KINH T HC PHT GIO TK.Thch Gai Hin ---o0o--Ngun http://thuvienhoasen.

org Chuyn sang ebook 10 8 - 2009 Ngi thc hin : Nam Thin namthien@gmail.com Link Audio Ti Website http://www.phatphaponline.org Mc Lc
A. TRUNG O L KINH T HC PHT GIO B. S DNG NGUN TI CHNH C. TNG TRNG TO NGUN TI CHNH D. PHN PHI NGUN TI CHNH E. S PHT TRIN TON DIN CA CON NGI

---o0o--Nhiu ngi cho rng Pht gio l mt tn gio nn khng c s quan h vi vn kinh t l nhn nh sai lm, bi v con ngi l mt hp th do ng un to thnh chia lm hai phn l Vt cht (sc) v tinh thn (danh). Con ngi khng th ch da vo tinh thn khng thi m c th tn ti c, nhng con ngi cng khng th ch l ng vt thun nht v kinh t vt cht. iu khng th nghi vn l con ngi mun sinh tn cn phi c y nhng nhu cu vt cht cn bn nht nh n, mc, , thuc thang Pht gio khng bi tr vn kinh t nhng ni s pht trin tinh thn m khng chp nhn iu kin vt cht th khng phi l ch trng v ci nhn ca Pht gio. Pht gio nhn mnh s pht trin ton din ca con ngi cn hi nhng vn v pht trin tinh thn, s trng kin ca thn tm cng s bo m v iu kin kinh t. Trong kinh Pht dy con ngi c bn mong cu l : 1. Mong cu y tin ti. Ni cch khc i vi mt ngi bnh thng s giu c l mong cu trc nht ca h. 2. Sau khi y tin ti th mong mun ting tm ca mnh c vang vng khp ni, ch t l trong bn b v ngi thn.

3. y tin ti cng danh vng li mong cu c mnh khe v sng lu. 4. c tin ti danh vng cng tui th ri ngi ta li mong sao sau khi cht i c sanh v ci tt hn. Trong kinh Andha Sutta chng minh bn iu mong cu trn ca con ngi v ch ra trn th gian c ba hng ngi l : 1. Ngi m khng c con mt v tin ti, khng bit gi gn ngun ti chnh vn c ca mnh cng to dng cho mnh ngun ti chnh mi, li cng khng c con mt v o c nn khng h ngh v khng h bit tu tp trn phng din o c. 2. Ngi cht mt l ngi ch c con mt v tin ti m khng c con mt v o c, ngi y ch bit bo v ngun ti chnh vn c v xy dng ngun ti chnh mi nhng khng h bit tu dng v xy dng nn tng o c cho chnh mnh. 3. Ngi hai mt l ngi vn l c con mt v ti chnh li y con mt v o c, bit pht trin ng nht v y v c hai phng din vt cht v tinh thn trong cuc sng ca mnh. Pht gio ca ngi ngi c hai mt v xc nh rng nu ngi m hoc ngi cht th khng th l ngi hnh phc c. Trong b kinh ny li phn tch c hai hng ngi na l ngi en ti v ngi quang minh. 1. Nu mt ngi ngho li khng c tn ngng th ngi y t trong bng ti bc vo en ti. 2. Nu mt ngi tuy ngho nhng c tn ngng th ngi y t trong en ti bc ra nh sng quang minh.. 3. Nu mt ngi giu c nhng li khng c tn ngng th ngi y t ni nh sng bc vo en ti. 4. Nu mt ngi giu c li y v tn ngng th ngi y t nh sng bc vo ni nh sng quang minh hn na. Ngi en ti th ngho kh, ngi ngho kh li b en ti; ngi quang minh th giu c, ngi giu c li quang minh. y l s khc bit gia

