Day Con Lam Giau

VietLion.Com Th vi n eBook Online Free for All !
2010
L i ni u
L i ni u M t trong nh ng nguyn nhn khi n ng i giu ngy cng giu, ng i ngho ngy cng ngho, cn gi i trung lu th th ng m c n chnh l v ch ti n b c th ng c d y nh ch khng ph i tr ng. H u h t chng ta h c cch x l ti n b c t cha m mnh, v th ng th ng i ngho khng d y con v ti n b c m ch ni n gi n l: Hy n tr ng v h c cho chm ch . V r i a tr c th s t t nghi p v i m t s i m xu t s c nhng v i m t u c ngho nn v cch qu n l ti n b c, v tr ng h c khng d y v chuy n ti n nong m ch t p trung vo vi c gio d c sch v v nh ng k nng ngh nghi p m khng ni g v k nng ti chnh. chnh l l do t i sao nh ng nhn vin ngn hng, bc s, k ton thng minh d t c nhi u i m s xu t s c tr ng nhng l i g p nhi u r c r i ti chnh su t i. V nh ng mn n qu c gia chng m t th ng b t ngu n t nh ng v lnh o c h c v n cao, nhng ch c hu n luy n r t t ho c khng c cht k nng no v v n ti chnh. M t qu c gia c th t n t i nh th no n u vi c d y tr con qu n l ti n b c v n l trch nhi m c a ph huynh, m h u h t h khng c nhi u ki n th c v v n ny? Chng ta ph i lm g thay i s ph n ti n b c l n n c a mnh? Nh giu lm giu nh th no t hai bn tay tr ng?... C l b n s tm th y cho mnh nh ng l i gi i p v cc v n trong cu n sch ny. Tuy nhin, do khc bi t v vn ho, t p qun v chnh th , c th m t s ph n no c a cu n sch s khi n b n th y l l m, th m ch cha ng tnh d r ng y l m t cu n sch c n nh n n ng nhi t r t nhi u n c trn th gi i. Chng ti gi i thi u cu n sch ny v i mong mu n gip b n c thm ngu n tham kh o v m t trong nh ng lnh v c c n d y con tr bi t tr c khi vo i, c a cc b c ph huynh cc n c khc R t mong nh n c nh ng ki n ng gp c a cc b n. Xin trn tr ng c m n.
Chng 1: Cha Giu, Cha Ngho Ti c hai ng i cha, m t ng i giu v m t ng i ngho - m t ng i cha ru t v m t ng i cha nui (cha c a Mike - b n ti). Cha ru t ti c b ng th c s, cn ng i cha nui th cha h c h t l p tm, nhng c hai ng i u thnh cng trong s nghi p v c nh h ng n ng i khc. C hai u khuyn b o ti r t nhi u i u, nhng nh ng l i khuyn khng gi ng nhau. C hai u tin t ng mnh li t vo s h c nhng l i khuyn ti h c nh ng kha h c khc nhau. N u ti ch c m t ng i cha, ti s ho c ch p nh n ho c ph n i ki n c a ng. C hai ng i cha d y b o, ti th y c nh ng quan i m tri ng c nhau gi a m t ng i giu v m t ng i ngho. V thay v ch n gi n ch p nh n hay ph n i ng i ny hay ng i kia, ti c suy ngh nhi u hn, so snh v l a ch n cho chnh mnh. C hai ng i cha c a ti khi b t u t o d ng s nghi p u ph i u tranh v i chuy n ti n nong, nhng c hai c nh ng quan i m khc nhau v v n ti n b c. V d , cha ru t ti th ng ni: "Ham m ti n b c l ngu n g c c a m i i u x u." Cn cha nui c a ti l i b o r ng: "Thi u th n ti n b c l ngu n g c c a m i i u x u." Nh ng s khc nhau trong quan i m c a h , nh t l khi c p n ti n b c, khi n ti tr nn t m v b t u suy ngh V c hai ng i cha y nh h ng, ti h c t c hai ng i. Ti suy ngh v l i khuyn c a m i ng i, v nh v y, ti c c m t hi u bi t su s c v quy n l c v tc ng c a suy ngh ln cu c s ng con ng i nh th no.
