PHT GIO TRUYN THNG TY TNG Buddhisme in the Tibetan Tradition.

Nguyn tc ca Geshe Kelsang Gyatso,

Dch Gi : N.s Tr Hi. Ngun http://thuvienhoasen.org Chuyn sang ebook 6-8-2009 Ngi thc hin : Nam Thin namthien@gmail.com Link Audio Ti Website http://www.phatphaponline.org Mc Lc
GII THIU LI NI U CHNG 1 - PHP L G? CHNG 2 - THIN TM I.- CHUYN HA TM TIU CC II.- BA KHA CNH CHNH CA CON NG TU TP CHNG 3 - V THNG I.- THIN QUN V CI CHT V V THNG II.- V THNG VI T CHNG 4 - S TI SANH I.- DU N TM LINH II.- DNG TM THC TNG TC III.- NHNG MNG TNG IV.- NNG LC CA NHNG V D V.- CHN KINH

---o0o---

GII THIU
Mt s trnh by r rng v trung thc v Pht gio Ty Tng, quyn sch ny trnh by cn bn ca Pht php theo mt ng li m mi ngi u

c th hiu c khi c v d dng tu tp trong cuc sng hng ngy. c son tho ring cho nhng ngi mi tm hiu vn ny ln u tin, quyn sch ny cng cn cung cp nhng kin thc qu bu cho nhng t thng hiu Pht gio Ty Tng. Tc gi trnh by Pht php vi mt tm lng t bi v thn trng, ging dy cch thc o luyn s thc chng ni tm bo v chng sinh khi au kh. Ngi cng vch ra con ng pht huy tm t v to c s yn n cho chnh h v nhng ngi khc. Ngi cng bn n nhng vn nh s ti sinh, nghip v qu, tnh khng, gii thot v gic ng. Mc d mi con ngi u c nhng mc ch v cch sng khc nhau, song chng ta u quan tm v cch thc lm th no trnh nhng kh au v tm n hnh phc cho ring mnh. Thc hnh nhng iu nh nhn, bi v tm, thc chng v tnh khng o luyn tm v tha ca s gic ng s gip chng ta t c iu ny. Khi c quyn sch ny, hy suy tng v ngha ca n v em tt c vo thc hnh, chng ta s t c s thng sut v con ng tm linh thm thy ny. ---o0o---

LI NI U
Thng thng nhng ngi c thch nghin cu v Pht gio Ty Tng thng b tr ngi v h khng th no tm c mt quyn sch m h c th thng hiu c d dng. iu ny cng ng hn na cho nhng ai c i kim sng, s p lc v cn thng lm cho h khng c th gi cho chuyn g khc. Cng lc , cch sng hin ti ca chng ta khng gip g c gii quyt nhng kh khn ca chng ta, v thc s, ch c mt cch ng nht sng cuc sng t t cng thng dng nh l pht trin kh nng v tinh thn v tn ngng. V vy ti sung sng c bit Geshe Kelsang Gyatso c nh trnh by ci cn bn gio l Pht trong mt cch m mi ngi c th thu thp c v thc hnh trong cuc sng hng ngy ca h. Ti rt cm n dch gi v nh xut bn cho s ng gp ca h. H.H.The Dalai Lama. ---o0o---

CHNG 1 - PHP L G?
Tt c chng ta u c c mt thn ngi, iu y cn c gi tr hn c cy n thn ca Aladin - nu chng ta bit s dng n. Nu khng bit s dng thn ngi ca mnh, th s vic mang mt thn ngi khng c gi tr ln lao g cho lm. Khng bit s dng thn ngi ca mnh th cng ging nh ngi c ti sn ln, nhng thay v dng n gip ngi th li hi ngi. Tht v cng quan trng s dng ng tim nng thn xc. L do ti sao m iu ny quan trng l bi v thn ngi tht him c v y ngha. D trn th gii c bao nhiu ngi i na, mi ngi cng ch c c mt ci thn m thi. Nh mi ngi u bit, mt ngi khng th duy tr hai thn xc. Mc d mt ngi nam hay n c th sm nhiu nh, nhiu xe, nhng h ch c th gi c mt ci thn xc m thi. Li na, khi chic xe hi hay s hu khc ca ta b hng, chng ta c th thay ci khc; th nhng, khi thn xc chng ta h hoi th khng th no mua hay mn mt thn khc c. V th thn ngi ny l ti sn him hoi nht ca chng ta. Thn xc chng ta khng ch him hoi m cn y ngha. iu ny c ngha rng chng ta c th t n hnh phc ti thng nh s dng thn ngi ca ta mt cch thch ng. Ch c php mi l phng sch t hnh phc ti thng . Ni chung, php l nhng li dy ca c Pht, nhng ngha tht ca php l nhng thc chng ni tm trc tip che ch cho hu tnh (chng sinh) thot khi nhng au kh (the inner realizations which directly protect living being from their sufferings). Nu khng qun xt bn cht ca php, th ta s khng th hiu c nhng li ch, kh nng v vai tr ca php, v cng khng th xt xem chng ta c cn php hay khng. Danh t "Php" ting Phn l "Dharma" ngha en l "ci g gn gi". Chnh l php gi gn chng sinh trnh khi nhng kh au, lo s v him nguy. Tuy th, nu chng ta mun thot khi nhng vn v au kh ca chnh mnh, th ta cn phi thi th mt n lc ln lao t n s chng ng php. Cng nh mt phng thuc d rt cng hiu, m ngi bnh khng chu ung th bnh cng khng th lnh. Php v nh thuc, Pht nh bc s, v on th nhng ngi thc hnh php v nh nhng ngi iu dng. Nh ngi bnh cn lng y, thuc ng

bnh v ngi iu dng tt, cng vy, chng ta cn nng ta Pht nh bc s, nng ta php nh thuc, nng ta tng on nh nhng ngi iu dng, nu chng ta mun thot khi nhng kh au. Php bo v ta mt cch trc tip nh th no? Nu ta t c vi kinh nghim tm linh, th nhng kinh nghim ny chc chn s gii quyt vi vn ni tm ca ta. V d nu ta thc chng v c kinh nghim v s nhn nhc, th iu ny s gii quyt cho ta mi vn do gin d gy nn. Cng vy, nu chng ta thnh tu c s thc chng v lng bi mn th iu ny s gii quyt mi rc ri pht sinh do thi ganh t. V cui cng, nu ta t thc chng v tnh khng (realization of emptiness) - bn cht ti hu ca mi hin tng (the utimate nature of all phenomena) - th s thc chng ny s gii quyt tt c mi vn ca chng ta v tr kh mi au kh. Tm li, nhng thc chng v php tn dit mi vn ni tm ca ta v a ta n s bnh an tm thi v vnh cu. Ngoi nhng c tnh ni trn, php cn c c tnh l lm ni nng ta vng chc cho chng ta. Mt s ngi ngh rng ca ci, ti sn, thn quyn, bn b c th gii quyt nhng vn ca mnh v gip mnh c an tm. Nh th l h ly nhng th ny lm ch quy y kh au. D nhin, i khi ti sn, thn quyn hay bn b c th gii quyt mt s vn v em li cho ta mt vi hnh phc. Nhng c nhiu vn h khng th gii quyt m i khi cn to thm rc ri v au kh cho ta. Ta khng th da vo ti sn, thn quyn, bn b gip mnh trong mi tnh hung. Bi th y khng phi l ch nng ta chc chn cho ta. Ngoi php ra, ta khng th tm thy c mt ch nng ta no thc s. Theo truyn thng, trc khi thuyt php, nhng v Lt ma ni li dn nhp. Mc ch ca vic ny l thit lp mt cch khi tm chnh ng v pha v thy cng nh v pha t. Ph hp vi truyn thng ny, y s gii thch mt cu th m bc thy lm khuyn mt ng vua, bn ca ngi. Cu th y nh sau: "Thn th hin ti ca bn ch nh vt mn ca ngi khc" iu ny c ngha rng ngun gc xc thn ta thuc v nhng ngi khc. Ci thn ta pht trin t s giao hp gia tinh cht ca cha v trng ca m. Thn thc nhp vo s giao hp y ri t t thn ta pht trin. Khi cht chng ta khng th no mang thn xc chng ta qua i sng mi. Chng ta khng th ngn cn s tn t v tan r ca thn xc sau khi cht.

Do m ni rng tm ging nh ngi khch trong ci nh tr - l thn xc. Chng ta rt nn ghi nh v qun tng iu quan trng ny, chnh v chng ta thng chp cht thn xc ca mnh (strong clinging to our body). Cu th ny rt thch hp cho chng ta ngy nay cng nh khi n c tht ln cho v vua ngy trc. Khi cht thn thc la thn xc nh mt du khch ri b nh tr i n ni khc. Mt s ngi c trnh tu chng cao c th di chuyn thn thc qua thn xc khc theo mun, y ht nh ngi ta dn n nh mi. Chng ta nn lun qun tng iu khng th trnh l ta phi ri b thn xc vo lc cht, v thc rng mnh ch nh mt du khch trn i ny, khng phi vnh vin dnh lin vi thn xc hin hu. tng cho rng chng ta s ni ny mi mi a n nhiu vn rc ri. Khi y bn ng c gng t che ch bng cch vy quanh mnh th ph tng trn i, nh nhng s hu v thnh cng v mt th gian. Chng ta qun rng vo lc cht, ta cn phi li ng sau tt c nhng th y. Chng ta khng hy vng c li ch nhiu ni php nu ch th ng ngi nghe hay c, nh th l ang xem truyn hnh. Ta c th c vi li ch nh nghin cu php trn bnh din tri thc, nhng mun c li ton vn, th ta phi sng vi php bng tt c con ngi mnh v thc chng php bng kinh nghim bn thn. "Mc d thn ca bn ch nh mt nh khch, Nu thc hnh php, bn s c nhiu kt qu". iu ny c ngha rng nn s dng thn xc ta, m ta ch c c trong mt thi gian ngn, thc hnh php. Ta khng nn lng ph thn ngi nh dng c qu bu ny, v n c th gip ta t ti gic ng. Nu s dng sai, th thn xc ny c th phm th c nghip thay v gip chng ta i trn con ng tu tm. Nhng nh thc hnh php m chng ta c th thnh tu trn vn tim nng ca thn ngi. Nh thc hnh php ta c th thnh tu ba ngha (hay mc ch). ngha cao nht l t n ton gic (to reach full Enlightenment), thnh Pht ngay trong i ny. Loi ngha trung bnh l s t gii thot cho ring mnh khi nhng s hi v kh au trong vng sanh t. Mc ch thp nht l c gng c tm an n, t gii quyt nhng vn ni tm mnh v khi sinh vo cc a x. Nh th, bc thy khuyn nh vua bn mnh

thc hnh php, nhm n mt trong ba phm vi hay ba tng mc ngha ny. Loi ngi chng ta c c c may thc hnh php l nh thn ngi qu bu ca chng ta. Khi bit iu ny v thy c li lc rng ri m chng ta c th t c, th chng ta nn c gng hc hiu v thc hnh Pht php. Nhng chng sau y s a ra vi gii thch v cch thc lm sao thc hin vic ny. ---o0o---