ngho hn v giu c, gia bng ti v nh sng. Tuy th, ngi ngho cng c th bng n lc ca t thn trong bng ti i ra nh sng nhng s n lc ny so vi ngi giu c th kh khn gp nhiu ln v ngi ngho khng d dng c c nh sng quang minh. Pht gio phn i ci ngho, c Pht tng khng nh: ngho hn l mt tai nn. C ln c Pht hi cc t i vi ngi i, ngho hn c phi l tai ng khng? t p:tha phi. Pht li hi ngho cn mang thm n th c phi l tai ng khng?. t p Tha phi.Pht li hi: ngi ang mc n li vay thm n na th c phi l tai ng khng? t p: Tha phi.Pht nin lc ch n n i n, ngi y khng tr ni b ch n lm nhc th c phi l tai ng khng?. t ptha phi. Vi ci nhn ca c Pht, trong mt hon cnh nht nh, c y nhng nhu cu ti thiu v vt cht li quan trng hn l nim tin tn ngng. C mt ngi nng dn b mt b i tm sut ngy vn khng thy, khi i ngang ni Pht ang thuyt php v mun c nghe php, Pht bit anh y sut ngy cha c n ung g nn Ngi gi t chun b cm canh cho anh y n trc ri sau mi nghe php. iu ny chng minh rng c Pht bit rt r, khi con ngi ang b i kht th khng th ni n vn tn ngng c. Khng nhng th s ngho kh lun gn cht vi bo lc v ti phm. Trong kinh Dgha Nikaya dy: S thiu thn v vn minh vt cht lm cho ngho kh pht sinh, t trong ngho kh m trm cp honh hnh. Hn na git ngi, bo lc, ph bng, chi ra, vng tng, t kin, phi o c v nhng dc vng bin thi cng t pht sinh, thm ch cn dn n s leo thang ca ti c, nim tin tn gio b ph v v s n nh ca trt t x hi s khng gi c. Trong x hi c i ca n vi ch phn bit giai cp nhng giai cp thng ng nh Blamn c c cuc sng vinh hoa ph qu, n trn ngi trc; cn giai cp h ng nh Th--la ch bit sut i lm n l. V sao li nh vy? Bi v kinh in quyn uy Ph ca n gio cho rng: giai cp Blamn c sanh ra t ming Phm Thin, giai cp Th--la c sanh ra t gt chn ca Phm Thin. Do vy m giai cp Blamn vn sinh ra l giai cp cao qu, cn giai cp Th--la thuc v giai cp h tin nhng c Pht phn i iu ny Ngi khng nh, khng c s khc bit vn c ca giai cp m ch c s khc bit v iu kin kinh t m thi.

Trong kinh Sighalovada Sutta. c Pht dy:Hnh phc v vn may vn n t sc mnh ca kinh t, khng n nn v cuc sng trn vn v o c. T nhng iu trn chng ta bit rng Pht gio khng chp nhn s ngho kh khng phi l cng ngho cng quang vinh. Pht gio nhn mnh n tinh thn ng thi cng cao s quan trng ca vt cht. Pht gio khng bi tr kinh t v trong kinh in Pht gio cp rt nhiu n vn kinh t. Nhng trong kinh in Pht gio cp n vn kinh t khng c ngha l c mt l thuyt v kinh t hc tn ti trong kinh in Pht gio. Trong Pht gio c hay khng c kinh t hc cn phi c hc gi nghin cu v ngi vit sc hc c hn, khong dm qu quyt iu ny nhng khi c qua mt s kinh in Nam truyn s c th pht hin c mt s khi nim v l lun quan trng v kinh t hc hin i m c Pht cp v a ra ci nhn chnh xc ca Ngi nh mt h thng. Tuy nhin, h thng ny khng th tm c trong mt quyn kinh duy nht m chng ta cn phi dng tm thu thp phn tch t cc li dy ca Ngi trong h thng kinh in v tng hp hnh thnh nn mt khi nim v kinh t hc ca Pht gio. ---o0o---