wWw.VietLion.Com
Page 1
2010
V d , cha ru t ti th ng ni: Ti khng mua n i v t . Cn cha nui th c m ti ni nh v y ng mu n ti ni: "Lm th no mua c v t ?" M t bn l cu kh ng nh, cn bn kia l cu h i. M t bn khi n b n r b trch nhi m, cn bn kia bu c b n ph i suy ngh Hai ng i cha c a ti c nh ng quan i m c c k khc bi t. Ch ng h n, m t ng i b o: "Ph i h c cho gi i th m i c lm vi c nh ng cng ty t t. Ng i kia b o: "H c cho gi i th m i mua c nh ng cng ty t t." M t ng i tin r ng: Ngi nh l s u t nhi u nh t v l ti s n l n nh t c a chng ta. Ng i kia l i ngh khc: "Ngi nh cng l m t kho n ti n ph i tr , v n u ngi nh l kho n u t l n nh t c a con th con g p r c r i r i y." C hai ng i cha u tr ti n ha n ng th i h n, nhng m t ng i lun tr u tin cn ng i kia lun tr sau cng. M t ng i v t l n ti t ki m t ng ng m t. Ng i kia ch lm m t vi c n gi n l u t. M t ng i d y ti cch vi t m t l n xin vi c th no cho n t ng c th tm c vi c lm t t. Ng i kia d y ti cch vi t m t d n kinh doanh ti chnh nh th no c th t o ra cng vi c. c hu n luy n b i hai ng i cha, ti c th quan st tc ng c a nh ng suy ngh khc nhau ln cu c s ng con ng i. Ti th y ng i ta th t s nh hnh cu c s ng c a h qua suy ngh c a chnh h . V d , ng i cha ngho c a ti lun phn nn: "Ti s khng bao gi giu ln n i. V l i tin on tr thnh s th t. Ng c l i, ng i cha giu c a ti lun ni nh ng cu i lo i nh: Ti l m t ng i giu, m ng i giu th khng lm nh ng vi c ." Ngay c khi ng g p th t b i th m h i sau m t cu c u t l n khng thnh, ng v n ngh mnh l m t ng i giu. ng ni: "C khc bi t gi a ngho nn v ph s n. Ph s n ch l t m th i nhng ngho th vinh ti n." Nh ng quy n l c c a suy ngh khng bao gi c th o hay nh gi c, nhng l m t i u hi n nhin m ti nh n th c c ngay t khi cn nh . Ti th y r ng ng i cha ngho khng ph i ngho v s ti n ng ki m c, m v nh ng suy ngh v hnh ng c a ng. D c hai ng i cha c a ti u r t tn tr ng vi c gio d c v h c h i nhng h l i b t ng v vi c h c ci g l quan tr ng. M t ng i mu n ti h c hnh chm ch , c th h ng chuyn mn cao d c cng vi c t t, ki m c nhi u ti n. Ng i kia khuy n khch ti h c tr nn giu c, hi u ti n b c lm vi c nh th no v h c cch b t ti n b c ph i lm vi c cho mnh. ng th ng nh c i nh c l i: "Ti khng lm vi c v ti n. Ti n b c ph i lm vi c v ti." Nm ln 9 tu i, ti quy t nh nghe theo v h c h i t ng i cha giu v v n ti n b c. V lc , ti ch m i 9 tu i nn nh ng bi h c cha nui ti d y r t n gi n. Th c ra t t c ch c 6 bi h c l p i l p l i v quy n sch ny ni v 6 bi h c , cng theo th t n gi n nh khi cha nui ti d y ti. Nh ng bi h c ny l nh ng l i h ng d n gip b n v con ci b n tr nn giu c hn, b t k i u g s x y ra trn m t th gi i khng ch c ch n v ang thay i nhanh chng nh hi n nay.
wWw.VietLion.Com
Page 2

Chng 2: Bi 1 Ng i giu khng lm vi c v ti n
2010
BI H C B T U
Ta s tr cho cc con 10 xu m t gi ." Ngay c vo nh ng nm 1950, 10 xu m t gi cng l qu th p. Bu i sng hm y, cha c a Mike h n g p ti v n lc 8 gi . V l ch c a m t kho hng, m t cng ty xy d ng, m t s c a hi u v ba qun n, nn ng r t b n r n Khi chng ti n, cha Mike ang ni chuy n i n tho i v chng ti ph i ng i ch ng c a Mike. Hai a ti ng i ch r t lu, r i khi ti c m th y mnh b t u m t h t kin nh n, thnh lnh cha Mike xu t hi n. Mike v ti gi t mnh b t ng ln. S n sng h c cha, cc con? Cha Mike h i, ko m t ci gh n ng i v i chng ti. Ti v Mike cng g t u. T t. Cha s d y cc con, nhng khng ph i theo ki u trong l p h c. N u cc con lm vi c cho cha, cha s d y cc con cch lm giu. N u khng, cha s khng d y Th y ng hay khng l ty cc con." con c th h i vi cu c khng?" Ti h i. Khng. Ch u hay khng ch u, th thi. Cha c qu nhi u vi c ph i lm v khng th lng ph th i gian c. N u con khng th quy t nh d t khot, con s khng h c cch ki m ti n c u. C h i n r i i. Bi t c khi no c n quy t nh l m t k nng quan tr ng. Con c c h i m con ang c n. L p h c s b t u ho c k t thc trong m i giy n a." Cha c a Mike ni cng v i m t n c i. Con ch u ti v Mike cng p. T t, cha Mike ni. "Cc con s lm vi c v i b Martin. Cha tr cc con 10 xu m t gi v cc con ph i lm vi c ba ti ng ng h m i th B y. Nhng hm nay con c m t tr n bng chy ti ni. Cha Mike tr m gi ng nghim kh c Lm hay khng lm no? Con lm . Ti tr l i, quy t nh lm vi c v h c h i thay v i chi bng. 30 XU SAU B c cng Martin b t chng ti lm vi c khng ngi tay. Trong ba ti ng ng h chng ti ph i khing nh ng thng hng ha trn k xu ng, ph i s ch b i b ng m t cy ch i lng g , sau s p x p chng l i m t cch g n gng. qu l m t cng vi c chn ng y v nh ng cnh c a c a c a hng lun m r ng ra ng v bi u xe. M i l n c m t chi c xe i ngang hay ch y vo bi, b i m tr i trn ng p c a hng Su t ba tu n, Mike v ti n lm vi c ch b Martin trong ba gi m i th B y. Vo bu i tra, khi cng vi c k t thc, b tr cho m i a 30 xu. Vo nh ng nm 1950, v i m t a b 9 tu i th 30 xu cng ch ng nhi u nh n g. M t quy n truy n tranh cng n 10 xu r i, v v y sau khi c tr ti n ti ch mua truy n r i i v nh. bng gh ngoi hin sau, cng v i hai ng i ph n v m t ng i n ng trung nin lm nhi m v qu n l nh hng v coi kho cho cha
wWw.VietLion.Com
Page 3
2010
