CHT TRONG AN BNH

LOVING AND DYING T Kheo Visuddhacara TT.Thch Tm Quang dch Pht Lch 2548 2004 Ngun http://thuvienhoasen.org Chuyn sang ebook 25-7-2009 Ngi thc hin : Nam Thin namthien@gmail.com Link Audio Ti Website http://www.phatphaponline.org Mc Lc LI TA Ti vit tc phm ny nhm chia s mt s suy ngh v ci cht vi bt c ai quan tm mun tm hiu v ci cht. Suy ngh v cch chng ta c th trc din vi ci cht bng can m v tnh thanh thn, c phm cch. V nu bn mun bng mt n ci. Suy ngh v cch ng u vi kh au, cch sng bng tr tu v lng t bi, hay bng nhiu th v iu m chng ta c th tp trung c cho n khi chng ta cht. Nhng thng thng ngi ta khng thch ni v ci cht. Bt c lc no vn ny c cp, ngi t bt u cm thy kh chu. c bit c coi l cm k khng c ni n vo nhng dp tt lnh nh sinh nht hay Nm Mi. Lm nh cp n t cht vo nhng dp tt lnh c th gy tai hi v mang lai vn ri hay cht sm! ng nhin, ti khng ng vi nhng tng nh th. Vi ti, iu ch l d oan. Ti c th hiu d cho ngi ta coi vn v ci cht trong nhng dp tt lnh l khng nh. Nhng ti cho rng nghm ngh v ci cht v c n nhng dp nh sinh nht v Nm Mi l tt v ng, c l nn suy ngm nhiu hn na vo nhng dp nh vy. Ti sao? Bi v chng ta c th xt thy chng ta khng phi ngy mt tr li m ngy mt gi i v c mi nm tri qua mang chng ta n gn nh m. Trong suy ngm nh th, chng ta c th nh gi li i sng mnh, thm xt li v tr ca mnh v xem xt liu chng ta c i ng hng hay khng - hng ca tr tu v t bi.

L mt nh s, ti thng trm t (thin) v ci cht. Vic ny nhc nh ti sng mt cuc i c ngha hn, khng ung ph ngy gi v ch d ti phi th nhn ti vn cn thnh thong lng ph th gi qu bu; v nh qu v bit ci tm i khi rt bng bnh v li bing. Tuy nhin bi suy ngm thng xuyn v ci cht, ti lun nh rng ti phi tm ra nhiu th gi hnh thin tu gic hn na ti c th thanh lc tm ra khi nhng nhim ca tham sn v si. c Pht khuyn chng ta nn thng xuyn suy ngm v ci cht, hng ngy hay vo bt c lc no. N s khi dy trong chng ta s tnh thc thc cp bch phn u tch cc hn na nhm loi b kh au do tm nhim v b la di mang li. Ti thch ni v ci cht. l ti s thch ca ti. Phi chng ti bnh hon? Cng c i - C tip tc. Bn c th ni ti bnh hon v g i na ty bn. Khng sao c. Ti khng bn tm. Ngi ta, c ngha khng ch c ti m c bn na, phi tha nhn nhn quyn cn bn c by t quan im v cm ngh min l by t nh vy mt cch chnh ng, ng cm, khng b p t v bt bo ng. Khng ai c th gin d vi mt ngi v vic by t bng cch thc nh vy, d khng may l i khi chng ta qun v tr nn nng ny. Nhng tr li vi ti ny, ti lun cn nhc, ti lun bn khon v vn ang bn khon: Ti sao chng ta sng? Ti sao chng ta cht? Tt c ci l g? Ci lm g? Cho mc ch g? V cu cnh g? Chc chn nhiu cu tr li c ngh. Ti chc chn c nhiu ngi rt vui v cho ti nhng cu tr li v nhng cu hi ny t khi con ngi bit suy ngh v cn nhc. Nhng ti khng th ni l ti tha mn vi tt c nhng cu tr li c a ra. Ti vn cn ang tm kim. Trong nhng ngy ny ti tr thnh mt nh s Pht Gio v hnh thin. Ti nguyn gi nm gii khng git hay lm hi, khng trm cp hay la o, khng phm ti gian dm nh ngoi tnh, khng ni di v khng dng ru hay ma ty. Thm na l mt nh s, ti phi tun th cuc sng c thn v nhng gii khc ca mt nh s. Ti khng th ni cho n nay ti tm thy tt c nhng cu tr li i vi nhng cu hi ca ti, nhng ti tm thy s an i, s thoi mi no trong gio h ca c Pht. Ti c th ni hiu li dy ca c Pht v chnh nim v t bi. V ti vn thin. C l ti c th tm thy tt c cu tr li vo mt ngy no . S rt tt p nu ti c th. Nhng nu ti khng lm c, th cng khng sao. Nhng vn no m ti th thch. Ti s rt sung sng d cho ti phi th cht. V du sao th ti cng th. Bng

cch i sng ca ti vn cn c ngha, t nht l mc no . V ng nhin theo ng li ny, ti s c gng truyn b cng nhiu cng tt s vui v v hnh phc theo khuynh hng v kh nng ca ti. Ti c gng vit cun sch ny chia s s hiu bit gii hn ca ti v cuc sng v ci cht. Ti cm thy chng ta cn tho lun vn ci cht mt cch thng thn. Chng ta khng nn s a ti ny ra. Nu khng, lm sao chng ta c tho lun v hc hi c? Khi chng ta c th tho lun cng khai, hc hi v hiu bit, iu rt tt v chng ta c th i n chp nhn ci cht. Chng ta c th bit cch i ph vi n tt hn. iu ny rt quan trng; v l do n gin l tt c chng ta u phi cht. Khng ai c th thot khi. V nu chng ta khng th hiu ci cht ngay by gi, lm sao chng ta c th hiu vn khi chng ta nm trn ging lc lm chung, vo lc sp th hi cui cng? Phi chng chng ta th vt qua c s hi v bi ri? Cho nn tt hn l chng ta hc hi tt c v ci cht ngay t gi. Chc chn iu s rt c ch cho chng ta. Vy chng ta khng cn s hi na. Chng ta s c lng tin, v khi ci cht n chng ta c th ra i vi n ci. Chng ta c th ni: "T Thn, c lm iu xu nht i. Ta bit mi ri v ta c th mm ci". Ti vit tc phm ny mt cch thng thn v hp dn theo kh nng. Ti c gng n khng qu hc thut hay cng nhc. Ti ch mun qu bn vui v c cun sch ny, khc khch ci nhng phn c th ng ci v c th hc c mt hay hai s vic c th gip ch cho bn trong cuc sng, tnh thng v cht chc. Ngoi ra ti khng vit thin v t cch mt tu s vi mt ngi khng chuyn mn m l cch ni ca con ngi vi con ngi. Cho nn ti vit hon ton t do vi mc ch truyn cm, i vo lng ngi. Mc du ti khng th ni ti thnh cng hay tht bi n u! Ch qu bn s l s phn xt tt nht v iu . V ti l mt nh tu Pht Gio, c gi s thy ni dung c nhiu chun tc o c v khi nim Pht Gio. ng nhin, mt s gi tr nh tnh thng v t bi l ph bin. Chng khng thuc v mt tn gio no c m thuc v tt c. Tt c cc tn gio u dy tnh thng v t bi. Chng u l nhng tn gio tt. Nhng chnh chng ta nhng tn li khng tun theo. Cho nn chng ta git, lm thng tn, v gy tc hi di danh ngha tn gio. Ai l ngi ng trch ngoi chng ta ra! Khng phi tn gio hay nhng khai sng ra tn gio bao gi cng thuyt ging tnh thng, tr tu, v lng khoan dung, tha th v t bi sao. Nu chng ta c th tnh thc trc

s ngu si ca chng ta th chng ta c th thng yu tht tnh. Chng ta c th sng nh anh ch em vi lng, kin tm v thng cm, vi tnh thng v t bi. Ti vit tc phm ny ch yu l cho Pht t. Nhng nhng ngi khng phi l Pht t c th c v tm thy mt s li ch, mt s lnh vc ng thun, nh gi ng v hiu bit chung. Ti thiu, h cng bit n quan im ca Pht Gio, cch gii quyt vn v tr tu ca Pht Gio. iu b ch l bit quan im ca nhau, n dn n lng hn, thng cm hn v nh gi ng cch gii quyt v nim tin ca ngi khc. V phn ti, ti khng c mt cht thch no nhm i o ca ngi khc. Vic phi tht r rng. Hy cho mi ngi thc hnh tn gio ca ring h v hy cho h rn tp tt tn gio ca h, nh ngi trng gii thng Ha Binh Nobel, Ngi t Lai Lt Ma ni t bi rt cuc l ct li ca tt c tn gio. Ti c gng chia s s hiu bit ca ti trong kh nng tt nht ca ti. Nhng ti chc chn s c mt s khuyt im ch ny ch kia. Hay mt s lnh vc c th c nhng khc bit trong vic gii thch hay hiu bit. Rt c th bn khng thch hay khng ng vi mt s s vic ti ni. Hay bn c th khng thch cch ti din t. Bn c th ngh iu khng thch hp, khim nh, v tnh, y m, kh chu, mo m, v l, hay g i na. Cng c i. iu ny l t nhin. Ch cn c hai ngi l s c nhng bt ng kin. Bn ch cn khng chp thun nhng iu bn khng ng , bc b chng y l ni vy. Bn khng cn phi chp nhn mi iu ti ni. Ti sao bn phi chp nhn? ng nhin bn c mt tm tt ca mnh, v bn c th ngh v quyt nh cho chnh bn. Chng ta c th ng hay khng ng m khng bi ri hay gin d. Chng ta c th ng hay khng ng m vn gi c tnh bng hu. Phi chng chng ta khng th? l vic tuyt vi nht, ci tinh hoa ca s trng thnh tinh thn. V mi ngi chng ta quyt nh mt cch thnh thc v ngay thng cho chnh chng ta nhng iu chng c th hiu v nhng iu chng ta khng th hiu. Chng ta khng cn phi tin mi th hay bt c th g. Chnh c Pht ni tt hn l phi xem xt cn thn, iu tra nghin cu v kim tra cho chnh chng ta trc khi chp nhn mt iu g. Ngay c n nhng li ca c Pht cng phi c kim tra k lng. Rt cuc, c Pht khng ngoi tr iu no c. Ngi khng bao gi tin trong nim tin m qung. Ngi khng bao gi bo chng ta ch tin vo iu Ngi ni hay ch bc b iu ngi khc ni. M Ngi bo chng ta hy iu tra nghin

cu, thc hnh v minh nh cho chnh chng ta. Nu chng ta thy iu g tt, iu y l iu thin, lnh mnh dn n loi b tham sn si, th chng ta chp nhn. Nu khng, chng ta bc b. l mt li khuyn tuyt ho. Cho nn ly ca c Pht, ti bao gi cng thch ni: Khng tin vo iu g c. Nhng hy suy ngh, thc hnh v minh nh cho chnh mnh. Vi ti l cch gii quyt tt nht v an ton nht. Nhng v bt c li lm no trong phn trc tc cun sch ny, ti xin li v xin c tha th. Nguyn cu tt c chng sinh u hnh phc. Chc cho chng ta tm c tr tu v hnh phc m chng ta ang tm kim theo con ng ring ca tng ngi; v vui c sch! XIN CHO CHO T BIT CI I T THN,

Mt ngy no khi ti cht, v ti phi cht, ti mun cht vi mt n ci trn mi. Ti mun ra i bnh thn, mun cho t thn nh mt ngi bn, c th ni vui v: "Xin cho T Thn, Cho T Bit Ci i". Ti c th tng tng chnh ti c mt cuc i thoi vi t thn. C l c th nh th ny: "Cho Thn Cht! Mi c khe khng? Ta ch i ngi t lu. Sut i ta mong mi ngi y. Phi chng rt cuc ngi ang n vi ta? n gi ta phi ra i ri phi khng? "ng, ng, T Thn! Ta ang n y. Hy kin nhn. Ta sn sng. Ngi khng bit ta l g? T lu ta d tnh cho ngi bng mt n ci. Phi, T Thn , ta hiu. Ngi khng phi xin li. Ta bit ngi c vic phi lm. Ta khng c g chng li ngi c. Khng c cm ngh kh chu. Khng c g l ring t, ta hiu. "Nh ta ni, T Thn , sut i ta mong i lc ny. xem liu ta c th gp ngi vi mt n ci khng. t ra cng xem liu ta c hng trong ci cht khng, nu khng c hng trong ci i. By gi ngi ang cho ta c hi ny v ta cm n ngi v iu . "Phi, ta nghe rt nhiu v ngi. Ngi khng i ai. Ngi n nh mt tn trm ban m. Ngi khng mc c vi mt ai. Ngi khng chp nhn cu tr li "khng".

T thn, c ri. Ta s n vi ngi mt cch vui v. Ta mt ri. Tm thn ny nh mt ci v v. N ru r. N sng lu hn thi gian n c s dng. Nh ngi thy, ta sn sng k ci cht. V ta chu ng tt c s au n ny, c gng mm ci vi tt c khch n mi gi ta. T thn, ni tht vi ngi, l ra ngi phi n sm hn. Xt cho cng s au n ny, ngi l khong thi gian thoi mi nh ca tri cho. Nhng ni ri. T Thn, khng ln la na. No ln ng. Hy cm tay ta." V ta phi i nh ta thng m c vi n ci trn mi. Cch cht p bit l nhng no! Tt c nhng ngi xm quanh ti khng cn phi khc. H vui v v thy ti ang mm ci. H s bit ti c lm ch. Ci cht chng l ci g m phi s hi. Hy i x vi ci cht nh mt ngi bn. Hy sn sng ni li cho t thn v cho t bit ci i. ng nhin khng ai c min tr trc ci cht. Tt c chng ta phi cht. Nh c Pht ni: i sng mong manh v ci cht l iu chc chn. Trong khi chng ta sng chng ta au kh khi chia la xy ti vi ci cht ca mt ngi thn. C hai ng b ti u cht. Ti khng nh ng ni ti. ng cht lc ti cn rt tr. Nhng ti nh b ni ti. B rt n cn vi ti. B cng rt ngho kh. B thch sng min qu trong khi cha m ti li sng thnh th. Ti nh mt ln b n thm chng ti, ti xin b nm xu. Lp tc b ly ngay v tm ra nm xu v a cho ti. Vo thi c th mua vi nm xu:Bn c th mua c mt cc nc hay mt ly nc vi nm xu. Nu bn mun ung nc da do ngi da bn bn c th mua c hai ly nc da vi nm xu! V vi nm xu bn c th mua c nm ci ko. Cha ti cht lc ti mi tui. Ti nh c n thm cha ti ln cui vo mt m ti Bnh Vin a Khoa, Cha ti nm cht ti y v bnh lao v cc bin chng khc. Ti nh m ti ni vi cha ti: "Ny Beh, y l con Johnny n thm" Cha ti khng ni c. ng th qua ng dng kh mi. ng dng nh nhn ti mt cch yu t. Ti cn nh. Ti khng bit g v ci cht, nhng by gi ti bit kh hn. B m ti nghip ca ti au kh. B chng kin qu nhiu ci cht v c mt i sng cc k kh khn t hi cn tr. Chc chn, i sng khng phi l thm hoa hng vi b. Mt trong nhng ngi anh em ti cht khi cn nh. Mt ngi anh em khc cht lc 23 tui cng vi v hn th. l mt thm kch. Hai ngi b cht

ui. Ti vn cn nh nhn thy xc ca h ti nh qun. M ti than khc lng au xt. Tht l au n cho b v mt mt a con trai thn yu mt cch bi thm nh vy. Ti hon ton chong vng v khng bit lm g hiu c iu ny. Lc ti 16 tui. Ti c gng ra v th , v tnh. Ti gng cm nc mt. Ti ni v x s nh khng c g xy ra v nh th ci cht vi ti l chuyn hng ngy, khng cn phi su thm. Ti coi iu l khng quan trng v c t ra v lnh lng. Nhng lc mt mnh, ti khc. Ti khc mt cch ng cay. Sau l mai tng ti quay tr li ngha a. Ti i vng vng trong ngha a u nng tru. Ti o t v trng hoa chung quanh m ca anh ti v m ngi yu du ca anh. Ti khc vo cy thnh gi bng g nhng ch sau: "Khng tnh yu v i no bng tnh yu ca mt ngi chu hy sinh thn mnh v bn", v anh ti cht trong khi c gng cu ngi v cha ci. V ti ni vi Thng .Ti hi Ngi: "Hi c Cha Tri, Sao Ngi c x vi ti th ny? Ti sao Ngi bt anh ti? Phi chng l mun hay lng kht khao ca Ngi? Nu th, xin mun ca Ngi c thc hin. Ti chp nhn vic ". V cc bn thy lc ti l mt ngi C c Gio tt. V mun ca Thng phi i trc tt c mi vic khc. Khng c nghi hoc. Nhng by gi ti l mt Pht t, ti tin l ti hiu hn mt cht. Phi, khng c Thng no bt anh ti. Nu chng ta chp nhn s sng, chng ta phi chp nhn ci cht. Cht l phn thit yu ca s sng. Nh c Pht ni, chnh v minh lm cho vn vt trong vng kh au, v chng ta c tri ln ht kip ny n kip khc theo nhng hnh vi ca chng ta. Thin mang iu lnh v c mang iu xu. Ti phi th tht rng ti c th hiu r hn vi cch c Pht nhn vo mi s. Sau ny trong cuc sng ti chng kin nhiu ci cht hn. L mt nh bo, ti nhn thy xc nhng ngi cht v tai nn, bng ng nh nhau, t t, c dc vn vn... Ti vit nhng chuyn bi kch, cm xc hay bi thm v ngi ta cht ra sao. C mt ngi hn a con gi nh t bit ri t bn vo u mnh. C mt cp trai gi tha thun cng nhau t t trn ging ca mt khch sn. Ngi con gi cht v thuc c h mang theo, ngi con trai thot cht. V c tn cp kht ting b bn cht bi Cnh St vo Ngy Tt. Tn cp ny b theo di nn khng th sng nhn thy ht ngy u nm mi. Nhng i vi ti ch l mt cu chuyn na. Ti cha bao gi ngh su xa v ci cht. Ti hon ton b t lit bi n. Tt c ti mun l cu chuyn hay c t trn trang nht ca t bo. Hu nh khng c cm ngh hay tnh thng trong ti i vi nhng nn nhn ti

nghip. Ti qu l mt ngi nhn tm v ch k ch ch trng n phc li ca mnh. Mi sau ny, l mt nh s, ti gp nhng ci cht vo lc ny ti thy nhiu cm ngh v t bi hn. Khi ti thm ngi bnh ti thng cm vi h. Ti c gng ht mnh an i h. Vi nhng ngi Pht T, ti tng kinh, nhng bi kinh Pht. Ti ni vi h cu c Pht dy: Thn bnh nhng ng tm bnh. Chng ta c th khng lm c g nhiu cho thn nhng chng ta c th lm c g cho tm. Chng ta c th gi tm bnh tnh khi chng ta au yu. Chng ta c th ch tm. Chng ta c th theo di s tng gim ca au n, n n v i tng t nh th no. Chng ta c th hiu bit bn cht ca kh au. Chng ta c th gp n v hc hi t n. Chnh l mt cuc th nghim lm sao chng ta hiu r bn cht ca s sng, lm sao chng ta hiu r rng khng c ci ng thng cn ni y m ch c s thay i lin min ca sinh v dit, ging nh dng sng tri chy bt tn; lm sao chng ta hiu r chnh ci v minh, tham i, luyn chp, gin hn, s st vn vn ca chng ta l nguyn nhn ca kh au. Bng s hiu bit chng ta c th ng ln n nhn ci au n. Chng ta c th coi iu l vic bnh thng. Chng ta c th gi bnh tnh v n ha. Thm ch khng mt cht g ng lng. ng chng ta c th mm ci, ngay c lc au n. Chng ta c th ni: "Ny au n, mi tht tnh mun ta cht phi khng? Ngi khc c th gc ng vi mi nhng vi ta th khng. Ta c hun luyn v st vi mi. c Pht dy ta nn p li m khng gin d hay ght b. Cho nn ta c gng p li mi khng gin d hay ght b. Ta hiu rng bng chnh nim v an lc trong tm ta, ta c th vt ln mi. Ta c th ci mi. Mi dy ta i l kh au. Nhng mi cng dy rng ta c th vt ln mi." V bn c th mm ci trc cn au. Bn s cm thy khe hn ngay lp tc. Cuc sng hu Ch c hai T t vi Can m t trong lng Adam nh iu ngi Gordon l trn phin bo bt qu mun,

HAI QUYT TM Khi ti vit nhng dng ny, ti nh li mi hm qua mt nh s bn ti cht. ng b ung th giai on cui cng tm thng. Khi ti bn cnh ng ti bnh vin mt vi ngy trc khi ng cht, ng ang trong cn au n. Ti c gng t cho ng n mt cht canh nhng ng khng n c. ng trng rt hc hc v khng khip. ng hu nh khng ni c. Bnh ung th tn ph thn th ng v khng phi l mt nhim v d dng chu ng cho tinh thn ca ng. Ti c ni ng lu quan st ci au n nh ng thng lm trong lc hnh thin, cng gi c bnh tnh v thanh thn cng tt. ng l mt ngi thin nh vng vng v ti chc chn ng thin v chnh pht cui cng ny. Ti nh li mt dp khc khi ti n thm mt ng gi kh i b bnh bch cu. ng cng trong cn au n. au n hin trn nt mt ng. C nhng git m hi trn trn v mt ng. Ti ly ci khn v nh nhng lau m hi cho ng. Ti gh vo tai ng th thm c gng lm cho ng gim au. ng ny cng l ngi hnh thin v ti li nhc nh ng gi chnh nim quan st ci au cng im tnh cng tt. Ti cm thy vui khi nhn thy v au n bin mt trn mt ng. Mt lc sau thn nhn n v ti ra v. Mt vi gi sau, ng cht. Ti vui v c th gip ng mt cht trc khi ng tt th. Mc d c hnh phc trong cuc sng, nhng vn c kh au. Hnh phc hnh nh rt ph du n ra i khng i ch ch ri c thay th bng phin mun v bt mn. Bi v s sng kt thc bng ci cht nn t n l mt thm kch. C ngi ni i sng ging nh mt c hnh: bn bc n lm chy nc mt. c Pht ni sinh l kh au v sinh dn n suy tn v cht. Chng ta nn hiu r iu ny. Nu chng ta chp nhn s sng chng ta phi chp nhn ci cht. Nu chng ta mun khc khi ngi no cht th chng ta cng nn khc vo lc ngi y ra i. Vo lc a tr sinh ra th mm mng ca ci cht trong n. Nhng chng ta li mng r khi a tr c sinh ra. Chng ta ci v chc mng cha m a tr. Nu chng ta hiu sinh n phi dn n ci cht th khi ci cht n chng ta c th i mt vi n bng mt n ci. Nhn con ngi cht trong au n ra sao, thn th ca h b suy sup v bnh, v thy tt c i sng phi kt liu bng ci cht (s vic lm cho ti hiu mi ln i n nh qun tng kinh), hai quyt tm pht sinh trong tm ti: Trc nht, n lc ti cht, ti mun cht vi mt n ci

trn mi. Ti mun ti c th gi chnh nim v c thanh thn. Ni mt cch khc ti mun gi bnh tnh. Ti mun c th vn mm ci d ci au n n hnh h ti n th no i na. Ti mun ti c th mm ci vi tt c khch kha n thm ving ti. Ti mun ti c th mm ci vi tt c cc bc s v y t tt bng sn sc ti. Ti mun ti c th mm ci vi nhng bnh nhn bn ti gip h lm bt c cch no c th bnh vin, hoc truyn cm hng hoc an i. Thay v nhng bc s v y t hi ti c khe khng, ti mun hi h: "Bc s c khe khng? Ch c khe khng? Hm nay qu v th no? Qu v bit khng qu v ang lm mt cng vic cao c. Chng ti rt may mn c qu v. Xin tip tc cng vic tt p ny. Xin cm n qu v nhiu." V vi nhng khch l Pht t, ti s ni Pht Php. Ti s ni: Hy nhn ti. Ti sp cht ri. Kt thc ri! Qu bn bit y hnh thin lc sp cht khng phi l d. Vy nn trong khi bn cn khe hy c gng tn dng iu . Hy hnh thin! Hy thc hnh Php! Khng cn hi hn sau ny. ng i n lc bn au nng th qu tr. Nhng nu ngay by gi bn thc hnh thin, khi bn bnh, bn s khng b kh khn nhiu lc phi i ph vi cn au. Bn c th quan st n v thm ch vt qua n. Cc bn bit y, c Pht bo chng ta rng mi th u v thng. Nu chng ta hnh thin chm ch y , chng ta c th hiu c s tht v v thng su xa hn, nh vy chng ta s khng b tri buc vo tm v thn ny. Chng ta bit chc chn thn ny khng phi ca chng ta, tm ny cng chng phi ca chng ta. Hiu bit, chng ta c th bung b. Chng ta s khng b tri buc vo vo nhng dc lc th thin ca s sng. Chng ta c th sng mt cch khn ngoan hn. Chng ta v gi mt cch thanh nh. V chng ta khng cn s cht. c Pht ni kh au gn lin vi i sng. V chng ta phi hc hi cch sng vi n v vt qua n. Ch bng cch p dng chnh nim vo cuc sng hng ngy v hnh thin chng ta c th thm nhp va chn l ca kh au. Khi chng ta hiu c kh au mt cch su xa, chng ta s tranh u loi b nguyn nhn ca n, l tham i, b tri buc vo i sng, vo sc cm d ca nhng cnh tng vui thch, m thanh du dng, nhng mi v d chu, v nhng ng chm m m. Chng ta s c gng thanh tnh tm trc tt c cc nhim. Theo c Pht, khi tm chng ta c ty sch tham sn v si, chng ta s vt qua c tt c kh au. Chng ta s khng bao gi phn ng li bng

luyn chp v c cm vi bt c g. Thay v iu s c tr tu v t bi trong chng ta. Chnh iu ny chnh l chm dt kh au. Khng bm vu na chng ta s khng bao gi kh au. C n ci au th xc cng khng lm tinh thn au v tm khng phn ng bng c cm v gin d. Tm s bnh an. C chp nhn v hiu bit. Khi chng ta cht trong lc c loi tr tu v an bnh ny, c Pht ni iu l s chm dt kh au. Khng cn ti sanh, khng cn tr li vng sinh t. Nu chng ta khng ti sanh, khng cn suy tn v cht km theo kh au. Chm dt! H mn! Ci khi au kh b dp tt. V chng ta c th ni ging nh cc v thnh thi c ni, Lm c ci ng phi lm. c sng l cuc i thnh thin. ng nhin, ngay by gi chng ta c th vn cn xa mc tiu. Nhng ngi ta ni, hnh trnh ngn dm bt u bng mt bc i. Cho nn ti l ngi lc quan. Vng, ti l mt Pht t v mt ngi lc quan. (Ai ni ngi Pht t l ngi bi quan?) V ti tin rng mi bc i trn con ng chnh nim s mang chng ta bc gn hn ti mc tiu mc tiu Nit Bn, s kt thc ca mi kh au. V l mt ngi lc quan, ti thch ngh rng sm hay mun chng ta s t ti Nit Bn.

