You are on page 1of 90

Gng Lnh Thnh i Ca Dip (MAHA KASAPA) Nguyn iu

NHA XUAT BAN TON GIAO HA NOI PL.2549 DL.2006

---o0o--Ngun http://www.quangduc.com Chuyn sang ebook 14-8-2009 Ngi thc hin : Nam Thin namthien@gmail.com Link Audio Ti Website http://www.phatphaponline.org Mc Lc
LI NI U I. MT CON NGI THANH TNH II- BHADD PILN K III- NHNG TIN KIP CA KASSAPA (CA DIP) V CA BHADD KPILN (M HNH) IV- CA DIP GP PHT V- DUYN PHN CA I CA DIP TRONG HNG CC GIO CA PHT THCH CA VI- I X VI THIN CHNG VIII- VAI TR CA I CA DIP SAU KHI PHT NHP NIT BN IX- NHNG DI NGN CA I CA DIP

---o0o---

NGUYN IU

LI NI U
Lc cn ti th, c Pht c nm i t thng hng l i Ca-dip (Maha Kassapa), X-li-pht (Sariputta), Mc-kin-lin (Maha Moggallana), A-nulu- (Anuruddha) v A-nan- (Ananda). i sng ca nhng i t u t ny cng khng km phn hon thin, rt ng cho hu th noi gng, sau tm gng sng nht l i sng ca c Pht. Do hu duyn, chng ti mo mui phin dch c lch s ca cc Thnh X-li-pht (1996), Mc-kin-lin (1988) v A-nan- (1991). Hm nay chng ti li cn may mn dch thm tp GNG LNH THNH I CA DIP, bc theo du chn c Pht, t chc c Tng-gi Pht gio. Hc gi Hellmuth Hecker, ngi c cng son ra bng Anh ng, tp sch ny gi Thnh i Ca-dip l Father of the Sangha. Khi phin dch, v nht l s vn tt, kh khan, kh hiu, chng ti nhn thy phi din t lm sao ct ch gi chnh, ch khng theo st b cc, nguyn vn, cng hin n qu v Pht t mt ti liu hu ch, trong li vn mch lc, bnh d, d nh hn, hu bin tp sch ny thnh mt ti liu ph thng cho c nhng ngi mi bt u nghin cu Pht hc !

NGUYN IU

Ngoi ra c mt on chng ti mn php b tc mt cch va phi, gip cho nhng ai mun tra cu v mi ba php tu hnh u- (dhutanga) m Thnh i Ca-dip l bc thng xuyn gn gi. Chng ti lm vic tuy bng lng chn thnh vi tt c s c gng, nhng thit ngh kh trnh khi nhng s st. Ngng mong ch v rng lng cho ! Dch gi xin thnh tht cm t ! Tp th t trong loi ni v i sng ca ch i t c Pht ny ra i l nh s tip tay su tm ti liu, khuyn khch phin dch, v ng h ti chnh ca mt s Pht t Nam tng ln Bc tng, chng ti xin hoan nghinh cng c ca ch v y ! Dch gi cng xin chia u phn phc php th ny n nhng v ni trn, ng thi dng n ton th chng sanh, nhn loi, nht l hai ng sanh thnh v cc bc hu n, Thy T ca dch gi. Nam M Bn S Thch Ca Mu Ni Pht NGUYN IU (Paris ngy 18/06/1992)

Namo Tassa Bhagavato Arahato Samma Sambuddhassa Thnh knh nh l ng Ton Gic Ngi l bc thn khu trn lnh, Khng cn lun hi trong tam gii na.

NGUYN IU

PHT NGN
Yo sahassam saha ssena Sagame manuse jine Ekanca jeyya mattanam Sa ve Sangamauttano|
(Dhammapada N.103)

Phng dch : Chin thng ngn vn qun binh trn chin trng, cha hn l mt thnh tch oanh lit ! Chin thng c ni tm ca chnh mnh mi l mt chin cng tuyt i !
(Php C Kinh cu s 103)

---o0o---

I CA DIP
(MAH KASSAPA)

nht Sa-mn Pht gio (Mt Thnh nhn c gii hnh v song) V Sa-mn v ch v php tu khc kh u- trong Pht gio l Thnh Tng i Ca-dip. i Sa-mn ny l ngi duy nht, trong hng cc cao ca c Pht, tuyt i gi ng gii lut !

NGUYN IU

V vi tt c s ngng m tnh cch c o y, dch gi xin mi qu v th c qua nhng trang sch ny.
Dch gi

---o0o---

I. MT CON NGI THANH TNH


Trong s nhng i t tuyt hng ca c Pht, ngi ta nhn thy c hai cp t, va xut chng, va li lc, va gng mu nht, l hai i huynh : 1 X-li-pht (Sa putta) v Mc-kin-lin r (Moggallana), 2 A-nan- (Ananda) v A-nu-lu- (Anuruddha). (Xin xem cc cun Cuc i c Xli-pht, Lch s c Mc-kin-lin, v Cuc i Thnh A-nan-. Cng mt dch gi). Nhng v Sa-mn s mt c c Pht xp vo hng cao duy nht l Thnh Tng i Ca-dip (Maha Kassapa), mt bc n s thng tha trong hnh xut gia. Thnh i Ca-dip cn c tn tht l Pip-phali Kassapa, tm dch l Thng Tnh Ca-dip. Nhng phn bit vi cc Sa-mn khc sau ny cng mang tn Ca-dip (Kassapa). Chng hn nh T Nhn Ca-dip (Kumara Kassapa), Kh Lm Ca-dip

NGUYN IU

(Veruvana Kassapa) v.v... nn ngi ng thi t ng gi ngi l Thng Tnh i Ca-dip hay vn tt l I CA DIP (Maha Kassapa). Sau khi X-li-pht (Sarputta) v Mc-kinlin (Moggallana) vin tch, ri n c Pht nhp Nit-bn, Trng lo i Ca-dip c ton th Tng tn Pht gio thu y knh trng nht. Ngi l ngi ng nhin c xem nh v chng mn Pht gio u tin, thay th ng Gio ch l c Pht. Nhng Thnh i Ca-dip khng chp nhn a v ny, v ngi nh li tn ca c Bn S : Sau khi Nh Lai nhp Nit-bn, Pht gio s khng c mt v lnh o ti cao ch dy Tng-gi !. V tn y cng li c c Bn S t thn xc nhn khi Tn gi A-nan- t cu hi trc khi c Th Tn Nit-bn chng bao lu : Bch ng Thng S ! Sau khi Pht tch dit ri th Sa-mn no s xng ng lnh o Tng-gi !. Ny A-nan- ! Cc ng s ly KINH (Dhamma) v LUT (Vinaya) lm kim ch nam, lm ng hng dn, hay lm thy ! (Theo Dgha Nikya n. 16 : Trng A Hm s 16). (Ch Dhamma ng ra nn dch l PHP, nhng trong mch vn ny dch gi xin mn php dch ra ch KINH d hiu hn. Mong qu v hc gi lng th !). Tuy nhin, gio quyn mc nhin c tha nhn ni Thnh i Ca-dip, bi mi gii Tng-gi, cng nh Pht t, lm cho ngi c mt phm v c bit,

NGUYN IU

khng c mt cao Pht gio no snh bng ! Gio quyn y vn l ch kt t ca nhng yu t phi thng, m ngay khi c Pht cn ti th, mi ngi cng bit. Chng hn nh c Pht tng khen ngi : Sa-mn i Ca-dip c nhiu phm cch tng ng vi Nh Lai. ng c by tng tt trong s ba mi hai tng tt ca mt v nhn. ng l v Sa-mn duy nht mc chung, trao i y phc vi Nh Lai. i Ca-dip trn mi c hnh, lm cho ngi khc phi tin knh !. Theo Kinh Gopaka Moggallana, trong Maj-jhima Nikaya n. 108 (Trung A Hm s 108) th mi c hnh ng cho ngi khc tin knh (Psadaniya Dhamma) l : 1- Gii c tinh khit. 2- o hc uyn thm. 3- Lun lun tri tc. 4- Thun thc trong cc bc thin. 5- t nhiu thn thng. 6- C Thin nh thng (nghe xa vn dm). 7- C Tha tm thng (bit r ngh ca k khc). 8- C Tc mng thng (nh ht cc kip trc). 9- C Thin nhn thng (nhn xa vn dm, thy ht mi loi, v hnh ln hu hnh).

NGUYN IU

10- Thn tm dit tn phin no, c qu A-lahn (Bt lai : khng cn lun hi na). i Thnh Ca-dip l tng trng cho gii lut trn , kh hnh bn b v tinh tn v song trong lnh vc thin nh. V vy, ngi c ton th Tng-gi bu vo chc ch ta i hi kt tp Kinh in ln th nht, do ngi ngh, trong mt ci ng thin nhin gn Vng X thnh (Rajagaha), sau khi c Pht nhp dit. y c l l do m v sau hai mn phi Pht gio Trung Hoa v Nht Bn l Tnh , v Zen xem Thnh i Ca-dip nh v Tng Thng u tin v sau c Pht. V ngun gc gia tc th i Ca-dip, cng nh hai i t X-li-pht (Sarputta) v Mc-kin-lin (Moggallana) ca c Pht. Ngi xut thn t giai cp B-la-mn (Brahaman). V cng tng t nh Thnh Tng kia, i Ca-dip ln tui hn c Pht. Ngi sanh ra trong x Ma-kit- (Magadha), ti mt lng gi l Mahatittha (tm dch l lng Giao Lu, ngha l ni l ng t ca cc trc giao thng, dn chng t phng c th qua li thng xuyn bng ng b ln ng thy !). Ngi l con ca i b h B-la-mn tn Kapila, v thn mu l b Sumanadev (Cn c theo ch gii trong Kinh Sam yutta Nikaya : Tp A Hm). Khi sanh ra, ngi c t tn l Pipphali (tm dch l Thng Tnh) v tnh kh lun lun yn tnh ngay t

NGUYN IU

lc lt lng m. V thn ph ngi c th xem nh mt v tiu vng, v lm ch mt lnh th bao trm n mi su ngi lng. Cng t Pipphali (Thng Tnh), d nhin c nui dng trong mt khung cnh giu sang ph qu. Nhng ngay t nh, ngi ta nhn thy cng t Pipphali ny nhng nt siu phm thot tc. Ngi biu l hn mun sng mt cuc sng thanh tnh xut gia, nn n tui trng thnh, ngi khng mng ci v. Khi song thn Pipphali Kassapa thc gic cu con trai lp gia nh, cu bn tha vi cha m rng : Con ch mun sng c thn phng dng cha m cho n mn phn, ri sau s xut gia lm o s !. Nhng song thn ca Pipphali c nn n con ly v hoi ! V thng cha m, ngi buc lng phi nhn li. Ri ko di thi gian, Pipphali lin nu iu kin l chng ch ci lm v, c gi no tht hon ton, c nhng tiu chun m chng c nghim khc t ra. V thc t ha nhng tiu chun y, Pipphali thu th iu khc tc ra mt tng thiu n bng vng rng tuyt p. Chng trang sc cho tng vng y bng nhng y phc lng ly v n trang qu gi nht. on chng em tng vng trnh din trc cha m m ni rng : Nu song thn c th tm cho con mt ngi bn gi nh th ny, th con s ci nng lm v, v dp b nguyn xut gia !.

NGUYN IU

10

Nghe th, song thn Pipphali lin tm n tm hng chc B-la-mn, ni ting mai mi v bit ht mi dn c trong vng, t nhng mn tin thng quan trng, ri yu cu h v li hnh nh ca tng n kim hon kia, hu ta ra tm kim t lng ny qua lng khc, mt thiu n p nh kim thn y ! Tm ngi B-la-mn lin ngh rng : Chng ta trc tin, th n vng Madda (tc l vng nhi t hay vng th c, v ni c m vng, c nhiu tim kim hon, th may chng chng ta s tm ra mt c gi xinh p nh th. Bi l ni no chng bn lm n trang ni c nhiu m nhn lui ti !. V ng nh iu h d on, tm ng B-la-mn tm thy ti lng Sagala, mt c gi m nt p chng km g hnh nh tng vng kia. Ngi con gi y tn l Bhaddha Kapilan, qu n ca mt gia nh B-la-mn giu c. Nng va trn mi su tui xun, tc l nh hn Pipphali Kassapa bn tui ! Mt ci tui cp k p nht i ngi con gi. Tn nng Bhadda Kapilan c th tm dch l M Hnh ! (V Bhadda c ngha l may mn, hu hnh, cn ch Kapilan m ch mt mu sc thm trm ging nh mu thm chu !) Cha m Bhadda Kapilan (M Hnh) sau khi nghe li lm mai ca tm ng B-la-mn kia, lin nhn li. V tm ng mai lp tc quay v trnh vi song

NGUYN IU

11

thn Pipphali Kassapa, s thnh cng tm ra ngi p ca h. Nhng mt iu trng hp l lng, l nng Bhadda Kapilan (M Hnh) cng khng mun ly chng. Nng ch c ao c xut gia, sng i sng phm hnh ca mt n o s. Bn cht v hnh nguyn hng thng ging nhau ca c nng Bhadda Kapilan v ca chng Pipphali Kassapa hin nhin chnh l mt biu l thin cn pht trin trong nhiu kip trc. H tng kt bn, hnh o chung vi nhau, trong nhng hon cnh cng nghip. Nn kip ny qu lnh chn mui, a y h cng c nhng quyt nh tng t trong lc tui thanh nin, cng nh v gi sau ny, trn con ng mi ngi pht nguyn i mt hng, tm phng php gii thot ! Ring Pipphali Kassapa (Thng Tnh Ca-dip) t ngy tc tng n nhn bng vng, ri yu cu cha m hy i tm mt nng du nh th, th chng c yn tr trn i ny lm g c mt ngi xinh p c y. Nhng khi chng nghe cc ng mai B-la-mn xc nhn tm ra mt m n siu hng, th ngc nhin v cng. Pipphali lp tc gi cho nng mt bc th, vn tt ni rng : Ny Bhadda (M Hnh) ! Xin nng hy ly mt ngi khc lm chng, xng ng vi cc sc p v t cch ca nng, hu to nn mt mi gia nh y

NGUYN IU

12

hnh phc ! Cn ti, ti khng mun ci v. Ti ch mong c i tu, tm li gii thot ! Mong nng ng phin trch !. V pha Bhadda (M Hnh) cng vy. Tuy khng hn m nng cng gi cho Pipphali mt bc th i khi nh sau : Ny Pipphali ! Em mong chng s tm ra mt ngi con gi xng ng khc, c bn cht yu thch bn phn lm v, lm m trong gia nh, kt bn trm nm. Phn em, em vn mun xut gia i tu t lu, ch ch dp thc hin. Mong chng thng cm !. Nhng ng tic thay, c hai l th cao qu va k chng c l no n tay ngi ng nhn c. Nguyn nhn l do s can thip ca cha m i bn. H kho lo sp t cho gia nhn chn trc hai bc th thanh bch y, ri thay vo bng hai l th khc, y tnh t, th non hn bin, nht nh ly nhau, cho d c b chia r k chn tri ngi gc b, cng khng h t b... ! Kt qu, ngy ci n, nng Bhadda (M Hnh) c cha m a du v nh chng (theo phong tc n ) x Ma-kit- (Magadha), v hn l vn c c hnh nh c nh. Tuy nhin, sau l ci, do hnh nguyn ca i v chng son, khi ni chuyn vi nhau mi bit c s tht v cc bc th sp t kia.

