Tulku Thondup CHT AN BNH TI SINH HNH PHC

Bin son: Harold Talbott Bn dch Vit ng: Tu Php

---o0o--Ngun http://thuvienhoasen.org Chuyn sang ebook 25-7-2009 Ngi thc hin : Nam Thin namthien@gmail.com Link Audio Ti Website http://www.phatphaponline.org Mc Lc
LI CM T CC GIO L TR TU CA TY TNG MT S SUY NGH C NHN DN NHP CHT CHA PHI L HT IU G XY RA VO LC CHT? NGHIP, LUT T NHIN CA NHN QU CHU TRNH CA SINH, T, V SAU KHI CHT MT CI NHN THONG QUA V BARDO NHN TI SANH BIN I TNG LAI CHNG TA NHNG NGHI L CHO NGI CHT V SP CHT

CI CHT CA MT V THY V I CHNG 1 - CUC SNG CON NGI NHNG NGY QU BU CA CHNG TA BN TNH THT S CA CHNG TA L G? TI SAO PHI THIN NH? CUC SNG QU BU CA CON NGI L HIM C CUC I L V THNG S DNG V THNG HA TN NHNG CM XC TIU CC CUC SNG C TO RA BI LUT NHN QU GC R CA NGHIP L S CHP NG NGHIP HNH THNH NH TH NO? VT LN NHN QU NGHIP BO C PHI CUC SNG L MT O NH? CUC I TH Y RY AU KH CHNG 2 - HP HI GI KHC QUYT NH CA CUC SNG TIN TRNH CN T NHNG DELOG M T V KINH NGHIM CN T CHNG 3 - BN TNH TI THNG KINH NGHIM BN TNH TI THNG VO LC CHT NHNG M T CA DELOG V L TRNH CA BN TNH TI HU CHNG 4 - BARDO NHNG KINH NGHIM CA BARDO PHIN TA XT X V TUYN N DU VT CA S TI SANH ANG CH I CHNG TA CHUYN HNH TRNH TNG LAI CA CHNG TA CHNG 5 - NHNG CHUYN K CA BARDO HY B NH LI MI IU B THY: KINH NGHIM CA LINGZA CHOKYI VING THM MI TM CI A NGC: KINH NGHIM CA TAGLA KONCHOG GYALTSEN SAO LNG TRONG O TNG: KINH NGHIM CA DAGPO TRASHI NAMGYAL BNG QUA CNH NG CHT: KINH NGHIM CA GYALWA YUNGTRUNG C TNH HA BNG DNG CAM L: KINH NGHIM CA SAMTEN CHOTSO NG CHN NN: KINH NGHIM CA CHANGCHUB SENG-GE A NGC L CI TNH V SONG KINH NGHIM CA TSOPHU DORLO THN TNG BT KH PHN VI TR TU: KINH NGHIM CA DAWA DROLMA HY MI NGI C GII THOT: KINH NGHIM CA SHUGSEB JETSUN LOCHEN

KHNG C G LY HAY B: KINH NGHIM CA DO KHYENTSE YESHE DORJE CHNG 6 - S TI SANH GII THOT HAY TI SANH ? NHNG NGUYN NHN CA TI SANH SU CI CA TH GIAN HIN HU SU CM XC: NHNG HT GING CA TI SANH TRONG SU CI LA CHN S TI SANH K TIP C TH TRONG TAY BN CHNG 7 NGUN GC CA TRUYN THNG TNH BA PHNG DIN CA TNH NGUYN LC CA C PHT NNG LC CA HNG DANH C PHT CI TNH RA SAO? C PHT V LNG QUANG V NHNG T CA NGI TI SANH TRONG CI TNH CC LC CHNG 8 DUY TR T DUY V C X TCH CC THC HIN CU NGUYN V NGHI L TO CNG C NHNG NGHI L CA O PHT CHO NHNG NGI KHNG PHI O PHT THIN NH PH QUT CHO TT C NHNG HNG DN CHO PHT T V NGI RNG M VI PHT GIO THIN NH CHO PHT T V NHNG THIN GI KHC GIP NGI KHC, L T GIP MNH MT S TUN TH QUAN TRNG CHNG 9 TRUYN THNG CA NGHI L CHO NGI CHT NHNG PHC V TN GIO CHO NGI SP CHT NHNG PHC V TN GIO VO GI CHT NHNG PHC V TN GIO SAU KHI CHT CHNG 10 PH LC PH LC A THC HNH CHUN B BN NGUYN NHN TH TI SANH VO CI TNH CC LC SUY NGH V NHNG PHM TNH CA TNH BY BC TCH LY CNG C PHT TRIN QUAN IM GIC NG HI HNG V KHT VNG MANTRA V CU NGUYN HNG DANH

THC HNH KT THC: HI HNG V CU NGUYN MONG C PH LC B S THC HIN TM NGHI L THC HNH CHUN B CU TRIU THC CA NGI CHT V BAN GIO L CNG DNG SUR CHO NGI CHT HNG DN GIO PHP CHO NGI CHT THIN NH V CU NGUYN CA PHOWA S CHUYN DI TM THC N CI TNH CC LC CU NGUYN V THIN NH V C PHT V LNG TH MANTRA TING PHN C TY TNG HA HA THIU HNH NM HI HNG V CU NGUYN MONG C

---o0o--LI CM T Ti dng hin lng bit n ca ti n Ngi Kyabje Dodrupchen Rinpoche v Kyala Khenpo Rinpoche v cc gio l thm su Pht gio ca cc Ngi lm cuc i ti y ngha, v nhng ch dn, thc hnh k lng ca cc Ngi v nghi l cht xut bn quyn sch ny, v n cha m, cha m i trc, v bn b thn mn, n ai m ti cn thiu n trong cuc sng v tinh thn. Ti rt cm n Harold Talbott bin son quyn cht an bnh, ti sanh hnh phc vi s kin nhn, tn ty, v tr tu. Ti c bit cm n Kendra Crossen Burrough thnh tho trong ngh thut bin son v kin thc v ch xut bn quyn sch ny trong dng hon chnh. Ti bit n Ian Baldwin ch ng thng qua th gii xut bn v nhng ch dn ca mt bin tp vin v i ca ng, n Ngi Zenkar Rinpoche cung cp nhiu bn vn delog qu him; n Gene Smith v Trung Tm Ti Nguyn ca Pht gio Ty Tng v ngun nghin cu v gi; n Larry Mermelstein v phin dch mantra ting Phn (khng may, chng ti khng th s dng nhng du ph m ng cung cp); n Trung Tm Mahasiddha Nyingmapa, Ngi Chagdud Rinpoche vin tch, Gyalse Putrug Rinpoche, Gyatul Rinpoche, Sherab Raldhi Lama, Lama Migmar Tseten, Ani Lodro Palmo, v Madeline Nold v vic chia s cc t sch gi tr ca h; n Jonathan Miller, Byron Brumbaugh, v Philip Richman v vic c bn tho v cho cc ngh gi tr; n David Drove v s kho lo vi tnh ca ng, n Michael Krigman v vic xc tin tc phm ca chng ta ti

www.tulkuthondup.com; v n Victor v Ruby cho mt ni thanh bnh lm vic. Ti mang n su sc n Michael Baldwin v vic mt tay ng cung cp mi nhu cu con ngi gi vic nghin cu v vit d n sn xut v n tt c cc v bo tr ca Qu Ti Tr Buddhayana (3 ng Barnabas, Marion, MA 02738) v s h tr ho phng nht trn 25 nm qua. Ti rt bit n Acharya Samuel Bercholz tin tng vo cng vic ca ti v n Peter Turner, Jonathan Green, Lenny Jacobs, Hazel Bercholz, v vn phng ca Nh Xut Bn Shambhala quan tm to ln n quyn sch ny. Ngoi ra cng cm n n L.S. Summer v vic chun b bng ch dn. Cui cng, ti cm n n Lydia Segal lin tc gi cm hng trong khi bin son quyn sch ny v vn chng kho lo ca c n chng trnh vi tnh thng v kin thc. Ti hi hng mi cng c kt hp vi sch ny vi cu nguyn chn thnh n tt c bn b chia s cc khonh khc chuyn tip qu bu nht vi ti trong nhiu cch khc nhau v n tt c nhng ai s hng th cc gio l chia s trong sch ny. Cu mong h hon ton nhn bit v lun lun l mt vi s ban phc ca c Pht V Lng Quang v tt c cc ng ban phc. V Quyn Sch Ny Quyn sch ny c rt ra t tr tu uyn thm hng ngn nm ca truyn thng o Pht Ty Tng, c truyn t trong nhng li l n gin nhng mi ngi d dng hiu c. Mc tiu chnh ca ti l gii thiu gio l khng ch cha lnh au kh v tn lon ca chng ta v ci cht v cn t, m cn gip chng ta nhn ra mc ch gic ng ca an bnh v hoan h ti thng, khng nhng cho cuc sng ny m cn cho sau khi cht v sau na. c Pht dy nhiu cch khc nhau chng ta t chun b cho nhng hon cnh khng bit ca ci cht v lm c iu tt nht. Rt nhiu bc thy gic ng ca chn l vit cc lun th v chnh ch ny. Pht gio Ty Tng sn sinh mt s gio l m t chi tit cn k nht trong lnh vc cht v sau khi cht quyn Bardo Thodol ni ting (c bit trong ting Anh l Tng Th Sng Cht) l mt trong s gio l. Trong thc t, mi gio l o Pht u nhn ra v ci thin hon cnh sng, cht, v cuc

sng k tip. Cc ngun ca ti cho quyn sch ny bao gm rt nhiu bn vn khc cng nh cc gio l m ti nhn c trcnhau,1 tip t v thy tm linh ca ti v cc kinh nghim trc tip v ci cht ca cc v thy tm linh v i, bn b thn thuc, v nhng ngi khng quen. ---o0o--CC GIO L TR TU CA TY TNG Gio l ca o Pht Ty Tng phn chia cuc hnh trnh lun hi ca chng ta thnh bn giai on: 1. Giai on sng; 2. Giai on cn t; 3. Giai on ca ci nhn thong qua bn tnh ti thng ca tm v ci thy quang minh ca n, v 4. Bardo, hay l trnh chuyn tip, gia trng thi sau khi cht v s ti sanh ca kip sau. Chng 1 n chng 4 tng kt bn giai on ny. minh ha v ci cht v bardo, ti rt ra t nhng bn ghi chp nhiu ni ca cc delog, tr v t ci cht ca ngi Ty Tng, m cc m t thng r rt tng t vn chng phng Ty hin nay v nhng kinh nghim-cn t. V bn m t di nht m ti trch dn lin quan n bardo, ti cng hin ton b trong chng 5, Nhng Cu Chuyn v Bardo n cc cu chuyn v cc hnh trnh khng thng dng trong ci a ngc hoc tnh sau khi cht. Ti sao, u v chng ta ti sanh trong nhiu ci khc nhau vo lc kt thc ca bardo ra sao? Chng 6 S Ti Sanh, tp trung v cc cu hi ny v cung cp bn ch ng gip chng ta trnh ti sanh vo ni xu v bit bit cch chn ni tt, nh nhng thin ng hnh phc, c bit nh cc ci tnh . Cc tnh l ni an tr ca thin ng ch Pht, cc bc hin thn ca tr tu v lng bi. Nhng nghi l Ty Tng cho ngi cht v sp cht bao hm s thin nh sng knh tiu biu v cc v Pht ny v ci tnh ca cc Ngi, l mt ngun ban phc v nng lc. Trong sch ny, chng ti tp trung vo mt trong nhng tiu biu tm linh ph bin nht, c Pht V Lng Quang. Tng nh v cu nguyn n c Pht V Lng Quang s c th gip ngi cht ti sanh trong Ci Tnh Cc Lc ca Ngi, mt ci ca i an bnh v hnh phc. Chng 7, c Pht V Lng Quang v

Ci Tnh Cc Lc ca Ngi, gii thiu mt bc tranh sng ng v ngun ban phc ny, t nn tng trn nhng din gii cho trong kinh in. Nhng ngi cn sng gi mt vai tr rt quan trng hot ng gip ngi cht v sp cht trong chuyn hnh trnh ca ci cht v vt ln ci cht ca h. Chng 8, Lm Th No Gip Ngi Cht V Sp Cht, a ra mt s hng dn thc t cho cc thnh vin v ngi cn sng trong gia nh ngi cht, nhng ngi gip , ngi chm sc, d h l Pht t hay khng phi o Pht. i su hn vo truyn thng Ty Tng vi nhng quan tm ny, chng 9, Cc Nghi L Phc V Cho Ngi Cht V Sp Cht, m t cc thc hnh nghi l truyn thng bi nhng lama cho ngi cht v sp cht trong cng ng pha ng Ty Tng, ni ti ln ln v c rn luyn trong truyn thng Nyingma ca Pht gio Ty Tng. Ti kt thc vi chng 10 vi mt s suy ngh tng kt. Ti t cc ti liu ca o Pht thm hn na vo hai ph lc, v n c tnh k thut mt cht. Bn c th thy y mt s nghi l cht rt n gin nhng quan trng, c th c mt lama thc hin hoc ngi gip cho ngi cht v sp cht. Ph lc A, Thin nh Trn Bn Nguyn Nhn Ti Sanh Vo Ci Tnh Cc Lc, gii thiu cc thin nh chung ca o Pht, vi bn vn Ty Tng v gii ngha. Ph lc B, Tm Nghi L Mt Truyn Ca o Pht Cho Ngi Cht V Sp Cht, gii thiu tm nghi l phc v quan trng, vi bn vn Ty Tng v gii ngha. Ngoi ra, trong phn ph lc B, v cho nhiu c gi quan tm, l s ging gii v phowa, mt thin nh duy nht chuyn di tm thc ngi sp cht (cho chnh bn hoc cho ngi no m bn tr gip) n ci tnh gic ng. ---o0o--MT S SUY NGH C NHN Quyn sch ny theo mt ngha no c xem nh a con yu mn ca ti, v cc gio l m ti thu thp y l rt qu bu. Vi mt s ngi, dng nh n khng ging mt tc phm Ty Tng truyn thng uyn thm, thng y nhng thut ng k thut v nhng gi nh trit hc su sc. Vi ngi khc, c th s xut hin ca n thiu tnh khoa hc m cc hc gi phng Ty xem l khng th thiu c. Nhng mi quan tm ca ti l khng c tr li cc phn khng nh vy. Mc ch v hy vng ca ti l

kin thc ny c th s dng cho tt c ngi c, c hai o Pht v khng phi o Pht, trong lc gn gi tnh ct ty chn chnh ca gio l nguyn thy. Ti tr nn quan tm vit quyn sch ny v mt s l do. Mt phn t th k trc, khi ti n Hoa K, nhiu bn b phng Ty ca ti c gng n lc hon tt trnh ca h, bo m mt vic lm, v tm mt cuc sng gia nh; nhng gi y, h ang i ph vi bnh tt v vin cnh cht v ti cng vy. Nhng l do c nhn vit quyn sch ny cng l mt phn ng lc ca ti. Nh mt Pht t, ti c dy, hc tp v lm vic ci thin tnh cht ca c hai cuc sng v ci cht, cho chnh mnh v ngi khc. Hai quyn sch trc y ca ti, Nng Lc Cha Lnh Ca Tm v S Cha Lnh V Bin, u lin quan ch yu n vic cha lnh nhng bnh tt trong cuc sng ny. Cuc sng th quan trng v qu bu, v chng ta phi gi gn n; nhng v ci cht l li vo cnh cng dn n v s kip sng tng lai ca chng ta, vy n khng cn thit c ch c bit hay sao? V do vy, quyn Cht An Bnh, Ti Sinh Hnh Phc c thit k dn dt chng ta trong vic i din vi ci cht vi t tin v bo m mt ti sanh hnh phc v trong vic gip ngi khc cng tng t nh vy. Do vy, iu ny cng l mt hot ng cha lnh. T thu th u, ti ln ln Tu Vin Dodrupchen ni ting ti pha ng Ty Tng, hc tp Pht gio di s gim h thng yu ca v thy v i Kyala Khenpo, v cc v thy tr tu khc. Cc Ngi rn luyn v dy d ti trong truyn thng-nhng th k c ca s uyn thm v thnh tu thin nh ca cc Ngi, trong chnh cc Ngi tham gia t ngy ny sang ngy khc. Trong khi dn dt cuc sng n s trn vn nht, cc Ngi lun chun b cho ci cht ca chnh cc Ngi, v bit rng cuc i th ngn ngi, ci cht th chc chn xy ra, v nhng g xy ra sau khi cht l quyt nh quan trng cho tng lai. Cc Ngi lun nhit tnh tham gia vo vic gip ngi khc ci thin cuc sng h v chun b cho ci cht. Tu vin ca ti nm trong mt thung lng su c bao quanh bi cc rng ni cao, hng v, l mt trong cc cm nh c bit lp nht ca th gian. Vi tm ca mt a tr, ti hon ton tin rng tu vin ca ti l mt ni tn nghim ca an bnh v hnh phc vnh cu. Ti tin rng khng mt th lc no c th xc chm s hin hu thing ling ca n. Nhng ti lm, v cc th lc chnh tr ri lon thay i cuc sng chng ti mi mi. Truyn

thng mnh m ca nhng th k-c ca cuc sng tn gio ti tu vin t nhin chm dt, v chng ti buc phi o thot. Di s hng dn ca mt trong cc v thy siu phm ca tu vin, Ngi Kyabje Dodrupchen Rinpoche, ngi c ph cho kh nng c bit ca tr tu t nhin, mt s trong chng ti chy trn n n nh nhng ngi t nn, sau khi bng ngang qua X Tuyt (Tn thi xa ca Ty Tng) mt khong xa hn mt ngn dm. S rt d dng trch c ngi khc v nhng au kh, c tinh thn ln th xc m ta phi gnh chu l do kt qu ca chnh tr, qun s, xung t x hi, v bo lc khp ni trn th gii. Mc d vic trch c li c th em li mt cm gic tha mn hay chng minh, Pht gio nhn mnh rng mi au kh ca cuc sng chng ta l hu qu ca chnh hnh ng qu kh chng ta, vy ch trch c ngi khc s khng gip to ra mt iu ng. y khng phi l mt tr chi t-trch c, mt dng bnh thn kinh ca sn hn chng li chnh mnh thay v hng trc tip ti nguyn nhn thc s. Thay vo , chng ta phi nhn trch nhim v cuc sng chnh mnh ra sao. Ch khi chp nhn trch nhim ny, chng ta mi c th ngi vo v tr li xe v bt u cho mt hng i thc s ca chuyn hnh trnh nghip ca chnh mnh. n , ging nh nhiu ngi t nn khc, ti c kinh nghim trc tip c i x t t bi nhng ngi sn sng chia s bt c nhng g h c. S cho n nh vy l mt iu k diu to ln nh li thm ch cho n hm nay, sau bn thp nin. S t do c cu nguyn c mt ngha c bit l an i nhng ngi b thng tn. Sau nhiu nm n lc, ti c gng iu chnh hp vi vn ha thi lu v nhng gi tr ca th gii mi. iu ny d dng hn cho tm ngi tr ging nh cc chn thng thn th ca h c cha lnh nu h chp nhn. Th nn, ti sng st m khng c bt c tn hi ko di no. Ti cng cm n v vn may v gi tr to ln ca hai mi hai nm sng t nn n v sau nh mt gio s i hc. V hai mi bn nm Hoa K gip ti lm vic trn gio l nh cam l trong ngun an i to ln. Mi c hi, ln v nh trong th gii t do khng ch lm phong ph cuc sng tinh thn hng ngy, m cn m rng chiu su v phm vi chuyn hnh trnh tm linh ca ti.

Tuy nhin, qu nhiu cm d tht hng mnh v hin i khng c. Ngy thng tri qua tht nhanh, ging nh tc ca nh sng. Chng tri qua trc khi ti thm ch c th nhn ra nhng g xy ra hoc c c hi hng th n. Nhiu c hi to ln qu nh vng ca cuc sng qu bu ny tri qua mi mi, khng cn gp li. M mi bc i ca i sng l mt thch thc quan trng, v mi khonh khc qu bu u l mt ngun ban phc tht s. Ti cng c th chc chn s tch t nhiu kt qu qu bu ca s lm vic chuyn cn ca ti v hi hng n cho nhng ngy sp n, ch v s gip t t ca nhiu v thy v bn hu. Trong nhng trang ny, ti vin dn nhng gio l ca tr tu uyn thm tip nhn Ty Tng v nhng g ti hc c qua cc s kin au kh m ti kinh nghim . Nhng nu khng c cuc sng ti kinh nghim trong th gii ngoi Ty Tng vi nhng phong ph vt cht v kin thc a dng cng nh s u tranh vi cm d ca n th quyn sch ny s chng bao gi c hnh thnh. Ti hy vng n s tr thnh mt nh sng dn dt cho chuyn hnh trnh ca ti n ni cha bit cng nh cho nhiu ngi khc s s dng n.

---o0o--DN NHP CHT CHA PHI L HT Mt cch ph qut, ngy cht l thi im quyt nh cho mi ngi. D bn phng ng hay Ty, l mt Pht t hay ngi i theo mt s gio l khc, ngi c lng tin hay khng c lng tin cng chng khc bit. Khonh khc thc ri b khi thn th yu mn nht ca bn s l mt im chuyn trng yu ca cuc i bn, v ci cht s bt u li bn vo mt cuc hnh trnh n mt th gii cha bit. Khi gi cht sp n, bn s ng mt ng t ng. Nu chun b trc bn s sn sng i vi s thoi mi v t tin to ln, nh mt chim i bng bay vt ln bu tri. Nu khng, hnh trnh ca bn s lp li nhiu ln qua li vo sinh, t v ti sanh. Phn ln mi ngi khng thch nhc n ci cht khng th trnh khi ca h. Thm ch h s c vic phi ngh n n, chng ta hy bn lun ring v

n. Vi mt s ngi, khi nim nghin ngm v ci cht thm ch nh cha tng khi ln, cha th nhp c chng trong cuc sng hng ngy. D ngi c nim tin r rng tin tng vo kip sau, nhng nhiu ngi khc li khng khng hon ton khng c g sau khi cht. Ngy nay, chng ta ang trong thi i hong kim ca khoa hc v k thut. Nhng phm vi kin thc ng kinh ngc ca chng ta v cuc sng li kt thc lc hi th chng ta ngng li. Khoa hc v k thut khng th a ra mt u mi nh nht l c hay khng c bt c s lin tc no ca thc sau hi th cui ca chng ta. Nhng nh nghin cu nghin cu vn mt cch ng n b bc b bi xu th ch o ca y khoa v khoa hc. Trong thi bui hoi nghi ny, ngi ta thng min cng tin vo mt kip sau, v s b cho l ngy th, hay n gin. Nhng hnh nh gy n tng su sc v ci cht by ra trc mt chng ta bt c khi no m truyn hnh hoc l ci cht h cu trong phim nh hay tin tc tm tt v ci cht ca con ngi khp th gii v bnh tt hay bo lc. Tuy nhin, hnh nh t nhin ca nhng c nhn bnh thng ang hp hi hay cht li t thy. Chng ta thch chng kin nhng li tn tng lc quan v thn th c chn trong quan ti y hoa hn. Nu dm nhn thng vo thc ti i sng v ci cht vi i mt m rng, chng ta s tip nhn mt chng minh hng hn chu trnh bp bnh ca hin hu rng mi ngi phi chu ng, t sinh n t v ti sanh tr li. ---o0o--IU G XY RA VO LC CHT? Nhng tn gio ln trn th gian u ng rng ci cht cha phi l ht, rng mt ci g vn tip tc sng, mc d chng khc bit trong chi tit v s din dch. Tm, thc, linh hn, tm linh bt c nhng g chng ta gi n s tip tc hin hu trong dng ny hay dng khc. Pht gio nhn bit tm (Tng, sem, Sems; l tnh nn tng tip tc tn ti sauPhn, chitta)2 ci cht ca thn vt l. D thn chng ta s tan ha tr li vo nhng nguyn t m chng c hnh thnh, tm v thc chng ta s tip tc u thai vo ci hin hu khc. Chng no chng ta cn sng, tm s cng vi thn, cung cp mt cu trc phm tc cho chng ta mt cm gic nhn bit. Do , chng ta cm thy nhiu hay t tng t nh mi ngi trong sut cuc i mnh. Nhng nh hng ca hon cnh bn ngoi v nhng thi quen vn ha cng truyn t

tnh lin tc ca kinh nghim. Chng ta c mt cm gic vng chc v thn th v hin tng xut hin ca th gii vt cht quanh ta, tt c s vic v nhng g xy ra xut hin trong nhn thc, c tip nhn bi nhng gic quan, dng nh hon ton c tht, bn ngoi, v tch bit khi tm chng ta. Nhng vo lc cht, tt c nhng hnh tng ny s bin mt. Tm s la khi thn vt cht, thn ny s bt u mc ra. Ngay khi thc ri khi thn, s vt m chng ta thy, v cm nhn chng ta c c trong cuc i s thay i hon ton. Nhng g chng ta kinh nghim sau khi cht s ch ty thuc vo tm ta, vo nhng khuynh hng thi quen ca tm thc v t duy m chng ta to v nui dng trong lc sng. Nu tm chng ta an bnh v hoan h th theo lut t nhin bt c chng ta lm g s l mt biu l ca an bnh v hoan h. Do vy, mi hot ng ca chng ta s tr thnh c hnh, v s l ngun an bnh, vui v cho mi ngi n tip xc vi chng ta. Vo lc cht khi thot khi s giam cm ca thn vt cht, nhng hn ch vn ha, v nh hng ca hon cnh chng ta s gii thot hng th an bnh v hnh phc, l bn tnh tht s ca tm mnh. Tng t, nu rn luyn tm theo cch ng trong cuc sng, th, vo lc cht, mi hin tng trc mt chng ta s xut hin nh mt th gii an bnh, hnh phc, v gic ng. Nhng nu tm chng ta m chm trong nhng cm xc tiu cc nh th hn, th bt c nhng g ta suy ngh s b phin no bi nhng t duy v cm nhn sn hn thiu t. Bt k nhng g chng ta ni hay lm s l mt biu l bng n ca sn hn v th ght. Do vy, ngy c an bnh s chng c c hi h l trong tm ta. S au kh ca chng ta s tr thnh ngun ca hn th v au kh vi nhng ngi thn cn. Vo lc cht, chng ta c th gp mt th gii chy bng trong ngn la ca a ngc l biu hin ca sn hn v th ght ca chng ta. ---o0o--NGHIP, LUT T NHIN CA NHN QU Nhng tn gio ln trn th gii u ng rng lng tt v cuc sng hu ch s dn n mt ci an bnh v hnh phc sau khi cht, ngc li ngi gin d v gy hi s b em li nhng hu qu khc nghit tng ng. Chng hn, ngi Cng Gio ca tng vic lm tt v nhng hot ng t thin, v Do Thi Gio thc gic thc hin hnh ng tt bi mnh lnh ca

Torah. o Pht ni n cng c m chng ta tch ly nh trau di nhng t tng v hnh vi tch cc. Nhng truyn thng ny v truyn thng khc chp nhn rng mt lut t nhin ca nhn qu iu hnh trong v tr chng ta. Karma l ch ca o Pht dng cho lut ny, chi phi mi s kin. Mi hnh ng tinh thn v vt cht bt u bi mong mun tinh thn u tr thnh mt nguyn nhn to thnh kt qu; c bit trong Pht gio ging dy rt chi tit chnh xc nhng kt qu g s theo sau hnh ng c bit no. Ni chung, khun mu ca t duy, cm xc, ngn t, v hnh ng tch cc to ra hnh phc, trong khi tm thc v hnh ng vt cht gy ra au kh l nhng s kin ca lun hi. Mi cm xc hy hoi, cng nh nhng khi nim tm thc quen thuc v khun mu t duy ca chng ta u mc r trong iu m o Pht gi l bm chp vo bn ng v quan nim nh nguyn v ch th v i tng. Nh c trnh by bi T Long Th, mt trong nhng trit gia v i ca Pht gio: Tt c chng sanh u xut pht t vic bm chp vo ci ti. l khuynh hng bm chp v tr nn bm luyn vo i tng t duy v khi nim ca tm, l nguyn nhn thc s ca vic chng ta i vo cuc sng trong th gii nh nguyn. Chp ng l cch tm thc nhn bit i tng do bit chng nh nhng thc th thc s hin hu. Nhng i tng tinh thn bao gm mi hin tng khi ln trong nhn thc ca chng ta, nh ca ti, bn, ng y, b y, tin bc, hay ci bn, cng nh nhng nim, cm nhn, v cm gic nh au n. Ngay khi bm chp mt i tng tinh thn v tin vo n l c thc v bn vng, chng ta hnh thnh mt tnh nh nguyn ch th v i tng. Sau pht sinh khi nim thng hay ght i tng tinh thn ny, v iu lm tm thc b bm chp thu ht tri buc. Cui cng, l cm nhn ca kch ng hay au kh, y cng thng v p lc. Trong quan im ca o Pht, bn ng bao gm ti v ca ti nhng n cng bao gm mi hin tng khi ln trong tm thc chng ta. Tuy nhin theo hiu bit cao nht ca Pht gio, th bn ng khng tht s hin hu nh mt thc th bn vng, bt bin, c nh. Thi bm chp ca chng ta do da trn o tng. Tuy nhin, v b tri buc trong nghip, s suy ngh o tng v c x cho rng mi s hon ton qu tht vi chng ta nn kt qu l au kh v chu ng. Chu trnh bm chp t n tip tc lp li nh lut nhn qu, lut nghip bo ca cuc sng. N sn sinh v lm bng ln ngn la phin no ca s

lm ln, th hn, keo kit, tham lam, ganh t, kiu ngo v s hi. Nhng cm xc phin no ny n su vo s chp ng l nguyn nhn ca ti sanh, trong lc , nhng trng thi tch cc ca tm l phng tin ca gii thot. Kch bn thay i ca sinh, t v sau khi cht xy ra khng do la chn m cng khng do c hi. Khng ai c th to ra chng cho chng ta. Chng l s phn chiu v phn ng ca t duy, li ni, v hnh ng ca chng ta. Do vy, phi rn luyn tm mnh v thc hnh kin nh bo m mt ci cht an bnh v ti sinh hnh phc. ---o0o--CHU TRNH CA SINH, T, V SAU KHI CHT Chu trnh huyn o v tn ca sng, cht, v sau khi cht c bit l samsara trong Phn ng. i khi n l hnh nh ca mt bnh xe quay khng ngng. Chu trnh lun hi c chia thnh bn giai on hay l trnh (li i) tiu biu cho nhng giai on khc nhau ca kinh nghim: 1. L trnh ca cuc sng ny bt u vo lc th thai v kt thc vi bnh tt cht ngi, hay do bt c nhng g gy ra ci cht. Mi khonh khc ca hin hu cng c xem l mt l trnh ca cuc sng xut hin v sau tan bin trong mt chui v tn ca nhng s kin bin i, chuyn ng gia sinh v t, thc v ng, hnh phc v au kh. 2. L trnh ca lc cn t bt u vi bnh tt him ngho i qua s ha tn th v t khi thnh phn cu thnh thn th, tinh thn v cm xc tan r. Giai on ny kt thc vo lc ngng th.3 3. L trnh ca bn tnh ti thng bt u lc tnh quang minh ca nn tng tht tnh ca tm, nh n l xut hin. Giai on ny c c tnh ha bi s xut hin t nhin ca ci thy quang minh s xut hin khng ch l nh sng m cn l m thanh v hnh nh. N kt thc khi nhng ci thy ny tan bin. Tuy nhin, ngi thng s khng nhn ra ci thy quang minh nh s biu l ca bn tnh h. Thay vo , h s hon ton nhn thc chng l nhng i tng ca s hi v bm luyn. Vi h, kinh nghim s ch ko di trong mt thi gian ngn, v h s ri vo v thc.

4. L trnh chuyn tip, hay bardo; bt u khi ci thy xut hin t nhin tan ha hoc khi chng ta ly li thc. N kt thc vi s th thai ca kip sng k tip. Trong nhng kinh vn ca Pht gio Ty Tng, mi trong bn giai on hay l trnh chnh c m t trn c xem l mt bardo mt l trnh trung gian hay chuyn tip v mi chuyn tip xut pht gia hai giai on khc nhau. Th nn, ngay c cuc sng cng c gi l mt bardo, nghe c th l lng, nhng n gin n l s chuyn tip gia sng v cht. Song, nhiu ngi dng t bardo dnh ring cho khong h gia cht v ti sanh mt thi im quan trng, nhiu kinh nghim su sc v em li nhiu c hi thit yu quyt nh kip tng lai ca h. V th, trong quyn sch ny, ti cng dng thut ng Bardo gii ngha l trnh th t, khong trung gian gia ci thy thong qua bn tnh ti hu v s ti sanh k tip. ---o0o--MT CI NHN THONG QUA V BARDO lm sng t nhng vic nh i qua ngng ca ca ci cht v nhng g chng ta c th gp th gii bn kia, ti phin dch v k li mt s cu chuyn k l trong vn hc Pht gio Ty Tng v cc thin gi b thn vt cht ca h trong nhiu ngy vo lc du hnh qua th gii v hnh. Cc thin gi ny c bit n nh delogs, hay nhng ngi tr v t ci cht quay tr li thn h v ghi li nhng cuc hnh trnh phi thng c th ni nhng bc thang thp nht ca ci a ngc n ci tnh siu phm. Ci tnh l thin ng cc lc v an bnh khng th t m ch Pht, nhng ng gic ng, hin thn qua lng bi cc Ngi nhng ngi sng m c th nhn ti sanh vo y khng cn phi c nhn thc cao. c ti sanh vo ci tnh khng ging nh t gic ng. Nhng mt khi c , chng ta s tip tc tu hnh tin n gic ng. Mt s v delog k v vic ving thm ci tnh , h nhn c gio l t ch Pht. Mt s delog khc dng nhiu thi gian hn m t bardo, vi nhng phin ta phn x, v nhiu ci ngi bnh thng c th nhn ti sanh, nh ci ca ng qu hay ci thin. S m t ca nhng v delog lm cm ng su xa. a s delog l nhng ngi m o su sc v c gi li th gian bi nhng bc gic ng k cho chng ta v nhng g nm pha trc v nn chun b ra sao. Mi cu

chuyn l mt tng phm cho vic m ra cnh ca vo s bao la ca tng lai chng ta vt ln cuc sng hin nay, nhng v delog m rng tin v gi cm hng cho chng ta ci thin cuc sng mnh. Qua i mt ca nhng v delog chng ta c chia s b mt v nhng loi s vic s c tnh cht quan trng trong vic xc nh chng ta s ti sanh u. Chng ta chng kin nng lc thc hnh tm linh ty tr nhng hnh ng v t duy bt thin. Chng ta nhn ra nng lc ca cu nguyn gip ci cht c yn tm ti sanh tt hn. Chng ta quan st trong thc t l mt cch thin xo m rng tm mnh ra sao cho php nhng v Lama v cc ng ban phc can thip v li ch ca chng sanh trong bardo v dn dt h n nhng ci tnh . a s delog mang v nhng thng ip t nhng ngi thn, bn b v h hng cht. Nhng ngi ny cu xin tng thm sc mnh thng ip c bn thay i s sng ca h trong khi chng ta sng trong thn ngi v c c hi thay i. phng Ty, nhng ngi sng li t ci cht lm sng i khi c nhng kinh nghim cn-t (NDEs). Mc d NDEs cng c nhng kinh nghim tng t nh delog, h ch c th ko di vi pht, tri li delog thng ko di kinh nghim nhiu ngy. Delog cng c v nh c cho l th nhp nhiu v xa hn trong ci gii sau khi cht. Nhiu bn vn ca delog n tay ti. Tuy nhin, trong sch ny v khng gian c hn, ti ch c th k nhng phn nh ca h. Nhng m t bn s c chng 2, 3, v 5 thng c thi i t th k 19 n gia th k 20 (ngy thng khng c gi tr cho mi bn vn). Tuy nhin, nhng delog khng phi l mt hin tng mi cng khng phi dnh ring cho ngi Ty Tng. H c tho lun trong gio l ca c Pht. Khi c nhng m t, mt s bn c th t hi ti sao nhng cu chuyn li nhum mu sc ca Ty Tng v vn ha Pht gio, c m t bng hnh tng Ty Tng. Lm sao nhng delog gp g v hiu bit ngi Ty Tng? Ti sao nhng quan ta tng t nh m t bng hnh tng ca o Pht? Cu tr li chnh l: a th by ra trc mt ta trong bardo l s phn chiu ca thi quen v cm xc ca chng ta. Bt c nhng g chng ta thy v kinh nghim sau khi cht u tng ng vi l thi vn ha v h thng nim tin hnh thnh s suy ngh ca chng ta. Tt c chng ta d gi hay tr, sng o hay v thn, cng sn hay t bn u m chm trong

thi quen thu c ca nhn thc. V nhng delog ton l Pht gio Ty Tng, hay quen thuc vi Pht gio, h nhn thc s vt t vin cnh . Tuy nhin, trong khi nhng chi tit ca thi quen bt ng vi nhau, tt c chng ta cng thiu quan tm rng mnh xut x t u bi tm l ca vic thy th gian trong dng thng hay pht cho s ng hay sai. Chng ta thng xuyn b dn p gia hy vng v s hi di i mt thu sut ca mt s ngi c cho rng c quyn cao hn hay quan ta. Nhn thc ca chng ta b thm nhp trong xt x tm l ny. l iu ti sao khi v o c, chng ta s b phn x, v sau khi cht chng ta s nhn thc mt phn xt tuyn n khc nghit. Trong thc t, khng c xt x bn ngoi. Khng c tuyn n. Nhng kinh nghim sau khi cht n gin l tin li chng ta kim c t tm thc v nhng u t cm xc ca mnh. l iu ti sao v T v i Shantideva (Tch Thin) ni v nhng ci a ngc: Ai xy dng nn mi nn st nng bng ny [ca a ngc]? Nhng ngn la ny xut pht t u? Tt c chng [ch l s phn chiu] tm bt thin ca ngi, Chnh c Pht ni nh th. Tt c chng ta c th thy mt s nng lc cao hn trong bardo. N s hnh thnh tng ng vi thi quen ca chng ta. Nhng bn vn Ty Tng m t mt ta n ch tr bi Php vng v nhng tr l ca Ngi, cc Thn Cht. Nhng nn vn ho v tn ngng khc hnh dung mt thn thnh ngi xt x, mt quyn sch nhng iu thin v ti li do thin thn ghi chp, hoc cn vic lm trn mt bn cn. Nhng kinh nghim cn t ca ngi phng Ty thng m t cuc sng c thy li trong h c khuyn khch phn xt cuc sng ca h. Tuy nhin, ci chung ht l lut ph qut rng nhng thi quen v hnh ng tch cc u kt qu trong hoan h, trong lc tiu cc b dn n au kh. ---o0o--NHN TI SANH Sau khi xut hin t bardo, chng ta s th ti sanh vi mt thn th v nhn dng khc. Ging nh kinh nghim ca chng ta trong bardo ty thuc vo hnh ng nghip, tm thc, nhng khuynh hng cm xc v nhng thnh

tu tm linh ca mnh, cng nhng yu t ny quyt nh lc pha sau s ti sanh k tip ca chng ta. Chng ta c th nhn ra tht tnh trong bardo tnh gic ni ti ca chng ta nh n l hay thc s trong bt k bn l trnh no ca cuc sng. Nu c th duy tr nhn bit , th chng ta s c ton gic, vnh vin thot khi ti sanh vo chu trnh ca o tng. Tuy nhin, gic ng phi mt nhiu nm hon ton cng hin; n khng th t c nu ch tham gia hi tho cui tun hay thc hnh thin nh vi pht trong vi nm. Nhng ngi tinh thng thnh tu nhng bc thy cao cp ca thc hnh tm linh c th t gic ng v sau nhn ti sanh bng s la chn hn l v nghip trc ca cc Ngi. Chui thi quen nghip ca cc Ngi s ngng li hay vt tri tt hn. Vi cc Ngi, hin tng hin hu (mi s xut hin tn ti trong th gii hin tng) khng l g c, m ch l s phng chiu nhng phm tnh ca tm cc Ngi. Nu gi khao kht gic ng, v nu an tr trn con ng cng c, mt ngy no chng ta cng s t ti mc ch ny. Nhng by gi, con ng chn ca cc v tinh thng thnh tu th khng kh thi cho ngi bnh thng nh chng ta, nhng ngi khng t c tm linh to ln. Theo nhn qu ca nghip trc, ngi bnh thng b buc nhn ti sanh vo mt trong su ci lun hi (c m t trong chng 6, Ti sanh). Ngi rn luyn tm linh v c nhiu cng c s hng nhng kip tng lai lnh mnh trong nhng ci gii hoan h. Nu chng ta t t, quan tm, hu ch, thng tu, v nu p dng quan im cng c vo thc hnh bng li ni v hnh vi, chng ta s hng ti sanh trong nhng ci an bnh, hoan h v hu ch. Nu trong cuc sng ny chng ta c thc hnh suy ngh, qun st, cm nhn v tin vo s hin din ca mt ci tnh , chng ta s c sinh vo ci tnh , v nhng thi quen tinh thn m chng ta trau di. Mt ci tnh nh vy s khng l ci tnh ti hu ca trng thi gic ng, m l mt biu hin ci tnh ca s an bnh v hoan h ln lao. Chng ta khng ch hng c nhng phm tnh ca th gii hoan h m cn ta ra nh sng v tn ca ci tnh n nhng ngi m ra tip nhn. Chng ta vn s chu s kim sot ca lut nghip bo, nhng n s l chu trnh ca hnh phc. i theo con ng sng nh vy l thc tin v nhiu ngi c th t c, v chng ta phi u tin thc hin chng.

Cn v nhng ngi sng vi y cm xc tiu cc th sao? Nu tm chng ta cho php sn hn, tham lam, hay si m, chng ta s b buc i din vi mt hu qu rt khng khip. Khi du hnh qua bn l trnh chuyn tip, hu qu khc lit ca tm tiu cc s ch nh mang knh mu lm chng ta thy mi s u en ti. Thay v thy mi s quen thuc chung quanh mnh khi cn sng m chng ta bit, chung quanh chng ta tt c s l nhng hnh nh, m thanh, v kinh nghim s hi, au kh. Nhng hin tng s xut hin nh vy khi ln trong tm thc nh mt kt qu ca trng thi tinh thn ph bin m chng ta nui dng trong cuc sng. Nhiu ngi chng ta, d chp nhn n hay khng u b thu ht v yu mn n nh mt tp hp tm ngy ny qua ngy khc. Thng n l mt tin trnh v thc. Mc d bn ngoi chng ta c th khng ngh chnh mnh l ngi xu, chng ta c th thm kn m mnh trong nhng cm xc c hi, ch k, v thm kht do s thc y ca vn ha hin i. Chng ta phi ngng li vic la gt chnh mnh v bt u thay i con ng ca mnh ngay t hm nay, trong khi chng ta vn may mn cn trong thn ngi v c trnh la chn. Nu khng th khi chng ta cht s khng th to thay i v khuynh hng nghip s lm ch. Chng s buc chng ta ti sanh ln na c th trong ci phi nhn, nhng sinh linh khng th to c tin b. Chng ta s lang thang qua chu trnh sinh, t, v ti sanh bt tn, y ry au kh v khch ng. ---o0o--BIN I TNG LAI CHNG TA Vic quan trng cn nhc v nhng ci khng khip hay tnh m chng ta c th du hnh sau khi cht hay nhn ti sanh khng l nhng h thng th gii bn ngoi nh v u khc. Kinh nghim hoan h hay au kh trong nhng h thng th gii khc nhau sau khi cht ch l s phn chiu ca nhng khuynh hng nghip. N ging nh mt hnh trnh trong mng, to tc bi n tng tm l quen thuc ca chnh chng ta. Hy mang iu ny trong tm bt c khi no chng ta bit v nhng kt qu ca nghip. Tm pht sinh nhng kinh nghim ca n v hnh phc v au kh sau khi cht nh mt kt qu ca nhng khuynh hng thu gom v tng cng trong c i thnh t. Nhng kinh nghim ny sn sinh bi tm nn cng chim ch trong tm chng phi ni khc. iu quan trng khng km l chng no chng ta cn sng th cn c th ci thin v thay i tng lai ca mnh. L d nhin chng ta s lun l ch

th khng trnh khi nhng gii hn buc phi chp nhn lut ca hin tng v vt cht. Nhng khi cht, tm chng ta s t b hn ch bi nhng lc bn ngoi, nn s b dn ui bi nhng khuynh hng tinh thn thm cn c m chng ta nui dng trong qu kh. y l l do hon ton ng ti sao cch tt nht ci thin tnh cht ca sinh, t, v sau khi cht ca chng ta l lm vic trn nhng thi quen cm xc v nhn thc, t tiu cc thnh tch cc. Vy, c ba la chn m ra cho chng ta la chn trong lc vn cn c mt s thi gian: Chng ta c th tip tc chu ng au n v kh s ca cuc sng ny nh chng ta thng lm, khng nhn c hi to tin b. Nghip ca ri lon tm thc, cm xc phin no v nhng hon cnh bn ngoi s kim sot nh mnh tng lai ca chng ta. Do vy, s khng c c hi cho hnh phc tht s pht sinh. Chng ta c gng bo v trng thi hnh phc nht v lnh mnh nht m chu trnh hin hu thng thng trong sinh t c th cung cp. Nu chng ta duy tr mt i sng an bnh, hoan h, hu ch v thng yu, th mt tng lai hnh phc hn, lnh mnh hn chc chn s l kt qu, ti thiu trong mt lc. Hoc chng ta c th i vt ln chu trnh hin hu tm thi ny, sinh t ca cuc sng, v bo m trng thi vnh cu ca an bnh v hoan h ti thng, c gi l nit bn. Mt thnh tu nh vy ch c th xut pht qua nhn thc ca chn l tuyt i, t c qua thin nh v c h tr bi cch suy ngh, cm nhn ng n v phc v ngi khc. Nu tm chng ta quay mt v hng ng, th bt c bc i no u s dn chng ta n gn hn mc tiu nh. S thin nh v thc hnh c m t trong sch ny ch yu da vo nhng nghi l ca c Pht V Lng Quang (Phn, Amitabha A Di ) v ci Tnh Cc Lc (Sukhavati) ca Ngi. Nhng c nhng v Pht v ci Tnh khc m nghi l c th s dng, v thm ch s cu nguyn ca nhng ngi khng phi Pht gio thuc h thng khc nhng c nim tin c nhng phm tnh tng t cng s c kt qu. Vic quan trng l chun b trc bng cch thin nh u n v mt nghi l kt hp vi mt ngun ban phc.

Trong sch ny, thut ng ngun ban phc m ch bt c i tng c cu nguyn sng knh no, v quy y l mt ngun bo v v ban phc. Ngun ban phc c th l bt k ngun chn tht, bn trong, hay cao hn nh mt v Pht, b tt, thnh nhn, hin trit, hay v thy tinh thng. Bt c i tng tm linh no u s l mt ngun ban phc hng mnh nu c nhng phm tnh tch cc v c nh gi bi tm l tch cc. Ngi sp cht v cht cng nh nhng ngi gip h phi da vo ngun ban phc nh s h tr cho vic cu nguyn, thin nh, v nghi thc ca h. Ngun ban phc ti thng l trong chng ta v tt c chng ta u c tnh gic ng. Tuy nhin, trc khi nhn ra tim nng ca mnh, chng ta phi da vo mt ngun ban phc bn ngoi nh thc bn cht ban phc v nhng phm tnh ca mnh. Trong Pht gio Ty Tng, lp li bi nguyn ca mt ngun ban phc nh cu nguyn danh hiu ca c Pht V Lng Quang, l mt cch thng dng t ti v tip nhn ban phc t c Pht. c Pht V Lng Quang nguyn gii thot chng sanh no khn cu danh hiu Ngi vi lng sng knh nh ngi m s vo cnh con ngay khi nghe con ku M i! C ln, mt bn ng nghip ca ti cu Ngi Yukhog Chatralwa, mt v thy thin nh v i, ban cho ng ta mt s hng dn v Dzogchen (gio l v thc hnh nguyn s thuc phi Nyingma ca Pht gio Ty Tng). Khng ni mt li v Dzogchen, Ngi Chatralwa tr li: Trc tin ng nn nim bi nguyn hng danh ca c Pht V Lng Quang mt ngy mt trm ln vi lng sng m mnh m. Sau c gng tng ln hai trm, ba trm ln v.v.. Nu c th thc hnh ngy cng nhiu hn, s phi n lc bt k nhng g ng lm, c Pht s lun trong hi th ng v s cm thy s hin din ca Pht trong tm ng. Nu xy ra iu ny, th khi ng cht, ng s cht vi danh hiu ca c Pht v cm nhn s hin din ca Ngi, v cng c, s ban phc ca c Pht, v thi quen sng m ca ng, mi nhn thc ca ng s xut hin nh ci Tnh Cc Lc ca Pht V Lng Quang. Tng lai ng s c an bnh v hnh phc. ng s tr thnh mt ngun li ch cho nhiu ngi khc. Khng phi iu ny l k diu sao? D khng nhn ra li Ngi vo lc , nhng nhiu nm sau ti bt u hiu li ca Ngi y ngha v thm su bit bao.

Nu chng ta rn luyn trong s tnh thc ca ci thy tt c nh mt v Pht v ci tnh ca Ngi, th thm ch nu gp nhng hnh nh, m thanh, hay cm nhn tiu cc trong bardo, chng s chng c quyn nng lm hi chng ta, v mi s s chuyn i thnh hin tng tch cc. N ging nh mt cn c mng; nu c th nhn ra n nh mt gic mng v o nh, chng ta c th nhanh chng lm cho n khng cn hiu lc, khin nhng k tn cng tan bin nh sng m trong nh nng mt tri. Trong cng cch, nu c th nhn ra bt k kinh nghim khng khip no ca bardo nh mt o nh hay mt ci tnh , n s tr thnh v hiu hoc s chuyn thnh tch cc. S khng khip ca Thn Cht s chuyn thnh nhng thin thn gic ng ca tr tu v tnh thng, nh chng ta s thy v sau ny. Nhng by gi chng ta phi bt u rn luyn trc khi ci cht xy n. Nu thc hnh mi ngy hay nhiu ln mi ngy, chng ta s khng b lc li khi gi khc quan trng xy n. ---o0o--NHNG NGHI L CHO NGI CHT V SP CHT Chng ta thy c th lm iu g gip chnh mnh trong vic dn xp s chuyn tip quan trng ca ci cht. Nhng cn v ci cht ca nhng ngi khc, k c nhng ngi khng c mt c hi thc hnh trc bt c gio l no th sao? Chng ta, nhng ngi ang sng c th gip h hay khng? Mi tn gio u c nghi l v nghi thc hay nhng bn vn linh thing nhm mc ch h tr cho ngi sp cht v cht, cng l mt ngun an i cho nhng ngi cn sng. Chng hn trong truyn thng o Do Thi, ngi sp cht phi tng nim bi nguyn sm hi v n hn, cn nhng ngi khc s gip h lm iu y nu ngi khng cn nng lc. Sau ci cht, ngi sng s tng nim bi Kaddish, bi nguyn bng ting Hebrew (Do Thi c) tn thn danh hiu Thng . Theo o Hi, ngi ta t hi cng tuyn tp bi nguyn nhm c c s tha th linh thing ca ngi cht. Trong o Thin cha c nghi l ban phc xc du cho ngi cn t, cu nguyn cho linh hn ca ngi cht, v cho m tang tp th. Pht gio Ty Tng cng vy vi mt truyn thng nghi l phong ph v ci cht. Sut hnh trnh cuc i di v bt n, ti c nhiu kinh nghim trc tip tip xc vi ci cht ca nhng v thy tm linh v i, nhng bn b thn

thuc, v nhng ngi l. Mt s ngi c knh trng hoc c nng lc th c rt nhiu ngi thng tic. Nhng ngi khc th ngho, khng c quan tm v khng ai bit. T lc ln nm, ti sng v ln ln Tu vin Dodrupchen, mt tu vin thin nh v nghin cu ni ting pha ng Ty Tng cng vi nhng tng ni bn b, ti nh hng ton b cuc i mnh vo vic nghin cu Pht gio, cu nguyn v thin nh. Sau khi hon tt giai on chun b, chng ti hc v thin nh v nhng gio l cao hn v bt u phc v cng ng. Chng ti cng c dy gip ngi cht v nhng ngi gip h tip tc tn ti thng qua nhng bi nguyn sng knh, nhng nghi l long trng, nhng gio l truyn thng v thin nh theo cm nang chi tit phc v ci cht ca Pht gio Ty Tng. C gng chm sc ngi cht bng cch thc hin nhng nghi l cho h c th l vic bun nht nhng cng l khong thi gian thanh bnh v chn thnh nht trong cuc i chng ta. Chng ta khng thm mun mong cu th g khc v chng ta khi dy tn y lng mnh tt c s gip m ta c th cho chuyn hnh trnh trng yu ca ngi cht i vo th gii cha bit. V pha ngi sp cht hay ngi cht, nhng li cu nguyn xut pht t tri tim tht ra bng ton b thn v . Chn l ca cuc sng, s mong manh ca n c phi by trn tri trc mt chng ta. V pha ngi qu c, tt c nhng th cu thnh nn phm gi, s nghip, v tin bc u tiu tan mt cch khng mong i. Ngay c ci thn yu qu nht cng tr nn thp km, nm lnh gi, cng ngc, v bt ng im lm, khng cn th cht. Nghi l cho ngi cht v sp cht l mt trong nhng phc v cng ng quan trng nht m chng ta c hnh. Ti thng ph t nhng v lama thm nin trong vic thc hin nghi l, nhng i khi ti cng dn dt mt nhm lama. Thnh thong ti dn dt k lng nghi l phc v ko di vi tun (nh phn i cng trong chng 9). a s thi gian chng ti s dng mt hay hai gi cho cng dng phc v vn tt (nh cung cp trong ph lc B). Nhng nghi l cho ngi cht c thc hin ngay bn cnh ngi sp cht hay gn xc cht. Mi nghi l u i theo mt khun mu c bn nh nhau: chng ta bt u m rng lng mnh trong s sng knh n ngun ban phc, nh ca c Pht V Lng Quang, sau hng tm ta n ngi sp cht hay cht vi lng bi mnh lit v tnh thng v iu kin t tn

y lng mnh. Vi thi sng knh v bi mn ny, chng ta bt u nghi l chnh: nim nhng bi nguyn, thin nh, v tip nhn s ban phc t ngun ban phc cho chnh mnh v ngi qu c. Cui cng, chng ta thy, cm nhn, v suy nim tt c l mt vi an bnh v i. Chng ta kt thc bng vic cng dng mi cng c to ra cho ngi cht v cho tt c nhng b m-chng sanh (tt c chng sanh, trong nhng tin kip tng l m ca chng ta) v bng vic lp nguyn mong c rng ngi qu c c ti sanh vo ci Tnh Cc Lc hay trong mt thn ngi hnh phc. Ti thm ch khng dm gi cho c gi c mt n tng l ti c bt k nng lc no thay i c nh mng ca ngi khc, hoc ti c bt c s thu th c bit no v ngi sp cht hay cht s i v u. M v lng tin ca ti vo gio l o Pht, sau khi thc hin nhng nghi l ny vi lng sng knh v tnh thng mnh m, ti thiu, bn thn ti thng cm nhn s an bnh to ln, ti cng cm thy s bit n: Ti may mn bit bao c c c hi vi ngi ny vo thi khc cn thit, quan trng nht ca h c gng a tay gip tt nht m ti c th. Cng lc ti lun quan tm khng t y mnh vt ln gii hn tinh thn, th xc v tm linh ca ti. Nhiu nghi l cho ci cht l nhng c hi ca i hoan h vi mt khng kh k nim hu nh mi ngi nh li tt c s an bnh v hnh phc em li cho chnh h v ngi khc trong lc sng. Nhng cng c nhiu khonh khc bun b, su mun v tht vng to ln, khi ro cn gia s sng v cht qu ln khin khng ai c th vi ti ngi cht, thm ch nu c th chm vo thn xc h, th tm h vn ang chm vo bng ti su thm, mt th gii c c v khng hay bit. Ngi bn cnh t sng, nhn k vo khun mt mong manh ca cuc sng, khng li cho chng ta mt gc no trn. N lun l mt li ku gi nh thc mnh m. ---o0o--CI CHT CA MT V THY V I Cuc gp g trc tip ci cht ln u ca ti l mt ngun hoan h v k nim to ln. C mt v i Lama c gi l Sonam Tragpa trong b tc Wangrol, cng ng b tc ca m ti tnh Golok, pha ng Ty Tng. Ngi c bit l Pushul Lama vi ngi sinh ra b tc. Ngi sng v

ging dy mt tu vin nh, ho lnh v cch tu vin chng ti hai ngy ng i bng nga. Ngi l mt v thy v hc gi v i, tc gi ca nhng b lun ging, v l mt v thy ca thin nh tantric v Dzogchen, nhng s cu nguyn v thin nh chnh ca Ngi l v ci Tnh Cc Lc ca c Pht V Lng Quang. Ngi Pushul Lama vin tch khong c su mi tui. Ti mi mi tui. Khi nhng ngi a tin em tin n tu vin chng ti, ti cng vi thy, Ngi Kyala Khenpo v nhng ngi khc, ci nga phi nc i ti Ngi. Chng ti n ni n c ca ngi b tr vo chiu hm v gp tng, ni, c s m o ca Ngi ang than khc. Ti c mt mi lin h c bit vi Ngi Pushul Lama. Ngi l mt trong nhng v thy nhn ra ti khng lu sau khi ti c sinh ra nh mt ha thn, hay tulku ca v thy chnh ca Ngi. Ngi cng l v lama quan trng nht ca nhm b tc m ti, nn ti c ngha v c bit chm sc phc v m tang Ngi. c hng dn bi Ngi Kyala Khenpo, ti i mt mnh vo phng ca lama. Thn Ngi nm trn ging trong t th s t ng, mt t th thin nh. Ti cn nh nn khng ngh nhiu v iu , nhng ti cm thy khp phng v ton b khu vc tuyt i an bnh. Ti chm vo vng ngc Ngi v cm thy hi nng, d Ngi vin tch hn 48 gi trc . l mt du hiu tm Ngi vn trong s thin nh th nhp ni thn Ngi. Ti ni cho Khenpo, Ngi ni, khng ai c i vo phng Ngi hay gy ting n quanh nh, cho n khi s thin nh ca Ngi kt thc. Mi loi cu nguyn v nhng nghi l vn tip tc, nhng nhng lu cch xa cha ca lama c ng. Theo truyn thng, thng bo s vin tch ca mt v i lama c gi b mt trong nhiu ngy, nhng trong trng hp ny th khng th. Tin bun lan truyn rt nhanh khp vng t ca b tc. Sng hm sau, khi ti kim tra li Ngi Pushul Lama, ti thy vng ngc khng cn m, nn bn v tng chn c gi vo. H tm ra xc Ngi bng nc mu vng ngh, lau kh bng vi trng mi, v hon tt mi chun b cn thit cn c duy tr thn xc trong nhiu ngy. Sau h t thn Ngi ngi trn mt ngai trong t th thin nh hoa sen, mc o chong tu s vi mt m min long trng trn u Ngi. Hai tay Ngi bt cho ni ngc, cm mt chy (mt quyn trng ca nghi thc) v mt chung. Hoa, n, thc phm, v nhng cng dng khc c sp xp trn hai bn thp pha trc Ngi. Ti hon ton tin chc rng lama s thch m tang

n gin nht, nhng n li tr thnh mt nghi l t m cng phu v cng ng mong mun nh vy. Mc d ch khong ba mi v tu s sng trong ni ho lnh, nhng dng ngi t mi tng lp x hi vn n v i t nhng ni xa bng nhng lu bt du c, cu nguyn v than khc c ngy ln m. Trong lc , chng ta tm thy mt t giy nh vi th bt ca Ngi. Ni rng, Ngay khi Ta cht, Ta s ti sanh vo ci Tnh Cc Lc. Ta tng nim 108 ln nhng bn vn v s Vin mn ca Tr tu [Prajnaparamita trong 15 quyn] v thin nh v ngha thm su ca kinh vn trong sut i ny. Do vy, tn ca Ta s l B Tt Sherab Nyingpo [Tri tim Tr tu]. Bt c ngi no cu nguyn n Ta vi lng sng knh, Ta s bo v khi mi nguy him h phi i mt lc cn sng. Ta s dn dt h n ci ci Tnh Cc Lc khi h cht. Ngi kt thc t giy vi bi nguyn nm dng sau cho chnh Ngi tng nim bi lng sng m. Trong ci Tnh Cc Lc Ngi l Sherab Nyingpo. Trong X Tuyt [Ty Tng] Ngi l Sonam Tragpa. Trong tng lai Ngi s c bit nh c Pht V Lng Th 4 Con cu nguyn n Ngi lama gc ca con. Xin ban phc cho chng con / con c ti sanh vo ci Tnh Cc Lc. Bc th ny tht tuyt vi, v nh Pushul Lama c bit l tuyt i khim tn v trung thc. Ngi cha tng ni v bt k iu g m Ngi khng mun ni. iu ng ngc nhin khng phi l nhng g Ngi vit, m v chng ta lun c lng knh trng cao nht i vi Ngi, nh tt c chng ta knh trng Ngi nht, m l Ngi vit iu . Vo rng sng ngy th tm, thn xc Ngi c ha thiu trong mt cu trc phn na thp mi. Tng v ni bn rn thc hnh nghi l ha thiu. Mt m ng ngi thng bao ph ton b sn i, c gng i nhiu quanh khu vc ha thiu nh mt luyn tp sng knh, tng nim nhng bi nguyn cho s ti sanh vo ci Tnh Cc Lc. Ton b khng kh c c hnh thnh mt nghi l hon ton sng knh, vang di nhng m thanh ca cu nguyn v nhc c. Ti cha bao gi cm thy nhiu hot ng tch cc ca ni bun su xa v nhiu m thanh sng knh chn thnh t nhiu tri tim ha nhp thnh mt nghi l v i nh vy.

S vin tch ca Lama Pushul chng minh s thnh tu v i. Vo thi thiu nin, Ngi qu hiu ng khin gia nh phi tri Ngi ngn cn khng lm tn hi chnh Ngi v ngi khc. Nhng qua cu nguyn v thin nh Ngi t chuyn ha chnh mnh v t c t tin v y ca ngi c ti sanh vo ci Tnh Cc Lc v dn dt mi ngi sng m . n nay, ti bit cha c ai hiu bit, hoan h v t t hn Ngi. Nh i theo gng Ngi, chng ta cng c th chuyn ha. Chng ta cng c th t c hoan h v t tin v y trong cuc sng v ci cht. Tin s Elisabeth Kybler-Ross, mt cu bc s tm thn, ngi c quan im cch mng ha v ci cht v quan tm n ngi sp cht M, phn nh mt ci thy tng t khi b ni: yu t duy nht khng th bn ci ca cng vic ti l s quan trng ca cuc sng. Ti lun ni rng ci cht c th tng l mt trong nhng kinh nghim v i nht. Nu bn sng mi ngy u ng sut i mnh, th bn chng c g phi s hi.

---o0o--CHNG 1 - CUC SNG CON NGI NHNG NGY QU BU CA CHNG TA Cuc sng con ngi th qu bu, vi tim nng to ln Nhng n v thng v y ry bt mn, Nn gi y chng ta phi hon ton tn dng n bng thc hnh tm linh. L trnh ca cuc sng con ngi chng ta giai on gia nhn thc v ci cht thng phong ph vi nhng hoan h v thnh t, sui ngun ca mi li ch to ln. Tuy vy, n cng l ch th cho v s dng au kh tinh thn v th xc khng th trnh. Thm ch mt cuc sng ngho kh dng nh tri qua qu nhanh chng, trong lc mt cuc sng hnh phc c th kt thc vi mt cm gic cha y . Do vy, cuc sng l ph du v tuyt i khng tha mn khi n u a gia nhng kinh nghim tch cc v tiu cc m chng ta dng nh khng th kim sot.

Cuc sng bt u vo lc c nhn thc, v chm dt vi mt cn bnh cht ngi, hay bt k nguyn nhn no gy ra ci cht. Thn v tm cng hin hu hi ha chng no chng ta cn th v thn th cn duy tr hi m. Khi hi th ngng v thn nhit b mt, tm v thn tch ri, v ngi ta cht5 ---o0o--BN TNH THT S CA CHNG TA L G? Thn th khng l nhn dng ca mt ngi. N ch l mt nh tr cho tm ta tr ng trong mt lc. Trong lc thn v tm tch ri, thn pha trn vi nhng nguyn t t nhin v nhanh chng bin mt mi mi. Nhng tm chng ta s khng chm dt. N s tip tc nhn ti sanh vi mt thn khc v nhn dng ty theo lut nghip bo, theo chui khuynh hng tp kh qu kh ca chng ta. S mnh tng lai ca chng ta hoc hnh phc hay bt hnh ty thuc vo khuynh hng quen thuc, khi nim tinh thn, v nhng cm xc thm cn c ca chng ta, cng nh cch chng ta biu hin nhng thi quen ny trong ngn ng v hnh ng. Tm, trong tht tnh ca n l rng m v thun tnh. Phm tnh bm sinh ca n l an bnh, hoan h, ton gic, v rng lng. Phm tnh ny c gi l tnh gic ng hay Pht tnh. Trong Phn ng, buddha c ngha tnh thc hay bc tnh gic. Tt c chng sanh, mi ngi trong chng ta, u s hu tnh gic. l tr tu thot khi nhng iu kin t gii hn ca suy ngh nh nguyn, vn chia kinh nghim thnh ch th v i tng, ta v ngi khc. Thc tnh ca tm l ton gic v thy tt c cng lc v bt nh, ging nh mt, khng gii hn. Trong tnh ph qut ti hu, khng ch l tm ton gic m h khng l v bin, thi gian l v tn.6 Vy ti sao chng ta li khng h bit nhng phm tnh qu bu tim n trong tm mnh? L do l v nhng phm tnh ch thc bn trong ca tm chng ta b che lp bi thi quen nhn thc nh nguyn, tm l phn bit lun nhn mnh tnh nh nguyn v mu thun, cm xc phin no, v cm gic thm kht. Theo cch ny, thc tnh tr nn khng tnh thc v xa l vi chng ta. Tuy nhin, mc d chng ta nui dng cm xc tiu cc ca bm luyn v s hi th tr tu bm sinh vn v nhim v khng phin no. hin l thc tnh ca tm, chng ta phi dn thn vo thin nh mnh lit vi s hi hng ton b. Chng ta phi nhn ra v thin nh ng

hng v ci thy, suy ngh, cm nhn, lng tin v bn cht. M thm ch nu chng ta c th nui dng ngh mnh s hu mt tnh thanh tnh v tch cc bn trong th ch mt iu s gip chng ta xy dng t tn, nng cp vic thc hnh tm linh, v y chng ta n mc tiu chn chnh. Mt s trong chng ta c th ngh rng c tnh ca tm mnh n gin l qu nh kin v kin c rn luyn trong mt hng tm linh mi. Chng ta c th tin rng mnh qu sa ly vo nhng thi quen tiu cc kh nhn c cch suy ngh, cm nhn, quan im mi. Tuy nhin trong thc t, mi khonh khc u l lc bt u, khi ng li, hoc thay i vic nh hng v tnh cht ca cuc sng chng ta. Tri ngc vi nhng g n c v nh, tm chng ta khng l mt dng chy n c, vng chc. N khng phi l mt b phn nh cy gy st. N l mt lot nhng khonh khc thay i mi lc, nh cch ngn tay chng ta ln chui ht thay i t ht ny sang ht khc. Mi s kin l mt lot tri chy ca sinh v t, mt kinh nghim trc bng ci cht ca mt s kin khc v theo sau bi s ti sanh k tip. n tng rng tui th ca chng ta l mt s lin tc, bn vng, khng gin on ch l mt o gic ging nh o nh ca vng nh sng sinh ra do tr con xoay n bin hay thanh ci chy d trong m ti. Nu b chn nn hoc cm thy mnh ang sng theo mt li mn, thng l v chng ta khng thc s hiu c tnh nht thi ca cuc sng, nh n l. Chng ta bm chp vo s kin nh nhng i tng tinh thn v khi nim ha chng nh nhng thc th hin hu thc s. Thc ra, nhng s kin hon ton thay i trc khi chng ta c th ngh v chng. Nhng s kin chng ta suy ngh k lng ch l nhng hnh bng, s phn chiu ca nhng g hon ton xy ra. Mi s kin, mi khonh khc u ti mi, ging nh tr s sinh. Chng ta d un nn v c th gio dc, rn luyn chnh mnh nh tr mi ra i. Qua thin nh, chng ta c th ci thin vo mi mi ni ca mi khonh khc v do vy tnh gic ng ca chng ta hin l. ---o0o--TI SAO PHI THIN NH? Mt s ngi t cu hi ny nhn mnh v thin nh. H thy n nh s am m lc th, thm ch ch k, hi rng: Nu ch ngi v hng an bnh,

hoan h trong tm bn, vy bn lm g cho x hi? Lm sao bn c th tuyn b l quan tm n ngi khc? l iu qu t m nhng ngi hiu sai v thin nh theo cch ny. Nhng c th cng khng ngc nhin, v li ch ca thin nh cha c chun b nhn thc cho a s chng ta. Trong thc t, mi s chng ta suy ngh v cm nhn u pht sinh mt du n tch cc hay tiu cc trong tm thc. S gieo trng ht ging v ng, an bnh, v nhng t duy hoan h s a ti nhng hnh tng, cm nhn v m thanh tt p nht; nhng t duy tiu cc a ti nhng ma qu, m thanh khng khip. Nhng ch khi ri b thn th nng ca mnh v i vo bardo th nhng iu ny chng ta s thy v nghe c, nh s c c v sau ny. Thin nh l mt cng c hng mnh to ra nhng hnh tng, m thanh, v cm nhn siu phm c th gip chng ta v v s ngi khc m ra vi chng. Nht l, nhng chng sanh trong bardo rt d lnh hi thin nh v cu nguyn nh h sng trong mt th gii ca nim tng. Khng c thn vt cht nu gi h, nu h ngh New York, th h ti New York; nu ngay sau h ngh London, th ngay lp tc London, l v nghip cho php h. B thi bay vng quanh trong cch ny, h thng cm thy kit sc, s hi v c c. An bnh, h lc, v lng bi m chng ta pht sinh qua thin nh cung cp cho ta mt bn u an ton, l ni chng sanh ca bardo c th ngh ngi v tng thm t tn, an bnh v h lc. Thin nh l mt cch hng mnh gip nhng chng sanh ny hn l nhng nim tng lan man, v nhng cm gic thng thng ca chng ta, v bi n xut pht t mc an bnh, su thm hn trong tm chng ta. Ging nh mt cc nam chm, mt tm c nn tng thu ht nhng thc tri ni v lm chng n nh. Chng ta tr trong thin nh cng lu, th chng ta cng c th an i nhng chng sanh ny lm thay i h nhiu hn, nhm ci thin tng lai h. Thin nh cng cho php chng ta gp phn v i vi ngi cn sng. Chng no tm chng ta cn y ry nhng cm xc tiu cc, nu c gng gip ngi khc thm ch mt bnh din vt cht, chng ta c th tnh c ly nhim cho h bnh tt ca mnh. Thin nh l mt cch tnh ha nhng bt tnh ca chng ta, lm mnh m nhng phm tnh o c, v nh thc tht tnh ca chng ta. N c th

l mt kinh nghim ca phm tnh o c, nh lng sng m, tnh thng, an bnh, v c pht sinh mnh m nh t tng v cm nhn nhit thnh. y l thin nh da trn khi nim. Hoc n c th l mt kinh nghim ca trng thi tm tnh gic. l thin nh phi khi nim. C hai l mt kinh nghim, mt thnh tu, khin ty sch v trn y chng ta vi kho tng v tn ca tnh thng, an bnh, hoan h, v sng m, do vy nng cao cuc sng chng ta v ln lt nng cao kh nng phc v ngi khc. Khi tm chng ta trn y nhng phm tnh ny, bt c nhng g chng ta ni v lm s biu l v phn nh nhng phm tnh ny mt cch t nhin. Chng ta tr thnh mt sui ngun ca tnh thng, an bnh, v hoan h cho mi kt giao vi mnh. S hin din ca chng ta ch em li nim an i cho ngi khc. Th nn, ging nh khng th b qun gc r ca cy nu mun d phn hoa v tri ca n, vy chng ta khng th qun tm mnh nu mun li ch ngi khc. t nht v trnh thng minh, nhiu ngi trong chng ta bit c tm quan trng ca thin nh; nhng chng ta ln la hoc khng lm mt cch ton tm. L do thng l v chng ta khng em hiu bit tri thc vo bnh din cm nhn. Nu c th ht tm tr vo cm nhn, khng g c th ngn chng ta thc hnh. Vy lm sao c th t c iu ? C hai ngun ng lc c bn thc hnh: mt l cm hng, hai l b sc hoc s hi. Cuc sng l mt ngun gc phong ph cho c hai ng lc y. Chng hn gp mt v thy ng khm phc c th l mt s kin then cht to cm hng cho chng ta. Hoc c th c nhng s kin xy ra nh bnh tt ca chnh mnh, s ra i t ngt ca ngi thng mn, hay bi kch ln nh thm ha sng thn Nam v ng Nam , s nh thc chng ta khi gic ng ca cuc sng hng ngy. o Pht thc y ta suy ngh su xa v nm kha cnh ca i sng va to cm hng v va gy sc hoc lm chng ta s hi: C mt cuc sng o c th rt qu v him. Cuc sng th v thng v c th thay i. Mi s xy ra trong cuc i u tng ng vi nghip gy ra. i l b kh. Cuc sng c tim nng t n nhng mc ch cao nht. Nhng iu ny khng phi c to ra gng go ch nhm mc ch lm cho chng ta thc hnh. l nhng chn l khng che y v cuc

sng ca chng ta. V cn phi ch suy ngh v nhng iu ny bi v chng ta c xem nhng iu y l hin nhin, hoc cm thy khng thoi mi nn khng ngh v chng. Trong tu vin ca ti Ty Tng, mi bui sng chng ti thin nh suy nim v nm im ny. Tuy nhin, khng cn thit phi ngi tp trung ch tm mt im suy ngh. Chng ta c th suy ngh v chng bt k u, bt c lc no. Khi lm, chng ta s thy cch chng dy mnh v cuc sng thc s l g, t chng ta trn con ng tm linh ng n, v nh i theo chng lm kch hot s nhit thnh, tn tm trong chng ta. ---o0o--CUC SNG QU BU CA CON NGI L HIM C Cuc sng lm ngi qu bu cung cp nn tng nng cp cho chng ta khng ch kip ny m cn cho tt c nhng kip sau. N cng hin cho chng ta c hi t c gic ng, nhn ra an bnh v h lc tht s, v d dng ta ra nhng phm tnh ny li ch v s chng sanh. Nu nhn ra tnh gic ng ca mnh, v tr s tr thnh sui ngun ca an bnh v h lc cho chng ta, v chng ta s tr thnh mt ngun an bnh v h lc cho v tr. Nu nhn ra c hi ny qu bu ra sao v hiu c gi tr ca s hin hu chnh mnh, chng ta s lp tc cm thy mt cm gic bit n v cm kch to ln v s ban phc ca cuc sng khin chng ta hoan h. Lng bit n s chuyn thnh mt quyt tm mnh m khng bao gi dm lng ph mt khonh khc no ca cuc sng ny, v cng hin ton b cho n trong cch tt nht m chng ta c th. Chng ta hy xem xt c bao nhiu ngi trong th gian c c hi phi thng ny, khi lm nh vy c th gip chng ta nhn ra mnh tht may mn bit bao. Nhn chung quanh, chng ta c th thy c v s chng sanh trong th gian. Nu xem xt mt tng , hng trm cn trng ang b lc nhc. Nu c mt knh hin vi, th hng ngn t sinh vt c th thy c. Ti c th ni hng t vi khun ang sng trong rut chng ta. Theo Pht gio, mi mt trong s chng u c mt tm v u tm kim hnh phc. Ngoi ra, nhng chng sanh m chng ta c th thy ch l mt nh ca tng bng tri. Ging nh nhng nn vn ha quanh th gii mt cch truyn thng tin vo nhng chng sanh v hnh nh thin, thn, thnh, ma, v qu, nhng ngi theo o Pht cng tin vo nhiu b chng sanh v

hnh. Nhiu sinh linh ny hin hu gia chng ta trong chnh ni chng ta ngi v ht th. L do duy nht chng ta khng thy v khng giao thip trong cuc sng ln nhau l v thiu nghip kt ni chung pht sinh mi quan h qua nhn thc. Tuy nhin, gia s sp xp bao la v k diu ca cuc sng v hnh v hu hnh, nhn loi s hu c tim nng v i nht cho vic nhn ra gic ng, nh chng ta c kh nng thng minh, ng c, v sc chu ng tm kim con ng tm linh v gn b vi n. Hy xem sc vt v a ngc ly hai v d. Nhng chng sanh ny chu ng au kh, s hi, v tr n khin h thiu sc mnh gom gp thm ch mt du vt ca nhng phm tnh gic ng. By gi hy ly nhng chng sanh nh nhng v tri trng th, nhng v dng nh may mn hn chng ta, vi thn nh sng p v c quyn s dng mi loi ham thch. Tuy nhin, s tht l nhng v tri khng ging con ngi nm c hai mi v hnh phc v au kh nn c ng c v kh nng tm kim gic ng h qu say m khoi lc sc dc v khng c bt c kinh nghim au kh no c th thi thc h thc hnh hot ng tm linh. Thm ch ngay c gia nhn loi, nu nhn k, chng ta thy thc s c rt t ngi c tnh kh ging nh chp ly c hi lm vic hng ti gic ng. Ngy nay nhiu ngi khng tin vo tm linh. Nhiu ngi khng h bit mt cht g v tim nng ca tm h. Thm ch ngay c nhng ngi c hc thc cng vy. C ln mt ngi tr thc ni vi ti: Tm ch l cy nm trn b no. Mt s ngi qu m chm vo vic vt ln vi ngho kh hay bnh tt hoc qu nhim vo am m v kch thch ham m pht trin tm linh. Nhng ngi khc trt mi nng lng ca h vo vic t c thnh cng vt cht v danh vng. V cng c ngi c th c mt s khuynh hng tm linh cha bao gi tin b trn con ng v ri vo m ng sai lm v chn ly gi tr sai. Vy khi tm gn li, ch cn mt cht phn trm t i ngi c mt thay i thc t ca vic tn dng c hi cho tm linh tng trng. Gio l o Pht trnh by nhng hon cnh l tng cho tin b tm linh. Chng c bit l tm t do v mi thun li. Tm t do l thot khi vic phi sinh vo ci (1) a ngc, (2) ng qu, (3) sc sanh, hay (4) ci tri trng th, bi v khng ci no c th em li c hi to tin b tm linh tt nh ci ngi. (Xem chng 6, Ti sanh, bit thm v cc ci.) V

cng phi thot khi vic c (5) mt quan im i bi, (6) cch c x mi r, (7) quan im on kin, hay (8) sinh ra ni khng c s xut hin ca mt v thy gic ng. Mi thun li bao gm vic c c: (1) thn ngi vi (2) cc gic quan y nguyn vn v (3) mt cng vic lnh mnh, hoc mt ngh nghip tt. Ngi cng phi sinh ra ni m (4) Gio php tn ti, (5) mt v thy gic ng xut hin, (6) v thy dy Gio Php nh cam l (Gio l gic ng ca Pht gio) v (7) Gio Php ging dy vn ang thnh vng v pht trin. Cui cng, ngi phi (8) c nim tin vo gio l, (9) i theo gio l, v (10) c s hng dn ca mt v thy chn chnh cn sng. Nh bn c th thy, c c tt c mi tm iu kin l tng ny l cc him. Nhng ai c c cc iu kin ny c ngi theo o Pht gi l cuc sng lm ngi qu bu. D cho s hu bao nhiu iu kin l tng, chng ta cn phi hoan h vi nhng iu kin ang c, bit rng chng l s ban phc v phi hon ton tn dng. Ta cng phi lm sao t nhng iu kin cn thiu. Nu nhn ra s ban phc qu bu m mnh c, chng ta s khng bao gi dm lng ph c hi bng vng ny, v sm hay mun th chng ta s nhn ra ngha ca cuc sng qu bu an bnh, hoan h v rng m thc s. Nu khng nm ly c hi lm cho cuc sng tr nn ngha v chuyn thnh mt cuc sng lm ngi qu bu th khng g bo m rng chng ta s c mt c hi khc trong tng lai. Sau cng, con ngi khng ch c tr tu nhy bn nht trong tt c chng sanh m cn c nhng cm xc mnh m nht. Tt c qu d cho chng ta b cun theo nhng cm xc mnh v phm nhng sai lm bi thm c th dn chng ta ti sinh vo ci thp hn. Nh T Shantideva (Tch Thin) ni: Qu kh c mt cuc sng lm ngi c ph cho t do v thun li. Ngy nay c c hi hon thnh mc ch ca cuc i, Nhng nu khng tn dng c n, Lm sao chng ta c th c li c hi nh vy na? ---o0o--CUC I L V THNG Ci cht l cch lm cho tm tp trung mt cch thc t hn bt k cch no. Khi suy nim v ci cht v v thng ca cuc i, kh m khng cm

thy s cp bch ca vic tn dng cuc sng lm ngi qu gi ny. Hiu c nguyn l ca v thng lm chng ta c cch nhn thc t v bn cht tht ca cuc sng v thi thc ta hon thin khng lng ph mt khonh khc no. Tt c chng ta u bit gi cht ca mnh s n, nhng khng bit khi no v ra sao. Ta n gin c ngh rng cuc i s ko di rt lu. Tht ra, chng ta sng ch n khi tm cn tr trong thn. Rt nhiu th c th d dng tch ri s kt hp mong manh ny. Khng ch bnh tt v tai nn gy t vong, m ngay c thuc men, thc phm, nh ca, s gii tr, v bn b cng dn n ci cht. Mc d dng nh cuc sng c s hin hu lin tc, n l mt chui s kin thay i bt thng t lc ny n lc khc. Giai on sinh v t thay i qua li lun phin lin tc, ging nh s thay i khun mt v thn th ca nhng v cng. Ci ny sau ci kia, lc ny sang lc khc, nhng thay i ca cuc sng xy n v tn, ging nh chng ta ln chui t ht ny sang ht khc. Khng ch trong cuc sng m mi th khc bn tnh, bn b, ca ci, v tr u thay i lin tc. c Pht ni: Tam l v thng nh nhng m my ma thu.gii7 S thay i ca sinh v t ca chng sanh ging nh xem mt iu v. S nhanh chng ca kip sng con ngi ging nh sm chp trong bu tri. Cuc sng tri qua nhanh chng nh mt dng sui chy xung dc ni. Ngi Gungthang Tenpe Dronme k li mt cu chuyn ng ngn su sc. Mt ngy n, mt ngi n ng ang i do vui v, t nhin b tai nn t xung sn ni, na chng dc ng ta chp c chm c, c ht sc gi mnh khng b ri xung sn ni. Bng c mt con chut trng n gm c. Sau c mt con chut en cng n gm c nhiu hn. Hai con chut thay i nhau gm c cho n cui cng mt con chut gm ht c, v ngi n ng b ri xung cht. Trong chuyn ng ngn ny, con chut trng tiu biu cho ngy v chut en l ban m. Tng cht mt, mi ngy v m tri qua em chng ta ngy cng gn hn n ci cht. May mn thay, chng ta cn sng c mt

lc, nhng tt c mi ngi cng vi chng ta ang tin n ci cht. c Pht ni: Bt c nhng g tch ly s chm dt v tiu tn. Bt c nhng g tri dy s kt thc bng s ri xung. Bt c nhng ai gp g s chm dt thnh chia ly. Bt c nhng ai cn sng s kt thc trong ci cht. V sinh s chm dt trong t, Tt c chng sanh u s cht. Nhiu ngi trong chng ta bit iu ny, ti thiu mt bnh din tri thc. Chng ta cng bit rng s kt thc thng xy n khng bo trc. Chng ta vn cn cm thy d chu vi u mnh trong ct, gi v rng cuc sng s tn ti nh n cn mi mi. Th nn chng ta qun chun b cho ci cht. Khi thi gian n, chng ta s hi tic. M lc qu tr. Do vy chng ta phi nhn ra bn cht v thng ca cuc i v cm nhn c tnh thay i ca n tn y lng mnh. S nhn thc ny s bt buc chng ta i trn con ng an bnh v h lc n mc tiu an bnh v cc lc khng dm lng ph bt k thi gian no na. ---o0o--S DNG V THNG HA TN NHNG CM XC TIU CC Li ch t vic hiu c s v thng tn y lng mnh l bao la. Ngoi ra, thc y chng ta thc hnh, s suy nim v v thng c th ha tn nhng cm xc tiu cc v dn n nhn bit cao hn. S v thng ca gin d v th hn. Mt hiu bit tht s v v thng lm chng ta khoan dung hn. Gi s chng ta bng gin vi ngi lm hi mnh. Nu thy bn tnh v thng ca tnh trng th ch, chng ta s nhn ra rng ngi ny xut hin nh k th ca mnh hm nay c th l con ca chng ta trong i trc. Ngy mai, h c th l ngi bn tt nht ca chng ta. Suy ngh s lm cho hi gin thot khi lng ngc mnh. Chng ta cng s cm thy v ch v trng khng vi vic u tranh vi bt k ai, v chng sanh lun thng xuyn thay i din mo. Thm ch chng ta c th cm thy lng bi hng n ci gi l k th ca mnh bi v n lc lm hi chng ta cui cng s lm tn thng h khi phi i mt vi nhng hu qu.