NI CHUYN BNG C HOA L V khi ti ang nm trn ging bnh vin, ti thch ni Pht Php vi tt c nhng ai hi han ti, hay bt c ai mun nghe. Hn na, ti c th gi hoa tng n tt c nhng bn hu ngoi kia. Ti c th nh km mt ci thip vi thng ip nh sau: "Cho bn! Bn c mnh khe khng? Bn c thch nhng a hoa ny khng? Hoa ny khng p phi khng? Bn c th gi tm ngh v thng thc ci p ca bng hoa v ht hng thm ngt ca n khng? V khi bn nhn vo bng hoa, bn c nhn thy nhng cp mt long lanh ca ngi thn hay a con bn khng? Bn c cm thy hiu hy vng v s hi ca h khng? Hay l bn qu bn, qu lo lng vi nhng k hoch tham vng trn tc, s theo ui danh vng v ca ci ca bn phi khng? "Bn xem xt k bn cht ca v thng cha bn lm sao tt c phi a tn v cht? V lm sao trong khi chng ta sng, chng ta phi sng c ngha sau ny khi phi n hn. Cng vy, ging nh bng hoa ang a tn, ti cng ang cht. Nhng ti gi nhng li cu chc ti ban. Chc bn

kho v hnh phc! Ti hy vng bn s tm c th gi cho nhng ngi thn yu ca bn tp hnh thin. Ban bit khng, kim tin, c nhiu xa x, vui hng dc lc khng phi l mi th. Nhng th c th lm cho bn vui mt lc no thi, nhng thc t t t v tnh thng yu quan trng hn nhiu: n lm cho bn tha mn v hnh phc nhiu hn. Xin tha th cho ti v thuyt ging nhng li lm nhm nh vy nhng xin hy lu n nhng li ca mt ngi sp cht. Hy cho php ngi y c gii by. ng, trong khi bn sng bn nn c gng tri rng vui v v hnh phc cng nhiu cng tt. Hy tha th cho mi ngi. Khng nn nui dng mt thi hn hc no hay coi bt c ai l k th ca bn. Lun lun nh rng i sng ngn ngi v chng bao lu tt c chng ta u phi cht. V thng yu chnh l cho ch khng phi l nhn. Cho tnh thng khng km theo iu kin. Tnh thng khng mong mi c n b. Hy c gng trau di loi tnh thng p nh vy. Chc bn hnh phc!" Ti kt thc bng li ti bt: "Hy bo trng. Khng cn phi n thm ti. Nhng bn c th vui sng cho ti. V ti ang mm ci v ti sung sng l ti c th cht vi mt n ci trn mi. Tm bit v chc may mn" V nu ti khng ni c v qu mt th ti vn c th mm ci cho thy mi vic u tt p, v bnh ch hi ci thn ti nhng khng hi ci tm ti. Bng cch ta vn c th truyn cm hng c n khi chng ta bnh. Lc y ngi ta s nh gi Pht Php cao hn, v thc hnh chm ch hn. L ng nhin, nu ti ang ni vi nhng ngi bn khng phi l Pht t, ti phi c p t quan im tn gio ca ti ln h. Ti c th gii by quan im ca ti ch khng i no li p t cho h quan im y. Ging nh ti khng mun h p t quan im ca h cho ti, vy cng th ti phi khng p t cho h quan im ca ti. Chng ta phi tn trng quan im tn gio ca nhau v phi c tnh thng yu-kh i vi nhau. Bng cch ny, s c chung sng ha bnh.

I PH VI THI THCH HP

BNH

TT

Chng ta khng nn coi bnh tt v kh au l th hon ton tn ph chng ta, v v th chu tht vng v ng lng. Tri li (ngha l trng hp ngi Pht t), chng ta phi coi l cuc trc nghim xem chng ta hiu li Pht dy tt n u, v chng ta c th p dng s hiu bit m chng ta

cho l hc tt n mc no. Nu chng ta khng i ph c v mt tinh thn, nu chng ta b suy sp, n cho thy s hiu bit ca chng ta v Pht Php, s thc hnh ca chng ta, vn cn yu. V vy bng cch ny, l cuc trc nghim v c hi cho chng ta thy mc chng ta qun trit s thc hnh ca chng ta. Ri bnh cng l c hi cho chng ta nng cao hn na s thc hnh kin nhn v khoan dung ca chng ta. Lm sao chng ta c th thc hnh v pht trin n vin mn (ton ho) v nh lng kin nhn nu chng ta khng trc nghim, nu chng ta khng b t vo nhng hon cnh kh kh khn v khc lit? Vy nn bng cch ny, chng ta c th coi bnh l c hi cho chng ta trau di thm nhn ni. Chng ta cng c th nhn vo sc khe khng phi ch l s vng bng ca bnh tt m cn l kh nng tri qua bnh, v hc hi v pht trin t . ng, mt nh ngha mi l v sc khe nh th bt ngun t mt s chuyn gia y t nh Bc S Paul Pearsall ca Bnh vin Sinai ti Detroit, Hoa K. Thy bnh khng bao gi tr tit c v cui cng chng ta phi gc ng bng cch ny hay cch khc ra sao, nhng bc s ny i n nh ngha v sc khe c th gip ta c th thch nghi vi bnh khi n n. iu ng phi khng? Cho d nhiu my mc, phng php v thuc men tinh vi n th no i na, ngi ta vn c gc ng trc ung th, bnh AIDS, bnh au tim v nhiu bnh khc. Cui cng, khng c li thot. Chng ta phi hiu v chp nhn s tht, khi n n v chng ta phi gc ng, chng ta c th gc ng mt cch thanh tao. Chc chn, chng ta s cha tr bnh bng ht sc mnh, nhng khi bt chp nhng c gng cao nht ca chng ta, chng ta tht bi v bnh tip tc gia tng, chng ta phi chp nhn v cam chu vi ci khng th trnh c. Phn tch n cng, khng phi vn l chng ta sng lu bao nhiu m l chng ta sng tt p ra sao mi ng k, v iu gm c cch chng ta c th chp nhn bnh tt ca chng ta n mc no, v sau ht chng ta c th cht ra sao. V mt ny, Bc s Bernie S. Siegel trong cun sch ca ng, "Ha Bnh, Tnh Thng v Cha Bnh", vit: Nhng bnh nhn khc thng khng c gng khng cht. H c gng sng cho n khi h cht. H thnh cng, mc d hu qu bnh tnh nh th no, v h cha lnh i sng ca h, ch d h khng cha c bnh ca h.

V ng cng ni: Mt cuc i thnh cng khng phi v ci cht. l v sng tt p. Ti thy c ngi mi hai tui v chn tui thay i c ngi ta v c cc cng ng bi kh nng ca h v tnh thng, v i sng ca h thnh cng d ngn ngi. Mt khc, ti bit nhiu ngi sng lu hn rt nhiu v khng li g ngoi s trng rng. Cho nn tht tuyt vi rt cuc l i sng ca chng ta c th c cha lnh mc du bnh ca chng ta c th khng c cha khi. Sao vy? v kh au l v thy gio v nu chng ta hc bi thuc, chng ta c th tr nn thnh ngi tt hn mt cch ng ngc nhin.Chng ta khng nghe nhng chuyn c nhng ngi tri qua au n nhiu, thot khi, thay i thnh ngi tt hn ? Nu h khng kin tm, ch k, cao ngo v khng thn trng trc , by gi h c th tr nn kin nhn, t t, lch thip, v nhn nhn hn. i khi h nhn thy bnh l mt iu tt cho h bnh cho h c hi xem xt li li sng v nhng gi tr quan trng hn trong i sng. H i n nh gi cao gia nh v bn hu hn, v qu trng thi gian h sng vi nhng ngi thn yu. V nu h bnh phc li c, h s dnh nhiu th gi hn cho nhng ngi thn, v lm nhng vic thc s quan trng v c ngha nhiu hn. Nhng cho d chng ta b gc ng v bnh chng ta vn c th hc hi v pht trin t n. Chng ta c th hiu c ci mong manh ca s sng v li dy ca c Pht ng ra sao c mt yu im trong s sng. Chng ta c th tr nn t t hn, cm nim nhiu hn v lng kh i m chng ta nhn c t ngi khc. Chng ta c th tha th nhng ai lm cho chng ta au n. Chng ta c th thng yu mt cch ho phng v su xa hn. V khi ci cht n, chng ta c th cht bng s chp nhn v an bnh. Bng cch , chng ta c th ni i sng ca chng ta c cha lnh v chng ta ha hp vi th gii v chng ta sng trong bnh an. CHNG TA C TH HNH THIN Khi chng ta m v nm lit ging, chng ta khng cn phi tht vng. Chng ta vn c th hnh thin khi chng ta nm trn ging. Chng ta c th quan st tm v thn chng ta. Chng ta c th ginh c bnh tnh v sc mnh bng cch hnh thin hi th. Chng ta c th quan st s ht vo v th ra, bit chng ta ht vo v th ra. Vic ny c th cho chng ta n tng bnh tnh. Hay chng ta c th quan st ci bng phng ln v xp

xung khi ht vo v th ra. Tm ca chng ta c th i theo s ln xung, v ha nhp vi n. Vic ny cng c th cho ta s bnh tnh. V t s bnh tnh ny, s hiu bit c th pht sinh. Chng ta c th nhn thy tnh cht nht thi v hy dit ca tt c cc hin tng, v c th ha hp vi s tht v v thng, bt toi nguyn v v ng. Nu chng ta hc thin chnh nim hay thin Minh St [*], thi gian c th tri qua d dng. C nhiu i tng chng ta c th quan st trong bt c t th no d nm, ngi i hay ng. Chng ta c th bit t th ca chng ta ang t th no, v cm thy nhng cm gic pht sinh trong thn chng ta. Chng ta c th quan st chng bng ci tm vng vng v bnh thn. V l ng nhin, tm cng phi l i tng quan st. Cho nn chng ta c th quan st cc trng thi ca tm. Tt c u c th c quan st bun b, tht vng, bn chn, lo lng, suy t v tt c chng phi qua i nhng bc cho trm tnh, an lc v tr tu. Trng thi thin v bt thin n ri i. Chng ta c th quan st tt c chng bng s hiu bit v trm tnh. [*] Thin Minh St tc Tu gic thin hay Chnh nim thin. Trong Thin Minh St, hnh gi dng chnh nim quan st bn cht hin tng tinh thn v th cht, cui cng nhn thy ci c im ca v thng, bt toi nguyn v v ng. Vi s gii thiu vo thin Minh St, v s tu tp mt loi thin khc gi l t bi thin, hay thng yu-kh i thin, xin mi bn xem "Thin Minh St" v "Kim Ch Nng Gin Tri Rng Tnh Thng", c hai u cng mt tc gi v pht hnh bi Trung Tm Thin M Lai, Penang i khi chng ta c th biu l lng thng yu-kh i. Lp i lp li nhiu ln chng ta c th nguyn cho tt c chng sinh: Nguyn cho chng sinh tt c u c khe mnh v hnh phc Nguyn cho chng sinh u thot khi tn hi v him ha. Nguyn cho chng sinh thot khi kh au tinh thn. Nguyn cho chng sinh thot khi kh au th xc. Nguyn cho chng sinh c th chm lo cho chnh mnh mt cch hnh phc. Cng bng cch th gi c th tri qua mt cch hon ton thch hp cho d chng ta nm lit ging. Chng ta c th truyn lng t bi-kh i n cc bc s, y t v cc bnh nhn ng cnh ng. Chng ta cng c th truyn t bi kh i n nhng ngi thn, h hng v b bn chng ta. Hn

th na chng ta c th thnh thong suy ngh v Pht Php, nh li nhng g chng ta c, nghe hay hiu bit. Suy ngh nh vy, chng ta c th p li c kh au ca chng ta bng tr tu v trm tnh. Gio hun ca c Pht l trau di tm, hnh thin, v lm nh vy c khi chng ta b m au. Tht ra, vo nhng thi im nh vy chng ta cn phi c gng nhiu hn na tp trung chnh nim ca chng ta. Ai bit, Nit Bn hay tr tu ti thng, c th t c vo lc trt hi th cui cng! Trong kinh, c Pht c k trng hp mt ngi m b kh s v cm gic au n th xc, bun b, au d di, hnh h, lm qun tr, kh chu lm tn li cuc sng. Nhng con ngi y khng ng lng. Ngi y cm thy samvega - mt thc cp bch phn u d vo nhng gi pht cui cng. "Ngi y c gng ph hp" c Pht ni, "Tm ca ngi y kin quyt vo Nit Bn, Ngi y t mnh nhn thc c chn l ti thng, ngi y thy Nit Bn bng cch thm nhp vo bng tr tu". ng l, ng l ngi ch h b m, thn ca ngi yu v gy tr ngi. V ai mang ci thn ny, hi ny ch h, ch mun sc khe chc lt th hon ton ngu di. Hi ny ch h, v vy, ngi phi t rn luyn: "D thn bnh, tm ti khng bnh." Hi ny ch h, v vy, ngi phi t rn luyn. c Pht

NGI KHEN KUAI CHAN Ti mun ni vi bn v mt hnh gi du gi can m, cht m do bnh ung th vi ting "Nit Bn" trn mi. Tn b l Kuai Chan v b ra i vo ngy 18 Thng Chp Nm 1992 ti Kuala Lampur. B bn mi ba tui. Chng b, Billy, k cho ti nghe b ng u vi bnh tnh ra sao. Thy cu chuyn y hng th, nht l i nhng hnh gi du gi (tu thin), ti xin php ng c k li trong sch ny, v ti cm n ng ng cho php ti. B Kuai Chan c chn bnh ln u tin vi bnh ung th v vo thng 4 nm 1989. Vo thi gian ny b tu tp thin Minh St vo khong mt nm. B bnh tnh chp nhn bnh tnh. Billy ni, "V ti chp nhn bnh,

 l ci nghip ca b" (nghip l mt nh lut t nhin ca nguyn nhn v hu qu). B khng cho ai hay bt c ci g. B cng khng cay ng hay ri vo tnh trng ng lng. B ht sc vng vng v gi bnh thn cho n lc cht". Kuai Chan tri qua phu thut loi b v b nhim. Ba thng sau b li phi gii phu ln th hai khi ngi ta thy nhng t bo ung th vn cn trong khu vc ny. Sau b c x tr v ha tr c tc ng ph ti thiu. Trong sut thi k cha bnh ung thu v v trong su thng cui i khi c chn on l bnh ung th phi giai on cui, b t chi khng ung mt th thuc gim au no. Billy ni, "B khng mun th thuc gim au no". C n khi cn au ln n cc b vn t chi khng ung thuc gim au, ngay c n mt vin Panadol. B l mt ngi kin quyt, rt mnh m v ng khm phc" Quyt nh khng cha tr bng thuc gim au v b mun gi tm b cng trong sng v tnh to cng tt. B l hnh gi du gi, v tt c nhng hnh gi du gi trn qu chnh nim. H khng mun mt th thuc no lm cho tm h tr n v lm hi s thin nh ca h. Cho nn nu h lm bnh h s lm nh vy. Kuai Chan sa son i u vi ci au nn b t chi thuc gim au. B ch chp nhn x tr - ha tr cho ung th v ca b v phng php ny c th dn n cha lnh bnh. Nhng v sau, b b ung th phi v c cho bit giai on cui b t chi cha bng x trha tr m bnh vin ngh lm cho b tc th. V khi bc s ngh thuc gim au nh morphine, b cng t chi. Billy cho bit khi trong t ung th v u tin Kuai Chan c mt cht kh khn vi cn au sau khi gii phu. L hnh gi du gi, b c th nhn thy cn au rt r rng v cn au s bin i. Nhng ung th phi l mt s th thch thc s vi b. Cn au lun ln n cc im nhng b vn t chi khng dng thuc. C nhiu lc b b ngt xu v ng sng soi trn sn nh khi cn au t pht. Nhng b vn bnh tnh. B cng b ho d di dai dng nhiu ngy m. Billy bn cnh b v khi thy b khng ng c ban m ng c lm b du cn au bng cch xoa du, ch st v nhng cch cha tr truyn thng. Billy a ba n cc thy thuc Trung Hoa v mua nhiu loi thuc bc v sc ln cho b ung. Billy ni chnh nim tin tng v thin nh khin b c th i u vi kh au vi mt mc thanh thn v t ti phi thng. C hai u hnh thin vi Thng Ta Sujiva ti mt o trng ti i Bc nm 1988. Sau Kuai Chan tip tc tham gia thng xuyn cc o trng kh hnh ca Thng Ta Santisukharama ti Kota Tinggi, Johor.

Khi c chn on b ung th phi sau t ho vo thng by nm 1992, bc s cho bit b ch sng c mt thng na. Ch cho Kuai Chan v Billy hnh chp tia X, ng ch r ung th lan trn ra sao khp c phi. ng cng rt ngc nhin thy Kuai Chai vn i c v trng rt khe mnh, mc d tnh trng ung th tn ph phi ca b. Nhng bc s khng bit l Kuai Chan c mt tm thp. B sng c su thng na. i vi b khng phi l mt cuc chin sng m l cht c nhn cch. Khi b v Billy gp ti ti Trung Tm Tr Tu Petaling Jaya khi ti n thm ni y vo thng 7, h hi h c th lm g. Ti bo h: iu mt hnh gi du gi c th lm l thin nh! Nu ti l b ti s thin nh cho n lc cui cng. H c khch l v Kuai Chan kin quyt dnh nhng ngy cn li hnh thin ti nh. Billy ni ng h tr b tn tnh. Nhng b khng cho l cn au c th gh gm n th. B ni b cha tng thy cn au no nh vy. Nht l phn di lng, nng nh t v au nh ct. B dn tt c sc mnh tinh thn bit ci au n nhng b vn khng thnh cng. N qu nhiu. C nhng lc b nm bt lc khng nhn bit c ci au n na. B han ton cam chu. Nhng b vn khng ung thuc gim au. B tham kho vi thy dy thin, Thng Ta Sujiva khuyn b tri lng t bi kh i v tu thin s tc ht th gim thiu cn au khi b chu khng ni na. Vic lm ny khin cho b d chu. T s d chu ny b c th tip tc thin minh st. Mt hm sau ba tun chin u vi cn au dai dng, b c mt kinh nghim c o. B ni vi Billy trong khi nhn thy ci au nh ct, b quan st thy n cng ngy cng nh i cho n khi n bin hn. B ni b cm thy nh tt c gic quan u b ct b, nh th khng c danh-sc (tm v thn) vo lc tm v thn cng nhau bin i vi ci au. B ni vi Billy b cm thy ging nh b tri nghim Nit Bn, v b cm thy cc k sung sng. Sau kinh nghim ny, b khng bao gi gp phi loi au n cc na. Mi ngy trc khi lm chung, Billy mang b vo mt bnh vin t v b kh th. Bc s t ng dng kh cho b. Hnh chp tia X cho thy nhng t bo ung th lan rng hn na lm trm trng s nght th. Cha bng x tr ha tr c ngh khng phi l c th cha lnh bnh m ch gim nh bnh tnh. Nhng Kuai Chan khng mun tm mt sng sut nn b t chi. Sau nm ngy b i Billy em b v nh v b cm thy khng c l do no na b phi li bnh vin. Billy lp bnh dng kh ti nh, mang b v nh v b th qua ng dng kh hu lm gim bt kh khn v ht th ca b. Nm ngy sau t 13 Thng Chp n lc b cht ngy 18 Thng Chp b dng nh trong tnh trng thim thip ng, thnh

thong mi tnh dy. Hai ngy trc khi cht b vn cn nh ngy sanh nht th 17 ca a con gi vo ngy 17 Thng Chp. B nhc Billy luc hai qu trng cho a con gi v cho con gi mt bao (l s) , Billy lm theo li b. Vo ngy 18 Thng Chp, b tnh dy lc 9 gi sng vi mt n ci. B hi, "C phi ti ng khng?" Billy tr li: "Phi nm ngy ri, em bit khng?" B ngc nhin. B dng nh rt sung sng v mm ci. B ni b khng cn ung thuc bc na. B li nh li ngy sinh nht ca a con gi v mc du Billy ni cho b bit l ng a bao l s cho a con gi nh b dn, B li ni ln na vi Billy, "Hy cho cho a con gi mt phong bao na (bao l s khc) nhn danh ti". Billy ni, vo khong 2 gi chiu Kuai Chan mun ni ci g vi ng ta nhng qu yu khng ni ni. Billy nhc b hy duy tr tm trng v t, ng lo lng g v chng v cc con, v cm thy t do ra i m . ng ni, h tho lun nhiu ln v vic ny trc y, rng nu b c th lnh bnh th tt, v nu khng th cha c, th cng phi chu: b c th i mt cch thanh tao, hiu bit nghip lut, rng tt c chng ta mt ngy bt buc phi chia la. Vo lc ba gi, khi a con trai 15 tui, i hc v v bo vi me: "M i, con v", b hiu tuy khng ni c. B gt u ra du b bit. Vo khong ba gi ba mi pht, Billy ni, Kuai Chan tn dng sc lc ni r rng bng ting Qung ng, Woh Yap Niphoon, c ngha l "Ti vo Nit Bn", cu ny c ni ni l b tin tng b thc hin hay chng nghim Nit Bn. V b ch vo bng. l li cui cng ca b, b ra i mt cch rt m vo khong 45 pht sau. Billy ni Kuai Chan, trong lc hnh thin, thng quan st s chuyn ng ln xung ca bng xy ra mi ln ht vo hay th ra. B thy s ln xung ca ci bng l mt i tng tt t tm vo, v b thng khuyn khch cc hnh gi du gi nn bm vo i tng y. Bt chp hin tng no ca thn hay tm khi ta p dng chnh nim v tp trung vo, cui cng ta c th thy s sinh dit ca hin tng v i n hiu bit tnh cht v thng, ci bt toi nguyn v v ng ca chng. S hiu bit c th tin ti nh cao trong vic t Nit Bn, trng thi chm dt kh au. Nhng nhim ca tham sn v si s b hon ton b loi b khi chng nghim Nit Bn t c trnh A La Hn [*].

