng . T kheo nhn s vic nh vy v v bo tin cho ngi n ng kia, phmtng-gi-b-thi-sa. Nu ngi n ng ni vi t kheo ny bo t kheo khc, nhng t kheo y li bo vi cha m anh ch em. lm s gi nh vy th phm thu-lan-d. Php s ni: -Khng ng, v sao? Nh trong lut c ni rng mun x b Pht m ni nhm l b tng; mun x b tng m ni nhm l b Pht, th cng b mt gii. Do , t kheo ni vi cha m, anh ch em (c gi) cng phm tng-gi-bthi-sa. Php s ni: Nhng cu sau cng nh trc nn khng ni li. Nu nhiu c gi sai mt t kheo bo tin, ni vi nhiu n ng. Nhn li, t kheo i ni v tr v bo li cc c gi kia, b phm nhiu tng-gi-b-thi-sa. Cc trng hp khng phm: ngi u tin khi cha ch gii, do tng sai nn nhn ni vi ngi n rng ca n ng kia mun ci c lm v, khng phm.V sao? V khng nhn li trc tip vi c gi. B in cung, si m, qu au kh. su yu t, phm tng-gi-b-thi-sa. 1. Gt u 2. Lm du tay 3. Nhn li bng ming 4. Thn c ng (ng ) 5. Nhn th

6. nm yu t trn l su y l su yu t. Nu cha m tranh ci, cha ui hn m tr v nh (ngoi). Sau , cha hi hn, ni vi t kheo rng ti tui gi, sm chiu khng ngi cp dng, thy hy ni vi m tr v nh chm sc ti. T kheo nhn li sai ny, n ni vi m ri v bo li cha, cng phm tnggi-b-thi-sa. Gii ny khng cn hi l bit hay khng bit, ch nhn li i ni v bo li l tng-gi-b-thi-sa. y l ch ti, chng phi tnh ti, ba th. Vn tip theo d hiu, khng cn ging gii. Ht php tng gi b thi sa th 5. ---o0o--Php tng gi b thi sa 6 (Sanghadisesa 6) y l gii v nh . By gi, c Pht vn Trc-Ca-lan-, thnh Vng-X. A-la-t-ca (Atavaka) l tn ca lng xm. T kheo ny sinh trong lng A-lat-ca nn c tn l A-la-t-ca. T cu xin, l t cu xin cc loi vt liu bng g xy dng phng ln. Bo lm l bo ngi khc lm hoc t lm. T kheo ny b vic ta thin, tng kinh, mi lo lm theo nhng vic tm thng. V ch, l khng c th ch, ch t tm kim vt liu khp ni. T lm, l lm cho mnh ch khng phi cho tng chng. Phng ln, phng ny rt ln khng c gii hn.

Cu xin rt nhiu, hoc xin hoc mn ca ngi, hoc xin hoc mn vt liu lm, vi nhng s vic nh vy hoc xin hay mn. Tr trng hp mn, cu xin th b ti nhng khng c mn ca hai hng l th sn v ngi bt c; ngoi ra mn cc ni khc u tnh. S xy ct phng x ca t kheo ny qu ln, tht v c li kh tm c, s rng th sn v ngi bt c nhn s vic mn ny m tng cng s sn bt, cho nn ngn cm. Nu lm phng x m c ngi lm rung cho mn tru cy, dng c cy ba th v ti. Nu trong cha c nhng ngi sng nh vo thc n tha (Vighsda), n xong cng nhau tu tp a gin m sai khin nhng ngi ny th v ti. Nu t kheo mn lm in (th), n nh th c mn vt lm bng th cng xy dng, c th tt.Nu c tr (psnatthambha) t kheo nn hi th ch rng lm sao dng tr ny. N th ch dng cho tr y th tt, hay h cho thm tr khc cng c. Nu th ch p rng khng c ngi, hoc ni bn vic ring th t kheo bo h mn ni khc. T kheo li ni rng ti khng c ngi quen khc, nu th ch khng c ngi lm th gip cho chi ph thu ngi th cng c. Nu c kinh ph ri, em n gp th mc; nu cn gch ngi (Itthak) th n gp th gm; nu cn khc v th n gp th khc v. Nu c kinh ph khc th c th dng lm ging, chiu, y phc, dng c cho phng x. Nu nhng ngi n nh cm d (trong cha) c lm vic m ngh ngi th cho h thc n. Khng c thc n th c th vo lng xin thc n cho h, khng c cho tin bc. V lm phng x m vo lng xin du lc phi thi, phi ly tay che kn bt li. n nh th ch, h hi rng t kheo cn g?

T kheo p rng v lm phng x nn xin du cho ngi lm vic. i vi cm go cng ni vy. Nu c du th em v giao cho v tri s trong cha. Nu t kheo (lm nh) b hnh h, b thng, b tn tht, b cht th t kheo (gi kinh ph) phi tr kinh ph (xy ct li cho th ch). Nu th ch b th li cho t kheo th t kheo khng nn nhn. Nu h cng cho cha th nhn.T kheo khng c t cm ly m phi ku tnh- nhn n giao cho vic y. Nu mn xe hay cc vt dng cn thit x dng cho phng x th cng nh trng hp ni v mn tru b. Nu b bnh, t kheo xin thuc th tt. Nu thy t kheo n, ngi bch y cng suy ngh rng t kheo ny li n xin nn h b chy trn, hoc thy t kheo kht thc, h ng ca li.(Do t kheo) nn lm (phng ) ng lng quy nh. Th no l lm ng lng? ng lng (c) y l ba gang tay ngi (Vidatthiya = 1 gang tay?) tng ng mt gang tay Pht. Kch thc bn trong phng, di mi hai gang tay Pht (1 gang Pht bng 6 tt tay => 12 gang tay Pht bng 12 x 0,6m = 7m2 -- ngi dch). Rng 7 gang tay Pht (7 x 0,6m = 4m2). Nu gim i mt gang chiu di tng thm mt gang chiu rng cng khng c. Nu gim chiu rng tng thm chiu di cng khng c, hung chi c hai chiu u qu lng quy nh, cha lm xong d (ch cn) mt cc t st (l hon tt) th cng phm. Nu phng di su (6) gang, rng bn (4) gang m khng c th ch (lm cho) cng khng phm. Ti sao? V chng phi phng (qu c quy nh). Nu phng bng t st, trn di trong ngoi u bng t st (m qu c) th cng phm. Phng bng c rm th khng phm. Php s ni: - B phm giai- on xy dng no? Bt u xy, sau sau khi xy xong, hay hon tt th phm? p: - Bt u khi cng xy cho n khi ch cn xy hai cc t st na l hon thnh cn phng, tt c phm t-ct- la. Xy cc t th nht (trong hai cc), phm thu- lan- d. Xy cc t th hai (cc cui cng) phm tnggi-b-thi-sa.

t st bn (lepa) c hai loi: mt, t st bn (mattiklepa); hai, than bn (sudhkpa). X l nhng ni nh ca s, ct, ko (x g) , rui (cu phong), m (lit), l thot khi, khng phi l ch c xy t st. T kheo nn a t kheo (khc) n ch ch lm phng ngha l ch phng nn a t kheo (khc) n ch ch lm phng x (cho mnh). Trc tin, ch phng x phi dn mt bng cho bng phng nh mt trng. Sau , v y phi n thnh tng xc nh ch lm phng x.V thnh ba ln nh vy. Nu tng n ch cho th tt, bng khng n th sai t kheo c tr tu n xem thy ch y khng c nn x, phng x hay khng (Anrambha). Sau khi xem xong, thy l ch tt, t kheo y chp nhn ch t m ch phng dn dp th c. Nn x (Srambha) l ch c cp, si, s t, cho n nh nht l kin (kipillika). Khng c lm nh gia ch c t hang kin (AosayaUpacika). Nu ch l trn ng i kim mi ca kin th c lm nh, sau khi ui chng i. Ti sao? V c Nh lai thng yu chng sanh v cc t kheo. Phng x (Abbhghta) l vn rung ca ngi, hoc ng i, hoc ch on- gia (verighara), hoc ch gic cp, hoc l rng thi (Susna: m a, ngha trang), hoc t ring ca vua. i vi tt c cc ch phng x ny, t kheo khng c lm nh. Chung quanh bn mt nh phi c mt khong cch rng bng ci thang 12 nc (Nisseni) vi mi nc rng mt khy tay hay chng khong mt chic xe ch c xoay chuyn c (1 khy bng 0,4m => 12 nc bng 12 x 0,4m = 5,8m -- ngi dch). Cc cu vn khc c (gii) trong lut bn, khng cn phi ni li. T kheo no lm phng nh ln cho mnh, khng c th ch, khng ng ch, vt qu quy nh, tt c nhng hnh ng phc v cho vic xy ct u b phm ti t-ct-la. Nu dng gch xy tng, ty theo s lng gch nhiu t, c mi vin l mt ti t-ct-la. Vi hai vin cui cng, (xy) vin th nht (pinda) phm thu-lan-d, (xy) vin th hai, phm tng-gi-b-thi- sa. Nh xy xong, trt t hon chnh th kt ti; ri nc cho sch th khng phm. Nu lm nh

cha xong, cn mt phn gch, hay t st th ngng li (vi ngh) sau ny ta s lm hon tt, phm thu-lan-d. Nu quyt nh khng lm na (v xem nh xy xong), phm tng-gi-b-thi-sa. Nu xy vch tng quanh nh khng ln n dim mi (ch mi nh tip cn vi vch) cn khong nh sng, khng phm. Nu lm n gn dim mi nh, ch cn mt vin gch na l xong nh, nhng c s c nn khng tip tc thi cng c, c t kheo khch n thy lm cha xong nn lm cho hon tt, c hai u khng ti. Chn ni va phng x v nn x th phm hai t-ct-la. Tng khng ch ch v lm qu kch thc quy nh, phm hai tng tn. Nu lm nh cha xong, li em cng cho tng hay cho n l mt ngi, hay ph b, khng s dng b i, khng phm. Nu t lm hay t mnh lm xong, bo ngi lm xong, bo ngi lm (ngi y) bo ngi (khc) lm xong, u tng-gi-b-thi-sa. Nu hai ngi cng lm nh, mt t- kheo v mt sa-di (cng lm), u khng phm. Ti sao? V h khng nhn ring phn trong mt nh. Nu phn ra tng phn mi ngi nhn mt phn nh, tng-gi-b-thi-sa. Nu cht gch hay , t, g lm hang lm nh bng tranh, c m qu quy nh, khng phn chia cng khng phm. Nu loi phng trn m c nn x phng x, tng khng ch ch, lm qu quy nh cng khng phm tng-gi-b-thi-sa. Ngi c tr tu nn hiu ngha ny . Nu t mnh lm nh Thuyt gii, nh gi hi m, nh n, bp (Uposathgra, Jantghara, Bhojanasl, aggisl - bp) nhng khng phi cho ring mnh th khng phm. Nu lm nhng nh trn nhng li kim c phn cho ring mnh th phm tng gi b thi sa. Cc trng hp v ti, khi cha ch gii ny, t kheo A-la-t-ca.

C su yu t thnh ti. 1.T lm 2.Bo ngi lm 3. Khng c (tng) ch ch 4. Qu quy nh 5. Nn x 6. Phng x. Gii ny c ba nghip v ba th. Ht phn gii thch gii phng x. ---o0o--Gii tng tn 7 (Sanghdisesa 7) By gi c Pht vn C- t- a, nc Cu- Tham- t (Kosambi, Ghositrma). y l gii v lm nh (ln). Cu- tham- t l tn ca khu vn, nguyn l tn ca con mt trng gi. Sn-na (Channa - Xa-nc) l ngi phc v cng dng cho B-tt (Thch ca). Mong i c ch ch ct nh: C th ch tha vi i c Sn- na rng xin i- c ch cho con ch lm nh, con s xy dng cho i c. Cy ca n th thn (Cetiyarukkha) y l ni nhn dn trong nc cng l sm chiu, l ch ca qu thn. Cy c s sng l tng cy nh l chng sanh. Ma-ha-la (Mahalla), lm nh ln cho mnh nhng c th ch cng. Nh c th ch cng, lm cho mnh nhng vt qua c quy nh. Lm nh ln cho mnh c th ch cng, khng c tng ch ch (cho php), c nn x phng x, phm tng-gi-b-thi-sa.

Cc cu vn khc ging nh gii trn. -ooOooGii tng- tn th 8 (Sanghdisesa, 8) By gi, c Pht vn Trc- lm (Veluvana), thnh Vng- X. C t kheo tn p- b- ma- la- t (Dabba Mallaputta).Vn Trc- lm l khu vn c tre bao bc rm rp. Tre cao mi tm khy (hattha: cnh tay) (tng ng 7 - 8 mt - ngi dch), bn gc vn c lu v nh ca xinh p, trng xa xa m mt nh my en, nn gi l vn rng tre, cn gi l Ca-lan- (kalandaka).Nhn duyn v Ca-lan- c ni trc, nn khng ni li. p-b l tn v t kheo, Ma-la-t l danh hiu ca nh vua. Vng t ny xut gia nn c tn p-b-ma-la-t. V i c ny xut gia vo nm by tui, lc th pht, tc va rng xung t th chng qu La-hn, c tam-ttr, su thn-thng, bn v-ngi-bin, thng t s hiu bit ca tt c thanh vn, l bc s mt trong cc v La-hn. Vo ni yn tnh (patisailina) l ni yn tnh khng n o. Xut ra khi nh, v y t ni (ngh) rng s tu tp thin php ca ta hon tt, ta nn lm vic phn phi phng v s n ung cho tng chng. Php s ni: - Ti sao v y (ngh) ra li ni y? (V y ngh rng) y l thn ti hu, s tu tp n tn cng, s nhp Nit-Bn. Nh ngn n gia gi, khng bao lu s tt th thn ny cng nh vy. V chng tng, ta s lm vic phn phi phng v cc s n ung. S d v y lm vic phn phi phng v cc s n ung cho chng tng v thy cc v Thin nam t t kheo t xa n thm hi Th Tn m phng x th cht hp, khng c ch (v y suy ngh) ta nn dng thn lc ha ra phng vi y cc vt trang b nh ging, chiu, chn, mn, nm v.v... Li na, mt hm, v y thy cc t kheo nh tui v cung knh cc v thng ta cao c nn khng dm th thnh (trc qu ngi). Do s n ung bt thng nn cc v ny tr nn suy nhc. (Do v y suy ngh) ta nn lm cho tng chng c an lc, c sng thch nghi v khng b kh v n ung (thiu thn). Th nn, ta cn phn phi cho h c bnh ng.

Php s ni: - Trong ba nghip, ti sao i c p-b-ma-la-t ch tu tp theo nghip h? p: - Do nguyn lc i trc ca v y tc dng nn c ngh y. Hi: - Thi qu kh c Pht hiu Ba-u-vt-a-la (Padumutara Bhagavant), p-b ma-la-t ny sinh trong mt gia nh c s. By gi, dn chng trong nc cng nhau t chc i hi thnh Pht vo nc thnh knh cng dng. C su vn tm ngn t kheo i theo Pht. i hi t chc cng dng nh vy sut by ngy. Khi y, trong i hi c mt t kheo la-hn dng thn lc ca mnh phn phi ch ngi nm v cc mn n ung. Thy v t kheo la-hn dng thn lc ca mnh lm vic nh vy, p-b ma-la-t rt vui mng, n gp c Pht, em u mt ly st chn Ngi ri ngi qua mt bn v tha rng: Con nguyn rng vo thi c Pht tng lai, con c xut gia hc o mau chng qu la-hn v lm vic phn phi phng x, vt dng nm ngi v thc n ung cho tng chng nh l thn lc ca v la-hn trong hi ny. Khi y, c Th Tn y quan st trong tng lai s c nguyn v kt qu ca v thin nam t ny c thnh tu khng? Sau khi quan st v tng lai, c Pht y ni vi p-ba ma-la-t rng v trm ngn kip v sau, c Pht hiu Thch-ca-Mu-ny (Gotama buddha), con c xut gia vo nm by tui, co tc va rng ng t th chng qu Ala-hn, tn l p-b Ma-la-t, c y su thn thng, v t c nguyn ny. T v sau, p-b Ma-la-t b th tr gii v c sanh thin. Sau khi qua i thin gii, v y sinh xung ci ngi v tip tc (ln xung) nh th cho n lc c Pht Thch-ca ra i, t ci tri (v y) sinh xung ci ngi, xut gia c o, sau khi xut thin c ngha nh trn, sau khi suy ngh lin n gp Pht, em u mt ly st chn ngi v bch rng t nay con xin Th Tn hai vic: Mt l phn phi b tr phng x cho chng tng. Hai l xp t phn phi vic n ung trong l hi.

Khi y, Th Tn p: lnh thay! ng dit ht tham sn si nn c kh nng lm c vic ny: ng hy lm vic phn phi b tr ch v ba n cho tng chng. Hi: - Ti sao p-b Ma-la-t xin php Th Tn nguyn vng ny? p: - V ngn chn nhng ph bng trong i tng lai. Sau khi nhn sc lnh ca c Pht, p-b ma-la-t tr v ch ca mnh. Th Tn thy (trc rng) trong tng lai t kheo T-a (Mettiyabhummajakabhikkhu) nhn vic p-b Ma-la-t c tng sai phn phng x trong hi nn sinh ph bng. ngn s ph bng nn Th Tn bo cc t kheo rng (cc) ng nn thnh p-b Ma-la-t lm ngi phn phng x do tng sai. Sau khi thnh xong, tng bch nh yt ma sai. ng hc l ng hc mt php-s cng gi l ng mt php hc. T kheo no hc kinh th cng nhau tri ch ngi v tp trung li mt ch. Ngi no hc A-t-m (lun) th cng hc chung vi cc v A-t-m. Nu hc lut th cng chung vi cc v lut. Nu thuyt php th cng chung vi cc v thuyt php. Nu ta thin th cng chung vi cc v ta thin.Ti sao? V trnh s n o. Nhng ngi khng hc g c, loi v k th cng chung vi nhau. Ngi ni li v k l khng tu tp ba nghip, n ri li ng, ng dy tm ra, ri cng nhau bn bc nhng chuyn v ch ca th gian, lm cho thn th mp mp. Hi: - p-b-ma-la-t ti sao lm cho nhng ngi khng a gy nghip ni chuyn cng tp trung li mt ch? p: - Lm cho h ch tm vo o. Nh mn chung o php nn c sanh thin. Nhp vo tam mui Ha Quang (Tejodhtu), l thin th t. Sau khi xut khi nh ny, a ngn tay th haii (ngn tr) ca tay phi phng ra nh sng, trong khong khc danh ting vang khp c ci Dim-ph-.

Cc T kheo phng xa, mun n xem thn lc y. n ni, h ni vi p-b-ma-la-t rng: Trng lo! V chng ti, xin Ngi thu xp cho ch v b tr vt dng nm ngi. p-b-ma-la-t hi: Cc i c a thch tr x no? Cc T kheo tng ngi p rng: Ti thch ni K-x-qut (gijjhakta); ti thch ti ni Tuyt. Li c ngi ni rng ti thch ni Thin-o-s (isigillipassa?), hoc ni rng ti thch Ut-n-vit (uttarakura). Vi nhiu ngi nh vy, p-b-ma-la-t ty theo tng v t kheo m thu xp cho ch v b tr vt dng nm ngi. V thu xp ch cho tng v, p-b-ma-la-t phi ha ra nhiu thn khng khc g bn thn phc v. Sau khi thu xp ch cho cc T kheo xong, p-b-ma-la-t tr v cha Trc-lm. T kheo T-a l ngi ng u trong nhm su t kheo. Thc n d l khng c thc n ngon, khng ch l b thc n d m (nhn ly) ch vt dng nm ngi cng th xu. Hi: - Ti sao T kheo T-a lun gp phi ch xu v thc n d? p: - V v ny i trc khng to phc c. Li na l v nh nht trong tng chng nn v y nhn ly phng xu v thc n d. Th ch (dng) mn n ung ngon: th ch ny thng xuyn lm n ung thm ngon dng cho tng chng. Mt hm, v th ch tt ny vo cha, n gp p-b-ma-la-t v hi rng: i c! Ngy mai n lt ai nhn s dng cng ca t? p-b p: n lt t kheo T-a nhn thnh. Nghe bo nh vy, th ch ny khng vui, i v n nh, bo vi ngi gip vic rng ngy mai ngi hy lm thc n cho T kheo T-a. ta khng bit n vic y, khng phi nh nhng ba dng thc n trc y hay sau ny.

Th ch li bo ngi gip vic rng nu t kheo T-a n, ngi ch dn ch ngi bn ngoi dng cng m thi, khng c cho vo trong nh. Hm sau, T kheo T-a cng ng bn t tp li mt ni v bn bc nhau rng hm nay ng ra chng ta s c n ngon nu khng v hm qua th ch ny n gp p-b v chc l p-b ni vi th ch y rng dn ch ngi n bn ngoi v thc n ung d. Khng c gi m gi thi: ni rt kn m ni gi ln ln. La trong nc: nguyn tc th nc dp tt c la, nay la li t trong nc chy ra. c Pht bo p-b: - Thy nh l c lm vic y khng m nay T kheo T-a c ni nh vy? p-b p: - Ch c Th Tn bit r con, Th Tn l bc Nht-thit-tr, con l lu tn A-la-hn, vy cn g con phi ni ra. c Pht li bo p-b: - Thy khng c ni nh vy. Nu thy c lm s vic y th ni c gia tng chng, nu khng lm th p l khng gia tng. Php s ni: - Ti sao Th Tn khng ni thng l p-b v ti, y ch l li ni di ca T kheo ny T-a? p: - V thng mn chng sanh cho nn nu Th Tn ni rng Ta bit T kheo... phm Ba-la-di hay l Ngi ni Ta bit ng ny phm Ba-la-di. Nu c t kheo phm ba la di tt ph bng Th Tn. V sao? H s cho rng Th Tn ty thuc vo thng mn v tc gin; thng mn p-b nn khng ni ti ca v y ra v tc gin vi ta nn ni ti ca ta ra, vy r rng Th Tn khng phi l bc Nht thit tr. Do s ph bng ny, khi cht h b a a ngc. Li na, trong tng lai cc T kheo khng c tm qu, tht c ti m li ni v ti v (ngh rng) Pht khng cn ti th, ai bit c ti ca ta. Do , c Pht ni vi p-b rng nu thy c lm th ni c, khng lm th ni khng.

p-b p: - Tht con khng c lm d cho trong gic mng cng khng lm vic ny. Dit tn T kheo ny: dit tn (ui lun) c ba trng hp: 1. Dit thn. 2. Dit khng cho chung. 3. Dit pht. Dit thn ngha l dit (ui) ngi hnh ng (gy ti). Gi l dit thn. Dit khng cho sng chung ngha l nu phm ti m khng chu sm hi, khng b c kin gi l dit (ui) khng cho sng chung. Dit pht (trng tr) ngha l ng ch gy ti l t nhin b dit (ui) (ch khng cn phi x). y l dit pht. Trong ba ti trn, T kheo ny T a b ti dit thn. Pht bo cc T kheo rng: Cc thy hy dit tn t kheo ny T-a. Php s ni: - T kheo ny T-a ny thanh tnh nhng b ngi khc sai bo nn (gy ra s) vu bng nh vy. Ngi dy ng l b dit tn, v sao Th Tn li bo dit tn t kheo ny T-a?. T kheo ny y b ui v (c y gy ra) s vu bng hay do s phm ti? Nu c y b ui v phm ti th p-b-ma-la-t cng phi c ti (v ti tng ny phi c hai ngi). (Trng hp ny) C ta b ui v vu bng nn p-b v ti. Trong lut c ni rng t kheo no em php Ba-la-di khng cn c (Amlaka prjika) vu bng cho T kheo khc, phm Tng-gi-b-thi-sa. T kheo no em php Ba-la-di khng cn c vu bng cho T kheo ny, phm t-ct-la. T kheo ny vu bng cho T kheo th cng vy. Nh th, T kheo ny T-a ch phm ti t-cc-la, cn ni di th ch phm Ba-dt-. Php s ni rng em php Ba-la-di khng cn c vu bng cho t kheo th phm ti Tng-gi-b-thi-sa, ch khng phi ti Ba-dt-. T kheo ny Ta phm ti t-ct-la ch khng phi phm ti Ba-dt-. S d ui t kheo ny T-a v c ta t ni chnh mnh phm ti (ba la dy).

Sau khi Th Tn ng dy i vo thin phng, cc T kheo ny bt T -a b php phc v tm y phc th tc cho c y mc, ui ra khi cha. Thy T kheo ny T-a b ui, T kheo T-a ni vi chng tng rng v ti tc gin nn bo t kheo ny y vu bng, l ti ca ti, ch khng nn ui T kheo ny T-a. Tc gin l b mt tm thin. Khng hoan h l do tc gin nn khng cn hoan h. Tm khng hoan h ny cn gi l tm cu bn. Ba-la-di khng cn c: Ba-la-di ny khng c tht. Vu bng l i vi s vic ny khng thy, khng nghe, khng nghi (Adittha, Asuta, Aparisankita). Khng thy l khng chnh mnh thy bng mt tht, cng khng thy bng thin nhn. Khng nghe l khng nghe ngi khc (ni). Khng nghi l khng c tm nghi ng. C trng hp nghi v thy: C T kheo i vo trong bi cy c ngoi thn xm, bn cnh cng c c gi i vo m c y. T kheo i ra trc, sau ngi n i ra nhng c hai u khng bit g c. C T kheo khc thy vy nn sinh nghi ng, suy ngh rng l no hai ngi y khng c phi php? y gi l nghi ng v thy. Nghi v nghe: Nghe ting ni ca t kheo v ngi n trong bng ti, nhn sinh nghi. y gi l nghi v nghe. Nghi v nghi: C n ng v n b em thc n vo cha. Sau khi ving cnh, i chi, h i v v li ti ch thc n ung tha vung vi d bn, cha dn sch. Sng hm sau, c T kheo khch n, vo cha thy ch (d bn) ny nn c nghi ng v khi n gp T kheo cu tr, thy v ny c mi thm. Do , T kheo khch li nghi rng chc l m qua t kheo ny cng ph n n ung, cng nhau lm vic dm dc phi php. y gi l nghi v nghi.

T kheo T-a khng thy, khng nghe, khng nghi m lm vic ph bng nn gi l vu bng bng php Ba-la-di khng cn c. Vu bng l mun lm cho T kheo kia b thi a i vi php thanh tnh. Nu ai ni (vu bng vi ngi khc) rng ng b ti Ba-la-di th (ngi ni) phm Tng-gi-b-thi-sa. Nu sai ngi vu bng, mi li ni u phm Tng-gi-b-thi-sa. Nu a th ni v chuyn ny, ngi a th khng c ti. Vu bng c bn trng hp: 1- Gii bng; 2- Uy nghi bng; 3- T kin bng; 4- hot bng.(Catubbid codan: 1. Silavipatti; 2.Acravipatti; 3. Ditthivipatti; 4. Ajivavipatti). Hi: - Gii bng l g? p: - em tng php trong bn php Ba-la-di, 13 php tng tn vu bng, gi l gii bng. Ngoi ra, vu bng bng hai php bt nh, (cho n) 90 Ny-tt-k, php chng hc th gi l uy nghi bng. T kin bng nh ni rng thy (h) ni thn ny c ng, c t ng. y gi l t kin bng. hot bng: nh ni rng thy (h) da vo s gi gii mong cu li dng. y gi l hot bng. Li c 4 loi vu bng khc (Vatthusandassan, patti- sandassan, samvsapatikkhepa, smcpatikkhepa): Hin x, hin ti , bt ng tr, bt cng php s. 1. Hin x (nh ni rng) ng cng ngi n lm vic dm dc. y gi l hin x. 2. Hin ti (nh ni rng) ng phm trng ti. y gi l hin ti.

3. Bt ng tr (nh ni) khng chung vi ng mt tr x na. y gi l bt ng tr. 4. Bt cng php s: khng cng b tt, kit gii, t t, v cc yt ma khc, (nh ni rng) ng phm trng ti, chng cn l sa mn, chng cn l Thch t. Nu ni nhng li trn th b ti. Nu ngi b vu bng ni rng ti sao ng khng lm l ta? p: - ng khng phi l sa mn, khng phi l Thch t. Nu ai p li nh vy th phm tng-gi-b-thi-sa. Nu ni rng php s hy t bit ly, cn g ti ni ra. Ni li nh vy th cha phm ti. Php s ni: - Ngi vu bng v ngi b vu bng s ni r sau. Ngi vu bng cng nhau n trc Tng chng v bch rng xin cc i c v chng con m hoan h phn x s vic ny, chng con cng hoan h phng hnh. Nh vy th chng Tng nn phn x v ny. Nu h ni rng v ti, chng Tng hy phn x v ny, ch nh tr, nu lm nh vy, ti s th tr, nu khng lm nh vy th ti khng th tr. Nu h ni nh vy, chng Tng nn bo vi ngi (vu) bng rng ng hy l Pht v thuyt php cho h, sau s phn x vic ny cho ng. Nu s vic ko di n ti, ngi c ti ni vi chng Tng rng tri ti, ti phi tr v ch . Chng Tng p: - Lnh thay. Sau khi ngh ngi, sng hm sau, h li n gia Tng xin phn x vic ny. Chng Tng p rng tm tr v i. Nh vy n ba ln, sau ba ln tm h mm mng hng phc th Tng nn em vic ny ra phn x. Tuy h thnh n ba ln nhng tm h vn cn cng cng, li ni ngang bng th chng Tng nn ni vi h rng ch ny c t lut s, khng th phn x vic ny cho ng c, ng hy i n cha khc cu xin phn x.

(Nu h n cha khc) chng Tng ( ) nn hi rng ng cu xin vi Tng cha? p: - cu xin v Tng dy ti n ch ny. Chng Tng ni: - Nu nh vy, ch ny cng khng c lut s, hy n tm cha khc. Nh vy, i tm cu khp ni m khng c, tm h tr nn mm mng hng phc, tr v ch c bch vi Tng rng: chng ti n khp ni cu xin vi Tng chng nhng khng c ngi phn quyt, xin i c phn x vic ny cho v chng ti hoan h phng hnh. Chng Tng nn y theo php m phn x. Tng hi ngi b vu bng rng ng c lm vic y khng v chng Tng nn tc bch yt ma, ha hp dp tt s tranh ci ny. Nu k khng c tm qu vu bng cho ngi c tm qu; ngi b vu bng c tr tu, k vu bng khng tr tu cng n gp Tng th Tng phi tra hi tn cng s vic ny. Gp t kheo ngu si i p sai lm, Tng nn bo rng ng khng bit khng hiu g, ti sao li vu bng cho ngi. ng hy cng nhau ha hp vi h m tr v, ch nn a vic ny ra na. Nu ngi vu bng c tr tu, em ti thy, nghe, nghi ra tr li gia Tng th chng Tng nn tra hi ngi b vu bng. Nu h c ti th chng Tng nn tr pht. Nu khng c ti th chng Tng nn bo cc ng hy t tr v i. Nu ngi c tm qu vu bng cho ngi khng c tm qu, nhng ngi vu bng li ngu si v n ty thun vi Tng, Tng nn phng tin hi h rng ng ch bai h im no, v gii lut hay v oai nghi. Php s ni: - Ti sao vi ngi c tm qu th dy v khng dy vi k chng c tm qu? Nh vy chng Tng cng ty thuc vo thng, gin, s, si m? p: - Khng phi nh vy, v sao? Ch v mun lm cho k khng tm qu phi hng phc v ngi c tm qu c sng an lc. Nu dy k khng bit tm qu (m h) c th lc th (lm cho) php c pht trin. Ngi c

tm qu m khng c th lc th khng th sng an lc c. Do , Tng khng dy cho k khng tm qu. Nu k ph bng v ngi b ph bng u c tm qu th chng Tng nn n ha thuyt php gio ha cho h rng cc v gy xch mch nhau, nn sm hi vi nhau. Cc v nn ha hp tr li v sng chung. Nu h gy ra vic ph bng nhau, chng Tng dy bo gii ha n ba ln m h khng chu t b th chng Tng phi y theo php phn quyt. Php s hi: - Php tr ph bng l u, gia hay cui? p: - Trc tin tin hnh (yt ma) cu thnh. Tip theo l ty thun hon ton vi Tng, l gia. Nu c ti hay v ti, Tng ty theo m dit, l cui. Hi: - Php (x) ph bng c bao nhiu cn, bao nhiu a? p: - Ph bng c hai cn, ba x, nm a. Hai cn l php vu bng c cn c v khng c cn c. Ba x l thy, nghe v nghi. Nm a (c s) l: 1) ng thi gian; 2) ng s tht; 3) Khng v tc gin m l thng mn; 4) em n li ch; 5) Khng ty thuc vo s luyn i v s hi. y l nm c s phn quyt. c hi hay khng c hi, (ngi no dng) php Ba-la-di v cn c vu bng ri, (sau ) c Tng chng hi (v s vic y) hay hai, ba, hay mt ngi hi, hay gia Tng t ni ti y ra th phm ti Tng-gib-thi-sa. Php s ni: - Tranh ci c bn trng hp m bt u l ni vi nhau. Tranh ci l ngha g?. V lm chng cho ti nn (gy ra) s tranh ci nn gi l tranh ci. Hi: - Tranh ci nhau bng li l ny l thin, c hay v k?

p: - C c thin, c v v k. Th no l thin? Th no l c? Thin l bn lun bng gio php. Bt thin (c) l bn lun bng phi php. Bn lun khng bng gio php hay phi php th gi l v k. Php s ni: - Ngoi ba s tranh ci ny ra, sau s gii thch r. Nu (bng b t kheo) bng li l nh: ngi l Sa-di, ngi l u-b-tc, ngi l ngoi o, ngi l Ny-kin-t, ngi l hong mn, ngi l ngi hai cn, ngi l sc sanh, ngi git cha, ngi git m, ngi git A-la-hn, ngi ph ha hip Tng, ngi lm thn Pht chy mu; bt u vi nhng cu trn ( vu bng th) phm Tng-gi-b-thi-sa. H nghi l nghi ng do thy, nghe. Nghi ng l tm phn vn khng xc nh, cng gi l qun mt s vic trc xy ra lc no, ngy no. Php s ni: - Cc cu vn khc d hiu. T kheo no dng php Ba-la-di khng cn c vu bng th phm Tng-gi-b-thi-sa; dng php Tng-gib-thi-sa vu bng th phm Ba-dt-; dng php uy nghi vu bng th phm t-ct-la. Nu v sn hn m vu bng (bng php tng tn) khng hin tin, phm Badt-. Nu vu bng bng php uy nghi khng hin tin, phm t-ct-la. Cc trng hp khng phm: - Ngi phm gii ny u tin. - Khi cha ch gii. - Tm in cung lon. - B kh no rng buc. Gii ny pht sinh t thn v tm, trong lut bn ni rng thn nghip c c khu nghip, l tnh ti. Ht phn gii thch gii vu bng. ---o0o--Gii Tng Tn 9 (Sanghdisesa 9)

Khi y, c Pht vn Trc Ca-Lan-, thnh Vng X. ang t trn ni K-X-Qut i xung, thy con d ang hnh dm, T kheo T-a ni vi cc bn rng chng ta gi con d c ny l p-b-mala-t, gi con d ci ny l T kheo ny T-a. Cc T kheo p: Lnh thay! Ta ly s vic ny ph bng p-b-ma-lat, hn phi b thua v vic ny. (Ni xong) h cng nhau vui mng, ko n gp Tng chng v bch rng: chng ti thy p-b-ma-la-t cng t kheo ny T-a lm vic dm dc. Nghe T kheo T-a ni nh vy, chng Tng lin tp hp Tng li cng nhau phn x vic ny. Tng hi t kheo T-a: - Thy hy xc nh thy p-b-ma-la-t cng t kheo ny T-a cng nhau lm vic dm dc ni no? p: -T ni K-x-qut i xung vo lng kht thc, gia ng chng ti gp p-b-ma-la-t cng t kheo ny T-a ci ni a gin. Chng Tng hi p-b-ma-la-t: - Khi y thy u? p-b-ma-la-t p: - trong tinh x Trc Lm. Hi: - Thy ang lm g? p: - ang phn phi vic n ung cho chng Tng. Hi: - Ai bit vic ny? p: - Chng Tng thy v bit Li hi y l tc bch yt ma hi chng Tng rng lc y, gi y (Tng) c xc nh l thy p-b-ma-la-t ang phn phi s n ung cho chng Tng khng? Chng Tng p: tht c thy (v ny) ang phn phi thc n cho Tng. Chng Tng li hi T kheo T-a rng: li ni ca ng khng ph hp, vy l phng tin ch khng phi chn tht.

c chng Tng hi ba ln nh vy, T kheo T-a p: ng l phng tin. Chng Tng qu trch t kheo T-a rng ti sao em phn s vic khc (nhng ging nhau) m gn cho p-b? Hi: - Phn s vic khc l g? p: - Phn s vic khc, nh p-b l ngi, con d chng phi ngi, vy m em con d gn cho p-b nn gi l phn s vic khc. em con d ci gn cho t kheo ny T-a, cng gi l phn s vic khc. Ti sao? V (hai) s vic y ging nhau. Do , trong lut ni rng nu dng mt chi tit hay ging chi tit. Cc cu vn tip theo d hiu, khng cn ging gii. Nh vy gi l phn s khc. Cng h, c mt t kheo thuc dng h St-li (Khattiya) xut gia. Thy ngi St-li hnh dm, t kheo khc vu bng t kheo h St-li ny rng thy phm Ba-la-di. Chng Tng hi rng ng tht c thy t kheo St-li ny hnh dm khng? p: - Tht thy. C mi li ni l phm Tng-gi-b-thi-sa. i vi tng mo, tn, nh ca, thy ca ngi ny ni vu bng qua ngi kia, phm hay khng phm c ni trc. Cc trng hp v ti: tht thy c phm, ngi phm u tin, lc cha ch gii ny, in cung, tm lon, b kh no tri buc th khng phm. Ht phn gii thch v gii vu bng th hai. ---o0o--Php Tng tn th 10 (Sanghdisesa 10) Khi y, c Pht tinh x Trc-Lm, thnh Vng X. y l gii ph ha hp Tng.

-b-t-a (Devadatta) i n gp Cu-ca-l-ca, Nht-thc-v-ca-l, Kin-t-da-t, B-vt- (Kokalika, Kata-morakatinsaka, Khandadeviyputta, Samuddadatta) v ni rng: ny cc trng lo, chng ta hy cng nhau ph ha hp Tng (Sanghabheda) v uy c ca Nh Lai. V nhn duyn ph ha hp tng s c ni trong Kin--ca sau. Lnh thay i c, l li ni cu xin, mong rng tt c cc t kheo trn i gi (quy nh l) sng ni A-lan-nh. y l th php u- (dhta). T kheo no tr v sng trong ch (c) lng xm th phm ti. Xin c Th Tn kit gii nh vy cho cc t kheo. Bn php khc cng nh vy. Chng ta hy lm cho ngi khc bit rng chng ta t mun v bit (h) pht thin tm ln (i vi ta). Nghe iu-t xin (ban hnh) nm php ph ha hp Tng, c Pht suy ngh rng ngi ny v li dng, chc phi b a a ngc. V Ngi suy ngh rng nu Ta chp thun nm php ny vi iu-t, s c nhiu thin nam t xut gia phi th tr php ny th s hnh o gp phi kh khn. Th nn trong lut ni rng (c Pht bo:) thi thi ny iu-t! ch nn t ra php ny. Thin nam t no ty theo s thch c th A-lan-nh hay vng lng xm, u khng chng ngi o tu tp. i vi cc php u nh kht thc, lm y phc phn to (pamsukla) dng, di gc cy sut na thng (ngy th 15 phi gp Tng b tt tinh x - ngi dch), khng n c tht. Pht dy rng ngoi ba trng hp nghi th c n (c tht). Ba trng hp nghi l: 1. Thy (git v mnh) 2. Nghe (git v mnh) 3. Nghi (git v mnh) Th no l thy? Thy ngi th ch st sanh (dng cho) t kheo. Th no l nghe? Nghe th ch st sanh (dng cho) t kheo. Th no l nghi? Nghi th ch st sinh (dng cho) t kheo.

