O C KINH DOANH V GIO L NH PHT

HT.Chn Thin ---o0o--Ngun http://thuvienhoasen.org Chuyn sang ebook 10 8 - 2009 Ngi thc hin : Nam Thin namthien@gmail.com Link Audio Ti Website http://www.phatphaponline.org Mc Lc
I. Tng quan v o c (Ethics) II. Vi nt tiu biu v o c nh Pht III. o c kinh doanh di nh sng Pht gio IV. o c kinh doanh

---o0o---

I. Tng quan v o c (Ethics)

o c l ngnh hc nh gi cc hnh vi con ngi biu hin qua cc hnh ng ca thn, li v do l tr, ch v tnh cm c nhn thc hin. Cc nh t tng v cc nh o c thng quan nim khc nhau v gi tr, tiu chun gi tr. D vy, vn c nhiu nt t tng gp g rt c bn v ngha o c, np sng o c m gi tr nhn vn ca thi i c cao. T in gio dc ca Mc Graw-Hill Book Company, New-York, Toronto, London (1959) nh ngha: o c hc l mn hc v cch c x ca con ngi khng phi ch tm thy s tht nh thc ca s vt, m cn tm hiu gi tr hay iu thin ca cc hnh vi ca con ngi; l khoa hc v c tnh con ngi; lin h n s phn xt v bn phn hay ngha v (ci ng, ci sai, ci phi lm) v lin h ti cc phn xt v gi tr (tt xu).

Socrate, t tng gia ln ca Hy Lp, th k th III trc Ty lch, quan nim: Mt nn o c khng th cn c vo mt gio l m h, ta c th to dng mt nn lun l hon ton khng l thuc vo thn hc, hon ton thch hp vi con ngi c tn gio cng nh khng c tn gio, th x hi n nh. (Cu Chuyn Trit Hc, Will Durant, dg Bu ch, Tu th i Hc Vn Hnh, 1971, tr.18) Platon, danh trit mn xut sc ca Socrate, qu quyt rng: Mi c nhn l mt s phi hp ca cc c mun, cc tnh cm v ngh. Nu cc yu t y c iu ha th c nhn s tn ti v thnh cng... Tt c nhng s xu xa trn i u do s thiu ha iu gia con ngi v v tr, gia con ngi vi con ngi, v gia cc yu t trong tm hn ca mi ngi. (Sd., tr.60) Aristotle, trit nhn tm c mn kit xut ca Platon, th xem o c l mc ch ca i sng, l hnh phc ca c nhn, ng vit: Mc ch trc tip ca cuc i khng phi l ci hay ci p, m chnh l hnh phc. Hnh phc l s pht trin hon ton y cc c tnh ca con ngi.(Sd.,tr.92) Spinoza, mt trit gia th k th XVII, rt ni ting, c cng quan im v o c nh Aristotle. ng ni: Hnh phc l mc ch ca mi hnh ng. Hnh phc l s c mt ca cc cm gic thoi mi, v s vng mt ca kh au.(Sd., tr.228) Gennady Batygin, trong tp ch Newtime s 46, thng 11/ 1988, th vit: o c khng phi l sc mnh, dn dn tr nn mt nhn t r rng trong quan h quc t. i thi ho, vn ho Nguyn Tri, trong Gia Hun Ca nhn nh: Tri no ph k c nhn,

Ngi m c c mun phn vinh hoa Cu chuyn Lc Long Qun v u C m u lch s v vn ha Vit Nam xem mi lin h tnh cm gia cc cng dn ca t nc nh l tnh anh em mt nh, cng chung bo thai m, gi l tnh ng bo. y l nt hnh x ca o c Vit Nam, rt lch s Vit Nam v rt vn ha Vit Nam. ---o0o---