S v thng ca tham lam. Khi b m nh bi bm luyn vo mt ngi hoc vt g , chng ta phi ngh v nhng tnh cht v thng ca chng. Nhng ngi tr, hp dn s tr nn gi v xu x trc mt chng ta. Nhng th c th em n khoi lc hm nay s tr thnh ngun gc phin mun ngy mai khi b mt hoc b thay i. Ca ci vt cht v a v x hi ch bin chng ta thnh n l. t c chng th ging nh t bp c bng chnh tay ca mnh. Chng ta la di chnh bn thn nu c theo ui nhng hnh tng thong qua ca cuc i. Bng cch ngh i ngh li v s v thng ca nhng i tng tinh thn hp dn mnh, chng ta s nhn ra bn tnh tm thi, khng ng tin ca chng v s dn dn mt i s thm kht i vi chng. Khi s tri buc ca lng tham lam mt i, chng ta c th cm thy hi lng v hoan h v bt c nhng g chng ta c, bt k ta l ai. Thot khi thm kht, ci tri buc ca s li cun bm chp vo nhng i tng tinh thn ca tm thc, l ngun h lc ln nht. c Pht ni: Tt c nhng th vui nhc dc ca th gian v Mi h lc ca ci tri Khng th so snh vi ngay c mt phn mi su Ca nim vui c gii thot khi s tham mun. S v thng ca phin mun. Khi tm chn nn vi gnh nng mt mt th thn thuc vi tm mnh, chng ta phi ngh v cm nhn s v thng ca ni bun phin v ngun gc ca n. Cm nhn ny c th xoa du phin mun bng cch nh bt nguyn nhn gc r ca n, vn l nhng bm chp ca chng ta vo nhng g khng c tht v khng ng tin cy nh th n c thc v chc chn. C th chng ta bun v phi i ph vi nhng s vic m mnh khng mun. Cm gic v thng v nhng iu ny lm tiu tan v nh bt nng lc ca ni bun. S v thng ca phn khch. Suy ngh v v thng cng c th gip ta thot khi s kch ng thi qu. V d nh chng ta nhn c tin bo v mt vi tin v cng may mn. Thay v bn ng phng ln trong tm ta th ta phi nh rng hon cnh l tm thi. Nhng nghin cu theo di nhng ngi trng s ti Hoa K trong vi thp k va qua l rt r rng. Chng cho thy vic trng x s hng triu la thng khng lm cho ngi trng s c hnh phc hn. Trong thc t, n em li nhiu au kh v mu thun gia nh, kin tng, v tiu xi khng khn kho. Mt nghin cu thy rng nhng triu ph tc thi khng hnh phc hn nhng nn nhn mi b

tai nn. Khi chng ta cht, iu duy nht ta s mang i l nhn bit tm linh m mnh thu c v nghip, thi quen chng ta gieo trng trong dng tm thc mnh trong lc cn sng. Hoc chng ta hng th mt cuc sng giu c, danh vng, tt p, trng th, v nhng khoi lc nhc dc hoc phi chu ng s ngho kh, che m, xu x, cht yu v au kh khng thch ng. Ngi Shantideva vit: Mt ngi thc dy sau mt gic m hoan h ko di mt trm nm. Ngi khc cng thc dy sau mt gic m hoan h ch ko di trong chc lt. Nhng khi c hai cng thc dy, nhng kinh nghim hoan h ca h s tan bin. Vo lc cht cng s nh vy, d ngi ta sng th hay cht non. Con ng n nhn thc cao hn. Nu nhng thin gi chng ta c kinh nghim, s suy nim v v thng c th dn n trng thi tnh gic su thm nht, l chn l ph qut, bn tnh gic ng. Ngi Milarepa k li nhng g xy ra cho Ngi: Hong s bi ci cht Ta chy vo ni. Thin nh v nhng bt nh ca ci cht, Ta nhn ra trng thi bt t, bn tnh bm sinh. Gi y Ta hon ton khng cn s hi ci cht. Nu nhn ra chc chn phi cht v tnh v thng ca nhng i tng tinh thn, mi thi quen tinh thn khng lnh mnh lin quan n chng s lng du. Tm chng ta s tr nn rng m hn thay v bm chp, bung x hn thay v b buc, an nh thay v bn chn, an bnh v ha hp thay v xung t v hn lon, tnh thc thay v v minh, v tr tu thay v m lm. Ton b cuc sng chng ta hot ng thng qua nhng thi quen ca hnh vi qu kh ca mnh, s c thay i t bnh hon, khng lnh mnh thnh mt ngi trng kin v lnh mnh. V Thy Putawa khuyn: Chng ta hy ngh v s bt nh ca thi im cht, Mt cm gic v ci cht bt nh s khi ln trong chng ta, Do vy chng ta trnh xa nhng hnh ng xu xa s khng kh khn g V t mnh cam kt vi nhng hnh vi o c.

Nu hiu s v thng v cm nhn c n trong tm mnh, th khng c mc ch no qu cao vi chng ta. Tt c nhng n lc tm linh s mnh m v dn chng ta n mc tiu ch thc. Nhng cm xc tiu cc ca chng ta s ri i. V tnh thng, tr tu, nhng phm tnh thanh tnh ca tht tnh chng ta s ta ra v chiu sng mi s. Do vy, chng ta phi cm n s v thng! Cm n n hu ca n, nhng au kh ca cuc sng s chm dt nu chng ta n lc ng, v s ban phc s c c hi chuyn ha s hin hu ca chng ta thnh cuc sng lm ngi qu bu. ---o0o--CUC SNG C TO RA BI LUT NHN QU Mt trong nhng thi thc mnh nht thc hnh tm linh c bit l chng ta s gt hi kt qu t bt c nhng g ta lm v suy ngh. y l ngun gc ca nghip. Karma (nghip) tr thnh mt khi nim ph bin phng Ty, nhng dng nh nhiu ngi ngh n m ch nh mng hoc mt s loi trng pht m h phi chp nhn. , th y, n l nghip ca ti, ngi ta thnh thong th di khi i mt vi bt hnh. y l mt nhn thc sai lm. Trc ht, nghip khng ch l xu. N lin quan n mi hnh ng c ch nh, tch cc v tiu cc, gy ra hnh phc cng nh au kh. Th hai, karma khng phi l s phn, cng khng phi l s trng pht p t ln chng ta bng mt s tc nhn bn ngoi. Chng ta to ra nghip cho chnh mnh. Nghip l kt qu ca s chn la m mnh to ra tng lc trong mi ngy. Nh Ngi Walpola Rahula vit, L thuyt ca nghip l l thuyt ca nhn qu, ca hnh ng v phn ng, c hai, chng th lm g vi nim phn xt hoc thng v pht. Mi hnh ng t nguyn u sinh ra nhn hay qu. Kt qu ca nghip l kt qu ca nhng g gieo trng trong dng tm thc vi hnh ng v phn ng ca chng ta. Quan im m chng ta ch ngi ch i tc ng ca nhng hnh ng to trong qu kh l mt s hiu sai. Nh lm vic thin ngay by gi d trong ngn ng, tng, hay hnh ng chng ta to ra nhng thin nghip v c th xa b nghip bt thin v nh hnh li cho tng lai. Mt

khc, nu tip tc lm nhng hnh vi bt thin, chng ta c th tiu hy hay lm gim n mc ti thiu nhng hnh ng tt ca chng ta trong qu kh. Tht phn khch khi mnh ang ch ngi ca ngi li xe! Khi i qua ngng ca ca ci cht, nghip chnh l tt c nhng g chng ta mang theo. Nhng th khc chng ta tn hng trong cuc i ny s c li pha sau. Nh c Pht ni: Khi n lc, nu mt v vua phi cht, Tt c ti sn, bn b v thn quyn cng chng theo c. Con ngi d i u v u Nghip qu ging nh ci bng lun theo hnh. Nghip l th duy nht c gi tr trong vic xc nh ti sanh ca chng ta, kip sau khng quan trng nhng hu qu ca khuynh hng nghip s c th ha nhn thc ca chng ta. c Pht ni: Nh hnh ng o c, ngi ta kinh nghim hnh phc. Do hnh ng bt thin, ngi ta kinh nghim au kh. Vy nhng kinh nghim ny l nghip qu Ca nhng hnh ng thin v bt thin. Nu hiu v tin vo nghip, chng ta s mun tn dng khonh khc hin ti ci thin nhng kip sp ti ca mnh. V nhng d nh s dn n hnh ng v li ni, chng ta s mun lm vic da trn thi tinh thn m bo rng chng an bnh v hoan h. Chng ta s mun dng nhng t duy tiu cc trc khi chng i qu xa. Bi v nu tht s tin vo nghip, chng ta s khng bao gi dm t tha mn trong bt k tiu cc no, v ta s khng mun c lm hi chnh mnh. Nu chng ta c tham gia vo cc hot ng bt thin th ch l do chng ta khng hiu v khng tin vo nghip qu. Ci thin nghip ca chnh mnh cng cho ta c hi ci thin th gii vi nhng th m chng ta ang ni kt. C th chng ta ngh rng nghip ca mnh ch lin quan n mnh. Tuy nhin trong thc t, l nghip chung cng nh nghip ring. Nghip c nhn l cho thn th v kinh nghim ring ca c nhn ta. Nghip chung l nghip chng ta chia s vi nhng ngi m chng ta ni kt. Cng thn cn vi nhng ngi khc chng ta cng chia s nhiu vi h. Nghip chung l nguyn nhn nhiu ngi cng chia s nhng kinh nghim v nhn thc ging nhau. Vy, nh pht sinh nhng hnh ng tch cc, chng ta c th gip nng cp nghip chia s ca mnh.

Chng ta l nhng thin gi cng hng mnh bao nhiu th chng ta cng c th gip ch trong mi lin quan ny. Hiu c nghip hot ng chi tit nh th no l iu ct li cho li ch ca chnh chng ta v ngi khc. ---o0o--GC R CA NGHIP L S CHP NG Nghip l hnh ng t nguyn khi ln t mc ch tinh thn. Do , tm c vai tr ni bt trong nghip v c nng lc pht sinh kt qu (Phn, phala, qu) hay s chn mui (Phn, vipaka). Trc khi chng ta c th nhn thc vi mt tm ton gic, th nghip l mt s kin ca i sng. Chng ta to ra n vo lc nhn thc nhng i tng tinh thn nh nhng thc th hin hu thc s. Nhn thc mt i tng l c tht, l thc th hin hu thc s tch khi tm ta c gi l s nhn thy vi mt ci ti. Nh chng ta bn lun trc y, cch nhn thc s vt ny gi l chp ng. Trc ht, chng ta bm chp vo bn ng ca thn v tm mnh nh ti, v sau vo bn ng ca ngi khc hay s vt nh ci ny, ci kia, ci bn, bn b, v.v... Khi ta hiu nhng kt tp, hay nhng nguyn t o tng v nhn dng chng l Ti, iuca c nhn 8 ny c gi l bm chp vo bn ng ca c nhn. Hiu r nhng i tng thn th, cm nhn, cm gic, v hin tng l c tht hay bn vng c gi l bn cht ca hin tng. Bm chp vo bn ng l gc r ca nghip. Mi s xut hin trong th gian u kt qu t nghip to ra do tm nhn thc v tng tc vi nhng i tng tinh thn nhng khi nim, cm nhn, cm gic, v mi hin tng xut hin trong tm thc tnh gic ca chng ta. Nhng i tng vt cht m chng ta nhn thc khng nht thit c to ra bi nghip c nhn ca chng ta. M n ty thuc vo vic nhng i tng ny tr thnh ngun kt qu trong cuc sng chng ta nh hnh phc hay au kh. ---o0o---

NGHIP HNH THNH NH TH NO? Nghip bc l khi tm l bm chp ca chng ta kch ng mt thm kht (Phn, trishna, kht) vo i tng bm chp. S thm kht m ch khng nhng mt thm mun hoc b thu ht vo mt i tng m cn hng ti mt bn ca s thm mun thng hay ght. C hai thng v ght ht cht vo s bm chp tinh thn ca chng ta, m, ln lt khi s mt qu trnh nhm ln (hay si - v minh), tham lam, v gy hn (hay th hn), c bit l ba cm xc phin no hay ba c. Do vy chng ta hnh thnh nghip chng qua ba ca thn, khu, ca mnh. Chng c kt ni vi nhng ca v chng ta biu l mi vic mnh lm qua chng thn, khu, . S tin trin ca nhng s kin ny bt ngun t chnh nhn thc tinh thn ca chng ta, chu trch nhim cho mi thn, khu, xu ca mnh. Nh Ngi Gampopa ni, Gc r ca mi li lm v au kh l s bm chp vo bn ng. Lun Abhidharmakosha (A T m) ni: nh l nghip ca tm. Thn v khu [hnh vi] l nghip c to ra bi nh . 9 D khng gip vic pht sinh ra nghip, chng ta c th chn la gia hnh phc v au kh v c th chn thc hin hnh ng tch cc hay tiu cc, khin pht sinh nghip tt hay xu. Nhng bn vn ca o Pht trnh by mi thin hnh v mi bt thin hnh, hay nghip m chng ta to ra bng thn, khu, ca mnh. Ba hnh ng bt thin ca thn l (1) st sinh, (2) trm cp, (3) t dm. Bn hnh ng bt thin ca ng l (1) ni di, (2) ni chia r, (3) ni li th tc, (4) ni chuyn phim v ngha. Ba hnh ng bt thin ca l (1) tham, (2) sn ( nh gy hi), (3) si (quan im sai lc t kin). Mi thin hnh bao gm vic t b mi hnh ng bt thin, bao gm nhng hnh ng ca thn (1) bo v cuc sng ngi khc, (2) lm vic thin, v (3) theo ui phm hnh o c trong sch; nhng hnh ng ca ng l (4) ni s tht, (5) lm ngi khc ha gii, (6) ni li d nghe, v (7) lm tha mn ngi khc bng li l y ngha; v nhng hnh ng thuc c rn luyn trong (8) b th, (9) t-bi, (10) v chnh kin. Tuy nhin, yu t quan trng nht trong vic quyt nh nghip qu c o c hay khng l nh hay ng c ca chng ta. Ngi Je Tsongkhapa ni, Ging nh nam chm t nhin lm ming st chuyn ng, v vy vic tp

trung vo nh, mt s kin tinh thn, s l nguyn nhn v cm hng cho tm b thu ht vo nhng t duy thin, bt thin hay trung lp. Nu nh ca chng ta b nh hng tri buc ca ba c tham, sn, v si, th bt c lm g, ni hay suy ngh u sinh ra nghip bt thin v gt hi hu qu bt hnh. T Long Th ni: Nghip to ra bi tham, sn, v si l bt thin, Nghip bt thin sinh ra mi au kh, Cng nh b sinh vo nhng ci thp. Tri li, nu ng c l lng t bi, v ng, rng lng, v tr tu i nghch vi ba c th bt c nhng g chng ta ni, lm, v suy ngh u to ra thin nghip v tng lai chn chn s may mn. T Long Th ni: Nghip sinh ra khng do tham, sn, v si l thin nghip, Thin nghip khin ti sanh vo nhng ci hnh phc V lin tc c sinh ra vi mi hnh phc. Nu nh hp, nghip ca chng ta cng s nh vy. V nu nghip l trung lp, chng ta hnh thnh nghip trung lp, khin sinh ra kt qu chng phi hnh phc cng chng phi khng hnh phc v cng gy ti sanh vo ci chng cao cng chng thp. Mt s ngi c th t hi ti sao i khi chng ta thy ngi tt b au kh v ngi xu li thnh vng. Cu tr li l khi no hot ng ca nhng nghip khc nhau chn mui. Mi ngi chng ta to ra v s nghip trong v lng kip ca mnh. Mi hnh ng m chng ta biu l u li du vt trong tm nn tng ca dng tm thc mnh 10 . Tm nn tng (Phn, Alayavijnana; Tng, kunzhi, Kun gZhi A li da thc) l mt trng thi trung tnh, khng hot ng, v v thc ca tm, nn tng ca kinh nghim sinh t. Nhng khun mu nghip khc nhau li du n trong tm nn tng tr thnh ng lc chc chn em li kt qu trong nhng kip tng lai. Nhng kt qu ny d l nhng kinh nghim tch cc, tiu cc hay trung lp u l s chn mui ca nhng ht ging nghip m chng ta gieo trng trong tm nn tng ca mnh, trong tin trnh hot ng t nhin v kt qu ca n. c Pht ni: Tm nn tng ging nh i dng, v Nhng c tnh ca nghip th ging nh nhng cn sng.

V th ngi xu hng thnh cng l do s chn mui ca mt s hnh ng tt trong qu kh, trong khi ngi tt th li gp nhng kt qu ca mt s hnh ng tiu cc trong qu kh. Nhng khi nhng nghip c th ny ang chn mui, du n ca nhng nghip khc vn in trong tm nn tng v s vn sn sng. Vy nghip chn theo th t no? Quy lut chung l nhng nghip hng mnh, mnh lit v nghim trng nht s chn mui trc tin. Tip theo l nhng nghip m ta to ra vo gi khc quan trng ca ci cht. Th ba l nhng nghip chng ta s dng nhiu thi gian v quen thuc nht. Sau , nghip s c kinh nghim theo th t thi gian, bt u bng ci chng ta to ra trc. V th chng ta s kinh nghim mt s nghip qu trong kip ny, mt s trong kip ti, v nhng nghip kia trong bt k cc kip sau . Ngay c khi chng ta c nghip v nh, chng ta khng cm thy s hin din ca chng, v hu ht chng ang dng ng ngm v cha chn. Nhng khi thi khc ca mt nghip no chn mui, n s tr nn hiu lc v chng ta s kinh nghim hu qu ca n trong cuc sng mnh. Nhng bn vn ca o Pht a ra php loi suy ca mt ngi b mt loi chut c c no cn phi, nu b cn vo ma ng th cht c khng tc dng. Nhng trong ma xun, khi ngi nghe ting sm st (thng xy ra lc thay i ma), cht c s hot ng - ngoi tr vic p dng mt s gii c. Do vy, nghip qu ca chng ta chc chn s chn mui khi thi khc n nu chng ta khng lm g chng li chng. Th nn, c Pht ni: Nghip [vi phm] bi thn ngi S chng bao gi tiu tan thm ch trong mt trm kip.11 Khi hon cnh v thi im xy n, Kt qu ca n chc chn s chn. Tuy nhin, nu chng li v tnh ha nhng nghip tiu cc ca mnh, chng ta c th chuyn i, lm gim, hay hon ton loi b chng. Mt nghip tch cc rt mnh c th xa sch nhiu nghip tiu cc. ng c cng mnh lit v thanh tnh, th hiu lc nghip tch cc ca chng ta cng mnh. Chng ta khng nn nh gi thp kt qu ca nim sinh ra. c Pht ni: S thc hin mt hnh ng cng c rt nh Trong ci k tip s em li hnh phc to ln

V hon thnh nhng mc ch v i, Ging nh ht ging sinh ra rt nhiu v ma c thu hoch. Tuy nhin, iu ngc li cng ng. Mt hnh vi rt xu c th lm gim bt hoc xa sch nhng hnh vi tt kia. Mc d ng c l iu quan trng nht, hiu lc ca mt nghip c th cng ph thuc vo vic n hon tt cha, c ngha l liu n tri qua bn giai on sau cha. Chng hn nh hot ng t thin. u tin chng ta phi c ci g cho i. Ci c xem nh l i tng (hay nn tng) ca nghip. Sau chng ta cn ng c quan trng thc s. Th ba l phi cho tht, c xem nh l s thc hin. Khi mn qu c nhn, l s hon tt. Bt c hnh ng no bao gm bn giai on ny l mt nghip c to thnh y . Chui nghip nhn qu ny tri rng bt tn v khng gii hn. Mt nghip n l c th gy ra nhiu kt qu. Mt kt qu n l c th cng l sn phm ca v s nguyn nhn v iu kin nghip. Trong lc kinh nghim kt qu ca mt nghip, chng ta s to ra nhiu nghip nhn qu khc. Trong khi kinh nghim qu ca mt nghip chng ta s pht trin nhiu nghip nhn qu mi. Mi phng din v mi khonh khc trong cuc sng c chng ta to ra v duy tr bi mt mng li phc tp ca duyn sanh c ngha mi s trong hin hu u ni kt vi nhau, xut hin v hot ng ty thuc ln nhau. ---o0o--VT LN NHN QU NGHIP BO Ngay by gi, nghip l mt s kin ca i sng. Tuy nhin, mc ch ti hu l vt ln nghip. iu ny xy ra khi chng ta nh thc trng thi ton gic v khng cn bm chp vo bn ng. Khi gii thot khi lut nhn qu nghip bo, chng ta t do gip v s chng sanh trong v s cch, v c s ton gic bit chnh xc mi c nhn chng sanh cn g v c nng lc xut hin trong bt c thn tng v m thanh no ch li nht. Cch vt ln nghip qu l qua con ng ca nghip tch cc. Cng to ra thin nghip, chng ta cng gt hi an bnh v hoan h, v cng an bnh, hoan h chng ta cng to ra an bnh v hoan h thm ch ln hn. S tin b ny lm lng i s tri buc ca vic chp ng. Cui cng, chng ta thong thy c tnh quang minh tht s ca tm mnh. Nu hon thin

c nhn thc ny chng ta s nh bt gc r ca s chp ng v tr nn hon ton tnh thc. Trong cch ny, con ng ca thin nghip dn dt chng ta chng phi t mt s trng thi ngoi kia m i ti ngay s an bnh v hoan h hin din mi lc trong tt c chng ta. ---o0o--C PHI CUC SNG L MT O NH? Mt s gio l ni rng cuc sng l mt o nh; nhng gio l khc ni rng n c to ra bi nghip. Vi nhng v Thy gic ng vt ln s iu khin ca lut nhn qu, th th gian xut hin nh mt o tng, khng bn vng hay c tht. Vi cc Ngi, v mi s xut hin u l mt o nh th c l do g bm luyn v th hn? Tuy nhin vi a s chng ta, cuc sng xut hin v hot ng nh c tht v bn vng. Chng no chng ta cn hot ng qua lut nhn qu, chng ta phi i theo quy lut tuyt i chnh xc ca n. Hin tng c v hin hu v lin tc v nhng khuynh hng nghip ca chng ta. N ging nh mt gic m; v chng ta ng nn tin n l tht, gio l o Pht ni rng ci th gian l s to tc ca tm. Nhng, chng ta c th t hi lm sao tm ta li c th to ra mt ngn ni vng chc trc mt mnh. N l khi nim v ngn ni m tm to ra. Nu khng c tm, - th d c ni hay khng nim, tn gi, hay t duy v ngn ni c hin hu hay khng u s khng xy ra. Vy, nim hay vic nh r ngn ni l mt to tc ca tm. c Pht ni trong Kinh Karmasahtaka: Nhiu nghip khc nhau To ra nhiu ci khc nhau. c Pht ni trong Kinh Mahakarunapundarika: Th gian c to ra v xut hin bi nghip. Chng sanh do nghip to ra. H l nguyn nhn ca nghip. H c c nhn ha bi nghip. Lun Abhidharmakosha(A T m) ni: S a dng ca th gian c sinh khi t nghip.

Mt s ngi c th t hi: Nu cuc i l mt o nh, vy quan im c gng ci thin hon cnh chng ta l g? Xt cho cng, cuc sng chng ta c t cn bn trn s phn ng v phng chiu ca nhng thi quen tinh thn mnh, m trong chn l th khng c thc ti. Tuy vy, chng ta phi c gng ci thin cuc sng nh huyn ca mnh. Nu khng th chng ta s b nhng s kin nh huyn lm mo m. V khng nhn ra chng l nh huyn, chng ta b au kh nh th chng c tht. S Quan Trng Ca Vic Hiu c Nghip Qu Khi thc s hiu c nghip, chng ta s khng t cho php mnh hng th hnh vi khng lnh mnh d tm thng nht. Thay v ch i nhng s bt tnh chng ta mang trong dng tm thc th hin ra bn ngoi v to thnh tnh trng hn n trong cuc sng, chng ta nn bt u dn dp chng ngay t by gi. Trong tu vin ca ti Ty Tng, trc thi ti c mt v thy v i c bit l Khenpo Damcho. Lc cn nh, Ngi rt kh nh bi hc ca mnh. Mt ngy n, thy Ngi ngi pha trc yu cu Ngi lp li sau thy mt cu n gin mt trm ln m v thy v ngi mi tu thay phin nhau c. Khi h kt thc, v thy yu cu Ngi t mnh lp li ton b nhng Ngi khng th nh. Do v thy bo Ngi tng cu mantra ngn ca c Pht Tnh ha mt trm ngn ln. Ngay khi hon thnh, tr nh Ngi hon ton thay i v nhng bi hc tin trin rt tt. Ngi ln ln tr thnh mt trong nhng hc gi thng minh ni bt nht thi by gi. Ti sao? Vic tng nim mantra to nghip tch cc tiu dit nhng nghip xu che m tr nh ca Ngi. Chng ta cng c th thay i nghip ca mnh vi n lc ng n. iu then cht l rn luyn tm i t nghip xu n nghip tt v hon thin, l s gii thot hon ton khi mng li nghip ca o tng. Mt khi bt u nm mi v ca kt qu m chng ta n lc t c, lng tin vo nghip v s thin nh ca chng ta s tng trng v c thit lp vng chc su trong thm tm ta. ---o0o--CUC I TH Y RY AU KH Tt c chng ta u mong c c hnh phc. Nhng chng no m ta cn bn tm nhiu v sinh t, cc hot ng ca th gian phm tc, chng ta s

chng bao gi tm thy hnh phc, v th gian ny th hon ton khng tha mn v trn y au kh. Hiu c thc s iu ny l nhn c mt c hch hay ngun cm hng t chng ta i trn hng ng, ging nh ha tin phng n ch n ca n. i khi ngi ta buc ti Pht gio l bi quan v ni rng cuc sng l au kh. Nh hc gi Dr.Walpola Rahula ni ting th gii ch ra, Pht gio khng lc quan cng chng bi quan. Nu c bt c iu g th l thc t. o Pht nhn mi th mt cch khch quan. Khi thc s nhn ra s v ngha lc c gng rt ra hnh phc t th gian m th gian th khng thc, chng ta s ngng t khin trch khi tht bi trong vic mong mun mt cuc sng thanh thn, v thay vo , i theo con ng n nit bn chm dt au kh. l tr tu ca con ng v mc tiu. i din vi au kh ca th gian phm tc cng l mt l do quan trng. Nu mun t n mc ch, chng ta cn khi u t ni hin ti ch khng phi ni m chng ta ngh mnh s n. l l do ti sao bi thuyt php u tin ca c Pht l v chn l ca au kh (kh ), ci u tin ca t diu lm trng tm ca . V l iu ti sao chng ta nn kho stgio l 12 cuc sng ca mnh mt cch khch quan. Nu cuc sng chng ta hu ht l s ln xn v khng hnh phc, ta cn phi tha nhn v bit rng l b phng ca chng ta, ni bt u khi hnh con ng. ---o0o--au Kh: Diu Th Nht. Hy xem xt su hn v bn cht ca au kh m chng ta phi chu. Chng ta hon ton quen thuc vi s au kh c thy xung quanh mnh, chng hn nh s chn nn, au bun, phin mun v bnh tt. Nhng ni au ph qut c th nhn bit ny c o Pht xem l au kh ca au kh (kh kh). Nu nhn k hn chng ta s thy mt ni au kh khc nh hng nh ln mi hoan h v tha mn ca mnh: s lo lng v mi iu tt phi kt thc v thay i. Con chu chng ta s trng thnh v ri b mnh; nhng ngi chng ta thng yu s cht; chng ta s mt i nhan sc v sinh lc. Khng ch mi iu tt b chm dt m chng cn c th chuyn ngc v tr thnh ngun au kh. Vy, vic u t ti chnh em li ung bu cho chng ta,

ht thuc l em li ung th phi. iu ny gi l au kh pht sinh do thay i (hoi kh). Thm ch mt bnh din su hn l s au kh trn khp (hnh kh). Loi au kh ny vn c sn trong nm un (nm thnh phn ca s hin hu c nhn con ngi: sc, th, tng, hnh, v thc), trong khng c g c tha mn tht s. Theo li ni ni ting ca c Pht: Mi s c hp thnh l i tng cho s thay i v hoi dit, S vt c hp thnh l nhng g xut hin t nguyn nhn v iu kin. Chng c to ra bi nhng nguyn nhn v iu kin, nhng nghip khng lnh mnh ca khi nim nh nguyn v cm xc phin no, c iu kin ha v iu khin bi au kh. S au kh trn khp trong cch hon ton thm nhun th gian khin chng ta tr nn t lit vi n. Mt phn ca nhng l do khin chng ta khng nhn ra n l khng tnh gic v bt c hnh nh no ca cuc sng v khng c g so snh vi chnh mnh. Do vy, chng ta hy xem xt hon cnh ca mnh t vin cnh ca ch thin. Trong quyn sch Hnh Trnh Gic Ng ca ti, ti a ra mt minh ha n gin: Hy tng tng chng ta c mt thn nh sng cu vng ging nh nhng sinh linh trong ci tri. N l mt thn nh sng phi vt cht cho chng ta bay bt c lc no khp h khng. Khng c bng ti quanh chng ta v khng cn nh sng ca mt trng hay mt tri, v nh sng ta ra khp khu vc quanh chng ta. Khng c p lc hay au n thn th, v thn chng ta l phi vt cht, v hnh, v bt hoi. Chng ta hng th n trong nhiu nm. Ri mt ngy no , thn nh sng ny t nhin thay i thnh mt thn bng xng, tht, v mu c che ph bng mt ti da v y dy mi loi u trc. Chng ta khng th di chuyn ngoi tr vic i bng hai bn chn tng bc mt. Chng ta khng th thy bt c g nu khng c mt ngun nh sng. Chng ta c th d dng b va chm, v ra tng mnh, b xuyn thng, hay b ct ri, khng bao gi lnh ln hay i li c, nu khng lun cn thn trng chng, trnh n, v vt qua mi th. iu ny s l mt dng qu mc au kh. L d nhin, hnh phc ca ch thin khng th so snh vi h lc ca trng thi ti thng. V h vn hin hu trong lun hi, ch thin chc chn phi au kh. Khi thin nghip ca h sp , h cht trong ni lo s khng khip v cm thy tng lai au kh ang ch i h trong ln ti sanh k tip vo mt trong nhng ci thp.

Chng ta phi nh o Pht dy rng tt c chng sanh trong tht tnh ca h u c Pht tnh. Tnh gic ng l mc tiu nhn ra qua nhiu loi rn luyn khc nhau nh thin nh. Nhng vi a s chng ta, Pht tnh b che ph bi nghip hn lon bm cht vo s chp ng v lm trm trng thm bng nhng cm xc phin no. Nh mt kt qu, chng ta ri vo nhng cn c mng la gt ca nhm ln v au kh, b sa ly, lang thang khng ngng ngh trong su ci, nh mt bn xoay gm quay lin min. c Pht ni: Do v minh, tham lam, v thch hp Trong ci tri, ngi v ba ci thp13 Nm chng sanh quay trn mt cch in r,ci14 Ging nh bn xoay gm quay trn. Nh mt con ong bay vng quanh mt cn phng ng kn, chng ta s b ti sanh vo nhng ci khc nhau ty thuc c tnh u th ca thi quen nghip cho n thi im . 1. Nu tm chng ta b s cm th v tc gin thm nhp, th vo lc cht nhn thc ca chng ta s xut hin trong thn tng ti sanh a ngc. B thiu t v lnh cng, au kh v phin mun, b p bc v gy hn nhng c tnh ca ci a ngc s thnh cuc sng ca chng ta. 2. Nu chng ta keo kit v bn xn th sau khi cht s nhn thc chnh mnh b sinh vo ch ngho kh, b hnh h bi i, kht, v thiu thn c ngy ln m l nhng c tnh ca ci ng qu. 3. Nu tm thc v hnh ng ca chng ta b v minh v ngu n thm nhp, chng ta s nhn bit mnh b a vo ci sc vt v cn trng. Chng ta s b au kh v no lon, hnh h, n l, v b git tht l kinh nghim ca ci sc sanh. 4. Nu y dy ghen t, chng ta s nhn bit mnh b ti sanh vo ci ca nhng sinh linh hay gy chin, hay bn thn (a tu la), , b thc y bi s hi v k th, chng ta s lun b li ko vo nhng mu , v giao chin. 5. Nu kiu ngo ghi du vo t tng v hnh vi th vo lc cht chng ta nhn bit s xut hin nh ch thin ci thin ng, chng ta s lng ph thi gian trong nhng s gii tr y vui thch cho n khi cht v b a vo nhng ci thp.

6. Nu tm thc v hnh ng chng ta c c tnh ha bng tham dc v bm luyn, chng ta s ti sanh thnh ngi. Mc d ci ngi cng hin c hi tt nht cho tin b tm linh, thm ch nu c sinh lm ngi, chng ta vn phi i mt vi mt ri ro ln khi c th b lc ng v c nguy c ri vo ci thp hn. Khng th no bit c liu chng ta c trn ngp ganh t v th ght nn lm nhng iu ti t phn ng li nhng va chm v bm dp trong cuc sng. Ngoi ra, s ti sanh lm ngi th y dy nhng u tranh, khng c g bo m rng chng ta s c nng lng thc hnh hot ng tm linh. Hy suy ngh k nhng tranh u chng ta i mt t lc sinh n lc cht. Trc tin, chng ta c sinh ra v i qua tui v thnh nin. K tip, nu may mn chng ta s dng khong hai mi nm k tip i hc. Sau , dnh ht nhng phm cht tt nht ca mnh lp gia nh v dng phn ln thi gian lc thc kim sng. Trc khi chng ta kp bit g, vic v hu nh cho mt c v tui gi tn cng bt ng. Chng bao lu sau, vic i li, ng ngh v chm sc cho chnh bn thn s tr nn kh khn i vi chng ta. Cc loi m au bnh tt s lp y c ngy ln m vi lo ngh, au n, v thm kht. Chng ta c th lm tiu tn tt c nhng g kim c v dnh sut thi tr. Cui cng, ci cht s ch trc ca, v cuc sng ca chng ta s kt thc. Thn xc chng ta s bin mt khi th gian ny mi mi v nhng nguyn t ca thn th s ha nhp vo tri t. Cui cng, ngay c tn chng ta cng s bin mt khi k c ca th gian. Ch cn li tm thc di tr quanh qun nhng ci chng ta n, tr khi t c gic ng hay c ti sanh vo mt ci tnh , tm linh khng bao gi b lui st v mt ngy no s t gii thot. Bn trn tt c nhng u tranh ny, con ngi cng phi chu ng bn tnh th kh khn sut cuc i h: ni s hi phi nhn nhng g mnh khng mun, mt i nhng g ta yu mn, v s au kh ca vic khng t c nhng g mnh thch v gp phi nhng g mnh ght. S la chn lnh mnh duy nht l hy t gii thot khi nhng au kh ny bng vic i qua ba giai on sau: Nhn ra nhng quan im, cm xc, v cch c x tiu cc ca mnh Chuyn t tiu cc thnh tch cc. Chuyn ha tch cc thnh hon thin.

Tham vng c th l mt phm tnh ng thn phc. Phng Ty ni ring c ph cho mt tm l (t tin) ng kinh ngc l c th lm c. Chng ta phi lm vic khn kho vi hon cnh thun li ca mnh. Nu ang chy ua ma ra tng (ua ng di) v mun v ch mt cch xu bng cch c nhy trc tip v mc n m khng bt u t mc khi hnh hoc chy ton b tuyn ng, chng ta s khng c ot gii. Th nn, trong lc nhm n gii thng cui cng l Pht qu, chng ta cn khi u vi vic trc tin l: bit c chng ta u. Chng ta phi nhn ra rng cuc sng ca mnh a phn l au kh v tiu cc. Do vy phi khn cp pht sinh vic gii thot khi ngc t ca s to tc ca chnh mnh. Chng ta cn chuyn t tiu cc thnh tch cc bng vic rn luyn trong con ng ca quan im tch cc, an bnh, hoan h, v thng yu. Cui cng phi t hon thin v gii thot chnh mnh khi s l thuc gy ra bi ni s au kh v thm kht hnh phc, bng cch nh thc tnh gic ca tm chng ta. Pht gio a ra mt cch gii thot chnh chng ta khi gc r ca au kh qua vic rn luyn tng bc mt dn dt chng ta thng n ln ranh cui, l trng thi ton gic. Th nn, o Pht duy tr mt quan im thay i hon ton mnh m, rng m khin ngn nga s thi qu ca ch ngha bi quan hoc lc quan. Ngi Long Th ni: Vi ,nhng ai c th rng m15 Th tt c u c th. ---o0o--Tim Nng V i Ca Cuc Sng C nhiu ngi bn tnh t nhin hin lnh, vui v v thng minh. Ch cn s hin din ca h cng em n an bnh v hnh phc cho nhng ngi xung quanh. Gi nh chng ta c th m ra kh nng ny v to n lc th s khng ai trong chng ta li khng th nh thc c bn tnh trong tm ny. Mi ngi trong chng ta u s hu tnh gic. Phm tnh thc s ca chng ta l an bnh, hoan h v thng tu. Nhng cm xc tiu cc v biu hin khng lnh mnh ch l phin no mt loi ca nhim ch khng phi Pht tnh ca chng ta. l iu ti sao Pht gio dy chng ta rng cuc sng con ngi l qu bu khng ng, rng chng ta c th s dng s v thng ci thin cuc sng, rng chng ta c th dng s dng lut nhn qu bo m mt ci

cht an bnh v ti sanh hnh phc, v tt c chng ta c th t c ton gic, m iu ny ch l vic nhn ra bn tnh vn sn ca mnh. Chng ta c th kim c an bnh, hoan h v gic ng khng ch cho cuc i ny m cn cho nhng kip ti; v khng nhng cho chnh mnh m cn cho v s ngi khc. S la chn ty thuc chng ta. Nu trau di s tnh thc ca an bnh, hoan h, c nhn thc tch cc v lm mnh m nhng thi quen tt ny trong dng tm thc mnh, th s tnh thc ny s chuyn ha c tnh cuc sng v tinh thn ca chng ta. Nhng hon cnh bt hnh s t c hiu qu vi chng ta v sc mnh ca an bnh v hoan h s chim u th. Nhng nu ngay by gi khng tn dng cuc sng, th trong tng lai chng ta c th ri vo s au kh ca nhm ln, s hi v au n. t c mc ch, chng ta phi theo ui con ng tm linh. C th l bt k con ng no khin pht sinh s tnh thc ca an bnh v hoan h, ni lng mi rng buc ca s bm chp tinh thn, tnh ha nhng cm xc phin no, v thanh lc ngn t, hnh ng ca chng ta. y l cch duy nht thay i nhng thi quen tiu cc thnh nghip cng c v nhn ra tr tu bn trong ca chng ta. Con ng ca chng ta c th i hi bt k hoc tt c nhng thc hnh sau: S thin nh theo di hi th ca chng ta v an tr trong tnh thc ca hi th mnh t lc ny n lc khc, nhm em li s thanh thn cho tm v nh thc tr tu thu sut. Trau di t duy v cm nhn v tnh thng v lng bi v ngi khc, p dng tm bi mn vo thc hnh nh phc v nhng nhu cu ca ngi khc m khng c bt c nh ch k no. Sng knh n mt hin din thing ling khin m rng tm thc v tm lng bao la, ph v mi bun phin tm thc v nhng cm xc gii hn. Nhn thc thanh tnh ca ci thy, v chuyn ha mi i tng tinh thn thnh ngun li ch tch cc. Suy nim vi mt tm rng m, s tnh thc ca ch th v khch th hp nht. C gng thy v cm nhn nhng g xy ra trong cuc sng l khng tht,

ging nh mt gic m gi to v c lm mnh m nh nhng khuynh hng tinh thn ca chng ta. mc cui trn l mt trong nhng kha cnh phn bit ca truyn thng Ty Tng, c s dng trong yoga gic mng v nhng thin nh khc. Rn luyn tm thy cuc sng nh mt gic mng gip ni lng s rng buc ca bm chp v thm kht vo cuc sng ny. Sau , khi nhng kinh nghim ca ci cht v sau khi ci cht xy n trn ta, chng ta s thy chng l phi thc, ging nh nhng gic mng, v s c th iu khin chng vi s thoi mi ln hn. Thnh thong ngi ta ng cng kinh nghim mt tnh thc t nhin rng h ang m v nhng g xy ra ch l mt gic mng. l nhng cch rn luyn chnh mnh c s tnh thc nh vy, mt k thut c bit l gic m sng sut. Chng ta c th hc hi tnh thc vi nhng cn c mng ca mnh v nhn ra chng nh nhng gic m, bng cch lm cho s s hi hay mi e da thnh bt lc, v chuyn chng thnh iu g tch cc. Tng t, sau lc cn t, khi trong bardo, nu c th nhn ra nhng kinh nghim ca mnh trong bardo l o nh, mi kinh nghim s hi s tr nn v hiu hoc thm ch chuyn ha chng thnh nhng hiu qu tch cc. Ngi ta ni rng nu rn luyn trong yoga gic mng, chng ta s c th nhn ra nhng trng thi sau khi cht (trng thi ca bn tnh ti thng v bardo, hay giai on chuyn tip) l khng tht v nh huyn. Cng c ni rng nu chng ta c th nhn ra nhng gic mng ca mnh ch l gic mng c by ln, th chng ta s c th nhn ra bardo. Trong thc t, thm ch c mt s ngi ni rng nhng kinh nghim ca bardo cn d thay i hn nhng kinh nghim ca gic mng.16 Theo Ngi Tsele, t duy ca chng ta l iu quan trng nht khi rn luyn vo lc gp nhng gic m v bardo. Chng ta s to mt thi quen t nhc mnh rng mi s chng ta lm hay thy l mt gic m hay bardo, mt trng thi trung gian. Nu suy nim su xa trn chn l ny, chng ta s chc chn i ph thnh cng vi bardo sau khi cht. thnh cng trong rn luyn ca chng ta cho lc sp cht v sau khi cht, Mahayana (i Tha - mt trong nhng hc phi ln ca Pht gio) ch chng ta trc tin phi tm mt v thy thng tu, ng tin cy. Sau phi hc hi nhng gio l cc Ngi ban cho ta. Chng ta nn phn tch thng sut nhng g hc v lm mnh m nhng kinh nghim tr tu ca gio l

qua thin nh. Chng ta phi m rng tm thc v tm lng n tt c chng sanh, cm nhn h nh m ca mnh, ngi cho chng ta cuc sng v chm sc khi ta cn nh v v dng, n bm vo b. Chng ta nn gp g chng sanh vi mt thi thanh thn, bi mn, t i, v hoan h. Chng ta phi rn luyn trong su ba la mt (su hon thin -- Phn, paramita): b th, tr gii, nhn nhc, tinh tn, thin nh, v tr tu nhn bit chn l nh n l. Do , Ngi Jigme Lingpa khai th: Trong l trnh ca cuc sng cu mong con t c mt cuc sng tm linh, Lm vui lng nhng v thy tm linh Da trn tr tu ca hc hi, phn tch, thin nh v, Rn luyn trong s t b, quan im gic ng, v su hon thin. Gio l i Vin Mn ch cho chng ta bit rng nhng g lm sau khi cht l iu quan trng, khi gp g bn tnh quang minh v ci thy quang minh hin din t nhin khi ln trong l trnh ca bn tnh ti thng. bit phi lm nhng g, chng ta phi thin nh mnh m trong chnh kip ny. Trc tin phi hiu gio l v tht tnh ca tm mnh, chng ta phi duy tr v lm mnh nhng g mnh hiu c bng vic thin nh v n. Sau , khi nhn ra tht tnh ca mnh, chng ta s nhn bit mi s xut hin trc mt mnh, bt c nhng g khi ln trong tm thc u l s hin din v biu hin ca cng mt tht tnh. Do vy, Ngi Longchen Rabjam khai th: Cuc sng tri qua, trong chnh khonh khc hin ti ny, Chng ta phi xc nh s nhn bit ca tr tu ca tnh gic ni ti mnh, nh php thn. Sau duy tr nng lc thin nh t nhin trong trng thi trong sng-t n. Nn mi hin tng xut hin u l nng lng ca tr tu hin din t nhin. Chng ta c c hi ng ngc nhin trong i ny, nu theo ui con ng tm linh ng n t thnh tu cao, v nhn ra tht tnh ca mnh, l Pht qu. Chng ta cng c c hi k diu chuyn tm thc mnh n mt ci tnh nu c lng sng m ch Pht v ci tnh , nh ca c Pht V Lng Quang v ci Tnh Cc Lc 17 . Nh rn luyn trong s thin nh

phowa, s chuyn di tm thc, chng ta c th trc tip ti sanh vo ci tnh , bng cch khng cn phi i qua nhng giai on khc nhau ca l trnh cn t. Ngoi ra, nhng thin gi khc c th thc hin phowa cho chng ta trong lc mnh cn sng, hp hi, hay trong bardo; l trnh chuyn tip. Nu khng t c bt k thnh tu tm linh cao no, thm ch nu c s tch ly cng c to ln, chng ta vn s phi tri qua nhng kinh nghim ca l trnh cn t ch ca chng ti. ---o0o--CHNG 2 - HP HI GI KHC QUYT NH CA CUC SNG Ci cht xy n cho tt c, v n l iu t nhin. Ci cht l ng t ng cho tng lai chng ta. Chng ta phi iu khin n vi sc mnh ca nhng kinh nghim thin nh. Trong chng ny chng ta s xem xt tin trnh cn t v nhng cch iu khin ci cht khi n xy n, bao gm s thu sut v nhng kinh nghim ca mt s v delog kinh nghim l trnh cn t v tr v k li cho chng ta. Vi s tn cng ca bnh tt cht ngi bnh hon, chn thng, hay nhng nguyn nhn khc gy ra ci cht chng ta i vo l trnh cn t. Trong giai on ca tin trnh hp hi, nhng nguyn t cu thnh thn th, gic quan, v nhn thc tinh thn tt c s tan bin. Vi nhng thin gi thnh tu, l trnh cn t bao gm vi xut hin ca bn tnh ti thng. Vi ngi bnh thng, n kt thc vi s ngng th v ri vo v thc ca ci cht. Mc d phn ln mi ngi s tri qua nhng kinh nghim ca tin trnh cn t nhiu hay t nh m t di y, nhng thin gi hon ton thnh tu khng cn phi tri qua. Khi sp cht, vi nng lc thin nh chng ta c th hp nht vi tnh gic ca mnh, l tht tnh ca tm ta, vi s hp nht ca lnh vc ti thng v tr tu, l Pht qu. Nu c th nhn ra v duy tr s hp nht ny, chng ta t c Pht qu. Nu khng th, th

qua thin nh phowa chng ta c th chuyn di tm thc mnh n mt ci tnh ca ch Pht c ti sanh vo . ---o0o--TIN TRNH CN T Khi i vo l trnh cn t, thc dn dn tch khi thn vt cht khi nhng nguyn t to thnh c th bt u ha tn. Trc tin nng lng cn cho s sng tr nn xo trn v sau chng ta tri qua s ha tn ca nhng nguyn t vt cht v nhn thc tinh thn ca chng ta. Nhng Nguyn T V Nng Lng Ca Thn Ngi Theo tin trnh ha tn c m t di y, vic hiu c mt s chi tit v thn ngi theo quan im Pht gio mt truyn s hu ch. Mi phn t ca thn chng ta c lm bng bn nguyn t hay s kt hp ca chng: t, nc, la, v gi. Nguyn t t to ra nhng phn cng chc ca thn th nh xng v tht. Nc to thnh thy dch nh mu, huyt tng v nc tiu. La c kt hp vi thn nhit v s trao i cht. Gi l hi th, cng nh s chuyn ng ca vt cht v nng lng trong thn th. Cng c nguyn t th nm l khong khng bao gm bn nguyn t kia. Trn thn th n tng ng vi nhng ch trng v l trn thn chng ta. Thm vo nhng kha cnh ca thn ngi cn c mt h thng nng lng vi t. Ba thnh phn chnh ca h thng vi t ny l gi, kinh mch v tinh cht. Kinh mch. (Tng, tsa, rTsa; Phn, nadi) L h thng v s ng mch v tnh mch to thnh ng dn nng lng cn cho s sng, ba ng mch chnh l kinh mch gia, phi, v tri18 Gi (Tng, lung, rLung; Phn, prana) L nhng lc ca nng lng cn cho s sng tiu biu cho chuyn ng qua nhng kinh mch. i khi chng c cho l gi v nhng hot ng khc nhau ca chng. l nm kh chnh tiu biu cho nm hot ng khc nhau ca nng lng s sng: (a) gi sinh lc gip ht th; (b) gi ta khp lm c bp thn th chuyn ng; (c) gi di chuyn ln trn lin quan n ming, ging ni v s nut; (d) gi i cng vi la chu trch nhim cho nhit tiu ha; v (e) gi chuyn xung di chu trch nhim cho vic tiu tin, i tin, xut tinh dch, v kinh nguyt.

Tinh cht (Phn, thigle, Thig Le; Phn, bindu) L dch tinh ty trng v di chuyn qua nhng kinh mch ca thn nh lc ca gi nng lng. Chng c m t nh nhng git hay nhng lnh vc hot ng ca sinh lc, nng lng sng to m chng ta tip nhn t cha m mnh vo thi im th thai. Tinh cht trng l nng lng nam xut pht t ngi cha, trong khi tinh cht l nng lng n xut pht t ngi m. Trong tin trnh cn t, hai nng lng ny bt u hi t tri tim. S hi t ny l vo lc cht. Nhiu gio l mt truyn ca o Pht s dng nhng thuc tnh vt cht ny nh phng tin quan trng rn luyn. Chng hn Ngi Tsele hng dn nhng t rn luyn trn nhng kinh mch nh l ch tr, gi nh s di chuyn, v tinh yu gic ng nh s trang hong. S kinh nghim i lc v bin ca tinh cht, cc thin gi di chuyn tm v gi nng lng cng nhau thng qua nhng kinh mch, gieo rc cc tinh cht cc lc. Kt qu l h nhn tm v gi vo kinh mch trung ng v bo ton n khng dao ng. Do vy, kinh mch gia tr thnh hn c mt ng mch ca thn. N tr thnh con ng thin nh v mc tiu thnh tu lnh vc ti thng, thot khi nhng gii hn ca khi nim, danh hiu v chiu kch. ---o0o--S Ha Tn Ca Cc Nguyn T Khi tin trnh cn t bt u, gi hay nng lng ca s sng, trc tin b xo trn v bt u phn tn, v chng ta i qua hai giai on ha tan. Trong giai on th nht, s ha tan bn ngoi, nhng lc ca bn nguyn t vt cht ca thn th tan ha, v sau nhng gic quan ngng hot ng. Trong giai on th hai, s tan ha bn trong, nhng khi nim tinh thn v cm xc ngng li. Mi giai on u i km vi nhng kinh nghim bn trong no . Bn tnh ca nhng kinh nghim bn trong xy ra trong l trnh cn t l g? iu quan trng hiu rng khi chng ta thu rt nhng nhn thc bn ngoi vo bn trong v hon ton tp trung ch tm mt im vo nhng thay i xy ra trong thn trong sut tin trnh cn t, ton b th gii ca chng ta tr thnh hin tng ring bit ang xy ra . Vi chng ta, ton b v tr thay i chim ch trong thn ta vo lc y, l iu ti sao nhng thay i xy ra trong tng git mu s cm thy nh tri t b v tan.

Mt si tc trn u c th xut hin nh mt cy khng l. Nhng thi quen s hi, nhng khuynh hng v cm xc ca chng ta s xut hin trong hnh tng ca nhiu hnh nh khc nhau v con ngi, th gii, m thanh, v cm nhn. C mt s kinh nghim chng ta s thy nhng delog m t sau y trong chng ny. Trc tin, nguyn t t ca thn tan ha vo nguyn t nc 19 . Vo lc , chng ta cm thy mt nng lng hay mt ni kt vi nguyn t t ca thn, l nhng c tnh vng chc, mnh m, bm cht v lm nn tng. Mu da chng ta nht nht khi nng lng rt ht khi thn. Chng ta cm thy b ri hay chm xung v nn t di chng ta b ln xung. Chng ta khng th ng dy, b mt thng bng v cm thy nh th b bi mt sc nng v i. l iu ti sao ngi sp cht thng yu cu Lm n ko ti ln, ti cm thy nh ang b chm. Chng ta c th cm thy bun b u m v thy nhng hnh tng nh o nh. Th hai, nguyn t nc ca thn tan ha vo nguyn t la. Vo lc ny chng ta cm thy mt nng lng hay mt ni kt vi nguyn t nc ca thn, l cht dch, s m t, v im ta. Chng ta cm thy rt kht. Nc bt nh git. Nc mt tro ra ri kh li. l iu ti sao ngi sp cht thng yu cu, Lm n cho ti ming nc, ti rt kht. Chng ta cng c th cm thy ngp th v khch ng v nhiu ngi nhn thy nhng biu hin nh khi. Th ba, nguyn t la ca thn tan ha vo nguyn t gi. Vo lc ny chng ta cm thy mt nng lng la hay mt ni kt vi nguyn t la ca thn, l s m p, s trng thnh hay chn chn, v tha thit, nhit tnh. Nu ngi sp cht l mt thin gi sng m v c mt cuc sng o c ca lng bi, thng phc v ngi khc, s phn tn nhit t thn th bt u t ni thp nht i dn ln tri tim. Nu ngi sp cht c mt cuc sng ch k, tiu cc, v ph hoi, th s phn tn nhit bt u t phn trn c th v i xung tri tim. Tuy nhin, trong c hai trng hp, nhit phn tn cui cng t tri tim. Ngi ta khng cn thy nhng i tng; mi th nhn nh y nhng tia la xt trong nn ti. Th t, nguyn t gi tan ha vo thc. Vo lc ny, chng ta cm thy mt nng lng gi hay mt ni kt vi nguyn t gi, l s nh nhng v di ng. Chng ta vng vy th. Hi th ht vo tr nn ngn dn, v th ra lu hn. Sau hi th bn ngoi ngng li 20 , hai mt rt vo trong u. Vo lc , ngi c cuc sng tiu cc c th thy nhng o nh trong

nhiu dng s hi khc nhau, trong khi ngi c hnh c th thy nhng s hoan h. Chng ta cng c th thy nhng biu hin nh nh sng ngn n. Th nm, thc (Tng, nam-she, rNam Shes; Phn, vijana) tan ha vo khng gian (Tng, namkha, Nam mKha; Phn, akasha). Vo lc , xy ra s chm dt hi th bn trong. Nhng ngun khc a ra vic tnh ton thi gian v s ngng li ca hi th bn ngoi v bn trong c phn khc nhau. Chng xy ra khc nhau cho nhng ngi khc nhau v bn tnh ring ca h. Cn bn l, khi hi th ca phi ngng li sau ba hi th di, l s chm dt hi th bn ngoi. Tm thc hon ton tch khi thn (hay v thc; theo mt s bn vn) l s chm dt ca hi th bn trong. Nu ci cht ca chng ta l do n nghip, th rt kh o ngc n. Nu ci cht do mt s tnh hung tai nn, khng phi n nghip th chng ta vn c th sng li nh nhng phng tin y hc hay tm linh. Nhng trong nhng trng hp thng thng chng ta khng th sng li nu vt qua giai on th nm ny. Tuy nhin, c nhng trng hp phi thng nh delog, nhng ngi sng li. H i xa hn giai on ny rt nhiu v vn tr v vi cuc sng. ---o0o--Ha Tan Bn Trong Gi y hi th bn trong ca chng ta ngng v tm thc mt lin kt vi nhng nguyn t vt cht, kinh mch, gi, v tinh cht ca thn th nng chng ta cng s tan bin. Hi th ca chng ta ha nhp vo h khng. Nh mt kt qu, trong lc , ba giai on ca s ha tan bn trong vi t, vi t hn, v vi t nht hay s thu rt s chim ch. 1. thc tan ha vo nhng biu hin. 21 Vo lc ny, tinh cht trng m chng ta nhn c t cha mnh i xung t nh u qua kinh mch gia. Chng ta thy mi th mu hi trng. N khng chiu sng hay sng trng nh nh sng ban ngy, m l nh sng hi trng nh nh sng mt trng trong bu tri khng my. Mi suy ngh gin d v th ght s ngng li. 2. Nhng biu hin tan ha vo gia tng. Vo lc ny, t phn y ca kinh mch gia ti rn, m chng ta nhn c t m i ln qua kinh mch gia. Mi th nhn thy nh hi 22 ging nh nh sng mt tri ln

trong bu tri khng my. Mi t duy bm luyn v tham lam s chm dt. Tuy nhin, mt s ngi kinh nghim ci thy hi trc v sau l hi trng. Theo Ngi Tsele y l lc tt nht thc hin phowa. 3. Gia tng tan ha vo t c. Vo lc ny, gic tnh ni ti ca chng ta di chuyn bi lc ca gi, c bao ph bi hai tinh cht ca cha m, v mi th tr nn ti en ging nh bu tri khng my vo mt ti ma thu. T duy nhm ln ca chng ta y s ngng li. By gi gi, tinh cht, v tm thc t li ngang tim. iu ny c gi l h khng tan ha vo tnh sng. S xut hin ca tnh sng nn s chim ch k tip, bo trc s i vo l trnh k tip, trng thi ca bn tnh ti thng, iu ny c bn lun chng k. Tip theo s tan ha ca h khng vo tnh sng, ngi bnh thng s ri vo hn m (v thc), nhng l s gii thch khc v nhng g xy ra khi tnh quang minh nn xut hin. Theo Ngi Karma Lingpa, gia s chm dt ca hi th bn ngoi v bn trong, nu l nhng thin gi cao cp chng ta s thy tnh quang minh ca bn tnh ti thng khi gi ca thn th c nhn vo kinh mch gia. Tri li, ngi bnh thng tr nn v thc. Ngi Jigme Lingpa vit rng sau khi gi tan ha vo thc, chng ta s b hn m v hi th bn trong s ngng li. Sau tnh quang minh s xut hin. Ngi Jigme Lingpa cng vit: Khi s ti en xut hin, con s ri vo v thc trong nn tng ph qut. Sau xut hin ln na v s v thc tm sinh lc 23 s bin mt dn. Vo lc , tnh sng bn nguyn ca trng thi nguyn s s xut hin. N trong sng v bt tn, nh bu tri ma thu. Con hy an tr trong rng khng v trong sng, thot khi chng ngi v che m. Ngi Kyabje Dudjom Lingpa ni khi gi tan ha vo thc, tm ri vo v thc ko di. Nhng vi nhng bc thy thnh tu hay thin gi kinh nghim, khong sau hai pht thc s tan ha vo h khng, v h khng s tan ha vo tnh sng. Vic bit rng khng phi tt c ngi sp cht u c kinh nghim hay tin trnh xy ra nh nhau l iu rt quan trng. Ngi Tsele vit rng s gii thch ha tan ch l nhng hng dn chung v vic ngi ta chu ng

nhng kinh nghim ra sao. Nhng khng c g chc chn [tt c s c kinh nghim tng t]. Mi ngi c mt loi kinh mch thn th, gi, tinh cht khc nhau, v h s i mt vi nhiu loi bnh tt, th lc tiu cc, hoc tai nn khc nhau [khi h cht]. S ha tn c th xy ra cho ngi ta theo trnh t khc nhau, hoc xy ra cng lc. Vy kinh nghim ny s ko di trong bao lu? Ngi Tsele vit rng khong thi gian ca s ha tan bn ngoi v bn trong l khc nhau. i vi hu ht mi ngi, mi kinh nghim c th ko di trong mt khonh khc, v c bit l ba tan ha bn trong s khng ko di hn mt khonh khc. ---o0o--Chng Ta Nn Lm G Khi Sp Cht? Ngi bnh thng nn iu khin giai on ha tan ny ra sao? Trc tin, chng ta phi c gng nhn ra mnh ang trong tin trnh cn t. Chng ta phi c gng ly nhng kinh nghim tan ha cng yn bnh cng tt, khng s hi. Chng ta phi c nh li rng tt c hnh tng v kinh nghim tm thi l s phn chiu ca tm thc v cm xc mnh ging nh gic mng. Chng ta khng nn bm luyn vo chng, b kch ng hay s hi bi chng. Ngoi ra, ta nn thy v cm nhn mi s nh con ng hnh trnh tm linh ca mnh. Tr vo s an nh, chng ta nn bnh thn mi tnh hung n v i. Chng ta phi nh s dng bt k tip cn tm linh hay kinh nghim no m chng ta quen thuc trong cuc i mnh. Nhng tip cn tm linh m chng ta quen thuc s hiu qu v d dng da vo hn. Chng ta phi nh ngun ban phc ca mnh nh ch Pht, nhng v thy, nhng i tng tinh thn tch cc, gio l, v nhng kinh nghim thin nh, v s dng nhng kinh nghim, k c nh nhng h tr tm linh. Hy c gng nh nhng thc hnh tm linh cng vi mi kinh nghim tm linh ca mnh cng nh cc nng lng v hp nht vi chng. Hp nht c ngha l cm thy ch Pht, v thy, v nhng Bn Tn hin din vi bn mi lc v cc Ngi ang bo v v dn dt bn. T cc Ngi, hy nh sng ca an bnh, rng m, sc mnh, v hoan h n vi bn, trn y bn, v chuyn ha thn bn thnh mt thn nh sng cu vng ta ra s ban phc ca thanh bnh hoan h v sc mnh. Sau c bung lng trong thn tm linh ny nhiu ln sut tin trnh cn t.

Chng ta phi t nh i nh li rng: Ti phi an tr vi kinh nghim tm linh ca mnh. Thng ip nh vy to nn tc ng ln v tht s gip chng ta nh li nhng kinh nghim thm ch ang trn tin trnh cn t y kh khn. Nu chng ta an tr vi kinh nghim, hnh trnh trn con ng cn t s tr nn sun s hn v a chng ta n ci tnh hay ti sinh an bnh, hnh phc v khe mnh. Nu kinh nghim c thc tnh ca tm trong lc cn sng, chng ta phi c nh tr trong tnh thc ca bn tnh . Bt chp nhng g xy ra, hy c thy mi s ch l nhng biu l ca bn tnh thay v chy theo v bm chp vo t duy v kinh nghim bm luyn hay th hn. Nu chng ta tng c gii thiu hay rn luyn trong bn tnh ti thng v ci thy quang minh ca tm th y l lc tr trong kinh nghim . y cng l lc thin gi t nhc mnh v nhng kinh nghim s tri qua. Ngi Longchen Rabjam khai th: Trong tin trnh cn t, nhng nguyn t vt cht s tan bin. Con s chng kin nhng o nh khng r rng, m nht v lung linh. Sau t, nc, gi, la v h khng [ca thn con] s ha tn. Hot ng ca nhng gic quan s ngng li. V lc , con nn t nhc mnh: Gi y ti ang cht, nhng chng c g phi lo Ri ch qun st: Ci cht l g? Ai sp cht? Ci cht bt u t u? Cn t ch n thun l [du hiu] s tr v ca bn nguyn t v tri v gic vay mn ca bn [tr v vi chnh chng]. Tnh gic ni ti [ca tm con] th khng sinh khng dit. Trong trng thi ca thanh tnh bn nguyn, cn t l [s hp nht ca] tnh Khng v gic tnh ni ti, phng thc t nhin ca Thn Ti Thng [php thn].

Hy qun st: Ci cht l g? Ai ang cht? Ngi sp cht hin hu u? Khi sp cht chng hin hu u, th n tuyt i khng c tht. Hy pht trin dng kh v t tn trong [hiu bit] ny. Ngi Jigme Lingpa vit rng, trong tin trnh cn t iu tt nht nn lm l hy bung x t nhin trong bn tnh ti thng. iu tt nht tip theo l chuyn di tm thc con vo mt ci tnh . Ti thiu l tm cu quy y ni Tam Bo: c Pht, hin thn ca gic ng; Gio Php, chn l Ngi trnh by chi tit; Tng on, cng ng nhng ngi i theo Gio Php. Hy cu nguyn v thy tm linh ca con v hp nht tm con vi tm gic ng ca Ngi. Guru Rinpoche khuyn chng ta thc hnh, cu nguyn ng bm luyn vo bt c nhng g vo lc cht, nh li nhng gio l v ha nhp bn tnh ti thng ca tm mnh vi lnh vc ti thng: Khi l trnh cn t bt u trn con, Hy bung b bm luyn v bm chp vo bt c iu g, Con s ch tm trn nhng hng dn r rng khng dao ng, V chuyn di gic tnh ni ti bt sinh ca con [tht tnh ca tm] n trng thi ca lnh vc ti thng. Nhng hng dn ca v Thy v i ny v ci cht v cn t l im trng yu nh v p dng, khng ch trong l trnh cn t m cn trong tt c bn l trnh chuyn tip ca cuc sng, bao gm chnh cuc sng hin hnh ny. ---o0o--NHNG DELOG M T V KINH NGHIM CN T minh ha nhng g xy ra khi chng ta i qua ca t, ti tm tt mi mt m t ca delog. ng nhin, nhng cu chuyn ny l kinh nghim ca nhng c nhn c bit. Nn nh rng ngi ta c nhng loi kinh nghim cn t khc nhau v nhng khc nhau trong tm thc, bn cht thn th, nghip nhn qu, tc ng ca vn ha, nhng tp kh, v hon cnh cht. Nh chng ta nhn thy, delog l nhng ngi rt sng knh, v nhiu ngi l nhng v thy thnh tu. Cc v tr v cuc sng v c nhng

vic cha hon tt phi thc hin. Mt s phn trong kinh nghim ca h c th khc vi bn hay ti s gp vo lc cht, tuy nhin vn c nhiu tng ng vi nhng ngi c tm thc, tnh cm, hay bi cnh vn ha c th so snh c . Trong nhng m t ny, chng ta tp trung vo l trnh cn t. Chng ta s tr li phn ln nhng v delog ny trong chng 3 v 5 thy nhng kinh nghim ca h sau khi cht tip tc i vo l trnh ca bn tnh ti thng v bardo ra sao. ---o0o--Nng Lng Ha Tan: Kinh Nghim Ca Karma Wangdzin Ngi Karma Wangdzin vin tch c by ngy, b sinh Lhotrag, min Nam Ty Tng, b l ngi sng o v c gio dc. Chng b l Depai Drung, v Ch tch ca Oktra. B thm hi ni n c Traphu hc Gio Php vi Ngi Lama Norbu Trashi, v b thy linh kin thanh tnh v c hai v Guru Rinpoche v Tara Trng. Karma nhp tht mt nm thin nh v cu nguyn. Mt ngy n, b t ngt cm thy bnh nng, khng mun n, v kh nhn ra bn b. Ngy k, mt ngi bn khc, ni vi b, Ch i, mt ch trng xung v mi ch cong li [nhng du hiu ca ci cht]. Tt hn ti gi chng ch n c khng? Karma t ngh, Nu ti khng th chu ng ngay c mt cht bnh ny, th con ngi sng m ca ti c phm cht g? B ni vi bn, Hy i n ngy mai. Nhng ngay bui chiu , b bt u cm thy lnh. Thot tin b cm thy rt kht; nhng khi c ung nc li b sc ra mi. Nhng du hiu cho thy nng lng nhng nguyn t thn th ca b bt u tan ha. B cm thy thn b chm xung mc d bn b li b dy. l du hiu nng lng ca tht ang ha tan vo nguyn t t. Ming v mi b kh v mt nc, mc d rt kht b vn khng th ung. l du hiu ca nng lng mu tan ha vo nguyn t nc. B rng mnh run ry v lnh, thm ch d c p nhiu chn m. l du hiu thn nhit tan ha vo nguyn t la. B vng vy th, v rt kh ht vo hay gi c hi th. l du hiu hi th tan ha vo nguyn t gi. Khi nh sng bt u m i t kh nng nhn, b khng th thy hay nhn ra nhng ngi chung quanh. Khi kh nng nghe yu i, b khng th nghe

bn b ang c ni vi b. Khi h thn kinh mt kim sot, b khng th tht ra c mt ch. B gn mt i s tip xc vi th gian ny v sp sa thy th gii m b s n. Tuy qua mi vic nh vy, tm thc ca Karma vn sng sut, ging nh con c trong nc trong tro, b nh li r rng tt c nhng ngi thng yu mnh nhng nhn ra h chng th gip g c na. Vi b, thi im ny n i mt mnh. Karma cha t tin b t c bt c kinh nghim ca Php ng tin cy no. K c v mi iu xu lm trong i dng ln trong tm thc khin lng b thn thc. K tip xy n ting rng rc n o, lm hi th b hon ton ngng li. B b chm m trong bng ti hon ton, nh th cy n cy b tt t ngt. Ton b nng lng tm thc b thu rt vo tri tim, v b ri vo hn m. Karma vn hn m trong mt lc, v khng nhn bit s bm chp v au kh ca ci cht hay ham thch c sng. ---o0o--Hy To Cng c Cho Ti: Kinh Nghim Ca Lingza Chokyi Lingza Chokyi sinh Kham, pha ng Ty Tng. B b bnh trm trng trong mi su ngy, v chng nghi l tn gio hay thin nh no c th gip c. B ngh: Ta sp cht y. Khi cn tr ta mun tr thnh n tu s, nhng gia nh ngn cn ta ri khi nh. Ta c nhn mt vi Gio Php nhng c rt t kinh nghim v thin nh ca ta qu t. Ta cng khng thc hnh b th no. Than i, ta lng ph c cuc sng lm ngi qu gi v y thun li kh m c c ny. Gi y ta ang ri b th gian vi kh nng trng tay rt ln. Qu tr hi hn ri. Sau b ngh, Trong qu kh, gia nh ca ta git hi hai mi n ba mi con tru yak v cu mi nm. iu ny lm Chokyi rt lo lng v ly mng ca bt k chng sanh no l mt trong mi hnh vi bt thin ca o Pht, to nn nghip tiu cc gy ra au kh v ti sanh vo ci a ngc cho ngi lm. B lo lng hn na By gi h s khng ti tr bt k vic gip v Gio Php no cho ta. iu c ngha l ta phi i mt vi kt qu ch ca cc hnh vi xu xa m khng c li ch ca bt k hnh o c hay cng c no. Chng v con ta ch yu qu s hu vt cht, h ch bit nm cht tay li v c rt t lng tin. Nhng d vy, ta vn phi yu cu c gip v bt c Gio Php no m h c th ti tr cho ta.

Chokyi gi gia nh n bn cnh v ni vi chng, Ti khng sng ni vi cn bnh ny. Gi y ti c vi li cui ni vi ng. Ti khng tch ly bt c cng c no trong cuc i mnh. Tri li, ti phm nhiu hnh vi xu. Xin hy dng mt phn ba ti sn ca gia nh to cng c cho ti. Trong truyn thng Pht gio Ty Tng, thn nhn cn sng ca ngi cht s dng mt phn ln ti sn ca gia nh ti tr cho nhng nghi l, cu nguyn, thin nh, nui dng ngi ngho, chuc mng sng (v d mua v phng sanh gia sc, chim, hay c), xy dng nhng di tch tn gio, hoc cng dng cho tng v ni. H tin rng nhng hnh ng nh vy s to ra cng c, hay nghip tch cc, s ln lt tr thnh ngun ca mt chuyn hnh trnh an bnh v hnh phc cho ngi cht. Phn na s n trang ca ti nn cho con gi chng ta, b ni tip, v na phn cn li nn dng cho vic to cng c. Bt c gip no ng bo tr cho ti, xin hy chc rng chng c lm trong cch Gio Php thanh tnh. Tt c gia nh phi lm mt s thc hnh Php nu c th. Nu khng ng s b ni hi hn dy v khi cht. Ti thiu hy hai con trai ti lm mt s thc hnh Php. Xin ng ba a con ti phi kh khi ng ly v khc. Hy ha vi ti nhng iu ny! Chng b ni: Nu chng ti xi mt phn ba ti sn cho b, chng ti s n g? Con gi chng ta cn n trang cho chnh n. Sau khi b cht ti s ci v ln na duy tr nh ca. Nhng a tr cn qu nh cha th t ng trn chn chng. Ti s s dng mt s cho b, nhng khng th ha l bao nhiu. Chokyi suy ngh, By gi ng ta chng bo tr bt k s gip Gio Php no cho ti. Ti sao ti khng t to mt s cng c cho mnh, khi ti c c hi v kh nng? ng ta tip tc ly v v nhng a con s kh. Chng n tht ng thng thay! S thay i ny lm Chokyi bun hn. Ni bun em li mt cm gic chong vng. K tip, b cm thy b li vo trong mt t, v bt u tri qua mt s kinh nghim khng khip. B cm thy b x y bi lc ca nhiu ngi, b chao o trong mt khng gian rng ln, v run ry v lnh. Sau , thn th cm gic b au kh bi s thiu t nh trong l thiu, thy nhng tia la xt v ting la chy m m. Khi nhng cm gic ny lng du, b b mt cn ging mnh m thi bay i. Sau b cm thy thn th b nhiu ngi vi nhng dng c khc nhau ct b thnh tng mnh.

Tt c nhng hiu bit ny ch l kt qu ca s tan ha nhng nguyn t trong thn b. Sau tt c nhng cm gic ny, b kinh nghim ci thy , trng, v bng ti. iu ny theo sau bng mt cm nhn ca k c hay thc, l mt trng thi an nh ca cc lc. V sau, khi sng li, b khng th nh kinh nghim ko di c bao lu. ---o0o--Thn Cht C n Bt Ti Hay Khng? Kinh Nghim Ca Denma Sangye Seng-Ge Sangye sinh ra gn Chabdo trong tnh Kham pha ng Ty Tng. ng hc vi nhiu v thy, bao gm Ngi Karmapa th mi bn (1798-1868). Mt ngy n, vo tui 55, Sangye b mt cn au d di xuyn trong tim nh th b trng n. ng bt u c nhng o gic k l. ng khng mun n v i lc tt c b phn thn th nh b li ra ngoi. ng kinh nghim thn kinh ca chn tay b ko git v hng tim. Sangye s ci cht sp xy n. Nhng ng khng th lm g gi cho mnh sng. Tr nn nhy cm vi mi th, khin bt k vic g xy n cng lm ng lo lng. Hi th ng ngy cng ngn hn. B au kh v cm thy khng yn nh mt con chim b sit cht trong bn tay ca mt ngi hay mt con c b nm ln t kh. nh sng t i mt nhanh chng m dn. t nhin mi hnh tng tr nn ti en. Sangye tri qua mt lot kinh nghim au kh khi nng lng ca nhng nguyn t thn th bt u ha tan. Thnh thong ng cm thy rt kht nh th bn trong b thiu t bi la v ng thm kht mt git nc. Vo lc khc, ng cm thy b p bn di mt i tng nng n nh mt ngn ni. Trong khonh khc k tip, ng cm thy b thi bay nh lng chim trong bo. Thnh thong ng cm thy mt tri, mt trng ri xung t. ng nghe nhng ting ng n o nh hng ngn ting sm n v tia chp nh vo tri t cng lc. Sau ng cm thy mt cn nh c, m tht ra l thn ng, b sp . Nhng nhng ci thy v cm nhn ny xut hin trc mt ng v bin mt ngay ging nh mt o nh. Sau , Sangye thy nhiu tia sng nh om m trong bu tri en. i lc chng xut hin r rng nhng i khi th khng.

Sangye nhn thc, Nhng hnh tng ny phi l kinh nghim ca nng lng nguyn t vt cht ca mnh ang tan ha trong tin trnh cht. Nhng sau , nh bn tnh con ngi c, ni s hi ca ng tng ln. Nhiu cu hi bt u x ti: C phi ti ang kinh nghim s ha tn ca nng lng bn nguyn t ca thn? Nh trong v s kip sng trc, gi khc trng yu ca ci cht xy n vi ti ln na? Thn cht c n bt ti khng? Ti s khng th sng na chc? ng b kt trong mt ni rt ti tm, m tht ra l thn ng, khi n gi y mt ht mi c hi cho nh sng. ng thy c chn ch m ra cho ng con ng thot ra ngoi ch en ti ny ming, hai tai, hai mt, hai mi, hu mn, v b phn sinh dc. ng nhn k li m dn thng ln trn v ht ch HIK ba ln nh c dy trong thc hnh phowa. iu ny gip ng thot qua l m th mi l m trn s nh u ng. Theo Pht gio, vo lc cht tm s kinh nghim s kch thch qua mt trong mi ca ny hay nhng ch m ra ca thn (hu mn, b sinh dc, ming, hai l mi, hai l tai, hai mt, v l hng trn s). Nu tm thc ca bn thot ra qua nhng ca phn trn c th, iu ny s gip bn nhn ti sanh vo mt ci cao hn. Nhng thin gi c dy ng chn ca di nht l ca thp nht vi s qun tng hnh nh thing ling ca chng t HUM. Sau i thng ln qua kinh mch gia vi sc lc ca nng lng thin nh v thot ra ngoi qua l m nh u, l m trn cng ca kinh mch gia, trong nh u. ---o0o--Bu Tri Khng My Nh Tnh Sng: Kinh Nghim Ca Ngi Dagpo Trashi Namgyal Dagpo Trashi Namgyal sinh trung tm Ty Tng. Ngi cht c nm ngy 24 , Ngi b au trong u v phn thn th pha trn. Nhn ra ci cht ang n gn, Ngi mun dy v bardo. Khi nhng nguyn t ca thn ngi bt u ha tan dn dn, nhn thc bn ngoi ca Ngi bt u chuyn vo bn trong. Ngi nhn thy nh sng ng sc. y khng phi dng nh sng bn ngoi; Ngi ang quan st thy nh sng bn trong ca tm Ngi. Trc tin Ngi mt ht nhn thc ca nm gic quan: sc, thanh, hng, v v xc. Khi ci thy tr nn m nht, Ngi khng th nhn ra ngi mnh

bit. Tai khng th nghe m thanh, mi khng ngi thy mi, v li khng th nm bt c th g, thn th khng cm thy s tip xc. Nguyn t t ca thn Ngi tan ha vo nc, v thn th tr nn nng n. Khi nguyn t nc tan ha vo la, ming v mt Ngi cm thy kh khan v tr nn kht nc. Nhng mch mu b cun li nh cun ch. Sau nguyn t la ha tan vo gi, v thn nhit Ngi b tiu tan bi gi. V nguyn t gi l tinh hoa ca gic tnh ni ti, khi hi th bn ngoi ngng li, tm thc Ngi tan ha vo tnh quang minh. Khi hi th bn ngoi ca Ngi ha nhp vi hi th bn trong, xut hin kinh nghim u tin ca ba kinh nghim. Trc tin, Ngi kinh nghim nhng hnh tng. Nh du hiu bn trong, cm gic Ngi tr nn trong sng. Nhng hnh tng bn ngoi tr nn hi trng nh nh sng mt trng. Tri gic Ngi tr nn t do thot khi nhng thay i tm thi, v Ngi cm thy sng ng v trong sng. Sau hnh tng tan ha vo gia tng. Nh du hiu bn trong, Ngi thy nhng tia la nh om m. Nh du hiu bn ngoi, Ngi thy nh sng hi rc nh mt tri mc. K tip, gia tng ha nhp vo t c. Tri gic trong sng ca Ngi duy tr trong vi khonh khc. Ngi thy la v nh sng nh ngn n. S v minh v bn tnh ca thc ti chm dt. Sau tnh sng nh bu tri khng my xut hin. Ni khc i, Ngi bt u kinh nghim tnh quang minh th nhp, trong sng r rng nh bu tri ma thu khng my, mt trng thi khng c nhn thc th nng hay ch th nh nguyn (tri gic) v i tng (i tng ca tri gic). ---o0o--Nhn Thc Ca Cn T: Kinh Nghim Ca Samten Chotso Vo tui mi chn, Samten Chotso ca tnh Kham pha ng Ty Tng c mt kinh nghim delog trong by ngy. Nhng nguyn t ca thn c b khuy ng v c chun b cht. Nhng o gic xy n lin tc. Nhn ra rng tht s sp cht v c bt u c nhng nhn thc sau. Trc tin nhng nguyn t vt cht v tri gic ca thn c bt u ha tan: khi nhng mch mu ca tim c ngng hot ng, c cm thy nh b ni

. Sau mch mu trong mt ngng hot ng v c cm thy mt tri, mt trng t bu tri rt xung. K tip nhng mao mch trong li ngng hot ng v c cm thy khng gian c chiu sng bi sm chp. Sau nhng mao mch trong tai ngng hot ng, c nghe hng ngn ting sm rn cng lc. ---o0o--Duy Nht Gia Nhng Delog: Kinh Nghim Ca Dawa Drolma Dawa Drolma (1910-1941) sinh Washul Thromtha thuc tnh Kham, pha ng Ty Tng. Mt ngi con trai ca b l Ngi Chagdud Rinpoche vin tch (1930-2002), Ngi sng v ging dy trong nhiu thp nin M v Brazil. Dawa Drolma l trng hp duy nht trong s cc delog v b bit trc mnh c kinh nghim delog. Do vy b t chun b nhng g chung quanh mnh. cuc hnh trnh delog ca b ko di nm ngy. Vo nm 1924, tui mi lm hay mi su, Dawa Drolma c kinh nghim thin nh th nhp su sc. Mt ngy n b thy c Tara Trng trong thn ngi v nhn c li tin tri ny: Chng bao lu con s b bnh v cht. Tuy nhin nu i theo nhng hng dn th sau nm ngy con s sng li nh mt delog v lm li ch cho nhiu ngi. V Thy ca Dawa, Ngi Chogtul Rinpoche min cng ng cho c mun chun b v tri qua kinh nghim cc ca b nh vy. Ngi ban phc v nhc nh b, Hy duy tr trong bn tnh phi to tc ca tm, hy nh n l, khng ri vo o gic. Hy duy tr nhn thc thanh tnh v sng knh n v Thy v nhng Bn Tn th h ca con. Duy tr tnh thng v lng bi cho tt c b m-chng sanh. Sau Dawa Drolma b bnh rt nng. B thnh cu Ngi Chotrul Rinpoche v nhng v khc theo di nhng iu kin: Hy dn dp mi thc phm v nc khi phng ti. Sau khi ti cht, thn ti nn c tm ra bng nc ngh ty ban phc trong hin ti tn ca c gi Drolma. , u ti nn cbiu tng gia nh Pht ca ti 25 ph bng mt khn vi xanh dng. Ca nh ti phi c kha, sau trm ci kha bng vi xanh dng v nim phong li bng biu tng b cp. Mt ngi mc xanh dng nn ngi ngoi canh gi ngi nh. Sau , trong nm ngy, lc ti cht khng ai c vo phng ti hay gy bt k ting n no quanh ngi nh. Khi tr v, ti cn mc bng vi xanh khng phi bng da th. Ti s cn nc ban phc ra ming. B cng thnh cu nhng lama thc hin

nhiu loi nghi l khc nhau nh ba tic cng dng Yumka (mt v Pht n) 26 , nhng Ch v cu nguyn n Guru Rinpoche.+Em Trng-Th27 B v Thy mnh thc hin nghi l ba tic cng dng Yumka trong hai mi lm ngy theo lch mt trng ca Ty Tng. Thy b nhc nh mt ln na: Hy tm con thanh thn v khng sao lng bi nhng suy ngh lung tung. Hy tm con hp nht vi bn tnh ti thng ca n, nh tm t nhin vo lc cht. Khi thi im n, Dawa Drolma bung x tm b trong trng thi t nhin ca n. B kinh nghim n hon ton trong sng v nh trng thi thanh tnh ca h khng v cc lc. Mi khi nim ha u lng xung. B khng cn ng say trong nn tng ph qut, khng c nim tng lan man. B khng b nhim vo mng li gic quan ca cc lc, trong sng, hay v nim. V khng b tri chy t do qua nhng o gic. Ngoi ra, b ang trong h khng bt tn ca tm bn nhin nh n l. V vy b trong trng thi bin i ca thc mc d b c th nghe mi m thanh v ging ni quanh mnh. Vo bui sng ngy th hai mi su, b thy s hin din ca v Bn Tn bo h b mt cch sng ng rc r, Tara Trng, trc mt trong qu cu nh sng k diu. V t ci tnh ca Ngi Guru Rinpoche, b thy mt cu vng gm nm tia sng ng sc song song i vo phng b. Bn dakini gia nhng tia sng ny di hnh tng nhng ph n tr mc qun o v trang sc rt p xut hin nh nhng v h tng ca Dawa. H t b vo kiu c trang tr vi vi la nhiu mu. Dawa Drolma v bn dakini tng nim bi nguyn Vajra By Dng v mantra ca Guru Rinpoche trong s hp nht, lin tc vi s sng m v i. B thy tt c hnh tng ny trong ci thy ca mnh. ---o0o--Tm Thc Du Hnh Khng Chng Ngi: Kinh Nghim Ca Gyalwa Yungtrung Gyalwa Yungtrung l ngi x Kham pha ng Ty Tng v l ngi i theo o Bon, tn gio bn a ca Ty Tng. Khi ng bn mi chn tui th m mt. ng mi rt nhiu v lt ma n c hnh nghi l bn mi chn ngy v ngi ta tin rng hu nh khng ai tn ti trong bardo qu by tun.

ng dng tt c ca ci ti sn ca mnh t chc nghi l ny. Nhng k c v tnh yu v lng tt ca ngi m cng nh s au bun ca ng v ci cht ca b khng ri b ng c ngy ln m. V ri mt ngy, khi qun st bn tnh ca tm, ng thy tm khng h hoi t khi nguyn v hin din t nhin. Vo ngy khc ng cm thy, Th gian v thn th u hon ton rng khng. Tm ti c th du hnh bt c u khng chng ngi. Ti phi kt ni vi tm thc ca m ti bt k ni no b i. t nhin ng cm thy mnh ra khi thn. Gyalwa tri qua nhiu kinh nghim hn, nh chng ta s c trong chng 5 v nhng kinh nghim bardo ca delog. Vo giai on ny, ng khng vit v vic ng c kinh nghim ha tn ca nhng nguyn t hay khng. S m t v ci cht ca ng n gin cho thy mt ln na rng mi c nhn kinh nghim khc nhau trong l trnh ny. ---o0o--Gic Tnh Ni Ti: Kinh Nghim Ca Tsophu Dorlo Dorlo l mt v thy thnh tu. Tn tht ca ng l Dorje Duddul ca Khrozur, nhng mi ngi bit n ng vi ci tn Tsophu Dorlo. Ngi c mt kinh nghim delog ti ni n c tn l Pema Sheltrag ca Nyag-rong pha ng Ty Tng. Chuyn xy ra vo nm 1923, lc Ngi Dorlo c su mi mt tui, Ngi t nhin b bnh v mi ngi khng cn hy vng Ngi hi phc. gim ni bun ca nhng t, Ngi ban cho h gio l v cam oan s tr li trong ln ti sanh k tip. Trong kin thanh tnh ca v lama chnh ca Ngi, Zhinkyong Rinpoche, ban phc v bo Ngi, By gi khng phi l lc con i vo ci tnh . Con phi i v phc v nhng chng sanh trong ci a ngc. V lama ban cho Ngi mt bnh xe cu nguyn ln cm tay mang theo. Vo chiu ngy th t, nhng du hiu ca ci cht ca Ngi bt u xy ra. Dorlo gi gn tm ti mi ca Ngi nhiu ln v nhng gio l v hng dn nhn c t Thy mnh. Ngi c bit gi tm hp nht vi tm tr tu ca lama v tr trong trng thi nht nh khng dao ng. Ngi tr trong tnh gic ni ti, tnh thanh tnh ca tm Ngi c khong mt lc lu. N

l s hin din phi to tc v trng thi khng dao ng ca s hp nht trong sng v tnh Khng ca tm. Chng bao lu sau, s ha tan ca nhng nguyn t thn Ngi bt u. Khi du hiu ca tht ha tan vo t, Ngi cm thy thn th b ri v chm xung t. Khi mu ha tan vo nc, Ngi mt nng lng ca thn. Mi, ming v li bt u kh. Khi sc nng tan vo nguyn t la, thn Ngi b mt nhit. S trong sng ca tm lc cn lc mt. Mt Ngi bt u trn ln trn, khng th nhn ra ai. Khi hi th tan ha vo nguyn t gi, hi th tr nn nng n v chn tay bt u run ry. Tm thc cm thy chong ngp v ci thy ca Ngi m nht nh o nh. Sau s ha tn ca nhng nguyn t th, Ngi bt u kinh nghim s ha tn ca nng lng vi t. Khi tinh cht la, tinh cht di chuyn ln trn, nhng hnh tng tan ha vo gia tng, v mi s tr nn mu hng nht. Khi tinh cht ca nc, tinh cht trng di chuyn xung di, v gia tng tan vo t c, mi th tr nn trng m. Sau khi sinh lc vi t nht ngng li, t c tan vo quang minh. Mi s tr nn ti en. ---o0o--Tm Tr Tu Ca B Tr Nn Trong Sng: Kinh Nghim Ca Shugseb Jetsun Lochen Shugseb Jetsun Lochen (1865-1953), cng c bit l Jetsun Rigdzin Chonyi Zangmo l mt trong nhng n o s v i nht ca th k hai mi ca Ty Tng. B sinh n nhng hc tp Ty Tng v sau sng nhiu nm cui i ti Shugseb gn Kangri Thokar, ni n c ca Ngi Longchen Rabjam mt v Thy Dzogchen v i th k mi bn. Jetsun kinh nghim trng thi delog trong nhiu ngy lc qun st mt thin nh nhp tht ti Zangyak Trag Thung lng Drigung trung tm Ty Tng. B t c nhng nhn thc thin nh v kinh nghim ng thn phc. B c th i xuyn tng khng chng ngi, v nhiu ln b cng tr nn v hnh vi bn b. i lc, b c th i n nhng ni ch bng ngh. B c linh kin ca nhng Bn Tn cng nh mi loi chng sanh khc m h khng th thy ln nhau. Mt ngy n, nng lng sinh lc ca Jetsun i vo kinh mch trung ng. Nh mt kt qu, pht ra nhiu loi m thanh, nhy ma, b chy ra chy

vo phng thin nh. Sau , t nhin b t sp xung t ging nh mt cc ri xung v nm yn bt ng. Ngh rng b cht, bn b than khc v bt u bn lun sp xp tang l cho b. Nhng m b ch thy da mt b vn duy tr nh ngi cn sng, nn yu cu bn b b kim sot cn thn. H nhn thy mt t hi nng ti vng tim nh nhit ca mt con chim. V nng lc khc thng ca b trong cuc sng thng thng, nn bn b quyt nh rng c th b cha ra i. Th nn h bt u thc hin nghi l ba tic cng dng. Vi bn thn Jetsun, mc d thn khng th c ng, tm tr tu ca b tr nn trong sng hn nhiu ln trc y. B c th nghe r rng mi cuc ni chuyn ca bn b v nhng ngi khc quanh b. ---o0o--S Ra i Ca Ma Qu en Ti: Kinh Nghim Ca Tagla Konchog Gyaltsen Tagla Konchog Gyaltsen (1856-1946) sinh ti Thung lng Ma thuc v nhm b tc Akyong Ponmotsang ca Golok pha ng Ty Tng. Ngi tr thnh mt v Thy ni ting. Ngi c mt kinh nghim delog trong nhiu ngy vo tui tm mi tm. Vo nm 1932, Ngi Tagla ang ti Thung lng Ma hng trng p di s lun canh chng bo v ca rng ni v i thing ling Amnye Machen. Mt ngy n, Tagla mc bnh nng khin Ngi d sng d cht. Trong bu tri pha trc, t nhin Ngi thy nhng m my c nh sng nhiu mu sc. Chnh gia Ngi thy Guru Rinpoche c vy quanh bi nhiu v gic ng trong thn tng hin minh v phn n, v nhiu v thy v i ca dng truyn gio l. Ngi nghe c Pht ca Lng Bi ni vi Ngi, Con trai, ng b sao lng. Hy tp trung ln pha trn y. Vi tng ca sng knh Mantra Lc T, OM MANI PADME HUNG. Con sp c chng kin nhng kinh nghim ca l trnh chuyn di [bardo]. Chng bao lu sau, t hng nam, Bn Tn Bo V Trng ng trn m my trng vi ln da trng v hnh tng tr trung tri bng bnh v hng Tagla. Ngi mc o chong la trng, tc c tht bi trn nh u. Ngi mang mt ti la trng trn vai, v treo trn tht lng l mt khun lm bng v c ( l mt trong mt cp khun, mt dng c bi ton ca Ty Tng).

