Nn Tng Xy Dng i Sng o c Theo Pht Gio

TK.Thch Hnh Bnh (Hi tho "o c Pht Gio", Vin Nghin cu Pht hc VN, Si Gn, 1993) --- o0o --Ngun http://thuvienhoasen.org Chuyn sang ebook 27-8-2009 Ngi thc hin : Nam Thin namthien@gmail.com Link Audio Ti Website http://www.phatphaponline.org Mc Lc
1. Tinh thn xy dng i sng lnh mnh c o c cho ngi xut gia. 2. Tinh thn xy dng i sng lnh mnh, c o c cho ngi ti gia.

---o0o--Chng ta khng cn i u xa, ngay ti nh nhn qua trang bo hng ngy cng cho chng ta thy nhng t nn x hi hin nay nh th no. Ru ch, cp bc, c bc, mi dm... xy ra thng xuyn, nu ta c thi gi b ra vi nm hay c cuc i thng k nhng s kin y cng khng th no ht c, v th m cc nh bo ch khng tht nghip, nay tng thut t nn ny, mai bo co t hi khc. cp n vn ny cc nh lnh o, cc nh gio dc, cc nh Tn gio... rt quan tm, v xut bit bao nhng bin php ngn chn, phng nga, tt nhin, d t hay nhiu cng gt hi mt s kjt qu nht nh no , nhng trn thc t nh chng ta trng thy, nhng t nn x hi ngy cng gia tng khp mi ni trn th gii. Nh vy, nguyn nhn no, ng lc no thc y chng xut hin? y l ch ti s trnh by trong bi vit ny. i vi vn , hn nhin, mi chng ta u c nhng quan im, cch lp lun khc nhau, ty theo cch nhn ca mnh i vi cuc sng, l tt nhin ti khng dm bn lun quan im ca qu v l ng hay khng ng. y ti ch khng a ra mt quan im mi m no m ch da vo nhng li dy ca c Pht rt ra nhng kinh nghim trong vn xy dng mt x hi lnh mnh, c o c m thi.

---o0o---

1. Tinh thn xy dng i sng lnh mnh c o c cho ngi xut gia.
Trong hu ht cc kinh tng Pli, thuc h t tng Pht gio Nguyn thy cng nh Pht gio i tha, c Pht lun lun khuyn cc v t ca Ngi hy sng trong tinh thn gii lut, ly gii lut lm thy, v n l nn tng xy dng mt np sng cng ng hi ha lnh mnh, c o c, v n cng l nc thang u tin cho ngi xut gia tin su vo con ng tu gic. Chng ta hy lng nghe lqi dn d tm huyt ca c Pht trc khi Ngi nhp Nit Bn: "Cc thy T kheo sau khi ta dit , cc thy phi trn trng, tn knh tnh gii, nh ngi m ti m c mt sng, ngho nn m c vng ngc. Phi bit tnh gii l c thy cao c ca cc thy. Nu ta i th cng khng khc g tnh gii y". (Kinh Di gio, bn dch ca T.T Thch Tr Quang). Ngi gi gii lut c c Pht v nh ngi m mt c sng li, ngi ngho m c vng ngc. Phi chng c Pht qu thi phng, cao gii lut? Tha khng, Ngi khng bao gi c nh la di hay gt gm chng ta. Cuc sng v li dy ca Ngi chng minh iu , s d Ngi dy nh th, v Ngi mun chng ta gim bt kh au trong cuc sng c s bnh an nh Ngi. Mun c nh vy, mi ngi chng ta phi t gic tun th mt s nguyn tc, l gii lut. Hn na, mc ch cui cng ca con ngi l mu cu hnh phc v bnh an. Ngi ta chy vy, h hc lm sut ngy cng ch i ly chn cm, manh o hay ni cho cng l i ly nhng pht giy hnh phc khi n v mc. L trm rnh m sut m nh cp mt ci g , ri bn i, ly tin, cui cng cng ch mua nhng pht giy hnh phc bng ba nhu, iu thuc phin, hay mt m hoan lc... Ni cho cng, chng ta l nhng ngi i tm hnh phc. Nhng hnh phc u? C trong nhng ci vt cht y khng? Ti ngh rng hnh phc khng phi trong nhng th y m hnh phc ngay trong thi c x ca chng ta i vi s vt y c ng hay khng ng. Chng hn nh con dao, chng ta s dng n gc lm cc thc n, th n em li cho chng ta nim vui v hnh phc, ngc li, chng ta s dng con dao y git ngi hay lm vic bt thin,