CHNG 2 - THIN TM
Khi bc thy v i ca Pht gio l Atisha sng Ty Tng, c nhiu ngi n thm ngi. Mi khi gp bt c ngi no, Atisha cng hi cu ny: - Bn c lng tt khng? Thng thng mi khi gp ai ta hi: - Mnh khe khng? Nhng Atisha t mt cu hi su sc hn. Ngi cng nhn rng bt c ngi no c tm tt l mt ngi tt. Mi ln Atisha khuyn dy ngi no, ngi ni: - Hy c o luyn thin tm. Ty thuc vo bn cht ca tm chng ta m chng ta lm nhng hnh vi tt hay xu. Mt tm xu (hay tm tiu cc) s dn chng ta phm vo nhng hnh vi tiu cc, cng vy mt tm tt hay thin tm s dn chng ta lm nhng hot ng tch cc. Hu qu ca nhng c hnh l nhng vn rc ri; trong khi hu qu ca thin hnh s l hnh phc. Do nng lc ca thin tm m chng ta s c c nhng hnh phc tm thi. Hnh phc tuyt i ca s gic ng cng c thnh tu nh nng lc ca thin tm. Ngay c hnh phc trong quan h gia nh chng ta cng ty thuc vo tm lnh. Tnh thng, lng trc n trong gia nh c cn c trn nhng tm lng tt ca mi ngi trong gia nh. V d nh i vi mt cp v chng, th vic c c mt tng quan tt p l nh h c tm tt. Nu c ngi v ln ngi chng u c tm xu th hu qu s l au kh. Nh vy,

mun c c hnh phc - t hnh phc nh nht tm thi cho n hnh phc tuyt i ca Pht qu - chng ta u cn phi c gng o luyn thin tm. Chng ta phi cn thn tra tm lm th no pht sinh tm tt. u tin chng ta phi bit phn bit gia tm trng tt v tm trng xu. Ri chng ta nn c gng tr kh nhng tm trng xu v tng trng nhng tm trng tt. Bt c mt tm no lm giao ng s bnh an ni tm ca chng ta th u gi l tm xu. Nhng t tng xu nh on hn, ganh t, gin d, thm kht, mun hi ngi, c t kin, thi xu, phn bit sai lm, khng c c tin, nhng t tng quy ng tm ta v gy cho ta nhiu vn . Nhng t tng ny ph hoi hnh phc ca chng ta v gy au kh cho chng ta. Tht d dng thy c nh th no mt tm c khin cho ngi ta phi au kh. V d, mt con ngi c th c tm rt tch cc nhng bng nhin h ni gin. Tm ang an n m gin d ni ln th ngi khng cn hnh phc hay bnh an na. Mt ngi ang gin nh vy, d c c phc v bao nhiu mn n ngon lnh, h cng khng th thng thc c. Qu th, tm gin d cp ot hnh phc v s an lc ca con ngi. Mi k hay gin d, th ght u kinh qu ni bt hnh. Hu qu ca s gin d l nhiu vn pht sinh. Nhng hnh vi xu nh gy g, nh nhau, git hi ln nhau u do s gin d gy nn. Chnh v nhng hnh vi tiu cc ny m ta nm tri nhiu au kh. Tm ganh t, thm kht cng to ra nhiu vn . Cng ganh t chng ta cng khng hnh phc v khng th no tm thy s bnh an. Cng vy, cng bm vu chng ta cng c nhiu vn kh khn. Hin ti phn ln nhng vn chng ta to ra u do s chp th. Th d nh mt ngi n trm c th b t chung thn v s chp th ca ngi y. u tin l y tham luyn nhng s hu ca ngi khc, ri do ng c tham luyn thc y m ngi y trm cp v c th git ngi c c ti sn . Hu qu s tham luyn ca y l t ngc v au kh kh chu ni. V nhng mi quan h trong gia nnh cng th, s tham i nng nn c th a n nhng vn nh tnh c ti qu . V o s Vasubandhu cho nhiu th d cho thy s chp th to ra s au kh nh th no. Th d u tin ca ngi l cc con rui c s ham mun mnh m v cc mi hi thi. Nh th, khi chng u ln cc thc n, con ngi git chng cht. Cc con thiu thn b cc nh sng p quyn r. Khi

chng thy nh sng, chng cho l ni lc th. Con thiu thn ni ln s chp th mnh m v lng tham mun nm trong nh sng quyn r ca ngn n sp. Chng c gng bay vo trong nh sng v cui cng phi b cht. Mt th d khc v s tai hi ca ham mun mnh m l s quyn r ca con c i vi ming mi. Ngi chi thng t mi u li cu. Khi c trng thy hoc ngi thy thc n, chng cn vo li cu. Kt qu l chng cht. Mt vi th rng th bm ly m thanh m du. Nhng th sn thng chi khu cm hoc thi ng tiu lm cho nhng con th vt tin n gn h. Khi y th sn s git nhng con th ny. Theo lun s Vasubandhu, mt vi hu tnh cht v tham m hoc sc, hoc thanh, hoc hng, hoc v, hoc xc. Nhng con ngi li c s bm vu mnh lit i vi c nm i tng gic quan. Nh nhng v d trn chng minh, tm chp th chnh l ngun gc ca nhiu vn . Mc d chng ta u c tm tiu cc nh chp th (bm vu), song vi t cch con ngi chng ta c ci c hi qu bu thc hnh nhng phng php ngn nhng tm xu sinh khi v phng hu qu au kh pht sinh t y. Nh vy, iu g to nn mt tm tt? Tm tt bao hm hng c li cho ngi khc nh l lng bi mn, lng t, b th, gii, s bao dung, nhn nhc v tinh thn ham mun thc hnh Pht php. Tm m c t n nh, tm mong mun thc chng tnh khng, tm mong mun t b sinh t lun hi, tm m c gic ng gii thot v li lc cho hu tnh, tt c nhng tm u l tm tt. Nhng t tng ny c xp vo loi t tng tt lnh bi v chng em li hnh phc cho chnh mnh v cho ngi khc. Nhng tm tt ny c nng lc gii quyt hoc gim bt nhng rc ri ca chng ta. Cng o luyn tm tt bao nhiu th ta cng t c t tng xu by nhiu. Do nhng rc ri ca chng ta gim thiu. Cng tng trng tm tt ta cng c hnh phc ln lao. C nhng lc ta cn xem li i sng ca nhng thin gi c o trong qu kh thm nim cm hng. Nhng thin gi ny pht trin hnh phc nh nng lc ca thin tm. Bng cch o luyn tm mnh, nhng thin gi t n nhng trnh rt cao trn ng tu tp. Khi gp nghch cnh h lin chuyn ha nghch cnh thnh ng li tu tm. Khng ging nh ngi i gp kh khn th au kh, nhng thin gi ngy xa sng t an vui i n an vui. Thin s Pht gio v i Shantideva ni:

"Ti cha bao gi nn ch, bi v ti ang i trn con ng tin n gic ng, con ng ny em li ht an vui ny n an vui khc". Nu c gng pht trin tm tt th t nhin ta s thy bnh an tm hn. Khng o luyn tm tt th khng bao gi ta c bnh an tht s. Nu tm ta khng an, th d th gii c ha bnh cng khng em li bnh an cho ta c. Nh vy bn phn ca chng ta l phi tm s bnh an cho ni tm mnh. Hnh phc trong sng v s pht trin an lc ni tm khng th t c bng cch tp trung vo s hu vt cht. Mun c c nhng phn thng vt cht, chng ta phi thi th mt n lc ln. Trong khi n lc nh th chng ta cm thy nhiu au kh hn l hnh phc. V sau khi t c mc ch vt cht, chng ta li thy rng chng khng th no tha mn nhng nhu cu ni tm ca ta. Bi vy chng ta cn tu tm hay thc hnh php. Nht l trong thi k mt php, khi c nhiu chin tranh, nhiu nguy him, th chng ta li cn phi dnh rt nhiu nng lng thc hnh Pht php. Nhng d trong thi i suy i, chng ta vn cn may mn v c c c hi thc hnh php lm cho tm ta an lc. ---o0o--I.- CHUYN HA TM TIU CC Lc u, rt kh m bin mt tm tiu cc (xu) thnh tch cc (tt). V d, mt ngi ang gin d th khng th bng dng bin tm gin d thnh tm yu thng c. Bt c mt tm tiu cc no, khi pht sinh th khng th tc th c chuyn ha thnh mt tm lnh mnh. Cng nh tht kh m nhum vng mt tm vi len mu en nu khng ty mu en trc , cng vy, ta phi dit tr hay ch ng mt tm xu trc khi tm tch cc c th khi ln. Nh vy, nu nhng tm tiu cc khi ln, th trc ht ta phi c ch ng chng. Ri ta nn chuyn nhng t tng mnh thnh nhng t tng tch cc hay li ch. C hai phng php chuyn nhng t tng tiu cc thnh ra nhng t tng tch cc. Phng php th nht l ch ng nhng t tng phn bit tiu cc. Phng php th hai l c gng pht trin mt tm tt tht s. Khi u, chng ta nn vn dng n lc ln t b nhng t tng xu. Nu ta thc hnh php, th dit tr nhng tng phn bit tiu cc - bao hm gin d, th ght - khng kh lm. Nhng tng ny c th d dng b tr dit