Sau , ci trn mt cn lc xoy, Ma Qu en (Hc Qu) vi nc da mu en cng n. ng mc mt o chong xm v xa tc r xung. Mang mt ti mu en trn vai, v mt khun mu en lm bng than treo tht lng. Bn Tn Bo V Trng ni vi Tagla, Ta l Bn Tn Bo V Trng. Ta chm sc cho nhng ngi o c. Ta n t cung in ca Php Vng T Thn rc ngi. Ngi c t tin i ph c vi bardo, l trnh chuyn tip khng? Ta c gi nhng bn m t v nhng hnh ng o c m ngi ta tch ly. Trn y t tin, Tagla tng thut mi kinh nghim thin nh, nhng nhn thc ca Ngi, s lng bi nguyn tng nim, v nhng loi phc v thc hin cho ngi khc. Ngi biu l hoan h ln lao khi i vo cuc hnh trnh trong bardo v gp g Php Vng. Sau Tagla cu khn nhng quy y, ch Pht v ch Lama h tr ban phc cho Ngi. Vo lc , mi quy y xut hin trc Ngi, trn y h khng. Tt c cc Ngi kt hp vi Tagla tng ca Mantra Lc T linh thnh vi m iu v giai iu lm hoan h nht. m thanh trn y ton b khng gian. Sau khi ban gio l v l trnh chuyn tip (hay giai on chuyn di). V Thy chnh ca Tagla, Pema Dechen Zangpo ni, By gi hy i i. Bn tnh o c vn sn ca con xut hin nh Bn Tn Bo V Trng, Ngi s dn dt con. Tagla thy mt chm nh sng cu vng vn v hng Ty nh con ng dn n ci Tnh Cc Lc ca c Pht V Lng Quang. Nhng v Lama chnh ca Ngi ni thm: Tuy nhin, thi im i vo ci Tnh Cc Lc ca con vn cha ti. Hc Qu gin d tin n Tagla. ng ta gt b nhng hnh ng o c ca Tagla nh th vic l bt tnh v kt ti Ngi vi phm v s hnh ng xu xa. ng ta c hm da Tagla bng s m t chuyn hnh trnh khng khip ca bardo m Ngi phi i din. Sau , s gi tht s ca ta n ca Php Vng xut hin. H gm u-B, v Gy Hi-u Rn, v Mt-Kh Hn Nht. Thot tin Tagla s hi, nhng ngay sau Ngi ly li t tin v ni, Ny Hc Qu! Hy lng nghe ti! bo v thanh danh ca hnh ng o c, Ta phi bc b s kt ti ca ngi. Lit k tt c nhng hnh ng o c tch ly trong lc cn sng, Tagla kt lun, Khng c l do g hm da ta. Ngi, Hc Qu, hy im ming! vi iu ny, Hc Qu bin mt vo mt cn bo.

Sau , trong giy lt, Tagla thy thn Ngi nm cht trn ging ti nh, bn b ang bao quanh than khc. Ngi ngh, Gi y s khng cn cch no sng li, lng ca Tagla chng xung bun b. Vo lc , Bn Tn Bo V Trng n gn v ni, Con s cht ch trong mt lc, chng bao lu sau con s sng li. K , c Bn Tn Bo V Trng h tng, Tagla bt u trn chuyn hnh trnh chuyn tip ca Ngi. ---o0o--ng Hong S: Kinh Nghim Ca Changchub Seng-Ge Changchub sinh ti mt ni gi l Lho Gyalwa. Cha Ngi l ngi t Kham, v Tagla ni n Ngi nh Nyagtrug, nn Ngi c th t vng Nyag-rung ca Kham, pha ng Ty Tng. Changchub b bnh. Ngi khng th ra khi giung ly nc ung. t nhin Ngi cm thy tri bng bnh trn bu tri. Nh Ngi b sp . Mi gc chn lng trn thn Ngi ang chm chch nh mt dng c bn nhn. Ni non v nh ca dng nh sp xung trn Ngi. Dng chy ca con sng khng l ang cun Ngi tri i. Ngi b thiu t trong mt ngn ni la. Mt cn bo mnh lit thi Ngi bay i. Hng ngn mt tri xut hin v thiu chy Ngi. Ngi nghe sm st rn vang. Nh th mi kinh nghim ny ko di hng ngn nm. Tt c chng u l nhng du hiu ca nhng nguyn t thn Ngi tan ha v chm dt hi th bn trong. Khi hi th bn trong ngng li, nm nh sng khi ln. t nhin Changchub c ci thy trong sng, ging nh mt tri mc lc na m. Gic tnh tht trong sng nh mt ngn n nhng khng bn, nh mt ngn n lung linh trong cn bo. Ngi cng c th thy nhng on ti sanh ca Ngi trong qu kh v tng lai. Sau s bm luyn nhng i tng tinh thn khi ln trong Ngi, v thnh lnh Ngi cm thy b di mt tng . Mt t duy n vi Ngi, , ti i vo mt lu i. t nhin Ngi c tm trong nh sng , iu ny lm Ngi s hi v ngh rng mt mnh c th b thng. Vo lc , t chm nh sng m ra hai chm nh sng ng sc. Chm nh sng ng sc pha trn rt r rng, sng chi, rng r v linh hot. Chm nh sng di th m nht. Ti phn thut li ny, Changchub ban hng dn cho ngi khc: Vo lc ny, ng s hi chm nh sng pha trn. l nh sng ca nm tr tu nguyn s. Chm nh sng m di l nh sng ca nm cm xc c hi. ng b quyn r bi chm nh sng pha di.

Changchub ni ting v hng dn ny. Cu chuyn ca Ngi tm ra kho tng li khuyn v nhng g ngi tr gip ni vi thin gi sp cht nh mt gii thiu hay nhc li s thin nh ca h. V v vy, khi nh sng c m t trn xut hin; Ngi Changchub khuyn: y l lc cho ngi bnh thng thc hin phowa v nhng thin gi thnh tu cao thc hin s khai th. V s khai th: Nu mt ngi [sp cht] trn mt ln pha trn, v nu khng cn chuyn ng hi th qua l mi, l du hiu v s chm dt hi th bn ngoi. Vo thi im , [ngi gip nn] gi tn ngi . Chm ri nh mt t tc ni nh u ca ngi y. ng nhng ngi yu mn ng gn nu nh h ang than khc. Hy ch dn ngi sp cht v nhng du hiu ca s ha tan cc nguyn t vt cht nh sau: Bn c th cm thy nh ngi nh ca mnh ang sp , nhng khng phi vy. l du hiu khi hi th bn ngoi ngng li. ng tm sao lng! Bn c th cm thy c nhng dng c sc bn ang lm nhc nhi n tn chn tc mnh, nhng khng phi vy. l du hiu khi cc mch mu khng lm vic na. ng hong s! Khi nc da chuyn sang mu vng nht, hy ni: By gi bn c th cm thy dng nh cn nh ang sp ln bn, nhng khng phi vy. l du hiu khi nng lng ca xc tht ha tan vo nguyn t t bn ngoi. ng lo lng! Khi nc da chuyn sang mu nht, hy ni: By gi bn c th cm thy dng nh bn ang b t trn mt ngn ni la, nhng khng phi vy. l du hiu khi nguyn t la bn trong ha tan vo nguyn t la bn ngoi. Khi nc da chuyn sang mu trng nht, hy ni: By gi bn c th cm thy dng nh bn ang b em n mt dng sng ln, nhng khng phi vy. l du hiu khi nguyn t mu bn trong ha tan vo nguyn t nc bn ngoi. ng s hi! Khi nc da chuyn sang mu xanh l nht, hy ni: By gi bn c th cm thy dng nh bn ang b em n mt cn bo khng khip, nhng khng phi vy. l du hiu khi hi th bn trong ha tan vo nguyn t kh bn ngoi.

Khi nc da chuyn sang mu xanh dng nht, hy ni: By gi bn c th cm thy dng nh bn ang chm trong bin, nhng khng phi vy. l du hiu khi cc nguyn t bn trong ha tan vo h khng. ng hong ht! S m t ca Ngi Changchub v cch i v v gia vic kt thc ca s ha tan v s khi ln ca bn tnh ti thng cng nh giai on khi u ca bardo l rt c bit. Thng thng, ngi ta i qua nhng giai on ha tan, sau kinh nghim ci nhn thong qua ca tnh quang minh (thanh tnh quang). Nhng trong trng hp ny, ngay c sau khi thong thy tnh quang minh, Changchub li kinh nghim s ha tan ln na. Do vy, dng nh mt s ngi sp cht i v v trc khi h hon ton cht, v bn cht nghip, cm xc v tm thc h. Hoc c th h u tranh duy tr mng sng. ---o0o--ng S Hi Hy Chun B C th bn cm thy lo lng sau khi c chng ny. C ln mt ph n Ty Tng ni vi v lama thy ca b, Khi nghe v phn thng cho nhng hnh ng thin, con hy vng gii thot thm ch cho chnh con. Nhng khi nghe v nhng kt qu ca hnh ng xu, con nghi ng v s gii thot ngay c vi Ngi. Trong lc ngi ra bi s s hi nhng g xy ra sau khi cht, vic lu v quan tm trc khi qu tr l rt tt. iu tt ca nghip l chng ta lun c th ci thin n. Nu khng trn con ng ng, chng ta c th lm cuc sng mnh quay vng quanh. Nu hon ton trn con ng ng, chng ta c th ci thin. Chng ta kim sot s phn ca mnh. C hng trm gio l khc nhau v nhng bc bi mn gip chng ta t gip mnh. Nhng bc u tin l bit v chp nhn ci cht chc chn xy n v nhng hu qu ang ch i chng ta trong khi vn cn c thi gian. Theo cch ny, chng ta c th lm mi chun b cn thit trong lc vn cn sng. Chng ta cn pht trin nhng quan im tch cc v phc v ngi khc vi nhng hnh ng hu ch. Nu chng ta khng chun b theo cch ny, ci cht s l mt thi im bun b khng ch ghi du s kt thc cuc sng ca chng ta m cn biu th s nguy him ca au kh hoc thm ch l a ngc trong tng lai.

Tuy nhin, nu c th iu khin tt cuc sng mnh, ci cht chc chn s l thi im ca l hi k nim. N s ghi du chm ht cho tui gi v bnh tt, v bt u h l hnh phc. Mt s trong chng ta c th thy nhng bc gic ng bi mn v bin v tr tu ton gic dn dt chng ta n thin ng cc lc, nh ci Tnh Cc Lc ca c Pht V Lng Quang, c bn lun trong chng 7 v 9. Ngoi ra, nu l nhng thin gi mt truyn thnh tu cao, chng ta thm ch c th t gic ng vo lc cht trong nhng g c bit l l trnh ca bn tnh ti thng, nh chng k s trnh by. Nhng quan im l by gi chng ta cn chun b khng tr hn cho ci cht v sau khi cht. Nu th ra m khng ht vo, ci cht s n. Chng ta n gn ci ngy m mnh n mng hay than khc nh th y. ---o0o--CHNG 3 - BN TNH TI THNG Ci Nhn Thong Qua Ca Tnh Quang Minh N l nn tng ca tm, tr tu ca an bnh ti thng ca tm.v tnh sang
28

Chng ta phi chun b nhn ra n vo lc cht khi thy n khng che y. Thm ch nu khng th duy tr n, ch cn nh tnh quang minh S gim c nhiu au kh v ri lon. Sau khi chng ta ngng th, tht tnh ca tm xut hin v chng ta i qua ci c gi l l trnh ca bn tnh ti thng. L trnh ny (Tng, chonyi, Chos Nyid) gii thiu mt s c hi quan trng t gii thot, nhng nhn ra c hi ny, chng ta cn rn luyn thin nh mt truyn nng cao nh thc hnh Dzogpa Chenpo (Dzogchen) ca o Pht Ty Tng. Do nhng kinh nghim c m t trong chng ny c th ch cho nhng thin gi thnh tu cao. Tri li, ngi thng ri vo hn m (v thc) qua giai on ca l trnh bn tnh ti thng v sau thc dy vi nhng cm xc v khi nim th nng. Ngi c nu thy qu phc tp c th sang chng 4. ---o0o---

KINH NGHIM BN TNH TI THNG VO LC CHT Vi nhng thin gi thnh tu, l trnh ca bn tnh ti thng bt u khi tnh quang minh nn, tht tnh ca tm xut hin nh n l. N kt thc vi s ha tn ca ci thy hin din t nhin. Trong mt s truyn thng nh Ngi Tsele gii thch tnh quang minh ca nn tng c xem l b phn ca l trnh cn t 29 . Nhng trong Dzogchen, chnh n c xem nh mt l trnh. Ti i theo truyn thng sau trong sch ny. Theo Pht gio mt tng, mi ngi u c Pht-tnh hay s gic ng trong tht tnh ca h. Do vy, khi mi cm xc v khi nim tan ha vo s thanh tnh bn nguyn vo lc cht, tnh quang minh ca tr tu bm sinh chiu ra cho mi ngi. Thm ch tm ca cn trng nh b nht cng s kinh nghim, ti thiu trong mt phn giy, tnh gic bm sinh ca n, tnh quang minh, v s hin din t nhin ca chnh n, ci thy quang minh. Nu l nhng thin gi c nhn thc cao v bn tnh ti thng ca tm, v nu sp t gic ng, chng ta c th nhn ra v duy tr bn tnh ti thng v ci thy ca n nh n l, vo bt k giai on no ca thi gian ny. Chng hn, khi tht tnh khi ln, nu chng ta c th nhn bit n v hon thin hay duy tr nhn bit ny, chng ta s gii thot v t gic ng ngay sau . Cng p dng tng t vi s xut hin ca ci thy quang minh theo sau nh nh sng, m thanh, thn tng ca cc bc hin minh hay phn n, v nhng hnh phc hay au kh ca th gian. Nu c th thy chng nh ci thy t-hin xut hin t nhin t tnh quang minh, v nu c th duy tr nhn thc , chng ta s t gic ng. Vo bt k giai on no, nu nhn ra chn l v duy tr nhn bit , chng ta u t gic ng, v do vy khng cn du hnh bt k ni no xa hn qua bardo. Tuy nhin, nu c rt t hay khng c kinh nghim thin qun, khi tht tnh xut hin chng ta thm ch c th khng nhn ra, nh th n qu xa l, thong qua hay v hnh vi mnh. Hoc, nu tht s nhn ra n, th chng ta c th kinh nghim n nhng ch trong giy lt ngn nht. Do vy, bn tnh ti thng le sng m chng ta khng nhn ra, v phn ln chng ta chm su vo v thc. Khi c li thc, chng ta bt u kinh nghim mi loi hnh tng, m thanh, cm gic mt s quyn r v p , s khc th khng khip v xu xa. Nu khng rn luyn trong thin nh, chng ta s bm chp vo ci thy ch th v i tng ca mnh, thy chng nh tht v tr nn s hi hay bm luyn. Nu nh vy, chng ta s tip tc b tri

buc qua ton b chu trnh ca bardo, l trnh chuyn tip, v ti sanh nh hu ht chng ta thng b. Vi nhng thin gi gic ng, Pht gio Ty Tng gii thiu chi tit in hnh nhng kinh nghim v c hi m h c th c trong l trnh ca bn tnh ti thng. Hng lot nhng hnh thc c bit ca nhng kinh nghim ny c th khc nhau ty tng ngi, nh nhng cu chuyn m cc delog m t. Ngi Tsele ni rng y l v ngi ta c bn cht tinh thn, cm xc, v thn th khc nhau. Nhng ni chung, l trnh ca bn tnh ti thng c hai giai on chnh: (1) tnh quang minh thanh tnh ca nn tng v (2) ci thy quang minh hin din t nhin. Tnh quang minh ca nn tng c bn giai on ph: 1. H khng tan ha vo (tr thnh mt vi) tnh sng. iu ny c gi l s tan ha ca t c (hay s ti en) vo quang minh. Vo lc ny, hi th bn trong ca chng ta hon ton kt thc, thn v tm tch ri v tnh gic ca chng ta nh mt tia la bn vo khng gian. thc chng ta kch ng thn th. Vo lc , chng ta kinh nghim tnh quang minh ca nn tng. y l quang minh ca php thn. N l s hp nht ca trong sng v rng m, nh bu tri trong sng khng my ca mt bui sng u ma thu. Ngi Karma Chagme Rinpoche, mt v thy v i ca th k mi by, ni rng khi s ti en bin mt, th tnh quang minh ca nn tng xut hin. Nu c th nhn ra tnh sng ca nn tng ny, nh n l, v c th duy tr nhn bit , chng ta s t c gic ng. 2. Quang minh tan ha vo hp nht. Giai on ny l s hp nht ca rng m (tnh Khng) v hnh tng. y l quang minh ca bo thn. Chng ta s thy nhng thn tng hin din t nhin ca nhng Bn Tn phn n. S nghe nhng m thanh vang rn nh sm st ca m thanh t nhin. Chng ta s chng kin mt cn ma v kh ca tia sng v nh sng. nh sng ca nhng hnh tng quang minh ny l nng lc t nhin khi ln trong tnh rng m v thanh tnh ca tm chng ta. m thanh l s biu l t nhin ca tm bn nhin chng ta. Tuy nhin, nu khng nhn ra chng ta c th chong ngt v s hi nhng m thanh v hnh tng . Ngoi ra, ton b v tr c th xut hin nh mt th gii y nh sng rc r, vi nhng hnh nh trong sng p ca nhng Bn Tn hin minh trong v s vng trn nh sng ng sc. Nhng chui nh sng vi v s tia sng chiu ra t tim chng ta v gp g tri tim ca Bn Tn. Sau tt c

Bn Tn ha nhp vo chng ta, m trong thc t, cc Ngi l nhng kha cnh ca tnh gic ng chnh chng ta. Chng ta t gic ng nh nhn ra cc Ngi m khng s hi hay bm luyn nh bn thn-hnh tng. 3. Hp nht tan ha vo tr tu. T ngc chng ta tri ra nhng con ng nh chm nh sng mu xanh dng, trng, vng, v chng ln nhau. Mi con ng nh-tia sng c trang hong vi mt vng nh sng mu sc tng ng , c trang hong lnvi kch thc ca mt gng 30 na vi nm vng nh sng c ht u. l nh sng tr tu ca lnh vc ti thng, tr tu nh-gng, tr tu ca thanh thn v bin bit. Trn chng ta s thy mt ci lng lm bng nh sng ng sc, hay ng tr, ging nh mt lng bng lng cng. Vo lc ny, chng ta c th t c ba gii thot. Khi chng ta gii thot c s bm chp vo bn ng ca thn, chng ta an tr trong tinh ty ca bn tnh ti thng, l s gii thot ca thn vo tnh sng. Khi chng ta thot khi nhng nguyn t th v t, nhn thc ca chng ta c gii thot nh tnh quang minh ca i cc lc. Khi thot khi c hai cm xc nhim th v t, chng ta nhn ra bn lai din mc (khun mt t nhin) ca gii thot nh hp nht vi gic tnh ni ti. 4. Tr tu tan ha vo trng thi ca bc tr th tr tu hin din t nhin. Vo giai on ny, ci thy ca tr tu, bn con ng nh-chm nh sng hp nht thnh nh sng nh ci lng bn trn. Sau , nhng hnh nh biu tng xut hin nh mt phn chiu trong gng: Chng ta cm gic nh mnh ang thy nhng hnh tng ca php thn, s thanh tnh bn nguyn, c biu tng ha bi bu tri trong sng khng my trong khng gian bn trn. Bn di , chng ta thy nhng ci tnh ca bo thn, s thnh tu t nhin c biu tng ha bng nhng hnh tng ca Bn Tn phn n v hin minh. Bn di, chng ta thy nhng ci tnh ca ha thn trong nhiu biu hin khc nhau. di cng ca tt c nhng iu , chng ta thy th gian ca su ci bt tnh. Khi tt c xut hin t nhin v hin din bnh ng, v khi tt c xut hin trong bn tnh bi mn, nng lc ton gic, l v phn bit gia sinh t v nit bn. Vo lc ny, chng ta cng c th kinh nghim nhiu tr tu-ch Pht, nh tr tu bit trc. Cui cng, tt c ci thy thnh tu t nhin ny tan ha hay hp nht vo bn tnh ca t thn tnh gic ni ti, ging nh nh sng ca pha l tan ha vo t thn pha l.

Vo giai on ny, iu quan trng l s dng hai phng tin trng yu ca thin qun. Trc tin chng ta phi nhn ra gic tnh ni ti, bn tnh ca tm chng ta nh th gp li ngi bn gi thn thuc. Nu c nh vy, chng ta s nhn ra c tht tnh ca mi s. Chng ta s vt qua chnh khi nim v hin hu v khng hin hu v s t gii thot, trng thi lun gii thot. Trong giai on th hai ca l trnh bn tnh ti thng, ci thy quang minh hin din t nhin, chng ta phi nhn ra ci thy ca nhiu m thanh v sc tng khc nhau nh nng lng hin din t nhin ca tm gic ng chnh chng ta. Sau , ci thy s xut hin nh ng tr hin din t nhin v nhng mandala-ch Pht, bt kh phn vi t thn tm gic ng. Nhng nu thy m thanh, nh sng v sc tng tch bit khi chnh bn tm, s bm chp ca chng ta vo bn ng ca ci thy vi nhng khi nim nh nguyn s lm chng xut hin nh nhiu hin tng khc nhau ca nhng nhn thc th nng, cm xc phin no v th gii ca nm nguyn t th nng. Chng ta b mt mi v s hi hay bm luyn vo chng. Do vy chng tr thnh nhin liu cho vng lun hi sinh t nhiu hn. c Guru Rinpoche khai th: Khi giai on ca bn tnh ti thng h l trn con, Hy bung b mi s hi v kinh hong, Con s nhn ra mi s xy ra nh s t-biu hin ca t thn tnh gic ni ti. V con s nhn ra chng ch l nhng biu hin ca bn tnh ti thng. Ngi Jigmed Lingpa khai th: Nu con phn tch trng thi ca bn tnh ti thng, Th c nhiu kha cnh phn tch. Nhng, thay vo , nu con ch phn tch bn thn ngi phn tch, Con s tm thy chng c g hin hu bt c ni u. Do vy cng gii thot khi nim khng hin hu. y l trng thi thng-gii thot. Ngi Longchen Rabjam khai th: Qua ca gic tnh ni ti, cch thc xut hin bt tn31 t, nc, la, v gi tan ha vo h khng. Sau h khng tan ha vo tnh sng.

Vo lc , su tri gic v nn tng ph qut tan ha vo lnh vc ti thng. Tm con s tch khi thn. Tnh gic ni ti ca con s thot khi hin tng. Thn ti hu, s thanh tnh bn nguyn v i, thot khi mi khi nim, s xut hin. Vo lc , nu con c th nhn ra [trng thi ca] rn luyn thin nh m con ang kinh nghim, Th khng c bt k chng ngi no, con s trc tip gii thot trong mt khonh khc. y l s t c thn ti thng vi hai bc thanh tnh. Tuy nhin, nu con khng th nhn ra s xut hin [ca thn ti thng], Th s xut hin ca ci thy quang minh, s xut hin ca nn tng ph qut, s khi ln. Khng gian s trn y m thanh, nh sng, v tia sng cng nh vi [nhng thn tng ca] Bn Tn hin minh v phn n. Nu con c th nhn ra chng nh s t-hin, Con s c gii thot vo trng thi bn nguyn, s t c gic ng. Do vy, iu quan trng bit rng mi hin tng u l s t-hin [ca chnh nh sng con]. Nh nhn ra bn tnh chng nh chng l, con s t c Pht qu. Ngi Longchen Rabjam vit: Mt hnh gi t gii thot trong chnh kip ny Ha tan nguyn t t vo nc, nc vo la, la vo gi, gi vo thc, v thc vo quang minh; Sau hp nht vi [s hp nht ca] tr tu v lnh vc ti thng, Hnh gi vnh vin an nh trong trng thi bn nguyn. li ch cho ngi khc, ging nh mt gic mng, vi tr tu v hai thn-Pht,32 Hnh gi s xut hin trc chng sanh nh nhng hot ng-Pht s gip h. Mt ngi tr gip l ngi gip chng ta trong l trnh qua bn tnh ti thng, c th nhc chng ta nh v thin nh ca mnh, nu chng ta l nhng thin gi ca gio l mt truyn. Ngi Chagme Rinpoche vit:

Bn phng, chnh gia, trn, v di trn y nh sng, tia sng, v nhng qu cu nh sng. Bu tri trn y nhng tp hi Bn Tn hin minh Ta ra nh sng rc r, trng l, huy hong. T ngc [ca nhng Bn Tn] nhng con ng ca nm tr tu Vi nh sng v nhng tia sng le ln chm vo ngc con. Cng vi [nhng nh sng] ny cng l nhng con ng n su ci lun hi. [Cng trong dng nh sng ng sc] nhng khng ta sng rc r. Khi con thy chng, ng i theo [nh sng m] con ng ca su ci. Hy i theo nm con ng nh sng [rc r] ca tr tu. Hy cu nguyn tn knh n ch Pht ca nm gia nh. [ng b Pht] Sau , nhng Bn Tn, Dakini, H Php ca ring con s n Vi trang phc ca tm m a v chn din cm, Vi m thanh vang to nh sm ca HUNG v PHAT, Lm rung chuyn ton b th gian, n cho n con vo giai on ca l trnh chuyn tip. ng hong s hay kinh hong, m hy xem cc Ngi nh nhng Bn Tn ring ca con. Cc Ngi s dn con n ci tnh thin ng. Sau , tp hi nhng Bn Tn phn n ung-mu S n cho n con vo giai on ca l trnh chuyn di. Cc Ngi rt kinh khng v khng th chu ni khi nhn vo, Gm vang HUNG v PHAT nh hng ngn ting sm cng lc. Ton b bu tri, khng gian, v th gian s trn y nhng Bn Tn phn n ny. Ht ln Git, git v nh, nh, cc Ngi ph by nhng v kh ca tia sng. Cc Ngi s bao quanh con nh vy bt phm nhn, v con s khng c ch no ln trnh. Tuy vy, cc Ngi chng phi n t ni no khc. Cc Ngi l nhng tp hi Bn Tn ca chnh thn con. ng s hi hay hong ht cc Ngi. Nhm ln nhng th lc cho n nh nhng k th mnh. Vo lc gp g trng yu ny, ng chy trn m hy pht sinh lng sng knh n cc Ngi. Trong c hai giai on cn t v s xut hin ca bn tnh ti thng, chng ta chng kin nhiu loi nh sng v hin tng hnh tng khc nhau. Nhng ngi gic ng thy v cm nhn chng mt bnh din nht nh,

khng trong cch thc ca khi nim ch th-i tng. H c th thy v kinh nghim hng trm s vt cng lc, khng cn thit phi thng qua mt v tai m vi ton th mi s vt mt cch sng ng lp tc trc tnh gic ca h. Mi biu hin u l an bnh, hnh phc, nht nh, v rng m, hoc h trong thn tng hin minh hoc phn n. Khng c s phn bit thin chng vi c, khng c gii hn gia ci ny vi ci kia, khng mu thun gia thng hay ght, khng au kh hay khch ng. Ngc li, phn ln ngi bnh thng kinh nghim s vt vi gii hn, nhm ln, au kh, v s hi trong l trnh cht. di thi gian m ngi bnh thng chng kin nhng ci thy khc nhau ca bn tnh ti hu, hon ton ty thuc vo tm tnh v kinh nghim thin nh ca c nhn h. Ngi Tsele vit: Gii Thot Nh S Nghe [i khi c gi l Tng Th Sng Cht] v nhng bn vn khc ni v ngi sp cht thy nm gia nh Pht nh c Pht A Sc [Akshobya] vi quyn thuc trong m u tin [hay tun u tin sau khi cht] v Pht Bo Sanh [Ratnasambhava] trong m th hai [hay tun]. Nhiu ngi chp nhn iu ny nh chu k bnh thng ca ngy v m. Tuy nhin, trong thc t, thy c nhng c Pht ny l mt phn ca thin nh th nhp, v ngi bnh thng thy cc Ngi ch trong mt khonh khc. Khi c v nh sng trong nhng m t sau khi cht ny, nhiu ngi trong chng ta c th ngh, , ng, phi l nhng chm nh sng hay hin tng nh nh sng mt tri pht xut t ni no . Nhng trong nhn bit tht s, chng ta khng nhn thc nh sng ny nh nhng i tng nhng i tng ca nhn thc hoc hin tng c sinh bi mt ngun c bit hay pht xut t mt ni no khc. M nh sng l s trong sng v quang minh, cng l s an bnh, hnh phc, cc lc, rng m, nht nh, v tr tu thu sut ton khp. Chng ta l nh sng, v nh sng l chng ta: tt c l mt. y l s hp nht ca tr tu hin din t nhin, l quang minh ca bn tnh ti hu v ci thy quang minh xut hin t nhin ca tr tu. Do vy, nh sng ny cng c gi l nh sng-tr tu. Phm vi ca trong sng, an bnh, nht nh, v s ton gic ca nh sng-tr tu m chng ta kinh nghim ty thuc vo mc thin nghip qu kh v s su sc ca nhn thc chng ta. Nguyn l ny l nn tng tht s t Pht gio mt truyn ni v nhng khi nim nh l: s bt nh, nh sng t nhin, nh sng-tr tu, trong sng, xut hin t nhin, t-xut hin, hin din t nhin, t-hin din, t khi ln, c Pht v ci tnh , trng thi bt sinh, v trng thi ton gic.

Tt c chng ta u c tim nng tr thnh gic ng trong l trnh ca bn tnh ti hu nu c th nhn ra, hon thin, v duy tr tht tnh ca thanh tnh nguyn s s hp nht ca bn tnh rng m v nhng biu hin khi ln t nhin, nh sng ni ti. Nhng, t c nhn thc nh vy s l bt kh thi tr khi chng ta t c n trong cuc sng thng qua thin nh. Vy by gi l lc, trong khi chng ta cn sng, phi chun b cho chuyn hnh trnh v i ca mnh. ---o0o--NHNG M T CA DELOG V L TRNH CA BN TNH TI HU Trong nhng m t v sp cht v cht ca chnh mnh, nhiu delog cp n kinh nghim v bn tnh ti thng. iu ny khng r rng hoc h khng nhn ra n v kinh nghim thin nh ca h khng cao hoc h khng n v kinh nghim nh vy ch lin quan n nhng thin gi thnh tu cao. Nhng m t sau y l nhng ngoi l: h tht s m t kinh nghim ca bn tnh ti thng; tuy nhin thay v t gic ng, tt c nhng delog ny tip tc trn l trnh chuyn tip, bardo (trung m). C l h khng th duy tr bn tnh ti thng v nhn thc ca h cha c hon thin, hoc c th h la chn i vo bardo gip ngi khc . iu quan tm l nhng chi tit khc nhau trong m t kinh nghim ca nhng delog, r rng ngi k li khng ch n gin lp li nhng g m h hc. Ngay c gii thch ny, mt thin gi cng s khng cn thy v nhn bit mi th mt cch chnh xc nh m t trong nhng gio l. ---o0o--nh Sng Hin Din T Nhin: Kinh Nghim Ca Lingza Chokyi Khi chng ta b qua m t ca Chokyi trong chng 2, b tri qua nhng kinh nghim ha tan v sau i vo mt trng thi khng c k c da trn khi nim. Khi b xut hin t n, sau mt khong thi gian khng xc nh, b chng kin nh sng nm mu di dng mt ci nn trn u b. T gia nh sng , chiu ra nhng tia sng . Ti cui mi tia sng, l mt sinh linh c thn ngi u th, mi v mc qun o khc nhau. Mt h m rng nh mt tri v mt trng. H vung mi loi v kh vang ln nh sm, nh! nh! Git! Git! Chokyi hon ton s hi.

Vo lc , nh li mt v lama dy b, nh sng m con thy l chnh bn thn nh sng, nh sng hin din t nhin ca chnh con. Nhng tia sng l t-chiu sng. Nhng hnh nh l t thn-hnh nh. m thanh l chnh m thanh. Tt c l tnh cht t-rc r ca chnh tm con. B ngh, Vy l chng khng c tht! ngay lc tt c u bin mt. Mi s hi ca b lng du. ---o0o--Mt Thn nh Sng Khng Thn: Kinh Nghim Ca Dagpo Trashi Namgyal Chng ta c trong chng 2 rng Dagpo thy s xut hin ca trng thi quang minh, trong sng nh bu tri khng my. Nu ng nhn ra n th t c Pht qu. S t do l php thn.nh-bu tri thot khi s phc tp 33 Tnh quang minh thanh tnh l bo thn. Nm cm xc phin no xut hin nh nm tr tu. Sau , ng kinh nghim cc lc vin mn tht bao la m bu tri khng th dung cha. Tuy nhin, tm Dagpo b la gt, v ng thy nh sng nh i tng. ng thy mi loi nh sng trng, vng, v xanh lc. Thn th ng khng ging thng l, m tr thnh thn nh sng khng thn. Mi s u hoan h v chuyn ng nhanh. ng c th du hnh n bt c ni u, ch cn ngh ti l c. Nm loi nh sng i cng ng. nh sng bn phi ng mu trng, bn tri mu ti. Pha trc mu vng. Bt k ng i n u nh sng u theo n . Sau ng thy mt ngi nh v i vo trong ri ngi xung. C chn li i, by cnh ca thm vo mt li i ln v xung. Ni s hi i vo tm thc khi ng ngh, y phi l thn ca ti. Sau ng thc hin phowa v ht ln m HIK! ng nhanh chng thot khi thn v t ti ci tnh thin ng. ---o0o--Ci Thy Ca Bn Tnh Ti Thng: Kinh Nghim Ca Tsophu Dorlo

Vo lc kt thc s m t ca ng trong chng 2, Tsophu Dorlo i vo trng thi ti en. K tip, tm thc ng tan ha vo quang minh v ng kinh nghim mt h lc bm sinh. Sau quang minh ca con ng v quang minh ca nn tng c bit nh quang minh ca m v con hp nht thnh mt. ng an tr trong tr tu nguyn s bm sinh - sinh khi t nhin trong mt thi gian di. Vo lc ci thy ca bn tnh ti thng khi ln trong ng. Mi nhn thc tr thnh thn tng-Pht v nh sng. Khng gian tr thnh nh sng mu xanh dng. Ti chnh gia v bn phng, Dorlo chng kin ci thy ca nm gia nh Pht v nhng ci tnh ca cc Ngi. Ch Pht c cc b tt t h tng, nhng v gi cng, su v nhiu v thy, dakini. ng cng chng kinv Pht 34 ci thy ca nm gia nh Pht phn n vi nhng t. Cui cng ci thy ca bn tnh ti thng chm dt. ---o0o--Trong T Cung Ca Thn nh Sng: Kinh Nghim Ca Samten Chotso Lc mi chn tui Samten Chotso kinh nghim tinh cht trng v ca thn b t li ngc v thc b c bc gia. Ngay sau xut hin tr tu thot khi khoi lc nhc dc. V nhn ra v tr trong n khng sao lng, o tng ca b c tiu tan. B cm thy t c trng thi ca c Pht V Lng Quang. Sau kinh nghim tnh sng trong sch nh bu tri khng my. B vit trong m t ca b: Nu ngi ta nhn ra tnh sng ny, h s gic ng. Nhng tht bun thay v khng ai nhn ra n, h b bt gi trong bnh xe o tng ca lun hi. Lc thn b tr thnh thn nh sng. B ngoi tr thnh mt khi nh sng ng sc. B cm thy mnh trong t cung ca mt thn nh sng. C chn ca s trong thn, t di cng ln nh. K tip b nghe ting ca Guru Padmasambhava ang ht mantra ca Ngi. T ca s trn nh (l m nh u), nhng tia sng ch yu l mu trng chiu xung. B thut li, Ti ti thy Guru Rinpoche gia nh sng,

Chng ta c th gip ngi ta i qua l trnh ca bn tnh ti thng nh th no? Chng ta c th tham kho Ngi Changchub l v delog k li cho chng ta nhng li khuyn tng bc mt. Ngi ni rng, khi hi th bn trong ca ngi sp cht ngng v h bt u thy bn tnh quang minh ca nn tng v ci thy quang minh ca bn tnh ti thng, ngi gip nn ni vi ngi sp cht nh sau: Vi nhng thin gi thnh tu, hy ni, ng/B (hay tn), hy tr trong thin nh ca bn khng sao lng. ng dao ng trong thin nh ca bn. By gi hy theo di tm bn. Tm bn c bt k thn tng, hnh dng, hay mu sc no khng? Tm bn khng c g bm luyn vo. Bn tnh l s hp nht ca trong sng v tnh Khng. Hy an tr tnh gic khng sao lng trong s hp nht . Mi m thanh m bn nghe l m thanh-t n. Mi nh sng bn thy l nh sng-t n, mi tia sng bn chng kin l tia sng-t n. ng nn hong s hay khch ng bi nhng m thanh, nh sng v nhng tia sng ny. Hy an tr trong thin nh khng dao ng. Sau hy tng nim nhng bi nguyn cu thnh n phc ca ch Pht v nhng v thy ca dng truyn. S hng dn v nhng cu nguyn ny s gip thin gi sp cht t c gic ng. Vi thin gi bnh thng hy ni, i bn [hay tn], c th kinh nghim cn nh sp xung. Nhng khng phi vy. N l du hiu hi th bn trong ca bn ngng li v tm bn s khch ng thn. Ngay khi tm bn ra khi thn, bn s thy nh sng ng sc bao quanh mnh. ng nn s hi hay hong ht. Nu bn nhn ra chng th s thy chng l nm nh sng ca gia nh Pht. Nu bn khng nhn ra th chng l nh sng ca T Thn. V th ng hong s. Xin hy lng nghe cn thn. Trong nhng nh sng bn s thy, c nm loi nh sng. gia nh sng xanh dng, s v minh ca bn s khi ln trong dng Ngi u-Gu. ng s hi m hy sng knh n Ngi. Ngi l Pht Vairochana (T L Gi Na). Hy nhn ra Ngi nh vy. Mt ln na, gia nh sng trng, s th hn ca bn s khi ln trong dng Ngi u-Rn. ng ght hay khng thch Ngi. Ngi l Pht Vajrasattva (Kim Cng Tt a). Hy nhn ra Ngi nh vy. Mt ln na, gia nh sng vng, s kiu mn ca bn s khi ln trong dng Ngi u-Cp. ng b hong s. Ngi l Pht Ratnasambhava(Bo Sanh). Hy pht trin lng sng knh n Ngi.

Mt ln na, gia nh sng , s bm luyn ca bn s khi ln trong dng Ngi u-i Bng. ng hong ht. Ngi l Pht V Lng Quang (A Di ). Hy pht trin lng sng knh n Ngi. Mt ln na, gia nh sng xanh l cy, s ganh t ca bn s khi ln trong dng Ngi u-Kh. Ngi l Pht Amogasiddhi (Bt khng thnh tu). Hy nhn ra Ngi nh vy. Nm nh sng ny l nh sng ca nm v Pht. Nu bn s hi chng, chng s tr thnh nhng con ng dn n ci thp. ng hong s hay chy trn. i, con ca gia nh thin ho! Bn c th cm thy mnh phi chn con ng hp [thay v con ng nh sng], nhng ng i theo con ng . Con ng s dn bn ti sanh vo a ngc. Bn cng c th thy mt dng sng tro nng, theo bn s ti sanh vo ci ng qu. Bn c th thy mt m ly d bn. iu s dn bn ti sanh vo ci sc sinh. Bn c th thy mt con ng ging nh ci ng ng y mi thc phm. iu s dn bn ti sanh vo ci ngi. Bn c th thy con ng y dy nhng v kh chiu sng. iu s dn bn ti sanh vo ci a tu la. Bn cng c th thy con ng c nhiu ca vi bnh xe c v kh bn . iu s dn bn ti sanh vo ci thin.nhn 35 ng i theo nhng con ng ny. Thay vo , hy i ln qua kinh mch gia ca thn bn qua l m nh u. Trn u bn l c Pht Vajradhara (Kim Cng Tr). Nh ngi tr gip, bn phi thin nh hp nht tm bn vi tm ngi cht. Sau ht ln m PHAT nhiu ln, ha nhp tm hp nht vo tm tr tu ca Pht Vajradhara. Sau thin nh hp nht vi Pht Vajradhara. Hy an tr trong thin nh ny nhiu ln, cng lu cng tt. Vo lc kt thc hy nim nhng bi nguyn khao kht. ---o0o--Mt Trng Thi Cc Lc Tt Bc: Kinh Nghim Ca Dawa Drolma Dawa Drolma nhc n kinh nghim ca b v bn tnh ti thng trong hai dng. B ni, Nh mt kt qu, tm ti m ra trong mt trng thi cc lc tt bc, bn tnh ti thng, l thot khi ti li ging nh bu tri. Ni

cch khc, ging nh bu tri khng gn nh, bn tnh ti thng thot khi khi nim v cm xc c d kin. iu ny phi c kinh nghim ca tnh quang minh nn tng nh n l. Sau b ni, Mt nng lc v tn ca trng thi , quang minh nn tng, xut hin t nhin trong dng ph din hon ton thanh tnh. iu ny phi c kinh nghim ca ci thy quang minh. ---o0o--Mt Cm Gic Bun B: Kinh Nghim Ca Karma Wangdzin Karma cht c by ngy. Cu chuyn delog ca b can m hn mt s ngi khc. N gii thch rng ci thy v cm gic s hi ch l nhng khi nim phn nh tm bt an. Nh chng ta s thy nhng kinh nghim v bardo ca b tng thut trong chng 5, b m t chi tit mt ni ngi ta ang i n lt gi phn x. Karma nghe ging mt ngi ph n gi b: , Karma Wangdzin! Karma Wangdzin l Php danh ca mt lama ban, mi ngi u gi b l Lhawang Putri do m b t. Tuy nhin vo lc gp g ny, b c gi bng Php danh. Ging ni tip tc, Karma Wangdzin, gi y con n th gii mi. S v thng ca cuc sng, kinh nghim v ci cht xy ra vi con. Con c nhn bit khng? ng bm luyn hay khao kht thn o huyn ca con. Hy nng tm con hng ln bn tnh ti thng. Ngh rng, Ti cht! Karma nhn ln trn. B thy trn m ra mt l m nh sng i qua, ging nh b trong mt ci bnh v thy mt l trn nh bnh. Ch nhn thy l hng m ra, b nhanh chng thot khi ni ti tm qua l hng. Thm ch b khng h ngh n vic i ln trn hay thot ra ngoi; n ch tnh c xy ra. Khi ra ngoi, b thy mnh nh ra khi mt hang c bao quanh bi cy ci. Tht ra, b b kch ng v nhng si tc quanh l m nh u m khng nhn ra iu . Trong bu tri khong su tc trn ci hang, b thy mt qu cu nh sng c bao bc bi nh sng nhiu mu, ging nh nhng con mt ca lng cng. T , nh sng chiu ra trong mi hng. Ngay khi thy n, mt cm gic c c hay bun chn chy qua b. Bn tnh ti thng l c quyn ca chng ta, nn tng ca mi ngi. Tuy nhin, phn ln chng ta kh c th nhn bit s huy hong ca n cha k

n kh nng hp nht vi n sau khi cht. Ti hy vng chng ny a ra mt ci nhn thong qua vo tim nng siu phm ca chng ta nhn ra chn l vo lc cht nu dnh ht i mnh cho thin nh v bn tnh ca tm. Nhng ngi t thnh tu c m t y u bt u nh ngi bnh thng ging chng ta. Sau cc Ngi dng hin i mnh thin nh v duy tr s nhn bit ca bn tnh ti thng. D sao i na, thm ch thc hnh mt t thin nh cng s gip ch to ln cho chng ta khi cht. Nu c th thong thy bn tnh ti thng trong lc chng ta cn sng hay vo lc cht, th iu s to ra cng c v i y chng ta ti mt tng lai an bnh v hoan h. Thm ch nhng thin nh v cu nguyn n gin hn u thm nhp su vo nhng tng lp ca tm chng ta. Khi cht, nhng tng lp ny tch ra hoc i su hn vo trng thi ca tm thc, nhng kt qu ca thin nh chng ta s ni ln. Pema Odzer mt ph n Ty phng c c tnh tt, thc hnh o Pht ch trong vi nm khi phi vo bnh vin m v bnh nng. Lc cn th u, khonh khc hnh phc nht ca b l c chy trn con ng lng trong mt xe nga vi ng ni. Sau ci cht ca ng, b lun c hnh nh khi b cht, ng ni s gp b trong chic xe nga. Khi thc b ri khi trn bn m, b thy ng ni mnh ang i ng t ng trong chic xe nga. B sp i vi ng ni th c Pht xut hin. i ti i lui bn kia con ng, c Pht can ngn ng ti vi ng ni, c Pht ng vin b gi hi th. B lm theo v khe mnh cho n ngy nay. iu then cht l kinh nghim thin nh ca b xut hin thm ch d b s dng thi gian ngn thc hnh vo lc . Do vy, iu quan trng l chng ta thin nh v bn tnh ca tm cng nhiu cng tt trong lc cn sng. ---o0o--CHNG 4 - BARDO L Trnh Chuyn Tip Trng Yu Chng cn cu trc vt cht no kim sot chng ta.

Nhng thi quen tinh thn tiu cc xut hin nh th gii ca o tng v s hi. Nhng thi quen tch cc ca chng ta xut hin nh th gii ca an bnh v hoan h. Th nn chng ta phi nh pht trin v duy tr nhng phm tnh tm linh. Bardo, vi ngi bnh thng, l trnh chuyn tip bt u khi thc tr li. N chm dt vo lc th thai ca cuc sng k tip. Vi nhng thin gi mt tng kinh nghim, n khi u hay kt thc vi ci thy quang minh hin din t nhin. Trong l trnh cn t, tm chng ta kt hp vi thn. Giai on k, l trnh ca bn tnh ti thng, thng ngn khin ngi bnh thng him ngi thy n. Do vy, bardo, giai on gia kinh nghim ca bn tnh ti thng v s ti sanh k tip ca chng ta, l s kin ch yu sau khi cht s gp g trng yu nht ca cuc sng chng ta v khong thi gian di nht gia giai on u tin ca ba giai on chuyn tip. Ni chung, l trnh i qua bardo ko di n khong by tun (bn mi chn ngy), nhng cng c th ngn hn nhiu, hay trong mt s trng hp him gp c th ko di lu hn. Trong phn na thi gian u tin ca l trnh chuyn tip ny, chng ta c th cm thy mnh c mt thn v cm xc ca kip sng trc. Trong phn na thi gian cn li, chng ta c th cm thy mnh c thn v nhng kinh nghim ca ln ti sanh sp n. ---o0o--NHNG KINH NGHIM CA BARDO Trong bardo, phn ln chng ta cm thy mnh ang di chuyn qua mt con ng hay ng ng hp, i ngang qua mt sa mc, qua nhng cy cu trn con sng cung lon, b xt x bi T Thn, c th b hnh hnh v y xung a ngc, hay nhng ci cao hn, hoc ci thin. Tt c nhng gp g ny u l phn ng ca tinh thn, vn ha, vt cht, v nhng thi quen cm xc m chng ta nui dng trong qu kh. Chng ta c th cm thy nh th b chn p trong mt ng hm cht hp khi thc chng ta cn hin hu trong thn sp cht. Ti cui ng hm, chng ta c th thy mt ca ln hay ca s c nh sng chiu qua. iu ny

c th l l m nh u hay bt k l no trong chn l m ra ca thn th. Cho n khi c th nh bt nhng gc r thi quen n su m mnh nui ng v tm thy li ra hon ton gii thot, chng ta s i vng quanh trong mt chu trnh v tn, ging nh mt con ong b nht trong phng. Trong bardo, nhiu ngi kinh nghim nhng loi tng t nh h thng th gian, v h gt hi mi kt qu ca nghip m h lm trong qu kh. Nhng trong mt s trng hp, kinh nghim s l mt nhn thc thun ch th ca ngi cht, khng c s tham gia thc t no ca ngi khc, ngay c d ngi cht c th cm thy nhiu ngi ang chia s kinh nghim vi h. Chng hn, nh chng ta s thy trong chng 5, v delog Do Khyentse cm thy ch ca Ngi v nhng ngi khc i cng Ngi n ci tnh , nhng trong thc t b vn cn sng v ang bn hc hnh ti Tu vin Yarlung. Nh ghi ch trc y, nu chng ta l nhng thin gi c nhn thc cao t gic ng trong cuc sng hay trong l trnh ca bn tnh ti thng, chng ta khng cn i qua bardo. Nu tch t cng c rt ln v t c mt s kinh nghim thin nh, chng ta s i qua bardo, nhng ch c t cm gic s hi v kinh nghim. Do nng lc ca cng c v nhn thc ca thin nh, chng ta s c th th ti sanh vo mt ci tnh xut hin t nhin, hoc ti thiu vo mt trong nhng ci hnh phc ca th gian. Nu dng tm thc y dy nhng du vt ca hnh ng bt thin, chng ta s khng th thy bn tnh ti thng v s b kinh hong bi nhng m thanh t nhin v ci thy ca nh sng, tia sng, v hnh nh. Chng ta c th thm ch khng dm nhn vo nhng ci thy , cng nh khng th hiu c chng l biu hin ca tht tnh mnh. m s u tranh vi chng nh nhng i tng tinh thn trong dng nhng th lc xung t. Nhng nhn thc tiu cc nh vy ca s xung t v u tranh c th dn n kinh nghim ca mt ci a ngc l ci ti sanh ca chng ta. Trong bardo, thc hon ton tch ri thn. Tm thc ta li pha sau thn tng yu qu nh mt xc cht lnh gi, khng th, v bt ng. thc chng ta s tri ni vng quanh m khng c bt c thn th th no neo li. Chng ta c th thy nh sng mt tri hay mt trng l v ch. Chng ta s khoc vo mt thn tm thc, ging nh phn ln hnh nh theo nghip thi quen qu kh. Tuy nhin, mt s bn vn m t n nh mt thn

vi t ca nh sng du. Nhng chng ta vn ngh mnh c thn lc trc v vn cn sng. Chng ta c th i qua nhng kinh nghim sau: chng ta s khng c cm gic n nh, v cm nhn v mi trng chung quanh s bin i lin tc ty theo s thay i trong t duy v nh hng nghip lc ca chng ta. Chng ta s thy chnh mnh v bt k ngi no hay trong bt c ni no xy n trong tm thc ta, tr khi ni vt khi phm vi nghip. Nu ngh n Thnh ph New York, chng ta s ngay lp tc khng tn bt k thi gian no hoc phi c di chuyn n , v thn chng ta l mt thn tm thc khng phi thn vt cht. Vn khng phi vic c th di chuyn hay khng m l vic an nh. Chng ta kh tr mt ni v khng tp trung vo bt k t duy no, v chng ta lun di chuyn, tri ni, lung linh, v chy khp. Chng ta lun lun chy, bay, v di chuyn ging nh lng chim trong cn bo, khng c sc chu ng. Tm chng ta s sc bn hn trong cuc sng. Chng ta s thy v nghe t nhiu ngi khc v h cng ging chng ta, ang lang thang trong bardo. Chng ta s c mt s tin tri, bit c t tng ngi khc, nhng chng ta s t c nng lc phn tch hay lp lun v tinh thn thiu tp trung. T lc ny sang lc khc, tm chng ta ung a qua nhiu thay i ca hnh phc v au kh, s hi v hy vng, an bnh v kh chu. Thnh thong cm thy b nguy him v lc ca nhng nguyn t, nh th chng ta b chn vi di nhng ngi nh, hang ng hay t sp; b ri v chm trong nc; b thiu trong chy rng hay trong ngi nh ang chy v b thi bay trong gi bo mnh lit nhng kinh nghim c th tng t vi s ha tan ca l trnh cn t, ch c y chng mi trn tri v trc tip hn. Nu thy xc cht ca mnh, chng ta c th thy n mt cch r rng, nh n thc s l, v mun bo v n. Hoc c th ght v khng thm nhn n. Chng ta c th khng thy hay hon ton khng nhn ra xc ca mnh. Nhiu ln, mt cch huyn b, chng ta c th thy n trong mt thn tng khc, nh thn ca mt con ch hay con rn. Thy c thn th mnh c th gip chng ta nhn ra trong mt khonh khc rng mnh cht, nhng ngay sau chng ta c th khng nh iu , v c rt t sc mnh ca s tp trung nh li.

 l iu ti sao phi cn mt thi gian di trc khi chng ta tht s hiu rng mnh cht. Chng ta c t nng lc lp lun trong bardo. Th nn, mt lc no chng ta nhn ra mnh cht, nhng khonh khc k tip s qun i v s tip tc thi quen cm thy mnh cn sng. C th chng ta tm kim thc phm mi lc, nhng khng th hng th c bt c thc phm no tr khi c ngi cng cho tm linh hay hi hng cho tn chng ta. Phn ln chng ta s c th hng c mi ca thc phm hn l t thn thc phm. l iu ti sao nhiu bn vn nhc n nhng sinh linh trong bardo nh nhng ngi (Trong truyn thng Ty Tng, iu ny chnhn mi l l do ti sao khi ca thc phm nng, hay sur (gSur), c cng theo nghi l cho ngi cht trong nhiu tun sau khi h cht.) Chng ta c th cm thy c n v bt an, lun tm ch tr ng v n nh. Mt mi v b cun theo bi nghip, nhng cn bo tinh thn, v cm xc. Chng ta s qu tht vng v tnh bn vng ca thn n ni c th khng quan tm n tnh hung tng lai chng ta b kt vo. Mt s ngi hi tng li nhng kinh nghim cn t mt cch chnh xc khi chng i qua h vo mi ngy th by lp li nhiu ln sau khi h cht, nht l nu n l mt ci cht th thm. l iu ti sao c sau by ngy nhng ngi cn sng c hnh l hi vi cu nguyn v hi hng. Chng ta c th tip cn vi bn b mnh, nhng tht ngc nhin, h s pht l chng ta. Chng ta c th ngi xung bn n, nhng khng mt ai ko gh mi hay phc v chng ta bt c ba n no. iu lm chng ta bun, ngh rng mi ngi gin v khng ai quan tm ti mnh. C th chng ta s thy ngi khc tiu xi nhng g thuc c nhn mnh hay ly nhng g h mun, v chng ta c th tc gin kt lun rng h ang n cp ca chng ta. Vo lc nh vy, iu t hi nht m chng ta lm cho mnh l chu thua nhng cm xc tiu cc nh s sn hn. Do vy, chng ta nn hc hi v nhng du hiu ca ci cht trong lc mnh cn sng v t nhc mnh, suy ngh nhiu ln, Vo lc cht, ti s khng ri vo nhng cm xc tiu cc. ---o0o---

PHIN TA XT X V TUYN N Sau mt lc no , nhiu ngi trong chng ta s chng kin Thn Cht (shinje; gShin rJe), n bt chng ta. H l nhng nhn vin ca Php Vng T Thn (shinje chokyi gyalpo; gShin rJe Chos Kyi rGyal Po) l v c quyt nh cao nht trong Phin Ta Xt x ngi cht. Thn Cht xut hin trong nhiu thn tng v ph din nhng vai tr khc nhau. Bn c th thy h n gi bn n phin ta, gim st s gii thot ca vic xt x bn, v thi hnh nhng sc lnh ca Php Vng. Vo lc ny, chng ta s ri b ni c tr c v i tht xa trn mt hnh trnh cc kh. Nh th chng ta i b vt v qua nhng ngn ni cao v nhng con ng cht hp. Theo sau bi cm gic vt qua mt sa mc v tn nng bng. Sau chng ta chun b i qua mt cy cu di v nguy him bn trn mt con sng cung lon. Cui cng chng ta s n phin ta ca Php Vng ca nhng T Thn. Tt c nhng di chuyn ny l kt qu ca nh hng tinh thn, cm xc v vn ha ghi du trong dng tm thc chng ta. Gi y chng xut hin trong hnh dng ca nhng m thanh v hnh nh bn ngoi, cm nhn v s hi, cng vi kinh nghim php lut v mnh lnh, khen thng v trng pht. Nhng kinh nghim b xt x bi mt ng quyn nng, thng tu, b truy t bi i th, v c bo v bi nhng ngi h tr l nhng biu l ca thi quen c nui dng trong lc chng ta cn sng. chnh l l do ti sao, nu chng ta c th pht trin nhn thc thanh tnh v ci thy tt c l Pht, tt c nhng xut hin n chng ta l nhng biu hin ca ch Pht, v trong tht tnh ca h, tt c trong thc t u l ch Pht. Vi nhng ngi sng m, mt Bn Tn Bo H cho ngi cht cng s xut hin, h tng ngi cht sut cuc hnh trnh ca h. Nhng Bn Tn Bo H l nhng Bc gic ng, thng trong thn tng ca mt Bn Tn nam hay n hoc mt v thy tm linh. Phin ta ca Php Vng l ni s ti sanh k tip ca chng ta s c quyt nh sau khi s sch ghi chp nhng hnh ng tch cc v tiu cc c kim sot. Chng ta s c nhng v bo v thm vn, ngi s bin h bng cch trnh by nhng chng c v nhng hnh ng tch cc ca chng ta. Ngi khi t tranh lun chng chng ta bng vic a ra chng c nhng hnh ng tiu cc. i vi vic ghi chp h s, h kim tra bng mt gng trong nhng hnh ng ca chng ta c ghi li; v

nhng hn s o lng hnh vi ca chng ta trn mt bn cn. Nh trc, ch l nhng phn nh ca thi quen vn ha ca xt x, bo cha, v khi t n su vo dng tm thc ca chng ta. Phin ta ca Thn Cht khng phi l ni c cu xin hay tr ti khn ngoan v n khng phi l mt phin ta da trn lut php chuyn nghip, m l s din t thc s chng ta l g. Trong nhng m t ca delog thu thp chng k tip, chng ta s c v s cht du hnh n nhng ci a ngc v hnh phc khc nhau. Nhng nhng delog ny khng phi l nhng ngi bnh thng; h c nhim v thu thp nhng hng dn phc v v ni cho ngi khc bit. Ngc li, l ngi bnh thng, chng ta s khng cn phi i vng quanh cc ci khc nhau, v Thn Cht s gi chng ta thng ti bt c ci no theo lnh ca nghip thi quen chng ta. ---o0o--DU VT CA S TI SANH ANG CH I CHNG TA Trong nhng giai on sau ca bardo, chng ta s bt u thy nh sng nhiu mu sc khc nhau. nh sng ny tiu biu cho nghip v cm xc, v ch ra ci ti sanh ang ch i chng ta. Nu lm mt s hnh ng thin chng ta s thy nh sng trng m cm xc u th l kiu ngo hay tham dc, iu y chng ta nhn ti sanh vo ci tri hay ci ngi theo th t nh sn. Chng ta s nhn thc mt nh sng vng nht nu cm xc u th l ganh t hay v minh, gy ti sanh vo ci bn thin hay sc sanh. i khi mt s c th thy mt nh sng nh mu mu cho ci sc sanh v mu sc ca mt cn bo tuyt hay ging bo cho ci bn thin. Chng ta s chng kin mt nh sng mu khi nu phm phi nhng hnh ng bt thin v cm xc chim u th l tnh tham lam hay keo kit, s y chng ta ti sanh vo ci ng qu. Cui cng, nh sng mu en trng ging nh mt khc g hay mt mnh len tri bng bnh nu cm xc chim u th l th hn th chng ta b a vo ci a ngc. Tuy nhin, nhng bn vn khc a ra nhng mu nh sng khc nhau nh du hiu sinh vo nhng ci khc nhau.36 Ngi Tsele vit rng nhng mu nh sng ca nhng ci khng chc chn trong mi trng hp. Ci ti sanh ca chng ta cng c th xut hin trong nhng hnh nh biu tng. Nu nhn ti sanh vo ci tri, chng ta c th cm thy mnh trn

tng cao trong mt lu i. Nu b y ti ci bn thin, chng ta cm thy mnh trong mt bnh xe la. Khi vo ci ngi, chng ta s nhn thc mnh c gia nhiu ngi. Hoc c th cm thy ang n gn mt h nc vi nhng con thin nga, nga, tru b, hay i vo mt cn nh, thnh ph, hoc mt m ng. Nu i vo ci sc sanh, chng ta cm thy mnh trong mt hang ng trng rng hay cn lu. Nu i vo ci ng qu, chng ta s cm thy mnh trong mt hang ng kh ro. Nhng ngi xung ci a ngc lp tc nu h phm ti nghim trng th c th h khng thy hnh nh c bit no trong bardo. Khi n thi gian th thai vo ci ngi, chng ta s thy cha m mnh giao hp. Nu sp sinh lm phi nam, chng ta cm thy ghen t vi ngi cha tng lai ca mnh v yu mn ngi m. Nu sp sinh lm ngi n chng ta s yu mn ngi cha v ght m. Trong thc t cm xc ny s l im khi ng th thai trong t cung. Sinh ra bi t cung l mt trong bn cch ti sinh. Nhng cch khc l nn sinh (sinh bng trng), thp sinh (sinh ni m t) v ha sinh hay sinh ra lp tc. Nu l ngi sng knh ci Tnh Cc Lc v c th ch tm vo c Pht V Lng Quang, chng ta c th bay n ci tnh ging nh chim i bng bay qua bu tri ngay khi chng ta ra khi thn. Vo lc , chng ta c th nghe hay thy nhng ngi thng mn hoc k th gi chng ta tr li. H khng thc s l ngi thng mnh, m cm xc ca chnh chng ta khi ng nh s che m. Do vy, chng ta phi hon ton ch tm vo ci tnh . Ngi Chagme Rinpoche ni: Trong lc con trn con ng n ci tnh , Con c th nghe cha m, h hng, hay bn b gi, Ti y. ng b ti. Hy n y. H c th gi tn con, ku khc v than th. Nhng h l nhng th lc tiu cc ang chng ngi s gii thot ca con. Hon ton ng nhn li hay tr li h. Ngoi vic nh ngh v c Pht V Lng Quang, ng suy ngm bt c iu g M ch ngh v hnh phc v hoan h ca ci Tnh Cc Lc. ng bm luyn bt c th g. Th chc chn con s t ti ci Tnh Cc Lc.

Chng 7 trnh by mt s gii ngha ca c Pht V Lng Quang v ci Tnh Cc Lc ca Ngi, t nn tng trn nhng kinh in, gio l ca c Pht lch s, Thch Ca Mu Ni. ---o0o--Chng Ta Nn Lm G Trong Bardo? Chng ta nn x l trong bardo ra sao? Trc tin, iu quan trng l xc nh mnh cht hay cha, nn chng ta phi thy nhng du hiu chc chn sau: Nhn vo mt gng hay mt nc, nu khng thy phn chiu, bn cht. i trn ct hay trn tuyt. Nu khng c du chn, bn cht. i trong nh nng mt tri hay trong nh sng. Nu khng thy c bng pha sau, bn cht. Nu ngi ta khng p ng bn, thm ch khng nhn bn, hoc h khng phc v thc n cho bn, iu khng phi li ca h cng khng phi h gin bn. l v bn cht. Sau khi nhn ra bn cht, hy c ng cm thy bun hay b chn ng, v iu ny s khng gip ch m ch gy hi. Hy c gng phn ng vi ci cht theo ba cch sau: 1. Hy nhn ra bn ti mi ni quan trng nht ca cuc sng bn. V li ch tng lai, bn khng th lng ph mt giy pht no. y l c hi ln nht nng cp. 2. Hy nh v cm thy hnh phc v bt c con ng tm linh no m bn theo ui. s l sui ngun v i ca an bnh, hoan h, v sc mnh cho bn. 3. Hy nh li mt trong bt k ba thc hnh theo kh nng v kinh nghim ca bn. Sau c gng an tr trong thc hnh khng sao lng. (a) Khi bn thy thn tng ca mt ngi nam hay n, nh nhc n trong S gii thot bng vic nghe, hy nhn ra cc Ngi nh v Pht nam hay n ca nhng gia nh Pht v ci tnh . Nhn thc cc Ngi l s phn chiu ca chnh Pht tm bn. Nu c gng thy Ngi bng nhn thc

tch cc, bn s thy cc Ngi l sui ngun ca n phc, nh tt c cc Ngi ch l du n ca tm trong bardo. Hy nh nhng cm gic sng knh n ch Pht, n v thy tm linh ca bn, v s thin nh ca mnh. nu c bt k kinh nghim no trong thin nh mt truyn, hy c gng nhn ra tnh hp nht (nht nh) ca mi s xut hin, v tt c nhng g xy ra u l mt trong tht tnh ca chng, theo con ng ca mt tng. Bn phi c gng thy v cm nhn rng tt c hnh tng, m thanh, v cm nhn hin minh hay phn n m bn c th gp ch l nng lc biu hin ca nht nh . Hy thy nh sng nh nh sng-tr tu, hoc chuyn chng thnh nh sng tr tu qua nhng k thut thin qun no quen thuc vi bn. ng bm chp hay xoay s chng li cc v, c thi ca ch th chng li i tng; thay vo , hy rng m v tr thnh mt vi cc Ngi. Hy bung x trong trng thi nht nh . An tr trong nhiu ln. (b) Nu khng phi l mt thin gi kinh nghim hay gic ng, m l mt ngi tm linh, trc ht bn phi c an nh tm, sau c gng nh li s h tr tm linh ca bn, hoc l mt s hin din linh thing, mt v thy, hoc mt kinh nghim tch cc hin din vi bn v trong bn. Hy c gng gi tm thc bn tp trung vo iu nhiu ln, thay v b sao lng khp ni. C gng c lng bi vi ngi khc thay v chng li h. C thy mi th nh biu hin thing ling thay v ngun ca s hi v au kh. C gng tng nim mantra v nghe mi m thanh nh nhng ngn t ca sng knh v lng bi thay v than khc. Chng ta phi c gng tr trong mi trng tm linh nh vy trong sut hnh trnh chuyn tip ca mnh, nhng hi c tch cc, nhng cu nguyn sng m, v lng bi rng m s tr thnh mt sui ngun ca nng lc bo v, kinh nghim m du, v nh sng tr tu lm cho chuyn hnh trnh chuyn tip thnh cuc do chi hoan h. Ngi c kinh nghim tm linh c th thc hin vic phc v ngi khc. Qua nng lc cu nguyn, to cng c, sng knh, hoc thin nh c th em tm chng ta n mt hnh nh (hay mt i tng) v lm an nh n. Sau cc Ngi c th ban gio l cho chng ta, cu khn n phc lng bi ca nhng Bn Tn, v ban qun nh dn dt tm chng ta n Pht qu hoc ti thiu cng dn dt ti ti sanh tt. Nu c mt s thin nghip nh nguyn nhn, nhng phc v thin nh ny s hot ng nh hon cnh hiu qu, v s phc v s li ch nht. Nhng phc v nh vy c th tr thnh mt im chuyn tht s cho chng ta trong chuyn hnh trnh chuyn tip.

Bt c nhng k c hay kinh nghim tch cc no m chng ta c th tp hp li, chng s pht trin v lm mnh m ngun lc an bnh, hoan h, sng knh, tnh thng, nhn thc thanh tnh v tr tu. Lc s dn n vic t gic ng hay ti mt ti sanh tt hn cng ging nh lc ca cm xc tiu cc lm chng ta ti sanh trong ci a ngc, thm ch nu chng ta b nh ot bi chng. Bt c nhng kinh nghim tm linh v sc mnh no chng ta thu c trong cuc sng mnh s chc chn mang li kt qu ng lc. Tuy nhin, hy thn trng lm cho lc ca thin nghip hot ng thay v lm cho nghip tiu cc m chng ta cng c c hi c c thng tr cuc sng ca mnh. Ngi Longchen Rabjam khai th: Mc d s khi ln [ca bn tnh ti thng] xut hin , nu con khng th nhn ra chng,trong cch 37 Bardo ca l trnh chuyn tip, s xut hin, ging nh mt gic mng. Sau , nh nh n nhng ci tnh ca ch Pht, v Tm kim quy y ni v thy tm linh v Bn Tn bo v ca con, Con c th th ti sanh vo ci tnh v t gii thot. Thay vo , nhiu ngi c th nhn ti sanh lm ngi c by bc phm tnh, v Vic t gii thot s chc chn trong ln ti sanh k tip ca h. (c) Bn c th i qua cc o nh di gt ca bardo m khng c nhiu kinh nghim tm linh v thin nh. Nu nh vy, bn phi c nh ng gin d, ri lon, hay s hi, m hy n lc thy mi hnh tng l khng tht, ging nh mt gic mng. Khng ai kt hp mt ph by ca nhng sp t chuyn tip v li ch ca bn, v chng ch l nhng hnh nh o tng do nhng thi quen tinh thn qu kh ca bn, c khch ng bi cm xc phin no. C gng lm tm bn rng m, tch cc, n nh, v an bnh thay cho vic s dng bm chp hay nhn thc tiu cc vi nhng cm xc ca tham, sn, v si. Hy c cm thy lng bi vi ngi khc, nhng ngi cng ang b vi dp trong chuyn hnh trnh kinh hong ny. Nu c th pht trin v duy tr mt trng thi tm thc tch cc nh vy, c tnh ha bi ngn gi ca sng knh hoc nng lng ca lng bi, tm bn s trong i an bnh, ging nh bu tri trong sng khng my. Khng c m my en no ca nng lng nghip tiu cc xy n, bng dng ca ri lon hay au kh s b xua tan. nh sng hoan h, an bnh nh mt tri v mt trng s thng th khp kinh nghim ca bn v bt k hin tng no khi ln, bo m mt chuyn hnh trnh y dy hnh phc.

Ngoi ba thc hnh trn, chng ta cng c th nh cch lm sao o ngc tin trnh nhn ti sanh vo cc ci thp, nu i mt vi chng. Nu bn thy nhng du hiu ca mt ni ti sanh thp nh sng m v nhng du hiu, ni sinh hoc cha m trong tng lai iu quan trng nht l ng ri vo nhng t duy hay cm xc tiu cc, nh bm chp, thm kht, th hn, bm luyn, ganh t, s hi, hay ri lon. Hy c thy chng vi mt tm bung x v an bnh bng cch nhn ra chng ch l s to tc ca tm chng ta. Hoc bn c th c thy chng nh nhng nam, n Bn Tn v ci tnh ca cc Ngi. Hy cu nguyn n nhng Bn Tn v v thy tm linh xin ban phc v hng dn. ---o0o--CHUYN HNH TRNH TNG LAI CA CHNG TA Trong i ny, tm thc chng ta tng i n nh v c neo gi trong cu trc vt cht th v phm tc. iu ny lm d dng t c nhng quan im tinh thn v thi quen t duy qua thin nh. Nhng cng kh to c thay i hoc ci thin ln v tm b giam gi v c lp trnh trong h thng thn th trn tc, khng linh hot ca chng ta. Tuy nhin, trong hnh trnh chuyn tip ca bardo, tm thay i nhanh chng khng c bt k cu trc chng ngi no. Do vy, tm d dng thay i hay ci thin chuyn hnh trnh tng lai ca chng ta. Nhng cng kh tm c con ng v ch tm vo n v khng c kh nng neo bm vo mt thn vt cht. Tm khng thn ca chng ta sng trn nhng thi quen qu kh v tri ni mau l khng gin on mt tc cao hng n s phn tng lai ca n. May mn thay, ngy nay chng ta cn sng v c mt thn trn tc vng chc c th chun b cho bardo v kip sng k tip. Nu c th hng th an bnh, hoan h, v tr tu trong lc cn sng, th khi ci cht n, chng ta s thc s c th cho n n, ngh rng, Ti tht hnh phc, v lm mi chun b cho giy pht ny. Ti khng lng ph bt c c hi nh vng no ca mnh. Trong bardo tm chng ta s trong sng v hng mnh hn lc cn sng. Nhng kinh nghim ca tm s nhiu sc bn v nhy cm hn. Nu c c nhng kinh nghim tch cc trong lc cn sng, chng ta s hng th kt qu ca n trong l trnh chuyn tip ny mt cch rt thoi mi, trong

sng, v hiu qu. Nhng tm s rt kh bt u mt kinh nghim v tinh thn mi, khi chng ta cn s kin nh trau di nhng thi quen mi. Nu s tnh gic ca an bnh, hoan h, v rng m tr thnh mt phn trong c tnh ca tm thc trong lc chng ta cn sng, th trong bardo mi trng thi tm thc v hin tng quanh chng ta s xut hin nh nhng hnh tng v kinh nghim tch cc. Thm ch nm cm xc phin no ca tm chng ta cng s xut hin nh nm tr tu, v nm nguyn t vt cht l nm nh sng ni ti, l nng lng nh sng hin din t nhin ca tr tu. Tp hi nhng bc linh thing trong thn tng nam v n, s dn dt chng ta trn con ng. Thn tm thc ca chng ta nh mt chim ng bay xa qua bu tri xanh trong khng my v tn vi mt i ph din ca nhng cng dng huyn diu, m nhc du dng, v v iu hoan h trn y ton b khng gian. Chng ta s c cho n n nhng ci tnh hay thin ng p , an bnh, v h lc nht. Chng ta cng s c nng lc dn dt ngi khc n nhng ci tnh ny vi s i hoan h. Tt c nhng iu ny s ch xy ra do s chun b tm linh chng ta lm trong lc cn sng.

---o0o--CHNG 5 - NHNG CHUYN K CA BARDO Nhng Kinh Nghim Sau Khi Cht Ca Cc Delog Ty Tng V phn ln ti liu ca delog u cp n bardo. Ti dnh ton b chng ny so snh v nhng chuyn Mc tiu ca chng ny l minh ha nghip quk.38 khng th trnh m mi ngi phi i mt. Ti hy vng n s gy cm hng ngi ta c x ng cch v ci thin tng lai h. Ngi ta thng hi ti sao nhng delog ch nhc n nhng bi nguyn, thin nh, Bn Tn v nhng v thy ca o Pht. Trong mt ngha, ti ngh rng khng nn quy cho ch o Pht. Theo kin ca ti, t duy v cm nhn ca an bnh v hnh phc, v nhng biu l ca n trong li ni v hnh ng u tr thnh sui ngun ca ch li v gii thot, d chng

c din t qua o Pht hoc bt c h thng lng tin no. Bt k ai t c tr tu ca bn tnh ti thng, an bnh v hoan h u c trang b nng lc gii thot ngi khc, d h trong thn tng ca nhng Bn Tn o Pht hay khng. Tuy nhin, nhng delog Ty Tng ngu nhin chng kin nng lc ca nhng Bn Tn v gio l o Pht v chnh h l nhng ngi Pht t, thi quen tinh thn v nghip lin quan ca h c kt ni vi vi nhng Bn Tn v gio l ca o Pht. Nh tho lun trc y, o Pht tin rng mi hnh tng trc mt v mi kinh nghim m chng ta i qua ch l s phn nh ca thi quen tinh thn. Do vy, bt c h thng nim tin no chng ta i theo nu c tr tu ca an bnh v hoan h ti thng, th s l sui ngun tht s li ch trong cuc sng v trong lc cht. Chng ta s thy v cm nhn n nh sui ngun gii thot. Danh hiu v hnh dng khng thc s l vn , v chng ch l nhng phng tin thin xo, hay mt phng sch t ti mc ch. N l tnh cht ca nhng m t ny. Hi tng li trong khi c nhng chuyn k ny lm chng kin nhng kinh nghim v hnh nh, m thanh, v nhng hot ng ca bardo mt cch khc nhau, v nhng hnh nh v m thanh l o gic hay phn nh tinh thn ca ring h. Chng hn, mt ngi c th thy v Php Vng trong thn tng phn n, trong khi ngi khc thy Ngi trong thn tng hin minh. Mt s c th thy V Mt-Kh ang ghi chp, trong lc ngi khc thy Ngi ang c trong gng nhng hnh ng ca mt ngi c phn chiu. Mc d c nhiu khc bit c nhn, iu ng ch l vn c nhiu im tng ng trong nhng m t ny. ---o0o--HY B NH LI MI IU B THY: KINH NGHIM CA LINGZA CHOKYI Mi m t ca delog u c mt loi tr tu v c tnh khc nhau. Chuyn k ca Lingza Chokyi c th gn gi vi nhng kinh nghim m phn ln ngi thng c th c trong ci cht v sau khi cht ca h. Chokyi thy chnh b nhn vo ging mnh; b thy xc cht ca mt con rn ln mc qun o ca b, bc mi hi thi nng nc. Con rn ang mc ra l thn b, nhng b khng th nhn ra. Thng thng ngi cht khng thy xc h theo ng hnh tng ngay c nu h hon ton thy n.

Khi con ca Chokyi bt u khc, m v hn con rn, ton b nhn thc ca Chokyi t ngt chuyn bin. B bt u nghe nhng m thanh rn vang nh sm n cng lc. B thy mt cn ma bng mu v nhng cc m kch c bng qu trng bt u ging xung b. Tht khng th chu ni! Nhng ngay khi a b ngng khc, m thanh ca sm n v ma ging xung lp tc ngng li. Ton b khng gian tr nn an bnh, v mi au kh, s hi lng xung. Nhn thc b tr li bnh thng trong mt lc. Pht gio Ty Tng thng tin rng than khc ngi cht s lm hi h. l mt trong nhng l do m c Milarepa din t nhng mong c ny: Nu ti bnh, ng ai hi thm ti, Nu ti cht, ng ai than khc ti, Nu ti c th cht trong s c c nh vy, Th mong c ca hnh gi ny c hon thnh. Khng c du chn [ca h hng] ti ca [ca hang ng]. Khng c vt mu bn trong [nh nhau dnh quyn tha k] Nu ti c th cht trong s c n nh vy Th mong c ca hnh gi ny c hon thnh. Chokyi nghe anh b ni vi gia nh, Khc lc chng lm c iu g tt. Tt hn nn sp xp tang l. Chng ta phi thnh mt v lama thc hin phowa, s chuyn di tm thc. Chng ta phi mi Ngi Thugje Rinpoche v hai mi hoc ba mi v tng thc hin nghi l cho ngi cht. (Mt nghi l v ci cht ko di nhiu tun hay sut bn mi chn ngy ty theo kh nng ti tr ca gia nh. Chng ta cng phi thnh Ngi Gomchen [mt lama i Thin Gi] ch tr l tang, v b c lng tin ni Ngi. Chokyi c th thy v nghe gia nh chun b m tang cho b, nhng bng cch no b tin rng h tr tnh nghi l v mt s mc ch khc. Khi Chokyi cmmt lama bt u tng Vajracchedika Sutra,39 thy hoan h khi va nghe c kinh. Vo bui tra, Ngi Gomchen v khong hai mi v tng n. B nh l n Ngi Gomchen v nhng v khc v n gn nhn ban phc t cc Ngi. Khi khng thy cc v phn ng, b ngh rng cc Ngi gin v b hi, Nu Ngi gin, vy n y Ngi c phin khng? Khng ai ni mt li p li. Chokyi khng th hiu ti sao h khng thy b.

Chokyi thy Ngi Gomchen t tay ln u con rn v ni, Chokyi, ci cht n vi con. ng bm luyn con chu, ti sn, hay thc phm. Hy ha nhp tm thc con vi tm thc ta. Sau chng ta s cng nhau du hnh n ci Tnh Cc Lc ca Pht V Lng Quang. Chng ta s i n ! Chokyi suy ngh, Con cha cht. Con cn c thn. Cng lc, b mun i v ha nhp theo hng dn ca lama. Nhng v s con rn nn b lui li. Vo lc , b nghe Ngi Gomchen ht ln PHAT, b cm thy hoan h v cc lc. Sau Ngi Gomchen ni vi gia nh. S thc hin phowa qu tr, tm ca Chokyi hon ton ri khi thn. Sau mi ngi phc v ba n chiu, nhng chng ai cho Chokyi bt k thc phm no. Ngi Gomchen ni vi con gi ca Chokyi, Hy chia phn thc phm cho m ca con. Nn con gi b ly mt da nh thc phm vi mt ming tht v em li mt t tr. t gn con rn c ni, M i, mi m n. D b va i va kht, Chokyi khng th n v gh con rn. Chokyi mt ht mi thng mn con gi mnh v thc phm gn con rn. Sau ba n chiu, trong lc th thm nhng bi nguyn, Ngi Gomchen t phn thc phm ca b trong la nh mt sur, mt nghi l cng dng lathc phm. Ch nh vy Chokyi mi cm thy tha mn nh th n ung xong. Sur l mt nghi l truyn thng ca Pht gio Ty Tng cng dng thc n, nc ung, v ca ci cho ngi cht hoc nhng sinh linh khc. Vt liu sur c ban phc vi nhng cu nguyn v thin nh sau hi hng cho nhng chng sanh hay ring mt chng sanh no. Nhng vt liu em t s sinh ra mi, v mi d hng th hn Vi nghi lcho nhng tinh linh v chng sanh trong bardo.40 ny, Chokyi khng cn cm thy i hay kht na. Ngay sau khi v lama sp xp bn th, h bt u thc hin mt nghi l cht phc tp. Ngi Gomchen tr trong thin nh. Chokyi tip tc cm thy bun v b ngh mi ngi kh chu vi mnh v v h khng phc v b bt k thc n no. Khi b khng cn thn th nng neo bm, b thiu s n nh tr trong mt ni hay duy tr mt cm gic kin nh. Th nn mt nim xy n vi b, Ta s ly n trang ca mnh v b i. Mt cch trng hp, con gi b a ln khc ln na, v mt cn ma

bng mu v m bt u nn vo Chokyi. B khng th thy bt c th g, v tm b bt u nhy quanh qun nhiu hn. Chokyi mong chy n Ngi Bangar Rinpoche ang dn u nghi l, nhng b ngh, Ngi l mt v tng. Ngi khng thch mt ph n n gn. Nn b trn pha sau Ngi. Mc d vic thc hin nghi l l m du b vn cn s hi. Sau b chy n Ngi Gomchen. B thy Ngi trong hnh dng mt nh sng m ca c Pht Bi Mn (Avalokiteshvara Qun Th m). Ngi ang ni, Nyingje! Nyingje! (Thng xt! Thng xt!) Chokyi hiu rng Ngi Gomchen ang hp nht tm b vi tm Ngi, tr trong trng thi thin nh bnh thn. Ni s ca b c thanh thn v tm kch ng ca b ha nhp vo cc lc khng th tng. Sau mt lc, b tr li vi nhng suy ngh tri ni thng thng. B thy ngi ta c ba n. Ngi Gomchen li lm l sur, v hng thc n c hi hng cho b trong dng mi. Sau mt lc, b nghe mt ging ni t bn ngoi, Chokyi, hy n y! b ra ngoi. C ai m b ngh l cha mnh. ng ni, Hy ra ngoi, ta c ci ny ch cho con. Ta s con tr li ngay. Vo lc , b suy ngh ln na, Nh mnh y nhng v lama. Nhng tt c cc Ngi u gin mnh. chng v con khng thm cho mnh cht thc phm no. Vy mnh s theo cha. Ngay khi c t tng , b thy mnh trn mt con ng kh khan xm xt thm ch khng c cy hay mt cng c. T b c th thy s vt trong mt khong cch rng ln, v b thy mt cnh ng ct bng phng. Gia cnh ng c mt sng ln ang chy, nhng kh ni l n chy theo hng no. B thy mt cy cu rng. Bn ny cu, ti chn ni l mt thnh ph ln. Ngi gi Chokyi ra em b n thnh ph v ni, Trc ht hy nhn quanh xem nu c th tm thy bt k ai m con bit. Ta s i qua bn kia sng. Con cng nn i n . Thnh ph ny y ngi nh th b nhn vo mt t kin. Mt s mc qun o nhiu mu v c da d tt. S khc mc xu x v d bn. Nhng tt c u bun b, khc lc v c gng mt m m. Ngh rng, Mnh c th i mt vi hon cnh tng t nh nhng ngi ny, Chokyi bt u run ry.

 gia nhng ngi , Chokyi nhn ra Chogon, ngi thng chm sc gia sc ca b. Nhn Chokyi, ng ta ni mt cch quan tm, Ch n y h? b ni, Vng, ti n. Sau Chokyi hi dn dp, Anh sng y h? Nhng ngi l ai? Ti sao h bun th? C ngi yu cu ti n bn kia cu, ti ngh phi i n . Vy ai pha bn kia? Chogon ni, y l thnh ph chuyn tip, bin gii ca sng v cht. Chng ta i y v tui th trn th gian cha ht. Nhng ngi c nc da tt v mc qun o p l nhng ngi tch ly cng c trong qu kh. H ang ch thm mt s cng c tch t v hi hng cho h bi gia nh trong ci ngi. Nhng ngi mc qun o d bn v nc da xu l nhng ngi khng tch ly bt c cng c no, hoc khng ai to cng c cho h. Ngay sau khi tui th chng ta cn kit, mi ngi trong chng ta s i qua b sng bn kia. Trn l v Php Vng ca nhng T Thn v nhng ngi hnh hnh ca ng ta ng . H s kim tra nghip ghi chp ca mi ngi. Sau h s gi ngi c cng c ln nhng ci cao hn hoc gii thot. Nhng ngi phm hnh ng xu s b a xung ci a ngc. Trong nhng ci a ngc, h s au kh khng th chu ni v b thiu, nu. Ngy v m, ti lo lng v s phn ch i mnh. Ti n bn kia i ln, nhng h ch dn ti phi ch y, v tui th ca ti cha ht. Ch c th n bn kia v nghe T Thn ni g. Nu phi i y, th hy tr li. ---o0o--S Xt X Ca Nhng T Thn Ngay sau , Chokyi c gi n bn kia sng. B thy mt bc tng ln . Pha bn kia ca bc tng l mt ngai bng vng v i. Trn ngai l v Php Vng ca nhng T Thn. Nc da Ngi mu vng, v mc o tu s vi thit k bng vng. Hai tay Ngi trong t th thin nh. Trn nh u Ngi c mt ch phng ln. C mn la bao quanh v lng thu kim tuyn che trn u Ngi. Mi loi trang tr v vt liu cng dng c sp xp chung quanh Ngi. Nn Chokyi thy v Php Vng trong thn tng ca c Pht. Bn phi ca Php Vng l mt trong nhng T Thn trong thn ngi, u b ang cm mt gng trong tay. Bn tri l mt T Thn u kh cm trong tay mt cn. Pha trc Php Vng l T Thn u hu, ang c v ghi chp. Ngoi h ra cn c nhiu loi T Thn vi nhng u th khc

nhau. Mc nhng trang phc khng khip, h l rng nanh bn nhn, nhn chng chc vi i mt li ra, vung mi loi v kh, v ht ln trn ngp khng gian Git! Git! nh! nh! Ha! Ha! Hung! Hung! h chy, nhy khp ni. Thm ch nhn vo l hong s. S phn ca khong ba trm ngi y ang c tranh lun. Gia nhng ngi ny c mt v tng cm chui ht trong tay. V Php Vng hi chi tit v nhng vic v tng lm trong lc cn sng trn th gian. ng lit k nhiu vic lm o c. nh mt hnh ng xu, ng nhc n ch mt iu l n tht. Theo lnh ca Php Vng, T Thn Awa u-B v u-Kh kim tra li bn ghi chp. H tng trnh vi Php Vng, ngoi tr nhng khc bit khng quan trng, nhng g v tng ni l ng. Vo lc , Bn Tn Bo H Trng xut hin v bin h cho v tng, Ngi ny hon thnh nhng hnh ng o c khng th tng, v khng phm bt k hnh ng xu no. Khng th gi ng ta n ci ngi v thm ch n ci tri, m phi l mt ci tnh ca c Pht. Ngi trnh by mt ti y nhng hn si trng biu trng cho vic lm o c ca v tng. Sau khi so snh, h thy vic lm thin nng hn nhiu so vi vic xu. V Php Vng nhn xt, tt c hnh ng bt thin dng nh b loi b bi nhng hnh ng o c ca ng ta. Sau Php Vng c quyt nh: Ngi t mc ch c mt cuc sng lm ngi. Sinh lm ngi tt hn sinh vo ci tri. Vy Ta gi ngi n lm con ca mt gia nh giu c. ngi s tip tc theo ui con ng ca Gio Php v s tin b. Sau v tng bin mt dc theo mt con ng lm m vng. Sau nhng T Thn tra vn ngi khc. ng ta ni, Ti khng c bt c m t chi tit no v nhng hnh ng o c trnh cho Ngi. Ti l mt ngi ngho, chng c cht g n. V ti cng chng c tn ngng. Vy, ngoi chuyn tr thu, ti chng lm t thin nhiu, ti khng th thc hnh tinh thn v thn th v Gio Php. Ti git mt t c, g, d, v cu. Di nh hng ca ngi xu, ti n trm ca mt s ngi n s, ti rt n hn! ng ta run ry v t nh mnh. Nhng T Thn vi v kh ci ln sung sng. Chokyi hong s.