[*] V kinh nghim chm dt nhng hin tng duyn hp trong khi thin nh, Nit Bn c th t c bn bc thnh qu. Mc du kinh nghim ca Nit Bn l chm dt nhng hin tng duyn hp tt c bn bc. Nit Bn ch c mt v, l v "an lc" kt qu v phng din loi b nhng nhim tinh thn tuy nhin khc bit mi bc ca bn bc. bc th nht Tu Hon (Nhp lu) tham v sn b yu i nhng cha b loi b hon ton. Hai nhim ny b yu n ngi c qu Tu Hon khng th ph nm gii, khng git (c n mt cn trng) khng trm cp hay la bp, khng ngoi tnh, khng ni di v khng ung ru v khng dng cc cht ma ty. bc th hai T Hm (Nht Lai), nhng nhim b yu hn na. bc th ba A Na Hm (Bt Lai), lc th nhc dc v sn hon ton b loi b. Nhng vn cn du vt ca v minh v ham thch mt thin nhin khng nhc dc, c ngha l mt ham thch dc ti sinh vo cnh tri Phm Thin khng nhc dc. bc th t A La Hn (Bt Sanh, qu thnh hon ton) tt c ham mun/ tham u b loi b. A La Hn sng kip cui cng v khng cn b ti sinh na. Billy ni khi gi pht cui cng sp ti, mt ca Kuai Chan rng r, khi b ni, mt ca b long lanh v sng. Vo khong 4 gi 15 chiu, Billy nhn thy b tt th. "B trng rt bnh thn, thanh thot. Billy ni, B ra i mt cch rt an lc. Vo khong 4 gi chiu hm y, mt ngi bn o, Lily, c ng xa Petaling Jaya 25 cy s, t nhin c ngh tri tm t bi-kh i n Kuai Chan. Lily ngi xung v thin nh, gi i tt c nhng t tng v t bikh i n Kuai Chan. B ta ni b thy Kuai Chan rt thanh thn trong mt o nh trong sut nh pha l. Khi b ngng thin, b ta nhn ng h lc l 4 gi 15, cng lc Kuai Chan ra i. Cht theo cch Kuai Chan cht, r rng l mt ci cht p . Cch ra i no tt hn vi tm b tp trung v Nit Bn. Ai c th ni ci kinh nghim duy nht no b tri qua? Ch c mnh b bit thi. Nhng c mt iu chc chn l, tm b vng vng vo lc cui cng, hng v Nit Bn. Ti c th ngh rng b t Nit Bn. Nu b khng lm c th trong i ny, ti ngh rng bng tm vng chc v cng quyt ca b, b s tri qua ti sanh lnh lm ngi hay ngi tri, v s t c mc tiu hng p trong kip sng .

L mt Pht t, B ch dn cho Billy t chc cho b mt tang l n gin, khng c nhng nghi l v nghi thc khng cn thit. Theo mun ca b, Billy thu xp vic ha tng vo ngy hm sau. Mt vi nh s Pht Gio, mt s hnh gi du gi v bn b tng kinh Pht. Tang l rt gin d theo li b yu cu. Billy thu thp tro ct v em rc ti cy b ti thin ng s ph ca h ti Jahor. Hi tng li i sng cng nhau, Billy ni Kuai Chan l mt ngi v tt nht m ng c c: "Chng ti ly nhau 22 nm v b st cnh vi ti qua thng trm, qua nhiu th thch v cc kh. B c mt tm tnh vui ti v hot bt. B bao gi cng thng yu v n cn. Ngay c lc b m b vn tuyt vi. B khng bao gi phn nn. B khng ng lng. Khng c gin hn hay cay ng ni b. B vn bnh tnh v vng vng. B vn c th mm ci v ci ln. B chp nhn tt c kh au vi thi trang nh. B ni thn b bnh nhng tm b khng bnh. Tm b vn sung sc v khe mnh. S quan ngi ca b khng phi cho chnh b m cho ngi khc. B ni nu b c th sng thm 10 nm na, b s thc hnh Pht Php nhiu hn. B rt quan tm n ti v nhng a con. "Thc ra b chu ng kh au tt hn ti. Ti khng th chu ni khi thy b qu nhiu au n. Ti c gng cho b ung th thuc bc tt nht hy vng c th cha khi hay cho b c ngh ngi. i khi ti hi ti sao tt c vic li xy ra cho b. V ti ngh: Hy cho b sng thm mi nm v cuc i ti ngn i mi nm. Xin cho ti cho b 10 nm ca i ti. Nhng l ng nhin iu khng phi l cho chng ta ni. Chnh nghip mi c quyn n ni cui cng. "B thng ni vi ti: " l nghip ca em, Billy . Ci hon ton ng. Em khng bit em lm g trong qu kh. Em phi chp nhn nghip ca em." i khi b ni: "Em rt hi hn v em n cho anh tt c kh khn ny, Billy, tt c ci kh au ny. Billy bit khng em n anh rt nhiu trong cuc i ny." Ti phi ni vi b xin ng ni th. Ti ni, b khng n g ti c. Chng ta l v chng phi khng? v b l ngi v tuyt vi ca ti. Chng ta cng tri qua nhng lc thng trm, v by gi l gi pht cn thit ca b, ti s bn cnh b. Chng ta s mt mt mt cn cng nhau, ti ni vi b, ti cam oan vi b. "Vo nhng dp khc, b ni vi ti:, Ny Billy y l gio l chn chnh, con ng thc s, ti rt tin iu ", v b nhc ti ng l l thc tp hnh thin, khng nn t mn m phi tu tp chm ch. Chng ti mt

mt thi gian tm kim mt gio l m chng ti c th hiu. V khi chng ti tnh c gp Pht Gio v thin Minh St vo nm 1988, chng ti say m n. ng bit khng, chng ti thng cng nhau bn lun Pht Php mi m bn tch tr. Mi lin h ca chng ti rt tuyt vi." Ngi anh em h ca Kuai Chan, Sati, hi liu b c s bnh ung th khng, b tr li khng, b khng s bnh ny. B sn sng chu ng au n m khng dng thuc. B qu l mt hnh gi du gi can m, mc d ht sc chnh lch, m vn kin tr thc hnh Php. B lm ti bn khon, nu ti, mt nh s m hon cnh nh b, b ung th, ti c th chu c nhiu nh th khng, c can m v chu ng nh th khng? B qu l mt tm gng y cm hng, mt v thy lm gng cho tt c chng ta. Ti phi cm n Billy a ra chuyn ring t ca mnh chia s vi chng ta cu chuyn truyn cm ny chng ta c th can m trong vic tu tp cng quyt hn na v phn u mnh hn na. Billy yu cu ti ghi nhn lng bit n ca ng i vi Thng Ta Sujiva v nhng nh s khc cng vi cc hnh gi du gi v tt c s gip n cn m h cho ng v Kuai Chan. Nhng bn hnh gi Du gi ti Trung Tm Tr Tu Pht Gio, PJ, c bit h tr tinh thn v khuyn khch Kuai Chan trong sut thi gian b bnh. "Ti khng bit lm sao by t lng bit n ca ti n tt c mi ngi gip ti. Xin vui lng ni vi h, ti xin cm n tt c, xin c ni, Cm n qu v. Cm n qu v rt nhiu v mi th m qu v dnh cho Kuai Chan." Phn tt nht trong i sng ca mt ngi lng thin l nhng hnh ng nh nhoi khng sao k xit b lng qun v lng tt v thng yu. Woodsworth CHNG TA PHI BN PHN CA CHNG TA LM TRN

Trc y ti ni khi ti nhn thy mt ngi bnh, ngi sp cht v ngi cht, hai quyt tm pht sinh trong tm ti. Mt l c th chu ng s au n v ci cht vi mt n ci, c th gi c chnh nim v t ti cho n lc cui cng. By gi ti mun ni n quyt tm th hai. Vng, khi nhn thy con ngi v thc ra tt c chng sinh ang sng, u phi chu au kh nhiu nh vy, ti cm thy t nht chng ta c th lm c, trong khi chng ta cn sng, l ng gp lm nh bt kh au chung quanh chng ta.

Nhiu ngi ang phc v nhn loi theo nhiu cch thc phi thng. M Theresa, chng hn, dnh c cuc i sn sc nhng ngi thiu thn v c cc. Nhiu ngi v t chc dn thn vo lm nhng cng tc x hi cho ngi bnh, ngi tn tt, ngi cht i, ngi gi, nhng ngi sp cht v nhiu ngi khc. Tt c nhng o s tn gio v i u ku gi cc t hy nhn t. Jesus Christ ni: "Hy thng yu ngi lng ging nh chnh thn mnh" V Ngi tn dng nhng ngi cho ngi i n, cho ngi kht ung, cho qun o ngi trn tri, cho ch k bn hn, thm ving ngi bnh v ngi b giam cm. Ngi ni rng: "V cc ngi lm th cho mt trong nhng ngi anh em ca ta, tc l cc ngi lm cho chnh ta". C mt cu tng t trong Kinh Koran ch nh Tin Tri Mohamed ni Thng c th ni trong Ngy Phn Xt:" Ta i m cc ngi khng cho ta n. Ta b bnh m cc ngi khng n thm. V khi c hi bi mt ngi hoang mang khng hiu nh th l th no, Thng tr li "Nh mt ngi xin bnh m ngi khng cho. Nh mt ngi bnh m ngi khng n thm". Trong o Pht, mc du chng ta khng tin vo ng Thng Sng To, chng ta tin vo iu thin v h ho khng git hi c n mt con vt hay cn trng. Chng ta tin vo Nghip lut- l thin em li thin, c em li c. Cho nn chng ta bao gi cng phi bm cht vo iu thin: trnh khng git hi, trm cp, la o, t dm, di tr, ung ru v cc cht say. Chng ta t rn luyn tin n ch chng ta lm iu thin v li ch lm iu thin v khng phi v s hi a ngc hay mong mun c phn thng. Chng ta lm iu thin v chng ta thch lm iu thin v t nhin ng v iu thin. Ni mt cch khc chng ta khng th trnh c lm vic thin. iu thin vi chng ta l mt. c Pht ch th cc t ca Ngi phi nhn t v quan tm n ngi khc. Ngi ni mt cht c gng cng c gi tr khi cho. C n nm mt vi mu bnh xung nc cho c n cng c tn dng bi c Pht. Mt ln, my nh s khng sn sc mt nh tu bnh, c Pht ch thn tm ra cho v s bnh ny v khuyn bo cc v kia: "Ai sn sc ngi bnh chnh l sn sc ta". c Pht ku gi cc v vua hy tr v vi lng t bi. Ngi khuyn cc nh vua nn loi tr ngho i v l mt trong nhng yu t gp phn vo s cp bc v cc ti khc. L mt ngi yu ha bnh, Ngi tng ngn cn c khi hai quc gia ang sp sa lm vo vng chin v tranh chp mt dng sng. c Pht hi h: "Ci no quan trng hn nc hay mu ca con ngi s chy v chin tranh?" Hai bn lm chin thy s tranh chp in r ca h rt lui khng nh nhau.

Mt trong nhng v vua nhn t nht chu nh hng trc nhng li Pht dy l Asoka, tr v n vo th k th Ba trc Cng Nguyn, khong 200 nm sau khi c Pht nhp dit. Ni ting v lng nhn o, s rng lng v lng tt ca Ngi tri n c con vt. Ngi c ni ting v lo liu bc s cho c ngi ln sc vt. Ngi xy cng vin, trm ngh ngi cho khch b hnh v nh t bn cho nhng ngi ngho v ngi bnh. Mc du l mt Pht t thun thnh, Ngi cho dn ngi hon ton t do trong vic th phng v ng h cc gio phi khc. Trong mt sc lnh ni ting khc trn , Ngi ni Ngi "Chc mng nhng ngi ca tt c nhng tn gio sng mi ni trong vng quc ca Ngi ... vinh danh ngi ca tt c cc tn gio, thnh vin ca nhng dng tu v c s, bng tng vt v nhng biu hin qu trng khc". Ngi mun tt c cc tn gio u c knh trng v "bng cch knh trng tn gio l nng cao nim tin ca chnh tn gio mnh v ng thi phc v nim tin ca nhng ngi khc... Cho nn ch c ha thun khng thi l ng kht khao ... (V Ngi, Asoka) mong mun ngi ca tt c cc tn gio khc hiu bit hc thuyt ca nhau v tm c hc thuyt lnh mnh..." Asoka coi vai tr ca Ngi nh mt ngi cha nhn t v coi dn nh con khi ni rng Ngi mun h c mi loi thnh vng v hnh phc. c Pht nu c th chng kin triu i ca Hong Asoka, th Ngi s ht sc vui mng khi thy gio l ca Ngi c tn trng trit mt cch chuyn cn bi v hong v i ny. H.G. Wells trong cun "Outline of History" (Lch S i Cng) c ni, trong s cc v hong n v ra i trn th gii, "tn ca Hong Asoka sng chi, sng chi hu nh mt tinh t khng c ai ngang hng". Chc chn tt c nhng chnh ph s thnh cng khi nghin cu v p dng cch gii quyt nhn o ca Hong Asoka trong vic tr v. Cng vy, nu chng ta i theo nhng li c Pht dy, th chng ta cng ging nh Asoka, lm vic theo ng li ca chng ta gim bt kh au v tri rng ha bnh v hnh phc. Chnh c Pht l tm gng tt p nht cho chng ta soi, Ngi dnh c cuc i ch cho con ngi li thot khi kh au. Vng, c Pht khng nhng quan tm n vic lm nh bt kh au, m Ngi cn quan tm n vic loi b n hon ton. Cho nn sau khi gic ng, Ngi b c 45 nm cuc i cn li dy cho con ngi con ng loi b kh au. Ngi dy con ng chnh nim. c Pht thy ch bng cch gii quyt trit mi c th loi b c kh au. Mc d sn sc ngi bnh, cha lnh bnh tt, cung cp thc phm v

cc tr gip vt cht cho ngi tng thiu l mt phn thit yu trong vic i ph vi kh au, c Pht mun tham gia nhiu hn l ch c nhng triu chng: Ngi mun tm cch cha lnh hon ton chng bnh kh au. Cho nn Ngi thin nh ton b cu hi i sng v ci cht. V Ngi thy mun gii quyt vn t gc r, chng ta cn phi xem xt li ton b tm. Kh au thc cht l tinh thn. Khi c au n th cht, ngi ta thng phn ng bng bun ru, s hi v ng lng. Nhng ngi tu thin, c Pht dy, c th chu ng ci au th cht m khng c kh au tinh thn. Ni mt cch khc, ngi ta khng phn ng bng bun ru, lo lng, tht vng, c cm, gin hn vn vn... Thay v, ngi ta c th phn ng bng bnh tnh v thanh thn. Ngi ta c th vui v thm ch an i v khuyn khch ngi khc! Cho nn c Pht thy vn thc cht l tinh thn. Nu chng ta c th gii thot tm chng ta khi tham, sn v si (thuc bn cht i sng) c Pht dy chng ta hon ton c th vt qua c v loi b kh au tinh thn, nh lo lng v bn chn, phin mun v than khc. V kh au th cht, chng ta phi tha nhn khng th trnh khi chng no m chng ta c ci thn ny. Tt c chng ta u bit khng ai c th trnh khi tui gi, bnh v cht. Nhng c Pht dy mt khi thanh lc c tm ra khi tt c nhng nhim ca tham, sn vn vn th ci au th cht khng lm chng ta s hi na. Ta tr nn khng lay chuyn. Khng c g c th lm ta lo ngi na, c n ci au cc m nhng bnh nh ung th c th mang li. Tm ta vn c th gi lun lun trm tnh. Bi vy khi t ca c Pht, Anurudhha, mt ln c hi lm sao ng c th gi bnh tnh khi ng bnh nng, Ngi tr li l v ng c th lm ch c tm ng do tu tp chnh nim nh c dy bi c Pht. Cng kt lun, c Pht dy i vi mt ngi hon ho b c tham sn si, khng cn ti sanh na. Khi ngi y cht, l kip cui cng. Ngi y t c trng thi Nit Bn s an lc hon ho. Khng phi ti sanh ngi y khng bao gi cn b tui gi, bnh v cht. c Pht ni, ch iu l chm dt kh au. LM NH BT KH AU Trong khi phn u chm dt hon ton kh au, chng ta nn, trn con ng tu tp, gip lm nh bt kh au bng bt c cch no chng ta c th. Vng, r rng khng thiu g kh au trn th gii. Nhiu ngi kh au

theo nhiu cch khc nhau. Nu chng ta c bo, chng ta thy kh au khp ni. Ngi ta tranh chp, nh nhau, git chc, cp bc, ni di, la o v gy kh au ln nhau bng nhiu cch. Do v minh chng lm hi ln nhau. Xa hn na, thin tai, tai nn, ri ro, cht i, bnh tt khp ni. V bnh tt tui gi, v ci cht lun bm st chng ta tng bc. Vng, th gii ny y kh au. Ti sao chng ta li cn thm vo na? Thay v phi chng chng ta nn c gng lm nh kh au? D chng ta khng lm c nhiu, chng ta vn c th lm c t. Mi mt c gng nh nhoi cng ng k. C ngi ni: Khng ai mc sai lm ln hn l khng lm g d ch lm mt cht. Mi ngi chng ta u c th lm c vic g , theo khuynh hng v kh nng ca mnh. khi s chng ta c th bt u t t hn. Chng hn chng ta c th ngn chn nng gin ca chng ta. Mi khi chng ta nng gin chng ta gy nn au n cho chnh chng ta v ngi khc. Nhng nu chng ta c th nn c gin ca chng ta v trau di khoan dung v kin nhn, thng yu v t bi, chng ta c th tr nn ngi t t hn, v c th l mt thnh cng gip gieo rc s vui v v hnh phc . Ni mt cch khc chng ta phi bt u bng cch ty sch tm ta khi nhng cht cha bt thin v tiu cc ca tham sn v si. Tng ng vi kh nng kim ch cc trng thi bt thin ca ta, tnh thng yu v t bi s pht trin ni chng ta. Chng ta c th t t hn trong quan h vi nhng ngi k cn v chung quanh chng ta. Chng ta c th c gng ni nng mt cch ng yu v nh nhng hn, v trnh li ni th tc v cc cn. Chng ta c th tr nn n cn v quan tm n ngi khc nhiu hn. Nu chng ta ch quan tm n phc li ring ca chng ta th chng ta khng th thng yu hu hiu. Mun thng yu tt p, chng ta khng nn coi trng phc li ca mnh m phi ch n phc li ca ngi khc. Cho nn chng ta phi hi chnh mnh. Chng ta c thng yu khng? Chng ta c quan tm khng? Nu khng chng ta khng th hnh ng lm nh bt kh au. Chnh v khng c thng yu v t bi thc s m chng ta c th hnh ng. Mt thin s tng ni rng nu bn mun bit bn thc s yu thng, bn nn gn ngi thn yu ca bn mt ngy, v nh nhng nm ly tay nng trong tay bn. Hy nhn thng vo mt nng v hi nng: "Em thn yu, anh c yu em ng mc khng? Anh c yu em khng? Anh c lm em hnh phc khng? Nu l khng, xin em cho bit thiu ci g anh c th thay i v yu em nhiu hn?" Nu bn hi nng du dng vi tnh

yu chn tht v quan tm, th nng c th khc. S trng ni, l du hiu tt. V n c ngha l bn chm n ng vo tnh cm ca nng. V ri y c th c s trao i tm tnh gia bn v nng. V v vy nng c th ni vi bn gia nhng ting thn thc sao bn khng c t g rt nhiu ln. Chng hn nng c th ni: "Anh khng cn m ca xe cho em na. Anh thng m ca xe cho em khi ln u anh theo ui em v c n nm u ly nhau. Anh cng cn thn xem em ngi ngay ngn cha ri anh mi nh nhng ng ca xe. By gi anh khng lm nh th na. Anh vo xe trc v cho ngay my chy. Em phi t m ca v vo xe tht nhanh. Nu khng anh c th chy xe i trc khi em kp ng ca! Em mun khc khi anh s x nh th. Ci g xy ra cho con ngi lch s v c t m em ly?" V nng c th tip tc: "Anh khng nm tay em na khi qua ng. Anh i trc v mun em phi theo anh. Ri khi chng ta vo nh hng. Anh khng m ca v mi em vo trc. Anh khng ko gh cho em ngi. Anh khng hi em thch n g m t ng t cc mn n anh thch. Anh khng mua nhng b o p cho em na. Anh khng mua tng phm g cho cha m em, ngay c n nhng dp l hi. V mc du anh c th nh n vic cho em qu vo ngy sinh nht, nhng anh khng km theo thip sinh nht vi nhng li tnh cm p . Ni tm li, anh khng lm nhng vic nh b d thng m anh thng lm cho em khi anh theo ui em v ci em. Nu em bit anh s thay i nh th ny, c l em suy ngh li v vic ly anh. Em bn khon khng bit thc s anh cn yu em hay quan tm n em na khng?" V nng c th tip tc mt mch nu ln mt bn danh sch v nhng bt hnh ca nng. Nng c th thn thc to hn v bn c th ngc nhin v bn khng bit nng gi trong lng tt c nhng th , nng khng nhn ra tt c nhng s vic nho nh d thng m bn thng lm cho nng, v nng khng hiu s by t quan tm v thng yu tuy nh b nhng quan trng ca bn. ng nhin, rt c th bn cng c nhng phin mun chnh ng. Cho nn y l dp tt bn th l, nhng bng mt cch tht du dng. ", anh xin li v cch s x v tm v khng t ca anh, em thn yu. Tin anh i, anh tht tnh. Xin tha li cho anh. T nay tr i anh s lm li cho em. Anh ha anh s khng cu th trong tng lai. Anh s trng nom em tht tt. Anh s bt u lm tr li nhng vic nho nh m anh l l lm cho em. Anh khng nhn ra c l em qu nh nhng th .

"Nhng em thn yu, xin ng gin di vi iu m anh sp ni. V anh c nhiu lm li, em cng nn bit c mt s iu em thng lm cho anh m em cha bao gi lm. Chng hn anh thch n i g chin theo li sambal belacan m em thng nu cho anh. Nhng by gi em khng cn nu mn y na, khng k n nhng th sp c chua v nhng mn khc. Em bit khng, ngi gi ni v cch i vo lng con ngi l qua bao t hy cn rt thch ng. "Ngy xa em thng nh thc anh dy vi mt n ci v mt ci hn nh nhng trn m nhng nay em u cn lm nh th na. i khi em cn dy tr nn anh phi t lm n sng hay n ti vn phng. Em thng i ca khi anh i lm v v hi anh ngy y ra sao. Em thc tnh mun bit v em t ta rt c tnh cm v an i khi anh c chuyn khng vui. Nhng do ny dng nh em khng quan tm n vic anh sng ra sao na, liu anh c ngy lm vui v hay vt v khng. Em bn xem truyn hnh, la cc con, hay cc ni sa sang sc p hay lm ci ny ci n. Khi anh gi, "Hello, em thn yu, anh v", i lc em gt v ni nhng th khng tht kh i, vn vn v vn vn..." V nh vy c hai trao i tm tnh. Truyn thng rt quan trong trong quan h. C phi khng? Quan h s tan v khi khng c truyn thng, v c hai pha u gi phin mun trong lng, nui dng chng trong tm. Nhng khi c s truyn thng, s c s thng cm. Ci m trong lng c hai pha s a n thng cm v thng yu. Nu hai ngi quan tm v coi trng quan h ca h th h s tr chuyn tm s. v p dng cc bin php sa cha khi cn. Bng cch y, quan h s tr nn mnh m v p vi mi ngy qua. Mi mt ngi chng ta cn phi ng gp bng cch ring ca mnh, bng bt c ng li no m ta bit ra sao. Trong trng hp ca ti, l mt nh s, ti c th ng gp bng cch chia s cht t kin thc v Pht Php m ti bit, mt cht hiu bit m ti c. Ti c th khuyn khch ngi ta tu tp thin nh v hng dn h mt cht trn con ng ny. Ti c th ku gi ngi ta hy thng yu v quan tm, n cn v nhn ni vn vn... ng nhin chng ta khng hon ton, c nhng lc chnh chng ta tht bi khng gp phn c. Ni th tht l d nhng thc hnh iu ta thuyt ging th tht l kh, iu rt ng. Cho nn ti phi l ngi u tin tha nhn nhng thiu st ca ti v chp nhn sa cha. Trong khi phn xt ti hay nhng ngi khc, ti cu mong ngi ta xem xt gim nh nhng yu t nh tt. Chng ti c tt v khng c lm hi. Nhng v nhng nhc

im, khng kho lo, khng kin nhn, khng lng, kiu ngo vn vn... chng ta c th lm ngi khc au n mc d chng ti mun lm tt. Nhng nu l mt ngi cao thng, ngi c th hiu v tha th. Kh nng tha th l mt c tnh tuyt vi, cho nn c cu ni, lm li l con ngi; tha th l siu phm, c t ra. Hy tn dng c hi cho v chnh bn s bit cch tt nht ng gp. Tt c chng ta c nhng k nng, ti ba v nng khiu khc nhau, iu kin v hon cnh cng khc. Cho nn mi chng ta ch c th ng gp theo ng li ring ca mnh, ty theo hon cnh v khuynh hng. iu quan trng l c gng; chng ta lm theo kh nng. Nh chng ta ni, mi cht cng ng k v khi thi gian qua i, chng ta s thy thc t chng ta lm c mt cht g phi l. V l nguyn nhn cho chng ta hoan h. ng nhin n khng c ngha l chng ta c ngh ngi trn vng hoa chin thng. Cn nhiu vic phi lm. Nn chng ta phi tinh tn; chng ta phi tip tc tn ti. Ngi y sng trn y tm t phng th nht, cng nh vy phng th hai cng nh vy phng th ba, cng nh vy phng th t, ng vy bn trn, bn di, chung quanh ngi y sng trn y tm t c th gii, khp ni, theo mi cch, tm t y su xa tri rng, mnh mng, khng th hn, khng c . c Hiu bit mi th l V lc y s c c tnh thng yu V danh Pht tha th mi th

THNG YU L HIU BIT Mun cht tt p chng ta phi sng tt lnh. Nu chng ta sng tt lnh chng ta c th cht m . S khng cn nui tic. Chng ta s ra i mt cch an bnh, mn nguyn rng chng ta lm ci chng ta c th, rng trn con ng m chng ta gieo rc cm thng v hnh phc, rng chng

ta sng theo nguyn tc v li cam kt trc nhng l tng v thng yu v t bi. Thng yu l hiu bit. Thng yu khng phn xt hay kt ti. Thng yu lng nghe v cm thng. Thng yu quan tm v ng tnh. Thng yu chp nhn v tha th. Thng yu khng bit n chng ngi. N khng phn bit m ni: Ti l Nguyn Thy, bn l i Tha hay Ty Tng. N khng ni: Ti l Pht t v bn l C c, Hi Gio hay n Gio. Hay ti l ngi Trung Hoa, bn l ngi M Lai, ngi n hay ngi Lai u . Hay ti l ngi Phng ng v bn l ngi Phng Ty; hay ti l ngi M Lai, bn l ngi Nht Bn, Hoa K, Min in, Thi v vn vn... Thng yu vt qua tt c chng ngi. Thng yu thy v cm thy chng ta u l mt ging ni, mt ging ngi. Nc mt ca chng ta u ging nhau; chng u mn, v mu ca chng ta u . Khi c loi tnh yu v t bi ny chng ta c th c cm tnh vi ngi khc. Chng ta c th thy chng ta cng i trn mt con thuyn trong bin dng bo ca cuc i. Chng ta l nhng bn au kh trong lun hi, ci bt tn xy ra trong vng sinh t. Chng ta l anh em v ch em. Khi chng ta nhn thy v cm thy iu ny, th tt c nhng chng ngi v ni ging, tn gio l tng vn vn... s bin mt. Chng ta c th vn ti bng con tim ca tnh thng yu thanh khit. Chng ta c th hiu v cm thng vi au kh ca ngi khc. T bi s tng ln v trn y trong lng chng ta. V trong bt c ci g chng ta ni hay lm, tnh thng yu v t bi ny cng s in du. N s xoa du v lm lnh. N s gp phn vo ha bnh v hiu bit.

