NG TAM TNG THNH KINH V nh Cng (In ln th ba, nm 2000 TP. H Ch Minh) ---o0o--Ngun http://thuvienhoasen.

org Chuyn sang ebook 6-8-2009 Ngi thc hin : Nam Thin namthien@gmail.com Link Audio Ti Website http://www.phatphaponline.org Mc Lc
LI GII THIU LI CM T CA SON GI THI NIN THIU LP NGUYN LN TRN RA NGOI BIN CNG MI TNH HUYNH NGN NM CN THM THIT QUA HAI MI BN NC TRUNG V VT QUA TUYT SN VING BC N TRN NG I N CC THNH A PHT GIO CHIM BI CC PHT TCH TU HC TI CHA NA LAN CHU DU NG, NAM, TY, BC N TRANH LUN VI CC PHI TIU THA V NGOI O I TH TRNG "V GI" TRN NG V TRUNG QUC NGY KHI HON PHIN DCH KINH IN T GI CI I

---o0o---

LI GII THIU
(Ln ti bn nm 2000) Quyn sch ny c tc gi V NH CNG bin son, nh Xut bn HNG O n hnh ln th nht vo nm 1960 vi ta l HUYN TRANG.

Mc ch ca quyn sch nhm gii thiu cuc hnh hng thnh Kinh n thn c m y uy dng ca v cao tng HUYN TRANG. Ngi phi i qua mt l trnh thm thm diu vi vt qua a hnh him tr, bao vng kh hu khc nghit, c hi cng nh bao th thch do con ngi, ma chng gy nn. Nh nim tin dng mnh, ti nng siu vit v ch kin cng, Ngi vt thng tt c. t nc Trung Quc t ho v v cao tng s nghip thnh kinh ca Ngi l mt s kin lch s hin nhin. Cc v hc gi, cc nh nghin cu trn th gii u nht tr nh gi Ngi khng nhng l mt trong cc nh thm him bc nht m cn l mt nh ngn ng hc thin ti. Trc y, nh vn Ng Tha n ca Trung Quc a nhng nhn vt tng tng, h cu nh TN HNH GI, SA TNG, BT GII vo truyn TY DU K vi dng to s hp dn nhm d dng ph bin su rng trong qun chng. Tuy nhin, nim tt p ny cng c mt phn tc dng v to ra s ng nhn trong qun chng v Ngi HUYN TRANG. S ng nhn c nhn ln khi khn gi mn nh nh truyn hnh c xem b phim truyn TY DU K nhiu tp do cc nh lm phim Trung Quc thc hin - b DNG KHIT - o din. B phim ny t nh cao ngh thut, lm ni bt mt T THIN I THNH c nhiu thn thng qun th, tr tu siu phm; cn NG TAM TNG, mt nhn vt ln ca lch s, li tr thnh hnh tng th yu, thu ng v c lc phm sai lm. Nhn ln ti bn ny, chng ti ngh v c tc gi chp nhn i ta quyn sch l NG TAM TNG THNH KINH cho ph hp vi t thng dng ca qun chng v Ngi HUYN TRANG, mt nhn vt v i ca gii Pht gio cng nh gii hc gi th gii. Trn trng xin gii thiu cng ch c gi. Tp. H Ch Minh, ngy 30 thng 01 nm 2000 VIN NGHIN CU PHT HC VIT NAM. ---o0o---

LI CM T CA SON GI
(Nhn ln xut bn th nht, nm 1960)

Trong khi cun Huyn Trang ny sp ln khun th chng ti c Thng ta Thch Thin Siu 1 t Nha Trang gi vo cho chng ti mt tp ti liu rt y v Ngi Huyn Trang m ng Lng Khi Siu, mt hc gi tr danh ca Trung Hoa, su tm v c Thng ta Thin Siu dch ra Vit vn. Trong tp ti liu c ghi r nm thng sinh, mt v nhng bin chuyn ln nh trong i Ngi, nhng tn nc, dm ng m Ngi i qua, nhng kinh lun m Ngi hc v dch nhng ti liu ny gip cho chng ti bn khon bi ri trc nhng nm thng, nin hiu, a danh, dm ng m mi sch ni mt khc. Chng hn nh v tui th ca Ngi, c sch bo l Ngi tch nm 56 tui, c sch l 65 tui, c sch l 61 tui, c sch 69 tui ... Chng ti rt vui mng nhn thy nhng nin k, a danh, nhng bin chuyn ca i Ngi trong tp Huyn Trang ca chng ti em so vi trong tp ti liu nghin cu rt cng phu ca Lng Khi Siu hu ht u ng c. Tuy th chng ti khng ng hn vi ng Lng Khi Siu mt vi im. Chng hn nh theo ng Lng Khi Siu th Ngi Huyn Trang khi hnh Ty du vo nm Trinh Qun nguyn nin mi ng. Nhng theo chng ti th Ngi khi hnh Ty du vo nm Trinh Qun th ba, v chng ti c mt ti liu qu bu quyt chc nh th; l t biu chnh tay Ngi Huyn Trang vit cho vua ng Thi Tng, khi Vu in bo tin Ngi v nc. Trong t biu c cu: "Ti ly ngy thng t nm Trinh Qun th ba mo phm hin chng, ln i Thin Trc ..." 2 Khng l Ngi khi hnh i t nm Trinh Qun nguyn nin m Ngi li vit trong t biu l nm th ba? V nh th v l do g? V a danh n th mi son gi Trung Hoa phin m mt cch, c nhiu khi rt kh c, kh nh. c gi c mt nim r rng v a th nhng x n , chng ti la nhng a danh thng thng m c gi tng nghe, tng quen bit qua cc kinh in Pht gio. a danh no khng c trong kinh in, th chng ti la cc tn no phin m st vi ging c n nht. Ngoi ra, nhng a danh no khng cn thit th chng ti b qua khng ni n khi lm ri tr c gi. Km theo tp ti liu qu bu ca ng Lng Khi Siu ni trn, Thng ta Thch Thin Siu li cn gi cho chng ta mt bn dch bi Ta "i ng Tam Tng Thnh Gio" ca ng Thi Tng 3. Bi ta ny trc kia ng ng Chu c dch ng trong Nam Phong s 143 thng 10 nm 1929, nhng chng ti thy cha va v c nhiu ch khng c sng sa. Nay bi ta y c Thng ta Thch Thin Siu, hp tc cng Thng ta Thch Tr Th 4 gia cng dch li, v gi cho, chng ti v cng sng sng v cm ng. Chng ti cm ng v sung sng v nhn thy

cng vic bin son ca chng ti c c mt ting di nhanh chng v qu bu; v v cm thng c, qua c ch trao tng ti liu y, tt c mt c tnh hoan h trc nhng cng tc c li ch chung, m ch nhng v tn ty vi Pht Php nh qu Thng ta mi c c. Chng ti r bit qu v Thng ta khng mun c (hay b) nhc nh n nhiu, v th nn chng ti dng bt y. Nhng trong lng chng ti vn cn n hn v cha ni ht c s cm t chn thnh ca mnh. V NH CNG Saigon, ngy 7-5-1960 ---o0o---

THI NIN THIU

my hm ri, cha T nh ti thnh Lc Dng, ng ca Ty Dng ang c cuc st hch chn 27 v s tng. S st hch ch tng ip thnh l lut ca triu nh t my i vua trc. Ai c mt trnh hc thc kh, c o hnh, tinh thng kinh in mi c triu nh cho lm Tng, cn khng th phi hon tc. Ln ny s ch tng ghi tn tham gia c n vi trm ngi. V ch kho ca triu nh c n l Trnh Thin Qu, mt ngi tinh thng kinh in, li bit xem tng mo m on bit tng lai ca ngi. my hm ri, mi ln nhn ra sn cha, ng li thy mt cu b 13, 14 tui tng mo khi ng ang i qua i li, dng iu bn khon trng ngng. ng bo lnh gi cu b vo, hi: Ngi l con ci nh ai? n y lm g? Tha ti h Trn, tn V, con th t ca ng Trn Hu, huyn Hu Th, chu Lc Xuyn. Ti mun c ip lm Tng, c n xin d th, nhng v nh tui, khng c chp nhn. Phi, ta c thy n ca ngi. Nhng ngi mi 13 tui, nh qu, cha c th vo d thi c. Trnh Thin Qu, ngh mt giy lt, nhn ngm cu b, ri hi tip: Ngi c nghin cu kinh in nh Pht cha?

Tha, ti c ngi anh th hai l Trn Tip lm Ha thng cha Tnh , t Lc Dng ny. Ti thng n y hc hi kinh in. Ngi mun xut gia lm g? Tha, ti mun: xa, ni ch Pht Nh Lai; gn, hong dng chnh php. Th th ngi s c nh . Ta c cch cho ngi lm Tng. Trnh Thin Qu lm ng theo li mnh, v nhn thy ci kh phch, trang mo khc thng v cch i p tri chy ca cu b. cc v gim kho khi phn i, ng gii thch: Tng nghip m hc cho thnh th d, ch phong ct luyn c th kh. Ngi ny, nu lm Tng th tt s thnh mt bc cao tng, i c trong chn Thin mn, khng ai snh kp. Trnh Thin Qu tin on khng sai, cu b y sau ny chnh l Php s Huyn Trang, ng Tam Tng, v s Trung Hoa danh ting nht th k th by Ty lch, ngi i 50.000 dm ng b, tri qua 128 nc ln nh, 17 nm lu hc n , 18 nm trc tc, phin dch khng gin on Trung Hoa, tng cng dch c 75 b kinh, gm 1.335 quyn. Mt nh s c ton th vua cha thi by gi knh trng, c ton th dn chng n v Trung Hoa hoan h nhiu nht trong cc hi trng u l. Mt ngi m khi cht c trn mt triu ngi i a m tang, ba mi ngn ngi lm lu bn m. Mt nh s m bng dng lun lun thp thong trong cc kinh vin Pht gio; cuc i lun lun cn c hng tr thc nhc li mt cch knh cn, y cm phc qua tp "i ng Ty Vc K", v ngi bnh dn ton ci ng thch th say m k li cho nhau nghe qua b truyn "Ty Du" hoang ng. Ngi Huyn Trang sanh nm Khi Hong th 16 i vua Vn nh Ty (596) Hu Th (nay l huyn Uyn S tnh H Nam). Dng h Ngi, my i lp nghip y. ng thn Ngi lm quan lnh t Giang Lng, nhng n nm i Nghip i vua Ty Dng , triu nh mc nt, th nc lon lc, ng co quan xin v nh, sng cuc i an bn lc o. ng c bn ngi con trai, Huyn Trang l con t. Ngi anh th hai ca Huyn Trang l Trn Tip lm Ha thng cha Tnh , t Lc Dng. Khi cn nh, Huyn Trang l mt cu b thng minh xut chng, tng mo khi ng, tun t. Ln tm, mt hm ngi bn cnh ng thn nghe ging sch Hiu

kinh, n on thy Tng T ri chiu ng dy, Huyn Trang cng xc o ng ln. ng thn ly lm l hi nguyn nhn, Huyn Trang tr li: Thy Tng nghe lnh Thy dy, phi lnh chiu ng dy t lng cung knh, nay con nghe li cha dy bo, dm u ngi yn. Thnh thong Ngi li n thm anh tu cha Tnh , v li nghe ging kinh in. Nhng bui ging ny lm Ngi say m v nh hng rt ln n i Ngi sau ny. Dn dn Ngi c xu hng r rt l b Khng theo Thch, v chuyn tm nghin cu gio l nh Pht. Sau khi c ip, ngha l chnh thc xut gia ri, Huyn Trang li cha Tnh vi anh. Mc d cn nh tui, Ngi c phong khc thng, khng thch chi a, nghch ngm nh nhng tr khc, m li chm ch nghin cu kinh in n ni qun n, b ng. Mt hm Ngi ng n ging kinh Nit-bn, v lm cho thnh gi ngc nhin thn phc v ti hng bin v s hiu bit uyn thm ca Ngi v Pht php. Nhng t Lc Dng, cng nh hu ht Trung Hoa lc by gi ang bui lon lc. Nh Ty sp mt thin h. Ty Dng thin v Dng Chu sng trong cnh try lc, mc cho cc ch hu xu x ln nhau. t lu sau, Ty Dng b ch hu git cht. L Un thn ph ca L Th Dn, ly danh ngha ph nh Ty, lp Cung ln ngi Trng An. Cung cng b Vng Th Sung git cht. Nh Ty mt nc. L Th Dn, trong bn nm tri (618-622) nh ng, dp bc, bnh nh c thin h, lp L Un ln ngi vua tc l ng Cao T. Nh ng dng nghip t y. Trong nhng nm lon lc y, Lc Dng, ng ca nh Ty, tr thnh so huyt ca bn cp ca git ngi. Dn chng i kh, nh ca b thiu t, xc ngi cht y ng, cc quan cai tr cng b hnh quyt. Tng l trc kia Lc Dng rt ng, phn nhiu l bc danh Tng c cc triu vua Ty triu v y, u b hm hi hay phi trn lnh i ni khc. Trc cnh lon lc y, Huyn Trang ngh vi anh: y tuy l qu cha t t, nhng nh Ty mt, cnh lon lc din ra mi nh th ny, h c cht ch ny hay sao? Nay nghe vua ng em qun v ng Trng An, thin h theo v nh theo cha m. Vy chng ta nn n y l hn. Ngi anh nghe cho l phi. Hai anh em Huyn Trang v Trng An vo nm V c th nht i vua ng Cao T (618) ti cha Trang Nghim.

Nhng nh ng mi dng nc, Trng An, ngi ta ch ch trng n v cng, xem hc thut Tn Ng l cn thit, cha ai ngh n chuyn chn hng o c, em o Khng, o Thch ra lm khun vng thc ngc cho vic xy dng x hi. Xa kia, Trng An cng l ni c nhiu v cao tng n quy t v c dn chng sng knh. Nhng khi hai anh em Huyn Trang n, mt s ln ch tng c ting tm, c rng, hc nhiu u ri Trng An vo Ba Thc (T Xuyn, Thnh ) l ni tng i c yn tnh nht lc by gi. Huyn Trang, lc y 22 tui li cng anh ri Trng An i qua Ty Ng l con ng tt vo t Thc, v pha nam t Ty An. Anh em Huyn Trang n Thnh (th ca T Xuyn) vo cha Khng Tu, theo hc vi cc v danh s l Phng Khng, o C, Bo La trong mt thi gian nm nm. Trong thi gian lu hc y, trong s cc tng l ng o khp ni v quy t, anh em Huyn Trang t ra l nhng v s uyn thm xut chng, c hn ngi. Nhng so snh gia hai anh em, th Huyn Trang c ci mn tip, lanh l, hot bt, kh phch hn anh. Php s o C, mt cao tng thi by gi, ni v Huyn Trang nh th ny: "Ta i qua cc ging ng nhiu, m cha thy ngi tr tui no thn ng nh ngi y". ---o0o---

LP NGUYN LN
Con ngi cu hc, cu hiu, lun bn khon i tm s tht nh Huyn Trang, khng bao gi chu yn mt ch. Ngi thng ni: "Hc phi ct kinh lch cho xa, ngha phi ct khai thng cho n ngun gc. Nu ch trng ngng mt ni th chng bao gi t c huyn o". Trong thi gian Thnh , Ngi c i du lch v tm hc hi Xuyn ng, Xuyn Ty, nhng Ngi cha ly lm tha ch. Nm 27 tui, vi mt ch cu tin khng bao gi ngui, Ngi yu cu anh cho i cc x tm kim danh s ch hu hc hi, nhng anh Ngi nng tnh huynh khng mun ngi em yu qu xa mnh, li v Thnh l ni giu c v yn tnh, nn khng cho Ngi ra i, mc d nhiu ln Ngi khn ni. Huyn Trang nh phi tri lnh anh, ln kt bn vi ngi li bun, giong thuyn xui sng Trng Giang qua thc Tam Gip i n Kinh chu. [Thc Tam Gip thuc ci Huyn Qu gm c ba thc: thc Dim D, thc C ng, thc Vu Sn, u l nhng thc nc him ngho]

Ti y, Ngi vo cha Thin Hong, cng cc Tng chng nghin cu ging bn Pht php. c na nm, Ngi li i ln tnh H Nam. Ti huyn Chng c tnh ny, c mt v s o c cao xa, kin gii rng ln, tn l Tu Hu, khp ni u knh phc quy ngng. Huyn Trang n xin th gio vi Tu Hu, nghe v s ny ging dy trong tm thng, khng chn. V s ny ly lm kinh ngc cho tinh thn cu hc ca Huyn Trang, v tay tn thn: "Ngi tht l him c trong i vy!". Huyn Trang li qua tnh Sn ng, H Bc, i gn khp cc tnh pha bc Trung Quc, h nghe ai c c hnh, hc hi nhiu, bt lun l tng hay tc, hc thuyt trong hay ngoi i, Ngi lin n th gio. Nhng hc vn cng cao xa, th nghi vn li cng rng ln. Nht l thi by gi, Pht gio Trung Hoa chia lm nhiu tng phi, mi tng phi u c mt sc thi ring bit, khng bit da vo u lm cn bn. Kinh dch th rt t, vng v, thm vo y cc danh t ch Phn th mi ngi phin m mi cch, ngha uyn thm, ni c mt iu th b st n ba iu. Nu mun chnh n kinh in cho ng vi gio l, gii quyt nhng mi nghi ng, hiu r cng tt ngha su xa, huyn diu ca o th phi tm n ngun gc Pht gio, ni pht sinh l An . T , Huyn Trang lp nguyn ln l lm mt cuc Ty du. Lc by gi Trng An bt u n nh, cc bc tr thc, hc gi, cc hng c phch trong cc hc phi ko nhau v hng c Trng An lp n ging dy. Nm Huyn Trang 31 tui c mt v cao tng l Ba-pha-mt-a-na, hc tr ca Ngi Gii Hin cha Na Lan t n i ng b sang Trng An. V s ny tinh thng kinh in ca Tiu tha ln i tha. Ngi Huyn Trang mng r n xin thnh gio v ny, yu cu gii quyt cho nhng im nghi ng t by lu nay. Nh cuc gp g y, Huyn Trang thu thp c rt nhiu iu b ch. Ngi chc rng n cn c rt nhiu v i c cao tng c th gii p nhng iu nghi vn trong kinh Pht. ngh y li cng nung c thm ch nguyn sang n ca Ngi. Nhng ng sang An u phi d dng! ng di vn dm, mun trng him tr, phi qua sa mc Qua Bch (Gobi) l mt bin ct mnh mng, ban ngy nng nh la, ban m lnh nh tuyt, phi vt qua Hym-lp-sn l dy ni cao nht th gii, tuyt ph quanh nm, phi tro bao nhiu o, li bao nhiu sui, vt bao nhiu sng! l chng ngi ca thin nhin. Cn chng ngi ca ngi i cng khng phi l t: no tip

xc vi bao nhiu sc tc dn khc nhau, ngn ng bt ng, tp qun sai khc, no phi i ph vi bn cp ni, cp sng, bn u tru mt nga. Thm vo y, mt tr ngi ln nht l s cm on ca triu nh. Trong lc mi dng nghip , nh ng nht thit khng cho mt thng dn no ra khi nc v pha Ty l ni c nhiu ging dn cha c bnh nh. Nhng ch nguyn ca Huyn Trang quyt, th khng mt tr lc g c th cn ngn c, d l tr lc ca thin nhin hay ca ngi i. Nhiu ngi bit nh Ty du ca Ngi, ht sc cn ngn, vin bao nhiu iu kh khn tr ngi, Ngi tr li: Xa c Php Hin, Tr Nghim u l k s mt i m cn hay i cu Php, lm li cho qun sanh, l no li khng ai ni theo c cao tch y m tuyt mt thanh phong i? l ngi i trng phu th phi nn theo i cho kp nhng gng sng y. Ngi thng t bo, i nu ch bit trng sinh mnh m coi khinh s nghip, th s nghip tt s khng ra g, m sinh mnh ri cng s nt vi c cy. Mt i khng c ch ln, c quanh i qun li, lo s ng trc dm sau, rt cuc cng thnh ra mt i h sinh v b. Do nhng ngh ng n, vng chc nh vy, Ngi li cng cng c thm ch nguyn rng ln ca mnh. Mt mt, Ngi kt bn vi nhng nh s cng mt ch nguyn, dng biu ln ng Thi Tng xin cho xut ngoi du hc, mt mt Ngi chuyn tm hc tp ting ni v vn t cc nc Ty Vc v n . Li bit trc ng i s mun vn kh khn him tr, Ngi tp chu ng gian kh, thc khuya, dy sm, bt n, b ng, di nng, dm sng, lm tc c mi th kh nhc kh s th xem lng mnh c chu ng c khng. Tuy nhn thy s kin gan, tr ch ca mnh vng bn nh st , Ngi vn khng qun s h tr ln lao ca ch Pht v B-tt. m m Ngi qu trc bn Pht, ngc ln nhn tng c Nh Lai, thnh knh nguyn cu s gia h cho cuc Ty du ca mnh c thnh tu. Mt m, vo nm 629, Ngi nm mng thy ni Tu-di cao cht vt ni ln gia b mnh mng. Ngi nhy xung bin, khng ngi ngng sng to gi ln, quyt tm bi cho ti chn ni. Bng mt ta sen ni ln di chn Ngi, v a Ngi n chn ni. Nhng ngn ni ny qu him tr, kh c th tro ln c. Bng mt lung gi l ni dy, a Ngi bay bng ln tn

ngn ni. Mt chn tri mnh mng hin ra di chn Ngi, bao nhiu t nc, x s u hin r ra trc mt, lm Ngi sng khoi v cng. Ngi sc thc dy v cng thm tin tng s thnh tu ca nguyn vng mnh. Nhng i mi, vn khng thy giy t g ca triu nh c cch cho xut ngoi, my ngi bn ca Ngi nn ch thi lui. Ngi cng khng th i thm c na, nht quyt phi ra i. Nm Trinh Qun th ba i ng Thi Tn (629), min ph cn kinh Trng An gp phi tai nn ma mt ma, dn chng i kh, nh vua mi h lnh cho dn chng tn mc ra cc min phong ph m mu sng. Ngi tha c hi , i v pha Ty. Nm y Ngi 34 tui. ---o0o---