NGUYN IU

13

C hai cng qu mn ngi bn i, v cng c hn s gi nt hnh thanh tnh : Tuy gn chn gi nhng khng hp thn nh v chng. Mi bui ti, truc khi ln nm ng, hai ngi u ln gia ging, mt trng hoa, ri mi ngi an gic mt bn. y l s tinh tn nhc nh nhau gn gi phm hnh ! Thi gian lng l tri qua, i v chng Trng gi Pipphali v Bhadda (Thng Tnh v M Hnh) sng nhng ngy thng cao thng. C hai khng mng n chuyn tm hiu xem ti sn m cha m i bn s li cho mnh l nhng th g ! Nhng khi song thn c hai bn qua i, ng b tn b h Pipphali v Bhadda bt buc phi thay th cha m lm ch rung t... Ngy kia, khi ang kim k nhng tha rung ca mnh, Pipphali Kassapa bt cht, vi mt nhn quan thanh tnh, nhn thy nhng hnh nh kh au ca nhiu chng sanh trong qu kh ! ng chng kin trc mt mt gia nhn ang cy rung. Nhng giun d, su b, trong lng t b ht ln trn qun qui, lm mi cho tng n chim t khng trung p xung st hi... ! Hnh nh ny, tuy i vi mt nng dn rt bnh thng, chng c g ng ch ht, nhng i vi Pipphali Kassapa, l mt hin tng gi ln bao nhiu nim au kh ! ng suy ngh : S sung tc ca ta phi chng l kt qu ca nhng hnh ng v tnh hay gin tip st hi sanh linh ny ? Ti sn y, phi chng ang

NGUYN IU

14

gn lin vi s au kh ca nhiu loi cn trng, thp sanh, n thn trong lng t ? Nhng g ta hng th hng ngy phi chng l nguyn nhn th b bao nhiu sanh mng thp km bt hnh kia ?. Suy ngh nh th Pipphali lin quay qua hi mt ngi cy rung : Ny bn nng dn ! Bn c thy chim chc st hi nhng su b, cn trng gia cc lung cy ny khng ? Nu thy th yu cu bn hy cho ta bit ai l k chu trch nhim trc cc s st hi !. Tha ng b h ! Chnh ng l ngi phi nhn trch nhim y, v li cy ny ch xi t di thm quyn ca ng !. Nghe cu tr li ca ngi nng phu, ng b h Pipphali Kassapa v cng kinh ng. Tm t ng lin ngh n mi lin quan cng nghip gia mt chng sanh ny vi mt chng sanh khc. ng t ra bun b, b quay v nh. Va i ng va mt mi u t quay cung trong c. ng t nh : Nu nguyn nhn ti c st hi nhng sinh vt kia quy v ta th ti sn, rung vn y i vi ta v ngha qu. N chng nhng khng gip ta pht trin c thin hnh, m cn ko ta vng vo trong nhng cng nghip trm lun. Tt hn, k t hm nay ta s tng ht rung nng t ai, ca ci cho nng Bhadda. Du sao nng cng l v chnh thc ca ta, ta sm tm ng thot ly cnh ti c, sng i sng thanh tnh ca mt o s !.

NGUYN IU

15

Mt s trng hp l ngay lc y ti nh, v ng b h, nng Bhadda cng c nhng u t nh th. Nng ng nhn mt khong sn lt gch phi ng cc. Nhng cy m v nhng ht m ti c gia nhn tri ra nn gch nng. Ri nhng con qu, nhng chim su, nhng cnh diu, nhng con , t khng trung p xung, nut chng cc su m v ti, v khng chu ni sc nng, t trong cc tri m chui ra, tm li thot thn. i vi Bhadda (M Hnh), hnh nh y gi li cho nng mt s kinh s v nghip c trong cuc sng chung trn th gian ny. Nng vi hi vi gia nhn phi chng nng cng c trch nhim trong vic phi kh nhng cy m m h ang lm kia ? Cc gia nhn lin thnh tht tr li : Tha b b h ! Nu khng c lnh ca b th nhng cy m ny vn cn nm ngoi vn v nhng su b kia vn yn trong t ca chng !. Nng Bhadda lp tc suy ngh : Ch mt vic gt hi nhng ht m thi, m ta v phm n chng y ti, th trong i sng hng ngy ca mt b b h, qun th bao nhiu rung t, thu hoch bao nhiu hoa mu, ta s vng vo nghip c bit l chng no ! Nhng nghip c y chc chn s khng bao gi cho ta, d tri qua mun ngn kip, c th vt ln khi bin kh trm lun c ! Vy khi Pipphali v nh, ta s giao li ht mi quyn lm ch ti sn cho chng ri ta s i tu... !.

NGUYN IU

16

(Li bn ca dch gi : Theo Kinh in chnh thng ca Pht gio, nht l theo tng Lut (Vinaya) v tng Lun (Abhidhamma) th mt nghip c (Akusala kamma) ch pht sanh khi c hai yu t : tc (Cetasika) v hnh ng (Karana) i i ! Nh vy, ng b b h Pipphali v Bhadda ni trn, khng phm ti st sanh, v c hai ngi u khng c tc git hi cc cn trng, su b, cng nh hai ngi khng ch thn lm vic c y ! Cu tr li ca nhng th cy v gia nhn ca h vn da trn s ph phn phm tnh, ch khng ng theo tinh thn Pht gio !) Khi v chng cp b h gp nhau ti nh, by t nhng iu t duy ca mi bn cho nhau nghe, th nh thot ly gia nh ca ngi ny c ngi kia hoan nghinh khuyn khch. Th l h chn y phc mu vng nht, sm bnh bt, ct tc v co ru, ri t mnh sng hnh xut gia, bung b sau lng bao nhiu gia ti, ca ci giao ht cho gia nhn, phn phi n dn ngho... ! V k t , ngi ta thy hai hin nhn kht s cng khai pht nguyn : H s i tm cc bc chn nhn, A-la-hn gii thot, hc sng cuc i trong sch. ng b b h Pipphali v Bhadda (Thng Tnh v M Hnh) by gi l hai o s, bnh bt sn trn vai, ch dp thanh vng, yn lng thot khi gia trang, ct trnh s pht gic, cn ngn ca cc hng gia nhn thn tn... ! V h yn n ra i... ! Nhng khi h n ngi lng bn cnh, cng thuc quyn cai qun ca nh b h Pipphali, th nhiu nng

NGUYN IU

17

dn v h hng thy h trong y phc kht s, lin mp xung di chn khc lc, khuyn can thm thit ... ng b b h nhn t i ! Sao ng b n b chng ti nh nhng dn lao ng m ci, khng ngi gip ?. Hi qu dn lng ! Chng ti tnh nguyn xut gia, ch v chng ti nhn thy tam gii ny nh mt ngi nh ang chy ! Nu chng ta khng sm thot ly th s b kh no m thi !. on quay sang nhng nng n (dn n l nh nng) o s Pipphali Kassapa hin t tuyn b tr t do cho h... ! Ri ng cng n o s Bhadda (M Hnh) tip tc ln ng, li m dn lng sau lng nhn h khc than cho n khi khut mt. Trong khi hnh trnh, Kassapa i trc v Bhadda i sau. o s Kassapa (Ca-dip) cht ngh rng : Gi y, nu Bhadda Kapilan (M Hnh) c lun lun theo ta, m nng c mt sc p phi thng. Ngi i s d ngh rng : tr thnh o s ri, sao i cu v chng b h ny vn khng th sng tch ri nhau c. Nh th, chc chi h l hai o s chn chnh ?. Than i ! Nu th nhn a nghi, nhim t tng ca h bng nhng tin n xu xa nh th, th nghip v khu nghip c ca h s nng n v cng ! Vy ta v Bhadda khng nn v tnh gy ra cho h s suy ngh ti li ! Tt hn ht ta v nng nn tch ri nhau... !.

NGUYN IU

18

ang suy ngh th hai ngi n mt ng t ng, Kassapa lin ni : Ny Bhadda ! Nng hy i v hng ny. Cn ta, ta s i trn hng khc. Nh th s thch hp cho c hai hn !. N o s Bhadda (M Hnh) trc chng bao lu, vn cng c cng ngh nh Pipphali Kassapa nn vui v p : Ny o huynh Kassapa ! Qu ng nh vy. S c mt ca mt n nhn xinh p bn cnh mt nam o s l mt iu bt tin ! Ngi i c th ngh lm v bn lm v phm hnh tu tp ca chng ta ! Vy yu cu ngi hy i con ng ca ngi, cn tin n tin bc trn con ng ca tin n ! Chng ta c th chia tay t y !. Ni xong, Bhadda cung knh i xung quanh o s Pipphali Kassapa ba vng, on theo phong tc c n , nng qu mp di chn, chp tay t gi rng : o phu th, n ng hnh, ngha bng hu cao qu ca chng ta bn chc trong v lng kip qua, hm nay c l kt t bng ng ng chia tay gii thot ny. Vy yu cu o huynh hy i vo con ng bn phi, cn tiu n s i vo con ng bn tri !. V cng k t , hai o s chia tay nhau, mi ngi i mt ng, mu tm Thnh qu ti thng l dit tn phin no, gii thot sanh t lun hi, t o A-lahn.

NGUYN IU

19

S chp : Lc y qu a cu rung ng v oai lc do c hnh v song ca hai bc o s v nhn !

---o0o---

II- BHADDK PIL N


(M HNH) By gi, chng ta hy theo chn n o s M Hnh (Bhadda Kapilan). L trnh tm o ngu nhin a v n tu ny n thnh X-v (Savatth). , b c nghe nhiu bi php ca c Pht thuyt ti K Vin tinh x (Jetavana Vihara). V lc y c Pht cha cho php thnh lp h thng Ni gii, nn b phi tm n c trong mt tu vin ca cc n o s khng thuc Pht gio. Tu vin ny cch khng xa K Vin tinh x lm. o s M Hnh n nm nm, cho ti khi Gio hi T-kheo-ni Pht gio ra i, b mi c th gii T-kheo-ni. Ri chng bao lu sau , b li c qu A-la-hn. Mt hm, nhn ca ngi hnh kim ca i Samn Kassapa (Ca-dip), v ng thi tit l s c qu gii thot ca mnh. Thnh T-kheo-ni A-la-hn Bhadda (M Hnh) ngm my cu k rng :

NGUYN IU

20

t Pht ng l ngi tha t, Ca-dip ngy nay tm tnh, trong. Thy r tin thn sanh t xoay vng, Nhn vi qu t mun i qu kh. Chm dt ti sanh, Thnh tm c th. Hiu bit siu phm vn php tinh thng. Ba tu lc l phm hnh tam n. Khng vi c, c khng cng mt th ! M Hnh nht tm khng ngoi liu s, Gic, Hu ng sanh dt kh : Nit-bn. Thng Ma vng chm dt c thi gian, y kip cht, ht tri, ngi, cm th... Tam gii kh, vui, nhn duyn thy ... Phin no tch ri, tm tnh thun chn ! Thanh tnh l y, n ch ci trn... Trong thanh tnh y t do Php T !
(Nguyn iu phng dch theo Tn Tc N K Ngn s 63-66 : Theria tha n. 63-66)

L mt Thnh Bt Lai (A-la-hn), T-kheo-ni Bhadda(M Hnh) hng ngy dn n lc vo vic dy d v hng dn nhng n tu s mi nhp mn trong k lut phm hnh. Theo nhng bi phn tch v Lut Phn T-kheo-ni (Bhikkhuni Vibhanga) th c nhiu

NGUYN IU

21

trng hp c ghi li trong Kinh in, lin quan n cc n t ca b, a ti vic ch ra mt s gii lut. (Theo Bhikkhni Vibhanga : Lut Phn T-kheo-ni.
Pcitiya 10-12-13 : ng i Tr 10-12-13 v Sangh-disesa 1 : Tng Tn gii s 1).

Mt khc, c hai cu chuyn c thut li v vic Thnh Ni Bhadda Kpilan (M Hnh) l nn nhn ca s ganh t, bi mt T-kheo-ni khc, vn l ngi c nhiu c tm vi Sa-mn i Ca-dip. l T-kheo-ni Thullananda, mt ging s c trnh hc thc v c ti thuyt php. Nhng ng tic thay, l nhn tm ca n ging s ny khng c ni bt nh tr thng minh v sc hc vn, nn b b tnh ch k chn ng s pht trin phm hnh. (Nguyn tch ch ra gii cm trong tng Lut cng c nhc n tn T-kheo-ni Thullananda y nhiu ln). S l khi Thnh Ni Bhadda (M Hnh) tr thnh mt ging s c nhiu ngi a thch, trong c c nhng t ca T-kheo-ni Thullananda. N tu s ny, v ganh t, m tr thnh tc gin. B ph ri i th bng cch dn mt nhm t trung tn, i ti i lui, tng Kinh ln ting, gy kinh ng trc tnh tht ca Thnh Ni Bhadda. Kt qu, T-kheo-ni c tm kia b c Pht qu trch v ch iu lut c lin quan n s lm n ! (Theo Bhikkhni Vibhanga, Pcitiya
33 : T-kheo-ni Lut Phn, ng i Tr s 33).

Mt ln khc, d c li yu cu ca ng o, Tkheo-ni Thullananda khng xp t ch ng n

NGUYN IU

22

nh cho Thnh Ni Bhadda (M Hnh). Kt qu, v n Thnh nhn kh knh y lm vo tnh trng chng c ch . (Theo Bhikkhni Vibhanga n. 35) Tuy nhin, Thnh Ni Bhadda, v c qu Ala-hn, nn nhng s ngc i ca bt k ai cng khng lm cho b bun gin. Tri li, Thnh Ni cn biu l mt lng t bi, v t t v b bn i vi n ging s Thullananda. Thnh Ni lun lun khen ngi trnh hc vn ca v T-kheo-ni thch ging o ny, mt cch y khuyn khch v thnh tht ! Chnh c Pht cng nhiu ln xc nhn Thnh Ni l bc t c Tc mng thng (nh c tt c cc kip trc). Theo Anguttara Nikaya : Tng Chi A Hm ! Cc bi ch gii ch Phn (Pali) v Tc Sanh Truyn (Jatakas) cng ghi li cho i sau nhiu thut s v tin kip ca Thnh Ni M Hnh (Bhadda). Hu ht trong cc kip qu kh y, b u c cng nghip phu th vi tin thn Thnh i Cadip.

---o0o---

NGUYN IU

23

III- NHNG TIN KIP CA KASSAPA (CA DIP) V CA BHADD KPILN (M HNH)
Vo thi c Pht qu kh tn l Vipasstin thn , Ca-dip (Kassapa) v M Hnh (Bhadda) sanh lm i v chng B-la-mn v cng ngho kh. H khn kh n m c hai ch c mt mnh vi che thn. H chng i lm thu, lm mn kim n, th v phi chu la l, n thn trong chi l. Cn khi v ra ng gnh nc, hi rau, th chng phi trn trong nh, khng dm gp ai c ! V gia sn ca h ch c mt tm vi che thn, nn ngi i gi l v chng ch c mt ci kh (Ekasataka) ! i vi chng ta ngy nay, cnh cng khn c y l mt iu kh tng tng c. Nhng cng kh tng tng hn na, l trn th gian ny, hn c nhng k bt hnh nh vy, m h vn nhn ni, vui v, tip tc kip sng. V tin thn ca hai v Thnh trong Pht gio chng ta, l hai con ngi tri qua qung i khn kh y ! c tnh c o ng ni y l s ha thun ca i v chng cng inh kia, c m t nh mt th hnh phc cn bn c th gip h vt qua, chu ng ni mt cuc sng hon ton en ti !