Trng hp nghi v thy. Th no l nghi v thy? T A-lan-nh t kheo i vo lng kht thc, trn ng i gp nhng ngi th tc vo rng sn bn. Sng hm sau, trong lng t chc i hi. Cc t kheo c nhn tht trong hi ny nn suy ngh rng hm qua thy cc th ch i sn, hay l tht ny do cuc sn bn y m c. y gi l nghi do thy, khng c n. Nu n vit ni rng: ti i sn cho vua hay cho bn thn ch khng phi v ( dng cho) t kheo, i c hy n i. Trng hp ny c n khng c ti. Nghi v nghe, t kheo ni A-lan-nh, nghe trong lng i sn bn t chc hi. C n vit thnh t kheo n (tht trong hi), t kheo c tm nghi ng m n th b ti. Nu n vit ni rng ti i sn cho mnh ch khng phi v t kheo. Nu (h ni) nh vy th c n khng b ti. y l nghi v nghe. Nu t kheo khng thy, khng nghe, khng nghi (con vt b) git v (mnh) th n khng c ti. C trng hp thy m c n. Th no l thy m c n? Nu thy ngi git vt nhng khng phi v (git) cho t kheo m sau nu c tht y n th v ti. y gi l thy git c n, khng c ti. Nghe, chnh t kheo nghe ting git nhng khng phi (git) v t kheo m sau t kheo c tht ny th c n, v ti. y gi l nghe. Nghi m c n tht, v ti. Nghi, nh trng hp t kheo vo lng kht thc, thy tht cn ti nn nghi ng khng dm nhn ly. Nu n vit ni khng phi v t kheo m git th c n, v ti. y gi l nghi m c n. Nu n vit git (con vt) v t kheo nhng t kheo khng thy, khng nghe, khng nghi th c n, v ti. Trng hp n vit thnh hai ngi cng th thc. V h ta suy ngh rng (mn n) ny chc l git v thng ta, khng phi v ta nn n v ti. Thng ta suy ngh y chc l git v h ta ch khng phi v ta, ta n v ti. Trng hp ny, c hai u nghi (git) v ngi kia, c thng v h ta u nghi v cng n, v ti.Nu ngi git con vt v t kheo, t kheo khng bit, n xong mi bit th v ti.

Nu t kheo nhn c tht n, nn hi r ri sau mi n. Ti sao? V mun phn bit (tht) tnh v (tht) bt tnh n. Li na, tht gu v heo ging nhau, khng ch tht gu v heo m c cc loi tht khc cng ging nhau, th nn phi hi r. Vui mng hn h: Xin (ban hnh) nm php, khng c Th Tn chp thun, iu-t vui mng suy tnh: Lc ny, chc chn ta ph c ha hp Tng. Nghe ni xong, Cu-la-l rt bun kh nh ung phi thuc c. iu-t gio ha ng bn bng li l nh: ti sao bn li bun kh, xut gia cu o cn phi tinh tn, sa mn C m cng c php ny nhng khng (bt phi) gi sut i, chng ta li gn gi sut i php ny, ti sao phi bun kh. Nghe bo nh vy nhng ngi cng phe vui mng tun theo. Php s ni rng k ngu si iu-t hng v a ngc A-t m khng hiu, khng bit nn l Pht t gi. Sau , iu-t tr li gp Cu-la-l v ni rng ti cng cc bn thi hnh nm php ny v lm cho mi ngi bit rng chng ta t mun bit . K nhiu tham dc khng bit nhm chn l k nhn y phc, thc phm mt cch v . iu t bo vi ng bn rng sa mn C m thng suy ngh rng: "Lm sao cho t Thanh vn ca ta c y phc thc phm m khng b phin phc". y chnh l ngi ham mun nhiu, khng bit . c Pht bo iu t rng thy khng nn a thch php ny ph ha hp Tng, y l ti nng. Nu chng Tng ha hp nh nc ha vi sa (th) sng an lc. Ai ph hoi chng Tng nh vy th phi chu au kh mt kip trong a ngc A t. Tng b ph, nu ai lm cho ha hp li th c sng hoah h trn tri mt kip, hng th phc bo ci Phm thin. Bng nhiu cch, cc t kheo thuyt php cho iu t.Ngha l thy iu t ph ha hip Tng nn cc t kheo thin bng nhiu cch gio ha lm cho v ny ci m, cng vi Tng ha hp c thn v tm nh nc ha vi sa.

ng tm ngha l tm cng ng theo mt php. ng thn ngha l thn cng nhau ha hp mt (ni) b tt. Th no l khng ng thn? L tuy cng mt ch nhng tm li tun hnh theo php bn ngoi. y gi l thn hnh tuy ng m tm bt ng. C gi khng b l c gi vic ph ha hp Tng ch khng b. y gi l vic c gi. Cc t kheo can gin t kheo ny ngha l cc t kheo c tm tm qu can gin cc t kheo kia rng ng ph ha hp Tng , hy cng sng chung vi Tng. Cc t kheo nn can gin ba ln, nu h t b th tt, nu h khng t b th can gin ln th nht m khng b, b ti t-ct-la. Can gin ln th hai m khng b, b ti Thu-lan-gi. Can gin ln th ba m khng b, b ti Tng-gi-b-thi-sa. Can gin bn ngoi, cc t kheo nghe (c ngi) sp ph ha hp Tng, i n gp h v can rng: trng lo, ng ph ha hp Tng, nu ph th b (ti) rt nng. H t b th tt, nu khng t b th nm tay h a n gia Tng v ni rng ng khng nn ph ha hp Tng, can ba ln nh vy. Lc bn ngoi dng li nhu ha can gin ba ln, a n gia Tng cng dng li nhu ha can gin ba ln m h khng chu nghe theo, u phm ti tkit-la. H t b th tt, nu khng t b th phi tc bch t yt ma can gin. Nu bch yt ma m khng b th phm ti t-kit-la. Nu yt ma ln th nht m khng b th phm thu-lan-gi. Nu yt ma ln th hai m khng b th cng phm ti thu-lan-gi. Nu yt ma ln th ba m khng b th phm Tng-gi-b-thi-sa. Hi: - Khi yt ma ln th ba, phm tng-tn vo lc bt u, on gia hay on cui? p: - Phm ti vo on cui cng. Ngi phm u tin l iu t. Hi: - Cc gii khc th ngi u tin khng b ti, nh vy iu t cng khng phm? p: - Bi v v y c Tng can gin ba ln m khng t b cho nn phm ti.

Php s ni: - Nhng cu vn tip theo d hiu, khng cn phi gii thch. Gii ny c ba hnh ng ca thn, ming, v th kh thuc nghip. Ht phn gii thch php ph ha hp Tng. ---o0o--Php Tng tn 11 (Sanghdisesa 11) By gi, c Pht tinh x Trc Lm, thnh Vng X. Trong gii ny ni v ph ha hp tng. H tr ngi ph tng ngha l a thch chp nhn v lm theo php ca ngi ph Tng. Bit chng (Pakkha) l khng (cng vi Tng chng) b tt, thuyt gii, t t h tr vic ph ha hp tng v tng khng c cng thnh. Cu chng ta hy chu ng v bit r ngha l i vi li ni ca h, chng ta u phi chu ng v bit r. Cc trng lo, ng h tr vic ph ha hp Tng, phi h tr cho tng ha hp.Tng ha hp hoan h khng tranh ci nh nc vi sa. Cc cu khc ging nh vn gii ph Tng trc. Ht phn v gii ph tng th hai. ---o0o--Php Tng tn th 12 (Sanghdisesa 12) By gi, c Pht trong vn C t a, thuc Cu sam t da. y l gii k hung d khng nghe dy. Cu hnh ng xu: c cc hnh ng xu c ca thn v ming. Trng lo, ti sao ni vi ti nh vy: y l li ni kiu ngo. Php s ni: - Ti s gii thch ngha ny. y l t kheo c tnh xu c, khng nghe li dy bo ca cc t kheo (m cn ni li rng) cc ng khng

nn dy ti, m ti phi dy li cc ng. Ti sao? c Pht l Pht ca gia (tc) ti. Ti sao? Ti v (nga) Kin trc (Kanthaka) a Pht vo ni hc o. Khng thy c mt ngi no trong cc trng lo theo hu h Ngi. Sau khi c o ri c Pht chuyn php lun. Do Pht l Pht ca gia tc ti, php cng l php ca gia tc ti. V vy ti phi dy cc trng lo ch cc v khng c dy ngc li ti. Php s ni: - Ti sao t kheo Xin-na khng ni Tng l tng ca gia tc ti? Bi v ang cng tng tranh ci nn v y khng ni tng l tng ca gia tc ti. Cc trng lo, nh vo ma thu, l cy ri xung t, b gi thi t li mt ni. Li nh bo ni trn mt nc, b gi lm tp trung li mt ch. Cng vy, cc trng lo vi nhiu chng tc xut gia, khi vo Pht php cng vy. Do , ny cc trng lo, khng dy ti v ti phi dy cc trng lo. T thn lm, khng cng nhau ni chuyn: c cc t kheo ng hc em php Bit bit gii thot ra rn dy nhng v ngo mn nn khng nghe li dy y. Hy ni chuyn vi nhau: i vi php Bit bit gii thot, hy cng nhau thuyt gii, cng nhau xut ti, nh vy c tng thnh trong Pht php. Cc cu vn tip theo d hiu. Ht phn gii thch gii tnh xu (khng nghe can gin). Ch Gii Lut Thin Kin - Quyn 13 -ooOoo-

Quyn th mi bn
Php Tng tn 13 (Sanghdisesa 13) By gi, c Pht ti tinh x vn Cp c c, nc X V.

Gy ting xu nh ngi: c hai t kheo, mt v tn M s (Assaji), mt v tn Mn-tc (Punabbasuka) cng tr ni K-tr (Kitgiri) cng l tn ca lng ny. Hai t kheo ny thng xuyn sa sang phng trong ngi cha thuc lng K-tr. Nhn v vic sa sang, h thng xuyn qua li vi nhng ngi th tc chuyn tr bn bc nhng khng bit e d xu h g c. T kheo gy ting xu nh ngi: M s v Mn Tc ny l bc thng ta trong nhm su t kheo. C hai vn l nng phu lm rung cc kh nn bn vi nhau rng chng ta lm rung qu kh cc vy hy cng nhau xut gia t nhin c n mt trong Pht php. Ngi kia p: Lnh thay , rt ng. H li cng nhau tnh ton rng chng ta nn xut gia vi ai; nn n xut gia vi tn gi X li Pht, Mc Kin Lin. Sau khi bn bc, h n gp X-li-Pht, Mc-kin-lin v xin xut gia. H c X-li-pht, Mc-kin-lin cho xut gia, truyn gii c tc v dy ht gii bn Ba-la--mc-xoa. Mn nm h, h c thm t kheo Hong xch v t kheo T a. Bn ngi cng nhau bn lun: thnh X V ny c lc sung tc nhng cng c lc b i km, chng ta khng nn t tp mi mt ni m hy phn tn n cc nc khc. Ba ngi kia hi t kheo Hong xch: "Trng lo! thy thch ni no?" T kheo Hong xch p: - Ti thch thnh X V. Nc ny c 57 vn h dn c trong (thnh) v tm vn t lc trc thuc ngoi thnh. t ai c nc ngang v dc u mt trm do tun. nc ny, cc v hy trng nhiu cy hoa tri nh xoi (Amba), mt (Panasa), da (Nlikera), c nhiu loi hoa nh chim bc, th x , mt l ri em nhng hoa qu y khuyn d nam n c s. C c s no mun xut gia, cc v nn cho h xut gia, lm cho tng thm nhng ngi thn cn chng ta. H li hi t kheo T-a: - Thy thch u?

p: ti thch thnh Vng X. Thnh ny bn trong c tm c vn h nhn dn, bn ngooi c tm vn t lc trc thuc. t ai c nc ngang v dc u ba trm do tun. nc ny, cc v trng nhiu cy hoa tri v ngi khc xut gia nh ni trc. H li hi M s: - Thy thch ch no? M s p: - Ti thch t lc Hc sn. T lc ny c thc n ung di do, mi nm n ba v ma. H li hi Mn tc: - Thy thch ch no? Mn tc p: - Ti thch chung vi M s. Hai v hy sa sang ch cho tt p, trng nhiu hoa qu em khuyn d cc nam n c s. Sau khi phn chia nhau nh vy, bn t kheo y tr v ch ca mnh, sa sang cho xinh p ngi xut gia. Sau , mi tr x s t thn cn ca h c n nm trm ngi, cng li l mt ngn nm trm v. t thn cn ca t kheo Hong xch (Padukalohitaka) u gi gii y . V ny a cc t thn cn theo c Pht du hnh cc nc, ch h tr khng vi phm nhng gii m Pht ch nh nhng li phm vo nhng gii cha ch. Ti tr x ca mnh, c ba nhm ny u khng bit tm qu, vi phm tt c nhng gii m Pht ch hay cha ch. Nhng t kheo xu c ny lm nhng vic khng nn lm, hnh ng nhng vic khng nn hnh ng. Vic ny trong lut bn c ni r. Trng hoa, ngha l t mnh trng hay bo ngi khc trng, mt loi hoa hay nhiu loi hoa, t mnh ti cy hay bo ngi khc ti, t mnh o t lm ao hay bo ngi khc o ao tr nc dng tm git hay ti hoa, u l nhng vic bt thin. Nu lm ao cho Tng, hay cho mnh, u khng c t lm hay sai ngi o nhng nu ch ni li tc tnh th khng phm (li tc tnh l li t kheo ni theo lut nh tnh nhn hay ngi c s hiu v lm theo trong phm vi cho php -- ngi dch) Nu lm vn cho Tng, hoc t lm cho mnh hoc trng cy ly bng mt u phi dng li ni tc tnh.

Nu trng cc loi hoa qu mua chuc khuyn d nam n c s, t mnh trng hay bo ngi khc trng, u phm t-ct-la. Nu trng cho Pht, Tng th khng phm,nhng khng c o t lm cht ht ging. Nu trng cy cho Tng ly tri n th v ti. Nc khng c trng, c php t mnh hay bo ngi ti cy, v ti. Php s ni: Ni li tc tnh bo ngi trng th c. Li tc tnh l g? (Nh bo rng) ng hy lm cho cy ny c sng, ng n cht. Nghe vy, tnh nhn ty theo lc m x l vic ti cy. Khng c kt vng hoa cho ngi th tc, cho n khng c ri hoa, b hoa cho u... tr cng dng Tam Bo. Khng c ma ngha l khng c c ng thn th cho n tay. Khng phm: nu ngi i bo t kheo l Pht, c kinh, ch nguyn, hoc bo t kheo nh khnh, chung tp hp chng b tt hay lm cc php s khc th c lm theo. Nhng cu vn khc trong lut cng d hiu. Nu t kheo bnh m khng c thuc thang, em hoa qu hay cc thc n ung d a cho ngi th tc i ly thuc ung th khng phm. T kheo no tun theo lnh ngi i sai khin, khi bt u i, mi bc phm mt t-kit-la. Nu c thc n ung, nut mi ming phm mt t-kit-la. Thm ch v ngi i sai bo, t kheo truyn li li ni, ty mi cu hi p, u phm ti t-kit-la, tr trng hp lm theo li sai khin ca nm chng xut gia th khng phm. Nu cha m, chng Tng, tnh nhn b bnh, v tm thuc thang nn t kheo phi nghe theo s sai khin ca ngi i, khng phm. Trn y ging rng v gii gy ting nh ngi. Sau khi hnh Ba-l-b-sa, tip theo cho hnh su m Ma-na-a. Ma-naa, Hn dch l ch phc s kiu ngo, cng gi l h . H ngha l phc v chng Tng.

Hnh A-ph-ha-na gia chng Tng hai mi v, A-ph-ha-na, Hn dch l gi vo (hon nhp), cng gi l ht ti. Gi vo ht ti l g?. Ngha l (gi cho vo) cng c php lm cc php s nh B tt, thuyt gii, t t vi tng nn gi l gi cho vo (v) ht ti. Php s ni: - Trn y l ht phn gii thch mi ba gii Tng-gi-b-thi-sa. (Kuladsakasikkhpada - vanna- nnitthit). -ooOooHai Php Bt nh (Aniyata) Khi y, c Pht tinh x Cp-c-c, vn K-, nc X-v. Lc hi ngha l: khi thy khng c ngi th hi n Pht t rng: "C bun ru, mt mi, i kht phi khng?... chng c khng ngh n c phi khng?...hi bng nhng cu th tc nh vy. Khi thy (c ngi) th thuyt php nh vy: c ngha khi thy c ngi khc (n) th thuyt php cho c ny. Thuyt php ngha l thuyt v nm gii, tm gii, ba n thng, ba n do bt th (Salbhatta), ba n trong na thng...ni nhng php nh vy cho c kia. Nhiu con (Bahupatt): n Pht t ny c mi con trai, mi con gi nn gi l nhiu con. Nhiu chu (Bahunatt): mi ngi con trai v gi ca n Pht t ny u c hai mi ngi con. Tng cng c con v chu li l bn trm hai mi ngi. Thy m T-x-kh (Viskh-Migramt) c nhiu con chu nh vy, ngi trong nc cng nhau bnh lun rng b y tt. Do , khi c cc vic ci hi trong gia nh, h u n n m T-x-kh v ly lm php tc.

Cu ch ny ny:ni c th lm vic dm dc. Ngi ni ch khut thun tin: hoc t kheo cng ngi n ngi chung, hoc ngi n ng m t kheo ngi, hoc t kheo ng m ngi n ngi, hoc c hai cng ng hay cng ngi. Th nn trong lut c ni rng khut mt v khut tai. Th no l khut mt? - i trc ngi khng thy. Th no l khut tai? - i trc ngi khng nghe, hoc i trc ngi m, hoc i trc ngi n m c ngi ang ng. Ngi c li ni ng tin (Saddheyyavacasa): v n Pht ny l v t Thanh vn. Do , trong lut ni l v c qu Thnh, v ny c gi l n Pht t c li ni ng tin. Nu t kheo ni: ti cng ngi vi ngi n Pht t th tr pht mi ti ty theo li ni ca t kheo ch khng tr pht theo li ni ca n Pht t. Ti sao? - C th thy hay nghe khng r rng. Php s ni: - Ti s ni v vic ny. Trong tinh x vn Ma-la (Mallrmavihra) c mt v t kheo khng cn kht i. Mt hm, v ny n nh th ch v ngi trong phng. Trc t kheo ny, c mt n Pht t ang ng da vo ging khc. Bn ngoi, c mt t kheo phm phu ang i vo nh kht thc, trng thy t kheo kia ang i din vi ngi n. V cho rng cng ngi chung mt ging nn t kheo ny c nhn mi. V i tn t kheo suy ngh: t kheo ny s ni rng ta cng ngi n ngi chung ging. Sau khi c hai cng v tr x, v t kheo kht thc mun c ti v kia nn n phng t kheo i tn v g ca mun vo ni. bit tm ca v ny, vi nng lc thn thng, v t kheo i tn i ra khi phng theo ch cy n dng v ngi trn h khng. Vo trong phng, t kheo tm khp nhng khng thy. Thy t kheo i tn kia ngi trn h khng, t kheo ny ni rng: "i c! Ngi c thn lc

nh vy, v sao li vo nh th tc v cng ngi vi ngi n chung ging mt cch ring t? V t kheo i tn p: - Trng lo! y l ti i vo nh th tc mt mnh. Trng lo h tr cho ti, tht tt p. Php s ni: - y l thy khng r, thuc v ti i mt mnh vo nh th tc. Do , ch thy th khng th tin hn c. T kheo no mun vo lng xm thch cng ngi n ngi ch khut: khi mc y, mang bt th phm ti t-ct-la; khi pht xut, mi bc i phm mi ti t-ct-la; vo nh th ch v ngi ch khut th phm ti Ba-dt ; nu bc ra ri li tr vo ngi, c mi ln ngi l mt ti Badt-. Nu c nhiu ngi n cng ngi chung th b phm nhiu ti ba-dt. Nu t kheo ngi ch khut trc, ngi n n l bi, tha hi th khng phm. (Tnh cch ti ca gii ny) pht sinh t thn v tm. Trn y gii thch php bt nh th nht. (Ptha-mniyatavannannitthit). ---o0o--Php Bt nh Th Hai (Aniyata) By gi, c Pht tinh x Cp c c, vn K-, nc X-v. Ch trng tri (Raha paticchanna) l khng phi ch khut kn o. Mt t kheo v mt ngi n: ni ny khng c ngi nam v c th ni li th tc (Dutthull vc). Tr trng hp c n ng hiu bit (th c ch trng tri ny). Cc cu vn khc ( ngha) nh gii bt nh th nht trn. Cc trng hp khng phm ti: (phm) u tin khi cha ch gii, in cung, lon tm , au kh bc bch. Tnh cch ti ca gii ny pht sanh t thn v tm, thuc v lc th v x th. Trn y l gii thch v gii bt nh th hai.

(Aniyatavannan nitthit). -ooOooTip theo l ba mi php Ny-tt-k (Nissaggiya-pcittiya) 1. Gii th nht (Nissaggiyapcittiya 1) By gi, ti n C-m (Gotamakacetiya), nc T-x-ly, c Pht cho php cc t kheo th tr ba y (Ticvara). Ba y l: 1) An--hi (Antaravsaka) 2) Ut-a-la-tng (Uttarsangha) 3) Tng-gi-l (Sanght) Php s ni: gii thch v ba y, trong phm Kin--ca- k-b (Khandhakajivakavatthu) s ni r. Dng y khc (vi ba y) i vo lng xm: vo phng mc y khc, vo lng xm mc y khc, nh vy c n chn y. Pht cho php chng ta cha ba y, nhn mi loi y u c ba tm y, v vy thnh cha chn y. Mun cho trng lo X-li-pht: khi y, trng lo A-nan ni rng tr c Pht Th Tn, cc t Thanh vn khc u khng snh bng X-li-pht. Do , khi c ca-sa, A-nan em nhum, ch lng, im tnh (Bindukappa - lm du) xong, ri dng y tt n Tn gi X-li-pht. Khi c thc n ng thi (Yvaklika), c thc ngon th A-nan em dng cho Tn gi Xli-pht trc. Nu c nc ung phi thi (Ymaklika), thuc by ngy (Sattymaklika); thuc trn i (Yvajivika), trong y c vt no ngon th A-nan em dng n X-li-pht. Nu c nhng ngi con ca trng gi mun xut gia n cu A-nan. Anan dy h n gp X-li-pht cu lm ha thng hoc A-x-l. Vi ngh rng con ngi trng gi phi cung phng cha m, th nn ta phi cng dng Th Tn, A-nan lm ht nhng vic y v ta khng phi

lm g c, cho nn X-li-pht thng knh trng A-nan. Khi c y phc, thc n, Tn gi X-li-pht em nhng vt ngon tt cho A-nan trc. Th nn, trong lut bn ni mun dng n X-li-pht. Pht hi A-nan: - Bao gi X-li-pht tr v? A-nan p: - C th trong chn hay mi ngy. Hi: - V sao trng lo A-nan bit trong chn hay mi ngy na Tn gi X-li-pht s tr v? p: - Bit nh vy l v khi trng lo X-li-pht mun du hnh cc nc khc, n gp A-nan v bo rng ta mun du hnh n nc ...nc...vo lc...ngy...s tr v. Trng lo nn cng dng Th Tn mt cch tt p, cn thn ch bing nhc. Nu Th tn thuyt php cho bn chng hay tri rng...th trng lo hy ghi nh. Khi ta tr v, trng lo s ni li cho ta nghe. Khi no Th Tn tm ta, trng lo hay sai ngi bo cho ta bit. Khi cc nc khc, X-li-pht sai ngi em li n thm Th Tn ri sau n gp A-nan v bo rng X-li-pht thm hi i c c t bnh, khe mnh v sng an lc khng; sau khi thm hi, bo vi A-nan rng vo ngy...ti s tr v. Do , A-nan bit c trong vng chn hay mi hm na X-li-pht s tr v. Th nn, trong lut bn c ni: Pht bo cc t kheo rng cho php cha y d trong mi ngy. Php s ni: - Nu A-nan ni rng mt thng hay na thng X-li-pht s tr v th c Nh Lai cng theo (s ngy y) m ch gii. V A-nan ni trong mi ngy (X-li-pht) tr v nn c Nh Lai cho php cha y d trong mi ngy khng phm (Atireka-Civara). Hi: - Ti sao Nh Lai ch gii v c li ni ca A-nan? p: - y l ch ti ch khng phi l tnh ti nn (c Pht) ty theo li ni ca A-nan m ch gii. Y xong (Nitthitacvara): ty theo s vic m c c y xong, hoc y ch (vng y) xong, hoc khng cn mong c y na (Civarapalibodha).

Lm (y): o, ct (vi), rp li, may thnh (y). Xong: cc vic chm dt. Mt y (Ubbhata kathina): hoc b ot, b mt, b chy, b tri, b h; khng cn mong c y na hoc ht thng Ca- (Kattika) hoc x y cng c. Vi nhng trng hp nh vy gi l cc vic chm dt. Pht dy cc t kheo: c tm trng hp x y Ca-hy-na (Kathina). l: 1. cng b i; 2. lm y xong; 3. quyt b khng v; 4. y b h mt; 5. nghe x; 6. khng mong c na; 7. ra ngoi cng gii; 8. cng nhau x. (Xem lut xut gia Ngi H Tng trang 485+97). Php s ni: tm vic ny s ni li trong phn Kin--ca (KathinaKkhadhaka). Tng cng x: tc bch yt ma x. Mi ngy: l thi gian y ny c php cha trong mi ngy, khng c nhiu hn. Tng loi trong su loi y: su loi y l: 1. Khin-ma (Khoma - si gai); 2. C-bi (Kappsika - bng); 3. C-xa-da (Koseyya - t); 4. Khm-b-la (Kambala - lng th); 5. Sa-na (Sna - v cy); 6. B-hng gi (Bhangatrn c 5 loi trn). i vi tng loi y ny, trong mi ngy phi thuyt tnh (gi y). Nu (vi) y di hai gang tay, rng mt gang tay th phi thuyt tnh. Nu khng thuyt tnh, qu 10 ngy th phm x-a. Th nn trong lut bn ni rng Ta (Pht) cho php cc t kheo thuyt tnh (tm vi) y di tm ngn tay. y l ngn Tu-gi- (Sugatangula: chiu di o theo ngn tay c Thin Th), rng bn ngn tay l (tm vi) y nh nht (y y l tm vi may y. ND). Ny-tt-k (Nissaggaya) Hn dch l x. y l lut php, ti Ba-d- cn phi sm hi. Php s ni rng: - Khi no th b (ti) ny-tt-k?. Khi A-lu-na (Arunuggamana-Hn dch minh tng mt tri mc) xut hin th b ti.

Nu c nhiu y, ct li mt ch, qu 10 ngy th phm mt ti. Nu y ri ra khng buc li th tnh theo s y nhiu t m kt ti. Sau khi x ri mi sm hi. Php s ni: - Th no l x? Nh trong lut bn ni: Pht bo cc t kheo rng ng nn x theo trnh t: mc y phc ng hong, cha vai phi, n gia tng chng, lm l v thng ta, qu xung chp tay v tha rng i c tng xin ghi nhn cho, con l t kheo tn...c cha y d qu mi ngy, phm ti X-a, nay x cho tng. Nu mt y th tha mt ln, hai y th ni hai ln, ba y hay nhiu y th ni c nhiu. Sau khi trong chng bit r, (cc) t kheo hiu php nn tc bch php yt ma nhn s sm hi ca t kheo kia: i c tng xin lng nghe, t kheo tn...c cha y d qu mi ngy phm X-a, nay thy ti nn n gia tng pht l sm hi. Nu thi gian thch hp vi tng, tng ng th ti chp nhn cho t kheo tn...sm hi. y l li tc bch. Sau khi yt ma, hi t kheo kia rng: ng c thy ti khng? p: - D, c thy. Ni: - Trong tng lai ng ng phm na. p: - Xin vng. Sau , tng cho h sm hi. Nu x gia mt, hai hay ba ngi th ni rng: i c ghi nhn cho, con l t kheo tn...cha ti sn (l y d) qu mi ngy nn phm X-a, nay con xin x (y y) cho cc i c v sm hi ti Ba-dt-. Nu gia ba ngi th mt ngi tha vi hai ngi (kia) rng: cc trng lo ghi nh cho rng ti nhn s sm hi ca t kheo tn...xin nh cho. Ngi nhn sm hi ca t kheo kia, i p ging nh gia tng chng. Mt ngi gia tng nn xng ba ln vic tr li y cho t kheo kia vi li vn th ny: y l y ny-tt-k, nay tng x cho trng lo.

Xng nh vy ba ln: y l tc php x. Trong tng (ln lt) d cho n mt ngi (cui) cng nn tr li y cho t kheo kia th tt.Nu ai khng tr th phm ti t-ct-la. Ai phm ti x a m y khng x, khng sm hi th mi ln mc l phm mt ti t-ct-la. Nu ch mc mt ln, d khng ci ra, d b rch h cng phm mt ti t-ct-la, i vi y b phm ny-tt-k. Cc trng hp v ti: trong thi gian mi ngy, y ny c thuyt tnh, hay b mt. Cc t kheo ngh rng c Nh Lai cho cha ba y, nay i vi cc y d khc nh y tm ma, ta c, y che gh, tm lt nm, khn tay, khn lau (Vassikastika, nisdana, paccattharana, kandupaticchdin, mukhapunjanacolaka, parikkhracolaka), khng bit lm th no, phi thuyt tnh hay vn th tr?. Sau khi ngh nh vy, h n bch Th Tn. Pht dy cc t kheo rng ba y th tr, khng cn thuyt tnh. Y tm ma th tr bn thng (ma), qua bn thng y phi thuyt tnh. Ta c th tr khng cn thuyt tnh. Y che gh khng cn thuyt tnh, nhng sau khi ht gh phi thuyt tnh. Tm tri nm th tr khng cn thuyt tnh. Khn lau th tr khng cn thuyt tnh. Khn tay (khn lau mt) th tr khng cn thuyt tnh. Hi: - Th tr ba y nh th no? p: - (Y) Sau khi may xong, nhum, im tnh (lm du), ng c, sau th tr. Hi: - Th no l c? p: - C ca y tng-gi-l, ut-a-la-tng vi loi thng th nh hn ca c Thin Th, loi h di bn khy tay ri, rng hai khy tay ri. Y An-hi th di bn khy tay ri, rng hai khy tay. Nu gim chiu di hay rng th ty theo m lm. Chu-la-ba-l-ca-la y: Hn dch l y tp toi (khn lau).

Th tr ba y. Th tr nh th no?. Nu c th trr Tng-gi-l th x ci c v th tr ci mi (bng cch) em thn i trc i c t kheo v ming tha. Nu khng c i c t kheo th chnh tay nm ly tng-gi-l v t ni. Nu khng nm ly y th ni khng thnh tu. Nn ni r tn mnh ra. Php s hi: - Ba y b x, em ra th tr thnh khn lau, khng cn thuyt tnh phi khng? p: - Cn phi thuyt tnh. i vi ta c ch c th tr mt ci, khng c hai. Tm tri nm mu xanh, vng, , trng, c n si lng, d t hay nhiu cng c dng. Y che gh ch c gi mt tm, khng c nhiu hn. Khn tay c gi hai ci. Khn lau t nhiu cng c, thuyt tnh ri th tr. Ging, nm, chiu, tm bc, tm n tri, u thuc v vt ca phng , khng cn phi thuyt tnh. Hi: - Ba y th tr, trng hp no b mt (s th tr)? p: - Hoc cho ngi, b cp ot, b mt, hoc hon tc, hoc xung lm Sa-di li, b cht, b chuyn cn, hoc x, b lng, hoc ng la y cch m. Hi: - Thng nh th no? p: - Lng l ln nh mng tay. Hi: - Mng tay no? p: - Mng ngn tay t. Nu ngay trong l thng cn c mt si ch nm ngang qua th cng cha mt y. i vi y Tng-gi-l, ut-a-la-tng rch theo chiu rng t bin tr vo tm ngn tay th cha mt y (rch di hn th mt); rch theo chiu di t bin tr vo mt gang th cha mt y (di hn

th mt). i vi y An--hi, rch theo chiu rng t bin tr vo bn ngn tay th cha mt y (nh trn), rch theo chiu di t bin tr vo mt gang th cha mt y (nh trn). Ngoi (ch rch) theo chiu rng v di k trn, y lng l ln hn mng tay t th b mt. Y b mt ri, qu mi ngy th phm x-a. (Y cha qu 10 ngy) sau khi v, cng phi th tr li. i vi ta c, y che gh, y tm ma, tm tri, khn tay th tr ri b lng cng khng mt. Nu y sp rch h mt iu hoc hai iu m cha b lng, trc tin dng vi v li, sau ct b phn h mc th khng mt s th tr. i vi ba y c hai lp, mt lp b lng, mt lp khng lng, khng mt s th tr. Hi: - Ch y ca-sa trn vai mun rch, mun i ch vi gia ra hai bn, lm sao chuyn i m khng b mt s th tr? p: - Trc tin ly phn vi (may chng ln) hai bin ra v may dnh li, ri v vo ch vi b h (trn vai). Sau dng dao ct phn vi h y ra, v tr li ch vi ly ra hai bin y, th khng b mt php th tr. i vi ca-sa qu ln, ct nh li th khng b mt php th tr. Nu ca-sa nh, ni thm vi cho ln thm cng khng mt php th tr. Hi: - Nu khi git, ca-sa b phai mu c b mt php th tr khng? p: - Khng mt. Nu dng tm vi c nh nht, di mt thc su tc, rng tm tc (thc tu) v (vo y) th phi thuyt tnh. Nu dng ming vi nh hn c trn v th khi thuyt tnh. Thuyt tnh (Dvevikapp) c hai cch: 1. i din tnh (Sammukhvikappa) 2. Trin chuyn tnh (Parammukhvikappa) i din tnh ngha l em c tm y (nhiu tm vi) y n trc mt t kheo, qu xung tha rng: ti c y d ny, c tnh, ti xin giao cho trng lo. V giao y vn c php gi y ch khng c dng.

Trng hp no c dng? Nu v nhn th y ni rng y l y ca ti, trng lo c x dng ty . Nu v nhn th y ni vy th (v giao y) c x dng, v ti. y gi l i din chn tht tnh (th). Th no l trin chuyn tnh? Chn mt ngi trong nm chng xut gia lm ngi ch nhn y ri em y d n gp t kheo (no ) v ni rng: ti t kheo tn...c y d ny cha tc tnh, xin c trin chuyn tnh nn giao cho trng lo. V nhn y ni rng i c c y d ny cha tc tnh, v mun trin chuyn tnh nn giao cho ti, ti nhn, vy ch nhn y l ai? p: - T kheo tn... (V nhn y) li ni rng: - i c c y d ny, v mun tc tnh nn giao cho ti. Ti nhn, y l vt ca t kheo tn... i c nn gi gn cho t kheo tn...dng lc no cng c c, khng cn phi hi ch. y l trin chuyn tnh (th). Php s ni: - Nu ngi nhn y ch bit p rng tt m khng bit ni (nh trn) th khng thnh thuyt tnh, phi tm ngi bit php n ni a cho ngi trc. Th no l thnh tu? Th no l khng thnh tu? Nu ni giao cho i c hay ni x cho i c th s chn tht tnh th ny mi thnh tu x. Th no l trin chuyn tnh th thnh x? Nu ni v trin chuyn tnh nn giao cho i c, hoc ni v trin chuyn tnh nn x cho trng lo, hoc ni v trin chuyn tnh nn a cho trng lo. Ni mt trong cc cch trn u thnh x. Th no l khng thnh x?

Nu ni mong rng i c nhn y ny, mong rng n tr thnh y ca i c. y gi l chn tht trin chuyn tnh th, khng thnh chn tht tnh x. Th no l thnh th khng thnh th? Nu ni rng ti ly hoc ni ti nhn th gi l chn tht tnh thnh th. Th no l khng thnh th? Nu ni ti s ly, hoc ni ti mun ly, hoc ni lm vt ca ti, hoc ni thnh vt ca ti th gi l chn tht tnh khng thnh th. Nu (v no ) c thnh lm ngi nhn y (ch nhn th) th khng c khng th. Ai khng th l hnh ng tri vi lut. Php s ni rng: - Tun t cc cu vn d hiu. Nu th (y ca h) ri khng c khng tr li. Nu khng tr li th phm ti t-ct-la. Nu th ri, bit r khng phi vt ca mnh, li da vo s vic th ny, to iu kin trm ly vt y, b kt ti ty theo gi tr ca vt. Gii ny pht sanh t thn, ming v tm, c y d m khng th tr, khng tnh th, qu 10 ngy th b ti; khng tng l x, bit qu 10 ngy b ti, khng bit qu 10 ngy cng b ti. Gii ny bao gm c ba th. Trn y l phn gii thch gii cha y d (Pathamakathinakkhpadavannannitthit) -ooOoo2. Gii th hai (Nissaggiyapcittiya 2) Mang y ut-a-la-tng v an--hi i du hnh cc nc: y l tng-gi-l c ct (mt ch) lu ngy nn b h hoi. By gi, khi i xem xt cc phng trng lo A-nan thy y b h nt.

Php s ni: - Ti sao A-nan thy y ny v A-nan i xem xt lm g m thy y ny? p: - Trng lo A-nan i xem xt cc phng l v nu thy nhng vt b h nt hay bt tnh th t sa li v qut dn. Nu A-nan gp t kheo bnh th tu lc m cng dng, sn sc. Th nn, A-nan i xem xt cc phng. Yt ma khng cho (phm) la (y) cch m ngha l tuy ng la y m khng phm ti ny-tt-k. Hi: - c php la y trong bao lu? p: - Cha ht bnh th vn c ng la (y). T kheo no bnh, tng yt ma cho php c ng la y, i ng ni khc. Nu t kheo bnh mun tr v, gp phi him nn trn ng i nn khng v c, nhng lun lun c ngh mun v, tuy ht bnh nhng vn khng mt y. Nu c quyt nh khng tr v th mt y v (y ny) qu 10 ngy th phm ti d y. i n ni khc, t kheo ht bnh, khi tr v ch y th bnh ti pht, li mun i ni khc, c php nh vo yt ma trc, khng cn phi yt ma li na. Mt cng gii (y) ca t lc: T lc ny vi trong mt tc h cng n ung sng chung. y t lc ny cn t kheo ni A-lan-nh. Khi minh tng cha xut hin, t kheo vo cng gii t lc th khng mt y. Cng gii (y) khc ca t lc: sng ring, y nh ny, thn ng khc, b mt y. Trong phm vi khy tay: y trong 15 khy tay th khng b mt. Nu y trn t, ngi dng thn thng bay ln h khng (cch m), mt y. T lc khc: c nhiu ch (vua) nh t-x-ly (Vesli), Cu-t-la-na (Kusinr) l t lc khc. Y nh khch, thn bn ngoi, nu cha cch ly y 15 khy tay th khng mt y. Php s ni: - Tun t cc cu vn khc d hiu.