TRN RA NGOI BIN CNG

Ngi Huyn Trang ri Trng An vi mt nh s l Hiu t. V s ny qu Tn Chu, tr v lng sau mt thi gian lu hc ti Trng An. Huyn Trang n Tn chu (nay l huyn Thin Th thuc Cam Tc) tr li mt m, ri theo mt ngi bn khc n Lan Chu (nay l huyn Cao Lan thuc Cam Tc). n y, Ngi cng ch tr li mt m. Sng sm, nhn c ngi gi nga ca quan cai tr Lng Chu (ny l huyn V Uy, tnh Cam Tc) dt nga tr v huyn, Ngi theo ngi ny n Lng Chu. Lng Chu l th ln t H Ty, yu a quc phng min Ty ca triu ng. Quan c L i Lng trn th vng y vng sc lnh nghim cm nhn dn i v pha Ty. Huyn Trang li Lng Chu n mt thng, cha bit lm th no trn ra khi ca thnh. Mt bui sng, tha c lnh gi ca thnh l nh. Ngi ln ra khi thnh i v pha Ty. Khng r v ai bo tin, s trn thot ca Huyn Trang b L i lng bit c; vin quan c ci tn i Lng, m li khng i lng cht no ny, lp tc ra lnh cho v binh ui theo bt li. May thay, mt php s tn l Tuyt Uy, nghe thy Huyn Trang c ch ln i Ty du cu php, rt ly lm khm phc, mt sai hai t l Tu Lm v o Chnh dn ng cho Ngi i. By gi, ba ngui, ban ngy phi ln lt, n np, ban m mi dm i. H ng trong c rc, nm di sng lnh, chu ng bao nhiu kh nhc mi ln hi i n c Trng Dch, ra khi ca Gia Cc, n Qua Chu (huyn Ty An tnh Cam Tc by gi). Khi nghe tin Ngi n, quan Th s Qua Chu l c C t, mt tn Pht gio, khng lm kh khn g i vi Ngi. ng ta cho Ngi bit con ng i v pha Ty kh khn nh th

no: T Qua Chu i v pha Bc 50 dm, c con sng Qua L, pha di rng, lng sng su, nc chy xit khng th qua c; pha trn hp, nhng li c n trn th ng, gi l n Ngc Mn Quan. Mun i v pha Ty, tt phi qua . Ra khi Ngc Mn Quan, li phi i qua nm ta phong ha i, mi i cch nhau vo khong 100 dm, c qun i canh gi. Nhng i ny xy bng , ch ph cn n mi c nc v mt t cy c, ngoi ra l nhng bi ct mnh mng. Qua Phong ha i th nm l n a phn nc Y Ng (hay l huyn Cp Mt, x Tn Cng). Ngi Huyn Trang khng may con nga ca mnh va b cht, trong hai i theo th o Chnh tr v n Hong, cn Tu Lm th cng t nhn thy khng th i xa hn c na. Nay li nghe quan Th s Qua Chu cho bit con ng i kh khn, tr ngi nh th, Ngi au xt v cng. Thm vo ni au xt y, t truy n ca c L i Lng Lng Chu li n ni! T trt vit: "Nghe c thy tng l Huyn Trang mun sang Ty phng. Vy sc cho chu, huyn cc ni phi nghim nht xt hi m bt gi li". Ngi li thuc Qua Chu l L Xng ln em t truy n y n hi Ngi: Thy c phi l Huyn Trang khng? Ngi lo ngi bt trc, cha tr li, th L Xng li ni tip: Thy phi ni thc, nu m ng l thy, t s liu cho. Ngi nh phi nhn mnh l Huyn Trang. L Xng ly lm thn phc khen ngi Ngi ri rt v ni: Php s c ch nguyn ln lao, i c nh th ny th ti xin v Php s b t ip ny i. Ni xong, L Xng x ngay t ip trc mt Ngi v gic: Php s liu m i cho sm. Nhng Huyn Trang cha i ngay c! Con nga Ngi cht, cha mua li c, v cng cha tm ra c ngi dn ng.

Mt hm, Ngi ang i qua i li trc ca cha, lng bn chn lo ngh v vic ra i, th c mt tn ngi ging H ( dn bn x) n cha l Pht. Ngi ny h Thch tn Bn . Trong lc tr chuyn Thch Bn tnh nguyn th gii lm t Ngi. Huyn Trang ng cho. Bn mng r ra v, chc lt tr li em qu bnh dng cng Ngi. Thy ngi t mi thn hnh trng kin, c ch cung knh, Huyn Trang ng sp i cho ngi y bit, Bn- st sng tnh nguyn xin h tng Ngi i. Huyn Trang qu i mng r, sm o qun hnh trang cho Bn v mua hai con nga cng hn ngy ln ng. Ngy hm sau, ch tiu H y li cng mt ng gi ngi H ci mt con nga hng, gi v gy n. Bn ni: ng gi ny rt thuc ng i Ty phng, k ra i li nc Y Ng trn ba chc ln. Vy nn t mi lo n y hu chuyn vi thy. ng lo ly tnh tht, khuyn Huyn Trang ng i. ng ni: ng s i v pha ty rt him c, trong bi sa mc di tm trm dm nc Y Ng, trn khng c chim bay, di khng c th chy; ri gp bo ct th khng th cn tnh mng. Ngi ta kt on, kt l, cn lo lc nhau, hung chi nh S i c mt mnh, th lm sao i c? Xin t liu trc ch hoi mt tnh mng. Huyn Trang tr li: Cm n ng ch bo. Nhng ch ti quyt sang Ty phng cu Pht Php, nu khng n c An , th nht nh khng tr v y na. Tng s cht gia ng ti cng khng n hn. ng gi thy s kin quyt ca Huyn Trang, bit khng th lay chuyn c lng Ngi, nn ngh i con nga gi ca mnh ang ci cho Ngi: Nh s nht quyt ra i, th ti khng cn na, nhng hy ly con nga gi ny ca ti m ci. Tuy n gi, nhng n khe, giai sc v lanh l. N i qua li nc Ng ny hn mi ln ri nn n thuc ng lm. Cn nga ca nh s khng kinh nghim, s khng i c. Huyn Trang nghe theo, i nga ca mnh cho ng lo. ng gi mng r knh cho t bit.

Chiu y hai thy tr sa son hnh l, n ti th ra i. n canh ba Huyn Trang v Bn i n b sng Qua L. Trng xa thy Ngc Mn Quan. thng lu, cch pha trn ca quan mi dm, hai b sng hp li ch cn mt trng, trn b c my cy ng ng thng vt. Hai thy tr n y, cht cy lm cu, tri c rc ln trn dt nga qua. Ngi nga qua sng c bnh yn. Huyn Trang khoan khoi m yn nga v tri m ra nm ngh. Tiu H nm cch Ngi nm chc bc. Hng sng, n rt dao i nh nh n pha Huyn Trang. Cn cch mi bc n dng li, ri quay tr lui, nm xung ng li. Huyn Trang nhn thy, nhng lm ra v thn nhin khng hay bit g c. n sng, Ngi thc n dy, bo i ly nc sc ming, ra mt sa son ln ng. N lm mt cch min cng. Lc gn ra i, n ni: t thy ng i cn xa m him ngho lm; li khng c nc c g c. Nu mun c nc v c th phi n gn cc vng canh ly trm. Nhng nu lnh gc vng canh m bit c th tnh mng thy tr chng ta cng khng cn. Chi bng tr v l yn n hn c. Huyn Trang nht nh khng nghe. Bn ni: Nu th th t khng i theo c v vic nh cn bn nhiu, m php vua t cng khng dm xc phm. Huyn Trang thun cho n tr v Qua Chu mt mnh, nhng n tr tr khng chu tr lui. Hi lu n ni: S ph i, nu b ngi ta bt c m cung xng tht h tn ti ra, th v con v c nh ti ra th no? Huyn Trang ch ln tri m th rng: Nu chng may ta b bt, ngi ta bm vm ta ra lm mun mnh, ta cng nht thit khng ni r h tn ngi ra, ngi hy yn tm. c li cam kt y, Bn- mi yn tm v nga quay v. ---o0o--QUA NM PHONG HA I V SA MC QUA-BCH (GOBI)

T y, mt mnh mt nga, Ngi Huyn Trang bt u i vo sa mc mnh mng: mt b ct rng ln, khng bit u l b bn, sng ct nhp nh, li lm, khng c li i, ch ln theo nhng ng xng kh cng phn nga, lc m tin bc. Nga i tng bc chm chp kh khn trong gi ct. Tng hi, Ngi thy hin ra trc mt mnh hng trm ngn binh m pha chn tri, khi th tin ln, khi th dng li. Nhng binh lnh y n mc theo r Qua Bch; lc v nga trang b lng ly, gio mc sng la. Trong chc lt binh i y bin u mt c, ri nhng hnh tng qui d khc li hin ln, nhng khi n gn li khng thy u na! Ngi Huyn Trang tng mnh ang b o qun ca Ma vng khuy ri. Nhng khng, y ch l nhng o nh ca sa mc, do hi nng gy ra. Trc nhng cnh tng y, Ngi khng cht s hi, t bo: "Cht ta chng s, cn s ci g?" i c tm chc dm, Ngi trng thy t xa ta phong ha i th nht hin ra. S i gia ban ngy l tng tch, Ngi n np ven mt ci khe ct, i ti mi tip tc i. Khi hong hn xung, Ngi d ln n bn phong ha i, thy c mt ao nc trong. Ngi xung nga, ci ly ci ti bng da nh mc nc, th mt mi tn bay qua u, v tip theo mt mi tn khc gn trng u gi. Nhn thy hnh tung mnh b bi l, Ngi ku to: Xin ng bn ti! Xin ng bn ti! Ti l nh s Trng An n y. Ni xong Ngi dt nga n bn ca thnh. Bn lnh m ca thnh v dn Ngi vo hi kin vi quan Hiu y l Vng Tng. Vng Tng cng l mt Pht t. Sau khi xt hi xong, bit c ch nguyn cao c ca Ngi, vin quan ny rt ly lm khm phc. Nhng nhn thy ng i kh khn, Vng Tng c mi Ngi v tr tr ti mt ngi cha n Hong, l qu hng ca mnh. Ngi tr li: T nh, bn tng dc lng theo o Pht. Trong hai kinh Lc Dng v Trng An nhng cao tng, i c khng n h kh nhc khai th cho bn tng nghin tm gio php. Bn tng kh cng tu hc n nay, tht khng dm di g Hiu y, bn tng cng l mt danh tng ca Trung Hoa. Nay trau di thm tr c, c l no bn tng li n n Hong chn lp cuc i mt ngi cha nh hay sao?

Sau khi vin l l vng chc y, Huyn Trang li tn cng vin Hiu y v mt tnh cm v gi ln mi u t ca mt Pht t i vi tin ca Pht gio nc nh: T lu, bn tng xt xa cho s thiu st v kinh in v s phin dch km khuyt ca kinh sch Pht gio nc nh. Bn tng nguyn hy sinh thn mng, khng qun ngi gian nguy sang n thnh kinh m c Bn S li. ng l ngi phi khuyn khch bn tng mi phi, c l no ngi khuyn bn tng tr li nc nh? "Ngi bo l ngi cng chia s vi bn tng lng t bi i vi chng sinh ang ln hp trong b sinh t lun hi v sn sng gip bn tng tm phng thuc gii thot cho nhn loi, th sao ngi cn buc bn tng phi li hay tr lui v Trng An? Nu ngi nht quyt khng cho i, th bn tng xin nhn ht hnh pht, ch nht quyt khng li mt bc no v pha ng". Hiu y Vng Tng va ui l, va cm ng trc ch st y, gi ngi li mt m. n sng hm sau, Vng Tng biu Ngi nc ung, lng kh v thn hnh tin Ngi ra ngoi 10 dm. Trc khi t gi, Vng Tng cn cn dn: Php s c theo ng tt ny m i th s n ta phong ha i th t. Quan Hiu y gi i l Vng B Lung, l ngi nh ti, tm a lng thin. Php s n , ni l ti a n, chc B Lung s gip cho php s. Hai ngi ri l t gi nhau. n chiu, Huyn Trang n c phong ha i th t. S ngi gi n lm kh cm gi li thi, Ngi nh ln ly trm nc ri trn i. Trong khi ang ly nc, mt mi tn u bay ngang u, Ngi nh phi ku ln nh ln trc, lnh canh dn Ngi n yt kin quan Hiu y l Vng B Lung. Sau khi nghe Ngi k s t, Vng B Lung biu Ngi mt ti da ng y nc, lng kh, c cho nga, v dn Ngi: Quan Hiu y n th nm tnh kh hung bo, kh lng c s bt trc, vy Php s nn trnh n th nm, i ng khc, thng n sui D M. T sui D M li i v pha Ty l n Mc H Duyn Tch. ng ny di 800 dm, tn l Sa H (Sng Ct, tc l sa mc Qua Bch hay l Gobi ngy nay). ng ny rt nguy him, khng mt git nc, mt ngn c, ct nng nh la, Php s phi nn mun ngn ln cn thn.

Ngi Huyn Trang t bit Vng B Lung, i vo trong bin ct, nhm sui D M v Mc H Duyn Tch m i. Tr Ngi v con nga, s sng cht lm ni y: khng mt bng chim, mt vt th, mt ngn c, mt git nc! Bo ct ri xung nh ma ging, nh vo mnh Ngi v nga nghe ro ro. Tng m my ct bay li, m m mt mt, che lp c chn tri. Ngi i sut ngy gn c mt trm dm, nhng khng tm c sui D M. Th ra Ngi lc ng! Ngi mt nh, xung nga, ly ti nc ra ung. Nhng ti nc ca Vng B Lung mi tng to nng qu, m Ngi th ui sc sau mt ngy xng pha trong bo ct, nn tut tay, nh ti nc xung ct! Tht l mt tai ha ln lao nht ca ngi i qua sa mc. Mi git nc l mt git mu. Ngi thy tt c sinh lc, cuc i, bao nhiu hy vng u b ci kht khao ca sa mc ht mt trong nhy mt theo vi ti nc! Ngi bun ru, ln nga quay lui, nh bng tr v ta phong ha i th t ly nc. Ngi theo phng ng i c 10 dm, bng hi tm ngh li: "Ta pht nguyn nu khng n c Ty Trc th khng lui v ng mt bc no. Nay sao ta li quay lui? Th i sang phng Ty m cht, cn hn l quay v hng ng m sng". Lp tc Ngi quay nga nhm v phng Ty thng tin. Tri ti hn. Bn b m mt; nhng m la ma tri lp le y . Gi bo vn cha ngng. Trn ma ct vn tip tc xi xung. Nhng Huyn Trang lng vn vng vng nh bn thch, khng cht s hi, nao nng. Ngi va i va c kinh Bt Nh. Ngi i sut bn m nm ngy, mt git nc cng khng c trong c hng. Ban u ch thy mi li kh khan, sau cm thy ton thn nng rt, th ra ht vo u au n kh chu. Mm kh rut chy, n mt cng kh ro, khng m ra c. Con nga cng cng , khng bc ni. Ngi v nga nm vt ra trn mt phin . Nhng mc d kit lc. Ngi khng ngt nim danh hiu c Qun Th m B-tt. Ngi khn: "Ly c Qun m! Trong chuyn i ny, con khng v giu sang chc tc. Con ch i cu Php, sanh. Ngi hy thng xt con, nh thng xt bao nhiu qun sanh chm m trong bin kh, r lng t bi cu vt con ra khi bc cng ny". Ngi cu nguyn nh th cho n na m th nm. Bng mt trn gi mt t ngi thi n, nh mt thng nc lnh di ln ton thn, Ngi dn dn hi phc, mt m ra c, con nga cng ng ln c. Thy d chu trong mnh, Ngi nm thiu thiu ng. c mt chc, bng Ngi mng thy mt

ngi cao ln d thng, tay nm c, tay nm gio ng trc mt Ngi, nt ln: Ti sao khng mau mau tinh tn ln ng m cn nm ng na!. Ngi vng ng dy, hi h ln ng. Con nga gng gng i c nm su dm ng, bng n quay sang li khc, chy hng ln, Ngi khng lm sao cn li c. Bit chc con nga nhn ra ng c, Ngi c cho n a i. Mt chc, Ngi nhn thy mt khonh t c c xanh bic. Gia m c y c mt ging sui ngt, trong vt. Ngi mng qu, vi nhy m t trn mnh nga xung khe nc, ngi v nga ung no n, ch chn ri nm trn c ng sut mt ngy. Hm sau, Ngi li tip tc i. Sau hai ngy na, Ngi mi ra khi sa mc Mc H Duyn Tch (Qua Bch) v n a gii nc Y Ng. Tnh ra Ngi i qua tm trm dm trn sa mc Qua Bch (Gobi). Vo nc Y Ng, Ngi Huyn Trang n tr mt ngi cha c. Trong cha c ba v s Trung Hoa. V gi nht, nghe tin Ngi n, khng kp p y, chy chn khng ra n Ngi, nghn ngo ni ging y nc mt: No ng chn ny m cn gp c ngi c hng". Huyn Trang cng khng cm c l. ---o0o---

MI TNH HUYNH NGN NM CN THM THIT

Ngi Huyn Trang nc Y Ng c hn mi ngy, mt hm, c tin s thn vua nc Cao Xng n yu cu quc vng Y Ng mi Ngi sang nc y. Nc Cao Xng, tc l thnh Nh Nhi, ph cn Ty Nh H, thuc x Tn Cng ngy nay. Cao Xng dng nc vo khong gia i Nguyn Ngy, tuy xa v pha Ty, nhng cng l ging Hn, v theo Pht gio. Vua nc y l Khc Vn Thi, mt tn nhit thnh ca o Pht. Ngi Huyn Trang, trc kia nh t nc Y Ng theo rng pha bc Thin Sn n thng An . Nhng nay c li khn khon mi ca vua nc Cao Xng nn buc lng phi r sang nc y. Ngi theo s thn i v hng

Ty Nam, ln li su ngy trong vng si , n ti ngy th su mi n a gii Cao Xng, vo thnh Bch Lc (nay l t thnh Ha Thin). Vua cng cc quan th v n uc trc sau, t ra khi cung, long trng n rc Ngi vo hu cung, mi Ngi ngi trong bo trng tng lu trong. Quc vng ni: S ph mt mnh mt bng, ln li qua sa mc, l s rt l lng. t, xa c cng ng tin Vng sang chi bn i Quc, theo vua Ty i du lch ng ty hai kinh, v cc ni t Yn, i, Phn, Tn, c gp nhiu v danh tng, m t khng hm m v no c. Ch t khi nghe i danh Php s, vui mng qun c n ng. t tnh hnh trnh bit rng hm nay Php s c th n c, cho nn c v con cha dm i ng, ch ngi xem sch i Php s n nghe kinh. Mt lc sau, Vng phi v cung n trn my chc ngi n bi cho. Khc Vn Thi ngi chuyn vn vi Ngi cho n gn sng. Ngi mt nh, gn sng mi i nm c mt lt. Sng hm sau, trong lc Ngi Huyn Trang ang nm trn ging cha dy c, Khc Vn Thi n tn bo trng hi thm sc khe v ni: t knh mn s ph, gin khng c trn i cung phng, mong rng s ph ng ngh g n vic Ty du na, hoan h li y cho dn nc t u c chu s gio ha ca s ph. Tu i vng, bn tng ra i chuyn ny khng phi nhn lnh ph qu vinh hoa. Bn tng bao nm kh tm, v ti nc nh, l ngha Pht php ang cn hoang mang, kinh in cn nhiu thiu st, nn mi pht nguyn Ty du nghin tm kinh in, khng qun ngi ng s gian lao c th tn hi n tnh mng. Bn tng mong rng ri y ma php s nhun thm khng phi ch n , m c ton ci Trung Quc bao la. V th, xin i vng ng bt bn tng phi b d cuc hnh trnh. Bn tng rt ly lm cm kch v s tip i n cn ca i vng, nhng khng th ngh chuyn li y c. Xin i vng hiu thu cho. Nhng vua Cao Xng vn khng t b nh, ni mt cch cng quyt: t mt lng quy knh s ph, tha thit mong mi s ph li y t c may mn sm hm hu h. Lng t quyt th mc d ni Tu Di c di i, nguyn ca t cng khng i thay.