II. Vi nt tiu biu v o c nh Pht

- c Pht dy trong nhiu kinh rng: Hy tr v nng ta mnh v nng ta php Gio l nhn qu v nghip bo xc nh r trch nhim ca c nhn v mi hnh ng ca mnh dn n kh au hay hnh phc. Php b th l gip tha nhn thot xa khi ni kh ca ngho tng, su mun, thiu vn ha, v s hi. Gii lut tu trung gip ngi i (cc c s) khng gian ln, khng nh cp, khng t hnh, khng say sa, khng gy tn hi n cc sinh mnh khc, khng di tr,... hnh thnh tt nhn cch con ngi. Thin nh th gip tm thc m ra nhiu ngun nng lng, cm xc. Vi mc tiu thit thc trong hot ng x hi, chung quy nhm vo bn i tng tp trung: + Theo di hi th vo, ra, v gi lng t duy; + Theo di cc cm nhn, cm xc, cm th, v gi lng t duy; + Theo di cc tm l bun, vui, hn hoan, tham lam, nng vi,..., v gi lng t duy; + Theo di ci nhn s tht ca thn, tm v ngoi cnh, v gi lng t duy. Cng phu thc hnh ny s dn n cc thnh qu: im tnh, sng sut, t ch, an vui,..., v c iu kin lm bung dy ngun tm l sng to.

Gio l T bi, theo kinh T bi (Tiu b kinh), c th con ngi thng khi ln cc tm nim: - Mong cho mi ngi c an lc, hnh phc. - Mong cho mi ngi khng c ai di gt ai, khng c ai gy tn hi ai, khng c ai khinh khi, nhc m ai. - Mong cho mi ngi che ch, bo v nhau nh b m chm sc, che ch cho ngi con duy nht ca mnh. - Gio l tr tu gip con ngi thy r s tht ca mi hin hu, ca kh au, hnh phc: y l s tht Duyn khi (Dependent Origination Paticcasamuppada) soi sng rng: - Mi hin hu u c mi lin h khng th tch ly, theo th li nhun c lin h mt thit n o c, mi sinh, vn ha, x hi, an ninh khu vc v ton cu, v ngc li. - Li nhun ca doanh nghip lin h cht ch vi thi hnh x ca ch doanh nghip v cc thnh vin... - Mi trng v thnh qu kinh doanh c nh hng qua li... - Kh au, hay kh khn, ti ni ny c nh hng n cc ni khc, v nh hng n cng vic kinh doanh... Ton b gio l nh Pht u nhm mc tiu dit kh, hay nhm vo mc tiu hnh phc. Nu o c ng ngha vi hnh phc, th gio l nh Pht l mt h thng o c. ---o0o---

III. o c kinh doanh di nh sng Pht gio

ngha ca o c kinh doanh v cc tiu chun ca o c kinh doanh c nu bt, phn l gii ca bi vit ny cp n mt s im theo , cc nh doanh nghip cn tn trng s tht v biu l s ng tnh nh:

1. Doanh nhn cng l mt con ngi, mt cng dn, v th hot ng kinh doanh khng ch v cnh tranh v li nhun, m cn v t nc, dn tc, v rng ra n khu vc v ton cu. 2. Hot ng kinh doanh v mc tiu kinh doanh, di nh sng Duyn khi ca Pht gio, phi c t vo tng th sinh hot ca cng ng, x s, pht trin song hnh (hay nhp nhng) vi mc tiu ca bn thn, gia nh, t nc, v ca thin nin k. 3. Lnh vc kinh doanh th rt rng ri: cc dch v gio dc, y t, mi trng, kin trc, xy dng, giao thng, vn ti, nng lng, lng thc thc phm, v.v... do vy mc tiu li nhun ca hot ng kinh doanh cn c pht trin song hnh vi cc mc tiu x hi, t nht khng gy tn hi n cc mc tiu x hi. - V bn thn v gia nh, mc tiu l hnh phc, v th kinh doanh khng phi ch v cng vic kinh doanh v li nhun, m cn v s pht trin hi ha gia vt cht v tinh thn ca mi c nhn, v hi ha gia c nhn v gia nh. - V t nc, mc tiu l c lp, t ch, pht trin hng vng, tt p cc lnh vc gio dc, y t, x hi, mi sinh, an ninh, quc phng,... hot ng kinh doanh, v th, hng vo phc v cc mc tiu x hi y, t nht l khng gy phng hi. - V mc tiu thin nin k, Vo thng 9 nm 2000, mt trm tm mi chn Chnh ph ca hai bn cu, ti i hi ng Thin Nin K Lin Hip Quc, cam kt xy dng mt th gii an ton hn, thnh vng hn, v cng bng hn vo nm 2015, qua , tm mc tiu c th c tha thun: - Xa b trnh trng ngho qu mc; - Ph cp gio dc bc Tiu hc; - Thc y bnh ng gii v tng cng cho vai tr n gii; - Gim t l t vong ca tr em; - Tng cng sc khe cho b m v tr em s sinh;