Gc nhiu tng l nh lu nm hay by tng, c trng hp chung mt cng gii, c trng hp khc cng gii. Th no l chung mt cng gii? Nu c tng trn v di u thuc mt ch, y (bt c tng no) trong nh lu ny u khng b mt y. y gi l chung mt cng gii. Th no l cng gii ring? Trong nh lu ny c nhiu ngi cng vi nhiu ch khc nhau (h gia nh ring), y tng trn, t kheo tng di, t kheo phi n ch y. Nu khng n th t kheo b mt y. Cng gii (y) xe c: Nu y trn xe th t kheo phi i theo xe. Khng c (i) cch xa. Khi minh tng cha xut hin, t kheo cch xa y ngoi phm vi 15 khy tay, khng mt y. Nu minh tng xut hin, t kheo cch ly ngoi phm vi 15 khy tay th b mt y. y gi l cng gii thuc xe c. Nu gi y trong xe, xe b lt ng hay h hoi, vt trn xe b phn tn ra nhiu nhm. Y ch no, t kheo phi n ni y, khng c cch ly y. Cng gii (y) cc cy: vng bng ca cy vo gia tra (nng), nu nhnh l cy cc cy tha tht lm bng cy khng ni tip kn nhau, y gia khong khng gian (khng c bng cy) t kheo di bng cy, b mt y. Nu cnh cy ta di ra, y di bng cnh cy, t kheo di gc cy, khng b mt y. Cng gii (y) A-lan-nh: nh rng T-l-tht-t (Vij-jhtavi) Hn dch l rng ln (i lm), cng nh hn o, ni m con ngi khng n gn. Cng gii (y) rng: trong rng, y trong phm vi 14 khy tay th khng b mt. i vi y hn o cng nh vy, trong 14 khy tay th khng b mt. Rng ny, nu c ngi lai vng th khng c tnh phm vi 14 khy tay m phi lun ty thn. Nu y khng ty thn th b mt y. T kheo ni A-lan-nh, ta thin sut m, khi tri sp sng, s bun ng nn ci y t trn b , xung ao tm ra. Tm cha xong th tri sng, y ny b li la m, phm ti x-a. Nu cha x, cha sm hi m ly mc, phm ti t-ct-la. Nu phi by thn th i ln b , li phm ti t-ctla.

Hi: - Lm sao trnh khi ti? p: - Nu khng c t kheo sm hi th c mc y, v ti. Nu gp t kheo, khng x v sm hi m vn c mc, mi ln mc phm mt tct-la. T kheo no c y phm x a, mun em n gp t kheo khc x v sm hi, trn ng i gp gic, b cp mt y, th ch sm hi ti Ba-d-. Nu t kheo sai Sa-di hay c s cm y i theo mnh, hoc cch xa ng, hoc ng qun, khi mc tri mc ln th b mt y, phi x. Nu sa di hay c s cm y i trc v vo trong cng gii khng mt y; t kheo cng i vo trong m khng bit, li cho rng ngoi cng gii khng mt y. Khi minh tng xut hin, y ang trong cng gii th tuy ni l mt y nhng khng mt. i vi s y ch cng vy. Nu t cha nm h, cm y ca thy ha thng v i theo. Trn ng i, gp ngi thuyt php, v ham nghe php n khi minh tng xut hin, khng b phm ti v la thy. Ti sao? V tm khng c li, nhng thy ha thng phm ti la y cch m. Gii ny ch p dng i vi y th tr m ng la y cch m, b ti. Cc cu vn khc cng nh trc. Ht phn gii thch gii la y qua m (Uddositasikkhpadavan-nan). ---o0o--3. Gii th ba (N.P 3) By gi c mt t kheo c y (vi) phi thi, mun lm y nhng khng vi, t kheo ny ri nc ln, phi nng ri ko vi cho di ra. i xem xt cc phng , thy vy, Th Tn hi: - Ny t kheo, thy lm g vy? T kheo p: - Vi ny ngn, con mun ko cho di ra.

Y phi thi: mt thng cui cng ma h v bn thng tip theo h l thi y. By thng cn li l phi thi. Dng phi thi: c y theo tun t ca tng hay ca chng hoc ca ring mnh. Tng y ch cho tt c chng tng. Chng l mt nhm cng hc lut, hay nhm hc lun (Abhidhamikagana) hay nhm hc kinh (Suttantikagana). Nu khng : thiu bng mnh rt nh, c ct s vi y v ch n mt thng ( c) . Hoc mong c vi t tng cho, hoc mong c t chng tng, hoc mong c t trong mt nhm, hoc mong c t thn hu, hoc mong c t ngi quen, hoc mong nht c t ch vt b, hoc mong c t bn thn. y gi l mong ch c vi. Nu c ch m mnh hy vng tm c vi (cho s) th c ct tm vi c trong mt thng, nu cha qu thi gian ny phm ti ny-tt-k. Nu trong vng 29 ngy nhn c (vi) y theo mong mun vi c hai, loi mng trc loi dy. Loi vi nhn trc thuyt tnh th vi va nhn (sau) li c gi 1 thng (k t ngy nhn). V mun c loi vi ging nhau, nu hy vng c vi dy th c gi (s nhn c) trong 1 thng. Nh vy, tun t (xen k nhau) c gi (ty loi) vi theo mun tm loi vi ging nhau nhng khng c vi (ca mi ln nhn) qu 1 thng (m khng thuyt tnh). Php s ni: - Th t cu vn d hiu. Nu trong ngy 29 c vi y theo mun th ngay ngy y phi th tr ngay hoc thuyt tnh. Nu (ngy 29) khng th tr hay thuyt tnh, n khi sng hm sau (ngy th 30) nh sng xut hin th phm ng x i tr. (phn trn b phm v thiu y m ch vi v d qu 29 ngy; phn tip theo l thuc v d y m cn cha tip v qu 10 ngy - ngi dch). Nh vy (khi vi lm y) tun t cho n 10 ngy c vi y theo mun th ngay trong ngy (th 10) y phi th tr, thuyt tnh (k c s vi b phm ng x i tr trc -ngi dch). Nu khng th tr hay thuyt tnh tt c s vi trn, khi nh sng mt tri ngy th mi mt xut hin, b phm ng x i tr. Nguyn nhn pht sinh gii ny ging nh gii ng x i tr s 1. Ht phn gii thch. (Tatiyakathisasikkhpa-davannan nitthit).

---o0o--4. Gii th t ( N.P 4) Mt thi,c Pht tr tinh x Cp-c-c, vn K-, nc X-v. Trng lo u--di sai v c gic y d. By i thn thch vi cha m: ng ni, ng c, ng s v.v... cho n by i. By i bn m cng vy. Thn thch bn cha: bc, ch, anh, em, chu, cht... Thn thch bn m: cu, d cho n chu cht by i.. i vi con chu gi xut gia (l) b con bn m u l ngi thn th c nh h (git) nhum y. i vi em chu gi xut gia (l) b con bn v th khng c nh h (git) nhum (y) v khng phi b con thn thch. T kheo ny: l ngi n th gii c tc bng php bch t yt ma gia hai b tng. Y d: d cho ch p qua ngi mt ln cng gi l y d. Git (y ny) phm ng x i tr: t kheo no sai t kheo ny git y (cho mnh), nu h lm bp un nc, tm ci, nhen la, c mi ng tc th t kheo sai lm b mi ti t-ct-la; nu git xong th phm ng x i tr. Nu git xong, sp a li cho t kheo, t kheo ny li ni cha sch nn git li th t kheo b phm ti t-ct-la; nhum cng vy. Nu nhum xong, h lin p (v, nh...), c mi vic h lm, t kheo phm mt t-ct-la. Nu khng phi thn quyn, tng l khng phi thn quyn m sai h git, nhum, t kheo phm ng x i tr. Cc trng hp v ti: Nu t kheo ny t ly y (ca t kheo) git th khng phm.

Nu sai thc-xoa-ma-ny (Sikkhmana), sa-di ny, sa di, u b tc, u b di...git, nhum th khng phm. Nu sai u b di git nhng h cha lm, sau xut gia th gii c tc ri mi em ra git, nhum v a li cho t kheo th t kheo kia phm ng x i tr. Nu t kheo sai Sa di ny, thc xoa ma ny git, nhum y, h cha lm, sau h th gii c tc ri mi lm th t kheo phm ti ng x i tr. Nu t kheo sai nam Pht t, sa di git nhum y , h cha lm, sau h xut gia th gii c tc li chuyn cn thnh t kheo ny ri mi em y kia ra git nhum th t kheo phm ng x i tr. Nu sai t kheo khc git nhum y m h chuyn cn th cng b ti nh trn. Nu sai t kheo ny git, nhum y, sau khi y c git nhum xong, t kheo ni rng y cha sch v h git li th t kheo b phm c ti ng x v tct-la. Nu sai nhiu t kheo ny khng b con git y th b nhiu ti ng x. Nu t kheo ny c gii c tc t chng t kheo ny ch khng c t chng t kheo nh nm trm v Thch-n, m t kheo sai t kheo ny ny git nhum y th phm ti t-ct-la. Cc trng hp v ti: git ti ng giy dp, ti ng bt, ti ng vt ring, dy lng... Php s ni: th t cc cu vn d hiu. Gii ny c su yu t b ti: 1. Thn th; 2. Ming; 3. Thn v ming; 4. Thn, tm, ming; 5. Hnh ng; 6. Khng v tng (y) b. Gii ny c ba th. Ht phn gii thch gii git y.

---o0o---

5. Gii th nm (N.P 5) Mt thi, c Pht tnh x Trc Lm, thnh Vng X. T kheo ny Utba-la-hoa (Uppalavannabhikkhuni) ang nc X V. Vo sng sm, t kheo ny ny mc y mang bt vo thnh X v kht thc. Sau khi kht thc, v ny vo rng An--ca, ngi nhp nh gia ban ngy. Hi: - T kheo ny khng c php c i mt mnh, ti sao Ut- ba-la kia mt mnh i vo rng An--ca? p: - (khi y) Nh Lai cha ch gii i mt mnh nn Ut-ba-la kia c php i mt mnh. hnh ng: ngha l c hnh ng ca gic. Th no l hnh ng ca gic? Ngha l tro qua tng, c vch trm cp vt ca ngi v sng theo ngh nghip y nn gi l gic. Cha (ng) gic: cm u bn gic. cha gic ny trc y c quen bit vi t kheo ny Ut-bt-la kia. i trc: i dn ng, thy t kheo Ut-bt-la kia, cha gic s ng bn xm phm (v y) nn bo bn kia rng cc ngi hy i ra khi ng ny. Nghe li cha ng, bn gic b i. Ra khi nh: khi bt u nhp nh, t kheo ny ny t nguyn rng vo lc... ta s ra khi nh. Sau khi ra khi nh, (nghe) bn gic ni rng sa mn, b la mn no cn, (chng ta) s cho (vt y), t kheo ny ny suy ngh trong rng ny ngoi ta ra chng cn c ai c, chc l cho ta. Do , t kheo ny ny c ly (vt y). Ti cha: l u--di. Hi: - Ti sao u--di mt mnh ti cha? p: - Cc t kheo u theo c Nh Lai vo lng xm kht thc, u-di li cha () bo v tr x. Nu ngi mun cho ta th hy cho An--hi c may tht mn tt.

Php s ni: - i vi y An--hi (y ni) u--di khng c tm tham m nhng ch v mun nhn thy thn th t kheo ny nn ng ta xin y An--hi. Cho ri b i: sau khi (nghe) u--di xin ba ln, t kheo ny ny lin ci y ra cho v tr v tr x ca mnh. Giao dch: trong lut bn ni rng Pht bo cc t kheo: nm chng ng php c php trao i (vt) cho nhau. Th no l ng php? Cng thy, gii lut, tri kin (cng sng nh nhau) gi l ng php. Khi sp nhn ly y th phm ti t-ct-la. Y vo tay th phm ti ng x. Ch tr t kheo ny l b con th khng phm. i vi thc xoa ma na, sa di ny, n Pht t khng b con th cng khng phm. Cc trng hp khng phm: 1. Nu t kheo thuyt php cho bn chng, h hoan h dng cng th v ti. 2. Nu y ca t kheo ny khng b con vt b, y phn to, (t kheo) ly khng phm. 3. Nhn y t t kheo ny khng b con m (v y) th gii c tc vi mt b chng th phm ti t-ct-la. 4. Nhn y t t kheo ny khng b con m th gii c tc vi hai b chng th phm ti ng x i tr. 5. Nu ly phn nh i ly phn ln th khng phm. Cc cu vn cn li d hiu nn khng phi gii thch. Gii ny c su mc ch ti, c ba th nh trc. Ht phn gii thch gii nhn y. ---o0o--6. Gii th su (P.N 6) Mt thi, c Pht tr tinh x Cp-c-c, vn K-, nc X-v.

u-ba-nan- (Upananda Sakyaputta) thuc dng h Thch. Ging h Thch xut gia n tm vn ngi, u-ba--nan- l ngi thiu cn thn nht nhng li thng minh v ging ni tuyt diu. i b ng xa: cc t kheo i t Sa-k-a (Sketa-thnh ph) n nc X-v. Trn ng i, h b gic cp ly ht y phc. Xt hi: - Ngoi o la hnh cc ngi c lng tt (nn lm l cc t kheo). p: - Ti l sa mn Thch t, ch khng phi ngoi o. Nghe h xng l sa mn, cc t kheo n tha vi u-ba-ly: i c, hy n xt hi. u-ba-ly lin n xt hi: ng bao nhiu tui h? th gii lc no? thy ng l ai? th tr ba y nh th no? Sau khi hi, u-ba-ly bit h l t kheo...c php xin y t th ch khng phi b con, bn thn. Nu khng (c ch) xin c th dng l cy che thn i vo cha ch khng c trn trung i vo cha. Php s ni: - Ti s trnh by theo th t. T kheo no ang i trn ng m gp gic cp th a y bt cho v tr tui, bo chy trnh i. Nu gic chy theo v tr tui kia v y b mt th thng ta hay h ta ty theo tng v b c hay l cy trao cho ngi kia che y thn th v i vo cha. Nu ngi th tc thy t kheo b gic cp (y) nn la th, nn em cho y phc trng ca th tc, hoc l y phc vi nm mu chnh th t kheo c php mc (trong lc y) v ti. Th nn, trong lut ni rng c t kheo mc y phc mu trng, hoc mc y phc mu sc thng hng, hoc mc y khng ct rc m khng c ti. y l hng ngi no? Nu ngi c tr hy suy ngh v ngha ny. p: - y l t kheo b gic cp mt y th c php mc y phc ngoi o. Y phc ngoi o l y phc ( bn) bng lng chim hay bng vn g. (T kheo b nn c mc cc y phc ny) khng c ti nhng khng c thay i nhn thc chp nhn t kin ca h.

T kheo b mt y i vo cha, nu c y phc ca tng th a cho h. Nu y thuc phng no th t kheo vo phng y. Nu khng vo phng th c em y y cho h. Nu khng c y th c em tm tri, ti ng, x ra cho t kheo mc. Nu cc vt y b h rch th t kheo y khng phi n b. Nu sau , (t kheo ny) c th ch dng y th em tr y li cho tng. T kheo b mt y vo cha, nu khng c y ca tng, c php xin y t c s khng b con. T kheo mt y c php t mnh xin hay xin cho ngi khc u khng phm ti, nhng khng c xin vng bc. Php s ni: - Tun t cc cu vn khc d hiu, khng cn gii rng. Gii ny pht sinh t thn v tm, c ba th. Ht phn gii thch v gii xin y t ngi khng b con. Ch Gii Lut Thin Kin - Quyn 14 -ooOoo-

Quyn th mi lm
-ooOoo7.Gii th 7 ( N.P 7) By gi, c Pht tinh x Cp C c, vn K , nc X V. Nhiu ngi bch y cng nhau: nghe t kheo b mt y, cc th ch cng nhau cng dng y. Thnh ty : th ch bo t kheo rng nu ngi cn g hy ty ly dng . y gi l thnh ty .

Y trn v di: nhn c (2 y) l An--hi (y ni) v Ut-a-la-tng (y vai tri) (th khng c nhn) y tng-gi-l. Do , trong lut ni rng t kheo no mt ba y th c php nhn hai y trn v di ( mt ni). Y cn li th xin ch khc. Nu mt hai y th c php nhn mt y. Nu mt mt y th khng c nhn thm na. T kheo ny no mt nm y th c php nhn hai y ( mt ch) . Nu b mt bn y th c php nhn mt y. Nu b mt ba y th khng c php nhn na. Nu c bn thn hay th ch thnh c yu cu, hay vt ca mnh th c php nhn ty . Gii ny c su s vic...(nh gii 4) chng phi tng m c thot (phm ti). Gii ny c ch vi c nghip thn v ming, c ba th. Ht phn gii thch v xin hai y thng h. (Tatuttarisikkhpada-vannan Nitthita). ---o0o--8.Gii th 8 (N.P 8) By gi, c Pht ti tinh x Cp-c-c, rng K-, nc X-v. Gi tr y l chi ph (may y) tnh bng vng, bc, tin. Nu th ch hay v ca h mun em (vt c) gi tr kia lm y cho t kheo. Bit nh vy, t kheo n ni rng nu qu v lm y cho ti, hy lm cho di rng, tht tt. Bo h tng thm chi ph lm y: cho n tng thm mt phn mi su (chi ph d nh). Bo dt cho tt p: nu h dt thm mt si ch th khi nhn c y, phm ti ng x i tr. Nu th ch mun lm y ln, t kheo khuyn lm nh li; th ch mun lm y vi gi tr cao, t kheo khuyn h thp gi tr v th ch lm theo nh vy th t kheo nhn y ny v ti.

Nu t kheo khuyn ngi b con hay th ch thnh t kheo c yu cu th khng phm. Nu khuyn tng gi y cho ngi khc th mnh khng phm. Php s ni: - tun t cc cu vn d hiu, khng cn gii rng (Pathamaupakkhatasi kkhpadavannannitthit) ---o0o--9.Gii th 9 (P.N 9) Gii tip theo l c s khng b con lm y cho t kheo v c nhiu c s nn (ch pht sinh y) khc nhau. Nhng cu vn khc c ni nh gii trc. (Dutiyaupakkhatasikkhpadavan-nan nitthit). ---o0o--10.Gii th 10 ( P.N 9 - 10?) By gi, c Pht tinh x Cp C c, rng K , nc X V. (c ngi Gahapati - nam gia ch) bo c s khc rng ng hy em gi tr ny mua y v dng cho t kheo... Ni r nh vy. Nm mi pht: (mt) pht gi tr bng nm mi Ca-l-sa-bn (Kahpara ng tin An thi by gi). i c ch: (nh tha rng) i c, hm nay con c vic, xin i c ch qua hm nay v ngy mai con s a Ngi phc v ca vua: ngi nhn hng bng lc ca vua gi l ngi ca vua. Sai s gi:sai ngi a n. a n: em (gi tr lm y) n ch t kheo.

Nhn ly (vt) thanh tnh: nu l vt thanh tnh th ta c nhn ly. Vt thanh tnh (Kappaya - thch hp ng lut): y phc, thuc tr bnh c gi l vt thanh tnh. Nu gi phng cho tng (Veyyvaccakara - ngi phc v): l ngi c tng sai khin lm vic. bo cho bit: ti bo ngi gi phng, nu i c cn y th n gp h v (h) s a y cho i c. Ny c s, ti cn y: bo cho h bit, ty theo trng hp m ni cho h hiu. i n hai, ba ln th cng nh vy. i c th tt, nu i khng c th c i mt, hai, ba cho n ln th su. (v khi y th) Ln ny, t kheo ng im lng trc h. Im lng nh th no? Ming khng ni v ch c ng, khng c ngi; nu mi n ung cng khng nhn li. Nu h thnh thuyt php, ch nguyn, u khng c lm cho h. Nu n vit hi: - Ti sao Ngi n y? p: - C s t bit ly. i c th tt, nu khng i bng ming (ni ra li) th c i bng cch im lng n mi hai ln. C mi ln i bng ming th gim i hai ln i bng im lng. Hai ln i bng li th gim bn ln i bng im lng. Ba ln i bng li th gim su ln im lng...cho n su ln i bng ming th gim mi hai ln im lng i. (Sau nhng ln quy nh trn) tip tc i na, c y, phm ng x i tr. Mt ngy n i mt ln th c n su ngy. Nu mt ngy n mt ln m i n su ln bng li th khng c n i na v cng khng c (i bng cch) im lng. Nu khng c y, v ny n ch a ra chi ph lm y, bo h rng: ti hon ton khng c s dng ti vt ca ng, ng hy bit r v ng tht lc. Nu khng c y, t kheo nn ch thn n bo vi ch y, khng nn sai ngi n ni. Nu sai ngi i bo th phm ti t-ct-la.

Php s ni: - C hai hng ngi chp s: mt: ch th; hai: khng ch th. Hng ch th c hai: mt l do t kheo ch th; hai l do s gi ch th. Hng khng do ch th c hai: mt l t mnh khng hin din; hai l ngi khc khng hin din. y l bn hng ngi chp s (kappiyakraka) Php s ni: - Th no l s gi ch th? p: - C s no mua y cho t kheo, (sai) s gi n gp t kheo. n ni, s gi ni vi t kheo rng i c, c s...sai ti em chi ph lm y n, xin i c nhn cho. T kheo p: - y l vt bt tnh nn t kheo khng c nhn. S gi li ni rng: - i c, ngi c ngi chp s khng? T kheo p: - Khng c. S gi t tm ngi chp s. Sau khi tm c ngi chp s, a n gp t kheo, s gi ni rng ngi ny c th lm ngi chp s cho i c. S gi em gi tr chi ph lm y giao cho ngi chp s. V ngay trc mt t kheo, s gi bo ngi chp s rng ng hy dng chi ph ny mua y v a cho t kheo. Nu c ngi chp s, t kheo bo s gi rng: ngi chp s ang thn..., ni..., tn l... S gi n gp ngi chp s y v bo rng ng hy em gi tr ny mua y v a cho t kheo... Sau khi giao chi ph xong, s gi tr li gp t kheo v ni rng ti giao chi ph lm y cho ngi chp s m i c cho bit. i c cn y th n ly. Sau khi giao chi ph lm y cho ngi chp s, nu khng ch thn tr li bo vi t kheo th s gi phi sai ngi n bo vi t kheo rng ti giao

chi ph lm y cho ngi chp s m i c ch nh, nu cn y th ngi hy n ly. H s giao y cho i c. Trn y l bn hng ngi chp s. Do , trong lut ni rng: ny t kheo, nu c ngi chp s c tn tm v knh php th em gi tr (lm y) giao cho h. Cc v cn y th n h ly, c nhn vt thanh tnh ch khng c nhn vng, bc. Vi s vic ny th c th phng tin nhn vng, bc (giao cho ngi chp s); tr trng hp ny, khng c php nhn vng, bc. Nu s gi bo vi ngi chp s rng hy em gi tr ny mua y v giao cho t kheo... Sau khi giao chi ph may y cho ngi chp s ri, s gi khng bo vi t kheo th t kheo khng c n gp ngi chp s i y. Nu i c y, t kheo phm ti t-ct-la. Nu c c s em vng, bc n gp t kheo v bo rng h em vng, bc ny cng cho chng tng, xin i c nhn cho, lm tr x cho tng, lm nh n, hay lm vn rung th t kheo khng c nhn. Nu nhn th phm t-ct-la. (Trng hp ny) t kheo bo h giao cho tnh nhn, sau mi c em ra x l chi dng (s vng, bc y). Nu s gi khng hiu th t kheo c php sai tnh nhn nhn cho ri sau ty trng hp m phn chia s dng. Nu c s em vng, bc dng cho chng tng lm thc n, y phc, thc ung, nga c th khng c t nhn ly. Nu chng tng nhn ly vng bc () sau c thc n, y phc x dng th b ti t-ct-la. Nu chng tng khng nhn, c s li khng hiu nn em v, trn ng i gp v t kheo bit lut v v ny hi rng ng em cng cho tng ti sao em v? Nghe hi, hiu ra, c s em s vng bc y giao cho tnh nhn. Nu c s b th g th s dng vt y. T kheo khng c bo em i (vt y) cho mnh. Nu em i vt dng khc th phm t-ct-la.

Nu th ch cng lm nh , tr x, nhng khng cn thc n ung nn chng tng sp b i, khng c ngi gi cha th c ct gim chi ph sa cha chi dng n ung, cung cp cho ngi gi gn phng x. Ngi chuyn i v ti. i vi vt dng lm phng ca t phng tng, nu tr x y khng c thc n, chng tng mun b i th c gim (chi ph dng lm) phng sung vo vic n ung cho tng. Ti sao? V gi gn tr x, nhng khng c s dng ht. Nu c s cng dng rung, ao th t kheo khng c nhn. Lm sao nhn c? T kheo bo c s rng php t kheo khng c nhn rung, ao. Nu c s bo t kheo rng (nh vo) rung ao ny thng sinh ra bn vt dng thanh tnh, cng dng chng tng th c nhn. Nu c s ni rng xin dng ao nc ny cho tng chng tm ra git v tt c chng sanh khc c ung ty th tng c php nhn ao y. Nu c s khng bit ni (nh trn), ch ni dng ao nc th t kheo p rng php ca ngi xut gia khng cho php nhn ao nc, nu dng nc thanh tnh th c nhn. C s p: - Lnh thay, i c, ca con l dng nc. Nu h ni nh vy th c nhn. Nu c s vn khng r li ni y m ch ni dng cng m thi, ri sau h qua i th t kheo cng khng c nhn dng. Nu c s c con chu, t kheo nn dy con chu y b th. Nu h khng cn con chu k tha, t kheo nn ni vi cc v trng thng trong lng rng c s y khng bit li ni dng cng m qua i nn t kheo khng c nhn dng, qu v hy t bit. Cc v trng thng y ni vi t kheo rng t em nc (y) dng cho chng tng. Nu h dng cng nh vy th t kheo c nhn dng, v ti. Ngoi tr vng, bc, tin th khng c nhn, nu c s em go dng cng cng tri ngt, y phc, thc n ung...tt c u c nhn.

Nu c s t dng vt thc thanh tnh th t kheo c nhn. T kheo khng c v mnh m bo c s v tnh nhn lm thc n ung cho mnh. Nu nhn c thc n ung y cng khng c n. Php s ni: - Trc y, c mt t kheo tr ni Cht a La (Cittalapabbata) mun n bnh. Ra trc hin, thy cc c s, v ny dng nc ri trn t (v) hnh ci bnh v ni rng lm sao c ci bnh th ny ngy mai cng dng cho chng tng. Hiu t kheo, cc c s v nh lm bnh nh vy v sng hm sau em cng dng chng tng. Bit s vic ny, thng ta khng nhn. Thy thng ta khng nhn, cc h ta cng khng nhn. Ngy xa, cc v t kheo bit khng chu n ch v s biu hin tng trng nh vy, hung chi ngy nay li cu xin thc n cho mnh ch v thn th. (c) b th vn rung cho mnh, khng c nhn: ging nh trc. Nu c dng ch A-lan-nh hay rng th c nhn. Sau , c ngi ph rng lm thnh rung, trng c go, tri ngt n ung th c nhn. Nu h khng a, khng c c cu xin. Nu ngi trc y ph rng thnh rung ri b i, ngi sau (tng) n lm, nn bi thng theo gi tr. V sao? v h lm thnh rung. Nu c ngi mun thu rung th khng c nhn bng vng bc, vt thanh tnh th c nhn. Nu ngi thu rung khng bit r v tr, nn hi t kheo rng ai bit phm vi ca rung y, xin ch r cho. Nu t kheo khng bit r th khng c ch by. Nu c ngi b th ngi th khng c nhn. Nu h ni dng cng tnh nhn hoc ngi chp s th c nhn. Tnh nhn ca chng tng, vo bui sng lm thc n cho chng tng, tra v chiu t mu sinh cho mnh th trc ba n tra c cho h thc n, sau ba tra khng c cho. Y phc v tt c cc vt khc u khng c cho.

Nu h lm vic do tng sai khin trong na thng th tng cung cp thc n v y phc (trong na thng y). Trong na thng h lm vic ring th chng tng khng cung cp y phc v lng thc. Nu h khng lm g cho tng v cng khng c tng sai khin m t mnh lm vic ring, sau li c thu nhp ri em dng cho tng, tng c nhn. Nu h khng dng th khng c n i. Nu c dng b, d th t kheo khng c nhn. Nu h ni dng sa, b...nm loi th c nhn. i vi tt c loi sc vt khc cng vy. Php s ni: - Th t cc cu vn d hiu. Gii ny pht sinh do vua v ngi lm vic cho vua, c ba nghip thn, ming, v ba th. y l ti do ch nh, nhng khng th khng bit m thot c. (Rjasikkhpadava-nnan nitthit). ---o0o--11.Gii th 11 (P.N 11) By gi, c Pht thnh Ca-la-t (lvi). Phu c Kiu-xa-da (Kasiyamissaka santhata) l (tm) tri trn t bng. Dng nc dm (cht chua?) ri xen vo: Cho n xen ln mt si lng Kiu-xa-da th phm ng x i tr. Lng Kiu-xa-da (Kasiyamsu) l loi lng mn nh. Loi phu c ny l vt c an bng len ch khng phi dt thnh. Php s ni: - Th t cu vn d hiu. (Kosiyasikkhpa-davannan nitthita). ---o0o--12.Gii th 12 (P.N 12)

By gi, c Pht ging ng Lu Cao (Ktgra-sl) thuc thnh Tx-ly. Thun l lng d den (Suddhaklaka elakaloma):ngha l khng pha ln loi lng khc. Php s ni: - Th t cc cu vn d hiu, khng cn phi gii thch. Ht phn gii v gii dng ton lng d en. (Suddhaklakasikkhpadavannan nitthit). ---o0o--13.Gii th 13 (P.N 13) By gi, c Pht tinh x Cp-c-c, rng K-, nc X-v. (May) ln ba (nga c) (diyitv): dng mt t (n bng) lng trng p ln ba. Php s ni: - Trong lut ni r, khng cn phi gii thch rng. (Dvebhgasikkhpadavannan nitthit). ---o0o--14.Gii th 14 (P.N 14) By gi, c Pht tinh x Cp-c-c, rng K-, nc X-v. Ngoi tr t kheo bnh. T kheo no b bnh mun i n tr x khc, ngi v nga c nng nn khng mang i c, c tng yt ma cho php th c lm ta c mi. Nu bnh cha ht th c lm ty . Nu bnh ht li ti pht th khng cn phi yt ma na m c php lm theo yt ma trc y. Php s ni: - Th t cu vn d hiu, khng cn gii thch rng. (Chabbassasikkhpadavannan nitthit).

---o0o--15.Gii th 15 (P.N 15) By gi, c Pht tr tinh x Cp-c-c, rng K-, nc X-v. y thuc gii lm ta c: - Ny cc t kheo, Ta (Pht) mun vo ch yn tnh sng ba thng. Php s ni: - Ti sao Th Tn i vo ch yn tnh sng ba thng? Th Tn qun st khp chng sanh v thy rng trong ba thng ny khng c ai c o c. Th nn Ngi i n ni yn tnh sng ba thng.(Th Tn ni:) Sau khi Ta i ri s xy ra vic nh vy. Cc t kheo nghe li ni ca Ta xong, lin lp ra quy ch phi php. u-ba-t-na Bng-kin--t (Upasenavan-gataputta) s ph tan quy ch (phi php y) v i vo tht ni Ta . Thy v y, Ta rt khen ngi. Nh u-ba-t-na Bng-kin--t m nhiu t kheo th php u- cng n gp Ta. Sau ba thng ch yn tnh, Ta s dn cc t kheo i xem xt cc phng, thy cc ta c b vt b ba bi. Cn c vo , Ta s ch nh gii v ta c cho cc t kheo. Sau khi suy ngh nh vy, Th Tn ni yn tnh trong ba thng. Khi y, u-ba-t-na bng-kin--t i n ch Pht . Trng lo u-bat-na cho t cha hai mi tui th gii c tc, nn phm ti t-ctla. Trong Kin--ca c qu trch rng ngi l k ngu si, ngi cha mi tui h, ti sao li cho ngi cha hai mi tui c th c tc. Ngi li khng bit dy bo, phi sai ngi dy bo. Sau khi nhn s qu trch, u-ba-t-na lm l Pht ri t gi. V ny suy ngh rng ta l ngi n ng xut gia vi tm tt ch khng phi vi tm xu, ti sao phi v t m b qu trch. Ta s i ni cch xa mi do tun (khong 200 km), dy bo t lm cho h c uy nghi t chnh ging nh ta vy, sau s dn v thm hi Th Tn. Nh nhng t vi uy nghi ng php, ta s c Pht khen ngi. Hi: - Do , trong lut ni rng: Pht hi t kheo rng ng c thch mc y xu khng? p: - Tht khng thch mc, ch v vng theo thy nn phi mc.

c Pht lin khen ngi: Lnh thay, lnh thay! u-ba-t-na kho lo dy t c y uy nghi. Pht bo cc t kheo: Thy cc ta c b vt b khp ni, c Pht bo cc t kheo rng (vt) c dng cng bng tn tm, cn phi s dng mt cch thch ng ch b h, mt. Pht dng v s cch: c Pht bng nhiu cch thuyt ging cho cc t kheo. Ta c c l loi tng c ngi qua t nht l mt ln. Ly mt phn nh: ly mt mnh vung hay trn mt ba trong bn ba (ca ta c c) may ln (ta c) mi. Nu khng th may p ln th ni thm vo ci mi cng c. Php s ni: - Cc cu vn khc ni r trong lut, khng cn ging gii. Nguyn nhn pht sinh gii ny nh trc. Ht phn gii thch v gii ta c. (Nisdanasanthanasikkhpadavannan nitthit). ---o0o--16.Gii th 16 (N.P 16) By gi, c Pht tinh x Cp-c-c, rng K-, nc X-v. (y l) gii v vc lng d. Chc gho khinh ln: Trn ng i, thy t kheo vc lng d, cc c s hi i c vc lng d ny i u v bn ni no, gi cao nht l bao nhiu? Nghe cc c s khinh ln a ct nh vy, i v n cha, t kheo rt tc gin nm lng d ra t. Cc t kheo khc hi rng i c em lng d ny u v y m tc gin nm xung t vy. T kheo p: - V lng d ny m ta b cc c s ch diu nn tc gin nm xung t.

T vc i: dng y vai tri (y mc trn) bc (lng d) li v t vc i. Qu ba do tun: t mnh vc i xa ba do tun, khng ngi vc thay th, s lng d nhiu hay t u b phm ti ng x i tr. n ng ba do tun ri vt b xung t, (sau ) dng cy y i, hay dng chn , vt qua ba do tun cng phm ng x i tr. n ba do tun, nu gp phi cc nn nh cp, si, gic... nn vt qua ba do tun, u phm ng x i tr. Trong phm vi ba do tun, b gic cp ot; sau chng tr li cho t kheo, th t kheo c vc i trong ba do tun (na), khng phm ti. Cc trng hp v ti: vc ta c dt bng lng d; tm thm bng lng d; trong phm vi ba do tun; va n ba do tun th c ngi vc th qu ba do tun. Vc lng d d cho s lng t di mp tai i qua ba do tun cng phm ti. Php s ni: - Cc cu vn khc d hiu, khng cn phi gii thch rng. Gii ny pht sinh t thn tm, khng th v khng bit m thot ti. Ht phn gii thch gii vc lng d. (Elakalomadhovpanasikkhpada-vannan nitthit). ---o0o--17.Gii th 17 (P.N 17) By gi, c Pht tr vn Ny-cu-lut, thnh Ca-duy-la-v ca dng h Thch (Skkesu kapilavatthusmim Nigrodhrme). y l gii v nhum lng d. E rng chng chu ta thin tng kinh:v bn git, nhum lng d cho nhm su t kheo nn t kheo ny ph vic (thin tng)... Php s ni: - Cc cu vn khc d hiu.

Ht phn gii thch gii git nhum lng d. (Ekalalomadhovpa-nasikkhpadavannan nitthit). ---o0o--18.Gii th 18 (P.N 18) By gi, c Pht trong ni K X Qut thuc thnh Vng X. y l gii v vng bc. Vng: ngc kha, lu ly, san h... tt c cc th bu v vt () trao i mua bn u thuc vo loi vng bc. Do trong lut ni rng vi tin lm bng m cy c x dng trong nc, u khng c cm nm, cng khng c bo ngi khc cm nm, u phm. Nu v mnh m cm nm (vng ... nh trn) th phm x a; nu v tng, v nhiu ngi cho n mt ngi, v tng... m cm, u phm ti t-ct-la. Cc trng hp v ti: t mnh khng nhn, khng bo ngi khc nhn. C c s em vng bc n dng cho t kheo, t kheo p rng khng nhn c. C s li ni rng i c, con quyt tm em vt ra dng cng nn khng th em v li. (Ni xong) h b (vt) xung t ri tr v. Thy c s i ri, t kheo li trng chng (vt y). Li c c s thy t kheo ang nn n hi rng: - i c, ti sao y? T kheo p rng c c s dng cng vng bc ny; theo php t kheo th khng c nhn vt ny. C s ni vi t kheo rng i c, thy khng c nhn vt b th cho t. T kheo im lng. Do , c s ly vt y i, sau em i ly cc vt thanh tnh nh thc n, y phc.v.v... em dng cho t kheo, t kheo c nhn. Nu gp ngi khng hiu php th (t kheo) vng bc y trong phng, kha ca li, khng cho tht lc. Nu c ngi bn y bt, t kheo gi h li v ch vng bc bo vi ngi bn y bt rng: bn tng cn y bt ny, y l vng bc c s hy t bit ly.