Huyn Trang vn mt mc chi t. Vua Cao Xng by gi i sc mt, ng dy vung tay o ni to: t ht li cu khn m Php s vn khng nghe. Vy t c cch khc i x vi Php s. Php s khng th i c. Hoc Php s lu li y, hoc t a Php s tr v nc, xin Php s hy la mt trong hai iu. Ni xong, Khc Vn Thi b i ra. Huyn Trang th di, nc n khng th ni ra li. T , Khc Vn Thi li tng thm cng dng, sn sc Ngi rt chu tt, cung cp t n ung, o qun, dng khng thiu mt th g. Mi ngy, n ba n, Khc Vn Thi t mnh bng mm dng ln, chp tay ng hu bn cnh. Huyn Trang khng th khng cm kch trc lng chn thnh ca Khc Vn Thi, nhng nhn thy nu c nh th ny mi th kh b i n n c. Mt hm Ngi ni vi Khc Vn Thi: Bn tng ln li xa xi, ct l cu ly kinh Pht, hin gi b i vng ngn gi. i vng ch gi c hi ct ca bn tng thi, ch tinh thn, ch ca bn tng th i vng khng gi c. T y, Ngi th nhn i, khng n ung na cm ng lng vua. Ngi xp bng ngi yn, ba ngy khng c mt ht cm, mt git nc vo ming. Hi th Ngi yu dn, thn hnh Ngi khng cn ngi thng c, xem chng nguy kch. n ngy th t, Khc Vn Thi sinh lng lo lng v hi hn, ci u ly v ni rng: Thi t xin t ti vi Php s. t khng dm cm gi na. Php s mun sang Ty Trc th c sang, nhng xin hy xi cm cho. t ch xin php Php s hai iu: Mt l ging cho mt thng kinh Nhn Vng Bt Nh, hai l xin c cng Php s kt ngha anh em. Ngi Huyn Trang s Khc Vn Thi khng gi li, mi yu cu vua th trc bn Pht. Khc Vn Thi ngoan ngon lm theo. V Ngi Huyn Trang li n ung nh c. Theo li yu cu ca vua, Ngi thm mt thng ging kinh Nhn Vng Bt Nh. Khc Vn Thi truyn dng mt ci lu bng vi c th

cha c 300 thnh gi. B Hong thi hu, vua, cc trng lo Ha thng, nh thn u n nghe ging mt cch knh cn. Mi ngy, n gi ging, vua thn hnh bng mt l hng n thnh Ngi v rc Ngi n din n. n y, vua qu xung v chn Ngi ln ngi vo php ta. Trc khi Ngi ln ng, Khc Vn Thi sm sa cc th cn dng cho Ngi khng thiu mt th g, v c th dng i xa trong khong 20 nm. Vua truyn cho bn v sa di v hai mi lm th h lc lng theo hu Ngi, ch 30 b o rt, bao tay, nt chn, khn trm, li biu Ngi 100 lng vng, 30.000 ngn tin, 500 tm lnh v 30 con nga. Nhng iu qu nht cho Ngi trong chuyn i ny l 24 bc th cho 24 quc vng m Ngi sp i qua yu cu h gip Ngi. Mi mt bc th li km theo mt tm lnh lm tin. Ring i vi vua nc t Quyt l nc mnh nht trong min Trung , vua sai quan in trung th ng s l Hoan Tn a Ngi sang vi 500 tm la v lnh, hai xe cc th qu qu bu v mt bc th gii thiu Ngi Huyn Trang vi vua nc y l Dip H. Trong th vit: "Ha thng php s ny l em ti, mun sang cu php bn nc B-la-mn, xin Ngi rng thng Php s cng nh ti v xin Ngi sc cho cc nc phng Ty cp cho Php s nga lc (nga trm) a ra khi b ci". Nhng s gi gm ny tht v cng qu bu. Ngi Huyn Trang khi ra i l mt k phm php triu nh, m ngy trn lnh, nh mt tn t vt ngc, t y, do lng cng quyt ca mnh v lng thnh ca vua Cao Xng, nghim nhin tr thnh mt quc khch ca cc nc Trung v c h gip a n tn bin gii x n . Ngy Ngi ln ng, Khc Vn Thi cng qun thn, tng l v dn chng gn c nc tin a Ngi ra pha Ty kinh thnh. Vua nm cht tay Ngi v khc to. Mi ngi u khng cm c git l. Nhng d cm tnh c su m bao nhiu, cng khng th bn rn mi c, Ngi xy lng ra i, Khc Vn Thi ng nhn theo cho n khi ct bi v nc mt lm m hn hnh bng Ngi trn ng, mi st si tr v cung. Di dy l bi biu ca Ngi Huyn Trang lm trc khi ra i cm t lng hu i ca vua Cao Xng i vi Ngi. T Cao Xng Quc Vng Khi "Trang nghe rng: Sng b su xa, vt qua c phi nh tay li; dn sinh m hoc, dn cho i, phi mn li thing. Bi vy c Nh Lai, do lng i bi cao rng, hin sinh ci dc; lng lng tr tu sng la, soi khp chn

m. My t rp tuyt nh tri cao, ma php nhun ba nghn ci rng. cng yn li, li tha y quy. Truyn gio sang ng 600 nm l, cuc thng hi ly lng ni Ng, Lc; li sm Thp tng ung c t Tn, Lng. Chng try thi huyn, u khun nghip thnh trong; ngi xa li dch, n ngha bt ng. i cch tnh xa, ngha cng sai suyn, khin cho ci ch "song lm nht v", r ra l hai phi hin ng; ci tn thng "nh thng bt nh", tch ra lm hai dng Nam, Bc. Phn vn i ng, tri vi trm nm; sut ci nghi ng, no ai quyt nh! "Huyn Trang vn nh phc c, sm d ca thin, i trp theo thy, nm hu hai k. Danh hin cc bn, khp hi han; i, tiu hai tha tng nghim xt. Thng lm lc m kinh ngn ngi, cm quyn tn ngn. Trng vn Cp (Cp C c) m king chn, ngng nh Thu (Linh Thu) m tng mn, mun nhng bi lm mt chuyn, may ra tc hoc khi ng. Vn bit rng ng tre nh khng th dm c tri, ci bu con kh lng tt c b. Nhng lng vi thnh khng th b c, nn mi thc Trang ln ng; thm thot dm trng va i ti nc Y Ng. "Np thy i vng, bm th ci kh thun ha ca nh nghi tri t. R o lm vua, v v dn chng; pha ng v bng phong i quc, pha Ty yn c tc bch nhung. Nhng nc ln bang Nhc Chi, no ni xa s Lng Vng, u nh n su, nhun c hu. Li nay knh hin, yu s, hiu thin lu t; thng xt k xa xi i li n cn cho tip i n ni, c vo chu, nhun n cng hu; tip i chuyn tr, pht dng php ngha. Li c nh Ngi ging kt lm k anh em v cn a th cho hn 20 nc Phin ci Ty vc; gii sc n cn, sai bo tin tng. Li thng ti Ty du v v, ng tuyt lnh lng, bn xung li minh sc, cho bn ch tiu sa di, lm ngi hu h. No l php phc, m bng, m cu, giy nt, hn nm mi th, v lnh la, vng bc, tin nong khin cho sung ci ph vng hon trong hai mi nm. Np trng thn thng, s hi, khng bit x tr cch no. Du khi dng nc Giao H, v n kia cn st km, cn hn non Thng Lnh, o ngha n cn nng hn. Thng ci him cu treo, khe thm, chng cn phi lo; ka ci hng cy o thang tri, u cng sp ti. Nu c toi ch tha lng th cng l nh n nh vua vy. "Sau ny c bi yt chng s, bm vng chnh php, em v phin dch, truyn b nhng iu cha tng nghe, ph tan ci rng rm rp ca nhng t kin, tuyt hn ci xuyn tc ca nhng mi d oan; bi ci s di khuyt cho nn tng gio, nh ci kim ch nam cho chn huyn mn. May ra ci cng nh y p c ci n su kia. Nay tin cn xa, khng th lu

lu c. Ngy mai t bit, thm thit bi ngi; khng xit i n, cn dng khi ln knh t" ---o0o---

QUA HAI MI BN NC TRUNG V VT QUA TUYT SN

T Cao Xng, Ngi Huyn Trang i v pha Ty, sang nc A K Ni (huyn Yn K, x Tn Cng). Mc d Cao Xng v A K Ni l hai nc lng ging, nhng ng i rt nguy him v c nhiu bn cp honh hnh. Gia ng, Ngi nhn thy c nhiu thi hi ca bn li bun giu c, v mun vt i trc ton ng hnh ca mnh bn cho c gi, nn b bn cp git. Chnh Ngi cng b mt ton cp n ng mi l. Khi n kinh A K Ni, vua nc y, cng l mt tn nhit thnh, em c nh thn ra nghinh n Ngi v mi vo cung. Vua truyn cung cp cho Ngi nhng th cn thit i ng v tip i rt chu o. Nhng vua ch hu i mt mnh Ngi m thi, cn nhng ngi nc Cao Xng i h tng, u khng c t tc v cng khng c cung cp nga trm, v gia hai nc ny thng hay c nhng v xung t v bin gii. Ngi Huyn Trang ch ngh li y mt m, v sng hm sau ln ng tip tc cuc hnh trnh. Ngi vt qua con sng ln Giao H, vng quanh chn ni Ngn Sn, v vo nc Khut Chi (hay Nhc Chi hoc Quy T) nay l huyn Kh X, khu t tr Duy Ng Nh. Khut Chi l mt nc phn thnh, c mt nn vn ha tin b. Dn nc ny theo Tiu tha Pht gio. Chnh y, hai th k trc xut hin mt v T s danh ting l Ngi Cu Ma La Thp. V T s ny, thn ph l ngi An , thn mu l b cng cha ca nc Khut Chi. Khi cn nh Ngi sang hc o n , n hai mi tui Ngi tr v Khut Chi. Mt o qun vin chinh ca Trung Hoa sang xm chim nc ny v bt Ngi v Trung Hoa. y Ngi truyn gio i tha v phin dch kinh in t ch Phn ra ch Hn. Trong s cc kinh dch ny, c b kinh Diu Php Lin Hoa.

Ngi Huyn Trang n y chc khng khi thnh knh gi li k nim ca v T s cng mt ch nguyn nh mnh l du nhp v phin dch kinh in t An sang Trung Hoa. Vua nc ny, cng l mt tn Pht gio theo phi Tiu tha. Nghe tin Ngi n, vua cng nh thn v tng l trong x ra nghinh tip rt trng th. Khi m rc vo thnh, mt v tng gi dng cho Ngi mt lin hoa ti, Ngi ri trc tng Pht v lm l bi yt. n ba yn tic, vua Khut Chi v theo phi Tiu tha, dn cc thc mn, Ngi Huyn Trang nh nhn t chi khng th lnh. Do y, xy ra s bt ng kin v gio l gia Ngi v v trng lo Ha thng rt c danh ting y l Ngi Mc Xoa Cc a (Mokshagupta). V danh s ny theo phi Tiu tha, du hc n 20 nm, hin l quc s ca vua Khut Chi. V trng lo Tiu tha ny da vo b Cu X Lun (Abhidharmakoca castra) dn chng cho l lun ca mnh. Nhng Ngi Huyn Trang tr li: nc ti cng c b lun y, nhng ti nhn thy cng chng c g su sc, nn ti mi b nc ln li sang n nghin tm nhng kinh lun i tha nh b Du D (Yoga castra) chng hn. V trng lo tr li: i tha l mt phi mi, tri vi phi nguyn thy l phi theo ng gio l ca c Bn S Thch Ca. Ngi sang n nghin cu nhng kinh in i tha th tht l v ch. Nhng t chn chnh ca Pht khng ai hc nhng b kinh lun y. Ngi Huyn Trang ni ln: "B Du D (Yoga castra) do mt ai t hin thn ca c Di Lc ni ra m Ngi bo l sai lm, th Ngi khng s a xung ha ngc sao? Tuy th, s ci v v gio l y khng lm cho hai v cao tng i c y mt lng trng n nhau. Ngi Huyn Trang li nc Khut Chi 60 ngy, v tuyt ang cn bao ph ni Thng Lnh cha th i c. Trong thi gian y, hai v thng lui ti m o gio l vi nhau. Ngi Huyn Trang mc d khng ng v gio l Tiu tha m cc v s Khut Chi ang tu hnh, cng phi thnh tht cng nhn s tinh thng cc kinh in Tiu tha

v s nghim tr gii lut ca cc v ny. V v trng lo Mc Xoa Cc a cng thng ni vi cc t mnh: "V Ha thng Trung Quc ny hc thc cao rng kh c ngi i p ni. S rng n , v tt c v hc gi uyn bc no snh kp". Khi Ngi Huyn Trang t gi Khut Chi, vua nc ny cp cho Ngi nhng b h theo hu, lc , nga, c mt l on, v cng tng l v tn , tin Ngi ra xa ngoi kinh thnh. Ngi Huyn Trang t Khut Chi i v pha Ty 60 dm, qua mt sa mc nh, n nc Bt Lc Gi (hay C Mc, tc Bi Thnh v A Khc T thuc Tn Cng). Ngi tr y mt m, ri li i tip v pha Ty, n ni Tng Sn thuc Thng Lnh (Thin Sn). ng i qua ni ny rt l cheo leo, nguy him, ni cao nh chc tri, quanh nm u c tuyt ph, bng tuyt trng ip chy di n chn tri v ln vi my. C nhiu phin khng l chn c li i, mun vt qua, tht l nguy him. Sut ngy, ch nghe ting gi reo, v tuyt theo gi, xung tng trn. Gi rt cm cm mc bao nhiu lp o cu vn thy lnh but n xng ty. L hnh phi d tng bc mt, khi th bm st vo vch cheo leo, khi th u c ngi t mm ny sang mm khc. Khng c mt ch no kh ro, mun nu n th phi treo ni lng lng gia h khng, mun nm ng th phi tri chiu trn bng tuyt. on l hnh ca Ngi phi i trong by ngy by m mi ra khi dy ni y. on ngi i h tng Ngi, c k khng chu ni kh s, na ng b trn v, c ngi cht rt gia ni; la v nga li cng cht nhiu hn. Kim im li, ch cn my ngi theo Ngi. Ra khi Lng Sn, Ngi theo dng sng Cp Lp Thp, vt qua ni Khch Lt Cn Lun, n mt ci h ln gi l Nhit Hi (tc l Issik-kol, thuc Lin X c). H ny c gi tn nh th, v tng i t lnh hn cc vng ln cn v khng bao gi c bng gi. H rng, chu vi c trn ngn dm, xung quanh bao bc ton ni, c nhiu sng, sui, vo. Nc mn v mu xanh en. Nc chy xoy v lun lun rt ro sng c. Ngi Huyn Trang i theo b h v pha Ty bc 500 dm, n thnh T ip (Tokmak, thuc Lin X c). Ngi gp i vng nc t Quyt l Dip H ang i sn y. Dip H l mt i vng (Khan) c rt nhiu uy quyn v nhiu ch hu trong vng Trung ny. Chnh Khc Vn Thi n cn dng th gii thiu Ngi Huyn Trang vi Dip H.

Khi Ngi Huyn Trang n th gp Dip H ang cng triu thn ci nga i sn v. V vua ny, u qun khn la, thng hai gii di ra sau, mc o chong bng sa tanh xanh, oai phong lm lit ngi trn nga, quanh mnh c trn 200 dng tng theo hu. Nhng ngi ny tc bi, mc o chong bng gm. Theo sau l qun lnh ci nga, hoc lc , mc o bng lng th hay bng n, mang gio mc, cung, tn, i thnh on di tng khng bao gi ht. Dip H sau khi c gii thiu ca Khc Vn Thi, mi Ngi Huyn Trang v doanh tri ca mnh T ip.Vua trong mt ci lu bng n rt ln, c kt hoa bng vng. Vua ngi gia v trong cng, trc mt l hai hng dng tng, ngi xp bng trn nhng chic chiu; sau lng cc v tng ny l hai hng ng lm qun, kh gii sng la, nghim chnh ng hu. Vua thit tic khon i Ngi Huyn Trang v cc s gi ca vua Cao Xng. Ch ring Ngi Huyn Trang c ngi trn mt chic gh bnh c tay da, cn nhng s gi khc th ngi chung vi cc tng lnh. Ru v nhng khc tht cu v b thui c t chng cht trc mt cc tn khch. Ring Ngi Huyn Trang th vua truyn dn nhng thc chay, nh bnh bt go, sa, ng, mt ong, nho. Trong lc n, c ca nhc. Sau bui tic, vua knh cn thnh Ngi Huyn Trang ging cho mt thi Pht php. Ngi ging v thuyt T bi v nhng phng php tu hnh c gii thot v gic ng. Nghe xong, vua ng dy, nh l Ngi v vi v mt hoan h, cam kt xin th lnh nhng li Ngi dy. Nhng cng nh vua Khc Vn Thi nc Cao Xng, vua Dip H cng yu cu Ngi ng tip tc cuc hnh trnh sang Ty Trc na. ng ni: Bch Php s, t khuyn Ngi ng sang Ty Trc na, x y ma ng cng nh ma h kh hu qu nng bc. t s rng Php s sang n y th mt mi Ngi s tan ra nc mt. Dn c y en a v phn nhiu trn trung nh nhng, khng bit l ngha l g. Tht khng ng cho Ngi phi mt sc i n x y. Ngi Huyn Trang tr li mt cch nh nhng: Tu i vng, bn tng ch mun sang y mu tm gio l v thnh kinh Pht, ch khng c mc ch g khc. Bn tng nng lng mun i tm du vt ca c Bn S, xin i vng hy cho bn tng c nh nguyn.

Vua Dip H khng cn tr na, v sai quan bin th gi gm Ngi vi cc nc ch hu m Ngi sp i qua, v cho ngi thng ngn i theo Ngi na. Ngi Huyn Trang t t vua Dip H ra i khng ng ln y cng l ln vnh bit, v my thng sau, vua Dip H b mu st, v nc t Quyt hng mnh b chia phn thnh nhiu mnh. T gi nc t Quyt, Ngi i tip sang pha Ty, n Thin Ton (Binggol) l mt x ph nhiu, ba mt u l ng bng, ch pha nam l gip gii vi ni Tuyt. y c n nghn sui nc (nn mi gi l Thin Ton), kh hu iu ha, n ma xun, cy c m hoa, ton x trng nh mt bc gm dt mu; vua cha trong vng ny thng ng n y ngh mt. Hu nai y rt nhiu v c thnh thi rong chi, v vua c sc lnh cm dn chng git hi chng, ai tri lnh s b x t. Ngi i tip n nc Ch Th (Tn M Nh Hn hay Samarcand thuc Lin X c). Dn nc ny khi theo o Pht, khi theo o th la. Lc Ngi mi vo nc, mt s dn chng nm nhng thanh ci ui theo Ngi. Vua cng tip Ngi mt cch lnh nht. Nhng ngy hm sau, Ngi Huyn Trang xin php ging mt thi kinh, v sau khi nghe, vua bng i thi , t ra rt nim n i vi Ngi, v truyn bt nhng k nm la ui theo Ngi hm trc em ra cht tay chn. Nhng Ngi Huyn Trang, ng lng t bi, xin vua gim ti, bng cch nh mi ngi my trng thi. Sau v trng pht y, dn chng cc hng, va s va cm phc lng i ca Ngi Huyn Trang, n xin quy y vi Ngi rt nhiu. Ngi lin triu tp mt hi ngh cc tng gi, sp t li ngi th trong Gio hi v chn chnh li nhng ngi cha b ngoi o xm chim. T gi nc ny, Ngi i v pha Nam, trn 300 dm ng ni non him tr. Dc ng khng thy c nc v cy c. T y con ng mi lc mt tng thm kh khn, nguy him, v l sp n gn dy ni s v cao nht th gii l Hy M Lp Sn. Trc tin, Ngi phi vt nt ci on ng kh khn ca dy ni Ba t Khc l o Thit Mn. Hai bn l vch thng vt, cao n nghn trng, gia ch c mt li i nh hp quanh co, him hc. Nu v trt chn, l ri xung h su v thn hnh nt nh cm. Sc en xanh nh st; li i vo hang ni y c mt ci ca c hai cnh bng st, pha trn ca c treo nhiu chung nh. Ra khi ni ny, l n nc Th Ha La (a gii nc

Apganixtan ngy nay). ng l i thng v pha Nam sang n , Ngi r v pha nc Tt Gi Th (thuc x Batriane, nc Apganixtan). Ngi mun n thm v vua nc ny, l con rut ca vua Dip H nc t Quyt v l con r ca vua Khc Vn Thi, nc Cao Xng. Ngi em tin tc v th t ca hai v vua ny n cho tiu vng Tt Ga Th Nhng, khi Ngi n y th ni bin trong hong cung ang xy ra. Nguyn l b v ca v vua ny tc l con gi ca vua Cao Xng, va mt th v tiu vng ny lin ly mt ngi v k. B sau ny trc kia l tnh nhn ca v hong t con b v trc, v th b sau ny m mu git vua v t hong t, tnh nhn ca mnh ln ngi. V tiu vng mi ny cng rt hu i Ngi Huyn Trang. Vua mi Ngi i n thnh Tiu Vng X l mt ni c rt nhiu di tch Pht gio. Thnh ny by gi hoang ph iu tn. Nhng trong thi gian Ngi Huyn Trang i qua, th y l mt thnh ph phn thnh c trn mt trm tnh x, cha gn ba ngn tng thuc phi Tiu tha. Trong cc cha c rt nhiu di tch ca c Pht Thch Ca. Trong s cc v s y c nhiu ngi rt tinh thng gio l Tiu tha. Chnh ti y, Ngi Huyn Trang hc hi c rt nhiu v nhng b kinh chnh yu ca gio phi ny. y, Ngi gp c mt v s tr tui v thng thi l Tu Tnh ngi nc Th Ha La. V ny tn Ngi lm s ph v tnh nguyn cng i theo Ngi sang An . y cng l mt iu may mn cho Ngi, v Ngi sp vt qua Hy M Lp Sn m nhng ngi theo h tng Ngi t nc t Quyt th quay v ht c ri. Hai thy tr i v pha ng nam, tro ln dy Tuyt Sn. Con ng ni ny tht mun ngn him tr hn tt c nhng on i qua. Ni lun lun c tuyt ph, v th nn ngi Trung Hoa gi l Tuyt Sn. Sng tuyt ph m tt c, ngi ta c cm tng i trong trng m; thnh thong may ra mi c c mt khong bng phng 4, 5 thc vung. Ni lm chm nm ngang lng tri, mt ht trong my. Lnh thm n ct ty. Hai ngi i nh th trn 2.000 dm, chu ng bit bao gian kh mi n c Bami-dng (Bamiyan) l mt x nm cheo leo trn nh ni, gia con ng i qua Hy M Lp Sn. X ny cng theo Pht gio Tiu tha, c mi ngi cha v my ngn tng . n y, Tu Tnh ngi t mi ca Ngi b vua nc Th Ha La cho ngi n thnh v. Tu Tnh nh phi luyn tic t gi Ngi tr lui.

T y, Ngi ch mt mnh tip tc cuc hnh trnh qua ni Tuyt, i 600 dm v pha ng nam, c mt ln Ngi b lc trong ni, may nh c nhng ngi i sn a Ngi ra ng chnh. Sau khi vt qua Tuyt Sn, Ngi bt u t chn ln Hc Lnh, tc l nhng ngn ni v pha nam Hy M Lp Sn, st bin gii Bc n . Ngi ta gi l Hc Lnh v n ma h, tuyt trn cc ngn ni ny tan ra, l mu en ca , tri vi Tuyt Sn l nhng ngn ni cao lun c tuyt ng pha Bc dy Hy M Lp Sn sau khi vt qua. Hc Lnh, Ngi t chn vo a u bin gii Bc An . K ra t Cao Xng n y, Ngi Huyn Trang i qua 24 nc ln nh Trung , gia hai bin gii Trung Hoa v n ; v vt qua dy ni cao nht th gii l Hy M Lp Sn. ---o0o---

VING BC N
t chn vo Bc n , Ngi i ngang qua hai tiu quc l Ca-bi-ca (Capica) v Lm-ba (Lampaka) l nhng nc thuc Tiu tha Pht gio. Sau khi y vi thng nghin cu kinh in Tiu tha, Ngi i n mt nc rt hng cng trong nm x n thi xa l Kin--la (Gandhara). Nc ny trong qu kh c nhng v vua anh hng ci th, v rt sng m o Pht nh vua Di-lan- (Nilanda), Gi-nhi-sc-gi (Kanishka). Nc ny cng l qu hng ca nhng v lun s xut chng, hay nhng t s sng lp cc tng phi nh Ngi Na Tin T kheo, Php Cu, Nh , Hip Tn Gi ... Trc khi n nc ny, Ngi nghe ni c mt ci hang m bng c Pht Thch Ca thng xut hin, nn Ngi nh n chim ngng. Hang ny, theo ngi ta k li, l ni c Pht hng phc con Long thn Gopla v cn li hnh bng Ngi. Nhng con ng n hang y rt hoang vu v c nhiu trm cp honh hnh. T my nm ri, khng cn ai dm n y na. Nhng ngi ng hnh vi Ngi u khuyn Ngi khng nn gh n. Ngi tr li: Trong my ngn A-tng-k-kip cha chc c mt ln thy c hnh nh ca Pht. Ti n y, lm sao khng n chim ngng c? Cc ngi hy i trc i, ti gh y ri s theo sau.