Sau khi kim tra, nhng T Thn tng trnh vi Php Vng, C th m s c m ngi ny git hay khng? ng ta cng git hai mi chn con g, bn mi by con heo, bn mi ba con cu, v su mi con b. Hy nhn s cn trng b ng ta git khi t mt ngn ni! nh v n cp ca bn ngi i hnh hng. V Php Vng ni, Ngi phm nhng hnh ng xu nh vy. Ngi c mt tm lng mc ra. Vy cn dm quan tm cho mnh na hay sao? Trm cp v lm hi ngi c tn ngng thm ch cn nghim trng hn git sc vt. Ngi ni vi T Thn, By gi hy ng ta chu au kh trong nhng ci a ngc khc nhau. V ng ta th hng nhng thc phm n cp v o c, nn phi chu n ung bng st nu chy. Bn Tn Bo H Trng xut hin v bo cha gim bn n, a ra hai mi hn si trng tiu biu cho vic lm thin ca ng ta. Sau Hc Qu xut hin v i hi phi giam ng ta vo a ngc thp nht, a ra mt s lng khng l si en vi kch c nh Ni Tu Di. Lp tc, T Thn t thng lng quanh c v tm ly ngc vi mc st, ko ng ta vo phng st nng. K tip, xut hin mt thy tu mang mt ti thuc trn vai. Khi c thm vn, ng ta lit k mi cu nguyn tng nim v tt c nhng cng dng ng ta lm. ng ta cha tng nhng yogi ngho no i v tay khng. ng ta l thy thuc v tr bnh cho tt c h vi kh nng tt nht ca mnh, v tr bnh c nhiu ngi. ng khng bao gi i tr chi ph m ch nhn nhng g ngi bnh em cho. ng cha tng cho thuc sai vi bt c ai, chng bao gi git bt c gia sc no, nhng l mt ch nh, ng b lin quan gin tip n vic git gia sc. Sau nhng T Thn kim tra qua gng ri ni, Ngi ni tht v nhng vic lm o c. Nhng khi Chongthar anh ca ngi n tr bnh. V ngi ghen t vi ca ci ca ng ta, ngi cho sai thuc v anh ngi bnh nng hn trong tm thng. Cui cng ngi tr bnh cho ng ta nhng trao i vi s iu tr ca mnh ngi ly mt b o gip phm cht tt. Ngi cng git mt trm by mi ba gia sc. Khi kim tra nhng hn si, s lng si trng hi nhiu hn. Tuy nhin khi kim tra bng cn th sc nng ca hnh ng bt thin ln hn. Vo lc , Php Vng ni vi tu s, Nu ngi khng cho thuc sai, ngi c th c ti sanh vo ci tri hay ci ngi. Sau Ngi ra lnh

T Thn, em ng ta vo h cht c ang si, hy ng ta lun ung cht c ang si . ng mt ngn gai st vo thn ng ta. Khi nhng hnh ng bt thin c ty sch, hy ng ta i ln. T thn chp ngc ng ta bng mc st li i gia nhng chn ng to ln. K tip mt ngi n ng mc qun o len mu xanh dng th ti, Khi ngi v u tin ri b ti, ti cng mt tt c hai trm gia sc. bo th, ti t hai cn nh ca cha m c ta, t by mi lm gia sc, bn v git mt ngi n ng v mt ph n ang c chy trn. Sau ti ly v ln na v tr nn giu c. tnh ha nhng hnh ng sai tri, ti i hnh hng khp ni Ty Tng trong hai nm v gp nhiu v lama ban phc. Ti than khc sm hi mi hnh ng sai lm ca mnh trc mi ngi. Ti nhn c qun nh v hng dn t mt v i Thin Gi v thin nh v bn tnh ca tm, s hp nht ca quang minh, tnh gic, v rng m. Ti tun theo nhiu ba nhn n v tng nim nhiu kinh in v bi nguyn. Vo lc ny, Php Vng ni, C nhiu ngi vi phm nhng hnh ng xu, nhng rt t ngi tnh ha chng. Mc d khng c cng c trong hnh ng xu, nu ngi tnh ha, chng c th c tiu tr. l cng c ca chng. Nu ngi lm nhng vic thin khng c vic lm xu, ngi s c th tr thnh mt ngi dn dt tt c nhng ai c mi ni kt vi ngi n gii thot. Nhng ngi s nhn ti sanh ni ci ngi v s thc hnh Kim Cng Tha hay con ng mt truyn, v trong bn kip ngi s thnh cng trong vic t Pht qu. Vy, hy i theo con ng mu vng, l con ng n ci ngi v tri. Sau mt lc, nhiu ngi n phin ta ca Php Vng cng vi Ngi Lingza Chokyi gi ln hay xung. Nhiu ngi c dn bi v thy ca h. Nhng ri mt ngi mi c a vo. V Php Vng t ngt ng dy, Ngi ni, ng ta n ka. Ti mt khong xa trn mt con ng xuyn qua ni, Chokyi thy mt v tng vi tm vc to ln, c bao quanh khong ba trm ngi n gn. Nhm ny c khong ba ngn ngi theo sau. Tt c u nhy ma v ca ht OM MANI PADME HUNG. Sau v tng cng b, Ti tn l Jechung, Ngi Ht OM MANI PADME HUNG. y l th gii ca bardo v a ngc. Tt c nhng ai c mi lin kt vi ti, hy i theo ti. Ti s dn n ci tnh . t nhin cnh ca ca a ngc t nhin m ra. Nhng T Thn ui sc, v kh rt khi tay. Dng ngi i theo v tng. Nhng T Thn ng

dy tn knh v ban lnh, nhiu ngi trong cc ngi c th i nhng khng phi tt c. Khong ba trm ngi b bt li trong dng ngi v tr li phng giam ca h trong a ngc. Chokyi khng c mi ni kt vi v tng ny, nn khng i theo. B hi v Php Vng, V tng ny em nhiu ngi i m khng cn thm vn. Ngi gii thot nhng ngi ny khi lut l nghim khc ca phin ta. Lm sao Ngi li y quyn nng nh vy? V Php Vng gii thch, V tng c gi l Jochung Ma-we Seng-ge, ngi ht OM MANI PADME HUNG. Tr thnh mt v tng khi cn tr. Ngi pht trin lng tin ni Avalokiteshvara, lun lun tng nim OM MANI PADME HUNG v pht trin lng bi n tt c chng sanh. Ngi tun th v y mnh vic nhn n. Ba trm ngi n vi Ngi l nhng ngi thc hnh nhng vic lm o c v tun theo vic nhn n vi Ngi. Nhng ngi m Ngi dn dt l nhng ngi tin tng, thy, tip xc, nhn c gio l hay nhn ban phc t Ngi, cng dng Ngi. Nhng ngi b cn li l nhng ngi khng c ni kt hay c ni kt tiu cc vi Ngi. K tip l mt n tu s hp dn. Cuc thm tra ca phin ta bc l rng c ta ch hng th cuc sng. C khng c nim tin, khng lm t thin, v khut ng nhiu vic lm bt thin. C van xin c tr v c th thc hnh Gio Php. Nhng c b y xung a ngc. K tip, l mt c gi vi chui trng ht trong tay ang ht OM MANI PADME HUNG i n gn. Tn c l Marza Chodron. C nhn gio l v ban phc. C gi nim tin, to cng dng, phc v nhng yogi, v cht lc ba mi ba tui. C ni, Ti c cc lama ch dy rng bt c m thanh v hnh tng tt hay xu no xut hin, chng u l o tng ca tm. Vy tt c cc Ngi m ti thy y l nhng hnh tng t hin ca chnh tm ti. Trong chn l, khng c mt thc th n thun no hin hu. Ti khng ngh thn ti hin hu. Bt c m thanh, sc tng no xut hin n tm ti, th chng c g nhn thc. Th nn khng c g b nu si hay thiu t trong ci a ngc. Trong gng, h thy nhiu hnh ng o c hn c lit k. Nhng h cng ghi chp rng c gin tip lin quan n nhng hnh ng bt thin nh git mt nm tay cn trng. C cng gin tip lin quan n vic cho

php git tht by gia sc cho m ci ca c. Mt phn t hu qu ca vic st sanh dnh cho cha, m ca c du v ch r, mt phn t cho chnh c, mt phn t cho chng, v mt phn t cho ngi t. Tuy nhin Php Vng ca tng ton b ghi chp v c: Nh thin nh v bn tnh ca tm, ngi nhn ra s phi hin hu ca s vt. Tt c chng xut hin nh nng lc ca chnh tm ngi. Ngi t rn luyn trong tnh gic phi hin hu v o tng. Ngi rn luyn trong ngha ca tm bt kh phn v nhng i tng xut hin n tm. l o c tuyt i. Mc d cha th t c nhn thc tuyt i v s rn luyn ca ngi cha di, nhng g ngi thc s t c u hng mnh. Mi hnh ng xu th yu phm u c tnh ha. Trc khi nhn ra bn tm, nh n l, th kin thanh tnh ca ci thy ci tnh s cha xut hin. By gi ngi s nhn ti sanh vo x Oddiyana41 v s tu hnh trong rn luyn mt truyn trong tm mi nm. Sau s nhn ti sanh vo ci Tnh Cc Lc v t c qu Pht. Vo lc , v thy ca c, Ngi Gomchen Kunga Yeshe n. C nhiu lin h vi v thy ny, c i theo con ng trng. Mt ng lo khong by mi tui n, vi chui ht v bnh xe cu nguyn trong tay, vi khong su mi n ng v ph n i theo. H ang ht OM MANI PADME HUNG. ng cng b, Ti l Sherab Rinchen, ngi chm khc OM MANI PADME HUNG trn nhng hn . Mong tt c nhng ai c mi kt ni vi ti hy n. Ti c mi ti ci tnh ca c Avalokiteshvara. Khong bn trm ngi i theo ng. Nhng ba ngi b nhng T Thn li li. V Php Vng ni, ng tng nim OM MANI PADME HUNG gn mt trm triu ln. chm khc OM MANI PADME HUNG trn nhiu hn ri t bn l ng ngi ta c th t lng tn knh mantra. ng c mt v v ba con. Ngi i theo ng l nhng ngi c lng tin ni ng. ng cng c th gii thot nhiu ngi khc, nhng v quan im ca ngi Ty Tng cho rng mt lama lp gia nh l sai, nhiu ngi b ngn cn nn khng c lng tin ni ng. ---o0o--Mt Ci Nhn Thong Vo Nhng Ci a Ngc By gi, nhng ngi n phin ta vi Chokyi u c gi i ln hay xung sau khi thm tra. Vi s ngoi l ca Chokyi, nhng ngi n trc u khng cn ai. Nhng nhiu ngi mi vn ang n v ch i.

Chokyi ngh, Mnh chng c bt c bn lit k di v nhng hnh ng o c trnh by. Ni di l khng hiu qu y. Vy mnh nn lm g? b bt u run ry s hi. Vo lc , v Php Vng nhm mt v bt u trm t su xa. Sau Ngi hng dn nhng T Thn, Hy qu b ny thy Th gii ca ci Cht. Hy b ta nh li tt c nhng g thy, sau nhanh chng em tr li y. Mt T Thn u-cp t mt thang en xung. Leo xung ng yu cu b i theo thy nhng ci a ngc. Khi xung, b thy mnh trn mt nn st ang t bi la. Nn ny c bao chung quanh trong mt bc tng st khng l ang chy khong tm tng. Trn nhng tng khc nhau, Chokyi chng kin nhiu ngi ang tri qua nhng loi au kh khc nhau. Trong s nhng ci a ngc m Chokyi, Tsophu Dorlo, v nhng delog khc du hnh qua l tm ha ngc v tm a ngc hn bng vi nhng ci a ngc ph. Chng sanh trong nhng ci a ngc ny ang chu ng nhng mc tra tn khc nhau gy ra bi nhng mc nghip bt thin khc nhau ca hnh ng thn, khu, , ch yu s vi phm t nn tng trn s sn hn hay th ght trong nhng kip sng trc. Trn tng th nht di, nhiu ngi b nm lng h ln nn ang chy v ct ra tng mnh bi nhng ngi hnh hnh. Mi ngi u nhn nhau nh k th v git ln nhau vi s gin d to ln. Bt c ai b ui sc, u nghe mt ging ni, Mong ngi c sng li. Lp tc h sng li v tri qua tra tn ln na. Nhng chng sanh ny l s ti sanh ca nhng ngi lm hi cha m, bn b vi ngh th hn. Trn tng th hai pha di, nhng ngi hnh hnh ang nm nhng chng sanh ln nn ang chy. H vch nhng ng trn thn v ct h thnh tng mnh theo ln vch vi li ca nng bng. Nhng chng sanh ny l s ti sanh ca nhng ngi th sn hay t hoc nhng ngi h c ngi khc. Trn tng th ba pha di, nhiu chng sanh b nm vo ci st nng bng v b nghin nt bng ba chy bng. Nhiu chng sanh cng b chn p gia nhng ngn ni ang chy. H l nhng ti sanh ca th sn, t, k git gia sc, v k ch to v kh.

Trn tng th t pha di, nhiu chng sanh b nng trn la, v ngi ta ch c th nghe ting h go tht. H l nhng ngi bun bn cht c v nhng k git ngi, gia sc, v ch. H cng l nhng ngi ph bng tn ngng v ch to v kh. Trn tng th nm pha di, trong mt phng khng l nng bng, b thiu t bn trong ln bn ngoi. Tt c u go tht nh ting sm. H l ti sanh ca nhng ngi xc phm Tam Bo, gi quan im i try, v trm cp nhng ngi c tn ngng. Trn tng th su pha di, chng sanh b thiu t trong ngn la, thnh thong ngi hnh hnh ly h ra nghin nt vi nhng ba nng bng, sau qung h li vo ngn la. Nhng ngi ny chi b lut nhn qu ca hnh ng thin v c v git nhng chng sanh khc nh c, rn vi s tn bo nghim trng v khinh mit nn nghip qu nh vy. Trn tng th by pha di, nhiu chng sanh b hm trong st nng chy, v m thanh ca st si chy gm vang nh sm st. H vi phm nhng hnh ng xu c nh t rng git cht nhiu chng sanh v ph hy cng trnh k nim ca tn gio. Trn tng th tm pha di, chng sanh b ng inh vo nn t nng bng, thn h b ct, b nh v tra tn bng nhiu dng c khc nhau. Khi chng sanh b thiu t, ngn la chui qua nhng l trong thn h. H l nhng ngi cha tng tch ly cng c, phm nm ti v gin v v gin ti ph, hy dit nhng cng trnh k nim ca tn gio v ti nguyn ca cng ng. H cng l nhng ngi phm gii nguyn mt truyn, chp th t kin, to ra nim tin v mc ch tiu dit con ng mt truyn. Chokyi cng i thm nhng ci a ngc ph gi l bn a ngc ln cn. Trong nhng ci ny nhiu chng sanh ang chm trong bn ly d bn v ang n nhng cn trng. Li ca nhiu ngi b ko ra v b cy bng nhng li cy chy bng. Khi h tro ln v xung nhng ngn ni mc y nhng cy c nhng v kh sc bn lm h b thng lin tc, hoc h i trong mt cnh ng y li dao. Nhng tra tn ny l kt qu ca vic lm u ni thanh tnh v ni thing ling, kt ti ngi v ti, bm luyn vo nhng i tng dm , v th hng khng hp php ti sn ca tn gio v ca cha m.

Sau Chokyi i thm tm a ngc lnh, v s chng sanh khng mnh vi che thn b ng lnh v run ry trn mt nn bng tuyt vi nhng cn gi lnh ct da. Thn h b v vn thnh nhiu mnh v nhiu mu sc, v h bt ra mi kiu go tht. ---o0o--Thng ip Cho Ngi ang Sng Cui cng, Chokyi tr li phin ta ca v Php Vng. Ngi ni vi b, Ngi l mt trong nhng ngi b em n y v nhm ln, ln xn tn v th tc. Thn ngi nh vn an ton. Mc d nhn vo gng Ta khng th nhn ra bt c hnh phc no ang ch ngi, nhng by gi n lc ngi c th tr v nh. Khi ngi tr li y ln ti, hy bo m rng ngi khng c l do g lo lng v khng c thc hnh Php. Ngi t mnh thy hu qu ca nhng vic lm thin v bt thin. Sau , Ngi gi nhng thng ip sau cho nhng ngi cn sng trn th gian: C nhiu ngi ang th hng cuc sng hon ho ca kip ngi, Nhng h ri b vi hai bn tay trng khng c bt k thnh tu Gio Php no. Vi nhng ngi v tm cc ngi, hy truyn thng ip ny: Bo h rng chnh ngi n Th gii ca ci Cht Bo h rng ngi thc s gp Php Vng. Bo h rng ngi thy mi su ci a ngc. Bo h rng bin sinh t th bao la. Cho d s lng chng sanh nam v n l v tn, Khi h b theo ui bi nghip, Khng mt ai c th i u khc, ch tr mt ch [phin ta ca nhng T Thn]... Khi kt qu ca hnh ng xu c xy n vi cc ngi, Mi hnh tng s khi ln nh nhng k th. Bt c th g u l k th. V d nh, mt ngn la xut pht t ngi s thiu t ngi. Ngn la ny khng bt ngun t u khc. S khi ln nhn thc ca chnh ngi nh k th, L k th v i hn bt k th lc khc. Ai lm nn nhng v kh kinh khng ny? Lm sao h c chng? Ai lm v a cho h? Ai l cha m nui dng

Nhng ngi hnh hnh gh tm ca nhng T Thn? Hin tng ca a ngc l [khng tht] nh gic mng ca ngi, Ngi s khng nhn ra tm ngi l v Pht Tr khi ngi hc hi nhn ra bn tnh rng m ca mi hnh tng. Khi ngi bit con ng ca gii thot nhn thc, Ngi s khng thy bt k a ngc no ngay c nu ngi tm kim n. Thm ch nu tm c, n s l mt ci tnh cc lc. Ngi ngu si, n n b hong s bi Nhng hnh nh t to ca chnh tm h M tht ra h b s hi bi chnh bng mnh. Mc d khng c th g hin hu, s vt xut hin trong nhiu tng dng. D s vt xut hin, u khng hin hu trong thc ti ca chng. l bn tnh ca s hp nht hnh tng v tnh Khng. Ngi khng c gii thiu vo bn tnh nh vy, Ch nn suy nghim v bn tnh m h c gii thiu. Hy xc nh rng tt c ch l t thn-hnh nh, Tt c u l ngi, khng tch bit khi ngi. Vy hy quyt nh rng sinh t v nit bn l chnh tm ngi. Hy sing nng tng nim OM MANI PADME HUNG. Khng phi ngi thy nng lc li ch ca vic tng nim mantra hay sao? ng qun tt c nhng thng ip ny, Hy k vi mi ngi v nhng chuyn ngi chng kin y. V Php Vng hng dn Chokyi tr v nh. Sau , i din vi con ng hp xuyn qua ni tuyt m b i vo, Chokyi bt u bc i vi suy ngh tr v nh. Ngay sau b thy mnh nh. Ging b b ngn bng mt tm chn. Trong ging b thy xc mt con rn cht, c mc qun o nh b thy trc . Chokyi bi ri vi gia nh b, ngh rng, H bit ta s rn nn mc qun o cho xc con rn. B quyt nh, By gi, d s hay khng, mnh phi ci qun o v li con rn ny nm ra ngoi ca. B nhm mt li, hai tay nm qun o ci ra. Cm gic nh th b t a lng xung, nhng ngay sau b thy chnh mnh trong thn, nh th thc dy sau gic ng. Chokyi ht mt hi di, v ngi con trai ln ku ln, Ama! Ama! b ni, Ah. Con b la ln, Ama sng li. Mi ngi hy n y! Tt c h hng chy n b. Chokyi k li mi s kin i qua, v mi ngi khc. Nh li nhng au kh ca ci a ngc, b cng khc. Dn dn b hi phc

sc khe. H hng b lm mt s cng dng cho nhng v lama v tr v nh ca h. Vo ma thu, b ti tr cho nhiu ngi t hi tng nim OM MANI PADME HUNG mt t ln. B cng cng dng cho nhiu tu vin. Chokyi gi chng v con vi thc phm d tr i n mt ni h c th thc hnh Gio Php. B v con gi tr thnh ni c v du hnh n nhng ni hnh hng, hon ton dng hin cuc sng cho thc hnh Php bng vic b li pha sau tt c hot ng phm tc. Ngi Lingza Chokyi kt lun chuyn k delog ca b: Ti chng kin ci a ngc trong con ngi. S chn la hnh phc hay au kh trong tay h. Khi la chn gii thot, ng lo ngh qu nhiu v nhng g mnh mun trong cuc sng ny. Bn phi c lm nhng g tt nht cho kip sng ti ca bn. iu tt nht lm l t b nhng yu thch v cuc sng ny. Hy c nhn ra tht tnh ca tm bn. N tht hng mnh ng ngc nhin. iu tt th hai l km ch khng vi phm bt c hnh ng bt thin no, d thn, khu, hay , v cng hin mi n lc ca bn cho hot ng Gio Php. Ti thiu, nn cng dng mt s ti sn cho nhng v thy, cng ng Gio Php, v chia s vi nhng ngi ngho. ---o0o--Nhng Xt X G Ch i Ti?: Kinh Nghim Ca Karma Wangdzin Sau ci nhn thong qua ca bn tnh ti thng, nh chng ta thy trong chng 3, Karma Wangdzin tri bng bnh vng quanh nh mt lng chim trong khng kh, v b chng cn thn th nng neo gi tm thc. Gi y tm b trong sng hn nhiu ln lc cn sng. Mt ngh le ln trong tm Karma: Ti thc s cht cha? b nhn chung quanh tm kim mt cch tht vng nhng khng thy ai. t nhin sau b qun cu hi l mnh cht hay cha. B cm thy c n v ngh rng v ni n c trong mt thi gian di. Nn b t nh, Ch ly i thc n ngon, qun o p, v ham thch chuyn tm pho th khng cn

thit thc hnh Php. Tt hn mnh nn tr v nh thay v ch y nui dng nhng cm gic bun b. Ch mun v nh, Karma thy mnh lin ti Ogtro, thnh ph qu nh v khng cn ni n c na. Chng Karma, l Ch tch ca thung lng khng c nh, ng i n Tu vin Traphu cng vi nhiu ngi khc. Nhng ngi cn nh ang than khc ln ting vi Karma bng tn c ban cho b, i, Lhawang Putri! i Lhawang Putri! Karma c nhc cnh tay ca mt s ngi, v hi, Bn b Ch tch trch mng h? nhng khng ai tr li thm ch chng nhn b. Sau b nghe mt ting khc ln bn ngoi nh b. Ngoi ng, ngi ta ni vi nhau, Lhawang Putri cht! nhiu ngi kit sc v au bun, h ni, B tht khim tn v rng lng. Nhng ngi khc thm on trch: B ta c xng khe v vai hp, c ngha mt tri tim cng rn v mt tm ganh t. Sau b tr v nh mnh. Vi nhng ting khc ln, nhng ngi trong gia nh ang than vn, Phu nhn ca chng ta qua i! Thng thay cho b! Bun thay cho Ch tch! b thy nc mt au kh ca nhng ngi thn, ma mu v m ri xung b trong hnh dng c qu trng. Cn ma nc mt ny i km vi ting ng nh sm n v m vo da, v lm gy xng b. Phn ln thi gian, b thy mnh n mc nh thng l, nhng khi trong cn ging ma b thy thn mnh khng c bo v v b b trn tri. T mt ngun v hnh, Karma nghe mt ging ni, Hy n Tu vin Traphu. Ch mun thi, b n Traphu. Chng b v nhng ngi khc ang bn rn sp xp l hi. Hai v tng nhanh chng t mt bn th vi nhng thangka (tranh tn gio cun li) v nhiu cng dng pha trc h. B ngh, , h ang Cng dng Ngy th By, mt nghi l hng nm ca Tu vin. Nhiu ngi bt u t Ogtro n, tng ngi mt an i chng b v mi nc ung theo phong tc. Sau ngi qun l ca in trang Ch tch n. ng ta em n trang ca Karma v t n ln bn th, sau cho v ch tch v gii thch, Ch tch, xin ng khc. N l s tht, y l mt bi kch ng bun, l lc tim Ngi au kh to ln. Nhng b khng c trch nhim nh v phu nhn ca vng Pagro. Thm ch b cn gip nhng c gi ln cn ri b cuc sng gia nh theo ui Gio Php. Chng ti, cng ng, quan tm n ni

au ca ngn tay tr ca mnh cn nghim trng hn ci cht ca b ta. By gi chng ta phi tp trung vo vic sp xp l tang. Mt dng nc mt ri xung, v Ch tch ni, Mt tri gia ngy. Chng ta ch cn sng vi nhau mt thi gian rt ngn, ti khng c cha m. B l ngi bn tht s m ti c. Gi y ti cng mt b. Sau v Ch tch hng dn, Trc khi hon tt l bn mi chn ngy, tt hn nn thi th ca b nh n l ( yn nh vy), khng p xc. B l mt loi ngi c th sng li nh mt delog. Chng hn nh Lingza Chokyi sng li vi nhiu cu chuyn k sau khi cht. Karma khc v ngh, Ti cht tht ri sao? Nhng lc sau , Karma li tip tc tin rng b cn sng. Nm ly tay chng, c gi cht cam oan vi chng l b cn sng v chng c c s no cm thy bun v iu gi l ci cht ca b. Nhng ng ta v bt k ai khc thm ch chng p li li cu xin. B kt lun rng mi ngi gin mnh. Chng b yu cu mt ngi ph t a mt con tru yak ch nhng bnh tr cho mt s ngi. Nhng Karma thy trn ng ra ngoi, ngi ph t n trm mt s bnh tr b vo ti cho ring mnh, b thy xu h cho hnh ng sai lm ca ng ta v nhng th tm thng nh vy. Ngay sau khi ngi phc v em ba n cho v Ch tch, Karma mong n vi chng nh thng l, nhng khng ai phc v b thm ch chng cng chng lo lng hi b. B khc v ngh, By gi thm ch chia s mt cht thc n cng khng c. B kh chu v ngh v chng, ng l ngi khng ti vi cha m yu qu v khng ti i theo Gio Php m ni rng, Ti s chm sc mi th b cn. Nhng gi y ng c x ging nh cc ty tng ca ng, ti khng c quyn, thm ch chng c chia s mt cht thc n vi ng. By gi ti tr li ni n c ca ti. Trc khi b i, b ngh v chng ln na, Khi ti cn l a con yu qu ca cha m v c t do i theo Gio Php, ng quyn r ti vi nhng li ha ny n. By gi ng chng chia cho ti mt cht n thc ung no. ng ct dn nhng n trang m cha m cho ti. Trc y ng coi ti nh mt thin n. By gi ng p ti lang thang vng quanh nh ch i lc, b mi ngi l i. Ni ng, ti chng cn tin bt c g na. Tt c hy vng v li ha ca ng ging nh v trn nc. Cui cng ti hiu ngha ca ngi gi ni, Trc khi thng lng buc quanh c h, ngi ph n

chng ch bt c vn g. By gi ti nn cnh bo nhng c gi cha lp gia nh v hi thc h ri b mi th v i theo Gio Php lm ni c. Sau b ht ln vi mi ngi, Ch tch v tt c ty tng, hy lng nghe ti! Ti y tr thnh ni phin phc cho tt c cc ngi. Cc ngi hy hng th s tha mn ca c quyn v ti sn. Ti s t tha mn bng Gio Php. Ch tch, ng c bt k hi tic no! khng mt ai yu cu b ng i, m h tip tc rn r. B bn b i. Trn thung lng, b thy mt nhm tinh linh ang i xung t vng t cao ca thung lng. H th thm, l mt l hi ca Thung Lng Gechu. Chng ta nn n . i theo h, b cng n Tu vin Kunga Ling. Con ch thng thn mt vi Karma by gi sa v ui theo b. B trn v i bn ngoi. Sau mt yogi ang thc hin cng dng torma (Bnh l) v nc ri nm ra ngoi. Mi loi chng sanh, ging nh rui en bu trn d, hng nhng cng dng ny. Cng dng chnh c nhng sinh linh thc s c hi hng hng th. Vt cng dng cn tha li c chia cho nhng ngi khc, vi h th khng cn thit hi hng. Tuy nhin, nhng tinh linh yu ui v bnh hon chng c g. Tht vng to ln, h nm p mt xung t v khc ln v i v kht. Mt s h go khc v m ln nhau. Karma cm thy t xu h v b trong hnh dng tt hn. Hng n nhng tinh linh au kh ny, mt lng bi mn khng th chu ni pht trin trong tm b, nhng khng th lm c bt c g cho h; ging nh ngi m gip ngi m. B khc rt ln cho h. Vo lc , b nghe mt ging ni r rng: Trc ht, h khng tch ly cng c trong qu kh. Th hai, au kh ca h l kt qu ca nhng hnh ng xu. Th ba, y ch l mt s nh chng sanh lin quan. Mt cm gic bun s chng gip c ai, vy ch nn bung lng. Sau Karma mun n Zagrum thm cha m. Lp tc b thy chnh mnh Zagrum. M Karma ang nhiu quanh mt cha nh mt luyn tp v lng sng m v tn knh. Karma nhanh chng ni vi m, Amala, hy cho con cht g n. M b khng ni mt li v vn thc hin i nhiu. Karma ngh, Khi con n bng nga vi nhng tng phm c ngi lm khun vc, m thng khen, , con gi ti n, v mnh s c cho n vi hoan h ln bng bia chang. By gi cng l mnh m m li l i. Chc mt

l th than phin ca Ch tch n tay m. M chm sc chng mnh, con ca ngi khc nhiu hn l chnh con gi ca m. Nm ly o m, Karma van ni, V con ly v Ch tch theo s sp xp ca cha m, con ngh, Bt c nhng g xy ra con u chp nhn nh s phn ca mnh. v Ch tch c mi lin h vi mt c gi Shar, nhng con l ngi trch mng v nh p n. Con khng mun k v chuyn xy ra ny lm phin cha m. V con khng th sinh con, thm ch con chng c chia phn n ung. Xin hy cho con cht g n, ri con s i thc hnh Php. Chng nhn n hay ni mt li, m b i vo nh. D khng c mi vo, Karma vn i theo. Trong nh cha m, gia nh t li v n chiu. Karma i bng v ngi pha sau m b, ch i c chia phn thc phm, nhng li khng c ai a bt c th g. Sau ba n chiu, mi ngi ra ngoi v Karma cng vy. Tin rng mi ngi u gin b, b ln ra t khc lc bun b. Sau , trong giy lt b nh li r rng nhng hng dn v vic kim tra nhng du hiu ca ci cht, do v Thy v i Norbu Trashi ban. Trc tin b kim tra bng ca mnh. chng c bng. K tip b kim tra bc chn. Khng c ting. B ngh, i tri! Chc ti cht! ng, d nhin! Cuc sng lm ngi ca ti ngn ngi nh mt nh chp le. N b nh nh ci thy qua mt cng rm. Ti cha tng t c bt c t tin no trong thc hnh thin nh ca mnh. Con cha ln no lm t thin ho phng c th nh li. Gi y con s b bt bi nhng s gi ca Thn Cht. Ht sc au bun v than khc, b ln ra bt tnh trn t. ---o0o--c Dn Dt Bi Mt Bn Tn Bo H, c Tara Trng Khi Karma tnh li, mt phu nhn trong o chong trng, tc ct pha sau ang ng trc b, ang cm mt trng tay. Ngi l Tara Trng, v Bn Tn bo v ca Karma, nm tay Karma Ngi an i b: Kyema!42 ng bun. Hy ng dy! Khi cm xc phin no giy xo, nu con khng nhn ra tht tnh ca n, Khng nh c kinh nghim Php l ni di v tn c. Sinh v t l kt qu ca cuc sng con ngi. Chng lin tc xy ra c Pht ni.

Ci cht khng ch xy n vi con. Ch vi con ng ny, tt c chng sanh phi i. Ta s i km con c th i trong an bnh. Trong sut chuyn hnh trnh chuyn tip, Karma khng th thy c Tara Trng, nhng bt c khi no di din hon cnh quyt nh, Tara Trng s xut hin v hng dn b. Tara Trng l mt v Pht trong thn tng ngi n, v Karma ni kt vi Ngi v b cu nguyn v thin nh v c Tara Trng nh hnh nh ca c Pht. Nhng trong lc Tara Trng dn dt Karma, Karma vn i mt vi nhng hu qu ca qu kh b. Trc khi i vi Ngi, Karma ni vi m, Trong lc con cn y, m chng cho con th g n. Sau khi con i, m ng thy hi tic. Tuy nhin, tm b vn cn bm luyn n m nn khi chia ly tht khng th chu ni. B hy vng m mnh s theo sau, nhng m khng i. Karma cng lc i cng xa, ci thy v thung lng qu nh dn dn bin mt sau mt ngn ni khng l. Thn thc v bun, n mt ng ba ng. B chn i ng chnh gia. Vo lc , trn nh mt ngn ni hng v pha ty, b thy mt yogi v nhn ra l ch b. ng c mi tc hoa rm v ang cm mt chui ht cu nguyn mu en. Tay v chn ng ta chuyn ng nh th ang ma. ng la ln bo Karma rng b i sai ng. ng cho nhng hng dn v nh sng trn con ng m b s kinh nghim trn hnh trnh chuyn tip ny. Sau b ngh n vic tro ln ni, nhng t nhin mt cn bo khng mong mun nhc bng b ln bu tri v nm b xung mt t nhiu ln Cui cng, b thy mnh gia mt m ng ngi vi nhng thn tng v khun mt d tn. Nhng con mt li ra ca h nhn trng trng vo b. Nhng rng nanh nh tr bng e da b. H mc da cp v da bo hay da ngi vi n trang bng xng, h ang thng thc mn c hm trong nhng chn s ngi v ang din xut vi mt ng rut bng hai tay trn. Nhng ngi khc ang vung nhiu loi v kh khc nhau trn u h. Tt c u la nh sm, HUNG! HUNG! PHAT! PHAT! nh! nh! Git! Git! Karma phn ng vi ni kinh hong to ln. Thm ch b khng th ngh hay nh bt c g v gia nh v bn b. Chng bao lu sau b thy mnh bn ra ca mt cnh ng bao la. Nhng cn bo khng khip by gi du li. T ni no m thanh ca nhng

ting la Git! Git! vn n b, ging nh ting sm xa. Nhng nhng au kh v s hi t hi nht c phn d chu, ti thiu vo lc . Mt ln na, Karma nh li cha m, gia nh, bn b v gi tn ca h. Nm ln ra t, b khc ln, than vn Chng ai cho ti mt li cnh bo v nhng nguy him nh vy, lm sao tt c cc ngi c th y ti i mt mnh nh vy? Vo lc , Tara Trng li xut hin trc b. Nm ly o ca Ngi, Karma khc, hi, Ch i, cnh ng ny gi l g? Tn ca thnh ph ln ni xa kia l g? Tn ch l g? Ti c cha m, chng, v nhiu h hng, nhng ti khng c bn lun v chuyn i ny vi bt k ai. Ti ch t ngt n y ti chng c gip . Xin hy gi ly n trang ny ca ti v gip tti tr v nh. Tara Trng tr li, V sc ht ca nhm ln, nhn thc ca chnh con khi ln trong dng ca k th, cnh ng ny to ln nh th ci np che ph bu tri. N c gi l Cnh ng Hoang ca nhng Li Dao, y l con ng n a ngc ca nhng chng sanh c nghip xu c. Thnh ph ln l Thnh Ph V i ca Ci Cht. Nu con khng nhn ra Ta, tn b mt ca Ta l Vajrayogini. Chng ta l nhng ngi bn bt kh phn, ging nh hnh vi bng. Con c gia nh v b bn, nhng con ri b tt c h thm ch chnh thn th con. Khng c chn la, con phi ri b thn quyn v ti sn con s hu. Gi y con ti ni c bit l bardo, con ang mang theo gnh nng nghip trn vai. Nu mun sng li, con nn thc hnh Gio Php. Con nn rng lng cho t thin n nhng ngi cn. Nn i n nhng ni hnh hng v nhng ch n c. Nn t b mi tham vng th gian v pht trin sc mnh suy nghim trong bn tnh ca tm. t nhin Karma bt u thy mt cn ma li dao ri t trn tri xung v mt khu rng nhng li kim mc trn mt t. Nhng b phn thn th v nhng mnh tht y khp cnh ng. S hi v chn ng, Karma t xung t bt tnh. Khi tnh li, b ngh, Ti thc s cht cha? Mt ln na, c Tara Trng gii thch vi b, Con b thn xc li th gii ngi sng. Mt s bn b v gia nh ang thc canh chung quanh xc con. S khc ang khc lc v gi tn con. Mt s ang bn rn sp xp l tang. Ri mt s khc ni , b ta l mt v Pht c gi kn. Cui cng Karma nhn ra s tht, b ni, Than i, gi y ti cht! ci cht lm b chn ng mnh. Suy ngh hi tic khng cng hin ton b

i b cho Gio Php khin chong ngp tm b. Khi bt u ngh v nhng hnh ng xu phm trong lc cn sng, tt c chng le ln sng ng trc mt b. B khng th thy bt c g ngoi tr nhng hnh ng xu ca mnh. b ngh, By gi ti khng th thot khi y, b than vn: Nhng bn b ca ti, xin hy dng hin cuc sng ca bn cho Gio Php linh thnh trong lc bn c t do. Ti sn bn st sng tch ly chng c thc cht. Hy cng dng n cho Tam Bo. Nhng hot ng ny bn qu cng hin li khng c mc ch. Hy t b tt c n lc ny, m hy n lc trong cu nguyn v thin nh. Gia nh v bn b t hi cng ging nh nhng l khch t hi. Hy ct t bm luyn vo h v hy i n c. Trong lc vn cn hng th kip ngi, bn phi dng hin cuc i cho Gio Php linh thnh. V bn khng th tin vo bt k th g, Hy t b th hn, bm luyn, v ganh t. Hy t lng tn knh v nim Mantra Lc-T, tnh ha thn, khu, v ca bn. Cu mong tm bn an tr trong thin nh! Vi nim hi hn khng th kim sot b khc v t nh mnh, Karma ni vi Tara Trng, Ch i! Ti khng thc hnh Php nhiu, cng khng phm nhiu hnh ng xu ln. Tuy vy, ti vn b cn bo vi dp. Ti b gi trong nhng tia chp nhiu mu vi ting gm nh! nh! Git! Git! nh hng ngn ting sm n cng lc. Ti i mt mi loi kinh hong khng th tng. Tt c nhng iu ny l g? Tara Trng tr li: S xut hin ca cn bo l do nhng s gi ca Ci Cht cho n con. Nhng chng sanh trong nhiu thn tng khc nhau l s biu hin ca nhng Bn Tn phn n v hin minh trong chnh con. H ku ln m thanh ti thng, nhng v nhn thc tiu cc con nghe thnh Git! Git!. Vung ln nhiu v kh khc nhau l du hiu ca s gii thot khi cm xc phin no tn gc r. M con thy nh mt cn ma v kh v nhn thc con khi ln nh k th mnh. T gi tr i con phi ngh, con th quy y ni ci thy v nhng m thanh ny, tip nhn chng nh thn tng v m thanh ca c Pht.

S xut hin ca nh sng nhiu mu l nh sng ca Bn Tn hin minh v phn n ca chnh tm con. nh sng ng sc l nh sng ca nm gia nh Pht. Vy, hy ngh, con th quy y ni cc Ngi. Mi m thanh l m thanh t nhin. Chng khng l mt thc th tch bit m l mt biu l ca nht nh. Tt c m thanh, nh sng, v tia sng ny khi ln nh s t-hin ca chnh tm con. ng nhn chnh nhn thc con nh k th. Con khng vi phm nhiu hnh ng xu. Nhng nhiu ngi trong thi bui suy hoi ny i mt vi ni nguy him a vo a ngc v h nui dng tht nhiu cm xc tiu cc v vi phm rt nhiu hnh ng xu c trong kip sng ca h. Con s tr v Th gii ca ngi Sng nh mt s gi t Th gii ca ngi Cht. Vy, phi mnh m v theo di mi chuyn xy ra y tht k lng. Con phi nh mi iu con thy v nghe y khng c qun. By gi chng ta hy cng n . ---o0o--Thong Nhn Vo Nhng Ci a Ngc V Thng ip Ca Ngi Cht Ti mt gc hng ty ca cnh ng bao la, Karma thy mt ngi u nai khng khip ang cm mt thng lng en, vi i mt li m rng, ng ta ang ui mt ph n ln tui mang trang sc trn u. Karma hi Tara Trng, Tri i! Ngi u nai kia l ai? Ngi ph n b n l ai? Tara Trng ni, ng s ngi u nai . Ngi l mt trong nhng biu hin ca Bn Tn trong cung in ca chnh Nhng Bn Tn ca mu sc, hnh dng v kchno con.43 c khc nhau xut hin ty theo bn tnh con ngi. Ngi ph n gi n t Chenying ca tnh Kham, b l v ca ch tch tnh v m mu vi chng trong vic n trm, st nhn v sn ui. y l nhn thc v l trnh chuyn tip ca b ta. Sau s b xt x v y xung a ngc. K tip, Karma gp mt cy cu st khng l bc qua mt con sng chy t c gi l Dng Sng V i Ca Sinh T. Ti pha ng ca cu, l mt thnh ph khng th tng, c tr bi nhng ngi sng tng phn. Mt phn dn s bao gm trong h l tng, ni, v ngi thng u hoan h, giu c v p . H trong nhng lu i c trang hong ng kinh

ngc. Mt s s dng thi gian hnh phc ca h ca ht v nhy ma. Nhng ngi khc cng hin cuc sng ca h cho tng nim v cu nguyn OM MANI PADME HUNG. Nhng mt s ngi li b th khng mt mi cho nhng ngi khc. Chng ai b s hi hay au kh. Tuy nhin, mt b phn khc ca dn chng li khng c ni hoc th g n. H lin tc b au kh bi i v kht. Nhiu ngi khum bn tay trn trn, nh th tm kim th g tn chn tri. H trng ch mt cch tht vng bt k du hiu ha hn ca ngi thn s hi hng cng c cho h trong l tang ci thin tng lai h. Thnh thong nhng T Thn li bt h i. y l ni ngi cht ch i trc khi b a n phin ta ca Php Vng xt x. Nhn nhng chng sanh ni ny, mt T Thn gii thch cho Karma, Nhng ngi ny, nhiu ngi c hnh phc v h c cuc sng trong sch v c ngi khc c x tn trng. Nhiu ngi ang ht nhng bi nguyn v vui v do sc mnh ca nhng kinh nghim tm linh qu kh. Ngay c nhng T Thn cng khng dm ng n h. Nhiu ngi c ti sn v tn v vn tip tc cho v nhn, v h tng cho tt c nhng g h c khi cn Th gian. Nhng ngi khc trong s ngi ny b au kh v i v kht v khng phc v hay tn trng ngi khc hoc chng cho t thin mt th g. Thay vo , h ph bng, trm cp, v tn cng ngi khc trong lc cn sng. H ang ch i trong hy vng rng ngi thn s hi hng mt s cng c cho h. Chng bao lu sau h s b a n phin ta ca Php Vng, mt s s c gii thot v mt s b a vo nhng ci thp. K , Karma tham quan ci ng qu. Tt c chng sanh y u trn trung. Bao t h ln nh thung lng. Tay chn li gy nh cng rm, c hng hp nh mt lng ui nga. V b kht trm trng, la chiu ra t mm h. Nhng cn i khng th chu ni ang hnh h h. Nhn vo h, mt T Thn gii thch vi Karma, Nhng ngi ny cha tng cm thy rng lng trong i h. H cha tng cng dng bt c nhng g cho mc tiu tn gio, hoc cho bt k nhng g ti ngi no cn. H cha tng c t duy ho phng, m ch l si sc tham dc v tinh thn, th hn thiu t, lun lun kiu mn, v minh tm ti, v cn bo ca ganh t. H cn tr ngi khc cng dng, b th, v h khng th hng th

thc phm v nc ung thm ch cho chnh h tt c l v s keo kit ca h. Karma thy c Pht ca Lng Bi ang thm nhng qu i. T tay ca Ngi, nhng dng cam l tun chy lm du nhng au kh ca h. Nhng nhiu ngi trong h khng ch c th hung c dng cam l m cn khng th nhn thy Ngi hoc tr c trc s hin din ca Ngi. Sau , ti cng ca mt cy cu, mt c gi tr quyn r lc ht lc khc. c Tara Trng hi, , c gi xinh p, c sinh ra u v gia nh c l g? Ti sao li ma ht m cn khc? C ang i u, ln hay xung? C gi p, Than i, con t cao nguyn pha Nam Ty Tng. Tn ca thnh ph con l Neudong. Cha con l Chogyal Tsering v m l Sechung. Tn con l Dorje Gyalmo, thung lng ca con b ngi Mongol (Mng C) cp ph, h p con n Mongolia. Con cht v bnh nng. Con n y khng cn c hi gp li cha m ln na. V Php Vng ni vi con, Hi con gi, con t mt gia nh xut sc v c mt tm trong sng, khng bn ng. Tuy nhin, con qu bm luyn cha m v ca ci ca con. Ngoi ra con cn hng c mt s tui th. Vy con hy tr v nhn ti sanh l mt trong thung lng con.manmo44 Tara Trng li hi c, Ti sao tm con li qu bm luyn? c gi p, Sau khi con cht, thay v em cho nhng s hu ca con v iu thin, to cng c, ngi ta li em bn cho mt ph n l. Cho nn thm ch trong ci thy kinh khng ca nhng T Thn, con vn ngh v vic bt hnh ny. Do bm luyn , v Php Vng ra lnh cho con ti sanh nh mt manmo. Trong m t ca b, Karma khng nhc n vic i n mi ci a ngc, nhng b tht s thy rt nhiu chng sanh ang chu au kh khng th t. B nhn nhng thng ip ca mt t ngi gi cho ngi thn cn sng ca h. ---o0o--B Triu n Phin Ta Sau Tara Trng dn Karma n cung in ca Php Vng ca nhng T Thn. Nm bc tng ng tm bao quanh cung in ny. Mi hng c bn cng, v tm v canh gc trong tng dng khng khip bo v mi

cng. H c v trang vi nhng v kh kinh khng, v ht ln nh sm, HUNG! HUNG! PHAT! PHAT! nh! nh! Git! Git! Trc cng pha bc, trn mt b ln, Karma thy nhng ng b phn thn th. Chng b ct thnh tng mnh bi nhng bnh xe st xoay trn c v kh sc bn t trn tri ging xung. Chng b nghin nt thnh bi bng mi loi dng c bi nhng ngi hnh hnh theo lnh ca nhng T Thn. Vi ni s hi v bun b to ln, Karma t xung t. c Tara Trng vc b dy v ni: y l kt qu ca chnh hnh ng h, Thm ch nu c Pht n y trong thn ngi, Ngi cng khng lm g c, V l kinh nghim nhng kt qu ca nghip h Con ng nn bun. Lng ca Karma b hnh h vi nim hi tic au kh to ln, b ngh, Mnh chng thc hnh nghim chnh bt k Gio Php no trong lc cn sng. Gi y khng bit loi tra vn g m v Php Vng ca nhng T Thn s hi, khng bit loi xt x g s ch i mnh? Nu c c hi tr li th gian, ti s gii thch s nghim trng ca nghip vi mi ngi bng cch k chnh xc nhng g ti chng kin, chng phi dng bc ng. Ti s b th mi th mnh s hu cho mi ngi khng bm luyn. B li ng sau mi hot ng th gian, ti s suy nghim v bn tm. Khng bm chp vo bt k ai, ti s mt mnh lang thang t ni n c ny n ni n c khc. Ti s lun qun tng n lama ca ti trong tm, v s lin tc cu nguyn n Tam Bo. Ti s khng tip i vui chi vi bn b v thn quyn. Vo lc , Karma nghe mt ging ni ln xut pht t cung in ca Php Vng. Mt v gc cng tin n c Tara Trng v Karma ri ni, y l du hiu gi ngi n phin ta ca Php Vng. au kh bp nght tri tim Karma nh th b trng tn. B b hnh h bi ni hi tic khng thc hin nhng thc hnh Php quan trng. B khc v ngh, Tuy vy, mnh cu nguyn n ch Pht khng ngng ngh. Vy, ch Pht xin hy chm sc con vi i mt t bi. Chi nc mt Karma, Tara Trng ni, Con cha tng lm t thin cng nh cha tng thit lp bt c thnh tu thin nh kin c no. Nhng tm

con trong sng nh mt tm gng, khng b nhim v hu qu ca nhng hnh ng xu, con v Ta tr trong bt kh phn mt thi gian di, v nghip thng mn v khao kht. Nm tay Karma, Tara Trng dn b i qua cng. H leo ln bc thang bng ln. Karma run ry s hi, sau h i vo mt phng ln. Chnh gia phng l v Php Vng ca nhng T Thn. Karma thy v Php Vng trong thn tng ca c Guru Rinpoche, Padmasambhava. Ng trn mt ngai c bn s t , Ngi mc, trang hong, v cm php kh nh Karma thy trong hnh v. Vi tia nhn ca Guru Rinpoche, thn v tm Karma lp tc trn y nhng ln sng sng knh. Nhng si lng trn thn b dng ng. Dng nc mt hoan h trn ra, b mun chy n nh l trc Guru Rinpoche, nhng kp dng li v s nhng Bn Tn phn n nam v n ang ng chung quanh Ngi. Nhng Bn Tn phn n ny trong thn tng khng khip, mc trang phc gy kinh hong v vung ln nhng kh c kinh khng. Ti chn Guru Rinpoche, v bn phi, l mt T Thn c thn ngi, u b. ng ang cm mt gng v ang quan st nhng vic lm ca nhng chng sanh trnh din trc Php Vng. K Ngi l T Thn u-cp, ang ghi chp nhng g chng sanh lm. Pha tri ca Guru Rinpoche l T Thn urn. ng ang thm tra mi ngi trnh din phin ta. Pha trc Guru Rinpoche l T Thn u-heo. ng ang gi nhng bn m t v lit k. Ngoi nhng v ny cn c nhiu T Thn c nhng u th khc, ang cm mi loi kh c. Tara Trng nhc nh Karma, Bn ngoi, ngi ngi gia l Php Vng ca nhng T Thn. Bn trong, Ngi l Guru Rinpoche. Bn ngoi, ngi bn phi Guru Rinpoche, ang theo di chng ta vi i mt li v ni vang nh sm, HUNG! HUNG! PHAT! PHAT! l mt T Thn. Bn trong, Ngi l tng phn n ca c Manjushri (Vn Th), v Pht ca Tr tu. Nu m lng cu nguyn n cc Ngi, con s thot khi nguy him v s hi. Tt c T Thn phn n nam v n l ch Pht hin minh v phn n. Nu con m rng cu nguyn n cc Ngi, con s th ti sanh vo nhng ci cao. Con phi ghi nh nhng im trng yu ny. Con cng khng vi phm bt c hnh ng xu c nghim trng no, nn ng tht vng. Hy ng dy v t lng tn knh n cc Ngi, v lp nguyn cho chnh mnh v tt c b m-chng sanh.

Karma nh l mt ln nh mt c ch tn knh, nhng trc khi nh l ln th hai hay lp nguyn, v T Thn u-Rn ngn li. ng ngh b ngi xung mt gc. Ngay khi ngi xung, bng mt ging m m v Php Vng ni nhng T Thn ang ng trong sn ca cung in, Mt ngi mi cht t ci ngi mi n. Hy em li y ngay. Trong sn in nhiu i din ang cm mi loi kh c vung ln vi ting gm ln HUNG! HUNG! PHAT! PHAT! Vo lc , mt ph n xut hin trong sn. i mt vi nhng cnh khng khip ny, thot tin b ta c chy trn, nhng chng c ch no thot. Sau , vung gy OM MAINI PADME HUNG, b ht Mantra Lc T. Ngay khi nghe m thanh lc t linh thnh, tt c T Thn an nh li ni ca h. Ngi ph n c mt phu nhn trong o chong trng i km. Tc Ngi ct bi bng mt dy la , cm mt chui pha l. Cm ly tay ngi ph n, v phu nhn dn vo cung in. B c t do, dng nh khng T Thn no c nng lc ngn cn hay e da b. Tuy nhin, khi kim tra, b b nhiu s on gin v h thng quan liu ca x hi. V l do , b ta phi b ti sanh lm chim v sau mi c lm ngi. K tip Karma nghe mt ging ni ln. B nhn v hng v thy mt v tng i mt m. ng ni vi b, Gi y ngi hiu hu qu ca nghip. Ngi thy din mo ca Php Vng. Ngi chng kin nhng e da ca T Thn. Ngi phi nh trong tm nghip qu l chc chn v nhng hng dn ca Php Vng ban. By gi ngi phi tr li ci ngi. Gia nh sp quyt nh thn ngi. Ni xong, ng bin mt nh ln gi thong. Sau Tara Trng khn khon vi Php Vng: Php Vng, xin lu n con! Tm Karma thc tnh n Gio Php. V nghip ni kt vt tri, nn thy Ngi nh c Guru Rinpoche. Thn v tm c tch ri trc khi th mng cn kit. V bm luyn ca c, nn b au kh v nhng kinh nghim chuyn tip ny. C n vi Php Vng v nguyn qu kh. C chng kin ni s hi v nhng T Thn, chn l ca lut nhn qu. C y by ngy v Thi th cht ca c ging nh cn nh trng ang lnh gi [trong ci ngi].

Nn c phi c tr v nh s gi ca Ngi n nhng ngi ca chu lc Jambu45 . Hoc c c th ti sanh lm ngi tr li. Hoc c nn c gi qua nhng giai on ca nhng bc tr gi-tr tu. i Php Vng, c ta nn i u, xin Ngi hy ban lnh. Php Vng nhn chng chc v th nhp vo t duy Karma trong mt lc. Sau , nhn vo gng, Ngi kim tra li nhng chi tit v vic lm qu kh ca Karma v ni, Trong qu 46 sng li v nhng T Thn em+kh, Lingza Chokyi n b nhm tn c v tn b tc. Nn hai c, Samten ca 47 v Yungtrul Wangmo t Kham, c tr v. Dartsedo Samten ca Dartsedo c gi v vi nhng hng dn chnh xc, c phi thc hnh Gio Php khng c vi phm bt c hnh ng xu no. Yungtrum ca Kham c tr v thc hnh Gio Php nhm nhn ra bn tm. Sau Php Vng ni, By gi ngi tr li chu lc Jambu gi cm hng cho con ngi n Gio Php v cng em thng ip t nhng chng sanh ca Ci Cht cho ngi thn ca h Ci Sng. V cng c v nguyn qu kh, ngi s hon thnh i li ch khi tr li thn ngi. Php Vng a nhng hng dn chi tit v tin tri vi thng ip sau cho nhng ngi chu lc Jambu: Ni vi h rng, Ta, l Php Vng, y. Ni vi h rng y chng ti c nhiu cch tinh vi Tm ra ngi no phm iu xu hay lm iu tt. Ni vi h rng ngi sng knh Gio Php c ln ci cao hn. Ni vi h rng ngi ham m lm vic xu b a a ngc. Ngi, ngi dn ca chu lc Jambu, Ni chung, phi i theo Gio Php ca c Pht Thch Ca Mu Ni, V c bit tn trng mnh lnh ca Ta, Bn ngoi, Ta l Php Vng [ca nhng T Thn]; Bn trong, Ta l Avalokiteshvara, c Pht ca Lng Bi. Hy tng nim OM MANI PADME HUNG, tinh hoa ca Avalokiteshvara. Bn ngoi, Ta l Php Vng, Bn trong, Ta l Guru Rinpoche. Hy tng nim OM AH HUNG VAJRA GURU PADMA SIDDHI HUNG. Bn ngoi, Ta l Php Vng; Bn trong, Ta l Pht Thch Ca Mu Ni. Hy rn luyn trong gio l ca c Pht. Hy lun lm mnh m tm trong hnh ng o c.

Lp tc t b thm ch nhng hnh ng xu d nh nht. Hy qun tng lama ca ngi trn nh u. Cng hin nhng phc v tt nht cho tt c b m-chng sanh. By gi n tra [ nh ngi]. Vi mong mun n thun, hy ngh v nh ca ngi. Vo lc ny, nhiu ngi cht c em n trc phin ta ca V Php Vng bi nhng ngi hnh hnh, van ni vi Karma: Nu c may mn c tr v vi ci ngi, xin gi li nhn gi ca ti n vi ngi thn ca ti. Yu cu h thc hin mt s nhng vic lm thin v cng hin phc v cho Tam Bo thay cho ti. lm gim i nhng au kh ca ci a ngc, khng c bi nguyn no hiu qu hn OM MANI PADME HUNG. V vy, hy tng nim hay yu cu ngi khc tng nim OM MANI PADME HUNG mi ngn ln. Xin hy chm khc mantra ny trn v tch ly chng. In ch trn vi v treo chng nh c. In ln nhng mnh giy v quay chng nh nhng bnh xe cu nguyn. ---o0o--Karma Tr Li Thn B Sau tng n tm b, By gi mnh phi tr v thung lng. Lp tc b thy mnh ti Traphu, nh b. Ti li vo, b thy xc cht mt con ch gi. Mt n hm su xung, v nc di ng quanh mm. Karma va s va gm. Thot tin b b chy, nhng sau b ngh, Mnh phi vo nh bng cch bc qua n, tm thc b nhanh chng vo c th v b b giam trong . B thy xc cht mnh nh xc mt con ch. Trc tin b mt mi, v cm thy nh chng vng ti. Sau mt lc b bt u dn dn ly li thc, nhng khng th c ng nh khng c sc mnh trong thn. K c b tr nn sc bn dn. Khi c ng c mt t, ngi ngi bn cnh b canh xc thy c c ng . ng la ln PHAT! ba ln mt cch kch ng. B vn cn b m nh bi nhng hnh nh v cm xc ca ni au trong ci a ngc, nhng m thanh PHAT xua chng i. Ming vi qun mt b nng ln mt cht. Ngi t hi, C khi no sc mnh tinh linh nhp vo xc ca Karma v bin b thnh qu nhp trng chng? ng m vi che mt v nhn vo u b nhiu ln. Ri ng nhn vo tay b, nhng b khng sc nhn li hay bo rng b vn cn sng. Sau ng kim tra ngc v thy rng vn cn hi m tri

tim. ng gi to nhng thnh vin trong gia nh Karma: Hy n y! Phu nhn sng li! M Karma khc lc chy n, Con gi ti, con v li h? ngi ta nhanh chng m vi lim trn thn Karma. Vo lc , v ch tch n. ng ra lnh chuyn v mnh sang v tr khc v phc v sa, mt ong. Tuy nhin, Karma khng th n hay thm ch hp cht lng trong mt tun. Ngi ta nh tng git vo ming b. T ngy k tip, tng cht mt, b ly li sc mnh v phc hi ln da. Sau , Karma v gia nh thu hai ngi ghi chp. H t k hoch vit v chia lm hai phn tt c thng ip ca ngi cht gi v cho ngi thn qua Karma. Trong phn mt, h bao gm nhng thng ip cho ngi thn U (trung tm), Tsang (hng Ty), v Lotrag (hng Nam) l nhng tnh ca Ty Tng. Trong phn hai, h t nhng thng ip cho ngi thn Mongolia v tnh Mon. B cng t k hoch du lch khp x s mang thng ip ca v Php Vng cho cng chng. Nhng khng may, m ca Chojei Trung, mt ph n quyn th ni, Karma t mt bi cnh thp km tr v t ci cht tranh th cuc sng con ngi. Nhng ngi khc nghe v ni, B ta l qu! Thay v tin Karma, ngi ta li tn cng b. Vo lc , v Ch tch quyt nh, Tt hn gi b mt ton b s vic trong mt thi gian, v h lm nh vy. Sau mt khong thi gian, Karma i nhn gio l t mt lama quan trng c gi l Ponlob Jetrung Rinpoche. Ngi ngc nhin bi s tin b qun st v thin nh ca Karma. Thm ch c ngi hc trong mt thi gian di cng khng d c c nhng nhn bit nh vy. Vo lc , mt ngi theo hu Karma tnh c ni vi v lama, L d nhin, v b ta tr v t Ci Cht, nn d nhn ra bn tnh ti thng. V lama p li, Ti cng ba ln ti Ci Cht. Chng ta nn so snh nhng ghi ch v xem nhng kinh nghim ca chng ta c ging hay khng. Phu nhn, hy k kinh nghim ca b cho chng ti. Karma bt u k nhng kinh nghim ca b cho lama. Nhng ngi ang nhn gio l t lama, tng ngi mt cng n gn nghe. C v lama v nhng ngi khc u chy nc mt v nhng g h nghe. Sut mt ngy

thay v nghe lama ging dy nh l thng, mi ngi li lng nghe chuyn k ca Karma. Hon ton tin tng cu chuyn ca Karma, v lama ni, M t ca con l hon ton c gi tr xc thc. Trong thung lng ny, con ang b lng ph. Con phi du hnh khp x s phc v dn chng. Ta s cung cp s vn chuyn, lng thc, v ty tng. Con phi du lch khp nc. Tuy nhin, sau , Karma ch yu sng vi m. Khi n trc Php Vng, b s hi nhng T Thn nn trong lc vi v b cu nguyn t Pht qu cho chnh mnh nhng qun cu nguyn cho li ch ca tt c chng sanh. Ngoi ra, b qu bm luyn m. V hai l do ny, Karma khng phc v ln lao cho ngi khc. ---o0o--Khng S K Th: Kinh Nghim Ca Denma Sangye Seng-Ge S m t delog ca Denma Sangye seng-ge l ng ch v khi nim v vic lm sao chng ta thot khi rng buc ca s hi, o tng v nh li vic tr trong trng thi thin nh. Sau khi ra khi thn, Denma tng trnh, ng du hnh khp v tr ch trong mt chc lt. ng cm nhn mnh thy mi s kin qu kh, hin ti, v tng lai cng lc. Dng nh ng c mt thn nh sng v c th du hnh bng nh sng ca thn ng. ng cm thy mnh c bao ph trong nhng tia sng ng sc. Vi s thanh thn to ln, ng di chuyn vi tc ca nh sng, c th n bt c ni no ng mun. Gi cht mt chm nh sng ng sc xut hin pha trc, Denma ht ln m HIK by ln. ng tin vo bu tri, thy chnh mnh trong ci tnh ti thng ca c Pht, c gi l Th Gii Thin ng Cc Lc V Song. ng thy mt cnh tng tuyt p vi mt lu i k diu y nhng v tr th-tr tu gic ng. l mt ci tnh cc lc. Denma gp mt lama nh s dn dt ca ng. V lama ni: Con trai, con tnh ha [nghip che m] by ln. Ngi may mn, ng b sao lng. Hy nhn vo bn cht ca tnh gic tuyt i.

Trong mt lc Denma kinh nghim ci thy ca nm gia nh Pht v nhng ci tnh ca cc Ngi. Ci thy c theo sau bi nm v Pht xut hin nh Php Vng v nhng T Thn. ng ri vo o gic nhiu ln. Trong mt lc ng thy dn lng khng chc rng ng cht hay cha. ng thy mt thp pha l, m tht ra l thn ng c bao bng o chong. Ngi ta i nhiu quanh thp pha l. Nh kt qu ca vic h than khc, ng cm thy nhng trn bo mu v m ri xung ng. Denma thy hai b vng trn hnh qu cu, mi b c nm vng, mi vng c mu nh sng khc nhau. Mt b cha nm vng trn ln, v b kia cha nm vng nh. Chng l ng tr nguyn s. S nhn bit tht tnh ca nm cm xc. Sau , Denma u tranh bit ng cht hay cha. Cui cng ng i n kt lun rng mnh cht do thy nhng du hiu sau. ng c th di chuyn qua l kim v qua nhng l rt nh trong lu. Ti b sng bc chn ca ng khng li du vt. Thn ng chng c ci bng no phn chiu trong nc, hay di bng mt tri, mt trng. Thm ch d ang i, chng ai quan tm phc v ng. Tip cn ngi thn v gi tn h m khng ai p li. Khi nhn vo mt mi ngi, dng nh b m i ging nh c bc mng che li. ng thy m ng ang chy nc mt, y l iu bt thng vi c tnh ca b, v b khc ln, By gi ti mun cht. Nhn ra mnh cht, bun b v s hi, Denma cu nguyn n c Pht ca Lng Bi. Lp tc c Pht ca Lng Bi xut hin pha trc ng v ban cho ng gio l chi tit v ban phc. Tuy nhin, tm Denma b sao lng bi nhng o tng phm tc, v ng gp nhiu chng ngi trn chuyn hnh trnh. ng cm thy chnh mnh b dn y bi mt cn bo nghip lc. ng nghe ting gm ca nhng d th gin d. Nhng cui cng ng c th nh li nhng iu ny l nng lc biu hin ca tnh Khng. K tip, ng thy nh sng trng v chn ng. T pha sau chy n mt trn ma v kh. Khi nh li chng l o gic, chng ch l nng lc-t bn thn ca tnh gic ni ti ng. K tip ng thy mnh i theo mt con ng ni cht hp, cao, v dc v nhng tng ln xung lin tc. Bn di, ng thy mt dng sng

cun cun mang nhng tng tri i. ng i dc theo ng ni v thnh thong bm ly nhng bi c. Nhiu ngi b rt xung sng v ng c th nghe ting h ku khc. Mt ln na, khi ngh v bn cht trng rng ca mi th, nhng hnh tng ng s ny an nh li. K tip, ng cm thy b giam trong mt vng t hon ton ti en y nhng th d. ng nghe mt ging ni, ng b sao lng! y l ci sc sinh. ng ht OM MANI PADME HUNG. t nhin khng gian trn y tp hi ch Pht v lama cho n ng. Nh th ton b mi trng ang rung ln vi m thanh cu nguyn. Sau , ng kinh nghim nhng bm luyn v bn b v nhng s hu trong ci ngi sng. Vo lc , ng nghe ging ni ca c Pht Lng Bi, y l lc cht. Khng bn b hay ca ci c th gip con. l nhng biu l ca bn tnh rng khng. Hy nhn vo tnh rng khng ny ng tm con b sao lng. Khi nghe c iu ny, mi bm luyn ca Denma tiu tan. Mt ln na, ng cm thy mnh i qua mt li i cht hp, nhiu , y dy nhng la, nc cun cun tri, v bo t. ng i ti nh con ng, nhng v nhng trn bo nn khng th i ln hay lui li. ng i vo mt ngi n, ng thy nhiu ngi, gm nhng ngi bit ng lc ng cn sng. Mt s hnh phc v ang th hng cuc sng h, s khc th i kht v au kh. Nhiu ngi ang ca ht v ngi khc th than khc. V mt s h c em n y do s nhm ln t ci ngi bi nhng s gi ca T Thn, h ch cho n khi th mng cn kit trc khi h c th tip tc ti sanh mi. Nhng ngi khc n sm v kip sng ca h b ct ngn do tai nn t ngt. Cng c nhiu ngi c bm tr hay mc kt y thay v i n ni k tip ca h, do h bm luyn n kip ngi. Ngi giu c bm tr y v bm luyn vo ti sn ca h. Nhng ngi yu thng bm y v bm luyn vo nhng ngi h yu thng. Nhng ngi cm quyn tr y v bm luyn vo lut l v phm cp ca h. Ngi ngho bm y v bm luyn lu bt, bt n xin ca h. Ngi sn hn tr y v mun bo th k ch. Nhng ngi khc ch y v i nhng ngi thn v bn b trong ci ngi to cng c v hi hng cho h trong nhng l k nim h cht, ci thin hng ti chuyn hnh trnh ca ci cht. Nhng ngi ny l nhng ngi khng c nghip tt hay xu mnh y h nhanh chng ti ni n ca h.

Sau Denma cm thy ng vn ti nh ca Ngn Ni ng o Ph Ct ca ci cht, c trang tr vi nhng ng s ngi v u sc vt. ng nghe c nhng ging ni biu l mun tr th t tt c ng u ny. T ng thy pha trc l Cnh ng Cht kinh khng bao la. K tip, ng cm thy mnh ang ri b Th Gii ngi Sng li ng sau. B nghn th vi ni au n v chong, vi s hi v bun phin, nh th tim v phi ng rt xung t. Mt ln na, ng nghe mt ging ni t mt ni xa xi, Hy nhn vo tht tnh khng sao lng. K tip, Denma cm thy ng i qua Cnh ng Cht Nhiu Mu, mt cnh ng ct vi nhng con bo ct qut mnh. N y dy nhng hnh nh khng khip v m thanh au n. T pha sau, ng cm thy b y ti pha trc bi cn bo nghip. Bn phi ng thy bng ti. Bn tri, ng thy nh sng trng. Mt ln na ng nghe ging ni ca c Pht Lng Bi, y l Cnh ng Cht nhiu Mu. Chng sanh y chu au kh nh kt qu ca s trm, cp. Sau ng cm thy mnh bng qua Dng Sng Khip m ca Ci Cht, dn dp vi nhng cn sng sm chp. N c su cy cu ng s. Hai bn sng dy c nhng sinh linh. H c lnh ca nhng T Thn v trong tay h c mi loi v kh. Mt ln na, ng nghe ging ni ca c Pht Lng Bi, Con trai, ng sao lng, hy thin nh v bn tm. Lp tc ng bay qua bn kia sng nh mt chim i bng. Trn b sng bn kia ng thy Awa u-B, v lnh o cc tr l ca Php Vng ca nhng T Thn, Ngi ang ngi trn mt ngai bng nhng s ngi v u sc vt gia tp th nhng ngi hnh hnh. H c thn ngi v u ca nhiu loi th khc nhau, ton b bao quanh nhiu chng sanh. Nhiu ngi hong s v ku khc hay b hnh h. Nhng ngi khc li hoan h v di chuyn vng quanh bng nhng phng tin k diu. Cui cng Denma ti mt cung in lm bng vt liu qu bu t gia mt vng nh sng ho quang trong nhiu Bn Tn xut hin. ng nghe m nhc c ch thin biu din. V Php Vng ca nhng T Thn ang ngi trn ngai c bi mt con voi, mt con nga, mt con cng, V Vua c bn u v bn tay trongv mt shang-shang.48 trang phc ca Bo Thn. Trong hai tay th nht ang cm mt gng v bn ghi chp. Hai tay di trong t th nh n cm Bnh Xe Lun Hi. Ngi c bao quanh bi nhiu T Thn khc nhau vi thn ngi v u sc vt.

Sau Php Vng hi Denma v cuc i v vic lm ca ng. a ra mt m t vn tt, ng ca bi ca v y: OM MANI PADME HUNG! Ti l mt yogi hon ton nhn ra trng thi bt nh. Khng cn s hi k th, nhng k th ca bm chp nh nguyn. Ti l mt yogi hon ton nhn ra bn tnh ti thng v bin. Khng cn s hi k th, nhng k th ca v kh xut hin t rng khng. Ti l mt yogi hon ton nhn ra tr tu thnh tu t nhin. Khng cn s hi k th, nhng k th ca nhng T Thn to ra bi nm cm xc c hi ca ti. Ti l mt yogi thot khi mi am m ca hy vng v nghi ng. Khng cn s hi k th, nhng k th ca T Thn. Ti l mt yogi hon ton nhn ra tht tnh. Khng cn s hi k th, nhng k th ca hnh tng o huyn trong bardo. Vo lc , Awa u-B m kim vo Denma. Nhng li kim i xuyn qua Denma li khng gy thng tch nh th m vo bu tri. Ngc nhin, tt c T Thn ca tng ng, ni: Ha! Ha! Php Vng cng tn thn Denma, Ngi xut sc ny ang ni s tht. Sau Denma i qua nhiu ci a ngc khc nhau lm vi bt nhng au kh ca chng sanh v sau tr li thn, em nhng thng ip n nhng ngi ca ci ngi. ---o0o--VING THM MI TM CI A NGC: KINH NGHIM CA TAGLA KONCHOG GYALTSEN Khi Tagla Konchog Gyaltsen kinh nghim tch khi thn xc mnh, ng thy ton b khng gian hng ty c bao ph bi nhng m my nht. V Bn Tn Bo V Trng ni, Nhng ch khng c my, l cn bo ca Ngn Ni ng o Sa Mc chia ct Th gii ca ngi Sng khi Th gii ca ngi Cht. Con bng qua n d dng nh nng lc tm

linh ca chnh con. Tagla cu khn nng lc ban phc ca ch Pht v cc lama d dng bng qua ng o. Trong chc lt, mt tm thm nh sng trng tri rng t hng nam n ch ng. Trn n, ng thy c Pht Lng Bi v thn tng phn n ca c Guru Rinpoche vi tp hi Bn Tn. Bn Tn Phn N p ng o qua ni bng mt l c cu nguyn ba ln. v ng o v tan tn gc. Mt ln na, Tagla thy la che ph bu tri. Tri t ngp trn mu chy v st nng chy. Bn Tn Bo V Trng ni, y l Dng Sng Nu At Khng Th Vt Qua ca ci Cht. Tagla cu khn nhng Bn Tn bo v v lama. t nhin ng nghe t hng nam mt m thanh ln nh ting sm. ng thy c Pht ca Lng Bi sng rc nh ngn ni tuyt c tip xc bi nh sng ca hng ngn mt tri gia mt vng ho quanh nh sng cu vng vi mt trn ma hoa nhiu mu khc nhau. Tagla thy ng i trn mt chic thuyn cng vi nhiu ngi tr ang cm nhng l c cu nguyn v ht OM MANI PADME HUNG. Lp tc ng vt qua bn kia sng mt cch hoan h. Tagla cm thy c Pht Lng Bi, Guru Rinpoche, nhng l c cu nguyn, v nhng lama u bt kh phn. Nh chng kin nhng nng lc k l nh vy, thn v tm Tagla trn ngp nim sng knh v bin. Mt ln na, Tagla b y v pha trc bi nghip lc n mt cnh ng bao la b che ph bi bng ti. Bng ti ny b ngt qung bi nhng tia chp v tia la . y l Cnh ng Xm Bao La ca ci Cht. Nh khai th ca Bn Tn Bo V Trng, Tagla thc hin cu nguyn c th vt qua cnh ng mt cch d dng. ng quan st thy mt yogi kh hnh v i c h tng bi tp th tu s v nhng ngi tu kh hnh cm nhng l c cu nguyn ln trong tay, ang ht OM MANI PADME HUNG. i theo h, Tagla nhanh chng vt qua cnh ng. Sau Tagla cm thy ng bn ngoi bc tng khng l, k l ca ci a ngc. Pema Dechen, v thy chnh ca Tagla, c h tng bi nhiu v lama trong tng tu s v hnh gi (ascetic), xut hin pha trc ng. H ang quay bnh xe cu nguyn trong tay phi v cm c cu nguyn to ln trong tay tri. C hai Bn Tn Bo V Trng v Hc Qu u bin mt. Pema Dechen ni vi Tagla, Con phi thy nhng ci a ngc c th din t chng cho mi ngi khi con tr v Th Gii Ngi Sng. iu s gip ngi ta hiu v v tin tng vo s hin hu ca nhng ci a ngc, v c cm hng i theo Gio Php. Tuy nhin, con khng th du

hnh n a ngc m khng da vo nng lc ca Ta. Hy cu nguyn c Pht Lng Bi v i theo Ta. c thy dn dt, Tagla thm mi tm ci a ngc khc nhau, rt nhiu chng sanh b hnh h bi mi kiu au kh. Nhng au kh ny l hu qu ca cm xc tiu cc v hnh ng gy hi m h vi phm trong lc cn sng. V mi tm a ngc, ci u tin l nhng ha ngc: 1. Trong a ngc sng li, trn nn st nng bng, chng sanh lin tc git ln nhau do sn hn, sau sng li chu au kh v tn nh vy. 2. Trong a ngc vch en, trn nn nng bng, nhng ngi hnh hnh vch ln thn chng sanh v ca h thnh tng mnh vi nhng li ca bng chy, lp i lp li nhiu ln. 3. Trong a ngc xay nghin, chng sanh b b vo ci st khng l bng st nng bng v b gi bng ba chy bng nhiu ln. 4. Trong a ngc go tht, chng sanh b bao trong hai bc tng la mnh lit, la ht v ku go lin tc. 5. Trong a ngc i go tht, chng sanh b bao bn trong hai bc tng la mnh lit go khc lin tc vi au kh to ln. 6. Trong a ngc nng, chng sanh b nu trong nc ng si. 7. Trong a ngc nng mnh lit, chng sanh b thiu t trong nh bng st v b m bng cha ba nng bng, ri y li bng nhng ming st nng. 8. Trong a ngc au kh tt bc, chng sanh b thiu t trong mt ni st chy rc, v ng si chy rt vo ming h. Ch c nhng m thanh la khc au n l c th nhn thc, v ngi ta khng th thy nhng chng sanh gia nhng ngn la chy rc. K tip c tm a ngc lnh, m tn gi c a ra v cch khng khip m chng sanh b trn trung phi chu ng trong : (1) a ngc lnh phng dp, (2) a ngc trn ngp phng dp, (3) a ngc lnh run lp cp, (4) a ngc than khc, (5) a ngc go khc, (6) a 49 (7) cingc nh hoa utpala lm rn nt thn th, a ngc lm rn nt nh hoa sen, (8) a ngc rn nt nh hoa sen khng l. Cng c hai loi a ngc ph: (1) trong nhng a ngc ln cn, chng sanh ri vo nhng h than hng nng bng hay m ly d bn, i b qua nhng cnh ng li dao hay rng gm, v

b m bng nhng v kh sc bn ca Ngn i Cy St, v b chim kn kn, n ng hay n b n tht. (2) Trong a ngc ph du, chng sanh ti sanh vo b giam gi trong nhiu ch khc nhau, nh tng, ct , tng, thm ch c c trong nh trong mt thi gian di. Trong mi ci a ngc, Pema Dechen thy nguyn nhn gy au kh ca mi chng sanh v c th gii thch cho Tagla. Ngi cng gii thch mi chng sanh phi chu ng trong bao lu v nhng n lc g c th gip c h. Cho n khi nghip tiu cc sng trong a ngc ca h cn kit, chng sanh b au kh s khng cht v au n, bi v au kh l mt phn trong cuc sng ca chng sanh di a ngc, khng c chm dt. Do nng lc ca c Pht Lng Bi v lama, nhiu chng sanh c th nh li kip trc trn th gian ca h. c Tagla khuyn khch, nhiu ngi gi th k v hon cnh au n nht ca h cho gia nh, v van ni nhng ngi thng h lm mt s hnh ng o c thay i chu trnh nghip cho c hai ngi sng v ngi cht. Trong m t delog ca ng, Tagla a ra tn ca nhiu ngi pha ng Ty Tng, ang b au kh trong nhng ci a ngc khc nhau. ng m t s au kh ca h v nhng g h gi th v cho ngi thn. i lc Tagla khng thy ngi a th tn m ch nghe ting ku khc ca h gi ng. Chng hn, mt nhm chng sanh a ngc ni, Lm n a th ny cho thn quyn ca chng ti. Xin hy lin lc vi ngi tht s tn ngng. Xin hy cho thc phm v vt cht ti ngi v th vt i kht, ngho tng. Xin hy chm khc OM MANI PADME HUNG ln v in trn vi, treo chng ln nh nhng l c cu nguyn. Xin hy mua mng sng ca sc vt t nhng t. Xin hy cng dng la-thc phm v cng dng nc (chutor, Chu gTor) cho nhng chng sanh au kh ca ci tinh linh. Xin hy cng dng nh sng n ch Pht v xy dng bnh xe cu nguyn. Xin hy ni OM MANI PADME HUNG bt c khi no nghe c tn hay nh ti chng ti. Sau Ngi Tendzin Dargye, mt v thy khc ca Tagla xut hin v ni, By gi con nn i n phin ta ca v Php Vng ca nhng T Thn. Vo lc Bn Tn Bo V Trng v Hc Qu xut hin li bn cnh v mi v cm mt tay ng. H dn ng qua mt cng st ln c bo v bi nhng con th khng khip. Bn trong, Tagla thy V Php Vng ca

nhng T Thn trong mt khi cu la khng l. Ngi c nc da xm, vi bn mt v hai tay. Tay phi vung mt phin. Trong tay tri cm mt thng lng en. ng trn mt con tru d tn, nhn vo Ngi l khip s. H tng Ngi l hng trm ngn T Thn, bao gm Awa u-B, ngi gi bn cn; v Thanh Nin u-Kh, ngi gi bn ghi chp. Tt c h u la nh sm HUNG! HUNG! PHAT! PHAT! Bn Tn Bo V Trng v Hc Qu trnh din Tagla cho Php Vng v hng dn ng k v nhng vic lm trong i cho Php Vng. Tagla lit k mi hnh ng thin thc hin. Php Vng ni, Loi ngi cc ngi ni di kho lm. Ai bit c ngi ang ni s tht hay khng? Theo hng dn ca Php Vng, Awa u-B kim tra hnh ng ca Tagla qua gng, trong nhng vic lm ca mi chng sanh xut hin r rng. V Gy Hi u-Rn kim tra vic lm bng vic em cn. V Thanh Nin u-Kh kim tra bng vic c nhng lit k trong bn ghi chp. Tt c h u h tr khng nh ca Tagla. Vo lc , Hc Qu ng dy v la ln, Ha! Ha! Ta nghi ng kt qu tm c ca cc v, ng ta m ti cha nhng hn si tng trng cho hnh ng xu ca Tagla. Nhng ch c tm hn si en rt ra. Bn Tn Bo V Trng la ln Ha! Ha! sau , bin h cho kt qu tm kim v a ra khi ti mt ni si trng nh bng chng cho hnh ng o c ca Tagla. Vo lc , Tagla thy Php Vng xut hin trong thn tng p ca c Pht Lng Bi. Tm v T Thn lnh o ca phin ta xut hin nh tm B Tt. T bn phi ca Php Vng, mt di nh sng trng tri rng n phng ty. Php Vng ni, Bng con ng nh sng ny, con c th i n ci Tnh Cc Lc. Nhng thay v vy, con phi tr li ci ngi nh s gi ca Ta phc v mi ngi. Php Vng thuyt phc Tagla tr v ci ngi ni cho ngi ta bit nhng g ng thy trong bardo v em nhng th m nhng ngi trong a ngc gi cho ng. Tagla khng mun tr v v tui gi, nhng cui cng ng bng lng. t nhin ng thy mt thp trng ph tuyt v ha nhp vo n. Thp ny tht ra l thn ng. Ngay khi nhn thc iu ny, th gii tr nn sng ng vi ng. Dn dn ng hi phc bnh tt cht ngi v tr li bnh thng.