A. TRUNG O L KINH T HC PHT GIO

Kinh t hc Pht gio c xy dng trn nn tng gio ngha trung o Pht gio. C mt loi dc vng chnh l nhu cu cn bn nht ca con ngi, ni no c con ngi ni y nht nh s tn to dc vng ny. l dc vng t nhin, l nhu cu t nhin cn bn nht nh n, ung, thuc thang, s quan tmy vn l nhu cu thit yu nht, l dc vng hu hn nhm duy tr s tn ti ca sc thn nn Pht gio chp nhn nhu cu ham mun ny. Pht gio cho rng ch khi no nhu cu cn bn ny c p ng th mi c th tin cao hn trong th gii tinh thn c. Ngoi nhu cu cn bn ra, con ngi cn c mt ham mun khc l tham dc. Tham dc l hnh thi ca ti c v n vt qua khi nhu cu cn bn ca con ngi, l ham mun qu ng, ham mun qu mc nn khng th t c trn vn. V tho mn tham dc nn con ngi bt chp mi th on nhm t c tham cu ca mnh, tham dc khng c gii hn. Bo lc v ti phm phi o c mt mt n t i kh, mt khc cng

xut pht t tham dc. Do vy Pht gio khng chp nhn i ngho ng thi cng c tuyt tham dc. Tham cu l tai ng, ngho i cng l tai ng. Pht Gio xng khng tham cu v khng i ngho. Pht gio cho rng ht thy mi hot ng kinh t u phi tun th nguyn tc ny tc l phi xut pht t nhu cu cn bn nht ca con ngi. y chnh l kinh t hc Trung o ca Pht Gio. ---o0o---

B. S DNG NGUN TI CHNH

Kinh t hc l b mn nghin cu v hot ng kinh t. Hot ng kinh t l ngha rng, nhn gn t mt gc th kinh t hc c th chia thnh ba b phn l: to lp ngun ti chnh, phn phi ngun ti chnh v s dng ngun ti chnh c c. Bi v bt k l sn xut, kinh doanh hay phn phi iu c quan h mt thit vi vic s dng tin ca c c. Ti sn bao gm hai mng l tinh thn v vt cht. Vi quan im ca Pht Gio ngun thu nhp ca quc gia hay c nhn u nn phn thnh bn phn s dng. 1. Mt phn dng cho nhu cu thng nht nh n, mc, , i li, y t 2. Mt phn dnh dng khi cp bch 3. Mt phn dng kin to cng c phc bo nh b th, cng dng, phc li x hi, vin tr nc ngho 4. Mt phn dng u t, ti u t m rng s nghip, pht trin t nc Tin ti dng cho nhu cu cn bn ca cuc sng con ngi, con ngi khng phi l ng vt kinh t nn vt cht nhm phc v cho cuc sng ca con ngi, ch con ngi khng phi sng v vt cht. Con ngi cn vt cht v sanh tn v hnh phc ch khng v mc ch no khc. C c tin ti chng ta nn dng n lm nm vic sau: 1. Lm cho bn thn sung tc. 2. Phng dng cha m.