Ni xong, Ngi mt mnh i r v pha hang bng Pht. Khi Ngi n mt ngi cha gn y, khng ai dm dn Ngi i. Ngi nh i mt mnh. Gia ng, Ngi gp mt ng gi bng lng hng dn Ngi n hang. i c vi dm, hai ngi gp nm tn cp tay nm gio mc ang tin ti pha Ngi. Ngi ct m v ch vo b o qun nh s ca mnh. Bn cp hi: Nh s mun i u y? Ti mun i chim bi bng c Pht. Nh s khng bit rng trong vng ny c nhiu k cp sao? Ngi n tn tr li: K cp cng l ngi. Ti i chim bi c Pht, th d c gp th d, rn c, ti cng khng s. Cc anh l ngi, ngha l trong lng sn c mm t bi, sao ti li s? Bn cp nghe Ngi ni rt cm kch, v tnh nguyn i theo Ngi n hang. Hang ny pha ng mt di sui chy gia hai tri ni. Ca hang m ra mt thnh . Ngi nhn vo ca hang khng thy g khc hn l mt khong ti om om. ng gi bo Ngi: Php s hy i vo trong, khi Ngi n ng vch pha ng Ngi hy li li 50 bc v ng nhn vo vch , s thy bng c Nh Lai. Ngi Huyn Trang i vo mt mnh, lm nh li ng lo dn. Ngi xy mt v pha vch , ly mt trm ly, nhng vn khng thy g. Ngi a ln khc v t thy mnh bc phc v cha nhiu ti li nn khng c bng c Pht th hin ra. By gi vi mt tm lng thnh khn. Ngi tng nhng bi sm hi, v sau mi on li nh l Pht. Qu tht, s linh diu bt u hin ra! Sau khi Ngi ly trn 100 ly, mt im sng bng ci bnh bt hin ra trn vch pha ng v vt tt ngay. Va mng, va ti, Ngi ly na, v ln ny, Ngi thy mt khong sng ln bng ci thau xut hin ri vt tt, nhanh nh chp. By gi lng trn ngp hn hoan v thnh knh, Ngi th nguyn quyt tm li y mi cho n khi no thy c hnh bng thing ling ca c Pht mi thi. Ngi tip tc tng nim. V thnh lnh, tt c hang u sng rc ln, v hnh nh c Nh Lai hin ra trng tot. Mt ng nh sng vin quanh khun mt ng gic ng, thn hnh Ngi v chic y rc ln mt mu vng chi. T hai u gi Ngi tr ln,

nhng tng tt hin ra trong nh sng; nhng pha di ta sen nh sng m nht nh nh sng hong hn. Hai bn t, hu Ngi, c rt nhiu hnh bng ca cc v B tt. Ngi Huyn Trang ngy ngt ng nhn hnh nh nhim mu, thing ling y mt hi ri gi su ngi i theo Ngi ang ng ngoi ca hang, em n uc v hng hoa vo, th c Nh Lai bin mt. Ngi Huyn Trang bo tt n uc, v hnh nh trc li xut hin. Trong su ngi i theo Ngi ng lo v nm tn cp ch c nm ngi nhn thy hnh nh c Pht, cn mt trong nm tn cp khng nhn thy g ht. Ngi Huyn Trang qu xung dng hng hoa v tn thn c Pht mt hi th bng c Pht tt hn. Ngi ly t ri i ra. Sau khi c chng kin r rng hin tng k diu y, Ngi Huyn Trang i thng n nc Kin La (Bc n ) pha ng gip n h (Indus). y, trc kia l mt ni cha rt nhiu di tch Pht gio, nht l cu thnh B-l-sa-b-la (Peshawar). Hong Ca-n-sc-ca (Kanishka) xa kia c dng trong vng ny trn mt ngn tnh x ch tng . Nhng khi Ngi Huyn Trang n y th quang cnh tht l bun b, hoang ph. Dn c tha tht. Dinh th, n i, tnh x, thnh quch b qun Hung n nhiu ln n tn ph. Nhng di tch qu bu ca c Pht u b cp em i, cho n ci bo vt qu nht l bnh bt m xa kia lc ti th, c Pht dng i kht thc, cng khng cn. Trong hn mt ngn tnh x trc kia, nay ch cn li mt ci. l tnh x m i Ca-n-sc-ca dng ln cho Ngi Hip Tn Gi. S tch ca Ngi Hip Tn Gi l mt ci gng kin nhn, tinh tn, v cng qu bu, m hng tn Pht t thng k cho nhau nghe: Tn gi gn 80 tui mi x tc xut gia. Nhng ngi thanh nin trong thnh ph u nho bng v ch Ngi l ngi khng bit iu: "Lo gi tht ngu. Xut gia th phi sc tp nh v tng kinh. Nay gi khm i ri, cn tin th sao c na, m dm lm d vo bc thanh lu. Tht l n bm m thi". Hip Tn Gi nghe nhng li nhc m nh th, ng trc mi ngi m th rng:

Hip ny, nu khng thng sut c Tam tng kinh in, khng on tr c phin no ca tam gii, th quyt ng cho Hip ny d vo ch chiu ngi. T y, Tn gi chm ch hc hi khng ngng; khi i, khi ng, khi ngi, lc no cng nghin ngm n nhng iu mnh va hc. Ban ngy th nghin tm gio l, m n th tnh ta tham thin, trong khong ba nm Ngi thng hiu ht ba tng kinh in. Do ngi i mi tn knh t cho Ngi ci danh hiu "Hip Tn Gi". Sau khi l bi cc Pht tch y v em cc tng phm m vua Cao Xng biu cho Ngi nh vng, bc, vc la, y phc ... phn pht cho cc tu vin, Ngi Huyn Trang i ln v pha ng nam. Ngi i n nc Ca Thp Di La (by gi l Taxila trong vng Panjab). V tr nc ny pha Ty dy Hy Ma Lp Sn, thng lu sng Na B v sng Xa Lm, l nhng chi lu ca sng n , din tch 1.900 dm vung Anh. Nc ny l ni pht nguyn i tha Pht gio. Trong thi vua A Dc tr v, Ngi t y Th ca nhng tnh min Ty bc v c Hong t Cu Na La (Kunla), con Ngi, lm th hin vng ny. Nhn y, tng cng nn nhc li cu chuyn thng tm ca v Hong t ny: Hong hu, v vua A Dc mt, vua ly mt ngi v sau. B ny l ngi khng ng n, em lng yu Hong t Cu Na La, nhng b Hong t c tuyt. B sinh tm on hn Hong t v xi vua y Hong t ln trn nhim cc tnh min Ty bc, tc l nc Ca Thp Di La. Nhng b m k ny vn cha ngui th on. B lm mt sc chiu gi v tha lc vua ng, ng du rng ngi vo s ng du theo th thc ny l mt lut l ca triu nh T chiu truyn lnh mc i mt Hong t. Khi nhn c chiu ch, cc th h ca Hong t do d khng dm thi hnh. Thi t bo h: Ph thn ta truyn lnh nh th, ta u dm chng tun theo? Cc ngi hy thi hnh i. Hong t b m c hai mt t y. Vi mt cy n, Cu Na La i kim n ht tnh thnh ny n tnh thnh khc. Mt hm, thi t i v pha kinh , n gn hong thnh, ni vua A Dc ang . Trong m khuya Thi t va gy n va than trch s kip xt au ca mnh. Vua t trn lu cao, git mnh kinh ngc khi nghe ging ht y. Vua cho th v gi ngi ht vo v au n nhn ra l con mnh! ...

Trong thi Ngi Huyn Trang n y, nh hng Pht gio i tha vn cn ang mnh m trong dn chng. Khi Ngi n gn kinh thnh, vua nc y thn hnh em triu thn, tng chng, qun lnh ra nghinh n c trn ngn ngi. C qut rp tri, hng hoa y t. Vua thn n trc mt Ngi, ri hoa di chn Ngi v mi Ngi ln ngi trn mt tht voi ln, cn vua v m rc i theo sau. Sau khi bit c nh ca Ngi sang n su tm kinh in, vua truyn cho 20 ngi th li i theo Ngi bin chp. Ngi n tr ti mt ngi cha "Am-ra-nhn-" trong kinh thnh. Cha ny c 30 vn bin kinh, cng 96 vn cu, v mt v cao tng 70 tui l Xng Lo Php s rt tinh thng kinh in i tha. Ngi y bin chp kinh in v theo hc vi v cao tng ny trong hai nm. Ngi tm thy y mt v s xng ng vi hoi bo ca mnh. Ngi thng ca tng v s ny l mt ngi nghim tr gii lut, thng minh xut chng, hc hi uyn thm v c hnh hon ton. Do s mn phc y, Ngi theo hc vi v cao tng m ngy khng bit mt. V v cao tng ny, khi Ngi Huyn Trang t gi ra i, tuyn b vi i chng rng: Thy Tng Chi Na ny tr lc hong thm, trong bn chng ta khng ai hn c. ng l ngi thng minh c , ni c ci phong thi v s nghip ca anh em Th Thn B tt. ---o0o---

TRN NG I N CC THNH A PHT GIO

Ngi Huyn Trang i dn v pha Trung n . Sau khi i chng 1.000 dm v qua my tiu quc Bc n , mt hm, i ngang mt khu rng rm rp, Ngi v nhng ngi bn ng hnh gp phi mt bn cp chng 50 tn. Sau khi ly ht c dng, o qun, vng bc, chng n cn nm gio mc ui theo Ngi v my ngi l hnh. Chy c mt on ng, my ngi l hnh nhn thy bn b mt ci h kh nc, cy c rm rp, c mt ci hang rng, c th cha c nhiu ngi. H ra du cho Ngi v my ngi cng nhau chy xung y n trn. Bn cp ui theo sau, n y thy mt tm dng cc ngi l hnh, chng mi thi, khng ui na. Sau khi thot nn, h chy n mt lng gn y v k li tai nn va xy ra. Mt ngi B-la-mn, c l l x trng, nh trng hi hp dn lng cng nhau ui theo tiu tr bn cp. Nhng bn ny cao bay xa chy vo rng su. Cc l hnh mt ht ca ci rt au bun, ch c Ngi l gi c

v mt t nhin ti sng, v Ngi ngh rng tnh mng l iu qu nht cha mt, th ci g ri cng c th to li c. M tht, khi n mt thnh ph gn y, h gp c mt v B-la-mn gi, c cm tnh vi o Pht, triu tp dn chng v h ho h quyn gp vng bc, o qun, vt dng trao tng li cho nhng ngi b cp. iu may mn nht cho Ngi l v B-la-mn gi y li l t thng thi ca mt i s c cng ln trong s kin ton mn Nhn Minh hc, l mn lun l hc ca Pht gio. Ngi Huyn Trang bt ng m gp c v t gii v mn hc ny rt vui mng, v xin li th gio vi v ny trong mt thng tri. Ngi Huyn Trang nh mn hc ny, m thng hiu mt cch tng tn h thng trit l i tha v nht l Duy Thc hc Pht gio. Ngi i dn v pha ng, v qua mi on ng, Ngi li gp thm nhiu minh s, ch hu, thu hoch c rt nhiu kinh in i tha qu bu. Ngi ch ny mt nm, ch kia nm ba thng kho st, bin chp, hay thnh gio vi nhng v hc rng bit nhiu. Ri Ngi i dn v pha ng nam, n thnh ph Ma-siu-la (Mathura) trong lu vc sng Jumna l thnh ph cn gi rt nhiu di tch ca cc v t ting tm ca c Thch Ca, nh Ngi Mc Kin Lin, X Li Pht, u B Ly, A Nan , La Hu La ... Sau khi n chim bi cc ni ny. Ngi li i tip sang pha ng, n thng lu sng Hng. i vi tn n gio, sng Hng l mt con sng linh thing, bt ngun t trn ci tri m chy xung t. Sc nc lun lun thay i mu, sng rt ln. Nc ngt v lng sng ton ct trng rt mn. Theo kinh in n gio, ngi ta gi sng ny l sng Hnh phc, ai tm trong nc ca n th c ra sch ti li, ai ung nc ca n, hay ch sc ming thi, cng thot nhiu tai nn; ai trm mnh cht y s ti sanh ln ci tri. V th dn chng theo n gio m ngy t tp l bi hai bn b sng. V mt s ngi tm ci cht trong dng nc thing y hy vng ln ci tri. Ri rc tng khong gn hai bn b sng, Ngi thy c nhng chic so cm xung nc, pha trn u c nhng ci mc hay ci nn cho ngi tn treo mnh ln y. T sng sm, khi mt tri bt u ln, Ngi Huyn Trang thy mt vi tn ra sng, t treo mnh dc theo ci so y vi mt tay v mt chn mc vo ci nn, cn tay v chn kia th dang thng ra, i mt h nhn mt tri v theo n t pha ng cho n pha ty, t khi n mi mc cho n khi n ln xung chn tri mi tr v nh, sng hm sau li tip tc ci cng vic y. V c nh

th, h lm ht thng ny n thng khc, ht nm ny n nm khc, ht hng chc nm ny n hng chc nm khc, vi mc ch l gii cho tm linh thot kip lun hi! Dc theo sng Hng, Ngi Huyn Trang i n thnh Khc N (Kanauj) l kinh ca nc Yt-nhc-cc- (Kayakubja). Nc ny thuc Trung n l min rt c nhiu thnh tch c Pht Thch Ca. Thi c gi l "t Gia" v n nm gia n . Khi Ngi Huyn Trang n, th Yt-nhccc- l mt nc ang thi thnh tr, dn c giu c, vui v lm n. V vua ang tr v nc y l Gii Nht (Harsha) mt anh qun, rt sng m o Pht c th so snh c vi A Dc vng thi trc. Kinh thnh Khc N nm trn b ty sng Hng c n 100 ngi cha, tng l c trn vn ngi. Khi Ngi Huyn Trang n y, vua Gii Nht khng c kinh , nn khng c vua tip n nh nhng nc m Ngi i qua. Ngi li y ba thng, tr li cha Bt-t-di-kha-la (Bhadravihr) hc hi Tam tng kinh in. Sau ba thng thnh Khc N, Ngi li vt sng Hng i v pha ng, n mt thnh c nhiu di tch rt thn thit i vi Ngi, l thnh A Du (Ayodhya, tnh Oude). Thnh ny cn rc r oai danh ca hai v B-tt c cng ln vi i tha Pht gio v l nhng v thnh lp mn Duy Thc hc, l hai anh em Ngi V Trc (Asanga) v Th Thn B-tt (Vasubandhu). Ngi Huyn Trang n khu rng Xoi, cch 5, 6 dm v pha ty nam A Du , l ni c tnh x m hai th k trc, hai v b-tt ny tu nim v ging dy gio phi ca hai Ngi. Cu chuyn ca hai v B tt ny cng ng cho chng ta suy gm trong vn i tm s tht: Hai anh em Ngi V Trc v Th Thn, gc thng lu sng Hng, u l nhng v thng minh xut chng. Nhng trong lc Ngi V Trc l anh, tu theo phi i tha th Ngi Th Thn l em li theo Tiu tha. Hai Ngi u c trc tc nhng b lun xng minh gio l ca phi mnh, v tt nhin khng th khng c nhng s xung t v l thuyt. Mt hm, Ngi V Trc mi em n tnh x ca mnh ti rng Xoi chi. m n, Ngi V Trc dn Ngi Th Thn ra mt ci gc dng bn sng em nm hng mt, cn mnh th tr vo. m y l mt m thu, c trng rt p. Trng v nc ha hp trong mt bu tri thu, mnh mng, huyn o. Bng mt ging tng nim trong tro thanh thot ngn ln, ngn ln, bay trong gi, ha hp trong khng trung. l mt bi lun v i tha. Qua ngha bi lun, th gii vt cht nh tan bin, mung lung, mng o nh nh

trng, nh hi nc ang bn bc trn sng. Trc mt Ngi, vt cht ch l th, ngha l h o, l duy tm, l duy thc. Ngi Th Thn xc ng n tn y lng, v cm thng c ci cao thm huyn diu ca gio l i tha, Ngi va xu h, va hi hn, i vo nh, xin ct li trc mt anh chuc ci ti ph bng i tha. Ngi V Trc can em: Sao li ct li? Em dng ci li y cng kch i tha th nay cng nn dng ci li y xing dng i tha, mi phi ch! Ngi Th Thn nghe theo li anh dy. Trc kia Ngi vit 500 b lun v Tiu tha kch bc i tha, th t y, Ngi li vit 500 b lun v i tha thuyt minh gio l i tha. Do , ngi i tn xng Ngi l "Thin b Lun s", v lun s to ngn b lun. Ngi Huyn Trang khi n thm tnh x ca hai v B tt ny, chc khng th khng xc ng mnh lit, v gio l Duy thc m hai v ny pht huy ra trc Ngi hai th k, chnh l gio l m sau ny Ngi dng lm c s cho b lun Thnh Duy Thc s ca Ngi, v l cn bn ca Php Tng tng. T gi tnh x ca hai v B-tt ny, Ngi i thuyn xui theo sng Hng v pha ng tip tc ving cc Pht tch. Trong thuyn c li 20 hnh khch. Thuyn xui theo dng sng, vi chc dm th xy ra mt tai nn ln, c th ni l ln nht trong cuc hnh trnh ca Ngi t trc n nay, v c th lm Ngi b xc ni y. Thuyn i vo mt khc sng, hai bn b c nhiu cy ci rm rp ca rng cy "A Dc". Di nhng tn cy rm rp b ra sng, c mi chic ghe ca bn cp ang n np i mi. Khi thy thuyn Ngi gn n, bn cp h nhau bi thuyn ra chn ng. Nhiu hnh khch s qu nhy m xung sng v mt xc, nhng ngi cn li b a vo b v b bn cp lt ht qun o, ca ci. Bn cp ny th "Durga", mt n hung thn thng bt cc t cung tn phi lm l hy sinh ngi sng cho mnh. Thng nm, n ma thu, h tm mt nn nhn, phn nhiu l n ng c hnh dng cn i, mt mi khi ng ly huyt v tht dng cng cho n thn. Khi bn cp ny nhn thy Ngi Huyn Trang c khun mt tun t, hnh dng oai nghi, chng nhn nhau mng r. Chng ni vi nhau:

Chng ta tr qu thi hn lm l t thn, v cha tm c mt k hy sinh xng ng vi n thn. Nhng by gi chng ta gp c nh s mt mi khi ng, thn hnh p ny, chng ta hy lm l t ngay, n thn ban phc. Ngi nghe ni, bnh tnh tr li: Nu thn xc ca bn tng ny p ng nguyn ca cc ngi, dng cng cho n thn, bn tng tht tnh khng dm tic. Nhng bn tng t phng xa ln li n y chim bi cc Pht tch, cung thnh cc kinh in v hc hi gio l ca c Thch Ca. S nguyn thit tha y cha thnh, m nay cc ngi nh tm git bn tng, th bn tng e rng cc ngi khng c phc m tri li cn mang thm nhiu tai ha. Nhng ngi hnh khch qu xung xin bn cp tha cht cho Ngi. C ngi li xin thay mng cho Ngi. Nhng bn cp u t chi. Tn u ng truyn lnh cho b h vo rng ly nc trong v dng mt ci bn th vi t bn ly di sng ln. Xong xui n truyn hai tn thn tn rt gio, li Ngi ln bn th lm l hy sinh ngay. Trong lc sc mt Ngi vn khng i, bnh thn nh thng. Bn cp ly lm ngc nhin v khng khi xc ng. Ring Ngi, th Ngi thy gi pht cui cng sp n, nn yu cu bn cp tr hon cho Ngi mt lc Ngi cu nguyn v ng li ko Ngi nh th. Ngi bo: Cc ngi hy cho bn tng c nhp Nit-bn mt cch thanh tnh v hoan h. Ni xong, Ngi ngi kit gi, xng tn c Di Lc v ch B tt trong mi phng, mong cu c nhp vo hng Thnh chng c nghe php v gic ng hon ton. Ri Ngi li nguyn sau khi gic ng s tr v ci Ta B ny khai th cho bn cp, a chng v con ng chnh v lm cc vic cng c chuc nhng li lm. Cui cng, Ngi nguyn s ha ton th chng sanh, v a h vo cnh gii an lc. Nguyn xong, Ngi nhp nh v ch ton tm lc vo c B-tt Di Lc. Bng Ngi nhn thy tm hn lng lng siu thot, nh bay bng n ni Tu Di, v sau khi ln n tng tri th ba, Ngi thy c Di Lc ang ngi trn ta sen rc r v quanh Ngi, ch thin ang ngi nghe php. Trong khi tm hn Ngi ang phiu diu trong cnh gii thanh tnh y, Ngi khng cn nhn thy rng mnh ang ngi trn bn th t n thn, bn cnh bn cp kht mu ang nng lng ch i ct da, x tht mnh, v di chn Ngi,

chung quanh Ngi, nhng ngi ng hi, ng thuyn vi mnh ang than khc tic thng Ngi. Bng mt trn cung phong ni ln, lm cy ci gy ng, ct bi tung y tri, sng cun cun gm tht v lt p ghe thuyn trn sng. Bn cp hong s, hi nhng k b hnh cng i theo Ngi: Nh s ny u n v tn ng ta l g? Mt ngi trong m hnh khch tr li: l mt cao tng t Trung Hoa i sang y thnh kinh. Nu cc ngi git v s y th tai ha ln lao s n vi cc ngi. Cc ngi thy cha, gi bo ang ni dy chnh l triu chng s gin d ca ch thin trc hnh ng bo tn ca cc ngi. Cc ngi hy mau hi ci mi c. Bn cp s hi, sp qu xung bn chn Ngi, xin tha ti, nhng Ngi vn im nhin tnh ta, khng nhn thy s thay i t ngt, k l xy n chung quanh Ngi. Mt tn cp xch li gn, nm cho o Ngi van xin tha ti, lm Ngi sc tnh. Khi c bit bn cp hong s m i , Ngi nhn tin y mt cch bnh tnh, khng i sc mt. Ngi khuyn bn cp hy ci t quy chnh. Bn cp ngoan ngon xin tun theo. Trn cung phong du dn ri tt hn. ---o0o---