Tagla phc v nhiu ngi bng gio l v dn dt cu nguyn, thin nh trong nhiu nm. Sau , vo mt l ci ca h hng ng, khi nghe tin mt ngn nm trm con vt b git tht cho dp , vi lng bun phin to ln, ng vin tch t ngt. y l thi gian ng khng tr li na. ---o0o--SAO LNG TRONG O TNG: KINH NGHIM CA DAGPO TRASHI NAMGYAL Bn m t ca Dagpo Trashi Namgyal minh ha mt cch sng ng v vic lm sao tm thc ca ngi ta c tp trung vo s thay i t ngt v nhanh chng trong bardo. Dagpo thc hin mt thin nh phowa cho chnh ng v chuyn di tm thc qua l m nh u. ng thy nh sng nh che ph c m ra. ng t ti mt ci tnh cc lc. Trong ci tnh ng thy ch Pht, dakini, v lama. ng th hng thc phm v nc ung cha lnh, m nhc du dng v nhng v iu hoan h. Trong ci tnh , ng gp mt lama l Bn Tn bo v ca ng. V lama yu cu ng hi, v Dagpo p ng. Nhng t nhin tm Dagpo b sao lng v ng thy mt ng o ca mt ngn ni cao khng th tng vi nhng c cu nguyn trn nh. ng thy mt cnh ng khng l, v bn di l mt dng sng nu xm to ln ang chy xit. Bn trn sng c su cy cu, v b bn kia l mt thnh ph ln. Mt ln na ng cm thy ang ni vi v lama bo v. Nhng tm ng b sao lng, v ng bt u thy nhng hnh tng o nh ca au kh trong a ngc. ng tr li vi cm gic mnh ang ni vi lama bo v ca ng, nhng mt ln na tm ng b sao lng. ng bt u thy nhng T Thn ang dn nhiu ngi vo a ngc. Nhiu ln, khi ng tho lun Gio Php, nhn thc ng t ngt thay i khng kim sot thnh nhng hnh tng o nh. Kinh nghim ca ng m t rng chng ta phi thit lp thi quen n nh trong dng tm thc mnh lc cn sng. Cui cng, Dagpo trong phin ta ca Php Vng. Ch nhng hnh dng chnh ca nhng T Thn, v lama bo v ni, Con khng th che du

nhng vic lm xu phm. Lut l ca Php Vng ca nhng T Thn rt nghim khc. Trong s nhng T Thn, Awa u-B kho lo trong vic tnh m. V u-S T kho lo trong ghi chp. Thanh Nin Mt-Kh kho lo trong vic c trong gng. V u-Cp kho lo trong vic cn hnh ng trn bn cn. V u-Bo kho lo trong vic c ghi chp. V uGu kho lo trong vic xc nh nhng g l mt hnh ng thin v nhng g l mt vic lm c. V u-Gu Nu kho lo trong v kh. S kho lo ng kinh ngc ny ca nhng T Thn ch phn bit nhng g l o c v nhng g khng l mt hnh ng o c. V lama bo v tip tc, Con trai, con phi theo di bn cht ca gic tnh ni ti khng b sao lng. Tt c chng sanh lc li trong lun hi do b sao lng khi tht tnh. V nhng chng sanh v minh ca lun hi, au kh khng kt thc. Ch Pht c nhn bit thanh tnh v thy mi s nh mt ci tnh cc lc. Chng sanh c nhn thc bt tnh v thy s vt nh nn st nng bng ca ci a ngc. Hin tng th gian l thi quen tinh thn nhn thc o tng ca chnh chng ta. Nhng nhn thc ny lm h thy mi s nh ci tnh s khng gp nhng T Thn, m tri li s thy ch Pht, v trong tht tnh ca nhng T Thn l ch Pht. Sau Php Vng cho hng dn n T Thn u-Gu, Hy cho v yogi ny thy kinh nghim chi tit ca nhng ci a ngc. ng ta nn c phi tr li Th Gii Ngi Sng. K tip T Thn u-Gu bo Dagpo, ng tm b sao lng, hy tr trong trng thi rng m, d l bn cht ca tnh gic ni ti ca tm ngi, hy theo Ta. T Thn dn Dagpo quanh nhng ci au kh khng th tng ca a ngc v nhng ci ph khc. Sau em Dagpo tr li phin ta. Php Vng ni vi Dagpo, Ngi phi hiu rng tt c gio l rn luynl ban trong Kinh, Lut, Lun50 tm. Nhn ra bn tm, tnh gic ni ti bt sinh. Bung x bnh ng trong rng m bt tn. An tr vng vng bng vic bung lng trong trng thi ca nhng g nh n l. Php Vng ra lnh cho ba T Thn em Dagpo tr li Th Gii Ngi Sng. V lama bo v gii thch, Ta l mt ha thn ca Pht Avalokiteshvara. V Awa u-B ni, Ta l mt ha thn ca Pht Vajrasattva. Thanh Nin u-Kh ni, Ta l mt ho thn ca Pht Ratnasambhava. La St u-Heo ni, Ta l mt ha thn ca Pht V

Lng Quang. Tt c h u ni, By gi ngi tr v thn ngi, l mandala ca ch Pht. Sau su ngy du hnh qua nhng ci a ngc, Dagpo cm thy nh th mi thc dy sau gic ng. V lama bo v v nhng T Thn bin mt. ng thy mnh trong ng thin nh c, tng, ni, v nhng ngi thng ang chm sc thn ng. ng c nhn quanh nhng khng th thy bt c th g. Phi mt mt thi gian sau thn ng mi mnh khe tr li. ---o0o--BNG QUA CNH NG CHT: KINH NGHIM CA GYALWA YUNGTRUNG Yungtrung l mt ngi theo o Bon, tn gio bn a ca Ty Tng. Chuyn k delog ny cho chng ta thy s cu nguyn chn thnh ca bt k nim tin no cng s c li ch vo lc cht. Yungtrung quay v o Pht, nn ng chng kin nhng Pht t cng nh nhng v thy v Bn Tn ca o Bon gii thot chng sanh trong bardo. Ging nh nhng Pht t mt tng cng chng kin phin ta ca Php Vng mt cch th v nh mt phn ca s nh thc con ng tn ngng v mc tiu su xa. Vi ng, phin ta khng ch l mt ni xt x quyt nh ngi ta ti sanh vo u. Nu ngi ta nhn ra n nh vy, n l mt tnh thc tm linh ca tnh gic ni ti, tht tnh ca tm. Sau khi ra khi thn, Yungtrul t nhin cm thy ng ang bay nh chim, vt qua nhiu thung lng v ni non. ng thy con ng o ca mt ngn ni cao trang tr bng mt ng xng ngi v th vt. Tt c chng gy ting ng n o. t nhin c B Linh Thing, l Bn Tn bo v ca ng xut hin trong mt trang phc bng vi vi ba lng cng gn trn u. B ni, Ha! Ha! Ta khng chc ngi s thy m ngi. Tuy nhin, b cho ng mt li khuyn ph hp vi vic bng qua con ng o v thy mt ng r ca ba con ng. Con ng r mu i n pha ty v mu xanh dng n pha ng. Con ng nhiu mu gia i n phin ta ca v Php Vng, nn tng t ngi s t gii thot hay lc vo lun hi. Yungtrung chn con ng gia, nhiu mu nh mt con rn, ng i vi v. Con ng tr nn tht cht hp nh th ngn ni v nhng tng hai bn sn ni sp chm vo nhau. Mt ln na, Yungtrung thy hai con

ng hp nh mt si tc. Bn tay phi l con ng trng, tay tri l con ng en. Nhiu ngi c gng chy theo con ng ny v b ri xung. Yungtrung chn con ng trng, nhng n b nghn hon ton. Sau mt lama o Bon trang phc nh ngi thng vi mi tc di xung, dn khong mt trm ngi n gii thot. V lama ni Yungtrung, Con ng trng l con ng dnh cho nhng ngi lm vic v li ch ca chng sanh. Con ng en dnh chung cho mi ngi, v n dn n ni ca Php Vng. Sau Yungtrung thy ng ca mt hang ng. Hang c mt l nh, ch va vi nm tay ng. Mi con ng u dn n hang ng ny, v khng c li ra. ng ngh, By gi mnh khng c thn vt cht. thc c th i qua bt c th g. ng lp li thng ip ny ln ting ba ln cho m ng. t nhin ng thy mnh bn kia ca . ng ang ng trong mt cnh ng xm khng l, t y ng khng th thy ni hay thung lng. ng ngh, Cnh ng ny bao la, nhng bng qua n th chc chn phi c, v ta l rng khng. Lp tc ng thy mnh bn kia cnh ng. , c ba dng sng cung n, khng khip ang ha nhp. Dng dng xut pht t hng ng. Dng dng en xut pht t hng nam. Dng sng nu gp hai sng kia ti hng bc. Ch c mt cy cu di v hp bc qua dng sng hi nhp khng l ny. Gn cy cu nhiu n ng v ph n ang ku khc v phi vt qua sng nhng khng th c. Vi lng bi, ng bo h, Tt c cc ngi hy cu nguyn vi ti. Ti s lm mt cu nguyn cho cc bn. Tt c h u lng nghe ng vi biu hin tn knh. Vi lng sng knh mnh m, Yungtrung cu nguyn nhng v thy ca c hai dng truyn o Pht v Bon: HRI! Con cu nguyn n v T v i Tranpa Namkha Con cu nguyn n T Tshewang Rigdzin. Con cu nguyn n T Padmasambhava. Con cu nguyn n Montul Tenpa Wangyal. Con qu bucu nguyn n Lama Gc51 Xin hy dn dt thc ca ngi cht n gii thot. Xin ban n phc cho h v lm tan bin ni s hi trong bardo. Xin ban phc cho chng con thnh tu thc hnh chuyn di tm thc ca phowa.

Xin ban phc cho chng con t c kt qu cc lc ca con ng gii thot. V ng trm t trong trng thi thin nh thot khi khi nim. Nh kt qu ca thin nh, mi ngi hin din u c ti sanh vo nhng ci hnh phc. Vo lc Bn Tn bo v ca ng xut hin ln na. ng thy mt lu i khng l trong m. Cao nh th chm n bu tri. ng hi c B, Lu i ny tn g? Ai sng trong ? b ni, y l s i hp nht ca hnh tng v tnh Khng, lu i ca nhng T Thn. V Php Vng ca ci Cht trong . Vo lc ny, Php Vng c thi an bnh. Tt nht chng ta nn nhanh chng gp Ngi. Yungtrung nghe mt m thanh l lng y c bu tri v t. Thot tin ng hong s, nhng sau ng t nh, Mi m thanh u l tnh m thanh ca gic tnh ni ti. nh sng l nh sng ca tnh gic ni ti. Nhng tia sng u l tia sng ca gic tnh ni ti. Chng c g phi s hi c. Vi nim tin c phc hi, ng i tip. Trong Lu i ca ci Cht c mt ngai ln lm bng vt liu qu. c bng tm con th hng mnh khc nhau. Ngi trn ngai l mt ngi n ng vi nc da hi , to ln nh Ni Tu Di. Ngi na phn n na hin minh, c ba mt v bn rng nanh, mi tc hi bng bnh quanh u Ngi nh ngn la ang chy. Ngi mt o chong bng da th, i mo bng xng v chui ht cng bng xng. Trong tay phi Ngi cm mt vng trng vi du n ca v trong tay tri cm mt gng nh mt ch 52 svatika, trng trn, trong Ngi c th thy mi hin tng ca th gian. Ngi gm ln mt m thanh HUNG lm tam gii run ry. Yungtrung tin chc ngi khng l ny l v Php Vng ca nhng T Thn. Yungtrung nh l ba ln v ni, i Php Vng ca s Cht, con l Latri Lama Gyalwa Yungtrung ca Kham. M con tn l Adron gi u? Thay v tr li trc tip, Php Vng ni, Ha! Ha! Ngi n y gii thot cho nhng b m-chng sanh trong tam gii b y xung y v nhng hnh ng sai lm. By gi vi nng lc ca ngi, ngi phi gii thot tt c nhng ai c mi kt ni vi ngi. Nu ngi khng th, Ta s xu h cho ngi.

Vo lc , Yungtrung thy mt ng lo o Bonpo n. ng i vi mt ngi c mu da trng mc o chong trng, v mt ngi c nc da en mc o chong en. Ngi mu trng bo v cho ng lo, trnh ra mt ti y nhng hn si trng tng trng cho vic lm thin ca ng lo. Ngi mc o en a ra mt ti y nhng hn si en v tranh ci chng li ng lo. Sau Php Vng ra lnh T Thn u-Kh v u-S T em cn vic lm ca ng lo. Hnh ng o c ca ng lo nng hn mt cht. T Thn u-Kh kim tra gng v ch thy nh sng. Sau Php Vng ni vi ngi n ng, Ngi thc hnh nhiu vic lm o c to ln. Nhng iu quan trng hn l ngi vn duy tr c nhn thc thanh tnh v tn knh v lama ca ngi. Do vy, ngi c th i n Shambala.53 Nhiu ngi bt u vt qua xt x ca Php Vng. Nhng lama vn gi li ha v gii thot nhiu ngi trong s h. Yungtrung i thm nhiu ni v tng nim cu nguyn. Nhiu au kh ca nhng ci a ngc bin mt ngay khi ng ht ln m PHAT! trong khi th nhp vo thin nh khng bm chp. Sau khi ving thm nhng ci a ngc, ng tr v lu i. Php Vng ra lnh cho T Thn u-Kh dn ng i. ng khng tm thy m ca ng. Trn ng tr li, ng gp hai lama b kt di cu. Khi cn ci ngi, mt ngi trong h thc hin php trc qu khng ng mc ch, v ngi kia cho php mnh hng qu dnh cho mc ch tn gio. Nhng v h c nim tin ni Pht gio, Yungtrung cu nguyn n ch Pht v cc lama dng truyn vi lng sng knh mnh m v thc hin thin nh phowa. Nh mt kt qu, c hai lama c gii thot khi ni . Sau Yungtrung qua cu, bng qua Cnh ng Cht v i dc theo con ng hp, v ng o ca s cht. ng v n nh khi mt tri va mc trn nh ni. Sau Yungtrul c kinh nghim delog ln th hai, ng vt qua con ng vo bardo bng phng tin ca nng lc thin nh, suy nghim v s hp nht ca gic tnh v tnh Khng, ging nh ng lm trong chuyn hnh trnh delog th nht. Thi gian ny l chuyn i n ci ngi v A tu la. t nhin mt dakini xinh p xut hin pha trc ng. Yungtrung cu nguyn n b b nhn tm dm m ng. V dakini khng tr li m bin thnh mt chim i bng bay vo bu tri. Nhn ra mnh khng c thn th

nng Yungtrung cng bin thnh chim i bng, ch bng c mun ng bay cng lc cng cao hn, theo sau v dakini. Sau , ti hng bc ca nh Ni Tu Di, h p xung mt vng t y hoa. Trong mt lu hoa, , ng thy mt v thnh. V dakini bo, Hy n y. C mt bng hoa, thp hn bng khc, va n ra. Trong l ba a b. Ch vo mt trong chng, v dakini ni, Cu b ny l m ngi. Ngi c th nhn ra khng? a b nhn ra Yungtrung v ni, Apho, ti sao con n y?. M ng, trong ti sanh mi l b trai, khng nh gia nh hay nh ca kip trc, m li nhn ra con trai. Sau , theo li khuyn ca dakini, h i n v thnh. V dakini yu cu v thnh ban gio l cho m Yungtrung trong thn ti sanh mi. V thnh chp thun li thnh cu. Sau v dakini dn Yungtrung n ci thin. Sau khi ban nhng tin tri, b bay v Oddiyana. Yungtrung thy mnh trong thn, ti ni c tr ca ng. ---o0o--C TNH HA BNG DNG CAM L: KINH NGHIM CA SAMTEN CHOTSO Trc tin Samten Chotso i thm ci a ngc vi s gip ca Yeshe Tsogyal, v phi ngu ca Guru Rinpoche. Thng thng, trc tin nhng delog i n phin ta ca Php Vng, nhng Samten v mt s ngi khc li i thm nhng ci a ngc trc. Cui cng Samten n phin ta ca Php Vng. Bn Tn Bo V Trng v Hc Qu tranh ci chng li b. T Thn kim tra gng. H thy b git nhiu cn trng v chim mung, b rng buc bi li th. Nn lp tc b nh trn mt cnh ng nng bng v b nc ng si ln ngi. B nh n Guru Rinpoche v cu nguyn Ngi. Nh mt kt qu, Bn Tn Bo V Trng dn b n v Php Vng. Mc d b ngh kinh nghim ny ko di mt nm, nhng Php Vng ni vi b rng n ch ko di trong thi gian ung mt tch tr. Sau Php Vng yu cu T Thn kim tra bn cn, v hnh ng cng c ca Samten chng t nng nhiu hn hnh ng bt thin. Cui cng Php Vng ra lnh hai T Thn dn b v ci ngi. Ngi khuyn Samten hy thc hnh Gio Php v gip mi ngi. Sau Ngi thm, T gi tr i, con khng cn phi n y. Con c th i n ci Tnh Cc Lc.

Trn ng, Samten thy M Yeshe Tsogyal yu cu v chuyn hnh trnh ca b. Trn ng tr li, Ngi cho Samten thy ci tnh ca nm v Pht c lm bng nh sng ng sc bn trn v trong bn phng. Samten khn cu Yeshe Tsogyal dn b n ci Tnh Cc Lc. Ci trn mt con s t, Yeshe Tsogyal dn Samten ci trn mt con la trng. H n nh mt ngn ni hng ty. T c th thy r rng ci Tnh cc lc. Vi lng i hoan h, Samten nh l ba ln. Con s t v con la bin mt. t nhin, mt t ni h ng tr nn mm mi. Mi bc chn b i l mt bng hoa n. B c tm trong mt cn ma cam l v c ung nc cam l chy xung. Mi nghip bt tnh v xu c u c tnh ha. Thn b tr nn trng nh c lm bng v s. B bng qua mt thung lng ch vi mt bc chn. Cui cng b n mt vng t thanh tnh k l vi nhng cy, tri, hoa, nhng trang hong p , v nhng vt liu qu bu. Ch B Tt trong thn tng chim mung ang ht. Bt c nhng g Samten c mun u t pht xut hin. Trong ba bc, Samten bng qua ba lp tng. B n trc c Pht V Lng Quang, Ngi ang ngi di gc mt cy to ln p k l. Bn phi c Pht V Lng Quang l Avalokiteshvara (Qun Th m) v bn tri Ngi l Vajrapani (Kim Cng Th). Mi v u gia hng trm triu b tt v tu s. Rt nhiu B tt v ch Pht nam, n khc nhau mi ni, gia nhng t nh bin ca cc Ngi. Cng c mi loi Bn Tn, bao gm Guru Rinpoche, trong tng phn n. B cng thy v s lama ca nhiu dng truyn khc nhau. Vi delog ny khng k b tr li thn nh th no. ---o0o--NG CHN NN: KINH NGHIM CA CHANGCHUB SENG-GE Changchub mun v nh, lp tc ng thy mnh trong nh ca cha m. ng sang hng xm xin thc phm v hi thm, nhng khng ai tr li hoc thm ch nhn n ng. ng ngh mi ngi gin mnh. Mt c gi tr ang xch nc. ng xin mt t nc, nhng c ta khng ni mt cu. Khi c gng ly mt t nc trong bnh ca c, n tut khi tay c v b ra nhiu mnh. ng nm ui mt con nga, v con nga ng xung. Mt ph n ang xe ch v b ta khng tr li ng, khi ng c chm si len,

n nh b mt cn bo thi bay i v b ta chy theo n. iu lm Changchub lo ngh nhiu hn v ng nh li dn gian c ni, Nhng tinh linh, d v hnh, vn c th lm vt cht chuyn ng. Sau ng suy ngh: By gi mnh nn n tu vin. Trn ng, mt con ch ui theo sa ng. Mt ph n mng con ch, Con ch cht tit, b my sa ma qu h! Ngh rng b ta gi mnh l qu, Changchub bt b, B cho ti thy v thn no m khng l qu! B ta khng nghe thy ng. K ng n tu vin. ng thy mt xc cht pha ng c hai con ch sn to ln ng s canh chng. Changchub rt s. Suy ngh xy ra vi ng, C th mnh cht ri! Vo lc , ng thy mnh bn kia sn ca mt ngn ni to ln, trong vng t ti tm b dn y t pha sau bi cn bo nghip. Nhng T Thn ang la ht nh hng ngn ting sm, nn st nng bng lm chy xm chn ng. V s chng sanh c nghip xu tt c u b nhi nht chung quanh. Qu s hi, Changchub cu nguyn c Avalokiteshvara. Ngay sau , ng thy mt a b tm tui vi nc da trng, trang phc bng la vi trang im bng chu ngc. Ngi ngi trn hoa sen, mt tri v mt ngai mt trng. Ban n phc, Ngi cam oan vi Changchub rng c hai c mi ni kt trong nhiu kip. y l Bn Tn Bo V Trng ca Changchub, nn ng cu nguyn Ngi. Changchub i thm nhiu a ngc. Sau ng n ni ca Php Vng ca nhng T Thn. Trong mt cung in khng l, v Php Vng ng trn mt hoa sen, mt trng, v m mt tri trn mt ngai bng vt liu qu, c bi tm con th v chim. Phn thn trn ca Ngi trang phc bng la trng v ngc qu, phn thn di mc qun da cp vi mt con rn en lm tht lng. Nhng tia sng t thn Ngi chiu ra rc r lm la mt khi nhn vo. Mt Php Vng nh mu. Ngi cm trong tay mt ngn la v nc. Pha bn phi Ngi l mt gng sng, v bn tri l phin. Chung quanh Ngi c khong mt ngn T Thn. Tt c h u tng ng vi Php Vng. Pha trc Ngi t tp v s chng sanh nhiu nh nhng ht ct ca mt con sng, v v s T Thn ang quyt nh s phn ca h. Php Vng gi Changchub i thm nhiu ci ng qu, sc sanh, ci ngi, v a tu la (bn thin). Sau , qua Changchub Php Vng gi thng ip cho chng sanh ca Th Gii Sng, Hy tin tng Tam Bo, pht trin thi

 gic ng, cng dng, tip nhn gio l v trao truyn, nht l tng nim OM MANI PADME HUNG, y l tinh hoa ca Gio Php. Changchub hi Php Vng, Tt c chng sanh khi h cht u phi gp Ngi? Php Vng p, Khng ai trong ci ngi khi cht m khng gp Ta, ngoi tr hai loi ngi. Ngi cam kt vi Gio Php t lc mi sinh s i thng n ci Tnh Cc Lc ngay khi tm h tch khi thn. H s khng cn gp Ta. Nhng ngi phm nhng hnh ng xu t lc sinh s i thng xung a ngc, h s khng c c hi gp c Ta. Changchub hi ln na, C hnh ng o c no khng c li ch, hoc c hnh ng xu no khng gy hi? Php Vng p, C, ngay c khi ngi s dng ca ci cho nhng k hoch o c, nu ly chng bng cch la gt v kim cng s hay cha m, t nhng v kh hnh bng v lc, hoc t bt k ngi khc di dng thu, th s khng tnh l mt vic o c. Chng li k th ca v thy v Gio Php s khng tnh l mt hnh ng xu. Nu, vi nh bo v k yu, hay ngi khng c bo v, chng li nhng th d, rn c, trm cp, st nhn, v nhng ngi lm hi ngi khc, th khng phi l bt thin. Sau Php Vng ni, By gi, ngi khng cn phi gp li Ta na. Ngi s lm vic to ln phc v cho chng sanh, v ngi s t Pht qu. V Changchub tr li ci ngi. ng ti cn lu thc hnh thin nh nhp tht trc khi c kinh nghim delog. Trong nh mnh, ng thy xc cht mt con ch. Mt con rui u trn mm con ch v ang nim OM MANI PADME HUNG. Sau mt con chim b cu u trn mi nh v hi ng, Con thng mn, c g kh khn khng? v mt con chim n hi, Con trai, con v n h? Changchub thy mt mnh qun o ca ng gn xc con ch. Khi tng ly qun o xy n, t nhin ng thy tm thc mnh b giam vo xc cht con ch, m thc ra l thn ng. ng mun ngi dy nhng khng th c. Thn ng lnh nh mt tng trong nc. ng tht khng sung sng g v cm thy au trong ngc. Sau ng thy c Avalokiteshvara, Ngi an i ng, Con trai ca Ta, ng chn nn. Con c cuc sng lm ngi qu bu. Con nn tr li lu nhp tht thin nh ca con. Sau Changchub dn dn ly li thc. ---o0o---

A NGC L CI TNH V SONG KINH NGHIM CA TSOPHU DORLO Bn m t delog ny l mt tc phm c ngha su xa, tt p c vit theo nguyn bn Ty Tng. Tsophu Dorlo trn trung ri khi thn, nhng ng vn s hu mi gic quan ging nh cn sng. ng bt u cuc hnh trnh dc theo con ng xm, di v hp trong bardo. ng i vi v, b thc y bi lc ca gi nghip, v khng c t do an tr bt ng. Khng gian ti tm, khng c nh sng mt tri hay mt trng, y dy nhng bo t, l lt, v bo tuyt, v di li nhng ting la nh sm, Git! Git! nh! nh! Nhiu ngi t ci ngi n y v b hnh h bi s hi, ri lon, i, v kht. Trong s h c mt lama, Chotrag Zangpo m Dorlo tng bit. ng hi, Lama, Ngi lm g y? v lama p, Ti y gii thot mt s ngi c nghip kt ni vi ti. Ngi gii thot nhiu ngi qua nng lc ca Avalokiteshvara, c Pht ca Lng Bi. Dorlo cu nguyn n c Pht Lng Bi cho nhng bn ng hnh au kh ca ng. Lp tc, c Avalokiteshvara xut hin pha trc ng vi din mo mm ci hoan h v ni, Con phi quay bnh xe v i lm chuyn ngc sinh t. Con phi dn dt chng sanh ca bardo n ci tnh . Vy, hy ht OM MANI PADME HUNG, Dorlo ban gio l cho lp tcnhng chng sanh v ni bi nguyn mong c54 . ng thy ci bardo trng rng. Nhng sau , trong chc lt y dy nhng ngi mi n. K tip, Dorlo n Cnh ng Xm ca ci Cht l mt cnh ng ct nng. y l cnh ng ca su bt nh: nhng chng sanh khng chc v ni i hay , c tr ni u, lm g, n g, i cng vi ai v khng chc v cm gic ca h v mi s lun thay i. V Dorlo khng c kinh mch vt cht, nng lng ca ng phi by v khng th kim sot c thc. Nn tm ng chy nh nga hoang. V khng c mt tri v mt trng bn trong ca tinh cht trng v , nn ng khng cm thy c nh sng mt tri hay mt trng bn ngoi, v mi s u ti tm. nh sng ca nm kh ca thn ng xut hin nh nh bnh minh. Nhng tia sng khng th chu ni vn chp le, nh th nhng hnh tinh v ngi sao p xung t. Trong mt khng gian ca bng ti v nh

sng nh vy, nhng thi quen tinh thn ca ng phng chiu nhng hnh tng ng s, nhng qui vt nguy him. Bn cnh rt nhiu ngi, Dorlo cn thy mt lama ang au kh. Dorlo cu nguyn v quay bnh xe cu nguyn ca ng, nhng v v lama khng tin ni ng, nn Dorlo khng th gip c. Sau Dorlo n ng o Ct ca ngn Ni gia s Sng v Cht. ng thy hai con ng. Con ng ti cho nhng ngi phm nhng hnh ng xu c nghim trng. Ngi trn ng ny ch trt xung nh nhng tng ln thng xung nn st nng bng ca a ngc. Con ng kia mu trng dnh cho nhng ngi tch ly nhng hnh ng thin. Bng con ng ny, ngi ta n phin ta ca Php Vng xt x. T h c th i n ci tnh qua con ng ca nh sng ng sc. Dorlo thy Zhagsar Trashi, m ng bit t trc, ang b au kh d di. Trashi cu xin Dorlo cu nguyn dm. Nn Dorlo cu nguyn v quay bnh xe ca ng. Mc d Trashi phm nhiu hnh ng xu, nhng v c nim tin ni Dorlo v c nghip ni kt trong qu kh, nn ng ta c gii thot khi ni . Sau Dorlo n Dng Sng Nu To Ln Khng Th Vt Qua ca ci Cht. l mt dng sng khng l vi nc ng si chy nng bng, y dy mi loi chng sanh i bi s phn chiu ca vic xy dng thi quen nghip ca h. Bc qua sng l cy Cu St Ca S Cht. Mt s ngi lm vic thin thy n nh mt cy cu rng, i qua d dng, h khng ch bt c nhng g e da di dng sng. Nhng vi s ln ngi lm vic xu li kinh nghim cy cu tht cht hp dng nh ch lm bng vi cng rm. H b nhng T Thn xua ui phi bng qua cu. Nhiu ngi b rt xung sng chu au kh v b thiu t v b nhng sinh vt sng cn. Dorlo nim cu nguyn v quay bnh xe cu nguyn, hnh ng ny ca ng gii thot c mt s ngi. Sau Dorlo n ci a ngc. l mt vng t c nn st nng bng, gia nhng ngn la cao nghe c nhng ting ku go, la khc. y l mt ni khi nhn thy s khng th chu ni. Quay bnh xe cu nguyn, Dorlo lp nguyn v mong c. ng cng b gio l mnh:

Hy nhn ra khi nim o tng ca cc bn [nh chng l]. Th ci a ngc l ci Tnh V Song. V Php Vng l thn ca chn l ph qut [php thn]. Ty tng ca Ngi, nhng T Thn, l nhng Bn Tn hin minh v phn n. Cu mong cc bn t c tht tnh, nh n l. ng nim ba ln OM MANI PADME HUNG. t nhin a ngc trn y nh sng cu vng. Tt c chng sanh c kinh nghim cm gic hoan h v an bnh. K tip, khong mt trm v hnh hnh c dn u bi nhng T Thn v Bn Tn Bo V Trng n cho n Dorlo vi m nhc v cng dng. Dorlo i vo phin ta ca Php Vng, theo sau khong mt ngn ngi cht. Php Vng tn thn, Ngi n y tht tt lm sao! Nu c th nhn ra c th Ta l thn ca chn l ph qut, Php thn, nu khng nhn ra c, th Ta l Php Vng ca nhng T Thn, ngi quyt nh ai lm iu thin v ai lm iu c. Chng sanh vi th hn th i xung a ngc, ngi bm luyn th n ci ng qu, ngi ngu dt n ci sc sanh, ngi ganh t n ci a tu la, ngi kiu mn n ci thin. Ngi c hnh ng o c pha ln vi nm cm xc phin no th n ci ngi. Nhng ngi thc hin hnh ng o c thanh tnh th khng phi chu ng trong bardo hoc trong a ngc. H s i thng n ci tnh nh Ci Tnh Cc Lc ngay sau khi cht, nh chim i bng bay qua bu tri. V Php Vng ban lnh cho nhng T Thn, Ta thy trn bn cn c hng trm ngn ngi mi cht. Vy hy xem h lm thin hay lm c. Hy xem hnh ng ca h trong gng ton-hin. Tham kho s sch ph by chi tit. Cn hnh ng ca h l cng bng. Hy lng nghe m thanh ca trng chin thng. V ng to bt c sai lm no. Nhng v hnh hnh thnh cu chnh Php Vng nhn vo gng, v nhng chi tit nghip ca chng sanh rt kh xc nh. Vo lc , Php Vng ra lnh Bn Tn Bo V v Hc Qu trnh by cn thn trng hp ca mi ngi. Bn Tn Bo V Trng bin h cho nhng ngi i theo Dorlo. Ngi thu thp mt ni si tiu biu cho hnh ng thin mi ngi trong h tch ly. Sau , Hc Qu tranh ci chng li h v cht ng mt ni si en biu tng cho nhng hnh ng bt thin m h lm. Da cn bn trn

s pht hin ny, Php Vng gi nhng ngi c hnh ng o c n ci tnh hoc n ci ngi, v nhng ngi lm vic bt thin b y xung ci thp. Sau Php Vng hng dn Awa u-B dn Dorlo i xem hai ci a ngc lnh v nng. Dorlo i qua tm ci ha ngc. mi ni, ng u cu nguyn n Dc Pht ca Lng Bi v ht OM MANI PADME HUNG, v thin nh v s trao i v trong cch ny nggia mnh vi ngi khc.55 gii thot nhiu ngi. Dorlo gp nhiu ngi t ci ngi, mt s ngi ng bit v mt s ngi th khng, nhng tt c h u gi th cho gia nh, cu xin gia nh lm mt s hot ng Gio Php v hi hng cng c cho tn ca h. Nhiu v lama v ch Pht n nhng ci a ngc v gii thot chng sanh bng vic ban gio l v ban phc. Sau Dorlo tr li v Php Vng, Ngi ra lnh cho ng tr v ci ngi. Ngi ni, Hy m t s au kh ca nhng ci a ngc cho mi ngi. Hy thc hnh vic lm o c v t b hnh ng bt thin. Hy ban gio l. Ngi s lm nhiu li ch to ln. Trong i sau, ngi s i thng n ci tnh thin ng v lm li ch nhiu hn na. By gi Dorlo cm thy ng ang tr v ci ngi dc theo con ng nh sng vi s a tin ca Bn Tn Bo V Trng bng m nhc v hng thm khp ni. Dorlo cm thy mt l trong mt lc. ng thy c Guru Rinpoche qun nh trng th cho ng v ban nhng tin tri truyn cm hng. Cui cng Dorlo thc dy thy mnh trong thn ngi v mi ngi vy quanh. ---o0o--THN TNG BT KH PHN VI TR TU: KINH NGHIM CA DAWA DROLMA Dawa Drolma du hnh n mt s ci tnh v a ngc. Trong tm tt ny, ti a ra nhiu ch v nhng kinh nghim ca b trong ci tnh ca c Guru Rinpoche, v nhng ci a ngc c m t y trong nhng truyn k khc. S Biu L Ci Tnh Ca c Guru Rinpoche

Dawa Drolma cm thy b i qua bu tri, vt ln cao nh chim kn kn. B thy chnh mnh trong ci biu hin tnh ca c Guru Rinpoche, v Pht trong thn tng mt bc thy gic ng. C v s cnh ng bao la. Trong trung tm, b thy mt ni khng l. Ngn ni c bao quanh bi nhng rng ni nh li kim, tt c u ta nh sng mu hng nht. Bu tri c trang im bng mt vm nh sng cu vng ng sc. Mi loi chim p ang ht v chi a vui v. Mt t c c bao ph mi loi hoa nhiu mu sc. Ton b khng gian trn y hng thm nh nhng lm mi gic quan ca b chong ngp. Cng c mt ngn ni mu xanh dng nh th lm bng ngc bch. Khng c nhng hnh tng m o, m l nhng hnh nh sng ng hin din thc s. Tara Trng l v Bn Tn Bo V ca Dawa Drolma. B cu nguyn n Guru Rinpoche bng vic tng nim Bi Nguyn Kim Cng By Dng v thin nh v Guru Yoga. B thc hin nh l v cng dng n ci tnh d. Gia ngn ni, b thy cung in phi thng ca Guru Rinpoche c gi l Lin Hoa Quang. Cung in l tr tu gic ng ca Guru Rinpoche, xut hin t nhin trong hnh tng ca mt lu i nh sng quang minh. Lu i trong dng cu trc sang trng nht lm bng nm vt liu qu v trang hong vi rt nhiu du hiu phong ph. Mi chi tit biu hin v dy mt phm tnh v tr tu c bit ca Pht tnh. Ci tnh ny y nhng v thy gic ng, dakini, v daka. Ti cng pha ng ca cung in, bn dakini gip Dawa Drolma thay qun o mi y mu sc v ta nh sng nh cu vng. Sau khi i vo cng pha l hng v, b leo ln mt dy bc thang di. Sau , trong mt cn phng rng ln, b kt hp vi nhng lama, dakini trong vic thc hin nghi l i cng dng. B tng nim bi nguyn tnh ha cng vi cc Ngi. K tip mt dakini vi nc da xanh h tng b n mt lu i rng ln, cung in chnh trong v s cung in, b tham gia trong mt nghi l tnh ha cng tm vi nhng v khc. Dawa Drolma c cho thy quanh cung in k diu ny v cng c n nhng ni khc ca qun th cung in. Ti nhng cung in khc nhau ny, b c cho n v ban phc bi nhng v thy trong thn tng ch thin rc r, nng lc tm linh ta sng chong ngp. Mt s cc v l thy ca b trong qu kh, nh Yeshe Tsogyal, cng cha Mandarava, Legyi

Wangmp-che, Khyentse Wangpo, v nhiu v dakini. B by t lng tn knh n cc Ngi v cu nguyn sng knh chn thnh. Di Chn Ca c Guru Rinpoche c h tng bi Tara Trng, Dawa Drolma i vo mt cung in khc p phi thng, nh th c lm bng pha l . l mt lu i mnh mng tht bao la v cao sng sng vt khi bt c s tng tng no. V s trang sc c trang hong, trn y s phong ph, giu c v tn v rt nhiu ba tic cng dng khng th tng. Cui cng, gia mt cn phng ln, Dawa Drolma thy mt ngai khng l, cao, dng nh cao hn mt ta nh ba tng. nh sng t ngai chiu ra mi hng. Trn ngai , b thy s hin din k diu ca Guru Rinpoche, Padmasambhava, hin thn ca tr tu, lng bi, v nng lc ca tt c cc bc gic ng. Chung quanh ngai, b thy v s cc v thy, dakini trong nhiu thn tng khc nhau, vi mu da, qun o, c ch, v t th khc nhau. Nhn thy Guru Rinpoche, mi khi nim ca b t nhin ngng li. B t c s chc chn trong nht nh vi mt trng thi phi thng, khng th din t. B an tr trong trng thi ny mt lc va cc lc va n c. Sau Dawa Drolma n gn ngai v t trn vo chn Guru Rinpoche. Guru t tay Ngi ln u b ban phc v nim Bi Nguyn Kim Cng By Dng. Khi Drolma i thm ci tnh , rt nhiu v thy ban cho b gio l v phc lnh. B cng gp mt i lama tn l Dechen Dorje, ngi ch sau ca b. ng th ti sanh vo ci tnh ca c Guru Rinpoche. ng truyn t gio l, ban phc, v tin tri cho b v khuyn b tr li ci ngi. K tip Dawa Drolma c dn n mt cn phng trang b c c sc quyn r vi ging, gi, v gi m, vi mt ngi ph t ng gn. B ng mt lc. Sau khi thc dy, b i gp Guru Rinpoche ln na v nim Bi Nguyn Kim Cng By Dng, ri lp nguyn mong c. Guru Rinpoche ban qun nh v n phc cho b. Vi lng i bi Ngi ni, By gi, vi nhn bit au kh ca su ci phm tc, con phi tr li ci ngi. Hy k vi mi ngi nhng g con thy v khn ni h hot ng o c.

Dawa Drolma ri khi Guru Rinpoche vi tm lng nng n v hai dng l. Trn ng ra, ti nhng cng v cung in, b cho tm bit n nhng v thy, dakini v nhn s ban phc ca cc Ngi. ---o0o--Nhng Li Uyn Thm Cho Ci Ngi Sau Tara Trng dn Dawa Drolma n nhng a ngc. Chuyn hnh trnh ca Dawa Drolma qua kinh nghim ca bardo. B thy Php Vng ca nhng T Thn trong thn tng phn n v khng khip ti Phin Ta Xt X. Trong lc thm nhng ci a ngc, b gip nhiu chng sanh ang au kh bng gio l, cu nguyn, v ht mantra ca Guru Rinpoche, OM AH HUNG BENZA GURU PADMA SIDDHI HUNG. B cng thy hu qu ca nghip tc ng v tnh au kh khc lit ca nhng ci a ngc bng hai mt trn ca b, nn khi tr v th gii ngi sng b s ging dy nhiu hiu qu hn. B cng em v nhiu th t ca ngi cht n ngi thn ca h trong th gii ngi cn sng. Tara Trng k tip dn Dawa Drolma n thm Potala, ci tnh ca c Avalokiteshvara, v Yulo Kopa, ci tnh ca Tara, trc khi tr v ci ngi. Khi Dawa Drolma ang thm ci tnh ca Tara, dt nhin b cm thy rng Dharmapala Tseringma ang gi b ba ln, Dawa Drolma! Hy v ci ngi!. Sau mt tng khi ln, Rinpoche ch ca mnh, cha m, v ngi thn ang Thung lng Throm. Mnh phi i v! b tr v vi c Tara Trng trong chc lt. Ti nh, Ngi Tromge Trung v thy ca b, m ca phng, ni thn xc b v thc hin nghi l trng th cho b. Ngay sau , dng tm thc Dawa Drolma tr li thn. B m t s nhp li thn theo cch sau: B cm thy thn th t di v nhng cm gic kh c r rng. B th nhp trong s sng knh n nhng bc gic ng, hoan h trong k c v ci tnh , v cm thy au bun v s au kh ca nhng a ngc. T trng thi pha trn nh vy, b hon ton ly li thc nh th thc dy chm chp sau mt gic ng su. Ch ca b, Trungpa ang ng trc b, ang cm mt mi tn ca nghi l trng th v nhn b mt cch quan tm vi i mt ngu. B khng dm ni mt cu, v cm thy mt cht lng tng. Nhng lama thc hin nghi thc tnh ha. Bn ca b khc v hi,

Bn mt khng? i khng? C kht khng? B chng thy bt k s i hay kht no, nhng b chng th lm h tin. Cui cng, tt c u hng th ba tic nghi l cng dng. Dawa Drolma a nhng li khuyn cho mi ngi v vic ngn nga b ti sanh vo nhng ci a ngc, v bo m ti sanh vo ci tnh . Sau y l bn tm tt thng ip ca b gi cho mi ngi ci ngi: Hy tnh ha nhng vic lm xu vi phm qua thin nh. Kim ch khng tip tc vi phm na. Pht trin cng c, tng nim kinh in, sao chp kinh vn, t lng tn knh v cng dng n nhng i tng thing ling nh nhng hnh tng. Thc hin nghi thc ca nhng Bn Tn khc nhau v tng nim mantra ca cc Ngi. Thc hin nhng ba tic cng dng. Cu gip ngi khc khi tn hi, chuc mng sng nhng sc vt sp b git tht. Ging c cu nguyn ln, chm khc mantra ln , xoay bnh xe cu nguyn, v tun th nghi l nhn n. Pht trin v duy tr lng sng knh n ch Pht v Gio Php. Pht trin lng bi cho tt c chng sanh. c bit, tun th v hon thin ba nhn thc thanh tnh: thy mi s u l ci Pht tnh , nghe mi m thanh u thing ling, v kinh nghim mi cm gic (vt cht, tinh thn, v nhng cm xc) nh tr tu-Pht, an bnh, hoan h ti thng, v ton gic. Cui cng, hy hi hng mi cng c ca hnh ng thin ca bn cho ring c nhn mnh cng nh cho tt c chng sanh. Dawa Drolma dng phn cn li ca cuc i b ging dy Gio Php da trn nhng kinh nghim delog v hon ton dng hin cuc sng b phc v ngi khc. B cng ni vi ngi hay phn nn rng, Bt chp cuc sng ca bn c kh khn ra sao trong ci ngi ny, chng th no so snh ni vi au kh trong nhng ci a ngc.

Dawa Drolma hnh hng n Trung Tm Ty Tng, b c con trai u lng, Chagdud Rinpoche, ngi o thot n n , sau sang phng Ty. ng truyn dy v xy dng mt s trung tm o Pht ti M v Brazil. Sau b sinh mt con gi, Thrinle Wangmo. Nm 1941, vo tui 32 b cht ngay sau khi sinh mt ngi con trai khc, ngi con ny cng cht. Ngi ta chng kin nhiu iu k diu vo lc b cht v lc ha tng. B v nhng m t delog truyn cm hng trong lng nhiu ngi nhiu phn ca pha ng Ty Tng tin tng vo lut nhn qu v ti sanh. iu ln lt nh thc bn tnh t t hn, kch thch mt nn vn ha quan tm ln nhau. ---o0o--HY MI NGI C GII THOT: KINH NGHIM CA SHUGSEB JETSUN LOCHEN Shugseb Jetsun Lochen m t chuyn ving thm ci tnh tuyt p ca Guru Rinpoche v c dy rng nhng ci a ngc ch l nhn thc o tng ca tm. Chuyn Du Hnh Vi V Dakini Mt-Mt Tm Jetsun ri b thn. t nhin, mt v dakini rt li cun, c nc da mu lam ngc (xanh lam hi lc), lng my p, mi tc bung xa, xut hin nh ci thy bn trong ca b. V dakini ny ch c mt mt gia trn. Ngi hi Jetsun, Con gi, con c mun n Ni Quang Vinh Mu ng, biu hin tnh ca c Guru Rinpoche hay khng? Jetsun p, D c! Nm ly tay v dakini, Jetsun bay nhanh chng vi Ngi qua nhiu vng t. H bng qua mt cnh ng bao la v vt qua mt con sng rng ln. Sau h i ngang qua mt vng t c nhng cy tht cao dng nh chm n bu tri. Cui cng, h n nh mt ngn o cao. Mi im a l c trng h i qua l nhng gii hn ca bardo. Sau v dakini ni, Hy nhn! pha xa, Jetsun thy mt chu lc to ln, p phi thng, mu hi . Mt cm gic k l ca nng lng hng mnh vi sc nng trn y thn b. V dakini ni vi b: i, con gi may mn, hy nhn ka. Phn chnh ca vng t l chu lc Ngayab siu phm.

L vng t c ch Pht ba thi ban phc. Thi xa, l ni ngi c lng xu (bn ng) c iu phc. Do 56 nng lc ban phc ca Vajravarahi, Nhng gio l k diu b mt c nui dng . Ch cn nghe, thy, v suy ngh v vng t ny, C ni rng, ngi ta s t c gic ng. Vy, nu con tht s n , th khng c vn g. Thm ch con ch nhn vi i mt sng knh, Con s t c kinh nghim ca ci tnh . Vy hy nh l vi tm sng knh. S sng knh khi ln mnh m bn trong Jetsun. B nh l n Ni Quang Vinh nhiu ln. b thy mt cung in to ln huy hong trong thit k ca mt mandala lm bng nhng vt liu qu ta sng. Cung in tht to ln v cao tng chng nh chm n bu tri. Chung quanh cung in, b thy rt nhiu daka, v dakini ang cng dng vi s giu sang v hoan h khng th tng. Cung in ny cng c bao quanh bi nhng vn hoa bao la, y dy nhng cy nh , nhng bng hoa nhiu mu sc v nhng h nc p . Trn nh ca cung in l ci tnh ca php thn, trng thi ca rng m ti thng. Phn gia l tnh ca bo thn, vng t ca thnh vng v tn. Phn di ca cung in l ci tnh ca ha thn, biu hin mt ci tnh m vi i mt sng knh, ngi bnh thng c th thng thc c. Ch nh thy cung in ny, Jetsun kinh nghim c trng thi t nhin ca chnh tm gic ng b. ---o0o--i Vo Ni Quang Vinh Vo lc , v dakini ni, By gi chng ta s n . Khi h n Ni Quang Vinh, Jetsun cm thy rt nhiu ngi hin din ang theo di h. Trong chc lt, h n mt cnh cng nguy nga nht c lm bng nhng vt liu qu. V dakini g ca cng. Mt ph n nc da hi vi dng iu mnh m bc ra ngoi v hi, Ngi l ai? V dakini tr li, Ngi ph n ny n t Ty Tng, x s ca Gio Php. B l mt biu hin-tm ca Dakini nh Sng Xanh Dng Rc R. n y thy v Thy V i, hin thn ca tt c cc bc tr minh.

Nhng b xo trn bi du vt ca nghip nhim . Xin hy dn dt b khng phi i mt vi bt c chng ngi no trong chuyn hnh trnh. Ngi ph n nc da hi p li, hng dn Jetsun: Ta ch l mt dakini hnh ng ca nhng ba tic. Khng hi nhng Qu B bn trong, M nhanh chng nhn ngi l khng ng cho Ta. Con gi, hy i y mt lc. Ngi ph n quay li v i vo trong, v dakini theo sau. Chng bao lu sau, nm ph n rt xinh p xut hin, trong tay cm bnh. Cc Ngi tm ra Jetsun vi cam l ty tnh. Sau dn b vo cng bn trong. Lp tc thn b chong ngp mt cm gic cc lc. Ti cng c trang tr cng phu ca cung in, Jetsun gp mt dakini xinh p v cao qu vi mt cht phn n. t nhin, tm Jetsun ha nhp vo thin nh th nhp. B kinh nghim c trng thi thin nh ca a b tt th mi. Jetsun lp bi nguyn sng knh by bc n v dakini. V dakini ny dn Jetsun ln mi su bc thang bng pha l. , Jetsun thy b bn trong cung in. l mt khng gian rng ln bao la, t ngi ta c th thy mi hin tng hin hu, khng c bt c chng ngi hay che m no. Pha trc Jetsun, l mt bc mn la trng vi trang tr bng vng. Khi bc mn m ra, b thy s hin din tht s ca Guru Rinpoche trong t th vng gi trn mt gh hoa sen t ln trn mt ngai qu bu. Ngi c mu da trng hi , v phng ra an bnh v i, hon ton rng m v nng lc phn n. Trn u Ngi i mt mo nh hoa sen trang tr vi hnh nh ca mt tri, mt trng, v lng chim i bng. Ngi mc ba o chong Gio Php vi mt o di thu kim tuyn ph ln trn. Tay phi Ngi cm mt vng trng vajra, tay tri cm mt chn s ngi, bn trong l bnh cam l trng th. Ho quang ca Ngi rc r hn mt trm ngn mt tri. B cm thy khng th sc nhn vo Ngi. Chung quanh Guru Rinpoche, Jetsun thy tp hi tt c cc v thy v i ca qu kh Ty Tng v n . Vi i mt thng yu, Guru Rinpoche nhn Jetsun. Nhng si lng trn thn b dng ng. Khun mt b m nc mt ca nim sng knh v

hoan h v bin khng th kim ch. B nh l trc Guru Rinpoche nhiu ln v cu nguyn v li ch ca tt c b m-chng sanh. Guru Rinpoche ban nhiu tin tri v cung cp nhng li dy cho b: , s biu hin ca Dakini Ho Quang Xanh Dng, hy lng nghe Ta. y l x s siu phm, Ni Mu ng Quang Vinh. Ngoi tr nhng nam, n c nghip tt, Ngi bnh thng khng th hng th c. y l ci tnh siu phm ca Ta, bc i S. Gia nhng v hin trit v v thy y, Khng ai m khng t c nhng giai on cao ca s thnh tu. Bt k ai thy ci tnh ny S khng bao gi lc khi con ng gic ng. Vy hy pht trin sng knh v cm thy hnh phc. Gi y, ng chn ch, con phi tr v Ty Tng. Hy l ngi dn u ging dy v lut nhn qu. Hy l bc thy gii thch gio l i Tha. Hy l vng min chu ngc ca tt c dakini. Hy l tm yu, ngi tr th nhng gio l ca Ta. Hy phc hi truyn thng ca nhng v thy trc. Bt c ai thy mt hay nghe li ni ca con S t gic ng. y l nhng li ca Padmasambhava nhng bc tr-minh ang t hi y, Hy ban n phc ca tm cc v cho c. ---o0o--S Ban Phc Ca V Thy V i Vo lc nhng tia sng nhiu mu sc, trng, , vng, v xanh dng, lu xut t ngc tt c nhng v thnh v ha nhp vo ngc Guru Rinpoche. c dn dt bi Guru Rinpoche tt c v thnh cng ht Mantra Guru Vajra: OM AH HUNG VAJRA GURU PADMA SIDDHI HUNG. m thanh ny trn y ton b khng gian. Sau , t tay ln u Jetsun, Guru Rinpoche ni: Cu mong thn, ng, v ca con. c ban phc vi thn, ng, v ca Ta! Lp tc, Jetsun cm thy mt cm gic kch ng ton thn, v b bt u run. B ht bi nguyn n Guru Rinpoche vi giai iu du dng nht, v

lp nguyn mong c cho hnh phc ca tt c b m-chng sanh. Sau , khi t gi vi tm lng nng tru, b ni: i bc Thy V i nh i Dng-Sinh, Hin thn ca tt c ch Pht; Bc tr-minh lo luyn ca n v Ty Tng, Bc 57 din thuyt v gio l ca chn tha, i dng ca dakini, nhng b m, ang hng s quang vinh ca cc lc v hoan h Trong Cung in Ni Quang Vinh Mu ng, Ni nhng ngi may mn t hi! Con l mt hnh kht gi l Lochen Lang thang n c t vng t au kh ca Ty Tng. Than i, l kt qu ca hnh ng sai lm trong qu kh ca con con phi tr v Ty Tng. i, cc Bc V i ang t hi y! Cc Ngi c thy ni au kh ca con? Mi au kh phi chu ca nhng chng sanh trong su ci v tam gii, Cu mong mi au kh ca h xy n trn con, con mang thay cho h. Vo lc , v dakini gp Jetsun ti cng n vi b. Ban phc Jetsun vi mi tn trng th, b ni: c gi may mn, hy lng nghe Ta. Ta l Dakini Ho Quang Xanh Dng Rc R. Con v Ta l bt kh phn, Ging nh mt trng v s phn chiu ca mt trng trong nc. ng cm thy bun v tr v li; Hy cm n s ban phc t i ca Guru Rinpoche, Con s lm li ch cho v s chng sanh. t u b vo chn Guru Rinpoche, Jetsun tip nhn bn qun nh t Ngi. B cng nhn c s ban phc ca nhng bc thng tu khc. V Dakini Ho Quang Xanh Dng Rc R dn b n cng ban phc v tin tri. , mt ln na Jetsun gp li v dakini mt-mt. Jetsun tr v cng vi Ngi. ---o0o---

Lng Bi Trong Nhng Ci Ca Chng Sanh B au Kh Trong mt lc, Jetsun n ci thin. Nam v n ang tha mn gii tr bng m nhc, nhy ma, v nhng hng th nhc dc khc. Chng sanh trong ci bn thin b au kh v nh ln nhau. Chng sanh trong ci sc sanh au kh v b n l v n tht ln nhau. Nhng ng qu u trong trng thi i v kht trm trng. Sau Jetsun bng qua mt cnh ng bao la v tro ln mt ngn o cao. T nh o b thy ci a ngc au kh khng khip, lng b chng xung trn y thng xt. B ngh, Mnh nn i n v van xin v Php Vng ca nhng T Thn gii thot nhng chng sanh ang au kh ny. Nhng chng sanh trong a ngc tri qua hnh h bi nhng tra tn khng th chu ni trong v s nm. H b thiu t trong nhng cnh ng st la. H b ct ra thnh tng mnh, nghin nt thnh bi, nng trong nhng cn phng nng bng, b m bng nhng dng c chy rc, v b nu bng nc ng si rt xung c hng h. V hon cnh nghip h khng bao gi cht m s tnh li nhiu ln cho n khi nghip qu a ngc ca h cn kit. Mt y nc mt, tm bun b, v lng bi mn. Jetsun cu nguyn. Lp tc, mt dakini vi c Pht Lng Bi xut hin trn u b v ban nhng hng dn tm linh. Do vy, b cu nguyn tn y lng. B cm thy mc au kh ca nhng chng sanh c gim xung. Tt c nhng chng sanh ang au kh nhn Jetsun, v mt s h thm ch c th th quy y ni Tam Bo. Jetsun ht cho h nhng gio l sau: Gi y, nu mun t gii thot khi nhng au kh ny, Hy thy v thy ca bn, ngi m cc bn c lng tin, L hin thn ca tt c quy y ti thng: Pht, Php, v Tng. Hy cu nguyn n Ngi vi mt tm sng knh mnh m. Hy pht trin s n nn nhng hnh ng xu phm trong qu kh. Hy ha khng vi phm nhng hnh ng nh vy na. Hy mong mun nhn au kh ca ngi khc ln mnh. Hy thy nhng v canh gi a ngc nh c Pht ca Lng Bi. Hy nghe nhng ting la nh, git nh m thang ca OM MANI PADME HUNG. Bn cht ca au kh l rng khng [trong tinh ty ca n]. Nng lc t nhin [ca tm] l s hin din t nhin v bt tn. Mi hnh tng xut hin t nng lc ca rng khng u c gii thot

vo rng khng. S xut hin [ca s vt] v s gii thot ca chng l khng lin tc m xy ra cng lc. OM: Hy qun tng thn bn l thn quang minh rng m ca c Pht Lng Bi. MA: Trong n, hy qun tng kinh mch trung ng vi bn phm tnh, NI: Trong n, tm trong dng qu cu nh sng ng sc. PAD: Vi nng lc ca hi th ci bnh, ME: Thnh tri tim ca c Pht V Lng Quang, HUNG: Hy bn [qu cu nh sng, tm bn] v ha nhp lm mt, v HRI: Hp nht bng vic lp li m PHAT nm ln. y l s rn luyn v phowa. N gii thot tm thc ca chng sanh bng sc mnh, ngay c vi nhng ngi c hnh ng xu. Hm nay Ti thc hin phowa cho nhng chng sanh a ngc. Nh lng t i ca ch lama v dakini, Cu mong tt c cc bn gii thot khi nhng ci thp v t c Pht qu. Vo lc ny, nhiu ngi c cht v ri khi a ngc. Nng Lc Gic Tnh Ni Ti Ca Chnh B Khao kht gp v Php Vng ca nhng T Thn xy n vi tm Jetsun. Lp tc, b cm thy mt chm nh sng lu xut t u ca b. Ti ch cui ca nh sng, b thy mt pho i st to ln, khng khip. Trong pho i, trn mt ngai bng nhng t thi, mt tri, mt trng, v hoa sen l v i Php Vng. Ngi c thn tng phn n, mc trang phc phn n, nc da hi ta xm. Ngi gia bo la chi li v nhng dng mu tri chy. Ngi cm trong tay mt gng v cn, ang gm m thanh phn n: A-RA-LI. Chung quanh Ngi l v s ty tng ca nhng T Thn. Vo lc , Jetsun cm nhn rng v dakini cng vi b cho n gi hp nht vo tri tim b v c Pht Lng Bi tan ha vo u ca b. B t lng tn knh n Php Vng v nhng ty tng ca Ngi, v tt c h dng nh lo o. Sau b nim cu nguyn, v hnh nh tt c h u lp li cng bi nguyn sau b. Khi nhm mt trong s tp trung sng

knh, dng nh tt c h u theo gng b. Vo lc ny b nhn ra rng mi hnh tng ny ch l nng lc biu hin ca chnh tnh gic ni ti ca tm b. V Php Vng thm vn Jetsun, v nhng ngi i din kim tra nhng hnh ng qu kh trong gng, trong bn ghi chp, v vi da cn. Thy rng b ch c hnh ng thin, h hng dn gi b vo con ng gii thot. Jetsun ni vi h, Lm sao ti c th i mt mnh, ri b tt c b mchng sanh trong nhng ci thp ny? Xin hy mi ngi c gii thot. V Php Vng tr li: Ngi c bit rng a ngc ny ch l s phn nh nhng c tnh ca chnh tm thc ngi? Ta khng to ra nn st nng bng v nhng ngn la chi li ca a ngc. Chng l s sinh ra ca sn hn v bm luyn ca tm ngi. Mi au kh trong nhng ci a ngc c to ra bi cm xc tinh thn cha gii thot ca chnh n, nh sn hn. Vi mt tm gic ng, a ngc l ci Tnh i Cc Lc. Chnh chng ti l nhng v Pht hin minh v phn n. au kh l s gii thot ngay t lc khi ln. Trn ng tr v th gian ca ngi, Hy gi thng ip cho mi ngi: Lut nhn qu khng bao gi di gt. Jetsun, t thn ngi chng kin. Jetsun qun tng chnh b l c Pht Lng Bi vi 100 Bn Tn hin minh v phn n trong Ngi. Sau b nim OM MANI PADME HUNG, ri tr trong thin nh v ngha ca rng m hon ton. Nh mt kt qu, nhiu chng sanh c gii thot khi ci a ngc. Chng bao lu sau Jetsun tr li thn v hi phc sc khe. Trong sut kinh nghim delog, m b v bn b canh xc b sut ngy m. i lc h kinh nghim mi hng thm, i khi l mi ca xc cht, thnh thong c mi rt m du, v i lc c mi hi. Nhng mi ny l du hiu ch dn ni c bit m Jetsun lc ang thm ving. ---o0o---

KHNG C G LY HAY B: KINH NGHIM CA DO KHYENTSE YESHE DORJE Do Khyentse (1800-1866), sinh ra ti tnh Golok pha ng Ty Tng, Ngi c bit l mt v thy thnh tho, k diu v v i nht ca phi Nyingma Pht gio Ty Tng. chuyn du hnh n nhng ci tnh bi v thy tinh thng nh Do Khyentse thng c phm tr ha trong vn hc Pht gio nh nhng linh kin thanh tnh ca cc hot ng gic ng, khng nh nhng kinh nghim delog. Ngoi ra, Ngi Do Khyentse ch nhc n m khng m t chi tit chuyn du hnh ca Ngi n th gii trn tc nh nhng ci a ngc trong khi y l iu rt quan trng cho vn chng delog gi cm hng cho mi ngi. Do vy bn tng thut ca Ngi v chuyn du hnh n ci tnh khng thc s c xp loi nh mt m t delog. Tuy nhin ti vn bao gm chuyn du hnh ca Do Khyentse n ci tnh , v m t ca Ngi minh ha ch ving thm mt h thng th gii sng khc sau khi li thn th, v cng cho bit nhng chi tit ca s biu hin ci tnh ca Guru Rinpoche. Thi thanh nin, nh mt n s, Do Khyentse lang thang trong nhng vng ca Amdo pha ng Bc Ty Tng, c hng dn bi v thy chnh ca Ngi, Dodrupchen Rinpoche Nht. t nhin, Ngi lm bnh u ma, trong nhiu ngy th vin tch. Nh mt kt qu, Ngi cht trong 15 ngy. V Ngi ph din nng lc huyn b bt thng t hi cn b, nhng ngi i theo Ngi khng dm chm vo thn Ngi, h hy vng Ngi sng li. ---o0o--Thn Huyn Ha B Ph Hy Do Khyentse cm thy Ngi c em gi i km, Dakini Losal Drolma (1802-1861), cng l mt ngi i thnh tho, v hai ph n khc v mt yogi. Ho cng nhau du hnh n nhiu ni ca th gian, t ci a ngc n ci thin ng. Mc d Do Khyentse cm thy c bn ng hnh, nhng bn Ngi li khng chia s cng kinh nghim. Chng hn, vo lc , em gi Ngi ang hc vi Ngi Dodrupchen. Bng qua nhiu chu lc, h n Ni Mu ng Quang Vinh, ci tnh ca c Guru Rinpoche. Trn ng, h gp nhiu ngi nhng ni khc.

D Ngi khng hiu ngn ng ca h, Ngi vn c th giao tip vi tt c qua nng lc ca tnh gic ni ti tm Ngi. Ti u mt cy cu khng l, nhm ca Ngi gp mi Bn Tn phn n. Nhng Bn Tn thc hin nghi l loi b nhng du vt gy hi. Nhng ngi i du hnh vn mang theo nhng du vt gy hi t thi quen lm ngi ca h, ngay c d nhn ra v thy l bt kh phn vi h. Sau khi i qua cng bn ngoi v bn trong, h gp mt v tinh thng ang cm mt bnh y cam l. V ny tnh ha h bng vic ty ra nhng bt tnh vi dng cam l trong bnh. Sau h i vo mt cung in vi s biu hin thnh vng khng th tng. Bn trong, h thy Guru Rinpoche trong tng phn n vi nng lc chong ngp khin Do Khyentse ui sc vi s s hi to ln trong mt lc. Khi ly li thc, Ngi chng kin tt c Bn Tn ang hng th mt thn ngi nh mt ba tic. Dng nh thn th c cc Bn Tn hng th l chnh Ngi. Vo lc , hai dakini phn n n gn, ngi bn cnh em gi Ngi. H lt da v sp xp tht, xng, v nhng b phn c th ca c nh mt ng cng dng. Mt Bn Tn phn n xut hin t bu tri v ban phc cho thn c. Sau nhng dakini dng tri tim c cho Bn Tn lnh o. Nhng Bn Tn khc n ngu nghin nhiu phn ca thn c chng st th g. Do Khyentse cm thy mt tnh thng v phin mun khng th chu ni v s bin mt ca em gi. Ni chung, vic khng c chng li s cho hay lm mt thn vt cht ca chng ta, sinh khi t thi quen bm luyn mnh m. loi b thi quen bm luyn l mt k cng ca nng lc tm linh. ---o0o--Tip Nhn Nhng Qun nh Sau h leo ln mt cu thang pha l to ln. Do Khyentse cm thy nh th h tri bng bnh ging nh nhng mnh giy trong gi, khng cn thn th nng na v nhng thn ny b cc Bn Tn n ht trn ng. H i vo mt cung in cc lc v p k l. Cu trc tuyt p, chi tit phong ph, v nhng m thanh hoan h ca Gio Php gng nh m t trong bi nguyn khao kht ca Ni Mu ng Quang Vinh. Gia cung in, Guru Rinpoche ngi trn mt ngai qu, nhng tia sng chiu ra rc r khp mi phng. C tri t v bu tri trn y nhng m

my cc bc gic ng trong thn tng nam v n. Do Khyentse c mun nhn c ban phc t Guru Rinpoche bng cch chm vo Ngi, nhng iu ny khng lm c v ng khng cn thn. Sau mt dakini c nc da trng tay cm mt s ngi n gn Do Khyentse. B gii thch, Guru Rinpoche l hin thn ca tt c ch Pht ba thi. Biu hin ca Ngi xut hin trong mi ci ca v tr, ging nh mt mt trng phn chiu trong v s bnh nc. Nh mt phn chiu trong gng, ngi cng l biu hin ca Guru Rinpoche v c y nhim n Ty Tng phc v con ngi v nhng chng sanh phi nhn, pht hin v bo tn nhng gio l chn du huyn b. V ngi b che m bi nhim ca t cung ca thn huyn, thn ca ngi c nhng Bn Tn n ht nh mt ba tic. Gi y ngi c thn nh sng vi tinh hoa ca tr tu. Ngi phi tip nhn bn qun nh t Guru Rinpoche v gieo trng ht ging ca bn giai on ca nhng bc tr-minh. Sau mi ngi hin din trong cung in thc hin nghi l trong by ngy. c Guru Rinpoche ch ta nghi l nh mt v Kim Cng S. Vua Trisong Detsen hot ng nh mt ph t cho v kim cng s, Guru Chowang nh v thy ht, Nyinma Trakpa l v thy nghi l, Duddul Dorje v Karma Lingpa nh v thy gii lut, v Rigdzin Goddem nh v thy ca ban phc. C rt nhiu v tr-minh, daka, v dakini tham d. Cui nghi l, Do Khyentse nhn c bn qun nh, khin tnh ha nhng nhim ca t cung. Do Khyentse cng c giao ph mt hp nh cha gio l huyn b n du (terma). Vo lc cht, Guru Rinpoche ban gio l sau: Khi ngi nhn ra mi hnh tng u rng khng, l cn sng mt t trong c c. Khi s sai lm ca hin tng hnh tng b suy sp, v Bn tnh bm sinh bt bin c nhn ra Khng c s phn bit, thm ch ca nhng nh nguyn vi t, hoc Ngay c vic bm luyn nhng o c h hng Hy duy tr trng thi an tm tht s ca thanh tnh nguyn s. Khi ngi nhn ra mi hnh tng nh gic mng, Vic hng th mi i tng xc tht ch l o nh. Trong sinh t di gt, khng c g ly hay b. Hy lun thc hin nhng hot ng b tt bao la.

Nhn ra nhng nhn thc ban ngy nh tnh quang minh ca php thn. Nhn ra nhng nhn thc ban m nh nng lc ca bo thn. Cho n khi con v m hp nht tnh gic ni ti v lnh vc ti thng. S vitin b qua mi giai on v nm con ng58 tc ca mt tri v mt trng. Khi ngi vin mn i cc lc bt bin, Ngi trong trng thi nht nh vi Ta. Khng hot ng, khng m t, v khng bin i L nhng phng thc cui cng gii thot hy nhn bit tt c iu ny. Guru Rinpoche ci ba ln, ln n ni Do Khyentse c chu lc chn ng vi trng ci ca Ngi. Sau khi nhn c hng dn v ban phc t Guru Rinpoche, Khyentse v bn ng hnh ri i. Sau v dakini c nc da trng n ln na v ni: Ging nh mt tri v nhng tia sng, S biu hin ca Ngi, v Guru Rinpoche, sui ngun ca s biu hin, l bt kh phn. Nhng v l duyn sanh, Nn hin ti, ngi xut hin nh v lnh o v ty tng. Trong tng lai, ngi s li hp nht, nh nc vi nc. Ri mt Bn Tn phn n vi i mt m rng ni vi Do Khyentse: Khng bm luyn n ni chn hay nhng i tng xc tht, Hy hon thnh mi cng vic giao cho ngi S bo v ngi ca Ta l khng thay i Cu mong ngi t Pht qu iu phc tam gii. ---o0o--Tr V Th Gian Do Khyentse v nhng bn ng hnh ra khi cng. Sau h du hnh n nhng ci tnh ca c Pht V Lng Quang, Avalokiteshvara, v Tara. Cui cng, h tr v th gian. Trc tin, vn trong thn tm thc, Do Khyentse n v thy gc ca Ngi, Dodrupchen Rinpoche Nht, ti Yarlung Pemako, mt khe ni c sui Thung lng Ser. Ngi nhn c nhiu gio l v qun nh t Dodrupchen.

Sau Ngi tr v thn. Ngi thy mt ph n mu ang bo v thn Ngi ra khi thn Ngi v bin mt vo khng gian. Ngi cm thy chm vo thn, v lp tc trong dng thn vt cht. Trong mt khong thi gian di, Ngi phi n lc ln mi thy, ni, v di chuyn c. Sau vi c gng to ln, Ngi c th chuyn ng t chi mt cht, v nhng t ang ch i u chy n gip. Mt thy thuc Trung Quc cho Ngi mt s thuc, v dn dn iu tr bnh u ma v suy nhc trong khong mt thng. Theo m t truyn ming, Do Khyentse du hnh n nhiu h thng th gii khc nhau vo mt s dp. i khi Ngi i n nhng ci tnh gp ch Pht v nhng v thy. i khi Ngi n nhng vng t b che du hoc nhng ci ca nhiu loi chng sanh trn tri t phc v h. Thnh thong Ngi du hnh trong thn Ngi, bng cch bin mt v ti hin, v vo nhng thi im khc Ngi ri b thn li pha sau, nh m t trc y. ---o0o--CHNG 6 - S TI SANH Chu Trnh Nghip Khng Th Trnh Khi Mi thi quen nghip, tch cc hay tiu cc, Chng ta gieo trng trong dng tm thc qu kh S lm chng ta nhn ti sanh, Vi nhng c tnh hnh phc hay au kh tng ng Nhiu ngi c lc kh tin rng s c s ti sanh khi cuc sng hin ti ny kt thc. Lm sao chng ta bit c rng s ti sanh l c th? Mc d khoa hc hin i khng th a ra chng c r rng tr li cu hi ny, chng ta khng nn bc b bng chng ng tin cy ca truyn thng trong lnh vc ca thc hnh v kinh nghim tm linh, nhng ngi thm tra chn l ca hin hu. S u thai hay ti sanh l mt tr ct chnh ca mt vi h thng nim tin ng phng, v mt s hc phi huyn b Do Thi cng chp nhn rng ti sanh xy ra nh trong mt bnh xe lin tc ca cuc sng. Nhiu v thy v i ca o Pht c th nh li v m t thc t nhng kip trc ca h. Chnh c Pht k li hng trm

kip sng trc ca Ngi, trong mt tuyn tp ni ting tn l nhng chuyn k Jataka. Ngi cng nhn bit nhng kip trc ca ngi khc. Ngay c nhng nam, n bnh thng ca nhng quc gia, sc tc, tn gio khc nhau u t pht nh li nhng nhn bit ca h trong kip trc, h n t nhng gia nh, nhng thnh ph m h sng. Nht l rt nhiu trng hp gy n tng ca tr em ni r chi tit sng ng ca kip trc chng, ngay c d lc hin ti hy cn nh chng cha tng n nhng ni sinh ra trc hoc gp bt k ngi no . Nghin cu ni ting nht v k c kip trc ca Bc S Ian Stevenson v tr em, ngi dn chng bng ti liu hng ngn trng hp Nam chu v Trung ng trn bn mi nm trong mt n lc nghin cu ch ny theo cch khoa hc. Ty Tng, c v s v d v ngi sp cht tin on tn ca cha m tng lai h v thnh ph s , cng nh tr em nh li nhng chi tit kip trc ca chng. Trong truyn thng o Pht Ty Tng, c hng ngn tu s lu nm hay thy tu vi tc hiu Tulku (Tng, tulku, sPrul, sKu; Phn, nirmanakaya, ha thn). Mt tulku c tin rng hoc l s ha hin ca mt v Pht ton gic hoc l s ti sanh ca mt thin gi thnh tu cao. Vo lc cht, thnh thong nhng lama ch dn cho nhng t l h s ti sanh u. Trong mt s trng hp, khi cn l tr em chng bt u ni chng l ai trong kip trc v chng mun g hoc cn lm g. Tuy nhin sau khi kim tra nhiu ch dn, cch thc a s chp nhn chung cho vic nhn ra mt tulku Ty Tng, th s nhn bit chnh thc s do lama cao cp ng knh cng b. Tuy nhin, c ngi b nhn lm l tulku do nh hng bi tham vng ca cha m hay nhng quan tm ch k khc, hoc hon ton do nhm ln. Mt s tulku nh li kip trc ca h hoc ph by nhng phm tnh ca ln ti sanh trc. Chng hn, thy ti, Dodrupchen Rinpoche T, vo lc 3, 4 tui lm ngc nhin nhiu ngi bng vic lin tc k v nhng ni m v Dodrupchen Tam sng, tng nim nhng bi nguyn m Ngi cha tng c dy, nim nhng bi k v danh t k c, v ph din nhng php l. Ngi cng a ra nhng m t v ci tnh ca Guru Rinpoche nh Ngi tng thy. Ngay c M vic chp nhn ti sanh cng gia tng. Vi nm trc y mt thm d d lun qun chng m vin Poll qun ly, bo co 25% ngi M ni rng h tin vo s ti sanh ca linh hn trong mt thn mi sau khi

cht. Tuy nhin, xu th ch o ca nhng tn gio cng truyn phng Ty khng chp nhn nim ti sanh. Mc d vy, ni chung, h ng vi Pht gio trn hai im quan trng: nu bn v ng phc v ngi khc vi lng t-bi, mt hon cnh hnh phc hn s ch i bn sau khi cht v nu bn phm nhng hnh ng gy th ght v lm hi ngi khc, bn s i mt vi nhng hu qu kh chu. Bt k chng ta lm g cho n thi im hin ti ny, phn ln nhng tn gio u a ra hy vng ci thin hon cnh tng lai chng ta. Bt chp danh hiu hay m t ca nhng truyn thng khc nhau cho tim nng thay i ny nh n nn hi li, s tha th, ci t quy chnh, cu chuc, s cu ri, hay s gii thot n thng c ngha rng qua nh v n lc ca chnh chng ta, kt hp vi s nng ta vo mt sui ngun ban phc thing ling l cch m rng cho chng ta nng cp chnh mnh v ngi khc n mt cuc sng hnh phc hn, c thc tm linh hn. ---o0o--GII THOT HAY TI SANH ? Theo Pht gio, hin nhin mi ngi u nhn ti sanh sau khi cht, tr khi h siu vt chu trnh sinh t nh t gic ng qua thin nh. Mt khi t Pht qu ton gic, bn s khng bao gi sinh li vo bt k th gii phm tc no na, v bn s chng cn l ch th cho chu trnh nghip gy ti sanh. Bn s tr trong s hp nht vnh cu ca Pht-tr v ci tnh ca ch Pht, thn ti thng (php thn) v thn hoan h (bo thn). N l s an bnh cc im, cc lc siu phm, v trng thi ton gic. V sau, ngi khc s c th thy thn biu hin ca bn (ha thn), xut hin trn th gian trong nhiu thn tng khc nhau, c th thy vi nhng ngi tm thc v nghip m ra vi bn. S biu hin ny nh mt bc ton gic khng ph thuc vo bt k lut nhn qu no, m xut hin t khao kht bi mn ca bn phc v chng sanh trong lun hi. t c gic ng trong i ny (hoc mt trong ba giai on trong cuc hnh trnh ca chu trnh hin hu ca chng ta) l s thnh tu ca bc thy thin nh cao cp. Nu bn l mt ngi bnh thng khng l v thy thnh tu cao, v khng gic ng hay ton gic th sau khi cht bn buc phi ti sanh ty theo nghip qu ca bn. Mt ln na, bn s bt u l trnh sng khc, giai on m chng ta bn lun trong chng 1. Trong chng ny, chng ta s xem xt ti sao v chng ta ti sanh nh th no,

hoc tnh hay mt trong su ci: thin, a tu la, ngi, sc sanh, ng qu v a ngc. Thm ch nu bn khng l mt v thy thnh tu cao v di s kim sot ca nghip, nu tch ly thin nghip ca hnh ng o c hay cng c, bn s ti sanh vo mt ci tnh hay trong ci ngi c ph cho nhng phm tnh qu bu. Trong cch ny, bn s c th lo liu vic phc v lm li ch cho ngi khc. Dn dn mc tiu ti thng t gic ng s t c. Nu nhn ti sanh vo mt ci tnh , s l mt ci tnh hin nhin. iu ny khng ging nh ci tnh ti thng ca Pht qu. Nu th ti sanh vo mt ci tnh v nghip tch cc. Bn s vn c mt tm nh nguyn, th hng nhng cm xc tch cc v cm gic h lc. Nhng sau khi th ti sanh vo mt ci tnh bn s khng bao gi dao ng v chuyn hnh trnh n mc tiu gic ng. Chc chn s t Pht qu. (Chng ta s xem xt mt s m t v ci Tnh Cc Lc trong chng k, c Pht V Lng Quang v ci Tnh Cc Lc ca Ngi.) Nu th ti sanh vo mt trong su ci, bn s b giam vo mt thn vt cht ring (ngi hay chng sanh khc), chu nh hng ca mi trng, v vn ha x hi. Do vy, chng no cn sng trong thn , bn vn c th to nghip ci thin nhm c mt hin ti hay cuc sng tng lai tt p hn. Tuy nhin, hu nh khng th t c trng thi ti thng ca nht nh vnh cu, l phm tnh ca thn Pht trong Pht qu tuyt i. Vi nhng ngi sn sng, s chuyn di hon ton s d dng hn sau khi cht. V khng b thn vt cht th ny lm tr ngi. ---o0o--NHNG NGUYN NHN CA TI SANH Ti sanh s khng xy ra nu khng c nguyn nhn. Nguyn nhn ti sanh trong su ci l su cm xc phin no: kiu mn, ghen t, tham dc, ngu dt, tham lam, v th hn. Nhng cm xc phin no ny ln lt bn r vo nhng khi nim nh nguyn ca tm. Khi nim nh nguyn khi ln ngay khi tm chng ta bm chp vo bn ng ca bt k i tng tinh thn no, nhn thc nhng i tng tinh thn nh nhng thc th thc s hin hu.

Chp cht vo bn ng, chng ta hnh thnh nhng thi quen khc nhau gia ci ny v ci kia, thay v nhn thc ca s hp nht. Thi quen phn bit ny khi dy cm xc phin no ca thng v ght, mun v khng mun, bm luyn v th hn. Sau chng ta em nhng cm xc ny biu l thnh li ni v hnh vi. Lp li nhng khun mu thi quen tm thc v hnh ng thn th tch cc to ra hnh phc, v kt qu s ti sanh trong nhng ci cao v trong ci tnh . Tm thc v hnh ng tiu cc gy au kh v kt qu l ti sanh trong nhng ci thp. Ti ni n rng nu l mt v thy thnh tu cao, bn c th t gii thot t chu trnh ti sanh bng cch gic ng. Khi bn vin mn nhn bit ca tr tu rng m nn tng rng khng vn l bn tnh ca chng ta th khi nim chp ng s c gii thot, chm dt au kh v nghip nguyn nhn, c ngha l s khng cn ti sanh. t c nhn bit ny, bn c th d dng tr thnh sui ngun li ch cho nhiu ngi khc. Tuy nhin, phn ln chng ta nhn thc v bm chp nhng i tng tinh thn nh nhng thc th hin hu thc s, v cng c s bm chp ny vi nng lng ca cm xc tch cc hay tiu cc. Ngoi ra, chng ta c khuynh hng biu l nhng cm xc ca mnh ng nh suy ngh v cm nhn, nhng cng c trong hnh thc li ni v hnh ng thit thc hn. Nhng hnh ng ca thn, khu, ny to ra nghip, nhng khun mu thi quen xc nh cuc sng trong dng tm thc chng ta. Nghip ln lt gy ti sanh hoc trong mt ci tnh hoc mt trong su ci th gian. Hy lu rng mi khi nim v cm xc nh nguyn ngay c s tch cc nh: chm sc, lng bi, v mong mun ngi khc c tt p u i km vi s chp ng. Do vy, d cm xc tch cc l tt, chng vn ri vo s thiu hon thin, l tr tu nguyn s vt ln suy ngh v cm xc nh nguyn. Bm chp vo nhng phm tnh tch cc d sao cng l nhng bc vng chc n hon thin, gip chng ta cui cng cng lm lng s tri buc ca chp ng v kinh nghim c cm gic an bnh v h lc. Do vy, chuyn ha t tiu cc thnh tch cc, v sau t tch cc n hon thin, l cch l tng i n Pht qu, hay hon ton vin mn.

BNH XE CA THI GIAN TRONG NANH VUT CA T THN, TRUYN T TNH NGN NGI CA CUC SNG. Vng trn bn trong cho thy ba cm xc tiu cc lm ny sinh s ti sanh bt gic. V tr ca con heo cho s ngu si, con rn cho sn hn, v con g cho tham lam. Vng trn th hai minh ha lut nhn qu cai qun vic sinh ra. Nghip tiu cc c tiu biu bi mt con qu ko chng sanh s hi i xung. Nghip tch cc c biu tng bi mt thin thn cho n chng sanh hoan h i ln. Vng th ba m t nm ci sinh: (1) ngi, (2) ng qu, (3) a ngc, (4) sc sanh, v (5) thin v bn thin.

Vng bn ngoi cho thy mi ni kt ca thp nh nhn duyn: (1) trng thi bt gic (v minh) c biu tng ha bi mt ngi m; (2) s to tc ca nghip, bng mt th lm gm; (3) thc, bng mt con kh nhn ra ngoi ca s; (4) danh v sc, bng mt ngi ang cho thuyn; (5) cc gic quan, bng mt ngi nh phn thnh; (6) tip xc, bng mt cp ang m nhau; (7) cm gic, bng mt mi tn xuyn qua mt mt ngi n ng; (8) thm kht, bng mt ngi say ru; (9) bm chp, bng mt con kh hi tri cy; (10) thch hp, bng mt ph n mang thai; (11) sinh, bng vic ra mt a b; (12) gi v cht, bng mt xc cht. trn cng bn phi c Pht ch vo gio l gii thot, trong mt hp trn phn trn bn tri, gio l c c nh sau: Thc y [chnh con lm vic thin] v t b [lm c]. i vo Pht Php. Ging nh nh mt con voi trong vng bn, Tiu dit mi th lc ca T Thn. Bn v da cn bn trn mt bn in khc ca truyn thng Ty Tng, t Vua Oddiyana v Bnh Xe Cuc Sng bi Sermey Geshe Lobsang Tharchin (Howell, N.J.:Sutar v Tantra i Tha, Xut bn 1989) trang 160. ---o0o--SU CI CA TH GIAN HIN HU Su ci th gian c t tn chung l samsara, hay chu trnh hin hu. Chng c m t trong tranh nh ca o Pht c bit nh Bnh Xe ca cuc Sng. Samsara c ba ci thp v ba ci cao. Ba ci thp l th gii ca i au kh: 1. Trong nhng ci a ngc, chng sanh chu kh v sc nng bt tn ca nhng ngn la chy bng v kim loi nng chy hay s lnh lo ca bng tuyt. 2. Trong ci ng qu, chng sanh chu kh v i, kht hnh h lin tc. 3. Trong ci sc sanh, chng sanh chu kh v s hi, tr n v n l. Nhng chng sanh ny khng cht v au kh, thm ch nu h b thiu trong la ca a ngc, tr khi nghip gy ra ti sanh ny b cn kit.

Ba ci cao l th gii ca nhiu loi hnh phc, tuy nhin chng vn lin quan n s au kh v tn: 4. Trong ci bn thin (a tu la), chng sanh th hng s phn thnh vt cht, h au kh v lun lun gy chin tranh v nh nhau. 5. Trong ci thin, chng sanh th hng i hnh phc v thnh vng, nhng nhng th hng ny ch l nhng khoi lc xc tht lun thay i, v h cng au kh. H sng lu khi so snh vi th mng con ngi, nhng v thiu tnh gic, nn h hon ton cm thy b kt thc trong mt thi gian ngn. Ci thin l mt b phn ca th gii th tc di dng dc ca chng ta, khng phi l ci thin ng hay vng quc nh ca nhng v tri trong thn thoi Ty phng. Ngay khi nghip trong ci thin b cn kit, nhng chng sanh ny b au kh v sp cht v chu ti sanh vo nhng ci thp, h l ch th chu nghip qu ca h. 6. Trong ci ngi, ngay c nu chng ta may mn c kh nng thng minh ln, vt cht phong ph, v nhng kinh nghim tch cc, d sao chng ta vn au kh v chui sinh, lo, bnh v t. Chng ta au kh v mt nhng g mnh mun, b p buc nhng g khng mun, khng t c nhng g mnh thch, v khng bo v c nhng g mnh c ---o0o--SU CM XC: NHNG HT GING CA TI SANH TRONG SU CI Ci no trong su ci th gian ny ang ch bn nh ni ti sanh k tip? iu ny ty thuc vo cm xc chim u th m bn lp trnh trong phn mm nghip ni tm bn. N l mt cm xc tiu cc nh tham, sn, si, ganh t, tham dc, v kiu mn? Hoc n l mt cm xc tch cc nh lng tt, rng lng, bit phi tri, bng lng, hoan h, v khim tn? Khun mu thi quen m bn lp trnh trong tm s tc ng dng ti sanh vo ni sinh ra tng ng ca su ci hoc ci tnh . Theo nhiu bn vn, nghip ghi du u th ca cm xc sn hn c biu l qua nhng hnh ng bo lc ca thn, khu s dn n au kh v thiu t v lnh gi, v chng cng s tc ng li trong dng ti sanh vo a ngc.