3. Lo cho gia nh. 4. Gip ng nghip, ngi thn. 5. Cng dng cc bc o c tu hnh. Trong kinh Vasala Sutta Pht dy nn bit em tin ca phng dng cha m, ngi khng bit phng dng cha m thi kh giu c c. Li trong kinhPattakama Sutta Pht dy tin bc nn dng vo vic lo cho ngi thn, khch kha cng nhn vin chc ca mnh v ng thu cho nh nc. Pht Gio cho rng ngi dn ng thu cho nh nc l iu phi lm v nh nc cn ngun thu thu c gip ngi ngho, ngi tn tt, ngi gi neo n, xy dng cng trnh phc li x hi v cng trnh tin ch cng cng phc v cho cuc sng ca ngi dn trong nc. Nhng Pht Gio cng khng nh nh nc khng c em tin thu ca dn xy dng nhng cng trnh khng thit thc v tiu tao lng ph tin thu m hi nc mt ca ngi dn. c Pht tng ch trng tin thu ca dn khng c chi dng vo nhng hot ng l lc rm r, qui m to ln, lin hoan tic tng lng ph. Pht Gio cn nhn mnh thu khng c lm thu v qu cao lm au kh cho nhn dn, cng ging nh ong ht mt khng thng tn n hng sc ca hoa. Pht Gio phn i mt chnh sch v ch thu kha khc nghit. Trong b kinh khcDhammajani Sutta Pht dy tin bc dng trong vic xy dng hnh phc cho bn thn, lm cho ngi khc c hnh phc, dng d tr cho mnh, ng thu v tch t cng c. Th no l cng c? Nhiu ngi ngh rng cng c l cng dng cho cha miu hay cc bc tu hnh, tht ra th khng hon ton nh vy m ch l mt loi cng c. Theo Pht Gio phm vic g c li cho ngi, c li cho mnh mt cch hp l th u c coi l cng c nh mt thng nc ti cy, mt v t p cy, ht thy u l cng c. Trong kinh chia ngi s dng tin ti thnh ba hng. 1. Ngi ch bit ct gp tin ti khng dng cho mnh, khng gip ngi khc v cng khng lm cng c. 2. Ngi ch s dng tin ti cho hnh phc c nhn, khng gip ngi v khng lm cng c.

3. Ngi bit dng tin ti xy dng hnh phc cho mnh, gip ngi khc, cng tch tp cng c. Pht dy ngi th hai tt hn hng ngi th nht l hng ngi c tin cng nh khng v khng bit s dng tin ti c c kin to hnh phc cho bn thn, gip ngi, cng tch to cng c nn lng ph tin ti m mnh c. Pht khen ngi cch s dng tin ti ca hng ngi th ba v bit lo cho mnh v cho ngi. Pht dy lm ngi phi c tm bit san s ci mnh c c vi ngi khc v th gii l tp hp nhng nhn duyn khng ai c th tn ti c lp m phi nh vo s gip ca ngi khc. Do vy, khi ngh n nhu cu ca bn thn ng thi cng phi bit ngh n nhu cu ca ngi khc cng san s vi h nhng nhu cu y. c Pht khuyn khch mi ngi s dng ngun ti chnh c c. Khng nn ch bit tch gp thnh ngi bn xn nhng khng ng ngha vi vic c Pht khuyn bo mi ngi lng ph tin bc mt cch khng c ngha. Pht Gio vn dy phiKim phc, phn i vic lng ph, phn i hai iu cc oan nn c Pht dy mi ngi Phi bit s dng ngun ti chnh c c khng bn xn, khng lng ph, khng dng trong ti c v nhng vic tm n iu nguy him. c Pht dy mi ngi c su con ng lm cho tin ca ca chng ta b tiu tn. 1. n nhu. 2. Sut ngy i chi rong ph phng. 3. nh bc. 4. Chi vi bn xu. 5. Li bing. 6. m ui trong sc dc. Pht dy mt khi ngi dn trong nc ch bit sng vi nhng iu trn th t nc s suy tn. ---o0o--Pht Gio phn i vic chi tiu ln bi v. 1. Vic chi tiu ph ln lm cho x hi mt n nh v s o su h phn cch gia giu v ngho trong x hi. Ngi giu tn hng lm vinh hoa cn k ngho thi ba bui cng chng no. t ngi ngho s sanh k