Vo ngy th T c a tu n th t, ti quy t nh s ngh vi c. Ti mu n c cha c a Mike d y cch lm giu, ch u c mu n tr thnh tn n l c a 10 xu m t gi . Trn h t, k t ngy th B y u tin n nay, ti v n cha g p l i ng y. Vo gi n tra ci g ch ?" "Cha t ni r ng c u s xin ngh . Cha ni tr c khi ngh vi c c u hy n g p ng y." Ti ph n n : Ci g? Th ra cha c u ang ch xem t chn vi c ?" "Cng g n nh v y. Ki u d y c a cha t khc v i cha c u. Cha c u ni l thuy t nhi u cn cha t th r t t l i. C u c ch n th B y ny i . T s ni v i cha l c u mu n ngh vi c. C u mu n ni l m i th c d li u ? Khng, khng h n th Th B y ny cha s gi i thch cho c u. NGY TH B Y X P HNG Ti s n sng i m t v i cha c a Mike v ti chu n b tr c. Th m ch cha ru t ti cng n i gi n, ng cho r ng cha c a Mike vi ph m lu t lao ng tr em v m i chuy n ph i c lm cho r rng. ng b o ti ph i i h i nh ng g x ng ng dnh cho mnh. t nh t l 25 xu m t gi . ng cn ni r ng n u ti khng c nng lng th t t hn l nn ngh vi c. V vo 8 gi sng ngy th B y , ti l i ng tr c cnh c a vn phng c a cha Mike. "Hy ng i ch n phin mnh nh!" Cha Mike ni th khi ti b c vo. Ti e d ng i xu ng k bn hai ng i ph n ang ng i trn bng gh bn ngoi vn phng nh b n tu n tr c. 45 pht tri qua v u ti g n nh mu n b c h a. Hai ng i ph n vo g p cha c a Mike v i ra 30 pht tr c . M t ng i n ng l n tu i y kho ng 20 pht v cng i r i. Ngi nh v ng l ng. Cha c a Mike v n m i m lm vi c trong phng. Cu i cng, sau c ti ng ng h ch i, ng 9 gi , cha c a Mike m i g i ti vo g p ng. Bc bi t con mu n c tng lng ho c s ngh vi c. Ng i cha giu v a ni v a xoay gh . "Bc khng lm ng th a thu n..." Ti ni m g n nh b t khc. Th t kinh kh ng khi m t a tr 9 tu i ph i i m t v i ng i l n. Bc ni l bc s d y con n u con lm vi c cho bc. Con lm vi c chm ch , b c nh ng tr n bng chy n lm vi c cho bc. Th m bc khng gi l i. Bc ch ng d y con i u g c . Bc ch mu n c ti n v khng thm quan tm n nh ng ng i lao ng. Bc b t con ph i ch i qu lu v khng tn tr ng con cht no c . Con ch l m t a tr , v con c n ph i c i x t t hn ch ! Ti m c tun ra m t trng. Ng i cha giu nhn ch m ch m vo ti, r i thong th ni. "Khng t . Trong vng cha y m t thng, con ni chuy n gi ng nh h u h t nh ng ng i lm vi c cho bc v y Sao c ? Ti ng ngc h i l i. R i ch ng hi u ng ang ni g, ti ti p t c b t bnh: "Con ngh bc s gi ng cn-tin tr ng, ti ni v i Mike: "T b vi c thi!" Mike m m c i. Ti gi n d h i: "C u c i
wWw.VietLion.Com
Page 4

giao ko v s d y con. Nhng th t ra bc ch mu n hnh h cn thi..." Bc v n ang d y con y ch . Ng i cha giu bnh th n ni.
2010
D y con ? Th m ch bc cn khng bu n ni chuy n v i con k t khi con ng lm vi c ch v m y xu l ny. 10 xu m t gi , th y, l ra con ph i bo v i chnh quy n v bc r i. Bc bi t m, chng ta c lu t lao ng tr em. Bc cng bi t l cha con lm vi c cho chnh quy n Ti la ln gi n d . i ch, by gi th con ni chuy n nghe y nh nh ng ng i t ng lm vi c cho bc v y. Nh ng ng i ho c bc cho ngh vi c ho c h t xin ngh r i. Bc ni d i con. Con lm vi c cho bc, nhng bc khng gi l i. Bc khng d y con i u g c . Ti ni d n d p, c m th y mnh th t can m. Sao con ngh l bc khng d y con g c ?" Ng i cha giu h i l i. Ti bu mi: "Bc u ni chuy n v i con. Con lm vi c c ba tu n, v y m bc ch ng d y con g c ." D y ngha l ph i ni chuy n ho c lm m t bi di n thuy t ? m, vng . Ti d d t tr l i. l cch d y tr ng, cn i s r t khc, ng i cha giu m m c i ni. " i s ch ng h ni g v i con m ch x y con thi. Khi cu c i x y con, n mu n ni r ng: D y i thi, c m t ci m i h c y! Khi b i x y, m t s ng i b cu c, m t s ng i khc th chi n u. M t s t h c c nh ng bi h c v ti p t c i N u con l lo i ng i khng c cht can m no, con s b cu c m i l n cu c i x y con. Khi con s s ng m t cu c s ng sao cho an ton, c trnh nh ng vi c c th khng bao gi x y ra. Sau con s ch t nh m t ng gi t nh t. Nhng s th t l con cho cu c i y con n bn b khu t ph c. T n y lng con l n i kinh hong khi ph i m o hi m. Con mu n chi n th ng, nhng n i lo s th t b i cn l n hn c ni m vui chi n th ng. Con ch n s an ton m. Ti nhn cha c a Mike m t lc lu, r i b t h i. Th ra bc x y con ? Ng i cha giu m m c i. "Bc mu n cho con n m th cht mi v cu c i. Cc con l nh ng ng i u tin ngh bc d y cch lm giu. Bc c hn 150 nhn cng, nhng ch ng ai h i bc v i u c . H h i bc v cng vi c ti n lng m khng h yu c u bc d y v ti n b c. Do , h u h t m i ng i dng nh ng nm thng t t nh t trong i lm vi c v ti n m th t s khng hi u h ang lm vi c v ci g." Ti ng i im l ng l ng nghe. Khi Mike ni v i bc l con mu n h c cch lm giu, bc quy t nh s thi t k m t kha h c th t g n v i cu c s ng th c. V th m bc cho i x y con m t cht, khi con s th m nh ng i u bc ni. Chnh v v y, bc ch tr con 10 xu m t gi ." V y bi h c m con h c c khi lm vi c c 10 xu m t gi l g? L bc qu keo ki t v bc l t nhn cng ? Ti v n l i. Ng i cha giu b t c i th t to. ng l i cho bc v ng ngh bc l ngu n g c c a m i v n . N u con nh n ra r ng v n l chnh b n
wWw.VietLion.Com
Page 5

thn con, con m i c th thay i chnh mnh, h c c ci g v tr nn khn ngoan hn. H u h t m i ng i
2010
u mu n ng i khc thay i ch khng mu n mnh thay i. Khi khng c nh , h ngh vi c v i tm m t vi c lm khc, lng cao hn, v h ngh r ng nh ng i u s gi i quy t c v n . Nhng, h l m. Trong h u h t m i tr ng h p th khng u." Th ci g s gi i quy t v n ? Ti h i. Ti p t c lm vi c v i 10 xu m t gi v c vui ? l i u m nh ng ng i cn l i s lm, ch p nh n ti n lng th p d bi t r ng h v gia nh h s g p kh khn v ti chnh. H trng ch c nng lng, ho c lm thm m t cng vi c th hai, hi v ng r ng c nhi u ti n s gi i quy t c v n Ti g m m t nhn xu ng sn, b t u hi u ra bi h c m ng i cha giu ang ni n.