Trong chng 1, chng ta ni v bn phn ca mt hnh ng cn thit hnh thnh mt nghip hon ton: i tng (nn tng), nh, thc hin, v hon tt. Trong v d ca nghip sn hn, s hin din ca mt ngi hay s vt m bn ght l i tng. C ng c th ght i tng l nh. Hnh ng th ght ngi l thc hin. Kinh nghim cm gic th ght l hon tt. Bt k hnh ng no bn thc hin, nu hnh ng c bn yu t, n tr thnh mt nghip c cu thnh y , th kt qu s khng th trnh khi trong tng lai. C nhiu ngi sinh ra gin d v phin no vi cm gic th ght mi ngi. ri bt c nhng g h ni hay lm u tr thnh s bng n ca gin d , khin khuy ng ln au kh v bo lc trong cuc sng h v trong cuc sng ca tt c nhng ngi lin kt vi h. Nu l bn tnh ca cuc sng hin ti bn d tha nhn hay khng bn s khng c an bnh v hoan h trong cuc sng, m ch kinh nghim au kh, s hi v ngho kh. Mc d by gi bn c thn ngi, sng trong ci ngi, kinh nghim ca bn s ch nh a ngc, nh th bn l mt chng sanh ca a ngc trong ci thp. Bn c th hnh ng nh th mnh mnh m, can m, v anh hng, nhng trong thc t, v b ngoi ny ch l mt phng sch che y bn ng bt an, d xc phm, v d tn thng ca bn. Ngay sau khi cht, v thi quen tm thc th hn m bn nui dng sut i mnh, nhng kinh nghim tm thc v hin tng hnh tng s khi ln trong thc bn nh nhng ci a ngc. Trong thc t, khng c quyn lc xt x no s kt n hay trng pht bn tt c s ch l s phn ng ca nhng khun mu thi quen in su vo dng tm thc bi chnh nhng cm xc phin no ca bn. Trong nhng m t delog ca bardo tm tt trong chng 5, chng ta thy mt s v d rt sng ng v khng khip. y chng ta phi t nhc nh rng, mi ci thy, m thanh, v cm gic ca bardo v nhng ci khc nhau u khng l g c, m ch l s phn nh nhng kinh nghim tm thc phc tp ca chnh chng ta, ging nh nhng hnh tng trong mt gic mng. Chng ch l du hiu ca nhng cm xc tch cc v tiu cc m ngi ta lp trnh vo dng tm thc do chp vo bn ng, do nhn thc nhng i tng l c tht. Ngi Shantideva (Tch Thin) ni: Mi s hi v au kh khng th tng u xut pht t tm iu ny c ng Thy Chn L ging dy [c Pht].

Ai to ra nhng dng c c trng ca ci a ngc? Ai xy dng mi nn st nng bng ny? Nhng ngn la ny xut pht t u? Tt c chng [ch l s phn nh] tm bt thin ca bn, c Pht ni th. Nh trong trng hp ca th ght, khun mu nghip in su u th bi nhng cm xc phin no khc, c biu l qua hnh ng ca thn, khu, l nguyn nhn au kh v ti sanh tng ng trong nhng ci thp khc nhau. Tm li: Cm xc th hn hay gin d gy ra au kh b thiu t v lnh gi, v ti sanh vo ci a ngc. Cm xc tham lam hay keo kit, b au kh ca i v kht, v ti sanh vo ci ng qu.59 Cm xc v minh hay nhm ln b au kh bi tr n v s hi, th ti sanh vo ci sc sinh. Cm xc ghen tc b au kh bi sinh, lo, bnh, v t, v ti sanh trong ci ngi. Cm gic kiu cng hay kiu mn gy ra au kh v ri tr v s hi lc gn cht, v ti sanh trong ci thin. Nhng mc cao hn ca bm luyn, ghen tc, v kiu cng u tr thnh tham lam. Do vy, su cm xc phin no c th c ng thnh ba cm xc c hi: tham, sn, v si gy au kh v ti sanh vo ba ci thp. Nh T Long Th vit: Tham lam dn bn n ci ng qu, Th hn dn n a ngc. Ngu dt phn ln dn n ci sc sinh. Khng ch c c tnh ca cm xc, m cn mc ca n s gy ti sanh vo mt ci ring bit. Theo Ngi Gampopa, bt k nhng hnh ng tiu cc no bn phm: Nu phm sai lm vi sn hn, nu lp li nhiu ln, v nu chng i nhng i tng hay c nhn linh thing cao hn, th hu qu ca nghip ny s ti sanh vo a ngc.

 Nu phm sai lm vi tham lam, nu lp li nhiu ln, v nu chng i nhng i tng hay c nhn linh thing trung bnh, th hu qu ca nghip ny s ti sanh vo ci ng qu. Nu phm sai lm vi si m, nu lp li ch vi ln, v nu chng i nhng i tng hay c nhn linh thing thp hn, th hu qu ca nghip ny s ti sanh vo ci sc sinh. Sc ht ca nghip qu cng ty thuc vo vic t nhng cm xc phin no ca bn vo hnh ng bng cch biu l chng trong li l v hnh vi bt thin; nht l bao nhiu biu l bt thin ny ca bn gy hi cho ngi khc; hoc khin ngi khc ln lt vi phm nhng vic lm phi o c. Gia v s nghip qu, ngi ta s gt hi ci no trc? Trc tin, bn s kinh nghim nghip qu mnh nht trong tt c nghip. iu s c i theo bi nghip to ra vo lc cht. Vy, bt c nhng g bn lm vo lc cht s to mt nh hng ln trn nhng bc k tip ca cuc sng tng lai bn. Sau , bn s i din vi nghip qu m bn tri qua nhiu nht, v cui cng l iu vi phm gn y nht. V nghip nhn qu bn r trong tm thc bn, iu tt l bn c th trnh tri qua ti sanh xu, nh ci a ngc nu thay i khun mu thi quen ca tm bn. ---o0o--LA CHN S TI SANH K TIP C TH TRONG TAY BN Trong phn sau ny ca l trnh i qua bardo, bn phi i din rt nhiu s hi, c n v au kh. p lc cm xc ca vic tm kim mt ni sinh mi s rt ln khin bn c th khng quan tm lm v tnh cht ca ni sinh. Vo lc ni kt ny, bn phi thn trng hn thng l, v c hi ng li nhng ni sinh xu v chn ni tt c th nm trong tay bn. Vi mc ch ny, bn phi hc nhn ra nhng du hiu ca nhng ni sinh ra. Chng ti bn lun mt s du hiu trong chng 4, Bardo, phn tiu Du Vt Ca S Ti Sanh ang Ch Chng Ta. Nu nng lc hng mnh ca nghip tch cc hay tiu cc dn y, bn s khng c c hi chn mt ni sinh, v hon ton b nghip ang c hiu lc kim sot, s la chn s c lm mt cch t ng, khng c thc mong mun ca bn. Nhng nu nghip lc khng c hng mnh, th mi n lc bn lm s gia tng cc c hi yu cu mt ni sinh tch cc.

c thnh cng, mt hiu bit v nhng phng php ng nhng ca ti sanh xu v chn ni ti sanh tt c th do bn quyt nh. Trong chng 9, Nhng Nghi L Phc V Cho Ngi Cht V Sp Cht, chng ta s xem xt nhng nghi l thin nh trnh sinh vo su ci v c bit l ba ci thp. Ti s ch tm tt y nhng gio l v vic ng li nhng du hiu ca ni sinh xu v chn nhng du hiu ca ni sinh tt. ---o0o--Ngn Chn Nhng Ni Sinh Xu Nu bn l mt thin gi thnh tu cao nhn ra v hon thin tnh gic ng ca tm bn phi an tr trong trng thi nhn bit ny khng dao ng. Nu lm c, thay v nhn ti sanh, bn c th t Pht qu. Nu khng c nhng nhn bit nh vy hay khng hon thin n, nhng nu bn c tch ly cng c thanh tnh v sng m ring mt ci tnh hay v Pht no, th bn nn pht trin lng sng knh n v Pht v ci tnh , v lp nguyn khao kht mnh m th ti sanh vo ci tnh c bit . Khao kht nh vy c th gii thot bn khi chu trnh ti sanh trong su ci v dn n ti sanh trong ci tnh mong mun. Chng hn, nu trong cuc sng bn trau di thi quen sng knh n c Pht V Lng Quang do tin tng ni Ngi nh mt thn ca tnh thng v iu kin, tr tu ton gic, v nng lc v ch v nu, vo lc cht hay trong bardo, bn c th nh thc k c sng knh ca bn v Ngi v ci tnh ca Ngi, th nhng nhn bit ca bn s nhanh chng xut hin nh s hin din ca c Pht V Lng Quang v Ci Tnh Cc Lc ca Ngi. Nhng bn s xy dng loi thi quen sng m v nim tin mnh lit ny nh th no? iu ny c lm dn dn bng cch suy ngh v c Pht, ci tnh , v cng c ca cc Ngi nhiu ln, cng nh tng nim hay ht nhng bi nguyn ca cc Ngi thng xuyn khi c th. Thot tin, thc hnh ny c v l lng, nhng chng bao lu sau s quen thuc v cui cng s tr thnh mt phn trong chnh cuc sng v hi th chng ta. Ri th, sau khi cht mi nhn thc ca bn s xut hin trong dng nhng hnh nhPht ca tnh thng, an bnh, tr tu, v mt ci tnh ca h lc v p . (V nhng chi tit ca thc hnh ny, hy xem ph lc A.)

C th bn khng c bt c nghip no ti sanh vo mt ci tnh , tuy vy, bn c th to ra nghip nh: tnh thng, rng lng, bit iu phi, bung x, hoan h, v khim tn, nht l biu l chng trong vic phc v ngi khc. Nu c vy, bn c th chn la th ti sanh vo mt trong nhng ci cao vi ti nng thin ph tch cc. Do vy, bn phi nh nhng du hiu c bit ca ni sinh v chn n. Chng hn, nu bn thy nhng du hiu ca ci thin nhng li khao kht ti sanh trong ci ngi, bn phi ng nh sng trng du li, l du hiu ni sinh vo ci thin, v thay vo hy ngh v chn nh sng xanh dng bng cch i vo n. Trong lc lang thang trong bardo, bn phi khng ngh v nhng ngi thng v ca ci nh, v nhng t duy ny s ch lm bn lch khi con ng tt. Bn phi ch tm vo vic chn ni sinh. Nh chng ta thy trong chng 4, cnh ca ti sanh vo mt trong su ci c th xut hin nh mt nh sng m. Mt nh sng trng m cho bit ci thin v ci ngi. nh sng vng ni chung biu hin cho ci bn thin v sc sanh. Nh mt la chn, ci sc sanh c th biu hin bi mu mu, v ci bn thin biu hin bng mu ca bo tuyt, hay ma ging. nh sng mu khi m ch ci ng qu, v nh sng ging mt mnh g hay mnh len en tri bng bnh biu th ci a ngc. Thm ch bn c th thy thn bn chuyn thnh mu nh sng tiu biu cho ti sanh tng lai. ---o0o--Mt s gio l lit k nm cch chn li vo ca ti sanh xu: 1. Khi thy nh sng l du hiu ca ni sanh tng lai, bn c th thy mt i ang lm tnh, nht l nu bn c sinh lm ngi. Mt i biu tng cho cha m tng lai ca bn. Nu xy ra vy, ng nn n h hoc tham gia trong s bm luyn hay ganh t vi h. Hy thy h nh guru, phi ngu hin thn ca v guru bn trong thn tng nam v n. Nh mt la chn, bn c th thy h nh c Padmasambhava trong s hp nht vi v phi ngu tm linh ca Ngi, Yeshe Tsogyal, hoc bt k hai v Pht v phi ngu no. Hy by t tn knh bng tm thc v cng dng n Ngi. Vi lng sng knh mnh lit, hy pht trin mt nh mnh m tip nhn gio l v ban phc ca cc Ngi.

2. Nu khng ng c ca sinh, hy thy mt i ny nh v Bn Tn v phi ngu, nh c Pht V Lng Quang hoc c Pht ca Lng Bi trong thn tng nam v n. Hy t lng tn knh v cng dng n cc Ngi. Hy cm nhn mnh m rng bn ang nhn c ban phc t cc Ngi. 3. Nu cha chn c ca sinh, hy o ngc s bm luyn v th ght. Ni chung, nu sp ti sanh lm ngui nam, bn s kinh nghim s bm luyn n ngi n ang lm tnh v th ght hay ghen tc vi ngi nam, v ngc li. Ngoi ra, cn phi tr nhng thi quen qu kh ca bn, c th bn thy mt i nam n, nhng tht ra c th bn b cun ht vo hai con chim c v ci. Nu nh vy, bn s ti sanh lm chim con. Th nn, vo lc ny, bn phi lp mt cam kt mnh m: Ti s khng cho php tm ti nui dng s bm luyn v th ght. 4. Nu khng chn c ca sinh, th vi s tin chc mnh m, hy thy mi kinh nghim bn c u khng tht, nh o nh. Tin chc nh vy s ha tn s bm chp vo kinh nghim cho l tht ca bn, v iu s ngn chn ni sinh. 5. Nu khng ngn chn c, th hy thy mi s u nh s th nhp vo tnh quang minh. Hy ngh: Hin tng l chnh tm ti, m tm l rng khng, sau thin nh trong trng thi t nhin, khng c bt k bin i no. Hy tm bn an tr trong trng thi t nhin, khng che y ca n, nh nc ha vo nc, tt c u tr thnh mt bt kh phn. Ngi Jigme Lingpa khai th: Khi chng sanh trong bardo thy mt i ang giao hp, h chy ti nh rui bu vo rc. Ngi c nghip ring bit th ti sanh s b rt vo t cung, khng c kh nng trnh thot. Vo lc , bn phi lp nguyn khao kht mnh m, th quy y ni nhng bc gic ng, hoc trnh by r rng mong mun chn mt t cung c ch. iu c th gip bn tm c mt ti sanh lm ngi qu bu. ---o0o--Chn Ni Sinh ng Nu quyt nh ti sanh vo mt ci tnh , bn phi pht trin cm gic khip s b sinh vo su ci. ng bm luyn ngi thn v ti sn ca bn. Hy lp nguyn khao kht mnh m v t tin c kh nng t ti mt ci tnh m bn chn, nh ci Tnh Cc Lc, bng suy ngh: Ti s c

sinh mt cch k diu t mt hoa sen ngay chn c Pht V Lng Quang trong ci Tnh Cc Lc. Nu khng th ti sanh vo mt ci tnh , th bn c th thy ni sinh ca mnh mt trong su ci. Tuy nhin, bn c th thy mt linh kin v ni sinh, khng thc s nh n l, m l mt dng biu tng nh sau: 60 Nhng ngi nh nhiu tng va c ni l du hiu ni sinh ci thin. Mt cnh rng, mt vng la, hay ma c th l du hiu ca ci bn thin. Ngi ni chuyn phim v ngha, hoc nhng cn nh bnh thng, qu gi, hay a thch l nhng du hiu sinh lm ngi qu bu. Hang ng, lu bt, v sng m l nhng du hiu ca ci sc sinh. Nhng y sng kh cn hoc ni bi bm ti tm l du hiu ca ci ng qu. Nhng cn nh hay vng t en ti, mt h en, hoc mt con ng ti tm biu th ci a ngc. (Tuy nhin, mt s tc gi ni rng nhng ngi c nghip tiu cc nghim trng c th n thng ci a ngc m khng c bt c kinh nghim nh sng hay hnh nh no ca bardo.) Khi thy nhng hnh tng trn, v khng c ni tr n lu di, bn c th hng hi chn ni nng ta bt c ch no. Cng c th bn mun trn vo nhng ch , khi cm thy s hi v kit sc bi nhng cnh tng o gic e da ca nhng T Thn. M gi y l lc phi c gng cnh gic, bn phi khng i vo bt k du hiu ca nhng ci thp. Bn phi c gng chn ci ngi hoc ci thin, nu khng th ti sanh c vo mt ci tnh . Nhn ra c ni sinh ng th c th kh cho bn. V bn c th thy mt ni sinh tt nh mt ni sinh xu, v ni sinh xu l ni sinh tt, do o tng la gt c ph din bi nghip che m ca bn. Do vy, iu quan trng l s dng nhng k thut sau y. Nu bn c rn luyn v bt k v Pht phn n no, nh Vajrapani (Kim Cng Th), c Pht ca Nng lc, bn nn nhanh chng qun tng chnh mnh l v Bn Tn. Thn Ngi to ln, huy hong, v chong ngp. Ging ni ca Ngi khng khip lm rung chuyn tri t. Tm Ngi an bnh, t bi, v ton gic. Nu bn qun tng Vajrapani, bn c th chng kin s ha tn ca nhng T Thn s to tc khng khip ca tm thc

ang sn ui bn. iu ny s cho bn c hi dng s tin tri nh m nhiu ngi trong bardo s hu, tm thy nhng phm tnh tht ca ni sinh v chn c ni ng, an bnh. Bn cng phi pht trin mnh m nh ny, Ti s ti sanh nh mt ngi c kh nng phc v tt c chng sanh. Ngoi ra, trong lc i vo t cung, hy ban phc n nh mt cung in ca Bn Tn. Hy thy cung in ny trn y nhiu ng thing ling, nh c Pht Lng Bi, v cu nguyn n cc Ngi. Sau i vo t cung, hy ngh rng bn ang c cc Bn Tn thu np. Nh mt la chn, bn c th thy s hp nht nam n nh v thy tm linh v phi ngu ca bn. Khi bt c du hiu ti sanh no xut hin n bn, ngay c d n c v l mt ni sinh tt, iu trng yu l khng i vo trng thi ca tm bm luyn vo n. Thm ch nu n xut hin l mt ni sinh xu cng ng dnh mc vo trng thi ca tm th ght n. i vo ni sinh tt nht c th, hoc t cung, vi s i thanh thn thot khi nhng cm xc ly hay b. Tr khi bn l mt thin gi c kinh nghim, vic thay i thi quen phn bit thng l ca bn thy r mt ni sinh ng ao c khi bn trong bardo l rt kh. Tuy nhin, bn c th c gng i theo nhng thc hnh ny: ng qun rng bn ang trong bardo, l trnh chuyn tip. Hy nh gi bc i ca bn hng ln pha trn. Lin tc cu nguyn nim hng danh ca ch Pht. Th quy y ni cc Ngi. Th quy y ni Tam Bo Pht, Php, v Tng. Cu nguyn cc ng i Bi, nh c Pht V Lng Quang v nhng v thy tm linh ca bn. Hy bung b nhng bm luyn vo ngi thng v ti sn, v h ch lm bn lch khi con ng tt. Hy i vo con ng xanh dng ca ci ngi hoc con ng trng ca ci thin. Nu bn c mt cht kh nng gii thot nhng hy vng c ti sanh vo ci ngi hay ci thin, khao kht ca bn c th c nhng ngi khc gip trong lc bn hp hi hoc sau khi bn cht. H c th tip tc lp li nhng hng dn trn cho bn. C mt ngi tr gip nhc nh bn v nhng thc hnh ny khin bn c th d dng nh li khi i vo bardo.

Thm ch sau khi cht thc ca bn c th vn ko di trong mt lc Th Gii ngi Sng. Do , mt ngi tr gip ni nhng hng dn ny vn c th ti v lm li ch cho bn. Chng ta phi c gng mi phng php c th tt nht gip chng ta suy ngh v hnh ng hiu qu trong bardo. Trong quyn sch ny, chng ti a ra s ch c bit nhn ti sanh vo mt th gii an bnh v thanh tnh sau khi cht. Vi mt Pht t, iu c th l ci Tnh Cc Lc ca c Pht V Lng Quang (Hoc bt k mt ci Tnh ca v Pht no chn). By gi chng ta tr li trong chng 7 c mt ci nhn gn hn ca v Pht ny v ci Tnh Cc Lc ca Ngi nh sui ngun ca s ban phc, i tng ca thin nh v sng knh, v l mt ni chng ta khao kht c ti sanh. v vic nh li v cu nguyn n c Pht V Lng Quang v to cng c cho php chng ta ti sanh trong ci Tnh Cc Lc ca Ngi, mt ci ca i an bnh v cc lc, s gip chng ta hi tng li nhng m t v Ngi v ci Tnh c ghi trong nhng kinh in ca v Pht lch s, Thch Ca Mu Ni.

---o0o---

CHNG 7
c Pht V Lng Quang v ci Tnh Cc Lc ca Ngi Mt tm y nim tin ni c Pht V Lng Quang Th chc chn ti sanh vo Ci Tnh Cc Lc siu phm. Mt tm tnh thc vi nhng phm tnh-Pht u c hp nht vi Ci Tnh Cc Lc, bt k n u. V tr hc o Pht cha ng v s h thng th gii bao la khng th tng vt khi th gian ca chng ta. Bn ngoi th gii phm tc, su ci ca lun hi, hin hu v s ci tnh tri rng khp mi phng ca v tr (tm im chnh ca la bn, im cao nht, v im thp nht). Nhng thin ng thanh tnh ny l ni an tr ca nhng ng cao c, bao gm ch Pht v cc i b tt ca ci tri. Gia v s ci tnh ny, mt s c bit quan trng, bao gm ci tnh ca Pht Vairochana, Vajrasattva, Avalokiteshvara, Tara, Maitreya, v Guru

Padmasambhava. Ci tt nht c bit l Sukhavati, Ci Tnh Cc Lc, ta lc hng Ty, vt trn rt nhiu v tr. Th gii l tng ny l ni an tr ca c Pht V Lng Quang, Ngi ch tr trn v s ngi tm cu gic ng, tu kh hnh, v nhng t khc. V nh sng thn Ngi trn y mi ci Pht tnh khc khng chng ngi, danh hiu Ngi l Amitabha trong ting Phn, c ngha V Lng Quang. Amitabha l trng tm ca truyn thng sng knh c bit nh Ci Tnh ca Pht gio tr nn rt ph bin Trung Quc, Hn Quc, v Nht bn. Ty Tng, Ci Tnh Cc Lc l i tng yu thch ca cu nguyn v thin qun, nht l trong nhng nghi l cho ngi cht. Trong sutra, c Pht lch s, Thch Ca Mu Ni, cam oan vi ngi sng m rng y l tnh d d dng nht ti sanh, v l ni hoan h, hng mnh nht nng cao n gic ng. Bt k ai th ti sanh vo Ci Tnh Cc Lc s t c ton gic, ti thiu trong mt kip, v nhng phm tnh ca tnh ny, s ban phc ca c Pht V Lng Quang, v cng c ca chnh h. ---o0o--NGUN GC CA TRUYN THNG TNH Mt vi kinh in o Pht l sui ngun ca ci Pht tnh . C sutra (gio l cng truyn) v tantra (gio l mt truyn) bao gm nhng danh hiu v m t nhiu ci tnh khc nhau, m c Pht Thch Ca Mu Ni a ch ln nht din t Ci Tnh Cc Lc ca c Pht A Di , trong nhng chi tit sng ng v p . 61 V s quan trng c bit l hai sutra i Tha nh Sukhavati-vyuha Sutra Rng ln v Sukhavati-vyuha Sutra Nh. Nhng gio l ny l lun ging ca c Pht cho nhng ngi thn cn ca Ngi. Ngi dy sutra ln trn nh Ni Chim Kn Kn (Ni Gridhakuta) gn th trn Rajagriha (ngy nay l Rajgir, Tiu Bang Bihar, n) cho Ananda v Ajita cng vi rt nhiu t khc t hi. Ngi dy sutra nh Greta Grove (ngy nay l Shravasti, Bang Uttar Pradesh, n ) cho Shariputra v mt i tp hi nhng t. Hai sutra ny xut hin trong nhiu bn dch, bao gm Trung Quc (t th k th ba C.E) Hn Quc v Nht Bn (t th k th by). i dch gi Ty Tng Yeshe De chuyn t ting Phn sang Ty Tng vo th k th chn. Chng ny da ch yu trn bn dch Ty Tng cng nh mt s bn vn v lun ging khc.

---o0o--BA PHNG DIN CA TNH Nh chng ta ghi ch trc y, c Pht V Lng Quang v ci Tnh Cc Lc ca Ngi m t trong sch ny thuc v thn ha hin, mt trong ba phng din ca thn hay Pht qu. u tin l thn ti thng (php thn), l s v tng, tnh thanh tnh ca Pht qu, ging ht vi t thn thc ti. N l trng thi tuyt i ca rng m v rng rang hon ton, thot khi chiu kch, c tnh, v gii hn. Th hai l thn h lc (bo thn), l trng thi nht nh v bt nh. y l tnh ca sc thn, thanh tnh v bt kh phn vi t thn tr tu-Pht. N ta khp, vnh cu, bt bin, v lun h lc. Tnh ti thng v tnh hoan h ch c nhng bc gic ng mi c th thy. Phng din th ba ca Pht qu l thn ha hin (ha thn). y l thn th m Pht Thch Ca Mu Ni v ch Pht khc xut hin trong ci ngi chng ta. S biu hin tnh l tng tng i m ngi bnh thng v ngi trn tc nh chng ta c th nhn bit nu tch ly vic lm cng c. Nu c ti sanh vo mt trong nhng tnh an bnh, h lc, chng ta s nng cao c thnh tu tm linh v t ti tnh tuyt i. Nh ti nhn mnh mt s lc, s nhn thc v kinh nghim chng ta c vo nhng giai on khc nhau ca cuc sng, nht l vo lc cht, l mt kt qu ca thi quen tinh thn m chng ta pht trin, nui dng trong dng tm thc qu kh. Nu tm chng ta b khch ng v chuyn thnh mt sn hn, th ght, v nhn thc tiu cc mnh lit, th nhng hnh tng v kinh nghim ca i ny, nht l i sng tng lai chng ta s xut hin trong dng a ngc. Nu tm chng ta c chim ch bi an bnh, hoan h, suy ngh v hnh ng quan tm, v nu hng th nhng nhn thc tch cc, nh sc tng v cm gic ca Ci Tnh Cc Lc, th th gii s xut hin nh cung in, ni chng ta ti sanh s l mt th gii tch cc ca an bnh v hoan h, nh Ci Tnh Cc Lc. Trng tm chnh ca rn luyn m t trong sch ny l nhn ti sanh trong thn ha hin ca Ci Tnh Cc Lc. iu ny d dng hn bt c ci tnh khc v nguyn lc hng mnh ca c Pht V Lng Quang em

tt c chng sanh n Ci Tnh Cc Lc ca Ngi v gip h t c gic ng. ---o0o--NGUYN LC CA C PHT Sukhavati-vyuha Sutra Ln k v chuyn Ci Tnh Cc Lc xy ra nh th no. V lng kip trc, mt v tu s gi l Dharmakara ngi m nh mng tr thnh Pht A Di pht trin thi gic ng (Phn, b tm) v lp mt nguyn trc v thy Ngi, c Pht Lokeshvara, rng Ngi s phc v tt c chng sanh. Vo lc , Dharmakara cng lp nguyn khao kht c bit to ra ci tnh v song ca Ngi vi mt s phm tnh him thy. Khi Ngi t c Pht qu, nguyn ca Ngi kt qu trong v tr ca Ci Tnh Cc Lc. Theo phin dch sutra ca Ty Tng, Dharmakara lp nm mi mt nguyn hoc ha dn dt chng sanh n ci tnh mi trong tng lai ca Ngi.62 Nm nguyn sau y cho chng ta mt nim v nhng nguyn ny v ci tnh ca Ngi. Trong nguyn u tin, Dharmakara nguyn khng t Pht qu nu bt c chng sanh no sinh vo tnh ca Ngi phi chu ng au kh ca ci bn thin, sc sinh, ng qu, hoc a ngc. Do vy, chng hn t lc mt chng sanh ca a ngc th ti sanh vo Ci Tnh Cc Lc, mi au kh ca a ngc ca h s chm dt v tr nn chng sanh hnh phc ca tnh . (Hy nh li s khc bit gia chng sanh ca nhng ci thp v ca mt ci tnh v ci thy v cm nhn nhng i tng tinh thn xut hin trong tm thc nh th no.) Trong nguyn th hai, Ngi ha khng t Pht qu tr khi mi chng sanh u c ti sanh vo ci tnh ca Ngi, khng bao gi phi chu ti sanh vo bt k ci thp no na. Trong nguyn th t, Ngi ha khng t Pht qu, nu chng sanh ti sanh vo ci ca Ngi, u s c nhng c tnh hn hn nhng ci ngi v tri khc. Ngi mun tnh ca Ngi hon ton thanh tnh m cng c nhng phm tnh tng t vi ci ngi v tri. Trong nguyn th mi chn, Ngi ha khng t Pht qu cho n khi tt c nhng ai mun th ti sanh vo tnh ca Ngi, v ngi thc hnh cu

nguyn hng danh v hi hng cng c cho tnh , tht s c ti sanh vo tnh : Cu mong iu ny c nh vy, ngay c nu c ngi lp li nim th ti sanh trong tnh ca Ta ch mi ln, chng no h khng phm bt k nm ti v gin hoc t b Gio Php. Nhng iu kin ny c Pht khng c nhim v la chn; nu chng sanh khng rng m gii thot, c Pht khng th p t ln h. Trong nguyn th mi ba, Ngi ha khng t Pht qu cho n khi nhng chng sanh ca tnh tng lai ca Ngi, khng ch thot khi au kh m cn c ban nhiu phm tnh tm linh nh tr tu bao la v t tn. Nguyn bi mn ca Pht A Di tht s hng mnh. Nhng bng nhng nguyn ny khng th chp nhn chng ta ti sanh trong tnh . Chng ta phi lm phn ca mnh, phi khng ngn chn c hi bng vic vi phm ng v gin ti hay t b Gio Php, v chng ta phi rng m con ng n ci tnh vi bn nguyn nhn th ti sanh trong Ci Tnh Cc Lc (xem ph lc A). ---o0o--NNG LC CA HNG DANH C PHT Pht A Di nguyn dn dt tt c ngi lp li tn Ngi n ci tnh . Tn Ngi tr thnh mt cnh ca, qua chng ta c th thy c Pht V Lng Quang v Ci Tnh Cc Lc ca Ngi. Pht gio i Tha dy chng ta nhn ra mi s u nh sc tng, m thanh, v kinh nghim ca gic ng. Nhng t ti mc ch ny, chng ta cn i qua mt cnh ca c bit hoc n l mt hnh nh Pht, mt cm gic an bnh, hoc mt m thanh tch cc. Mt trong nhng cnh cng nh vy l danh hiu ca Pht Amitabha, chnh Ngi ban phc gip chng ta ti vi Ngi v Ngi c th n vi chng ta. Hng danh ca Pht Amitabha l s hin din, tr tu, lng bi, v nng lc tht s ca Ngi. Khonh khc chng ta thc c tn Ngi, Ngi lin trong chng ta v cng vi chng ta. Vy nu ch tm tp trung mt im v hp nht vi danh hiu Ngi vi lng sng knh, chng ta bt u hng th mt i dng ca nhng phm tnh gic ng. S sng knh v nim tin ni c Pht s t nhin n hoa. Chng bao lu sau chng ta s thy rng chng c ch cho tinh thn tiu cc v cm xc phin no nh tham, sn, si, v ghen t. Khi chng ta tr thnh kinh mch trn y s ban phc ca c

Pht, chng ta phc v ln nhau mt cch t pht. Bt c nhng g chng ta nghe, thy, v cm nhn u xut hin nh hin din ca Ngi. Ti sanh trong Ci Tnh Cc Lc t nhin l bc k tip. V s t c Pht qu, l ni n cui cng ca chng ta s ti. Nu danh hiu ban phc tr thnh hi th v t duy ca chng ta vi lng sng knh v tn thn, th ngay c trong lc chng ta nhn thc nhng hnh nh, m thanh, hoc cm nhn bnh thng d chng ta ang sng, sp cht hay trong bardo chng ta s lun c kt ni vi c Pht qua danh hiu ca Ngi. Nu bn c th nim danh hiu hay cu nguyn-danh hiu trong ngn ng nguyn thy (Phn ng) hoc trong mt ngn ng c ban phc bi v s cc bc gic ng, nh Phn v Ty Tng th c bit hng mnh. Nhng nu cu nguyn trong ngn ng ca bn th gi cm hng cho bn nhiu hn, s dng ngn ng ca bn s kho hn, v iu quan trng l m rng tm vi lng sng knh v pht trin tn tm. Chng ta nn nim danh hiu ban phc ca c Pht V Lng Quang cng nhiu cng tt. Ph lc A gii thch cch dng danh hiu ra sao. ---o0o--CI TNH RA SAO? Thn ha hin ca Ci Tnh Cc Lc xut hin trong nhiu cch tng t vi nhng phm tnh cao nht ca ci ngi v tri. Vy, nhng chng sanh sinh vo y s c thn tng ging nh tri v ngi. Mc d s biu hin tnh ny xut hin nh i tng ca khi nim v cm xc nh nguyn, tuy vy nhng phm tnh tch cc v rng m ca n s n hoa. N l mt x s thin ng, v tr trn tri (khng trong bin hay t lin) v y dy nhng vt cht qu bu. N hot ng trong trt t c th bc ca nhng v thy v t. Tt c chng sanh c sinh vo tnh ny l nhng t, v gia nhng t ny l ch b tt, ln lt phc v ngi khc nh cc v thy. Ci Tnh Cc Lc tng t vi ci ngi v tri trong cu trc chiu kch, s phn bit kch c v khong cch, v mt khu vc thi gian tng i. Tuy nhin, n khng l ch th cho con ngi au kh, nh sinh, gi, bnh, v cht, cng khng c au kh nh ci tri, nh khi cht b xung ci

thp. Gii thch v sao n c gi l Ci Tnh Cc Lc, c Pht Thch Ca Mu Ni ni, Trong Ci Tnh Cc Lc, thn th ca chng sanh khng b au kh. Khng c au kh trong tm h. Li c v s nguyn nhn to ra hnh phc. l iu ti sao ci ny c gi l Ci Tnh Cc Lc. t ai ca Ci Tnh Cc Lc mm mi v bng phng, ging nh lng bn tay ca mt thanh nin. N bao la, tr trung, ti mt, du dng, v l ngun an i khi tip xc, v khng c gai, si, hay ni . N yn tnh, thanh bnh, h lc, v tinh khit. N c lm bng by vt liu qu63 v trang hong vi nhng thit k bng vng chng c bt c du vt ca s th kch, x x, d bn, ti tm, hoc h hoi. N ta sng v y mu sc, pht ra nhng tia sng. Trong chnh ci tnh ny, v lng ci Pht tnh khc xut hin nh s phn chiu b ngoi ca mt gng trong sng. Ngi ta c th thy nhng ci tnh ny ging nh ang xem nhng lc a khc trn mt my truyn hnh trong phng khch. Tnh ny khng c bng ti hoc nhng rng ni bnh thng, m c trang hong bng nhiu loi ngc qu vi nhng nh cao v thp. y, nhng rng ni c trang hong bng rt nhiu ngc qu, nhng kho tng qu gi, nhng hang ng cha chu bu, v nhng lu bt c lm bng nhng dy nho tinh t v p . Nhng cy ci cc p trong thit k nhiu mu sc t im cho phong cnh. l nhng cy c lm bng mt, hai, ba vt liu qu. Nhiu cy khc c lm bng by vt liu qu: gc r c lm bng vng, thn bng bc, cnh nhnh bng lam ngc, l bng pha l, cnh hoa lm bng carnelian, hoa lm bng ngc trai-m, v qu bng hng ngc. Nhng cy ny khi xc chm u mm mi v d chu, ta ra hng thm du trong mi phng. Nhng m thanh m du c mang i bi nhng lung gi. Tnh ny c trang hong vi nhng h, ao, sng su v rng, mi ngi chi a vi s thanh thn to ln. Nhng bc chn thoi mi trn ngc qu dn n ao, h y trn nc trong sch. Mt t c lm bng ngc qu v che ph bi ct bng vng. Nhng h y nc vi tm tnh cht lnh mnh: l trong tro, mt m, nh nhng, tinh t, mm mi, tinh khit, lnh mnh cho c hng v bao t. Nhng hoa sen trn tri ta ra hng thm thin ng tri ni trn mt nc. Nhit ca nc thay i ty theo bn mun. Nhng dng sng tri chy vi m thanh ca hng trm ngn bn giao hng m bt c m nhc ci thin no cng khng th snh

c. B h v sng y nhng lm cy nh ta hng thm phong ph. Nhng dng sng ngn vang gio l Pht Php bao la v thm su theo lnh bn. V s chim mung biu th ni ca ci Pht tnh . Ging nh ni non, bng hoa v nhng c trng khc ca vng t, chim mung l mi biu hin ca c Pht v l chnh bn thn c Pht. Hiu theo ngha thng thng, chng l sui ngun ca an bnh, hoan h, tr tu, v gic ng, khng phi sui ngun ca ri lon, bm chp, tham lam, hay th hn. Ging nh mt ngi trong ci bnh thng nghe chim ht bnh thng, bn s nghe chim ht nhng m thanh cc lc ca Gio Php. Tuy nhin, nu thch yn tnh, nhng g bn s nghe ch l m thanh ca tnh lng. Mi bng hoa u lm bng vt cht qu nhiu mu sc. Chng ln nh na, mt, hay mi yojana (mt do tun tng ng vi bn ngn si, mt si bng 1m82). T mi hoa xut hin nhng tia sng vng, trn mi tia sng v s ch Pht xut hin. S xut hin ca ch Pht trn y v lng h thng th gii, tuyn thuyt gio l nh s t hng n tai tt c chng sanh no m rng lng nghe. Nhng t trong tnh khng da vo thc phm th. Nhng nu mun, bt c cao lng m v no cng s xut hin trc h v lm tha mn khng cn phi n. Tng t, bt k h mun trm hng, du thm, lng, phng, nhc c, qun o, hoc trang sc s xut hin trc h khi mun. Nhng nhng th ny s khng xut hin vi nhng ai khng mun. Vi nhng ngi mun lu i, s xut hin nhng lu i nhiu tng, nhiu mi vm c lm bng vt liu qu, y nhng gh, ging, nhng trang hong ca thin ng v gi, v cc trang tr k l. Mi cung in y dy ch thin cung cp v lng m nhc v cc gii tr a thch. Cc t du hnh qua bu tri cng vi lu i linh thing, vn hoa, rng, sng, v ao h ca h. Mi bui sng, tra, chiu, ti, na m v bnh minh, nhng ln gi nh thi t bn phng n thm mi ngi. Chng em cn ma hoa thm ngt t nhng cy v che ph mt t vi nhng cnh hoa n r mm nh la. Khi c ngn gi thm tip xc, bn cm thy cc lc nh th trong thin nh th nhp. Chng bao lu sau, cc bng hoa c trn mt t s bin mt; c thay th bng nhng hoa mi.

 y, nhng cn ma mi hng em li nhng bng hoa v trang sc lp lnh, i km vi m nhc v ch thin khiu v. Trong tnh , mi sc tng, m thanh, v cm gic u l hnh nh, v kinh nghim ca Gio Php. iu ny khng c ngha hnh tng tr thnh hnh nh-Pht hoc m thanh tr thnh li ca kinh in o Pht, m l tt c sui ngun hoc s hin din ca an bnh, h lc, v gic ng. Ni trung tm tnh phong ph ny l Cy Gic Ng, cao khong su trm ngn do tun (yojana). N c trang hong vi nhng hoa, l, qu lm say m, v c trang tr vi cc chu ngc qu bu v nhng trng hoa bng vng. Khi gi tip xc, chng pht ra nhng m thanh li cun khin rt nhiu h thng th gii nghe c. Tt c ai nghe, thy, hay ngi c Cy Gic Ng hoc nm c qu, tip xc nh sng ca n, hoc suy ngh trong tm thc v n s c gii thot khi nhng khi nim lng l v cc cm xc phin no. Kch thc v hnh tng Cy Gic Ng c m t y ty theo cch ngi thng c th thy, nhng trong thc t khng th ngh bn v n. Ti gc cy l mt ngai hoa sen khng l. y l ch ngi ca c Pht V Lng Quang, t Ngi ging dy v gii thot cho tt c. 64 ---o0o--C PHT V LNG QUANG V NHNG T CA NGI Ging nh Vua ca Nhng Ngn Ni vt xa trn mi nh thp hn, c Pht Amitabha cng siu vt tt c vi s hin din huy hong ca Ngi. Thn Ngi thanh tnh v tinh khit,10 trang hong ba mi hai tng tt v tm mi v p ca mt bc siu phm. Thn Ngi thun tnh v bao la nh bu tri, sng rc vi nh sng khng th ngh bn, to sng v lng ci tnh trong mi phng. nh sng ca Ngi l s gic ng, c hnh, v tr tu. S rc r, p v tinh khi ny ging nh nh sng pha l, kch ng thn v tm ca bt k ai khi n tip xc vi cc lc, tr tu, v hoan h siu phm. Do vy, Ngi c bit l c Pht V Lng Quang, v tui th ca Ngi l v lng, nn Ngi cng c bit l c Pht V Lng Th. Ng ca Ngi sinh ra nhng giai iu lin tc ca Gio Php. Tm gic ng ca Ngi l mt i dng an bnh bao la v tr tu su sc. Ngi bit mi i tng qua tr tu ton gic khng gii hn. Tm Ngi trn y tnh

thng v lng bi cho tt c nhng ai au kh, ging nh ngi m yu thng a con duy nht. Vi i t tin, Ngi lm tm chng ta hoan h v p ng nhng g ta cn vi dng chy lin tc ca gio l nh cam l v tn. Vi cng hin nng nhit, Ngi chia s vi mi ngi cam l thnh tu siu phm m Ngi gic ng. Ging nh ng ch chn n gia sc, Ngi du hnh chm ri nhng kin nh, dn dt tp hi t bao la nh i dng. Trong tnh ca Ngi, c Pht V Lng Quang ch huy v s t khng th ngh bn. Bao gm nhng v tm kim gic ng cho chnh h (Phn, Thanh vn v c gic Pht) v nhng v tm kim s gic ng cho ngi khc (Phn, B Tt). Trong s cc v B Tt l tm b tt: Avalokiteshvara, Mahasthamaprapta, Manjushri, Kshitigarbha, Sarvanivaranaviskambini, Akashagarbha, Maitreya, v Samantabhadra. Tt c cc Ngi s hu nm bc tr tu phi thng nh sau, (1) S hu kh nng k diu du hnh trong khonh khc qua v s h thng th gii ging dy ngi khc. Mi bui sng nhng v t ny du hnh n v s ci tnh khc gp v t lng tn knh n nhng c Pht v nghe gio l ca cc Ngi, trc khi tr v Tnh Cc Lc. (2) C kh nng nh li cc s kin t nhiu kip qu kh, cho mc tiu hc hi v ging dy. (3) Thin nhn thng, cc Ngi c kh nng tm kim trong v s h thng th gii nhn ra ngi cn c b tt phc v. (4) Thin nh thng, cc Ngi c kh nng nghe gio l ca v s ch Pht cng nh nhng li cu nguyn ca v lng chng sanh. (5) Cc Ngi bit trng thi tm thc ca chng sanh trong v s x s phc v h mt cch thch hp. Qua nhng nng lc k diu ny, ch b tt lo liu hnh phc v li ch cho v s chng sanh trong nhiu h thng th gii. Khng phi tt c chng sanh c sinh vo Ci Tnh Cc Lc u c nng lc nh vy. iu ny l v h vn cn nghi ng v vic c ti sanh vo tnh v thiu nim tin tuyt i vo nng lc ca c Pht V Lng Quang v cc nguyn ca Ngi. Nhng chng sanh khc th ti sanh vo tnh ny c th li trong bng mt hoa sen trong nm trm nm v khng th thy c Pht trong sut thi gian . H s hng th thanh bnh v hnh phc trong hoa sen tinh khit, nhng v cn nghi ng, nn hoa vn ng v h khng thy ci tnh v c Pht.

Khng phi tt c t trong tnh ny l b tt thp a, hay a cao nht, nhng bc tm kim gic ng cho ngi khc, m vi tt c nhng t y s l kip cui ca h trc khi t Pht qu, mi ngi y s t gic ng tr khi h chn khc i cm n nng lc ca nguyn c Pht. Khng t no dn dt cch sng ca mt ch gia nh, vi mt phi ngu v gia nh, v tt c u thot khi s bm luyn vo nhng i tng gi khoi lc. Khng ai lc khi thc, tnh cm, v gii lut thn th chnh ng, cho mt cch sng ha nhp vi tnh nh vy. Chng sanh trong Ci Tnh Cc Lc trong sch hn bt c chng sanh ca ci phm tc no. Thm ch h vt ln c s phn loi nam v n. Tuy nhin, theo sutra v gio l ca Ci Tnh Cc Lc, d khng c ngi nam hay n bnh thng gia nhng ngi c ti sanh vo tnh , vn c nhng v thnh nam v n biu hin bi c Pht V Lng Quang phc v chng sanh. Khng c sinh ra bng t cung, v tt c u c sinh ra bi nhng bng hoa nhiu mu sc, hng thm du dng, qu bu v bao la. Khng mt ai to ra nc tiu, cht thi, hay m, v chng sanh y khng c thn th nng hoc 65 n thc phm th gian. c Pht ni: Trong tnh ca c Pht V Lng Quang, V mi hng th thc phm u l thin nh th nhp, Nn thm ch khng c tn gi ca thc phm [thng thng]. Mi ngi u c nc da thun khit nh vng rng. Thn ca tt c t trong tnh u trng kin v hng mnh, ph din ba mi hai du hiu ca bc u t. nh sng tr tu ca thn h ta sng ton b khng gian. c Pht ni: Trong tnh ca c Pht V Lng Quang, nh sng tr tu ca cc bc tn qu lun ta sng. Khng c bng ti, V khng c s khc bit gia ngy v m. Tm h thanh bnh v trn y t tin v tr tu. H hoan h v bt c nhng g hng th du t nhin khng bm chp, hoc thm kht, hay b phin no bi chng. Thm ch nhng ngi cha vt ln au kh v nhng nguyn nhn gy kh vn tr trong h lc lin tc nh vay mn nng lc ca ci tnh . Khng ai phi chu bnh tt v tui gi. Th mng l v tn

v lc ca cng c. Ngay sau khi ti sanh vo tnh , mi kinh nghim au kh s chm dt, v khng c cm gic au kh trong ci tnh . ---o0o--TI SANH TRONG CI TNH CC LC Nhng m t v Ci Tnh Cc Lc ny ch l mt phn thong qua ca nhng phm tnh phong ph khng th tng ca n. Trong thc t, ngay c thin nhn thng cng khng th thy tt c cc phm tnh ny, m l s v tn, v thm ch ch Pht cng khng th gii ngha tt c chng, v ngn t khng gii thch. Theo kinh in, nguyn ca c Pht V Lng Quang tht hng mnh, nu bn nh n Ngi, khng ch c ti sanh vo ci tnh ca Ngi, m cn thy c Ngi trong thn ngi trong cuc sng cng nh trong gic mng hay linh kin ca bn. Vo lc bn cht, c Pht V Lng Quang s xut hin trc bn gia i dng cc t ca Ngi. Nht l nu bn nh n c Pht V Lng Quang trong bardo, th k c s gip bn ti sanh vo tnh ca Ngi. l v trong bardo, vic thay i hon cnh ca bn c d dng hn. ti sanh vo ci tnh , bn khng cn t c bt c nhn thc thin nh cao. V nng lc nguyn ca c Pht, nhng g bn cn l thc hnh bn nguyn nhn lm rng m tm v d tip thu vi mt trin vng nh vy. iu kin duy nht l bn khng phm bt k nm ti v gin hoc t b Gio Php. c Pht Thch Ca Mu Ni dy bn nguyn nhn nh vy: Ny, Ananda, l ngi [1] suy ngh k lng v c Pht [V Lng Quang v ci tnh ca Ngi] nhiu ln. [2] H to nhiu cng c v lng. [3] H pht trin tm gic ng [b tm]. [4] H hi hng cng c ca h v lp nguyn khao kht c ti sanh vo Ci Tnh Cc Lc. Khi cht, h s ti sanh trong php gii ca Ci Tnh Cc Lc. Do trau di sng knh v nh tng c Pht V Lng Quang, chng ta chc chn s ti sanh vo Ci Tnh Cc Lc phi thng ca Ngi, mt v tr ca thanh bnh vnh cu v h lc siu phm, v tr thnh sui ngun thanh thn v hi lng cho ngi khc. C hi k l ny l li ha ca c Pht V Lng Quang cho mi ngi chng ta. Chn l ca ha nguyn ny c chnh c Pht Thch Ca Mu Ni tuyn thuyt. N c cc bc

thnh ca o Pht v nhng ngi sng m chng minh bng con ng du hnh qua nhiu thi i. Mt s Pht t t xem h l v thn c th cho rng Ci Tnh Cc Lc ch dnh cho nhng ngi m o vi mt tip cn hu thn. Tuy nhin, hy xem v d ca Ngi Nagarjuna. Ngi l ngi xng quan trng nht ca hc thuyt tnh Khng ca Pht Gio i Tha, mt hc phi v thn bc b nhng cc oan ca hin hu, phi hin hu. Tuy vy, chnh c Pht lch s tin tri rng mt v tng tn Naga[rjuna]... s th ti sanh vo Ci Tnh Cc Lc khi ri b thn xc. Vy, nu v thy quan trng nht ca hc phi v thn v i nht ca Pht gio c sinh vo tnh , th bt k ngi i theo no, d hu thn hay khng, u c th khao kht c sinh vo . d dng ti sanh vo tnh , iu quan trng cho ngi sp cht l c c hai h thng h tr bn trong v chung quanh h. Chng k tip ni v cch ngi gip c th lo liu h tr ra sao. ---o0o---

CHNG 8
Lm Th No Gip Ngi Cht V Sp Cht Vi mt tm di chuyn n c trong bardo nh mt mnh vi trong gi, Tm thy ngun an i trong bn tay mnh m ca ngi an bnh v tr tu. L c hi bay vt ln ci tnh khng run ry s hi hoc khc lc bun kh. Tht an i bit bao khi c cu thot khi s lang thang khng mc ch ni hon ton khng bit. Khi c ai sp cht, chng ta c c hi cng hin s gip tm linh v gi. Nhng lama c rn luyn thnh ngi gip ngi th tc, v cc hnh gi bn b c th sn sng gip cu nguyn, thin nh, v nhng nghi l nhm hng dn ngi cht v sp cht trn chuyn hnh trnh sau khi cht ca h. Cng c nhiu iu n gin nhng y ngha m nhng ngi sn sc, h hng, v bn b c th gip . ---o0o---

DUY TR T DUY V C X TCH CC Chng ta c th kim sot ngi sp cht hay i theo mt ci cht c th to mt khc bit ng k trong kinh nghim ca ngi v s chuyn tip trng yu ny nh th no. Trong lc ai sp cht hoc cht, v nhiu ngy sau khi cht, iu quan trng l ngi cn sng nn c gng kim ch nhng t duy v cm gic bm luyn hoc phn khng i vi ngi cht. Thm ch nu khng th ngn chn nhng t duy v thi ny khi khi ln, chng ta nn trnh biu l chng trong li ni v hnh vi. Chng ta nn c khng thng tic, khc lc, hay than th. iu quan trng cng ng bi mc chuyn xu v ngi cht, ngi l i mch v s yu ui ca h, hoc nhng hnh ng xu m h tham gia, hoc thm ch vic ngh n nhng t duy nh vy trong tm chng ta. Nhng m t delog trong chng 5 cho thy vic thng tic, than khc ca nhng ngi cn sng gy cho ngi cht kinh nghim s ti tm, nhng m thanh khng khip, nhng cn bo tuyt, v cc cm gic au n khi i qua bardo. Nhng ngi thng ca ngi cht nn c gng duy tr mt trng thi tm v khng kh thanh bnh v yn tnh cng nhiu cng tt. Chng ta nn hoan h, tn dng, t lng tn knh, v k nim nhng g h t c. ng bao gi ngh, Ngi ny by gi cht, ti s tr nn giu c, hoc Cui cng, ngi ny ra i, ti c t do. Tm thc ca ngi mi cht c th lang thang quanh qun trong nhiu gi, nhiu ngy, hoc thm ch vi tun sau khi tch khi thn h. Thm ch h c kh nng c c tm thc ca ngi sng. Nu h pht hin rng ngi ta ang suy ngh v c x tiu cc i vi h, iu s tr thnh mt yu t hng mnh trong vic khuy ng nhng cm xc tiu cc, v iu ny c th tr thnh nguyn nhn ca mt kip au kh tng lai cho h. Do vy, ti thiu trong mt thi gian vi ngy hay vi tun sau khi h cht, chng ta nhng ngi cn sng nn c duy tr t duy v k c tch cc v ngi cht v c x ph hp. Cm gic bun b v ci cht ca ngi thng l iu t nhin. Nhng d chng ta bun, cng ng nn lm trm trng ni bun, c gng lm gim hoc tnh ha n. Vic u tin l c thy cm gic khng bun b l tiu cc v khng bt u mt cm xc u tranh. Thay vo , bn c th ngh, Vng, ti bun, nhng v tnh thng v thng cm ca ti cho ngi ti thng. Tht tuyt vi bit bao v c mt k c v cm gic yu mn p

 nh vy. Ngay sau khi dn nhn n nh s tch cc v chuyn n thnh mt i tng hoan h, th ton b tnh cht au kh ca ni bun s tr thnh nng lng cha lnh hoan h. Thnh thong, bn cn t nhc nh, Nu ti nui dng cm gic bun b cng vi nhng t duy v hnh nh ca ngi thn th iu s nh hng tiu cc n h, nh dy trong gio l v trong nhng cu chuyn delog, nn ti phi chm dt n. Hiu bit v cam kt nh vy s gip ngn chn tnh lin tc ca cm gic bun b. Nh rng ci cht ca ngi thn khng l kt thc ca ngi . Cuc sng vn tip tc. Nu h b au kh bi bnh tt hay tui gi, y l c hi tt h kt thc au kh v hng th mt cuc sng lnh mnh v tt p hn. c bit nu bt c b phn tch cc no trong i sng ca ngi bn thng mn, bn phi nh li n, hy tp trung tm bn v khong thi gian h sng trn th gian, v hoan h trong n. iu ny s pht sinh nng lng cha lnh cho bn v cc h tr tm linh cho ngi bn thng. Thay v tr trong ni bun v n lm tiu hao cuc sng bn, th thc hnh hiu qu nht l tp trung tm bn trn cu nguyn, thin nh, v s c c n phc t ngun ban phc ca bn. ---o0o--THC HIN CU NGUYN V NGHI L Bt k cu nguyn hay thin nh no m ngi cn sng v nht l ngi gip la chn thc hin cho ngi cht, trc tin h nn thin nh v kinh nghim cho chnh h s cm hng v li ch tun chy t ngun ban phc ca h. Sau nn chia s vi ngi cht hay sp cht. Nu chnh bn khng c cm nhn hay kinh nghim nh vy th c rt t s chia s vi ngi cht hay sp cht. Trong vic quyt nh bi nguyn, thin nh g, hoc thc hin nghi l, th vic chn ci thch hp m c hai ngi gip v ngi cht u quen thuc hoc c ni kt s lun quan trng. Tr khi ngi cht hay sp cht l mt bc hon ton thnh tu, vic da vo nng lc ca ngun ban phc l rt quan trng. Ngun ban phc ca bn c th l mt v Pht nh c Pht V Lng Quang, mt b tt, mt v thnh, hoc v thy tm linh ca chnh bn.

Ngi gip phi thy, cm nhn, v tin rng ngun ban phc l mt ngun sng ca tr tu ton gic, tnh thng v iu kin, v nng lc v bin. Nu bn c th thy trong cch nh vy th ngun ban phc s thc s trc bn nh vy, hy cm n nng lc ca nhn thc thanh tnh chnh bn. ---o0o--TO CNG C Phc v c gi tr nht bn c th thc hin cho ngi cht v sp cht l to cng c v hi hng cng c nh nguyn nhn ca hnh phc v gic ng cho ngi cht. Pht gio dy rng t Pht qu, bn phi thu thp hai tch ly: cng c v tr tu. Qua t duy, cm xc, v hnh ng tch cc c thc hin vi mt tm nh nguyn, chng ta tch ly cng c hay thin nghip. Qua s nhn thc ca bn tnh ti thng, thot khi nhng khi nim v cm xc nh nguyn, chng ta tch ly tr tu siu vt nghip nhn qu. c mt cuc sng hay ti sanh an bnh v hnh phc, chng ta phi tch ly cng c. t Pht qu, chng ta phi nhn ra tr tu. C rt nhiu cch to cng c, bao gm nh sau: Trau di suy ngh v hnh ng ca b th, tr gii, nhn nhc, tinh tn, v thin nh. p dng nhng suy ngh ny v hi hng v s hnh ng tch cc, bao gm tng nim cu nguyn, thc hnh thin nh, phc v ngi khc, nui dng ngi bnh, cu gip mng sng. Pht trin t tin v cu nguyn n ngun ban phc, lng bi cho tt c chng sanh, v suy nghim v bt k i tng tinh thn tch cc no, hoc l mt hnh nh (nh mt hnh Pht), mt ngi trong sch, mt m thanh linh thing, mt cm gic (sng knh, bi mn, an bnh, hoan h), s ban phc, nhng tnh , v.v.. Tun th gii lut, tnh ha hnh ng sai lm (hoc qua thin nh v k c, hoc qua bt c t duy v hnh ng tch cc no gip tnh ha nhng nghip tiu cc m bn phm. Ban gio l, to cng dng n Bn Tn, cho tng phm n ngi cn, cho t thin, to c hi cho tr n, ti tr hay

tn to nhng i tng tn gio (nh hnh tng, tranh v, n cha, v i k v ni tr n.nim), xy dng ng x66 Bn cng c th tch ly cng c bng vic thc hin cc nghi l tn gio trc hay gia cc hnh tng, m thanh, v kinh nghim thing ling ca ngun ban phc. iu s m rng tm bn v cuc sng n nhng phm tnh tm linh nh n hoa tm bn vi nhn thc tch cc, v cm xc bn vi lng sng knh, tn thn, v h lc v bin. Sau khi to cng c, mt trong nhng phc v hng mnh nht bn c th cng hin cho ngi cht l s hi hng tt c cng c vic lm thin ca bn nh nguyn nhn ca an bnh v hnh phc cho ngi c bit hoc cho tt c chng sanh. c rt nhiu quyn sch cu nguyn sng m trong s nhng bn vn ca o Pht. Trong lc nim cc bi nguyn nh vy (nht l cho ngi cht, v s an bnh v hnh phc ca h), khng mong cu bt c n p no. Nu chnh bn c th thc hin bt c hnh ng cng c c cp nhn danh ngi cht th tht tt; nhng cng s c cng c nu bn ch truyn cm hng cho ngi khc hoc nu bn ti tr cho nhng lama hay ngi thng thc hin nghi l. ---o0o--NHNG NGHI L CA O PHT CHO NHNG NGI KHNG PHI O PHT Nh chng ta bit, c nhng ngi rng m vi quan im o Pht d chnh h cha chnh thc l Pht t. Cng c ngi hiu r gi tr ca Pht gio trong tng th nhng khng d dng chp nhn hnh tng o Pht hay quan im phc tp v ci cht v sau khi cht. Ri c nhng ngi hon ton ng kn vi Pht gio hoc thm ch cn chng i hay nhng quan nim ca tn gio v ci cht. Trong truyn thng Ty Tng, ton b dn chng bao gm nhng Pht t sng m, th nhng cu hi nh vy khng bao gi pht sinh. Nhng hin nay Pht gio c trng dng phng Ty, nhng cu hi ny tr thnh mt vn . Chng ta c nn cng hin mt s tr gip theo cch ca o Pht ngay c cho nhng ngi cht m h c th phn i nu h cn sng?

Mt s v thy tr li rng nhng chng sanh ang lang thang trong bardo u rt cn c gip . H s tm kim bt c ngun an bnh v nhng hnh nh, m thanh, v cm gic hnh phc no, nh s gip cho h. Ti ch ni ca ci cht, h s hng hi tm kim bt c th g cung cp ch tr n v khuy kha. Do vy h s cho n s cu nguyn, thin nh, v cng c, v nhng phc v nh vy s gip h mt cch to ln, ngay c nu h khng hiu r gi tr ca Pht gio trong lc cn sng. Cc v thy khc ngh rng nu ngi sp cht c t tng khng thch Pht gio hoc phn khng nhng hnh nh v khi nim ca o Pht trong khi h cn sng, h c th em theo khuynh hng ny vo bardo, v thi quen ca tm thc khng d t b. Nu nh vy, th trong tm thc ca ngi , cc phc v ca o Pht thc hin v li ch ca h c th gy ra on gin hoc thm ch th ght, iu ny s ch lm hi h. Trong quan im ca ti, iu chc chn an ton v li ch l qun tng hoc to ra mt khng kh an bnh, cm gic hoan h chung quanh bt c ngi cht hay sp cht no. Bn c th bung lng trong thin nh v khng kh , suy ngh v cm nhn rng bn (ngi gip ), ngi sp cht, v khng gian tt c u ha nhp vi cm gic an bnh v hoan h. Nh ngi gip , bn cng c th hnh dung thy nhng hnh nh tch cc v nghe nhng m thanh hay li ni m du nhng cm gic ny to ra mt khng gian an tm ca thanh bnh v hnh phc. Sau bung x trong n vi tm rng m. Thc hnh ny da trn tinh ty tht s ca Pht gio v s hu nhng phm tnh tch cc ph qut, khng c bt k c tnh ring bit ca o Pht hoc vn ha chu no. Ngoi ra, thc hin bt c dng to cng c no, nh dng c mt c tnh ph qut v hi hng cng c cho ngi cht l mt cch gieo trng ht ging cho hnh trnh thanh bnh, hnh phc v ti sanh. ---o0o--THIN NH PH QUT CHO TT C Ngay c nu ngi cht hay sp cht khng l mt Pht t hoc thm ch khng rng m vi Pht gio, nhng phng php sau s li ch, an ton, v tn trng. Ngi gip c th s dng tt c hoc bt c phn no thch hp tin cho nhu cu ngoi l ca ngi sp cht. Nhng phng php ny da trn nguyn l ca o Pht nhng c tnh cht ph qut v li cun.

 Trong bu tri pha trn, hy qun tng rng bn thy ngun ban phc trong dng cc ng nh sng. Nhng v ny rt p, yu thng v iu kin, hnh phc v bin, an bnh k l, nng lc su xa, hon ton rng m v gi n nhng tia nh sng nng m v hoan h trong mi phng vi tnh thng. Hy thy nhng chm tia sng ban phc ang ta ra nh sng rc r t ngun ban phc. Nhng nh sng ny trn y ton b khng gian vi cm gic i an bnh v hoan h, xua tan mi ti tm ca ri lon, bun b v s hi. Nghe nhng m thanh ca ht ca nhng li tn thn, hoc cu nguyn trn y khng gian nh mt bn giao hng. Hy cm thy hnh phc v bin, thanh bnh k l, v hon ton rng m to ra bi s rung ng ca m thanh. Hy ngh v cm nhn rng ngi cht ang thy nh sng ban phc p , nghe nhng m thanh m du, v cm nhn tnh thng, an bnh, v rng m v bin, l nhng phm tnh ca nh sng ban phc. Cui cng, cm nhn rng bn v ngi cht ho nhp trong trng thi bt kh phn. An tr v bung x trong n cng lu cng tt. Thc hin iu ny nhiu ln. Thnh thong, hy biu l khao kht mnh m bng suy ngh hay ni, Cu mong [tn ngi cht] c cng vi nh sng ban phc v hng th an bnh, hoan h trong bardo v trong tt c kip tng lai. ---o0o--NHNG HNG DN CHO PHT T V NGI RNG M VI PHT GIO Ngoi vic cu nguyn v thin nh, ngi tr gip c th a ra nhng li hng dn cho Pht t v nhng ngi rng m vi gio l o Pht. Vi cm gic sng knh n ngun ban phc v lng bi cho ngi sp cht, a ra nhng li hng dn ln ting hay ch trong tm bn. Ni tt c hoc mt s phn ca cc li hng dn sau. Bn c th iu chnh chng thch hp cho ngi sp cht.

Bn c th bt u li hng dn ch vi mt dng cu nguyn n gin nhng hng mnh, nh OM AMITABHA HRIH, mantra ca c Pht V Lng Quang, hoc OM MANI PADME HUNG, mantra Nh mt chn la, hy chnca c Pht Lng Bi.67 bt k bi nguyn no m bn v ngi cht quen thuc. OM AMITABHA HRIH! gi tn ngi sp cht [gi kh tn ngi cht], hy bung x v lng nghe ti vi mt tm bnh thn. Gi tn ngi cht, bn cht v ang trong bardo, l trnh chuyn tip. y l iu rt quan trng cho bn nhn ra v chp nhn rng bn cht. Hy lng nghe ti! By gi bn khng th coi thng v nhng g bn cn ngh hay lm. Bn ti ng t ng ca vic chn la mt tng lai hnh phc hay au kh. Vi mt tm trong sng v hon ton ch , hy nh li s thin nh ca bn v an tr vi kinh nghim thin nh . Hy nh li lng tt ca v thy tm linh bn, v mi ngun ban phc. Nu bn nh n cc Ngi, cc Ngi s vi bn. Hy ngh rng tt c cc Ngi u di theo bn vi i mt tr tu v tm lng thng yu. Hy gi suy ngh v cc Ngi nhiu ln. Cc Ngi s i cng bn bo m mt hnh trnh an bnh v mt ti sanh hnh phc. Ngy nay, bn ti mi ni quan trng nht ca i bn. Tng lai bn ty thuc vo bn s phn ng vo hm nay ra sao. Tm li, hy nh li nhng kinh nghim thin nh m bn c, ngun ban phc m bn sng knh, v v thy Gio Php m bn thn cn, nhiu ln! OM AMITABHA HRIH! Gi tn ngi cht, trong chuyn hnh trnh qua bardo, bn c th thy nhng hnh nh phn n, nhng thn tng xu x, hoc nhng hon cnh khng khip. Nhng bn hy nh rng nhng hnh tng khng c tht. Chng ch l s to tc v phn chiu ca chnh tm bn v nhng thi quen, ging nh o gic v o nh. ng bm luyn, bm chp, ng s hi, hoc u tranh vi chng. Hy nh rng mi hnh nh u l hnh nh ca nh sng trong tnh cht tht ca n. Chng u an bnh, hoan h, v rng m trong tht tnh ca chng. Trong tht tnh v phm tnh ca chng, chng l s hin din ca ngun ban phc v nhng v thy Gio Php ca bn. Khi thy bt c hnh nh no, p hay xu, nu bn nh r n l hnh nh ca nh sng v an bnh, n s tr thnh mt hnh nh ca nh sng v an

bnh. Nu nghe bt c m thanh no, nu bn nh r n l m thanh ca nh sng v an bnh, n s tr thnh nh vy. Trong bardo, nu suy ngh ng, bn c th chuyn ha bt k hon cnh no vi i thanh thn, v mi s ch l s phn chiu v phn ng ca chnh tm bn. Hy nh li nhiu ln rng nhng hnh tng kh chu l khng tht, ging nh nhng gic mng, v tt c chng u an bnh trong tht tnh chng! OM AMITABHA HRIH! Gi tn ngi cht, trong bardo, l trnh chuyn tip, bn c th thy hay nh li bn b, ca ci, v nhng ngi thng. Bn c th nghe ngi ta gi tn bn v khc lc. Nu nh vy, bn phi nh rng by gi bn cht. Bn b tch khi h. Nhng ngi ang gi bn v bm luyn v vi h, cm xc bm luyn ca bn khng th cho bn bt c s gip no, v nhng hnh nh v m thanh ch l s phn chiu ca bun b, s hi, v ri lon chnh bn. Khng mt ai c th n vi bn, v bn cng khng th vi h. Nu bm luyn h, th s bm luyn s tr thnh chng ngi cho con ng hng n an bnh v gii thot ca bn. iu s ch tri buc bn vo th gii ca au kh v chu ng. Vy, ng bm luyn, bm chp vo h, hay hong s, hoc u tranh vi h. Hy xem h nh nhng hnh nh phn chiu, trong khng c thc cht. Nghe h nh m thanh ca ting vng, trong khng c thc ti. Sau s bm luyn v s hi ca bn s bin mt ging nh sng m di nh sng mt tri. Hy nh li nhng kinh nghim thin nh ca bn v s hin din ca ngun ban phc. Nu tm bn c th thy v cm nhn ngun ban phc v kinh nghim thin nh, th tt c chng s tr thnh sui ngun ca i an bnh v hnh phc con ng gii thot cho bn. Do vy, thay v nh bn b hoc k th, hy nh li s thin nh v ngun ban phc ca bn nhiu ln. OM AMITABHA HRIH! Gi tn ngi cht, trong bardo, bn c th nghe nhng m thanh nh sm rn, nhng li ni khng khip. Nu nh vy, bn phi nh m thanh nh sm, li ni khng khip ch l hnh tng c to tc bi tm bn. l nhng m thanh gi to ca tm bn ging nh o nh v ting vng. ng s hi, ng bm chp, bm luyn, hay u tranh vi chng. Hy nghe nhng m thanh nh m thanh ca nhng ln sng tnh thng, an bnh, v cm hng. Hy nh m thanh nh ln sng sng knh ca bn n

ngun ban phc. Ngoi ra hy nh nhiu ln m thanh nh ln sng ca tnh thng v lng bi n vi bn t ngun ban phc! OM AMITABHA HRIH! Gi tn ngi cht, trong bardo, l trnh chuyn tip, bn c th cm thy cm gic s hi kh chu v c n. Nu nh vy, bn phi nh rng ch l cm gic c to ra bi chnh tm bn. Chng khng c tht; tm bn ch ba t chng nh mt gic mng. ng bm luyn, hong s, bm chp, hoc u tranh vi chng. Hy t ngh rng nhng cm gic ny khng c tht. Chng ging nh gn sng ln tn trn mt h. Hy chng i, ng chp gi. nu chng i, chng s tan ha ging nh bt nc. Ri bn c th hng th tht tnh ca tm bn, l an bnh, h lc, trong sng v ton gic. Ngoi ra, hy nh s hin din ca ngun ban phc cng vi bn v bn trong bn. Hy nh li cm nhn ca thin nh bn. Hng th cm gic an bnh, hoan h m bn ang kinh nghim trong s hin din ca cc Ngi. Hy an tr trong cm gic rng m, trng thi t nhin ca tm bn nhiu ln! ---o0o--THIN NH CHO PHT T V NHNG THIN GI KHC Nu ngi cht hay sp cht l mt Pht t hoc thin gi, v nu bn, ngi tr gip, rn luyn trong thin nh, th bn c th s dng nhng nghi thc trong Nhng nghi thc n gin ca o Pht cho ci cht trong phn ph lc A v B. Hoc bn c th dng nhng thin nh n gin di y, sa li bt c phn no trong chng nu cn thit thch hp vi hon cnh. Nn nh n lun quan trng cho ngi gip a ra s tr gip nhng hng dn tm linh ca h cho ngi cht v sp cht ty theo trng thi kinh nghim thin nh m ngi cht v ngi gip thc s c. ---o0o--Thin nh Cho Ngi Tr Gip Rn Luyn Cao Nu bn l ngi gip c rn luyn trong thin nh tt hn ngi cht hay sp cht, hoc c hai u rn luyn ngang nhau, th bn phi hot ng

trong thin nh, nim cu nguyn, v thc hin nghi l. Ngoi ra, bn phi cho ngi sp cht mi hng dn cn thit v cn t v l trnh i qua bardo, nhng trong phn ng n. l nhng hng dn khng nn qu nhiu hoc qu su xa. Nu bn cho qu nhiu, ngi sp cht c th khng c nng lng, thi gian , v kh nng c c bt c li ch no t chng (ngay c lc cn sng). Vy bn cn nhc nn ni iu g v bao nhiu. Bn nn truyn t nhng g sc tch, ngn gn v tn dng l iu ng cho ngi nghe, h s hiu v nh n trn chuyn hnh trnh di sau khi cht. y, bn c c hi dn dt ngi sp cht qua tin trnh cn t v bardo, gip h t ti b an bnh v hnh phc, ging nh th bn mang mt ngi bnh vt qua dng nc l. Bn c th a ra ton b hoc bt k phn no trong nhng hng dn sau cho ngi cht hoc sp cht. Li ni ca hng dn phi r rng, n gin, v chn thnh. Ngi cht hoc sp cht c th hay khng th tnh to hoc sn sng thc hin thin nh hay cu nguyn cng bn, vy bn c th thc hin chng mt mnh. Tuy nhin, bn nn ngh rng ngi cht hoc sp cht ang lng nghe bn, v cu nguyn, thin nh cng bn. c ln ting nhng hng dn sau cho h hoc trong tm bn: Trong bu tri pha trc, hy qun tng ci tnh bao la v p k l. gia, hy thy s hin din ca ngun ban phc nh c Pht V Lng Quang [hoc bt c v Pht, b tt, thnh, hay v t no thch hp] cng vi v s cc bc gic ng khc, nh ch b tt, A la hn, v nhng v thy tm linh. Hy thy cc Ngi nh nhng bc hon ton gic ng, ta ra tnh thng khng iu kin, tr tu ton gic, an bnh v bin, hon ton h lc, v nng lc v ch. Ngun ban phc y bo v, chm sc, v gip bn trong chuyn hnh trnh ca bardo. Cc Ngi y dn dt bn n Ci Tnh Cc Lc. Cm thy an bnh v h lc v bin trong s hin din ca cc Ngi. Cm thy s m p ca cc Ngi hin din. Cm thy an ton vi hin din ca cc Ngi. Cm thy mi nhu cu bn c tha mn trong s hin din ca cc Ngi. Tin tng vi lng t tn rng t gi tr i bn c bo v v dn dt bi mt i dng cc bc gic ng. Ht nhng cu nguyn hay mantra, suy ngh v cm nhn nhng m thanh ca cu nguyn nh nhng ln sng cu thnh n ngun ban phc cc

Ngi gip v ban phc. Cng suy ngh v cm nhn rng nhng m thanh l ln sng nng lng sng knh ca bn n ngun ban phc. Bn c th nghe m thanh chung v m thanh cu nguyn nh ln sng ca tnh thng, tr tu, v nng lc t ngun ban phc. Cm thy m thanh nh nh s rung ng ca tri tim hay tm thc hoan h ca bn, nhng cu nguyn sng knh, tnh thng ph qut, nng lc v bin, v s an bnh ca rng m. Hy thy nhng chm nh sng ban phc v tn ca i an bnh v hoan h n vi bn t ngun ban phc. nh sng ban phc ny trn y thn v tm bn, v ton b khng gian quanh bn. Cc Ngi l nh sng ca tnh thng khng iu kin, tr tu ton gic, nng lc v ch, hon ton nhit tnh, h lc v bin, v thanh bnh ph qut. Bt k hnh nh no bn thy, m thanh bn nghe, hay cm nhn nhng kinh nghim ca bn, th bn phi thy, nghe, cm nhn, v tin tng rng chng l hnh nh thanh tnh, ging ni m du, v tr tu gic ng ca ngun ban phc. Cui cng bung x trong s tnh gic ca an bnh bm sinh v n phc ca ngun ban phc. Hy cm gic nh th tt c u tr thnh mt. Hng Dn Ca Ngi Gip Cho Thin Gi Sp Cht Nu kinh nghim thin nh ca ngi sp cht cao hn bn, th bn nn thin nh, cu nguyn, v thc hin nghi l, nhng phn ln yn lng v cch mt khong xa, cho n khi tin trnh cn t ca ngi sp cht c hon tt. Bn nn cho thin gi sp cht i sang b kia bng cch h tr cng dng th ng, tnh lng. Trong trng hp ny, im quan trng nht l ch tm ngi sp cht i trn con ng v vi tc ca chnh h. Trnh to bt k m thanh hay chuyn ng no quanh h. Ngoi ra, chng no tin trnh cn t cha hon tt, khng nn chm vo thn ca thin gi. Nhng m thanh, xc chm, hoc cu th v ngh ngu dt ca ngi bnh thng c th lm ngi sp cht xao lng khi con ng thin nh ca chuyn hnh trnh trng yu ca h.