tm thi, nhng rt kh nh tn gc, hon ton loi tr nhng nim phn bit tiu cc. Khi cha c c thc chng trc gic v tnh khng, th ta khng th no tr dit tn gc nhng tng xu. Nhng c nhiu cch tm thi ch ng nhng tng phn bit tiu cc. Mc d khng ai mun sng trong mt tm trng bt hnh, th nhng nhng trng thi tm au kh thc lon vn thng sinh khi. i khi tm bt hnh pht sinh do chp th, gin d, ganh t, h tin hay tham lam. Tnh h tin chng hn, a n nhiu vn lm chng ta au kh. Nh c ngi b ra tht nhiu tin mua thc phm t gi, ri v sau li tic tin, th l pht sinh ra mt tm trng au kh. Nu khng c thi h tin th tm trng au kh khng khi ln. i khi, mt ngi c th m ra hong ht do ngh n nhng ti sinh trong tng lai. V lo i sau mnh s gp kh khn ngho nn, ngi ta cm thy kh s. Do bm vu vo cuc sng hin ti, cho rng n rt quan trng qu bu, ni kh tm pht sinh. Khi mt ngi c ngh v bn thn mnh, v s an nguy ca ring mnh v v nhng bn tm v k trong hin ti, th ni bt hnh ni tm ca h khng bao gi chm dt. Cn phi t n s thc chng tnh khng mi tr dit c hon ton mi tng phn bit tiu cc trong ta, nhng mun gim bt vn hay tm thi gii quyt chng, th c nhiu phng php. Trc ht cn hiu rng mt tm bt hnh khng t nhin pht sinh, m ty thuc vo nhng nguyn nhn. Mi tng tiu cc c mt lot nguyn nhn khc nhau. Nhng tng phn bit tiu cc c hai loi nguyn nhn ng thi sinh khi, mt l i tng ca tng y; hai l nhng lung kh lc (prana) bt tnh ni ln trong ta. Kh lc tun chy qua c th chng ta trong nhng huyt o, v s vn hnh ca tm ta ty thuc vo nhng lung kh lc y. Kh lc ng vai tr quan trng i vi k c v nhng t tng phn bit trong ta. Phn ln nhng kinh in Mt tng cho rng s d chng ta c nhng t tng xu xa l do kh lc u trc. Mc d hin gi chng ta ang pht trin nhiu xu, song chng khng trng cu. Nhng khi nim tiu cc nh gin d ch l tm thi, do kh lc bt tnh pht sinh, v do gp mt i tng ngoi lm ta tc gin. Nhng vng tng y khng tan vo trong tm gc ca ta, ci tm vi t tip ni t i ny qua i khc. Nu trong ta khng c kh bt tnh, th s tip xc mt i tng ngoi khng th lm cho gin d pht sinh. Ch Pht chng hn, khng bao gi

ni gin. Cc ngi cng va chm ngoi duyn, song bn trong khng c kh bt tnh. Khi c Thch Ca Mu Ni cn ti th, B t a (Devadata) mt ngic tm rt xu, thng c hi ngi. Nhng ngi khng c kh bt tnh nn khng bao gi ni gin i vi B t a. Ngc li, nu ta khng gp phi i tng gy tc gin - mc d trong tm ta vn c nhng lung kh bt tnh - th gin d cng s khng sinh khi. T y ta c th thy rng c hai phng php dng khc phc phc tm gin d. Mt phng php l c gng ngn chn khng cho nhng lung kh bt tnh ni ln; phng php kia l c qun i tng lm ta gin d. Hai phng php y cng rt ch li trong vic ch ng nhng t tng tiu cc khc. Mun ngn nga tm chp th, ta nn c chn ng lung kh bt tnh ng cho ni ln, ri c qun i tng m ta chp th. Nu ta mun chinh phc s chp th ca bn ng, th ta nn thin nh v cch ngn chn s pht trin kh bt tnh ri thin nh qun i tng ca s chp th bn ng ni ta. Nh th ta c hai php thin: trc ht l ngn kh bt tnh ni ln; v sau l qun i tng xu ca t tng xu. Hai php ny ch gii quyt tm thi nhng vn ca chng ta, ch khng gii quyt vnh vin dt khot. Sau khi hon tt hai php thin y, nhng tng xu vn cn c th khi ln trong ta tr li. Khi y ta nn lp li hai php thin ny. Mt ch (Secret Mantra) hay Mt in (Tantra) cha ng nhiu phng php gip chng ta ngn lung kh bt tnh ni ln. Phn ln nhng lung kh bt tnh ca ta chy qua huyt o bn tri hay bn phi. Thn th ta c nhiu huyt o, trong c ba huyt o chnh l: huyt o trung ng, huyt o phi v huyt o tri. Quan trng nht l huyt o trung ng. Hin ti nhng lung kh lc khng th chy qua huyt o trung ng ca ta, m li chy qua nhng huyt o phi v tri. Nhng chnh nhng lung kh lc chy trong cc huyt o phi v tri ny li l nhng kh lc bt tnh c th khin cho vng tng v nhng khi nim tiu cc pht trin. V th ta nn thc tp php thin nh sau y ngn kh bt tnh khi chy trong nhng huyt o phi v tri khin cho nhng t tng xu sinh khi. 1. Thin thanh lc kh nhim. Qua s tp luyn chn hi th hay chn vng thanh lc (nine-breath or nine-round purification practice), chng ta nn c tng xut nhng lung kh nhim ca chng ta. Nhng kh lc nhim tr lc cho s pht trin vng

tng th thng chy trong huyt o bn phi. Bi th ta cn lm b tc huyn o bn phi. Trc ht, hy t u ngn ci tri di gc ngn tay eo nhn bn tri, ri lm thnh mt nm tay bng cch khp bn ngn li chng ln ngn ci. Ta hy dng nm tay tri ny ln bn cnh sn phi, lm cho nm tay nm ngang ci ch phi, thng hng vi nch. K tip, ta cng nm bn tay phi li nh th, nhng cha ngn tr dui ra. Vi bn tay ny a qua l mi bn tri, ta dng pha mng (b lng) ca ngn tr phi p cho bt l mi tri. Ri t t ht vo bng l mi phi, qun tng nng lc gia tr ca ch Pht v B tt ang tun vo trong ta qua l mi phi di dng nh sng trng rc r. Ta nn cm gic nh y l phc lnh ca ch Pht, B Tt rt vo tm ta. Hi th vo ca chng ta phi tht su, trn vn v ta nn gi n li cng lu cng tt. Khi th ra, ta di ngn tay tr phi qua l mi bn phi ca ta, bt n li bng b mt ca ngn tr phi. on ta nn t t th ra cho ht khng kh qua l mi tri, lm ba hi lin tip bng nhau qua l mi tri. Khi th ra, ta hy qun tng tt c kh bt tnh, nht l nhng lung kh bn tri c th ta, ang c tng ra di hnh dng mt lung khi en. Vi ngn tr phi ca chng ta vn ang bt l mi phi, by gi ta nn ht vo bng l mi tri, thc chm v su, va qun tng tt c nng lc gia tr ca ch Pht, B tt ang a vo trong ta di dng nh sng trng rc r. Ta cng nn tng nh n phc ca ch Pht, B tt ang gia tr cho tm ta. Ta nn duy tr cm gic y, gi hi th vo ca mnh cng lu cng tt, cho ti khi no ta cm thy kh chu. Mun th ra, ta hy di chuyn ngn tr phi ca ta qua l mi tri nh trc. T l mi phi ca chng ta, ta th ra ba hi lin tip bng nhau tng xut tt c kh bt tnh di dng khi en. Nh vy ta lc c kh bt tnh nht l nhng kh t pha phi ca c th. Ba vng th cui cng c th ra bng c hai l mi ng thi. By gi hai bn tay ta c th t trong t th ngi thin - ngha l hai bn tay nga ra, tay phi t trn tay tri, hai u ngn ci chm nhau. Nhng bn tay c t trong t th y st vo thn mnh, nm ngay di rn. Ta ht vo t t bng ca hai l mi, qun tng nh sng trng nh trn, ri th ra trong ba hi lin tip bng nhau, trong lc th ra ta qun tng n phc ca ch Pht, B tt ang rt vo tm ta, lm cho tm y rt an tnh. Khi th ra, ta nn ngh rng t nhng huyt o bn phi, bn tri v nhng