NGUYN IU

24

Nhng c hai v chng ngho mt y u c duyn may l sanh ra nhm thi c c Pht i. H mt lng thay phin nhau ngi ny i nghe php th ngi kia vui v nh. Ngy n, nhn nghe bi php ca c Pht Vipass thuyt v phc bu ca s dng y, ngi chng bng pht tm mun b th. Nhng nhn li mnh chng c mt vt g c ngoi ci kh ! Th nht, b th ri ly chi v che thn, ln sau i nghe php ? ! Th hai, khng kh th cch chi l mt ra lm thu lm mn kim n ? ! S ngn ngi khin cho ngi cng inh u tranh vi ni tm quyt lit. Anh t nh Ci kh ny l vt chung ca v ta v ta. Vy thun v thun chng, ta hy v nh hi kin nng. Nu nng ng th ta s em hin vo l dng y !. Nhng anh li suy ngh : Gi s v ta khng ng th ta khng cn hy vng g thc hin hnh b th hay sao ?. Cng phn tch v n o, anh cng thy : Ci phc mi kh tm, ch lng ch k th hai v chng anh lun lun sn sng dt b !... on anh qu vui sng vi s chin thng c lng mnh, qun ht hon cnh xung quanh l mt bui c Pht ang thuyt php. Anh bt thn chp tay la ln Ta thng ri, ta thng ri !... Lc y, nh vua cng c mt nghe php. Tuy vua ngi trn cao nhng ting la ca anh chng nht kh

NGUYN IU

25

vn thu tai qun vng rt r. Vua lin ra lnh cho v quan dn ngi lm n n hi rng : Anh dn ngho kia ! Ch c Pht thuyt php l ni tn nghim, ti sao anh dm la ln ting ? Ci tu b h ! V tin dn hiu c mt qu phc trong li Pht dy, nn tha thch qu, qun mt mnh ang ch tn nghim ! Mun ly b h rng dung ! Nh vua nghe th ly lm l, bn hi tip : Ngi bo hiu c qu phc m la hong ta thng ri, ta thng ri l ngha lm sao, hy ni cho trm nghe ? Anh chng nht kh vi thnh tht thut li nh mun hin mnh kh duy nht ca mnh vo l dng y, v nhng do d trong tm anh trc hon cnh v chng ch c mt mnh vi. Anh thut trn u ui, n lc anh dn ht ngh lc, chin thng c lng ch k ca mnh m qun c mi vt xung quanh, nn buc ming la ln ta thng ri, ta thng ri ! v.v... Nh vua nghe xong ht t v nghim khc. on vua hoan h ban cho anh chng B-la-mn nht kh y nhiu qun o, v truyn quan th v a v chng anh vo cung phong cho chc Ni gim v cung n. Th l s phn bn cng ca i bn B-la-mn nht kh kia chm dt t ! Khi ht tui th, ngi chng lm Ni gim, nh qu phc b th khng v k, do nghe c bi php ca c

NGUYN IU

26

Pht Vipass, sanh ln ci tri. Cn ngi v sanh lm tin n. Ri mn kip thin gii, c hai cng ging trn, sanh lm vua v hong hu, cai tr vng quc sung tc rng ln. C vua v hong hu u thin tm ht lng thng dn, nn b tnh c an vui, hnh phc. c bit l c vua cng hong hu lun lun tn knh nhng bc Samn, o s c gii hnh, ng thi ht lng h o cc bc Thnh nhn, nht l ch v Bch-chi-Pht (hay cn gi l Pht c-gic). Mt tin kip khc, tin thn M Hnh (Bhadda Kapilan) sanh lm m mt thanh nin B-la-mn, l hc tr ca mt v B-tt (Bodhisatta), (B-tt ny v sau l c Pht). Thanh nin ny rt p trai, hin lnh v nui hnh xut gia. Cn tin thn i Ca-dip (Kassapa) th sanh lm cha, v A-nan- sanh lm con trai duy nht trong gia nh, tc l ngi thanh nin Bla-mn ni trn. Ngi m vn mun cho con trai mnh (tin thn Ananda) trc khi tr thnh o s, hy hng th nhng lc th i. Nhng mt bin c lm cho thanh nin kia pht lng nhm chn cnh sng th tc mt cch quyt lit ! l v b m ca thy ngi thanh nin bng m ra yu thng chng, ri si tnh vi chng. B si tnh n c th sn sng git cht con trai mnh trnh gp trong nhng vn luyn i. Thanh nin B-lamn y qu l mt nn nhn b vng trong mt v kch tnh y m qung, dm dt v to bo. Chng rt c mt bi hc v s nguy him ca tt nhim dc lc

NGUYN IU

27

i, nn sau chng bao lu, chng thnh cng trong vic thuyt phc cha m cho php mnh xut gia, lm o s. (Theo Tc Sanh Truyn s 61 : Jtaka n. 61). Cn mt qu kh khc th tin thn Ca-dip (Kassapa) v M Hnh (Bhadda) li sanh lm i v chng B-la-mn c tt c bn ngi con. Bn ngi con ny v sau chnh l Thi t S-t-ta (Siddhatta), A-nulu- (Anuruddha), X-li-pht (Sarputta) v Mckin-lin (Moggallana) trong gio php ca Pht Thch Ca. C bn ngi con y u mun xut gia lm o s. Thot u h b cha m l v chng ng B-la-mn ngn cn. Nhng sau, nh nghe h gii rnh li ch thit thc ca i sng tu hnh v nhng sa a ca cuc i dc lc, nn chnh v chng ng B-la-mn cng theo chn bn ngi con i xut gia lun. (Theo Tc Sanh Truyn s
509 : Jtaka n. 509)

Li trong mt tin kip khc, c Ca-dip (Kassapa) v M Hnh (Bhadda) u u thai vo bng ca hai thiu ph B-la-mn ng u hai ngi lng. Hai ngi chng lm x trng ca hai thiu ph ny vn l i bn thn giao nn ha vi nhau rng : Nu hai a b sanh ra l mt trai v mt gi th h s tr thnh sui gia vi nhau !. Ri iu mong c ca h n. Nhng hai a tr y vn l hu thn ca hai v tin t ci tri Phm Thin ging trn, nn chng chng nhng khng mc dnh trong s luyn i, m cn ng lot xin php cha m c xut gia lm o s. (Theo Tc Sanh Truyn 540 : Jtaka n. 540).

NGUYN IU

28

Cn ni v s lm li, hnh ng trong ngu ti th tin thn M Hnh (Bhadda) phm mt ln. y l thi qu kh xa xa khi khng c Pht Ton Gic ra i cng nh lc Chnh php mt, nhng trn th gian cn mt v Pht c-gic (Paccekabuddha). (Pht cgic l mt Thnh nhn rt t ni v him khi thuyt php cho ai). M Hnh (Bhadda) ngu nhin ti sanh lm mt n in ch. Mt hm, do gy g vi c em du c sc p v c hnh, thng xuyn cng dng cho v Pht c-gic khi Ngi i kht thc. Ri ngi n in ch y v ganh t em bn vo trong bt ca v Pht c-gic, ct ch chc tc c em du kia. Nhng khi ngh li th b lin hi hn, vi n gp v Pht c-gic, xin li bnh bt, ra sch s, ri t nhiu thc n sang trng thm ngon vo, v dng li cho V o s (B in ch khng ng l mt v Pht c-gic). Do nhn va lnh va xu y, trong kip k tip, tin thn M Hnh (Bhadda) sanh lm mt ngi n b rt xinh p, nhng trong ngi tit ra mt mi hi thi, khng ai dm gn lu. Tin thn Ca-dip (Kassapa) lc y l ngi chng, thot u v m sc p ly nhau, nhng v sau cng khng chu ni, phi xa lnh. V l mt thiu ph xinh p, b li bit tm nhiu du thm che giu im yu ca mnh nn sau b vn c nhiu ngi n ng khc mn chung. Ch mt iu bt hnh cho b l ai ci b, ri sau cng phi b ! Bao nhiu cuc tnh hoa mng ca b ri cng dn n mt kt thc chia tay.

NGUYN IU

29

Trong lc b ang tuyt vng th mt ngh t t mun la b cuc i cht n. B t nh trc khi nhm mt, ta hy s dng mt cch hu ch nhng ca ci ny. on b tp trung ht n trang vng, bc, nh th c nu chy c thnh mt vin gch rt qu. B em vin gch rt qu y cng dng n mt tu vin, xy vo trong mt ngi bo thp l ch tn th hi ct ca mt c Pht mi nhp dit ! V vin gch ca b l vin gch cui cng hon tt cng cuc xy dng ngi bo thp ! L thay, sau khi lm xong vic lnh y, b cha kp quyn sinh th mi hi thi trn ngi b t nhin bin mt, thn th tr thnh thm tho, v ngi chng u tin l tin thn Ca-dip (Kassapa) tr li tm b v sng chung mt cch m m nh thu h mi ci ! Tc Sanh Truyn (Jataka) cng ghi r : Hai kip trc khi n kip cht, tin thn Ca-dip (Kassapa) v tin thn M Hnh (Bhadda) ti sanh lm quc vng v hong hu, ng tr trong cung vng in ngc Ba-la-ni (Benares). V hong hu l ngi rt sng bi ch v Thnh Tng, nn nhn c mt c Pht c-gic bt thn vin tch, b m ra kinh cm, chn nn cuc i ph du, ri b ngi hong hu i xut gia, chm ch tu thin trn ni Hy-m-lp-sn (Himalaya). Khi mn tui th, c c vua v b u c sanh ln ci tri Phm Thin. V h an hng mt cuc i v cng trng th (di bng v s kip ngi, khng th no m xit !), cho n khi c hai cng ging sanh xung ci trn, lm con trai v con gi trong hai gia nh B-la-

NGUYN IU

30

mn, ri mang tn Pipphali Kassapa (Thng Tnh Cadip) v Bhadda Kapilan (M Hnh). T nhng Tc Sanh Truyn k trn, chng ta c th kt lun rng : Trong hu ht cc kip qu kh, tin thn ca i Ca-dip v Thnh Ni M Hnh lun lun hng phc lnh trn ci tri Phm Thin, v tinh tn gn gi c hnh khi lm ngi. cng chnh l l do m kip cht h xem thng danh vng, la b ca ci mt cch d dng. Nht l khi h l v chng m cng c th gi c nhc thn thanh tnh, khng cho nt dm dc lm hoen lc cn, cui cng t c qu gii thot cao nht trong cc hng Thanh-vn t Pht !

IV- CA DIP GP PHT


Tip tc cu chuyn, chng ta hy quay li, theo di bc chn ca i Ca-dip (Maha Kassapa) xem. Sau khi chia tay vi ngi bn ng, nguyn vng tm o a ngi v u ? Theo Kinh in chp li th lc y qu t rung ng v khng chu ni c hnh v lng v i ch xut gia ca o s Thng Tnh Ca-dip ! c Pht thy r trng thi y v bit rng : Mt v nhn ang n c duyn gp Pht v tr thnh bc i mn . Ngi lin ra khi b on (ch ngi), ri tin ra

NGUYN IU

31

pha ng, i khong nm dm ha v i t sp n. Mt hnh ng nghinh n y lng t bi m s sch sau ny thng nhc li ! (Theo Tc Sanh Truyn s
469, on m u : Jkata n. 469, Introd.)

a im c Pht ang truyn o l Trc Lm tinh x, gn Vng X thnh v hng Pht i gp Thng Tnh Ca-dip l hng Nalanda. Do chng ta c th xc nh c ln gp g u tin ca c Pht v v mn th nht ny l khong gia Vng X thnh v Nalanda. (Nalanda v sau c mt trng i hc Pht gio quc t ln nht u tin v l ch pht xut hu ht nhng ti liu nghin cu Pht gio cn bn cho tt c cc trng phi Pht hc trn th gii. Chnh Trn Huyn Trang, i nh ng Trung Hoa cng l mt hc gi xut thn t i hc vin Pht gio Nalanda ny.) i c khong nm dm th c Pht dng chn, an ta cnh gc mt cy sung, ch ngi i t... ! Khi Thng Tnh Ca-dip (Pipphali Kassapa) n ni, th ngi nhn thy dung mo ca c Pht ta ho quang rc r, phong thi siu phm, thanh tnh v gii thot bao trm c thn th, nn t nh : y hn l mt siu Thnh nhn, mt bc i Gic ng ! Ngi chnh l nh sng cu kh m ta ang mun tm ! Ngh th, ngi Ca-dip lin sp ly Pht ri tn dng rng : Knh nh l ng Cao thng. Ngi chnh l Pht ton gic, l Bn s ca bn o ! c Pht lin p :

NGUYN IU

32

Ny Ca-dip ! ng hy ngi xung y ! Nh Lai c mt ca qu tng ng ! l php gii thot m ng s l ngi tha hng ! Ri c Th Tn tip : Hy rn luyn ly ng ! Ny Ca-dip ! Th nht l hai php gh s v h thn ti li. Hai php cao thng ny phi lun lun c trong tm cc Sa-mn lo thnh, cc tu s mi nhp mn, hay cc T-kheo trung nin trong Pht gio, v l cn bn ca phm hnh ! Th hai l php lnh no ng nghe c ca Nh Lai, c kh nng a n thin nghip th ng phi tinh tn ghi nh, tinh tn suy gm v tinh tn thi hnh ! Th ba l nh tm bit mnh, trnh xa mi nguyn nhn lm cho d dui, nht l lm cho ngi i khinh mn v li. y l nhng php m ng phi thc hin ! (Theo ch gii th khi y c Pht dng thn thng l ra ba mi hai tng tt cho Thng Tnh Ca-dip nhn thy !) Sau c c Pht v v nht i mn di gt v hng Vng X thnh. Trn ng i c Th Tn bng r vo mt gc cy t mun ngh chn. Thng Tnh i Ca-dip lp tc ly y ng hn ca mnh xp li bn ln lm ta c cho c Pht ngi. (Theo Kinh in Pht gio th y l mt hnh ng to phc v cng ngha ca i Ca-dip trong kip cht !). c Pht t bi ngi xung, ri khen rng : Ny Thng Tnh i Ca-dip ! Tm y ng hn ca ng xp lm ta c tht m v tin li !