chng mang li cho chng ta ni au kh v bt an. Mi s kin trn i cng tng t nh th. L ngi xut gia cng khng ngoi mc ch trn, nhng hnh phc ca ngi xut gia l loi hnh phc vnh cu trong s thanh tnh v gii thot, khng cn cc cu nhim th gian, nhng mun c gii thot gic ng, hnh gi khng th khng hnh tr gii, nh, tu, tin trnh ny c th ni l con ng c nht i n Nit Bn. V vy cho nn c Pht dy cc T kheo mun c gii thot gic ng phi thc hnh 250 gii. T kheo ni c 348 gii. l nguyn tc xy dng mt i sng xut gia vi hng cu gii thot. Tinh thn gii lut theo kinh tng Pli, gii lut c c Pht qui nh rt n gin, khng chi li v h thng nh nhng b lut v sau ny, ni th khng c ngha l thiu st, m chng ta phi hiu rng, l tinh thn ct li ca gii lut, n bao trm ln c mi iu rn cm ca Lut tng. Trong bi kinh "i kinh xm nga" - Mahassapuracuttom, Trung B X, c c Pht trnh by nhng nguyn tc sng tr thnh mt v T kheo y phm hnh: "Sa mn! Sa mn! Ny cc T kheo, dn chng bit cc ngi l vy, v nu cc ngi c b hi "Cc ngi l ai?". Cc ngi phi t nhn "Chng ti l Sa mn". Ny cc T kheo, cc ngi c danh xng nh vy, t nhn l nh vy, thi ny cc T kheo, cc ngi phi t tu tp nh sau: "Chng ta s th tr v thc hnh nhng php tc thnh Sa mn. Nh vy danh xng ny ca chng ta mi chn chnh v s t nhn ny ca chng ta mi nh tht" v nhng cng dng chng ta th hng, y phc, n kht thc, sng ta, dc phm tr bnh c kt qu ln, c li ch ln cho chng ta, v chng ta xut gia khng thnh v dng, c kt qu, c thnh tch". Cng trong bi kinh ny, c Pht ln lt trnh by 7 nguyn tc tc thnh mt v Sa mn nh sau: 1. Bit tm qu (Bit h thn nhng vic lm sai ca mnh) 2. Thn hnh thanh tnh (mi hnh ng thuc v thn phi c trong sch). 3. Khu hnh thanh tnh. (Li ni ngay thng chn tht). 4. hnh thanh tnh. (Suy ngh trong sng) 5. Mng sng thanh tnh. (Cc ngh nghip phi chnh ng trong sch)

6. H tr cc cn. (Gn gi su cn khng cho su trn khuy nhiu). 7. Ch tm cnh gic. (An tr tm li mt ch khng cho lon ng). (Sch dn). Qua bi ny chng ta nhn thy: - By nguyn tc tc thnh v Sa mn l tinh thn gii lut u tin ca Pht gio. T nhng nguyn tc ny v sau c Pht hay cc v i t Pht xy dng v hnh thnh lut tng Pht gio mt cch chi tit v h thng. - By nguyn tc trn l nn tng xy dng i sng Phm hnh cho ngi xut gia c ch hng cu gii thot gic ng. V mt v xut gia thnh tu nhng nguyn tc ny th danh xng Sa mn ca v y mi chn chnh, nh tht, v v y xut gia khng thnh k v dng, v y c kt qu ln, c li ch ln trong i sng phm hnh nh c c Pht khng nh. Ngc li, ngi xut gia khng thc hnh nhng nguyn tc ny th danh xng Sa mn ca v y khng chn chnh, khng nh tht, mc d v y c hnh thc l ngi xut gia, v y s tr thnh k v dng. Nh vy v y khng gt hi c g trong i sng xut gia. ---o0o---

2. Tinh thn xy dng i sng lnh mnh, c o c cho ngi ti gia.

c Pht xy dng i sng xut gia l nh vy, cn i vi i sng ca ngi ti gia cn nhiu rng buc gia nh th c Pht xy dng nh th no? tr li cu hi ny, chng ta ch cn rt ra nguyn tc u tin l bit tm qu trong by nguyn tc trn lm tn ch cho ngi ti gia thc hin. Nguyn tc ny kh quan trng trong vic xy dng mt x hi lnh mnh, sng c o c. Theo c Pht, ngun gc su xa ca mi t nn x hi l con ngi nh mt c tnh tm qu, tc l khng cn bit h thn i vi hnh vi sai lm ca mnh. Nh vy, khi con ngi khng cn bit h thn th ngi y c th lm bt c iu c no.