huyt o ph thuc, nhng kh bt tnh ang i ra. Khi hi th ra th chn cui cng hon tt, ta nn qun tng rng tt c nhng lung kh trong thn th ta by gi c thanh lc. Thn th ta c cm gic rt do dai v thoi mi. Sau khi hon tt chn vng th thanh lc kh nhim (c th lm nhiu ln lin tip), ta c th khi s thc tp ti thin qun ca mnh trong thi gian tnh ta y. Chng hn, nu ta thch thin qun v hi th, th hy dn s tp trung t tng vo cm gic t nh bn trong hai l mi. Khi ta ht th bnh thng, c mt cm gic vi t bn trong l mi ta. Ta nn tm chuyn ch vo cm gic y, xem nh mt cm gic tng qut bn trong l mi m khng cn phi nh v tr ca n ti mt im no. Php thin qun chn hi th ni trn rt c ch trong vic ngn nga nhng t tng xu bng cch thanh lc kh nhim. Thc tp php ny hng ngy s em li cho ta nhiu li lc. Lc u v cha quen thuc, c th s tp luyn ca ta khng t kt qu nhanh chng. Nhng khi quen thuc php qun ny, th n tr nn rt hu ch ch ng nhng t tng tiu cc. Php thin ny cn gip ta ch ng s lo lng v nhng loi tm trng bt hnh khc. Ton th s tp luyn ny c th em li nhiu li lc, song kt qu cn ty thuc cch ta thc hnh php y. Cng nh c k c ngi ta cho mt chic xe hi, nhng li khng bit li, th chic xe y cng thnh v dng d n ang cn tt. Php thin ny cng vy, n rt ch li nhng nu ta khng thc tp ng cch v cn trng th n khng gip g c cho ta. Nu ta thc tp php qun tng chn hi th ny mi ngy, n s gip tm ta c an tnh. Khi y chng ta s c c hi m pht trin nhng tm tch cc nh tm t, tm bi v tm b . Nu khng thanh lc th rt kh pht trin nhng tm tt khi m trong ta vn cn ng nhng nim tiu cc. 2. Qun i tng ca t tng xu. Php thin qun th hai ch ng nhng tm tiu cc l thin nh qun i tng ca nhng tng tiu cc trong ta. Ni chung, bt c thin php tt lnh no m ta tp cng gip ta qun c i tng ca t tng xu. Chng hn, nu ngi no c lng tham luyn mnh lit i vi ca ci, th qun tng v thin nh v hnh tng Pht s gip ngi y qun i tng ca s tham luyn. Nh tp trung ro rit vo hnh tng Pht m i tng ca tham luyn t nhin b qun mt. Cng th, nu ta nng v gin

d, th s qun tng Pht s gip ta qun i tng lm mnh tc gin. Nu php thin qun ny thnh cng, th s nng gin ca ta s c lng du. Tm ta khng th tp trung vo hai i tng khc nhau trong cng mt lc. Ta khng th va tp trung vo i tng lm ta tc gin, li va tp trung vo mc thin tt lnh ca ta. Nu ta tp trung mnh m vo th ny th t nhin ta qun ngay th kia. Bi th nu ta thc tp rt tt v thin qun, th bt c i tng no ca t tng tiu cc s b qun i. Php thin quan ni trn y cng s gip ta qun c i tng ca s si m trong ta. Khi ta qun i tng, th nhng t tng tiu cc nh gin d s gim bt. Tm ta s tr nn an tnh. Nh vy, ta c th vn dng bt c php thin nh tch cc no v Pht, v lng t, v tnh khng v.v... qun i i tng ca nhng t tng tiu cc. Nh nng lc ca hai php thin nh ny - thanh lc lung ni kh v qun i tng ca vng tng - m ta c th dit tr mi t tng tiu cc trong ta. Sau khi tr kh chng, ta nn c o luyn tm tt. Th l cng nh ta ty mu en ca tm vi len v by gi c th d dng nhum vng n. Khi ta tr dit c nhng nim tiu cc trong ta, th rt d dng t n nhng thc chng nh tm i bi v tm b . ---o0o--II.- BA KHA CNH CHNH CA CON NG TU TP Trong gio l Pht, c ba con ng chnh yu tu: T b, b tm hay tm cao thng mong t gic ng li lc nhiu ngi khc v chnh kin v tnh Khng. Nu khng da vo ba phng din ny ca con ng gic ng, th khng th no t n qu Pht. Trong phm vi ba phng din ny, trc ht ta hy c t n s t b. T b y khng c ngha l t b gia nh, bn b v.v..., m l mong thot khi vng lun hi sinh t - ci chu k sinh, cht v ti sinh m ta khng kim sot c y. Nu ta xt ni s hi, kh au v nguy him m ta nm qua t trc n nay, v xt n ni s hi, kh au, nguy him m chc chn ta s nm tri trong tng lai, th ta s thy rng khng c mt ni no trong vng sinh t lun hi m nhng vn y khng c mt. Chng hn, u c ai mun gi, th nhng tui gi vn t nhin n. Bnh, cht v nhng ni kh khc cng c pht sinh mt cch t nhin, chng ta khng c cch chn la no ngoi ra l phi i mt vi chng. Nu ta pht trin lng mong mi t nhin v lin tc mun thot khi sinh t lun hi, th gi l s t b.

Loi ngi c mt c hi ln t n tm t b. T b l mt tm tt lnh m ch ring con ngi mi c c. Khng mt th vt no c th khi ln mong mun thot khi vng sinh t lun hi. T trc n nay chng ta trng thy, tri qua nhng s hi, kh au trong vng sinh t, nhng ta cha pht tm mong cu thot ly khi chng. y l v ta cha gp c nhng bc thy c th hng dn ta n Nit bn hay gii thot. Nu khng c c hi no thot ly khi kh sinh t, th o luyn tm t b hay c mong gii thot tht l mt vic lm v li. Nhng k thc l c kh nng gii thot khi sinh t v c nhiu phng php lm vic y. Nhiu ngi cm thy vng sinh t lun chuyn nh mt thin ng v hoch nh li lu di trong . Nhiu ngi bm cht vo sinh t i tng tp trung chnh yu ca h l sinh t. Nhng nhng ngi thc hnh php thun ty th thy sinh t nh mt lao ngc v pht tm mnh m mun thot ly sinh t. H o luyn t tng qu bu v s t b (dc thot tr). Tm t b c th kh m pht sinh ngay. Trc ht ta phi thy r nhng li lm ca sinh t . L do gio l ca Pht u tin ging gii v Kh (prevalence of suffering) y l gip cho chng ta thc chng s t b. Nu khng, th khng cn qun Kh lm g. Nu ta c tr tu ln, th dng nh ta khng cn phi xem sch mi hiu v kh, hay bt toi . Chng ta thc nghim kh au bng chnh bn thn mnh, v ta li cn chng kin nhng ngi khc ang b au kh. Ta bit rng tng lai s em li nhiu kinh nghim au kh cho chnh mnh v cho ngi khc. Milarepa, thin gi v i ca Ty Tng ni: "Ti khng cn phi c nhng dng ch en ny. Ti thy mi hin tng u l nhng ging dy v php. Mi tng u dy cho ti v nhng li lm ca sinh t. Mi tng u dy cho ti thc v ci cht v chnh kin su xa v tnh khng" Nu ta thng minh nh Milarepa, th bt c kinh nghim no cng dy ta v php. iu ny c th kh hiu i vi chng ta. Ta cn suy ngh, thin qun v ci thin tm t. Nu lm iu ny, ta c nhiu trin vng t n nhng thc chng trong s tu tp. Khi y ta s thy i ca mnh c nhiu ngha,

c ti sinh lm ngi tht qu bu. Nu khng thc hnh php, th mt ngy kia khi i mt vi ci cht ca mnh, ta s thy i mnh tht v ngha, v ta lng ph mt tim nng ca thn ngi. Ci duy nht ta c th mang theo qua i sau l nhng thin nghip hay bt thin nghip m ta tch ly. Chng ta khng th mang theo thn quyn, bn b, ca ci. Bi th, tht quan trng thc hnh php mt cch lin tc. Nh nng ta vo php m ta c th t n nhng thc chng tm linh s gip chng ta trong nhng i sau. S tu tp ca chng ta cn mt n lc tng tin mi ngy, mi nm. Vi mt s ngi, s thc chng c th pht trin nhanh nh qut dim. Nhng ngi khc c th nhn thy kh m t n thc chng. Nhng nu c thc hnh, ta s thy php cng ngy cng tr nn r rng v lin h n i sng. Mi u ta c th cm thy hoang mang trong Pht php, bi v nhng gio l rt su sc. C th rng ta thy php tht khc hn l li suy t quen thuc ca ta, ln u tin mi nghe php, c th ta cm thy l lng. Nhng nh qun tng, thin nh v t duy v php, m ta c th cm thy tm ta v php ha ln vi nhau, rng tm ta thm nhun php. Ngi no cm thy gia tm mnh vi php cn c mt khong cch rt ln, th tht kh t n thc chng. Khi chng ta cm thy tm ta v php ang ha ln nhau, ang gp g th c nhiu hy vng t n chng ng tm linh. Nhiu ngi c th tri qua nhiu nm nghe ging gio l nhng khng t n thc chng, bi v cha c s ha hp thc th gia tm h v php. Hin tng c mt khe h ln gia tm ta v php. iu m chng ta cn phi lm l a tm ta v php cng ngy cng xch li gn nhau. Sau mt thi gian chng ta s cm thy tm mnh ha nhp vo php. Ri chng ta c th t duy su xa hn v php v t n chng ng. ---o0o---