NGUYN IU

33

(Li thm ca dch gi : C sch gi tm y ng hn ca i Ca-dip l th y v nhiu lp, tc y rch ! Nhng theo ch su tm ca chng ti th l mt th y chng lnh. V thi c n , ngi ta thng ct vi lm nhiu mnh nh, ri bn chng ln nhau, cho dy, cho m). Lc y, i Ca-dip tha : Bch c Bn S ! Xin Ngi t bi nhn lnh ta c, va l y ng hn ny !. Ny i Ca-dip ! Nhng Nh Lai chng c vt g tng li ng ! Nh Lai ch c mnh y bng vi th rch, c. Nh Lai mun biu ng... !. Thng Tnh i Ca-dip vui mng tip nhn : Tht l hnh phc cho bn o, c trao i y phc vi c Bn S ! Bn o sn sng mc tm y vi th va rch, va c ny, do c Pht trao tng !. Trong Tam Tng, s trao i y phc y, c xem nh mt vinh d ln nht m c Pht dnh cho i Ca-dip ! V ngoi ngi Ca-dip, khng mt t th hai no ca c Pht, c hn hnh nh th ! V sau ln trao i y phc y, i Ca-dip pht nguyn thng xuyn th hnh tu u (Dhutan ga), mt cch tu kh hnh, hn ch s i hi ca xc thn rt hiu nghim. Cch tu Kh hnh ny c mi ba chi, gi l mi ba php tu u , nh sau : 1- Nht vi qun t thi, hay vi b khu li lm y, ch khng dng y mi (Pamsukulika).

NGUYN IU

34

2- Ch sng vi tam y (Tecvarika), tc l chng c y d tr (Tam y l y Tng-gi-l, y Ut--la-tng v y An--hi). 3- Phi kht thc mi bui sng m n, trc 12 gi tra (Pindapatika). 4- Khi i kht thc, khng c b st mt nh no c (Sabbadana Carika) : m ch s ha bnh ng. Sa-mn chn chnh l ngi khng chn nh giu, hay nh c thin cm, kim thc n ngon, m qun nh ngho, hay nh km t tm, c th hin thc n d ! 5- Phi ngi bn gi hay kit gi m th thc v ch mt ln, trc 12 gi tra. Khi ng dy th khng th th thc na (Ekasanika). 6- Phi n trong bnh bt (Pattapindika). 7- Ch nhn thc n vo bnh bt t tay th ch va v mt ln thi (Khalupaccha Bhattika). 8- Phi trong rng, khng c ng trong xm (Arannika). 9- Ly vt thin nhin nh bng cy che ma, che nng, khng dng tri, ct cc (Rukkhamulika). 10- Nu chng c rng ni, chng c bng cy, th phi kin nhn trn qung trng, khng c tm kim cho ra hang hay ng (Abbhekalika). 11- Thng xuyn dng ngha a lm ni hnh o (Sosanika). 12- Nu Tng on ch nh T-kheo th hnh u phi ch ny hay ch kia v.v... th hnh gi phi

NGUYN IU

35

tuyt i tun theo, khng c tri lnh ! (Yathasanthatika). 13- Ch ngi m khng nm (Nesajjika). ni ch dng ba oai nghi i, ng v ngi, ch khng nm ! V oai nghi nm thng lm cho con ngi ng say, qun mt vic hnh o ! (Mi ba php tu u ny do dch gi su tm v b sung. Trong bn chnh bng ting Anh ta l Maha Kassapa ca Hellmuth Hecker khng c). Theo ch gii th Sa-mn i Ca-dip, pht nguyn th hnh u thng xuyn k t , xng ng vi s tip nhn tm y vi th do c Pht t tay trao tng. i Ca-dip chnh l v Sa-mn u tin, c dng ch thc hin mi ba php u , khi c Pht ch dy, pht trin tnh tri tc, hnh chi b, v rn luyn ngh lc gii thot. Ngi cng l bc gng mu th nht trong hng Tng chng, khin cho hu ht nhng t ca ngi noi gng ngi tu hnh u trn i ! (Theo
Anguttara Nikya : Tng Chi A Hm).

Vo ngy th by sau khi gia nhp o Pht, Sa-mn i Ca-dip c qu A-la-hn, mt phm Thnh cao nht, gii thot ng khi mi phin no th thin ln vi t. Ri mt thi gian kh lu sau ny, nhn trong mt cuc ni chuyn vi A-nan-, Trng lo i Ca-dip thut li giai on v lng tu Pht ca ng nh sau :

NGUYN IU

36

By ngy u, bn o th dng s cng dng ca ch tn th m thn tm cha c gii thot. Nhng qua ngy th tm, Thnh qu A-la-hn hin hu trong tm ! (Theo Sam yutta Nikya 16 : 11
Tp A Hm 16 : 11)

V- DUYN PHN CA I CA DIP TRONG HNG CC GIO CA PHT THCH CA


Nhng in tch xa nht chng t c mt mi lin quan cng nghip v lun hi su xa gia tin thn i Ca-dip v c B-tt tin thn Pht Thch Ca. Mi lin quan ny d nhin nm su trong nhng kip qu kh. V theo cc Tc Sanh Truyn k r, th c t nht mi chn kip, Ca-dip v tin thn Pht ti sanh trong cng mt gia nh. Theo , c n su ln, tin thn i Ca-dip sanh lm cha ca c Btt tin thn Pht. (Ghi trong cc Tc Sanh Truyn s 155, 432, 509, 513, 524, 540). V c hai ln h sanh lm anh em. (Ghi trong Tc Sanh Truyn s 488, 522). Cn hu ht h sanh lm bn hu, hay lm thy tr. Do , chng ta s khng ly g lm ngc nhin khi chng kin i Ca-dip vo kip cht, va trng thy c Pht, t ra cm mn, phc tng v lp tc nhn Pht l bc Tn s ! (Ging nh mt nim trng i t nhiu kip ca hai bc phm hnh n lc hi t chn mui !) Nu xem kip cht l ln on t sau cng, qu bu nht ca i Ca-dip vi c Pht, th chng ta c

NGUYN IU

38

th nhc li nhng on hun d sau y, nh c v tr ca i Ca-dip trong khi c Th Tn cn ti tin : Ny i Ca-dip ! ng hy thuyt php i ! Thuyt php n ch T-kheo tng, khuyn khch h tinh tn trong Chnh o ! Ny i Ca-dip, ng v Nh Lai, mt trong hai ngi phi hng dn Tng chng ! (Theo Tp A Hm 16 : 6 Samyutta Nikya 16 : 6). Nhng li ni c bit trn y, c Th Tn ch ni vi i Ca-dip, ch khng tht vi ai khc !. Theo ch gii th c Pht s d khng ngh nhng nhim v (hng dn Tng chng) tng t, n X-li-pht (Sarputta) v Mc-kin-lin (Moggallana), khng phi v c Th Tn khng tn nhim hai v cao ny, m vn l v c Pht bit trc hai Thnh Tng y v Pht s nhp dit trc i Ca-dip ! Cn A-nan- th khi y cha c qu A-lahn ! Mc d c Pht nhiu ln xc nhn v khen ngi kh nng ni php ca i Ca-dip, nhng c ba trng hp, v mn th nht ny vn ngn ngi khng chu khuyn nh ch T-kheo Tng. Ngi lm nh vy chng phi v ngi khng sn lng, hay chng phi v ngi chnh mng trong vic gio dc cc th h tr, m l v ngi bit chc c mt s T-kheo bt tun Chnh php ! Trng hp th nht, Trng lo i Ca-dip nhn thy : Khuyn nh nhng T-kheo thng ci li khng thc tm phc thin, chng phi l mt chuyn d

NGUYN IU

39

! Cha k nhng T-kheo ny vn t chi, chng chu nghe cc hng huynh trng dy d, v t khinh thng ng o !. Trng lo i Ca-dip cn nghe cc T-kheo thiu c hnh y khoe khoang rng : Chnh h mi c ti lun o v thuyt php. H cn thch Chng ta hy th thuyt php thi ua, xem ai gii hn ai, ai c th thuyt php di, duyn dng v li ging nhiu vn chng hn ai ?. Khi c Pht c i Ca-dip thut li chuyn ny, Ngi lin cho triu tp nhng T-kheo cng u v ng mn rn bo, em h tr v vi hnh tu khim nhng, dp b tt xu xem mt vi kh nng phm tnh nh nhng chn l gii thot (Theo Samyutta Nikya 16.6 Tp A Hm 16- 6). Kt qu i Ca-dip nh tnh nhn ni m dng t bi php ca c Pht phc thin c mt s T-kheo lm lc, thay v Trng lo i ch tranh lun hay ch trch nh h. Trng hp th hai, i Ca-dip gp phi mt nhm T-kheo ng ngnh, khinh thng mi hu qu tng quan, khng tin vo iu tt, nghip xu, khng bit h thn v gh s ti li, khng sn sng tm hiu th no l iu ngay l tht ! Trc mt hin tng ng tic nh th, i Ca-dip a ra mt nhn xt tng qut, khng nhm vo mt c nhn no ht. Ngi ni : Tnh trng suy i hnh kim ca nhng T-kheo v thc , c th v nh vng trng ang khuyt dn. Mt tinh cu mi ngy mt i vo trong qu o b che mt nh sng, khng cn s lng ly, khng cn

NGUYN IU

40

nim tin, khng cn hy vng vin dung, khng cn ng lc a n Thnh nghip, v khng cn ch gii thot ! (Theo Samyutta Nikya 16- 7 Tp A Hm s 16- 7). Cn trng hp th ba thut li khi y c Pht, ng trc s do d phi hng dn cc T-kheo bt cn tin b ca i Ca-dip, Ngi ch thn khuyn co ch T-kheo Tng lm lc khuyn h phi tr v vi chnh hnh, v Pht khng tip tc ni p i Ca-dip lm vic y na ! Pht dy : Ny i Ca-dip ! Tht l ng khen, khi c nhng Sa-mn ch thch n c trong rng vng, ch sng bng kht thc, ch dng y c, ch c tam y, ch thch c c... ! Nhng Sa-mn ny lun lun tri tc v t ham mun, lun lun chuyn cn trong phm hnh v cao i sng n gin, lun lun n ha v vui v... ! Khi nhng Sa-mn nh th i n u th h c cc hng c s hay xut gia n tip mt cch mng r v knh trng, xem h nh nhng Thin chng, ri phn ng t ng r nhau bt chc h, hnh tr Chnh php, c li ch cho mnh, v lm gng cho nhng ngi khc ! y l chn hnh phc ! Ny i Ca-dip ! Nhng cng c nhng k c thin h n tip mt cch long trng, hay c nhiu ngi bit danh, ch v h khng thch i sng m bc, khng thch i sng trau gii ngh lc. H c ni ting v tt mun g c ny, v h c nhiu tin bc, v v lng tham thc y h ci g cng

NGUYN IU

41

dm lm ! Ri nhng hng thp thi, ln hp trong dc lc, x hi ly h lm gng, c gng chy theo s tha mn phm tc, cho n khi gc ng trong au kh v tht vng ! Ny i Ca-dip ! Nu chn hnh phc ni trn c li lc v trng tn nh th no, th au kh v tuyt vng do lng tham gy ra cng nguy him v dai dng nh th y !
(N. . gii dch theo hai on Pht ngn trong Samyutta Nikya s 16 : 8 Tp A Hm 16 : 8)

Mt ln n i Ca-dip hi Pht : Bch c Th Tn ! V l g trc y Pht ch ch t iu rn th c nhiu ngi t tu chng qu A-la-hn, cn by gi Pht dy y gii lut, m li t ngi c c qu y ? c Pht tr li : Ny i Ca-dip ! Hin tng suy i o hnh gii thot tuy c xut hin trong thi Pht ti tin (v c nghip qu dy ca tam gii chng sanh) nhng Chnh php ang cn tip tc ban hnh. V vy nn gii lut mi ngy mt nhiu so vi s Thnh nhn t c cu cnh ! Ny i Ca-dip ! Vo thi mt php chnh hnh s khng cn na, s b ngi i khinh b, nguyn ra. Thay vo , t o s c cao, s c phn ng tranh nhau bt chc ! Nh mt tai bin o ln t i (t, nc, la v gi) trn a cu ny : Cung

NGUYN IU

42

phong, i ha, hng thy v ng t s xy ra cng mt lc lm cho ci ngi tn dit nh th no, th tnh trng t o, c nghip cng lm cho x hi, loi ngi en ti, khng hong, thng kh chm m trong phin no cng cc nh th y ! Ny i Ca-dip ! Thi mt php l thi c nm iu hi s thnh hnh l : 1- Ngi i khng cn tin tng vo Pht l bc Chnh gic, dit tn phin no, gii thot khi sanh t lun hi ! 2- Ngi i khng cn tin tng vo Chnh php l con ng a n dit kh. 3- Ngi i khng cn tin tng vo cc bc phm hnh l cc hng Sa-mn hay c s tinh tn thc hnh Chnh php. 4- Ngi i khng cn tin tng vo gii lut l nn tng ca mi tin ha. 5- Ngi i khng cn tin tng vo thin nh l phng tin duy nht thanh tnh ni tm, tiu tr phin no. Ny i Ca-dip ! Tuy nhin, ngy no T-kheo, T-kheo-ni, Thin nam v Tn n cn tin tng trn vn hay tin tng mt phn no vo nm gi tr ni trn th ngy y nh sng gii thot vn cn, v v minh khng th no c quyn lm kh th gian c !
(Din ging theo on Pht ngn trong Samyutta Nikya 16 :13, Tp A Hm 16 :13)

NGUYN IU

43

Mt iu ng nhc li y l : Da theo on Pht ngn ni trn th Tng-gi khng phi l thnh phn duy nht c th bo tn Chnh php. Khi cc hng xut gia, tu s tr thnh d dui, khinh thng gii lut, khng thc hnh hnh tu gii thot, m cc hng Pht t ti gia cn tin tng vo nm gi tr ni trn th thi mt php hon ton vn cha xut hin ! Lin quan n nhng on Kinh nm trong tp Kassapa Sam yutta (Ca Dip Tuyn Php), ghi li nhng li khen ngi ca c Pht v i sng kh hnh, thng xuyn th php u ca i Ca-dip, th mt ln n, nhn nhn thy Sa-mn i Ca-dip mc y qu rch, v khng bit bao nhiu ln, dy cm, khi c xt c th gy thng tch ngoi da. c Pht khuyn v i t th nht ny nh sau : Ny i Ca-dip ! Nay tui ng cao, cn gi gn sc khe tip tc con ng tu tp, Nh Lai khuyn ng nn nhn y lnh ca tn th dng cng, v th thc ni nh ca cc hng Pht t, khi h thnh tm thnh mi ! Nh Lai cng khuyn ng khng nn su trong rng, mt cch c lp, phng khi au m, thin nam tn n c th hay bit m h tr... ! Nhng i Ca-dip chn thnh tr li : Bch c Bn S ! t lu, bn o vn quen vi np sng n tu trong rng vng, vn thun thc vi bc chn kht thc i, v vn bnh thn di lp y phc tuy rch nt nhng cn che c tm thn. Trong i sng thanh tnh y, bn o tm ra s an

NGUYN IU

44

lc cao thng v bn o cng khuyn nhng ai hu duyn vi mnh nn thc hnh nh th ! Trong ni tm ca bn o, hnh phc chnh l s gim thiu ham mun, t mn vi nhng vt cht g mnh ang c, gic tnh v chuyn cn trong chnh nim !. Ny i Ca-dip ! ng hy thuyt minh i ! Thuyt minh tht r rng v sao ng thc hnh nh th ?. Bch c Th Tn ! C hai l do cao thng khin cho t dng mnh gi phm hnh u nghim tc : - Mt l t c chn hnh phc v gii thot cho chnh mnh ngay kip ny. - Hai l bi lng t bi, mun t thn lm gng lnh cho cc th h mai sau trong ba ci ! c Pht lin tn thn : Tht l nhng li l qu bu ! Ny i Ca-dip ! Cc iu ng va tht l nhng Thnh ngn, din t trn vn mt phm hnh em li an vui v hnh phc cho chnh mnh v cho mi loi chng sanh trong tam gii ! Phm hnh y khng nn gin on ! Gng sng y khng nn b che m !
(Din dch theo Tp A Hm 16 : 5 Samyutta Nikya 16 : 5)