BI H C S 1.
Ng i ngho lm vi c v ti n b c. Ng i giu bu c ti n b c lm vi c v mnh. Ng i cha giu ti p t c gi ng bi h c u tin cho ti. Bc r t m ng khi con n i gi n v ph i lm vi c 10 xu m t gi . N u con khng t c gi n v ch p nh n n m t cch vui v bc s khng th d y con c. Con th y , vi c h c th t s ph i m t cng s c, ph i c s am m v kht khao chy b ng. S gi n d l m t ph n l n trong cng th c , v ni m am m l k t h p c a tnh yu v cn gi n. Khi ni n ti n b c, h u h t m i ng i u mu n c an ton v b o m. V v y, khng ph i ni m am m m chnh s e ng i s h ng d n h . Nhi u ti n cha h n gi i quy t c v n . Hy nhn cha con m xem. ng y lm ra nhi u ti n, nhng v n khng th tr h t cc ha n. H u h t m i ng i c cho ti n ch m c n nhi u hn m thi. Nguyn do v ti n b c c , v v y h tin r ng ph i lm vi c ki m ti n. Cn bc khng ngh v y ? Khng, khng h n th . N u con mu n h c lm vi c v ti n, hy h c m thi. Th khng ph i m i ng i u mu n h c hay sao?" Khng. V h c lm vi c c ti n th d hn r t nhi u, nh t l khi s e ng i l c m gic u tin khi nh c n ti n b c. Con khng hi u. Ti nhn m t ni. Chnh s lo ng i l nguyn nhn khi n ng i ta ph i lm vi c, h lo khng c ti n, lo ph i b t u l i t u. l ci gi c a vi c h c m t ngh nghi p no , sau l ph i lm vi c v ti n. H u h t m i ng i tr thnh n l cho ti n b c... v sau h n i gi n v i ng ch ." H c cch bu c ti n b c lm vi c cho mnh l m t kha h c hon ton khc hay sao ?" Ti h i. "Nh t nh r i," ng i cha giu ni. "Nh t nh l v y." Chng ti ng i im ng m t lc lu. Gi ny c l cc b n ti ang b t u tr n bng chy, cn ti th ang h c tr ng. Cn n u mu n h c cch bu c ti n b c ph i lm vi c cho mnh, bc c th d y con, nhng ch khi con th t s mu n h c tr ng, h ch ng c h c g v
wWw.VietLion.Com
Page 6

nh ng i u m b n b ti s khng h c c tr ng.
2010
Lc 9 tu i, con c n m th c m gic th no l lm vi c v ti n. Ch c n nhn m t thng v a qua cho 50 nm, con s hi u h u h t ng i ta ph i lm g su t i." Ng i cha giu nh nhng ni. Con khng hi u Con c m th y th no khi ph i ng i ch bc c thu lm vi c v h i xin tng lng? Th t kinh kh ng ?" N u con ch n lm vi c v ti n, cu c s ng c a con s nh th y. Ng i cha giu ni ti p. "V con c m th y th no khi b Martin tr cho con 30 xu sau ba gi lm vi c?" Con c m th y khng . C v nh n khng l g c . Con r t th t v ng. l c m gic m h u h t cc nhn vin c m th y khi h nh n ti n lng, nh t l sau khi ph i tr thu v nh ng chi ph kh u tr . t ra th con cng c nh n 100% r i. Bc mu n ni l h u h t m i ng i khng c nh n ton b ti n lng sao? Ti kinh ng c h i. "R t ti c l khng. Chnh quy n s l y ph n tr c h t b ng cc lo i thu . Con ph i tr thu khi con lm ra ti n. Con ph i tr thu khi con tiu xi ti n. Con ph i tr thu khi con ti t ki m ti n. Con ph i tr thu ngay c khi con ch t. Sao l i nh th c ? Ti lng bng h i. Ti ch ng thch nh ng i u ti v a nghe cht no. Ti bi t cha ti th ng xuyn phn nn v ph i tr thu qu nhi u, nhng th t s ng khng lm g c . C ph i cu c i cng ang x y ng hay khng? Ng i cha giu ch m ch m u a chi c gh v l ng l nhn ti. "Bc ni r i c r t nhi u i u h c. H c cch khi n ti n b c ph i lm vi c cho mnh l ph i h c su t i. H u h t m i ng i h c i h c trong b n nm, sau khng h c n a. H i lm. lnh lng, cn i thu chi, v th thi. Trn h t, h v n t h i t i sao h g p nh ng r c r i v ti n b c. V h ngh r ng c nhi u ti n s gi i quy t c m i chuy n. M t s r t t nh n ra r ng chnh v h khng c ki n th c v v n ti chnh nn m i n y sinh cc v n khc. Hm nay bc ch mu n xem li u con c say m h c v ti n b c hay khng thi. H u h t m i ng i u khng c. H n tr ng, h c m t ngh g , vui v lm vi c v ki m c nhi u ti n. M t ngy kia h th c d y v i nh ng r c r i ti chnh kh ng l v khng th ngng lm vi c c n a. l ci gi c a vi c ch bi t lm vi c v ti n thay v h c cch bu c ti n b c lm vi c cho mnh. V y con c cn say m h c hay khng?" Ti g t u. T t l m, ng i cha giu ni. "By gi quay l i lm vi c i. L n ny, bc s khng tr con ng no c ." "Sao ?" Ti kinh ng c h i. Con nghe r i y. Khng tr g c . Con v n s ph i lm vi c ba gi m i th B y, nhng l n ny con s khng c tr 10 xu m t gi n a. Con ni con mu n h c khng ph i lm vi c v ti n, do bc s khng tr con ng no h t. Ti khng th tin vo nh ng g mnh ang nghe n a. Bc ni chuy n ny v i Mike. N ang lm vi c, lau b i v ch t cc thng hng m khng c nh n ng no
wWw.VietLion.Com
Page 7

c . C l con nn nhanh ln v quay l i lm vi c thi. Ti la ln: Nh th l khng cng b ng. Bc ph i tr con ci g ch !