CON NGI V CON B CP Tnh thng i i vi t bi. Khi chng ta c mt tri tim thng yu, t bi ny sinh d dng ni chng ta. Bt c lc no chng ta nhn thy mt ngi kh au, chng ta cm thy mun cha tay ra lm cho ngi y au. T bi c c tnh l mun loi b kh au. N c th c bit c cm thy khi chng ta t hnh ng loi b hay lm gim bt kh au ca ngi khc. C mt cu chuyn lm sng t vn : Mt ngi trng thy mt con b cp sp sa b chm trong vng nc. mun cu con b cp t nhin

ni ln trong tm, v khng lng l cha tay ra nhc con b cp ra khi vng nc v n trn mt t. Con b cp t ngi . V mun qua sang bn kia ng con b cp li b i v i thng vo vng nc. Nhn thy n qu qung v sp b chm ln na, ngi y bt n ln th hai v li b n t. Mt ngi khc n v nhn thy tt c s vic xy ra lin ni vi ngi y: "Ti sao bn ngu n n nh th? By gi bn thy bn b t khng nhng mt ln m b t n hai ln! Tht l ngu di i cu con b cp". Ngi y tr li: "Tha Ngi, Ti khng th chu c vic ny. Ngi thy, bn tnh ca con b cp l t. Nhng bn tnh ca ti l cu. Ti khng th chu c ngoi vic c gng cu con b cp". ng, ng l ngi y c th dng tr tu v s dng mt ci gy hay mt th g nhc con b cp ra khi. Nhng ngi y c l ngh rng c th nhc con b cp ra bng tay theo cch y m khng b n t. Hay ngi y c l ngh rng con b cp trong cn hon nn khc lit nh vy s khng t mnh. D sao, tinh thn ca cu chuyn l phn ng t pht ca ngi y trong vic mun cu mt chng sinh khc, mc du chng sinh y ch l mt cn trng. Cu chuyn cng cho thy ngi t bi l nh vy mc d c th nhn c s bi n ca ngi mnh cu gip, iu khng thnh vn . chnh l bn tnh mun gip v nu c th gip na th ngi y vn lm. Ngi y khng bit nui dng nim cay ng hay c cm ra sao! T bi l ting ni ca con tim. vo lc khi chng ta b thc y bi tnh thng v t bi, chng ta cha tay ra gip khng phn bit ni ging, tn ngng, hay quc tch ca ngi khc. Di nh sng ca t bi, s nhn dng v ni ging, tn ngng vn vn tr thnh th yu; chng tr thnh v ngha. Hn na, t bi nh vy khng phi ch gii hn con ngi m cn tri rng ti tt c nhng vt sng gm c sc vt v cn trng. Song hng vi ti t bi nh ting ni ca con tim, ti mun kinh gi qu v mt bi th TING NI CA T BI i C Ngi M Ngi Tha c M Lai Da Nguyn Thy Kim Cang Tha Pht Hi n Gio Hoa n Lai u Nht Bn M Phi Chu trng Da en Da vng Da nu

v vn nh bn mun. Vn Ting ni l ting ni con tim.

vn... ca

vn l t

vn... g? bi ni n ngp minh

Khi con Ngn hoa V tnh nh mt a qua ca s

tim ua thng tri trn bnh li tip

Khng cn mt ci nhn, m ngn ting khng bng. V T nh v trong bu tri ban m. Chng ngi lay ng Ginh li Tnh thng ch ng mi cha lnh bao trm. bi sao

mt ni rc sng

xc

sng ln

sp thnh kin u th v t bi, s hi, hoi nghi cc vt thng,

Ti cm thy nu chng ta c gng trau di loi tnh thng y v t bi y, v n lc ci cht ti, chng ta s ra i an bnh. Cho d chng ta khng thnh cng 100 phn trm trong tnh thng yu ton ho, chng ta vn sung sng v mn nguyn rng chng ta c gng. V chc chn chng ta thnh cng mt mc no . NM GII Nu chng ta c gng trau di loi tnh thng ny, th vic gi nm gii khng kh khn g. Gii th nht nh cc bn bit l khng git, khng ly

mng sng cho d l con vt hay cn trng. l mt gii p . Gii c ngha chng ta tn trng s sng. Ni ng hn l chng ta khng nhng tn trng s sng m chng ta cn trn qu n. i sng qu gi cho tt c. Khi chng ta cho s sng l chng ta cho mt tng phm cao qu nht. Khi chng ta gi c gii ny chng ta tr nn t t hn Khng nhng chng ta kim ch khng git, chng ta cn kim ch khng lm hi bt c chng sinh no. ng, trong ci th gii bt ton ho ny, ngi mnh cup bc k yu, git chc lan trn. Chng ta c th nhn thy iu ny trong th gii ng vt, con h n tht con nai ra sao, con rn bt con nhi, con nhi bt chun chun, con chim bt su, v c ln nut c b. V con ngi chng ta git th vt v c v thm ch git ln nhau. Nhng chng ta y khng phi xt x hay kt ti. Chng ta hiu nhng nhc im ca con ngi v bn cht khng hon chnh ca cuc sng. c Pht cng hiu nh vy. Ngi ni khi chng ta c th thanh tnh tm ca chng ta v t Nit bn th chng ta c th khng chn cuc sng bt ton ho, ci vng sinh t ny. Chnh chng ta s kim tra xem liu chng ta c th lm c iu ny khng. Khi chng ta ty sch c tt c tham, sn si trong tm chng ta, chng ta s bit chc bng kinh nghim trc tip liu c Pht ni ng hay khng. Cho n lc , ti c nim tin chng l g tt hn l i theo con ng ca c Pht, con ng thanh tnh tm. Mi ngi trong chng ta phi i theo con ng pht trin ca chng ta. Hy cho mi ngi chng ta c gng gi gii th nht vi kh nng tt nht ca mnh: chng ta khng nn git; chng ta nn dung np s sng, cho s sng. Gii th hai l khng trm cp hay la o, khng ly bt c th g vi nh bt lng. Chng ta lng thin chng ta kim sng bng ng li tht th. C mt s ngi ni rng mt con ngi thnh tht khng th thnh cng hay khng th giu c. Ti khng ng vi iu ny. Ti chc chn c rt nhiu ngi chn tht gi ng nguyn tc ca h thnh cng. V hn th na h vui hng hnh phc ca mt lng tm trong sch v tm an lc. Mt khc nhng ngi la o u b l chn tng v cui cng b trng pht. Cho d h c th tm cch thot khi s pht hin, h vn b kh v s b pht hin v nhng day dt ca lng tm ti li. v khi h cht, ci kh au ca ti sinh thng kh ch i h. Nh vy, thnh tht lun lun v s lun lun l cch x s tt nht. ng nghe nhng k ni ngc li. Ngi thnh tht s thnh cng hn. Cho d chng ta phi ng u vi

nhng chng ngi to ln hn, chng ta cng khng la o thnh cng. Chng ta th thnh tht m ngho cn hn l giu c m khng thng thn. Khng c g hnh phc hn khi c mt lng tm trong sch nht l lc chng ta ng u vi ci cht. Gii th ba l c trch nhim trong vn tnh dc. Nu hai ngi hn phi gn gi mi quan h ng n, n cn, thng yu v trung thnh vi nhau, th tnh yu ca h c bo v. Khng c ngi th ba no c th xen vo gia. Trch nhim tnh dc rt quan trng. V nu khng c trch nhim, s i x tn nhn s xy ra. Bn ch cha ma c hy hoi i sng ca cc thiu n; v nhng ngi b gc ng bi tnh ham nhc dc l nhng k tip tay cho nhng hnh vi c c. Nhng y chng ta s khng phn x m l bin h cho tnh thng yu v t bi thc s. ng, nu chng ta c th thanh tnh tm chng ta v kim ch nhng ham mun nhc dc, th s c t au kh v t b li dng hn trong th gii ny. V bnh AIDS ng s nay tr thnh mt tai ha trn khp th gii cng c th b ngn chn. Gii th t l khng ni di m ni s tht. Mt ln na chng ta khng nn nghe nhng k ni rng ta s khng thnh cng nu khng ni di v ng vai gi di. Lng chn tht l mt trong thp php (mi c hnh) c trit tun theo bi mt B Tt (mt ngi mun t Pht qu). Tt c nhng ngi Pht t cng phi pht trin nhng c hnh n mt mc ng k nu mun t c A La Hn qu - gii thot khi vng sinh t. c Pht mun chng ta ht sc ngay thng nn khuyn co chng ta khng ni di thm ch khi ni a chi. Cho nn chng ta nn c gng ht mnh gi gii cao qu khng ni di ny. Hn na mc d chng ta khng i tm n, thanh danh ca mt ngi chn tht vn lan trn xa rng. Thm ch ngi gim pha cng phi tha nhn v knh trng ngi chn tht. Gii th nm l khng ung ru v dng ma ty v chng lm tm n n. V chng cng c hi cho thn th. Mt s ngi ngh rng gii ny cho php ung mt cht c tnh cch gii tr nhng ti khng ngh nh vy. c Pht khng mun chng ta lm hi chnh nim c th quay v khin chng ta lm hi nhng gii khc. Ngoi ra, ru rt c hi cho sc khe ca chng ta. V ma ty tt c chng ta u ng nhng cht ma ty mnh nh heroin (bch phin) rt c hi. Nhng thuc l c mt s ngi ngh rng khng trong gii ny. thi i c Pht, thuc l r rng cha c khm ph ra. Tuy nhin di nh sng ca ngy nay, chng c y khoa qu mnh v s tai hi ca thuc l v nhng c gng ca cc chnh ph trn

khp th gii cm hoc ct bt s s dng thuc l, chng ta tin tng ni rng nu c Pht y ngy nay th Ngi cng khuyn co chng ta ng ht thuc l, v Ngi khng mun chng ta lm hi n sc khe th cht chng ta v Ngi cng chng mun chng ta b nghin ngp vi cht ma ty nh nhng c chng t c hi ny. C th ni nhiu hn na v tai hi ca ru v thuc l trt v vn cn ang trt ln u x hi nhng iu khng nm trong phm vi cun sch ny i vo mt cuc tho lun di v ti ny. Ch cn rng chnh quan im ca chng ta ngay c n ci gi l ung chi v ht sch cng c phn vi phm n tinh thn ca gii th nm ny. Cho nn tt hn l tuyt i gi gii nht l trng hp v ru khi xt k n nhng li dy ca c Pht: Ny cc t kheo, dng cc cht say trong lc tu tp, pht trin, v thi hnh lp i lp li, khin chng ta i vo ia ngc, th gii th vt, v th gii ng qu, v kt qu ti thiu ta cng phi ti sanh lm ngi b mt tr". Khi chng ta gi nm gii, chng ta em hnh phc v yn n n cho ngi khc. Bng cch no? ti sao khng mt ai cn phi lo lng v chng ta. H khng cn phi lo s chng ta. H s thy an ton v thoi mi vi chng ta. V h c th thy c bo m l chng ta khng lm hi h, trm cp ca h hay la o h. Chng ta s khng ngoi tnh vi v chng ca h. Chng ta khng ni di h. V g na chng ta khng ung ru khng ht thuc l, h khng phi lo lng v con ci h bt chc chng ta quen thi ru ch hay ht thuc l hay nguy him m h phi i u bi phi ht cc ln khi thuc. H s cm thy h c th tin chng ta v chng ta khng cn ung ru. Chng ta l ngi c o l v gi vng cch sng trung thc v o c. Chng ta khng lm hi ai. Nhng k say m dc lc c th ngh rng chng ta sng mt cuc i bun t v chng ta kh di. Nhng iu khng thnh vn . Chng ta hnh phc v chng ta l th. Chng ta hnh phc v chng ta hnh phc. v ni tht, chng ta s c tn dng bi ngi hin. Cho nn tht tt lnh khi chng ta gi nm gii c bn. Hn na chng ta tu tp s khoan dung v t t. Chng ta quan tm v chia s bt c g chng ta c th. Chng ta cng trau di chnh nim nh li c Pht khuyn. Chng ta c gng sng mt cuc i c chnh nim. Chng ta hnh thin t nhiu hiu bit hn na v bn cht cuc sng ca chng ta, c tnh ca n l v thng, kh au v v ng. Bi vy khi chng ta thc hnh nhng iu y, chng ta sng mt cuc sng thin, th ta c g phi s khi chng ta cht? Chng ta c nui tic g?

 l l do ti sao chng ta ni cht m chng ta phi sng tt p v rng khi chng ta sng tt p, chng ta c th cht m . Chng ta c th ra i an lc, mn nguyn rng chng lm tt c nhng g chng ta c th. ng, chng ta th mc mt s sai lm trn ng i. Nhng ai m khng lm ln? Jesus Christ c ln ni: "Hy cho k khng ti li nm hn u tin". Cho nn trc khi chng ta hc hi v tr nn chn chn, chng ta c th c mt s hnh vi xu. Vic c th hiu c, v tt c chng ta u khng hon ho. Nhng vn l mt khi chng ta nhn thc c nhng li lm ca chng ta, chng ta bt u trau di tnh thng yu v t bi, chng ta bt u gi gii v thanh lc tm tr. Chng ta c th c hnh phc v chng ta c th gi thay i i ng ng. Nh ngi t thng ni mun cn hn khng. Chng ta n mun mt cht sau nhng ngi khc nhng t nht chng ta cng vn ti. CHNG TA L NHNG CU TINH CA CHNH MNH i khi l mt nh s ti c yu cu n tng kinh cho tang l. Ti cm thy bun cho gia quyn ca ngi cht nhng i khi ti cng cm thy khng gip c g v c qu nhiu kh x trong vai tr ca mt nh s i tng kinh m tang. Mt ngy n, mt ph n tr tui n gp ti. Cha c mi cht sng hm . ng mi ch 42 tui. C ni vi ti bng ting Phc Kin: "Xin mi thy n tng kinh. Xin thy m con ng cho cha ti". Ti nhn c ta vi tt c tm lng t bi m ti c th tp trung. Ti c th cm thy s bi ri v au kh ca c. C khong chng 20 tui v l mt ngi con gi c hiu. Trong thm tm ti ni thm vi mnh: "Tri i ti s m ng cho ngi nh th no y? Con ng tng tng no ti s v trong khng kh cho hn tng tng t chn ln? Lm sao ti c th ni vi ngi ph n tr tui ti nghip ang trong tnh trng bun phin v bi ri rng khng c con ng no nh c c l tng tng nh th?" c Pht cng c ln trong tnh th nh vy v Ngi tr li ra sao? Mt hm mt ngi tr tui li gn c Pht v hi Ngi: "Bch Th Tn, cha con cht. Xin mi c Pht n v cu nguyn cho cha con, cu linh hn ng y ng y c th i ln thin ng. Nhng ngi B La Mn c hnh nhng nghi thc ny nhng c Pht li cn mnh hn h nhiu. Nu Ngi s lm iu , chc chn hn cha con s bay thng v thin ng".

c Pht tr li, "Rt tt, hy i ra ch v v em v cho ta hai ci bnh t v mt t b". Ngi tr tui sung sng v c Pht h c thi hnh mt s thn thng cu linh hn cha ca mnh. Anh ta vi v i ra ph v mua cc th m c Pht bo. c Pht ch dn cho anh ta b vo mt bnh v vo bnh kia. Ri nm c hai bnh xung ao. Ngi tr tui lm theo v c hai bnh u chm xung y ao. Ri c Pht tip tc: "By gi hy ly mt ci gy v p v hai bnh di ao". Ngi tr tui lm theo. Hai ci bnh b p v v b th nh ni ln cn hn v nng nn vn di y ao. Ri c Pht ni: "By gi nhanh ln i tp hp tt c nhng thy tu. Hy ni vi h n v tng kinh b chm xung v vin ni ln." Ngi tr tui nhn c Pht, sng st, ni, "Bch c Th Tn, Ngi c ni tht khng . Chc chn Ngi khng th trng ch b nh m chm v nng m ni. iu ngc li vi qi lut t nhin." c Pht mm ci v ni: "Ny con, con thy nu cha con c mt cuc i lng thin th nhng hnh vi ca ng cng nh nh b cho d th no th ng cng ln thin ng. Khng ai c th cn c, ngay c n ta. Khng ai c th chng li nghip lut thin nhin. Nhng nu cha ngi c mt cuc i bt thin th cng ging nh hn nng, cha ngi s b chm vo a ngc. D tng kinh nhiu n u i na bi tt c cc thy tu trn th gii ny cng khng th gy thnh khc c." Ngi tr tui hiu r. Anh cha li quan nim sai lm ca anh v ngng i loanh quanh i hi ci khng th c. N ci ca c Pht i ti im: Khng ai c th cu chng ta, ti thiu ca tt c sau khi chng ta cht. Theo nghip lut, chng ta l s hu ch ca nhng hnh vi ca chng ta, chng ta l ngi tha hng nhng hnh vi ca chng ta. Nhng hnh vi ca chng ta thc s l ti sn ca chng ta. Chng l ch nng ta thc s ca chng ta, l nhng thn nhn thc s ca chng ta. Chng l trung tm t chng ta xut pht. Khi chng ta cht, chng ta khng mang c d ch c mt xu vi chng ta, hay bt c th g ca c nhn chng ta. Cng chng c th mang c mt trong nhng ngi thn cng i vi chng ta. Ging nh chng ta n mt mnh theo nghip ca chng ta th chng ta cng phi ra i mt mnh. Nu chng ta hiu r nghip lut, th chng ta s cm nim thy sng mt cuc i lng thin quan trng n nh th no trong khi chng ta cn sng. i n lc cht th s qu mun. C mt cht g c th lm c.

TI SANH NGAY TC KHC Tuy nhin, c mt vai tr m ngi thy tu c th p dng trong vic tng kinh tang l. l cch chia s cng c ca Pht Gio. Chia s cng c hay hi hng cng c nh hng th no? Trc khi chng ta c th ging ngha iu ny, trc ht chng ta phi hiu ci g xy ra vo lc cht. Theo c Pht, ti sinh xy ra lp tc sau khi cht, thc c tnh cht sinh dit khng ngng. Khng c khong cch gia ci cht v ti sinh k tip.Vo lc chng ta cht th lc sau ti sinh xut hin, c trn bnh din con ngi cng nh bnh din th vt, bnh din ng qu, bnh din ca A Tu La, bnh din a ngc, hay bnh din thin gii. Ta ti sanh theo nghip ca ta. Nu ta sng mt cuc i lng thin, ni chung ta s c s ti sanh tt. Tm trong trng thi thin vo lc cht lm cho ti sanh tt n. Ta c th ti sinh lm ngi hay thn mt trong nhiu cnh gii ci tri. c Pht c th nhn thy bng nng lc tm linh nhng cnh gii khc nhau v kip sng, v cng nhn thy chng sinh cht ra sao v ti sinh ngay lp tc theo nhng hnh vi ca chng. c Pht v nhiu cc nh s thi i ca Ngi c th nh li c tin kip. Nu ta sng mt cuc i ti li, th ti sinh xu s n mt trong bn trng thi thng kh l a ngc, ng qu, sc sinh hay A Tu La. Nhng d ti sinh vo bt c ni no, ta cng khng y vnh vin. Khi th mng trong ht hn, ci cht xy ra v n i vo mt ti sinh mi. Cho nn kip sng a ngc hay ng qu cng khng vnh vin. C hy vng: s c c hi, tuy c th phi mt mt thi gian khng k xit c c hi ny. Cho nn tt hn l ng ri vo nhng ni thng kh, mt khi ri vo khng ai bit s phi bao lu. C th dng nh v tn! Tng t nh vy, kip sng ci tri cng khng vnh vin. Khi kip sng ti mn, rt c th ri vo bnh din thp hn. Ch c cc bc A La Hn r b tt c ham mun ti sinh, loi b c tt c nhng nhim ca tham, sn v si, s khng phi ti sinh. Lc cht h khng cn phi sinh vo bt c mt trong 31 bnh din kip sng. H khng cn b lun hi, khng cn b vo vng sinh t. H t c v d nit bn, tc l dp tt c ton b kh au ca thn v tm. Nhng cho n khi tr thnh A La Hn, vn phi ti sinh. CHIA S CNG C NH HNG RA SAO

By gi mun hi hng cng c c hu hiu, iu cn thit l ngi nhn cng c phi bit vic g ang xy ra. Ngi phi c mt v c th chp thun nhng hnh vi thin c tin hnh bng tn ngi y hay nhn danh ngi y. Nu ngi y chp thun, th s chp thun hay trng thi tm vui v l mt trng thi thin trong tm. Ni mt cch khc, ngi y ginh c cng c cho chnh mnh bng cch vui mng nhng hnh vi lng thin c lm v ngi y. Bi vy khng phi l chng ta chuyn cng c ca chng ta cho ngi y. Vic theo ngha en khng th lm c. Ci xy ra l ngi y vui mng v s vui mng y l mt hnh vi cng c khin cho s kh au ca ngi y c th gim i v hnh phc ca ngi y tng ln. Nu sau khi cht, ti sinh xy ra trong bnh din con ngi hay th, chng sinh s khng trong v tr bit c iu g xy ra chng hn vn cn l mt bo thai trong d con ngi m. Trong nhng hon cnh nh vy, ngi y khng th vui hng hay chia s trong vic lm cng c. Nu mt ngi b ti sinh vo a ngc, ngi y cng khng th bit ci g s xy ra trn th gii ny v ngi y b au kh a ngc, y l mt bnh din khc ca kip sng trong ngi y khng hiu bit v ci g din ra ni y trn tri t. Nu ngi y c ti sinh lm ngi ca ci tri, cng khng hn l ngi y c th tip xc c vi th gii ny. Ngi ta ni rng v qu sung sng v qu bn rn tm hiu nhng ci tuyt vi ca kip sng mi h khng th quan tm ngay n ci g ang xy ra trn tri t. Thi gian ch l tng i, v mt ngy tng tri Tavatimsa c ni rng bng 100 nm tri t! Cho nn vo lc m ngi tri, y l ni vy, nhn xung di ny, chng ta tt c u cht v i ri! Hn th na, chng ta khng th ni chc ngi tri t ng c thn thng tm linh nh li tin kip ca mnh, mc d kinh sch c ghi li mt s trng hp ngi tri nh nhng g h lm tin kip c ti sinh vo ci tri. Cho nn trong kinh Tirokutta, c Pht ni vi mt ngi B La Mn l ch c thn hn bt hnh (peta) mi c th chia s cng c. Nhng thn hn ny, tuy trong nhng cnh gii ring ca h, c th quan st bnh din ca loi ngi bng chnh mt ca h. Nu h nhn thc c nhng hnh vi cng c c lm cho h, v vui hng v iu ny, th h c th ginh c cng c do s vui mng ca h. ng nhin khng ai mun ngi thn ca mnh ti sinh lm thn hn bt hnh (peta). Ngi ta thch ngh l h s ti sinh lm ngi hay lm ngi ci tri.