CHIM BI CC PHT TCH

Sau khi c ton tnh mng, v thot khi tay bn cp hung c mt cch bt ng, Ngi Huyn Trang i v pha ng Bc l ni c nhiu Pht tch qu bu, trong s y c 6 i thnh a m mi Pht t, khi sang n hnh hng, u ao c c n chim bi. Su i thnh a y l: Vn Lm T Ni, ni c Pht ging sanh; Thnh Ca T La V, ni trng dng ca Ngi khi cha xut gia; B o trng, ni c Pht thnh o; vn Nai, ni Ngi thuyt php ln u tin cho nhm ng Kiu Trn Nh; vn Trc Lm hay Cp C c, ni Ngi nhp Nit-bn. Trong cuc chim bi ca Php s Huyn Trang, Ngi khng theo th t nh k trn, nhng theo s thun tin trong cuc hnh trnh m tun t chim bi nhng ni sau y:

1. Chim bi vn Trc Lm hay Cp C c. Vn ny c tn l Cp C c v do mt v trng gi giu c, ng Tu Na, cng cho c Pht lm ni thuyt php. S tch cng vn ny cng l mt iu l th nn nhc li: ng Tu t Na l mt ngi giu lng b th, thng cung cp nui dng nhng m ga, con ci ngho kh, cho nn c ngi i tng cho bit hiu l Cp C c trng gi. Khi Pht n thuyt php ti thnh Vng X (Kocala, nay l tnh Oude), ng Tu t Na xin nguyn cng cho Ngi mt ni yn tnh lm tnh x. ng la c mt ch t rt tt, l rng Trc Lm. Nhng rng ny thuc s hu ca nh vua. ng xin mua li bng cch em vng bc tri trn mt t. Nhng cn mt m t v cy ci rm rp ng cha bit lm th no tri ln, nn ng nhn m t vi v mt bn khon. Vua ly lm l, hi nguyn nhn, ng Tu t Na tr li: Tu Hong thng, thn c dim phc cng dng c Pht mt ni lm tnh x, Ngi thuyt php sinh. Thn thy l mt cng c ln v cng. Nhng nay v cn mt m t rm rp ny, thn cha bit phi tri vng th no mua nt, nn thn ang bn khon suy ngh. Vua tr li: Nu s cng dng cho c Pht c mt cng c ln lao nh th th ta khng bn m t cn li y na. Ta s dng cng cho c Pht lm cng c. T y mt tnh x s c dng ln trong vn Trc Lm, ni thng tr ca c Pht, sau ngy thnh o. My th k sau ngy nhp dit ca Ngi, khch hnh hng n chim bi y vn cn say ngm nhng phong cnh ngon mc nn th, no h sen, no bn hoa cy cnh, no ging ng, no trai phng ... Nhng khi Ngi Huyn Trang n y, th tnh x ny hoang vng, iu tn. Tt c cnh tng s ngy xa, ch cn tr li hai ct tr m vua A Dc truyn dng ln, mang trn nh mt bnh xe Php v di my hng ch ghi du vt mt ni thnh a c ci vinh d lm bi cnh cho bao cuc thuyt php ca c Pht, mi ba th k trc. Vng Trc Lm ny, khng nhng ch c ci vinh d in nhiu nht nhng bc chn ca ng Gii thot, m cn mang bao di tch qu bu c lin h n i Ngi hay ca cc v i t.

Chnh y, du khch cn c chim bi m t trc kia l tu vin ca Di mu c Pht v qu v T Kheo Ni u tin ca Ni b. Mi bc Ngi Huyn Trang dm ln vng ny l gp mt k nim ng k: y l m phn ca anh chng V No (Angulimla), mt tn cp theo cung o, git ngi cht ngn tay lm chui ht eo c. Theo o y, th h ai git c mt trm ngi, ly mt trm ngn tay lm trng ht th c c o. Anh chng V No ch cn thiu c mt ngn tay th chui ht ca anh mt trm ngn. Tm khng ra ngi git, anh toan em m anh lm vt hy sinh. c Pht bit c, t nguyn thay ngi m cho chng V No git. Anh ta vung gm nhy ti chm c Pht; c Pht c lui dn, lui dn, v tn st nhn kht mu kia khng sao ui kp. Va bc lui, va thuyt php, cui cng c Pht hng phc c tn cung tn kia v cho nhp vo hng thnh chng. ni kia l m phn ca nng con gi m bn ngoi o m mu n bng vu oan cho c Pht. mt ni khc l ci bia dng ln k nim ni c Pht sn sc mt v T kheo gi m. Mt hm c Pht nhn thy trong mt cn nh ho lnh, mt v T kheo gi m ang nm i cht. Pht hi duyn c, v T kheo tr li v mnh qu gii i, khng chu ung thuc men v cng khng ai sn sc nn mi ra nng ni nh th. c Pht ng lng t bi, dn ng ra khi phng, t tay qut dn ging chiu, ra tay v thay o qun cho v T kheo y, ri i ra, sau khi dy bo ng phi lun lun tinh tn. Bnh ca v T kheo y t nhin lnh hn. Bao nhiu k nim vn dy di bc chn ca ng Php s, v mi k nim l mt bi hc v gi, mt biu hin ca lng t bi hay tr tu, ca thanh tnh hay tinh tn ... Vi mt tm hn phong ph, tn thnh nh Ngi Huyn Trang, th mt mnh tng , mt vin gch, mt hn si, cho n mt cc t trong thnh a Trc Lm u ng c m vo lng nng niu, chim ngng. 2. Chim bi vn Lm T Ni v thnh Ca T La V. Sau khi ri khi vn Cp C c, Ngi Huyn Trang i 800 dm v pha ng bc, n thnh Ca T La V (by gi thuc nc Npal), qu hng ca c Pht. Thnh ny, khi Ngi Huyn Trang n chim bi, l mt ni hoang a. Thnh quch, n i b tn ph, may ra ch cn li nhng mng gch ca kinh xa. C cy hoang di lan cng mt t; nm by ci chi tranh che khng kn gi nhng ngi dn tha tht, ngho nn. Vi ba chc v T kheo Tiu tha c gng gn gi mt cch bt lc, thm thng, vi s hin din ngho nn ca mnh, ci huy hong rc r ngy xa ca ni chn

nhau ct rn ca v Siu phm lm v vang cho nhn loi! Mi ba th k qua ri, tang thng my ln thay i, ngi Huyn Trang cn mong g tm thy li vang bng ca thi oanh lit xa kia? Nhng cng may, nh s sng sut nhn xa ca vua A Dc, nhng tr c dng ln khp ni ghi li cho hu th nhng bin chuyn y ngha trong i sng ca c Pht, khi cn sanh trng trn mnh t ph nhiu ny. y, ni o s A T tin on tng lai huy hong ca Thi t Tt t a. y, ni Ngi thi ti v ngh v thng cuc mt cch v vang kt hn vi cng cha Da Du, con vua Thin Gic. y, ba ca thnh m Ngi gp ngi au, ngi gi, ngi cht ... y con ng nh Ngi phi nga Kin Trc trong m, trn ra khi hong thnh tm o. y, cnh ng ven rng m Ngi ngi tham thin sau khi thy cnh tng tn tng st gia chng sanh. y, ni hi ng u tin gia Ngi v vua Tnh Phn, sau nhng nm di Ngi xut gia v tm c o. Cch thnh Ca T La V my dm v pha ng bc, l vn Lm T Ni, ni c Pht ra i trong khi Hong hu Ma Da ang i ngon cnh vo bui tinh sng trong vn. Cy V u m Hong hu vi tay ln trong pht giy thing ling ca c Pht xut th, by gi cng khng cn du vt na, vn hoa rc r y ch cn l mt khu rng hoang vng tiu iu! Tht cnh v thng qu r rt! 3. Chim bi rng Sa La, ni c Pht nhp dit. T gi thnh Ca T La V, Ngi Huyn Trang i v pha ng, qua 500 dm rng rm, n x Cu-thi-na-yt-la (Kucinagara, by gi l Kasi), l ni c Pht nhp dit. Ngi Huyn Trang n khu rng Sa La (Cala) ni c Pht bo ng A Nan treo vng cho Ngi nm ngh. V cng chnh l ni yn ngh cui cng ca Ngi. Rng cy, hoa l ca vng ny c dim phc nghe nhng Php m v cng qu gi ca Ngi trc khi Ngi nhp dit, nh " ... Ny, cc ngi hy t mnh thp uc ln m i! Hy ly Php ca ta lm uc, hy theo Php ca ta m t gii thot. ng tm s gii thot mt k khc! ng tm s gii thot mt ni no khc" ... Hoc: "Ny cc T kheo! Cc ngi ng nghe dc vng m qun li ta dn. Mi vt i khng c g qu gi. Thn th ri s tan r. Ch c o ta l qu bu. Ch c chn l ca o ta l bt di bt dch!". "Hy tinh tn ln gii thot!"

Ngi Huyn Trang i ving khp c vng ny. y l nn nh trong y ng Thun dng cng ba cm cui cng ca c Pht. y l ni nhp dit. y l ni lm l tr t (ha tng). y l ni cc v quc vng n chia X li ca Pht ... Chim bi y xong, Ngi Huyn Trang vt nhiu rng ni i n thnh Ba La Ni (Bnars), ving vn Lc Uyn. 4. Chim bi vn Lc Uyn. Lc-uyn l ni m c Pht n thuyt php ln u tin, sau khi thnh o, cho nm ngi bn ng tu ca mnh l nhm ng Kiu Trn Nh. Vn ny nm ngoi thnh Ba La Ni. Nhm ng Kiu Trn Nh gm nm tu s, ban u cng tu vi c Pht, theo phng php kh hnh. c t lu, nhn thy phng php ny khng c hiu qu, tri li c lm cho thn th mi ngy mi gy yu, c Pht ri nhm ng Kiu Trn Nh v phng php tu hnh ca h. Ngi tr li n ung nh thng, v b nhm ng Kiu Trn Nh ch nho, khinh r. Sau mt thi gian tu luyn mt mnh, c Pht thnh o Chnh ng Chnh gic. Ngi tr v vn Lc Uyn v trnh by s gic ng ca mnh cho nm ngi bn ng tu l nhm ng Kiu Trn Nh nghe. Nm ngi ny tr thnh nm t u tin ca ngi. T Lc Uyn tr thnh mt o trng m c Pht Thch Ca thng ti lui thuyt php. Vua A Dc dng ln y mt tr chm tr rt p nh du ni thuyt php u tin ca Pht. Khi Ngi Huyn Trang n y, mi thnh tch ca c Pht khi cn ti th u c gi nguyn vn v knh cn, v y, ang c mt ngn ri v T kheo tu hnh trong tnh x dng ln vn Lc Uyn. Nh th, Ngi Huyn Trang c chim ngng nhng ci h m c Pht dng hoc tm, git, hay ra bnh bt ... 5. Chim bi B- o trng, ni c Pht thnh o. Ngi Huyn Trang i ln v pha Nam, n x Ma Kit , l mt nc phn thnh trong thi Pht ti th, v l qu hng ca vua A Dc. Chnh kinh nc ny, Vng X thnh, l ni v vua anh hng ci th y triu tp cc v i c tng gi kit tp kinh in ln th ba. Khi Ngi Huyn Trang n thnh Vng X th thnh ny sp iu tn. Ngi ch cn nhn thy nhng vt tch ca nhng in cc huy hong ngy xa. V trong s hng trm tnh x m vua A Dc dng ln y,

ch cn li vi ba ci cn ng vng. Ngi Huyn Trang li y by ngy, ri i v pha Ty, lun trong su ngy mi n rng B gi l ni c cy B m c Pht ngi tham thin di gc cho n khi thnh o. Chnh gc cy ny, c Pht pht li th nguyn lch s: "Nu khng thnh o th d tht nt xng tan, ta cng khng ri khi gc B ny". Khi Ngi Huyn Trang n chim bi vng ny, th sng Ni Lin Thuyn, ni c Pht tm ra trc khi ngi xung gc cy B , vn cn trong xanh, cy hai bn b vn cn ti tt. Ring v cy B lch s, ngi Huyn Trang t: "Thn cy mu trng ng, l xanh lng mt, khng tn rng trong ma h cng nh ma ng. Ch n ngy k nim c Pht nhp Nit-bn th l mi rng, nhng ngy hm sau li m chi ny lc sum mu nh trc. Ngy y cc bc vua cha, triu thn v thin nam tn n n hnh l t, h ti vo gc cy sa ti, thp hng n v ri hoa chung quanh. H hi lc ri ra v". Cy B ny c vua A Dc sn sc chu o v v cng qu trng. Vua cho xy thnh bng gch quanh gc cy, c tr nhiu ca ra vo. Ca chnh hng v pha ng, nhn ra sng Ni Lin Thuyn. Ca pha Nam gip gii mt ci h trng y sen. Pha Ty gip gii vi mt dy i cao. Pha Bc c mt ci tnh x rng ln, chnh gia c mt php ta, gi l Kim Cang php ta, v d cho tri long t l, th php ta y cng vng vng nh bn thch, khng lay chuyn. Tng truyn ch nhng v B-tt sp chng c qu v Pht mi c vo y. Sau khi ng chim ngng cy B mt hi lu, Ngi Huyn Trang sp qu xung t, khng ngt li than khc: Knh ly c T ph, khi Ngi chng qu B- th con ang cn ln hp trong bin kh si m; cho n nay sau khi Ngi nhp Nit bn trn mt ngn nm ri, con cng vn cha thot khi cnh sanh t lun hi! Tht qu nghip bo ca con qu nng n, v con v cng xu h, thn thng cho duyn kip ca con". Ngi ni xong, nc mt chan ha, khng sao cm li c. Trong lc y, c trn my ngn tu s va ra h, n vy quanh Ngi Huyn Trang, v u mi lng thng cm trc thi thnh khn ca Ngi. Ngi Huyn Trang y 6 ngy, ri n lu hc cha Na Lan .

Th l Ngi ln lt chim bi xong cc thnh a chnh nh Ngi mong c. V phng din tnh cm ca mt t thun thnh i vi c T ph, nh th l Ngi c nh nguyn. By gi Ngi cn phi lm th no c tha mn l tr trong s khao kht tm cu hc hi v su tm kinh in. ---o0o---

TU HC TI CHA NA LAN
Cha Na Lan v pha ng bc B gi, trong nc Ma Kit (Trung n ); dch theo ting Trung Hoa, Na Lan ngha l Th V Y. Cha ny c dng ln t th k th nht (Ty lch) v l mt ngi cha ln nht v p nht n . Cha gm trn 10 tnh x, c phng hp, phng tnh nim, tnh tht cao 4 tng lu, c vn hoa, h sen, thnh quch, nh c mt th. Chnh Ngi Huyn Trang cng vit trong tp bt k ca Ngi: "Tnh x n k c hng ngn, nhng khng c ci no snh kp cha Na Lan , c v phng din lng ly, giu c v s". Vo y, ngi ta c cm tng nh i lc vo mt rng lu i, in cc, ci ny chng ln ci kia, vi nhng pho tng v nhng bc tng chm tr cng phu. Na Lan tht xng ng l mt hc ph ti cao, mt trung tm vn ha ca n thi by gi. Cc kinh in i tha, Tiu tha, tng tn Ph , cc sch y dc, thin vn, a l, k ngh u tp trung , tm li l c cc th sch v dy Ng minh. V cao Tng ch tr ti cha ny l Ngi Gii Hin, thng c gi l Chnh Php tng. Khi Ngi Huyn Trang n y th Ngi Gii Hin gi trn 100 tui ri, v l v hc gi thng thi nht n thi by gi. S Tng s trong cha, k c ch ln khch, khng bao gi di 10 ngn ngi. Cc v Tng s ny u nghim tr gii lut v sing nng tu hc. Hng ngy vo khong 100 v ging s tc trc ging dy trn php ta. Cho nn t 700 nm nay, t khi cha mi thnh lp cho n khi Ngi Huyn Trang n tu hc, cha ny lun c s trng n ca cc hng vua cha v dn chng khp ni. Trong s 10.000 tu s y, c 1.000 v thng ging c 20 b kinh lun, 500 v thng ging 30 b, 10 v thng ging c 50 b, v ch c Ngi Gii Hin l thng hiu ht ton th cc b.

 cung cp mi chi ph trong cha v t s cng dng cho ton th Tng chng, nh vua trch s tin thu thu ca 100 thnh ph, v mi ngy 200 gia nh thu thu em cm nc, b, sa n cng dng. Nh th ch Tng y khi phi mt thi gi i kht thc v c phng tin v nhiu thi gian tu hc. Khi nghe Ngi Huyn Trang sp n, cha phi 200 v Tng s v1.000 tn i nghinh n vi c qut, lng tng, hng hoa ... Khi Ngi vo n cha, ton th Tng v c s t li, vy quanh Ngi hoan h. H t trn b cao mt ci gh, mi Ngi Huyn Trang ngi. Sau khi khch ch u ngi, v ph gim c ca cha ng dy, ct ting mi Ngi lu li cha v cng h chung sng trong gio l lc ha. Ngi c dn vo ra mt Php s Gii Hin. Khi thy Php s, Ngi Huyn Trang, theo l php n , qu xung v b vo n gn chn Ngi Gii Hin, ly Ngi lm l ra mt. Sau khi hi han v khng tic li khen ngi, Ngi Gii Hin truyn em gh v mi Ngi Huyn Trang ngi. Ngi Huyn Trang t nh mun c th gio vi Php s Gii Hin. Khi c bit nh ca Huyn Trang, Php s Gii Hin bo mt t thn tn k li cho Ngi Huyn Trang nghe im mng m Php s thy trc y t lu, v mang bnh nng, Ngi Gii Hin mun nhp dit, nhng mt hm Ngi nm mng thy ba v i B-tt l Ngi Vn Th, Ngi Quan Th m v Ngi Di Lc n dy Ngi phi li truyn o v i mt v Tng s Trung Hoa qua truyn gio. Ngi Huyn Trang nghe chuyn y, ht sc mng r, mt ln na van xin Ngi Gii Hin hy r lng t bi nhn cho mnh c lm t. Ngi ha s lun l mt t thun thnh v ngoan ngon vng theo li ch dy ca Php s Gii Hin. Ngi Gii Hin, v tui qu gi, lu nay khng ging kinh na, nhng ln ny v Ngi Huyn Trang, s c cch ging v Du-gi-s-a-lun. Ngi Huyn Trang tht may mn gp c v s xng ng nh th. Ngi Gii Hin l hc tr Ngi Dharmapala (H Php), Ngi Dharmapala l hc tr ca Ngi Lun ch Dignaga; Ngi Dignaga li l t ca hai Ngi V Trc v Th Thn B-tt, hai v sng lp ra tng Duy Thc. Nh th l Ngi Huyn Trang trc tip hp th c gio l chnh tng ca Duy thc; tht l mt s may mn him hoi.

Ngi Gii Hin ging v Du-gi-s-a lun trong 15 thng. Mi khi Ngi ging, tn xa gn n nc ti nghe c n ba, bn ngn ngi. Ring Ngi Huyn Trng, th m ngy khng pht no chnh mng. Ngi va nghe ging, va tm ti nghin cu thm cc kinh in khc c thng hiu ht ngha su xa. V th, thanh danh bc hc ca Ngi c lan khp 5 x n , v c t vua cha cho n dn chng knh trng, qu mn. Ban u Ngi trong mt ta nh hai tng ca mt tnh x do vua nc Ma Kit l Baladitya lp ln, sau Ngi li di sang k cn ngi nh m trc kia Ngi Lun ch H Php (Dharmapala) . Mi thng vua nc Ma Kit cng dng cho Ngi ba thng du, v cc th b, sa, thc n dng trong mi ngy. Vua li truyn cho mt v Tng s v mt v B-lamn c mi ngy hng dn Ngi i du ngon y bng xe, nga hay cn. Trong 5 nm tu hc ti cha Na Lan , Ngi Huyn Trang nghe Php s Gii Hin ging: 3 ln lun Du-gi-s-a, mt ln Thun chnh l lun, mt ln Hin dng lun, mt ln i php lun, hai ln Nhn minh lun, hai ln Thanh minh lun, hai ln Tp lng lun, 3 ln Trung lun, 3 ln Bch lun. Ngoi ra, nhng lun khc nh Cu X, B Sa, Lc Tc v.v ..., hc cc ni th ch hi li nhng im no cn nghi ng thi. Sau nm nm th gio vi Ngi Gii Hin v tip thu mt s vn hc hi su rng, Ngi Huyn Trang li t gi Na Lan i du hc ng b, Nam b v Ty b n . ---o0o---

CHU DU NG, NAM, TY, BC N

Ri Na Lan , Ngi Huyn Trang vt sng Hng, i v pha ng, ra vnh Bng-gan (Bengale) n ca b Tm-ra-li-ti (by gi l Tamluk). Ngi nh n y ri i thuyn vt bin ra o Xri LanKa, tn cng bn o n , v pha Nam. i vi Ngi Huyn Trang, Xri LanKa l th ph trung tm ca Tiu tha. Chnh y l ni, ln u tin cng cha con vua A Dc chit nhnh cy B sang truyn o Pht. cng chnh y l ni c vinh hnh c nht, c gi di tch qu bu nht l ci rng ca c Pht. Ngi Huyn Trang, m trn b bin n , thng m tng n ci hn o xa xm kia m ho quang ca rng c Pht chiu sng t "Cha rng Pht" ra xa my mi dm chung quanh, nh mt ngi sao sng lp lnh gia bu tri m quang ng.