Do vy, trc khi tin trnh cn t ca ngi hon tt, s thin nh, cu nguyn, v nghi l ni chung nn thc hin trong yn lng v cch mt khong xa. Khi tin trnh cht hon tt, nhng cu nguyn v nghi l cht c th thc hin ln ting, trong s hin din v trong s vng mt ca thn xc. ---o0o--GIP NGI KHC, L T GIP MNH a ra h tr cho ngi cht v sp cht l c hi to ln cho vic hc hi v rn luyn trong hnh trnh ca sng v cht. Khi chng kin mt ai cht, chng ta tip nhn mt minh ha sng ng v tnh v thng v s u tranh v ngha ca lun hi sinh t. N l mt cng c hng mnh to cm hng cho chnh chng ta thc hnh tm linh thanh tnh. Tuy nhin, nu khng nhn hon cnh nh vy nh nhng kinh nghim hc hi, th ngay c d chng kin ci cht v sp cht mi lc, chng ta s sm b t lit vi kinh nghim. Sau c th chng ta tr thnh v cm, nh mt tng , khin khng c iu g c th gy cm hng hoc lm tc ng n chng ta. Vi ngi gip , phc v ngi khc vo gi khc cn thit quan trng nht khng ch l mt c hi ln hc hi, m cn l mt cch to nng lc hng mnh. Ngoi ra, ngi sp cht cng to cng c bi l nguyn nhn cho ngi gip lm cng c. Trong cch ny, c hai ngi gip v ngi c gip u li ch. Vy, chng ta phi ch tm v kho lo, nhn ly ci cht ca ngi khc nh c hai s ging dy v c hi thc hnh tm linh. Nu chng ta t mnh kinh nghim ci cht hoc cn t nh chng l, trong tht tnh ca n, th s khng c l do no th hn, bm luyn, hoc ganh t vi bt k ai. Do vy, iu ny s khng l cm nhn tiu cc vi nguyn nhn gy au kh, s hi, hoc ri lon. Sau chng ta c th c c s tnh gic ca v ng trong lng, tnh gic ca s gii thot khi chp ng. iu ny c th dn chng ta n nhn thc ca an bnh v h lc ti thng. ---o0o---

MT S TUN TH QUAN TRNG Chng ta hy lp li rng nhng thnh vin trong gia nh, ngi tr gip, v ngi sn sc ti ging ca ngi sp cht nn tr trong an bnh, yn lng, v tn trng l iu quan trng. Nu c th, trong nhiu ngy, khng ai nn ni hoc thm ch ngh bt c iu g bnh thng lm khuy ng ngi cht. Tm thc ca ngi cht c th tri ni quanh qun hoc thm ving nh ca nhng ngi thn, v nu h nghe hay thy bt c iu g kh chu, khng ng, hoc bt cng, s lm tm h khng yn. Nu tm h tr nn gin d, bun phin, hoc s hi, iu s y h vo chuyn hnh trnh au kh v mt ti sanh trong ci nhiu au kh. Ngi chung quanh thn ngi cht hoc sp cht nn thn thin, c bit l nhng ngi bn tm linh. Khng bt c ngi no c tm khng lnh mnh, hoc nhng ngi m ngi cht th ch l iu quan trng. ng chm vo nhng phn di c th cho n khi tin trnh cn t hon ton kt thc. Khi khng cn mch p v khng cn hi m ngc, th thc ca ngi sp cht ri khi thn vt cht ca h, v tin trnh cn t hon tt. Trong lc ngi sp cht ang trong tin trnh cn t, ng ngi gn pha di thn hoc hng di chn h. V cng khng nn t nhng i tng tn gio phn di hay hng ca chn h. Theo gio l, nu bn s ch ca ngi sp cht rt v phn di thn, thc ca h c th thot ra qua nhng l m phn di thn th vo lc cht. Nhng l m pha di c th tr thnh ca ti sanh vo nhng ci thp. Do vy, hy kho lo gip ngi rt s ch ca h ln pha trn. iu ny c th lm bng cch chm nh ln nh u (nu l iu vn ha ca bn khng phn i), ngi thn ngi bn cnh u ca h (ngang vai), v nht l t nhng i tng tn gio hoc bn th pha sau u, v nn tng nim cu nguyn pha trn hoc hng v u hn l di chn h. Vi ngy sau khi cht, hy gn gi nhng g thuc quyn s hu ca h ng nh h thch. Trong cch ny bn s trnh quy ri tm thc h nu h cn nn li gn thn xc trong mt thi gian. iu rt quan trng l khng ngi cht, thn xc h, hoc thm ch k c v h tr thnh i tng ca bm luyn, gin d, v khng a hoc khch ng trong tm bt c ngi no, bao gm gia nh, bn b, v hng xm. Nu ngi cht tr thnh mt ngun ca t duy v cm xc tiu cc

hoc gp phn to ra chu trnh nghip tiu cc, th h s au kh v nhng hu qu xu. Nu bn c vt liu ban phc c th n, ung c hoc c th mc, hy a chng cho ngi sp cht n, ung, hay mc vo trong lc h vn cn tnh. Trong truyn thng o Pht Ty Tng c nhng vt liu ban phc (Tng, dudtsi, bDud rTsi; Phn, amrita, cam l) trong dng bt hoc vin trn c lm bng dc tho trn vi nhng vt liu ban phc v em cng trong nhiu ngy vi cc nghi l cu nguyn v thin nh. Nhng vt liu nh vy c tin l gip cho hnh gi t c gii thot nu h nm, ngi, hoc chm vo vi nim tin v tn tm. Ngi Ty Tng cng s dng nhng hnh bao gm nhng hnh Pht v mantra in trn giy c thnh ha bng cu nguyn v thin nh. Chng c gp nh v gi trn thn ngi sp cht trong lc vn cn sng, v sau ha thiu cng vi thn h sau khi cht. Nhng hnh ny, mang vo vi nim tin v tin cy, cng c ni l gip ngi cht t gii thot. Ngoi ra, ngi gip c th t vt liu ban phc trong ming ngi cht, hoc xt hay t trn thn h sau khi cht. Mc d tm thc la khi thn, thn vn l biu tng chnh ca nghip kt ni ngi vi ci cht. C x vi thn mt cch tinh thn bng vic tnh ha, ging dy, v ban phc n s trc tip hoc gin tip gip ngi cht (nu tm thc h cn gn bn v m rng vi cc li ch ny). Ty Tng, thn xc c gi trong nhiu ngy trong lc nhng ngi gip tip tc thc hin nghi l ty tnh, s dng xc cht nh s i din cho ngi cht. (nu khng th gi c xc, c th thay th bng hnh). Trong truyn thng vn ha o Pht Ty Tng, xc c gi trong nhiu ngy hay nhiu tun (trong mt s trng hp c th ln n 49 ngy) trong khi cc lama lin tc thc hin nhng nghi l v cu nguyn (chng ta s bn lun trong chng ti, Nhng Nghi L Phc V Cho Ngi Cht V Sp Cht). Tuy nhin, nu thn c mt ngy hay hn, dng nh khng to tc ng ln n tm canh chng ca ngi cht. Mc d tm ca ngi cht trong sng v bn nhn hn khi h cn sng, th c mt s iu h khng th thy, hoc h thy trong mt dng khc. Thn ca h, dng nh trong phm tr ny. (Chng hn, trong cc m t delog, Denma thy thn ng l mt thp pha l, Chokyi thy thn b l mt con rn, v Changchub thy ng l xc mt con ch). Tuy vy, nu thn c th gi trong vi ngy, n c th c ch, nh nhng sinh vt sng trong c th, nh vi khun, v nng lng ca sinh lc s c c hi cht t nhin. iu c bit

quan trng l khng nn b mc thn nu cn bt c hi m no ngay ngc. Nu cn, th tm thc ca ngi cht vn cn trong thn. Nu gi thn xc trong nhiu ngy, lm khuy ng nhng cm xc tiu cc trong tm ngi khc v to ra ln xn hoc tranh ci gia h hng hoc hng xm, nn n s gy nghip qu tiu cc hn l li ch cho ngi cht. Nu nh vy, iu khn kho hn l b xc cng sm cng tt. Tiu chun quyt nh khng phi l vn quyn li c nhn hoc s thch m l nhng g tt p v c li cho ngi cht v cho chnh bn nh ngi cn sng. iu quan trng nht l duy tr mt tm thc v khng kh an nh, thanh bnh y mnh i an bnh v h lc. An bnh v hnh phc em li an bnh v h lc nhiu hn l lut nhn qu, nguyn l chnh ca nhn qu. ---o0o---

CHNG 9
Nhng Nghi L Phc V Cho Ngi Cht V Sp Cht Con ng ca thin nh trong sng v cu nguyn sng knh c tm-tr tu ca cc bc gic ng thu sut, i theo con ng ca i dng cc v thy v ngi sng m nh vy, L con ng lun-an ton n ci tnh hoc mt ci hnh phc. Nhng nghi l phc v cho ngi cht v sp cht l im c trng chung ca nhng tn gio th gian. Chng thng phc v hai mt mc ch: v nhng ngi cn sng au bun chng cung cp tr gip trong tin trnh cho tm bit ngi thn h, v phn ngi cht; chng a ra h tr v gip trong chuyn hnh trnh sau khi cht, thng qua cu nguyn v cc nghi l biu tng. Nhng nghi l v phc v ca o Pht m ti phc tho trong chng ny cng u li ch cho c hai ngi cht v ngi cn sng. Mc tiu chnh ca chng khng nht thit gip ngi cht t gic ng hoc siu vt lun hi. Thay vo , chng c mc ch ch yu l lm gim hoc cha lnh nhng khi nim v cm xc tiu cc, m l nguyn nhn duy nht gy au kh, s hi, v ti sanh vo nhng ci thp. Cc nghi l cht ca o Pht cng l mt tr gip trong vic hon tt nhng vic lm cng c cho ngi cht, qua nng lc ca khi nim v cm xc tch cc,

l sui ngun trc tip ca an bnh, hoan h, v ti sanh trong nhng ci hnh phc (nh ci ngi v tri) hoc trong ci biu hin tnh . ---o0o--TRUYN THNG CA NGHI L CHO NGI CHT Nhng nghi l cho ngi cht ca o Pht Ty Tng c cc lama v ngi thng thc hin trong nhiu cch khc nhau ty thuc vo hc phi Pht gio v vng a l ca Ty Tng. Cc nghi l cho ngi cht phc tho trong chng ny da cn bn trn truyn thng hc phi Nyingma c thc hnh trong tnh Golok pha ng Ty Tng, ti c sinh ra v rn luyn. Nhng nghi l cho ngi cht thng c mt lama hng dn, mt v th gii lu nm hoc mt v thy ban nhp mn tu hnh, tng ng vi mt b trng hoc gii tng l khc trong vn ha phng Ty. Nu v lama rn luyn tt, s thc hin nghi thc cht rt hiu qu. Mt lama ch c danh hiu hoc c ch nh th khng c bt c nng lc no hn ngi khc. Tuy nhin, bt k ai cng c th thc hnh nghi thc cht cp trong sch ny, nu h c mt s rn luyn trong cu nguyn v thin nh. Trong nhng b phn no v trong mt s truyn thng ca Ty Tng, nhng nghi thc cht hon ton n gin. Cc lama hoc nhng ngi gip bnh thng, tng nim cu nguyn, cng dng, v b th tin ca, thc phm, trang sc, hay sc vt n nhng tu vin hay ni vin, vi t cch c nhn cho tng v ni, hoc ngi ngho. Thn xc c ha thiu hoc cho chim kn kn n nh mt cng dng n ch Pht v Bn Tn. (Mc d ch Pht v Bn Tn khng n, thc hnh ny l mt thin nh v luyn tp tn thn rn luyn tm chng ta c nhn thc tch cc, thy tt c u thanh tnh, v trau di s rng lng, lng sng knh, v bung x.) Mt trong nhng nghi l tn gio quan trng bt phi lp li nhiu ln bi nguyn khao kht nh Vua ca cc bi nguyn khao kht, khao kht nhng hnh ng u t, cng vi rt nhiu cng dng ca n, trm hng, hoa, v cng. Trong nhng phn khc ca Ty Tng, cc nghi l cht chi tit hn. Nhiu v lama c mi n nh ngi cht thc hin nhng nghi l trong nhiu tun trc khi cht v by tun hoc hn sau khi cht. di v s t m ca nghi l ty thuc vo ti chnh ca gia nh ngi cht. bo tr nghi thc

cho ngi cht, phn ln gia nh s dng ti thiu phn ti sn ca gia nh chia cho ngi cht v ton b nhng g thuc v ngi cht. ---o0o--NHNG PHC V TN GIO CHO NGI SP CHT Chng ta thc hnh Gio Php khi vn cn sng l iu quan trng, v iu s t nn tng cho con ng tm linh chng ta v thm nhun t tin trong n. Do vy, chng ta s sn sng p dng nhng kinh nghim thin nh ca mnh khi ngy cht n vi chng ta. Ngi Dodrupchen Rinpoche Tam vit: Vo gi khc thc s ca ci cht, rt kh gom li bt c kh nng tm thc no khi u mt thin nh. Do vy bn phi chn trc mt thin nh v kt hp nhun nhuyn tm bn vi n, cng nhiu cng tt. S thin nh c th l s nh tng mt v Pht, cm nhn ca lng bi, nng lng ca sng knh, hoc nhn thc ca tnh Khng. Ngoi ra, hy suy ngh nhiu ln, Vo gi cht, ti s khng cho php mnh dnh lu vo bt k t duy tiu cc no. t c thin nh trong sng v an bnh trong tm bn, vic thin nh nhiu ln l quan trng, v tht rnh r trc khi ci cht n. Do , khi gi cht n, bn s c th cht vi nhng phm tnh tm thc ng n. Bt k bn thc hin vic lm o c no d trong bn tnh ca tm hay thn trong lc cn sng v nht l lc trn ging cht s li ch ln lao cho cuc sng tng lai bn. Nhng nghi thc nh tnh ha, to cng c, qun nh, v hi hng l vic quan trng thc hnh trc khi cht v sau khi cht. ---o0o--Tnh Ha lm cho cuc sng hin ti, chuyn hnh trnh sau khi cht, v s ti sanh ca bn thot khi nhng kh khn v chng ngi, th vic tnh ha nhng nghip qu tiu cc t qu kh ca bn l rt quan trng. Mi iu xu ca cuc sng v kip tng lai bn l sn phm ca nghip qu tiu cc. Ch bng cch tnh ha nhng nghip phin no ny c th ci thin cuc sng bn. N c th so snh vi vic phc hi sc khe thn th bn bng vic

tnh ha nhng h thng b nhim c. Qua tnh ha, bn hy b nhng vic lm sai lm ca bn v nhng hu qu ca n. Bt c hnh ng tch cc hoc luyn tp khc nhau no u c th hiu qu nh phng tin ca tnh ha. Nhng thc hnh tnh ha bao gm thin nh v ch Pht v cu nguyn cho li ch ca tt c b m-chng sanh. i hi phi tng nim cu nguyn v thc hnh bt c thin nh no tnh ha t tn y lng bn. Cc phn ca nghi l cht cng c thit k hon tt s tnh ha. Gia nhng thc hnh c thit k c bit ca o Pht nht l cho vic tnh ha c tn Sm Hi Trc Ba Mi Lm c Pht Tnh Ha (Tng, tung shag, lTung bShags) v s cu nguyn, thin nh ca c Pht Kim Cng Tt a. Thc hnh sau ny bao hm bn nng lc. Ci u tin l nng lc ca ngun ban phc, Pht Vajrasattva. Khi bn qun tng c Pht Vajrasattva trong bu tri pha trn bn, tin tng vo Ngi nh hin thn ca tnh gic ng v nhng phm tnh ca tt c ng gic ng xut hin nh ngun tnh ha. Th hai l nng lc ca s hi li. Nu cm thy hi tic to ln v nhng hnh ng sai lm ca bn phm trong qu kh, s tnh ha s xut pht tn y lng bn. Th ba l nng lc ca s cam kt. C ngha lp mt cam kt mnh m khng lp li bt k hnh ng xu no trong tng lai. Th t l nng lc t thn ca tnh ha. Tng nim cu nguyn nh OM VAJRASATTVA HUNG (hoc HUM). i, c Vajrasattva, xin ban n phc ca Ngi bn hy thy, cm nhn, v tin tng rng mt dng cam l ban phc tun ra t thn Pht Vajrasattva, ty sch mi nhim ca hnh ng tiu cc thuc thn, khu, bn, thm ch khng li mt du vt no. Tng t, bn c th tnh ha cho ngi cht hay ngi khc. Hy rn luyn tm bn bng mt tin trnh tnh ha nh vy vi nhng hnh nh tch cc, ty tnh, cm nhn su sc, v tin tng mnh lit s gip ty tnh nhng hu qu ca nghip tiu cc ngay nn tng ca chng. Mc d nhng thc hnh nh vy c bit hiu qu tnh ha, th bt c hnh ng tt no cng u l phng tin ca s tnh ha, nht l nu bn c nh hoc hi hng cng c cho mc tiu nh vy. Mt s v d xa hn ca vic thc hnh tnh ha l cu gip sinh mng v thng yu, bo v ngi khc khi nguy him; em cho bt c th g ngi khc cn hoc cho nhng d n tu hnh vi tm lng rng lng, ti tr nhng d n phc li x hi hoc phc v tn gio vi mt quan im thanh tnh; xy dng

nhng ni tr n hoc cng trnh k nim ca tn gio vi mc tiu phc v ngi khc. Chng ta cng c th gip ngi khc tnh ha hnh ng xu. Nu chng ta tng nim cu nguyn, thin nh, hoc thc hin nhng thc hnh ring tnh ha ngi khc, hay hi hng cng c tnh ha hnh ng xu ca ngi khc, th chng ta c th hon thnh iu ny. Nhng hiu qu ca n lc chng ta s l bao nhiu? Nu hnh ng xu ca ngi mnh m, n lc gii hn ca chng ta c th khng nhiu ch hn gn c mt vt m. Nu ngi khng rng m vi chng ta bng nim tin hoc thm ch mt cht thi a thch; nu h v chng ta khng cng chia s bt c mt nghip kt ni no nh mt ngun cho s gip ; hoc nu cu nguyn ca chng ta yu hay bt tnh, th s thc hnh tnh ha ca chng ta c th khng thc s hiu qu. Tuy nhin, chng vn s em li mt s ch li. Nu hnh ng xu ca ngi l ci c th ty tnh, nu h tin chng ta hoc ti thiu ging nh chng ta, v nhng g chng ta lm nu kt ni nghip vi h, v nu thc hnh ca chng ta mnh m, th chc chn s c th tnh ha nhng hnh ng xu ca h. Nu mt v thy thnh tu thc hin nhng cu nguyn, thin nh, v nghi l c bit, th thm ch nu ngi cht phm nhng hnh ng xu mnh m, tt c u s c tnh ha v ngi c dn dt n gii thot, v nng lc ca v thy v s thanh tnh ca thin nh. Do vy, khng c mt cu tr li n gin, v tt c u ty thuc vo nhiu nguyn nhn v iu kin, nh trong mi kha cnh ca cuc sng. Thm ch nu chng ta khng th hon ton tnh ha h, th ngay c mt gip ty tnh nh cng s gip ch rt nhiu vo mi ni ca ci cht. Ngoi ra, nu mt ngi sp cht gi cm hng cho chng ta thc hin tnh ha cho h vi lng sng knh to ln n c Pht, chng ta s to c rt nhiu cng c, v iu s ln lt l nguyn nhn to cng c cho ngi gi cm hng. Hy lp li nhiu ln, nu chng ta to cng c, nhng cng c ny lm mnh m nhng phm tnh tch cc v lm yu i hoc tnh ha nhng tnh cht tiu cc ca chng ta. ---o0o--To Cng c c c mt cuc sng v ti sanh thanh bnh v hnh phc, iu ct li l tch ly cng c v trau di nhng phm tnh tch cc. Bt c hnh phc v an bnh no bn c hng hm nay u l kt qu trc tip ca t cch o c bn trong qu kh. ci thin cuc sng tng lai bn c tt

hn, bn phi tip tc to cng c nhiu hn na bng vic thc hin nhng hnh ng o c. Ging nh bn c thn th khe mnh nh c nui dng v luyn tp ng, do vy bn phi quan tm n s lnh mnh tm linh ca bn bng vic to cng c. Bt c vic lm hoc phc v tch cc no u s hot ng nh phng tin to cng c. Bn c th tch ly cng c bng vic tng nim cu nguyn v thin nh. Bn c th to cng c bng cch phc v ngi ngho, cng dng cho nhng d n tn gio, cu gip v chuc nhng sinh mng (nh mua v gii thot gia sc, phng sanh), xy dng v dn sch ng x, xy dng v phc hi n cha v nhng cng trnh k nim ca tn gio, v ti tr hoc thc hin cu nguyn, thin nh vi tnh thng, sng knh, v tn trng. ---o0o--Qun nh Qun nh hay s nhp mn u hiu qu cao nh phng tin tnh ha nhng tc ng xu ca hnh ng bt thin, cng c nhng hnh ng o c trong qu kh, lm nh li nhng kinh nghim v thnh tu tm linh qu kh, hin by con ng n gii thot hoc ci tnh , gii thiu n ch Pht v nhng ci tnh , c ch Pht ban phc, v nh thc tr tu nguyn s, hoc Pht tnh d lnh hi. Nhng qun nh nh S gii thot khi su ci (Tng, ne dren, gNas Dren) c th c thc hin vi nhng ngi trong tin trnh cn t. Nhng nghi l nh vy tnh ha chng t nghip tiu cc ca ngi sp cht, nu khng th chng s gy ra ti sanh vo nhng ci thp. Nhng nghi l ny s gip tch ly cng c, nguyn nhn ca vic ti sanh vo nhng ci hnh phc. Chng s nhanh chng em n n phc ca ch Pht nh thc tm n gic ng hoc c ti sanh trong mt ci tnh . C th hiu rng ngi ch huy hoc ngi thc hin nghi l cht thnh tu trong thin nh hoc ti thiu c rn luyn k trong nhng nghi l c bit ny l rt quan trng. Ngoi ra, nu c mt lin h tm linh tch cc gia ngi thc hin v ngi cht, li ch s t hiu qu nht. mc ti thiu, cng phi c mt lin h hi ha gia h. Nu nhng nghi l chi tit nh qun nh khng th thc hin c, th bt k bi nguyn hoc thin nh no c thc hin vi tnh thng cho tt c b m-chng sanh, s c li ch cao, nht l nu c mt thin gi thnh

tu hng dn. Mt phc v thch hp c th gm vic tng nim cu nguyn, nim hng danh ca ch Pht v b tt, nim mantra, hoc thc hin bt k nghi l n gin no. Rt nhiu bn vn nghi thc t l v cu nguyn c s dng Ty Tng; ti cung cp mt nghi thc rt vn tt sau ny v Ci Tnh Cc Lc, trong phn ph lc A. Ngoi ra, s thc hin phowa bi mt v thy thnh tu l mt thc hnh c bit li ch, trong c hai tin trnh cn t v sau khi cht. Mt bn vn phowa ngn vi gii thch s cung cp trong ph lc B. ---o0o--S Hi Hng V Nhng Cu Nguyn Khao Kht Sau khi lm bt k vic tt no nh cu nguyn, iu quan trng l hi hng cng c v lp nguyn khao kht. Vic hi hng cng c s nhn i nng lc ca chng theo cp s nhn. Phm vi hi hng cng ln, th nng lc cng ln. Do vy, vic hi hng cng c khng ch cho ngi cht, m cn cho tt c b m-chng sanh, nh nguyn nhn ca hnh phc v gic ng ca h. Th nn, cng c khng l s n h. K tip lp nguyn khao kht. y l mt cch u t cng c cho mt mc ch ring v khuch i chng nhiu hn. S dng vic hi hng cng c ca bn nh ht ging (chng t), hy lp nguyn khao kht rng tt c b m-chng sanh c th c c kt qu ca hnh phc v ti sanh vo tnh . Ni ring, nhng chng sanh trong bardo cn chng ta hi hng cng c v lp nguyn khao kht cho h. Nu lp li hi hng nhiu ln bt c cng c no chng ta v ngi cht tch ly th bt k chng s si ra sao cho ngi cht v tt c nhng b m-chng sanh h ti sanh vo tnh , chng ta c th bo m rng cng c s gy ra kt qu . Bn cng c th tng nim v thin nh v nhng bi nguyn hi hng v khao kht khc nhau, nh l Bhadracharya-pranidhanaraja Sutra (Sutra ca Vua c Nguyn V Hnh ng u T). Bn vn i Tha ny l mt phn ca Buddhavatamsaka Sutra (Sutra Trng Hoa Ca Ch Pht), dy chng ta lm sao hi hng cng c v lp nguyn khao kht nh c Ph Hin lm. Ngi sp cht c th c ban nhng vt liu ban phc nm nh cam l (Tng, dudtsi, bDud RinpocheTsi), v nhng phn dnh cn li hoc nhng vt liu ca nghi l ban phc, hay nhng mn t ln ngi cht. Nhng thnh vin ca truyn thng Nyingma gn

hnh mt truyn c ban phc c ngha c bit hoc nhng chng t linh thing vit bng vn t n c hoc Ty Tng, c bit nh S Gii Thot bng Tip Xc (Tng, tag trol, bTags Grol), v t nhng chng t thing ling khc ti ngc hay nhng b phn khc ca thn ngi cht. ---o0o--NHNG PHC V TN GIO VO GI CHT Vo lc cht, bt c phc v tn gio no cu nguyn, v thin nh cung cp mt khng kh an bnh, yu thng v ban phc u rt li ch. Nhng nghi thc sau l mt s phc v ng k m nhng lama Ty Tng cng hin. ---o0o--Nhng Hng Dn Cho Ngi Bnh Thng Thi gian tt nht nhn hng dn, li khuyn, hoc gio l l lc chng ta vn cn sng, chng ta c th nghe v hiu nhng g ngi hng dn ni. Ngi hng dn phi ban gio l lc tm chng ta m rng v chng ta c th suy ngh k lng. Nu ngi sp cht phn khng li vic chp nhn ci cht sp n, th vic ban bt c hng dn no vo thi im ny l khng khn ngoan. Thay vo , tt hn nn ni v nhng gio l chung hoc gio l v cha lnh. iu s khng lm h s, li c cung cp mt s cm gic an bnh v tnh thc. Nu ngi sp cht sn sng nghe v ci cht ca h, nn nhc li nhng thin nh ca h v ngun ban phc. Ngi hng dn nn h bit nhng g ch i trong l trnh cn t, bn tnh ti thng, v bardo, v lm th no iu khin nhng kinh nghim ny. Ngi Dodrupchen Rinpoche tm tt nhng iu quan trng cho ngi sp cht ch tm vo lc cht: Bn phi suy ngh v iu sau y nhiu ln. Hy ngh rng ci cht, gi y n vi bn v n xy ra cho tt c. Hy bung b mi bm luyn n ngi thng, ca ci v quyn lc. Trc cc ng Gic ng, hy sm hi v tnh ha mi hnh ng xu bn phm trong i ny v trong nhng kip trc c hai bit v khng bit. T bn lp nguyn v n cc ng

Gic Ng rng s khng bao gi ti phm nhng hnh ng xu nh vy na. Nh , hy nng cp tm bn vi mt cm gic h lc trong khng c lo lng. Hy nh mi hnh ng o c bn lm trong qu kh v hoan h v chng nhiu ln, khng c bt c kiu mn hoc t cao t i no. V Ngi thm vo: Hy hi hng cng c v lp nguyn khao kht, nhiu ln, suy ngh v ni, Sut cc kip sng lin tip ca con, cu mong con c th thc hnh tinh ty ca con ng gic ng. Cu mong con c dn t bi cc v thy c hnh. Cu mong con c ban nim tin, sing nng, tr tu, v tnh gic. Cu mong con khng bao gi b tc ng bi bn b xu v nhng cm xc phin no. C c t duy o c vo lc cht l iu rt quan trng, Ngi Dodrupchen ni: Trong kinh in, c Pht Thch Ca Mu Ni k nhiu cu chuyn minh ha vic ti sao c ngi tr thnh t ca Ngi hoc ti sao c ngi c bit tr thnh mt trong nhng t ti nng ca Ngi. Trong nhiu trng hp, Ngi cho bit rng nhng ngi ny lp nguyn o c khi h sp cht. Vy nhng g bn mong mun lm vo lc cht s c mt tc ng to ln v s ti sanh ca bn. Nh nhc n trn, s thin nh quan trng gi l phowa c th thc hin trc v sau khi cht. Nu bn c th nh li nhng v thy tm linh m bn c nim tin, gio l ca cc Ngi, nhng Bn Tn v cc kinh nghim tm linh m bn quen thuc l rt li ch. Ngoi ra, vi lng bi, hy pht trin khao kht em nhng b m-chng sanh n Pht qu. ---o0o--Nhng Hng Dn V Phc V Ca Ci Cht Cho Cc Thin Gi Thnh Tu Nu ngi sp cht l mt thin gi thnh tu cao, th mt thin gi kinh nghim hoc mt ngi bn a ra hng dn (Tng, ngo trod, Ngo sProd). Trong hng dn bn nhc v thy sp cht v nhn ra s thin nh

hay nhn bit ca h v an tr trong . Nu ngi gip cha thnh tu, iu tt nht l hy v thin gi cht yn lng khng c bt c quy ri no. Nhng t v bn b ca v thy nn thin nh v cu nguyn yn lng hoc cch xa thn. Duy tr mt khng kh tm linh v an bnh chung quanh v thy sp cht cng nhiu cng tt trong nhiu gi hoc thm ch nhiu ngy l iu quan trng. Mt s v thy tr trong thin nh th nhp trong nhiu gi hoc nhiu ngy thm ch hi th h ngng. S khng c chuyn ng ca hi th hoc mch p, nhng s c mt cht hi nng ngc. l du hiu v thy cha ri b thn v ang tr trong thin nh. Nu nh vy, iu khn ngoan l gi thn xc khng b khuy ng v duy tr mt khng kh an bnh chung quanh n. Nhng nu bn di chuyn xc, th ai nn a ra hng dn hoc ti thiu mt s nghi l tn gio. iu s nh thc v thy mt cch t nhin t trng thi thin nh. Nu khng ai c th a ra bt c hnh thc nghi l no th ch rung chung l hay thc hin m nhc tn gio hoc ca ht, iu s nh thc v thy t s th nhp. Sau c th chm sc thn xc ty theo kh nng bn. Mt s trang b c th c ct gi thn xc vi s sp xp t m, trong lc ngi khc c th ch sp xp. Vi mt v thy, s sp xp n gin hay t m s chng khc bit, nhng nhng ngi c iu kin thun li khng nn b qua vic lo liu ni ct gi linh thing thch hp. Song, Ngi Tsele vit: Theo mt s hc gi v ngi thng tho, mc d s suy on chung l tt c ngi no tr trong thn mt thi gian di sau khi cht u trong thin nh, iu ny khng lun chc chn. Mt s c th bm vo thn h v bm luyn. Mt cch truyn thng, nhng t ca v thy c th thc hin thin nh sng knh v v thy (Phn, guru yoga du gi o s) v tip nhn bn bc qun nh (nh m t cho thin nh Vajrasattva trn). Hoc h c th tp trung trn nghi thc sng knh o s (Phn, guru puja cng dng o s) v tip nhn s t-qun nh. H cng c th thc hin nhng nghi thc tnh ha v to cng c cho v thy. Ngay c nu s tnh ha v cng c khng cn thit cho mt v thy thnh tu cao, th chng s li ch cho nhng ngi m v thy c th cn mc n nghip. iu quan trng nht, cc t nn thin nh v s hp nht tm h vi tm gic ng ca v thy v suy nim n trong hp nht. Nu khng c nghi l chnh thc no, hy tng nim bt k bi nguyn no v thc hnh thin nh m bn quen thuc u li ch.

Mt iu quan trng nh l tri li vi ngi thng, v thy khng cn v c th khng mun c nghi l cht. l iu ti sao nhiu v thy thm ch mong mun cht nh mt con ch nh h ni. Ging nh mt con ch lang thang c th cht bn l ng m chng ai thm ch , nn cc v thy ny hy vng khng ai ch n ci cht ca h h s t do i khi cuc sng ny theo cch h c. ---o0o--NHNG PHC V TN GIO SAU KHI CHT Nghi Thc Cht Mi Ba Bc l mt nghi l m chng ta s dng thc hnh khi ti ln ln min ng Ty Tng. N c thc hin cho ngi cht bi cc thin gi tu hnh hoc ngi sng m bnh thng. N cng c th thc hin truc khi cht. Nghi thc ny c mt vi danh hiu khc nhau Ty Tng. N c m ch nh nghi thc ca xc cht (ro chog, Ro chog), c thc hin bi cc lama trc t thi. N cng c gi l nghi thc hnh nm (chang chog, Byang chog), v nghi l c th thc hin vi mt hnh nm thay v thn xc. Mt s nhc n nghi thc nh s gii thot khi cc ci (ne dren, gNas dren), trong cc lama tnh ha nhng chng t nghip s gy ti sanh vo su ci ca ngi cht, mt tn khc n gin l nghi thc cho ci cht (shin chog, gShin chog). Nhng nghi l cht ca Ty Tng i hi thc hnh mt nghi thc v mt hay nhiu dng Bn Tn v cc mandala ca cc Ngi hoc nhng ci tnh . Chng bao gm nhng nghi l ca c Pht V Lng Quang (Amitabha), c Pht ca Lng Bi (Avalokiteshvara), c Pht Tnh Ha (Vajrasattva), Mt Trm Bn Tn Phn N V Hin Minh (Tng, zhi thro, Zhi khro), c Pht Ty Tnh Ca Nhng Ci Thp (Sarvavid Vairochana), v Bc Loi Tr Ca Cc T Thn (Vajrabhairava). Tuy nhin, nghi thc s hiu qu nht nu ngi thc hin chn mt v Pht v nghi thc m h quen thuc v ni kt. ---o0o--Mt Tm Tt Nghi Thc Mi Ba-Bc Ca Ci Cht Trc tin, trong phn chun b ca nghi l cht, nhng lama hay ngi gip tng nim v thin nh v th quy y ni Tam Bo v sau pht trin quan im gic ng ca b tm.

Th hai, h qun tng v suy nim chnh h l v Bn Tn, nh c Pht Lng Bi, trong ci tnh ca Ngi trn y v lng bc gic ng. Tng nim mantra ca c Pht OM MANI PADME HUM (hay HUNG) h thy, nghe, v cm nhn n phc hin din v nng lng ca Bn Tn v tnh . Sau h chia s n phc trong dng thnh tu v nh sng vi ton th php gii. iu ny c lm bng cch qun tng nh sng ban phc trn y mi chng sanh, cng nh ton b php gii, v s thnh tu cng trn y tt c h, chuyn ha mi ngi thnh mt bc tr tu, bi mn, v nng lc. Th ba, h qun tng trn bn th mt Bn Tn v tnh trong bnh thing ling y cam l. to cng c, h cng dng nhng th hu ch v p nh hoa, hng thm, thc phm, v m nhc (thc t hoc qun tng) v tng nim tn thn n Bn Tn vi suy ngh i tn knh. Tng nim mantra, h thin nh Bn Tn. V Bn Tn ban phc cam l trong bnh bng cch gi mt lung nh sng tr tu vo n. Sau Bn Tn ha nhp vo cam l trong bnh v tr thnh mt. Th t, h tip nhn t-qun nh t Bn Tn ca mandala bn ngoi, bnh linh thing. Ni khc i, qua s thin nh v bnh y-cam l nh mt v Pht tnh vi sc tng, m thanh, v kinh nghim thanh tnh, trn y s hin din ca tp hi ch Pht, cc phm tnh-Pht, bnh mandala l mt ngun ban phc v i. Th nm, vi nng lc thin nh v nhng li ca chn l, h triu hi thc ca ngi cht (nu cht) vo mt hnh nm (hoc thn nu vn cn hin din) v cng c n. Sau h a gio l n ngi cht v s quan trng ca vic tp trung tm h vo Bn Tn v cc con ng tm linh, ch Pht v cc ci tnh , Gio Php v nhng v thy ca Gio Php. H ging dy ngi cht ng bm luyn vo ngi thn th gian hoc nn b li nhng s hu, v iu ch pht sinh cm xc phin no v ngn cn tin b trn con ng tm linh. Th su, h thc hin nghi l gii thot khi cc ci. y l mt nghi l phc tp tp trung trn vic gii thot ngi cht khi chu trnh ti sanh trong su ci bng cch tnh ha su cm xc phin no tng ci mt. Sau , nhng ngi tham d ban qun nh hoc ban phc ca thn, khu, v ch Pht.

Th by, sau h cng dng sur, t thc phm v ung. Theo nhiu bn vn phn ln chng sanh trong bardo khng th hng c thc phm c, m h cm thy tha mn vi mi ca thc phm c t. Trong Ayushpatti-yathakara-paripriccha Sutra (Sutra v nhng g xy ra sau khi cht), c Pht gii thch rng cho thc phm n ngi cht l khng li ch, v khng c thn th nng nn h khng th hng th thc phm th. Nu vi mt tm tiu cc hay bun phin, bn sp xp mt s thc phm cho ngi cht trn mt ci bn, nh c lm trong mt s nn vn ha, bn s khng tha mn cn i ca ngi cht, cng nh s khng to c nhiu cng c nu khng bao gm cm hng tm linh, cu nguyn, lng bi, hoc rng lng. Do vy, trong nghi l sur, hnh gi ban phc mi ca thc phm vi thin nh v hi hng n ngi cht vi cm hng thanh tnh. Trong mt ni thong ng, chun b mt bp than, khng c khi t g hoc du s dng nh nhin liu, ngi ta t thc phm c v rc nc ung chung quanh ngn la. Nhng mnh vn ca qun o mi cng c th em t nh nhng cng dng. Trong s thc phm cng dng trong nghi l sur, tht phi c trnh v n c th li cun nhng th lc tinh linh bo ng v gy hi. Ngoi ra theo kin ca ti, ngi ta khng nn dng tri cy ti hoc bt c thc phm no to ra mi kh chu khi em t. Ty Tng, mn chnh c dng l bt la mch nng trn vi b v mt s mnh vn ca qun o mi biu tng cho qun o. phng Ty c th dng bnh quy lm vn v mt cp mnh vi ca qun o mi l thch hp. Tuy nhin, nu khng th lm cng dng bng cch t, bn c th sp xp thc phm chay v nc ung trn bn trong sut nghi l v sau em b trong rng hoc mt ni sch s v c lp. Trong nghi l sur, vi lng bi chn thnh mnh m, nng lc ca thin nh, v lc ca mantra, chng ta tnh ha mi bt tnh ca vt liu sur, phng i vt liu thnh khi lng khng l y th gian, v chuyn ha chng thnh vt liu-nh ngi cht c hng v li ch t . Do , khi khng ch xut hin n ngi cht nh thc phm v nc ung, m cn nhn c hnh tng ca bt c g h cn v mong c. Thm ch nu ngi thc hin khng th theo thin nh trong chi tit, nu h c lng sng knh n ch Pht, ban phc cho sur vi cu nguyn, v hi hng n cho ngi

cht vi tnh thng trong sch, th s cng dng sur s tr thnh mt ngun tha mn v li ch. Nu chng ta cng dng sur cho tt c chng sanh au kh vi tnh thng v rng lng, iu s to ra cng c to ln. Nu hi hng v khao kht cho nhiu chng sanh, ngi cht s c c cng c to ln, to cm hng cho chng ta pht trin mi loi t duy v tha v cng dng rng ri. Trong bc th tm, phowa c thc hin chuyn di tm thc hoc tm ngi cht vo tm gic ng ca c Pht h c th ti sanh trong ci tnh ca c Pht. Bc th chn l phc v m tang trong thn xc c em b. Ty Tng c hai cch chnh thn xc ha nhp vi t nhin: l em thiu v cho chim kn kn n (mt thc hnh m ngi phng Ty c thut ng l tng trn khng). Cc lama thc hnh nghi l thin nh ban phc cho thn nh cam l-tr tu v gin thiu hay chim kn kn l Bn Tn v ci tnh ca cc Ngi. Sau h cng dng thn xc nh cam l n Bn Tn tnh ha nghip tiu cc v hon thin cng c, tr tu ca ngi cht. H cng thiu xc (hoc hnh nm) biu tng ha s tiu tn bn ng di gt, cm xc phin no, v nghip tiu cc vi mi du vt ca chng bi ngn la ca nm tr, l bn tnh v phm cht ti thng ca tm. Hoc c th cho chim kn kn n nh nhng cng dng. Thm ch sau h s t mt mnh xng nh cho nghi l sau . Th mi, h thu gom tro xng v t chc nghi l c bit tnh ha xng (Tng, ru jong; Rus sbyong) trong mt tun hay hn. H thc hin s gii thot khi cc ci nh cp trc . N l mt c hi khc tnh ha nghip tiu cc ca ngi cht, s dng phn cn li trong dng tro. Th mi mt, sau khi xng c ty tnh, tro c trn vi t st v lm thnh nhiu thp nh (Tng, tsatsa; Tsa-tsha) biu tng tm v thn ngi cht chuyn ha thnh nhng phm tnh ca ch Pht. Mt thp l biu tng ca tm-tr tu Pht. Mt nghi l ban phc (Tng, tsa drub, Tsa sgrub) c thc hin trong mt tun hay hn ban phc v thnh ha nhng thp nh nh thn-tr tu ca Pht. Th mi hai, nhng thp nh c t nh nhng cng dng trong mt sng hay bin v n ha nhp vi thin nhin, khng g cn li ca ngi cht. Khng li bt c g th nng st li cho php khi hnh n mt ni an bnh khng b nhng cm xc phin no gi li hoc li ko nh bm

luyn nhng ngi thn. Tuy nhin, o Pht bo tn nhng g cn li ca mt s v thy v i trong dng i k nim tn gio cc Ngi s l i tng ca sng knh, truyn cm hng v l mt ngun ban phc. Cui cng, nhng ngi tham d hi hng tt c cng c tch ly bi hoc cho ngi cht v mi b m-chng sanh nh nguyn nhn ca mt l trnh chuyn tip an bnh v mt ti sanh hnh phc (chng hn nh trong Ci Tnh Cc Lc ca c Pht V Lng Quang). Hi hng tt c cng c nh ht ging, h nim nhiu bi nguyn khao kht nhn ra nhng mc tiu c bit ny. ---o0o--Cc Nghi L Khc Vi mt thin nh v phc v cu nguyn n gin v vn tt, hy xem ph lc B. Vi nghi l cht ca nhng v thy tn knh thnh tu cao, nhng lama khc hay cc t thc hin nghi l k nim, thng do sng knh t nhin trong nhiu ngy hoc nhiu tun. Chng bao gm nghi thc tn knh v thy, thin nh sng m v v thy, ba tic cng dng (Phn ganachakra), v nghi thc thn thing ling (Tng, dung chog, gDung chog) vi nghi qu (Phn, sadhana) tnh ha, to cng c, v lp nguyn khao kht. Cng vi cc nghi l ny, gia nh v bn b c th ti tr to-cng c v phc v li ch cho ngi cht. Bao gm tng nim cu nguyn v thc hnh thin nh, b th tng phm vt cht v tinh thn, bo v sc khe v sinh mng, ti tr nhng nghi l v cu nguyn, xy dng nhng i k nim tinh thn v ni tr ng, treo c v bnh xe cu nguyn, h tr trng hc v thin nh, v em an bnh, ha hp n x hi. Sau khi thc hin bt k phc v no, hy hi hng cng c ca n nh nguyn nhn ca hnh phc v gic ng cho tt c b m-chng sanh, v lp nguyn tng t. Do vy, kinh nghim ca bardo v ti sanh ca ngi cht s tr thnh mt hnh trnh t hnh phc n hnh phc. Trong truyn thng Pht gio Ty Tng, s ng gp vt cht bt c quy m no cho cc tu s tn gio, hc vin, v c s t thin cng nhiu cng tt l iu ph thng, to cng c cho ngi cht, vi s khn cu cc tng, ni, ngi m o bnh thng, tu vin, hoc ni vin cu nguyn v hi

hng cng c cho h. Thm ch nu bn khng c tin hay vt cht tt dng cng, bn c th qun tng cng dng ti sn to ln v cng dng bng tinh thn cho h vi s rng lng v hoan h v i. Nhng cng dng tinh thn nh vy cng s to ra mt lng cng c to ln. o Pht tin rng ngay c vic bn ng gp mt s lng nh cho mt mc ch ln, cng c ca bn c th tr nn bao la nh cng c ca chnh mc ch ging nh nhng git nc rt vo bin s khng kh cn cho n khi i dng kh cn. Ngoi ra, nu bn hnh thnh mt nghip ni kt vi mt bc v i, thm ch nu s cng dng nh nh mt tch tr, n c th tc ng v kt qu v tn, v s thing ling ca ngi m bn cng dng. ---o0o---

CHNG 10
Nhng Suy Ngh Kt Thc Ci cht l mt khi u mi. N l cnh ca khi u cho nhng c hi mi cho chng ta hng nhng kt qu gieo, ph hp vi lut nhn qu nghip bo. Trong khi chu trnh nghip ang quay lin tc, tc ng ca n nh hng su rng v trc tip sau khi chng ta cht cn hn lc cn sng. Ti sao? Chng no cn sng, tm chng ta c lp trnh hot ng trong cu trc ca thn vt cht v thi quen thng ngy. N tng i kh thay i cu trc ny mt cch trit . Nhng mt khi thot khi thn vo lc cht, tm ph by s vn hnh ca chnh n. Do vy, iu duy nht l trng thi nhn thc ca chng ta s l thi quen m chng ta gieo trng trong dng tm thc mnh. Khi tm y hoan h, chng ta c mi kinh nghim hoan h, bt c nhng g thy, nghe, hoc cm nhn u em li hoan h. Khi tm chng ta tc gin, mi th u khch ng chng ta. Thm ch nhng phn ng ny xy ra cn nhiu hn sau khi cht, v mi th s xut hin n chng ta ty theo tinh thn v nhng khuynh hng thi quen cm xc. Do vy, nu cho tham, sn, v si chim ch, chng ta s ti sanh vo nhng ni b tn ph bi i kht, n n, v nhng hin tng ca ci a ngc. Nu c lng tt, an bnh v hoan h, th gii ca chng ta s xut hin nh mt ni thanh bnh v hnh phc. Nu c nhng phm tnh ca Ci Tnh Cc Lc, chng ta s ti sanh vo hoc bt c tnh an bnh v hnh phc no. V nu

nhn ra tnh gic ng ca tm v hon thin n, tm chng ta s hp nht vi tht tnh ph qut tuyt i, an bnh v hnh phc ti thng, v nhng phc v ca chng ta cho ngi khc s ta sng d dng, nh mt tri chiu sng cho tt c mt cch t nhin. Mt s chng ta c th lo lng v nhng g ch i mnh khi cht. Nhng y l lc khng nn s hi v bun phin. N l thi im cho chng ta nhn ra c hi vng chun b ngy quan trng v chuyn cuc sng chng ta theo hng ng, cho chnh mnh v ngi khc, cho by gi v mi mi. Thm ch nu chng ta gi lo, cho n hi th cui th cng khng qu tr thay i tin trnh ca cuc sng mnh. Chng ta khng cn lm bt c iu g quyt lit. Chng ta ch cn bung x mt t v hng th cm gic an bnh, v hnh phc sn c trong chng ta, n bt c phm vi no chng ta c th v ty theo bt k truyn thng tm linh no chng ta mong c. Nu chng ta cn tr, tt nht by gi nhanh chng ci thin tng lai chng ta, v khng th tr. Tt c u a n ngng ca ca th gii k tip l hi th ra v khng th ht vo li. Tui tr cng khng chc chng li c kt thc . Tt c cu nguyn v thin nh trong sch ny l nhng li kh trau di phm tnh tm linh. S sng knh l nh la nng lng ca nhn thc tch cc. Lng bi l m rng tm chng ta n tt c vi tnh thng. Cu nguyn biu l t duy v cm nhn tch cc. Nhn thc thanh tnh l thy mi s v mi ngi nh s hin din v mt ngun an bnh v hnh phc. Cc nghi l tn gio l phng php to ra vn ha tch cc trong cuc sng chng ta. Qun tng ch Pht v cc ci tnh l chuyn ha hnh nh v t duy tinh thn ca chng ta thnh tch cc, nhn thc c ban phc. Kinh nghim s ban phc ca cc ng ban phc l y chng ta n ti sanh an bnh v hnh phc. Tip nhn s cu nguyn, thin nh, v lng tt ca ngi khc l mt ngun cm hng v cng c to ln. Trong x s ca ti Ty Tng, nhiu ngi s dng nhiu nm trong c c v hang ng thc hnh cho chnh h v ngi khc. Loi cuc sng v cng hin ny l tuyt vi. Nhng n cng khng cn thit. Nu chng ta thc hnh chn thnh ch trong mi hoc hai mi pht mt ngy, hoc cu nguyn n c Pht V Lng Quang, hoc lm mt s thin nh khc, thc hnh ca chng ta s tiu biu cho mi phm tnh tm linh ni n trn. Sau , nu c th nh li nhng g chng ta cm nhn trong thi thc

hnh ca mnh nhiu ln sut ngy, tc ng ca n s dn dn ngm vo ton b cuc sng chng ta. Mt ngy no , chng ta s thy ton b quan im ca mnh c chuyn ha. Chng ta khng cn gi to cm gic an bnh, hoan h, v s hin din ca bt k ng ban phc no na. Cc Ngi s l nhng g chng ta tr thnh. Ci cht v ti sanh s l mt dng chy lin tc ca bnh xe an bnh v hnh phc c quay bi nng lc ca chnh tm chng ta. Lm sao mt vi pht thin nh chn thnh li pht sinh kt qu ln nh vy? Vi cng l do Ngi Shantideva ni: t lc ny tr i, nu bn pht trin b tm, thm ch nu ri vo hn trm hay tro c (tn lon), lc ca cng c vn s gia tng khng ngng, y khp khng gian. iu quan trng l cng ca thc hnh chng ta phi nhiu hn khong thi gian ca n. Nu y mnh mt bnh xe, n s quay trong mt thi gian di sau . Tng t, nu chng ta bt u thin nh nhit thnh, sc mnh tm linh ca n s tn ti sng ng lin tc. Sc lc pht trin mnh hn na khi chng ta thc hnh thin nh mi lc. Bn thn ti khng phi l ngi tng nim nhiu cu nguyn, hoc tun th nhng thi kha thin nh di. Nhng c phn do bn tnh v c gio dc ti l ngi tin tng nhit thnh vo s lun-hin din ca nhng phm tnh siu phm bn trong v bn ngoi chng ta. Chng ta c th gi chng l cc phm tnh-Pht. Phn ln thi gian ti sng trong s knh trng chng, hng th s hin din ca chng. Nn khi ti n ng ba ng mt khc ca cuc i, ti hy vng c may mn rng mt s khun mt ca an bnh v hnh phc s quan tm dn dt ti ti sanh n mt ci hnh phc hn, mt vng t ca an bnh v hnh phc. Ti mong c nhit thnh rng cc bn, nhng ngi thn mn ca ti, s hng c gio l ca c Pht v cc v thy o Pht m ti chia s vi cc bn trong sch ny v bn s thch th nhng li ch m ti c c hoc thm ch cn tt hn. Suy ngh n mt tng lai ti sng cho nhiu ngi chng ta tht khch ng bit bao! ---o0o---

PH LC
Mt S Nghi Thc Cht n Gin Ca o Pht

Thc hnh nhng nghi l cu nguyn, v thin nh v mt v Pht, mt ci tnh Pht, trc, trong khi, v sau ci cht ca mt ngi l iu quan trng. N c th l nghi thc ca bt k v Pht no, nh l c Pht V Lng Quang, Avalokiteshvara, Vajrasattva, Mt Trm Bn Tn Hin Minh V Phn N, Sarvavid Vairochana, hoc Vajrabhairava. Trong gii hn nht nh ca sch ny ti khng th cung cp chi tit nhng nghi l cht truyn thng. Thay vo , ti s cung cp mt s nghi l rt n gin nhng quan trng c th thc hin bi mt lama hoc mt ngi gip cho ngi cht v sp cht. Nhng nghi thc cht gii thiu trong ph lc A v B, trong s cc nghi thc ph bin nht Ty Tng, da ch yu trn s cu nguyn v thin nh v c Pht V Lng Quang. Nhng bn vn ring m ti s dng y c rt t nhng tc phm ca cc i lama dng truyn Nyingma. Nu bn m trch thc hin bt k nghi thc no, hy c gng c nhng ch Ty Tng trong dng ch in m nu bn c th. Nu bn thch c th chn bn dch thay vo, nhng vi mantra v tn bi nguyn bn phi c cc dng Ty Tng hoc Phn ng dng in m. Mt s ch gii c sp xp pht m ch Ty Tng xut bn y trong cch pht m nh vn mt t c n gin ha ngi c c th tng nim nhng bi nguyn. S phn bit gia mt s m thanh ca ngi Ty Tng thng khng khc vi nhng ngi ni ting Anh. Vn ni tri l n c th i hi nhng ngi ni ting Anh cn mt s tp trung phn bit gia kiu pht m bt hi h v khng bt hi ca nhng ph m no . Nn ti mun ko s ch c bit n nhng m sau: PH v TH: ngi Ty Tng bt hi m T v P u c vit l PH v TH, tch bit ra, nh trong ch phowa v thamel. Nhng m ny khng pht m nh Anh ng f v th nh trong fat v that. Thay vo n gn gi vi ch p v t ca ting Anh, tch mt mnh. S gp phn ca m bt hi c th nghe trong P trong Put! ca ting Anh tri vi m P khng bt hi ca ch paper, v t trong butter tri vi ch t khng bt hi trong but. CH: S ghi ch phn bit gia kiu pht m bt hi v khng bt hi ca Ty Tng ca m CH ting Anh l iu quan trng. Trong phn ph lc ny m bt hi Ty Tng CH c i theo bng mt du phy, nh trong ch cho. y l mt m bt hi nhiu hn ch cho. m bt hi CH c th gp trong ch cheese ting Anh nh ngc li vi m ch mm hn trong chess.

m CH hay CH khng bao gi pht m ging nh m ch cng trong ch chord ting Anh. ZH c pht m c phn ging nh ph m trong tn Zsa Zsa (gia ting Anh sh v z). TS v m bt hi ca n, TSH, th him gp trong ting Anh vo u ch, nhng c th nghe trong nhng ch nh its v heats. DZ tng t vi TS, nhng vi m z. NG v NY khng lun phn bit trong nhng ca ting Anh. Tuy nhin, m ca chng c th nghe tch bit trong Long Island (pht m khng c m g cng) v trong canyon. ---o0o--PH LC A Nhng Thin nh V Bn Nguyn Nhn Nhn Ti Sanh Vo Ci Tnh Cc Lc Nhng thin nh v cu nguyn c cung cp trong ph lc A u t gio l, hoc kinh in ph thng ca Pht gio (da cn bn trn sutra, nhng li dy ca c Pht lch s Thch Ca Mu Ni). Nu tm bn c truyn cm hng bi nhng thc hnh ny, bn nn sn sng hc v rn luyn trong chng. Chng l nhng rn luyn cu nguyn v thin nh v bn nguyn nhn nhn ti sanh vo Ci Tnh Cc Lc. Nhng rn luyn ny s lt ng cho bn nhn ti sanh vo tnh . Chng cng s trang b cho bn thc hin cc nghi l cht cho ngi khc. Theo nhng ngun ca o Pht, v s kip v trc, c Pht V Lng Quang tr thnh mt ngi sng m b tt o. Tn Ngi l Dharmakaya. Trc mt v Pht tn l Lokeshvara, Ngi bt u chuyn hnh trnh tm linh ca Ngi bng vic th nguyn b tt. Ngi nguyn dn dt tt c ai nghe, nh li, v cu nguyn danh hiu Ngi vi lng sng knh v nim tin n ci tnh tng lai ca Ngi khi Ngi thnh Pht:

Tt c chng sanh no nghe danh hiu Ta S n tnh ca Ta.

C PHT V LNG QUANG Nu bn c nim tin, tin tng vo nguyn, tr tu, v lng bi ca c Pht, bn s tip thu nhng hiu qu ca nng lc nguyn. V nng lc ca l duyn sinh ca nguyn c Pht, nu bn cu nguyn danh hiu Ngi, hoan h ti sanh trong tnh ca Ngi bn trong v bn ngoi bn s chc chn xy ra. V Thy Shinran ngi t nn tng Jodo Shinsu th k mi hai, hay Hc Phi Tnh Thc S ca Nht Bn, ni: Ngay chnh lc ny, khi chng ta bt u nim Nembutsu [mantra ca c Pht V Lng Quang] bng mt lng tin kin c rng s ti sanh ca chng ta trong ci Tnh ch t c bi c hnh ca hot ng khng th ngh bn ca Nguyn Nguyn Thy c Amida [Amitabha], chng ta c th chia s trong nhng li ch ca nguyn rng bao gm tt c v khng qun mt ai.

Nu tm bn hon ton tin tng v ch tm vo c Pht V Lng Quang, Ngi l hin thn ca lng bi v tr tu, v trn nng lc ca vic cu nguyn hng danh Ngi, ton b cuc sng bn s tr nn an bnh, thanh tnh v tnh thc. Bn s tr thnh mt ngun cng phm tnh cho tt c chung quanh bn. Nhng nhn thc tiu cc v cm xc phin no s khng c ch bm trong bn. Do bn khng cn phng tin no khc t gii thot. Mt tm t nhin nh vy tiu biu cc phm tnh ca tt c su hon thin: b th, tr gii, nhn nhc, tinh tn, thin nh, v tr tu. Nu c nim tin ni c Pht, bn phi p dng n nh phng tin ci thin ci cht v ti sanh ca bn qua thin nh nh phowa. Bn phi chun b lu di trc khi bn cht v cng trc khi thc hin nghi l cht cho mt ngi sp cht. Nu trc y bn khng c kinh nghim thin nh, bn khng th tip nhn hoc cng hin nhiu gip qua cu nguyn hay thin nh. Nu bn khng c thin nh ni kt vi c Pht V Lng Quang v Ci Tnh Cc Lc ca Ngi, th lm sao bn c th ti sanh vo tnh hoc dn dt bt c ngi sp cht no n ? Mt ngi sp cht rn luyn trong thin nh ny trc c th thin nh v cu nguyn mt mnh v c th khng cn nh vo s h tr ca ngi khc. Hoc nu mt ngi sp cht kinh nghim v ngi gip rn luyn tt kt hp cng nhau cu nguyn v thin nh, th sinh vo tnh l iu chc chn. Do vy, iu quan trng l rn luyn trc trong bn nguyn nhn, v s thnh cng ty thuc vo kinh nghim tm linh ca bn. Bn c th rn luyn trong bn nguyn nhn nh thin nh v cu nguyn hng ngy trong nhiu thng v nhiu nm. Bn c th duy tr vic cu nguyn hng danh v mantra mt trm ngn hoc mt triu ln. Nu rn luyn trong bn nguyn nhn, bn s ti sanh vo tnh ngay c nu bn phm nhng hnh ng xu, nhng vi s loi tr hai hnh ng xu trm trng. Mt l hnh ng t b Gio Php. Nu bn t b Gio Php, s khng th c sng knh n c Pht V Lng Quang, v nguyn nhn gc ca ti sanh trong tnh l tin tng vo Gio Php. Hnh ng xu th hai l vi phm bt k nm ti v gin no: git cha m mnh, git mt v thnh (Phn, arhat), gy chia r trong cng ng tm linh, v tn cng mt v Pht vi nh him c.

Trng im chnh ca bn nguyn nhn l cu nguyn v thin nh v c Pht V Lng Quang v Ci Tnh Cc Lc ca Ngi. c Pht l hin thn ca tt c ng gic ng v l biu hin ca chn l ph qut. Ci Tnh Cc Lc l s xut hin ca nh sng tr tu v nng lng tr tu ca c Pht nh ci tnh . Thm ch nu bn l ngi khng sng m c Pht V Lng Quang, ngay c l mt Pht t, vic thc hnh bn nguyn nhn s pht sinh cng c to ln. Dng tm thc bn v mi biu hin trong li ni v hnh ng s tr nn an bnh v hoan h, chc chn s c ti sanh hnh phc. Hy qun tng ton b khng gian trc bn by gi nh Ci Tnh Cc Lc m t trong chng 7: sng chi v p tt bc, thnh vng v rng lng, c lm bng nh sng tr tu v nng lng tr tu. Ti trung tm, hy qun tng s hin din trang nghim ca c Pht V Lng Quang ton gic. Ging nh mt ni nh sng v i. nh sng tr tu v lng lu xut t thn Ngi, chiu sng v bin v tr v nhng tnh vi i an bnh v hoan h. Ngi ang ngh v nhn bn v mi chng sanh vi tr tu ton gic, nng lc v bin, v lng bi khng iu kin, ging nh ngi m dnh cho a con duy nht ca b. Bn c th t mnh cu nguyn v thin nh trn bn nguyn nhn, hoc ngi khc c th lm cho bn, chnh bn c ti sanh vo ci Tnh Cc Lc. Bn c th thc hin cho ngi khc, d h sp cht hay cn sng. Hoc bn v ngi khc c th cng nhau thc hin cho chnh bn hay ngi khc. Tuy nhin, nghi thc sau y c din t nh th bn ang thc hnh cho chnh mnh v cho li ch ca tt c b m-chng sanh. Vi nim tin, sng knh, rng m, v hoan h to ln, hy tp trung vo c Pht v thin nh trn bn nguyn nhn. Nghi thc ny c bn kha cnh: thc hnh chun b, thc hnh chnh v bn nguyn nhn ti sanh vo ci Tnh Cc Lc, mantra v bi nguyn hng danh, v thc hnh kt thc.

SUKHAVATI, CI TNH CC LC CA PHT A DI ---o0o--THC HNH CHUN B Th quy y T tn y lng bn, th quy y ti thng ni c Pht V Lng Quang; ni Gio Php, gio l, con ng ca rn luyn v thnh tu tm linh, v trong Tng on, cng ng tm linh ca ch b tt, a la hn, v ngi sng m. Lp li ba ln:

Sang-gye cho-tang tshog-kyi chog-nam-la n Pht, Php, v Tng on tn qu Chang-chub par-tu dag-ni kyab-su-chi Con th quy y cho n khi t gic ng. Dag-kee jin-sog gyee-pe sod-nam-kyee Bi 68 cng c ca b th v nhng th khc, Dro-la phen-chir sang-gye drub-par-shog Cu mong con t Pht qu v li ch ca tt c chng sanh. Pht trin lng tt-tnh thng, lng bi, hoan h cm thng, v thanh thn hng n tt c chng sanh nh hng n m bn. Hy ngh rng bn ang cu nguyn v thin nh cho li ch ca tt c b m-chng sanh c ti sanh vo ci Tnh Cc Lc. Lp li ba ln: Sem-chen tham-ched de-wa tang de-we gyu-tang den-par kyur-chig Cu mong tt c chng sanh c c hnh phc v nguyn nhn ca hnh phc. Duk-ngal tang dug-ngal kyi gyu-tang tral-war kyur-chig Cu mong tt c thot khi au kh v nguyn nhn gy au kh. Dug-ngal med-pe de-wa tam-pa tang mi-dral-war kyur-chig Cu mong tt c khng bao gi tch ri hnh phc ti cao, c thot khi au kh. Nye-ring chag-dang nyee tang tral-we tang-nyom tshed-med-pa la ne-par kyur-chig Cu mong tt c an tr trong thanh thn v bin, thot khi bm luyn ngi thn v th hn k ch. ---o0o---

BN NGUYN NHN TH TI SANH VO CI TNH CC LC nhn ti sanh vo bt c tnh no, bn phi t mnh chun b nghim chnh. iu ny bao gm tnh ha nghip tiu cc v hon thin hnh ng cng c vi phng php ca bn nguyn nhn, tm tt sau y t cn bn trn bn vit tay ca Ngi Dodrupchen Rinpoche tam, Ngi da trn Amitabhavyuha Sutra, m t s quan trng ca bn (hoc ti thiu l ba) nguyn nhn th ti sanh vo Ci Tnh Cc Lc ca c Pht V Lng Quang. ---o0o--Nguyn Nhn Th Nht: Nh Tng n Ci Tnh Nguyn nhn th nht l suy ngh v v nh tng kt cu p k l, khng kh an bnh, v cm nhn hoan h ca Ci Tnh Cc Lc nhiu ln. Ci Tnh Cc Lc l mt khng gian an bnh v h lc siu phm, rc r v p , mt thin ng thnh vng v nhn t, khng bit n au kh. Khng c khi nim hoc biu l ca cm xc phin no, nh tham lam, sn hn, v si m. Tt c u c to bng nng lng tr tu v nh sng tr tu ca an bnh v h lc cc im. l mt thin ng v bin ca nhng rng ni v cnh ng nh sng, sng; h ca nh sng, cy; tri ca nh sng, ng x v lu i ca nh sng. v s cc bc linh thing ta sng rc r trong nhiu hnh tng, trang phc, v hot ng khc nhau. Cc Ngi bay v di chuyn qua h khng trong an bnh v h lc tuyt i. Cc Ngi thm ving cc biu hin tnh khc nhau v tip nhn ban phc v gio l. Bt c nhng g bn mong c u xut hin. m thanh ca gio l v m nhc ca Gio Php trn y ton b khng gian. Tt c nhng ai hin hu y u trong trng thi an bnh v h lc cc . Ti trung tm, bn di mt Cy Gic Ng khng l, l c Pht V Lng Quang. Thn ti tr v trang nghim mu hng sng ca Ngi c trang hong vi nhng du hiu ca bc ti thng. Ngi gia mt i dng cc bc gic ng nh tm b tt, bao gm Avalokiteshvara v Mahasthamaprapta. Ton b khng gian trn y nh sng rc r ta ra t thn Ngi. Tnh thng khng iu kin, tr tu ton gic, v nng lc khp ni ca Ngi phc v tt c khng ngng ngh.

Bn phi p dng bn nng lc cha lnh hnh nh, li ni, cm nhn, v nim tin tch cc nhiu ln lm mnh m nh tng v ci tnh ca bn: 1. Hy qun tng chi tit Ci Tnh Cc Lc nh nu trong chng 7. 2. Hy suy ngh chi tit ci tnh v cc phm tnh bng li ni v cu nguyn. 3. Hng th cm gic v s hin din v ban phc ca tnh tn y lng bn. 4. Tin tng rng Ci Tnh Cc Lc ca c Pht V Lng Quang pha trc bn, v tin vo nng lc ca nguyn c Pht dn dt bn ti sanh vo ci tnh ca Ngi. Vo lc cht, tm s thot khi nhng gii hn p t ca thn vt cht v vn ha ca mi trng bn. Do vy, trong lc cn sng, nu bn trau di thi quen thy v cm nhn tnh trong tm bn, th vo lc cht nhn thc bn s xut hin t nhin nh ci tnh c tht, v s thy chnh bn trong . Th nn, s ti sanh ca bn vo Ci Tnh Cc Lc l iu t nhin. Khng phi mi ngi s thy c Pht V Lng Quang v Ci Tnh Cc Lc ca Ngi u ging nhau. Nhn thc ca chng ta ty thuc vo thnh tu tm linh ca mnh. Mt s s thy tnh nh n thc s l; s khc s thy nh mt biu hin tnh d trong thc t c hai iu trn, tc Ci Tnh Cc Lc l mt. Nu gic ng, bn s thy c Pht V Lng Quang nh v Pht ca tr tu nguyn s lun-hin din. Bn s thy tnh ca Ngi nh ci tnh lun-h lc, nng lc v nh sng ca tr tu nguyn s ca t thn tnh . Mi sc tng v kinh nghim u hin din t nhin nh tnh gic bt nh. Mi hnh tng nh tht tnh v phm tnh thanh tnh, ng nh chng l. Gio l o Pht gi tnh ny l tnh ca thn hoan h (Bo Thn) ca Pht qu. Nhn ti sanh vo tnh ny khng c ngha c ti sanh vo mt th gii khc no tt hn. N l s nhn ra Pht tnh ton gic, ph qut vi tnh bt kh phn ca n. Tri li, nu l ngi sng m bnh thng, bn s thy c Pht v tnh ca Ngi nh mt th gii an bnh v hnh phc y nhng bc gic ng ca tnh thng khng iu kin, tr tu ton gic, v nng lc v hn nhng nu bn tip nhn th gii ny nh mt th gii no khc, nh th mt ci

khc. Bn cng s c c an bnh v hnh phc khng th t m bn vn s kinh nghim nhng iu ny vi mt tm nh nguyn, dng gic quan v cm xc. Mi th s l ch thay i. Gio l gi trng thi ca tnh ny l tnh ca thn biu hin: (Ha Thn). iu phi thng l ngi nh bn v ti trong thc t, tt c b m-chng sanh - u c th ti sanh vo y. V mt khi , bn s khng bao gi lui st m lun tin b trn s tng trng tm linh, mt ngy no chng ta s nhn ra tnh ca thn ha hin ca Pht tnh. th ti sanh trong biu hin tnh ny, chng ta phi rn luyn trong bn (hoc ba) nguyn nhn. ---o0o--Nguyn Nhn Th Hai: Tch Ly Cng c Bn phi to cng c nh ht ging ca vic nhn ti sanh vo Ci Tnh Cc Lc. Nghip tch cc hay cng c tch ly vi ton b nim tin ca tm thc v hnh ng ca thn tch cc l trng yu cho bt c kt qu an bnh v hnh phc no, nht l cho vic ti sanh vo Ci Tnh Cc Lc. C th to cng dng, cho tng vt, phc v ngi khc, tng nim cu nguyn, tnh ha vic lm xu, bo v mng sng, lng bi, quan tm, ha nh, an bnh, sng knh, tnh thc v thin nh. ---o0o--Nguyn Nhn Th Ba: Pht Trin Quan im Gic Ng pht trin quan im gic ng hoc b tm, bn phi nguyn hay quyt nh dn dt tt c b m-chng sanh, khng loi tr ai, n Ci Tnh Cc Lc m khng c bt c ch k no v phi a nguyn vo thc hnh qua thin nh v nhng hnh ng c li ch. Tuy nhin, trch dn t sutra, Ngi Dodrupchen ch ra rng s pht trin b tm khng l mt iu quan trng nhn ti sanh vo Ci Tnh Cc Lc. Tuy vy, vic pht trin quan im gic ng s gip bn chc chn c ti sanh trong tnh v cng s gip bn tr nn hiu qu hn mt khi c sinh vo . Ngi Dodrupchen thm rng to mt li ha hoc quyt tm th hng mnh hn to mt kht vng. Ngi vit: hon thnh bt k kht vng no, iu quan trng l pht trin mt nh hoc cam kt mnh m, nh suy ngh, Trong mi kip sng lin tip, ti s rn luyn trong tinh

ty ca lng bi v tnh Khng, con ng ca Pht gio. Bn bit y, suy ngh Ti s thc dy vo sng sm c mt tc ng v vic thc dy ng gi hn l suy ngh Cu mong ti thc dy vo sng sm. ---o0o--Nguyn Nhn Th T: Hi Hng V Khao Kht Nguyn nhn th t l hi hng tt c cng c nh nguyn nhn ti sanh vo Ci Tnh Cc Lc v lp nguyn khao kht cho cng mc ch. Ngay c nu c cng c, bn cn u t chng cho mc tiu ring bng vic hi hng chng v lp nguyn khao kht nhiu ln. S hi hng v khao kht khng ch l phng sch u t nh nhng ht ging ca ti sanh vo tnh , chng cng l phng tin hng mnh ca vic to cng c trong chnh chng. Nu qun tng mt v Pht pha trc bn, lng nghe v ban phc nguyn khao kht ca bn, kt qu vic cu nguyn ca bn s ngy cng hng mnh v hiu qu hn. hon thin nguyn khao kht, iu trng yu l da trn mt ngun nng lc. Do vy da trn mt Bn Tn nh c Pht V Lng Quang, V Pht ca Lng Bi, hoc c Lin Hoa Sanh l iu rt quan trng. Cc ngun nng lc ny phi l bc m bn sng knh v hon ton c ni kt qua thin nh v cu nguyn. Bn phi thy ngun nng lc nh hin thn ca tt c cc ng Tn Qu. Cu nguyn n Ngi v s thnh tu mi nguyn c ca bn. Ging dy v bn nguyn nhn th ti sanh vo Ci Tnh Cc Lc, c Pht Thch Ca Mu Ni ni: Ny, Ananda, c nhng ngi [1] suy ngh k lng v c Pht [V Lng Quang v tnh ca Ngi] nhiu ln. [2] H to nhiu cng c v lng. [3] H pht trin tm gic ng. [4] v h hi hng cng c v to khao kht nhn ti sanh vo Ci Tnh Cc Lc. Khi h sp cht, trc bc ton gic, c Pht V Lng Quang ng an nh v thng li k th s xut hin vi quyn thuc gm rt nhiu v kh hnh, xem xt h. c Pht V Lng Quang thy, h s cht vi tm trong sng to ln. Nh h s ti sanh vo Ci Tnh Cc Lc.

Hoc; nh trong cng sutra dy, bn cng c th t rn luyn trong ba nguyn nhn (th nht, th hai, v th t, khng pht trin b tm), vn th ti sanh vo Ci Tnh Cc Lc. Suy ngh v nhng phm tnh ca tnh nhiu ln, to nhiu cng c khi c th, v sau hi hng cng c v lp khao kht, ni, Cu mong ti c ti sanh vo Ci Tnh Cc Lc. ---o0o--Nhng Nghi Thc Ca Bn Nguyn Nhn Suy ngh hoc qun tng s hin din ca Ci Tnh Cc Lc, mt th gii i an bnh v hoan h nh m t trong chng 7. Trong trung tm tnh l c Pht V Lng Quang, Ngi nhn v suy ngh v bn v tt c chng sanh vi tr tu, lng bi, v nng lc. Tnh ny trn y v s cc bc gic ng trong nhiu hnh tng, t th, v hot ng khc nhau. Vi sng m hon ton, hy t lng tn knh: Di-ne nub-kyi chog-rol teng-ki-cha Ni x s tn qu hng Ty, Sang-gye zhing-kham nam-tag de-wa-chen l Ci Tnh Cc Lc hon ton thanh tnh ca c Pht Mon-lam phun-tshog yong-trub gyal-we-chog Thnh tu bi kht vng quang vinh ca Ngi, v l c Pht Ti Thng Se-che sam-mi-khyab la chag-tshal-lo V nhng t ca Ngi. Tt c u siu phm phi thng. n Ngi con nh l Ri vi mt tm lng sng knh v m iu du dng, tng nim hoc ht nhng dng sau y, v thin nh nht tm v ngha ca chng nhiu ln: Chom-den-de od-pag-med la chag-tshal-lo Con knh l ng Ban Phc, c V Lng Quang! ---o0o---

SUY NGH V NHNG PHM TNH CA TNH Yang-yang tren-no zhing-kham de-wa-chen Con nh tng Ci Tnh Cc Lc nhiu ln Nying-ne tren-no dren-pa od-pag-med Con nh tng c Th Tn, V Lng Quang t tn y lng con Tse-chig tren-no gyal-se gya-tshoo-khor Con nh tng i dng cc t chin thng vi ch tm mt im Chin-kyee lob-shig kyab-med kyob-pe-tshog Tp hi, cc v th h ca nhng ngi cha c bo v xin ban phc cho chng con. ---o0o--BY BC TCH LY CNG C Thuk-jee dag-nyid gon-po khyed-nam-la ng Bi Mn, Th H, n cc Ngi Koo-pe chag-tshal chod-trin gya-tshoo-chod Con tn knh nh l, con dng cng i dng cc m my cng dng. Dig-tung kun-shag ge-la jey-yi-rang Con sm hi mi khim khuyt v hnh ng xu. Con hoan h trn mi c hnh. Cho-khor kor-zhin mya-ngen mi-da-sol Xin hy chuyn Php Lun, mong cc Ngi tr th ng nhp nit bn. ---o0o--PHT TRIN QUAN IM GIC NG Dag-kee kha-nyam dro-we don-led-du Cho li ch ca tt c chng sanh, v bin nh h khng v gii hn Yang-dag dzog-pe chang-chub drub-che-chir t c trng thi ton gic,

Sang-gye zhing-kham yong-su jong-wa-yi S thnh tu hon ton ca tnh Pht, Nam-thar mon-lam gya-tsho dzog-kyur-chig Vi i dng khao kht v hnh ng gic ng cu mong con c hon thin ---o0o--HI HNG V KHT VNG Dee-tshon ge-we dag-sog yid-chen-kun Nh nng lc cng c, bao gm iu ny, cu mong tt c chng sanh v con, Chi-ma tag-pe zhing-kham de-wa-chen Trong ci k tip, ni Ci Tnh Cc Lc, Med-chung ngo-tshar kod-pe rab-dzey-par p vi vi sp t k l phi thng, Kyey-ne theg-chog ga-ton nyong-wa-shog Th ti sanh v hng th ba tic ca Tha Ti Thng [i Tha]. ---o0o--MANTRA V CU NGUYN HNG DANH Mantra ca c Pht V Lng Quang OM 69 AMI-TABHA HRI Om! V Lng Quang. Hri! ngha chung ca mantra l: Thn, khu, v ca c Pht, V Lng Quang, xin ban n phc ca Ngi ln chng con. ngha tng ch ca mantra trong ting Phn nh sau: OM (a, o, m): Thn, khu, v ca c Pht v ba ca ca chnh hnh gi. (Hoc !) AMI (V tn): Ta khp, v bin

TABHA (nh sng): Ban phc, chiu sng, nng lc HRIH: Chng t tm ca c Pht V Lng Quang. Bng vic nim HRI, bn t n hoc cu thnh tm-tr tu bi mn ca c Pht. Lp li mantra ny hng trm, hng ngn, v hng triu ln. ---o0o--Cu Nguyn-Hng Danh n c Pht V Ch B Tt Khn cu c Pht V Lng Quang, (Phn; Amitabha, Tng ; Opagme) bng tng nim cu nguyn-hng danh Ngi bng ting Ty Tng hay Phn vn. Lp li 21 ln, hng trm, v hng ngn ln. ---o0o--TING TY TNG Chom-den-de de-zhin-sheg-pa dra-chom-pa yang-dag-par dzog-pe sang-gye gon-po od-pag-du-med-pa la chag-tshal-lo chod-do kyab-su chi-o. TING PHN Namo bhagavate tathagataya-arhate samyak-sambuddhaya nathaamitabhaya pujayami sharanam gacchami. ---o0o--DCH NGHA n ng ban phc, ng nh lai, ng v gi, vin mn, bc bo h hon ton tnh gic, c Pht V Lng Quang, con knh l, cng dng, v th quy y. Cu khn B Tt ca Lng Bi (Phn; Avalokiteshvara, Tng; Chenrezig) bng tng nim cu nguyn-hng danh Ngi trong ting Ty Tng hoc ting Phn. Lp li bi nguyn by hoc hai mi mt ln. TY TNG Chang-chub sem-pa sem-pa chen-po nying-je chen-po dang den-pa phag-pa chen-re-zig wang-chug la chag-tshal-lo chod-do kyab-su-chio

PHN Namo bodhisattva-mahasattva-mahakarunika arya-avalokiteshvaraya pujayami sharanam-gacchami. DCH NGHA n i b tt [i anh hng], ng i bi, Avalokiteshvara tn qu, con knh l, cng dng, v th quy y. Cu khn B Tt ca Nng Lc (Phn, Mahasthamaprapta; Tng,Thubchenthob) bng vic tng nim cu nguyn-hng danh Ngi trong ting Ty Tng hay ting Phn. Lp li bi nguyn by hoc hai mi mt ln. TY TNG Chang-chub sem-pa sem-pa-chen-po phag-pa thu-chen-thob la chagtshal-lo chod-do kyab-su-chi-o. PHN Namo bodhisattva-mahasatvaya arya-mahasthamapraptaya pujayami sharanam gacchami. Dch ngha n i b tt, bc i nng lc tn qu, con knh l, cng dng, v th quy y ---o0o--THC HNH KT THC: HI HNG V CU NGUYN MONG C Jam pal pa woo chi tar khyen pa tang Nh nhn bit quang vinh ca c Vn Th, Kun tu zang po te yang te zhin te Cng nh ca c Ph Hin,

Te tag kun kyi jey su dag lob chir chnh con rn luyn bng cch i theo cc Ngi, Ge wa di tag tham ched rab tu ngo Con hi hng mi cng c [cho tt c b m-chng sanh] Too-sum sheg-pe gyal-wa tham-ched-kyee Tt c ch Pht ca ba thi Ngo-wa kang-la chog-tu ngag-pe-tee Tn thn cao s hi hng [cng c cho ngi khc] Dag-ki ge-we tsa-wa di-kun-kyang Nn mi hnh ng o c ca con, Zang-po chod-chir rab-tu ngo-war-gyi Con hon ton hi hng nh hnh ng u tin [cho ngi khc] Dag-ni chi-we too-ched kyur-pa-na Vo 70 lc con cht, Drib-pa tham-ched tag-ni chir-sal-te Cu mong mi nghip che m ca con c ty tr Ngon-sum nang-wa tha-ye te-thong-ne Cu mong con thy c Pht V Lng Quang, mt i mt De-wa chen-kyi zhing-ter rab-tu-dro V cu mong con i n Ci Tnh Cc Lc Ter-song ne-ni mon-lam di-tag-kyang n , mi khao kht [ca hnh ng ti u] Tham-ched ma-loo ngon-du gyur-war-shog Cu mong con nhn bit tt c. Te-tag ma-loo dag-kee yong-su-kang Bng cch hon ton p ng mi [khao kht] khng ngoi l Jig-ten chi-srid sem-chen phen-par-gyi Chng no cn v tr, cu mong con phc v tt c chng sanh.

Gyal-we kyil-khor zang-zhing ga-wa-ter Trong tp hi xut sc v h lc ca ng Chin Thng Ped-mo tam-pa shin-tu dzey-le-kyee Cu mong con c sinh vo mt hoa linh thing tinh t nht Nang-wa tha-ye gyal-we ngon-sum-tu Ca c Pht V Lng Quang, trong thn ngi, Lung-ten pa-yang dag-kee ter-thob-shog Cu mong con c tin tri [c gic ng]. Ter-ni dag-kee lung-ten rab-thob-ne Hon ton nhn c li tin on Trul-ba mang-po che-wa thrag-gya-yee Vi hng trm triu biu hin ca con Lo-yi tob-kyee chog-chu nam-su-yang V vi nng lc tr tu trong mi phng ca con Sem-chen nam-la phen-pa mang-po gyi Cu mong con cung cp v s li ch cho chng sanh. Sang-gye ku-sum nyee-pe chin-lab-tang Nh ban phc ca ba thn Pht Cho-nyid mi-gyur den-pe chin-lab-tang Nh ban phc ca Gio Php ti thng, chn l bt bin Ge-dun mi-ched doo-pe chin-lab-kyee Nh ban phc ca Tng on, tp hi bt kh phn, Chi-tar ngo-wa mon-lam drup-pa-shog Cu mong tt c hi hng v khao kht ny c thnh tu nh con d nh. Ging ngha li ch ca vic nh tng v lp li danh hiu c Pht V Lng Quang, Pht Thch Ca Mu Ni ni:

Ny X Li Pht, nu thin nam, tn n no nghe c danh hiu ca c Pht V Lng Quang, gn gi trong tm khng lon trong mt ngy, hai ngy, ba ngy, bn ngy, nm ngy, su ngy, hoc by ngy th khi ngi cht, h cng tr th nh vy tm khng ri lon. c Pht V Lng Quang cng vi thnh chng t v tp hi b tt s xut hin trc h. Ngi ny s th ti sanh vo Ci Tnh Cc Lc ca ng ban phc, ng nh lai, c Pht V Lng Quang.

---o0o--PH LC B Tm Nghi L Mt Truyn Ca o Pht Cho Ngi Cht V Sp Cht Phn ln thin nh v cu nguyn a ra trong phn ny u l nghi l tantric, l mt truyn. iu ny c ngha bn cn c nhp mn v rn luyn trong chng trc khi c th thc hnh chng. Nhng ngi cha rn luyn nn gn b vi rn luyn Bn Nguyn Nhn Th Ti Sanh Trong Ci Tnh Cc Lc cho trong ph lc A. ---o0o--GII THIU TM NGHI L Ti son tho y mt s cu nguyn v thin nh quan trng nht. C by phn. Th nht, thc hin thc hnh chun b th quy y ni Tam Bo, sau pht trin quan im gic ng phc v tt c chng sanh nht l ngi cht hoc sp cht. Th hai, hy qun tng chnh bn l c Avalokiteshvara, v Pht ca Lng Bi (c bit l c Cherezig Ty Tng), v thin nh v Ngi. Vic thy chnh bn nh mt v Pht s lm nghi l hiu qu hn vic thc hin nghi l ny trong mt trng thi tm bnh thng.

AVALOKITESHVARA C PHT CA LNG BI Th ba, vi nng lc thin nh, cu triu hoc mi tm thc ngi cht (nu h cht) vo thn hoc hnh nm v ban gio l. Sau khi cht, thc ca ngi cht lang thang nhanh chng nh gi, t n t kh nng neo bm, v ngi cht ch c thn tm thc. Do vy, bn phi ko thc ngi cht vo hnh nm v gi n qua nng lc thin nh ca bn v qua nng lc ca ch Pht. Sau , bn c th ging dy ngi cht v c th gii thot h. Th t, phc v cng dng sur ban phc nh thc phm cho ngi cht. y l mt biu l ca Ty Tng, Khng ai khng thm mun thc phm. Tm ngi cht c th tip tc c gng c thc phm. H ch c th hng c thc phm no hi hng cho h, v mi ca thc phm th d hng th v tha mn h. Nu khng c vt liu lm cng dng sur, bn c th b qua phn ny. Hoc, nu khng c iu kin thun li t hay thiu thc phm cng dng, bn c th lo liu mt s thc phm n

c v ung cng, v sau nghi l em b n trong rng hoc bt k ni no sch s v thch hp. Th nm, cho hng dn. Bn c th ni ln hng dn cho ngi cht hoc sp cht vi mt tm bi mn, ging ni du dng v truyn cm, v sc mnh ca t tin. Tuy nhin, nu v bt k l do no bn cm thy khng thch hp, th c th b qua. Th su, cu nguyn v thin nh v phowa. Vi cu nguyn sng knh v thin nh mnh m, chuyn di tm thc ca ngi cht vo tm ca c Pht V Lng Quang. Thin nh ny to cho ngi cht c ti sanh vo Ci Tnh Cc Lc (hoc thm ch t gic ng). y l phn trng tm ca nghi l cht. Th by, nu bn thc hin phowa nh mt thin nh rn luyn chnh bn hn l gip ngi sp cht, sau bn c th thin nh v c Pht V Lng Quang v nim mantra trng th ca Ngi. Tuy nhin, rn luyn sau ny cng c th b qua. Th tm, cui cng hi hng mi cng c ca bn cho tt c b m-chng sanh v nht l cho ngi cht, nh nguyn nhn c ti sanh vo ci tnh ca c Pht V Lng Quang, theo sau bng cu nguyn khao kht mnh m cho s an bnh, hnh phc, v ti sanh vo Ci Tnh Cc Lc ca h.

Hnh Nm ca ngi Cht. Trong nghi l cht, thc ca ngi cht c triu hi vo hnh nm v yu cu ti nhn gio l. Ch ng ca hnh nh thu ht thn ngi cht, ch thch tn ngi cht cho ng ca h; mt gng trong sng cho tm; y phc sch cho qun o; ci lng cho ni c tr; m mu trng cho ch ngi; v gy tre cho ngi cht cm. Ch thch tn sau y (khong trng c thay bng tn ngi cht) s xut hin di khong trng ca hnh; Cu mong tm thc cht ca ______ c t y. NRI DZA HUM BAM HO TISTANTU! ---o0o--S THC HIN TM NGHI L Nu rn luyn chnh ca bn l phowa, l phn ch yu ca tm nghi l, cho chnh bn hoc cho ngi cn sng, th bn nn bt u vi thc hnh chun b. Sau i thng n thc hnh phowa v kt thc vi hi hng v nguyn khao kht. Bn c th rn luyn v iu ny trong vi tun, vi thng, hoc kt hp cht ch vi thc hnh hng ngy ca bn.

Vi bt c thin nh no, c bit l phowa, c c mt s kinh nghim thin nh trc khi thc hin cho chnh bn hoc ngi cht hay sp cht l iu rt quan trng. Nu ngi sp cht cng rn luyn phowa trc th rt li ch. Nu thc hin cho mt ngi cht, bn phi lm tt c by phn. Trc tin phi lm thc hnh chun b. K tip ch tm qun tng v cu nguyn c Pht Lng Bi. Sau kt thc vi hi hng v nguyn mong c. Bn c th lm iu ny mt cch c lp nh thc hnh hng ngy ca bn. Ti phin dch cc nghi l sau nh th dng n thc hin cho mt ngi cht, tr khi bn vn ni khc i. Nhng, bt c cch no, v ch ng v v ng trong cu vn Ty Tng thng linh ng, bn c th s dng i danh t chng ta, chng ti, c, ng, v.v.. khi thch hp. ---o0o--THC HNH CHUN B Th Quy Y Vi lng sng knh mnh m, th quy y ni c Pht V Lng Quang, trong Gio Php; gio l; con ng ca rn luyn v thnh tu tm linh, v trong Tng on; cng ng tinh thn ca ch b tt v ngi sng m. Lp li ba ln: Sang-gye cho-tang tshog-kyi chog-nam-la n Pht, Php, v Tng on tn qu Chang-chub par-tu dag-ni kyab-su-chi Con th quy y cho n khi t gic ng Dag-kee jin-sog gyee-pe sod-nam-kyee Nh cng c ca b th v cc th khc [o c] Dro-la phen-chir sang-gye drub-par-shog Cu mong con t c Pht qu v li ch ca tt c chng sanh. Pht Trin Thi Gic Ng (B Tm)

Pht sinh lng bi mnh m cho tt c, hy suy ngh rng bn cu nguyn v thin nh v li ch ca tt c b m-chng sanh, h c th nhn ti sanh vo Ci Tnh Cc Lc. Nht l pht trin lng bi mnh m cho ngi cht. Khng c lng bi mnh m, s thin nh nh phowa s khng d dng thnh cng. Lp li ba ln: Sem-chen tham-ched de-wa tang de-we gyu-tang den-par kyur-chig Cu mong tt c chng sanh c c hnh phc v nguyn nhn gy hnh phc. Dug-ngal tang dug-ngal kyi gyu-tang tral-war kyur-chig Cu mong h thot khi au kh v nguyn nhn gy au kh. Dug-ngal med-pe de-wa tam-pa tang mi-dral-war kyur-chig Cu mong h khng bao gi tch khi hnh phc ti thng, c thot khi au kh. Nye-ring chag-dang nyee-tang tral-we tang-nyom tshed-med-pa la ne-par kyur-chig Cu mong h an tr trong thanh thn v bin, thot khi bm luyn ngi thn v th hn k ch. ---o0o--QUN TNG V THIN NH V CHNH MNH NH C PHT CA LNG BI Hri! Rang-nyid ked-chig tren-pei ting-dzin-kyee Hri! Qua thin nh nh tng lp tc, khin hon thin chnh con [nh Pht Avalokiteshvara], Tong-pe ngang-le pe-ma da-we-den T trng thi ca rng khng xut hin mt ngai hoa sen v mt trng. Ped-kar hree-tshen yong-su kyur-pa-le Trn thy mt hoa sen trng c trang hong vi ch HRI, ri chuyn ha

Thug-jee nga-dag phag-chog chen-re-zig Thnh c Th Tn ca Lng Bi. c Avalokiteshvara tn qu Zhal-chig chag-zhi ku-dog kar-la-tsher Thn Ngi sng trng rc r, c mt mt bn tay Tang-poo chag-nyee thug-kar thal-mo-jar Hai tay th nht ca Ngi chp ngay ngc Chag-ye og-ma rin-chen shel-threng-nam Tay phi th hai cm mt chui pha l qu bu Chag-yon ped-kar dab-trug yu-wa-dzin Tay tri th hai cm mt cng hoa sen trng Zhal-dzum chen-tang shang-kyi yib-tho-zhing Mt Ngi mm ci, mt Ngi trong sng, v mi Ngi cao v tn qu Wu-tra chang-lo thon-thing kyen-du-khyil Mi tc xanh dng m ca Ngi cun ln thnh bi [ti nh u]. Chi-tsug rig-dag nang-wa tha-ye-shug Ti nh u Ngi l c Pht V Lng Quang, v Vua ca dng truyn Rang-nyid te-tar sal-we thug-ka-ru T qun tng ni ngc con Ped-ma kar-po dab-trug gye-pe-woo Hnh nh mt hoa sen trng n ra vi su cnh. Ti trung tm hoa Yi-ke hree-tshen dru-trug dab-teng-tu Qun tng mt ch HRI v trn su cnh l Su Ch [OM MANI PADME HUNG HRI]. Te-tar sal-we ku-le od-throo-pe Nhng tia sng chiu ra t thn Ngi [chm vo con] Nang-wa tham-ched nang-tong lha-yi-ku Mi thn tng [ca v tr] tr thnh thn thing ling, s hp nht ca tnh Khng v hnh tng:

Phag-pe gyal-po thug-je chen-por-sal [thn ca] ng i Bi, vua ca cc bc tn qu. Ngag-le od-throo jung-we dra-la-tsog [c trn y bi] nhng tia sng chiu ra t mantra, m thanh ca nhng nguyn t v Trag-pa tham-ched trag-tong ngag-kyi-dra Mi m thanh tr thnh m thanh ca mantra, s hp nht ca tnh Khng v m thanh. Tren-tog kye-gag ne-sum tha-tral-ngang S nh tng v t duy ca con tr trong trng thi t nhin, thot khi sinh, tr, v dit, Ma-sam jod-tral gong-pe ngang-la-zhag Ci thy siu vt mi khi nim, biu l, v th bc Te-tar sal-we rig-ngag dru-trug-po Thin nh trong cch ny, Lc T, Mantra mt truyn Tra-zur ma-nyam yi-ke trug-ma-da Con tng nim m khng lm gim s trong sng bt c phn no ca n. Mantra Ca c Pht Lng Bi Lp li mantra hng trm, hng ngn ln hoc nhiu hn. OM MANI PADME HUNG (HRI) HUNG (pht m l hoong) l pht m ca Ty Tng v ch HUM ca ting Phn. Trong mt s truyn thng, ch HRI c b bt. ngha tng qut ca mantra: Thn, khu, v ca ch Pht vi lng bi (chu bu) v tr tu (hoa sen), xin ban n phc ca Ngi ln chng con. Hoc: c Pht, bc tr th chu ngc v hoa sen, xin chng con. Hoc: c Pht ca tr tu v lng bi, xin n chng con. ngha tng ch ca mantra:

OM (A, O, M): Thn, khu, v ca ch Pht v ba ca ca chnh con. (Hoc: !) MANI (ngc): Phng tin thin xo, lng bi, p ng mi mong c, PADME (hoa sen): Tr tu, thanh tnh khng nhim . HUM/HUNG (hp nht): S hp nht ca phng tin thin xo v tr tu; hoc khn cu c Pht ban phc. HRI (chng t tm): Ht ging tm ca Avalokiteshvara ( t ti hoc cu thnh hay hp nht vi tm bi mn ca c Avalokiteshvara. Nhiu truyn thng khng s dng HRI.) Cng Dng n c Pht Ca Lng Bi Nim mantra sau: TING PHN Om arya-avalokiteshvara-mandala-saparivara vajra-argham pad-yam pushpe dhupe aloke gandhe naivedye shabda praticcha svaha. DCH NGHA c Avalokiteshvara Tn Qu, mandala v quyn thuc ca Ngi, xin thu nhn nc ung bt hoi, nc ra chn, hoa, trm hng, n, du thm, thc phm, v m nhc, nh th. Dng Cng Tn Thn n c Pht Lng Bi Hri! Chom-den thug-je chen-po ni Hrih! ng Ban phc v Lng Bi Kyon-kyee ma-koo ku-dog-kar Trong sch v Ngi khng b hoen bi bt c li lm no. Dzog-sang gye-kyee wu-la-gyen Trn u Ngi trang hong v Pht ton gic [V Lng Quang]. Thug-jee chen-kyee dro-la zig i mt bi mn ca Ngi ang qun st chng sanh. Chen-re zig-la chag-tshal-tod c Pht Lng Bi, con dng cng tn thn n Ngi.

OM MA-NI PAD-ME HUNG HRI Cu Nguyn Mong c Ge-wa di-yee nyur-du-dag Bi cng c ca thin nh ny Chen-ri zig-wang drub-kyur-ne Cu mong con nhn bit c Pht ca Lng Bi. Dro-wa chig-kyang ma-loo-pa Khng st li mt b m-chng sanh no. De-yi sa-la khod-par-shog Cu mong c th dn dt tt c vo Pht qu ca Ngi. ---o0o--CU TRIU THC CA NGI CHT V BAN GIO L Thin nh v c ngi v hnh thi ca ngi cht, nim mantra v cu nguyn sau: Om svabhava-shuddhah sarva-dharma svabhava-shuddho-ham Om! Mi hin tng u thanh tnh trong bn tnh; ti cng thanh tnh trong bn tnh Tong-pa nyid-tu kyur Tt c tr thnh rng khng. Tong-pe ngang-le ped-ma tang da-we den kyi teng tu T lnh vc rng khng , xut hin mt ngai hoa-sen-v-mt-trng. Nri yong-su kyur-pa le Trn n xut hin mt ch NRI. Tshe-de kyi phung-po kham-tang kye-ched tham-ched yong-su dzog-pa Sau NRI tr thnh thn xc ngi cht. Thn h y mi gic quan v cm gic Son-too kyi ne-kab chi-ta-wa kyur Nh khi h cn sng [v mnh khe]

Lp li bi sau ba ln, cu triu thc ngi cht nhp vo thn (hay hnh nm) qua nng lc thin nh ca bn: Hri! Dag-nyid thug-je chen-poo kur-sal-we Hri! T con qun tng trong thn tng ca c Pht i Bi. Thug-ke hri-le od-zer rab-throo-pe T ch Hri ti ngc con, nhng tia sng c chiu ra. Tshe-de nam-shey jig-ten dun-poo-yul Chng em thc ca ngi cht, d h bt c h thng 71 th gii no Kang-na ne-kyang kun-te zug-la-tim Nhp vo thn h [hay hnh nm] em tm thc ca ngi cht nhp vo thn nh th qua nng lc ca c Pht Lng Bi: Na-mo! Chog-sum tsa-sum kun-doo thug-jee-lha Knh l! Nh nng lc chn l ca Bn Tn lng bi, bc hin thn cho Tam Bo v ba gc: Dug-ngal rang-trol chen-re-zig wang-ki c Avalokiteshvara, Bc Gii Thot T Nhin khi au Kh Den-pe tob-kyee tshe-de nam-shey-te Cu mong tm thc ca ngi cht Nyur-wa nyid-tu tsham-chang di-la-khug c nhanh chng em vo hnh nm ny.72 Om ma-ni pad-me hung hri. Tshe-de-kyi nam-par shey-pa ang-gu-sha dza. OM MANI PADME HUNG HRI. Cu mong tm thc ngi cht c em n y. Sau , suy ngh ngi cht ang ngi trc bn, hy bnh thn v knh trng ban gio l sau: Hri! Di-nang le-thal tshe-de khyod-nyon-chig Hri! Hi ngi cht, bn i khi cuc sng ny, hy lng nghe ti.