V th ngi B La Mn hi c Pht ci g s xy ra nu ngi cht ginh c s ti sinh tt. c Pht tr li, chia s cng c vn l tt, v ta s t lc hng hn lun hi, lc bt u chc chn c mt s thn quyn ca chng ta tin kip c ti sinh khng may thnh petas. V tui th ca peta rt di, h vn cn quanh qun u . Cho nn chng ta chia s cng c vi thn quyn qu c, v vi tt c chng sinh. Ngoi ra, c Pht nhn mnh, ngi lm hnh vi tt v ngi ra i chnh mnh cng ginh c cng c. Chia s cng c l mt truyn thng Pht Gio. Ngi Pht t lm nhng hnh vi tt nh cng dng thc phm v nhng cn thit cho cc thy tu, bo tr in kinh v b th cho cng cuc t thin, nh ch cho ngi gi, bnh vin t thin v c s cho ngi tn tt. Ri ngi y mi nhng ngi ra i v tt c chng hu tnh vui hng v chia s cng c. iu ny t n l hnh vi tt, ngi lm khng "mt" t cng c no m cn c hng nhiu hn bi s chia s, v hnh ng chia s l mt hnh vi cng c khc. Cho nn ngi sng c hai cng c th nht l thc hin hnh vi tt v th hai l chia s cng c. S c mt ca cc nh s tng kinh Pht v ni Php cho nhng ngi thn b mt mt vo lc bun phin ca h, cng l mt s h tr tinh thn to ln. Nh s c th nhc nh nhng thn nhn cn sng v gio l v thng, kh au v v ng ca c Pht. Cc nh s thuyt phc thn nhn chp nhn s kh au vi tr tu, v phn u chuyn cn hn dt Nit Bn, s chm dt hon ton tt c kh au. Nu chng ta hiu v chp nhn khi nim Pht Gio v ti sinh xy ra ngay lp tc, th chng ta s hiu c iu quan trng l phi thc hnh nhng hnh vi tt trong khi chng ta ang sng. Bi lm nhng hnh vi tt, chng ta c nghip tt. Nghip l di sn thc s ca chng ta, v ch c hnh vi hay nghip mi c th theo chng ta. Sau khi cht, vic t vng m, nha ca, xe c bng giy vn vn... khng c li lc g cho ngi cht. Vic lm ny i ngc li vi ci hp l ca nghip. Hn th na chng ta c th quyt nh lm sao c th t ci g ni y li c th bin thnh ci g bn kia th gii hay bt c ni no. Ci g c t th ch l chy; n vn l ci b chy. Trong pham vi nghip lut, cng vy dng cng n cho ngi cht cng v ngha. Khi ti sinh, chng sinh mi sinh tn bng loi n thch hp vi bnh din ca kip sng. Bi vy chng ta thy c Pht khng bao gi bo chng ta cng n cho ngi cht hay t vng m, vn vn...

Hin nhin, nhng nghi thc v nghi l v tang ch c truyn tha t th h ny n th h n khng c mt t tng no l cn bn v c ngha l. iu m c Pht dy l, nh gii thch trc y, lm mt s hnh vi tt v hay tng nh n ngi cht v ri chia s cng c bng cch tng bng ting Pali hay bng ngn ng chng ta c th hiu c: Xin em cng c ny hng v nhng ngi cht. Xin nhng ngi cht hoan h v chia s cng c c lm. TANG L PHT GIO L MT TANG L N GIN Con ng Pht Gio c ngha l v n gin. Nu chng ta hiu v nh gi cao con ng Pht Gio, th tang l Pht Gio s rt n gin trnh nghi thc v nghi l d oan, trnh s hi, lo lng hay bi ri. Ta khng cn phi t ci ny ci kia,tin hnh nhng loi nghi thc xa l, v phi tun th tt c nhng iu cm k, tt c nhng th hon ton v ngha v gy bi ri cho nhng ngi sng thng b cun theo iu v s hi, p lc x hi hay dt nt hn l bt c ci g khc. Ta khng phi mi nhng ngi chuyn nghip tng kinh hay thc hin cc nghi thc cho mt l ph nng n ln ti c ngn M Kim hay thu mt ban nhc c nhc mc d c th l nhc rt nghim trang. L mt Pht t, ta ch cn mi nhng nh s Pht Gio tng kinh Pht Gio khng cn phi di. S l tt nu c th nhng kinh ny c dch ra ting Anh hay Trung Hoa tt c mi ngi c mt c th hiu c, cm nim v sy ngm v ci c tng nhng iu c Pht dy v bn cht ca s sng v ci cht. Quan trng nht l gi nm gii bi ngi c s tng bng ting Pali, c phin dch th tt hn theo nh s. S gn gi v tun theo nm gii l s tu hnh cn bn ca ngi c s Pht Gio. Sau khi th gii, nh s c th ni Php an i, khuyn gii v khuyn khch ngi c thn nhn cht. Trong truyn thng Nguyn Thy, cc nh s khng thu mt khon l ph no v bui l ca h. L ny cc nh s lm do lng t bi, h tr tinh thn cho nhng c s thun thnh trong gi cn thit ca h. Bi vy cc nh s khng tm kim s n b bng tin bc v iu khng ha hp vi tinh thn Pht Php. Tuy nhin, nhng c s thun thnh i khi cng dng mt phong th cho v s mua nhng th cn thit, nh y o hay thuc men. S tin ny, nu cng dng, ch l mt biu hin bit n. Thc ra, cc nh s khng mong mun phong b , v nu n c cng dng th ch

l s cng dng hon ton theo sng kin ca ngi cng dng. Phng b ny l biu hin s bit n khng phi l l ph m l cng dng. L ph, trong trng hp tang l, thng l mt mn tin ln lao c n nh bi ngi lm dch v tang l trc khi ng tin hnh nhng t l t m. V nh chng ti ni iu khng phi l vic lm ca mt nh s. Nhng thn quyn, ng nhin c th cng dng n cho cc v s ti cha. Nhng ngi c kh nng hn c th cng dng in kinh sch Pht Php biu khng. H cng c th cng dng cho nhng c s t thin, cho nhng ngi ngho, v nhng ngi tng thiu. Thay v nhng vng hoa tang, thn quyn v bn b nn c khuyn khch cng cho nhng hi t thin c bit. Tt c nhng vic nh th lm tang l c ngha bt i nhng l thi vng v em n nhiu bi ri v ung ph tin bc. CHNG TA C TH HC HI T NHNG NGI KHC Ngi cht c th em thiu hay em chn ngay vo cng ngy hay ngy hm sau. Trn phng din ny ti ngh nhng gia nh Trung Hoa nn hc hi mt i iu t m tang ca ngi Hi Gio m ti c bit l n gin, thc t v khng tn km. Mt ngi Hi Gio bn ti ni cch thc ca ngi Hi Gio l chn ngay vo ngy cht hay chm nht l ngy hm sau. Cho nn nu mt ngi Hi Gio cht lc 2 gi chiu, ngi cht c th c chn trc khi mt tri ln vo cng ngy. Nu ngi cht vo bui ti hay m, ngi y c em chn ngy hm sau. Tang l khng tn km, d lo liu v nh ngi bn ti ni, Hi Gio khng khuyn khch tiu pha phung ph m khuyn khch n gin v tit kim. Mt m tang Hi Gio theo nh bn ti ni c mt quan ti vi gi t i l 500 ng (tin M Lai) rt khc vi mt tang l Trung Hoa c th tn km n 30,000 ng hay hn na! Th tc tang l ca ngi Hi Gio, trong phm vi Hi Gio, tng i n gin v c ngha. Tang l ca ngi C c Gio cng n gin, khng tn km v c ngha i vi ngi C c Gio, v s chn ct c thi hnh trong phm vi 48 gi. Ti tin rng trong i sng chng ta khng bao gi ngng hc hi. Thng c nhng cch lm tt hn v c ngha hn. Nu chng ta duy tr tm ci m v khng thnh kin chng ta c th hc hi c t nhng ngi khc. Trong Kinh Kalama, c Pht khuyn chng ta phi lun lun suy ngh v iu tra nghin cu chnh chng ta. Nu chng ta thy mt thi quen tt v

c ngha th chng ta nn theo; nu chng ta thy n xu v vng v th chng ta khng theo n, hay nu chng ta cht theo n, chng ta nn dng cm v khn ngoan b n i. c Pht ni, khng c g m ta phi theo mt cch m qung khng hiu bit hay khng t cu hi. c Pht khuyn khch chng ta t vn v iu tra nghin cu. C n nhng li ca Ngi cng phi iu tra nghin cu, v ch khi thy nhng li ni y ng th hy theo. c Pht khng mun chng ta c nim tin m qung m l mt nim tin cn c vo kin thc kinh nghim trc tip. Cho nn, nu chng ta thy nhng s thc hnh n gin v tt nhng tn gio v truyn thng khc, chng ta c th p dng v theo chng min l chng khng mu thun vi nim tin o l ca chng ta. V phng din ny, chng ta c th hc hi t nhng ngi v cch h thi hnh tang l nhanh chng v khng tn km. Chng ta cng nn loi b nhng l thi d oan v khng phi l Pht Gio ca chng ta. Ti thy c nhiu d oan trong tang l truyn thng ca ngi Trung Hoa, v chnh ti thy nhng l thi ny trong khi tng kinh tang l. Ti cm thy bt lc v ti ch c th chng kin trong thm lng. C mt cht m ta c th lm c. Truyn thng rt kh thay i, v bt c c gng no thay i thng gp phi s chng i mnh lit v thm ch b kt ti na. C nhng lc ti ngn ngi khng mun i tng kinh tang l v bn khon rng s c mt ca ti l phng s cho mc tiu g. Nhng ti lun lun hng ng v c lm nhng g c th c bng cch ni Php v lm trong sng t lp trng ca Pht Gio bng s kho lo c th c. Ti ngh rng by gi l thi im cp bch m ngi Pht t Trung Hoa xt li nhng thi quen tang l theo truyn thng v nn gin d ha theo tr tu Pht Gio. Ti c th b ch trch v quan nim ca ti nhng ti cm thy nu chng ta khng ni ln, chng ta s lm hi cho cng ng Pht Gio. Nu ti c th xut mt tang l Pht Gio n gin, ti s ngh vic ha tng nn c tin hnh cng ngy nu c th c, cn nu khng th vo ngy hm sau. Tuy nhin mt s ngi mun gi thi th mt vi ngy thn quyn v bn b xa c th v tin bit ngi ra i ln cui, hay vi nhiu l do ring t. Cho nn vic quyt nh s l mt quyt nh ring t do gia nh lo liu. Ti ngh thiu hn l chn v nhiu suy xt thc t nh thiu t, dn s tng trng, v tit kim chi ph tang l c th hng vo nhng nhu cu c ngha hn nh t thin.

Ngi cht nn c tm ra, sch s v mc qun o bi thn nhn hn l ngi l. Vic ny c ngha v xc thn l ngi yu du ca chng ta, v iu ti thiu chng ta c th lm c l nh nhng thi hnh vi lng thng yu v knh trng. Thi hi c mc qun o khng cn thit phi khoa trng hay hnh thc m ngi cht nn mc thng c thch mc khi cn sng. Thi hi n ng nn c tm ra v mc qun o bi thn quyn n ng, v thi hi ph n th do thn quyn ph n. Chng ta khng nn cm thy s hi g v xc cht, nht l xc cht ca ngi thn yu. Cng khng c im no ni l phi trang sc trn thi th. Mt ln trong khi tng kinh ti tang l, ti thy nhng ngi lo vic mai tng phc sc xc ngi cht vi nhng chic nhn v nhng bng tai lm cho ngi cht. Vic ny tht ma mai v v ngha khi cho rng d ti sinh no th ngi cht cng s mang theo, ng y hay b y khng th mang theo mt th g ngoi tr ton b nhng hnh vi tt v xu. Khi nhc xc t trn ging v t vo quan ti, vic ny nn thn quyn lm, v bao gi thi th cng phi c tin hnh mt cch knh trng v nh nhng. Thi quen quay lng li pha ngi cht khi thi hi c a vo quan ti hay khi quan ti c t vo xe tang l mt vic k cc. Ngi cht l ngi thn yu ca chng ta v chnh chng ta trc nht phi nh nhng t thi hi vo quan ti, hoc ng chng kin mt cch knh cn trong khi nhng ngi khc lm. Quay i lng hng v ngi cht vi ti l mt biu hin tht knh! Ti khng th khng ngh rng nu ti l ngi cht ti s bc mnh v b i x mt cch nh th. Thi quen quay lng li ch l mt d oan khc. Ti sao chng ta phi s s khng may ging xung chng ta nu chng ta khng tun theo nhng iu cm k nh th? L ngi Pht t chng ta nn tin vo nghip, nghip chnh l ni nng ta v h tr ch thc ca chng ta. Lm tt c tt lm xu b xu. Chng ta nn s nhng hnh vi xu, nh khng gi gii, v nhng hnh vi xu nh th s mang li kh au. iu cui cng chng ta cn s l d oan, nhng iu cm k v cn c. Quan ti khng cn t tin. N phi c t phng ln vi mt s hoa sp t kho lo chung quanh v hnh nh ca ngi cht. Mt vi cu Pht Php c ngha, mt on trch hay tc ng c th treo suy ngm. Khng cn gi vng hoa tang n, thay v vng hoa tang, tin phng ving nn c gi cho cc c s t thin m gia nh ngi cht c th nh r. Nn

tiu pha th no tit kim bng cch t chc tang l n gin v c ngha c th hng v t chc t thin. n khng cn phi trc linh cu ngi cht v chng ta gii thch, ngi cht s khng th n. t giy tin vng m cng v ngha v khng nn lm. t nn v hng cng khng cn thit. Thc ra nhiu l thi d oan v nhng iu cm k thng i km vi nghi l truyn thng ca ngi Trung Hoa nn c dp b, khi nh n nhng li ca c Pht l mt ngi c s thun thnh phi c nm c tnh: "Ngi c s phi c nim tin, gi k lut tinh thn, khng tin vo nhng im triu d oan; tin vo nghip, khng tin vo im bo; khng tm thin thn qu vt ngoi ni y (ngoi h thng ca c Pht) v chng t danh d ni y (c ngha l tn trng h thng ca c Pht v khng nn t mnh l thuc vo nhng l thi khng phi l Pht Gio)". Mc qun o tang ch l khng cn thit. c Pht khng mun chng ta than khc hay phin mun m chp nhn s tht v vic chia la v ci cht bng tr tu v s thanh thn. Soka hay phin no l mt trng thi tm khng lnh mnh v ta phi vt qua n bng chnh nim v suy ngm khn ngoan. Bi vy cc bc T Hm v A La Hn ( t c giai on th ba v th t ca qu v thnh) khng than khc v phin no. Khi c Pht nhp dit, nhng nh s t c thnh qu T Hm v A La Hn khng khc. Hiu bit bn cht ca v thng, h khng phin no d cho c Pht qua i trc mt h. c Pht cng chng phin no khi hai t ln ca Ngi l X Li Pht v Mc Kin Lin cht trong vng hai tun k trc ngi sau vo khong su thng trc Ngi. Chnh c Pht nhn xt: "Tuyt vi, ht sc tuyt vi, ny cc t kheo, v nhng bc gic ng nh khi cp t qua i, ng Gic Ng khng phin no, khng than khc". V c Pht ni thm: "V v ci sinh ra, i n tr, hp thnh, v phi b hoi th lm sao li ni n khng phi ra i? ng nhin, iu l khng th c. "Cho nn, ny cc t kheo, cc ngi l hi o ca chnh cc ngi, l ni nng ta cho chnh cc ngi ch khng c ni nng ta bn ngoi no khc, vi Gio L l hi o, Gio L l ni nng ta, khng tm ni nng ta no khc."

KHNG TRIT B C M PHI THA NHN V BNG CHNH NIM V HIU BIT

PHIN NO, XUA TAN N

Cho nn nu chng ta tm li Pht dy, chng ta c th gi bnh tnh trc phin no. y chng ta phi nhn mnh l chng ta khng ni l chng ta phi trit b phin no bng sc mnh, l i, hay ph nhn s tn ti ca n. Khng, l cch gii quyt khng kho lo. Cch gii quyt ca chng ta l tha nhn v quan st trng thi phin no ca tm. Qua chnh nim v suy ngm khn ngoan, chng ta c th ngn chn phin no v tr nn bnh tnh. Chnh nim v hiu bit l con ng trung o v l con ng tt nht n cng khng lin quan n vic trit b v cng chng phi cho li thot ch nhng cm xc tiu cc v thiu xy dng. Chnh nim l tha nhn v quan st, t , hiu bit, chp nhn, ha hp v tr tu ny sinh. Chng ta khng th ph nhn hay trit b nhng cm xc. Chng ta tha nhn v quan st chng. Trong s tha nhn v quan st , chng ta c th i ph tt hn vi s xo trn v xung t c th xy ra trong tm chng ta. Chng ta c th s dng cch suy ngh khn ngoan v tnh cht ca v thng, kh au v v ng. Chng ta c th rt ra nhng bi hc t tr tu ca ngi xa v bng cch i n tha nhn phin no ca chng ta. Ni mt cch khc, tr tu c th ny sinh. Chng ta c th hiu v chp nhn phin no. V phin no s khng th chi phi tm ca chng ta hay p o chng ta. y l m chng ta mun ni khi chng ta ni p dng cn thn chnh nim dn n s hiu bit v t ti. Bng cch ny chng ta s khng than van. Chng ta c th quan st xc cm ca phin no trong chng ta, v n c th b ngn chn kh t nhin, khng cn chng ta phi biu l thi th l v vic . S c bnh tnh, chp nhn v hiu bit. Cho d chng ta khng kim ch ni v phi khc, chng ta vn c th hn ch. Cui cng chng ta c th ginh li c s kim ch v lng du. Chnh nim s ti gip chng ta v gip chng ta ha hp vi phin no. Chng ta s hiu s tht ca kh au, chn l m c Pht v cc o s khn ngoan khc dy, v chng ta c th li ci. Tr li vi ti than khc, chng ta c th thy trong phm vi tr tu v khng-phin no, vic mc tang ch l khng cn thit. N khng c ngha l chng ta khng hiu tho, hay chng ta thng yu ngi thn t

hn, nu chng ta khng mc tang ch. Khng, chng ta vn ht sc knh trng ngi thn nhng chng ta khng thy cng c g khi phi by cng khai v khng cn thit phin no ca chng ta. Tn knh v phin no y l vn rt ring t. Chng c cm thy trong tm ca chng ta v khng cn phi ph by ra trc cng chng. Thay v nhn mnh nhng hnh thc thng tic b ngoi khng cn thit, lng hiu tho phi kt hp vi nhng hnh ng hng v ngi gi khi h cn sng. Nhng hnh vi t chng s ni ln. Qu l ht sc bt hnh nu mt s ngi ngh rng nhng nghi thc v nghi l cu k trong tang l v vic mc qun o tang ch s b p c cho nhng hnh vi thng yu v quan tm khng c by t khi ngi cht cn sng. Tuy nhin, vi s ng mc trong dp trng th, c th mc qun o "l nghi". Ta c th chn b mu sm, trng hay mt mu thch hp hn trong t o ca mnh. Nh vy i vi tm ti th l d ngi cht, nu l mt ngi Pht t vui v v hiu bit, c th khng mun chng ta mc nhng qun o "tang ch" m vui mng l sng mt cuc i lng ho v i ti mt ti sinh tt p hn. Cho nn trc khi cht, ngi ta c th yu cu khng i theo thi d doan hay than khc m ch cu mt tang l n gin. Ngi ta c th y thc cho mt ngi c trch nhim xem xt tt c nhng c nguyn ca mnh c c thi hnh khng. Ngi ta c th vit trn giy v k trc s hin din ca nhn chng tt c ngi lin quan u bit v tun theo li c nguyn ca mnh. Bu khng kh chung trong nh v sut c tang l phi l mt bu khng kh thanh tnh v hiu bit. Nhng hot ng khng thch hp nh ru ch, c bc tuyt i khng c php. Tt c phi l knh cn v c x bng s ng mc thch ng. Nhng on c ngha trong Kinh Pht c th thinh thong c c ln v c suy ngm bi thn quyn trong gia nh v nhng ngi c mt. Mt ngi c th ng u trong s suy ngh. Nu tt c nhng ngi lin quan u c s hiu bit tt v Pht Php, h c th ngn chn phin no. Ngi nhiu cng rn hn c th an i ngi phin mun. Bng cch y, s c bu khng kh an lc v hiu bit trong ton b nghi thc. V nhng ngi c mt cm thy quyt tm v c ng c hn phn u hng hi hn trong vic tm kim tinh thn, v sng vi tnh thng yu v t bi hn. Mt kha l cho ngi cht c th c c hnh ti nh. Nhng thn quyn ln tui trong gia nh c th hng dn cuc l, trong i v nhng

hnh vi thin ca ngi cht c k li. Con ci nhc li lng kh i v tnh thng to ln ca cha m v quyt tm sng mt cuc i gng mu trong s hi tng ca h. (V phng din ny, cha m tm n thc t l cc hnh vi vt qua i sng th cht. Mt i sng lng thin l mt di sn tt nht li cho con ci. Mt di sn va thi thc va li phm gi cho ngi tha k. Hng thm ca nhng hnh vi v i sng gng mu s cn mi sau khi cha m ra i) C th mi mt v s hng dn mt thi Php thch ng. Kha thin c th t chc phng ln. iu c th l hnh vi cng c v va l s biu hin lng tn knh i vi ngi qu c. Ngi qu c, nu l mt thin gia vng vng, chc chn s rt sung sng nu bit c mi ngi ngi chung quanh quan ti v thin nh. Nu c ti sinh ln ci tri, v c th nhn thy nhng g ang din ra, v ti chc chn ngi y s rt thch th. Chc chn ti s rt thch th nu ti nhn xung v thy mi ngi ang thin chung quanh ci quan ti ca ti. Nim vui ca ti s bt tn. V nu c th ti s xung v vui v ngi thin vi mi ngi, nhng, ng nhin, bn phi th li cho ti: Ti bit ti ang th lng tr tng tng ca mnh. Vo ngy thiu, tt c nhng cng c t c li c chia s. Mt danh sch nhng t chc thin nhn c tin tng cng c em ra c. Mt kha l c ngha c th c c hnh ti nh thiu ngay trc khi quan ti c a vo l thiu. Nhng on kinh c ngha t cc b kinh c th c tng. Nhng on kinh ny ni v ci v thng ca i sng, ci cht khng trnh c v s cn thit sng mt cuc i lng thin, hnh thin v phc v ng loi. Vic ny c th gip m mang tr tu nhiu hn nu kha l ny c c bit bin son v c c ln vo dp ny. Nu mt v s hng dn ton b kha l th rt tt nhng nu khng th c th mt ngi ln trong gia nh, thn quyn hay bn b c th ng ra. Sau khi thiu xong, chng ta phi lm g vi tro ct? x Pht Gio Min in, ti c bit thng thng xc thiu thnh tro li ti nh thiu. Thn nhn khng thu thp tro v tin rng ngi qu c ngay sau khi cht c cuc ti sinh mi, v xc thn li ch l mt ci v rng. Tuy nhin thi quen ca ngi Trung Hoa ti M Lai li gi tro ct cha hay nhng ni gi tro ct vi chi ph ng k. Cm ngh ring ca ti l khng c mc ch no gi tro ct v n khng phc v cho nhiu mc tiu,