Ri c Pht tuyn b trc cc hng Tng chng rng :

NGUYN IU

45

Ny ch T-kheo ! Sa-mn i Ca-dip l mt ngi hng tri tc vi y phc no mnh ang c, tri tc vi thc phm no mnh hnh kht c, tri tc vi ch ng no mnh ang n tu, v tri tc vi thuc men no mnh c th tm ra ! Trc bn mn cn dng ti thiu , ng khng bao gi biu l mt i hi g khng xng ng vi phm hnh ca mt Sa-mn ! Ri khi ng khng c c bn th nhu cu khim nhng nh th, tm t ng cng chng vng ng. Hay lc ng c c bn th, tinh thn ng vn bnh thn, khng mc dnh, khng say m, khng v vy m mt thanh tnh, khng qun mnh xem thng nhng cm d vt cht trn tc ! Do tm gng sng , Nh Lai long trng tn dng; khng c mt t th hai no trong Pht gio nhiu thin hnh hn ng ! Ny ch T-kheo ! Nh Lai rt khen ngi v khuyn khch nhng ai hng c gng bt chc cng phu tu tp ca Sa-mn i Ca-dip !
(Din dch theo Pht ngn trong Tp A Hm 16 :1, Samyutta Nikya 16 :1)

Ngoi nhng c tnh ng ca ngi lm gng cho cc hng xut gia nu trn, i Ca-dip cn c nhiu phm hnh cao thng khc i vi cc gii thin tn. Ngi i x mt cch bnh ng vi tt c mi ngi, giu cng nh ngho, nhiu thin tm cng nh t thin tm, nh nhn cng nh cc cn. Khi vo xm kht thc, hoc c mi i th bt, ngi khng bao gi lu tn th l hng ngi no trong x hi, giu sang hay hn h, dng cng ngon hay dng cng d, dng

NGUYN IU

46

cng mt cch knh trng hay t v lnh lng v. v... ! i vi ngi tt c u l nhng ngi c duyn lnh v ngi phi ha ! c Pht v i Ca-dip nh vng trng rm, m du chiu xung mun loi vn vt, khng phn bit p xu, mnh yu, cao ln, thp b, d sch, hay xa gn... Pht ni : Lc Sa-mn i Ca-dip i kht thc, t nh ny sang nh khc, tm ng khng mc dnh, khng phn bit, khng t xing xch vi nhng th vt bt ng sp n cho ng. ng ch ngh rng : Hy cho nhng ai, c thin tm cu phc, c lm phc ! Hy cho nhng ai xng ng cng dng nhn s cng dng ! Sa-mn i Ca-dip lun lun hi lng v hoan h, khi cc ng o c tn th h tr y ! ng vui mng nh chnh ng c dng cng y ! Mt Sa-mn nh th qu tht xng ng cho cc hng Thin nam tn n th thc hng ngy ! Khi i Ca-dip thuyt php ng khng dng tm dng nhng li l thun tai ngi nghe, lm hi lng h, mong h nhn nhn mnh l Sa-mn nhiu c hnh, hay khin h thn phc mnh l mt bc ti gii. ng ch c gng lm cho Thin nam tn n hiu r li Pht dy. Mc ch duy nht ca ng l soi sng chn l trong tm t ca cc hng Pht t, hu sau khi nghe, h s tinh tn thc hnh, m khng b qua. Ngha l i Ca-dip lun lun thuyt php trong nguyn vng

NGUYN IU

47

gip ch ngi i, v bng mt lng t bi v lng, (Theo Samyutta Nikya 16 : 3, 4 Tp A Hm 16 : 3, 4). Tuy nhin, thnh cng c o nht ca i Ca-dip ( c chnh c Pht nhiu ln khen ngi v xc nhn tng ng vi Ngi) vn l kh nng iu khin thin lc ca i Ca-dip mt cch tc khc v nh mun ! Trong tng Kinh cng ghi : i Ca-dip c th, bt c lc no, nhip tm gic tnh, vt qua bn chn t vi t nht, to ra vt cht l t i (gm t, nc, la, gi) mt cch d dng ! V vy, i vi i Ca-dip, s hi nhp tm linh vo cc bc thin V sc, chm dt nhng vng ng ti cc cn, khng cho Lc trn nh hng vo Lc thc, t n Lc thng (Chalabhnna) l mt php m ngi v cng vin thc ! Thin php ny, v phng din i sng, c th gip cho hnh gi t su loi thn thng siu ng. Cn v phng din gii thot tm linh, n l Thnh php duy nht a h n tn ngng ca Hu d Nit-bn (Nir-vana) ngay trong cuc i lm Sa-mn hin ti. (Theo Samyutta Nikya 16 : 9 Tp A Hm 16 : 9). y qu l mt cng phu tt nh ca i Ca-dip, xng ng c xem ngang hng vi thin lc ca mt v Pht T ! V v cng phu ny vn c c tnh tng ng vi cng phu ca mt v Pht nn ni tm ca Maha Kassapa (i Ca-dip) lc no cng thanh tnh, mi tham mun thng thng, cho d l nhng tham mun thuc phm vi dinh dng hay duy sanh, cng khng th no ti pht, lung lc tm tr ca i Cadip. Kt qu, ngi ty tin khp mnh vo tt c

NGUYN IU

48

khun php kh hnh mt cch d dng m khng gy mt phn ng vt l vo cho chnh bn thn ngi, hay to ra mt phn xt no trong cng ng nhng t ca ngi, trc mi ba php tu u qu khc khe do ngi quyt tm thc hin ! Theo mt s cu th (Gathas) ca chnh i Ca-dip, c lu li trong nhng Tn Tc K Ngn (Theragatha), th ngi nhiu ln ca ngi s tnh lc trong cc bc thin (Jhanas). i Ca-dip chnh l ngi i t s di do ny, n s di do khc : Khi i th ngi sng trong cnh di do tin ca v danh vng. Lc lm Sa-mn th ngi li di do an lc trong cc bc thin. Cn xa hn na, xuyn qua nhng kip qu kh trn nhiu ci tri, nht l ci Phm Thin, ngi d ti sanh trong tin cnh, vn khng say m vi nhng lc th him c y. Ngc li, ngi l mt v tri tnh hnh hn nhng v tri khc ! iu ny khng nn lm cho chng ta quan nim rng i Ca-dip vn c mt cn tnh nghim khc i vi tt c mi loi. Trong mt bin c vo kip cht, khi i Ca-dip khin trch mt cch gay gt nhng T-kheo d dui, khng c ngha l ng mun t ra mnh l mt nh m phm, m ngi ch khin trch vi tinh thn mun gip ch cho nhng ngi, nu th tri, s khng bao gi t c Thnh qu ! Chnh A-nan-, mt i cao ca c Pht, v sau t mnh chng o gii thot, mt phn cng nh noi gng v nghe li khuyn nh ca i Cadip vy !

NGUYN IU

49

VI- I X VI THIN CHNG


C hai ln i Ca-dip tip xc vi Thin chng t cc ci tri Dc gii v ao Li. Nhng mu chuyn ny c ghi li trong Tam tng Kinh in, khng phi cao mt cch phm tnh oai lc ca mt i Thnh nhn A-la-hn, m l ch nhc li ci tnh khng sn sng hng th ca Trng lo i Ca-dip. Ngoi ra, y cng chng t mt tm t bnh ng, c lp v bt v li ca mt Sa-mn chng qu gii thot. S l mt ln n, c mt tin n tn Lj, nhn nh li nguyn nhn nng c sanh ln ci tri, l nh kip trc tuy lm ngi n b ngho kh, nhng cng dng c mt nm cm kh n Sa-mn i Ca-dip, v trong tm pht nguyn rng : Xin cho ti chia st mt phn chn l m ngi chng ng !. Ri trn ng v nh, ngi n b ngho kh y, trong khi tha thch vi vic lnh ca mnh, v dm phi mt con rn c v b n cn cht. Nh khi nhm mt nng cn hoan h vi thin nghip mi to nn nng lp tc c sanh ln ci tri th ba mi ba, cho i trong mt khung cnh v cng lng ly... V tin n tr p ny bit r nhng g xy ra trong tin kip v xuyn qua lng bit n, nng mun

51

ch thn phc v, h tr Trng lo i Sa-mn Cadip. Nng lin t thin gii hin xung ci trn, t tay dn qut sch s ch ca i Ca-dip v lng nc cn thit vo bnh cho ngi ! (Dch gi cn ni r y l cc hng Thin chng, khi thc hnh mt s cng tc trn th gian, h c tha quyn lc m chng ta cho l php l ! H ch dng tm t sai khin, mi vic t nhin thnh ! Nhng khi h phi hin ra hnh ngi ch thn lm mt vic g , tc l chng t s thnh tm v mc knh trng cao !). Tri qua ba ngy, v tin n Laja h tr Samn i Ca-dip mt cch ln lt nh th ! (Ngha l ch khi ngi i kht thc hay khi ngi bn nhp nh th nng mi dm hin ra lm vic). Nhng n ngy th t, nhn suy ngh rng : Chc ngi nhn s h tr ca ta, nn nng lin hin ra tin n phc dch v Sa-mn cng khai... ! Trng lo i Ca-dip thy ho quang sng rc trong tnh tht lin cht vn v tin n, ri yu cu nng khng nn tip tc hnh ng nh th ! Ngi nu l do rng : Cc T-kheo khc hay cc tu s mi nhp mn, khi chng kin s u i ny h s d ngh, v khng tinh tn noi gng ngi na ! Li yu cu ngay tht ca i Ca-dip d nhin khng trnh khi lm bun lng v tin n. Nng lp tc bay bng ln khng trung quay v thin gii, trong tm cha y ni hi tic. c Pht bit r chuyn , lin hin ra trc mt nng tin n an i c ta. Ngi ct ngha cho nng

52

bit qu phc v lng ca hnh ng m nng lm. Tin n khng nn bun phin v li khuyn ca i Ca-dip, bi c tnh t nhin ca mt Sa-mn nghim tr hnh tu u l nh vy ! (Theo c truyn ch gii Php C Kinh s 118 Dhammapada 118). Cn cu chuyn th hai thut li : Khi y i Cadip ang n tu trong ng Thng Tnh (Pipphali Cave). Nhn sau mt cuc i nhp nh lin tc khng gin on, khng thay i oai nghi (ch ngi m thi) trong vng by ngy, ngi x thin vo Vng X thnh kht thc... Lc y, c nm trm v tin n l nhng vng phi, ca vua tri Thch (Sakka) t thin gii ch i mun cng dng Sa-mn i Cadip (Maha Kassapa). V vi nhng thc phm qu bu c chun b sn, h ng lot hin xung nghinh n v Sa-mn trn ng hng vo thnh Vng X, c dng cng u tin. Nhng dung lng ci bnh bt ca Sa-mn i Ca-dip ch cn mt phn cng dng ca mt tin n m thi cng y, hung chi c n nm trm phn dng cng ? ! V vy Trng lo i Ca-dip ch nhn ca mi tin n mt t thc phm tng trng... Ngi hin t phn trn : Ny cc tin n thin tm ! Bn o mun gieo rc mt phn nghip lnh cho nhng ngi ngho kh, bt hnh trong lng xm hay trong thnh th. H s d phi chu kh s l v khng c dp to thin nghip,

53

v gi y bn o ang a n cho h c hi tt y !. Cc tin n, sau khi nn n nhiu ln, c c quyn cng dng, vn nghe Trng lo i Cadip lp li nhng li tng t, nn sau cng h phi chu rt lui, trnh ng cho v Sa-mn tip tc vo thnh ha ... Khi vua tri Thch (Sakka) hay tin , chnh vua cht cm thy lo ngi. V ai cng bit rng cng dng ba n u tin ca mt Thnh nhn, sau by ngy nhp nh bng hnh u , s c phc bu v lng v bin !. V trnh cnh b t chi s c quyn dng cng nh nm trm v tin n kia, vua tri Thch dng thn thng ha thnh mt ngi th dt qu ma gi yu. Lo th dt ch cho Samn i Ca-dip n gn, ri cung knh hin dng mt phn cm ( ni cho mt ba n) vo trong bnh bt. Nhng oai lc ca mt vua tri, sau khi c toi nguyn, lin t ng pht tc, khin cho Thin vng khng che giu c chn tng ca mnh. Phn cm ngho nn m ng va dng cng cng bt thn ti tt, ta mi thm nh mt mn n thng hng ! i Ca-dip nhn ra lo th dt l vua tri Thch, lin t bi qu trch : Ny Kosiya (tn ca Thch) ! Nh th l ng gim mt ca ngi khc mt c hi lm phc. cng v mt bc vua tri, nu ng khng cng dng c ln ny, ng c th cng dng trong mt ln

54

khc, v ng c nhiu thn thng v hng tui th rt di. Nhng mt phm nhn ngho kh, gia cc kip sng v thng, ph du, ngn ngi y, nu cha to c thin nghip m ci cht n, h s nhm mt lun hi, trong tm khng c phc lnh lm hnh trang th tht l ti nghip ! Bn Tng khuyn ng nn ngh n nhng chng sanh bt hnh khc !. Vua tri Thch lin bin lun : Bch Thnh nhn ! Nhng trn thin gii chng ti cng rt cn phc c ! Yu cu Thnh Tng hy cho bit hnh ng lm phc tr hnh ca ti va qua c nh hng n qu lnh hay khng ?. Ny Thch ! Chc chn l ng s c phc lnh v lng, c mt cch trn vn ! V hnh ng tr hnh cng dng ca ng c thc y bng thin tm, ch khng phi do c !. Th l vua tri Thch t ra rt hoan h. ng x cho co bit Trng lo i Ca-dip, ri bay ln khng trung tr v thin gii... Theo Kinh Udana, s 3, on 7, phn truyn ch gii cho Php C (Dhammapada) cu th 56 th vua tri Thch, khi y ngm vang k rng : Thnh nhn, bnh bt, i... Gieo duyn ban phc cho ngi trm lun. Mng thay Thnh hnh thun chn ! Cn gng Ca-dip l n c cn !
(N. . din dch thnh th)

55

56

VII- NHN DUYN VI T V NG O


Mt Sa-mn ch tm trong vic tu thin v thng xuyn th hnh u , nh Thnh Tng i Ca-dip d nhin rt kh lm cho ngi ta tin l ngi thu nhn v hun luyn c nhiu t ! iu ny c l rt ng, v trong Kinh in Pht gio ch ghi li mt t t ca i Ca-dip m thi. Mt trong s cc bi php him hoi, m i Ca-dip thuyt cho nhng T-kheo hu duyn vi ngi nghe, cp n s ch quan t ph, nh gi qu cao cc trnh hiu bit ca mnh. i Ca-dip ni : Ny ch huynh ! C th mt vi Sa-mn loan tin rng mnh t c tr tu siu vit, c qu Ala-hn. Nhng khi chnh c Bn S hay nhng Trng lo c kh nng xc nhn s THT, gp h cht vn, th h li t ra lng tng, v tr li bng qu ! Ngi cht vn chng mi hiu r : Mt vi Tkheo y vn cao hng m tuyn b phng i, xuyn qua tnh t k m th (hay ng mn), ch khng phi h pht ngn mt cch chn tht ! Ri bc cht vn y li cng nhn thy : V cc T-kheo ny nh kh nhiu Pht ngn v c ti bin lun, phn tch rt hay, tng th l mnh tr thnh bc gic ng..., nn t h cao s hiu bit ca mnh, lm ln cho l qu gii thot ! Bc tht chng v lu, tip theo bn dng Tha tm thng c trong ngh ca

57

cc T-kheo C ti nh nhiu kia, th tm ra rng : Ci kh nng thuc lng ca h, nhiu khi chnh l mt tr ngi ln lao, cho s gii thot phin no tham, sn, si ! V bit nhiu ch c th l mt phng tin hnh gi thc hin n cng mt cng trnh no , ch n khng phi l mt Thnh qu g c ! Ngi bit nhiu Pht ngn c th v nh k c lm dng c leo ni. Nhng ngy no h vn cha dng cc dng c y ln ti nh, th h chng hn g k trong tay khng c chi ht. Nhiu khi h cn lm ln t ho, em cc dng c y ra khoe, tng nh mnh ln n cht ni ri vy ! Nm php chng ngi trong tm, chnh l nm vch ni ang bao vy phm nhn trong vng la phin no tham, sn, si ! V ngi bit nhiu Pht ngn m chng thc hnh, khng kho s tr thnh k cha nhn thy nm vch ni y ! (N.. din dch theo Tng Chi A Hm s 10 :
86).