- Chng li HIV/AIDS, st rt v cc bnh khc; - Bo m mi trng bn vng; - Pht trin quan h i tc ton cu v pht trin. Cc nh doanh nghip th gii cn ng h tm im mc tiu y, hay t nht, khng c hot ng tri tm im mc tiu . -V mc tiu doanh nghip, pht trin doanh nghip, c li nhun cao v c iu kin pht trin mnh doanh nghip, ngoi tnh nng ng, chuyn mn gii, ngoi s nhy bn v thi c v th trng, ngoi vic xy dng thng hiu, ngoi ti nng t chc v qun l, nh doanh nghip cn c thi hnh x thch ng i vi cng nhn, nhn vin nh: quan tm gip gia nh cc cng nhn, nhn vin ngho; Chm lo sc khe cho cng nhn, nhn vin; to iu kin cho cng nhn, nhn vin pht trin hc vn, kh nng chuyn mn; Tng hc bng cho con em ca cc gia nh cng nhn, nhn vin ngho; Tng thng hu cho cc sng kin pht trin doanh nghip; X s thn tnh nh l cc thnh vin ca mt gia nh. Hn l, p li, cc cng nhn, nhn vin s dc lng lm vic, trung thnh bo v doanh nghip. Ti y, lng t bi, nhn i ca nh Pht c vn dng hiu qu. n y, cn c s thng nht nhn thc rng: Doanh nhn cng nh cc chin s b i, cng an, cc bc s, y s, dc s, y t, cc nh gio, cc nh khoa hc, cc cng nhn, nng dn... u c chung trch nhim v ngha v ca mt cng dn i vi t nc. T , nh kinh doanh bit mnh cn phi c thi hnh x nh th no cho hp. Thi hnh x y l ni dung ca o c kinh doanh. ---o0o---

IV. o c kinh doanh

Mt s pht biu trn cc din n doanh nghip v o c kinh doanh ng ch nh:

o c kinh doanh ca mt doanh nghip l doanh nghip khng kim li bng s la di khch hng, bng s hy hoi mi trng, hay bng s bc lt lao ng. Ton b quy tc chun mc ca hnh vi trong hot ng kinh doanh l o c kinh doanh. Kha cnh quan trng nht ca o c kinh doanh l thi lnh o ca cng ty i vi cc nhn vin. Ti y, t cc phn c gii thiu trn, mt s tiu ch ng x ca cc nh doanh nghip, c hiu l o c, c th c c kt vo mt s im tiu biu, nh: Nghim tc tn trng cc lut php, lut l kinh doanh ca quc ni, quc t. Trung thc vi cc i tc, gii tiu dng, thng hiu, qung co. (# gii ca nh Pht) C mt nhn cch tt: nhn vn, cng bng, nhn i, v cng ng. (# t bi ca nh Pht) C s tp trung tm thc cao, im tnh, sng sut. (# Thin nh nh Pht) C ci nhn tr tu thy r s tht ca th trng, x hi, cc gii php ti u, v cc mi quan h x hi, khu vc, v quc t. (# tr tu ca nh Pht) Tin tng vo quy lut nhn qu ca t nhin: iu thin (hay o c) em li an vui, hnh phc cho mnh v ngi; iu c (hay phi o c) s gieo rc kh au cho mnh v ngi (# gio l Nhn qu - Nghip bo ca nh Pht). Trn thc t, o c ca doanh nhn cng thuc phm tr o c ca con ngi, m tiu im hng n l hnh phc, c bao hm trong tn nc ca Vit Nam: c lp, T do, Hnh phc. HT Thch Chn Thin ---o0o--Ht