khng cn thit phi dng cng hay c hnh mt kha l no trc tro ct. V, nh chng ta bit v Php, tro ct ch l nhng thnh phn ca vt v tri trong khi thc i vo mt ti sinh mi, mt xc thn mi trong mt kip sng mi no . Cho nn ti nht tr vi cch li tro ct ca ngi Pht T Min in. Nu chng ta mun tng nh v tn knh ngi qu c, chng ta nn sng mt cuc i lng ho v lm nhng hnh vi thin tng nh. Vo ngy gi ngi qu c, chng ta c th cng dng (thc phm v tng phm) ti cha hay quyn gp cho nhng c s t thin. Tt c nhng xut v phng din tang l m ti trnh by trn y, c ngha v ng ch hn nhng l thi hin nay. Nhng ng nhin iu l ty c gi quyt nh cho chnh mnh. y ch l cm ngh ca ti, cch ti nhn vo iu . Ti hiu rng nhiu ngi cm ngh khc hn. H c th khng ng vi ti, v h c quyn lm nh vy. V ti bao gi cng c nim tin dt khot l khng ai c th p t quan im ca mnh ln trn mt quan im ca ngi khc. Chng ta tt c u c tm ring ca chng ta v phi c php suy ngh v quyt nh cho chnh chng ta. Cho nn ti xin ni r rng ni y ti khng p t quan im ca ti ln bt c ai. Thay v ti ch l by t v chia s chng. V ti xin cho mi ngi t quyt nh cho chnh mnh iu mnh mun tin tng v theo. Mi ngi phi cm thy t do lm iu m mnh ngh rng thch hp. Hn na, quyt nh mt tang l sau khi c ngi cht, phi c s bn tho v ng thun gia nhng ngi trong gia nh. Cho nn tt nht l trc khi cht hy lm cho r rng loi tang l m mnh mun. V vic ny nn lm bng cch vit ra, k tn v c nhn chng. S khng c kin phn i sau khi ngi y cht. Thn nhn gia nh nn tn trng v lm theo nhng c mun ca ngi y. ng nhin, nhng xut ca ti khng ton din. Chng khng bao gm tt c nhng chi tit v kha cnh ca mt tang l. Chng ch l mt khun kh th s, ch l mt mn n no cho t tng. C th c nhng bin th khc. Cho nn n s rt tt nu mt nhm Pht t c cng tm v c tn trng ngi bn vi nhau hnh thnh mt tang l Pht Gio n gin bao gm tt c cc kha cnh v chi tit, v tr li tt c nhng cu hi c th ny sinh. Trc tin l nhng iu cn c xem xt l nhng l thi hin ti. Chng nh th no? Chng c ngha g? Chng ta c bit v hiu nhng g chng ta ang lm khng? Ti sao chng ta thc hnh chng? Chng c ngha khng? Chng c ph hp vi Pht Php khng? Hay chng l nhng

l thi d oan hay nhng thi quen khng th ha hp vi s hiu bit ca chng ta v Php c thuyt ging bi c Pht. T nhng g ti c th nhn thy nhiu thi quen trong mt gia nh Trung Hoa t nhn l c li sng Pht Gio v i sng, khng th ha hp vi Php. Dng nh nhiu ngi ch lm theo nhng nghi thc tang l m khng c nim chng l g. H ch lm theo nhng ch dn m khng hi han hay hiu bit. Vo lc tang l, h qu tht rt bi ri v qun tr. H ch bn theo nhng iu c bo v l truyn thng v h khng th i ngc li m khng b ch trch v b kt ti l bt hiu vn vn... Cho nn s tham gia thc s v ngha. i vi ti, tt c dng nh kh cm ng. V minh v cam chu trc bt c iu g c thc hin dng nh l chng trnh lm vic. Cho nn mt nhm Pht t ng knh nhn vo tt c nhng l thi ny c th i n mt s la chn c ngha ph hp vi Pht Php. Chi tit v tang l c xut vi nhiu la chn khc nhau s c son tho sau khi thc hin mt cuc nghin cu tnh hnh a phng. Mt cun sch ton din cung cp tt c nhng la chn v tang l khc nhau v nhng thng tin cn thit c th c bin son v ph bin. Mt n nh th s l mt s phc v ln lao cho Cng ng Pht Gio thng b bi ri khng bit ci g cu thnh mt tang l Pht Gio thch hp. V PHN TI i vi tang l ca chnh ti, ti a ra ngh thch hp v cch ti mun thn xc ti c x l ra sao sau khi cht. Thn xc thc s khng l g khc hn mt ci xc sau khi cht. N s tr v vi t. Cho nn ti mun lm mt hnh vi thin cui cng c ngha l tng xc cho bnh vin. Bc s c th ly gic mc mt ti v trao tng phm tuyt vi ny cho mt ngi m. Hy tng tng n s vui mng nh th no khi ngi m c th nhn li c, v tng phm s qu gi n nhng no vi ngi y. V hy tng tng ti cng sung sng n th no khi bit tng cho ngi y tng phm v th lc. Tng phm ny khng c s hy sinh g v phn ti c, v thn xc khng cn s dng c g sau khi cht. Cho nn ti c th lm hnh vi thin cui cng trc khi thn b tan r. Nu c th, bc s ly tim, thn, phi, gan v bt c c quan no c th dng c sau ci cht ca ti, em ghp cho ngi khc. V bt c g cn li c th em li ch cho nhng sinh vin y khoa trong vic nghin cu ca h.

H c th thc hnh m x xc ti. Cui cng, h c th ty nghi x l nhng g cn li ca thn ti nh h mun. C th phn cn li lm phn bn cho t v cy ci ln cho bng mt v hoa p. V cng bng cch ny, khng ai cn phi lo lng cho ti v ci gi l tang l thch hp. Mi ngi u c th li xc cho bnh vin ty nghi x l nhng g m h ngh l thch hp. Vic ny s lm cho mi ngi d dng hn. Ni cho ng, n s lm cho mnh nh nhm. Khng ai cn b b phin phc v chuyn ca ti. V nu c ngi ni v mt tang l thch hp cho ti v vic by t lng tn knh cui cng, ti s ni: Xin ng bn tm v vic . Tang l khng dnh vi ti. Nhng nu bn thc tm nh n ti, xin bn hy lm iu thin. Hy lm bt c iu thin no bn thch tng nh n ti. Hy sng mt cuc i lng ho. Hy quan tm v chia s. Hy tha th v thng yu. Hy rng lng v m rng con tim. Hy t t v lch s. l tt c nhng g ti yu cu. iu s lm cho ti rt hnh phc bit rng ti c th truyn b thng ip tt no v c nh hng tt no . Ny cc t kheo, mt phi i din ci cht ca chnh nim v thu trit l hun th ca ta cho c Pht PHI CHT THANH THN Tt c chng ta mt ngy no s phi cht. Chng ta phi cht thanh thn v an bnh. Cho nn, mt ngi sp phi cht chng ta nn c gng lm cho ci cht cng thanh thn v p cho ng y hay b y cng tt. Vng, bn ngc nhin ci cht c th li p ? Nu bn ngc nhin, l v chng ta thng c cm i vi ci cht. Ni s v au n v ci bp bnh thng n sau ci cht. Ri c s gn b vi ngi thn ca chng ta pht sinh nhiu au n trong tm ca chng ta khi phi la b h. Tuy nhin chng ta nn nhn thc rng s hiu bit v thi sai lm ca chng ta l nguyn nhn ca kh au. Chng ta khng hiu Php su xa. Chng ta khng hiu v thm nhp bn cht ca tm v thn l v thng, kh au v v ng. Chng ta khng bit cch bung b mt cch uyn chuyn, cch cam chu vi ci khng trnh c. t mnh r cc kheo bng rng. ngi.

Khi b m k ca c Pht Maha Pajapati Gotami sp cht vo lc tui 120 gi lo, A Nan v nhng nh s n khc. Maha Pajapati Gotami nh nhng qu trch h: "Ti sao cc ngi khc, con trai v con gi ca ta. Cc ngi khng trng thy thn ta tr nn gi nua v hom hem sao? N ging nh ni rn thng lui ti ca bnh tt, ni ngh ngi ca tui gi v ci cht, ci nh ca kh au. Ta mt mi phi ln ln trong ci xc thn ny. N chng l g c nhng l mt gnh nng cho ta. t lu ta mong mi s gii thot Nit Bn. V ngy hm nay iu mong c ca ta sp thnh hin thc. Tht ra ci cht ca ta l hnh phc. l lc cho ta nh trng mn nguyn v sung sng. Ti sao cc ngi li khc?" c Pht, khi Ngi sp cht gia mi trng thin nhin di hai cy sala (tha la) trong rng, cng bo c A Nan ng khc vo lc Ngi cht. Ngi ni ngi c tr tu v trm tnh phi chp nhn s tht v ci cht v chia ly cng tt c nhng g m chng ta thng yu l khng th trnh c. c Pht nhc chng ta phi tu tp thin chnh nim t c tr tu gip ta i u vi ci cht bng s thanh thn. Ngi ni vi cc t kheo: "Bi vy cc con phi t rn luyn. Chng ta phi chp nhn ci cht bng chnh nim v t ti." V li dn d cui cng ca c Pht l: "Tt c nhng g do duyn hp u phi tan r. Cc con phi phn u chuyn cn." Ngi sng mt cuc i p c th cht mt cch p . Mt ngy n ti tnh c c my dng hi tng rt cm ng trong mt t bo. Khi b trt hi th cui cng v i vo ci bt dit, mt b sng ngi v mi b n mt n ci. Ch F, trng thy vy, tht ln: "Hy nhn ka, b ang nhn thy Thng ". Vic ny xy ra nh vy, ti bit b l mt ngi C c Gio, cht mt ci cht p nh vy. B c tnh du dng, t t v lc no cng quan tm n phc li ca ngi khc. Ti c bit b l mt nh gio thng tm cc hc tr yu km dy thm v khuyn khch chng. B c thng yu su xa v trn qu bi gia nh v tt c nhng ngi tip xc vi b. Ti c bit b bao gi cng l mt ngi d thng v thng yu tt c mi ngi qu tht i b ging nh mt v thnh. V sng mt cuc i p nh vy, tho no b cht mt ci cht p. Tn gio ca chng ta c th khc nhau nhng c t Lai Lt Ma, ngi c gii Ha Bnh Nobel, ni rng: "T bi l ct li ca tt c tn gio." Nim tin st ca ti l nu chng ta sng mt cuc i tt p, th khi chng ta cht chng ta s cht mt ci cht p d chng ta l Pht T, C c Gio, n Gio, Hi Gio hay ca bt c quan im no hay nim tin no. Nh c Pht ni, chnh hnh vi to thnh con ngi. Trong phng

din ny, ti thng ni vi ngi Pht t: th l mt ngi C c Gio, mt ngi Hi Gio tt cn hn l mt Pht t xu. Bi vy, ngi C c Gio tt khi h cht h c th thy Thng ca h hay nh sng. Ngi Pht t c th thy nhng hnh nh tinh thn ca c Pht, a la hn, thin nhn, hay cnh thin ng v nh sng rc r. Jack Kornfield, mt v thy thin Minh St ngi M, c ln k trong t bo Inquiring Mind khi ng ving thm Howard Nudleman, mt bc s phu thut v l mt ngi tu thin mt ngy trc khi ng cht v ung th ra sao. ng nh li rng khi ng i vo phng ng Howard ging nh ng i vo mt ngi cha nh th no. V khi ng nhn vo ng Howard, ng Howard nhn ng mm ci, mt n ci ngt ngo khng th tng tng c, mt n ci m ng Kornfield khng bao gi c th qun c trong qung i cn li ca ng. Vng, ti tin chc c rt nhiu chuyn cm ng v nhng ci cht p ca nhng ngi con ngi p. Cho nn, chnh ci cht c th l mt s kinh qua p. Khi chng ta sng mt cuc i lng ho, v thn ny tr nn yu t v suy sp, chng ta c th i mt vi ci cht mt cch tao nh khi bit rng chng ta sng mt cuc i thin v by gi n lc chng ta tin ti. Cho nn khi mt ngi thn yu sp phi cht, chng ta nn hiu bit v cho ngi y ra i an bnh. Chng ta c gng lm iu v ngi cng thanh thn v p cng tt. R rng, chng ta khng nn khc lc than van. Than khc ch gy kh khn thm cho ngi sp cht. ng nhin nu ngi y l mt ngi Pht t hiu bit v cn sc ni th ngi y, ging nh c Pht, s nh nhng qu trch: Ny cc ngi thn yu, ti sao cc ngi phi khc? c Pht chng dy ta bng nhiu cch l chia ly khng th trnh c trong i sng sao? Lm sao c th l ci m phi tan r li khng tan r? iu khng th c. Cho nn chng ta phi suy ngm su xa v Php. Ny ngi thn yu ca ti, thn ny khng phi ca chng ta. Tm ny cng khng phi ca chng ta. Chng sinh dit theo duyn hp. Chng ta phi tu tp chnh nim su xa thy vic ny, cho nn, ng bm vu na, chng ta c th gii thot khi sinh t. Ngi thn yu ca ta, hy mnh ln. D ti phi co t bn, ti mun nhc nh cc bn v nhng li dn cui cng ca c Pht: "Tt c nhng hin tng do duyn hp u phi tan r. Cho nn, ta ku gi cc con, hy phn u chuyn cn."

Vng, tt c Pht t nn nh li dn cui cng ca c Pht cho chng ta l hy phn u khng mt mi t c tr tu hu gii thot chng ta khi sinh t. Mt ngi tu thin nh phi thin v ci cht. Ngi y c th qun hi th, th ra ht vo ca mnh hay bng phng ln v xp xung do ht vo th ra. Nu gp phi kh khn g, ngi y c th nhn thc v chng, ghi nhn chng l th khng s hi lo lng m bnh tnh v vng tm. Ngi y c th qun thy nhng cm gic au n, chu ng chng d chng ln cao . Ngi y c th t nhc nh mnh, chng ch l nhng cm gic, mc d l cm gic kh chu. Ngi y cng thy chng v thng, chng khng ngng sinh ri dit. Ngi y s hiu v khng bm vu hay b rng buc vo thn. Ngi y bit c tm ln thn cng sinh v dit theo duyn hp. Ngi y c th suy ngm: "Thn ny v tm ny khng phi ca ti. Chng chng bao gi thuc v ti c. Chng sinh v duyn hp, v theo duyn hp, chng s dit. Cho nn, mt ny khng phi ca ti, tai ny khng phi ca ti, mi ny khng phi ca ti... Thn ny c to thnh bi bn yu t, t, la, nc v gi, chng tng trng cho nhng c tnh ca vt cht, nhng c tnh v tnh cng, tnh mm, sc p, sc cng, nng v lnh vn vn... Chng no nng lng ca nghip cn ko di kip sng ca ti trong ci i ny, thn ny cn sinh tn. Khi nng lng ca nghip cho i ny ht, th thn ny cht v mt ci tm mi c duyn hp bi ci tm c vo lc cht. sinh ra trong thn mi. Nu ti t c a la hn qu, khng cn phi ti sinh na. Nu ti khng c a la hn qu, tuy nhin, sng cuc i thin, ti khng s ti sinh. Ti c th c mt cuc sng mi lm ngi c ph cho mi iu tt p v thng minh hay mt chng sinh cnh tri v t y ti tip tc con ng pht trin cho n khi ti t c Nit Bn ti hu, s chm dt sinh t." Suy ngm nh vy, ngi tu thin s tr nn rt bnh tnh v vng vng. Ngi y s tr nn rt an lc. Ngi y c th mm ci ngay c trc ci au n v vi nhng ngi tp hp chung quanh. Vi tm rt an lc, cm gic au n ca thn c th chm dt. Ngi y c th cht thanh thn v an lnh, nh nhng cht hi th cui cng.

NHNG GIT NC MT SUNG SNG Khi Cp C c, ngi nhn c v i n nhn ca on Th Tng Gi sp cht, X Li Pht, ngi T ln nht ca c Pht, thuyt ging v

s khng quyn luyn cho ng. X Li Pht nhc Cp C c l i sng ch l mt tin trnh ty thuc vo duyn hp, v tm v thn tm b ny khng c g ng bm vu vo. X Li Pht a ra mt bn danh sch ton b nhng ci m i sng cu thnh, cho thy tt c u l duyn hp ph du khng th bm vu vo c. Ngi ging: "Cho nn Cp C c khng nn hiu theo nhng dng thc nhn thy v mt, m thanh v tai, mi v mi, v v li, xc v thn, v thc ty thuc vo tt c nhng th ny. Cp C c khng nn hiu theo nhn thc, nh thc, t thc, thit thc, thn thc v thc. ng nn hiu bn cht v thng ca chng v quan st s sinh dit ca chng, khng bm vu vo chng v hay khng thch chng. "Tng t nh vy, Cp C c khng nn hiu theo s tip xc ty thuc vo mt v hnh dng, tai v m thanh v vn vn... ng khng nn hiu theo cm ngh d thch th hay khng thch th, cm ngh ny sinh ty thuc vo s tip xc. ng phi xem xt tt c chng bng trm tnh, hiu bit thc cht ca v thng, bt toi nguyn v v ng. Thn c to thnh bi bn yu t gin n, dao ng, c kt, v nhit . Tm c to thnh bi cm ngh, nhn thc, hot ng tinh thn v thc. Tt c chng u v thng v lc no cng thay i. X Li Pht khuyn khch Cp C c khng nn luyn chp vo mt trong nhng th . Khng c g trong th gii ny c th gi l ci ng thng cn. Trong ngha ti hu, khng c ci ng trong tm v thn. V cho nn khng c g Cp C c bm vu vo." Khi nghe c Php su xa ny, mt nim an lc v sung sng ln lao bao trm Cp C c. V ng ta khc. Th Gi ca c Pht, Ngi A Nan c mt lc y tin li gn v hi Cp C c ti sao ng khc. "C phi v ng khng chu ni cn au?" "Khng phi", Cp C c tr li. Khng phi l nh th. M ng hn l v bi thuyt ging ca X Li Pht qu p n ni lm cho ng xc ng su xa. "Trong i ti, ti cha bao gi cm xc nh th. Cho nn l l do ti sao ti khc," ng ni vi A Nan v X Li Pht. Nhng git nc mt ca ng khng phi l nc mt phin no m l nhng git nc mt vui sng vui sng v nghe v hiu c Php su xa nh th. Cp C c hi ti sao Php nh th khng c thng thuyt ging cho cc c s. X Li Pht tr li v ngi c s thng thy kh lnh hi Php su xa nh th, h u b luyn i vo rt nhiu lc th sn c trong i sng. Cp C c phn i l c nhng ngi c th hiu v lnh hi Php

su xa ny, v nhng ai khng c nghe s b thit thi. ng thc gic X Li Pht thng xuyn thuyt ging v khng luyn chp cho nhng ngi khc nh bi ging m ng va c thuyt ging. t lu sau, Cp C c cht. V lc cui cng ca ng rt an lc v sng mt cuc i lng ho, theo li c Pht, ng c ti sinh cung tri u-xut. Khi mt ngi t c bc th nht ca thnh qu (Tu-hon) ngi ta tin rng Cp C c c th, trong by kip, s t gic ng hon ton v do s gii thot khi ti sinh. Cng c nhng cu chuyn v nhng thy t kheo c qu A la hn (gic ng hon ton) trn ging lc sp cht. Cho nn nhng hnh gi du gi ngy nay c th thin nh n lc cui cng, h bit h c th thc hin kin thc tu gic, hiu thu v v thng, kh au v v ng, v thm ch t c thnh qu vo lc cht. Mt hnh gi du gi c th tri tm t, thng yu-kh i. C n lc sp cht, ngi y c th tri nhng ngh thng yu-kh i n tt c chng sinh. "Nguyn cho tt c chng sinh u hnh phc. Nguyn cho chng sinh thot khi tai ha v nguy him. Nguyn tt c chng sinh thot khi kh au tinh thn .... kh au th cht... Nguyn cho h quan tm ln nhau trong hnh phc". Cht vi nhng t tng thng yu cho tt c chng sinh l mt cch cht cao thng. Trong cun Visuddhimaga, mt cun sch thin kinh ca Pht Gio, c ni rng mt ngi c thi quen tri tm t, s cht rt an lc, nh th l ng thip i mt cch d chu. V nu ngi y khng t c thnh qu A la hn, v phi ti sinh th cng ti sinh vo ci tri. Vng, mt ngi du gi khng s cht. Ngi y c th t b mt cch thanh nh thn v tm v bit rng sng hay cht ch l hai mt ca mt vn , v hiu rng trong khi chng ta cn sng chng ta ang cht tng chp mt, cht vo mi lc qua i, v b ti sinh vo mi lc mi n. Cc hin tng tinh thn v th cht khng ngng sinh v dit. Khng c g ng nguyn d ch mt giy. iu ny cng chng minh c trong vt l lng t ni ngi ta thy rng cc ht h nguyn t trit tiu nng lng vi mc 10 ti 22 ln ch trong mt giy. c Pht cng ni cc hin tng tinh thn v th cht khng ngng sinh ra v tan bin. Chng no m chng ta cha loi b c nng lng nghip-ti sinh bng cch nh tn gc r nhng nhim ca tham sn v si, th chng ta vn tip tc phi ti sinh. Cht trong s sng ny ch l s chm dt ca tui th cho thn v tm trong s sng ny. Nhng ngay lc mn hn ca tm vo lc cht, khng c

khong cch no, mt tm mi ny sinh nhp vo mt thn mi theo nghip hay nhng hnh vi ca chng sinh y trong i trc. Cho nn ngi du gi hiu tm lc cht cn bn khng khc g tm mi lc nn khng s hi. Ngi y chp nhn ci cht trong chnh nim v t ti ph hp vi ch dn ca c Pht.