Ngoi tr vi trng hp, i Ca-dip hun d mt s t ch T-kheo (Khng c nu tn) ! Cn hu ht nhng bn Kinh ghi li, th ngi ch c lin h mt thit vi hai v i t khc ca c Pht l X-lipht (Sarputta) v A-nan- (Ananda). Theo Tc Sanh Truyn (Jataka) th X-li-pht trong nhiu kip qu kh ti sanh lm con ca tin thn i Ca-dip (Jtaka s 326 v 448), v hai ln khc ngi ti sanh lm chu ni, ri lm bn ca i Ca-dip. (Theo Jtaka : Tc Sanh Truyn s 450 v 525). Cc Tn Tc K Ngn (Theragatha) s 1082-1086 cng thut li rng

58

Trng lo i Ca-dip, mt ln n, nhn thy hng ngn v Phm Thin t ci tri ko xung nh l v tn dng X-li-pht (Sarputta). C hai cuc m thoi gia i Ca-dip v X-lipht c ghi li trong Kinh Kassapa Samyutta (Tm dch l Ca Dip Tuyn Php). Theo , chnh v i t X-li-pht ny, vo nhng bui chiu, sau khi x thin n gp Trng lo i Ca-dip. Trong bn vn ca cuc m thoi th nht th Xli-pht hi : Ny o huynh i Ca-dip ! Theo li Pht dy : K li bing v chng gh s ti li l ngi khng th nhn thy nh sng gic ng, khng th t ti Nit-bn v khng th tm ra trng thi an ninh tuyt i ! Nhng nu bc xut gia m bit chm ch tu hnh lun lun gh s lm ti, th c th chng qu gii thot, t c Nit-bn v a mnh n v tr an vui cao nht... Ny o huynh i Ca-dip ! Vy hai loi ngi ni trn c din t mt cch r rt nh th no ? Ny o hu X-li-pht ! C bn trng hp tiu biu din t h : 1- Khi mt bc xut gia ngh rng : Nhng t tng xu hay bt thin, tuy nguy him, nhng hin ti cha xut hin trong tm, nn ta khng cn lu ... ri h d ngi v khng s ti li !. 2- Khi mt bc xut gia ngh rng : Nhng t tng xu xa hay bt thin vn t nhin xy ra trong ta v ta v hnh ng sai ri. Hu qu khng bit nguy him ra

59

sao v chng no mi n !. Ri h d ngi v khng gh s vp phi ti li ! 3- Khi mt bc xut gia ngh rng : Nhng t tng xu hay bt thin trong qu kh khng xy ra trong ta, th ta bit u m trnh trong hin ti ?. Ri h d ngi v khng gh s phng ti li ! 4- Khi mt bc xut gia ngh rng : Nu mt t tng xu, hay bt thin xy ra trong ta, m ta c bung xui, khng hnh ng g ht, th n s bin mt... !. Ri h d ngi v khng n ti li ! Ny o hu X-li-pht ! y l bn trng hp tiu biu hng lm cho cc bc xut gia coi thng nhng t t duy, b gim ngh lc, v b thoi ha trn con ng tm o gii thot, t ti Nit-bn hay chng nghim an vui tuyt i ! Ngc li, nu mt bc xut gia, trong c bn trng hp trn, khng phn bit qu kh, hin ti hay v li. khng coi thng nhng ngh xu xa n, ang n hay cha n, lun lun tinh tn, gic tnh v bit mnh, th h s thy c nh sng gic ng, s c Nit-bn, v s trong trng thi an vui tuyt i ! (Theo Tp A Hm s 16 : 2 - Samyutta Nikya 16 : 2). Vo mt dp khc, X-li-pht (Sarputta) hi i Ca-dip mt s vn rt siu hnh, m i vi chng ta, y phi l mt chuyn l. X-li-pht hi : Ny i Ca-dip ! Sau khi vin tch, ng Ton gic (Tathagata), s hng cn hay tuyt dit ? ... Hoc theo mt ngha su xa no , Pht nhp Nit-bn, tc l tr

60

thnh tng th : mt phn trng cu v mt phn khng trng cu ? Hay Pht nhp Nit-bn tc l tr thnh va khng trng cu, va cng khng khng trng cu ?. Trc mi cu hi, i Ca-dip tr li rng : c Pht khng bao gi tit l v chuyn y !. V khi b gn hi Ti sao ng Ton Gic khng tit l chuyn y ?, i Ca-dip li phn tch : Bi v nhng iu khng c li ch g cho i sng tu hnh, khng lin quan g n phm hnh Sa-mn, khng thc y cc bc xut gia xa lnh trn tc, gim thiu ham mun, khng chm dt kh no, khng tr thnh thanh tnh, t tr tu gii thot, khng thc chng chn l v c Nit-bn ! X-li-pht li hi : Nhng ny i Ca-dip ! Vy th c Th Tn ni ra nhng g ? Ny X-li-pht ! c Th Tn dy : y l s KH, y l NGUYN NHN ca s kh, y l ch CHM DT s kh. V y l CON NG dn ti ch chm dt y ! Ny o hu X-li-pht ! c Th Tn thuyt ra nh th, bi v cc iu y c li ch thit thc cho s tu hnh, c lin quan trc tip ti i sng phm hnh, khin cho hnh gi xa lnh trn tc, chm dt tham vng, thanh tnh ni tm, hiu bit trc tip, gic ng chn l, v t ti Nit-bn ! (Theo Tp A Hm s 16 : 12 Samyutta Nikya 16 : 12). Chng ta khng tm ra mt in c no ch r ti sao X-li-pht li nu ln nhng cu hi siu hnh nh

61

th. V i vi mt bc A-la-hn nh X-li-pht, cc cu hi y dng nh khng thch hp cho lm ! Tuy nhin, rt c th cuc i thoi ny xy ra chng bao lu sau khi i Ca-dip c xut gia, tc l c c Pht ch thn nhn lm mn . Hoc cuc i thoi y cng c th nm trong khong t khi i Ca-dip chnh thc gia nhp Pht gio, cho n khi ngi c qu A-la-hn. V mu chuyn X-li-pht cht vn i Ca-dip va k, c khi ch thm xt trnh liu o ca i Ca-dip m thi. Hoc gi v X-li-pht nhn dp i thoi vi i Ca-dip (nh qua mt trung gian) m nu ln nhng thc mc thm kn ca hu ht cc o hu hay T-kheo cha thu o Pht gio khc. Trong b Trung A Hm (Majjhima Nikaya) Kinh s 32 tn l Mahagosinga, c thut li i Ca-dip tham d mt bui lun o ca ch Sa-mn tn tc t Pht, do X-li-pht ng u. Lc y, nhm c duyn hu ht cc Trng lo trong cng ng Tng-gi ang cng vi c Pht nhp h trong rng Gosinga. Vo mt m trng tht sng, ch i Sa-mn, sau mt thi nhp nh, cu hi gn tnh tht ca X-li-pht, tho lun thin php... Khi mi ngi va t tu, X-li-pht lin tuyn b : Knh bch ch huynh ! Tht l k diu cho ngi rng Gosinga ny : di nh trng rm vng vc, khng mt gn my che, nhng cy song long th ph y hoa, ta mi thm bt ngt, nh c tm gi trong

62

ci ho quang ta t thin gii, bn o bng cm thy ci thanh tnh trong tm ha ng vi ci thanh tnh ca vn vt ! S thanh tnh chng khc no vng trng tinh khit xn ln nh pha l kia, bn o dm hi ch huynh , c hnh no trong chng ta c th so snh vi nguyt cu tuyt ho hm nay ? y c mt cc v tn tc, i t Pht : A-nan-, Revata, Anuruddha, Maha Kassapa v Maha Moggallana v.v..., vy v no l Sa-mn c th hng ngy soi sng ngi rng Gosinga ny bng o hnh ca mnh ? Cc Trng lo thay phin nhau mi ngi tr li mt cch. Ring i Ca-dip (Maha Kassapa) th cu tr li phn nh nguyn vng ca ngi nh sau : V Sa-mn l ngi chuyn ly rng lm nh, an tnh vi cnh mn tri chiu t, hng ngy kht thc i. Sa-mn no l ngi trit ch ng lng tham, ch c tam y v thn nhin mc vi v, gim thiu nhng vt dng. Sa-mn no l ngi lun lun tri tc, thn trng vi mi tip xc, xa lnh s t hp ph phim v giu ngh lc. Sa-mn no l ngi chn thnh hoan nghinh nhng c tnh y, mc d trong mnh, h c cc phm hnh nh gii c, nh tm, tr tu, gii thot m chnh h th hng qu tnh lc, ng thi nu c ai yu cu th h cng c th ch dn cch tu t c cc thnh cng y mt cch st sng, r rng v chnh xc ! i vi A-nan-, Kinh in ghi r : i Ca-dip (Maha Kassapa) cng c nhiu mi quan h cng

63

nghip vi A-nan-, trong nhng kip qu kh. Theo cc Tc Sanh Truyn s 488 v 535 (Jtaka 488-535) th A-nan- hai ln ti sanh lm anh em vi tin thn i Ca-dip. Cn trong Tc Sanh Truyn 450 th tin thn A-nan- l con ca tin thn i Ca-dip. Thm ch c mt ln, A-nan- ti sanh lm k st hi con trai ca tin thn i Ca-dip. V trong kip cht ny, i Ca-dip li ng vai v thy hng dn cch tu hnh cho A-nan-. (Theo i Phm I, 74 Mah Vgga I, 74). V trong Ca Dip Tuyn Php (Kassapa Samyutta) chng ta tm thy hai cuc i thoi ca A-nan- v i Ca-dip c lin quan trc tip n nhng php thc hnh hn l ging thuyt. Trong khi th nhng mu lun o gia A-nan- v X-li-pht, phn nhiu vn mang tnh cht thng gio l, minh gii cc thc mc thuc phm vi t tng nhiu hn ! V vai tr l v thy gim lut, hng dn cch hnh o cho A-nan-, nn i Ca-dip lun lun t ra rt nghim khc; t c mt hnh ng s no ca Anan- m ngi b qua. Nht l trc mi lin quan vi phi n, ngi li cng khuyn nh gt gao hn na. i Ca-dip bo v gii lut ca nhng Sa-mn hu duyn vi ngi, khng phi v ngi mun t ra mnh l ngi hon ton, t ho, m ch v ngi l Thnh nhn ; ngh rng Qu gii thot s khng bao gi thnh tu, nu mt bc xut gia khng trn vn trong gii lut !. Mt ln n (Theo Tp A Hm s 16 : 10 -Samyutta Nikya 16 :10), th A-nan- bng ny ra nh a i Ca-dip n thuyt php ti mt n tu vin. Thot u

64

i Ca-dip n tn t chi, v bo A-nan- rng : Nu mun, ng c th i mt mnh !. Nhng A-nan li nn n : Li thuyt gio khng ng k, chnh s c mt ca mt bc hng ngy chm ch tu hnh mi ng cho ngi nghe noi gng !. A-nan- yu cu v nhc li l do y n hai ln, khin cho sau cng i Ca-dip nhn li. Nhng bt hnh thay, thin tm ca A-nan- khng em n kt qu mong mun ! Mt trong nhng T-kheo-ni tn l Thullatissa v l ln ting chm chch i Ca-dip nh sau : i Ca-dip lm sao c th xem mnh l ngi thuyt php hp dn, trc mt i c A-nan-, mt bc nghe nhiu v hc rng cho c ! Tht chng khc no nh k i bn do nhng cy kim (m ch i Cadip), li qung co, khoe khoang phm cht mn hng ca mnh trc mt ngi chuyn mn ch to ra cc cy kim y ! (m ch A-nan-). Hin nhin l T-kheo-ni ny vn c nhiu tt xu, m bi php ca i Ca-dip li v tnh ch trch gt gao nhng im nhc y, nn y th bn tht li cha thn. So snh cch thuyt php lun lun du ngt ca A-nan- vi phong ni php nghim khc ca i Ca-dip. Khi i Ca-dip nghe r s cng kch, n tn hi Anan- :

65

Ny o hu A-nan- ! Phi chng bn Tng l k bn kim v o hu l ngi ch to ? Hay bn Tng l ngi ch to, cn o hu l ngi bn kim ? A-nan- lin tr li : Bch i huynh ! Xin i huynh rng lng v Ni c y c l m mui ! Ri i Ca-dip thng thn nhc li : Ny A-nan- ! o hu nn cn thn ti a trong vic lm vui lng n phi, ko Tng chng c th hiu lm hnh kim ca o hu y ! Ny A-nan- ! Khi c Bn S ni : Hi ch T-kheo ! Bn mc nh tm v bn bc thin V sc cng nh cc kh nng chm dt mi tc trn tc t n tr lc siu phm, Nh Lai thun thc nh th no th A-nan- cng thun thc nh th y, hay... Nh Lai thun thc nh th no th i Ca-dip cng thun thc nh th y ?. Knh bch i s huynh ! c Th Tn ni cu xc nhn s chng t ca i Ca-dip, ch khng phi xc nhn s chng t ca A-nan- !... T mu i thoi nu trn, chng ta phi nhn thy rng : i Ca-dip gin tip bnh phm cu tr li gii ha ca A-nan- (xin i huynh rng lng, v Ni c y c l m mui !) mt cch rt thng thn. L mt Thnh nhn, c tr tu c bit, i Ca-dip nhc li li Pht ni, khng phi t khen mnh, m l by t phm tnh khng cn b nhim ca ngi, hu ha cc T-kheo-ni hu hnh khc v che ch cho A-nan-, trong hon cnh b tnh cm chi phi !