Rig-trug kar-kye dug-ngal dzin-three-ne Trong su ci, bt k bn ti sanh ni u u y au kh [nh sng gia c su] Te-le don-chir zug-ming yid-chag-dze gii thot khi chng, ti hnh nm ny v tn bn c ghi vo, l nhng vt cht thu ht tm bn v Go-sum ten-dze di-la ten-par-zhug Ni thit lp ba ca, hy ngi vng vng. Nri dza hung bam ho tee-thran-tu. Cu mong tm bn c em vo v n nh trong thn! Hy ngh ngi cht ngi vng vng v bnh thn trn gh v i theo gio l. ---o0o--CNG DNG SUR CHO NGI CHT Cng dng ny c th b nu khng thc t Nim mantra sau y, cu thnh quyn nng ca c Pht Tnh Ha, v rng khng tt c vo rng m ti thng: Om vajra-krodha-hayagriva hum phat Om! Phn n tn Hayagriva bt hoi Hum Phat. Om svabhava-shuddhah sarva-dharma svabhava-shuddho-ham OM! Mi hin tng u thanh tnh trong bn tnh; ti cng thanh tnh trong bn tnh. Tong-pa nyid-tu kyur Tt c tr thnh rng khng. Trc tin, hy qun tng vt liu sur l thanh tnh, nhng i tng nh v tn: Tong-pe ngang-le, rin-po-chee nod-kyi-nang-tu dod-yon kyi ngoo-po zugzang-wa dra-nyen-pa tri-zhim-pa ro-nga-wa reg-cha-jam-pa tong-sum rabjam nam-khey tha-tang-nyam-pa chen-po chig-tu kyur.

T trng thi rng khng , [xut hin] mt [bao la] bnh vt liu qu y cc vt cht ng khao kht ca cc sc tng ti tho, m thanh m du, [thc phm] mi v ngon, v [vi vc] mm mi khi xc chm, l s v tn nh khng gian rng m ca ba bc h thng th gii. Sau , nim ba chng t linh thing v mantra, ban phc vt liu sur tr thnh nhng i tng nh , thanh tnh v tn: OM AH HUM. OM AH HUM. OM AH HUM HO. Om a-karo mukham sarva-dharmanam adyanutpannatvat om ah hum phat svaha OM! Ch AH l ca, v s bt hin nguyn s ca mi hin tng. OM AH HUM PHAT SVAHA. Hy thy cc vt sur nh nhng vt cht lm tha mn, tng: Dun-tu rin-po che-yi-nod Pha trc bn l bnh vt liu qu Yang-shing gya-che trang-den-pe Bao la, rng ri v v s. Nang-tu lha-tang mi-sog-kyi Chng cha y mn nu nng ca ch thin v ci ngi: Za-cha dag-zhib la-sok-ze Cc thc phm n, nhai, lim, v mt, v Cha-chang o-zho la-sog-kom Tr, ru, sa, sa chua, v.v.. ung. Dzed-med yid-zhin ter-tu-kyur Cu mong chng tr thnh kho tng nh v tn Lp li mantra sau y ba ln, ban phc vt liu sur chng tr thnh mt phng tin ca tha mn v mt ngun ban phc:

Nama sarva-tathagatebhyoh vishva-mukhebhyah sarvatha kham udgate spharana imam gagana-kham svaha. Knh l n tt c ch Nh lai ca mi phng, xut hin vo mi lc nh khng gian, ta khp khng gian ci ny, nh th! Sau cng vt liu sur cho ngi cht nh sau: Kha-ze ro-chog gya-den-pe Cc mn nu nng vi hng trm mi v tuyt ho: Za-we ze-tang tung-we-kom Thc phm n, v thc ung, Go-we koo-tang yo-ched-dzey Qun o mc v nhng vt dng cn thit Mi-zed ter-tu chin-lab-ne Nh ban phc chng thnh kho tng v tn, Tshe-de khyod-la ngoo-pa-yee Ti hi hng chng cho bn, ngi cht ca chng ti [bn]. Wang-po trug-dang rab-thun-pe Cu mong chng thch hp vi su gic quan ca bn, So-soo long-chod phun-tshog-ter Phong ph cc kho tng khc nhau c th hng th. Ngoo-pa chi-zhin thob-kyur-ne Cu mong bn nhn c chng, v ti ang hi hng cho bn. Thral-tu ga-dee roo-tshim-zhing Gi y, cu mong bn tha mn vi hng v ca an bnh v hnh phc. Thar-thug nam-tag sar-chod-shog Cui cng, cu mong bn t c trng thi hon ton thanh tnh [Pht tnh].

Phc v thc phm bng cch t trn than hng v rt thc ung chung quanh ngn la. K tip, nh mt cng dng sur vn tt, ni nhng dng sau: Dod-yon nam-khey dzod-zhin-tu Cu mong cc vt ny, c [v tn nh] kho tng-bu tri, Long-chod ched-pa med-par-shog Giu c v tn. Tsod-pa med-ching tshe-med-par Cu mong tt c [ngi c cng dng] khng b tranh dnh v bo lc Rang-wang tu-ni chod-pa-shog T do hng th chng. Lp li bn dng cui ba, by, hoc nhiu ln. Trong tm ca cu nguyn cng dng sur l mantra ca c Pht Lng Bi. Th nn hy cng sur bng cch lp li mantra nhiu ln vi lng sng knh n c Pht Lng Bi cho ngi cht. Hy lp li hng trm hoc hng ngn ln: OM MANI PADME HUNG (HRI) Lc kt thc cng dng sur, tng bi nguyn mong c: Kye-ma! Jig-rung ne-su khyam-pe nar-we-dro i! Cu mong nhng chng sanh ang lang thang trong ni s hi Gyal-se thug-je chen-kyee kyob-pa-shog c bo v bi ngi Con bi mn ca c Pht. Ye-shey nga-le sem-pey kur-trul-pa Nh nng lc biu hin ca nm tr nguyn s nh ch b tt Sa-nying nam-khe nying-po chen-re-zig Kshitigarbha (a Tng), Akashagarbha (H Khng Tng), Avalokiteshvara (Qun Th m),

Chag-dor drib-pa nam-sel thug-je-yee Vajrapani (Kim Cng Th), v Nivaranaviskambin Tshe-de wang-poo go-nge ned-sel-ne Cu mong cc nhim ca nm gic quan ngi cht ca chng ta c ty tr. Phun-tshog dod-yon nga-la long-chod-shog Cu mong h c c s giu c ca nm i tng ng 73 khao kht Thog-med too-ne nyen-pe yi-tam-lha Cc Bn Tn ring m chng ta phc v t thi v thy: Dren-chod chang-sem nga-la kyab-su-chi Nm b tt, cc v dn dt ti thng, n cc Ngi chng con th quy y. Thug-jee tshe-de chin-kyee lab-tu-sol Vi lng bi cc Ngi, xin ban phc cho ngi cht ca chng con. Di-ne nub-kyi chog-rol-na T y, ni hng Ty, Od-pag med-pe zhing-kham-yod l tnh ca c Pht V Lng Quang. Su-zhid te-yi tshen-dzin-pa Bt k ai nh tng danh hiu Ngi, Zhing-chog te-ru kye-war-shog Cu mong h c sinh vo ci tnh siu phm ca Ngi. ---o0o--HNG DN GIO PHP CHO NGI CHT Vi tm bi mn, ngi gip c th ty ban hng dn sau n ngi cht bng mt ging ni du dng truyn cm, v mnh m vi t tin. h c th b nu thy khng thch hp v bt k l do no. Trc tin, hy gi tn ngi cht. Sau ni ba ln, Gi cht n vi bn.

K tip ni, Ci cht khng ch n vi bn. Tt c ai c sinh ra u l ch th b cht. T ngi giu c, quyn lc, n ngi ngho kh xin n, tt c u b ci cht rng buc. Khng ai thot khi cht. Do vy, ng cm thy bun, ng bm luyn vo ngi thn hoc cc s hu v khng ai s c th n hoc gip bn. c Pht ni: Nu gi khc n, ngay c mt v vua cng phi cht, Ti sn, bn b, thn nhn s khng i theo ng ta. Ngi ta i bt c u, bt c ch no, Nghip nh mt ci bng s i theo h. Nu tm bn bm luyn ngi thng hoc ca ci, bn c th ri vo ci bt hnh. Do vy, bn phi nh v hoan h rng mnh gp gio l ca c Pht. Thm ch nghe c danh hiu Pht cng lm cuc sng bn y ngha. Nu bn cht vi nim tin ni c Pht v cm thy hoan h, bn s gii thot khi vic b sinh vo cc ci thp v s ti sanh vo cc ci hnh phc. Vy, bn phi i theo c Pht, nh s dn dt ca bn vi lng sng knh. Bn phi nng ta vo Gio Php, gio l, v thin nh nh con ng ca bn. Bn phi cu khn Tng on, ch b tt h tr bn. Nht l nh tng c Pht V Lng Quang v Ci Tnh Cc Lc ca Ngi, trn y mt i dng ch b tt v ngi sng m nh B Tt ca Lng Bi (Avalokiteshvara) v B Tt ca Nng Lc (Mahasthamaprapta i Th Ch). c Pht V Lng Quang ha rng nu bn nh tng danh hiu v cm thy s hin din ca Ngi v nhng phm tnh ci tnh ca Ngi, bn s c bo v khi nhng trng thi khng khip ca bardo. Cc nguyn nhn gy ti sanh vo ci thp s c ty sch. V Ngi s dn dt bn nhn ti sanh vo tnh ca Ngi. Gi y, nhn ti sanh vo Ci Tnh Cc Lc hy cng ti thin nh c bit v phowa. Trong khng gian pha trn bn, vi lng sng knh, hy qun tng hoc, nu bn khng th qun tng, hy cm thy s hin din ca c Pht V Lng Quang v Ci Tnh Cc Lc ca Ngi. Sau hy qun tng hoc ngh tm bn trong dng mt ch HRI ti ngc.74 By gi hy nh bn khng cn thn th nng, m ch cn thn tm thc. Khi ti ni PHAT, hy ngh v tin rng tm bn trong dng mt ch

HRI bn t thn bn n Ci Tnh Cc Lc. Tp trung ch tm bn bay n Ci Tnh Cc Lc m khng nhn li. Hoc nu ngi cht qu kh rn luyn trong thin nh, ngi tr gip c th hng dn h bng cch ni: Vi lng sng knh, hy qun tng trong khng gian pha trn bn l c Pht V Lng Quang v Ci Tnh Cc Lc ca Ngi. Sau qun tng chnh bn l Vajrayogini. Trong trung tm bn, hy qun tng kinh mch gia. Phn trn ca kinh mch gia m ra ti l m nh u. Phn di ca n hon ton c nim li rn. Ti ngc, trong kinh mch gia, qun tng mt qu cu nng lng mu xanh lc nht. gia qu cu nng lng , qun tng tm bn trong dng mt ch HRI mu (hoc mt qu cu nh mu ). Sau , trn u bn, hy qun tng c Pht V Lng Quang gia Ci Tnh Cc Lc k diu. K tip, hy kt hp vi ti bng lng sng knh mnh m v hoan h cng cu nguyn n c Pht v ch b tt. Vo lc kt thc bi nguyn, khi ti ni PHAT, hy ngh v tin rng tm thc bn bn ln vi sc mnh ca nng lng qua l m nh u bn v ha nhp vo tm ca c Pht V Lng Quang v Ci Tnh Cc Lc ca Ngi. Hng dn ny c th cho trc nghi thc phowa. V nhng li ch dn hoc gii thiu cho cc v thy thnh tu cao, ngi gip nn tra cu cc bn vn khc. ---o0o--THIN NH V CU NGUYN CA PHOWA S CHUYN DI TM THC N CI TNH CC LC Phowa l mt thin nh suy nim vi cu nguyn sng knh lm chuyn di tm thc ngi cht v hp nht n vi tm gic ng ca c Pht V Lng Quang. Qua thin nh ny, mt ngi c th nhn ti sanh vo Tnh Cc Lc. Vic thc hnh phowa vo bt c lc no u rt li ch v hng mnh, v nht l thc hin cho mt ngi trong l trnh cn t v trong bardo. Vo lc cht, khi tm thc ra khi thn, bn s b bt tnh (v thc). Khi ly li thc, bn s ra ngoi thn th v lang thang trong bardo, mt mnh cng vi thi quen tm thc bn, khng bit bn s kt thc u. Vo lc , nu c th thin nh v phowa, n c th dn bn n Ci Tnh

 Cc Lc, bn s nhn ti sanh hnh phc vi mt cht hoc khng cn lang thang trong bardo. Do , bn nn rn luyn trong phowa khi cn sng v mnh khe, tm bn s c chun b trong lc bn cn thc v s sn sng khi thi im chuyn di tm thc thc t xy n. Sau , khi ci cht n gn bn nn tp trung nhiu hn v thc hnh phowa, hoc bi chnh bn hoc do ngi khc thc hnh cho bn. Khi tm thc bn ri khi thn, s hng dn n n tnh quen thuc l iu l tng. Nu bn sp cht, rn luyn ny s khng lm ngn i cuc sng bn, v cng c ca thin nh v ban phc ca c Pht ch lm ko di cuc sng bn v lm mnh m s an bnh v hoan h cho cuc sng. iu quan trng nht l thc hnh ny s lun gip bn xy dng nim tin ni c Pht v ci tnh Pht v chun b cho mt ci cht v ti sanh tt hn, m c th xy n bt c lc no d tr hay gi. Nu ang thc hin phowa cho chnh bn, vi sc mnh ca nng lng sng knh n c Pht V Lng Quang, hy bn tm bn vo tm c Pht v c hai ha nhp lm mt. Lp tc tm tin tng ca bn v tm-tr tu ca Pht tr thnh mt, hon ton bung x trong trng thi ca tnh gic v nim. Ty theo kinh nghim thin nh ca bn, s tnh gic ny l tnh gic ng ca tm Dzogchen, s hp nht ca i cc lc v tnh Khng ca tantra, hoc s gii thot khi khi nim ca con ng Madhyamika (Trung Qun). S tnh thc ca nhn bit nh vy c th gip bn t c Pht qu hoc nhn ti sanh vo tnh . Thc hin phowa bi ngi khc cho mt ngi vn cn sng l rt li ch cho vic thit lp kt ni thc s ca h vi tnh . N cng c th thm ch c thc hin nhiu tun sau ci cht ca mt ngi, v tm thc khng c thn nn rt tri ni khng phng hng v c th hng ti tnh . Ti thiu n cng to ra cng c cho ngi cht thm ch nu h ti sanh. Theo mt s bn vn, nu ngi gip thc hin phowa cho ngi sp cht, c mt iu m ngi thc hin nn c bit ch . Nu ngi sp cht cn tr v hy vng sng st, thi hy i ti lc mch ca h ngng p mi thc hin phowa. Nhiu ngi ngh rng phowa ch dnh cho ngi cht v sp cht, nn c th lm h hong s hoc khng bng lng. Nu ngi sp cht b bnh nng v gi, v nu h rng m vi nghi l, th bn c th thc hin ngay c lc mch vn cn p. H thng rng m v nh gi cao cc

nghi l nh vy. Tuy nhin, bn nn thc hnh phowa vo bt k lc no nh mt rn luyn v nu ngi rng m vi n, v thc hnh phowa u tt cho bt c ai, c tr v gi. thc hin phowa hiu qu cho ngi khc, c hai v t Atisha v Milarepa u ng rng ngi thc hin phi t c con ng minh st (Phn, darshanamarga), l s nhn thc ca chn l ti thng, ci th ba ca nm con ng (tch ly cng c, kt hp, nhn thc, thin nh, v vt ln rn luyn, l Pht qu). Thnh tu nh vy ra ngoi kh nng ca phn ln chng ta. Tuy nhin, ni chung thin gi c ngh l phm tnh thc hin phowa nu h c lng sng knh n c Pht V Lng Quang, c lng bi cho ngi cht, v rn luyn tt trong thin nh ny trc . ---o0o--Thin nh Vi mt tm bnh thn, ch tm mt im, hy i vo thin nh phowa vi lng tin hon ton vo c Pht. Thin nh vi nhng hnh nh hoc nhn thc thanh tnh, nhng li ni hay cu nguyn thanh tnh, v cm gic thun khit v sng knh mnh m n c Pht V Lng Quang, cng nh lng bi mnh m n tt c b m-chng sanh, nht l n ngi cht. Trc tin, hy qun tng ngi m bn ang thc hin phowa trong thn tng thing ling ca Vajrayogini. iu gip chuyn ha cc nhn thc bnh thng ca bn v vic thy v cm nhn ngi khc nh bt tnh, trc v ri lon. Vajrayogini l mt Bn Tn-tr tu trong thn tng n, bc biu tng rng m. Nc da hi ca B biu tng sc mnh nng nhit. B ng trong t th biu hin sn sng phc v tt c, v s khng che y ca B ch ra s v y, c trang hong vi chu ngc biu tng s phong ph v giu c. Trong tay phi, B gi cao mt li dao cong (ym nguyt ao), biu tng tr tu nguyn s ct t tn gc s chp ng. Trong tay tri, B cm mt chn s ngi y cam l, biu tng i cc lc. Vi nng lng hon ton sng knh, ba mt B nhn trng trng vo h khng v hng c Pht V Lng Quang. Qun tng kinh mch trung ng trong thn Vajrayogini. N l mt kinh mch nh sng mu xanh dng nht, thng, trng rng, trong sng, trong sut. Pha di kt thc di rn v pha trn m rng ra ti l m nh u ca B. Mi l m khc ca B hon ton ng kn. Trong kinh mch

trung ng ni ngc, tm thc B (lc l ngi cht) trong dng ch HRI mu lt. Nu khng quen thuc vi ch HRI, bn hy qun tng n trong dng mt qu cu nh sng hi . Ch HRI c bc trong mt qu cu nh nh sng mu xanh l ca nng lng hoc gi. Trong mt s truyn thng, ngi ta cng c dy l trong thin nh hy thy chn trong mi l m ca ngi cht nn ng li bng ch HRI mu . Chng l cc l m ca hu mn, sinh dc, ming, hai l mi, hai mt v hai tai. Cnh ca ti l m nh u c m ra hon ton, tm thc thot ra ngoi ha nhp vi tm ca c Pht. Ngoi ra, ngi gip hay ngi thc hin nghi l nn ngi pha sau u ca ngi cht hoc sp cht. Khng nn t nhng vt tn gio chung quanh phn di v hng chn ngi cht. T lc bt u s ha tn, khng nn ngi no chm vo phn thn di ca ngi cht. Khng mt ngi thn no c ngi di chn hoc phn thn di ca ngi cht. Nu lm nh vy s thu ht s ch ca ngi cht xung di v gy cho h thot ra nhng ca di. Hy qun tng th gii bn ang ngi l rt Thanh Tnh v Cc Lc. l mt th gii ca nhng cnh ng, i ni, hoa qu, vn tc, cc dng sng, cy, v tri p , tt c u bng nh sng. Cc bc linh thing ta sng rc r ang bay v di chuyn qua khng gian trong an bnh v h lc tuyt i. Cc m thanh m du ca gio l v m nhc ca Gio Php trn y khng kh. Mi hin tng u trong mt khng gian an bnh v hnh phc cc im. Hy qun tng, cm nhn, v suy ngh cc phm tnh ca Ci Tnh Cc Lc nh vy nhiu ln, nh th tnh pha trc bn. Sau , trn bu tri, gia cc m my nh sng, hy qun tng c Pht V Lng Quang. Thn nh sng nht ca Ngi c trang hong vi nhng du hiu vin mn p . Ngi trong t th thin nh, Ngi mc mt o chong tinh khit, n gin ca mt nh tu kh hnh. Kt nh n, hai tay Ngi cm mt bnh y cam l. Ngi ta nh sng v lm y v s th gii v ci tnh vi nh sng ta ra t thn Ngi, em li an bnh v hoan h cho mi ngi m n tip xc. Khun mt ti tr ca Ngi n hoa vi mt n ci hoan h. Mt Ngi nhn bnh thn vo bn vi tnh thng v tr tu. Ht pht trin nim tin sng knh ni c Pht bng suy ngh rng tnh thng khng iu kin ca Ngi nhn mi ngi chng ta vi tt c lng bi

nh ngi m dnh cho a con duy nht. Tr tu ton gic ca Ngi thy mi s xy ra cng lc. Nng lc ton gic v v bin ca Ngi xoa du mi au kh ca th gian, cung cp an bnh v hnh phc cho tt c. Ngi l v Pht nguyn dn dt mi ngi cu nguyn n Ngi vi nim tin n tnh ca Ngi. Ngi l hin thn ca tt c ng gic ng. Ngi l tiu biu cho tnh thanh tnh ca cc phm tnh gic ng ca ton b php gii. Ngi l s phn chiu phm tnh gic ng ca chnh bn, l Pht tnh m tt c chng ta u c sn nh bn tnh tht ca mnh. Ch nh tip xc vi tia sng t thn Ngi, u c Ngi tnh ha mi s hi, ri lon, au kh, bun phin, v tt c nghip tiu cc. Ngoi ra, hy qun tng c Pht V Lng Quang c bao quanh bi B Tt ca Lng Bi, B tt ca Nng Lc v v s cc tp hi nhng bc gic ng khc trong nhiu thn tng, t th, v hot ng khc nhau. Tt c cc Ngi u nhn bn vi tnh thng, tr tu, v nng lc. Hy cm thy s m p trong vic hin din ca v s bc gic ng ny, tt c cc Ngi u nhn v suy ngh v bn vi tnh thng. Hy cm nhn rng s ti sanh ca bn vo Ci Tnh Cc Lc l tuyt i chc chn nh nng lc nguyn ca c Pht V Lng Quang v s ban phc ca tt c bc gic ng. Hy cm thy rng bn c hon ton bo v khi bt k s hi bng nng lc trn khp ca v lng cc bc gic ng. Hy bit rng bn c an ton trong s hin din ca cc bc gic ng. Kinh nghim mi iu bn cn c hon ton p ng nh trong s hin din ca c Pht. Ngi Chagmed Rinpoche ni, Vo mi ni ca cn t, mt cm gic hnh phc v t tin, thay v s hi v tn lon, l rt quan trng. Nu bn c th thy c Pht V Lng Quang vi cc phm tnh nh vy, tm bn s m ra v chuyn ha thnh cc phm tnh tng t. l mc ch quan trng nht ca rn luyn ny. Bn cng c th ngh v tin rng c Pht V Lng Quang l bt kh phn vi v thy Gio Php bn. Thng, cc v thy l thit b chnh trong cuc sng chng ta nh thc v lm mnh nhn thc tm linh hoc kinh nghim ca chng ta. nu l trng hp ca bn, th k c tch cc quen thuc s l mt phng tin hiu qu ti ci tnh , cho d n l mt kinh nghim bn trong hay bn ngoi.

Ti mun nhn mnh rng, thc hin phowa cho ngi khc, bn phi c kinh nghim vng chc, tt trong thin nh sng knh v c Pht. Ni chung, mt s ngi pht trin nng lng tm linh qua thin nh, thm ch nu h c t hoc khng c kinh nghim thin nh v ci tnh , cng c th phng tm thc h hay ngi cht, nhng khng th dn n tnh . Nhng ngi no ni kt vi c Pht V Lng Quang v Ci Tnh Cc Lc qua kinh nghim thin nh s c th thc s chuyn di tm thc n tnh . Do vy iu ct ty thit lp kt ni thin nh l bng cch nh tng v c Pht v tnh , to cng c, lp nguyn mong c vi quan im gic ng nhiu ln vi nht tm v sng knh. ---o0o--Cu Nguyn Trc tin hy rng khng mi nhn thc nh nguyn vo rng m bng vic nim mantra ting Phn sau y: Om maha-shunyata-jnana-vajra svabhava-atmakon-ham Om! Chnh ti c bn tnh bt hoi ca i rng khng v tr tu. Sau , tng nim bi sau y, qun tng ngi cht hay sp cht trong thn tng Bn Tn n Vajrayogini: Ah! Rang-nang lhun-drub tag-pa rab-jam-zhing Ah! Mi nhn thc xut hin t nhin ca con nh ci Pht hon ton thanh tnh, Kod-pa rab-dzog de-wa chen-kyi-woo Ci Pht Cc Lc hon ton trang nghim. Ti trung tm Tshe-de zhi-loo dor-je nal-jor-ma Ngi 75cht trong thn tng Vajrayogini, Zhal-chig chag-nyee mar-sal tri-thod-dzin C mt mt, hai tay, mu trong sut, cm mt dao cong v mt chn s. Zhab-nyee dor-tab chen-sum nam-khar-zig ng trong t th tin ln [ca lng bi] v ba mt nhn ln bu tri

De-yi khong-woo tsa-wu-ma gia [thn con] l kinh mch trung ng, Bom-tra da-nyuk tsam-pa-la Ging nh mi tn bng tre dy, Tong-sang od-kyi bu-ku-chen Rng khng, trong sng, v pht sng. Yar-na tshang-bug ney-su-har Phn trn ca kinh mch trung ng m ra ti l m nh u, v Mar-na te-war zug-pa-yi Phn di ca n kt thc di rn. Nying-khar tshig-kyee ched-pe-teng Trn nt tht ti ngc Lung-ki thig-le jang-kye-woo gia mt qu cu gi xanh lc [nng lng] Rig-pa hri-yig mar-por-sal L gic tnh ca con [tm] trong dng ch HRI mu . Chi-wor tru-kang tsam-kyi-teng Ti di mt cnh tay trn nh u con Sang-gye nang-wa tha-ye-ni Con qun tng c Pht V Lng Quang Tshen-pe dzog-pe phung-por-al Trang hong vi nhng du n v biu tng ti u nht Moo-koo trag-poo sol-wa-deb Con cu nguyn n Ngi vi lng sng knh mnh m. Tng Nim Bi Nguyn Hng Danh n c Pht V B Tt Sau vi lc ca lng bi hng n tt c b m-chng sanh v nht l ngi cht, v nng lng hon ton sng knh n c Pht V Lng
76

Quang, tng nim bi nguyn hng danh sau vi m iu du dng bng ting Phn hay Ty Tng. Lp li by, hai mi mt, hoc nhiu ln. TY TNG Chom-den-de de-zhin-sheg-pa dra-chom-pa yang-dag-par dzog-pe sanggye gon-po od-pag-du-med-pa la chag-tsal-lo chod-do kyab-su chi-o PHN Namo bhagavate tathagataya-arhate samyak-sambuddhaya nathaamitabhaya pujayami sharanam gacchami. DCH NGHA n ng ban phc, ng Nh lai, ng qu gi, vin mn, bc bo h hon ton tnh gic V Lng Quang. Con knh l, cng dng v th quy y. Sau tng nim bi nguyn hng danh ca B Tt Lng Bi (Avalokiteshvara) bng ting Ty Tng hay Phn. Lp li ba, by, hay nhiu ln TY TNG Chang-chub sem-pa sem-pa chen-po nying-je chen-po dang den-pa phag-pa chen-re-zig wang-chub la chag-tsal-lo chod-do kyab-su-chi-o PHN Namo bodhisattva-mahasattva-mahakarunika arya-avalokiteshvaraya pujayami sharanam gacchami. DCH NGHA n bc i b tt, ng i bi, tn qu Avalokiteshvara, con knh l, cng dng, v th quy y. Sau tng nim bi nguyn hng danh ca B Tt Nng Lc (Mahasthamaprapta) bng ting Ty Tng hay Phn. Lp li ba, by, hay nhiu ln

TY TNG Chang-chub sem-pa sem-pa-chen-po phag-pa thu-chen-thob la chagtsal-lo chod-do kyab-su-chi-o PHN Namo bodhisattva-mahasattvaya arya-mahasthamapraptaya pujayami sharanam gacchami. DCH NGHA n bc i b tt, ng i hng tn qu, con knh l, cng dng, v th quy y. ---o0o--Thin nh Chnh Ca Phowa Trong thin nh sau, hy thc hnh vi lc ca sng knh, hy thy c Pht V Lng Quang bt kh phn vi v thy gc ca bn, v ha nhp tm bn vi tm gic ng ca Ngi. Tm gic ng ca c Pht l trng thi t-hin v s tuyt i ca ci tnh siu phm, n cng l trng thi ca php thn. Nu l mt thin gi thnh tu cao, bn c th t Pht qu nh ha nhp vi tm gic ng ca c Pht, chn l ph qut. Nu l mt thin gi cha cao, bn s khng t Pht qu, nhng nh cu nguyn sng knh nh vy v thin nh ha nhp, bn s chc chn ti sanh vo Ci Tnh Cc Lc, hoc ti thiu cng to c kh nng nh nng lc ca c Pht v s sng knh ca bn. Loi thin nh ny cng c th gip bn ha nhp tm vi c Pht trong thi gian ngn bng cch cho bn le sng nhn thc trong tin trnh cht (nh nhc n trong chng 3, Bn Tnh Ti Thng), ngay c nu bn khng th duy tr n. Thm ch mt nh chp kinh nghim ca tm Pht cng gi l Pht-tnh hoc tnh gic ng ca tm s l mt ngun cng c to ln v hng mnh to ra vic ti sanh vo Ci Tnh Cc Lc. E-ma-ho! Ne rang-nang ton-kyi og-min na Tuyt diu thay! Trong trng thi t-hin, Ci Tnh Pht tuyt i v song,

Yid ted-gye ja-kur thrig-pe long gia quang minh bao la ta ra sng knh v tn Kyab kun-doo tsa-we la-ma ni V thy gc ca con, hin thn ca tt c s quy y. Ku tha-mal ma-yin tang-me loo Ngi hin din khng trong mt thn bnh thng Pal sang-gye nang-thei ngo-wo zhug M l thn thanh tnh ca c Pht V Lng Quang vinh quang. Yid moo-koo dung-we sol-wa deb Con cu nguyn n Ngi vi lng sng knh mnh m. Lam pho-wa jong-war chin-kyee-lob Xin ban phc cho con c thnh tu trong hnh trnh thin nh trn con ng phowa. Ne og-min drod-par chin-kyee lob Xin ban phc cho con t ti Tnh V Song. Ying cho-koo gyal-sa zin-par shog Cu mong con t c trng thi ti thng ca php thn [rng m v an bnh tuyt i]. Lp li chn dng ny ba ln hay nhiu hn. Cui cng lp li dng cht ba ln. Sau , trong lc thin nh v tm thc ca ngi cht trong dng ch HRI, nh bn qun tng trc , hy ni thm HRI nm ln. K tip, hy ch tm mt im v sng knh, ht PHAT! nm ln.77 Khi bn ang ht PHAT! hy qun tng, cm nhn v tin rng tm ca ngi cht trong dng mt ch HRI mu trong mt qu cu nng lng xanh lc c bn ln bi nng lc ca sng knh v lc ca qu cu nng lng mu xanh lc, qua kinh mch trung ng ca h. N bn thng ra l m nh u ca ngi cht v ha nhp vo gia thn ca c Pht V Lng Quang, tm tr tu ging nh nc ha vo nc, lp li nm ln. Sau ln cui, hy cm nhn v tin rng tm ngi cht hon ton tr thnh mt vi tm

ton gic ca c Pht V Lng Quang. An tr nht tm trong kinh nghim mt lc. Theo gio l, nu ang thc hin phowa cho mt ngi sp cht, thi gian tt nht lm ch khi no hi th v mch p ca ngi ngng li. Do tm thc ca h c th chuyn n tnh bi s h tr ca thin nh, v sinh lc ca h ch va kt thc, m h cha b giam trong bt c mng li o tng no ca cuc sng k tip. Thm ch nu phowa khng gy ti sanh trong tnh , v lc ngi cht b thu ht vo kinh nghim phin no, th hiu qu ca cng c thin nh s chc chn vi h v s chn mui khi c c hi xy ra. Bn cng nn s dng s hp nht tm bn vi tm lama nh thc hnh phowa. Vo lc cht, hy qun tng tm bn trong dng mt ch HRI mu hoc AH mu trng. Sau , bng sc mnh ca nng lng (gi), tm bn i ln v ra ngoi thn, ha nhp vo tm ca guru gc bn, Ngi ang ngi trong khng gian trn u bn. Sau lama bay cao hn, cao hn na v ti Ci Tnh Cc Lc. Cui cng hy thin nh trong trng thi bt kh phn gia tm bn v tm lama. Ngi Tsele vit, Nhn ra gic tnh ni ti thanh tnh ca chnh bn. Khng ri vo con ng ca o tng, hon ton i theo gio l. Ha nhp [tm bn hay tm ngi cht] vo lnh vc ti thng. iu gi l phowa. ---o0o--CU NGUYN V THIN NH V C PHT V LNG TH Nu bn ang thc hin phowa nh mt rn luyn, m khng l mt nghi l cht thc t, vo lc cui, nh mt thc hnh la chn, bn c th cu nguyn v thin nh v c Pht V Lng Th cho s trng th ca bn. Trc tin, thy c Pht V Lng Quang m bn ang thin nh tan thnh mt qu cu nh sng. Qu cu ha nhp vo bn, v bn lp tc tr thnh c Pht V Lng Th. Nc da Ngi mu sng chi, ngi trong t th thin nh trn mt ngai hoa sen v mt trng. Ngi l thn tng ca Bo Thn, trang hong vi vng min, trang phc bng la, v trang sc chu ngc. Hai tay Ngi kt nh n, cm mt bnh y cam l trng th. De-tse od-pag med-pe-ku Sau hnh nh ca c Pht V Lng Quang

Od-du zhu-ne rang-la-thim Tan thnh nh sng v ha nhp vo chnh con Kyen-tee ked-chig tren-dzog-su Nh , chnh con, nhanh chng Rang-yang tshe-pag med-tu-kyur Tr thnh c Pht V Lng Th Sau , vi tm sng knh, nim mantra sau, cu nguyn n c Pht V Lng Th ban phc gic ng v s trng th ca Ngi. Lp li hai mi mt, mt trm ln, hoc nhiu hn. ---o0o--MANTRA TING PHN C TY TNG HA Om amarani dziwandaye soha MANTRA TING PHN Om amarani-jivantaye svaha. DCH NGHA Om! Cuc sng bt t. Cu c nh vy. ---o0o--HA THIU HNH NM Nu thc hin phowa cho ngi cht s dng mt hnh nm, bn c th ha tng hnh nm vi nghi l la chn di y. Hy nh tng chnh bn l c Pht ca Lng Bi, nh bn thin nh t lc bt u. Khi bn cm mt ngn uc v chm la vo hnh nm, hy tng bi k di y. Hy nh rng bn, c Pht ca Lng Bi, ang t hnh nm ca ngi cht, vi ngn la ca nng lc tr tu nguyn s hin din t nhin v thanh tnh. Nng lc thin nh ca bn tnh ha thn, tm, cm xc, v nghip tch ly ca ngi cht vo thanh tnh nguyn s khng li mt du vt. Hung! Ka-tag troo-tral me-thab-du HUM! Trong lng l thiu ca thanh tnh nguyn s thot khi khi nim,

Rang-chung ye-shey me-bar-be c thiu t bi la tr tu hin din t nhin, Tshan-me nam-tok bud-shing-kun Mi nhn thc ca cc c tnh [thn] l nhin liu Lhag-med dzod-chig dzo-la-ram Con t vi ngn la sng chi khng li bt k tn d no. RAM! Nyon-mong ye-shey me-la-sreg Con t cc cm xc phin no vi ngn la ca tr tu nguyn s. Dag-nyee dag-med ying-su-sreg Con t [khi nim ca] hai bn cht [ngi v cnh] vo phm vi v ng. Kun-zhi ma-rig nyee-dang-che Nn tng ph qut vi hai loi v minh [bm sinh v c gn cho] Zhon-nu bum-kui long-du-sreg Con thiu t vo s rng m bao la ca thn tnh bnh ti tr. Khor-wa dog-med gya-yee-dab Con nim du [vo ca ca] lun hi cho h khng tr li. Dod-mai trol-zhi ngon-kyur-ne Cu mong h nhn ra nn tng gii thot nguyn s Tha-ye dro-don yong-drub-shog V hon ton thnh tu cc phc v v tn cho tt c chng sanh. Trong khi t hnh nm, vn tng nim l lp li OM MANI PADME HUNG, Mantra Mt Trm m, nhng mantra tnh ha v cu nguyn khc. Vo lc kt thc, rc tro v nc ban phc v ri nhng vt liu ban phc ln h, nu bn c mt s th. Cui cng thin nh trong trng thi v nim. Sau em tro hnh nm b ni sch s v va trn mt t, trn sng hay bin. Vi s ha tng ca mt thn thc s, vic thc hin mt nghi l ha thiu s quan trng. Nhng nu khng th thc hin nghi l chi tit, th s lm nghi l vn tt ny, chng no bn cn th gio v rn luyn trong tu hnh mt truyn.

---o0o--HI HNG V CU NGUYN MONG C Jam pal pa woo chi tar khyen pa tang Nh nhn bit ca c Vn Th quang vinh Kun tu zang po te yang te zhin te Cng nh ca c Ph Hin, Te tag kun kyi jey su dag lob chir rn luyn chnh con bng cch i theo cc Ngi Ge wa di tag tham ched rab tu ngo Con hi hng mi cng c ca con [cho tt c b m-chng sanh] Too-sum sheg-pe gyal-wa tham-ched-kyee Tt c ch Pht ca ba thi Ngo-wa kang-la chog-tu ngag-pe-tee Tn thn cao s hi hng [cng c cho ngi khc] Dag-ki ge-we tsa-wa di-kun-kyang Nn mi hnh ng o c ca con Zang-po chod-chir rab-tu ngo-war-gyi Con hon ton hi hng nh hnh ng ti ho [cho ngi khc] Dag-ni chi-we too-ched kyur-pa-na Vo 78 cht,lc con Drib-pa tham-ched tag-ni chir-sal-te Cu mong mi nghip che m ca con c ty tr, Ngon-sum nang-wa tha-ye te-thong-ne Cu mong con gp mt i mt vi c Pht V Lng Quang De-wa chen-kyi zhing-ter rab-tu-dro V cu mong con i n Ci Tnh Cc Lc. Ter-song ne-ni mon-lam di-tag-kyang n c , mi mong c [ca hnh ng ti ho]

Tham-ched ma-loo nyon-du gyur-wa-shog Cu mong con nhn bit khng c ngoi l no Te-tag ma-loo dag-kee yong-su-kang Nh hon ton p ng mi [mong c] khng loi tr Jig-ten chi-srid sem-chen phen-par-gyi Cu mong con phc v tt c chng sanh, chng no v tr cn tn ti. Gyal-we kyil-khor zanh-zhing ga-wa-ter Trong tp hi cc lc v ti ho ca ng Chin Thng Ped-mo tam-pa shin-tu dzey-le-kyee Cu mong con c sinh trong mt hoa thing ling cc p. Nang-wa tha-ye gyal-we ngon-sum-tu nh c Pht V Lng Quang, trong thn ngi, Lung-ten pa-yang dag-kee ter-thob-shog Cu mong con c th k [c gic ng] Ter-ni dag-kee lung-ten rab-thob-ne Hon ton nhn c s th k Trul-wa mang-po che-wa thrag-gya-yee Vi hng trm triu ha thn ca con Lo-yi tob-kyee chog-chu nam-su-yang V vi nng lc-tr tu ca con khp mi phng Sem-chen nam-la phen-pa mang-po gyi Cu mong con cung ng v s li ch cho tt c chng sanh. Sang-gye ku-sum nyee-pe chin-lab-tang Nh ban phc ca c Pht, ng cung cp ba thn-Pht, Cho-nyid mi-gyur den-pe chin-lab-tang Nh ban phc ca Gio Php ti thng, chn l bt ng, Ge-dun mi-ched doo-pe chin-lab-kyee Nh ban phc ca Tng on, tp hi bt kh phn,

Chi-tar ngo-ba mon-lam drup-par-shog Cu mong mi hi hng v mong c ny c thnh tu nh d nh. ---o0o--Bng Ch Gii Thut Ng Nhng ch Ty Tng trong phn ch gii thut ng ny trc ht l pht m ng chnh t, sau l s chuyn t. Cm Xc Phin No (Tng, nyonmong, Nyon Mong; Phn, klesha): Cm xc tiu cc gy hi. C nhiu h thng phn tch cm xc phin no khc nhau trong Pht gio. Trong sch ny, chng ti cp ch yu n h thng su cm xc phin no nh nguyn nhn ti sanh trong su ci: v minh (tn lon, trng thi bt gic), sn hn (tc gin, gy hn), kiu mn (kiu cng), tham lam, thm kht (khao kht), v ganh t. Trong h thng khc, thm kht v tham lam c xem l cng cm xc, sinh ra mt phi hp nm bc: v minh, th hn, kiu mn, tham lam (tham dc), v ghen t. Cht lc li h thng, gc r ca mi cm xc tiu cc ny l ba c: tham, sn, v si. Amitabha: Pht A Di , xem c Pht V Lng Quang. Amitayus: Xem c Pht V Lng Th. Arhate (Phn, bc tiu dit k th, ng qu bu; Tng, dra chom pa, dGra bChom Pa): A La Hn (ng Cng) l cc bc thnh ca o Pht chin thng k ch, cc nhim ca cm xc v tinh thn. Mc d ch Pht cng c bit l arhats, thut ng ny ch yu s dng cho cc thnh nhn t cp thnh tu cao qua rn luyn ph thng ca Pht gio ( l Pht gio cng truyn i li vi mt truyn hoc Pht gio Kim Cng Tha), tha ca nhng ngi nghe gio l (Thanh Vn) [Phn, shravaka] v c gic Pht (Phn, pratyeka-buddha). Avalokiteshvara (Tng, Chenrezig, sPyan Ras gZigs): Qun Th m, (Qun T Ti), Avalokiteshvara c hai phng din. Trong thc t Ngi l c Pht ca Lng Bi. Ngi phc v chng sanh trong thn tng B Tt ca Lng Bi. Trong Ci Tnh Cc Lc, Ngi l b tt cao cp nht. Bardo (Tng, Bar Do; Phn antarabhava): Trung m, l trnh chuyn tip hoc trng thi trung gian. Nhiu vn bn o Pht mt tng Ty Tng nh r cc l trnh cuc sng khc nhau nh bardo, l trnh chuyn tip, ni rng

tt c u l nhng giai on chuyn tip gia hai giai on. Nhiu gio l mt tng phn loi bardo thnh bn loi: (1) Bardo t nhin ca vic sinh ra, cuc sng hin ti ca chng ta. (2) Bardo au kh ca cn t. (3) Bardo ca bn tnh ti thng, tnh quang minh nn tng. (4) Bardo ca l trnh chuyn tip (tr thnh), nghip nguyn nhn. Mt s gio l phn loi bardo thnh su loi bng cch thm vo (5) Bardo ca gic mng, v (6) Bardo ca s th nhp. Tuy nhin, theo gio l o Pht cng truyn (gio tng) v cng l vn ha ph thng ca ngi Ty Tng, bardo l mt thut ng cho l trnh chuyn tip gia cht v ti sanh. do vy, trong sch ny, ti s dng thut ng bardo ch cho giai on gia cht v ti sanh (hoc gia bn tnh ti thng v ti sanh). ba l trnh khc ca cuc sng ch gi l sng, cn t v bn tnh ti thng. Ci Tnh Cc Lc (Phn, Sukhavati; Tng Dewachen, bDe Ba Chan): Mt th gii hay thin ng ca ch Pht. C hai loi tnh . Mt l tnh ti thng ca hoan h thn (Bo Thn - sambhogakaya). Hai l tnh tng i ca thn ha hin (Ha Thn - nirmanakaya). V vy, c Ci tnh cc lc ca thn hoan h v Ci tnh cc lc ca thn ha hin. (Xem Ba Thn). Ci Tnh Cc Lc bn lun trong sch ny l thn ha hin. N c xut hin bi nng lc nguyn ca c Pht V Lng Quang. Tt c ai tch ly bn nguyn nhn (hoc ba nguyn nhn) s ti sanh vo y nh nng lc nguyn ca Ngi. Bodhichitta (Phn, tm gic ng, quan im gic ng): B tm, gio l ca Pht gio i Tha, b tm c ngha nhn trch nhim phc v tt c b m-chng sanh. B tm c hai phng din. Ci th nht l mong c gic ng m chng ta gieo trng trong tm thc bng cch trau di t v lng tm: t, bi, h, v x. Phng din th hai i hi p dng mong c ny vo hnh ng bng cch thc hnh su hon thin b th, tr gii, nhn nhc, tinh tn, thin nh, v tr tu. Chng ta c th thc hnh kt hp cht ch v b tm vi thc hnh v ci Tnh Cc Lc. Trc khi bt u thc hnh Tnh Cc Lc, chng ta nn suy ngh rng mnh thc hnh v li ch ca tt c chng sanh. sau nn ngh rng tt c chng sanh ang kt hp vi chng ta trong thin nh v cu nguyn, v tin tng rng chng ta chng sanh s th ti sanh trong tnh . Khi kt thc, chng ta nn hi hng mi cng c ca mnh cho tt c chng sanh nh nguyn nhn cho s ti sanh ca h vo tnh .

Thc hnh n gin ny tiu biu cho c hai phng din ca rn luyn b tm. Bodhisattva: B Tt, mt khao kht gic ng ca ngi pht trin quan im gic ng (b tm), nguyn em li hnh phc v gic ng cho tt c b m-chng sanh khng t li. Ch B Tt l nhng ngi i theo con ng i Tha, dn h n thnh tu Pht qu, nhng vn cn l mt b tt cho n khi t ti mc ch. B Tt phi i qua mi giai on (thp a) trn con ng tr thnh mt v Pht. Buddha (Phn, tnh thc, Bc Tnh Gic): Pht, mt ngi ton gic. Trng thi gic ng ca tt c ch Pht l mt v trn vn, cn c v s biu hin ca ch Pht, bi v s thanh tnh v Pht tnh ph qut (m tt c chng ta u c) lu xut trong v s thn tng v phm tnh hay s li ch, phc v nh nguyn v tm khi nim ca chng sanh. khi vit bng ch hoa, danh hiu Pht thng m ch c Pht lch s Thch Ca Mu Ni, v Pht ca thi i ny. c Pht V Lng Quang (Phn Amitabha; Tng, Opagme, Aod dPag Med): Pht A Di , V Pht ch huy khp Ci Tnh Cc Lc. Tn Ngi trong ting Phn l Amitabha, dch ngha l V Lng Quang hoc V Bin Quang. Cng xem c Pht V Lng Th; Nguyn ca c Pht V Lng Quang. c Pht V Lng Th (Phn; Amitayus, Tng; Tsepame, Tse dPag Med): Mt phng din ca Pht Amitabha; c Pht V Lng Quang. Amitabha xut hin trong tng ha thn v dn dt ngi sng m n ci Tnh Cc Lc ca Ngi khi h cht. Nh Amitayus, Ngi xut hin trong tng bo thn v ban trng th cho nhng ngi sng m Ngi. Cc Ngi cng l Pht nhng khc danh hiu v khc phm tnh v hnh ng. Pht Gio Ph Thng: Gio l o Pht t cn bn trn sutra (kinh in), nhng li ca v Pht lch s, Shakyamuni. Daka (Tng, khadro, mKha Gro, khng hnh): 1) Mt b ca ch Pht trong thn tng nam. 2) Nguyn l nam trong Pht gio mt tng. Dakini (Tng khadroma, mKha Gro Ma, khng hnh): Mt thut ng dng trong Pht gio mt tng vi mt s ngha: 1) Mt v Pht trong thn n, 2) Nguyn l rng khng ca s hp nht ca tr tu v tnh Khng, hoc tr tu ca tr tu v phng tin thin xo, hoc tnh Khng ca tnh Khng v

lng bi. 3) Ngi n tm linh thnh tu cao, bo v v hng dn gio l mt tng v cc ngi i theo. Dakini c th trong tng phn n, hin minh, hoc bn phn n. 4) Ty Tng, Dakini cng l mt danh hiu cho cc n o s cao cp v cho cc phi ngu ca lama cao cp. Hi Hng (Tng, ngo wa, bsNgo Ba): Mt thc hnh trong chng ta suy ngh v tng nim cu nguyn cho i mi cng c chng ta nh nguyn nhn ca hnh phc v gic ng cho tt c b m-chng sanh. L Duyn Sinh (Tng, tendrel, rten Brel; Phn, pratitya-samutpada): Theo Pht gio, khng trng thi tinh thn hoc hin tng vt cht no pht trin hay hot ng hoc c lp, hoc bi c hi, hay bi hot ng ca mt nng lc cao, m qua cn nguyn ph thuc ca nguyn nhn v iu kin. Cuc sng ca chng sanh pht trin v hot ng qua chui thp nh nhn duyn: v minh (trng thi bt gic), hnh, thc, danh sc, lc nhp (su gic quan), th, tng, i, th, hu, sinh, lo, v t. Nu nhn ra bn tnh ti thng chng ta s t b s v minh ca mnh v nh vy chng ta s chn ng vng quay bnh xe ca chui mi hai nhn duyn bng cch o ngc mi kt ni v cui cng t c hon ton gii thot, gic ng (Pht qu). Khi nim m ti gi l l duyn sinh c phin dch nhiu nh s xut hin ph thuc ln nhau, ph thuc cng-xut hin, cn nguyn cng-ph thuc, v.v.. Dharma: Xem Tam Bo Php Vng Ca Nhng T Thn (Tng, Shingje Chogyal, gShin rJe Chos rGyal): Vua Gio Php, hay Vua ca Lut, iu khin mi xt x ca chng ta sau khi cht. T Thn l ngi ph t, gim th vic thi hnh xt x. Cc Ngi ch l s phn chiu ca thi quen tinh thn, ca nghip chng ta. Dharmakaya: Xem Ba Thn Delog (Tng, Das Log): Mt ngi tr v t ci cht. Ty Tng c nhiu n ng v ph n cht trong mt s ngy, v sau sng li vi nhiu tng thut v nhng g h i qua v kinh nghim trong l trnh cn t, bn tnh ti thng, v bardo. Dudtsi (Tng, bDud rTsi; Phn, amrita, cam l, thc n ca thn thnh): Nhng vin thuc tho dc ban phc nh cc vt liu cha lnh v gii thot qua nghi l thin nh nhiu ngy ca tp hi cc thin gi.

Dzogchen hay Dzogpa Chenpo (Tng, rDzogs Chen hoc rDzogs Pa Chen Po, Phn; Mahasandhi hay Ati Yoga, i Vin Mn): Theo hc phi Nyingma ca Pht gio Ty Tng, l cp cao nht ca chn tha hay cc giai on ca kin, thin, v thnh tu. Qun nh (tng, wang, dBang; Phn; abhishekha. Nhp mn): Mt nghi l mt tng, trong v thy thnh tu trao truyn nng lc gic ng ca h cho t. Nng lc quan trng nht c tip nhn trong nghi l mt tng cao l nng lc ca thn, khu, , v tr tu ca v thy, bn tn, hoc c Pht. Thin gi cng c th nhn c qun nh qua s t-qun nh, l trong chnh thin nh ca h khng c s hin din ca v thy. Pht Gio Mt Tng: Kim Cng Tha, mt trong cc hc phi chnh ca Pht gio i Tha. Kim Cng Tha i theo gio l mt truyn ca tantra. Cc rn luyn ca n tp trung vo nhn thc thanh tnh: thy, nghe, v cm nhn mi s u nh thn tng-Pht, m thanh-Pht, v tr tu-Pht. Mc tiu ca n l t c ba thn-Pht (xem Ba Thn Pht), Pht qu v li ch ca tt c b m-chng sanh. Ngi Hnh Hnh (Tng, le khen, Las mKhan): s gi ca T Thn hoc nhn vin ca h, ngi thi hnh trng pht. Ba Tic Cng Dng (Tng, tsog khor, Tshogs; Khor; Phn ganachakra, bnh xe ca tp hi): Mt nghi l quan trng ca thc hnh mt tng bao gm ba tp hi: tp hi Bn Tn m ngi ta cng dng, tp hp ca thc phm v thc ung, cc vt liu ca ba tic, v tp th nam, n dng cng ba tic. Nm Gia nh Pht: Ng B Pht, theo Pht gio mt tng, chng sanh cha gic ng kinh nghim cuc sng ca h vi cc c tnh ca nm kt tp (ng un sc, th, tng, hnh, v thc), nm nguyn t (t, nc, la, gi, v h khng), v nm cm xc phin no (tham, sn, si, kiu mn, v ganh t). Khi bn gic ng, s hin din ca nm gia nh Pht trong bn s thc tnh v bn nhn ra ng un nh nm v Pht, nm nguyn t nh nm v Pht n, nm cm xc phin no l nm tr. 1. Pht b (gic ng): gia nh mu xanh dng v ta khp trung tm mandala biu tng v tr gic ng. iu khin khp l s hp nht (nht nh) ca v Pht nam Vairochana (T L Gi Na), thc thanh tnh, v v Pht n Dhatvisvari, phm tnh thanh tnh ca h khng, tr tu ca Pht b ny l tr tu ca lnh vc ti thng, l tnh thanh tnh ca v minh.

2. Kim Cng B: Gia nh mu trng v ta khp phn hng ng ca mandala v tr. iu khin khp l s hp nht ca Pht Akshobya (A Sc) hay Vajrasattva (Kim Cng Tt a), sc thanh tnh, v v Pht n Buddhalochana (L X Na) tnh thanh tnh ca nc. Tr tu ca n l tr tu nh gng, v l tnh thanh tnh ca sn. 3. Bo B: Gia nh mu vng v ta khp hng nam ca mandala v tr. iu khin khp l s hp nht ca v Pht nam Ratnasambhava (Bo Sanh), tnh thanh tnh ca tng, v v Pht n Mamaki, tnh thanh tnh ca t. Tr tu ca n l bnh ng, tnh thanh tnh ca kiu mn. 4. Lin Hoa B: Gia nh mu v ta khp hng ty ca mandala v tr. iu khin khp l s hp nht ca v Pht nam Amitabha (A Di ), tnh thanh tnh ca th, v v Pht n Pandaravasini, tnh thanh tnh ca la. Tr tu ca n l tr tu ton gic, tnh thanh tnh ca tham. 5. Tc Nghip B: Gia nh mu xanh lc v ta khp hng bc ca mandala v tr. iu khin khp l s hp nht ca v Pht nam Amogasiddhi (Bo Sanh), tnh thanh tnh ca hnh, v v Pht n Samayatara, tnh thanh tnh ca gi. Tr tu ca n l tr tu thnh tu, tnh thanh tnh ca ganh t. Nm V Gin Ti (Tng, tsham med pa nga, mTshams Med Pa lNga; Phn, panchanantarya): Git cha, git m, git mt v thnh (a la hn) tn cng c Pht vi nh xu, v gy chia r trong cng ng (tng on).Vi phm bt k mt trong nm ti ny c ngha phi i din vi nghip qu xu nht, nh ti sanh vo ci a ngc. Bn Nguyn Nhn: C bn nguyn nhn c ti sanh trong Ci Tnh Cc Lc. Chng l: (1) Nh tng nhiu ln cc phm tnh ca Ci Tnh Cc Lc cng vi c Pht V Lng Quang, (2) tch ly cng c, (3) pht trin b tm, hoc quan im gic ng, v (4) hi hng cng c nh nguyn nhn th ti sanh vo Ci Tnh Cc Lc, v lp nguyn mong c c sinh vo . Ngi ta cng c th rn luyn trong ba nguyn nhn, khng cn pht trin b tm, c ti sanh vo Ci Tnh Cc Lc. Bm Chp Vo Bn Ng (Tng, dag dzin, bDag Dzin, Phn, atmagraha): Chp ng l gc r ca o tng tinh thn, cm xc phin no, v bnh tt thn th. N l s rng buc tm, xut pht t chp vo chnh mnh nh ti, ca ti, v chp vo ngi khc nh ng ta, b ta, y, ,

v.v... n phm vi m s chp cht tr nn kh ci b, au kh v tn lon cng tr nn trm trng v cng thng hn. Ti phm vi m s chp cht c bung lng, chng ta s an bnh v cm thy thanh thn. Hon ton bung b bm chp l hon ton gii thot. Guru: Xem Lama. Guru Padmasambhava (Phn, Lin Hoa Sanh): Mt trong cc bc thnh v v thy ca Pht gio mt tng, c bit ph bin Ty Tng l Guru Rinpoche, V Thy Qu Bu. T n , Ngi du hnh n Ty Tng vo th k th tm v t nn tng cho Pht gio Ty Tng, thun phc con ngi v cc th lc phi nhn chng i Gio Php, trao truyn gio l Kim Cng Tha (mt truyn), v qua nng lc huyn diu ca Ngi, chn du gio l v cc php kh tn gio cho nhng ngi i theo trong tng lai tm thy. Cc gio l chn du v kho tng ny (Tng, terma, gTer Ma) vn cn c pht hin Ty Tng. Hy xem quyn Cc V Thy ca Thin nh v Php L, trang 74-92, v Cc Gio L n Du ca Ty Tng. Guru Yoga: Mt thc hnh trong hnh gi chp nhn mt v thy tm linh hoc v thy tn gio, nh c Guru Padmasambhava l i tng v sui ngun ca cm hng tm linh, ban phc, v tnh thc. Ngi Tr Gip: Tng, Ni, hoc c s c rn luyn thin nh v nghi l phc v cho ngi cht v sp cht. H c gi l lama hoc ngi gip trong sch ny. Nhng ngi sn sc, ngi cn sng, v cc thnh vin trong gia nh ca ngi cht hay sp cht cng c th l ngi gip , nu h rn luyn trong thin nh v cu nguyn. cng hin mt hng dn tm linh v ban phc thc s, ngi gip phi rn luyn tt trong thin nh v nghi l. Tuy nhin, nu ngi gip sng knh n ngun ban phc v/ c lng bi cho ngi cht hoc sp cht, th ngay c nu h khng c rn luyn tt, bt k t duy, cu nguyn, hay phc v tch cc no m h cng hin u s l mt ngun li ch to ln. Karma (Phn, nghip): Mt khun mu thi quen gieo trng trong dng tm thc bi t duy, li ni, v hnh ng ca chng ta. Khun mu nghip quyt nh loi kinh nghim sng chng ta s c, by gi v trong tng lai. i khi cng c ngha n gin l vic lm hoc hnh vi. Tr-Minh (Tng, rigdzin, Rig Dzin; Phn, vidyadhara): Mt danh hiu cho cc v thy mt tng hoc ngi thnh tu cao qua rn luyn ca o Pht.

Quang Minh (Tng, osel, Aod gSal; Phn, prabhasvara): Trong gio l mt tng, chng ta thin nh v s hp nht ca tnh Khng v quang minh, cng lin quan n tnh quang, v nhn ra s vin mn ca hp nht gia tnh Khng v tnh sng, l tht tnh ca tm mc ch ti thng. Mahasthamaprapta (Phn - Trung Quc, i Th Ch, Tng Thuchenthob, mThu Chen Thob): Danh hiu ca mt b tt biu tng cho nng lc hay sc mnh. Trong Ci Tnh Cc Lc, Ngi l b tt cao cp th hai sau Avalokiteshvara. Mandala (Phn, Tng, kyil khor, dKyil Khor): 1. Mt tp hi nhiu Bn Tn. 2. Mt chu trnh ca Bn Tn. 3. Mt bn th cho nghi l mt tng. 4. Mt biu tng hay hnh ca ci tnh Pht. 5. Rt nhiu ti sn hay kho tng. To Cng c (Tng, tshog sag, Tshogs bSags): S tch ly cc hiu qu tch cc to ra bi t duy, v hnh ng o c nh b th, tr gii, tinh tn, nhn nhc, v thin nh. B M-Chng Sanh: Tt c chng sanh. mi sinh linh, thm ch l con cn trng nh nht, trong mt kip tng l m chng ta, v do vy chng ta c dy l quan tm n tt c b m-chng sanh vi tnh thng v lng bi. Ni Sumeru (hoc Ni Meru): Ni Tu Di, theo v tr hc n c i, l mt ngn ni v i nm ti trung tm th gii. Chung quanh l bn chu lc chnh. Chu phng nam gi l Jambu, m nhiu hc gi xc nhn l Chu . Nirmanakaya: Xem Ba Thn. Nirvana (Tng, Mya ngan le de pa, Mya Ngan Las Das Pa): Nit Bn, s chm dt phin no v chu trnh sinh t lun hi. Qua rn luyn tm linh, chng ta t c vic chm dt v minh, cm xc phin no, v kinh nghim c an bnh v hnh phc vnh cu. Tuy nhin, nit bn khng phi l trng thi ton gic ca Pht qu. OM MANI PADME HUM HRI: Mantra ca c Pht Lng Bi (Avalokiteshvara), mantra ph bin nht trong Pht gio Ty Tng. Mt s truyn thng c ch HRI, mt s khc th khng c. OM MANI PAD ME HUM i khi m ch mantra Lc T. Xem ph lc B gii thch r hn.

PHAT: Mt m duy nht trong rn luyn tantric ca Pht gio Ty Tng. PHAT i din s hp nht ca hai rn luyn, pha; phng tin thin xo hay lng bi, v t, tr tu hay tnh Khng, qua lc ca vic ht ch PHAT! Hnh gi thin nh v vic ct b, tiu dit, hay loi tr mi t duy, cm xc, cm nhn, v hin tng tiu cc, v ha tn chng vo tnh Khng. Phowa (Tng, Pho Ba; Phn samkranti): S chuyn di tm thc. Phowa l mt thin nh v nghi l duy nht bn rn luyn nhiu ln trong khi cn sng. Sau , khi bn hoc ngi khc sp cht, bn s dng thin nh phowa chuyn di hoc ha nhp tm thc bn hoc ca ngi cht hay sp cht vo tm gic ng ca c Pht V Lng Quang. Mc d phowa cn phi thin nh v vic ha nhp tm bn vo tm c Pht, nhng bn s khng tr thnh mt vi c Pht tr khi bn l mt thin gi thnh tu cao. Thay vo , s thin nh ha nhp vi c Pht s gy cho bn hoc ngi m bn thc hin phowa nhn ti sanh vo Ci Tnh Cc Lc nh mt ngi an bnh v h lc, trn con ng n gic ng. Tnh (Tng, zhing kham, Zhing Khams; Phn, buddhaksetra, ci Pht): Mt th gii hay thin ng ca an bnh v hnh phc vnh cu, ni an tr ca ch Pht v cc bc gic ng. Tnh tuyt i l trng thi ca php thn v bo thn. Pht qu thc s v tnh Pht ch c th nhn thc bi cc bc gic ng. Do vy, c v s tnh ha thn, th gii ca an bnh v hnh phc, xut hin bi ch Pht trong nhiu hnh tng khc nhau nhng chng sanh may mn c th hng c. Tnh Ha (Tng, drib jong, sGrib sByong): Thc hnh thin nh, cu nguyn, nghi l n gin hay chi tit tnh ha nghip tiu cc, tc ng ca hnh ng tiu cc vi du vt ca n. Bt c loi suy ngh v hnh ng tch cc no cng c th l mt ngun tnh ha. Samsara (Tng, khorba, Khor Ba): Su ci lun hi, trong chng sanh lang thang v tn trong cc ci cao v thp v s thc y ca nghip. Sangha (Phn): Tng on, xem Tam Bo. Su Ci: Su loi th gii hin hu trong lun hi, chng sanh lin tc ti sanh theo lut nhn qu, tr khi thot khi Bnh Xe ca Cuc Sng nh t gic ng. Su ci l ci thin, bn thin, (i khi gi l ci tri ganh t v tri chin tranh), ngi, ng qu, sc sanh, v a ngc. i khi sp xp thnh nm ci, ci thin v bn thin gp chung lm mt.

Phng Tin Thin Xo (Tng, thab, Thabs; Phn, upaya): Mt trong hai cch rn luyn chnh trong Pht gio, ci th hai l tr tu (Tng, sherab, Shes Rab; Phn, prajna). Phng tin thin xo l mi khi nim v hot ng tch cc ca chn l tng i, nh b th, tr gii, nhn nhc, tinh tn, thin nh, lng bi v n lc. Tr tu bao gm rn luyn thin nh, nhn bit ca chn l tuyt i, v thot khi khi nim. S kt hp tr tu v phng tin thin xo dn chng ta n gic ng. Ngun Ban Phc: Trong sch ny, thut ng ny ch bt k i tng ca cu nguyn, sm hi, quy y, bo v, v ban phc. N c th bao gm bt c ngun ban phc bn trong, cao hn, hoc tht s nh ch Pht, b tt, thnh nhn, hin trit, hoc v thy tinh thng. Bt c i tng tinh thn no s l mt ngun ban phc hng mnh nu c cc phm tnh tch cc v c tm nh gi l tch cc. Ngi cht v sp cht cng nh ngi gip h phi da trn ngun ban phc nh i tng hoc s h tr cho cu nguyn, thin nh, v nghi l ca h. Ngun ban phc ti thng l trong chng ta v tt c chng ta u c Pht tnh. Tuy nhin, trc khi nhn ra tim nng ca mnh, chng ta phi da vo mt ngun ban phc bn ngoi nh thc phm tnh v bn tnh ca chng ta. Ba Thn (Phn, trikaya; Tng, kusum, sKu gSum): Ba phng din ca Pht qu. Thn ti thng (Phn, dharmakaya php thn) l kha cnh rng khng thanh tnh ca Pht qu. Thn h lc (Phn, sambhogakaya bo thn) l thn tng Pht tht s nh hng th bi ch Pht. Cc Ngi s hu phm tnh-Pht phong ph v s thnh vng ca cc tnh Pht, m tt c u trong trng thi vnh cu ca nht nh. Thn ha hin (Phn, nirmanakaya ha thn) l thn vt cht m ngi thng c th thy thn tng ca mt v Pht. Tam Bo (Phn, triratna; Tng, konchos sum, dKon mChog gSum): (1) c Pht, hay v thy, hoc dn dt, (2) Gio Php, gio l hay con ng ca hnh trnh tm linh, v (3) Tng on, cng ng tm linh ca cc bc i theo h tr hnh trnh ca chng ta. Bn Tnh Ti Thng (Tng, ne lug, gNas Lugs): S vt nh n l, cch thc ti thng ca hin hu. Thut ng m ch s bt kh phn ca hnh tng v tnh Khng trng thi t nhin thc s ca tm v hin tng hin hu. L trnh ca bn tnh ti thng c bit l chonyi bardo (Chos Nyid) trong ting Ty Tng.

Lnh Vc Ti Thng (Tng, cho ying, Chos dByings, Phn, dharmadhatu php gii): Lnh vc ti thng hay khng gian dung cha tt c l bn tnh rng m v bin ca hin tng hin hu. Pht qu l s hp nht ca tr tu nguyn s (tht tnh ca tm) v lnh vc ti thng (tht tnh ca cc i tng tinh thn). Kim Cng S: Mt v t hoc v thy ca gio l mt tng. Bi Nguyn Vajra By Dng: Mt cu nguyn c bit n guru Padmasambhava, trong by dng, vi nm trnh ngha v thin nh. Hy xem Hnh Trnh Gic Ng, trang 166-190. Nguyn Ca c Pht V Lng Quang: Li ha hay mong c (Phn, pranidhana) c lp bi c Pht V Lng Quang rt quan trng trong gio l v ci Tnh Cc Lc. Nh nng lc nguyn ca Ngi, Ci Tnh Cc Lc xut hin v li ch chng sanh, cho h nhn ti sanh . Ngoi ra, bt c ngi no tch ly bn nguyn nhn (hoc ti thiu l ba) s ti sanh vo tnh ny nh nng lc nguyn ca Ngi. Tara Trng: Mt trong hai mi mt v Pht trong thn n c bit trong Pht gio i Tha nh Tara (Phn, savioress, Tng, drolma, sGrol Ma). Tara Trng c knh trng nh ngun cng c v trng th.

---o0o--Ht

Cc bn vn m ti v v trch dn dng vit tt trong nhng ghi ch sau quyn sch, mc Tham kho cung cp cha kha cho cc vit tt ny v ton b d kin ca xut bn v nhng ngun ny. 2 . Trong bn vn v bng thut ng, Ti ch r mt s thut ng Ty Tng hay Phn ng c th quan trng cho mt s c gi quan tm. V Ty Tng, trc tin ti cho mt phin dch pht m v sau mt h thng chuyn t c tnh khoa hc, trong ti in hoa mi ch chnh hay m tit Ming gZhi. 3 . iu ny c lm r hn trong cc gio l khc s xut hin ca tnh quang minh nn tng bao gm trong thi gian cht, nhng trong gio l Dzogchen th n trong bardo ca bn tnh ti thng 4 . c Pht V Lng Quang v c Pht V Lng Th l nhng kha cnh ca cng mt v Pht, d cc Ngi c nhng danh hiu, thn tng, v chc nng khc nhau. Hy xem bng thut ng. 5 . phng Ty, s cht dng nh ngha khonh khc khi nhp tim v hi th ngng li. Vi s xut hin ca nhng k thut y khoa c kh nng khi ng li nhp tim v h hp, s suy ngh thay i vi khi nim no cht, v ngi ta c xem l cht khi chm dt thc. Thm ch d thn c th tip tc hot ng trong mt s trng hp, y khoa hin i xem s cht ca no l ci cht lm sng. Tuy nhin, theo Pht gio, s chm dt ca hi th bn trong l ci cht. S ngng mch p v mt nhit ti tri tim c dng nh mt du hiu sp cht v cht. Thm ch nu mch p ca mt ngi ngng li, c th h cha cht. Nu ngi ta cm thy m khi s vo vng ngc ca ngi ang cht, th h vn cha cht, h c th trong dng thin nh th nhp. 6 . Trong Pht gio mt tng c bn thi: qu kh, hin ti, tng lai v phi thi gian. Ba ci trc l thi gian ca chn l tng i hay chn l quy c. Chng lun thay i. Phi thi gian (Tng, tu-me, Dus med) thi gian l ti hu trong chn l tuyt i hay ti thng, l nhng th vt ln tnh cht thay i ca thi gian tng i. 7 . Ci dc gii, sc gii, v v sc gii 8 . Nhng nguyn t ny c bit trong ting Phn l nhng un (skandhas), ngha en l nhng kt tp hay chng cht: (1) sc (vt cht hay hu hnh), (2) th (cm gic), (3) tng (nhn thc), (4) hnh (s hnh thnh tinh thn bao gm nhng lc nh s thc y t nguyn), v (5) thc ( thc). S hin din ca nm un ny cng vi nhau to ra o tng ca bn ng. 9 . Nghip ca nh l g (Sems Pa)? N l nh lm hnh thnh nghip ca tm. N bao gm cng c, phi cng c, v nghip trung lp. Nghip ca t duy l g (bSam Pa)? n l nghip ca thn, khu, v . Chng l cc thin nghip v bt thin nghip 10 . Nghip t nn tng v c cha u? Tt c nghip ca sinh t v gic ng u t cn bn trn nn tng ph qut nh ht ging. 11 . (aeon-khong thi gian rt di) 12 . T diu l Kh (chn l ca au kh), Tp (chn l ca nguyn nhn gy ra au kh), Dit (chn l ca s chm dt au kh), v o (Con ng ca s
1

chm dt au kh). 13 . Mt s bn vn ni nm ci thay v su ci v tnh ch thin v a tu la l mt ci. 14 . Ba ci thp l: a ngc, ng qu v sc sanh. 15 . S rng m, hay tnh Khng (Phn, shunyata), s thiu vng ca hin hu trong mi hin tng trong tht tnh ca n. 16 . Nu bn c th duy tr nhn bit ca tnh sng vo nhng lc nh gic ng su, th s khng kh duy tr tnh sng ca nn tng vo lc ny. 17 . N cng c th l v Pht v tnh khc, nh Tara v tnh ca Ngi.

Mt s tc gi ni v ba kinh mch l nhng kinh mch thin nh khng hin hu trong thn vt cht. Thn ca mt thin gi thnh tu cao l mt thn nh sng, v linh thing, cn thn ngi bnh thng l mt thn mu, tht. Tng t, vi ngi thng, mi kinh mch l kinh mch bnh thng, trong khi vi nhng thin gi thnh tu l nhng kinh mch vi t, trong sng, hay thanh tnh. . y l s gii thch chung, nhng theo Ngi Longchen Rabjam v Jigmed Lingpa, s ha tan c gii ngha trn nhiu cp ca nm nguyn t (nh nhng phm tnh bn ngoi, bn trong, b mt, v hon thin ca mi mt trong nm nguyn t), v mi nguyn t ny tan ha vo chnh n, v d, nng lng ca nguyn t t bn ngoi tan vo t bn trong, v.v.. Orgyen Chokyi Wangpo v cc ngun khc m t chng nh s ha tan ca cc nguyn t bn trong, tht tan vo nguyn t t bn ngoi, mu tan vo nc, thn nhit tan vo la, v hi th tan vo gi. Theo Lama Sangye, gi i ln trn, gi i xung di, la i cng gi, v gi ta khp ha nhp vo gi sinh lc. . Nhng theo Ngi Jigmed Lingpa : Vo lc kt thc ca ba hi th ngn v di, hi th bn ngoi s ngng li. Sau gi tan ha vo tm thc bn, v tnh gic ni ti ca bn b hn m trong tim bn trong mt lc. l s chm dt hi th bn trong. Theo Ngi Tsele Natshog Rangtrol: Hi th bn ngoi ngng li khi thc tan vo h khng. . Da nn tng trn Thal Gyur Tantra: thc tan vo h khng. v h khng tan vo tnh sng (quang minh). . Trong quyn Bar Do sPhyii.... ca Ngi Tsele Natsog Rangtrol v quyn sKu gSum Zhing Kham ... ca Ngi Choten Gonpa: trong kinh nghim th nht v th hai, th t ca ci thy trng v b o ngc. Trong mt s bn vn, s chm dt cm xc cng c thay i
18

19

20

21

22

iu ny m ch tm kha cnh ca gi sinh lc, mt trong nm loi gi. . Theo E. Gene Smith ca trung tm ti nguyn Pht gio Ty Tng thnh ph Newyork, c hai v Dagpo Trashi Namgyal. Mt l Kagyupa t Dagla Gampo, v v kia lm Sakyapa t Nalanda ca thung lng Phapo. Smith ngh rng v Sakyapa l delog. (thng tin c nhn) . Hy xem phn thut ng c nh ngha y v nm gia nh Pht. . Mt sadhana hay nghi qu thc hnh thin nh v nghi l ca chui gio l Longchen Nyingthig 27 . Nm Ch Em Trng-Th l nhng thn a phng (tinh linh) ca Ty Tng. H c chuyn sang Pht gio trong s hin din ca Guru Rinpoche, Ngi lm cho h bo v Gio Php. Sau ny h cng tr thnh nhng tinh linh h tr Ngi Milarepa, mt trong nhng bc thng tu ca Ty Tng.
23

24

25

26

Mt s tc gi phin dch tnh sng (Tng, osal, Hod gsal) l thanh tnh quang . Ngi Jigmed Lingpa, Tsele, v Dilgo Khyentse t tnh quang minh ca nn tng trong giai on ha tan thc vo h khng ca lnh vc ti thng. Ngi Longchen Rabjam cng t n nh mt phn ca giai on chuyn tip ca bn tnh ti thng. 30 . Mt gng trn cm tay ca nghi l Chu . 31 . Xut hin bt tn: Tng, tsal; rTsal, nng lc ca gic tnh ni ti
28 29

Hai thn-Pht: thn v tng (php thn) v thn sc tng (bo thn v ha thn). . Tht tnh l cc im ca n gin v nht nh. Bt c nhng g nhiu hn u l t m phc tp 34 . Nhng v gi cng v su v Pht: Trong nhiu mandala ca Pht gio mt tng, c bn v gi cng canh gc ca. V Gi Cng u-Qu hng ng tiu biu cho tnh thng-lng tt, V Gi Cng u-Heo ca hng Ty tiu biu cho lng bi. V Gi Cng u-Ch ca hng Nam tiu biu cho hoan h cm thng, v V Gi Cng uC ca hng Bc tiu biu s thanh thn. Trong mt s mandala cng c su v Pht, cc Ngi l nhng v thy hay bc cu gip ca su ci. Cc Ngi l Pht lm an nh kiu mn, nghip qu th ti sanh vo ci tri, Pht lm an nh s ganh t ca ci bn thin (a tu la); Pht lm an nh tnh tham lam ca ci ngi, Pht lm an nh s i kh ca ci ng qu, v Pht lm an nh s th hn ca ci a ngc. 35 . Bnh xe v kh bn nhn l mt v kh thi xa trong dng mt bnh xe vi nan hoa sc bn, thng lao vo ngi ta nh mt ci a
32 33

Ngi Karma Lingpa v Tsele cho nh sng trng l ci thin, cho bn thin, xanh dng cho ci ngi, xanh lc cho sc sanh, vng nht cho ci ng qu, v nh sng mu khi cho ci a ngc. (V ci a ngc, mt s bn vn ni rng v bn s i thng xung a ngc nn s khng c c hi thy bt k nh sng no.) Ngi Dudjom cho nh sng trng cho ci thin, xanh lc cho bn thin, vng cho ci ngi, vng nht cho sc sanh, cho ng qu, v mu nu sm cho a ngc. Ngi Tshulthrim Zangpo cho mu trng cho ch thin v ci ngi, vng cho bn thin v sc sanh, v en cho ng qu v a ngc. 37 . Trong cch m t trong chng 3, Bn Tnh Ti thng. 38 . Ngi delog Do Khyentse ch cung cp chi tit nhng kinh nghim ca Ngi trong ci tnh , nhng cc v delog khc m t chi tit v chuyn hnh trnh chuyn tip di v gian kh, s xt x khi i qua phin ta ca T Thn, v nhiu h thng th gii au kh khc nhau m h chng kin trong rt nhiu chi tit. Phn ln nhng m t tp trung vo nhng au kh ca nhiu ci a ngc v nhng ci thp khc nhau, v trong s lin quan gia nhng chi tit ca mi delog ny u hon ton tng ng. Do ti ch tm tt chi tit ca nhng ci thp ny t cu chuyn ca Lingza Chokyi trnh s nhc li. V nhng m t ca tm a ngc nng trong m t ca Chokyi, ti kt hp vi chi tit m t ca Tsophu Dorlo.
36

vn kinh in ny, c bit trong ting Anh l Kinh Kim Cng, l mt trong nhng gio l ca c Pht. Dy rng hin tng xut hin l o nh c phng chiu bi tm. 40 . V nghi l sur chi tit hn, hy xem chng 9, Nghi l phc v cho ngi Cht v Sp Cht, on Nhng Nghi l Phc V sau khi Cht, 41 . Oddiyana l mt vng t thi xa Ty Bc n , c bit trong truyn thng Ty Tng nh mt trung tm ca rn luyn mt truyn. Ngi ta tin rng by gi l bin gii Pakistan v Afghanistan, chung quanh Thung lng Swat ca Pakistan. 42 . Kyema l mt thn t ca Ty Tng ging nh Than i! 43 . Tng, thopa, Thod Pa, s hay no 44 . Tng, sMan Mo, mt b tinh linh n. 45 . Jambu l mt thut ng thi xa cho chu. (Dim Ph ) 46 . Bn m t v bardo ca Lingza Chokyi c tm tt trong phn u ca chng ny. 47 . y phi l mt tham kho ca Samten Chotso, m bn m t xut hin sau y trong chng ny. Dartsedo by gi c bit l Kanding Sichuan. 48 . Phn, jivamjiva, mt con chim thn thoi c hai u, theo T in Phn-Anh ca Sir M. Monier William 49 . Hoa utpala (Phn) c m t trong vn hc Ty Tng nh mt hoa mu xanh dng. Theo T in Phn-Anh ca Sir M. Monier William
39

. Bn

y l nhng tiu chun phn chia chnh ca o Pht, c kt tp nh Tripitaka, hay tam tng gio in: Vinaya (lut) v gii lut o c, Abhidharma (lun) v l thuyt siu hnh (hay tr tu sng sut), v Sutra (kinh) v thin nh.
50

Lama gc l v thy chnh truyn Php cho hnh gi. . Svatika (Phn, Tng, Yungtrung, gYung Drung) L mt biu tng b mt ca sc mnh bt bin trong c hai tn gio Pht gio v n gio (ch vn) trong nhiu th k. 53 . Shambala l mt vng quc huyn thoi c cai qun bi lut l ca c hnh b mt. Ngi ta tin rng n hin hu trong dy Hi M Lp Sn, ch c nhng bc thnh tu tm linh cao mi c th thy. Trong nhiu gio l mt truyn ca o Pht, nhng phm tnh tm linh ca thn, tm hnh gi c gii thch di dng chi tit ca v tr Shambhala. 54 . Cu nguyn mong c i hi phi tng nim hay ht nhng bn vn t c nhng mong c khc nhau. 55 . Tng. dag shen jewa, bDag gZhan brJe Ba. Trao i chnh mnh vi ngi khc l mt thc hnh thin nh em hnh phc ca mnh cho ngi khc v nhn ly au kh ca h vo mnh qua nng lc ca lng bi. Trong nhng nm gn y, thc hnh ny tr nn ph bin gia nhng Pht t phng Ty s dng s thin nh c bit ca tonglen (cho v nhn). 56 . Mt v Pht n. 57 . Chn tha (Phn, yana) bao gm ton b gio l ca Pht gio. Theo hc phi Nyingma ca Pht gio Ty Tng, chng l ba tha ca sutra (Shravakanaya, Pratyekabuddhayana, v Mahayana), ba tha ngoi tantra (Kriyatantra, Charyatantra, v Yogatantra) v ba tha ni tantra (Mahayoga, Anuyoga, v Atiyoga [Dzogchen]) 58 . Qua rn luyn, hnh gi tin b qua mi giai on b tt v nm con ng (tch ly cng c, kt hp, nhn bit, thin nh, v vt ln rn luyn) t c gic ng. 59 . Theo t Long Th, s tham lam gy ti sanh trong ci ng qu. Trong phn ln bn vn, nh ca Ngi Jigmed Yhinley Ozer, s keo kit gy ra ti sanh vo ci ng qu, tri li tham dc v bm luyn gy ti sanh vo ci ngi. 60 . y khng phi l du hiu ch r ni sinh k tip ca bn, nh mt s v thy ngh. Khi thy bt k iu ny, bn hon ton b rng buc vo ni sinh ca mnh, nh vit trong Nyida Khajor Tantra (S Hp Nht Ca Tantra Mt Tri V Mt Trng). l nhng du hiu ngi c nhn vo t cung, Gi y, Thm ch nu mun ri b, th ngi b giam gi. By gi ngi b rng buc 61 . Ngi Je Tsongkhapa vit rng y l cc m t nhiu biu hin tnh trong sutra, nhng s m t ci Tnh Cc Lc c c Pht Thch Ca Mu Ni gii thch k lng trong cc c im ht sc chi tit. 62 . Theo bn vn ca Pht gio i Tha, phn 2 trang 73: bn mi su nguyn c lit k trong bn vn ting Phn, v bn mi tm nguyn trong bn dch ca Trung Quc. 63 . Theo quyn Phags Pa Od dPag ... bn cnh vng, bc, lam ngc, pha l, v hng ngc, c hai tn khc trong ting Ty Tng m ti khng bit l sPug v rDoi sNying
51 52

Po . Theo Kinh Vn Pht Gio i Tha, by vt liu qu l vng, bc, cht khong berin (h phch?), pha l, san h, hng ngc, v ngc lc bo. 64 . Theo Ngi Jigmed Tenpe Nyima v cc ngun khc, c Pht V Lng Quang cng ging dy trong mt cung in lm bng ngc qu. Cng khng chc rng cung in c ti gc Cy Gic Ng hay khng. 65 . Theo nhng bn vn Abhidharma (A T m, hy xem NG 183a/2 v CND [Chos mNgon Pa mDzod...] 30/18) Vo lc khi u ca thi i chng ta, nhiu aeon trc, nhn loi trn tri t ny khng phn bit nam, n. H khng giao hp, v mi ngi c sinh ra bng nhng phng tin k diu. Ngi ta khng cn n thc phm th cng nh khng da vo nh sng ca mt tri v mt trng, v h t ta sng bng nh sng rc r ca chnh thn h. H bay qua bu tri nh chim, d khng c cnh. Dn dn, con ngi bt u hng th vt cht th gian v sau kinh nghim cm xc th. iu ny lm h mt nng lc bay v s ta sng. Chng bao lu sau, h bt u phn bit nam, n v b sinh bng t cung. 66 . Trong nhng ni nh Ty Tng, ng i kh khn, nhng con ng d n s u li ch cho vic duy tr cuc sng ngi dn. Do vy, ging nh bt c vic lm no c li cho ngi khc hoc bt k hnh ng no pht sinh bi mt nh tch cc, kin thit ng x cng to ra cng c hay nghip tch cc u c kt qu trong an bnh v hnh phc. 67 . V ngha ca mantra ny, xem trang 356 68 . Rng lng hay b th l ci u tin ca su hon thin: nhng ci khc l, tr gii, nhn nhc, tinh tn, thin nh, v tr tu. 69 . Trong ting Trung Quc, NAMO OMITO-FO. Trong ting Nht, NAMU AMIDA BUTSU 70 . Trong nhng dng ny, i t nhn xng con, v ca con c s dng. Nu bn lp khao kht cho ngi khc, nh ngi cht hoc sp cht, bn nn dng t thch hp nh ng ta v ca ng v b, ca b, hay ngi cht, v.v... 71 . Su ci v bardo. 72 . Thay v tsham-chang (hnh nm), ngi ta c th ni phung-po (thn), nu ngi dng thn ca ngi cht. 73 . Cc i tng ca sc, thanh, hng, v, v xc c th hng c. 74 . Theo mt s kinh in khc ni hy qun tng ch AH thay cho ch HRI 75 . Nu thc hin tng nim ny cho chnh mnh, bn nn dc dng ny l: Rang nyid je tzun dor je nal jor ma (Con trong thn tng Vajrayogini). Nu bn thc hin cho ngi vn cn sng, bn nn c dng ny l: Mig yul zhi lu dor je nal jor ma ( ngi i tng ca ti tp trung l trong thn tng Vajrayogini). Nhn xng i danh t trong nhng dng sau y s thay i tng t, ty vo vic bn thc hin phowa cho chnh bn hay ngi khc. 76 . Mt s kinh in ni hy qun tng n nh mt ch AH mu trng 77 . Trong khi ht m PHAT! Bn c th thin nh rng tm thc c ha nhp vo ha thn, bo thn, php thn, bt ng thn, v thn ton gic ca c Pht V Lng Quang. Mt vi ngi ht HIK! thay cho PHAT!

78

Nu bn lp nguyn mong c cho ngi khc, hy thay i i t tng ng.