LM CHO BU KHNG KH THANH THN Khi to bu khng kh thanh thn cho mt ngi sp cht, chng ta phi bit s thch ca ngi , nhng g thch, nhng g khng thch ca ngi y. Th d, ngi y thch hoa. Chng ta nn c hoa trong phng bnh cnh ging. Ngi y c th thch cht trong cn phng m cng ca mnh, trong mi trng quen thuc v thanh bnh vi mnh. Cho nn nu c th ngi y thch cht nh hn l bnh vin. Nhng nu khng th c v cn bnh vin sn sc, chng ta nn c gng lm cho cnh chung quanh trong bnh vin cng ring t, m cng v thanh bnh cng tt. Mt phng ring th tt nht, nhng khng phi tt c mi ngi c th c kh nng tr tin. D bt c ch no, chng ta cng c gng lm cho bu khng kh cng thanh bnh cng tt. C th c mt hnh nh nh ca c Pht m ngi y thch ngm. Nu nh vy, chng ta c th bc hnh bn cnh hoa bn cnh ging. Thi nghim trang thanh thn hnh c Pht c th lm cho an tm. Nhn vo bc hnh ny, ta nh n tr tu v li dy ca c Pht. Vic c th cho nhiu an i v an lc, nht l nhng lc cn thit. Cn phng phi c sch s v m cng. Ngi sp cht c th thch ci ging ca mnh hng v ca s c th nhn c cy ci c th lm cho tm an tnh. (Th d, c Pht chn ci cht trong thin nhin gia hai cy sala (tha la) ang n hoa ti rng Cu Thi Na) Nu chng may ngi sp cht mt bnh tnh v l v s hi, lo u hay au n, thn nhn nn lm cho ngi y an tm. Th d nh ngi thn c th cm tay ngi sp cht trong tay hay vut nh vo trn, ni nng ngt ngo ngi y an tm. Ngi v c th nhc nh nh nhng ngi sp cht v Php, s cn thit phi gi tm bnh tnh v hnh thin. B y cng c th an tm ngi sp cht hy ng lo lng g v b hay con ci, rng c gio l ca c Pht v s sng nng nh vo gio l y. B y bit cch sn sc

cho mnh v nhng a con. B cng c th nhc ngi sp cht l ti sn, ngi thn yu v tm v thn rt cuc cng khng phi l ca chng ta. Ch c nhng hnh vi ca chng ta mi l ti sn thc s theo chng ta. B cng nhc nh ng y v cuc i lng thin ca ng, s sn sc ca ng cho gia nh, v tt c nhng hnh ng thin m ng lm. Nh nh vy v hiu r Php, ngi y c th tr thnh mnh m. Ngi y c th mm ci v thanh thn. Ci cht khng cn lm cho ngi y s hi. ng nhin nhng g chng ta ni ch l mt th d cho mt din tin c th xy ra. n lc , khng th c kch bn no c sa son cho vic ny. Nhng nu ta hiu Php ta c th phn ng Php theo trc gic v theo hon cnh lc y, ni v lm iu phi gip ngi ra i mt cch an bnh. Vo thi c Pht, Nakulamata, v ca Nakulapita ch lm nh sau: B an tm ngi chng khi ng ny sp cht. B ta ni vi chng: "Anh thn yu, ng cht vi bt c nui tic no hay luyn chp bt c th g. Gio ch ca chng ta, c Pht ni cht theo cch nh vy tht khng khn ngoan cht no." Hiu tnh chng, b tip tc: "Anh thn yu, anh c th ngh rng khi anh i ri, em khng th nui nng con ci v gi gia nh m m. Nhng ng ngh nh vy, em rt kho tay v cun bng v chi len. Em c th nui nng con ci v gi gia nh m m. Cho nn, hy thanh thn." V b ta an tm ngi chng l b s gi c hnh v tu tp Pht Php cho n khi t c gic ng. V nu ai nghi ng vic ny, hy cho h i hi c Pht l ngi m b ta chc chn l s by t lng tin tng ni b. Nghe thy nhng li bo m nh vy, thay v cht, Nakalapita cm thy khe hn rt nhiu v khi bnh! Sau ny, khi cp v chng thm thit ny n gp c Pht, ng Th Tn ni vi Nakulapita rng Nakulapita rt may mn c mt ngi v nh Nakulamata: "ng tht ht sc may mn c ngi v nh Nakulamata ht sc thng yu v t bi vi ng, b mong mun ng c hnh phc v c th khuyn nh ng trong lc cp thit" Thn quyn cng nn ng h trit nhng g c th cho ngi sp cht. Nh ni trc y h khng nn khc v khc s gy kh khn cho ngi cht. Nhng nu h thy kh km hm ni mnh th hy suy ngm v Php. H c th suy ngm rng ci cht khng th tch ri s sng. Khi c s sng

t phi c ci cht. l iu chng ta phi chp nhn mt cch t nh. Ngoi ra khi thn h hoi v bnh nng, th tht l mng "thot khi" n. Nhn ly mt cuc kip sng mi, ngi y s kh hn. Suy ngh mt cch khn ngoan, thn quyn c th ginh li c s t ti v gip ngi sp cht ra i xng ng v thanh thn. CHP T TNG CUI CNG Chp t tng cui cng hay lc cht c cho l rt quan trng. Nu ta cht v s hi, gin d, tham lam hay bt c vi trng thi tinh thn bt thin no, th ti sinh xu s ny sinh. Nu ta cht trong thanh thn, hiu bit, vi chnh nim v trm tnh, ti sinh tt s xy ra. Thng thng nu ta c mt cuc sng thin th chp t tng cui cng ng nhin s l chp t tng thin. Nhng hnh vi thin ta lm c th xut hin trc tu nhn. Hay ta c th c nhng o gic v nh mnh sp ti, nh nhn thy quang cnh ngon mc ci tri v nhng ngi rt p. Tri li nu ta sng mt cuc i ti li th nhng hnh vi c lm c th xut hin trc mt ta hay c nhng o gic v la a ngc hay c th nhn thy nhng im xu khc. Trong i sng tuy nhin chng ta khng hn l tt hay cng khng hn l xu, c mt s pha trn xu v tt trong chng ta. Nhng nu xp ton b chng ta l tt th chng ta tin l s c mt ti sinh tt. Nu chng ta c mt s hiu bit r rng v sng v cht, chng ta c th cht vi s vng vng v trm tnh. Chng ta c th, nh ni, hnh thin cho n lc cui cng, gi vng chnh nim v t ti. V sng mt cuc i thng l thin v hn na c th gi chnh nim trong lc trc din vi ci cht, chng ta chc chn c bo m mt ti sinh tt li l ngi tt hay ch thin, mt chng sinh ci tri. Cng c hy vng l chng ta c th nhanh chng, d bt c ti sinh no xy ra, chm dt lun hi, vng sinh t, cho nn khng cn phi ti sinh, chng ta s ginh c an lc ca Nit Bn. i khi c cu hi sau y: Ci g s xy ra nu khng gi c chnh nim, nht l khi ngi y khng tri qua s rn luyn hnh thin no? Chng hn nu ngi y cht trong trng hp hn m th sao? Hoc ngi y t nhin b cht t ngt trong mt tai nn xe c th sao? Theo s hiu bit ca ti v kinh sch c dy ca c Pht, ti c th ni rng nu ai sng mt cuc i lng thin, th nhng c may l chp t tng tt s xut hin vo lc cht v mt ti sinh tt s ny sinh. Nghip ca chng ta l ni nng ta ch thc ca chng ta (nghip qu), cho nn theo tng s sc

nng v nhng hnh ng thin m chng ta lm s dn chng ta n mt ti sinh tt. l l do ti sao chng ta phi sng mt cuc i thin trong lc cn sng, v khng ch n lc gn cht th qu mun. Nhng v trong i sng chng ta lm c xu ln tt, c kh nng l chng ta c th vng nh n nhng hnh vi xu thay v nhng hnh vi tt vo lc cht. Cho nn gi chnh nim quan trng hn tt c; chnh nim gip ch nhiu. Vi chnh nim, nhng t tng xu khng th thm nhp tm chng ta v chng ta c th cht bnh tnh, thanh thn. Chnh nim l mt c tnh tuyt vi c th gip chng ta trong c sng v cht ti sao chng ta khng trau di v pht trin n trong khi chng ta cn sng? Mt t kheo chuyn tm chnh nim v ci cht th lc no cng sing nng. V t kheo y nhn thc c s tan v o tng ca tt c cc loi ang tr thnh (s sng). Thng c s luyn i vo i sng, v t kho y ln n ti li. V y trnh tch tr nhiu. V y khng bn cht tham lam no v vt dng cn thit. Nhn thc v v thng pht trin trong mnh, theo sau l xut hin s nhn thc v kh au v v ng. Nhng trong khi chng sinh khng pht trin chnh nim v ci cht khng trnh ni s hi, khng khip, v bi ri vo lc cht nh th t nhin b bt bi th rng, ma qu, rn, trm cp, hay k git ngi th v t kheo y khng mt cht s hi, v khng bi ri vo bt k tnh trng no nh vy. V nu v y khng t c ci bt t, th t nht v y cng i v mt nh mnh hnh phc khi thn tan r. Thanh Tnh o (Visuddhimaga)

SUY NGM V CI CHT Khi sng, thnh thong suy ngm v ci cht l tt. Thc ra suy ngm hng ngy cng tt. c Pht dn chng ta thng xuyn suy ngm v ci cht v c rt nhiu li lc t c t s suy ngm ny. Trc nht chng ta phi hiu r rng suy gm v ci cht khng phi l chng ta phi tr nn ru r, s hi, khng lnh mnh hay ng lng, hay cm thy nh t git mnh. Khng, chc chn l khng, chng ti mun ni rng chng ta nn suy ngm v ci cht mt cch khn ngoan, c th sng mt cch khn ngoan v t bi hn.

Th d, bt c lc no ti b kh chu hay nn lng, ti phi (nu ti khng qu v tm) suy ngm theo nhng hng ch sau y: i sng ngn ngi, chng bao lu chng ta u s cht. Cho nn ci nhau hay tranh ginh c ch g? Gin d c ch g? Khng c ngha cht no c. Tt hn l ti gi s an lc ca ti. Tranh ci hay gin d khng gii quyt c vn . N ch gy ra thm th on v bc mnh. Ngh nh vy ti c th bnh tnh li, kim ch mnh khi b kch ng bi nhng cm ngh mnh m, v lin h vi ngi khc mt cch lch s v kho lo hn. ng nhin, khng phi lc no cng d dng, nhng i khi (c l l nhiu ln) ti qun v b kch thch ca ti hng bin v xc cm, nhng khi ti t nh li v s ngn ngi ca i sng v ci v ngha ca nng gin ng ng, ti c th bnh tnh li mt cht v ni nng mt cch lch s v thn trng hn. Tng t nh th, khi ti b dao ng hay lo lng v mt vic g , ti s ngh rng tt c nhng lo lng v bn khon c ch g. Cuc i c tun t vi tin, ci cht ch i mi ngi chng ta. Khng ai trong th gii ny c th thot cht. T thn l ngi thc thi bnh ng v i, v l ngi san bng chnh lch trong x hi. Cho nn, trong khi ti cn sng, tt hn l phi sng tt ht sc mnh, v iu c ngha l sng theo Php, sng trong chnh nim, t lc ny n lc khc, t ngy ny n ngy khc, ch lm nhng iu tt nht m ti c th, c th mi ngy. Suy ngh khn ngoan nh vy, ti c th kim sot nhng lo lng, sng nh nhng v sung sng hn. Hn na, chng ta c th suy xt rng c hay khng lo lng tt c chng ta u phi gi v cht. Cho nn chng ta c th gi m khng lo lng! Lm iu s l khn kho hn. Khng ai l ngi khng ng l chng ta chc chn sung sng hn nu khng lo lng. Mt khc, tt c nhng lo lng lm tn th, khin cho chng ta pht bnh sm v cht. Cng bng cch ngh ny, chng ta c th kim sot lo lng v sng mt cuc i hnh phc hn. Bi vy, suy ngh v ci cht mt cch kho lo khin cho chng ta rng lng v nhn ni hn, t t v lch s hn, cho c chnh chng ta v ngi khc. Ri chng ta c th tr nn t b rng buc vo ca ci vt cht, t tham lam. Vng, khi chng ta nhn thc su xa ci ngn ngi ca cuc i, v khng thnh vn chng ta c th c bao nhiu nhng chng ta khng th mang theo ch mt xu khi cht chng ta s tr nn t keo kit hn. Khi chng ta rng ri mt cht th bt u vui trong vic chia s v cho i, thng yu v quan tm. Lc chng ta s nhn thc ra rng i sng khng ch l ch

gom gp v tch tr ca ci. Chng ta s thch rng lng hn, chia s v mang nim vui v hnh phc vo cuc i ca nhng ngi khc. Mang nim vui v hnh phc cho ngi khc l lm ci cho i sng c ngha v p . iu mi ng k. Tnh thng yu v t bi ny n v thng hoa trong chng ta ging nh hoa n p ca cy. Chng ta tr nn thnh nhng ngi thc s p, m mnh trong t bi, p li bng tm lng khng c bt c s k th ging ni, gio phi, tn gio, a v x hi vn vn... i sng ca chng ta s c mt lung sng mi v chng ta c th ni chng ta thc s hnh phc v y tnh ngi. V khi ci cht n, chng ta khng c g nui tic. Chng ta c th mm ci vi ci cht mt cch hnh phc v an bnh.

KHI BN TRI NI XUNG c Pht c ln ni dng li so snh gy n tng cho chng ta s cn thit sng mt cuc i c ngha. Ngi t cu hi ny vi Hong Pasenadi: "Ny Hong , Ngi lm g khi Ngi c bit bn tri ni ln, mt t hng Bc, mt t hng Nam, mt t hng ng v mt t hng Ty, ang tin v hng vng quc ca Ngi, nghin nt mi vt sng v khng c g thot khi?" Hong Pasenadi tr li: "Bch c Th Tn, trong mt thm ha ln lao nh vy, s hy dit i sng con ngi qu ln, v ti sinh lm ngi rt kh t c, ti c th lm g cu vn m sng mt cuc i ngay thng v lm nhng hnh vi thin?" c Pht lm cho vua hiu vn : "Tha Hong , ti ni Ngi bit tui gi v ci cht ang ln vo Ngi. V tui gi v ci cht ang ln vo Ngi, Ngi phi lm g?" Hong tr li rng trong hon cnh nh th tt c vic cp thit l phi sng mt cuc i lng thin v thc hin hnh vi tt. Nh vua tha nhn tt c uy quyn, uy th, ca ci v lc th m nh vua hng nh mt hong , c th khi ng trc ci cht ch l con s khng. V th khi chng ta suy ngh mt cch khn ngoan v ci cht, chng ta s nhn ra rng ca ci, uy quyn, uy tn v nhng lc th nhc dc khng phi l mi th. Chng khng th bo m hnh phc cho chng ta. Nhiu ngi c chng nhng vn sng mt cuc i sng gi v bt hnh. Mt s ngi hi tic hnh h, p bc v lm hi ngi khc trong khi theo ui in

cung nhng tham vng trn tc ca h. Sau khi tin c ti nh, h thy l thnh qu rt cuc khng phi l tha mn m thm ch trng rng v v ngha. i khi h c ao phi chi h c nhiu th gi hn sng vi thn quyn v bn b v bc l s quan tm v tru mn hn. H nui tic l l vi ngi thn yu. Mt s ngi t c mc kh thnh cng, thay i thi gia chng. H dnh nhiu th gi hn cho ngi thn, bn b v x hi v sa son v iu thin cao c hn, b nhng tham vng cao nht bng lng vi ci t hn. Nu chng ta bit c mt s ngi giu c v thnh cng xo trn i h ra sao, chng ta s hc c mt bi hc t s lm ln ca h. Mt hm ti c cun sch vi ta "Nhng Ngi Giu C Nht Trn Th Gii Thua Cuc" .Ti thy y l mt cun sch gio dc. Ta hon ton thch ng. H l nhng ngi thua cuc trong i sng bt chp ca ci ca h. Vng, ti hc c kh nhiu Pht Php trong cun sch , lm sao m tin bc v thnh cng khng bo m hnh phc ring cho h. Thay v h khng hnh phc bt chp ca ci v thnh cng ca h. c bit v nhng ngi giu c v ni ting nh Howard Huges, Mario Lanza, Elvis Presley, Marylyn Monroe v Aristotle Onassis, sng v cht ra sao, ti khng thm mun nh h. Nhng nhn vt y quyn r nh Elvis v Monroe cht v ma ty qu , sng qua cu chm ngn: "T ngho kh n giu c, v t giu c n rng khng". Tt c ca ci v thnh cng ca h khng mang li hnh phc m h tm kim. Hnh phc vn trnh n h. H c v kh t ho hon v nng gin cao , phin mun, s hi v trng rng. Ly trng hp ca mt ngi ph n tha k mt gia ti v cng to ln, ly chng by ln m khng tm thy hnh phc. B ni vi ngi vit tiu s ca b: "Ti tha hng mi th tr tnh yu. Ti lc no cng tm kim n v khng bit n l ci g". Su cuc hn nhn u kt thc bng ly d v cuc hn nhn cui kt liu bng ly thn. Chung cuc, mc d ca ci ln lao, ngi ta ni b ch l mt ngi n b au kh d b thng tn b nh hng bi c n. B cht vo nm 66 tui vi mt vi ngi bn bn ging m khng c ngi chng no n. Nhng chuyn bi thm nh vy, ti chc chn, c th cng tm thy phng ng. ng nhin, cp n nhng ngi khc, chng ti khng c xem thng mt cch t cho l ng. Nhng chng ti ch mun nhn mnh tm quan trng v vic c nhng gi tr thch ng trong i sng, hiu bn cht ca tnh thng v t bi thc s. Chng ti cng khng c ln n s giu

c v thnh cng hay ni rng bn khng nn phn u v chng. Khng, chng ti khng ni nh vy. Chng ti hiu r l chng ta phi thc t v hin thc. Chng ti hiu rng nu cc bn ang lm vic trn th gii ny th l ng nhin bn c gng ht mnh kim c cng nhiu ca ci cng tt. Sau ht, nu bn mun lm iu thin v gip ngi khc, nh xy dng c s t thin, bnh vin v trung tm hnh thin, v cng dng thc phm cho cc nh s v ngi ngho tng, bn cn phi c tin. Cho nn chng ti khng ni l bn khng nn c gng lm mt c s lm giu cho chnh bn. Nhng ng nhin, trong vic kim ca ci, bn nn lm bng phng tin lng thin, khng lm hi ngi khc. Ni mt cch khc, iu chng ti nhn mnh l s ng mc v lun l. Chng ta cn c nhng gi tr tinh thn, nhn thc su sc l hnh phc khng phi l s ham m lc th m l chia s v quan tm. Khi chng ta c nhng gi tr ng, chng ta c th sng c ngha v mang nim vui v hnh phc n tt c nhng ngi trong mi trng i sng ca chng ta. Khi chng ta hiu Php nht l chn l v v thng, kh au v v ng, chng ta khng bm vu vo danh vng hay li lc. Chng ta c th sng khim nhng v t bi, chia s ca ci v thnh cng, v tm thy nim vui trong vic lm cho ngi khc hnh phc. Nhng khi chng ta khng hiu thu su xa v nhng g cu thnh hnh phc m hnh phc thc s n t ci tm thot khi tham, sn v si ri th chng ta khng hiu chng ta c th lm iu sai lm, chng ta nht nh b chm vo vng bn nhc dc i n s kt liu thng kh. Cho nn iu quan trng l chng ta hy suy ngm cn thn v s sng v ci cht, v li vo ng hng, con ng thch hp.

THC CP BCH Suy ngm v ci cht cng c th mang li ci c gi l Samvega bng ting Pali mt thc cp bch c th tip sc cho chng ta lm tt c cc iu thin m chng ta c th lm c trc khi cht v c bit l hnh thin tri nghim c chn l su xa hn v s hiu bit. c Pht ni hu ht mi ngi tt ti vi v b bn ny; h khng tm cch vt sang b bn kia. c Pht mun ni chng ta tt c u b vng mc vo nhng mu cu khoi cm trong nhng lc th trn tc ca i sng. Chng

ta khng tm cch vt khi phm trn vt qua sinh t, nm ru thn tin ca hnh phc bt t, Nit Bn bt t. Nit Bn l g? Nit Bn khng th m t c m mi ngi phi tri nghim n cho chnh mnh. Nhng c Pht c gng a ra mt s nim v Nit Bn l th no. Th d, Ngi m t Nit Bn l ci bt sinh, khng ngun gc, khng hnh dng, khng iu kin, bt t, hnh phc cao nht, an lc to ln nht. Nit Bn tng trng mt trng thi bt sinh bt dit, khng sinh hay t. N c m t nh ngn gi thi tt nhng ngn la ca tham, sn v si, s chm dt ca tm v vt, s dp tt kh au. ( c thm v Nit Bn, hy c cun "Bn Cht Ca Nit Bn", tc gi Mahasi Sayadaw, pht hnh bi T Chc Buddha Sasana Nuggaha, Rangoon, Min in) Mt ngi t c trng thi Nit Bn, trng thi ny c th thc hin c trong qu trnh thin nh, c gi l gic ng. Mt ngi gic ng c th l bc A La Hn hay c Pht. S khc bit gia A La Hn v c Pht l A La Hn t gic ng, bng cch lng nghe mt ngi gic ng khc trong khi c Pht t gic ng bi chnh mnh. Ngi gic ng l ngi c th trc din vi nhng ni thng trm ca cuc i bng ci tm im m. Qua nhng thng trm, nh thua v c, thnh cng v tht bi, khen v ch, au n hay thch th, ni ting hay mang ting, ngi gic ng vn thanh thn v khng lay chuyn. H tip tc li sng y khng phi l b la di hay khng cm thy m v c gic ng v khn ngoan; hiu r bn cht thc s ca cuc sng, bn cht ca hin tng vt cht v tinh thn, bn cht v thng, bt an ca chng v khng c mt ht nhn hay ct li no c th gi l ci ng trong ngha ti hu. Nu h khng tham m vo lc th, v thch au n, khng phi l h khng cm thy chng. H cm thy chng nhng hiu r bn cht thc s ca chng nn h khng b p o bi chng. H c th chp nhn c au n ln lc th khi chng ti bng tr tu v trm tnh. Cng vy i vi nhng hon cnh trn th khc nh khen ch, thua c. Nu h c khen h khng kiu cng hay t cao t ai. H khng hnh din. Nu h b ch, h khng bun phin hay ng lng. iu y khng thnh vn vi h. H vng vng v khng xao xuyn v bit mnh hnh ng ng khng mt vt nh ca tham sn v si, ng c thc y h l thng yu-kh i v t bi. H cng khng c thch lm hi n con kin hay con mui. Lng tm ca h trong sng, tm tr h nh nhng v t

do. A La Hn sng kip sng cui cng trn tri t v khi cht khng b ti sinh na. A La Hn chm dt nh mt ngn n, t nirodha s chm dt. Ngi y t Parinibbana (v d Nit Bn) c ngha l ngi y t Nit Bn ti hu, s chm dt tt c cuc sng, t c yu t an lc ti thng ca Nit Bn. Bi vy, A La Hn trong thi c Pht c cu sau: Ti thch th khng phi trong Ti thch th khng phi trong M ti ch lc ra i ca ti trong chnh nim v t ti. Mt bi k khc nh sau: V thng l nhng th duyn C bn cht sinh ra v mt ny sinh ri phi cht Bnh lng v chm dt l hnh phc thc s. hp i i s ci sng cht

Suy ngm v ci cht c th gii thot chng ta khi s km kp ca cm d nhc dc. Chng ta s khng b la di bi ca ci vt cht m hng ngun vui ca chng ta vo mt cuc i ng hi lng v b ch v s pht trin tr tu v t bi. Chng ta c khuyn khch hnh thin hoc, nu chng ta thc hnh ri, hy tng gp i n lc t mc tiu ti hu gii thot khi tt c kh au.

SUY NGM DN N HIU BIT V CHP NHN Suy ngm thng xuyn v ci cht v lm sao khng th trnh c v ti sn ch thc ca ta l nhng hnh vi c th khuyn khch chng ta sng mt cuc i lng thin n mc khi cht chng ta s khng s hi ci cht. Hn na khi mt ngi thn ca chng ta cht, khng th trnh khi l tt c chng ta u phi cht, phin mun khng lm au n chng ta khi chng ta hiu bit v chp nhn. khng phi l v chng ta khng ng lng hay v tm. Khng, chng ta c mt con tim, mt con tim d xc cm. Chng ta c th cm ng su xa nhng chng ta cng bit bn cht ca s sng, v c th chp nhn ci cht an dt thnh s sng.

Gii thch ngi tr chp nhn ci cht ra sao, c Pht ni: "Thy bn cht ca th gii, ngi tr khng than van. Khc lc, rn r s ch dn n kh au v au n hn. N khng th lm ngi cht tr li. Ngi than khc tr nn xanh xao v m yu. Ngi y lm ngc vi chnh mnh v s than khc ca mnh khng em li g c." c Pht ni ngi khn ngoan thc s nm vng bn cht ca cuc sng, "rt ra mi lao phin mun v tht vng". "Ngi y khng c s bm vu. V t c an lc trong tm, ngi y vt qua tt c phin no. Ngi y t do." Cho nn chng ta nn suy ngm v nhng kha cnh su xa hn trong nhng li dy ca c Pht chng ta c th trc din vi ci cht khng b phin no m hiu bit. Ngi ra i cng khng mun chng ta mt t ch. H cng khng mun chng ta b au lng m hy chp nhn s ra i ca h mt cch thoi mi. V ti sinh, h u cn hin din nhn chng ta khc than. Khc than v phin mun ca chng ta khng gip g cho h c. Cho nn ci tht ph phim. Nu chng ta suy xt su xa hn, chng ta c th thy phin no ca chng ta l do luyn chp. Chng ta khng chu ni s chia ly. Nhng nu chng ta suy ngm su xa hn, v tr nn khn ngoan hn, chng ta c th chp nhn ci khng th trnh c. Thay v phin no, chng ta can m. Chng ta c th phn ng mt cch c ngha l, gi th quyt nh sng mt cuc i cao thng v gng mu tng nim hay tng nh ngi thn. Mt ngi khn ngoan chc chn khng mun chng ta than khc cho ngi y. Tri li ngi y mun ni: "Nu bn thc s mun tng nim hay tng nh n ti, xin hy sng cuc i thin, lm nhng hnh vi thin, hy t t vi ng loi... l tt c nhng g ti i hi". Khi c Pht sp nhp dit, ngi ta ni hoa tri v phn hng g n hng t trn tri ri xung khp thn Ngi vinh danh Ngi. V nhc tri cng tri dy. Nhng c Pht cho thy tt c nhng th vinh danh Ngi nh vy khng phi l iu c Pht mun. "Khng phi nh vy m Nh Lai c vinh danh n tt ," Ngi ni. "Nhng ny A Nan, ai tn trng Php, sng ng Php, bc ng con ng ca Php, chnh l cch vinh danh Nh Lai n mc cao nht. Cho nn ny A Nan, cc ngi phi t rn luyn: Chng ta phi tn trng Php, sng ng Php, bc theo con ng ca Php." V tuy chng ti ni trc y, chng ti mun ni li ln na: - Li dn d cui cng ca c Pht l: "Vayadhama sankhara. Appammadena sampadetha.- Tt c nhng g duyn hp u phi tan r. Hy gng ln chuyn cn ( gii thot)."