Nu khng c ngi bn y bt nhng li c ngi bn nc ung phi thi, thuc by ngy, thuc trn i. T kheo a ngi bn n ch vng bc y v ni rng c s vng bc ny, chng tng cn thuc ny, c s hy t bit ly. Sau khi c thuc y ri, chng tng c n dng, t kheo ch vng bc y khng c n dng (ring), cc ngi c s, tnh nhn cho n sc sinh cng khng c n. Ti sao? V l vt ca tng. Khng c thuc, ch vng bc b li ri i mt, li khng c phng tin g c nhn (x dng), nu thy nam Pht t th gi li bo em b i. Nam Pht t ni: - Ti sao vt b vng bc ny i, con s nhn ly. T kheo p:- Ty . Nu nam Pht t hiu php, em (vng bc y) i y bt, em a n chng tng th c nhn. Nu khng c nam Pht t sai h em vt i, th chng tng nn bch nh yt ma (sai) mt t kheo bit r nm php em s vng bc ny (v) nhm mt li ri nm i, khng c bit ch ri ca n. Nu bit ch ri (xc nh) th phm ti t-ct-la. Nhn dng ca th ch c bn trng hp: 1. Dng nh k trm. 2. Dng nh mc n. 3. Dng nh ca bn thn. 4. Dng nh ng ch. Hi: - Th no dng nh k trm? p: - Nu t kheo khng c gii, theo th lp ca tng, th hng s cng dng n ung ca th ch th gi l dng nh k trm. Hi: - Th no dng nh mc n? p: - T kheo nhn thc n ung, y phc ca ngi cng dng, trc ht phi chnh nim qun tng, nu khng qun tng trc m hng th

thc n y phc th gi l dng nh mc n. T kheo no thng minh tr tu, xut gia vi lng tin, n khi th thc, mi ming n phi qun tng. Nu l ngi km tr tu, khi cha n phi qun tng mt ln. Nu t kheo km tr tu, khi th dng y phc, vo sng sm phi qun tng mt ln. T kheo thng minh c mi ln mc li phi qun tng. i vi nh , ging gh, nga c... tt c nhng vt dng ca tn th, cn phi qun tng trc khi dng. Nu khng qun tng trc th gi l dng nh mc n. Nu khng v s ngn nga nng, lnh, s xu h m s dng y phc; khng v s i kht bnh tt m s dng thc n ung thuc thang th cng gi l mc n. Ai dng thc n ung, y phc m khng qun tng trc th phm ti tct-la. Hi: - Th no l dng nh ca bn thn? p: - By bc thnh hu hc dng vt ca th ch nh con hng th vt ca cha nn gi l dng ca bn thn. Hi: - Th no l dng nh ngi ch? p: - Bc chn nhn A La Hn nhn v dng vt ca th ch. Php s ni: - Trong bn trng hp nhn dng trn, dng nh k trm l rt c. Li c bn trng hp nhn dng: 1. Dng c tm qu. 2. Dng khng tm qu. 3. Dng ng php. 4. Dng khng ng php. Th no l dng c tm qu? Ngi khng tm qu c thn cn ngi c tm qu, nhn dng khng ti. Th no l dng khng tm qu? Ngi c tm qu c thn cn vi ngi khng tm qu, nhn dng th c ti. Ngi c tm qu thn cn ngi khng tm qu, sau chc phi ty thuc vo ngi kia m lm c, nn gi l ngi khng tm qu.

Ngi khng tm qu thn cn vi ngi c tm qu, sau chc phi b c lm thin nn gi l ngi c tm qu. Th no dng ng php? Ngi c tm qu dng ng nh php m c vt nn gi l dng c php. Th no dng khng php? Ngi khng c tm qu khng dng (cch) ng php m c. Nu c vt y th cng nh c c dc. y gi l dng khng php. Php s ni: - Cc cu vn khc ni r trong lut, khng cn gii thch rng. y l ti do ch nh, c ba nghip thn, ming, tm, c ba th. Ht phn gii thch v gii nhn vt qu. (Rpiyasikkhpadavannan nitthit) ---o0o--19.Gii th 19 (P.N 19) Gii mua bn, i vt qu. Chng phi lm mt loi: hoc vt lm xong, hoc vt cha lm xong. Vt (dng) trn u: nh trm hoa... tt c vt dng trang sc trn u. Tt c nhng vt trang sc trn thn nh vng, xuyn, dy lc vng... u gi l vt thnh. em vt thnh i ly vt cha thnh, em vt cha thnh i ly vt thnh, em ti c tc i ti x a, em ti x a i ti c tc. Hi: - Th no l em ti c tc i ti x a? p: - em tin bng ng i ly tin bng vng cng phm ti x a nn gi l i ti c tc ly x a. em tin bng vng i ly tin bng ng

gi l em x a i ly c tc. Nu (cm) vt qu em i ly st, dng st ny lm bt, ba, bt c lm ra vt g cng khng c x dng. Nu dng th b ti tc c. Php s ni: - Cc cu vn khc d hiu, nguyn nhn pht sanh gii ny ging nh trc. (Rpiyasamvaharasi-kkhpadavannan nitthit). ---o0o--20.Gii th 20 - 23 (N.P 20 - 23) Gii mua bn cc vt, trong lut ni r, khng thm ngha g khc nn khng cn nu ra na. (Kayavikkh-padavannan nitthit). Nu cha bt d qu 10 ngy th phm ng x i tr. Bt phm ti ny khng x, khng sm hi m dng th phm t ct la.Trng hp khng phm ti: cha 10 ngy, c thuyt tnh, hoc th tr. Php s ni: - Bt mi phi (t) xng khi bao nhiu ln mi c th tr? p: - Bt st th xng nm ln, bt t xng hai ln th dng c. Nu mua bt ca ngi khc, cha tr chi ph cho h th khng c th tr. Nu ch ca bt ni rng hy dng i, tr chi ph sau, tuy c ni nh vy nhng cng khng c em ra th tr, sau khi tr chi ph cho h ri mi c th tr. Nu sau khi ng gi c mua bt xong, ch bt em bt (t) xng hon tt v bo vi t kheo, t kheo khng n ly, qu mi ngy, phm x a. Nu bt (t) xng ri, c ngi bit xng ri,truyn li ni n cho t kheo, tuy t kheo c nghe li ni y, qu mi ngy vn khng phm, cn phi c ch bt bo cho bit. Sau mi ngy, i trc ngi khc m ni th tr. Nu khng c ngi th c t mnh ni th tr. Mt s th tr: B o, cht, chuyn cn, x bt, b lng chy th gi l mt s th tr. Bt nt, lng ln nh ht la th mt s th tr. Nu dng st vn v li th c th tr. Nguyn nhn pht sanh gii ny ging nh trc. Ht phn gii thch gii v bt.

(Pattasikkhpadavanna-n nitthit & Unapanacabandhanasikkhpadavannan nit-thit). Nm loi thuc nc X V: b lng, b c, du, mt, ng cc. (Sappi, Navanita, Tela, Madhu, Phnita). B: tt c loi sa thuc tnh nhc u c th ung. B cng thuc loi lm thuc. Hi: - Thuc by ngy c rui, kin ri vo trong c php ung khng? p: - Lc b i, c dng. Nu hm nay th sa xong, vy b trong sa c phi l thuc by ngy khng? Gp b trong sa li trong by ngy, s b gp c ny c dng n ngy th by, qua ngy th tm (m dng) th phm x a. i vi du v ng cc cng vy. Nu th sa phi thi, vng sa phi thi, b phi thi (qu by ngy)th khng c dng; i vi du, ng cc cng vy. Nu b bnh l cn phi dng tht sng, mu sng mi ht bnh th cho php dng nhng khng c dng mu ngi. Khi c b thuyt tnh xong, b vo trong h. H ny y b, trong h li c b chy ra, ha ln vo b mi, phi thuyt tnh li. Nu b n ngy th by, nu b mt (php th nn em) cho c s, sa di... c h cho b li, hay sa di dng cng th c php dng, khng phm ti. Cha by ngy (em b) cho sa di, n ngy th tm, c vic cn phi dng, c n sa di xin li dng, v ti. Php s ni: - Cc cu vn khc trong lut ( ni r), khng cn gii thch. Gii ny thuc ch ti khng phi tnh ti, pht sinh t thn v tm. Ht phn gii thch v gii thuc dng by ngy. (Bhesajjasikkhpadavanna-n nitthit). ---o0o---

24.Gii th 24 (P.N 24) Ti nc X V, c Pht cho dng y tm ma. Theo trong Kin Ca, nhn v m T X Kh (nn Pht) cho php dng y tm ma. (Vassikastik). Cn mt thng na mi n ma h, nn lm y tm ma, git, nhum, may hon tt. T ngy 16 thng 4, y tm ma c git, nhum, ct, may xong, khng cn phi thuyt tnh v cng khng c dng. Ngy 1 thng 5 phi th tr v dng, c dng trong bn thng ma h v mi lm ngy cui ma xun, cng li l 135 ngy. (trng hp ny l nhp h vo 16 thng 5 n 16 thng 8 + 1 thng Ca v thm 15 ngy trc h l mng 1 n 15/5 -- ngi dch). Nu trong thng cui ma xun khng tm c y tm ma, vo ma h mi c th th tr v s dng ngay. Khng ng thi gian tm y tm ma: trong thi gian t na thng 9 cho n na thng 4 l khng phi thi gian tm y tm ma, nu tm (y) th phm x a. Nu c y tm ma m khng s dng, tm trung, phm ti tc c. Vo 16 thng 4 tm y tm ma nhng khng , nu hy vng s c th c dnh cho s. Nu tm th nn th tr, khng th li ch, cho n na thng 9 khng cn phi thuyt tnh. Nu c th y Ca-hy-na th c ch n na thng ging, khng cn thuyt tnh. Nu ba y khng th c php (ly vi y tm ma) dng lm ca sa. Nu thiu khng , hy vng c ch c, c n mt thng. Nu th lm y, nu khng th thuyt tnh hay th tr. Nu khng thuyt tnh hay th tr, n ngy th 31, phm x a. Cc trng hp v ti: B thiu nn xin vi b con, xin vi th ch c yu cu c dng cng. Php s ni: - Cc cu vn khc, trong lut ni r, khng cn trnh by li. (Vassikastikasikkhpadavanna-n nitthit).

(Thiu 4 gii: t gii 25 n gii 28)

-ooOoo29.Gii 29 (P.N 29) Gii ch (c s) s hi. ti A Lan Nh c hai trng hp: 1. A lan nh lu di. 2. A lan nh ba thng. T kheo sng A lan nh m y phc h rch, c tr v tng phng ni t lc sa sang y phc. Sau khi lm xong, c tr li sng A lan nh. Gic thng Ca (Kattika coraka). Gic ni dy vo thng Ca trong ma thu khng ma. Thy bn gic git ngi ot vt, t kheo s hi: s mt ba y. c php gi mt trong ba y vo lng xm. S hi: t mnh thy gic hoc nghe ngi ni, gi l khng b. Nu ch A lan nh m chng tng ng, phng nh kin c th khng cn phi gi y vo lng xm. Gi y n m th su phi n xem li, thy y ri mi c tr li A Lan Nh, tr khi c tng yt ma. Php s ni: - Th t cc cu vn khc trong lut ni r, khng cn gii thch na. (Ssankasikkhpadava-nnan nitthit). ---o0o--30.Gii th 30 (P.N 30)

Xoay vt dng cng v cho mnh. (Bit) Th ch dng vt thc n Pht v tng, mun c dng thm y, t kheo xoay vt dng cng y v cho mnh. Bt u khuyn ha h xoay vt v cho mnh, phm t-ct-la. c vt n tay mnh, phm x a. Nu xoay vt y v cho ngi khc hay sc sanh, (i vi vt m h) mun cho sc sanh ny, li xoay n sc sanh kia, u phm tc c. H mun cng dng tng ny, t kheo li xoay n tng khc, u phm ti t-ct-la. Cc trng hp v ti: khng bit h mun cng cho tng. -ooOooPhp s ni: - Ba mi php ni r (Nitthit timsa-kavannan) khng cn st iu g, tip theo l chn mi php, cc ng hy ch nghe. 1. Ha-a (Hatthaka) trong gii ni di l tn ca mt v i c. Ging h Thch xut gia c tm vn ngi, Ha a cng trong s ngi y. Vi bn tnh thch bn lun, khi lun ngh cng ngoi o, bit mnh ui l, v ny lin ni ngc li li ni. Nu gp phi li ni hay ca ngoi o th nhn lm li ni ca mnh. Nu bit l y khng ng th ni li ni y ca ngoi o. Khi c hn gi cng ngoi o lun ngh, v y bo ngoi o rng sau bui tra s bn lun, nhng (v y) li n trc bui tra v bo vi cc th ch rng phi bn lun ngay, ri t ln ta cao v tuyn b vi mi ngi rng v sao ngoi o li khng n,chc v s ta, nn khng dm n. Ni xong, v y xung ta v b i. Sau bui tra, ngoi o n, tm t kheo khng c lin ch trch rng sa mn Thch t ni rng bit chnh php vy ti sao c ni di. Ni di: li ni v ngh tri nhau, cng gi l li ni trng rng. Trng hp khng phm: mun ni iu ny, ni nhm qua iu khc. Ht phn gii thch v gii ni di. (Musvdasikkhpadampathamam).

2. Gii bi bc m l: mun lm cho ngi khc xu h. Trng hp v ti: tr trng hp dy bo (gio php). y thuc tnh ti. Ht phn gii thch gii mng chi. (Omasavdasikkhpadam dutiyam). 3. Ni m thc: T kheo no ni m thc lm cho t kheo hay t kheo ny tranh u nhau, phm ti a; i vi ba chng (xut gia cn li), phm tct-la; i vi bch y cng t-ct-la. y l tnh ti. Ht phn gii thch v gii ni chia r. (Pesunnasikkhpadam tatiyam). 4. ng tng theo cu c bn cch: 1. Cu; 2. Ty theo cu; 3. Ty ch; 4. Ty v. - Cu l tng cu trong bi k. - Ty theo cu l hai cu theo th t. - Ty theo ch l ty theo vn t m ni. - Ty v l ng ch, khc ngha. C c ch v ngha th gi l cu. Nu dy ngi cha th gii c tc cu: "ng lm cc iu c, nhng ngi cha th gii c tc ng thanh tng theo, (ngi dy) phm ti a. Nu thy ni: "ng lm cc iu c, nhng ngi cha th gii c tc c ni theo: "Lm nhng vic lnh" ri ng thanh tng th thy b ti. Thy ni: "Cc hnh v thng", t ni theo: V thng cng phm ti a. Nu ng (tng vn) trng hng th ty theo ch m b ti. Li Pht dy: Tt c lut tng, lun tng, kinh tng u l li Pht dy. Thanh vn ng (Svakabhsita): A-nng-gi-na, kinh Chnh kin, A-numa-na kinh, Chu-la-t--la, Ma-ha-t--la (Anangana, Samditthi, Anumnasutta, Culla-vedalla, Mahvedalla) l cc (kinh) thuc Thanh vn ng.

Phm ch ng: mt phm (kinh) ni v tt c ngoi o phm ch. Thin nhn ng: Tt c li ni ca Ma vng, Phm vng, thch, tt c ch thin. ng tng th khng phm. Php s ni: - Sau khi Pht Nit Bn, Ca Dip lm thng ta trong vic kit tp tam tng ca nm trm v A La Hn, nu cng ngi cha th gii c tc tng php ny (tam tng) th b ti a. Nu ng tng vi vn t ca php s son ra th khng phm. Php s ni: - Ht phn gii thch gii ng tng. (Padas dhammasikkhpadam catuttham). 5. Khng t nim trc mt (chnh nim): Khi sp ng, trc phi nim Pht, php, tng, gii, ch thin, v thng. Trong su php nim ny, ty lc m nim tng php. Nu khng nim nh vy th gi l khng t nim trc. L by thn th: Khi sp ng m khng nim (php trn) th tm b tn lon. Th nn l by thn th vi cc ting (ngy) nh ting chim, b, nga. Nghe nh vy, cc c s nam sinh ch trch: "Ti sao ngi xut gia m li ng nh vy?". Nhn s vic ny, v cc T kheo, Pht ch gii: T nay v sau (cc t kheo) khng c ng chung phng vi ngi cha th gii c tc. Khi nghe Pht ch gii ny, La Hu La (Rhula) v h tr khng phm nn v ny vo trong phng v sinh (Vaccakuti) ca Pht, tri Ca-sa di t m ng. S d La Hu La vo nh v sinh ca Pht l v (ni y) sch s, c nhiu ngi cng dng hoa hng . Do vy, v ny i vo ng ni . Khi nh sng ban mai cha xut hin, Nh Lai ln nh v sinh v trc tin l tng hng ln ting. Bn trong, La Hu La cng tng hng p. Bit nhng Pht c hi: - Ai ? p: - Con l La Hu La.

Nhn trng hp La Hu La, Pht ngh n cc Sa di v cho php c chung hai m. Php s ni: phng nh th no l khng c ng chung? Tt c phng c che, c ngn, cho n phng c ngn bng tm y vi cng b phm. Vch: cho n cao chng mt khy tay ri cng gi l vch, cng ng qua m th phm. Nu nhiu phng c chung mt ca i th cng phm, tr khi c ca i ring th khng phm. n m th ba, khi nh sng ban mai cha xut hin th i ni khc. Nu khng i ni khc th c ba m cng khng phm nhng m th t khng c ng (chung), nu hng chm vo ging, phm ti a. Nu cn phng che t, ngn nhiu th khng phm; che nhiu, ngn t cng khng phm. Nu bn phng u c ca ring nhng i ra vo chung mt ca ln th cng phm. Nu c ca ring i ra ngoi th khng phm. Nu qu ba m ri m t kheo ng, ngi cha th gii c tc cng ng, phm ti a. Nu ngi cha th gii c tc ng xong thc dy ri ng li, d ng li nhiu hay t, t kheo (ng chung) cng phm ti a. Nu cng ngi cha th gii c tc ng chung qu ba m, ngi cha th gii c tc ng, t kheo cng ng, u phm Ba-dt-. Nu t kheo thc dy ri ng li, ty theo nhiu ln ng li, phm nhiu ti ba-d-. Nu nh ni tip nhau to ln, c khi di n c do tun, cng i chung mt ca ra vo cng phm. Phng c ca s hnh con ra, con ln (song ca) ngn xuyn t ngoi vo trong, khng i qua c, khng phm.

Nu nh lp kn, ngn vch ch mt na, phm ti t-ct-la. Ngn nhiu, lp 1/2 cng phm t-ct-la. Php s ni: - Cc cu khc d hiu, khng cn phi gii thch. Ht phn gii thch gii cng ng chung phng. (Sahaseyyasikkhpadam pancamam). 6. Cng ngi n ng chung phng qua m. Lm nh phc c l cho ngi i li c ni ngh qua m. Gii cng ng vi ngi n chung phng qua m, trong lut ni r, khng cn gii thch. (Dutiyasahaseyyasikkhpadam chattham). 7. Thuyt php cho ngi (n): hoc thuyt ging v ba quy y, nm gii, hoc ni v thin ng, a ngc. Tr khi c mt ngi n ng c tr: ngi n ng ny chng phi l qu hay sc sanh. Nu c mt ngi n ng c tr th ni php qu nm su li cng khng phm. Nm su li: t kheo no thuyt php (cho ngi n) nm su li, khng phm ti. Nm su li: mt bi k, cc ting mi cu ni tip nhau khng gin on th phm mt Ba-dt-. Mi cu c gin on, mi cu mt Ba-dt-. Mt cu trong kinh vn v nm cu s gii hp thnh su cu, khng phm, nu qu su cu, phm Ba-dt-. Nu c nhiu ngi n, t kheo ch thuyt php cho mt ngi n xong, li tip tc thuyt php cho ngi th hai, th ba... ngi n th nht li n nghe na, tuy qu nm su li nhng khng phm.

p (tr li): - Nu ngi n hi v s vic trong Trng A Hm, t kheo tr li theo cu hi, cho n (hi, p) ht c A Hm cng khng phm. Php s ni: - Cc cu vn khc d hiu khng cn gii thch. Nguyn nhn pht sinh gii ny nh gii trc. Ht phn gii thch gii thuyt php cho ngi n. (Dhammadesanasikkhpadam sattmam). 8. y l gii ch cho bc Thnh, ging nh gii Ba La Di th t gii thch trc. y khng khc gii trc nhng tht c chng php thng nhn (Uttarimanussadhamma), ni vi ngi cha th gii c tc, phm ti Ba-dt-. Ht phn gii thch gii ni vi ngi cha th gii c tc v vic mnh chng php thng nhn. (Bhtarocanasikkhpadam atthamam). 9. Ni ti nng: (ti do phm) bn gii trng v mi ba gii tng tn u gi l ti nng. Tr t kheo,t kheo ny ra, ni vi ngi cha th gii c tc, phm Ba-dt-. Tr Tng yt ma: yt ma cho php c ni ni... ni... nu ni khng ng theo ni yt ma cho php th phm Ba-dt-. Ni v cc thin ti khc ngoi bn ti trng, mi ba tng tn th phm t-ct-la. Php s ni: cc cu vn khc ni r trong lut, khng cn gii thch. Ht phn gii thch gii ni ti nng. (Dutthullrocanasikkhpadam navamam). 10. o t: cn phn bit t tht v t c xen tp (Jtapathvi, Ajtapathvi). t tht l t khng xen ln ct, , gch, ngi vn, ch thun l t. t c xen tp: t c xen ln nhiu loi ct, , gch, ngi vn... Nu t b chy cng gi l t b xen tp.

Nu t c ln ct , lm sao bit c th o c? Nn ly mt t t y, dng nc i xem, nu bn phn sn mt phn t th c th o. Trn c lp t dy bn tc, nu cn kh ro th c ly, nu tri qua bn thng ma ma th khng c ly. T kheo no o t sng, mi ng tc o l phm mt Ba-dt-. Nu t kheo bo tnh nhn rng v chng tng, ng hy o t v cht cy, khng phm. Nu hng dn r h o nh th ny, cht nh th ny, Badt-. Nu (hng dn bng cch) v trn t hay vit ch, u phm Badt-. Nu cm la b chy tay nn nm xung t, khng phm. Cc cu khc c trong lut, khng cn phi gii thch. Ht phn gii thch gii o t. (Pathavikhanana-sikkhsadam dasamam). y l ti do ch nh, pht sinh t thn tm. 11. Khng nghe li: t kheo () khong d (lavik bhikkh) khng nghe theo li ni ca qu thn, nhn v cht cy nn lm cho tay ca con qu b thng. Vi suy ngh rng khng nn t tin git hi ngi xut gia, ta n bch Pht, nghe vic ny Pht s ch gii cho cc t kheo. Qu ny n gp Pht v trnh by y v s vic trn. Nghe ni xong, c Pht ni k: Ngi no ang ni gin Nh xe ang chy nhanh Li xe ngng li c Vic ny khng phi kh. Ai ngng c cn gin Vic ny kh v cng. - (Dhammapda, k 222). Nghe c Pht ni k xong, thn cy ny chng Tu Hon o. Bit thn cy khng c ch , Pht dng thin nhn tm cy khng c ch v bo vi thn cy rng ng c th sng cy ny. Hi: - Cy y u? p: - Cy y vn Cp C c.

C ch ri, thn cy suy ngh rng c Th Tn i t ban cho ta cung in, vy t nay v sau, ta nn cng dng Th Tn. Khi y c Pht thuyt php cho ch thin, c v thin ln no n sau, cc v thin nh trc theo th t nhng ch ngi, lan rng n b bin. By gi, v th thn c o tr v cy mnh , nghe Pht thuyt php. Sut c ngy m, c Pht thuyt php cho bn b chng. u m, Ngi thuyt php cho t kheo, gia m thuyt php cho ch thin, cui m thuyt php cho long vng. Ti sao bit nh vy? Gia m ch thin n g trn u cnh ca, cui m long vng n g u di ca cnh ca. l s khc nhau gia tri v rng. Cy c (Bhtagma) l (m) cy ang sng. Thn (Gma): (m) cy ny c tm phn nh vy quanh hp thnh nn gi l thn. Cy c c nm loi: 1. A L (Haladdi): cy ngh vng. 2. u Thi La (Usira): cy hng phu. 3. Cht tha th tht (Bhaddamuttaka): tc u hng 4. L Kin: hong lin. 5. C: tn mt loi c ngoi quc. X Ma (Asasttha): cy B . B La H: cy bi a. Hai loi cy ny ta cnh l to rng lm khng nhn thy ni khc. Hoa T Ma Na: hoa ny c hng, thm ging hoa Mt L (Mallik - hoa li). Hoa Mt L: Qung Chu c hoa ny, loi dy b lan. T La B: y l tn loi c. B H Na: tn loi c ngoi quc.

Cy c hai loi l mc di nc v trn mt t. (Di nc) Hoa u Bt La (hoa sng), hoa sen, hoa lc bnh sng trong nc. (T kheo no) lt ngc cc loi cy ny trong nc, phm t-ct-la; bng ra khi nc phm Ba-dt-. (Trn t) Nu cn hoa qu, c php ko cnh cy xung v bo tnh nhn hi, khng phm. Khng c lm gy cnh. Nu cy cao qu, tnh nhn khng vi ti c, t kheo bng a tnh nhn ln hi, khng phm. Nu cy t kheo, c php cht cy, o t cu v y, khng phm. Ht phn gii thch gii cht ph cy ci (Bhtagsikkhpadam pathamam). y l ti do ch nh, pht sanh t thn tm . 12. Ni li quanh co. hnh ng xu: lm vic khng nn lm bng thn v ming nn b ti. Che du: khng mun cho ngi khc bit. "Ai b ti?" Php s ni: xin gii thch ngha ny. Nu c t kheo khc hi rng: "trng lo b ti", v a v ny ra trc tng cng nhau xt x. Ngay gia tng, t kheo (c ti) hi: - Ai b ti? Cc t kheo khc ni rng trng lo b ti. V kia p: - Ti b ti g? (Trong cc) t kheo, c ngi ni l Ba-dt-, c ngi ni t-ct-la. V kia hi: - Ti b ti lc no? Cc v kia p: - i c b ti vo lc... vo lc... V kia li hi: - Ti b ti v vic lm g?

p: - i c lm vic... nn b ti. V kia p li: - i c ni g vy? Nh vy, cu tr li khng theo cu hi, gi l ni quanh co. Thy Xin Na (Channa) cm bc tin, c t kheo hi rng ti sao cm bc tin? V y p: - Ti cm bc tin khng phi bc tin. Hoc thy ung ru, nn bo rng ti sao i c ung ru. p: - Ti ung (cht c) nc m. Hi: - Ti sao i c cng ngi n ngi tip xc nhau ch khut? p: - C ngi n ng c tr. Nh vy l ni quanh co. Hoc c lc im lng khng chu p. Ngi no bit l (hnh ng) phi php m dng li quanh co tr li vi tng, phm ti Ba-dt-. Nu nghi ng l php hay phi php m dng li quanh co p li tng, phm Ba-dt-. Nu bit ng m p vi tng rng ti khng bit, phm Ba-dt-. Nu s (ni ra) gy tranh u trong tng nn im lng, khng phm. Cc cu vn khc d hiu, khng cn gii thch. y l tnh ti, pht sinh t thn, tm, ming. Ht phn gii thch gii tr li quanh co khng theo cu hi (Annavdakasikkh -padam dutiyam). 13. Ni xu v khc.

Nu v t him m ni xu ngi do tng sai, phm Ba-dt-. Nu t him (ni xu) ngi khc, phm t-ct-la. y l tnh ti, pht sanh t thn v khu nghip. Ht phn gii thch gii t him (Ujjhpanasikk-padam tatiyam). 14. em vt lt nm ca tng ra dng ni t trng. Ma ng l thi gian c sng tuyt. si nng cho thn th: vo thng lnh, em ging chiu ca chng tng ra ngoi tri si nng cho thn th sut ngy. Bit thi gian: nu c ngi mi i, t mnh khng xp ct nga c ca tng, khng bo ngi khc ct th phm gii ny. Php s ni: ma ng c bn thng, ma nng c bn thng. Nu lc khng c ma, c php tri nga c ca tng (ra ngoi tri), nu tri ma khng c tri. Di (gc) cy: nu cy c l di kn, trn khng c chim chc t tp th c php tri nga c ca tng (di cy), khng phm. T kheo no th php u bc thng, di gc cy hoc ni t trng, cho n khng c lm phng bng ca sa, khng c em nga c ca chng tng ra ngoi dng. Nu c th bo qun cho n dng ca sa che cho khi b m t th c dng. Trong php th u , khi khng ma th t trng, khi ma th c di phng nh. Nu vo trong nh th c dng nga c ca tng. Thy t kheo ngoi ch trng nn th ch lm nga c (dng) cho tng. T kheo y th ri, nu c t kheo khc th dng cho h, nu khng c t kheo dng th dng cho tr x gn. Nu khng c tr x no th ct vo nh trng. Nu khng c nh trng m c cy vi tn l che kn th c th ct treo di ri i. Nu khng (ct) treo ln th khi i phi vi suy ngh rng ta vo trong lng xm v tr li ngay. Nu lm ng nh vy th v ti. Vo lng xm ri, nu b mt trong tm nn nn khng tr li c, nhn li, khng c ti. Nu tht c ma m ni khng ma, ri i, phm t-ct-la. Ging c mn loi:

1. Loi chn Ba ma gi la (Masraka). 2. Chn thon p (Bundikbadha). 3. Chn C li la (Kulirapdaka). 4. Chn A kit gi (haccapdaka). Ging Ba ma gi la: ging ly dim ging dnh chung vi chn. Ging chn thon p: chn v dim ging lin nhau. Ging C li la: hoc gi ging chn nga, chn d, cp, si, s t... u gi l ging chn C li la. Ging chn A kit gi: chn ging thu vo trong dim ging. Vi nhng loi ging nh vy, em by ra ngoi t trng, (b i lun, ra khi ch vt) cch xa ngoi tm nm ca mt ngi trung bnh, phm Ba-dt-. Nu thng ta bo h ta sai ngi tri ta xong, thng ta t y trn ta th h ta c php i. Nu thng ta cha t mt vt g, h ta nn thu xp li, nu khng thu xp li nn bo cho thng ta bit ri i, khng c ti. Nu by (ging) ra m cha ngi, li c t kheo (khc) n ngi, bo (vi v y) xong ri i, khng c ti. Nu b tr ta cao cho php s, php s cha n th ngi b tr phi bo qun. Nu php s ngi th c php i, v ti. Nu t khc cy k chn bc ln ta, khi ra i khng ct i hay bo ngi xp ct, phm -ct-la. Dng ni nhum (y), v nc, dy phi (y) ca tng, khi i nn ct li ch c, nu khng ct, phm t-ct-la. (S dng) vt ring ca ngi khc, khng thu ct cng phm t-ct-la. Vt ca mnh, khi i khng thu xp ct, cng phm t-ct-la. Nu gp phi tm nn, khi i khng thu xp, khng phm.

Php s ni: cc cu khc d hiu, khng cn gii thch. Gii ny l ch ti, pht sinh t thn, tm v ming. (Pathama sensananasikkhpadam catuttham). 15. By nga c ca tng trong phng. Hoc t th (Bhisi - ci gi): gi lm bng da. T th l vt gi u hay lt ngi. i vi chiu nm ngi hay tri bng c, khi i khng thu xp, khng bo ngi khc thu xp khng c ro ngn (Parikkhepa), i xa (khi vt) mt tm nm, phm t-ct-la; cch xa hai tm nm, phm Badt-. Nu c ro ngn, vt ra ngoi ro th phm. Ht phn gii thch gii dng nga c ca tng trong phng. (Dutiyasensanasasikkhpadam pancamam). 16. Bit t kheo khc tri nga c xong, n sau li c gy phin t kheo y, phm Ba-dt-. Nu khng bit m c nghi ng cng phm Badt-. Nu gp tm nn th khng phm. Ht phn gii thch lm phin t kheo khc. (Anupakkhajjasikkhpadam chattham). 17. (Li t kheo ra khi tht) y l tnh ti (Nikkad-dhanasikkhpadam sattamam). 18. Lu gc: cho n ng da nhng u khng chm vo (tng trn). V ti: ni khng phi lu gc, khng phm. Ht phn gii thch v gii (dng ging gp chn trn) lu gc (Vehsakutisikkhpadam attha-mam). 19. (Trt) nhiu lp t bn: hai bn v trn u ca c t t bn dy hai tru ri. Nu ca cao, bn di c vch cng c trt nhiu lp t bn. Bn mt ca s cng c trt nhiu lp t. Ti sao? V ng m ca s. Mi che, c hai loi: mt, mi che trn; hai, mi che nm ngang.

Nu ngn mt ln m ngng li (khng lm na) th khng phm. Nu lp ngi qu ba lp phm Ba-dt-. Nu lp qu ba lp, bt k dng thm ngi nhiu t, c mt ming l mt Ba-dt-. Nu dng than lp qu ba lp, k thm ch no cng phm Ba-dt-. Dng tranh lp qu ba lp, c nm thm mi nm l mt Ba-dt-. Nu lp khng tt b h nn lp li, khng phm. Trng hp v ti: nghe ni lin ngng li, khng phm. Nu ch trng, lm nh lp qu ba lp, t-ct-la. y l ch ti (Mahallakavihrasikkhpadam navamam). 20. Bit nc c trng: ty theo s vic, bit (nc c trng), t mnh dng ti hay bo ngi khc dng nc y ti. T mnh ti, mi ln ngng li l mt Ba-dt-. Bo ngi khc ti: c mi ln bo l mt Ba-dt-. y l tnh ti, pht sinh t thn, tm, ming. Ht phn gii thch s dng nc c trng (Sappnakasikkhpadam dasamam). 21 & 22. i dy t kheo ny c cng dng ln: cc i c ny nh vo vic dy bo cc t kheo ny nn c cng dng nhiu nhng khng phi do t kheo ny dng cng, cng khng phi t kheo ny bo (ngi khc) dng cng. Nhng v t kheo ny ny l con gi ca vua hay con gi i thn, hoc con gi ca trng gi giu c. H t tr v nh, cha m (h) hi: ai dy bo cho cc t kheo ny? p: - Cc i c ....dy bo cho chng ti. Nghe nh vy, cha m h pht tm hoan h nn em bn vt cng dng nh thc n ung, y phc, thuc, nga c cng dng cc i c y.

C t kheo ny v nh k rng cc i c tr gii, tinh tn, hc tp, nhn nhc, ging h tn qu. Nghe nh vy, cha m h cng tng thm s cng dng. Do hai s vic ny, cc i c c cng dng rt nhiu. Thy cc i c c nhiu li dng, nhm su t kheo bo vi t kheo ny rng chng ti cng c th dy bo cc t kheo ny. Nghe ni nh vy, cc t kheo ny n gp nhm su t kheo cu thnh gio gii. Sau khi thuyt php qua loa cho cc t kheo ny, nhm su t kheo li ni nhiu v cc vic th gian nh quc gia, chnh tr, mt ma, trng ma, thnh ph, lng xm. y chnh l nhng li ni v ba ng c. Th nn trong lut ni rng t kheo no tm php th c th dy bo t kheo ny. Tm php y l: 1. Tr gii. 2. H tr gii bn Ba la mc xoa. 3. y oai nghi. 4. Thy s hi trong ti li nh nht. 5. Kin tr. 6. Hc rng. 7. Hc rng vng chc. 8. Thuyt php r rng trc, sau, gia u ton thin, thun nht thanh bch, y phm hnh, chnh kin khng sai lm, tng thng sut gii bn hai b tng, thng sut vn v ngha, m thanh lu lot, c t kheo ny cung knh tn trng, kho lo ty thun thuyt php. Tr gii ngha l thn lun c gii, hoc ni l gi gii khng phm. H tr thn, ming, khng phm gii, hoc ni thc hnh php v thng, hoc ni gi y gii php Ba la mc xoa, gi l gn gi h tr. y oai nghi: khng sinh hot t mng, khng i n nm ch nh dm n, gi ga, cha ny, nh c thiu n, hong mn, cng khng n nh n Pht t c tn tm. y gi l y oai nghi.

Thy s hi trong ti li nh nht: thy ti li nh nh thy rn c ln, y gi l s hi. Kin tr khng phm: khng thi tm trong vic tr gii. Hc rng: hiu r mt b A Hm cho n hai b. Vng chc: hiu r vng vng v A Hm khng qun mt. Gi l hc rng vng chc. u, gia, cui u hon thin. Php s ni: ni r ngha ny trong phm B la mn T lan nh. Vn ngha r rng, thuyt ging khng nhm ln, ln xn cho ngi. m thanh lu lot: ngn t thng sut, khng b ngp ngng ngng nghu. c thng sut cn thn: tng thng sut gii bn hai b tng vo b tt mi na thng, bit r su ngy trai gii c th thuyt php cho ngi . Nu tng mt n hai A Hm th cng bit r, khng b tr ngi, bit r php thin nh ca sa mn, cho n qu A La Hn cng bit r khng tr ngi, hai mi tui h, c th cho ngi th gii c tc. Php s ni: - Ti sao khng ni bit v A T m? p: - Nu (v y) bit c A T m th rt tt. Nu l ngi bnh thng ch bit v lut v kinh th cng c dy bo (ny chng). m thanh lu lot, ngi n thch nghe. Hi: - Ti sao dng m thanh lu lot dy bo t kheo ny? p: - Phn nhiu, ngi n a thch m thanh, sau mi chu nghe php. c t kheo ny knh trng: t kheo ny c o c, c t kheo ny qu trng, khng lm nhim ba chng. Ti sao ni (ngi no) lm nhim ba chng th khng c dy bo ny? Nu (ngi y) dy bo th v ny kia thy s khng knh trng.

hai mi tui (h): nu hai mi tui h th tr php kin c, t b thoi ha v tui tr bng bt d b thoi ha. Do , (lut) quy nh hai mi tui h mi c dy bo t kheo ny. Qut dn phng x, ri nc: s d qut dn, ri nc, b tr nc v t kheo t xa n, cn phi cung cp ging chiu, nc ung. Nu khng c chiu th tri c. Nu t kheo thuyt php cho ny, phi c mt ngi bn, khng c thuyt php trong phng. Ngoi ng, t kheo ny gp t kheo, xa th chp tay cho, gn th nh l... Nu gp nn vua hay ng m t cng phi cho hi. An c ma h, ch c an c cch cha t kheo na do tun, khng c xa hn. Nu th ch thnh t kheo ny an c ma h, m khng c t kheo y ch an c, nn t kheo ny mun ra i, th ch ni rng xin s c hy li, t s thnh t kheo n. Nu h thnh cha c, n hu an c m c t kheo n th c li (an c). Nu h thnh khng c t kheo th phi ra i. Nu trn ng i c tai nn n tnh mng, n phm hnh, khng c t kheo th cng c an c, khng phm. Bt u an c th c t kheo, sau khi kit (gii) an c xong, t kheo c vic nn ra i, hoc thi tu, hoc bnh nng, t kheo ny khng bit, sau mi bit th vn gi an c nh c, khng di chuyn ch , v ti. Sau khi an c xong, khng c t kheo th khng c t t, phi tm t kheo. C mi na thng phi n gia i tng cu thnh hai php, l: 1. Hi ngy b tt. 2. Thnh gio gii.

Php s ni: - Ti sao c Nh Lai n cn cn dn cc t kheo ny? Ti v t kheo ny l ngi n nn cn tnh chm chp. By gi, i chng t kheo ny u i n ch ca t kheo tng th gio gii. Do , mi ngi ch trch t kheo ny v n tha vi t kheo, t kheo bch Pht. Nhn , c Pht ch nh: t nay v sau khng c nhiu t kheo ny n thnh gio gii, cho php c nm ngi. Nm ngi cng b ch trch, Pht dy rng cho php hai, ba ngi n. Chng t kheo ny phi tc php yt ma sai hai hay ba ngi n gia i tng cu gio gii. n nh t kheo A lan nh cng phi gio gii t kheo ny. Gio gii nh th no? Nn hn trc, ti di gc cy hoc trong nh khch. n k hn m t kheo ny khng n th b ti t-ct-la. Nu t kheo khng n ng gi hn, ni hn cng phm t-ct-la. T kheo ny t t vo ngy mi bn. T kheo tng t t vo ngy mi lm. Nu t kheo ny thnh thuyt ging m khng thuyt v php bt knh, li thuyt v php khc trc, t kheo y phm t-ct-la. Sau khi thuyt tm knh php xong, thuyt qua php khc, khng phm. Vn p nhng chuyn khc, khng phm. Nu ni cho ngi khc m t kheo ny cng nghe, khng phm. Ni cho thc xoa ma na, sa di ny, khng phm. Php s ni: - Cc cu vn khc d hiu, khng cn gii thch (Ovdasikkhpadam pathamam). y l ch ti, pht sanh t tm v ming, ba th. 23. (Tng khng sai, t n cha ny). T kheo no m tng khng sai, t n cha ny gio gii, phm Ba-dt.