v bt mn, cn ngi giu th sanh tm lo s thng ngh cch bo v ti sn v quyn hn ca mnh lm cho xung t x hi pht sinh. 2. Vic chi tiu ln lm cho ngun ti nguyn thin nhin c hn s nhanh chng cn kit nh du mmt khi cn th khng sao c th c na c. 3. Mt khi con ngi b dc vng chi phi th s bt chp th on nhm tho mn tham dc ca mnh. Bt k l chng tc, quc gia hay c nhn u nh vy c. Mt s nc v duy tr vic chi tiu ln ca mnh nn khng ngng pht ng chin tranh. S chi tiu mc cao thng pht ngun t tham mun qu mc n khng phi c kin lp trn nn tng ca nhng nhu cu thit yu nn n khng ph hp vi nguyn l kinh t hc ca Pht Gio, c Pht dy chng ta khng c chi tiu vt qu ngun thu nhp v nh vy s lm mt cn i thu chi trong cuc sng ca mnh. Pht Gio cn dy mi ngi phi cn trng gi gn ngun ti sn ca mnh chng mt trm, ho hon, l lt, k th, bn xu v xc phm n cng quyn. c Pht khuyn chng ta phi bit dnh mt phn ngun ti chnh ca mnh cho tng lai nhm m bo nhu cu cn bn v cng d phng khi gp thin tai l lt, hn hn v dch bnh v cuc sng ca tng lai cn phi bit tch tr nhng ngun tch tr ny khng c l kt qu ca s chi tiu ln m phi l ngun tit kim t trong nhng nhu cu thng nht. Ni cch khc u vo ca ngun ti chnh dnh c lin h vn sn xut ra loi sn phm g. V nh thc y nhu cu tiu dng sn phm cn thit th s gim i vic chi tiu ln nh v kh, ma tu cht gy nghin khng cn th khng nn chi tiu m phi loi tr th th trng s khng ny sinh vn gi c leo thang v thiu thn ngun sn phm cn thit trong cuc sng, nn t nc v nhn dn s c c ngun tin tch ly. Pht Gio cho rng ngun ti chnh dnh phi c chi dng cho nhu cu cn bn nht khng c dng n sn xut v kh, cht gy nghin, c dc v nhng sn phm tho mn sc dc c hi. Ngun vn tch lu phi dng pht trin kinh t v nhn vn. Ni n vic tch lu khng th khng ni n s n nn. Pht Gio cho rng khng n l mt trong bn loi hnh phc ca con ngi. Nu ngp trn trong n th chnh l tai ho, t nc cng vy, c nhn cng vy u cn trnh nhng mn n ln d trong nc hay ngoi nc, nn cn gim thiu n ti a vic vay n, nu vic vay n l cn thit th phi c chi dng cho nhng nhu cu cn bn m thi.

N v ngho vn i lin vi nhau. Trn th gii ny bt k l nc giu hay nc ngho lun tn ti ngho khn. nhng nc giu mc d vt phm gia tng rt nhanh nhng vn khng xo b c ngho kh. Nh nc M ngy nay vn cn my trm nghn ngi sng di mc ngho kh. c Pht khng nh ngho kh l tai nn cn phi c xo b. ---o0o--Pht Gio cho rng c 3 nguyn nhn lm cho ngho kh l: 1. S phn b ti ngun ti nguyn thin nhin khng ng u, ni no ngun ti nguyn thin nhin ngho nn th ni y s rt d ri vo tnh trng ngho khn. y l cn nguyn t nhin. 2. Mt s ngi ngho kh v say m tu sc, hnh vi bt chnh, li bingy l nguyn nhn c nhn. 3. Nhng chnh sch sai lm ca nh nc c bit l nhng chnh sch kinh t sai lm l nguyn nhn cn bn nht dn n s ngho nn. Trong kinh Digha Nikaya dn chng nhng bc vua cha a ra nhng chnh sch sai lm hay nhng chnh sch khng c ch li l lm cho t nc v nhn dn ngho kh. Xo b ngho nn l iu c th lm c v ngun li thin nhin ngho nn c th da vo s hp tc ca khu vc hoc quc gia phn b v khc phc, hnh vi sai lc ca c nhn c th c sa i bng s pht trin ca tinh thn, cn chnh sch sai lm cng c th gim thiu n mc thp nht. ---o0o---

C. TNG TRNG TO NGUN TI CHNH

Cn c vo nguyn l kinh t hc Pht Gio th tng trng ngun ti chnh phi xy dng trn nn tng sng to ngun nhu cu cn bn ca con ngi. Pht Gio chia phng php tng trng ngun ti chnh c ba loi: 1. 2. 3. Bo lc v phi php. Bo lc hp php v phi bo lc nhng phi php. Phi bo lc hp php.