Nhng khi n ca bin Tm-ra-li-ti, Ngi hi ng thy i sang o Xri LanKa, th ngi ta khuyn Ngi khng nn lm mt cuc hnh trnh bng hi o xa nh th, s gp nhiu nguy him. H bo tt hn l Ngi nn i ln ven b bin vnh "Bng-gan", xung n gn o Xri LanKa s vt sang ngang th d dng v bt phn nguy him. Ngi Huyn Trang nghe theo li khuyn y, i ng b ven bin v pha Nam. Ngi tri qua cc nc ng v Nam n nh nc Cung-ng-m Yt-lng-gi (Kalinga) Maha Kin-tt-la (Kosala) n-p-la (Andra), -na-yt-kit-ca (Dravida) v. v ... n nc no, Ngi nghe c v cao tng, i c c th ch gio cho mnh v cc mn o hc, trit hc, thin vn, a l v.v ... th Ngi lin xin n th gio. Ngoi ra, Ngi cn quan st mt cch chnh xc a th sanh hot, tnh tnh, o c ca dn tc cc nc y. V th cho nn b Ty Du K ca Ngi l mt ti liu qu bu m chnh ngy nay cc nh bc hc vn cn n tm ti liu lch s v cc nc n trong thi i m Ngi i qua y. Khi Huyn Trang n cc nam bn o n , i din vi o Xri LanKa, nh vt bin qua y, th mt tin bun ang i Ngi. o Xri LanKa, sau mt cuc o chnh trong ni ph, ang lm mi cho nn i kh v lon lc. Xri LanKa khng cn l mt x thanh tnh m m nh trong tng tng ca Ngi Huyn Trang, m l mt ni cc v tu s ang lnh xa i tm yn tnh mt ni khc. Chnh cc v tu s y chy sang trn lnh trn t n khuyn Ngi khng nn t chn ln o y na. Ngi Huyn Trang nh hy b d nh sang ving Xri LanKa v tip tc cuc hnh trnh bng ng b dc theo b bin pha Ty n , tr v cha Na Lan . Ngi t pha Bc xung cc Nam n bng con ng ven bin pha ng (tc l b bin Bengale), gi y Ngi li t cc nam n ln pha Bc bng con ng ven bin pha Ty (tc l b bin n Mng). i con ng vng ny xa hn, nguy him, kh nhc hn, nhng mc ch ca Ngi khng phi i cho mau n ch m l i bit v hc hi. i l chnh, m n ch l ph. Thi ca nhng ngi i tm hc, tm chn l u nh th c.

Trn on ng di tr v cha Na Lan , Php s i qua nhng nc Yt Lng Gi (Nam n ) Nam Kin Tt La (Trung n ), Lang Yt L (cc Ty n ) v.v ... Trong cc nc vng ny, c nc ging vua Calu-ki-a (Calukya) l hng mnh hn c. Dn nc ny thn hnh cao ln, phong tc gin d v ngay tht. Tnh tnh ca h kiu hnh v d nng gin. H trng danh d v khinh thng ci cht. Ai lm n cho h, h lun lun ghi nh, tri li, ai phm n danh d ca h, khng bao gi h tha th. Ai cu cu n h, h hy sinh tt c cu gip. Khi h mun ra hn, bao gi h cng bo tin cho k th ch ca h bit trc. Sau h mi nm kh gii thc hnh d nh ca mnh. Khi ra trn, h ui theo bt nhng ngi thua chy, nhng khng git nhng k chu u hng. Nu mt tng s ca h thua trn, h khng trng tr bng cch hnh h thn xc, m ch bt ngi y n mc y phc n b; nhng thng thng, k bi trn y t tm ly ci cht trc khi phi danh nh th. H c mt o qun hng mnh v cng, nh th m h vn gi c nn t ch trong lc chung quanh h, cc nc u b s h ca vua Gii Nht l v vua thng tr hu ht c nm x n . Triu nh tuyn la mt m v s v ch gm my trm ngi, rt hng dng, gan d. Nhm ngi ny trc khi ra trn, ung ru vo cho n say, v mi ngi c th ch c mun ngi. Nu trong lc say sa y, h l tay git ngi, th triu nh cng khng bt ti h. Khi lm trn, bn ngi ny i xung phong. Ngoi ra, o qun ca nc ny cn gm c mt on voi chin, hng my trm con. Trc khi xp trn, n voi ny c cho ung ru mnh n say nh in di. Th l ngi ta th chng xng vo tn ph hng ng qun ch. Tuy th, dn chng nc ny phn ng u hiu hc. H th thn Xi Va (Civa), nhng khng chng li Pht gio. Trong nc, c trn vi trm tnh x Pht gio nm st cnh nhng n th B-la-mn gio. Sau khi i dn n nc Lan Yt Ma, cc Ty n , gip ranh gii nc Ba T, Ngi Huyn Trang mi quay tr li Trung n v sau khi tri qua nhiu nc, Ngi tr v nc Ma Kit v vo tu hc ln th hai ti cha Na Lan . K t ngy Ngi Huyn Trang ri cha Na Lan cho n khi tr li, rng r su nm. Trong su nm y, Ngi i khp ng, Nam, Ty, Bc, Trung, 5 x n , gm trn 100 nc. Ni no xt cn, Ngi li th gio vi nhng bc minh s, t mt vi thng cho n mt vi nm, nh c ln Ngi tm n ni Tng Lm, lu li hai nm ti y, hc vi ngi lun s Thng Qun. Ngi Thng Qun l t ca ngi An Hu (cng hc

vi i s Gii Hin) v l mt hc gi rt thng bc ng thi. T lun i, Tiu tha, Nhn minh, Thanh minh, n cc sch ngoi o, 4 kinh V , thin vn, a l, y phng, thut s, lun s Thng Qun u thng sut n gc ngn. Ngi Huyn Trang hc c vi lun s Thng Qun v Duy Thc Quyt Trch lun, Thnh V uy, Bt tr Nit bn lun, Thp nh Nhn duyn lun, Trang Nghim kinh lun v.v ... iu ng qu trng trong thi hc hi ca Ngi Huyn Trang v ng cho chng ta noi theo, l khng phi Ngi ch su tm nghin cu gio l i tha hay Tiu tha m thi; Ngi cn tm hiu, hc hi nhng o gio, mn phi trit hc khc m c khi Ngi khng thch. Nh th, tm hiu bit ca Ngi tht bao la rng ln v mi khi bn n mt vn g, Ngi cng t ra thu trit, qun xuyn, khng ai qua mt c v bao gi cng nm phn thng li. Chng ta s thy nhng bng chng c th v im ny trong cc cuc tranh lun gia Ngi v cc o gio khc, thut chng sau. ---o0o---

TRANH LUN VI CC PHI TIU THA V NGOI O

Sau su nm chu du v hc hi khp nm x n , Ngi Huyn Trang tr v Na Lan . y Ngi c ton th Tng tip n rt nng hu v Ngi Gii Hin v cng trng n. V trng lo ny giao cho Ngi ch tr cc kha ging, ngoi ra cn sai Ngi ging v Nhip i Tha lun, Duy Thc Quyt Trch lun cho Tng chng c cha nghe. Trong s cc i t ca Php s Gii Hin c ng s T Quang thy Ngi Huyn Trang c trng i v lm ch ging, c khng phc. Nhn ng ny ly Trung lun, Bch lun ph ngha l Du gi, Ngi Huyn Trang vn thng sut c Trung lun, Bch lun v Du gi, nn hi thng c ba tng cho l khng tri nhau v lm ra 3.000 bi tng "Hi tng lun", ging r i ngha, trnh ln Gii Hin v i chng, ai ai cng u khm phc. S T Quang t bit sc hc ca mnh khng th no theo kp Ngi Huyn Trang, ly lm xu h b cha Na Lan ra i, mt nm sau mi dm tr li.

Cng trong thi gian y, c ngi Thun Th ngoi o vit ra hn 40 iu l lun treo ca cha Na Lan v ngo mn tuyn b rng nu ai c th ph c mt iu no, th anh ta cam chu ct u n ti. Trong cha khng mt ai dm bc b. Ngi Huyn Trang lin xin Ngi Gii Hin v cc v cao Tng lm chng cho cuc bin lun gia Ngi v ngi ngoi o y. Cui cng, ngi ny tht l, nh phi ci u chu li v yu cu thi hnh li thch ca mnh. Ngi Huyn Trang ci bo: l mt k tu hnh th khng bao gi git ngi. Anh nh vong hn anh theo di bn mnh ta hay sao? Trong cc nc n thi by gi c nc Ma Kit (hay Yt Nhc Cc Am) l mt nc ln Trung n , di quyn thng tr ca vua Gii Nht (Harsha). V vua ny rt sng m i tha Pht gio, v l mt v vua va c ti tr dn va l mt thi s. Uy tn v nh hng chnh tr ca ng lan xa trong nm x n . Pht gio n thi by gi mt dn thanh th, nhng nc Ma Kit , nh nh hng v uy tn ca vua Gii Nht, vn cn thnh hnh. Khi vua Gii Nht thn chinh nc Cung Ng , i qua nc nghe tin c mt v tu s theo Tiu tha c danh ting ca nc l Bt-nh-cca lm ra 700 bi tng "Ph i tha lun", ch phi i tha l "khng hoa ngoi o". Vua lin vit th cho Ngi Gii Hin xin cho ngi n nc bin lun phi tri. Ngi Gii Hin nhn th, thng ngh cng cc v cao tng i c trong cha Na Lan , v cui cng quyt nh c Ngi Huyn Trang vi 3 ngi na l S T Quang, Hi Tu, Tr Quang n bin lun. Ba ngi sau ny lo s khng dm nhn lnh s mnh y. Tri li, Ngi Huyn Trang khng cht s hi, tm c nguyn vn 700 bi tng "Ph i tha lun", m ngy nghin cu, c ch no nghi nan th cng ngi Thun Th ngoi o m Ngi thuyt phc trc kia, tho lun, ri vit ra thnh 1.600 bi tng: "Ph c kin lun". Nhng bi tng ny rt c Ngi Gii Hin v tng chng trong cha thn phc. Ngi Huyn Trang sp i n nc tranh lun th vua Cu Ma La (Kumura) cc ng n (by gi l Assam) v hm m s uyn bc ca Ngi Huyn Trang nn sai s n thnh Ngi n nc y ging o. iu ng ch l vua Cu Ma La, mc d theo B-la-mn gio, vn khng ngi nghe ging v gio l Pht . Do thi rng ri, khng c chp v

lun tm kim hc hi y, nn vua Cu Ma La c nhng k ti c cc ni hm m, knh yu. Khi vua Gii Nht thn chinh xong tr v nc mong c hi kin vi Ngi Huyn Trang sp t cuc u l gia Ngi v cc phi Tiu tha v ngoi o, hu lm sng t gio ngha i tha, nhng Ngi Huyn Trang cn nc Cu Ma La cha tr v. Vua Gii Nht mt mt, tc tc phi ngi i trc n nc y triu Ngi v, mt mt, thn hnh i sau n Ngi. Vua Cu Ma La, vn l mt ch hu ca vua Gii Nht, nhn c th ca vua Gii Nht, lin t mnh h tng Ngi Huyn Trang tr v. on h tng ngc dng sng Hng, gm c 20 ngn tht voi v 30 ngn chin thuyn. Khi n a im m hai v vua hn gp th tri ti. Vua Gii Nht nng lng mun gp Ngi Huyn Trang, khng i n sng hm sau, m truyn qun tc tc cng mnh n n Ngi. m y, gia ging sng sng rc ln my ngn ngn uc v vang lng ting trng ln. C mi bc l 100 ci trng u nh ln mt ln, l nghi l c bit ch dnh cho v i vng Gii Nht m thi, cc v vua n khc khng c theo nghi l y. Vua Cu Ma La nghe bo vua Gii Nht sp n cng lt t truyn qun t uc ra nghinh n. Khi gp Huyn Trang, vua Gii Nht lin qu xung hn chn Ngi, ri ri hoa trc mt Ngi, v nhn Ngi vi mt v v cng ngng m. Sau khi khng ngt li tn thn Ngi Huyn Trang, vua hi c v trch mc ti sao Ngi khng n hi kin sm hn. (T khi Ngi Huyn Trang t chn n n , ln ny l ln u tin Ngi gp Gii Nht. Vua thng i thn chinh, t khi c mt kinh Khc N). Ngi tr li vi mt v t ti ca mt nh hin trit rng v Ngi ang bn nghin tm kinh in v nht l ang c son cho xong cc bi tng "Ph c kin lun", nn cha c dp n yt kin vua c. Tuy mi gp nhau ln u, hai v danh nhn ny qu chung nhau v c cm tnh su m i vi nhau. Trc khi hi v o l, vua Gii Nht hi v tnh hnh nc Trung Hoa v c ngi tr li mt cch thng sut. Vua hi: Nc i ng v phng no? Cch y xa hay gn?

Tu, nc i ng v pha ng bc, cch y n hn vi vn dm, ting n gi l Ma ha Chi na. Ta nghe nc Ma ha Chi na c vua Tn Vng, tr tui m tinh thng, ln ln rt l thn v; gp bui trn i tn lon, ci t chia x l lang, Tn Vng ra dp yn b ci, phong thanh ra n ci khc phng xa, u cng m php xng thn, c t ra khc "Tn Vng ph trn nhc", ta nghe ting lu, nc i ng c phi cng l nc y chng? Ngi Huyn Trang tu: Tha phi! Chi Na l quc hiu ca i trc.[Ghi ch: Th ra ch "Chi na" l do ngi n gi Nh Ty m ra (Chi na: Ty na)]. i ng l tn nc ca vua ti, m Tn Vng l hiu ca vua ti khi cha ln ngi; nay vng i thng ln ngi xng l Thin t ri. Trc y, khi Tn Vng cha tc v, th nc ti ang trong cnh v cng lon lc. Dn khng c ch, ng rung y dy nhng xc cht, mu chy thnh sng, thy cht thnh ni. Ban m nhng ngi sao qui d xut hin, ban ngy t kh bc ln. Hai bn b sng ca Tam H u hoang tn v th d, cn T Hi th b rn c honh hnh. Nhng may nh Ngi ng Thi Tng (tc L Th Dn) nng lng v ngha c, vi mt sc mnh phi thng tung kim dp tan mi lon lc v em thi bnh thnh tr li cho mun dn .... Sau khi hi han v nh ng xong, vua Gii Nht li hi v cng cuc nghin cu o l ca Ngi Huyn Trang, nht l nhng bi tng m Ngi lm hin dng gio l i tha v bc b nhng l l xuyn tc ca ngoi o. Sau khi c bit Ngi Huyn Trang hon tt cng tc m Ngi Gii Hin giao ph, vua Gii Nht mi hi m vi vua Cu Ma La, quyt nh thng tri cho cc nc, m mt i hi than Khc N (Kanauj) kinh nc Ma Kit , Ngi Huyn Trang tuyn dng gio l i tha v tranh lun vi cc phi Tiu tha v Ngoi o. i hi m vo nhng ngy u xun nm 643 ti Khc N, trong mt khung cnh rt s. C th ni y l mt i thnh hi vn ha th nht trong lch s n . Tt c nhng nhn s hc gi uyn thm ca cc gio phi, cc hc thuyt n thi by gi u c n d. Ngi ta m c 18 v quc vng ca 18 nc, 3.000 Tng l thuc i tha v Tiu tha, trn 2.000 ngi B-la-mn v Ni Cn Ngoi o, trn 1.000 Tng l cha Na Lan n tham d hi ngh. Tt c nhng ngi ny, mc d khc tn ngng, khc hc thuyt, nhng u l nhng hc gi cao siu, c

uy tn, c nh hng trong 5 x n . Ngi th i thuyn theo ging sng Hng m n; ngi th i voi, i cn dc theo b sng. Mi ngi u ko theo nhiu m ty tng. C x rp tri, trng kn dy t. Quang cnh tht l tng bng, rc r v v i cha tng thy. Vua Gii Nht truyn dng hai dy nh rng mnh mng cha quan khch v Tng s. Ngy u khai mc i hi, c cuc rc Pht. Tng Pht c cung nghinh trn mt tht voi ln trang hong lng ly. Vua Gii Nht, vn y phc nh thin thn Indra, nm qut trng i theo hu pha tay phi tng Pht; vua Cu Ma La vn y phc nh Phm Thin, mang lng i hu pha tri. Trc v sau tng Pht c trn mt trm tht voi mang nhng nhc s v hoa qu tung ln sau tng Pht. Ngi Huyn Trang v vua cha cng nh thn n ci mi ngi mi tht voi i sau vua Gii Nht v Cu Ma La. m rc khi u i t doanh tri vua Gii Nht vo lc bnh minh. Khi m rc n ca hi trng, mi ngi u xung voi rc tng Pht vo in th. Vua Gii Nht, c mi bc i, li tri ngc ng chu bu xung t t lng sng knh Tam bo. Vua t tay lm l tm tng Pht vi nc hoa, ri t mnh thnh tng ln trn thp cao. Sau khi l Pht xong, vua Gii Nht truyn lnh cho 18 quc vng thnh vo o trng 1.000 v cao tng i c, 500 v B-la-mn v ngoi o xut sc, 200 v vn v triu thn ca 18 nc. Nhng v tu s v c s khng vo c trong o trng th sp hng ng ngoi ca. Sau khi m tic thit i v cng dng t s cc v tu s. Hi ngh chnh thc bt u. Vua Gii Nht thnh Ngi Huyn Trang ln Php ta lm Lun ch, xng dng i tha, ch to lun l v nu vn cho Hi ngh tho lun. Ngi Huyn Trang a ra rt nhiu l lun ca phi i tha v ly bi "Chn duy thc lun" hu danh ca Ngi lm ni dung cho cuc tranh lun. Ngi sai Sa mn Minh Hin c gia chng v dn mt bn ngoi ca hi trng cho nhng ngi khng th vo c xem. Di bn y, vua cn ghi ch: "Nu ai nhn thy mt ch sai lm, v l v c th bc b c th trm s xin chu ct u t n". Sau khi treo bi lun y, t sng n chiu, khng mt ngi no dm ng ra tranh lun. Nhng ngy sau, Ngi Huyn Trang vn bin lun mt cch thng sut v khng gp mt i th no ngang sc. n ngy th nm, phi

i lp thy l lun ca mnh b nh tt c, sanh lng on hn, m mu tm cch m hi Ngi. Vua Gii Nht khm ph c m mu y lin ra mt bn tuyn co, li l gt gao: "Trong i chng, nu k no m mu lm tn thng o th Php s Huyn Trang s b cht u; k no gim sim, mt st Php s s b ct li. Tri li, k no tin tng vo s cng minh chnh trc ca Trm m bn ci mt cch ng chnh chnh, th s c hon ton t do pht biu kin". Trong 18 ngy lin tip, Ngi Huyn Trang ging mt cch minh bch, ngh lun xc ng, a ra nhng ngha l tinh vi, thm thy, lm cho c hi trng, khng ai ci chi vo u c. Sau khi hi ngh b mc, hng ngn ngi b o l c ca mnh xin quy y theo i tha Pht gio. Quc vng Gii Nht v cng hoan h, truyn em cng dng Ngi Huyn Trang 10 ngn ng tin vng, 30 ngn ng tin bc, 100 b y bng n. Mi tm v quc vng u tng Ngi rt nhiu bu vt, nhng Ngi khng nhn mt my may no. Theo c l n , nhng ngi c thng trong cc cuc bin lun, c ci voi du hnh khp ni c s hoan h ca qun chng. Bi th, vua Gii Nht truyn trang hong mt con voi ln, c 18 v quc vng v cc v nh thn, dn chng i theo h v, ri mi Ngi Huyn Trang ln voi. Ngi t chi hai ba ln, nhng v mi ngi u ni p bo rng l mt tc l nn Ngi phi lm theo. Ngi tro ln mnh voi. Vua Gii Nht nng cho y ca Ngi, long trng tuyn b vi qun chng: y l v Php s Trung Quc lp lun v gio l i tha, ph tan mi t kin, lun trong 18 ngy khng ai tranh lun ni. Vy ht thy chng ta phi nhn bit s c thng y. Ton th hi trng hoan h nhy ma, dng hng tung hoa, v i theo h tng Ngi. T y, ting tm ca Ngi vang di c 5 x n . Bn l cuc thng li v vang m Ngi Huyn Trang thu hoch trong cuc tranh lun vi cc gio phi v ngoi o y, chng ta cng nn bit

qua nhng ni kh khn, tr ngi m vua Gii Nht gp phi trong khi t chc i hi c mt khng hai trong lch s vn ha n y. Nguyn n hi y, o Pht dn dn mt thanh th, v B-la-mn gio ang vo giai on khi phc thanh th c t trc khi c Pht ra i. Ngay nc Ma Kit l ni o Pht ang cn nhiu uy tn, m trong triu nh ca vua Gii Nht, phn ln cc quan i thn u l tn B-la-mn gio. B-la-mn gio ang ln mnh. Bi th, nhng ngi lnh o tn gio ny khng mun vua Gii Nht t chc i hi ni trn m kt qu l nng cao uy tn ca o Pht v Ngi Huyn Trang, mt v Php s Trung Quc, v lm lu m B-la-mn gio v gii lnh o tn gio y, trc mt qun chng n . H tm cch ph hoi i hi v m mu m st c vua Gii Nht na. Trong ngy cui cng ca i hi, la bng nhin bc chy ci thp mi ct th Pht trong hi trng, v gian nh hai tng cng lm mi cho ngn la. Nghe tin chng lnh y, vua Gii Nht au n tht ln: Ta em ht ca ci ra b th; v theo gng cc tin , ta xy dng ci thp y v lm cc vic ch li khc. Nhng v c ta qu mng nn ta khng c s ng h ca thn dn. Trc nhng tai ha v nhng im chng lnh y, ta c cn ko di thm i sng na chng? Nhng cn thn thn tn ca vua cng ni: Chng ti tin tng rng ci thp mi xy dng ny s tn ti n thin thu, no ng trong my hm u n thnh tro bi. Chc bn B-la-mn s sung sng v tay reo mng lm. Nhng may thay, nh Pht gia h, m la c dp tt v cc s thit hai khng ly g lm quan trng: Nhng bn ch mu B-la-mn khng nn lng, cn tip tc tin xa hn na trong nhng m mu en ti. Sau khi la tt, vua Gii Nht cng cc tiu vng v nh thn leo ln ngn thp quan st tnh hnh. Vua ln n nh thp, nhn xung di mt vng ri theo tng cp bc xung. Thnh lnh mt k l mt tay nm on ao phng n pha vua. Vua Gii Nht nhy lui my bc, ri chy tr ln. Khi k l mt chy theo gn n, vua ci xung m ly n v giao cho cc quan h v.