Ch Gii Lut Thin Kin - Quyn 15 -ooOoo-

Quyn th mi su
Xin ni v ngun gc ca Bn- (Panthata). Bn-, Hn dch l sinh bn ng. Ti sao? M ca Bn- vn l con gi i trng gi. Ch c mt c gi ny nn trng gi xy lu by tng v c gi vi con mt ngi n t phc v. Ngi (con) n t ln ln t thng cng c gi ny. C ta bn tnh cng chng trai kia rng em cng anh trn sang nc khc. c hi ba ln n nh vy, chng trai p rng khng th i c. C gi bo: Nu chng khng i, khi cha m bit chuyn s git anh. Chng n t p: Nu i n x khc, ti ngho khng tin ca, lm sao sinh sng? C gi bo rng anh i theo em, em s trm ly vt bu v cng nhau trn i. Chng trai p: Nh vy th ti cng i. Hng ngy, c gi trm ly vt bu, cng chng trai n t em du bn ngoi. Sau khi tnh s lng cho hai ngi, c gi sai chng trai ra ngoi trc v hn gi gp nhau. C gi gi trang t n, ph kha ca i ra ngoi v cng ngi n t i tht xa n tn nc khc. Sau khi c tr n nh, trong mt hai nm, c ta c thai. Khi sp sinh n, c suy ngh rng nu ta y, khi sinh khng ai gip . Ngh n m nn mun tr v nh, c ta bn tnh vi chng rng: khi em sinh , ch c m em mi gip chm sc c nn em mun v nh, anh c i khng?

Ngi chng p: - Khng v c. Chng ta trn i lm sao v c, cha m chc git chng ta. V bo chng: - Theo php ngi n, tuy gin d nhng khng c git con, vy nn tr v. Ngi chng p: - Nu khng git em, tt s git anh, vy khng nn i. Khi ngi chng vo ni ly ci, ngi v ng ca b i. V nh, khng thy v, ngi chng hi hng xm: - C thy v ti khng? p: - V ng i ri. Nghe ni, ngi chng vi i theo, na ng gp v sinh mt b trai. Ngi chng bo: - Em v sp sinh nn i v nh, nay sinh xong vy cn g phi v. Nghe ni vy, ngi v xu h vi cha m nn cng chng tr v nh chm sc gia nh. Sau khng bao lu, ngi v li mang thai, khi sp sinh, v nh m nn ngi v li trn v nh v na ng li sinh thm mt b trai. Theo tm v, n na ng gp nhau, c hai cng tr v. V c sinh bn ng i nn hai a b c tn l Bn- anh v Bn- em. Khi cng bn b chi a, c hai anh em c sc rt mnh, nh cc bn nn b chng mng rng cc ngi khng c b con thn thch, c n x ny, ti sao li nh ta? Nghe li trch mng ny, c b khc lc chy v hi m rng nhng ngi khc u c b con thn thuc, ti sao ring chng con chng c. Thy m im lng khng p, ngi con khc lc khng chu n ung. Thy con khng n, khc lc nh vy, ngi m thng xt hai con nn bo rng m l con gi ca trng gi giu c nc...y. Cha con l gia n ca trng gi c a n phc v cho ta. M thng yu cha con khng th xa la nn cng nhau trn n y v sinh ra con.

Nghe m ni xong, anh em tha vi m: - Hy cho chng con tr v nh ngoi, khng th sng y na. Khng c m ng , hai con c khc lc mi, ngi m bn vi chng: hai tr khc lc mi, khng chu y, chng ta bit lm sao, hy a chng tr v nh ngoi. Chng p: - c. Cng nhau tr v, c v chng v con u ng trc ca nh ngoi. Thy gia nhn i ra, h bo rng ngi hy vo trong tha vi trng gi rng con gi trng gi em chng con v v ang ngoi ca. Nghe ni, cha m p rng hy cho hai a tr vo, ngi khng cn gp chng ta. Sau khi cho hai chu vo nh, tm ra sch bng nc thm, mc y phc trang sc p , trng gi bng hai b trai t trn hai i v hi rng m chu ni y sinh sng nh th no, khng b ngho thiu ch? Hai tr p: - Cha m con ni y rt ngho nn, bn ci sinh sng. Nghe nh vy, b ngoi sinh lng thng, lin m kho ly y ti vng, sai ngi a cho con gi v bo rng con hy hai chu li cho ta nui dng. Con hy em s vng ny tr v ch c, kho t sinh sng, khng cn phi gp ta na. Khi a b khn ln, c ng b ci v cho. Lc lm chung, ng b em ht ti sn giao cho hai chu ri qua i. By gi, c Pht ang thuyt php cho bn chng, Ma-ha Bn- (ngi anh) cng n nghe Pht thuyt php. Sau khi nghe php, v ny a mun xut gia nn v nh bn vi em rng anh mun xut gia nn em ht gia nghip giao li cho em. Nghe anh ni, ngi em rt bun ru, tha rng: - Em ang c n khng ni nng ta, nu anh b em i xut gia, lm sao em sng ni?

c ngi em ba ln cu xin nh vy nhng ngi anh vn quyt tm khng thay i nh, em ht gia nghip cho em ri i xut gia. Sau khi xut gia khng bao lu, ngi anh chng qu A-la-hn. Sau mt thi gian di, ngi em suy ngh: anh ta xut gia, giao li gia nghip cho ta nh ngi i ma ra, lm sao ta cn tham lam nhn ly! Do nhm chn cuc i, ngi em n gp anh xin xut gia. c ngi anh cho xut gia, dy mt bi k, 4 thng nhng ngi em khng thuc, qun u mt ui. Ma-ha Bn- (Mahpanthaka) suy ngh: - Ngi ny khng c duyn vi Pht php, nn ui v nh. Sau khi bo vi Chu-la Bn- (Clapanthaka - Bn- em, Cla = Chula, Chu-li: nh, em) rng em cn tnh ti tm (hy v nh), ngi anh ko ca sa, ui em ra khi ca. ng ca khc lc, ngi em khng mun v nh. Vi thin nhn xem xt chng sanh, Th Tn thy Chu-la Bn- c nhn duyn ha c nn Ngi n ni v hi rng: - Ti sao ng khc y? p: - Tha Th Tn, t cht con ti tm, tng mt bi k bn thng khng thuc. Thy con ti tm nn Ma-ha Bn-, anh con ui con ra khi cha. Pht bo rng: - ng khc v bun ru. Ta s dy cho ng. Php s ni rng: - Ma-ha Bn- sao li khng thy c nhn duyn c o ca ngi em m li ui v y v? p: - Chu-la Bn- khng th do Thanh Vn c, ch c Pht mi c. Do , ngi anh ui v kia v. Sau khi an i v kia, Th Tn a mt ming vi trng cho Chu-la Bn- v bo rng ng hy cm tm vi ny hng v mt tri phi ln (Xem Ch gii Php c 25) v c thm: y cht bn ra, y cht bn ra.

Sau khi dy nh vy, c Pht i vo lng xm th thc do m T X Kh (Visakha) thnh. n ni, qun st bit Chu-la Bn- sp ng o, c Pht ni k: Bc tch tnh hoan h Thy php c an lc Sng khng gin, rt vui Khng lm hi chng sanh Th gian khng dc lc Thot ly khi i dc Ai dp c ng mn L an lc bc nht. T xa, nghe bi k ny, Chu-la Bn- chng qu A La Hn. Hi: - C t kheo no n cha ni thuyt v tm knh php m b phm ba (ti) Ba-dt- khng? p: - C, vi nhng yu t: 1. Tng khng sai. 2. n cha t kheo ni. 3. Cho n chiu ti. l ba (ti) Ba-dt-. n cha t kheo ni nhng thuyt php khc (vi tm knh php), phm mt Ba-dt-, hai t-ct-la. Ti sao? 1. Tng khng sai. 2. n cha t kheo ni. y l hai ti t-ct-la. n chiu ti, phm mt Ba-dt-. B t a, Tam Vn t a, Kin t a, Cu Ca L Ca, Ca Lu X (Devadatta, Sammuddadatta, Khamdadeviyputta, Kiklika, Katamorakatissaka) tn thn l cao danh hiu ca h.

n chng ring: n chng ring c hai trng hp: 1. c thnh 2. Kht thc - Th no l n chng ring? C mt nam Pht t n gp bn t kheo em thc n chnh mi thnh t kheo rng xin i c nhn cho. y gi l (do) thnh thnh ra n chng ring. Th thnh cng mt ln: hoc vo ngy mai hoc ngy mt, h nhn cng mt ln, cng n mt ch (tng nhm 4 t kheo) th thnh n chng ring, c bn ngi u b ti. Sau khi th thnh cng mt ln, mi ngi t n nh th ch, v cng th thnh mt ln, li tr v n tng ch ring, b ti nh trn. Php s ni: Ti sao? V cng nhn thc n mt ln. Nhn li thnh mt ln, n ring, nhn ring, n ring th khng b ti. (Nhn) thnh ring, i ring, li cng n nh th ch th nhn mt ln, b ti; y gi l th thnh b ti. Th no l b ti t kht thc? C bn t kheo kht thc, ngi ngi, ngi ng, thy cn s nam nn ni vi v y rng hy cho bn ngi chng ti thc n; hoc tng ngi ni hy cho ti thc n... cng nh vy; hoc cng nhau b i, hoc i tng ngi, v cng th nhn thc n mt ln nn b ti. y gi l b ti t kht thc. Bnh: Chn b vt thng c ct t lt vo, khng th i c, c nhn n ring chng. y gi l bnh. Khi lm y: c vi lm y, hoc ct lm y, gi l khi lm y...cho n kt nt y. i b: ti thiu l na do tun, i thuyn cng vy. Khi i km, gp khi khng thc n cho bn ngi th gi l giai on rt i km. Sa mn th thc: sa mn cng gio php hoc sa mn ngoi o.

C nm trng hp c n chng ring, khng phm: 1. Khng thnh bn v. 2. Kht thc bn v. 3. bn v (nhng c ngi) cha th gii c tc. 4. (Mt) bt c bn v. 5. Bnh nhn bn v. Phn 4, 5 ny s gii rng. Th no l khng thnh bn v? - C th ch thnh bn v. Mt v bit nhng khng n nh th ch, th ch hi rng thng ta n khng? Ba t kheo kia p: khng n. Sp dn n, th ch thy mt t kheo (khc n) lin mi vo lun. C bn v cng n, khng phm. y gi l khng thnh bn. Ti sao khng phm ti? V c mt v khng c thnh (trc). Th no l kht thc bn? - Ba v th thnh, mt v kht thc khng th thnh, th nn khng b ti. Sa di bn: thnh ba o nhn v mt v Sa di, khng phm. Th no l bt bn? Thnh ba o nhn v mt bt cho t kheo n, khng phm . Ngi bnh bn v: thnh ba o nhn v mt t kheo bnh, thnh bn v, khng phm. Thnh bn v, c mt v t kheo hiu bit lut. H mun cng n nhng s phm ti nn to ra phng tin: Khi th ch dn thc th che bt li khng nhn. Th ch hi: - Ti sao khng nhn?

p: - Hy dng cho ba v kia. ti mun ch nguyn. Sau khi ba t kheo kia n xong, v cn li n sau khng phm. Nu thnh dng cm, n nh dng tht th cng phm (v ni trc mn n).Mi n dng cm, n th dng cho, khng phm. Nu c th ch mun dng cm n tng, sai ngi n cha thnh tng rng xin qu ngi nhn dng cm ca chng con. Trong tng c v t kheo hiu bit lut, suy ngh: trong tng ny c nhiu v hnh php u , s gi li khng hiu php nn mi thnh nh vy. Do v ny p: - Sng mai s bit. (Hm sau) s gi li n, vn nh trc, khng bit dng li ng php thnh tng. V t kheo bit php p: - Ngy mai s bit. V c nh vy ko di n na thng m h vn khng bit cch, t kheo bit php bo h: nu th ch thnh tng nh vy, ch mi c sa di ch khng mi c i tng. S gi ni: - Cc i c cng nhn li thnh nh khc, v sao lc ny khng nhn li thnh ca con? p: - Chng phi khng nhn li thnh nhng v ng khng bit cch thnh (ng php), ch cn ni thnh tng ch khng c ni dng cm, lng kh, c, tht v.v... Ch cn ni thnh tng, t kheo c php nhn li, khng phm. Nu dy bo nh vy m s gi vn khng bit cch ni th nn bo rng ng v i (v s h him khch). Sng mai, chng tng vo thn xm kht thc.Khi i n nh th ch thnh y, th thc khng phm.

Ht phn gii thch gii n chng ring. y l gii ch nh, pht sinh t thn tm. (Ganaphojanasikkhpa-dam dutiyam). 33. n nhiu ln n nhiu ln: nu t kheo nhn thnh ri, th ch y cha n, t kheo s qu ng, e th ch khng n nn vo lng xm kht thc. Sau khi kht thc, thy th ch thnh kia n, t kheo khng n (thc n kht thc). Th ch y hi: - i c, ti sao khng n? T kheo p: - V nhn li thnh ca th ch nn khng c n. Th ch ni: - Ngi c dng. Nu h ni nh vy, t kheo n, khng phm. Nu c nhiu th ch cng thnh mt ln, n nh vy khng phm. Ht phn gii thch gii n nhiu ln. y l ch ti, pht sinh t thn v tm (Paramparabhotanasikkhpa-dam tatiyam). 34. Lng thc dng i ng i vi lng thc dng i ng ca c du v nh chng hay ca khch bun, nu nhn mt bt th tu n hay cho ngi khc. Nu nhn hai bt th mt bt cho mnh dng, mt bt dng cho t kheo tng. Nu nhn ba bt th mt bt cho mnh dng, hai bt dng cho t kheo tng. Khng c em cho ngi th tc quen bit, hoc b con. Nu c th ch thnh dng cng v c nhn tu th cng khng c nhn qu ba bt. Php s ni: Cc cu khc d hiu, y l ch ti, pht sinh t thn v tm, khng th v khng bit m thot ti. Ht phn gii thch gii lng thc i ng (dnh cho) c du v nh chng (v khch bun) (Kmamtusikkhpa-dam catuttham). 35. Nm loi thc n chnh

Cm bng go la canh, go la t, go la t, go la canh , go la mch. Cho nu bng go ca nm lai lu ny, va ly ra khi ni, v (vo cho y) thnh ch th khng c n. i vi cho nu bng go vi rau th cng vy. t cm ha vi nhiu nc, khi n, thay i oai nghi th phi lm php d thc. i vi cho tht nu bng go cng vi c hay tht (khi n xong) nu thy (ht cho) ln nh ht ci th phi lm php d thc. i vi thc n nu bng cc loi c, r, c, tri cy th khng cn lm php d thc. Cm kh: cm kh bng go la tc, la canh, la mch, em phi nng cho kh. Nu cm kh bng u hay bng tri cy th khng cn lm php d thc. Lng kh: lm bng go canh, go tc, go mch, n xong phi lm php d thc. Lng kh c hai lai: 1. Lng kh ri. 2. Lng kh tm mt ng v lm thnh bnh. Go xu nt vn: (cm bng) go ny khng cn lm php d thc. i vi thc n ngoi lng kh, ng cc, go th khng cn lm php d thc. ang n nm mn thc n chnh, trong tay hay trong bt ang c thc n, c ngi mang thc n n, trong tm tay ca mnh,nhng ngn, ri oai nghi, th phi lm php d thc (nu mun nhn thc n na). Ngoi tm tay ca mnh, ngn khng thnh ngn. Trong tm tay, thc n trong ming nut ht th ngn khng thnh ngn (?). Trong ming c cm, trong tm tay, ngn thnh ngn. i vi tht bt tnh, tt c thc n khng ng thc n, ngn khng thnh ngn. Ti sao? V bt tnh nn khng n c. Nu n tht bt tnh, trong tm tay, ngn khng thnh ngn.

Nu ngn cho ngi khc cng khng thnh ngn. Ti sao? V cn ngh s n na. Nu ang n, ngn cho ngi khc cng khng thnh ngn. Trong tm tay, cch thn trong phm vi hai khy tay ri, ngn thnh ngn; ngoi phm vi hai khy tay ri, ngn khng thnh ngn. Nu h em thc n n v di t, trong mt tm tay, khng dng cho t kheo, ngn khng thnh ngn. Nu tay ca tnh nhn nm vo thc n th ngn thnh ngn. Nu h dng thc n cho t kheo khc m (t kheo ny) cho rng h dng cho mnh, ngn khng thnh ngn. Ngn c hai trng hp: 1. Ngn bng thn 2. Ngn bng ming. Th no l ngn bng thn? - Nu ly tay ngn li hay lc u, hoc dng tay che ming bt li. Ngn c ngha l ni thi ( ri) khng nhn na. Nu h nu canh c tht vi rau m ni rng xin ngi nhn canh rau th ngn khng thnh ngn. Nu h ni xin ngi nhn canh tht th ngn thnh ngn. Mn chnh v mn ph nu chung thnh cho, nu ni dng bng tn mn chnh th ngn thnh ngn. Nu ni tn mn ph th ngn khng thnh ngn. Oai nghi ang i: tr trng hp i thuyn, xe c th khng phm. Thc n tha ca bnh nhn: hoc thc n cn tha hoc cha n (khng n na) cng c. Ht phn gii thch v gii (ngn) thc n tha (Pathama pavranasikkhpadam pancamam). y l ti do ch nh, pht sinh t thn ming.

37. Cc loi cy c i vi tt c cc loi cy c, t kheo khng c ty tin n. C loi r, cnh, hoa, tri c dng lm thuc trn i. C loi cy c c dng ton thn lm thc n vo ba chnh. C loi tri cy c dng rut n vo ba chnh. Phn cn li l thuc dng trn i. C loi cy c dng ton thn vo thuc trn i. Ht phn gii gii n phi thi. (Viklabhojanasikkhpadam sattamam). 39. Xin thc n ngon Nu xin thc n ngon nh sa, b, c, tht th b ti Ba-dt-. Xin cc mn n khc, phm t-ct-la. Xin cho ngi bnh th khng phm. Ht phn gii thch xin thc n ngon (Panitabhojinasikkhpadam navamam). 40. Tr nc v tm xa rng Nu ch thin, qu thn, sc sanh hay chim dng thc n, u thnh (php) th nhn. Nu u (h) i thc n, hay vai ang vc thc n m dng cho t kheo, bo t kheo t ly th khng thnh th. Nu h ci ngi xung,(thc n) ri vo tay t kheo th thnh th. Nu n gnh di cho n hai mi tm, hai u treo thc n, tnh nhn cng gnh vo, dng cho t kheo, ch th c mt u, cn u kia khng thnh th. Nu kht thc gp lc ma gi, bn t ri vo bt, t kheo nn suy ngh rng kht thc cho sa di. Sau khi c thc n, v y bo vi sa di rng ta ang kht thc, gp phi ma gi, bn t ri vo bt, khng thnh th nn kht thc cho ng, by gi a cho ng. Sau khi nhn ly, sa di ni vi t kheo rng y l thc n ca sa di, nay dng cho i c. Dng nh vy th c th, khng phm.

Nu t kheo tay ang cm bt, khi n bng dng bun ng, c ngi em thc n t vo bt, t kheo khng bit, khng thnh th. Nu t kheo sp th thc m ng, ngi khc em thc n t vo bt, thnh th.Ti sao vy? V c th thc n. Nu (trong thc n) c t ct ln, ly ra c, n khng phm. Nu bi t qu nh ri vo bt, khng th ly ra c, nn bo ngi khc st ra. Nu hai ngi cng n chung, ngi dng thc n n v ny, thc n d ri vo bt t kheo kia, thnh th. Khi n, m hi trn u, c chy xung ri vo bt, cn phi th li. Nu cnh tay c m hi chy vo bn tay, khng cn th li. (Thc n) b nm xung t, di chuyn ri vo tay t kheo, thnh th. Tnh nhn trn cy, dng dy ct tri cy dng cho t kheo, khng thnh th. Ngi no c tay di, cho n mi do tun, st thc n cho t kheo, thnh th. T kheo bnh, sa di hay tnh nhn bng t kheo i kim tri cy, t kheo (phi) xin li ca tnh nhn. Tnh nhn ly c tri ri, tay cm tri a vo thn mnh, sau a sang cho t kheo, thnh th. V tri nng nng, khi i t kheo cm nhnh cy c tri che nng, sau thy trong nhnh c tri, khng c ng n, nn bo sa di hi tri ra ri dng cho t kheo, c nhn. Thuyn hay xe ch thc n, t kheo cho chng thuyn, ko xe c thc n, c n, v ti.

Nhiu t kheo cng i, ch c mt sa di nh, cc t kheo u t mang lng thc theo. n gi n, mi ngi t phn phn n ra. Sau khi c phn cho, sa di ni t kheo rng nay em phn sa di dng n i cho i c. Sau khi i, li em phn i dng cho thng ta th hai i. c ri, li em dng i cho thng ta th ba. Tun t i nh vy cho n c chng. n nh vy th v ti. Nu sa di khng bit php ny th t kheo t em thc n i cho sa di. Sau khi thng ta th nht i, thng ta th hai li i cho sa di. Sau khi thng ta th hai i, thng ta th ba li i cho sa di, tun t nh vy n c chng c i thc n ( n) m khng b phm. Tip xc vi thc n cng ng qua m: Nu t kheo vc go i, sa di cn nh khng th nu thc n th t kheo c t lm ch tr khng c nhm la, bo sa di nhm la. Sai khi thc n chn, chia phn, theo nh trc i thc n, khng phm. Khi t nu, nu thc n si vt ra, t kheo (khng c) thi, quy bng vt, u phm t-ct-la. Nu nn thc n ra cha khi yt hu, nut li khng phm. Nu thc n nn ra khi yt hu, li nut tr li vo trong yt hu, phm Ba-dt-. Nu th gng sng, sau ny mm, php th khng mt. Nu sau khi ha tnh, sau li mc mm nn tc tnh li phn mm mc, n phn khng phi mm (khng cn tc tnh li) v ti. Mui th, sau chy thnh nc, khng mt php th. Nu b bnh gp, c ly phn, nc tiu, tro, t lm thuc ung. Nu khng c tro, c cht cy t ly tro. Bnh gp th no? Nh b c au n do rn cn... Php s ni rng cc cu vn khc d hiu. y l ch ti, pht sinh t thn, ming (Dantaponasikkhpadam dasamam). 43. Gii ngi trong nh c hai ngi ang n (ang giao phi):

gii r trong hai php bt nh (Sabhojanasikkhpadam tatiyam). 44. Cng ngi n ngi ni trng tri mt mnh Hai ngi ngi chung mt ging (gh) cng ni chuyn, cng hiu nhau, gn nhau trong tm tay, phm Ba-dt-. Ni chuyn nhng khng hiu, gn trong tm tay nhau, phm ti t-ct-la 47. Dng khc mc ch Thch Ma Nam (Mhnma) l em con ch vi Pht, sinh trc Pht mt thng, c T Hon o. Nu th ch dng thuc th nn dng nh thuc ch khng c nn dng nh thc n. H cho du m xin b, phm tct-la (Mahnmasikkhpadam sattamam). 48. Cc loi lnh Lnh voi: trn voi c bn ngi, di c tm ngi, gi l lnh voi. Lnh nga: mt ngi trn nga, hai ngi di nga gi l lnh nga. Lnh xe: bn ngi i theo mt xe gi l lnh xe. Lnh b: bn ngi i theo nhau gi l lnh b (Uyyuttasensikkhpadam atthamam). 51. Dng ru em ru nu vo thc n hay lm thuc m c mi ru, v ru, phm t-ct-la. Nu khng c mi ru, v ru th c n (Surpnasikkhpadam pathamam). 53. Gin trong nc Gin trong nc su t (u) bp chn tr xung, phm Ba Dt D. Nu lc thuyn gin nc th phm t-ct-la

(Hassadhammasikkhpadam tatiyam). 58. Dng y khng im tnh Mu xanh: hoc xanh mu ten ng, hoc mu lam, mu mc lan (xanh l cy m en) mu bn lm du (im tnh trn y). Dng ba loi mu ny im tnh, du nh nht l nh ht m ln. Nu dng y khng im tnh th phm Ba-dt- (Dubbannakaranasikkhpadam pancamam). 62. Dng nc c trng T kheo no bit nc c trng m vn ung, x dng..., ung mt hi l mt ti Ba-dt-. Bit nc c trng m cho vo la, nc nng th cng vy. Ht phn gii v gii dng nc c trng (Sappanakasikkhp-adam dutiyam). 64. Che du ti ca ngi khc T kheo no bit t kheo khc phm ti nng v che du cho, t kheo th hai li che du na, nh vy cho n trm ngn v cng che du u phm Ba-dt-. y l tnh ti, pht sinh t thn tm. Ht phn gii thch gii che du ti ca ngi khc (Dutthullasikkhpadam catuttham). 65. Tui th c tc gii i vi ngi cha hai mi tui mun th gii c tc, hy cho tnh thm s thng trong thai, thng nhun, s (ngy d ngoi) 14 ngy b tt (hng thng) m y 20 tui th cho th gii c tc (Unavsativasikkh pancamam). 66 + 67. i chung ng

Cng vi bn cp (thu) mu tnh i chung ng; y l ch ti. Cng t kheo ny mu tnh i chung ng, y l ch ti. Trong lut ni r Theyyasat-thasikkhpadam chattham). 68. Xoa bp vut ve vi ph n A Lt Tht (Arittha) c t kin (cho rng) xoa bp vut ve ch mm mi (nhau vi dm) khng ngn ngi ng sinh thin, khng ngn ngi ng gii thot. Do pht sinh t kin ny nn A Lt Tht ni rng Tu Hon, T Hm c v cng khng chng ngi Thnh o. V ny pht biu: Xoa bp vut ve ch mm mi cng khng ngn tr Thnh o bng cch em vic ny so snh vi vic khc mt cch ch quan vi l lun rng nu ni xoa bp vut ve lm ngn tr Thnh o th tt c mn, nm, gi cng mm mi vy ti sao ch ni rng s xoa bp vut ve vi ph n lm ngn chn Thnh o? Ht phn gii thch gii t kin ca A Lt Tht (Aritthasikkhpadam atthamam). 71 & 72. Ch bai gii lut Ngi no hc lut, c nm c, su c, by c, tm c, chn c, mi c, mi mt c. Nm c l: 1. T thn gi gii. 2. Chm dt c s nghi ng cho ngi. 3. Vo gia mi ngi vn khng s. 4. K on th phi hng phc. 5. Lm chnh php tn ti lu di. Th no l t thn gi gii? Gi gii thanh tnh, khng c st m, lng chy. Lut s c 6 php bt (nu lm th ) phm ti: 1. Bt v th (n). 2. V tri. 3. Bt h nghi.

4. Bt tnh ni tnh. 5. Tnh ni bt tnh. 6. Bt hn m. Bt v th ngha l bit m vn c lm, gi l v th. Nh trong lut ni rng bit m vn c lm th b ti, v bit m che du, i n ch khng c n, gi l v th. V tri ngha l ngi ny khng bit gii tng nn h mun lm th lm, gi l khng bit (v tri) m vn b ti. H nghi b ti ngha l mun lm tm c h nghi nhng vn lm, gi l h nghi b ti. Th no l bt tnh ni tnh? i vi tht gu bt tnh li ni l tht heo (tnh) n c. y gi l bt tnh ni tnh. Ni tht cp l tht nai, n phi thi ni n ng thi, gi l bt tnh ni tnh. Th no l tnh ni bt tnh? Tht l tht nai m tng l tht cp (c) n v.v... cho n ng thi li ni l phi thi m n. y gi l tnh ni bt tnh. Th no l hn m? Ng chung vi ngi cha th gii c tc qu hai m m khng bit. y gi l hn m b ti.C trng hp hn m khng bit thi v phi thi, ng la y cng khng bit. y gi l hn m. Th no l chm dt s nghi ng cho ngi khc? C t kheo phm ti, h nghi khng t xc quyt c. Nu h n tha hi th bit cch y theo lut m phn quyt cho h. y gi l chm dt s nghi ng cho ngi. Th no l khng s khi vo gia mi ngi? V hiu bit lut nn lm ng theo s vic. y gi l vo gia mi ngi m khng s. Th no l k on th phi hng phc? Nh i vi mi iu phi php do cc v Ly Xa by ra, c th y theo lut m tr dit. y gi l k on th phi hng phc. Th no l lm cho chnh php c tn ti lu di? - Mt l t thn sng theo php.

- Hai l c th lm cho ngi khc c php. Nh c php nn chnh tm gi lut. Nh gi lut nn nhp thin nh. Nh thin nh nn c o qu. y gi l lm cho chnh php c tn ti lu di. Nh trong lut c ni: c Pht bo A Nan rng sau khi Ta dit , lut l thy ca ng. y gi l lm cho chnh php tn ti lu di. Ti th gian, ti thiu cn c nm t kheo hiu lut th c th lm cho chnh php c tn ti lu di. Ti Trung thin Trc, nu Pht php b tiu dit th ti vng bin a c th gii vi nm ngi. Ti Trung thin Trc phi n mi ngi mi c cho ngi (khc) th gii c tc. y gi l lm cho chnh php c tn ti lu di. Nh vy cho n hai mi ngi c php xut ti (tng tn). y gi l lm cho chnh php c tn ti lu di. Chnh php c tn ti lu di nh vo lut s nn gi l nm c ca s tr lut. Su c ca s tr lut l g? 1. Nm vng ba La Mc Xoa. 2. Bit B Tt. 3. Bit t t. 4. Bit php truyn gii c tc cho ngi. 5. Nhn y ch cho ngi khc. 6. c nui Sa di. y l su c. Th no l nm vng Ba La Mc Xoa? 1.Bit b tt vo ngy 14. 2. bit b tt vo ngy 15. 3. ha hp b tt. 4. tng b tt, chng b tt. 6. mt ngi b tt. 7. thuyt Ba La Mc Xoa b tt. 8. tnh b tt. 9. sc (lnh) b tt. y gi l chn trng hp b tt m lut s phi bit. C chn trng hp t t:

1. T t ngy 14. 2. T t ngy 15. 3. Ho hp t t. 4. Tng t t. 5. Chng t t. 6. Mt ngi t t. 7. T t vi ba li ni. 8. T t vi hai li ni. 9. T t vi tui bng nhau (ng tu t t). y l nhng iu lut s phi bit. Chng tng c bn php: 1. Bch tng. 2. Bch yt ma. 3. Bch nh yt ma. 4. Bch t yt ma. Bn php ny l s hiu bit ca lut s, chng phi Tu a La s (kinh s) v A T m s (lun s) bit c. V no khng hiu bit lut, ch bit kinh v lun th khng c sa di, khng c lm y ch cho ngi khc. C nm c v su trn th tr thnh v lut s mi mt c. Nh lut s tr lut nn Pht php tr th c nm ngn nm. Do , c nhiu t kheo n hc lut vi u Ba Ly. Ti sao hc lut c tng gii ngha? Ngha l hc nhng phn vn vt chi tit trong lut (Sahadhammika-misikkh padam patthama). T hai php bt nh cho n cc php cn phi hc gi l chi tit. Nu hng n i t kheo m ch bai gii th phm Ba-dt-. Nu ch bai gii vi ngi cha th gii c tc, phm t-ct-la. Cc cu vn khc d hiu, khng cn phi gii thch. Ht phn gii thch gii ch bai gii lut (Vilekhanasikkhpa-dam dutiyam). y l tnh ti, pht sinh t thn ming. 73. (khng c)

-ooOoo74. nh (t kheo khc): Nhm su t kheo thng nh p nhm mi by t kheo v sai khin nhng h khng lm theo. Nu gin nh cho n (sp) cht, phm ti Badt-. Gin nh cho n v u, gy tay chn, phm ti Ba-dt-. Nu nh ngi cha th gii c tc cho n sc sanh, phm ti t-ct-la. Nu vi tm dm dc, nh ngi n, phm tng tn. Nu gp phi cp, si, s t cho n tai nn v phm hnh, dng tay nh c thot, khng phm (Pahrasikkhpadam catuttham). 75. Da mun nh: Tay khng ng vo thn, ch a tay mun nh. Ht phn gii da nh mun nh (Talasattikasikkhpadadam pancamam). 78. Rnh nghe ln: (ln) nghe ch khut, l (nghe) cch vch hay n ch bng ti ( rnh nghe), mi bc i phm mi t-ct-la; n ch nghe c, phm Ba-dt. V mun t sa li nn n ln nghe, khng phm. y l tnh ti (Upassutisikkhpadam atthamam). 79. Hi hn

Gii v t kheo ng vi yt ma ca tng sau li hi hn. Khng gii thch (Kammapatibhanasikk-hpadam navamam). 80. B ra ngoi Tng ang hp gii quyt tng s cha xong, t im lng b ra ngoi. Khng gii thch (Chandamadatv gamanasikkhpadam dasamam). 81. i T kheo no, trc y hoan h ng (vi tng s ca tng) sau li ni rng cc t kheo xoay vt ca tng n cho thn hu ca mnh. Gii ny khng gii thch (Dabbasikkhpadam ekdasamam). 83. T kheo khng c vo cung vua c Pht bo A Nan rng: Vo cung vua c mi li. Mi li l g? - Khi vua cng phu nhn ang ngi chung mt ni, thy t kheo, phu nhn ci. Thy phu nhn, t kheo cng ci. Thy vy, vua sinh nghi ng rng t kheo ny s t thng vi phu nhn. y l li th nht. - c Pht bo A Nan rng vo cung vua li c li khc na. Nu vua cng th n trong cung giao hp v sau qun i nhng (ngi kia) sinh con th vua ni rng ta khng gn th n ny, sao li c con, ng l vic lm ca t kheo. y l li th hai. - c Pht bo A Nan rng li c li khc na. Nu trong cung b mt vt bu m tm kim khng ra th vua bo rng cn ngi no na, ng l t kheo ly. y l li th ba. - c Pht bo A Nan li c li khc na. Nu li ni kn trong cung vua lt ra ngoi th vua suy ngh rng ng l t kheo truyn ra bn ngoi. y l li th t. - c Pht bo A Nan rng li c li khc na. Nu vua y k ln xung lm nh, a k nh lm ln, (trong lc) khng ai c vo cung vua, (mi

ngi cho rng) chc l t kheo dy hnh ng y cho vua. y l li th nm. - (... li th su?) - c Pht bo A nan rng vo cung vua li c li lm khc na. Nu vua tc b a v ca trng gi v sai con thay th, mi ngi bt mn cho rng chc l t kheo ra vo vng cung, dy hnh ng y cho vua. y l li th by. - c Pht bo A Nan rng t kheo vo cung vua li c li khc. Nu vua sai khin binh s khng ng lc lm mi ngi bt mn, nn cho rng hnh ng y l do t kheo dy cho vua. y l li th tm. - Pht bo A Nan rng vo cung vua li c li khc na. Nu vua sai lui qun gia ng khng ng lc, lm mi ngi bt mn ni rng y l t kheo dy hnh ng y cho vua. y l li th chn. - c Pht bo A Nan rng vo cung vua li c li khc. Nu vua iu khin xe voi nga v trang sc bng vt qu, mi ngi bt mn v cho rng hnh ng ny l do t kheo dy cho vua. y l li th mi. Ht phn gii thch gii t kheo khng c vo cung vua (Rjanteparasikkhpadam pathamam). 84. Cm vt qu V Pht, tng m cm vt qu ln, phm ti t-ct-la. Trong phng tng, trong tr x, gp vt bu b ri rt (nn) gi h. Khi i ch khc nn bo vi ngi bit php v s ti rng c ch n i nn tr li cho h. Nu lu m khng c ch n i, c php dng vo vic lm phng tng hay ao, ging nc, khng c em dng ring cho mnh. Nu sau mt thi gian lu, c ch n i, nn a h n v ch tng phng, ging nc (ni rng) y l vt ca th ch. H b th th tt, nu khng b th m mun ly li vt c ( mt) th t kheo nn vo lng xm, gp th ch c tn tm, ni rng vo ngy... thng... trong cha c nht c vt qu b ri, gi h lu nhng khng c ngi

n i nn dng lm phng tng, ao, ging nc. Nay, ch li n i vt c y, th ch c th em vt chuc li v dng cng cho chng tng khng? H chuc li dng cng cho chng tng th tt, nu khng ai c th chuc li b th th t kheo nn gio ha cu xin khp ni (gp li) tr li cho h. Ht phn gii thch gii cm vt qu (Rataanasikkhpadam dutiyam). y l ch ti pht sinh t thn nghip. 85. Gii i vo lng xm khng ng lc, khng gii thch (Viklegmappavesanasikkhpadam tatiyam). 86. Nm ging cao tt, khng gii thch (Mancasikkhpadam pancamam). 87. Gii lm nm ngi c m bng gn, khng gii thch (Tlonaddhasikkhpadam chattham). 88. Gii lm ng ng kim bng sng, khng gii thch (Scigharasikkhpadam catuttham). 89. Lm ta c di hai gang tay, rng mt gang tay ri (Pht). (Nu) lm thm mt gang tay l di thm su tc (Tu) phi ct b u (tha ra theo quy nh) (nh vy) c thm mt gang (tay Pht) l phi ct b bt ba cnh (ta c). Phn thm y l tnh theo gang tay ca c Nh Lai. Ht phn gii thch gii ta c (Nisdanasi-kkhpadam sattamam). 90. Gii v y che gh: Khng gii thch (Kandupaticchdisikkhpadam atthamam). 91. Gii v y tm ma: Khng gii thch (Vassikastikasikkhpadam navamam). -ooOooPhp Ba-la---X-Ni (Pathamaptidaniya). 1. Gii Ba la x Ni th nht khng gii thch.

2. Nu c hai v chng u c Tu Hon o th d c c trm lng vng cng em b th ht. V c o nn i vi ti sn h khng cn tham tic. Do b th thi qu nn gia nh tr nn ngho nn. V vy, c Pht ch gii (ny ngn ch tng) khng c nhn s cng dng ca h. -ooOooCc iu hc (Sekhiyavatta). Thi Sa (Sikkh) ngha l hc. Ca La Ny (Karanya) vic cn phi hc lm. Nu (di) bp chn ln (di) hay i m nh th c mc (y) thp xung. nc ra bt trong nh ngi i, nu nht ly ht cm b th cho chng sanh, nc cn tha li th khng phm. Nu em cm nt trn nc ( b th cho chng sanh) th khng phm. Khng c i tiu tin trong nc sch dng c. Khng phm: nc m ngi ta khng dng. - Trong nc bin. - Nc c th dng c nhng ni xa vng, khng c ngi s dng. Khng ng li v ct vt dng trong thp th Pht. Hai gii ny trong bn Phn (Pli) khng c. Ti v khi Pht cn ti th, cha c thp (th X li) Pht. Gii (bn) ny do Pht ch khi Ngi cn ti th nn khng th c gii ny. Do , i vi cc gii: 1- Mang dp da i vo thp th Pht. 2- Tay cm dp da vo thp th Pht. 3- Mang giy ng vo thp th Pht. 4- Tay cm giy ng vo thp th Pht. 5- Khing thy cht di thp th Pht. 6- Thiu thy cht di thp th Pht. 7- Thiu thy cht hng v thp th Pht. 8- Thiu thy cht bn cnh thp th Pht.