Tin ca phi c tch gp mt cch chnh ng. Pht Gio phn i vc dng bo lc v th on phi php lm giu v th c ngun ti chnh. c Pht tng dy rng Tin ca phi ngha d c c dng trong vic chnh ng nh hiu tho vi cha m th sau khi cht vn b o vo a ngc. c Pht nhn mnh c nm hot ng kinh t cn b ngn chn l: 1. 2. 3. 4. 5. Lin h n v kh. Lin h n ma tu. Lin h n cc c t Nui th ly tht. Mua bn tht ng vt.

C mt s hot ng kinh t khng c ch ng trong Pht Gio d cho hot ng kinh t y c c ngun li t nhin phong ph, sn xut d dng vn khng c khuyn khch. Bi v nhng hot ng kinh t ny s tc hi n sc kho v vic nng cao i sng tinh thn ca con ngi. Pht Gio ngn cm vic sn xut nhng sn phm c hi v khng thuc nhu cu cn thit ca con ngi. Trong kinh in Pht Gio cp n rt nhiu nhng phng php chnh ng tng ngun ti sn nh nng nghip, cng nghip, thng nghip, chnh tr, bo an, kinh t c th v k ton Ni v sch lc pht trin kinh t trong kinh Kutadanta Sutta ch ra bn bc quan trng pht trin kinh t l: 1. Nhng nh sn xut kinh doanh v nng nghip v cng nghip phi c nh nc khuyn khch v dnh cho h nhng iu kin u i, cung cp vn v nhu cu sn xut cn bn nh ging, sc ko, t ai, phn bn, ngun nc cng h thng thu li h pht trin. Ni tm li phi nng cao a v v coi trng nhng ai sn xut kinh doanh v nng nghip v cng nghip cn bn nhng ngnh to nn v phc v nhu cu thit yu cho cuc sng ca nhn dn. 2. Nh nc cn khuyn khch h tr cc nh u t vo lnh vc thng mi phi gip h c c ngun vn kinh doanh. Nh nc cn ngn cn hin tng bc lt trong hot ng kinh t nhng phi to iu kin d dng thun li cc nh mu dch thng mi c vay vn m khng nn thit lp nhng ro cn trn phng din ny.

3. Nhng ngi l cng nhn vin hnh chnh, ngi lm vic chnh s nh nc cn bo m tin lng y cho h, chnh ph c chnh sch khuyn khch nhng nhn vin cn mn trong cng vc, c tm v c trch nhim m khng phi l dung tng v bao che to iu kin cho nhng k tham , mc ngoc khng c tinh thn v ci tm lo cho dn cho nc. ng thi nh nc cng cn bo m c quyn t ch v quyn li m ngi cng chc phi c. 4. Nh nc phi tn lc khuyn khch u t cho s truyn b v tng trng mn n tinh thn, vn ho v tn ngng cho ngi dn. Con ngi l nhn t quan trng trong hot ng kinh t do vy vc s dng thch ng ngun nhn lc cng cn c ch trng. Cng n vc lm cho ngi dn cng rt quan trng v cn c bo m v mi mt pht trin u da vo yu t cn bn ny. c Pht dy Nu mi ngi u c vc lm n nh th ngho kh s c ci thin v t nc s c phn vinh. Chnh ph phi gip nhng ngi tht nghip cho n khi no h tm c vic lm, nhng ngi tn tt phi c chm sc l trch nhim ca chnh ph. Nu ngi tht nghip nhiu s to thnh gnh nng cho t nc nhng y cng l kt qu ca x hi to nn. Trong kinh Pht dy:Tiu chun n gin nht nhn thy c s phn vinh ca t nc l ngi dn trong nc c c ngun thu nhp n nh hay khng?. Trong kinh in Pht Gio c cu chuyn k rng c ngi hi nhng ngi trm cp v sao li lm vc y. H ni rng v h ngho i. Vua nghe c chuyn ny pht lng thng xt nn ra lnh chu cp cho h tin bc v vt phm nn vc trm cp c tm thi chm dt nhng mt thi gian sau khi dng ht s ti vt c chu cp h li tip tc trm cp bi v h khng c cch no duy tr cuc sng n nh ca h. iu ny cho thy to ra cng n vic lm cho ngi dn quan trong hn nhiu v c gi tr hn nhiu so vi vic chu cp vin tr. Nhu cu cng n vic lm cho ngi dn l rt quan trng nhng cn phi nng cao phm cht v tay ngh cho h. Pht dy nng dn , cng nhn vin chc, thng nhn cn phi tinh chuyn v n lc trong cng vic ca mnh, mc khc m trng o to, o to li v dy ngh cho nhn dn l iu m nh nc cn lm tt ngi dn c iu kin lm tt cng vic ca mnh. Phi cn c vo nng lc , s trng v ngh nghip phn