2010
Con ni l con mu n h c m. N u con khng h c by gi th sau ny con s gi ng nh cc nhn vin c a bc, lm vi c v ti n v hy v ng khng b sa th i. Ho c gi ng nh cha con, ki m th t nhi u ti n ch n n n n t n c , lun hy v ng nhi u ti n hn s gi i quy t c v n . N u l nh ng i u con mu n, bc s ti p t c tr con 10 xu m t gi nh lc u. Ho c con c th lm nh ng i u m h u h t m i ng i s lm: phn nn l ti n lng qu th p, ngh vi c v i tm m t cng vi c khc. Ng i cha giu v u ti v ni ti p: "Hy dng ci ny. N u con bi t dng ci u c a mnh m t cch t t nh t sau ny con s ph i c m n bc v cho con m t c h i, v con s l n ln thnh m t ng i giu c." Ti ng , khng tin n i vo s th a thu n non n t c a mnh. Ban u ti n y i tng lng, cn by gi ti ph i ti p t c lm vi c m khng c tr d ng no c . Trong ba tu n k ti p, Mike v ti lm vi c ba gi m i th B y m khng c tr cng. Cng vi c khng lm ti b c mnh v m i chuy n cng d n tr nn d dng hn. i u v ng b n cn l i l ph i b nh ng tr n bng chy v khng th mua c vi cu n truy n tranh n a. Vo bu i tra c a tu n lm vi c th ba, ng i cha giu gh l i ch chng ti. Sau khi xem xt nh ng vi c ang di n ra trong c a hng, ng b c n t kem l nh, l y ra hai cy, tr ti n v ra hi u cho Mike v ti cng ra ngoi i d o. Cha Mike a kem cho hai a ti v h i: "M i vi c th no r i, hai chng trai?" T t thi . Mike ni. Ti g t u ng . Ng i cha giu l i h i. h c c g cha? Mike v ti nhn nhau, nhn vai v ng lo t l c u. TRNH NH NG C M B Y L N NH T C A CU C I Cc con th y khng, b Martin v h u h t nh ng ng i y u ph i lm vi c c t l c ki m m t t ti n, bm vo vi n nh c a m t cng vi c b o m, mong ch m t k ngh ko di ba tu n m i nm v m t s lng hu b n x n sau m y ch c nm lm vi c. N u i u lm cc con th y h ng th, cha s nng lng cc con ln 25 xu m t gi ... Nhng l nh ng ng i lm vi c chm ch . Bc ang ch gi u h ? Ti h i. M t n c i thong qua trn gng m t ng i cha giu. C th nh ng l i ni c a bc nghe c v tn nh n, nhng bc ang c g ng cc con c th th y c m t ci g . H u h t m i ng i khng th y c nh ng ci b y m h ang m c vo ch v t m nhn c a h qu h p. Mike v ti ng i ng n ra , khng hi u r h t nh ng g v a nghe. Ng i cha giu ni chuy n nghe th t tn nh n. Tuy nhin chng ti c th c m th y ng ang r t mu n chng ti hi u c m t i u g . Ng i cha giu m m c i. "25 xu m t gi nghe c v tuy t y ch ? N c lm cho tim cc con p nhanh hn khng?"
wWw.VietLion.Com
Page 8

Ti l c u. Thi c 1 la m t gi .