9- Mang y phc v ging ca ngi cht i qua thp th Pht. 10- i tiu tin di thp th Pht. 11- i tiu tin hng v thp th Pht. 12- i tiu tin quanh thp th Pht. 13- Mang tng Pht n ni i tiu tin. 14- Xa ch rng di thp th Pht. 15- Xa ch rng hng v thp th Pht. 16- Xa ch rng chung quanh thp th Pht. 17- Khc nh di thp Pht. 18- Khc nh hng v thp Pht. 19- Khc nh chung quanh thp Pht. 20- Dui chn hng v thp Pht. - An tr tng Pht phng di. Hai mi gii (ang lu truyn) trn, trong nguyn bn ch Phn khng c v khi c Th Tn cn ti th, khng c thp th Pht. By gi, c Pht qu trch nhm su t kheo rng ti sao (cc ng) di m thuyt php cho ngi trn. Pht bo cc t kheo rng ngy xa nc Ba La Ni, c mt c s tn l Xa Ba Gia (Chapaka). Ngi v c mang nn mun n xoi, bo vi chng rng em thm n xoi, anh hy tm cho em. Ngi chng p lc ny khng phi ma xoi, lm sao anh tm c? Ngi v ni: Nu anh khng tm c xoi th chc em s cht. Nghe v ni, ngi chng suy ngh rng ch c trong vn ca vua mi c xoi tri ma, ta hy n hi trm. Sau khi suy ngh tnh ton nh vy, vo ban m, ngi chng ln vo vn nh vua hi trm xoi. Cha hi c qu no th tri sng, khng th ra khi vn nn anh ta trn trn cy. By gi, cng B La Mn vo vn, vua mun n xoi. ang di thp, B La Mn thuyt php cho vua ang ngi trn ta cao.

ang np trn cy, ngi trm xoi suy ngh rng ta ang trm xoi, vic ny ng b cht. Nhn vic vua nghe B La Mn thuyt php, ta s c thot. Ta lm khng ng php m vua cng lm khng ng php, B La Mn cng lm khng ng php. Ti sao? Ta v ph n nn trm xoi ca vua. Nh vua cng kiu mn v thy ang ngi di m mnh trn cao nghe php. V tham li dng, B La Mn t di thp thuyt php cho vua ang trn cao. Ta cng vi vua v B La Mn u khng ng php, vy ta s c thot. Suy ngh xong, ngi ny xung khi cy, n trc vua v ni k: Ba ngi khng bit php Hai ngi khng thy php Ngi dy khng y php Ngi nghe khng hiu php V n cm go ngon V thc n ho hng Ch v n v ung Ti ni khng ng php (l ba) V danh li lm h Gia php ca cc v. Khi Ta (Pht) cn l phm phu, thy ngi di thuyt php cho ngi trn, cn ni h l phi php, hung chi l Ta ngy nay, t cc ngi t mnh bn di m thuyt php cho ngi trn cao. Ngi trm tri lc by gi l tin thn ca Ta. Ht phn cc php cc iu hc (Sekhiyavamnan nitthit). Cc php dit tranh ci s ging r trong phn Kin Ca sau (Bhikkhuvibhangavannan titthit). -ooOooGII T KHEO NI Gii xc chm: t lm vai tr xung, t u gi, ci ch tay tr ln, nu xc chm vut ve vo th phm Ba La Di.

T kheo ny vut ve t kheo, t kheo c cm gic thch th nhng thn khng c ng theo th khng b ti. Nu t kheo n vut ve t kheo ny, t kheo ny khng c ng thn theo nhng c cm gic thch th, ty theo ch tip xc m b ti. Ht phn bn gii Ba La Di sau. ---o0o--Nu t kheo ny bo ngi khc hy cng mnh i n ch quan v t kheo ny bo c s y rng ng hy ni l (ca mnh) trc. Nu c s ni l (ca h) th t kheo ny phm ti t-ct-la. Sau khi c s ni xong, t kheo ny li ni tip (v s vic kin tng) vi quan th t kheo ny phm Thu Lan Gi. Nu c s ni tip, t kheo ny thng l th phm tng tn. Nu t kheo ny khng thng l cng phm tng tn. Nu c s ni rng ny t kheo ny, quan gi t kheo ny n. Sau khi n ni (quan) bo t kheo ny rng hy tr v, quan t phn quyt. Nh vy, d thng l hay khng thng l, t kheo ny u khng phm ti. Nu t kheo ny n trc quan v ch ni l ngi (ch khng nu tn), quan hi l ngi vt g th khng c ni tn ca h ra. Nu bo vi quan trng pht h bng vt theo gi tr nhiu t th b ti v (t kheo ny) phi tr li (cho ngi kia). Nu c quan hi m khng ni r tn h (ca ngi kia) th khng phm. Nu sau , t quan tm bit ra ch v trng pht th t kheo ny khng phm. Nu c ngi trm y ca t kheo ny th t kheo ny khng c ni l trm, ch c ni l ngi ny ly y ca ti mang i. Nu c ngi s cp ot vt ca t kheo ny th t kheo ny c php n vua xin bo v thn mnh nhng khng c nu tn ra. Nu ni tn ca h ra th phm ti. Nh trc ni, nghe t kheo ny xin c bo v, vua nh trng truyn lnh rng ai xm phm t kheo ny th b tr ti theo php lut. Sau , nu c ngi xm phm t kheo ny, b vua tr ti theo php lut th t kheo ny khng b ti.

Nu c ngi vo cha ny cht ph cy ci, th (t kheo ny) khng c ot dao ba (ca h) v ph h i. Nu p h i th phi bi thng theo gi tr. Nu khng bi hon th tnh theo gi tr nhiu t m phm ti. Cc cu vn khc d hiu. Ht phn gii thch gii kin tng vi ngi khc. Gii n tc: Khng gii thch. Gii t tin ra ngoi cng gii gii yt ma (b c): Khng gii thch T kheo ny no i thuyn mt mnh qua sng th phm tng tn. Ht phn gii thch 17 gii tng tn ca ny. Ba mi php ng x i tr: Khng gii thch. Su mi php Ba-dt-. Ti ch cho ti ln (c c): n mi ming Ba-dt-. n ti hnh nh th khng phm. c php trn ti ln vo thc n kh mi (lm gia v) th khng phm. Ra ch tiu tin, nn dng hai ngn tay (mi ngn) mt t, khng c qu. Nu ty bng mt ngn tay th c a vo hai t, khng c qu. Khng c dng c ba ngn tay ty, vo trong th phm. T kheo ny no xin (ht ging) la bp, la m th phm Ba-dt-. Nu xin u hay da, rau th khng phm. Nu v lm phng m xin la, bp, la m th khng phm. Khng c i tiu tin trn tt c rau, c, cy c tri sng v ht la, nu phm th b ti Ba-dt-. i tiu tin trn tri, cy kh, ht ging cha ra mm th phm t-ct-la. i xem ma ht: k c i xem kh vn, chim cng a gin nhau, u phm Ba-dt-. Nu i xem ma trong cha th khng phm. Sau khi an c ma h, nn i ra khi cha cch su do tun. Nu khng i, phm Ba-dt-.

Tm php Ba la x ny: Khng gii thch. Ht phn gii ca t kheo ny (Bhikkhunivibhangavan-nan nitthit). Cc phn Kin--Ca (Khandhaka). Kin Ca: Hn dch l tp kin . By gi, sau (thi gian thnh o) by ngy, c Pht xut khi thin nh, tri Thch dng Ngi tri Ha La Lc (Osadhaharitaka - tri duc ni, tri Kha l lc). Sau khi Pht nhn v dng xong, tri Thch li dng cy xa rng v nc sch ( Mukhodaka - nc ra mt). By gi c hai khch bun t thn u Gi La (Ukkal) i n, trn xe ch y hng ha sp i vo trong nc. Khi n gn cy B , xe hng ha ny t nhin ng li, khng chu i tip. Thy xe khng i tip, hai anh em cho l im xu nn by bin thc n cng t qu thn. Thn cy lin hin ra na thn v bo vi khch bun rng xe ca ngi khng i c l do ta gi li. Ny khch bun nn bit rng con vua Tnh Phn xut gia hc o, ang chng c nht thit tr di gc cy B , trong by ngy nay cha n g c. Cc ng hy dng bnh v mt ln c Nh Lai th c li ch an n vui v lu di. Nghe thn cy ni nh vy, hai anh em khch bun lin em bnh mt dng ln Th Tn. Tun t cc cu vn ny, trong lut ni r. (Ngi) th hai quy y u tin l hai khch bun dng bnh mt ln c Pht. Sau khi th quy y ri, mun ra i, hai anh em bch Pht rng lm sao hai ngi chng con c cng dng Pht? c Pht a tay vut u, tc ri vo tay, bo vi khch bun rng cc v nn cng dng tc ny chnh l cng dng i s cc v. Hi: - Ci bt th cho sa lc trc nay u (m nay) li nhn bt ca bn thin vng dng?

p: - Bt m c Pht nhn cho sa trc y, khi li qua sng Ni Lin thuyn (Neranjar) th bt b chm vo nc, c long vng di bin nhn ly cng dng. Do , nay phi nhn li bt do bn thin vng dng cng. Bt ny mu sc nh ngc. Ngi no mun cu xut gia, c cha m cho php, khng c bnh hon, khng b cc chng nn, n gia tng, nu chng tp hp li th nn bch tng, nu khng tp hp th bo nhau cho mi ngi bit. Sau khi bch tng, gii t phi tm ra sch s, sau khi tm ra xong, ha thng nn xem h nh con mnh, khng c sinh tm khinh thng. Ti sao? Nu lo liu cng vic cho h vi tm tt th t s xem ha thng A X l nh cha. Sp co tc, ha thng nn dy cho h nm php (qun tng). Nm php y l tc, lng, mng, rng, da (kes, lom, nakh, dant, taco) Dy cho nm php ny bi v c ngi tin thn tng qun tng v nm php ny, nay co tc ri xung t, thin nghip trc y pht sinh, lin chng qu La Hn. Do , phi dy cho h nm php trc, sau mi co tc. Nh La Hu La (Rhula) tc cha co ht chng qu La hn. Nh mt gh mui phi cn ngi l ra sau mi ph. Nh hoa sen phi ch mt tri mc mi n tung ra. y, ngi sp xut gia cng vy, nh c dy nm php m c ng o. Khi co tc, nn li trn u h nm hay ba ch cn tc, gi sch bng nc thm sch mi th tc ri a n trc ha thng. Ha thng hi rng: - ng c ng cho co sch tc trn u khng? p: - Xin vng. ch thn ha thng co tc trn u cho h. Sau khi c co tc, gii t qu trc ha thng. c ha thng trao Ca sa, gii t nhn ly v i trn u, sau trao li cho ha thng. Lm nh vy ba ln. Sau khi gii t i ca sa, ha thng mc y cho h ch gii t khng c t tin ly v mc ca sa m phi c ha thng trao cho.

Th n, gii t lm l cc t kheo, i n ch A X L ly st chn, qu xung chp tay. A X L dy rng: - ng hy theo li ta ni, dy cho ng th ba quy y. p: - D, xin vng. Sau khi cho th ba quy y, th n truyn cho mi gii. Cho th ba quy y nh th no? p: - Th ba quy y c hai trng hp: 1- Th ring. 2- Th chung. Th no l th ring? Th ring l (ni ln) quy y Pht, quy y Pht, quy y Pht. Quy y php, quy y php, quy y php. Quy y tng, quy y tng, quy y tng. y gi l th ring. Th chung l: quy y pht, quy y php, quy y tng. quy y Pht, quy y php, quy y tng. Ni ln nh vy ba ln. y gi l th chung. Khng c ni quy y tng trc ri n quy y php, Pht, cng khng c ni xen tp. Nu thy dy ni quy y Pht, m t ni khng ng thnh ra quy y Pht th cng thnh th. Nu thy dy ni (sai) quy y Pht, t ni (ng) quy y Pht th cng thnh th ba quy y. Nu thy v tr u c sai v li th quy y Pht th khng thnh th ba quy y. Nu thy dy quy y Pht, t p rng xin vng, hoc li ni khng ra khi ming, hoc ni li khng y , u khng thnh th ba quy y. Sau khi th ba quy y, th n th mi gii.

Th mi gii c hai trng hp: 1- Th ring. 2- Th chung. Th no l th ring? Nh ni rng: con xin th gii khng st sanh, con xin th gii khng st sanh, con xin th gii khng st sanh ri. Tun t cc gii khc cng nh vy, gi l th ring. Th no l th chung? Nh ni con xin th gii th nht l khng st sanh; th hai l khng trm cp; th ba l khng dm dc; th t l khng ni di; th nm l khng ung ru; th su l khng n qu gia ngy; th by l khng ca ma xng ht, s dng cc nhc kh v c i xem nghe cho n khng i xem u tranh; th tm l khng eo hoa thm, trang sc, xc du thm; th chn l khng nm ngi trn ging cao rng; th mi l khng nm gi sinh tng. Sinh tng l vng, bc v tt c cc vt bu u khng c cm. Nu ting ni khng ng nhau, nh ni ting a phng khng hiu nhau th phi dy ngha cho h nh vy l khng st sanh. Gii t p: - Gi c. Nh vy s th gii cng thnh tu. i vi ngi cn tnh chm lt khng bit mc y, khng bit bng bt th khng c la thy ha thng m phi nht nht ty thun theo ha thng hc. Ha thng xem t nh con nh. Ht phn sa di. -ooOooPhp t th thy: Rng ng, phi dy sm. sc ming, ra tay chn mt, ci dp da, vo ch ha thng.

Thy thc dy, dng thy ba loi cy ch rng ln, va, nh v a mt ln c ba loi trn. Nu hng ngy thy thng ly cy ln th gi li cy va, nh m dng thy cy ln. Nu thy thng dng cy va th gi li cy ln, nh. Nu thy thng dng cy nh th gi li cy ln, va. Nu c lc dng cy ln, c lc dng cy va, c lc dng cy nh th ty thy m dng mt trong ba loi. Nn dng nc cho thy. Nc c hai loi l lnh v m. Nu thy thng dng nc lnh th gi nc m li. Nu thy thng dng nc m th gi nc lnh li.Nu thy c lc dng nc lnh, c lc dng nc m th ty theo thy m dng mt trong hai loi trn. Ht phn dng nc. Khi ha thng vo phng x v sinh th t n phng ha thng qut, dn ging, ta, thu xp y phc. Dng y Tng gi l: xp y Tng gi l v o lt dng cho ha thng. Nu ha thng sp i th mc y mang bt theo sau ha thng, khng c i gn hay xa qu, i cch ha thng chng by thc tu. (0,3m x 7 thc = 2,1m -- ngi dch) Thy nn dy t tr gii, nu h c phm ti nn dy h sm hi. Nu t thiu bt, thy d, nn cho. Nu t b bnh th thy nn chm sc. Nu ha thng c nhiu t th mt ngi phc v thy, cn nhng ngi khc c ty hc, tng (kinh in). Khi y, c B La Mn mun cu xut gia nhng khng c t kheo chp thun nn khc lc bun ru. Thy B La Mn y (bun ru nn) thn th gy m tiu ty, c Pht hi cc t kheo rng v sao B La Mn ny tiu ty nh vy? T kheo p: B La Mn ny mun xin xut gia nhng khng c cc t kheo chp thun nn bun ru gy m. c Pht hi cc t kheo rng v no c mang n ca B La Mn ny?

X Li Pht p: - Ti thnh Vng X, B La Mn ny tng cho con n, th nn con bit (ng y). Pht bo X Li Pht: - ng hy B La Mn ny. X Li Pht tha: - Th Tn! Con B La Mn ny nh th no? Pht bo X Li Pht: - ng hy bch t yt ma (Natticatutth kammavc). By gi, sau khi tp hp cc t kheo li thuyt php xong, Pht dy cc t kheo t y v sau khng cho php th gii bng cch ni ba ln. Trong chng tng, t kheo no hiu r (v lut) th bch t yt ma cho gii t th gii. Sau khi th gii, v tn t kheo lm nhiu vic xu, khng hc gi oai nghi. C v t kheo thiu dc tri tc ch trch rng ti sao cc ng lm nhng vic xu m khng hc gi oai nghi? T kheo y p rng ai mi i c truyn gii cho ti, ai thnh i c lm ha thng cho ti? By gi, c t kheo thiu dc tha vi Pht rng cc t kheo khng thnh ha thng, khng xin gii m cng c th gii c tc. Nhn y, Pht ch gii ngi no khng thnh v khc lm ha thng, khng cu xin gii th khng c truyn gii c tc cho h. Ai cho h th gii th b ti t-ct-la. Cch thnh ha thng v cu xin gii c ghi r trong lut. Khi y, c cc t kheo bch t yt ma vi hai hoc ba ngi truyn gii c tc cho ngi. C v t kheo thiu dc tri tc, sau khi qu trch, n bch vi c Pht. Do s vic ny, c Pht tp hp cc t kheo v dy rng t nay v sau nn quy nh tc s tng mi v truyn gii c tc cho ngi. Nu khng mi v m truyn gii c tc th phm ti t-ct-la.

C v t kheo mi mt tui h, hai tui h cho ngi khc th gii c tc m khng bit dy bo nn t khng bit gi uy nghi. T kheo y a cc t n gp c pht, ly st chn v ngi qua mt bn. By gi, c Pht thm hi: - Thn th t i ca cc ng c iu ha khng? Kht thc c d dng khng? H tha rng thn th t i iu ha, kht thc d dng. Nhn , c Pht bit m c hi rng cc t kheo ny l t ca ai? p: - t ca con. Hi: - ng bao nhiu tui h? p: - Hai tui h. Hi: - t ca ng bao nhiu tui h? p: - Mt tui h. c Pht lin qu trch rng chnh ng (nh tr con) cha dt sa, lm sao c ngi. Sau khi qu trch, Pht tp hp cc t kheo li v dy rng t y v sau (t kheo no) cha mi tui h th khng c ngi cho th gii c tc. Nu cho h th gii th b ti. (Ngi no) tuy mi tui h nhng ngu si khng c tr tu th cng khng c cho ngi th gii c tc. Ht phn th gii. -ooOooPhp s ni: - Sau y thuyt minh v php mt y ch (Nissaya) v khng mt y ch. t cng i vi thy y ch, khi trng thy ha thng th mt php y ch.

Nu trng thy ha thng m tng khng phi ha thng th khng mt y ch. Nu ha thng i vo trong cng gii hoc vo trong nh, hoc vo lng xm kht thc, ( t) nghe ting ni nhng khng thy hnh dng, u b mt y ch.nu nghe ting m tng l khng phi ha thng th khng mt y ch. Nu k ngoi o mi gia nhp Pht php nn cho h php Ba li B Sa (Parivsa - thi gian tp s th thch). Sau khi cho Ba li B Sa ri, nu h thch i li nm ni khng nn i (xem trc), li bing khng chu hc Pht php, vui mng khi nghe ch bai Pht php, vui mng khi nghe ch bai tng th khng c truyn gii c tc cho h. Ngoi o ang hnh Ba L b sa (thi gian th thch, tp s) d cho c tu chng n t thin n c th bay ln h khng i na cng khng c truyn gii c tc m phi bn thng. Nu h tu chng o qu Tu Hon trong Pht php, n gia tng, cu xin c xut gia th cho h xut gia, th gii c tc m khng cn phi tri qua (bn thng) th thch (Ba li B Sa). Sau khi hnh bn thng th thch, (m h vn) vui mng khi nghe ch bai Pht php, tc gin khi nghe hy bng ngoi o, a i li nm ch khng nn i li th cho h hnh thc bn thng th thch li. i vi ngoi o kt tc v ngoi o th la th khng cn cho h php Ba li B Sa. Ti sao? Hai hng ngoi o ny u c ba nghip tin nhn qu. Ch Pht khi lm B Tt trong qu kh, tu xut gia ba la mt u c hc theo hai ngoi o ny. Ht phn cho ngoi o thi gian th thch xut gia. -ooOooBnh li (Kuttha) c nhiu loi nh bch li, hc li, gh l, lc u thuc v bnh li. Cng khng c xut gia: (ngi) bnh li, lc cho n ln chng nh mng tay cng khng c xut gia. Bnh lc ln nh mng tay ni ln nhng ch l d pht trin hay khng pht trin u khng c xut gia. Nu lc mc ch kn nhng c pht

trin th cng khng c xut gia. Nu chng khng pht trin th c xut gia. Bnh bu mc ch l d pht trin hay khng pht trin cng khng c xut gia. Nu chng mc ch kn nhng khng pht trin th c xut gia. Nht thi b bnh ni cc ln (sau khi) i tin th ht, c cho xut gia. V y khng phi bu, nn c xut gia. Nu thn th c (mn) nh ni ln nh b mi nhn m chch th thuc v bnh li, khng c xut gia. ngi thuc v vua (qun l): By gi c cc t kheo chin tng (ca vua) cho xut gia. Sau c gic ni ln, vua mum tm ra v tng y i ph gic, sai ngi i tm n tn phng ch tng. S gi thy nhng v tng y c cc t kheo cho xut gia nn tr v tu vua rng cc t kheo nhng v tng y xut gia ri. Nghe nh vy, tp hp cc quan li bn lun, vua hi rng ngi ca nh quan b ti th no? Cc quan p: ai lm ha thng th b cht u, lm thy yt ma th b ct li, nhng ngi khc tham d gii n th b nh gy xng sn. Khi y l ngi c o Tu Hon, nghe li cc quan ni xong, nh vua i n gp Pht v bch rng t y v sau xin ng xut gia cho ngi ca vua. Trong tng lai, gp cc v vua th gian khng tin Tam bo, nu cc t kheo ngi ca vua xut gia th b tr ti theo php lut. i vi ngi ca vua hay ca cc quan, cho n ngi ch n bng lc ca vua, u l ngi ca vua, nu cha n lc vua, con khng n lc vua th cha khng c xut gia m con c xut gia. Ai n lc vua c k hn, cha ht hn th cng khng c xut gia. Sau khi n ht lc vua mi c xut gia. Nu ai quyt ch mun xut gia th chuyn phn lc y cho anh em con ci th sau c xut gia. nu ngi n lc tu vua , vua cho php th c xut gia. Gic l nhng k cp, git, trm cp, chn ng git ngi. Bit r tn h ca gic th khng cho xut gia.

Nu lm gic v mu vic nc m b tm xu y ri, mun xut gia th c cho xut gia. V tr nn cho t nc, nu vua nghe (gic y) xut gia th rt mng. Nu gic y t b vic xu, u hng vua, vua cho php th c cho h xut gia. Khng c ngi ang b thng v binh kh. Sau khi vt thng lnh th c cho h xut gia. Nu ngi phm ti b bn i la in tn h (trn ngi) th khng c cho xut gia. Nu sau khi cha khi th c cho xut gia. Ngi mc n (Inyika): ngi m chnh mnh mc n, hay t ph mc n, hay cha mc n, hay con mc n m mnh phi chu trch nhim (tr) th khng c xut gia. Nu c ngi tr n cho ri th c xut gia. N t (Dsa - n l, y t): c bn loi n t: 1- Sinh trong nh. 2- Do ch mua. 3- Do b tn ph. 4. T mnh tr thnh n t. T thnh n t: v s n mc nn t nguyn lm n t. Nu ngi ch th cho n t xut gia (h) ni vi cc t kheo rng nu n t c o tm th c th ( xut gia). Nu khng c o tm th phi tr li lm n t. Nu h ni nh vy, th (cc t kheo) khng c (n t y) xut gia. By gi, nh c s kia c pht sinh bnh dch, lc u lm cht rui, rt sau git g heo n b d, sang n n t, cui cng l nhng ngi tt p. Khi bnh ny pht sinh, th (mi ngi ) khng c ra khi nh bng ca i m phi ph tng i thng ra v khng c nhn li. Ai nhn li th b cht. Nu khng cht ngay, khi i n a phng khc cng cht.

By gi, ba cha con (nh c s kia) ph vch tng ra, i thng ch khng nhn li nn cn sng. Sau khi n vng khc, qu ngho nn khng th t lp nn h n gp t kheo cu xin xut gia. T kheo cho h xut gia. Sau khi xut gia, ngi cha dn hai con i kht thc. Ch Gii Lut Thin Kin - Quyn th 16 -ooOoo-

Quyn th mi by
Khi y, t nc Ma Kit, c Pht i n nc Ca Duy La (Kipilavatthu). Php s ni: theo tun t, ti s ni v nhn duyn ngun gc. By gi i vng Thu u n Na (Suddhonamahr-jan) ngh rng: vo ngy u tin xut gia, Con ta t tuyn b nu thnh Pht s tr v nc ny. Nh li li ny, vua li suy ngh Con ta thnh Pht s tr v. Do , lun theo di tin tc ca con, vua nghe rng sau khi con mnh tu hnh kh hnh i n di cy b v c o, ri li n nc Ba La Ni chuyn php lun T , cho nhm Kiu Trn Nh (Annata-kondanna) nm ngi xut gia, hin nay ang nc Ma Kit (Magadh). Tui ta gi, trong lc ang cn sng nn gp li con ta. Sau khi suy ngh nh vy, vua gi i thn v bo: ta nghe ngi ta ni rng Thi t thnh Pht, ang ti nc Ma Kit. Khanh hy dn mt ngn ngi n nghnh tip. n ni, khanh hy tu vi Thi t rng ta gi mun gp li nhau. Vng lnh vua, i thn dn mt ngn ngi ni nhau trc sau cng n nc Ma Kit. n ni, h n gp Pht, em u mt ly st chn Pht ri ngi qua mt bn.

Qun st tm mt ngn ngi ny, Th Tn thuyt php cho h. Sau khi nghe php, mt ngn ngi ny lin chng qu La Hn. c c Pht gi thin lai (hy n y) h lin c gii c tc. Sau khi c qu La Hn ri, mt ngn t kheo ny nhp vo qu thin nh, hng an lc ca gii thot v li ni y khng mun tr v na. c vua a tin n nhng h c ko di thi gian mi, khng tr v li khng bo tin g tr li. Nh vua li sai i thn i mi na, ln lt sai n tm v, mi v vi mt ngn ngi cng i n gp Pht v u xut gia chng qu La Hn, khng c ngi no tr li bo cho vua bit. Vua li tnh ton rng ta li phi sai ai i y? Khi y, c mt i thn tn Ca Lu Di cng sinh mt ngy vi B Tt. Vua sai Ca Lu Di (Kludyi) n nghinh n Pht. Nh tm v i thn ni trc, trc ht, Ca Lu Di tu: xin vua cam kt rng nu cho xut gia, thn s i n v. Vua p: - Tt. Vng lnh vua xong, Ca Lu Di a mt ngn ngi n . c c Pht thuyt php, h lin chng qu La Hn. c c Pht gi thin lai t kheo, h c gii c tc. By gi, nhn trng thy la kt ht, cy c di nc trn b n hoa xinh p, thi tit iu ha nn Ca Lu Di ni su mi bi k ca tng ng i. Pht bit nhng c hi: - Ny Ca Lu Di, v vic g m ng ca tng ng i? Ca Lu Di p: - i vng Du u n Na sai con n y mun tha chuyn vi Pht. Pht dy: - ng hy ni i.

Ca Lu Di bch: - Vua cha ni rng Ta gi, lc ang cn sng mun c gp Pht, nn sai con n y nghnh n, xin c Pht thng xt i vng m i ngay lc ny. c Pht bo: - Ny Ca Lu Di, ng hy truyn bo cc t kheo rng c Pht mun du hnh, hy t chun b hnh trang i theo Pht. By gi, ti nc ng Gi Ma Kit c mi ngn t kheo, t nc Ca Duy La V n n Pht c mi ngn t kheo, tng cng l hai vn v, u l bc La Hn. T nc Ma Kit, h tun t theo Pht ra khi thnh. Nc Ma Kit cch thnh Ca Duy La V su mi do tun, Th Tn t t du hnh, tri qua su mi ngy th n nc X V. By gi, thc n m c Pht dng hng ngy vo bui sng u do ph vng cng dng. c thc n do ph vng dng cng l v n gi th trai, Ca Lu Di mc y mang bt ng vn ln khng trung, bay n thnh La V (X V?) bch ph vng rng c Pht n ch...Sau khi dn n cho Ca Lu Di, ph vng ng y bt thc n, trao cho Ca Lu Di v bo rng xin i c em bt ny dng ln Pht. C nh vy, hng ngy i nhn thc n cho Pht v sau khi th thc ca ph vng dng cng, Ca Lu Di tn thn cng c ca Pht vi ph vng v cc Thch t. Nghe tn thn v cng c ca Pht, cc Thch t cng tng thm lng tin bi phn. H cng nhau tp hp v bn tnh rng c Pht khng a s n o, chng ta nn tm ch yn tnh lp tinh x cho Ngi. Khi y Thch t Di C (Nigrodhasakka) c mt khu vn khng gn cng khng xa (thnh ph) qu c th lp tinh x. Cc Thch t u cng nhau xut ti vt lm tinh x cho Pht. Sau khi tinh x hon thnh, ph vng cng cc Thch t v mi ngi bng hng hoa i nghnh n Pht. n ni, ph vng v nhng Thch t (c vai v) ln hn c Pht u khng lm l Pht, cn nhng ngi nh hn Pht u lm l Ngi.

Thy ph vng v trong s cc Thch t c ngi khng lm l Ngi, bit h nn c Pht bay ln h khng hin ra mi tm php bin ha nh khi dng thn lc hng phc ngoi o. Thy thn lc ca Pht nh vy, ph vng v cc Thch t t nhin lm l Pht. Sau khi lm l, vua Du u n Na bch Pht rng: y l ln th ba, trm lm l di chn Nh Lai. Ba ln lm l di chn Pht vo lc no? - Ln th nht: Khi Pht mi n sinh, A Di Tng (Asita) ni nu (thi t) ti gia th lm chuyn lun thnh vng. Nu xut gia hc o th chc chn thnh Pht. By gi mt t b chn ng. Thy thn lc nh vy, trm lin lm l. - Ln th hai: Lc trm ra ngoi du ngon cy rung, B Tt di cy Dim ph. Khi mt tri x nhng bng cy vn ng yn khng di chuyn, che mt trn thn B Tt. Thy thn lc nh vy, trm lin lm l. - Hm nay, trng thy thn lc ca Pht nh vy, trm lin lm l, y l ln th ba l st chn c Nh Lai. Khi vua Du u n Na l di chn c Nh Lai, tt c cc Thch t u lm l theo, khng mt ngi no ng yn c. T h khng h xung, c Pht an ta trn ta s t. Vua v cc Thch t cng ng thi an ta. Sau khi mi ngi n nh th tri ma sc lm sch bi t. Ngi no thch t th b t, ai khng thch t th tuy trong ma nhng khng b t. Thy thn lc ca ma nh vy mi ngi cng thm hoan h. By gi, c Pht thuyt php cho mi ngi. c nghe Pht thuyt php, vua v cc Thch t c ngi c Tu Hon, T Hm, cng nhau l Pht, i nhiu ba vng ri t gi. Vua v Thch t khng c mt ngi no (ngh n vic) thnh Pht th trai vo tra (hm sau) c. Sng hm sau, n gi, c Pht v hai vn t kheo mc y mang bt, tun t trc sau a nhau i vo thnh Ca Duy La V. n ca thnh, c Pht suy ngh: ch Pht thi qu kh vo thn xm ca quyn thuc kht thc

nh th no, nn kht thc theo th t hay chn ring (tng nh). Ngi qun st thy rng ch Pht qu kh u kht thc theo th t ch khng la chn. Li na, v t Thanh Vn trong tng lai sng theo php ca Ta cn phi kht thc theo th lp. Trong thnh, nghe c Pht a chng tng vo thnh kht thc, cc Thch t u m rm ca ra xem Pht kht thc. ang trn lu, nghe c Pht vo thnh kht thc, m La Hu La (Rhulamt) suy ngh rng khi chng cn nh, i mo thin quan, trang sc anh lc, ci xe bng by bu, ngn xe vn k m h v trc sau khi i li. Nay, chng co b ru tc, mc ca sa, bng bt i kht thc, ta hy xem c p (nh trc y) khng? Sau khi suy ngh, vn rm ra nhn, b trng thy c Pht phng nh sng nm mu, chiu ta trn t nh dung kim (nc vng nu chy). Thy nh vy ri, Da Thu La (Yasodhar) vo tu vua rng con i vng ang vo thnh kht thc. Nghe tu, vua vi vng i ra, n gp Pht v tha rng: - i c kht thc lm cho trm xu h. Trm c th cung cp cho i c v tt c t, cn g phi kht thc. c Pht p: - Ging h ca ta l nh vy. Nh vua li bch Pht: - Ging h St Li ca ta khng c kht thc, ti sao li ni ging h ca ta nh vy? c Pht p rng: - Ch Pht qu kh l ging h ca ta ch khng phi ging h St Li. V nh vua, c Pht ni k: ng dy khng bing nhc Lun i theo php thin Hnh php c an n i ny v i sau. Nghe k xong, nh vua c Tu Hon o.

c Pht li ni thm k cho vua: Hnh php l hnh thin Khng hnh theo php c Hnh php c an n i ny v i sau. Sau khi nghe bi k th hai, vua li c Tu Hm o. c Pht li thuyt cho vua nghe kinh Bn Sanh C Ma Ba La (Dhammaplajlaka - H php bn sanh). Sau khi nghe kinh, vua c A Na Hm o. Khi vua lm chung, ngay di lng trng (ang lm vua), c nghe Pht thuyt php, vua c qu A La Hn v nhp Nit Bn. By gi, vua thnh bt ca Pht, thnh Pht v tng, ch thn dn ng, mi ln thng in dn cc mn n thm ngon cng dng. Sau khi Pht th trai xong, cc th n trong cung nghe Pht th trai xong, bo vi m La Hu La rng chng ta hy n l bi v cho hi c Th Tn. M La Hu La bo cc th n rng nu Pht t mn ta th t n thm ta, ch ta khng th i. Cc th n cng nhau mang hng hoa n l bi Pht. Sau khi cc th n ra i, m La Hu La suy ngh rng nu Pht n y th ta ly st chn Ngi. Sau khi th trai, trao bt cho vua cha, c Pht dn hai t A La Hn c thn tc n ch m La Hu La. Ngi bo c hai rng nu m La Hu La l bi cng dng th tu b y ch ng ngn tr. H p: - Lnh thay! Vo phng m La Hu La, c Pht tri ta c ra v ngi xung.

Thy Pht an ta, m La Hu La vi a hai tay nng chn Pht ri t u mnh vo m lm l. Thy m La Hu La lm l Pht, vua bch Pht: - Th Tn, i vi Pht, m La Hu La rt tn trng. Pht p: - i vi Ta, m La Hu la khng ch tn trng trong i ny. Vua hi: - Vy tn trng vo i no? Nhn , c Pht thuyt kinh Bn Sinh Khn Na La (Candakinnarajtaka). Ngay ngy hm y (nh vua) mun em nm php a vng t Nan- ln lm vua. Nm php y l (Pancamangalni: 1-Kesavissajja, 2-Pattabandha, 3-Gharamangala, 4-vhamangala, 5- Chattamangala). 1. Kt tc. 2. Trang sc thm tm vi (biu hin vng quyn). 3. Trang tr cung in. 4. Ci v. 5. Dng lng ring. c Pht a bt cho Nan . khng mun i nhng v tn trng c Pht nn Nan min cng i theo. Theo Pht v n cha, Nan khng mun xut gia. Qun st duyn i trc ca ngi ny s chng La Hn nn Pht c p Nan xut gia. Vo n nc Ca Duy La V, vo ngy th hai c Pht mi Nan , vo ngy th by La Hu La. Php s hi: - Lm sao c La Hu La? p: - Khi Pht vo thnh kht thc, m La hu La a cu y ln lu. Trng thy Pht t ca s, m La Hu La bo cu y rng y l cha ca con. B ta trang im cho La hu La vi chui anh lc v bo rng hy n gp cha con xin vt bu. Khi cn nh, cha con c kho vt bu ln, nay khng bit u, con hy n xin, tha vi cha rng con mun dng lng ln lm vua chuyn lun, cha hy ban cho con vt bu.

Vng lnh m, La Hu la n gp c Pht. Khi bc vo bng ca Pht, La Hu La tha rng bng ca sa mn tht l mt m an lc. Sau khi th trai, c Pht tr v ch . La Hu La lin i theo Pht v xin vt bu nhng c Pht vn im lng. Nh vy, khi La Hu La t t i theo v chu, c Pht tri ta c, sau khi an ta bo La Hu La rng: - Di gc cy B , Ta c vt qu bu ny. y l ti sn qu bu nht trong tt c cc vt bu. Con c mun c n khng? La Hu La p li Th Tn: - Tha Sa mn, con rt mun. Gi X Li Pht n, c Pht bo v ny rng: - Thy hy La Hu La xut gia. X Li Pht p: - Lnh thay! Th Tn. X Li Pht lin La Hu La xut gia. Nghe La Hu La xut gia, vua Du u n Na rt bun ru, vi vng n gp Pht v tha rng nu ai (mun) xut gia phi tha vi cha m trc, c ng mi cho xut gia, nu cha m khng ng th xin Pht ng h. Do , trong lut c ni rng cha m khng ng th khng c xut gia. Nu cha m cho php, xut gia, sau li hon tc. Sau mun xut gia li, phi tha vi cha m, nu khng c ng th cng khng c xut gia li. C ngi mun cu xut gia, t kheo hi cha m ng c cho php xut gia khng? p: - Khng cho. T kheo ni: - Nu cha m khng cho th khng c xut gia. Ngi kia bo vi t kheo rng nu khng ti xut gia th ti s t cha.

Gp trng hp nn nh vy th h xut gia, khng phm. Nu a phng khc, nc khc (vi ch cha m ang ) m h xut gia th khng cn phi hi cha m. Ht phn nhn duyn La hu La xut gia (Rhulavatthukath nittht). -ooOooSa di lm mi iu c (nsananga) th phi b trc xut. Mi iu y l git hi, trm cp, hnh dm, ni di, ung ru, hy bng Pht, hy bng Php. hy bng Tng, t kin, ph hoi (tnh hnh) t kheo ny. Tr trng hp ph hoi tnh hnh ca t kheo ny vnh vin khng c xut gia (li) cn chn iu kia nu bit ci hi, khng ti phm th c xut gia li. Ngi no b mi ba chng ngi ny (d) c ngi khc lm thy cho th gii c tc cng khng c gii. Lm thy gio th, t mnh yt ma, c ngi yt ma (cng khng thnh tu). Xut gia c ba loi trm: 1. Trm hnh dng. 2. Trm s ha hp. 3. Trm c hnh dng v s ha hp ( Tayo theyyasamvsak: 1.Lingtthenaka. 2.Samvsatthenaka. 3.Ubhatthenaka). - Trm hnh dng l g? Ngha l khng c thy m t xut gia, khng y c vo tui h ca t kheo, khng nhn s l bi theo th bc, khng tham d cc php s ca tng, khng th nhn tt c li dng. y l trm hnh dng. - Trm s ha hp l g? C thy cho xut gia th mi gii nhng cha th gii c tc, n a phng khc t tuyn b mnh c mi h, hay hai mi h, nhn s l bi ca ngi theo th bc, vo tng d b tt v tt c cc yt ma khc, theo th t nhn s tn th ca ngi khc. y gi l trm s ha hp.