THAN VAN KHNG TH N TRO CT CA NGI CHT

TC

NG

Trong nhng kip trc, c Pht l mt v B Tt (mt v Pht s thnh), cng khng biu l phin no trc ci cht ca nhng ngi thn. c Pht c th bng tm linh nh li nhng tin kip ca Ngi, v c bit rng c mt kip Ngi l mt nng dn, ngi khng phin no khi mt mt a con trai duy nht. Tri li, Ngi suy ngm: "Ci g phi tan r s tan r v ci g phi cht s cht. Tt c i sng ch l tm b v phi cht." Khi mt ngi B La Mn hi ti sao Ngi khng khc phi chng Ngi c tri tim st , Ngi khng cm ng v a con ca Ngi v B Tt tr li rng Ngi rt qu a con ca Ngi, nhng phin no khng th mang a con tr li c. "Khng c than van no c th tc ng n tro ct ca ngi cht. Lm sao ti phi phin no? N i theo con ng m n phi i". Trong mt kip khc Ngi khng khc trc ci cht ca ngi anh v b buc ti l v tm, Ngi tr li nhng ngui khng hiu tm hon cnh trn th m tt c chng sinh phi i din, tc l, c v thua, hnh phc v bt hnh, khen v ch, ni ting v b mang ting. "V ng khng hiu tm hon cnh trn th, nn rn r, khc than. Tt c mi th hin hu ch l tm b v cui cng phi chm dt. Nu ng khng hiu iu ny v v ci v minh ca ng cho nn ng khc v than van, ti sao ti phi theo ng than khc?" Trong mt kip khc na, V B Tt khng khc trc ci cht ca ngi v tr v p. Tri li, Ngi suy ngm: "Ci g c bn cht tan r th phi tan r. Tt c nhng g hin hu u v thng", v ngi xung mt ci gh gn y, Ngi dng cm nh thng l, cho thy kh nng tuyt vi lc no cng sng trong chnh nim. Nhng ngi t tp chung quanh Ngi ht sc ngc nhin v hi lm sao Ngi c th gi bnh tnh vo lc nh th ny. Phi chng Ngi khng yu v Ngi, mt ngi rt p n ni k c nhng ngi khng bit b cng khng cm c nc mt? V B Tt tr li bng bi k: V sao ti Sammilllabhasini Em i T nay ta mt em . phi xinh v nh p ci l kia cht vi em i?

V sao chng trai yu ui Nhng g i vi hn ch l Hn cng ht vo hi th B tc i tng gi bi ci cht. Lc hn ng, hn Trong ci Ci cht xy ti ngay. ngi, i nhy li

than vay t hay

van mn? vong ngi

ngh mt,

i sng ti cho l th khng vng Mt bn b l chuyn khng trnh Hy trn qu tt c nhng g cn Bun phin em cng chng sng li (Lc dch )

chc c sng u.

Nhng chuyn rt ngc nhin nh vy v s t ch ca B Tt rt ng knh s. N cng dy chng ta phi suy ngm k v su xa v gio l hiu r chn l ca v thng v chp nhn s tht v ci cht. C l khi chng ta au kh v mt ngi thn, chng ta s suy ngm nh v B Tt ny v gi c s im tnh.

CI CHT KHNG C G XA L VI CHNG TA Mt cch suy ngm khc v ci cht khc phc c s hi ci cht, l coi ci cht khng c g xa l vi chng ta. Ni tri ng ng trong lun hi, vng sinh t bt tn, c Pht ni chng ta cht i v ti sinh nhiu ln khng k xit qu nhiu n ni nu chng ta gom tt c xng kh li cng nhau, th mi ng xng c th cao hn qu ni cao nht! Cng vy, c Pht ni nc mt chy trong lun hi v mt ngi thn nhiu hn nc ca bn i dng. ng, c Pht ni, chng ta au kh nhiu, hon ton mi mt v i sng, hy tm kim con ng ra khi ci m cung kh au, con ng i n Nit Bn bt dit. Nhng khng may, chng ta t tr nh nn khng nh c kip no trong qu kh. Lm sao m i khi chng ta khng th nh ni nhng g chng ta lm ngy hm qua! Cho nn chng ta c tip tc sng mt cch t mn, khng c thc khn cp g trau di tr tu gii thot chng ta khi kh au. Tuy nhin trong thi c Pht,

c nhiu thy t kheo, k c c Pht d c th nh li c tin kip ca mnh. thi nay cng c nhng chuyn ca nhng ngi c kh nng k l nh li tin kip ca h. Francis Story v Bc S Ian Stevenson vit nhng cun sch, a ra ti liu v mt s nhng trng hp ny. Khi chng ta suy ngm v ti sinh chng ta li trn hai phng din: Tm li chng ta c th coi ci cht khng c g xa l vi chng ta. Chng ta gp n nhiu ln trc y. Cho nn chng ta khng cn i u n bng s hi. Chng ta c th coi n ch l mt chuyn tip, s thay i t cuc sng ny n mt cuc sng khc. Chng ta s c ng c tm cch ra khi lun hi, vng sinh t. Chng ta c th nghin cu gio l ca c Pht su xa hn. Chng ta c th phn u mnh hn na v thc hnh nhng li dy ca c Pht, pht trin lng v tha, o c v thin nh. CI CHT NHT THI Trong mt ng li khc nhn ci cht l ci m ta tri nghim ht ln ny n ln khc. V trong ngha tuyt i, sinh v dit lin tip xy ra. Theo c Pht, thc lc no cng sinh ra v cht i. Khi thc ny tan r th lp tc thc khc ny sinh v c th tip din, v tn, cho n khi v tr phi chng ta thc hin c Nit Bn ti hu. Nhng hin tng v thn th cng sinh dit khng ngng. Cho nn ci m chng ta c ch l s sinh dit khng ngng ca cc hin tng th cht v tinh thn. mt mc no h nh sinh v ti sinh lun lun xy ra. Trong ting Pali, n c gi l khanika-maranam - ci cht nht thi. Trong cun Thanh Tnh o, n c ni n nh sau: "Theo tuyt i, chng sinh ch c mt thi gian sng rt ngn ngi, i sng ch tip tc chng no m thc cn. Ging nh ci bnh xe, d chy hay ngng lun lun da vo mt im trn chu vi ca n, d vy i sng ca chng sinh ch ko di trong lc thc cn. Chng no m lc ny chm dt, th chng sinh cng chm dt. V ngi ta ni rng: Chng sinh thuc v chp qu kh ca thc tn ti, nhng khng tn ti trong hin ti, v cng chng tn ti trong tng lai. Chng sinh thuc v chp tng lai khng tn ti, cng chng tn ti trong hin ti, nhng n s tn ti trong tng lai. Chng sinh thuc v chp hin ti khng tn ti, n ch tn ti trong hin ti, nhng n s khng tn ti trong tng lai." (chuyn ng bi ngi Nyanatikola theo cun T in Pht Gio)

Trong phm vi ny, chng sinh ch l thut ng qui c. Phn tch n cng, n ch l mt chui thc sinh ra v cht i. Thc ny cht i th thc kia ny sinh - tt c l nh th. V chng ta gi tin trnh tip tc ny l mt chng sinh. Nhng trong ngha tuyt i, khng c chng sinh khng c s thay i ca linh hn hay tm, m ch c mt chui thc sinh ra v cht i, thc ny to iu kin cho s sinh ra ca thc kia. Hn na ci cht thng thng m chng ta tri qua vo lc chm dt ca tui th khng ch l ci cht ti hu. Mt thc khc tc khc sinh ra nhng trong mt thn mi hay cnh gii mi theo ti sinh m ta i vo. Ch khi ta loi b c nhng du vt tinh thn ca tham, sn v si, th mi khng c ti sinh. Suy ngm nh vy, chng ta cng c th nh gi ng bn cht ca v thng, kh au v v ng. V chng ta c th vt qua ci sng v cht d dng. VN NG SUY NGH Mi ln bn nhn vo t bo v gp mc li co ph hay nhng thng bo v ci cht, bn c suy ngh v ci cht khng? Bn c dng li v suy ngm s tht v ci cht ca chnh bn khng? Bt c lc no ci cht n vi nhng ngi khc, chng ta khng cm thy nhiu v vic . Ngi cht c th l ngi xa l vi chng ta. Kh au khng phi l ca chng ta, ngoi ra chng ta tr nn hon ton t lit trc nhng chuyn v ci cht Chng c ng trn bo hng ngy. c tin ngi ta b git ra sao, nht l trong chin tranh,s sng dng nh r mt. Dng nh khng c s tn trng g i vi s sng. Nhng khi ci cht nh vo ngi thn ca chng ta, chng ta chu ng ra sao? V khi chng ta trc din ci cht ca chnh chng ta, chng ta c s cht ing khng? Vng, mc du chng ta bit cht v cc thm kch xy ra chung quanh chng ta, nhng chng ta sng s kinh ngc v khng th chp nhn n khi n thc s xy ra cho chng ta. Khi chng ta c "mc tng nh" trong bo ch, chng ta c th thy tuy mt ngi cht my nm qua ri, nhng ngi thn vn cn kh v au n bi chia ly nh th n mi ging xung ngy hm qua. i khi trong nhng thng dip, ngi hn phi hay thn nhn cng khai by t bun phin m h vn cn cm thy v nc mt vn nh xung bi ngi thn. Chng ta hiu l tnh ngi cm thy nh vy. Nhng c Pht dy chng ta rng con ngi chng ta c th t tip thu bng tr tu v sc mnh chp nhn s mt mt v chu ng mt cch kin cng. Khng phi l c Pht mun chng ta v tm m Ngi mun chng ta c tr tu chp

nhn s mt mt v hiu bit s ph phim ca phin no. Nht nh Ngi khng mun chng ta ho hon v phin no, tr nn gy g v yu ui, mt tt c li ch trong i. c bit nhng ngi Pht T nn hiu iu ny v do chp nhn s mt mt mt cch kin cng. Nu ngi Pht t cn thit a ra thng ip vi li co ph hay tng nh trn bo, ti sao khng nhng li Php nh: V thng l tt c mi th duyn hp. Hy phn u khng mt mi cho Nit Bn vvi; hay suy ngm mt cach c ngha v ci cht: Ging nh ht sng trn ngn c chng my chc vo lc mt tri mc s bin mt v khng tip tc tn ti c lu; ging nh vy i sng ca con ngi ging nh ht sng ri rt ngn ngi v ph du. Ta nn hiu iu ny mt cch khn ngoan, hy lm nhng hnh vi thin v sng mt cuc i o c, khng ai c th thot cht. Hay nu ta mun c tnh cch ring t, sao khng mt thng ip nh sau: "Anh thn yu, nu anh c th bit c, anh s hi lng bit rng con ci ln ln rt tt p. Em dy k chng v Php, qu trng nhng gi tr qu bu ca tnh thng yu v lng tt, tr tu v hiu bit. Em cng dy k chng ng bt chc bo lc v tham lam thng thy qua truyn thng nh truyn hnh v phim nh. Kt qu, chng rt ha nh v thn thng vi mi ngi. V phn em, em vn gi gii v hnh thin. Em ang thc hnh chnh nim hng ngy v n tu mt hay hai ln mt nm. Em rt an lc v pht trin trong Php. Em c gng khng phin no, v anh v em hiu mt cht iu Pht dy l phin no tht ph phim: N khng c ch g. V em bit anh cng chng mun em phin no, m l sng mt cuc i thin v gng mu. "Tuy nhin c nhng lc, em phi cng nhn, khi em cm thy au n, khi em thy nh anh kinh khng, nht l khi ngh n nhng lc vui cng nhau, hnh phc m chng ta cng chia s, n ci ngt ngo v nh mt sng ngi ca anh, cch anh ci v chng gho. Vng, khi em lc vo trong ci nh nhung qu kh y, em phi cng nhn em cm thy nc mt mun tro ra. Nhng anh thn thng, em c th t kim ch c. Em c th c chnh nim. Em c th quan st ci au n v chp nhn n. Em c th quan st t tng v tm trng em. Em c th suy ngm gio l ca c Pht v hiu s ph phim ca phin no. Em c th hnh phc v trng vo cc phc bu t nht chng ta c nhng gi pht hnh phc bn nhau v by gi chng ta c con ci sng v chng. Em hiu s au n n t s luyn chp v thiu s hiu bit su xa v bn cht ca tt c cuc sng. Cm n

c Pht dy chng ta v chnh nim, dy chng ta sng trong hin ti, phi lun lun hnh phc, trng mong vo phc bu, tm mnh trong hnh phc ca mt cuc i sng lng thin. "Vy th, em bit li nhn nh ny di ri. Em cng bit rng anh khng u y nghe. Nhng n lm cho em cm thy d chu c by t theo cch ny. Em cm n anh v hnh phc m anh cho em, v em dnh tt c nhng hnh vi thin m em lm, v i sng thin m nay em c gng sng, tt c em dnh cho k nim ngt ngo v thn thng ca anh. Em cng chc anh, d ti sinh tt th no, cu nguyn anh hy tip tc tu tp Php cho n khi anh t c Nit Bn, s chm dt tt c kh au, vn vn... v vn vn..." Tha nhn y l mt mt thng ip kh di m ti hi say m mt cht. Nhng iu ti mun nhn mnh ni y l ch ca thng ip, mt ch v hiu bit v chp nhn. ch l a ra nim v li nhn nh cch din t Pht Gio. N c th c rt ngn li v vit n gin hn. Hay ngoi tr mc ch gio dc ca n (c ngha dy d), li nhn nh c th l khng cn thit. Nhng cm ngh nh vy c tnh cch c nhn v c th c gi ring t. Khi ta hiu thu Php, ta c th tip tc sng mt cuc i thin v mn nguyn.

MT TH GII KHC THNG c bo v tp ch c th cho chng ta nhiu ci ng suy ngm. Bn cnh nhng co ph, c nhng chuyn c lit nhc ti kh au trn khp th gii, du cho chng ta c th cht lng i v n. C nhng v git ngi, trm cp, hip dm v chin tranh, nhng v xung t tn gio, sc tc, x hi v chnh tr, nhim, bnh tt, cht i, ngho tng, tra tn, p bc, khng b, tai nn, t t v nhng thin tai nh ng t, ha hon, lt li v bo t. Qu l mt bn lit k di v ng bun c tip tc. ng thi bn cnh nhng tin tc c nhng bc tranh v qung co trnh by nhng ngi hnh phc ang hng th cuc sng nh th khng quan tm g n th gii. H ci v chp hnh ng sau cc xe sang trng, nhng lu i x, nhng cn phng khch sn lng ly, nhng chai ru, thuc l, nc hoa, m phm, trang phc trnh by quyn r, v trang sc lng ly. H m mnh trong nhng tic tng, cuc thi sc p v biu din

thi trang vi nhng ngi kiu mu p v snh iu diu hnh trn li i ca bc trnh din. S tng phn c bit tht ma mai, khi bn nhn thy mt cuc biu din thi trang ln bn cnh mt bc tranh no lng ca nhng tr em Phi Chu ng thng ch cn da bc xng gn cht i. Ngi ta ni chng ta l ngi vn minh gh tm bo lc v s gy au n in r cho ngi khc. Tuy nhin chng ta c nhng trn u tranh ti v ch quyn Anh ca hai v s khe mnh, v mn tin ln, c ht sc gi vo u nhau gia nhng ting la ht tn thng rm r ca ngi xem, khng phi l khng ging thi d mn ca ngi La M khi nhng u s nh nhau vi s t hay vi nhau gii tr cho nhng khn gi kht mu. Chng ta c nhng ngi u b, in ln, hnh h v git con b ch mua vui. V mi ngi, hay t nht nhng khn gi ng nght ti u trng, dng nh ngh rng cng l tr vui. Ht thuc v ung ru gy thit hi rt ln cho sc khe ca con ngi, tuy nhin cc hng thuc l v lm ru vn c cung cp bng mi cch, thm ch thng qua cc v i th thao, nhng sn phm cht ngi ca h. Ht thuc c m t mt cch l bch l "gp g s du hin" v ung ru ngang bng vi thnh cng v uy tn gia nhiu vic khc! Ci gi l cc nc pht trin bn h gi thuc l v nhng sn phm c hi khc cho cc nc Th Gii th ba, trong khi kim ch s tiu th cc sn phm y trong dn chng ca h. Trong s tham lam qu qut ca ci ca h, cc hng xng sn sng lm bt c ci g, dng nh khng c mt cht bn khon no v tt c nhng g h ni hay lm trong vic cung cp cc sn phm nh vy. Cc phng tin truyn thng i chng nh bo ch v tp ch, chp nhn v pht hnh qung co v tham lam s tin ln m h mang n, khng th t tha trch nhim ca mnh. H c nhn quyn c bn thi hnh lng tm x hi bng cch t chi nhng qung co c hi nhng h chn cch khng lm th. Nhn vo mt tp ch hng khng bng long, bc nh ng ch tch gi mt hng bia Thi Lan khin ti lu . Mc com l v vi m tc hoa rm, ng ta hnh din trnh by, trong phng hp sang trng ca ng, mt dy chai bia sn xut bi hng ca ng. Ngay ng sau ng l mt ci bn th vi hnh nh c Pht chiu sng lp lnh. Ta c th nhn thy bn th c by gia phng mt cch rt n tng. V chng ta u bit c Pht dy v s cm ru, gii th nm m tt c ngi Pht t tn thnh ni rng: "Ti nguyn gi gii khng ung ru hay dng ma ty, v n l nguyn nhn lm mt s lu tm". Cho nn ngi gi gii kh c th tha hip vi

s sn xut v phn phi ru hng lot, c coi nh mt cch sng sai lm trong o Pht, vi hnh nh ca c Pht, c trnh by mt cch trang trng trong phng. Sulak Sivaraksa, mt nh hot ng v ph bnh x hi Thi, vit trong cun sch ca ng, "Nhng ht ging ca Ha Bnh": "S tht ng bun l Thi Lan c khong 250,000 nh s nhng gi mi dm nhiu gp i. iu ny pht ngn cho mt h thng khng hu hiu v phi thm xt li t ci ngun. Nu chng ta c th quay v ngun gc tt p ca truyn thng Chu, chng ta c th to ra mt kiu sng lnh mnh v hu hiu". K ra hai th d sau cng, chng ti khng c ch trch Thi Lan, m ch l nhn mnh vo ci d thng. Tht ra, d thng hin hu khp ni. Ging nh Thai Lan, nhng vic cng thy Pht Gio Min in, Pht Gio Sri Lankha, x s ca chng ti v bt k mt x no khc. Khng ai c c quyn. Vng, chng ta c th tip tc di di vi bn lit k nhng mu thun trn th gii m chng ta sng, chng ta tin ch iu ny cng thy vn . Vng, phi chng h nh chng ta khng phi l mt x hi c mt trng thi tm l b chia r hay lon tinh thn? ging nh mt Bc S Jekyll v ng Hyde. Chng ta bit ci g l bt thin, tuy nhin chng ta tha th v thm ch cn khuyn khch s tng trng ca n. R rng, d mun d khng chng ta b vng mc vo y, v chng ta lao vo theo ngn thy triu. c lp trnh v b tc ng bi nhng ngi c th lc trong phng din truyn thng qung co i chng, chng ta p ng iu khin v thng ip ca h. Mua ci ny, mua ci kia. n ci ny, n ci n. Mc ci ny, mc ci kia. Lm ci ny, ng lm ci . Ci ny th kch v ci c tnh cht n b. Ci ny ng mt v ci kia khng. y l li sng tuyt vi; l x hi giu sang i y i bng my bay phn lc, mt th gii vui nhn v tiu khin tuyt vi. Xin th li cho ti nu ti c v ging mt ngi ch trch, mt tr th thao xu, mt nh s gin d ng trn bc din gi ngoi tri cao ging tuyn b rng ngy tn th gn k v e da mt x hi suy i bng la a ngc. Nhng bn c th ng vi ti rng c l khng phi l mt kin xu, nu thnh thong, chng ta li li mt pht v nhn vo tnh hnh th gii, trng thi tm chng ta v tnh trng cuc i chng ta. Mt s tr tu c th ny sinh t s suy ngm . Chng ta c th nh gi li lp trng ca chng ta v hng i m chng ta mun theo. Chng ta theo m ng hay chng ta b hng ng? V gi d ti xin mn mt vn th ca Robert

Frost: Hai con ng r ra hai ng trong rng rm v ti ti i con ng t ngi qua li. V vic lm cho s th thay i hon ton. Vng, khi hai con ng r hai ng trong ng i, bn i con ng no? Con ng t ngi i con ng ca chnh nim v tr tu, con ng ca tnh thng v t bi? Xin hy ngh v vic ny, v n c th lm s th hon ton thay i. Ni t v nc La v gi khng tm c duyn Dng thy triu ang tt Vng lun hi khng cn xoy tt Tm v vt s ngng khng cn g li na c Pht

hp, dn na

MT N CI NGT NGO NHT Khi chng ta i n phn cui cng trong vic bn lun v Thng Yu v Ci Cht, ti phi ni r rng ti khng cht no t nhn l chuyn gia v s sng, tnh thng yu hay ci cht. Nhng ti c gng chia s mt s suy ngh v vn ny vi qu v, nhng suy ngh v cch sng v cht bng tnh thng yu v hiu bit trn ng i. Chnh l ti ti a ra, v ti cn tip tc a ra, nhiu suy ngh v n. Chnh ti m ti tin rng s em li ch cho tt c chng ta vn s sng, tnh thng yu v ci cht. ng nhin ti khng t nhn l khn ngoan v ti bit ti cng c nhiu nhc im. ng l ging nh ngi c nh tt y nhng vn cn vng v trn ng i. Ti cng vng v v vp ng trn ng i. Nhng mi ln ti t ng ln, phi bi i, c gng khng than van hay khc lc, mt ln na hng mt v nh ni cao tt trn bu tri, v tip tc vi cuc hnh trnh ca s sng. Ti hy vng rng mt s suy ngh ti chia s ni y c th gip ch mt phn no cho qu v, chng c th soi sng cht t cho con ng ca qu v. Nu chng c th cho qu v mt cht gi v quyt tm sng v cht bng tnh thng yu v hiu bit nhiu hn, th ti s rt sung sng. Nu chng may, nhng phn trong bi c th lm mch lng qu v trn bt c mt no, ti cng xin qu v lng th cho. L con ngi, chng ta c th

ch c gng phc v v chia s. Chng ta c nh tt, v ci nh nhoi m chng ta c th, bt chp nhng hn ch, tm cch ng gp cho mt x hi tt p hn, l mt iu hnh phc. Bt c lc no ti nhn li, n cng cho ti mt nim vui v an i khi bit rng t nht ti c gng lm nhiu mc du n ch c th l mt cht thi. V khi ti cht, c l ti c th ni vi Thn Cht: Ny Thn Cht, by gi ngi c th lm i, v ta sng v thng yu, v ta lm c cht g cho ng loi ca ta". V trc khi ti lng lng ln vo m ti, bn c th nhn thy vt tch m nht ca mt n ci trn mi ti. Ti Mt n Bn Ti ra vo m ti. Bn Vi V Cho Tm c s ci s i th ti ni Thn bit cuc ngt mm ngo rt nht thy an mm khng? -Cht ci. lc bnh ci ny

i.

CHO THN VNH BIT CUC I

CHT,

Khi ci cht n, v n phi n, bn lm th no i u vi n? Bn c th ci, n ci ngt ngo nht lc : "Cho mi - Thn Cht, Tm bit cuc i"? Vng, bn c th gp thn cht khng cht s hi m cn can m v hiu bit khng? Bn c th cho n nh bn gp li mt ngi bn xa nhau t lu, nh th mt ngi no gi bn lu ri v by gi bn nhn thy, t ni xa n? Rt cuc, cht khng xa l g vi chng ta; chng ta sng v cht nhiu ln khng k sit, gp ht ti sinh ny n ti sinh khc, sng i sng li trong lun hi, ci vng bt tn ca t v sinh. Vng, ci cht, chng ta c th ni, ch l s thay i ca s tn ti, ch l tip tc chuyn ng mt ln na.

Cun sch ny nhn vo sng v cht t khung cnh Pht gio - lm sao chng ta c th sng p v cht p, lm sao chng ta c th lm p i sng bng nhng gi tr p ca tnh yu thng, tr tu v t bi, nhng th dn ta n mt chung cuc p, mt ci cht p. Tc gi, mt nh s Pht gio M Lai, a ra cch gii quyt v thi Pht Gio vi gi tr chung v ph qut trc nhng cu hi mun thu v i sng. ng hy vng nhng li ca ng c th cho qu v mt s gi v s sng, tnh thng yu v ci cht.

"Ni no Pht Php thng hoa d thnh th hay thn qu, ngi ta s c nhng li ch phi thng, t ai v con ngi c bao trm trong ha bnh. Mt tri v mt trng trong sng v rc r. Gi v ma s n thun ha, v khng c thin tai Cc quc gia s phn thnh v khng cn dng n binh s v kh gii. Con ngi s tun theo o c v ha hp vi qui lut. H s lch s v khim nhng, V mi ngi u tha mn v khng c bt cng. Khng c k trm cp hay bo lc. Ngi mnh khng bt nt ngi yu v ai ai cng c c phn ca mnh" c Pht ni trong kinh V Lng Th s trang nghim, thanh tnh, bnh ng v s gic theo tng phi i Tha. HT v ng,