2010
Ng i cha giu ni cng v i m t n c i kn o. Tim ti p m nh. Tr c ti mu n ht ln: Nh n i! Nh n i! Ti khng th tin vo nh ng g mnh ang nghe n a. Nhng ti v n khng ni g c . " th th 2 la m t gi ." B c v tri tim 9 tu i c a ti g n nh mu n n tung. Ti khng th t ng t ng l mnh c th ki m c ng n y ti n. Ti mu n ni vng . Ti nh th y r tr c m t m t ci xe p m i, m t b gng bng chy m i v s ng ng m c a b n b khi ti xo ti n ra. Nhng khng bi t t i sao, ti v n im l ng. Cy kem ang ch y xu ng tay ti. By gi ch cn l i ci que v d i t l m t ng vani v scla m l ki n r t khoi. Ng i cha giu nhn hai a tr ang chm chm ng ng, m t m to v u c tr ng r ng. ng bi t r ng c m t ph n trong chng ti mu n ng th a thu n ny. ng bi t trong tm h n c a m i ng i u c m t ph n y u u i v tham lam m ng i khc c th mua c. V ng cng bi t r ng trong tm h n c a m i ng i u c m t ph n m nh m v quy t tm khng bao gi mua c c . V n ch n gi n l ph n no m nh hn m thi. "Thi c r i, 5 la m t gi ." B ng dng, lng ti ch t l ng l i. i u g thay i. L i m i cho tr nn qu l n v m ra l b ch. Vo nm 1956, khng c nhi u ng i l n c th ki m c hn 5 la m i gi . S cm d bi n m t v s bnh tnh tr l i. Ti ch m ch m quay sang nhn Mike. N quay l i nhn ti. Ci ph n y u u i v tham lam trong con ng i ti im l ng. C m t s i m tnh v ch c ch n v ti n b c n v i tr c v tm h n ti. Ti bi t Mike cng ang c m th y i u . T t l m. H u h t m i ng i u c m t ci gi. V h c ci gi v h c nh ng c m xc m ta g i l n i lo s v s tham lam. u tin, n i lo khng c ti n bu c h ph i lm vi c, v khi h lnh lng th s tham lam ho c lng thm mu n khi n h b t u ngh n nh ng th tuy t v i m ti n b c c th mua c. Khi th m t khun m u b t u" Ng i cha giu d u dng ni. Khun m u no ? Ti h i. Ci khun m u c a vi c th c d y, i lm, tr ha n, th c d y, i lm, tr ha n Sau th cu c s ng c a h c ko di mi ch v i hai c m gic: n i lo s v s tham lam. Khi c a ra nhi u ti n hn, h s ti p t c ci vng lu n qu n nu trn b ng cch gia tng cc chi ph. l ci m cha g i l Rat Race. C m t con ng khc h cha? Mike h i. C y nhng ch m t t ng i tm ra n. l con ng m cha hy v ng hai con s tm ra khi h c v lm vi c v i cha. Chnh v v y m cha ngh lo i ti n lng cho hai con. Cha c m ch g khng v y? T i con th y r t m t khi ph i lm vi c n ng, nh t l khi khng c tr cng g c . Mike ni nho nh . Cc con c th y nh ng ng i lm vi c cho cha khng? N i lo s khng c ti n km gi h trong ci c m b y: i lm, ki m ti n, i lm, ki m ti n, hy v ng n i lo s vi i. Nhng m i ngy khi h th c d y, s lo l ng y th c d y
wWw.VietLion.Com
Page 9

cng h , g m nh m tri tim h . Ti n b c i u khi n cu c s ng c a h , nhng h khng dm th nh n s th t . Ti n b c i u khi n c m xc v lm ch lun c tm h n h ... Mike v ti l ng nghe nhng khng th t s hi u h t m i i u Ti ch bi t r ng ti v n th ng t h i t i sao
2010
nh ng ng i l n lun ph i v i v i lm, v trng h khng bao gi c v h nh phc, nh th c m t ci g bu c h ph i lm v y Cha mu n hai con trnh d c ci b y . l i u m th t s cha ang d y cc con ch khng ph i ch d y cch ki m ti n, b i v ti n khng gi i quy t c v n . Khng ? Ti ng c nhin h i. Khng h . Ng i ta ham mu n ti n b c v nh ng ni m vui m h ngh r ng n c th mua c. Nhng ni m vui do ti n b c mang n th ng r t ng n ng i, v ng i ta l i c n ti n c c nh ng ni m vui khc, nh ng i u th v hn, ti n nghi hn, an ton hn. V v y m h ti p t c lm vi c, ngh r ng ti n s lm d u i tm h n ang kh s v nh ng n i lo s v lng ham mu n c a h . Nhng ti n khng th lm c i u ." Ngay c v i nh ng ng i giu sao? , ngay c v i nh ng ng i giu. Nhi u ng i giu khao kht ki m ti n khng ph i v lng ham mu n m v n i lo s b ngho tng, v v y h tch ly hng t n ti n ch d cho n i lo s y ngy cng t h i hn. Cha bi t nhi u ng i c hng tri u la l i cn lo s hn c khi h khng c ng no trong ti. H r t lo b m t ti n. N i s gip cho h giu c nay l i cng t i t hn. Ci ph n y u u i v tham lam trong tm h n h ang ht l n hn. H khng mu n m t nh ng ngi nh l n, nh ng chi c xe hi v m t cu c s ng cao sang m ti n b c em n. H lo khng bi t b n b s ni g khi h khng cn ti n n a. R t nhi u ng i c m th y tuy t v ng v b cng th ng th n kinh d trng h r t l ng l y v ang c nhi u ti n. Th nh ng ng i ngho c h nh phc hn khng ?. Ti r t r h i. Khng. S trnh n ti n b c cng ch l m t ki u lo n th n kinh gi ng nh qu g n b v i ti n b c thi. Cha g p r t nhi u ng i ni r ng h khng