cng cng vic thch ng cho h. Ngi gii v nng nghip khng th cho h i bun, ngi bit kinh thng khng th h l nng. Pht dy mt thng nhn gii cn c ba c. 1. 2. 3. C tr tu phn bit cht lng tt xu ca hng ha. C kh nng kinh thng. C ch tn v c ngi khc tin tng.

Trong mt b kinh khc c Pht li khng nh ngi thng nhn to ra ngun li nhun bng phng thc chnh ng, ngun vn kinh doanh phi r rng, hp php, khng c Treo u d bn tht ch, kinh doanh phi bit ngh n nhu cu ca khch hng, phi c o c kinh thng, cng tnh chuyn cn. Cn bit rng lao ng c hai dng l lao ng chn tay v lao ng tr c. Khi Pht cn ti th tng c ngi ngoi o tng ch trch Pht khng lm g c Pht tr li:Ta cng ging ng, cng lm rung bng ht ging tn ngng, ngun nc kh hnh, li cy l gii, mng nc khim tn, ngun phn thm t to nn ht qu tr tu. Cng vc y vi mc ch l lm li lc qun sinh, to phc mun loi.. Con ngi ngoi cuc sng vt cht cn c cuc sng tinh thn cho nn lao ng chn tay v lao ng tr c u quan trng nh nhau trong cuc sng khng th thiu mt c. c Pht khng nh mc ch ca lao ng khng ch nhm sng to ra vt cht m cn nhm pht trin cuc sng tinh thn cho con ngi. c Pht hy vng rng thng qua lao ng thn tm v o c ca con ngi ngy thm tin b. Hay nh Lc t Hu Nng dy:i, ng, nm, ngi u l thin, lao ng cng l mt phng thc thin. ---o0o---

D. PHN PHI NGUN TI CHNH

Phn phi ngun ti chnh khng phi l khi nim mi nhng vn l vn mu cht ca kinh t hc. Theo quan im ca Pht Gio th mt s phn phi tuyt i bnh qun l iu khng th lm c. Bi v con ngi khi mi sinh ra vn khc nhau nn iu kin tng hp ca tng con ngi vn l khng ng nht. Nhng mt s phn phi hp l l iu c th lm c. Trong Pht Gio khng chp nhn s bc lt, Pht Gio cho rng nguyn nhn trc tip dn n

ngho kh l s phn phi khng hp l, thiu cng bng. Theo Pht Gio gii quyt nhng mu thun ny sinh t s phn ho giu ngho trong x hi c th lm c bng ch thu kho hp l, gim thiu s bc lt trong lao ng, y mnh hot ng t thin, phc li x hi. Trong kinh ghi li nhiu bc qun vng, ho ph ngy xa thng lm vc b th cho ngi l ng, khch phng xa, ngi bnh, ngi gp nn, bc tu hnh y phc cng vt thc. ---o0o---