Khi k m st b bt, vua Gii Nht khng i sc mt, bnh tnh hi l do v sao n mun git ngi. Ngi ny khai l nhng ngi B-la-mn tc gin v vua u i Tng s Pht gio, nn h d tnh sau khi phng la t chy ci thp, s tha dp ln xn m st vua. Nhng m la b dp tt ngay, h khng thi hnh c nh d nh, nn thu ngi y nm dao m vua. Sau v mu st y, 500 ngi B-la-mn b y ra khi bin gii n . ---o0o---

I TH TRNG "V GI"

Sau ngy b mc i hi Khc N, Ngi Huyn Trang mun t gi n tr v nc. Nhng vua Gii Nht mun ngi li d i hi "V gi" l mt i hi B th rt ln, t chc ti Bt-la-ra-gia (Prayga). Vua ni: t ngi vua hn 30 nm nay, tch cha ca bu, c nm nm mt ln m ra hi V gi i th trong 75 ngy. Nay t mun m hi ln th su, vy xin Php s hy tm li cng ty tng ty h cho vui. N li mi ca vua Gii Nht, Ngi Huyn Trang li, chng kin mt i hi b th v cng c bit, ch ring n mi c. i hi ny m ti nc Bt-la-ra-gia, pha Bc gip sng Hng, pha Nam gip sng Dim-mu-na (Jumn), lp trn mt ci ng rng ln, mi b 15 dm. T ngn xa, mi ln mun b th ln, cc vua cha u n y m hi. Tc truyn rng mt ng bc b th y c gi tr phc c 100 ngn ng b th cc ch khc. Chung quanh ng c hng ro bng tre, gia c nhiu dy nh rng ln lp tranh cha cc vt b th c gi tr nh vng, bc, chu bu, san h, xa c, m no ... Ngoi ra cn c my trm kho cha vi la ... Trc mi kho, c mt gian nh c th cha c mt ngn ngi. Ngoi hng ro, mt dy tri ln c dng ln lm trai ng. Khi vua Gii Nht, Ngi Huyn Trang v 18 v Quc vng n i th trng ny th 500 ngn ngi ang i sn c b th. Sau khi cc vua cha h tri xong, qun lnh i theo h gi chia lm hai o, mt o i theo ng thy, trn nhng chic thuyn lng ly, mt o theo ng b trn nhng tht voi hng dng, t tu chung quanh th trng;

cn cc vua cha th c theo th t ln nh m ng nhng a im nh trc. Ngy u, ngi ta cung thnh mt tng Pht ln in th v b th nhng th tht bo v y phc v cng qu gi. Mt ba tic linh nh c tht i, c hoa v nhc. Ngy th hai, ngi ta cung thnh mt tng Nht thn, v cng b th cc th tht bo v y phc qu bu, nhng ch bng na gi tr ca nhng th b th ngy u. Ngy th ba, ngi ta cung thnh mt tng thn Xi-va (Civa) v cng b th cc th qu gi nh ngy th hai. Ngy th t, ngi ta cng dng cho mi ngn Tng s; nhng ngi ny ngi sp thnh 100 hng di v mi ngi nhn lnh 100 ng tin vng, mt b y bng vi, cc thc n v hng hoa. Ngy th nm, lm l cng dng cho tu s B-la-mn, v lin tip trong 20 ngy nh th. Ln th su, lm l cng dng cho ngoi o, v lin tip trong mi ngy nh th. Ln th by, lm l cng dng cho cc ngi thuc o Ni Cn xa n v trong 10 ngy nh th. Sau cng, l cuc b th cho nhng ngi ngho kh, m ci, v gia nh. Ln b th ny ko di trong sut mt thng. Sau thi hn ny, tt c cc kho tng ca nh vua tch tr trong khong nm nm u ht sch; ch cn voi nga, kh gii l nhng th cn dng bo v an ninh, trt t, khng th em cho c. n y Ngi Huyn Trang c chng kin mt c ch v cng ngon mc ca lng t bi m vua Gii Nht biu l trong nhng ngy cui cng ca i th trng V gi: Sau khi nhn thy quanh mnh khng c g cho na, vua Gii Nht lin lt ht c o mo, vng vng, chui ngc, tt c nhng vt qu mang trong mnh ra b th. Ri mn mt b o qun mc thng ca b cng cha ch

mnh, vua chong vo v qu xung nh l mi phng Pht. Vua chp hai tay trong dng iu v cng hoan h v ni: Xa kia, t thu nht bao nhiu ngc ng chu bu v c s kho tng khng chc chn thu giu kn o. Nhng by gi, sau khi lm b th, gieo tt c vo phc in, t thy rt yn lng, v bit khng bao gi chng c th mt mt i u c. Nhng, mc d vua Gii Nht t v v cng hoan h trong c ch b th cao c ca mnh, 18 v quc vng nhn thy y ny v khng th cho mt v i vng n mc tm thng nh th c. H phi xut tin ca trong kho ra chuc li nhng th o mo, vng vng, chui ngc, hoa tai v.v ... m vua Gii Nht b th, v em dng li cho vua. Sau khi i hi V gi b mc, Ngi Huyn Trang xin t gi vua Gii Nht ln ng v nc. By gi Ngi 48 tui, v tnh ra, n ng 15 nm. Trong thi gian y khng mt gi pht no Ngi khng nh n t quc. Mc d bit th, vua Gii Nht vn cn mun cm Ngi li na. Php s phi dng nhng li l v cng vng chc v cm ng mi lm xiu c lng vua Gii Nht. Vua ngh nu Ngi i ng thy th s cho ngi theo h tng. Nhng Ngi Huyn Trang c nh t trc l tr v bng ng b, qua ng Trung . Bao nhiu cm tnh nng hu v k nim qu bu ang i Ngi y. Nht l Ngi khng th qun li hn vi vua Khc Vn Thi, s tr v li nc Cao Xng trong mt thi gian vi nm. Li hn y c gi tr nh mt li th khng th lm ng c. V th, mc d Ngi c th i sang cc ng n n nc ca vua Cu Ma La ri vt ni, thng ng ln pha Bc l n Trung Hoa, con ng ny rt gn, nhng Ngi khng i. C ngi cho rng Ngi khng i ng ny, v s gp nhiu nguy him. Nhng mt ngi c lng cng quyt, nhiu kinh nghim, khng h s gian nguy, him tr nh Ngi, th c bao gi li li bc trc mt con ng rt ngn nh th? L do Ngi khng i ng y chnh l khi tht li ha vi vua Cao Xng vy. Ngi khng ng rng vua Cao Xng khi y cht ri. Khi Ngi Huyn Trang ra v, vua Gii Nht trao tng Ngi rt nhiu l vt v truyn lnh cho mt s quan lnh theo h tng Ngi n tn bin gii n , bo v Ngi chng bn gic cp, rt nhiu sn ni Hy M Lp Sn. Vua li cn tng Ngi mt tht voi qu ch Ngi i v vit th cho

cc v tiu vng cc nc Ngi sp i qua h gip , tip n Ngi. Cn kinh sch v tng Pht m Ngi su tm th vua truyn lnh cho mt tiu vng Bc n ch i bng nga hay bng xe trn. Vua Cu Ma La cng trao tng Ngi mt b o bng lng rt qu phng ma gi khi vt qua rng ni. Hai v vua y li cn ko c mt o qun ty tng theo a tin Ngi n my mi dm ng trn ng bng x Bt-la-ra-gia (Prayaga). Pht chia tay, ch v khch u khng th cm c nc mt v nhng ting th di thng cm. Ba hm sau, khi Ngi Huyn Trang i ri, vua Gii Nht v Cu Ma La cng my trm k m li rui theo Ngi, mong gp li mt ln cui, v tin Ngi thm my dm ng na mi tr lui. ---o0o---

TRN NG V TRUNG QUC

Trn ng v ca Ngi Huyn Trang, mc d c qun lnh ca vua Gii Nht i h tng, nhng bin gii pha Bc n l ni y dy bn cp ni, nn nhiu ngi vn lo ngi s c nhiu s bt trc xy n cho Ngi. Nhng php s vn t ra bnh tnh v t tin. Ngi sai mt v tng m ng i trc n ni vi bn cp: Chng ti l nhng tu s t phng xa n n nghin tm kinh in Pht php. Hnh l chng ti ch gm c kinh sch, di bo Pht tch v tng Pht. chng ti tin tng s rng lng ca cc ngi, nn n xin cc ngi bo bc v gip chng ti". Php s i sau vi cc t v nhng ngi h tng. i n u, bn gic cp u cho Ngi t do i qua. Khi qua sng Tn (Indus), l mt trong hai con sng ln nht ca n , Ngi ci con voi li qua, cn kinh sch, hnh l v on h tng th i bng thuyn ln. n gia dng sng, t nhin sng gi ni ln d di, thuyn b lay ng mnh sp m, kinh sch trong thuyn b ri mt ht 50 b, v nhng ht ging, hoa qu l n cng ri theo. Ngi ph trch vic chuyn ch ht hong nhy xung dng sng, nhng may cc bn ng hnh vt ln c.

Tai nn ny l bin c lm Ngi Huyn Trang bun ru nht trong chuyn Ty du ca Ngi. Nhng cng may l khi y, vua nc Gi-thp-di-la (Kapica) nghe tin Ngi sp n, em qun ra n Ngi trn b sng, v trc tai nn y, an i Ngi bng cch cho ngi i chp li nhng b kinh mt. V vua ny li cn h tng Ngi i qua nhng nc ch hu ca mnh, v n u cng truyn t chc nhng cuc n rc Ngi rt trng th, v m nhng hi b th khp ni. Sau khi t gi vua Gi-thp-di-la, Ngi i n pha Ty chn ni i Tuyt (Indu-Kush), vua cho ngi h tng Ngi v chun b chu o Ngi vt qua ngn Tuyt Sn y nguy him ny. Mt v s quan v 100 binh s i theo mang hnh l, lng thc cho Ngi, tuy th cuc vt ni ny cng vn v cng gian kh. Sau 7 ngy ng, h tro ln c mt qu ni ln y dy nhng chp nhn ton , hnh th qui d. n y, khng cn c th i nga c na; Ngi Huyn Trang phi xung nga, chng gy i trc m ng. Sau 7 ngy na, h mi n c mt lng nh gm 100 gia nh sng v ngh nui cu. Ngi Huyn Trang ngh li y mt ngy, ri khuya hm y li tip tc leo ni li. ng i by gi li cng him tr hn lc u. y , nhan nhn nhng sui v sng ng bng, nu khng c ngi bn x dn i tng bc th rt d b ri xung vc thm. on l hnh by gi ch cn li by nh s, 20 ngi hu, mt con voi, 10 con la v 4 con nga. Sau 2 ngy ng, h mi tro ln c mt chp ni cao, ton trng m nhn t xa, ngi ta c tng l tuyt. Chp ni ny cao n ni tuyt v my khng th bao ph c ngn. Tho mc cng khng th mc c. Gi thi mnh v lnh but n ni khng mt ngi no ng thng c. Chim cng khng th vt ngang chp ni, m phi bay vng quanh ven sn. on l hnh i dn xung pha di v h tri ven sn nm ngh mt m. Sng hm sau h li tip tc cuc hnh trnh trong gi tuyt. Sau khi vt qua c ni i Tuyt, Ngi Huyn Trang tr mt thng ti Dip H Nha, trong doanh tri ca mt v Tiu vng vng y, ly li sc v chun b cuc vt qua ni Thng Lnh (Pamir). Thng Lnh l mt dy ni cao chng 4 5 ngn thc, quanh nm c tuyt ph, cy c mc s si, ngoi tr mt loi cy hnh th li mc rt

nhiu v tt, v th nn ngi Trung Hoa mi t nn min ni y l "Thng Lnh". Min ny qu lnh lo nn dn c tha tht, v phi trong hang , ln ln vi sc vt cho lnh. Qua khi dy ni ny th n mt thung lng nm gia hai tri ni cao s, quanh nm c tuyt, v gi go tht mt cch gh rn. on l hnh ca Ngi Huyn Trang li sui tro o, i quanh co, trong nhng dy ni Tuyt y ht ngy ny sang ngy khc, nm nhng lao kh cng cc. Vt qua Kit Bn (Tack-kousghan), St mi n c nc Kh Sa (Kasha thuc x Tn Cng). T Kh Sa, Ngi i qua nc Tch C Gi v cui cng n nc Vu in (Khotan). Vu in l mt nc phn thnh c vn ha cao, dn c sinh sng v ngh nui tm dt la, lm len d v khai thc cm thch. Tn Pht gio y rt ng, tu s c n nm ngn ngi, hu ht u theo i tha. Cha chin c n 100 cnh. Vua Vu in l mt Pht t rt hm m Ngi Huyn Trang, nn mi Ngi lu li Vu in trong 7 thng. Trong thi gian ny Ngi va ging dy Pht php cho dn chng y, va phi ngi i n cc nc Khut Chi, Kh Sa d tm v sao li cc bn kinh b tht lc khi qua sng Tn . Nhng cng vic chnh ca Ngi trong lc li Vu in l vit mt t biu sai ngi theo bn li bun mang v Trang An dng ln vua ng Thi Tng. S d c t biu y l v, khi ra i, Ngi Huyn Trang tri lnh cm ca triu nh, Ngi s by gi tr v, vua Thi Tng s truy trch ci li trc, nn vit biu v va t ti, va c bo tin s thnh cng ca mnh trong cuc Ty du. Di y l t biu y: "Sa mn Huyn Trang tu gi: Trang nghe rng: M Dung l ngi bc nh, nn Trnh Huyn mi n Ph Phong tm thy; Phc Sinh l bc cao minh, nn Triu Th mi ti T Nam cu hc. Xem th bit rng Nho, o thut vn gn, m c nhn cng cn phi i xa kho xt. Hung ch ci o huyn ca ch Pht lm li ch cho mun loi, ci diu thuyt ca Tam Tng kh gii n mun phn, l no dm nn ng xa m khng hng m i tm ti vy. Huyn Trang ngh rng c Pht khi pht Ty vc, di gio mi truyn sang ng phng. Th th thng in tuy em li ri, nhng m vin tng vn cn cha . Bi vy, phi phng cu, khng dm tic thn mng. Ti ly ngy thng T nm Trinh Qun th Ba, mo phm hin chng, ln i Tuyt Lnh chon von; no l ca Thit Mn him hc, ng Nhit Hi ba o. Khi hnh t Trng An thn p, i cho n Vng x tn thnh, trung gian kinh qua hn nm vn dm. Tuy rng phong tc mi ni mt khc, gian nguy kh n vn trng. Song nh

cy thin uy, n u cng khng ai dm ngn tr; li nh gip cho hu l, thn mnh khng kh tn. Nn mi c tha nguyn tng tm c n xem ni K Qut Sn, l bi cy B ; thy nhng tch cha tng trng thy, nghe nhng kinh cha tng c nghe. Xt ht s kinh k ca v tr, o ha dc ca m dng. Tuyn b ngun c hnh ca nh Vua, khi pht lng knh nhng cc ni th tc. Chu du lch lm n mi by nm; nay t nc Bt-la-ra-gia qua ci Gi Tt Th, vt ni Thng Lnh, qua sng Ba M, i v nc Vu in. V con voi ln em theo cht ui mt, m kinh bn em v rt nhiu, cha mn c xe ch, vy phi tm nh li, cha kp rui v sm vo yt kit chn hin b. Khn xit ngng trng, cn sai ngi tc nc Cao Xng tn l M Huyn Tr theo bn thng l i v trc dng biu tu ln Vua r". Sau khi sai ngi em t biu i ri, Ngi Huyn trang tr li Vu in, m ngy trng ngng tin tc. Th ri mt bui sng kia, s gi tr v, mang theo t sc chiu ca vua ng Thi Tng. T chiu nh sau: "Nghe tin nh S i phng o ci xa, nay mi tr v, hoan h v chng! Mong kp v n ni cng Trm tng kin. Nhng thy Tng nc y m c bit ch Phn, hiu ngha kinh, th cng cho em v. "Trm sc cho cc o Vu in sai cc nc em qun tin tng, cng l sc ngi, xe c phi cung ng cho . Li sai cc quan ty n Hong ng tip bi Lu Sa; ngi nc Nghip Thin n tip bn Th Mt" [Ngy nay l huyn Nc Khng, x Tn Cng]. ---o0o---

NGY KHI HON

T y, con ng v ca Ngi Huyn Trang nh c tri nhung la. Mi on ng l c ngi n tip hoan nghnh, phc dch. Qua ri nhng cnh tng hi hng ca bin ct mnh mng, ca o cao h him, ca ma tuyt gi bng, ca sng su sng c! Qua ri nhng ngy di i kht, nhng m en lnh lng, nhng th d rng thing, nhng cp rng cp bin! n n Hong, Ngi dng li ngh ngi mt thi gian v dng thm mt t biu na bo tin mnh sp v Trng An. By gi vua ng Thi Tng

(khng c mt Trng An, m l thnh Lc Dng) tip t biu, bit Ngi Huyn Trang sp v ti, lin sai quan Hu Bc X l Phng Huyn Linh, Hu V Hu, i tng qun l Hu Thc, quan T m Ung chu l L Thc Thn v Huyn lnh Trng An l L Kiu Hu sa son nghnh tip Ngi. Tin Ngi Huyn Trang n tr v lan khp Trung Quc mt cch mau chng. Khi Ngi ra i, tin tc c gi kn bao nhiu, th ngy nay, khi Ngi v, tin tc li loan truyn rng ri by nhiu. Dn chng va ngc nhin, va khm phc, va hiu k trc mt cuc i v cng mo him m h cha bao gi tng tng c, nn t tu v Trang An, x ra cc ng ng c chim ngng dung nhan ca mt bc v nhn lm v vang cho nc nh v cho nn o Php. Trng An hm y c trang hong nh mt ngy i hi him c. Dn chng ng ng c cc ng ph, lm nghn tt c li i, n ni khi Ngi Huyn Trang xung thuyn sang sng ri, khng lm th no ln b vo thnh c. m y, Ngi ngh li trn sng. Sng hm sau, rt kinh nghim hm trc, cuc tip rc Ngi c t chc mt cch v cng rc r v chu o. Tt c cc v Tng, Ni cc cha Trng An u t tu ng o ti ng ph Chu Tc rc Ngi v cha Hng Phc. Mi ngi u n nc mang theo no hng n, tng lng, trng phan, bo ci, hng hoa. m rc din hnh t u ng Chu Tc cho n cha Hng Phc, ko di trn my dm ng. Cc v Tng, Ni u mc l phc, va i va tn tng, theo iu nhc thin. Nhng kinh in, Pht tng, xe d, hoa phan v cc sn vt em t n v c sp t ri rc trong m rc dn chng c chim ngng tn mt. Hai bn ng, cc nhn s, quan khch v dn chng ng cht nch, nhn m rc i qua vi mt dng iu v cng cm phc. Ngi v xe nga nhiu qu n ni cc ngi c nhim v gi gn trt t, trnh nhng tai nn xy ra, bt buc ai ng ch no th yn ch y m t hng trm hay tung hoa, ch khng c i theo, m rc ch dnh ring cho gii Tng ni. C l y l ln u tin, Trng An c thy mt cuc n tip trang nghim v s nh th. Hm y l ngy 24 thng Ging nm 645 (Nm Trinh Qun th 19 i ng). Sau 17 nm xa cch, di quyn thng tr ca v vua anh dng v

sng sut ng Thi Tng, Trng An i vi Ngi chc c nhiu s thay i; nhng Ngi, i vi Trng An sau mt cuc vin du v i, li cn c nhiu s thay i hn: v th cht Ngi l mt ng gi 50 tui, nhng v tinh thn, Ngi thu nhp c bao nhiu kinh nghim v mi a ht, bao nhiu tinh ba ca nhn loi, bao nhiu sui sng ca Anh o Vng. V Trng An c my hm, nghe tin ng Thi Tng sp i nh Liu ng, Ngi Huyn Trang lt t ln ng n Lc Dng, kinh th hai ca vua ng, kp yt kin ng Thi Tng. y l ln th nht, Ngi Huyn Trang c yt kin ng Thi Tng. Mc d mi gp nhau ln u, cu chuyn gia mt v cao tng i c vi mt v anh hng ci th, xem chng tng c. Sau khi n tip v y lo rt hu Ngi Huyn Trang, ng Thi Tng mi gi n chuyn xa: Khi Php s ra i, sao khng bo cho Trm bit? Ngi knh cn tr li: Trc khi Huyn Trang ra i, hai ba ln tu xin, ch v lng thnh nh mn khng t ti, nn khng c chun y. song vi lng m o khn xit, mi t ln i, ci ti t chuyn y, bn tng rt ly lm s hi". Khng, Trm u c trch. Nh s b tc m xut gia, th m cn liu mnh i cu Php mong lm li dn sinh, th tht ng khen. Trm rt ly lm ngc nhin l non sng cch tr, xa xi nh th kia, mi phng phong tc mi khc, th m sao nh s li t ti c c?" Trc li ngi khen y, Ngi Huyn Trang p l bng mt cu rt kho: T ngy B h ln ngi cu ng, bn phng c phng lng, oai c ca B h lan xa n bn kia Thng Lnh. Vua ti cc r ch hu mi khi thy mt con hng nhn ci my bay t phng ng li, cng thnh knh n cho. Huyn Trang c i v v s, cng nh c thin uy". [ ni: uy danh ca vua Thi Tng] Vua p mt cch khim tn: Li bc trng thng ni nh vy, Trm u dm nhn.