quan tm n ti n b c, nhng l i lm vi c ki m ti n 8 gi m t ngy. N u h khng quan tm n ti n th h i lm ki m ti n lm g? Ki u suy ngh c l cn t hn c nh ng ng i chuyn tch cp ti n b c n a.... Th ta ph i lm g? Khng lm vi c ki m ti n cho n khi h t c m th y lo s v tham lam hay sao? N u lo khng ti n, thay v ph i ch y i lm vi c ngay l p t c ki m ti n, hy t h i r ng: Li u m t cng vi c c ph i l gi i php t t nh t v t qua n i lo ny hay khng? Theo cha th cu tr l i s l Khng, c bi t l khi con nhn qua su t m t i ng i. Cng vi c ch l m t gi i php ng n h n cho m t v n di h n thi. Cng gi ng nh cu chuy n v m t con l a ko xe trong lc ng i ch treo l ng l ng m t c c r t tr c mi n v y. Ng i ch c th s n c ni m ng ta mu n, cn con l a th ch u i theo m t o t ng thi. N u con l a c th nhn th y ton c nh b c tranh ny, c th n s suy ngh l i xem c nn theo u i c c r t n a hay khng..." Th bc khuyn con lm th no? Ti bn khon h i. Hy c n m cho c s c m nh c a ti n b c, ng e s n. Ni cho cng th chng ta u l nh ng ng i lm
wWw.VietLion.Com
Page 10

cng c , ch c i u l
2010
nh ng m c khc nhau thi. Cha ch mu n hai con c c h i nhn r ci c m b y ny,
ci c m b y gy ra b i n i lo s v lng ham mu n. Hy ko chng v phe mnh ch ng chng ch ng l i mnh. l i u m cha mu n d y cc con. N u u tin m cc con khng th gi i quy t c n i lo s v lng ham mu n, m sau cc con l i giu ln, th cc con s ch l nh ng n l c tr lng cao m thi... Trn ng quay tr l i c a hng, ng i cha giu gi i thch cho chng ti bi t ng i giu "lm ra ti n" nh th no. Lc , chng ti khng hi u ng ang ni g, nhng nhi u nm tri qua th m i th d n d n sng t ... NHN TH Y NH NG G NG I KHC KHNG TH Y Tr c khi leo ln chi c xe t i nh bn ngoi c a hng, cha Mike ni v i chng ti: "Hy s d ng u c c a mnh. Ci u s ch cho cc con cch lm ra ti n cn nhi u hn s ti n cha c th tr . Cc con s th y c nh ng i u m ng i khc khng th y. C h i ngay tr c m t m i ng i. nhng h u h t ng i ta khng th y c chng v h ang b n ki m ti n v s b o m cng vi c nn h ch th y c c hai th thi. M t khi cc con nhn th y c h i r i th su t i cc con s nhn ra chng. Khi cc con nhn ra th cha s d y cho cc con m t i u khc Hai tu n n a tri qua, chng ti v n ti p t c suy ngh, th o lu n v i nhau v ti p t c lm vi c khng lng. i u ng bu n nh t v i ti khi khng c h ng 30 xu m i th B y l khng c ti n mua truy n tranh n a... H t ngy th B y th hai, khi t m bi t b Martin, ti ch t th y b lm m t vi c m tr c y ti cha t ng th y, ni ng ra l t ng th y nhng khng ch l m... B Martin ang c t trang u quy n truy n tranh lm i. B gi l i n a trn ba sch v qung c cu n cn l i vo m t thng c c ng l n. Khi ti h i b ang lm g, b tr l i: "Bc b n i. Bc a tr l i n a trn ba sch cho ng i giao truy n tranh khi ng ta mang sch m i n. Kho ng m t ti ng n a ng y s n y." Mike v ti ng i ch . Khi ng i giao sch n, ti h i ng xem li u chng ti c th l y nh ng cu n truy n tranh ny khng. ng tr l i: Cc c u c th l y chng n u cc c u lm vi c cho c a hng v n u cc c u khng bn chng l i Nh Mike c m t cn phng cn b tr ng t ng h m. Chng ti lau d n cn phng th t s ch s v b t u ch t hng trm cu n truy n tranh vo. Sau , th vi n truy n tranh c a chng ti nhanh chng c khai trng, v i khch hng l b n tr trong xm. Chng ti thu ch gi c a Mike, m t ng i r t thch c sch, n lm th th. Ch y l y m i a tr 10 xu khi vo th vi n, v trong hai ti ng m c a m i ngy, khch hng c a chng ti c th c bao nhiu cu n truy n cng c. Nh th b n tr r t c l i v mua m t cu n truy n tranh ph i m t 10 xu, nhng v i 10 xu , n u n th vi n c a chng ti, trong hai gi chng c th c n 5, 6 cu n. Ch c a Mike s ki m tra b n tr khi chng ra v , ch c ch n r ng chng khng em quy n no v nh. Ch y cng gi gn nh ng quy n sch, ghi l i c bao nhiu a tr vo xem, chng tn g v chng bnh lu n g... Tnh trung bnh sau ba thng, Mike v ti ki m c 9.5 $ m t tu n. M i tu n chng ti tr cho ch c a Mike 1$ v cho ch y c truy n tho i mi, d r t hi m khi ch y c truy n v lc no ch cng ph i h c bi c . Mike v ti thu th p t t c truy n tranh t nh ng c a hng khc. Chng ti gi l i h a v i ng i giao sch l s
wWw.VietLion.Com
Page 11

khng bn i cu n truy n tranh no c . Khi chng b rch nt, chng ti t i. Chng ti c g ng m m t chi nhnh n a, nhng khng th tm ra m t ng i no t t b ng v c th tin t ng c nh ch c a Mike. Ngay t khi cn nh , chng ti hi u c r ng: tm c nh ng nhn vin t t l r t kh.