Hnh nh c Pht dy tn gi La Hu La, khi Tn gi va 7 tui, t ti rng Am-ba-la (rng xoi) tht cm ng. Ngi khuyn La Hu La khi lm mt thn nghip, khu nghip, nghip no, nu thn, khu, nghip y a n t hi, hi ngi, hi c hai th thn nghip y, khu nghip y, nghip y l bt thin. La Hu La ch nn lm, nu l lm th phi bit h thn, sm hi i vi nghip y. Ngi cn thn trng hn na, khuyn La Hu La khng nn ni lo, d ni m chi. c Pht qu l nh gio dc v i, khng nhng Ngi ch khuyn dy nhng ngi la tui trng thnh c s hiu bit, m Ngi cn quan tm chm sc n tui tr, gio dc v xy dng chng khi cn tui u th. Ngi quan nim rng, tm hn ca tui u th ging nh t giy trng, nu nh t giy y d, c nh ha s ti hoa v ln y nhng bng hoa ti p, th n s t im cho cuc i thm sc. Ngc li, t giy y nu k bt ti v dng bi ln nhng vt mc en v ngha th n tr thnh ci v dng v lm xu x hi. y ti mun ni, nhng ngi cha, ngi m, ngi thy... c trch nhim ln trong vic gio dc nhng ngi con chu ca mnh. Hu ht nhng em b h hng u pht xut t s thiu gio dc ca cha, m, hay khng c cha m gio dc, hoc phng php gio dc khng c hiu nng. Chng ta khong nn trch a con h hng m chng ta hy t trch mnh thiu tinh thn trch nhim gio dc i vi chng. c Pht lm ngi thy y trch nhim, ng knh, ty theo tng la tui s hiu bit tng ngi m Ngi c nhng li dy khc nhau, rt thit thc v hu hiu. i vi tui tr, bng mi hnh thc Ngi ngn chn nhng mm mng pht sinh hnh vi bt thin, nh Ngi dy La Hu La "L Sa mn hnh ca nhng ngi no bit m ni lo l khng bit tm qu" (TB I,, Kinh Gio Gii La Hu La rng Am ba la s 61). c tnh h thn rt cn thit cho nhng ai mun tr thnh con ngi tt, con ngi c i sng lnh mnh c o c, n l nn mng c bn xy dng mt x hi lnh mnh. Thit ngh, nhng t nn x hi ngy cng gia tng, tui tr tin su vo con ng sa a, v con ngi nh mt c tnh h thn hay xem thng c tnh ny. l ngun gc su xa xut hin mi t nn x hi. L con ngi khng lm sao trnh khi nhng sai lm, nhng ci quan trng, khi chng ta phm phi sai lm, chng ta c bit phc thin hay khng, chng ta c bit h thn v sa i nhng sai lm y khng. Thi phc thin hay khng phc thin phn bit gia ngi ngu v k tr, gia

ngi thin v ngi bt thin, gia ngi lm ti bi x hi v ngi xy dng x hi. Trong kinh Gio gii La Hu La, c Pht dng hnh nh con voi lm trn v d cho hai hng ngi trn. V d mt, khi con voi lm trn, ra chin trng, n dng hai chn trc, hai chn sau, phn thn trc, phn thn sau, dng u, tai, ng, ui... nhng n bo v ci vi ca n. V d hai, khi con voi lm trn, ra chin trng, n dng hai chn trc, hai chn sau, phn thn trc, phn thn sau, dng u, tai, ng, ui... v n dng lun c ci vi ca n. v d mt, ta thy con voi th nht khng qung b mng sng ca n, v n bit bo v ci vi, d cho ngi bit tm qu. v d hai, ta thy con voi th hai qung b mng sng ca n, v n khng bit bo v ci vi, d cho ngi khng bit tm qu. Qua v d trn, ta cng thy r hn tm mc quan trng khi con ngi nh mt c tnh tm qu, n l nguyn nhn su xa ca mi ti phm. V vy cho nn c Pht i n kt lun: "Cng vy ny La Hu La, i vi nhng ai bit m ni lo, khng bit tm qu, thi ta ni rng ngi y khng c vic c g m ngi y khng lm" (sch dn). Tht ng vy, tha cc bn, cc bn th dnh mt vi pht cho tm hn tht lng ng, ri chim nghim cuc sng chnh mnh. Cc bn s thy mt hnh vi xu xa m cc bn cn mang theo, v cc bn nh mt c tnh h thn i vi tt xu y, v mc nhin tha nhn chng nh l mt s kin thng tnh. Ka bn hy nhn xem: a con hay chu ca bn c thi xu hay n vng. Bn cn nh khng ln u tin chng ta n vng vi i mt lo ling, t v ln lt s hi, nu bn khng kp thi gio dc chng, ln th hai, ba v nhiu ln sau, bn s thy g trn i mt ca cu b y? Tt nhin l biu l khng cht g s hi hay ln lt. Chng n vng mt cch t nhin v xem nh chuyn y c mi ngi tha nhn. T chuyn ny chng ta c th suy ra mi hnh vi khc cng bt ngun tng t nh vy. Cui cng, ti xin mn li dy ca c Pht t trong kinh Di gio thay li kt thc bi vit ny: "S h thn l phc sc tt p nht trong mi th phc sc, nh ci mc st, s h thn c nng lc ch ng mi th phi php ca con ngi. Th nn, cc thy T kheo, hy lun lun bit h thn, s nhc, ng bao gi

qun c tnh y, du ch tm thi m thi. Mt h thn l mt cng c. C h thn l c thin php, khng h thn th khng khc chi cm th" (Kinh Di gio) Qua li Pht dy, ta thy c tnh h thn l nn tng xy dng mt np sng lnh mnh, c o c. Cho d l ngi ti gia hay ngi xut gia cng cn c c tnh y. Mt c tnh y l nguyn nhn su xa ca mi t nn x hi. Chng ta l ngi Pht t, l nhng ngi mun xy dng x hi lnh mnh, hy c gng gn gi c tnh y trong mi ngi, v n l v kh sc bn nht ngn chn mi hnh vi sai lm, ng thi n cng l th trang phc p nht trong mi th trang phc./. --- o0o --Ht