Vua li hi tnh hnh ngoi ci Ty vc , t Tuyt Lnh tr v pha Ty cho n cc x n . Ngi Huyn Trang tu gi mt cch thng sut, r rng, nh v ra trc mt v vua thng minh v hiu hc y. ng Thi Tng rt ly lm va p lng trc s uyn bc, lch thip ca Php s nn khuyn Ngi hon tc ra tham chnh gip vua. Ngi Huyn Trang mt mc t t vi nhng l l rt xc ng. Huyn Trang ny, t nh theo dng Chi Mn, hc v Pht o, chuyn tp Huyn Mn, cha tng nghe Khng gio. Nay B h bt hon tc th chng khc g con thuyn ang thun dng, m bt phi b nc ln cn, chng nhng l v ch m cn thm h bi m thi. Xin B h cho Huyn Trang ny c toi nguyn sut i hnh o bo quc n. Bit khng th lay chuyn c mt ngi c d can m v ngh lc lm theo nguyn tm o ca mnh, vua khng ni p Ngi hon tc na, nhng li ngh mt chuyn khc: ng Thi Tng sp i chinh pht Liu ng, mun mi Ngi Huyn Trang i theo sm hm tr chuyn. Trc li mi ny, Ngi cng t chi mt cch kho lo, m cn ng khng tn thnh s chinh chin ca nh vua: B h i ng chinh c i qun h v, nh dp lon qun tr k tc thn, th no cng c ci cng chin thng nh trn Mc D, ci tin bo tip nh trn Cn Dng. Huyn Trang t lng thc khng th h tr cho cng vic trn mc c, ch thm thn l lm tn thm tin l ph m thi. V li vic binh nhung, chin u, lut nh cha cm khng c d, khng c xem. c Pht t c li dy cm st. Vy ci xin thnh thng m lng thng xt min cho". Mt ln na, ng Thi Tng, mt v vng uy quyn lm lit, cha tng b ai lm tri , hoan h nhng b Ngi Huyn Trang, v Ngi tr v Trng An lo vic phin dch 657 b kinh in mi em t n v. ---o0o---

PHIN DCH KINH IN

Ngi Huyn Trang sau khi yt kin ng Thi Tng, tr v Trng An vo ngy mng 1 thng 3 nm 645, cha Hng Phc. Cng tc chnh ca Ngi

by gi l lo t chc i quy m vic phin dch nhng kinh in m Ngi mang t n v. Ngi triu tp mt s rt ng cao tng, hc rng nghe nhiu cng tc vi Ngi, v cng tc s rt phc tp. V cc vic nh chng ngha, xuyt vn, bt th, th th ... th c trn 50 ngi Sa mn m nhim, cn vic dch cho chnh ngha th c n 23 v hc thc trc tuyt nh cc ng Linh Khot, Vn Bi m nhim. Ngi t chc mt h thng phin dch rt hon b gm c: V dch ch l ngi ch huy, tinh thng Hn, Phn, ngha l phn on xc thc. Chc v ny do Ngi Huyn Trang m nhim. V bt th dch ngha Phn vn ra Hoa vn; V ng tho ting Phn, c ln nghe m vn, nu khng n th phin m li. V Chng Phn em so li vi Phn vn c ng khng. V Nhun vn lm cng vic nhun vn cho hp vi vn php Trung Hoa. V Chng ngha em bn dch so li ngha l nguyn bn, nu sai th cha li; V Tng khm xt chung li mt ln cui cng trc khi hon thnh bn dch. Cng tc phin dch bt u trung tun thng 5 nm 645 n cui nm y hon tt c bn loi sau y: i B tt tng kinh (12 quyn); Pht a kinh (1 quyn), Lc Mn -la-ni kinh (1 quyn), Hin dng thnh gio lun (20 quyn). Ma thu nm sau, phng mnh vua Thi Tng, Ngi thut cho mt t l Bin C chp li cuc Ty du ca Ngi trong 17 nm, tri qua 138 nc, mt cch rt tng tn. Nhng iu Ngi nghe thy, hc hi v lch s, phong th, v tr, sn xuyn, th sn, nhn tnh nhng ni Ngi i qua u c ghi chp thnh 12 quyn nhan l "i ng Ty vc k". B sch ny khng nhng l mt b du k v i c in, m cn l mt b lch s, a l trng yu ghi chp cc nc Trung v n . Nhiu nh hc

gi chuyn mn ngoi quc nghin cu b sch ny u phi cng nhn l mt b sch v cng qu bu, c mt phm vi rt ln, k thut chnh xc v ni dung phong ph, c gi tr nht trong cc loi sch du k thi xa. V th, cc nc Lin X c, Nht Bn, Anh, c, Php, M u c phin dch ra ting nc h. Ngy ny cc nh bc hc chuyn nghin cu v s, a da vo b sch y rt nhiu chnh l nhng lch s, a l m h v nc n th k th by. Thng Nm nm 648 Ngi Huyn Trang dch xong chn b kinh, ly chung l "Tn phin kinh lun". Vua ng Thi Tng mun k nim cuc Ty du ca Ngi Huyn Trang v ghi cng c ca Ngi, nn ch thn t vit bi ta cho tp phin dch y. Bi ta nhan l "i ng Tam Tng Thnh Gio" gm 781 ch. y l mt c n v cng qu bu m vua Thi Tng dnh cho Ngi. Trc , quan Ph m Cao L Hnh c xin vua son mt bi bia cho thn sinh mnh, vua t chi, vin l trong ngi gi c suy nhc. Nhng nay vua li t nguyn ng ra vit bi ta cho Ngi Huyn Trang. V s c lm ti ph m Cao L Hnh chng, nn vua ni vi ph m rng: Nh ngi c xin Trm lm bi bia cho ph thn ngi, nhng Trm nay kh lc khng bng trc, khng th lm c. S nguyn ca Trm ngy nay l c gng lm cc vic cng c m thi. V th Trm mi nhn lm bi ta cho Php s Huyn Trang. Ngi hy lng bit cho Trm. Thng su nm y, sau khi vit xong bi ta, vua triu Ngi Huyn Trang vo in Minh Nguyt, sai quan Hong Vn Qun hc s Thng quan Nghi tuyn c bi ta trc mt nh thn. Bi ta ny, ha thng Hoi Nhn ly theo mu ch ca nh i th php i Tn l Vng Hy Chi khc ln bia . Nh i th php i ng l Ch Ta lng vit ra thnh hai bn: mt bn khc vo nhn thp cha T n, mt bn khc ng Chu, n tn by gi li ch y l mt t thip c ting tp vit. Di y l bi ta: Trm nghe rng: "Tri t c Tng, ch che t rng c Hm Sinh; ng h v hnh, ma nng vn m thm ha vt. Bi th ngm tri trng t, k dung ngu cng s bit mi manh; thng m r dng, bc hin trit tht kh cng u s. Song le, tri t bao hm m dng m d bit l nh c tng; m dng trong tri t m kh cng l bi khng hnh. Cho bit: Tng kia by r nh rnh, d ngu cng chng hoc; hnh n kn che

m mt, du tr vn cn m. Hung na, Pht o h truyn, u thm lng l; cu khp mun vt, tr ng mi phng. Ni n uy linh th tuyt i; ngh n thn lc li v cng. Ln th bao la ngoi v tr; nh th thu rt trong ho ly. Khng dit khng sanh, tri ngn kip m chng c; nh n nh hin, din trm phc mi n nay. o c su huyn, noi theo m chng bit u l b m; php mu thm lng, kim tm cng chng thu n cn nguyn. Cho nn nhng k phm phu ngu xun, dung tc tm thng, nghe n h khng nghi hoc c ? Song Pht gio khi hng, nn tng xy t Ty ; Hn nh bo mng, t quang chiu n ng phng. Nh ngy xa hnh tch va phn, cha ni ra, ngi u cm ha; v lc trc Pht cn ti th, nga trng c ai chng tun theo; kp n khi n bng quy chn, dung quang cch bit; nh vng m ti, ba ngn ci chng chiu ho quang; ngc tng ph by, bn tm tng lung tr hnh dng. T kim ngn lan khp, cu vn loi thot khi tam ; di hun truyn xa, dn chng sinh u ln thp a. Nhng m chn gio kh tin, c my k nht tm quy ngng; tp hc d tp, no ai hay phn bit chnh t. V th, khng lun, hu lun, quen thi tc, tranh th tranh phi; i tha Tiu tha, phi ty thi thot suy thot thnh. Nay Php s Huyn Trang l bc lnh t chn thuyn mn. Nh linh mn, tm tam khng 5 sm tnh ng t xa, ln li thn tnh, tnh t nhn (2) trc bao hm c. Gi tng trng nc, cha v thanh hoa; tuyt sng ngc trong, kh so bng t cht. Vy nn, tr sut thng khng b g h ly, thn soi thu c nhng vic cha thnh: vt su trn xa hn lao lung; tt thin c khng ai snh kp. Lu tm ni cnh, thng Chnh php suy vi; ch huyn mn, bun thm vn sai uyn. Ngh mun chia iu ch l, m rng ch hc xa; b ngy thm chn, khai thng k hu tn. Vy nn, lng trng t Tnh, thn n ci Ty, mo him nghn trng, xng pha chic bng. Ban mai tuyt ph, t mt ng i; chiu x, ct bay, tri m li ti. Mun dm non sng, vn my m m tin bc; trm tng nng rt, p sng tuyt ln ng. Nng lng thnh coi nh gian lao; mnh ch quyt s cu nguyn t. Chu du Ty vc mi l by nm. Tri khp o trng tham cu chnh gio. Song lm bt thy 6 , suy nm mi thuyn; Lc Uyn Thu Phong, thnh cnh. Vng ch ngn ca ng thin thnh, lnh chn gio vi bc thng hin. Tm thu ca mu, tin cng ngha o. o nht tha cng nm lut b, y dy tm in; vn bt tng vi ba hm kinh, dp dn khu hi 7.

Nhng nc kinh lch i qua, tm thu c tm tng 8 kinh vn, gm c su trm nm mi by b, em v dch truyn b khp Trung Quc, tuyn dng thng ngha. Dn my Lnh ni Ty vc, ri ma Php vo chn ng thy. Thnh gio khuyt m li ton, thng sanh ti m li phc. Dp tt ngn la nng ha trch, dt khi ng m; lng trong ln sng dc i h, ng ln b gic. Th mi bit, c do nghip try, thin bi duyn thng, ci c thng hay try u ch ti lng ngi. V nh: qu mc trn nh cao, sng mc mi thm nhun c ngn; sen sanh trong nc bic, bi nh kh vy bn n hoa. khng phi l tnh sen t sch, cht qu vn trinh, ch bi ti ni cao, nn vt hn khng th ly; nng vo chn tnh, nn loi bn kh lm nh. Ka nh cy c v tri, cn phi nh thin mi nn thin; hung h loi ngi c bit, li chng bi lnh m thnh lnh. Nhng mong kinh ny lu khp, tri bao nht nguyt v cng, phc y nhun xa, snh vi cng khn vnh vin. ---o0o--Khi bi ta c xong, triu thn chc mng Ngi Huyn Trang; Hong thi t L Tr (tc l ng Cao Tng sau ny) li ch bi "Thut Thnh K" tng Ngi. Thng 10 nm y, Hong thi t L Tr, v mun k nim bo n mu thn mnh, nn xy dng ti Trng An mt cnh cha s, ly tn l cha T n. Trong cha c mt s c bit dnh cho vic phin dch gi l "Phin kinh vin". Vua triu Ngi Huyn Trang n y tip tc vic phin dch cho tin nghi. Cuc n rc Ngi Huyn Trang n cha T n c triu nh t chc rt trng th: M u m rc l mt pho tng ln cung nghinh trn mt c xe, hai bn t hu c hai trng phang ln nu cao trn hai xe khc. Tip theo sau l 1.500 chic xe trang hong lng ly, 300 lng gm, 200 nh tng thu hay v trn la, 500 trng phang bo ci thu bng kim tuyn. Ri n tt c nhng kinh in thnh n v cng c rc trn nhng hng n ch trn xe. 50 v Trng lo Ha thng c rc trn 50 chic xe, cn Tng, Ni th i b theo sau, va i va tung hoa v tng nim. Sau na l cc vn quan v v quan sp hng theo th t cp bc. Cui cng l chn ban nhc trong ni ph, dn ra thnh hai hng di, va i va tu nhc.

Dn chng Trng An u x ra xem, ban t chc phi huy ng n 1.000 binh lnh theo gi trt t hai bn ng. Trong lc y, vua ng Thi Tng cng Hong thi t L Tr v cung phi m n ng trn lu Nhn Phc Mn, knh cn bng l hng nghi ngt trm, nhn theo m rc ang din hnh v cng ngon mc v trang nghim trn cc ng ph i n cha T n. ng Thi Tng lc by gi gi yu. Sau mt cuc i tung honh cc trn mc, v cng si ni hin ngang, Thi Tng cm nghe mt mi, thch th thanh nhn tnh mch. Do , mi thm tnh gia Thi Tng v Ngi Huyn Trang li cng tng ln. Vua thng vi Ngi vo cung ging o v nht l k li cuc Ty du y mo him k l ca Ngi cho vua nghe, hay cng vua i do. Sau khi ng Thi Tng mt (10 thng 7 nm 649), Ngi t khi bc chn ra khi ca cha T n, ch chuyn tm vo vic phin dch. Ngi s th mnh ca mnh hu hn, khng lm xong c cng tc nng n, kh khn y nn li cng sch l mnh tinh tn lm vic, ht ngy li m khng bit mt. Chng ta hy nghe i c Hu Lp, mt v t thng tc, tng theo Ngi 20 nm, thut li s tinh tn ca Ngi: "Ngi T n, chuyn lo phin dch, ngy no gp vic, dch cha xong, th m n, dch th li, dch cho n ch lm du trc trong nguyn bn mi dng bt. Khi dch xong, Ngi xp sch i l Pht, kinh hnh n canh ba mi tm ngh. Sang canh nm Ngi tr dy, c to bn kinh ch Phn, ly im son lm du th t, nh trc nhng on s dch trong ngy. Mi ngy, sau gi ng trai, v lc hong hn, Ngi ging kinh lun mi dch, v gii p nhng nghi ngha m cc hc tng khp ni thng n thnh gio. Ngoi ra, v chc v tr tr ti cha ca Ngi, nn mi tng s, mi cng qu trong cha Ngi u phi t mt n v gii quyt. Ti li, hng trm t trong cha u n cu Ngi dy bo. y nh, y hin u l ni th p, khng b st mt ai. Tuy phi nhiu vic bn rn nh th, m lc no thn kh ca Ngi cng vn th thi, chng cht tr. (i T n Tam Tng Php s truyn). Vua Cao Tng, k v vua Thi Tng i vi Ngi cng rt knh mn, trng n, nhng thnh thong Ngi mi n yt kin, v s lm mt th gi cho

cng tc phin dch m Ngi cho nh l cng tc chnh, v cng cp bch sau cuc Ty du. Thng 3 nm 652 (nm Vnh Huy th ba) ng Cao Tng, v mun lm ni cha kinh in v tng Pht em t n v, mi dng mt ta thp nm tng pha Ty cha T n. T ngy khi cng, c sng sm, ngi ta thy mt v s gi ngoi 50 tui, cng mi ngi gnh vc gch , mi nhn khng ai c th nhn ra v s y chnh l Ngi Php s Huyn Trang, ngi c cc vua cha t n n Trung Hoa knh bi nh mt bc thy cao c. Ngi cng th xy dng thp y trong hai nm mi xong. Ta thp y ngy nay vn cn sng sng ng thnh Ty n, tnh Thim Ty. Sau nm nm, Ngi li dch c thm 10 b kinh lun na. By gi Ngi gi yu, v mt sc qu trong cuc Ty du v trong vic phin dch. Ngi thng c chng au ngc, m Ngi mc phi trong khi vt qua ni Thng Lnh. au th Ngi dng thuc, ch khng bao gi ngh vic phin dch v dy hc. Thng 2 nm Hin Khnh th hai (657), vua Cao Tn ng n Lc Dng sc Ngi bi tng. Ngi dn theo nm v Cao tng chuyn dch kinh in, mi v ny li em thm mt t, n Tch Ty cung tip tc vic dch kinh. Lc dng l qu qun ca Ngi v y l ln u tin Ngi c dp v thm qu hng sau gn 40 nm xa cch. Thn thuc Ngi by gi ch cn mt ngi ch gi, ly chng Doanh Chu. Ngi cho ngi i n ch v. Ch em gp nhau mng mng ti, khng ni nn li. Ngi nh ch dn n m phn ca song thn, qua i gn 40 nm trc trong lc nh Tuy ang cnh lon lc. Nhn thy m phn song thn lu ngy b b i t, Ngi t i tm t, sm quan quch ci tng hi ct ca song thn. Trong cuc ci tng ny, c Tng ln tc c trn mi ngn ngi i a. Sau khi ci tng, Ngi nhn thy cha Thiu Lm, ti ni Thiu Bu, qu hng Ngi, cnh tr rt p , thanh tnh, Ngi dng biu xin Vua vo y tu v chuyn vic dch kinh. Trong li biu c cu: "Ci tui 60 n ni" (lc thp chi nin lip yn d ch), m "t nh n gi ch chuyn tinh v gio ngha cn i tam thuyn, cu nh cha rnh an tm, nu khng lnh trong ni cha d thnh tu". Vua Cao Tng chun y, Ngi ha khi n cha Thiu Lm, ngoi gi thin qun, Ngi vn tip tc vic phin dch. Nhng Vua vn xung chiu khng thun!

n 65 tui, ti Ngc Hoa Cung, Ngi bt u dch b kinh sau cng bng ch Phn rt to tt kh khn l b i Bt Nh kinh, tng cng c hai trm ngn (200.000) bi tng. Cc t u cho l s ch nhiu qu, nn rt ngn li. Ngi Huyn Trang tri li, c quan nim rng vic phin dch khng nn v s ch nhiu m ct bt nguyn vn v dch tt lm mt nguyn . Ngi ch trng khng b mt ch no, c phin dch theo tht ng ton b. Tht l mt quan nim rt sng sut, v phng php lm vic ca Ngi cng rt khoa hc. Ngi ly ba b "i Bt Nh" khng cng mt mu em t n v, h n on no ng, th em ra so snh, hiu duyt cn thn n hai, ba ln mi dm h bt. Trc khi cm bt dch b kinh s ny, Ngi ni vi ch Tng: "Trang nay 65 tui, tt s lm chung ti Gi lam ny, m kinh b th qu ln, s e dch khng trn c. Vy ch v hy gng sc gia cng, ch t lao kh". Ngi v cc t tinh tn lm vic, khng mt cht tr bing, trong hn ba nm tri, mi dch xong b kinh gm 600 quyn y (thng 11 nm 663). Nm y, Ngi l mt ng gi 68 tui. V ngy t gi ci i cng sp n vi Ngi ri! ---o0o---

T GI CI I
Sau khi phin dch tng cng 75 b kinh ch Phn, gm 1.335 quyn, Ngi Huyn Trang nhn thy sc lc mnh n y suy nhc lm ri, v ngy t gi ci i cng khng cn bao lu na. Nhng vo cui thng Ging nm Ln c nguyn nin (664), cc v i c dch kinh v chng n cn xin Ngi dch tip b kinh i Bo Tch. Mc d 69 tui v trong mnh suy yu lm ri, Ngi vn nm bt gng gng dch khi ph lng tha thit ca chng Tng. Dch c t dng, Ngi t bt xung, xp bn sch ch Phn li m bo i chng rng: "S lng b kinh ny cng bng s lng kinh i Bt Nh, Huyn Trang t lng kh lc khng cn dch ni. Gi cht n, th khng lu na. Nay ta mun qua hang Chi Lan l t Pht tng m thi".

Mn nhn tng chng lin cng i vi Ngi, va i va nhn nhau a l. L Pht xong, Ngi tr v cha, ngh hn vic dch, ch chuyn tinh hnh o. Na m mng Nm thng Hai, Ngi vin tch. Trc khi tch, Ngi hi t li dy rng: "Ta nhn bit ngy lm chung ca ta sp n ri. Sau khi ta mt, cc ngi hy tng tng ta mt cch n s, gin d. Hy b di hi ta vo mt manh chiu v an tng mt ni no thm u tnh mch, ch ng by v nhiu iu v ch". Vi gi trc khi mt, sau mt gic ng, Ngi thc dy v hoan h k cho cc t nghe rng Ngi va nhn thy mt ta sen rt ln v v cng p n ra trc mt. Ngi li chim bao thy nhng ngi rt cao ln n mc ton gm vc, nm nhng gii la thu hoa v tht bo, t phng Ngi i sang phng phin dch trang hong, t trong cho n ngoi phng. Ngi li ni vi cc t: "Cc ngi hy bnh tnh v hoan h t gi ci thn gi tm ny sau khi n lm xong nhim v. Ta nguyn em cng c ny hi hng khp tt c chng sanh, v cng chng sanh chng nhp cung tri ao L. Ta nguyn, trong nhng kip sau, tr v ci Ta b ny ha chng sanh cho n khi c gic ng hon ton. "Nam M Di Lc Tn Pht, xin Ngi hy th hin trong ci Ta b ny t v chng sanh c chim ngng. Nam M Di Lc Tn Pht, xin Ngi hy cho t c vo hng thnh chng ca Ngi". Php s Huyn Trang nhp nh v trt hi th cui cng. Sc mt Ngi vn hng ho v nt mt Ngi phn chiu mt nim hoan lc v bin. Ngi mt vo gia m mng 5 thng 2 nm 664, ti Ngc Hoa Cung, hng th 69 tui. Nghe tin Ngi t trn, vua ng Cao Tng khng cm c nc mt, bi triu ba ngy v ni vi cc quan cn thn: "Trm nay mt mt quc bo!" L an tng ca Ngi c hnh vo ngy 14 thng 4 ti Bch Lc Nguyn, vi s tham d ca hn 1 triu ngi (1.000.000) Trng An v cc min ph cn; trong s y c ba mi ngn ngi lm lu cnh m Ngi m .

Ch vi con s ngi h tng y cng hnh dung c s cm phc v thng mn ca ngi ng thi i vi Ngi thit tha bit bao nhiu! ---o0o--HT

Nay l Ha thng Ph Ch tch thng trc Hi ng Tr s kim Trng ban Gio dc Tng Ni GHPGVN. 2 . Xem bi biu ca Ngi Huyn Trang. 3 . Xem bi ta trong tp ny 4 . Tc c Ha thng Ch tch Hi ng Tr s GHPGVN nhim k 5 . Tam khng: khng, v tng, v tc: ba mn gii thot
1

Bt thy: Tn tm con sng ln n . Trong kinh Nit Bn v phm Trng th ni rng: Pht bo ngi Ca Dip, nh tm con sng ln, mt Hng H, hai Ct Ma La, ba Bt La, bn A Di La Bt , nm Ma H, su Tn u, by Bt Xoa, tm Tt u chy v bin c. 7 . Khu hi: ni khu thuyt thao nh sng bin 8 . Tm tng: i, Tiu mi tha u c bn tng l kinh, lut, lun, tng
6