66

S chm chch ca T-kheo-ni thiu o c Thullatissa biu l lng luyn i v nhc dc ca c i vi A-nan-, ch khng phi v cm phc ng l mt Sa-mn lun lun nng n gii. c tnh mun tip phi yu ca A-nan-, hng thc y ng thnh cu c Pht cho n cng trong vic thnh lp h thng T-kheo-ni, b c hiu lm l A-nan- rt yu thng n b ! Cn c vo nt biu l tnh cm c bit m T-kheo-ni Thullatissa thu y thng dnh cho A-nan-, v cu tr li cu ha (xin i huynh rng lng, v ni c y c l m mui) ca A-nan-, th i Ca-dip x s va sng sut va xng ng cung cch ! Thot nghe cu nhc nh : Ny A-nan- ! o hu nn cn thn cnh gic trong vic lm vui lng n phi, ko Tng chng c th hiu lm hnh kim ca o hu y !, chng ta c cm tng l i Ca-dip nhn xt vn qu nghim khc, thiu t nh ! Nhng khi hc k trong Tam Tng, nht l phn cc din tin v lch s ca s thnh lp h thng Ni gii, chng ta mi bit rng ch cn mt T-kheo-ni t ra luyn i ngi c cng sng lp Ni hi l A-nan-, m khng b ai cht dt thi xu ngay t u, th ton th T-kheo-ni v sau s h hng, khng sao t nn mng cho mt phm gi tu n lu di c ! Li na, A-nan- lc y cha c Thnh qu, phm tm ca ng, d c phc hu do cng phu hu h Pht h tr, cng ch c th vt qua c mt s cm d ca nhng trn cnh khc nh danh li, vt cht

67

v.v... ch phm tm y lm sao chc thng mng li tnh cm, nht l mng li nhim tnh dc ! ? S nguy him ny (tnh dc) ngi phm cng coi thng bao nhiu th mt bc Thnh A-la-hn cng thn trng by nhiu, v ch Thnh Bt lai u bit rng Mm tnh dc chnh l nguyn nhn sanh ra mi th phin no trm lun khc ! Tip theo i Ca-dip li nhc n li Pht xc nhn v S thun thc trong bn mc nh tm, bn bc thin v sc v cc kh nng chm dt mi tc phm tc, t n tr lc siu phm ca ngi, l ni ln s khc bit gia mt tm phm vi mt tm Thnh, ng thi cng khuyn khch A-nan- v ch T-kheo-ni c nguyn vng gii thot, cn tinh tn hn na trong vic tu hnh. Kt qu, T-kheo-ni Thullatissa t bit c khng th no cm d A-nan- ni, c lp tc hon tc. V phm gi gii lut ca h thng n tu cng c n nh t . Ln khc, s qu trch ca Trng lo i Ca-dip n A-nan- cng gy rc ri khng km : S l mt ln n A-nan- dn mt m ng t mi xut gia du hnh thm ving ch Pht t v hng my ngn i nm pha nam Vng X thnh (Rajagaha). Trong cuc du hnh y, c n ba mi tn T-kheo, hu ht l gii tr, hon tc. Sau khi kt thc chuyn du hnh v tr li Vng X thnh, A-nan- v bun phin mt nhiu t lin n thm i Ca-dip, ri

68

thut li bin c ba mi T-kheo hon tc kia, tng s c i Ca-dip an i. No ng, va an ta v thut xong cu chuyn, ng b i Ca-dip qu trch mt cch nghim khc... ! i Ca-dip ni : Ny A-nan- ! trnh hu qu no v v li ch g m ng Gic Ng dy : Cc hng Sa-mn khi c mi, cng nhau n chc phc ti nh ch Pht t, khng nn i mt nhm qu ba ngi ? Bch s huynh i Ca-dip ! C ba hu qu m s vy on ng ngi kh trnh l : 1- Trong m ng thi xu h xut hin, d truyn nhim n nhiu ngi. 2- Hnh phc thanh tnh ca tng Sa-mn s gim xung. 3- Ngi i thy nhiu T-kheo tr chuyn cng mt lc s coi thng phm hnh xut gia ! Vy th, ny A-nan-, ti sao o hu li dt mt m ng T-kheo mi xut gia i du hnh, tip xc vi cnh sng c s ! Nhng T-kheo ny l nhng ngi cha thun thc trong vic thu thc lc cn, cha bit tit trong s n ung, cha rn luyn y c tnh bit mnh ! o hu phi chng v tnh lm gim nim tin ca cc hng tn th ? Di s hng dn nh th, nhng ht ging lnh mi ny mm, tn a ! o hu chng khc no mt Sa-mn cha y trng thnh, thiu hn kinh nghim ! Trc s ph bnh ht ng chi ci y, A-nan- v cn phm, v mang mt tm trng va trch mnh, va

69

hn di i Ca-dip khng an i, li cn ch trch nghim khc, nn ng buc ming : Tht l ng thng cho A-nan- ny, u hai th tc m cn b i Ca-dip gi l cha trng thnh ! Nhng Trng lo i Ca-dip mt ln na c lp li nhng li qu trch tng t... ! A-nan- ngoi ming tr li nh vy, nhng trong thm tm ng t bit rng : Li qu trch ca i Cadip vn chnh xc !. Vn xem nh c kt thc. V sau A-nan, p li s khuyn nh ca i Ca-dip, c gng hun luyn nhng t cn li ca mnh gn gi ng n k lut. Nhng s rc ri mt ln na li xy ra, do mt Tkheo-ni c l Thullananda. T-kheo-ni ny vn l bn tm giao vi T-kheo-ni trc nt Thullatissa, thut on trc ! (Theo Kinh in ghi li th hai Tkheo-ni y c mnh danh l hai con cu en trong m cu trng !). Khi T-kheo-ni Thullananda nghe tin A-nan- b i Ca-dip gi l Sa-mn cha trng thnh v phi chp nhn nhng li qu trch rt gay gt, c lin ln ting phn i : i Ca-dip khng c quyn ch trch A-nan- nh vy. Ti sao i Ca-dip khng t xt mnh l mt ngi trc y thuc ngoi o, khng nm trong ging di Thch Ca !.

70

C nh th m T-kheo-ni Thullananda c li cu chuyn t lnh vc k lut tu hnh, sang phm vi ni xu, bi nh c nhn ! Trn thc t, ai cng bit rng i Ca-dip, trc khi c c Pht n nhn vo Pht gio, ngi l mt o s c lp, t tu t v tip tc du phng tm Chnh gic ch khng gia nhp mt mn phi t o no c ! Th m T-kheo-ni Thullananda ni xu ngi thuc v ngoi o, thnh ra qu c nhn tin tr n c chng bao lu sau , khin c phi ri khi hng ng Ni gii, khng c mt T-kheo-ni no khc trong Gio hi nhn nhn, ri c tht o i lang thang, cho dc vng dn mnh tri n u hay n , ging nh ngi bn thn trc nt ca c hnh ng m mui trc y vy ! Khi Trng lo i Ca-dip nghe nhng li ph bng v cn c ca T-kheo-ni Thullananda, ngi ni vi A-nan- rng : Ni c ny qu thc l mt ngi di dt v khng suy ngh. T khi bn o t b gia nh quyt nh sng mt i sng tu hnh cho n nay, bn o cha nhn mt ai lm thy, ngoi tr c Pht, mt bc Thnh thin trn v hon ton gic ng ! (Theo Samyutta Nikya 16 : 11 Tp A Hm s 16 : 11).

VIII- VAI TR CA I CA DIP SAU KHI PHT NHP NIT BN

71

Phn tip theo ni v i Ca-dip c l s l vai tr chnh ca ngi (hp tc vi A-nan-) trong vic hng dn Tng-gi, sau khi c Pht vin tch. Lc c Pht qua i, ch c hai trong s nm i t c mt bn thn c Bn S l i anh em A-nan- v A-nu-lu- (Anuruddha). Cn X-li-pht v Mc-kin-lin nhp Nit-bn trc c Pht. Ring ngi i Ca-dip (Maha Kassapa) ngi ng u ng i t (gm i Ca-dip, X-li-pht, Mckin-lin, A-nu-lu- v A-nan-) th ang trn ng ha o, cng vi ng o ch T-kheo, t pha Pava v thnh Kusinara. Trong cuc du hnh, mi ln mi mt, i Ca-dip v on ty tng, thnh thong dng li ngh chn bn ng. Lc y c mt o s la th i qua. o s trn mnh mang mt trng hoa Mn--la (Mandarava), mt th bo vt m nhn gian thu by gi quan nim l ch t ci tri ri xung ! i Ca-dip thy hoa y lin ngh rng : Phi mt bin c trng i g th c hoa qu ny mi xut hin trn ci trn. on m u cu chuyn v xut x ca hoa Mn--la, i Ca-dip vn bit r nhng o s la th rnh nhiu tin tc trn th gian lm, nn trc tin hi v c Pht. Vin o s la th lin vui v thng bo rng : c Th Tn C m nhp Nit-bn cch nay mt tun l. Hoa Mn--la ny do ng lm c gn ch s t chc l ha tng !.

72

Nghe xong, trong on Tng l ca Trng lo i Ca-dip, ch c nhng Sa-mn no c Thnh qu A-la-hn th mi gi v thanh tnh, cn hu ht phm Tng cha ht phin no, th ng lot t ra bun kh, than khc thm thit. H cng ni ln cu thng tic c Bn S rng : Khi ng Gic Ng ra i th nh o soi sng tm hn u ti trn th gian ny khng cn na !. Tuy nhin, cng c mt T-kheo (n lo nin mi xut gia) tn Subhadda, v trnh thm nhun Pht gio cha c y , nn ng t ra vui mng, phn tch vi mt s ng o rng : Ny ch huynh ! Hi u m qu v bun khc. c C m cht i l chng ta trt gnh nng, khng b ai khin trch, ch ra iu lut nghim tc ny, t ra phng php tu hnh kh s kia ! Chng ta hin ti hon ton t do, ai mun lm chi th lm, khng cn s e s g ht !. Bnh thng, trc mt T-kheo v k lut nh th, i Ca-dip qu trch mt cch nghim khc, c khi ng xng ng b i Ca-dip khai tr khi Tng on l ng khc ! Nhng trong trng hp va c tin c Pht vin tch, i Ca-dip im lng. C l i Ca-dip khng mun trong tnh trng hoang mang v mt thy y, c mt s trng pht nng n hay tranh lun trong hng ng nhng phm Tng ! S sng sut ca mt Thnh nhn phn nhiu ngi i kh phn tch c !

73

Nu nht thi s im lng ca i Ca-dip lm cho chng ta ngc nhin, th hnh ng ca ng sau ny phi lm cho chng ta hiu r. l vic i Cadip l ngi u tin ngh khn cp, cn phi c mt cuc ton Thnh tng kt tp Pht ngn thnh h thng ! (Cc th k sau ny ngi ta quen gi l Kt tp Tam Tng) Khi ngh kt tp Pht ngn thnh h thng, i Ca-dip cng khng qun nhc li lm l do nhng li ni v k lut ca T-kheo lo nin xut gia, tn Subhadda kia ! i Ca-dip tuy khng ni nng g n T-kheo v k lut y, nhng ngi hin ha an i cc phm Tng khc khng ngng khc lc, thng tic c Bn S. Ngi ging gii, nhc r cho h nh rng : Mi vt u v thng, h ci g c sanh ra th phi c t, tan r, bin mt !. Ri ngi dn c Tng on gp rt i v thnh ph Kusinara... Lc y, nhc thn ca c Pht an nh trn gin ha. Nhng khng ai c th chm la c, v mi mi la d chy mnh n u, khi n gn kim quan ca c Pht cng u t nhin tt ngm. Trong khi ton th Tng v tn Pht t ang c mt ngc nhin cho l chuyn l, th gio on ca i Ca-dip cng va ti... Theo li tit l ca Thnh Tng thin s A-nulu- th s d c hin tng mi la t nhin tt y, l v Thin chng, tp trung mt cch v hnh d l,

74

dng php l ngn cn, dp tt s chy ! H (ch Thin) c ch i i Ca-dip Trng lo n ni, nhn thy nhc thn c Pht ln sau cng ! (Li thm ca dch gi : Nhc thn ca c Pht c t trong kim quan, nhng khng y np. Ai n l bi cng c th nhn thy thn Pht). Khi Trng lo i Ca-dip n gn gin ha nhn mt c Bn S ln cui cng, ri nhiu Pht (i xung quanh quan ti) ba vng xong, th ton th Sa-mn trong Tng on ca ngi cng l bi tng t... ! Theo Kinh in thut li th la t nhin bc chy lc i Ca-dip qu mp ti chn quan ti ca c Pht, cng ton th nh l cu php ha tng ! Nhc thn ca ng Thin Nhn S va bin ra hi ct (X li) sau ngn la tr t, th mt cuc tranh chp xy ra sut gy chin tranh, ch v vng tc a phng khng mun chia phn Thnh vt cho nhng s gi ca cc cng ng ln quc ngng m c Pht t phng xa c n. Trng lo i Cadip, Thin s A-nu-lu- v Tn gi A-nan-, tuy l ba i t c thm quyn trong vic y, nhng nghip lc xung t ca nhng ngi i Thnh vt qu nng, nn ba v phi lm thinh, t mnh ra ngoi vng tranh chp ! Lc y, c mt thin s B-la-mn, tn Dona, nh ti ngoi giao, m uy tn t lu lan rng cc vng, ng ny cui cng gii ha c mi bt ng gia

75

cc vng tc v s gi. Ri ch thn lm ng trng ti, chia Thnh ct (X li) ra lm tm phn bng nhau, phn phi cho tm phe tranh chp. Ring c nhn ng, ng ch xin c nhn ci bnh ng X li, em v to thp tn th. Trng lo i Ca-dip l ngi nhn trch nhim em phn X li chia n nc Ma-kit- (Magadha) giao cho quc vng A-x-th (Ajata Satta). Trong khi trn ng thi hnh cng tc , Trng lo i Ca-dip bn suy ngh Di sn hi ct ca c Bn S c lu truyn nh th ny, th di sn tinh thn l Pht ngn phi c bo tn ra lm sao ?. ng li nh n nhng li ni v thc ca T-kheo lo nin xut gia Subhadda, nh mt thch ca du hiu suy i k lut trong Pht gio. Nhng li l c v cho hnh ng bung tri, t do ph gii kia, c ngi xem nh hi chung bo ng : Nu gng xu ca Subhadda m lan rng ra th ngy tn ca phm hnh Tng-gi v gio l gii thot n ngay khi c Pht nhp dit ! V chn ng tnh trng mt php qu sm y, Trng lo i Ca-dip vi ngh n chuyn triu tp nhanh chng i hi Thnh Tng, c kt Pht ngn thnh h thng Php (Dhamma) v Lut (Vinaya) hu lu li Pht gio chnh thng cho i sau. Sau , cng vic cn li l i Ca-dip phi ch thn em ph bin ngh y n tt c Sa-mn c mt