CHNG 3 - V THNG
C hai th v thng. V thng th v v thng vi t (gross impermanence and subtle imtermanence). Mc d v thng th ni chung rt d nhn, song chng ta t khi thc n nhng i thay r rt ang lin tc xy ra xung quan mnh. Mt v d c th v v thng th l ci kiu chng ta thay i sut i mnh. Khi mi sanh ra i, ta b nh yu ui. Ta khng th n n th cng v hon ton l thuc vo cha m. t thng sau

khi ra i, ta bt u thay i mt cch ng k v hnh dng, v c c ti ngh mi. Sau mt vi nm, ta bit i, ni c mch lc, v n cng. Tui th tr thnh tui tr, tui tr thnh trung nin, trung nin thnh lo nin, v lo nin cui cng a n ci in hnh sng ng nht ca v thng - s cht. Ni chung, ai cng hiu c th v thng ny, bi vy khng cn phi l lun thm na chng minh s c mt ca n. V l do y m th v thng ny gi l v thng th. V thng th thm nhun tt c, khng nhng loi hu tnh m c vt v tri gic. Chng hn khi mt ci nh mi va xy xong, ta bo n cn mi. Sau nhiu thng n c i mt cht, v sau nhiu nm n cng c hn, cho n khi cui cng n sp . Mt ci hoa lc u ti p, nhng ch sau vi ngy n bt u mt v ti mt, nhng cnh hoa bt u ri rng, v cui cng tn a, ra nt. Ngay c cu trc ca th gii trong ta sng cng tng c lc cn mi. T lc khi thy cho n nay, n tri qua nhiu triu triu nm, nhng cui cng n cng s b ph hy hon ton. Nhng i thay nh th u l v d v v thng th. H thng ca th gii chng ta v mi chng sanh, mi vt th trong u thuc bn cht v thng. Ta khng th tm thy mt ngi no khng bao gi gi cht, hay mt vt g mi mi tn ti m khng cui cng phi dit vong. Mc d tt c chng ta u c th d dng hiu v thng th, chng ta vn t khi quan st ngha ca n, hay nhng hiu qu ca n i vi chng ta. Nu ta quan st mt cch nghim tc nhng hiu qu ca v thng th, th chc chn iu ny s mang li nhng i thay trong ng li suy ngh ca chng ta. Ta s pht sinh mt cm gic khc i vi v thng th, v cch n hot ng trong i mnh. Chng ta thng xem nhng vt quanh mnh cng nh chnh mnh l trng cu. Tuy nhin l mt ci thy sai lm. Nh qun v thng m ta c th t c nhng thc chng ni tm v pht sinh mt cm thc c bit v v thng. Ta nn c m o luyn ci cm thc c bit y. Thin qun v thng lm cho tm ta v php ha ln nhau. Nu khng qun v thng v pht sinh tu gic v v thng, th tm ta v php s khng bao gi li gn nhau. Ta c th hiu v thng trn bnh din tr thc, nhng nu khng thin qun v v thng th cho d ta c tip nhn thm gio l khc, tm v php ca ta vn khng sn sng ha hp. Nu xt k, ta

s thy rng v thng l phng php tt nht chuyn ha tm ta thnh php thun ty. i vi nhiu ngi, tht kh m pht trin mt tm thch th i vi php v lng c mun thc hnh php. Mt trong nhng l do chnh l v ta tng nh mnh s mi trn tri t ny. Vi c kin chp ny v s trng cu ca mnh, chng ta ch a th c nhng th lm tng thm tin nghi v an n cho mnh trn i. Cm gic trng cu ny cng mnh th cng t c s quan tm n chuyn hi nhp i sng ca chng ta vo vi php. Chnh v l do ny m ni rng mi khi mun thc hnh php, th bc u tin l phi thc n v thng. Nh vy qun v thng l u ct yu thc hnh php. in hnh mnh lit nht ca v thng l ci cht, bi th tht ch li nu ta quan st n. Lc u ta c th kh m i mt vi ngh rng cui cng, ta phi cht. Nhng nu ta khng n ci cht th rt d ri vo nh hng ca ci t tng la di tm ta, khin cho ta c cm gic rng mnh trng cu, sng hoi khng cht. Mc d c nhiu v d in hnh v v thng th (hay r rt) m ta c th quan st, song thin qun v mt ci cht l mt nhn t rt hu hiu khin ta chuyn tm thc hnh diu php. Bc u tin ca c Th Tn t n gic ng l t duy v v thng. Chnh nh nng lc ca s liu tr (understanding) v v thng m c Pht pht tm mnh m tu hnh diu php (pure dharma), v nh thc hnh diu php, cui cng ngi t gic ng. Ln u tin ging dy, chuyn bnh xe php, c Pht ging dy l v thng. Ngi dy rng v thng l mc t duy tt nht cho k mi hc o (the best meditation for beginners). Phn ln nhng tr ngi ca chng ta pht sinh u do s suy ngh rng mi s - k c chnh ta - l trng cu. Nu nhn chn c mi s k c chnh mnh u thuc bn cht v thng, th ta s bt c nhiu vn . Nh vy, nh qun v thng chng nhng ta gii quyt c nhng vn tm b, m n cn gip cho s tu tp ca ta tr thnh rt trong sng. Thin qun v s cht v v thng l phng php tt nht nh tan s li bing. N cng gip cho chng ta mau chng t gic ng. C th c ngi ngh rng v thng l mt php qun s ng ch thch hp cho nhng ngi s c (beginners), nhng k thc khng phi th. Ngay c nhng v tu chng cao vn phi qun v thng. Nhng hnh

gi Mt tng thng gi nhng xng ngi nh xng i, v nhng vt dng lm bng xng ngi, nh chn tch bng s ngi, t nhc nh v v thng. Nu mt hnh gi Mt tng m khng nh n v thng, th s hnh tr Mt tng ca h ch c li ch cho i ny m thi. Hnh tr php m ch v li ch cho i ny th khng phi l s tu tp thun ty. Nh vy, t duy thin qun v v thng l vic quan trng i vi tt c mi trnh tu tp php. Nu ta bit cch qun v thng (how to meditate on impermanence) th c nhiu li ch c bit. Vic ny d lm pht trin mt cm gic ni tm v v thng hn l i vi nhng mc thin qun khc, bi v c rt nhiu in hnh v tnh v thng cho ta c th t duy v chng. Bi th, qun v thng l mt php thin c nhiu nng lc hn cc k thut khc. ---o0o--I.- THIN QUN V CI CHT V V THNG Thin qun v ci cht c ba cn nguyn (roots), chn l do (reasons) v ba quyt nh (determinations). Nu chng ta bit c nhng th ny, th vic thin qun v ci cht v s v thng ca ta s rt c lc. Ba cn nguyn l: 1. Cht l chc chn. 2. Thi gian ca ci cht l bt nh. 3. Vo lc cht, ch c php mi c th gip ta. Chn l do c Je Tsong Khapa gii thch l phng php thu nhp kinh nghim v php thin qun v thng. Mc d mi ngi u bit cht l iu chc chn, song ch mt s t ngi c c kinh nghim ca php thin qun v ci cht v s v thng. Nh thin nh v ba cn nguyn v chn l do, chng ta c th nhn c kinh nghim y. ---o0o--1.- Cht l iu chc chn: - L do u tin trong ba l do ti sao cht l iu chc chn l bi v tin trnh ca s cht khng th no b ngn chn li c bi bt c mt phng php no. Khi cha t Nit bn hay gic ng th d c n lc n u ta cng khng th no vt qua c s cht. Ta khng th hi l thn cht, chin u vi ci cht, hay trn thot n. Ngay c n mt v lng y ti gii

nh Pht cng khng th ngn c s cht ca chng ta. Bi v chng ta sanh trong vng sng cht th chc chn l ta phi cht. T ta c th kt lun rng mt iu chc chn l ti, chnh ti, phi cht. Nu qua php thin qun ny, ta pht trin c mt cm gic mi m, tch cc th ta nn c m tp trung vo cm gic y. Thin c ngha l tp trung tm vo mt i tng lnh thin khng qun lng n. Chng hn, nu ta pht sinh c mt c mun mnh m tm ra vi ngha cho cuc i mnh bng cch thc hnh php, th th l s tu qun v thng ca ta ngy cng t c nhng vn ni tm, th cng c ngha thin qun ni ta thnh cng. - L do th hai ca vic ti sao ci cht l chc chn, l bi v tui th ca chng ta gim dn theo tng giy pht tri qua, khng th ko di. Tng giy pht, thi gian ta cn sng trn i ny cng ngn li. D chng ta ang lm g - ang lm vic, ang ngh ngi, ang ng - s sng ca chng ta cng ang gim dn. Ngay c trong lc c chng ny, cuc sng ca chng ta cng ang tri qua. i sng nh mt cy nn ang chy. Khi mi nhn ta khng thy cy nn ngn bt nhng tht s n ang ngn dn. c Pht so snh i sng ca chng ta nh lm chp, tia chp le ln ri nhanh chng nmt i. Cng th cuc i chng ta tri qua rt nhanh, chng my chc chm dt. Khi ngh n nh th, ta nn i n kt lun: "Chc chn chng ta s cht bi v th mng chng ta mi pht mt ngn dn. Khng c mt khong thi gian no trong s sng ca ti khng gim bt. Vic ny cng nh ti ang ln mt hn xung t trn nh ni cao. Hn s khng bao gi dng li trn cuc hnh trnh m c tip tc ln cho ti khi chm vo chn ni". V thy v i ca Pht gio l Shantideva ni rng i sng chng ta ang tri qua trong tng giy pht v khng cch no lm tng tui th. Mi th khc th b tiu mn u c th thay, nhng khng cch no thay th i sng mt khi n hao mn. Ngay c khi chng ta may mn sng n tm mi nm, th vi mi khonh khc trong tm mi nm, th mng cng t t gim khng th ko di hn. Cuc i ny ang tin dn n chm dt.

Trong kinh ni, ngay lc va sanh ra l ta ang tin dn n ci cht. Chng ta ang lin tc cng lc cng n gn, cho n khi gp t thn. Quan st nhng l do ny, chng ta nn nhn thc rng: "iu chc chn l ti s cht". Khi xt n s gim dn lin tc ca i sng v s chc chn ca ci cht, ta phi c gng nhn lnh nhng iu c ngha t s sng, trc khi ci cht n. - L do th ba l, ci cht chc chn s n d cho ta cha c th gi tu tp. D c dnh mt t thi gian tu hay khng ta vn cht nh thng. Chng ta nn tm xem chng ta dnh bao nhiu thi gi thc hnh diu php. Nhng hnh ng th tc chim phn ln thi gi ca chng ta. T sng cho n chiu chng ta lun lun bn rn, chun b nhng ba n, tm nhng tr chi gii tr... Chng ta c thc hnh php khi chng ta c thi gian rnh khng? Thng th rt t khi. Sau i ta chm dt v ta phi i mt vi ci cht cho d ta cha thc hnh php nhiu lm. D chng ta cha thu nhn c iu g c ngha t cuc i ny, ci cht vn xy n. rt kinh nghim t l do th ba ny, ta phi qun st n theo kinh nghim ca ring ta. Chng ta hy ngh xem ta s cm thy th no nu c sng nh vy cho n khi ci cht gn k. Bng cch ny chng ta c th c s dng phng php ny rt nhng kinh nghim thin qun. Tt c nhng l do ny u l phng tin c c kinh nghim v qun v thng. T ba l do ny, chng ta nn c rt ra kinh nghim rng ci cht l iu chn chn. i vi mi mt trong ba cn nguyn trn y c mt quyt nh tng ng m ta nn lm. Sau khi thin qun rng ci cht l chc chn, chng ta nn quyt nh: "Ti s thc hnh Pht php". Quyt nh ny l kt qu ca thin qun, nu chng ta tht s quyt nh nh vy, th iu y chng t ta rt ra c kinh nghim t php thin ny. ---o0o--2.- Thi im ca s cht bt nh.