- Trm c hnh dng v s ha hp l g? Khng c thy m t xut gia, nhn tui h theo th t, tham d vo tt c yt ma, nhn s cng dng v l bi ca ngi. y gi l trm hnh dng v trm ha hp. i vi ngi trm hnh dng, khng tham gia cc php s, khng nhn tn th ca ngi, khng nhn l bi, nu mun xut gia li v th gii c tc th c. Nu xut gia v t nn, v i ngho, khng tham d tt c cc php s, sau khi ht nn, ht i ngho, nu mun xut gia, th gii c tc th c. T kheo no tht c mt tui h li ni di l hai h, da theo hai tui h m nhn li dng, phm ti tnh theo (gi tr) tin (ca li dng). T kheo no thot y trong nc tm, tc ni la hnh tt, nu mun i n vi ngoi o (Titthiya) mi bc phm (mt) t Ct La. Gia ng, hi hn tr li, sm hi ti t ct la th c li (vi tng). Nu n ch ngoi o v nghe ngoi o thuyt php nhng khng chp nhn nn sm hi tr v, sm hi ti t ct la th c . Nu vo ch ngoi o, nghe h ni php v a thch, chp nhn php ca ngoi o, cho n bt i mt si tc, v s au nn hi hn tr v th b ui lun. Ht phn xut gia tr li v ngoi o (xut gia) (Ttthiyapakkamanakla). -ooOooKhng c rng (rn, Naga) xut gia. V sao? V rng (rn) khng th c thin nh, o qu. Rng c nm trng hp khng th b thn rng. Nhng g l nm? 1- Khi giao phi. Nu (rng) vi rng cng giao phi th hin tr li thn rng. Nu giao hp vi ngi th khng tr li thn rng. 2- Khi th sanh khng b thn rng. 3- Khi thay da. 4- Khi ng. 5- Khi cht. y l nm trng hp khng b thn rng.

Ca Lu La cho n Thch Hon nhn cng khng c xut gia, khng c th gii c tc. Ht phn ni v rng (Tiracchnagatavatthukath nittht). -ooOooKhng c ngi git cha, m. Trong php xut gia ca c Nh Lai, khng ngi git cha m. Nu git cha m sc sanh th c xut gia. ng l cha m m tng chng phi cha m nn git th cng khng c xut gia. Khng c cho xut gia ngi git bc A La Hn. Nu git ngi bch y th tc c qu A La Hn th cng khng c xut gia. Nu git bc chng ba qu Thnh di (La Hn) th khng b ngn xut gia. Nu tng l sc sanh m git v La Hn th khng phm (vic ngn xut gia) nhng v nghip chng nng n nn khng c ngi khc. Ph hoi (tnh hnh) t kheo ny. Hnh dm vo (mt trong) ba ch ca t kheo ny, u gi l php hoi (tnh hnh ca) t kheo ny. Nu ch vut ve t kheo ny th khng b ngn xut gia. Nu bt buc t kheo ny mc y phc th tc ri cng dm cng gi l ph hoi t kheo ny, khng c xut gia. Nu t kheo ny thch mc y phc th tc th ngi cng hnh dm khng b ngn xut gia. Ngi ph hoi tnh hnh ca t kheo ny ln th nht th khng c xut gia. Ngi ph hoi ln th hai (cng vi t kheo ny y) th khng b ngn xut gia. Nu hoi Thc Xoa Ma Na ny, Sa di th khng b ngn xut gia. Khng c xut gia ngi ph tng. Th no l ph tng? Ngi c chp vo mi tm vic, c can gin ba ln m khng b. Hai cn c ba trng hp:

1- T th thai, lm cho ngi khc th thai. 2- T th thai, khng th lm cho ngi khc th thai. 3- Khng th t th thai, c th lm cho ngi khc th thai. C ba hng ngi ny u khng c xut gia, th gii c tc. Nu h th gii c tc th phi ui v. Nu khng c ha thng th khng c cho th gii c tc. Nu cho th gii c tc th (tng) b ti t Ct La, ngi th c c gii. Nu ha thng l hong mn, truyn gii cho ngi, ngi th c c gii nhng tng (lm thy) u b ti. Ngi khng c y bt th gii c tc, c gii, tng lm thy b ti. c php hai n ba ngi th gii c tc mt ln, u ng mt tui h, ng thi gian, khng c ly nhau. ng mt ha thng, mt thy yt ma, c php cho ba ngi th gii cng mt lc, ng c gii lp mt lc, khng ai ln hay nh c. Ha thng l ting nc ngoi, Hn dch l bit ti, bit khng ti. Sau khi th gii phi bit ly c bng. Ly c bng ngha l ng thng, bt u t bc chn, c bng di ngn ty theo bng ca thn ( xc nh gi th gii theo bng mt tri -- ngi dch). Sau khi dy h xc nh (gi) theo bng, dy h bit v thi gian, hoc ma xun, ng hay h. Sau , dy h v ngy thng (th gii). Th n, dy h s lng tng chng (truyn gii) khi h th gii. Th n dy h php t y, ri n t trng. Sau khi h th gii, bo ngi mi th gii i thng ra pha trc. Ht phn th gii Kin (Mahkkhamdhakassa atthavanna pathn). -ooOooGii tng (nimitta) v Cng gii (sima) By gi, c Pht thnh La Duyt - thnh Vng X (Rjagaha) - nc Ma Kit (Magadh). C ba danh hiu ny ng mt ngha. Hn dch l thnh Vng X, phin m theo nc ngoi l La Duyt thnh. Ch La (Rjan)

ngha l vng (vua), ch duyt (Gaha) ngha l x (nh) nn gi l thnh La Duyt. Ma Kit l phin m theo ngoi quc v cng l danh hiu u tin ca nc ny. Gii tng (Nimitta) nh tng cng gii ca ni, ln nh ni Tu Di, nh th ln nh con voi gi l tng ca ni. Tng cng gii ca : ln nh con b, nh chng 30 cn. nm tn mn khng c ly lm cng gii, nn chn c nh lm tng cng gii. Tng cng gii rng: khng c ly rng c, rng tre lm tng cng gii. V sao? C v tre rut trng khng c li cng nn khng c ly lm tng cng gii. Tng ca rng: Tng ca rng ln c rng n trm do tun, rng nh nht l bn cy mc lin tip nhau, cng gi l tng cng gii ca rng cy. Khng c ly cy kh lm tng cng gii. Cy ln c nh cy Dim Ph ln, cy nh (phi) cao chng tm tc, hnh dng ln nh ci bt th c ly lm tng cng gii. Nu khng c cy mc t nhin, cng c ly cy trng lm tng cng gii. Cng gii (bng) ng i: ng i vo rung, ng i n ging ly nc, ng i ra sng ly nc. ng cng khng c ly lm cng gii. ng ln l ng i xe hay i b. ng ngn cho n i qua ba hay bn thn u c ly lm tng cng gii. Tng cng gii (bng) t kin: Ln nh ni, nh th cao chng tm tc, u c ly lm tng cng gii. Tng cng gii sng: Nu gp vua tt tr nc th nm ngy ma mt ln. Nc sng do ma ny th khng c ly lm tng cng gii. Nu sut c bn thng khng ma m nc ny vn chy khng ngng v su hai thc (thc Tu, khong 0,6m) th c ly lm tng cng gii. Cng gii bng tng nc: Nu l ao nc t nhin th c ly lm tng cng gii, nu nc chy thng vo rung, hoc cng cha y nc u khng c ly (tng nc y) lm tng cng gii. Trn y l tm loi tng ca cng gii.

Kt gii tng (Simamandala) c nm loi: Vung, trn, hnh ci trng, hnh bn nguyt, gc nhn. y theo tng kt cng gii ri, nu sau tng y b mt th cng gii khng mt. Nu c ngi o t (ch gii tng) n tn mch nc i na cng khng mt tng ca cng gii. Nu kt tiu cng gii th khng c thuyt dc (Chanda). Kt gii b tt th c thuyt dc. Kt gii trng (Sima) (phm vi) nh nht cng phi cha hai mi mt ngi. Kt gii trng xong, sau xy nh che ln trn, cng gii khng mt. Sau khi kt tiu gii, trong li xy lu ba tng th (tng) di t n tng cao nht u ng mt gii. Nu ni trn rng di nh, kt gii phn trn , c t kheo phn di th cng khng tr ngi. Sau khi kt gii, nc ngp thnh h (che khut mt bng c) v c nc chy, bit r v tr (ca cng gii c) chn tr vng lm gc trn, lm php s vn c (thnh tu). Sau khi kt gii, nc xoi mn mt t thnh l, hang, khng mt tng cng gii. T kheo c thn thng gia khng trung ni ch trng ca l hang, hoc di t (trong hang y) cng khng c lm php s ring. Trong gii trng, c cy to, nhnh di a ra ngoi cng gii. Khi lm php s, t kheo khng c trn cy v ngn vic lm php s , nn gi v y xung. Nu t kheo c thn thng ang trn h khng gia t trng th khng ngn vic lm php s. Nu gc y ca v y cn chm di t th ngn php s, nn gi v y xung. Kt cng gii b tt, rng nht l ba do tun (1 do tun - yojana # 7 miles 1,609m x 7 x 3 # 34 km . Xem Pli-English Dictionaty, trang 559 ngi dch), khng c ln hn, nu ln hn khng thnh cng gii na, b ti.

Cng gii tr xm nh dn v khu vc ngoi xm (khu vc quanh xm l vng t trng) trong tm nm ca ngi trung bnh. Nu t kheo kt cng gii ri, ngay ti phi gii ca t kheo ny, trn cng gii ca t kheo ny, c kt gii thm ln m cng gii ca t kheo ny khng b mt. T kheo ny cng c kt gii chng ln trn cng gii ca t kheo tng m cng gii ca t kheo tng khng b mt. Cng gii A Lan Nh: Cng gii A Lan Nh nh nht l trong chu vi by Bn--la (Abbhantara) (Tng ng 84m, Yt-ma yu-ch trang 79, ch thch 5). Mt Bn--la bng hai mi tm khy tay (Hattha). Ngi khng ng th ngoi 28 khy tay c th lm php s. Khng c ly nc sng sui (lm tiu tng ) kt cng gii (quy nh v chng lun di chuyn). Cng gii t nhin trong nc. (Phm vi t ch ngi) tt nc hay nm ct ra ngoi (n ni ri xung). Nu khng c t kheo ngn chn, nc thng chy d su hay cn u c th lm cng gii t nhin, khng c ly nc thy triu lm cng gii. Nu b tt trn thuyn, nn th neo gi thuyn li, hoc cm cc gi thuyn li nhng khng c dng dy ct vo b. Nu b b sp l, c r cy ln nm trong nc th khng c ct thuyn vo r cy y. Nu trong (phm vi) tm tt nc ( kt gii) c r cy (t b mc ra) th phi cht i. Nu khng cht th (do r cy y lm cho thy gii) cng cng gii trn mt t lin nhau. Trong nc c , c cy hoc g ni th u thuc v cng gii ca nc. Cu th nht ni v phi php bit chng. Th no l phi php bit chng? Bn t kheo cng chung mt tr x, mt ngi nhn dc, ba ngi kia thuyt gii Ba la mc xoa (Patimokkha), hoc 3 ngi m mt ngi th dc, hai ngi thuyt gii Ba la mc xoa, th gi l phi php, cng gi l bit chng. y gi l phi php bit chng. Cu th hai phi php ha hp chng: C bn t kheo cng chung mt tr x, bn ngi cn phi thuyt Ba la mc xoa nhng khng thuyt gii li tc php ba ngi hay tng ngi i th thuyt gii. y gi l phi php ha hp chng.

Cu th ba: php bit chng l mt tr x c bn t kheo m mt ngi th dc, ba ngi i th thuyt gii; hay ba t kheo m mt ngi th dc, hai ngi i th thuyt gii th gi l php bit chng. Cu th t: C bn t kheo chung mt tr x cng nhau ha hp thuyt Ba La mc xoa, hoc ba t kheo ha hp thuyt tam ng b tt (ni ba ln thanh tnh - ngi dch). y gi l php ha hp chng. B tt ngy mi su: y gi l ha hp b tt. Theo bn lut Phn ng (Pli), vo ngy 16 thng 5 l tin an c, (t 17 thng 5 n) 16 thng 6 l hu an c. Trong thi gian an c, c nhn duyn phi di i (ni khc) khng c ti nhng khng thnh an c (khng tnh tui h). Khng c an c t trng, khng c an c di gc cy, d, lng (Uposathakkhandhakavannan dutiy) Di chn c lng (Pdatalesu lomni): lng y mu bic (Anjanavanna) nh mu thin thanh nh nhn i trc nn c qu bo nh vy. Hi: - Do to nghip g m c qu bo y? p: - Thi qu kh Th Lung Na ny (Sona) chung vi tm vn ngi. Trong tm vn ngi ny, cu ta ln nht. Cu ta cng con cc trng gi dng mt cn nh c (Pannasl) cho v Pht Bch Chi v thnh v ny an c ba thng ma h. By gi, Th Lung Na em mt tm thm Khm b la bng lng d tri trc nh c y cho v Pht Bch Chi kia lau ch chn. Nh qu bo y, nn di chn mc lng (p y). Tm vn ngi con trng gi nh cng dng Pht Bch Chi nn i ny cng sinh lm bn thn (vi Th Lung Na). n gp vua, ti sao Th Lung Na cng i vi tm vn ngi bn? Nu vua mi ring Th Lung Na, s anh ta s lo s nn ra lnh cho tm vn ngi con trng gi cng i n gp vua. Nm tng vng: Mt voi cha c su voi m (ci) nn gi l tng vng. C nm con tng vng nh vy. Giy dp da Na La Ph La (Ganamga nphana, Ekapalsika): l loi giy, dp da bc c gt chn (Sabbaptaka uphana) Dp da hnh sng nai: may da thnh hnh sng nai (mi cong ln?).

Dp da A La L (Khallikabaddha uphana): dp c gn lng voi chung quanh. Dp da Phc La bt la (Putabaddha uphana) giy may bng da v bng vi cng cc tp vt khc, lm cho gia cong ln. Dp da Chn Th L: lm bng c an li. Dp da an chung quanh: an chung quanh bng ui lng cng, hnh dng nh lng cng. (Cammakkhandhakavannan pancamnittht) By gi, ti thnh Vng x c mt thiu n tn B La bt (Slavati) xinh p v cng, c vua Bnh Sa (Bimbisra) ly lm k n. Nh vua a ra mt trm ngn tin vng, cc quan v trng gi cng a ra hai trm ngn tin cng nhau ng gp cho c gi ny lm nh , y phc, xe c, vn chi, ao tm, cc loi m nhc.(C ny sinh con v vt b bn ng). K B (Jivaka): phin m ting nc ngoi, Hn dch l ng T sng (hot ng t). Ti sao gi l ng t sng? By gi, vo sng sm, vng t V y ci nga mun n gp nh vua. Trn ng i, thy hi nhi, vng t hi ngi bn cnh rng a b ny cht hay sng. Ngi bn cnh p: - sng. Do gi l ng t sng. Vng t hi rng m n sinh ra ti sao vt b trn ng i? p: - y l lut l ca k n. Nu sinh con gi th h dy tp theo ngh k n, nu sinh con trai th vt i. Do , a b ny b vt trn ng. Vng t V y bng a b em v nui, dn dn ln ln, nhn lm con. Hi: ti sao ng t K B khng hc k thut khc? p: thi qu kh, c c Pht hiu Lin Hoa. By gi, c mt thy thuc thng xuyn cng dng c Pht Lin Hoa.

Thy nh vy, K B suy ngh rng lm th no m trong i tng lai ta cng cng dng c Nh Lai nh thy thuc ny. Sau khi ngh nh vy, K-b cng dng c Pht sut trong by ngy ri n gp c Pht, ly st chn Ngi, bch rng con nguyn trong i tng lai s lm ngi thy thuc gii cng dng c Pht cng nh ngi thy thuc ang cng dng c Pht vy. Pht nguyn xong, K B t gi. Sau khi qua i, K B sinh ln ci tri, ht phc ci tri li sinh xung loi ngi, c lun chuyn nh vy cho n lc c Pht Thch Ca xut th, do nguyn i trc dt dn nn khng hc ngh khc m ch hc ngh thy thuc. Hi: - V sao K B gii v ngnh thuc? p: - Khi K B n hc vi thy thuc, Thin Thch thy ngi ny nu thnh t v y hc th chc chn s cng dng Pht. Do , Thin Thch nhp vo thn ca thy dy K b dy K B. Trong by thng, K B hc ht c ngh ca thy. Sau by thng y, Thin Thch li tip tuc dy ngh. Ht by nm, thnh tu c ngh y, K B tr v nc. Ti sao K B tr bnh trn ng i? V thy dy ngh rng: y l vng t, khng thiu ti vt, nu tr v nc th khng cn nh n n ca ta. Sau khi suy ngh nh vy, v thy dy ch cho b y phc c ch khng cho lng thc. Sau khi t gi thy tr v, i n gia ng b i bng, ngang qua mt lng xm, K B hi thm ngi trong lng rng y c ai b bnh khng? Ngi lng p: Nh trng gi... c ngi bnh. K B lin cha tr cho h, v c (th lao) vt qu gi. K B suy ngh: Ta tr mt ngi bnh m c vt qu bu nh vy, nu tr cho nhiu ngi bnh s c v s vt bu. Ta c nh vy l nh n ca thy dy. C mi lm cch cho, c nhn s dng cng:

1- Trong cng gii ca gii trng (Khandasm). 2- Vng ngoi cng gii (Upacra phi cng gii). 3- Cng gii cng b tt (Sammnasamvsa). 4- Cng gii khng mt y (Avippavsa). 5- Cng gii La B (Lbha - hng li chung). 6- Cng gii t lc (Gma). 7- Cng gii lng (Nigama). 8- Cng gii quc (Nagara - thnh ph ln). 9- Cng gii a Bn La (Abbhantara - quy nh). 10- Cng gii tt nc (Udakukkhepa). 11- Cng gii nh dn c (Jinapada). 12- Cng gii La Na (Rattha - c x s, c nc ). 13- Cng gii A La X (Rajja - ca vua). 14- Cng gii o (Dipa). 15- Cng gii thit vi (Cakkavla th gii, tri t). y l mi lm loi cng gii c nhn dng cng. Cc v nn bit: 1. Cng gii ca gii trng trn gii thch. 2. Vng (ngoi) phi cng gii: hoc ging ng hoc trai ng ang phn y, trong tm nm ca mt ngi khe mnh, ty theo cng gii ln nh (ngoi ng ranh n nh) u c vng cng gii nm , t kheo no vo bn trong vng ny u c phn y. 3. Gii ng b tt: T kheo no vo trong cng gii b tt u c phn chia. y gi l cng gii b tt. 4. Cng gii khng mt y: Nu vo trong cng gii khng mt y th u c phn chia. 5. Cng gii La B: Vua hay i thn lm ni dng ngh cho cc t kheo, hoc chng mi do tun dng tr lm tiu tng. (H quy nh rng) trong phm vi nhng tr ny, nu c vt dng cng th u thuc v chng ta. 6. Cng gii t lc: c ph ch th gi l cng gii t lc. 7. Cng gii lng xm: khng c ph ch gi l cng gii lng xm.

8. Cng gii quc : c thnh p th gi l cng gii quc . 9. Cng gii A Bn La: cng gii ni A Lan Nh. 10. Cng gii tt nc: cng gii (ang trn) thuyn. 11. Cng gii nh dn c: t pha ng n Ty thnh ph gi l cng gii dn c . 12. Cng gii La Na: cng gii c quc . 13. Cng gii A La X:cng gii do mt v vua thng lnh. 14. Cng gii o: mt hn o gia bin, gi l cng gii o. 15. Cng gii thit vi l cng gii mt ni Thit vi (c th gii). Nu th ch ni dng cng cho chng tng trong gii trng th (vt dng cng) thuc chng tng gii trng cn cng gii b tt th khng c. Nu h ni dng cng c cng gii (ca tng th) c cng gii nm u c phn chia. Nu h ni dng cng cho cng gii b tt th cng gii ng li dng cng c phn chia. Nu h ni dng cng cho (tng) cng gii khng mt y th cng gii b tt v cng gii li dng cng c phn chia, tr cng gii t lc (nu c) trong cng gii b tt th khng c phn chia. Nu h no dng cng cho cng gii t lc, trong cng gii t lc nu c cng gii b tt d ln hay nh cng u c phn chia. Nu h ni dng cng cho cng gii thn xm, trong thn xm c cng gii b tt v cc tiu gii u c phn chia. Nu h ni dng cng cho cng gii (thnh p) ca quc th tt c cng gii (thnh p) quc u c phn chia.

Nu h ni dng cng cho cng gii A Lan Nh, th ch ni A Lan Nh c, cn cc cng gii khc khng c phn chia. Nu h ni dng cng cho cng gii tt nc th ch trong cng gii tt nc c hng, ngoi ra khng c. Nu h ni dng cng cho cng gii dn c th nu c cng gii no trong cng gii ca dn c th cng c phn chia. Nu h ni dng cng cho (cng gii) La Na th (trong) cng gii c mt quc u c. Nu h ni dng cng cho cng gii A X La th chng tng trong mt quc do mt v vua thng lnh u c phn chia. Nu h ni dng cng cho chng tng c hai o l o S T v o thuc t Dim Ph Li th ty theo chng tng hin hu, d nhiu hay t u ly mi o mt na (s tng). Nu t Dim Ph Li c nm ngi, o S t c trm ngn ngi th cng ch ly mt na s lng (vt y). Nu h ni dng cng cho chng tng trong cng gii ca tng th t kheo nn hi h rng cng gii c nhiu loi, vy dng cng vt y vo cng gii no? Nu h p khng bit m ch ni rng dng cho chng tng trong cng gii th tt c chng tng trong cng gii y u c chia phn. Bit tr x ng li dng l trong (mt hay c hai) tr x c li dng th u cng nhau phn chia. Tng c th: nu c ngi ni xin dng cng cho tng th nh khnh ln tp hp chng tng li, ai n th c phn chia. Nu th ch em n mt tm y b th cho tng v a cho mt t kheo, t kheo no nhn ly li ni rng ti ng c nhn th l s nhn lnh xu c. Th no l s nhn lnh tt p? Sau khi nhn y ri, nh khnh tp hp chng tng li, sau khi tng hp, dng vt mu vng vit s lng (v c) phn chia, khng c ph (vt ra).

Bt u t thng ta, (t kheo nhn vt) trnh vt ra (v tha rng) y l phn ca thng ta, ngi c nhn khng? Thng ta p phn ny ti khng nhn, xin dng cho trng lo. Nh vy cho n thng ta th hai, th ba u ni khng ly, xin dng cho trng lo... cho n (ht) cc v h ta cng nh vy th t kheo y c nhn vt. y gi l s nhn ly tt p. Nu tr x c mt t kheo, th ch em y n b th cho mt t kheo. T kheo ny nn nh khnh tp hp tng li. Nu c t kheo no n th cng nhau phn chia, khng c t kheo no n th c nhn vi tm nim ming ni nhn mt mnh. Nu th ch dng y ny n tng th t kheo (ang tu hnh) nhn y phn to khng c nhn (y y). Nu c ngi vo tr x v dng cng cho tng, nh khnh tp hp chng, c cc t kheo ngoi n ni tip nhau trong tm tay, ko di n trm do tun, v u vo trong cng gii th v cui cng (tuy ngoi gii) cng c chia phn. Ti sao? V ni tip nhau khng gin on nn c phn chia. Nu c ngi dng cng cho c hai b tng, bt k s ngi nhiu t cng u phn lm hai phn. Gi nh mt trm t kheo ny m ch c mt t kheo th (t kheo y) cng c phn mt na phn. Nu c mt trm t kheo m ch c mt t kheo ny th (ny y) cng c phn mt na phn. Nu h dng cho tng ti ng bt, ti ng dp, ti lc nc, kim, dao nh, gy, qut th t kheo th y phn to c php nhn. Nu th ch em vt n (vi nh) dng cho mt ngi li ni dng cho tng th (t kheo no) theo th lp ca tng c nhn mt phn y, khng c nhn ring. Nu h dng cho Pht vi c t kheo v t kheo ny th lm sao phn chia? Hy ph lm hai phn, mt phn dng cho c Pht, mt phn dng cho t kheo t kheo ny (ri h) cng phn cho nhau (theo nh trn).

Nu c ngi dng cho chng t kheo vi mt v php s v c Pht th lm sao phn chia? Chia u (ba phn) cho c Pht, mt t kheo php s v chng t kheo. Nu c ngi em thc n ung n cng Pht v tng th em bt (y) t trc c Pht v theo th t phn chia. Thc n ca Pht th ai c n? Nu c t kheo th gi ca Pht th c n. Nu khng c t kheo th gi ca Pht m c c s o trng lm th gi cho Pht th cng c n. Nu th ch dng cng cho tng (tin) an c xong th ngi hu an c khng c nhn, ngi b t h cng khng c nhn. Nu vo thi gian ng-phn, th ch ni dng cng cho tng an c xong th tng tin hu an c u c phn, tr ngi b t h khng c phn. Nu h ni dng cng cho cha... phng... th ty theo li th ch m tng nhng ni y c phn. Nu h ni dng cng cho tng an c th ngi tin an c, hu an c hay ph h u c phn. Nu th ch ni dng cng cho ngi hu an c vo thng Ca (Kattika) th ngi hu an c c phn cn ngi tin an c khng c. Nu trong thi gian Xun phn, th ch ni dng cng cho tng an c, nn hi h rng dng cng cho tng an c xong hay tng s an c. Nu h p rng dng cho tng s an c th tng an c trong tng lai (ma h sau) s c phn. Nu t kheo ni vi th ch rng trong tng lai e c nn gic nn khng th qun l c, th ch bo phn chia th ty theo th ch nn c phn. Nu th ch ni: v no n thc n ca ti th c dng y, v no khng n th khng c th. Nu h ni: ti dng thuc... th cng nh vy. Ch th dng cng: ty theo ch no c ch th th ch y c y. Ht phn Kin v y (Cvarakkhandhakavannan nitthit).

-ooOooDc Kin (v s dng thuc; thuc y k c thc n nh sa, ng vv...) Cm Cu Bt la: cm bng go la t. Tu B l canh u xanh. Kit La l mng tre. Na Nu l loi thuc nc ngoi, khng hiu. Kh X ny (Khajja) ch cho tt c cc loi tri. Ha L lc (Haritaka) ln nh tri i to, v chua ng, ung vo li cho tiu ha. T lc (Vibhitaka) l tri d cam t, t Qung Chu c (tri ny), hnh dng ln nh tri oc ni. Thuc Cht a la: tn mt loi thuc nc ngoi. Thuc Gi b: tn thuc nc ngoi. B Li b b: l ht ci. N c: l loi thuc nc ngoi chuyn tr c, t Hn khng c. B X: thuc xng khi. K la X na k (Kajana) loi . Thuc tr mt l b x b (Anjana). X Na: sng trn t. K la x na: sng di nc.

Long (rng, rn) thn di khng c chn. i vi tht s t, voi, nga, rng, rn, ch khng c n, khng c dng da, lng. Khi c bt k loi tht g th cng phi hi (l tht g), nu khng hi phm ti t Ct La. mt (tht th?) La Ma: c su. Ti Qung Chu c hc thch mt chnh l ng ma, cng nh nn gi l ngt (Phnita). Gi ny: l mt (Madhu). Ba ph ny: ph ny l cc ng ma mng. Ly phng bn cnh kt lm tnh tht (Kappiyakuti - phng vt ng php ca tng) khi bt u dng tr, nn o h trc v t tr gn h, t kheo ng chung quanh nng tr ln v ni rng lm tnh tht cho tng chng. Ni ba ln v khi ni xong tr cng c c dng ln. n tr th hai, th ba, th t cng ni nh vy. Nu ch ni cho mt tr, cng thnh tnh tht. Nu thnh tht ri, vy tc tnh nh th no? Nn gi ch tht n v ni rng tht ny cha tnh, ng hy tc tnh cho tng chng. Th ch ni nh vy: xin dng cng tnh tht ny cho chng tng, cc ngi s dng ty . Lm nh vy th thnh tnh tht. Nu khi lm tnh tht m khng c th ch th tc tnh nh th no? Nu t lc y c ngi k lo th gi h li (v ni rng) phng ny cha tc tnh, thnh ng lm tnh ch. Nu th ch khng bit cch ni, t kheo nn dy h ni rng y l tnh tht, xin dng cho chng tng, ty s dng.

Lm nh vy xong th thnh tnh tht, c s dng ty v vic cha ng tha n ung, khng b ti ng chung vi thc n, nu thc n trong cng gii (ca tng). Tri dim ph (Jambu) ln nh tri hng to mu sm, chua ngt. X lu Ca (Slkapna) dng ng sen xanh (Uppala), ng sen (Kumuda) gi nt lc ly nc trong, gi l nc ng sen. Ba Lu S (Phrusaka) ging nh tri am la (Amba - xoi). Tt c tri cy u c dng lm nc phi thi, ch tr by loi m cc. Tt c cc loi l u c dng phi thi, ch tr rau khoai nc (rau d). Tt c cc loi hoa u c dng phi thi, tr nc hoa Ma u (Madhukapuppharasa - mt lm bng bng cy madhuka). (Nc) trong cc loi qu u c dng, tr (nc) su loitri cy nh tri Ta La (tht nt), tri da, tri Ba La Ni (?), tri bu ngt, da ng. da ngt (Tla, Nlikra, Panasa, Labuja, Albu, Kumbhanda, Pussaphara, Tipusaphala, Ellaka) khng c dng phi thi. Tt c cc loi u khng c dng (lm) phi thi (dc) . Vt dng cha nc (c dng bng) g, t nung, st, khng c dng cc loi khc. Nu t gieo trng (cy tri) trn t chng tng th chia cho tng mt na s thu hoch. Nu tng gieo trng (cy tri) trn t c nhn th cng nn chia cho tng mt na (s thu hoch). Ht phn Dc Kin (Bhesajjakkhandakavannan nitthit). Ch Gii Lut Thin Kin - Quyn 17 -ooOoo-

Quyn th mi tm

Kin v y Ca Thi Na (Kathina). Hi: - Bao nhiu ngi th c th y Ca Thi Na? p: - Ti thiu l nm ngi tin an c mi c th y Ca Thi Na. Ngi ph an c, ngi hu an c, ngi tr x khc khng c. Nu tr x khng nm ngi th c php mi chng tng cha khc n cho tc s th. T kheo khch n cho tc s th khng c th (chia phn y). Nu tr x c bn t kheo v mt Sa di, an c sp xong, cho sa di y th i gii tc s nm ngi th y Ca Thi Na. V tn t kheo y cng c th. Mt t kheo v bn sa di th i gii cng nh trn. Mt tr x c nm hay trn nm t kheo nhng khng bit cch th y Ca Thi Na, c php thnh mt t kheo bit php tr x khc n tin hnh php yt ma th y Ca Thi Na. (V y) c php tin hnh php yt ma nhng khng c chia phn y. Php s ni: - Ngi no c php dng y Ca Thi Na cho chng tng? p: - Y ca c by chng v y ca ch thin u c nhn lm y Ca Thi Na. Nu ngi khng hiu cch lm y Ca Thi Na n hi th t kheo nn dy h. Y Tng Gi L (y nhiu lp), Ut a La Tng (y vai tri) hay y An Hi (y ni), bt k loi no cng c th lm y Ca Thi Na. Vo ngy 16 khi minh tng xut hin, em vi may y Ca thi na n giao cho tng. T kheo nn ni vi ch y rng cn c s lng kim, ch v t kheo lm y, nhum y. Nghe xong, th ch nn cng dng thc n ung theo (s lng) t kheo lm y. Ngi th y Ca thi na cho tng phi bit cch thc th y. Nu l vi may y, trc tin phi git sch a cho nhiu t kheo cng nhau ct, rp, may li v ngay ngy hm y phi nhum, lm du xong ri th.

Nu c nhiu ngi a y Ca thi na n, ch th mt y, phn cn li th phn chia, nn yt ma th. Tng em y Ca thi na dng cho ai? Nn dng cho v m y b rch. Nu s t kheo c y h rch nhiu th chn v gi dng. Nu khng c v gi th chn ln tui h nht, khng c dng cho ngi tham lam keo kit. Pht bo cc t kheo: - Nn th tr php yt ma v y Ca thi na nh vy. Trong lut ni rng nu y (may) cha xong th gi mt t kheo khc cng lm cho xong, khng c ni (mnh c) o c tr ngi vic may y, tr ngi bnh. Php s ni: - Ti sao i vi y Ca thi na c s n cn nh vy? V c ch Pht khen ngi. Thi qu kh, c Pht hiu Lin Hoa c t Thanh vn tn Tu X a. V ny lm y Ca thi na cha xong (trong ngy) nn c c Pht sai mt vn su ngn t kheo tp trung n cng (gip) lm y Ca thi na. Sau khi c lm xong, v t kheo tr y x y Tng Gi L ang th tr (v ni rng) y l y Ca thi na, ti xin th tr - ni ba ln nh vy. Sau khi ni ba ln, t y ny trn ngi, mc y by vai tri i n trc thng ta, chp tay hng v ch tng tha rng i c, con theo ng php th tr y Ca thi na ca tng, xin tng ty h. V thng ta ng dy, mc y by vai tri, chp tay hng v Tng m ni rng trng lo th tr y Ca thi na ny ca tng ng php, ti xin ty h. Tun t n cc v h ta cng ni nh vy. Ch tng hay nhiu ngi u khng c th y Ca Thi Na. Y Ca thi Na ch c th vi mt ngi. Ch tng, nhiu ngi ty h theo th sau cng thnh tu y Ca thi Na. Nu ngi no em c ba y dng n tng lm y Ca thi Na v h ni rng v no th y Ca thi Na th c c ba y (ny) th ty theo li th ch m dng c ba y n ngi th y, cc v khc trong tng khng c nhn. Y Ca thi Na c th xong, ch tng c dng cc li dng, vt thng th c phn chia, vt qu trng thuc v t phng tng.

Nu trong mt cng gii b tt c nhiu tr x th khng c th y Ca thi Na ring, nn ha hp li mt ch theo php th mt y Ca thi Na, khng c may sn, ch nn (o) ly du sn, ngi c gi y mang y cha may ra ngoi cng gii. Ngoi cng gii l cha khc. Php s ni: (ngi c chn) th y Ca thi Na ri, nhn ly (vi may y) v ra ngoi cng gii (n cha khc lm y).(?) V mun sng an lc nn khng c tr li: t kheo ra khi cng gii ri, thy tr x (mi) c phng tt, nn c khng tr li th b mt tr x trc, sau mt cng c y... Cc cu vn khc trong lut ni r. Ta khng (nhn) lm y v cng khng tr v: nu c ngh ny th c tr x v cng c y u mt. Mt do (khng ng vi) thi gian lm y: ngi c lm y, trc mt tr x, sau mt y cng c. Mt do nghe: trc mt y cng c, sau mt tr x. Khng cn s mong cu (c vi may y): trc mt tr x, sau khi mt s mong cu (vi) th li c (vi) theo s mong cu hoc l c (vi) nhng khng do mong cu. Vn ny trc sau thay i nhau nn thnh nhiu cu ch khng c ngha su xa, trong lut ni r. Ht phn Kin Ca thi Na (Kathinakkhandhakavan-nan nitthit). -ooOooNgi ang hnh php bit tr, nu c ngi thnh hoc cho ngi khc th gii th c php tm thi ngng hnh php, sau khi xong vic tr li tip tc hnh. Khi x hnh php (bit tr) nn ni th ny: ti xin x php Ba L B Sa (parivsa - hnh bit tr), ni ba ln.

i vi vic hnh bit tr php Ma Na a (Mnatta - ty thun s gio dc ca Tng), ngi ang chp hnh php ny m cc t kheo ( ) i vng ht, th ch cn tm nim rng nu c t kheo n, ta s tha (vi h). Nu trong sut su ngy (hnh php ny) khng c t kheo no tha trnh th cng c xut ti. Nu trong cha c nhiu t kheo lai vng nn kh tha trnh, vo ngy c x hnh php, khi minh tng cha xut hin, a bn hay nm t kheo ra ngoi cng gii, ngoi tm nm, ngi th hnh php bch tng rng con hnh php qua... ngy, cn li... ngy. Nu trong cng gii c t kheo i ra n ni ang hnh php th nn bch (vi h). Nu khng bch th b mt m (s ngy hnh php). Nu c t kheo i theo, th hnh php xong, khi h tr v nn li mt v ch minh tng xut hin x hnh php ri cng nhau v cha (lm) theo nh php trc y, su m th c xut ti. Php xut ti trong lut bn ni r nn khng nu ra na. By gi, ti mt tr x Cu Dim Di c hai t kheo: mt v lut s, v kia l kinh s. Mt hm, vo nh x, sau khi s dng chu nc ra xong, v kinh s khng nc (tha) ra v p chu xung. Vo nh x, thy cn nc tha trong chu ra, v lut s hi kinh s rng ai vo nh x m khng nc tha v p chu xung? V kinh s p: - Chnh ti. V lut s hi: - Thy bit ti tng khng? V kinh s p: - Ti tht khng bit ti tng. Lut s ni rng: - Thy phm ti t-ct-la. V kinh s ni: - Nu phm ti t-ct-la th ti phi sm hi. Lut s ni: - Thy c c lm khng?

Kinh s ni: - Khng c lm. Lut s: - Nu khng c lm th khng c ti. V kinh s nghe r li lut s ni l khng c ti. Tr v phng, v lut s ni vi t ca mnh rng: v kinh s kia khng bit phm, chng bit khng phm. Nghe thy mnh ni nh vy, t v lut s ni vi t v kinh s rng thy ng khng bit phm hay khng phm g c. Nghe nh vy, t v kinh s n ni vi thy mnh v s vic y. Nghe t mnh ni, v kinh s bo h rng lut s ny trc y ni ta v ti, nay li ni ta c ti, lut s y ni di. Nghe thy mnh ni nh vy, t ca kinh s ni vi t lut s rng thy ng phm ti ni di. Nghe ni nh vy, t v lut s em tha li thy mnh. C nh vy, s vic ny lan rng ra tr thnh cuc tranh ci ln. Sau , v lut s tm c li ca kinh s nn tp hp tng c ti v ny v tc php yt ma c ti. Do , trong lut ni ha hp c ti. Hi: - Ti sao bng nng lc thn thng, c Pht ri ch ngi i n nc X V m khng ni vi cc t kheo? p: - Nu gia chng tng, c Pht lm v phn quyt th ngi thng l s hoan h, ngi thua l s ni rng c Pht thin v cho nhm ngi kia v ph bng Nh Lai rng Ngi c yu thng v ght b. Do ph bng Pht nn khi qua i h b a a ngc. Cho nn c Pht ri ch ngi ra i m khng chu phn quyt cho h. Ht phn Kin v Cu dim di (Kosambhikkhandh-akavannan nitthit). -ooOoPhn Chim ba kin khng gii thch (Campeyyak-khandhakavannan nitthit).