76

trong v ngoi kinh Vng X. on ngi c tt c tn thnh c ngi lm ngi triu tp 499 ngh s Trng lo, tt c phi l Thnh nhn A-la-hn, cng vi Tn gi A-nan- c mt i hi nm trm v i Sa-mn. A-nan- lc tuy cha chng gii thot A-lahn, nhng ngi A-nan c tr nh phi thng, v l ngi c trc tip nghe hu ht nhng bi php ca c Pht. Lch s Pht gio cng chp : A-nan-, trc ngy khai mc i hi kt tp Kinh in (gm Php = Dhamma v Lut = Vinaya) l mt phm Tng, nhng nh tinh tn v quyt tm, ngi c Thnh qu A-la-hn vo lc rng ng ngy u i hi kt tp Kinh in Pht gio ln th nht. (Mi qu o hu xem cun Cuc i Thnh A-nan- cng mt dch gi). Trong lc nm trm v A-la-hn hi hp kt tp Pht ngn thnh Kinh in ti mt ci ng gn Vng X thnh th tt c nhng tu s Pht gio khc c yu cu phi rt lui v tnh tht ca mnh, chm ch tu hnh, khng c di chuyn lon ng. Phn th nht trong cuc kt tp Kinh in l nhc li nhng iu lut m c Pht dy. Sa-mn Upali l ngi nh nhiu lut cm nht, c Trng lo i Ca-dip, trong vai ch ta, yu cu lp li nguyn vn. Phn th hai thuc v xp loi ton th nhng bi Kinh, tc l nhng li c Pht thuyt ging khi cn sanh tin, chu du trong sut bn mi lm nm trng ban b Chnh php n nhn loi. A-

77

nan- l mt Sa-mn nghe nhiu v c tr nh v song, nn c ch ta i Ca-dip yu cu tng li tt c. Nh m cuc kt tp Kinh in sau ny mi c Pht ngn chp ra nm b A Hm, lp thnh tng Kinh (Sutta Pitaka). Sch v i sau thng tuyn dng A-nan- l bc tha truyn Php bo, chnh v l ! Tng k trong k kt tp Kinh in Pht gio ln th nht ny ch c hai tng l tng Kinh (Sutta Pitaka) v tng Lut (Vinaya Pitaka) m thi. Tuy nhin, cng c nhng vn linh tinh c nu ln si ni trong i hi. l s tranh tng gia Tng-gi v mt s cc iu lut vn vt c Anan- thut li l c Pht, trc khi nhp Nit-bn, cho php hy b. Nhng khi i Ca-dip cht vn A-nan- v nguyn tc do c Pht dy, n nh th no l iu lut vn vt th A-nan- cha nghe Pht ni, nn khng th tr li c. A-nan- lin n cn nhn li v ng s , khng hi k c Bn S v nhng nguyn tc n nh cc iu lut vn vt y. Tip theo, a s kin ca ch Thnh Tng trong i hi v vn ny nht thi khng ging nhau. Hu ht h ch bnh phm, ch khng chu ni r iu no l mt gii lut vn vt c th hy b !. Sau cng, ch ta i Ca-dip phi tuyn b :

78

Knh bch ch Tn tc, ch huynh ! Chng ta khng c quyt nh a s, chng ta cng khng c nhng nguyn tc n nh cc iu lut vn vt no c th hy b ! Bn Tng xin ngh chng ta nn gi ng tt c nhng iu rn m Pht li ! Hn na, c Bn S mi vin tch chng bao lu, nu cc hng mn t Pht bt u xt li li rn ny, hay hy b iu lut kia, th ngi i s d ngh, h s ngh rng Ch t ng C m, khi thy khut bng mun gim bt lut l c t do !, khin cho nhng k tn tm s gim c tin trong Pht gio ! Vy mt ln na bn o nhn danh ch ta i hi tuyn b : iu no c Pht rn dy, ch t phi tuyt i gn gi, khng c phn bit khinh trng.
(Theo Tiu Phm, trong tng Lut s XI Clavagga XI Vinaya).

Sau khi i hi kt tp Kinh in Pht gio ln th nht kt thc, phm v c knh trng v vai tr ca Trng lo i Ca-dip trong Tng l, mi ngy mt tr nn to ln hn. i Ca-dip c th xem nh v chng mn Pht gio u tin. (Ngy nay chng ta gi l chc Tng Thng). Bi v ngi chng nhng l mt v Sa-mn cao h (1) nht, m ngi cn l v Trng lo ln tui nht trong hng cc i Thanh-vn
1 ()

Cao h : Ch s thm nin trong o Pht ! H l ch vit tt t cm t Ma An c kit h, mt n v cng phu ca cc hng Sa-mn Pht gio. Theo truyn thng th mi nm ch T-kheo t Pht phi an c kit h (hay nhp h) mt ln.

79

t Pht cn sng. (Theo ch gii th lc t chc i hi y, i Ca-dip th n 120 tui. Nhng c mt gio s khc li ghi ngi ln hn c Pht 40 nin k, thnh th khi i Ca-dip gp Pht v chnh thc lm t, ngi l mt lo o s 75 tui ri ! Xc nh tui tc ca mt nhn vt cch nay hn 25 th k l mt iu rt kh. Nhng dch gi vn ghi chp vo y qu o hu rng ng tra cu !) Mt d kin lch s khc m cc hng Pht t cng cn bit l ci bnh bt ca c Pht, sau khi Ngi nhp dit, c ton th Tng chng giao cho ngi i Ca-dip ct gi ! Bnh bt ny v sau, i Ca-dip li trao li cho A-nan- trc khi ln ng vo rng th hnh u ri tuyt tch. Hnh ng truyn bt ca i Ca-dip c ghi li nh th tng trng cho s ni tip trch nhim bo tn Pht gio. Cn c trn nhng d kin , chng ta c th kt lun rng : Tuy Pht ngn dy Sau khi Nh Lai nhp Nit-bn, ch t hay ly Kinh Lut lm thy !, nhng i Ca-dip vn l ngi u tin thay th c Pht hng dn Tng chng. Rt tic l trong ton th Kinh in Pali, khng c ch no ni n thi gian v a im chnh xc ni Thnh i Ca-dip vin tch.

80

IX- NHNG DI NGN CA I CA DIP


Theo Kinh in Pht gio, phn Tn Tc K Ngn (Theragatha) th c 40 on gio thi, nh s t 1051 n 1090, c k tn tc gi l Thnh Tng i Ca-dip. Nhng on gio thi ny (hay cn gi l k ngn) phn nhiu phn nh mt s nhng phm tnh v c hnh ring bit ca v Trng lo chuyn sng bng php u (Dhutanga). Chng hn s din t v hi lng vi y phc khc kh, tuyt i tri tc (ch cn nhng nhu cu ti thiu), nghim khc vi chnh mnh v vi ng o, lun lun gi tinh thn c lp v t tin, a thch cnh c c, trnh xa mi m ng, mit mi trong thanh tnh v an lc vi cc bc thin. Mt khc, nhng k ngn vn vn y cng biu l nhng cm khi ca Thnh Tng trc v p bnh lng ca thin nhin xung quanh ngi, m chng ta khng th tm thy ni dung tng t trong nhng bi Kinh vn xui. y, son gi ch xin cng hin qu v mt vi on trch trong hai bn dch ca C.A. F. Rhys Davids v ca K.R. Norman. o hu no mun c tt c, hy tm cc dch phm ca hai hc gi ni trn. C hai ti liu qu bu y u c Pali Text Society, London xut bn.

81

1- Bi trch th nht

Gm bn k ngn ghi cc s 1054, 1055, 1056 v 1057 sau y, c ta l :


LI KHUYN KHCH CH SA MN THC HNH HNH TRI TC TRC BN MN VT DNG (1)

(1054) T sn cc mt hm mang bt. Vo xm lng kht thc i... Thy ngi ci bn chn cm ci. Dng chn li Sa-mn ng i. (1055) K bt hnh i tay l li, t vo bnh vi nm cm thi. Cht ngn tay ci thot gy ri... Ri vo bt gia phn n lnh ! (1056) Nhn vt thc Sa-mn thin qun... n tu sng hnh thot trn ! Cu nguyn cho th ch vn thn ! Khng nhm gm php lnh an tr !
1 ()

Bn mn vt dng l : Thc phm, y phc, ch v thuc tr bnh.

82

(1057) c t, nhiu... Sa-mn vn ! Cm tr bnh, thuc nc tiu b(1) Ch cng y phc n s ! Di bng mt Sa-mn c ng.(2)
2- Bi trch th hai

Gm bn k ngn ghi cc s 1058, 1059, 1060, 1061 c ta l :


I CA DIP TR LI V SAO TUI GI NGI VN SN SNG KH HNH

(1058) u leo ni c chi mt mi ? Tha hng php lnh tr t thn thng ! Thin lc c ri thng mi nhc thn Ca-dip nht nguyn cao sn thanh tnh. (1059) Hng kht thc tr v nh ni. Mm li ngi an nh nh khng ! Sng vi ci thin sc mnh v song. Tm khng s hi thn khng i hi. (1060)
1 ()

Theo c tc, ngy xa ngi n thng dng nc tiu b lm thuc. () Di bng mt, Sa-mn c ng : cu ny nguyn ngha m ch : Mt Sa-mn chn chnh th ni no c bng cy l nh. Bn phng, tm hng u c th c ng c !

83

Hng ngy kht thc quay v nh ni. Mm c ngi an nh nh khng ! Sng vi ci thin sc mnh v song. La phin no Sa-mn trn phm hnh ! (1061) Hng ngy kht thc ri v nh ni. Mm cao ngi an nh nh khng... ! Nhp cc ci thin sc mnh v song. Tm trong sut, hon ton gii thot. Bi th khi gi Sa-mn gi trt, Kh hnh u lm php dng sinh !
3- Bi trch th ba

Gm 10 k ngn, ghi cc s 1062 n 1071, theo th t t thp ti cao. Tt c mang chung mt ni dung l :
TI SAO I CA DIP GI VN THCH TRONG RNG, TRONG NI, THAY V NGI C TH AN NG TRONG CC TU VIN LN NH TRC LM HAY K VIN ?

(1062) Cnh rng ni lm Sa-mn phn khi. Nhng dy leo ging hoa l xung quanh. Khi n voi ku ko tr li rng... Trn mm lng Sa-mn thoi mi. (1063) Nhiu thch khi vi mu my xanh m.

84

Nhiu sn kh c sui nc pha l. om m m khoe nh sng t b... Ta thn trn Sa-mn th thi. (1064) Nhn nh ni hnh thp cao, my ph. Kin trc thin nhin, ta tr tr. Thnh nhc l chim ua ht lu lo. Ngm cnh ni cao lng cng cm khi ! (1065) Khi ma , rng xanh ti mt. Ting chim mung gi bn khp t b. Nc di vo vch sch sn kh. em sanh kh cho c cy non mi. (1066) Nhng cnh y lm Sa-mn vng ch Nguyn tham thin trong c c trin min Vch cng cao nguyn vng cn chuyn. Tm hnh gi cng mau vo Thnh o (1067) Qu Thnh gip cho Sa-mn nht quyt. Sng gia rng tnh lc kip t do... ! i tu hnh tinh tn ha thnh th. Rn chnh hnh khng ch ai nhc nh.

85

(1068) Trn khung tri, di hoa gai m . Mu thin thanh ha vi l gai xanh. Kh thu v tia nng ha vng hanh. Ri trn l ph mt mu chn i ! (1069) Rng ni y khng b ai lm ch. Ch hu, nai, cm th vng lai thi. Nhng cnh chim bay t im khung tri Thin trn mm tm thng an lc. (1070) Ung nc rng, nhng ngm tuyn trong vt. Gp g thng cc nai, kh trn ngn... B sui ru xanh du mt thi gian. Bn trn l thch on nhp nh. (1071) Chng cn nhc th gian vo cm thnh. Nim vui Sa-mn vn trong thin ! Tm tnh ri ph lc trin min. Linh quang gic ng bng ln thy tnh !

86

4- Bi trch th t

Gm bn k ngn, ghi cc s t 1087 n 1090 c ta l : I CA DIP T TRO (C ch dch l Kinh CA DIP S T HNG tc l v li t tro ca i Ca-dip nh ting gm con s t !). (1087) Trong s nhng ngi hon ton Chnh gic, Ngoi tr Bn S c Pht Thch Ca. Ca-dip ny thn tuyt hnh u . Khng ai khc lm xa hn hnh y ! (1088) Phc dch Bn S, bn Tng trn, Li dy Bn S thc hin chu ton. Ci ng lm ngi, tri, th khng cn. Ngun sanh t xong kip ny l ht ! (1089) Pht C m, ng tn cng gii thot, Vt b ngai vng, vt dng ty thn(1) Tnh Pht nh sen, khng nhim bi trn. Siu tam gii, Ngi tr thnh i nhp ! (1090)
1 ()

Nguyn ngha cu k m ch Tnh khng dnh mc vi bt c trn cnh g, k c t vt dng l y phc, thc phm, ch v thuc men.

87

T nim x vin thnh thun thc ! Nng lc ton tri Pht nm trong tay.(1) Tr tu siu sanh y chng ph by,(2) Du phng ha o tm hng tch tnh. V vi nhng cu k ngn, thot dch bng th vit ng ny, dch gi xin chn thnh kt thc tp GNG LNH THNH I CA DIP, mt Tuyt Thnh Tng A-la-hn Pht.
Dch xong ti Paris Ngy 18 thng 6 nm 1992 Dch gi : Nguyn iu

---o0o--Bi th :
TNG NIM I CA DIP Trong rng vng mt bng ngi thanh tnh. i, ng, ngi thin, tit ch oai nghi ! Ngi chng nm bt ng m si. Khng s i, khng ngi i c c ! i Ca-dip, Sa-mn ngun qu tc.
1 ()

Nguyn ngha cu k ng l phi dch Kh nng bit ht mi chuyn : Qu kh, hin ti, v lai Pht c th s dng mt cch t tin nh iu khin i bn tay (Nng lc ton tri) () Nguyn ngha cu k ng ra nn dch l : Ngi ang du hnh ha o, m ham mun (hay phin no) trong tm hon ton dp tt.

88

Thu thanh xun tng ca ci giu sang. Rung t mnh mng hn c chc lng. Nhng ph qu kh gi ngi ch thin ! Ri ngy kia khi bnh minh xut hin, Ngi ra i cng v p trinh nguyn. i bn i tuy kt ngha thuyn quyn. Nhng tit hnh vn trng trn, tuyt bch ! Quyt tm o, hai thn nguyn chia cch. Chng mt ni v v phi mt ni ! Hai li i, hai hng nghch phng tri..., Mong tm c ng trn lnh cu th ! Duyn gp Pht c hai cng hi th, Th chung thy nhng nam, n phn minh. Ca-dip t khi gp Pht nghe kinh, Tu kh hnh nguyn thng xuyn gn gi. Php u mi ba iu th t... Mc y vi d, lm bi tha ma. Rng vng l ni duy nht lm nh. Mi bui sng m bnh i kht thc. tn th khng phn chia sang cc. c vt ngon hay c vt th s. Tt c, ngi qun tng : y duyn c.

89

n sng tu cuc i trong sch ! Ca b tnh khng nhn nhiu gi ct, Qua ngy mai hay lu li v sau. Tng ming cm nhai tm tnh nguyn cu, Cho nhn loi trm lun mau thot kh ! Ri tui gi ch khng ngng kin c. Ly php hnh lm gng chng sanh ! Gii lut trang nghim cn c cu mnh. Dng thin nh em i vo tnh lc ! Tu kh nhc tm khng h thc mc, Ngy thng quen thn rng ni cheo leo, Cng hnh vin dung, theo bc chn tro... Tui x bng ngi v rng bit tch ! T y hin Sa-mn vng bng. Tn Thnh nhn cn lu li i sau... t hm nay t nn hng cu. i Ca-dip gng lnh cn sng mi.
Nguyn iu cn Paris, Ma Pht n 1992

---o0o---

90

Ht

You might also like