- L do u tin trong ba l do cho cn nguyn ny l th mng ca mi chng sinh trn tri t ny khng c nh trc. Ngha l khng c cch no bit chng ta sng bao lu. Khng c s khc nhau gia gi v tr, ngi tr c th cht trc ngi gi. Mt vi chng sinh cht trong bo thai, mt vi ngi cht sau khi sanh ra v nhiu ngi sng n gi. Ni v cht chc th khng c trt t nht nh v gi tr. Cng th, khng c s khc nhau gia ngi khe mnh v ngi au m. C nhiu ngi au m li sng lu trong khi nhng ngi khe mnh li cht v tai nn hoc cht bt ng trc c ngi b bnh. Nhiu ngi b t tng trong bnh vin m li sng lu hn ngi ang tip tc cuc sng bnh thng. V th chng ta nn ngh thi gian cht l bt trc bi v n khng ph thuc vo tnh trng sc khe ca chng ta. Cng vy, khng chc chn l gi cht trc tr. - L do th hai ti sao thi gian cht bt nh l v c nhiu iu kin a n ci cht m rt t iu kin nng s sng. i sng ty thuc vo nhng iu kin chc chn nh nc, thc n, khng kh th ra v mc nhit c bit cho s sng. Nu chng ta thiu nhng iu kin ny hay gp nhng iu kin bt li nh qu lnh, th ci cht s theo sau. Nh vy, thi gian cht khng chc chn v c nhiu iu kin bt li trong cuc sng, m chng ta khng th chc chn rng mnh khng bao gi gp nhng iu kin nh th. - L do th ba ti sao ci cht bt nh, l v thn th ca chng ta rt mong manh. Khng cn phi c v kh gh gm mi git c n. V thn th ca chng ta rt mong manh nn c nhiu cch gp ci cht. Rn cn, mt lng thuc c rt nh, thc n nc ung b nhim c c th d dng em n ci cht. V th chng ta nn suy ngh: "Chnh v thn xc ti qu mong manh, nn lc no nguyn nhn gy cht chc cng c th xy ra. Thi gian cht ca ti hon ton bt nh". Tm li, chng ta khng bit c iu g s n trc - ngy mai hay i sau. C th i sau ca chng ta s n trc c ba n k tip ca chng ta. Chng ta nn suy ngh su xa v nguyn nhn a n ci cht. Chng ta c th thy rng nhiu ngi i ra ngoi vi nim hnh phc trn tr vo bui sng nhng khng bao gi tr v li nh. Chng ta khng th on trc c iu g s xy n trong tng lai. Mc d ta c th nh li nhng g xy ra trong qu kh, chng ta khng bit

ngy mai ngy mt ang dnh cho ta nhng g. Tng lai ca chng ta hon ton bt nh, v chng ta khng bao gi c th loi tr kh nng cht chc. Trong ba cn nguyn ni trn, th s suy ngh thi gian cht bt nh l cn nguyn c hiu lc nht. Nu chng ta c ngh: "Hm nay mnh s khng cht", tng y s nh la chng ta. Chc chn mt ngy no chng ta s phi cht. V d, nu chng ta bit rng k th s n git chng ta ni trong thng ny, nhng khng chc ngy no hn n th chng ta s rt thn trng. Tuy nhin, nu ngy no chng ta cng ngh, hm nay khng phi l ngy m n n, th chng ta s b mt c bt ng khi hn n v s b nh gc. Nhng nu ngy no chng ta cng ngh rng hm nay hn s n, th chng ta s sn sng i ph vi k th. Cng vy, nu chng ta bit rng ci cht s n bt c lc no trong sut cuc i mnh, th khi n n tht s, chng ta cng chun b chu o ri. Qua s qun st ba l do ti sao thi gian ci cht ca chng ta l bt nh, chng ta nn lp nguyn mnh m l s rt ta c mt vi ngha hay kinh nghim tm linh trong lc chng ta cn c c hi. Chng ta s phi cht vi hai bn tay trng nu chng ta sng m khng t c kinh nghim no v php. Chng ta nn kt lun: "V s tht l ti c th cht bt k lc no, ti s thc hnh php ngay by gi". 3.- Vo lc cht ch c php mi c th gip chng ta - L do u tin ti sao ch c php mi c th gip chng ta vo lc cht, v lc ti sn ca chng ta tr nn v dng. Khng c g m ta s hu c th gip ta, d sut i ta c yu qu v nh gi cao nhng s hu y n mc no. Nu chng ta ngh v tt c nhng s hu khc nh tin, nh ca, xe hi... chng ta c th nhn thy rng khng c ci g trong cn ngn c ci cht mt khi n n. Vo lc cht, cu cu s gip ca ti sn th tht v ch. Chng ta phi li mi th ng sau, khi ta t gi ci i. - L do th hai ch c php mi c th gip ta khi cht, l v bng hu, thn quyn khng th no gip ta lc y. Cho d bn b thn quyn ca chng ta, v hay chng c thn thit cch my, nhng ngi ny cng chng gip g c cho ta khi ta cht. Vo lc cht, chng ta phi mt mnh ra i khi cuc i ny.

- L do th ba l ngay c ci thn ta sinh ra t thai m cng khng gip g cho ta c vo lc cht. Sut cuc i, chng ta bo v, yu qu ci thn xc ca chng ta. Nhng thn ny khng th no ngn c ci cht, v khi cht ta s phi b li thn xc ng sau. Nh vy vo lc cht, s hu, bn b v chnh ci thn xc ta u khng gip g c. Vy iu g c th gip ta vo lc cht? Ch c php mi c th gip c. Nh nng lc ca thin qun v thc hnh php m chng ta t c vi thc chng tm linh, iu ny s gip chng ta. Nu chng ta t c vi kinh nghim v php v rt c vi ngha t cuc i mnh, th iu ny s gip chng ta vo lc cht v trong nhng i sng tng lai ca chng ta. Khi suy ngh su xa v ba l do ti sao ch c php mi c th gip chng ta vo lc cht, chng ta nn lp mt li nguyn. Chng ta nn quyt nh thc hnh php mt cch thun ty v ngh rng: "Trong sut qung i ngn ngi ny, ti ch thc hnh php m thi". Nh c gii thch, thin qun v ci cht, v v thng c ba cn nguyn, chn l do v ba quyt nh. Lp ba li nguyn ny mt cch trn vn chnh l kt qu ca thin qun v l du hiu chng t chng ta rt c kinh nghim. Chng ta nn thin qun v v thng cho n khi lp ba li nguyn mt cch trn vn. Chng ta nn t duy v gio l v thng hng ngy v lun lun t nhc nh mnh ci cht l iu khng th trnh. D y hc hin i c nng lc n u, bc s c ti ba cch my, cng khng c phng cch no cha tr c ci gi v s cht. Sau y l tm tt ba cn nguyn, chn l do, ba li nguyn: 1. Cn nguyn mt:- Cht l iu chc chn. - Ba l do: o Tin trnh cht khng th trnh khi. o Th mng gim dn vi tng st na tri qua v khng th ko di. o Ci cht chc chn s n cho d chng ta khng c thi gian thc hnh php. - Li nguyn 1:- Phi thc hnh php. 2. Cn nguyn hai:- Thi gian cht bt nh.

- Ba l do: o Th mng bt nh. o C nhiu iu kin a n ci cht v t iu kin nng s sng. o Thn th mong manh. - Li nguyn 2:- Thc hnh php ngay by gi. 3. Cn nguyn ba:- Vo lc chtl ch c php mi c th gip ta. - Ba l do: o Ti sn v s hu khng th gip chng ta. o Thn bng, quyn thuc khng th gip g cho chng ta. o Thn th ta cng khng th gip g c. - Li nguyn 3:- Ch thc hnh php m thi. ---o0o--II.- V THNG VI T Tt c nhng v d v v thng th nh l ci cht, u pht sinh t v thng vi t. Bit c iu ny tht l quan trng. V thng vi t kh hiu hn v thng th rt nhiu; tuy nhin, nu chng ta suy ngh mt cch su sc v chnh xc v v thng vi t, chng ta c th bt u hiu n. V thng vi t m ch s thay i vi t ang lin tc xy ra trong cc php hu vi. Nu chng ta quan st mt ci ng h, chng ta c th d dng thy kim giy chuyn ng v thay i rt nhanh. Tuy vy chng ta khng thc rng thn th chng ta, nh ca... cng ang thay i trong tng giy pht. Nhng k thc vn vt bin chuyn trong tng st na tri qua. Nh qun st mt cch cn thn v chnh xc chng ta c th nhn thy rng thn xc v s hu c nhng thay i vi t ang din ra bn trong chng. iu ny gi l v thng vi t. ---o0o---