Tranh ci nhau bng li th dit bng hai php t ny (l) hin tin t ny (Sammukhvinaya) v a mch t ny (Yebhuyyasika-phn on theo s ng c o c). c nim t nim (Sativinaya) ch p dng cho bc t kheo i tn cho n bc A Na hm ch khng dng cho phm phu. a mch t ny l n khp ni tm cc v t kheo bit php phn quyt nn gi l a mch (tm nhiu) t ny. Ma Di (Mtika) l hai b ba la mc Xoa (gii bn ca tng v ny). Nu hnh X La (Salaka-th b phiu) m bn nhiu th (l) phi php th thu th xng ln rng sng mai tin hnh pht th li. Trong thi gian , li tm kim nhng ngi cng phe nh php. Nu thng ta ly th phi php th ngi m th ni nh ring rng thng ta tui gi sao nm ly th phi php nh vy, nn bt ly th ng php. Ht phn by php dit s tranh ci (Satta adhikaranasamath). -ooOooKin v t kheo ny Ti sao c Pht khng cho ngi n xut gia? V cung knh php vy. Nu cho ngi n c xut gia th chnh php ch tn ti c nm trm nm. Do c Pht ch tm php tn knh cho t kheo ny nn chnh php li c tn ti mt ngn nm. Php s ni: - Sau mt ngn nm, Pht php b dit tn (phi khng?). p: - Khng phi b dit tn, trong mt ngn nm (u c ngi) c tam t tr; trong mt ngn nm tip theo c i tn A la hn, khng c chng tam t tr; trong mt ngn nm tip theo c A Na Hm; trong mt ngn nm sau na chng T Hm; trong mt ngn nm na chng Tu Hon; hc php trong nm ngn nm tip theo, trong nm ngn nm ny c c o; sau nm ngn nm ny c hc m khng c o; sau mt vn nm

(10,000) kinh sch bng vn t u b tiu dit ht, ch cn c biu hin s co tc, mc php phc m thi. Ht phn kin t kheo ny. -ooOooVt c gi tr ln khng c phn chia: khng c em rung vn, ao ging ca tng bn i ly vt khc, ch tr trao i (vt cng loi).Nhng vt ca tng nh ging, ta ngi, vt dng khng c phn chia, khng c bn, tr trao i. ng ng thuc nh mt, cy ry tai, kim ch, dao nh, kha ca, tch trng, tiu hon(?) vt dng bng st th c phn chia, nhng vt dng khc khng c phn chia tr dao (ba) ch cy ch rng, tr dao nh, dp da, d th c phn. Nu c ngi dng cng tre, c v t th khng c phn, dng thuc th c phn, dng t rng th khng c phn. Nu h dng vt dng trong phng tng th khng c phn chia g c, tr ng ng du. Ht phn kin v php (Vattakkhandhaka). Ph lc -ooOooPhm i c X Li Pht hi Ba Ly v lut hnh (Nam truyn lut tng, tp 5, trang 329, V.3-8). Phn K tng: X Li Pht hi Ba Ly (U-b-li, Upali): Bao nhiu ti v thn Bao nhiu ti v ming Che du bao nhiu ti Xc chm bao nhiu loi? Ba Ly ni k p vi X Li Pht:

Do thn c su ti Ti ming cng c su Che du c ba ti Xc chm c nm ti. Cu hi 2: Tri sng bao nhiu ti? Ba ln xng, bao ti? My trng hp tm vic Tt c t bao nhiu? (Sabbasamgaho - tt c hc x) p: Tri sng, ba ti. Ba ln xng c hai y l mt tm s Mt gm tt c s Hi 3: Nh Lai kit gii r Lut c bao nhiu tng Ti trng lut my loi Du ti th my loi? p: Nh Lai phn bit dy Lut gm c hai tng Ti trng lut c hai (Ba-la-di + tng tn) Du ti th cng hai. Hi 4: Gia t lc bao ti Qua sng c bao nhiu n tht g Thu Lan Tht g t-ct-la?

p: Gia t lc c bn Qua sng cng c bn Mt loi tht Thu Lan Chn loi t-ct-la. Hi 5: m, ni chuyn my ti? Ngy, ni chuyn my ti? em cho bao nhiu ti? Nhn ly bao nhiu ti? p: Ban m, ni hai ti Ngy, ni cng hai ti em cho c ba ti Nhn ly c bn ti. Hi 6: My ti i th sm? My ti phi yt ma? Lm ri khng th sm Nh Lai ch r. p: Nm ti sm hi c (Th?) su ti phi yt ma Mt ti khng th sm Nh Lai phn bit kt. Hi 7: Quan trng, lut c my? Pht dy nghip thn ming

V phi thi my loi My loi t yt ma? p: Lut do hai quan trng (thn ming) Thn ming cng nh vy V phi thi mt loi Mt bch t yt ma Hi 8: Ba-la-di my loi Bao nhiu t ha hp Bao nhiu m tht d (mt ngy) Kt hai ngn my gii?(Ny. Ba-dt- 5) p: Ba-la-di c hai t cng tr c hai Mt m cng c hai Gii hai ngn c hai Hi 9: nh thn c my loi C my loi ph tng Ti bt u bao nhiu Tc bch ri bao nhiu? p: nh thn c hai loi Nhn ph tng c hai Mi lm c hai ti Bch ri cng c hai. Hi 10:

St sanh c my ti Ti trng ming my loi Mng chi bao nhiu loi Lm mai c my loi? p: St sanh c ba ti Ti trong ming c ba Mng chi cng c ba Lm mai c ba ti. Hi 11: Th i gii my ngi Yt ma gm my loi ui hn c my loi Thuyt mt li my loi? p: Khng th vi ba ngi Yt ma gm ba ngi ui hn cng c ba Mt li cng c ba Hi 12: Gii trm c my ti Gii dm c my ti C git c my loi Nm b c bao nhiu? p: Gii trm c ba ti Gii dm c bn ti Git ng c ba ti V vt b c nm (vt b cho cht c 5. Xem lut tng Nam truyn, trang 338 - ch 5)

Hi 13: Dy gii t kheo ny My Ba D, t Kt Bao nhiu mi d vo Y c bao nhiu loi? p: Trong vic dy gii ny Ba D, t kt la. C bn tin Pht dy Cho y, hai loi ti. Hi 14: Pht dy ny c my Ba la c my n ht ging c my Ba-dt-, t La? p: Pht dy php ca ny Ba La c tm Ba D , t kt V n dng ht sng. Hi 15: i c bao nhiu ti? ng c bao nhiu ti? Ngi c bao nhiu ti? Ng c bao nhiu ti? p: Khi i c bn ti Khi ng c bn ti

Khi ngi c bn ti Khi ng c bn ti. Hi 16: Bao nhiu Ba-dt-? Tt c khng mt loi Chng trc cng chng sau B phm cng mt lc. p: C nm Ba-dt- Loi ny khng phi mt Chng phi trc hay sau B ti trong mt lc Hi 17: Bao nhiu Ba-dt- Tt c chng phi mt Khng trc cng chng sau B ti trong mt lc? p: C chn Ba-dt- Chng phi cng mt loi Chng trc cng chng sau B ti trong mt lc. Hi 18: Bao nhiu Ba-dt- Chng phi cng mt loi Sm hi bng (thn?) ming Nh Lai ging dy r? p:

C nm Ba-dt- Chng phi cng mt loi Sm hi bng mt li Nh Lai ging dy r. Hi 19: Bao nhiu Ba-dt- Chng phi cng mt loi Sm bng bao nhiu li Nh Lai ging dy r? p: C chn Ba-dt- Chng phi cng mt loi Sm hi bng mt li Nh Lai dy r. Hi 20: Bao nhiu Ba-dt- Chng phi cng mt loi Sm hi bng tn ring Nh Lai dy r? p: C nm Ba-dt- Chng phi cng mt loi Sm hi bng tn ring Nh Lai ging dy r. Hi 21: Bao nhiu Ba-dt- Chng phi cng mt loi Sm hi tn tnh t Nh Lai ging r?

p: C chn Ba-dt- Chng phi cng mt loi Sm hi bng tn t Nh Lai ging r. Hi 22: Khuyn ba ln my ti V n c bao nhiu Khi n c bao nhiu Do n c bao nhiu? p: Ln th ba ba ti V n c su ti Khi n c ba ti Nm lai gy ti n. Hi 23: Tt c qu ba ln Ni phm ti c my Hi ti bao nhiu (ngi) Trnh s c bao nhiu? p: Tt c qu ba ln C nm trng hp ti Kho p ti nm ngi Gy trnh s nm ngi. Hi 24: Lun s bao nhiu ngi Dit bng bao nhiu php My trng hp v ti

C my ch thnh thin? p: Quyt s phi c nm Dng nm ngi dit Nm hng ngi thanh tnh Theo ba ch thnh thin. Hi 25: m, thn phm my ti Ngy, thn phm my ti Khi thy bao nhiu ti Kht thc bao nhiu ti? p: m, thn phm hai ti Ngy, thn phm hai ti Khi thy b mt ti Kht thc c mt ti. Hi 26: Bit n c my lai Theo ngi thnh sm hi B ui c bao nhiu Thin hnh c bao nhiu? p: Bit n c tm lai Theo ngi thnh sm hi B ui c ba hng Bn mi ba thin hnh. Hi 27: Bao nhiu ch ni di

By ngy c bao nhiu My php Ba La (x ny) Sm hi c my hng? p: Ni di c nm ch Php by ngy c hai (Nam-Lut 5, trang 33, 3 dng 10) Mi hai x ny Sm hi li c bn. Hi 28: Ni di c my phn B tt c my phn S gi c my phn Ngoi o c my php? p: Tm phn thnh ni di B tt cng c tm S gi cng c tm Ngoi o c tm php. Hi 29: Th gii c my li ng knh vi my hng Mi ngi vi my hng Gio gii ny c my? p: Th i gii tm li ng knh vi tm hng Mi ngi vi tm hng Tm php gio gii ny. Hi 30:

My hng ngi khng ly Cng khng chp tay cho C my t-ct-la Dng y c my loi? p: Mi hng ngi khng ly Cng khng chp tay cho C mi t-ct-la Dng y li c mi. Hi 31: Lm bt thin my iu Nh Lai ging dy r Trong lut, phn Chim B Tc php u bt thin? p: 12 tc php bt thin Nh Lai ging dy r Trong lut, phn Chim B Tc php u bt thin. Hi 32: Theo cu i c hi Ti ty p p theo tng cu hi Khng cn mt nghi ng. Gii thch: p: 1. Thn c; 2. Ming c; 3. Thn ming c; 4. Thm tm c; 5. Tm ming c; 6. Thn ming tm c.

Thn nghip c su ti: bt u l dm, n (gin). Khu nghip c su ti: bt u l la gt ni di. Che du (ph tng) c ba ti: 1- T kheo ny che du ti trng th phm Bala-di. 2- T kheo che du ti trng ca ngi khc th phm Ba-dt-. 3- T kheo che du ti trng ca mnh th phm t-ct-la. y l ba ti do che du. Xc chm nhau c nm ti: 1. T kheo ny xc chm (nam) phm Ba-la-di. 2. T kheo xc chm (n) phm Tng tn. 3. T kheo xc chm vo y phc ca ngi n phm Thu-lan-gi. 4. T kheo dng y xc chm ngi n phm t-ct-la. 5. T kheo dng ngn tay chc (lt) t kheo khc phm Ba-dt-. y l nm ti. Minh tng (sng sm) xut hin c ba ti: Mt m, su m, by m, mi m, qu mt thng khi minh tng xut hin th phm Ny tt k Ba-dt-. T kheo ny qua m mt mnh, khi minh tng xut hin, phm tng tn. T kheo t che du ti, minh tng xut hin, phm t-ct-la. y l ba loi ti khi minh tng xut hin (th phm). Ba ln xng c hai loi: 1- T kheo. 2- T kheo ny. Khi ang thuyt gii (v yt ma) xng ba ln (ngi) c ti m khng pht l, phm t-ct-la. y l hai loi ti t ba ln xng ln. Trong lut ni tm s thnh ti: l ti Ba-la-di ca t kheo ny. Tt c t (nhm) c mt: trong phn ta ca gii c ni: nh c ti phi pht l. Pht l v (c) nm thin gii, nn ni c mt t (nhm). Nh Lai ging gii r: ging gii phn bit s khinh trng v gii tng. Lut ch trng v hai (nghip) l thn v ming. Trong lut , (gii) trng c hai l Ba-la-di v Tng tn.

Che ti th cng c hai l Ba-la-di v Tng tn. Gia t lc c bn: mt t kheo v t kheo ny hn nhau i, t kheo i bc th nht, phm t-ct-la; n cng gii t lc, t kheo phm Ba-dt-; mt chn bc vo cng gii, mt chn ngoi, t kheo ny phm Thu-langi; c hai chn vo cng gii, (t) phm tng tn. y l bn ti gia t lc. Qua sng c bn ti: t kheo v t kheo ny hn nhau i chung thuyn, Va bc i, t kheo phm t-ct-la. bc ln thuyn, t kheo phm Ba-dt-. Bc mt chn ln b, t kheo ny phm Thu-lan-gi. Bc c hai chn ln b, t kheo ny phm Tng tn. y l bn ti v qua sng. (n) Mt loi tht, b phm thu lan d l tht ngi. (n) chn loi tht phm t-ct-la: l tht voi, nga, ch... Ni chuyn trong m c hai ti: (ban m) t kheo ny cng vi n ng vo phng ti, n ch khut k tai ni nh, phm Ba-dt-. (m) t kheo ny cng n ng mt ch cch xa nhau ngoi hai khy tay, phm t-ctla. y l hai ti ni chuyn ban m. Ban ngy cng c hai: t kheo ny cng n ng ch khut trong phm vi hai khy tay ri, phm Ba-dt-; ngoi hai khy tay ri, phm t-ctla. y l hai ti v ban ngy. V b th c ba: vi c tm, t kheo em cho thuc c git ngi, phm ti Ba-la-di; git phi nhn, phm Thu-lan-gi; git sc sanh, phm Ba-dt. y l ba ti v cho. V nhn ly, c bn ti: ngi n dng tay a cho, t kheo nm ly, phm tng tn; t kheo nhn ly s dm dc ca ngi n cho, phm Ba-la-di. T kheo nhn ly y ca t kheo ny khng phi thn quyn, phm Ny tt k Badt-. Vi tm dm dc, t kheo ny bit n ng kia (cho vi) tm dm dc m vn nhn ly thc n ca h, phm Thu-lan-gi. y l bn ti do nhn ly. Nm ti c th sm hi: Thu-lan-gi (Dubbhsita), Ba-dt-, Ba-la- x-ny, t-ct-la, c thuyt. y l nm ti c th sm hi. Ti th su cn phi yt ma ( sm hi): Tng gi b thi sa.

Mt ti khng th sm hi l Ba-la-di. Lut c hai loi (ti) trng l Ba-la-di v tng tn. Thn, ming cng nh vy: s ch nh gii lut cn c vo thn, ming. Mt loi v ngon dng phi thi: t t dim (nc sp long) lm bng ng cc c dng phi thi. Gi l mt loi v ngon (sp) dng phi thi. Mt (php) bch t yt ma l sai (ngi i) gio gii t kheo ny. Ba-la-di c hai: t kheo v t kheo ny. t ha hp (cng tr x) c hai: 1. Ha hp v thn, 2. Ha hp v php. Mt m cng c hai: 1. Hnh Ba-li-b-sa. 2. Hnh Ma-Na-a. Kt gii v hai ngn tay c hai: 1. T kheo ny ty tnh. 2. Tc trn u di; (c hai) khng c qu hai ngn tay (chng ln). (T) nh p thn mnhc 2 ti: t kheo ny t nh mnh phm t-ct-la; khc, phm Ba-dt-. Nhn hai vic (m) ph tng: 1. yt ma. 2. nhn ly th. (Khi) mi lm c hai ti: 1. T kheo lm (th) c ti bt u (lm). 2. T kheo ny lm (th) c ti bt u (lm). Tc bch cng c hai ti: 1. Bch yt ma.2. n bch. St sanh c ba ti: - Git ngi: phm Ba-la-di. - Git phi nhn: phm Thu-lan-gi. - Git sc sanh: phm Ba-dt-.

Ti nng v li ni c ba: dy ngi trm, dy ngi cht, ni vi ngi l mnh c php Thnh li.. y gi l li ni c ba ti trng. Mng chi cng c ba: bng tm dm dc. mng n cn v hu mn (ca h) phm hai tng tn. Mng cc phn khc trn thn phm t-ct-la. y l ba ti. Lm mai mi c ba ti: khi nhn li, phm t-ct-la; i n ni, phm Thu-lan-gi; tr li bo tin, phm tng tn. Ba hng ngi khng c th (i gii):1. xa khng nghe. 2. Thn th khng y . 3. Cn khng hon b. Khng y bt thuc v phn thn th. Ngi b 13 gi nn thuc v cc cn khng hon b. Tin hnh t (yt ma) c ba trng hp: 1. Bit chng. 2. Bch khng thnh tu. 3. Yt ma khng thnh tu. y gi l ba. ui hn cng c ba: 1. T kheo ny em thn mnh vu bng ngi khc (phm gii Ba-la-di) nh t kheo ny T a. 2. Sa di ph hoi sa di (bng cch) hnh dm vo hu mn ngi kia. 3. Ni lm vic dm dc khng chng ngi o php. y gi l ba ti b ui hn. Mt li ni cng c ba: mt (li) yt ma, c ba ngi ng thi c gii. Gii trm c ba ti: trm nm tin phm Ba-la-di; bn tin phm Thu-langi; ba tin xung n mt tin phm t-ct-la. Gii dm c bn ti: 1. Vi n cn, Ba-la-di. 2. Vi t thi ngi n h r mt na, Thu-lan-gi; 3.khng tip xc bn bn (cn ngi n) t-ct-la. 4.T kheo ny lm nam cn gi a vo trong cn mnh, Ba-dt-. y l bn ti. Git cht b hn cng c ba: git ngi, Ba-la-di; cht cy c, Ba-dt-; t ct b nam cn,Thu-lan-gi. y l ba nhn phm ti. Vt b c ba: 1. C tm c git nn vt b thuc c, nu ngi b cht (v thuc y) phm Ba-la-di; phi nhn cht, Thu-lan-gi; sc sanh cht, Ba-dt. y l ba loi vt b.

Li c ba loi (vt b): t kheo (lm xut) vt b tinh, tng tn; vt b i tiu tin trn c sng, Ba-dt-; vt b (i tiu tin) trong nc, trn t sch, t-ct-la. Khc nh cng nh vy. y l ba ti v vt b. Ba-dt- v t-ct-la: gio gii t kheo ny n chiu ti, phm Ba-dt-. Trc thuyt php, sau thuyt bt knh php, phm t ct la. C bn quy nh (theo li) Pht dy: 1. Phng ; 2. Gii; 3. Lm ng php; 4. Khng lm ng php. Cho y c hai loi ti: cho y n t kheo ny y gii khng b con, phm Ba-dt-, cho y n t kheo ny khng y gii, phm t-ct-la. (Ny) khng y gii l ny ch c t kheo ny bch t yt ma nhng cha c i tng bch t yt ma. y l hai ti v cho y. Ba la c tm: l tm Ba-la- -x-ny ca t kheo ny. Ba-dt-, t-ct-la: t kheo ny xin ht ging phm Ba-dt-; khi n, tct-la. i c bn ti: t kheo cng hn i vi ngi n, khi bt u i, t-ct-la; n thn xm, phm Ba-dt-. T kheo ny i mt mnh, phm Thu-lan-gi; n thn xm, phm tng tn. ng c bn ti: t kheo ny v n ng ng ch khut, phm Ba-dt-; xa ngoi tm tay, t-ct-la. T kheo ny no khi tri rng sng m khng i theo bn, trong tm tay, phm Thu-lan-gi; ngoi tm tay, phm tng tn. Ngi v ng cng nh vy. Ba-dt- c nm: b, du, ng, cc mt, m (ng) ring tng l, nhn ly qu by ngy, dng b nm Ba-dt-. Loi y chng phi mt hng: b, mt v.v... Chng phi trc hay sau: nhn ly (cc loi trn) (nhiu ln) tp trung mt ch v dng mt lc, u b ti. C chn Ba-dt-: xin chn th thc n ngon b chn ti Ba-dt-.

(Loi) Ti y chng phi l do mt th: v hnh thc b, du, c, tht khc nhau. Tt c u sm hi bng khu nghip: chn ti Ba-dt- trn, dng chung mt li (vn) sm hi th c ht ti. (i vi) nm loi Ba-dt-: ni ra tn h sm hi, lit k tn ti sm hi. (i vi) chn loi Ba-dt-: gm chung li mt loi sm hi v nu tn ti ra sm hi. Ln th ba b ba ti: t kheo ny no theo k b c ti, c can gin ba ln m khng b, phm Ba-la-di. T kheo b tng can gin ba ln khng b, phm tng tn. T kheo v t kheo ny c c kin, c can gin ba ln m khng b, Ba-dt-. Do n b su ti: Th no l su? 1. V thc n nn t xng c php thng nhn. 2. V n ung nn lm mai mi. 3. V n ung nn ni rng ngi no cha ny th c o qu nhng khng nu r tn h ra, phm Thu-lan-gi. 4. V n ung, khng c bnh m xin thc n ngon. 5. V n ung, khng c bnh, t kheo ny xin thc n ngon, phm Ba-la -x-ny. 6. V mun n ung ngon, t kheo khng c bnh, xin cm, phm tct-la. y l su ti do thc n. n ng gi c ba ti: 1. t kheo n tht ngi, phm Thu-lan-gi. 2. n tht voi, nga, rng (rn), ch... phm t-ct-la. 3. t kheo ny n ti (Lasuna) phm Ba-dt- V nm mn n m b ti:

Bit ngi n ng c tm nhim, t kheo ny xin h c tht ngi, ti, thc n ngon, tht voi nga; nhn thc n ca n ng c tm nhim, phm Tng tn; n tht ngi phm Thu-lan-gi; n ti phm Ba-dt-; xin thc n ngon phm Ba-la- -x-ny; n tht voi nga... phm t-ct-la. y gi l ti do nm loi thc n. Tt c qu ba ln: t kheo ny theo k b c ti, can gin ln th nht m khng b, t-ct-la; yt ma ln th nht m khng b, Thu-lan-gi; yt ma ln th ba m khng b, Ba-la-di. y l ba loi ti do ba ln can gin. Phm ti c nm ch: t kheo ny theo k b c ti, tc bch xong, khng b, t-ct-la; yt ma ln th nht xong, khng b, Thu-lan-gi; yt ma ln th ba xong, khng b, Ba-la-di. Nu mun ph tng, can gin ba ln khng b, tng tn. C c kin, c can gin ba ln khng b, Ba-dt-. y gi l nm ti. Kho p ti c nm: t kheo, t kheo ny, thc xoa ma na, sa di, sa, di ny, c nm chng u c ti khi can gin ba ln m khng b. Trnh s cng c nm: nm chng (xut gia) u c bn trnh s. S vic (bn) lun li c nm: trnh s do s bn lun ca nm chng. Dng nm php dit: nm chng dit trnh s ca nm chng. Thanh tnh c nm loi: nm chng phm ti (m bit) sm hi (th u) c thanh tnh. Trong ba ch (trng hp) thnh thin: ch ca tng, ch ca chng, ch ca bch y. (C) ba ch u thanh tnh, c gi l thin. Thn nghip v m c hai ti: t kheo ny v n ng cng nhau vo phng ban m, thn cn trong tm tay phm Ba-dt-, ngoi tm tay phm tct-la. Thn nghip v ban ngy c hai ti: ban ngy, t kheo ny cng n ng ch khut, thn cn trong tm tay, Ba-dt-; ngoi tm tay, t-ct-la. Khi thy, b mt ti: t kheo c nhn cn ca ngi n, phm ti t-ct-la.

Xin thc n b mt ti: t kheo khng bnh, khng c xin thc n (ngon) cho mnh, (nu xin c) phm t-ct-la. Thy (bit) n c tm hng: trong phn kin Cu Dim Di ni r. Y (ch) vo ngi khc thnh sm hi: s sm hi ca nm chng xut gia cn phi nh vo ngi khc m sm hi. B ui i c ba: 1. Che du (ti li). 2. Khng chu sm hi. 3. Ac kin. Hnh ng tt bn mi ba php: ngi b ui m thi hnh bn mi ba php th c vo chng, khng hnh php ny khng c nhp chng. Ni di c nm ti: Ba-la-di, Tng tn, Thu-lan-gi, Ba-dt-, t-ct-la. Php by ngy c hai: Mt, thuc by ngy, th php by ngy i ra ngoi cng gii. y gi l hai. Mi hai -x-ny: t kheo ny c tm Ba-la- -x-ny, t kheo c bn php Ba-la- -x-ny hp li l mi hai. Sm hi li c bn: b t a (Devadatta) sai ng hi Pht, cng dng A Nu Lu (l) u Ba ly Ly xa t, b chng tng tc yt ma ph bt. T kheo Sa b Ca, bn ngi ny cng n Pht xin sm hi. Ni di c tm phn (qun): sinh tm mun di, ming ni ra li di, ni di xong, bit l ni di, che du s hiu bit, ni ra vic khc, ngi nghe hiu r li mun ni, vi tm t vy. y gi l phn (qun). B tt (ngy trai gii) cng c tm: tm gii. S gi cng c tm: iu t dng phi php mun ph tng, tng sai ngi y tm c n bo rng hnh ng ca iu t l phi Pht php tng , y ch l hnh ng (ring) ca iu t. Ngoi o c tm php: ngoi o mun xut gia, hnh tm php Ba l b sa l: khng i n nm ni khng nn i n, nghe khen ngi Pht, php, tng th hoan h.

Tm li th gii: t kheo ny bch t yt ma (ri n) t kheo bch t yt ma. ng dy cung knh cng c tm: tm knh php ca t kheo ny. Chun b ch ngi cng c tm: khi i chng tp hp, tm v thng ta ngi theo th t, cc v cn li ty theo m ngi. Tm php gio gii cho ny: t kheo no c tm c mi c nhn vic gio gii cho t kheo ny. Khng nn l bi mi hng ngi t kheo ny, thc xoa ma na, sa di, sa di ny, u b tc, u b di b phm gii, ngi ng, ngi ang n, ngi ang i tiu tin, ngi ang xa rng. Khng nn chp tay cho vi mi hng ngi trn. C mi t-kit-la: nu l bi hay chp tay cho mi hng ngi trn th b ti t-kit-la. Dng y li c mi: cho php c mc mi loi y. Mi hai hnh ng bt thin: bch khng ng, phi php bit chng, phi php ha hp chng, php bit chng. Trong php bch yt ma c bn phi php; trong php bch nh yt ma c bn phi php; trong php bch t yt ma c bn phi php. Bn phi php trong ba trng hp yt ma gom li l mi hai phi php. Ch Gii Lut Thin Kin - Quyn 18 Bt u dch 01/06/1997 Dch xong m 05/05/1999 (Tc 20/03 K Mo, PL. 2542) TM HNH Nguyn hi hng cng c ca php bo ny n tt c hu tnh v Pht s ny c vin mn. Cu an cho cc Pht t h tr cng tc phin dch ny:

- Quc Hng, pd Nguyn Hnh - Quang Hng, pd Tm Minh - Hong Hi, pd Nguyn Tr - Thy Linh - Hong Phong, pd Tm c. Lun lun an lc nh trong ho quang ca Tam bo. PH NH: C phi Trung Quc bo tn c bn ch gii Lut T khu ting Sinhala tht truyn? Ananda W.P. Guruge, Trng phng Hc v v Trng khoa Pht gio Quc t, i hc Hsi Lai, California, Hoa K. Vo nm 1996, trong mt cuc tho lun v vua Asoka (A-dc) do ti ch tr ti i Bc, Tin s Lin Chung-An, gio s v vt l hc thin th ca i hc quc gia i Bc, cho bit b Tam Tng ca Trung Quc c xut bn Nht Bn t nm 1924 c bao gm ti liu lch s truyn b Pht gio vo Tch Lan. ng cng ni rng ti liu cp chi tit v vua Asoka v lit k nhng phi on truyn gio c ngi T khu Moggaliputa Tissa (Mc-kin-lin -tu) c i. Nhn c thng tin tham kho ca ng, ti kim tra b i chnh Tn tu i tng kinh Trung Quc v pht hin ra rng bn kinh s 1462 - Shan-jianlu-piposha - (Thin kin lut t-b-sa) c trnh by bi cc nh bin tp Nht Bn nh l mt bn dch ca b Samantapasadika. Samantapasadika l bn ch gii v Lut T khu m ngi Buddhaghosa (Pht Minh) dch t bn ting Sinhala c sang ting Pli vo th k th 5. Ti rt thch th khi pht hin ra bn dch sang ch Hn t bi lun ting Pli ca x Tch Lan ny. c th l bn duy nht trong s rt nhiu phin bn ting Sankrit c dch sang ting Trung Quc mt cch h thng trong hn hai ngn nm qua. Th k th 5 sau Cng nguyn (CN) l giai on rt c ngha v quan h gia Trung Quc v Tch Lan trong lnh vc Pht hc. Ni bt l chuyn i ca ngi Php Hin (Fa-hian), phi on truyn gio ca cc ni s Tch Lan

do T khu ni Devasara dn u n Trung Quc thnh lp Gio on T khu ni, v vic ngi Php Hin dch tng Lut thuc Di-sa-tc b (Mahisasaka Vinaya) sang ch Hn. Ti cho rng c th ngi Php Hin hoc b Devasara em quyn Samantapasadika truyn vo Trung Quc. Gn y, ti bt u duyt li quyn sch "Minh qun Asoka: Tiu s chi tit", do ti vit v cuc i nh vua, phin bn n ng ca nh xut bn Motilal Banarssidas, v kim tra li cc ngun t liu Trung Quc v vua Asoka. Cho n nay, tt c cc nh nghin cu v vua Asoka u da vo ti liu ch Hn ca ng Jean Przyluskis v v hong ny. Tuy nhin, sch c xut bn mi t nm 1923. V th, khng thy cp n tp Shanjian-lu-piposha (Thin kin lut t-b-sa). Ti cho rng cn phi c mt cng trnh nghin cu chi tit v tc phm ny, lm sng t cc ngun t liu gc Trung Quc v vua Asoka. Cho n nay, tt c cc ngun t liu gc ca Trung Quc c bit n v s dng u miu t vua Asoka nh c cp trong t liu Avadana (Th d kinh) bng ting Sankrit. V mt lch s, cc ngun t liu ny khng ng tin cy v cc thng tin cng khng tng hp vi nhng g c bit v vua Asoka qua cc sc lnh v bt tch khc trn ca nh vua, cn lu li cho n nay. Tht kh tin rng ngi Trung Quc ch bo tn c mt phin bn ri rc ca v H Php v i nht ny. Vi s h tr tch cc ca v ng nghip, gio s Darui Long (Tr l trng phng Hc v ca i hc Hsi Lai), ti so snh tng dng trong nhiu phn ca hai b Samantapasadika v Shan-jian-lu-piposha. Khi tin hnh vic ny, chng ti thy s vic tr nn rt r rng: Shan-jian-lupiposha khng phi l mt bn dch trc tip t b Samantapasadika. Th nht, tn "Piposho" hay "Vipasa" - phn cui ca tn Trung Quc c pht m nh vy, l tn gi Sankrit ca mt bn lun: Vibasha = Atthakatha (t-b-sa, qung thch, ch thch, ch gii). Phn cn li ca tn (Shan-jian, thin kin) c th c dch lc l "lm sng t", "kim nghim k lng" hay "lm r" (Shan-jian: Thin-kin cn l vng hiu ca vua Asoka ngi dch). T "ton din" c chuyn ti bi t "Samanta" li khng c trong tn ca bn Hn vn. "Lu" c ngha l Vinaya (Lut). Shan-jian-lu-piposha ngha l "B Lun lm sng t hoc lm r ngha, hoc kim nghim k lng ( ngha ca) tng Lut".

Samantapasadika hin nhin l mt ci tn c t cho bn dch ca ngi Buddhaghosa, Ngi thng t nhng tiu thu ht s ch nh vy cho tt c cc bn dch ca mnh. Th hai l v Nin i. Ngi ta cho l ngi Sanghabhadra (Chng Hin), t Tch Lan n Qung ng min nam Trung Quc vo nm 488 sau CN, l ngi dch b Shan-jian-lu-piposha. Ngi dch b lun ny vi s cng tc ca mt nh s Trung Quc tn l Sang-I -- nh s ny tng Sri Lanka v sau tr v Trung Quc vo nm 429. Bn dch ny c hon tt vo khong nm 488-489. C th no ngi Sanghabhadra mang theo mt phin bn ting Pli ca Samantapasadika khi ngi i thuyn n Trung Quc vo khong nm 486-487? khng nh iu ny, cn phi xc nh thi gian ngi Buddhaghosa dch b ch gii Lut bng ting Sinhala sang ting Pli. Chng ti khng c t liu v thi gian chnh xc, nhng theo b Mahavamsa (i s), ngi Buddaghosa n Tch Lan t vng ln cn Mahabodhi B o trng trong thi tr v ca vua Mahanama (406-428). Trong nhng nm u tin c ng ti Mahavihara (i t vin), tnh Anuradhapura, Tch Lan, ngi dnh thi gian sng tc b Thanh tnh o (Visuddhimagga). Gi s b Samantapasadika l b ch gii u tin ngi dch, th cng kh c kh nng ngi Sanghabhadra, l ngi chc chn thuc b phi Abhayagiri (V y sn), tip cn c phin bn ting Pli . (Ch thch: trong thi k , Tch Lan c 2 b phi i nghch nhau: i t vin v V y sn - ngi dch). Mt khc, b phi Abhayagiri cng c nhng b lun ring ca mnh bng ting Sinhala, c gi l Uttaraviharatthakatha m vn cn tn ti cho n khi b Mahavamsa Tika (i s lun) hay Vamsatthappasini xut hin vo th k th 9. B lun v Mahavamsa phi da vo b Uttaraviharatthakatha c c nhng thng tin chi tit v vua Asoka v t tin ca nh vua. V vy ti kim nghim gi thit rng ngi Sanghabhadra mang n Trung Quc khng phi l b Samantapasadika ca Buddhaghosa m l mt phin bn ca b Uttaraviharatthakatha. a ra gi thit ny, ti da trn chng c quan trng t hai b sch, m c 2 b ny u s dng rt nhiu thi k. Trong b Samantapasadika, hu ht nhng cu th trong u c trch dn t Dipavamsa (o s), b bin nin s u tin ca Tch Lan, ra i vo khong th k 4-5. Nhng cu th

tng ng trong b Shan-jian-lu-piposha th hoc l c ngun gc t qu kh hoc t cc v php s (fa-shih). Bn ch Hn khng c mt cp no v b Dipavamsa, do ch ra mt cch r rng rng bn gc ca n cn c hn c b bin nin s u tin ln b Samantapasadika. N c th l mt phin bn ca b Atthakatha (Ch gii) bng ting Sinhala, c xen k vi nhng cu th ting Pli. y l mt t liu gc cho cc b lun bng ting Pli ca cc ngi Buddaghosa, Dharmapala, v.v... v b Dipavamsa, Mahavamsa v mt tc phm kho cu chnh c tc gi cun Pli Vamsathappakasini s dng. Th ba l Cu trc ca b sch. Cun Samantapasadika m u bng mt on vn rt di gi l "Bahiranidanavannana" - "m t v ngoi nhn" (ngun gc bn ngoi), hay cn gi l bi cnh lch s. y chnh l phn c gi l Atthakatha-Mahavamsa bng ting Sinhala. Sau th mi phn xut hin mt ni, nh c thy trong Suttavibhanga ca tng Lut. Tuy nhin, bn Hn vn Shan-jian-lu-piposha c chia lm 18 chng. Trong c 4 chng m t bi cnh lch s t khi c Pht nhp dit cho n ngy tng Lut c mt nh s Tch Lan ging dy Thuparama, tnh Anuradhapura, di s hng dn ca Trng lo Mahinda (ngi Mahinda l con trai vua Asoka, em Pht gio Theravada truyn sang Tch Lan ngi dch). R rng l phin bn m ngi Sanghabadra s dng c kt cu khc hn b Samantapasadika, tr phi ngi Trung Quc c thi quen chia b sch ra thnh nhiu chng ngn hn. Th t, v Ni dung: chnh nh vo vic phn tch ni dung m chng c thuyt phc nht c tm thy. Mc d c hai bn u cp n cng mt thng tin nhng chng khc nhau ch l ch v vn phong rt khc nhau. B Shan-jian-lu-piposha th hin thng tin mt cch ngn gn, sc tch v 3 k Kt Tp Kinh in, trong khi li trin khai, m rng cc cuc i thoi v m t tnh hung. Mt s on m t ca b Samantapasadika (v d cuc ving thm ca c Pht v cc v Pht thi trc) li rt c ng trong bn dch Hn vn. Trong s , khng th b qua l on cp n vic mang ging cy B (t B o trng sang Tch Lan - ngi dch) m phin bn ting Pli dnh cho hn 10 trang. Nhng bn Shanjian-lu-piposha cp n on ny li rt ngn, ch trong 4 trang. Mt khc, thng tin v vua Asoka v t tin ca ng li nhiu chi tit hn v ph hp vi phin bn gc, gn vi b Dipavamsa (o s) hn l b Mahavamsa (i s).

Mt manh mi khc l vic phin m cc tn ring sang ting Hn. Hu ht cc tn ring u ngn v cho thy l mang gc ting Sinhala c, ch khng mang gc ting Pli. Gio s Long v ti c k hoch phn tch s khc bit v vn bn mt cch chi tit hn trong tng lai. Tuy nhin, nhng g c ghi nhn y chng minh rng nhng vn trn khng th ny sinh ch n gin do ngi Sanghabadra s dng 2 phin bn ting Pli khc nhau. Nhng s sai bit ny vt qu phm vi li sao chp hay do s c hiu khc nhau. Kt lun: Kt lun m ti mun rt ra t phn trnh by trn l: bn Hn vn Shanjian-lu-piposha c th l phn duy nht chng ta c c ca b Attakatha (Ch gii) bng ting Sinhala tht truyn. Phn gii thiu v lch s c th l mt phin bn ca Atthakatha-Mahavamsa bng ting Sinhala ca b Uttaraviharatthakatha thuc b phi Abhayagiri (V y sn). S pht hin ny c 2 ngha: * i vi cc hc gi v truyn thng lch s Tch Lan: B ch gii Lut ch Hn cung cp mt t liu v lch s Tch Lan khng nhng c hn c cc b Dipavamsa, Samantapasadika v Mahavamsa m cn l mt ngun t liu hng u c s dng mt cch chn lc trong tt c cc tc phm ny v c b lun Mahavamsa ca th k th 9-10. * i vi cc hc gi Trung Quc, b Shan-jian-lu-piposha l mt bng chng na v mi quan h gn gi gia Trung Quc v Tch Lan trong vic hnh thnh h thng Tng on Pht gio Trung Quc v s ra i ca tng Lut Trung Quc - l s hp tc, do kt qu ca nhng sng kin ca ngi Tao-an (o An) v chuyn i v lu li Tch Lan ca ngi Php Hin. N cng ni ln rng Trung Quc bo tn truyn thng Nam phng trong bi cnh lch s ca o Pht, bao gm c ba k Kt Tp Kinh in, lch s vng triu n v Tch Lan c, mt lch s chnh xc hn v vua Asoka, v mt bin nin s ng tin cy. i vi hc gi ca c hai nc, mt giai on nghin cu mi c m ra: Liu Trung Quc c th cn nhng manh mi no na v thi c xa ca nn vn ha Tch Lan, ang ch i c khm ph trong kho tng mnh mng cc phin bn dch thut v Pht php?

(theo nht bo Daily News, Sri Lanka, 30-07-2003). Tm Hnh v ng Lc dch, Bnh Anson hiu nh, 03-09-2003. -ooOooHt

You might also like