E. S PHT TRIN TON DIN CA CON NGI

T nhng nhn nh trn chng ta thy rng ngho kh l tai nn, p ng nhu cu cn bn ca cuc sng tin ti l ci cn phi c, Pht Gio khng phn i t hu ti sn, Pht Gio khuyn khch mi ngi pht trin s nghip t v s nghip cng bng phng thc chnh ng, khuyn khch vc tch lu ti sn bng con ng phi bo lc v nhng th on hp php nhng Pht Gio cho rng mt khi tin ca vt qu nhu cu cn bn ca cuc sng th khng c ngha. Bi v bt k nam, n, giu, ngho, da trng, da enmi ngi u phi cht, cht v hu dit l kt cc ca tt c mi sinh vt. C ngi nhm ln khi cho rng c tin l c tt c, d l tin non bc b cng khng th i c ci cht cng s trng th. Pht dy tin bc khng i theo con ngi khi cht nhng ngi cht khng mang theo c ti sn ca mnh. Mi ngi u bit tin c th mua cging p nm m nhng khng mua c gic ng cho chng ta, dng tin mua sch nhng khng mua c tr tu cho ta, tin c th mua c sn ho hi v nhng mua khng c s ngon ming, tin c th mua ngc ng trang sc nhng mua khng c sc p t nhin, tin c th mua c nh cao ca rng nhng cha chc l gia nh, tin c th mua c s ho hoa nhng khng phi l nim an lc, tin c th mua c s sung tc nhng khng phi l hnh phc ch thc, tin c th mua c thnh kinh nhng khng phi l s gii thot. Do vy, c Pht cnh gic chng ta khng nn tr thnh n l ca ng tin. Cn bit rng con ngi khng phi sng v tin, con ngi khng phi l ng vt kinh t n thun, tin ca vt qu nhu cu cn bn th mt ht ngha. Mc tiu cao c ca cuc sng l pht trin th gii tinh thn ca con ngi. S cao qu ca con ngi khng do dng di quyt nh, cng khng phi do giu c. Trong kinhEsutari Sutta Pht dy : ny ch sa mn ta khng tuyn b con ngi cao qu c quyt nh bi lng tin ca ngi y c c, s cao qu ca h c quyt nh bi cuc sng thanh cao o c ca h.. Li trong

kinh Vaddhi Sutta Pht dy chng ta cn tun theo nm phm cht o c l bc i, tu tr, tr tu, thun khit, tn ngng v nm phm cht o c ny qu gi hn tin ca v l ti sn chn chnh ca con ngi. Ni tm li Pht Gio xem trng cuc sng vt cht nhng khng xem l mc ch ca cuc sng. Pht Gio khng nh ti vt nhm duy tr s sng v s pht trin ca con ngi. Mc ch chung nht l pht trin th gii tinh thn ca con ngi, v s pht trin ton din ca con ngi. Con ngi da vo chnh mnh pht trin ton din ch khng phi ch da vo Pht. c Pht dy Ngi ch l bc o s ch dy ng i v phng hng cho chng ta cn chng ta phi t mnh bc i. Quyt nh vn mng ca chng ta l do bi chnh mi ngi chng ta, nu chng ta khng m mt nhn v ct bc i th khng bao gi c th i n ch c. Chng ta l ch nhn ca chnh mnh c Pht ch cu nhng ai bit t cu mnh. y l khi lc v kinh t hc Pht Gio nu bit em nguyn l kinh t hc Pht Gio p dng vo nn kinh t th mi ngi c c cuc sng o c, mi ngi lm trn bn phn ca mnh, t nc pht trin, an ninh, ho bnh, ngi dn hnh phc, gia nh an lc, cuc sng thanh bnh. ---o0o--(Ht) Thch Gii Hin