CHNG 4 - S TI SANH
Mt ngi nam hay n, nu l Pht t chn chnh, s tin vo s ti sinh. Nh nghe v hc hi gio l Pht, thc hnh Php, nhiu ngi c th hiu

c ti sinh bng chnh kinh nghim bn thn ca h. Tuy nhin, nhng ngi khc k c nhng trng phi trit hc ngoi o th khng chp nhn s hin hu ca ti sinh. C mt trng phi trit hc tn l Charvakas khng tin vo s ti sinh. Khi c hi ti sao khng c ti sinh, th trng phi ny khng c cu tr li hon ho v chnh xc. H ni rng s ti sinh khng hin hu, v bt k hin tng no hin hu cng phi c thy r. H khng tin vo ti sinh v h khng th thy bng chnh mt ca h. Trng phi ny ch tin vo nhng i tng hin r, khng tin nhng g b che kn hay hon ton n khut. Ngoi trng phi ni trn, c nhiu ngi ph nhn s ti sinh, l do chnh l v h cha tng tn mt thy s ti sinh mt cch trc tip. Nhng iu ny tht sai lm: iu thc quan trng l bit c c i trc v i sau. Nu chng ta khng cn bit n i trc i sau g c, th ta s m gi nhng t kin nh ph nhn ti sinh. Theo o Pht, ai tin rng khng c ti sinh l ngi m gi mt ci thy sai lc (t kin). Mt li nhn cong quo nh th pht sinh do khng bit c hin hu i qu kh v v lai. Ngy nay, phn ln ngi ta tin vo nhng g ang n khut nh nguyn t, hay nhng hnh tin rt xa m h khng th nhn thy. Nh l lun cht ch v nhng bng chng khoa hc khc, h c th bit c nhng vt y hin hu. Cng vy, chng ta c th bit v ti sinh cho d chng ta khng th nhn thy n. C hai phng php hiu s ti sinh. Cch th nht gip cho ta tin vo i trc hay mt i trong qu kh. Phng php th hai khin ta tin vo i sau hay mt i sng trong tng lai. S gii thch y s tp trung vo phng php th nht. Nu chng ta bit rng c mt i trc, th tht d dng hiu s c mt i sau. C tt c nm k thut hiu rng chng ta c mt i sng v trc. K thut th nht, nh bn nng v du vt tm linh chng ta c th bit rng c mt i trc. K thut th hai bao hm s hiu bit dng tm tng tc... K thut th ba s dng nng lc ca mng tng chng minh c mt i trc. K thut th t l nh nng lc ca nhng v d v ti sinh. K thut th nm l nh nng lc ca thm quyn kinh in, chng ta c th bit c chng ta tri qua mt i trc.

Nu chng ta thin qun v nm k thut ny mt cch lin tc, th tht l khng c g kh hiu vic c mt i trc. Nu ta c thi phn bit thch ng, th ni chung rt d dng hiu c i trc v i sau. Nhng nu ta c thi hay ng lc t vy, th ngay c Pht hay Cha cng khng th lm cho chng ta tin vo s ti sinh. Ngay d c mt c Pht cn ti th ging gii v ti sinh th cng kh m hiu c. Nhng nu vi thi v ng lc ng n, chung ta suy ngh su xa v nm k thut ny, th s kh d dng hiu s ti sinh. Tuy nhin s phn bit sai lm c th xen vo s hiu bit ca chng ta. V d nu mt ngi ang nghin thuc phin, m c ngi bn khuyn ng dng thuc phin na, th anh ta s khng thch li khuyn ny. Ngi y c nhn thc sai lc. Nu ngi no c thi sai lm hay cong quo nh vy th rt kh hiu v ti sinh. ---o0o--I.- DU N TM LINH Mc d tt c chng ta u l ngi, nhng c s khc nhau v du n tm linh (mental imprints) v khuynh hng (tendencies) gia nhng conn gi. Mt s ngi c du n tm linh lnh thin trong khi nhng ngi khc c du n tm linh khng tt. Du n tm linh v khuynh hng ca mi ngi khng ging nhau. Chng hn, hai a tr con trong mt gia nh c th c khuynh hng tinh thn hon ton khc nhau. a th nht c th c khuynh hng xu mnh nh ch mun hi ngi, d dng ni gin v khng thch lm vic thin. Nhng c th a th hai th li tt bng, mong mun gip ngi khc v thch lm nhng vic lnh c thin . Ci g l nguyn do khin cha m sinh ra nhng a con c tm tnh hon ton khc nhau nh vy? Xt cho su th nhng khuynh hng tm linh ny l do nhng kinh nghim thuc v i trc. a tr c tm tt l v n tch ly nhng du n hay thi quen tt, cn a tr kia tch ly nhng du n tiu cc do nhng ngh v hnh ng xu trong qu kh. Ngi ln cng vy, c tm l v n tng tm linh khc nhau. C ngi ght tn gio xem nh thuc c, trong khi ngi khc khi nghe v tn gio v gio l li xem nh l liu thuc b. Nguyn nhn g khin h c nhng cch suy ngh khc nhau nh th? Mt ngi bn nng vn khng thch tn gio th khng thch tn gio t nhng i trc. Cn ngi c bn nng

yu thch tn gio l v c nhng n tng tt v tn gio t nhng i trc y. Mt v d khc, nhiu ngi c th hc mt ngn ng khc rt nhanh v d dng, trong khi ngi khc hc ngoi ng ht sc kh khn. S khc nhau ny chng t n tng tm linh t i trc. Ta cng c th quan st du n tm linh v nhng khuynh hng trong s nhng Pht t. Mt s ngi d n lc gt gao vn rt kh khn trong vic t n nhng thc chng tm linh. Nhng c nhng Pht t khc li t chng ng tm linh rt d dng, khng cn c gng g nhiu. V th c th ni s chng ng tm linh khng ch l kt qu ca nhng n lc trong i ny m cn l kt qu nhng n lc v khuynh hng t i trc. Nu suy ngh v khuynh hng v du n tm linh ca chnh mnh, th ta c th hiu rng c nhng i trc. Ta kh m tm ra nhng in hnh r rt v i trc, nhng cng nh ln khi cun cun bay ln sau mt ngn ni cho chng ta bit c la. Cng vy, kt qu nhng du n tm linh i trc ni chng ta cho chng ta thy rng c nhng i trc. ---o0o--II.- DNG TM THC TNG TC Tt c nhng vt bn ngoi (ngoi php) c hai nguyn nhn (causes). V d mt ci bnh bng t st c c hai nguyn nhn chnh v nguyn nhn ph. Nguyn nhn chnh l t st lm nn chic bnh. Nhng cng vi nguyn nhn chnh y cn c nguyn nhn ph nh th gm, vic lm ca th gm, i bn tay v nhng dng c cn thit. Vy tt c vt bn ngoi u cn hai nguyn nhn ny: Nguyn nhn u tin (hay nhn) (substantial cause), c chuyn thnh bn cht ca sn phm, v nguyn nhn ph (hay duyn) (contributing cause), yu t gip chuyn i nguyn nhn chnh thnh ra sn phm. Tng t nh th, tt c nhng ni php (internal things) nh tm thc (mind) cng c hai nguyn nhn: chnh v ph. Nguyn nhn chnh ca tm l dng tm thc tng tc t i trc (previous continuum of mind), nguyn nhn ph l xc tip i tng (meeting objects), ngha l do s tip xc ca gic quan v i tng m tm thc pht sinh. Mun pht trin bt

k mt hnh thi no ca tm th hai nhn ny - dng tm thc tng tc i trc v s tip xc mt i tng - phi c hin din y . Nhn chnh ca tm hm nay l tm ngy hm qua, tm hm nay pht sinh t tm hm qua. Nu chng ta xem xt mt hi nhi, tm ca em b y pht sinh t ci tm khi nm trong bo thai m. Thn thc ca a b i vo thai m ln u khi c s giao hp gia tinh cha v trng m. Nhng tm ca a b y cng xut pht t ci tm trc y trong i sng qu kh ca n. Bng phng php theo du tr ngc v dng tng tc ca tm thc, chng ta c th bit rng c mt i sng qu kh. ---o0o--III.- NHNG MNG TNG Nh nng lc ca mng tng (dream appearances), chng ta c th hiu c mt i trc. Ni chung, c ba loi mng tng. Loi th nht l mng tng v nhng s c xy ra t trc trong i ny. Loi mng tng th hai m ch nhng s c ta s gp v sau trong i ny. Loi mng tng th ba lin quan n nhng i khc, ngha l nhng kip ti sanh trong qu kh v trong tng lai. Nhng mng tng v thi gian u i ny tc l nhng gic m m chng ta c v nhng s vic trong qu kh, v d m v thi th u, chng ta c th m v nhng k ngh qua, nhng ngi nh c, nhng ngi bn c, quyn thuc hay cha m khut. By gi chng ta c th thy li nhng iu ny trong nhng gic m khong u i ca chng ta. i khi mng tng cn cho thy mt vi vic s xy ra v sau trong i ny. Chng ta c th m thy cha m cho qu, v ngy hm sau qu thc cha m gi tin cho ta. i khi nhng gic mng ca chng ta rt ng vi s tht. Chng ta c th m v mt ni ta cha bao gi ving thm, v ri nhiu nm sau qu thc chng ta ving thm ni . Nhng gic m c th on trc nhng s vic s xy ra v sau trong i ny. Ngoi hai loi mng tng ny (ngha l m v thi th u v v thi gian sau trong i ny), bt k loi mng tng no khc cng m ch mt hnh ng hoc trong i qu kh hoc trong i v lai. i khi ta mng thy mt vic khng th xy ra trong i ny. V d nhiu ngiphm nm m thy mnh c th bay trn tri. Nu mt ngi thng m thy mnh bay, iu ny chng t trong kip trc h thin nh t n "an ch"

(concentration) hay "tnh tr" (trangquil) hoc kip trc h tng lm mt loi chng sinh bit bay. Mt gic mng lun lun cho thy i sng qu kh hay v lai nu khng c lin h g n hin ti. Nh xem xt nhng mng tng m chng ta d dng hiu v i sng qu kh, v lai. C vi iu chng ta thy trong mng dng nh v l i vi i ny, nhng n c th xy ra v lai hay xy ra trong qu kh. Nu khng c nhng nguyn do (nhn) v iu kin (duyn) th nhng mng tng nh th khng sinh khi. ---o0o--IV.- NNG LC CA NHNG V D Nhiu ngi ngoi o Pht cho rng ti sanh l chuyn khng th xy ra v khng c v d c th v ti sinh. H c th cha gp nhng ngi nh c i trc ca mnh, trong khi qu thc c nhng ngi nh vy. Chng ta khng th kt lun rng mt vic g l khng c ch v mt s ngi cha tng thy vic y. Nhng thc s l c nhiu trng hp v nhng ngi nh c nhng tin kip. y xin trnh by hai v d: min Nam n , c mt b trai sinh ra trong mt gia nh thng gia. Nhng li u tin ca n l: - Thy ca con u? M n rt ngc nhin hi: - Ai l thy ca con? a b tr li, thy n l bc o s Th Thn. Ngy hm sau, cu b bo n mun i thm thy hin Magadha, mt thnh ph khc n . Cha m cu b hi thm nhng thng gia v bc thy trong o Pht m con trai h ni. Nhng thng gia cho h bit c mt bc thy tu chng rt cao tn l Th Thn (Vasubandhu) Magadha. Sau khi nhn c tin ny, cha m lin a cu con n Magadha din kin ngi Th Thn. Khi n Magadha, h hi ngi Th Thn v bn cht mi quan h gia ngi vi con trai ca h. Ngi Th Thn cho h bit rng, khi ngi cn trong mt hang ng trn ni tng c kinh in, c mt ch chim b cu

trong hang. Con chim b cu thng nghe ngi tng kinh hng ngy. Sau chim b cu cht, v nh nng lc nghe kinh Pht, nhng c nghip ca n c thanh lc v n c ti sinh lm con trai ca ng b y. Khi ln ln, cu b hc mi iu thy dy rt d dng. T i qu kh cu c nhn duyn ln vi ngi Th Thn. Cu tr thnh mt hnh gi tu chng rt cao tn l Stirmati. y l cu chuyn c tht cho chng ta thy c mt i trc. C mt v d khc gn y hn v s ti sinh xy ra trong th h ny. Khi cn b, ti c mt v thy rt thng tu tn l Kachen Pella, sng pha Ty nc Ty Tng. Kachen Pella c rt nhiu t. Khi bit mnh gn cht, ngi phn chia sch cho cc t ca ngi. Khng lu trc lc ngi cht, c mt ph n cch thnh ph mt ngn dm i n ch v thy ang . V thy gi ni chuyn vi ngiph n m ngi cha bao gi gp trc y, mi b ta cng ung tr. Trc khi ngi n b t gi, v thy tng cho b chic khn qung c mu trng v ni: - Ti s n thm nh b, 1 lc xin hy i x t t vi ti. B hi ngi c bit nh b khng, ngi tr li: - Ti s bit nh b. Ngi n b tng v thy gi mun lm mt chuyn hnh hng nn b ni xin mi ngi n nh, con s n tip t t. Ri b ra i, v mi ngy sau v thy cht ng vo ngy gi m ngi tin on. Nhng ngi c nim tin ni thy th tin tng rng ngy bit c ci cht l nh thn thng, cn nhng ngi khng tin th cho rng ngi on c l nh bit xem thin vn t vi. Sau khi v thy cht khng lu, ngi n b n thm ngi khi trc, sinh c mt hi nhi. Khi con b mi bit ni, n niv i trc ca n, v ngi tu vin, v tn nhng t ca mnh. Khi bit v thy gi cht, b thm ngh rng, con trai b c th l v thy gi, ngi ni l s n nh b. Mc d b khng tit l cho ai bit iu g, nhng cui cng tin tc a b ni v i trc ca n lan n tu vin v t ca v thy gi. Mt phi on tng s n thm cu b v cng xem a b c phi l ti sinh ca thy mnh khng. Khi h n, cu b gi tn tc ca hai v tu s

v chn ng trng ht i trc ca mnh trong su xu trng ht ging nhau. Nhng v tu s ny tin chc y chnh l ti sinh ca thy h. Nhng v tng s yu cu ngi m cho h c a cu b v tu vin chm sc cu b cho chu o. Ngi m bo rng b khng cn nghi ng g na v vic a b y chnh l ti sinh ca v thy, nhng v b ch c mt mn con trai duy nht nn b khng th no cho n theo cc thy v tu vin c. Hai nm sau cu b b bnh nng gn cht. M cu hi kin v Lt ma a phng v bnh tnh cu b. V Lt ma khuyn b nn cho cu b n tu vin, nu khng n s cht. V khng mun con trai mnh phi cht nn b nh gi n n tu vin. Cu b tr thnh mt v thy tu v c t tn l Kachen Pella trng tn vi v thy ngy xa. Ti l mt trong nhng t ca ngi v cn nhiu t khc na hin ang sng n , h c th xc minh y l cu chuyn c tht. Thn ti sinh ca v thy ny by gi ba mi tui v ang sng Ty Tng. Khng phi ngi Ty Tng tin li tt c nhng a b tuyn b chng nh c tin kip. H tra xt nhng tuyn b ny mt cch cn thn trc khi c quyt nh c tht hay khng. H lp mt ban gim kho trc nghim ngi no nh li i trc c ng tht khng. Nhng ngi chng ng nh c i trc ca mnh l nhng in hnh chn tht v vic c i trc v i sau. Hn na c nhiu ngi Ty phng cng nh ng phng c th nh li i trc ca h. Nhiu a b c th nh vi chi tit v mt i qu kh nh l tn ca cha m. Nhng iu ny cng l nhng bng chng thc s v cuc sng qu kh. Nu chng ta xem xt cc bng chng trn y tht k lng, th tht khng c g c th nghi ng v vic ti sinh xy ra. ---o0o--V.- CHN KINH Da vo chn kinh chng minh s ti sinh ty thuc vo c tin ca h i vi kinh, tc l nhng li ging ca Pht. i vi nhng ngi khng phil Pht t, s xc nhn ca c Pht v s ti sinh c th khng nh tan s nghi ng. Nhng mt ngi Pht t c lng tin tuyt i vo

c Pht s ht lng tin tng vo nhng g m c Pht ni v s ti sinh. C nhiu kinh sch trong c Pht gii thch rng c s ti sinh. Trong mt quyn kinh, c Pht ni: "Trong mt cuc i ca kip trc, ta b hnh h bi vua nc Kalinga. Nh vua cht xng sn ca ta, nhng ngay lc y ta khng c ng chp, khng tham i, v khng ni gin". Nh vy chng ta c th thy rng c Pht l mt hu tnh tu chng cao i trc. Trong quyn kinh ny thc r rng ch dy bi li c Pht xc nhn rng c i trc. C mt tiu s ni v 108 i trc ca c Pht. Tiu s ny da trn chn kinh ca c Pht. Nu chng ta c lng tin, chng ta c th bit c t chn kinh rng c s ti sinh. Nu chng ta khng c lng tn ngng, th chng ta c th dng s hp l l lun m chng t rng c s ti sinh. Nu chng x dng nm k thut gii thch trn y th khng c g kh khn cho lm m hiu c s ti sinh. Mt khi chng ta bit rng c i trc, th l ng nhin l s c i sau. Cui cng thn xc chng ta s tn t v cht, nhng tm ta khng bao gi cht. Sau khi cht, thn xc ta c th b thiu chy, nhng tm ta th khng. Thn v tm hon ton khc nhau. Vo lc cht, hay c khi ngay c trc lc cht, tm ri khi xc. Nhng thin gi tu chng cao c th lm cho thn thc ca h la khi xc v i vo thn xc khc. Con trai ca Marpa, mt v B tt - tc l mt hu tnh ang tm s ton gic lm li lc cho mi ngi - l ngi c kh nng lm php chuyn di tm thc y. Sau khi thn th ca ng b tn thng trm trng trong mt tai nn ci nga, con trai ca Marpa quyt nh i tm mt thn xc mi chuyn di tm thc ca mnh vo . Mun t mc ch ny, ng cn mt xc cht ton vn. ng khng th tm ra ngay mt xc ngi, nhung tm c ci xc ca mt con chim b cu. Con trai Marpa chuyn thc mnh vo xc chim b cu v con b cu sng li. Vi thn chim, con trai Marpa khng th lm diu g nhiu gip ngi, v th ng tip tc i tm mt thn ngi tha mn c c mong lm li lc hu tnh.

Nh nng lc thu th (clairvoyance) ca cha ng, cui cng con trai Marpa tm c n thn xc cht ca mt thin gi Du gi thc chng. Thn thc ca con trai Marpa la khi xc chim b cu v nhp vo xc ca thin gi. Vi thn ngi ny, con trai Marpa sng nhiu nm n , ging dy Pht php. Nhiu ngi t Ty Tng cng n th gio vi ng. Theo Pht gio Ty Tng, c nhiu k thun lm cho tm thc nhp vo mt thn xc khc. S thc hnh ny thnh hnh trong mt thi gian. Nu tm c th ri khi thn trc khi cht theo cch y, th d nhin vo lc cht tm cng ri khi thn xc ch khng cht. Cn c mt ci g khc na sau i ny. Nh nghin cu nm k thut ny m chng ta c th bit c c mt i sng na tip ni i sau ny. Ni chung, ngi theo o Pht xem nhng i sau cn quan trng hn i ny. Ngha l d c gp nhiu kh au v nghch cnh trong i ny, chng ta cng khng nn nn ch. Thay v th, ta nn nhn thc rng by gi chng ta ang c c hi thc hnh php, ci thin tm ta bng cch dit tr c nghip v thc hnh gii hnh. Nh vy, ta c th to nhng iu kin c nhng ti sinh th thng (higher rebirths), tu tp php trong nhng i sau v cui cng t n gic ng hon ton. ---o0o--HT

Phong tc ngi Ty Tng thng tng mt khn qung trng nh l mt biu hiu ca s may mn.
1