2010
Chng 3: Bi 2 T i sao ph i d y con v ti chnh? H u h t m i ng i khng nh n ra r ng: trong cu c s ng, v n khng ph i l b n ki m c bao nhiu ti n m l b n gi c bao nhiu ti n v lm cho n sinh si n y n nh th no. i u cng gi ng nh tr ng m t ci cy v y. Ban u, b n s ph i m t r t nhi u cng s c chm bn n, n m t ngy no , khi r cy m su vo lng t, ci cy l n t mnh pht tri n, b n s khng c n ph i t n cng chm bn n a m v n c th c h ng nh ng ma qu ng t lnh. Mu n cho ci cy ti n b c c a b n pht tri n, b n ph i c nhi u ki n th c v ti chnh bi t chm bn n th t ng cch. Khi b t u h c cch lm giu. ti v Mike hy cn l nh ng a tr nn ng i cha giu ngh ra m t cch n gi n d y chng ti. Trong nhi u nm, ng v nh ng b c v v s d ng nh ng t ng n gi n Mike v ti hi u c nh ng bi t ng v s v n ng c a ti n b c. Nhi u nm sau ng m i b t u thm vo nh ng con s . Tuy n gi n nhng nh ng b c v ny gp ph n h ng d n hai a tr b nh trong m t bi ton s h c kh ng l v ti chnh, hnh thnh m t n n t ng su s c v kin c ... Quy lu t 1. B n ph i bi t s khc nhau gi a ti s n (asset) v tiu s n (liability) v c giu c, b n ph i mua ti s n. Nghe th c v n gi n n bu n c i, nhng h u h t m i ng i u khng bi t c n uyn thm n m c no, v h khng bi t c s khc nhau gi a m t ti s n v m t tiu s n l u. "Ng i giu ki m c ti s n. Ng i ngho v ng i trung lu ch thu c tiu s n, nhng h ngh r ng h ki m c ti s n." Khi ng i cha giu gi i thch i u ny cho Mike v ti, chng ti ngh ng ang ni a. Chng ti ang ch i m t b m t lm giu, v y m ng l i tr l i nh th y. N n gi n n m c chng ti ph i kh ng l i m t lc lu suy ngh v i u . Bc mu n ni t t c nh ng i u chng con c n bi t l: ti s n l g, sau ph i i ki m n v r i chng con s giu c sao? Ti ng v c h i. Ng i cha giu g t u. n gi n th thi. N u ch n gi n nh th , t i sao nh ng ng i khc khng giu c? Ti l i h i. Ng i cha giu m m c i. V ng i ta khng bi t c s khc nhau gi a ti s n v tiu s n. T i sao ng i l n l i ng ng n th nh ? N u ch l m t i u n gi n nhng quan tr ng th t i sao ng i ta l i khng mu n tm hi u? Ng i cha giu ph i m t vi pht m i gi i thch c cho chng ti bi t ti s n l g v tiu s n l g.
wWw.VietLion.Com
Page 12
2010
L m t ng i l n, ti c m th y gi i thch i u ny v i nh ng ng i l n khc th t kh khn. V sao v y? V ng i l n khn ngoan hn. G n nh trong m i tr ng h p, h u h t ng i l n khng n m c s n gi n c a m t t ng v h c gio d c khc nhau. V m t ng i l n thng minh th ng c m th y b h th p khi ph i ch n nh ng khi ni m qu n gi n. Ng i cha giu tin vo quy lu t KISS - "Gi Cho n Gi n" (Keep It Simple Stupid) - v v y ng c lm cho m i th tr nn th t n gi n v i hai chng ti ng ni: "Nh ng i u xc nh nn m t ti s n khng ph i l t ng m l nh ng con s . V n u cc con khng bi t c s th cc con khng th xc nh c m t ti s n trong m bng bong y u." Trong k ton, v n khng ph i v y, v n khng ph i b n thn nh ng con s m l nh ng con s yk . y ni ln i u g. Cng nh t ng b n thn t ng m l cu chuy n nh ng t ng
N u con mu n tr nn giu c, con ph i c c v hi u c nh ng con s . Ng i cha giu l p i l p l i cu ni y c ngn l n v i chng ti: "Ng i giu ki m c ti s n. Ng i ngho v ng i trung lu ch ki m c tiu s n." M hnh vng quay c a m t ti s n: Hnh h p trn l B n k l i t c, hay cn g i l B n k l i l . N o cc kho n thu nh p v chi ph, ti n vo v ti n ra. Ci h p bn d i l B n cn i thu chi. N c g i nh v y v n i h i ph i c s cn i gi a ti s n v tiu s n. L do chnh gy ra nh ng cu c v t l n ti chnh n gi n l v ng i ta khng bi t c s khc nhau gi a m t ti s n v m t tiu s n. Nguyn nhn c a s nh m l n chnh l v nh ngha c a hai t ny. Cng c tra t i n, b n s ch cng nh m l n nhi u hn thi. Ng i cha giu ni v i hai chng ti m t cch n gi n r ng: "Ti s n b ti n vo ti cc con, cn tiu s n th li ti n ra kh i ti." M hnh vng quay c a m t tiu s n:
wWw.VietLion.Com
Page 13

N u b n mu n tr nn giu c, hy mua ti s n. N u mu n tr nn ngho i, hy mua tiu s n. Chnh v khng phn bi t c s khc nhau ny m r t nhi u ng i g p cc r c r i v ti chnh. M ch v m s u l nguyn nhn gy ra nh ng kh khn ti chnh. N u ng i ta g p kh khn ti chnh
2010
ngha l ang c m t i u g m h khng hi u c: ho c nh ng t ng ho c nh ng con s . Ng i giu pht ti c l nh h "bi t c bi t vi t" trong nhi u lnh v c khc nhau hn nh ng ng i ang ph i v t l n v ti chnh. V v y, n u b n mu n giu c v gi c c a c i, b n c n ph i hi u bi t v ti chnh, c v t ng l n nh ng con s . Mi tn trong s bi u th vng quay ti n m t. Ch ton nh ng con s th th hi n c r t t. Ch ton t ng cng khng ni ln c g nhi u. l cu chuy n v s tnh ton. Khi bo co ti chnh, vi c c nh ng con s ngha l ang nhn vo c t truy n, cu chuy n k v ni n c a vng quay ti n m t. Trong 80% cc gia nh, cu chuy n ti chnh km vui khng ph i v h khng lm ra ti n m v h dng ti n mua tiu s n ch khng mua ti s n. Nh ng s trn th hi n vng quay ti n m t trong cu c s ng ng i ngho, ng i trung lu v ng i giu. Chnh l vng quay ti n m t ang k chuy n, cu chuy n v m t ng i s d ng ti n b c c a anh ta nh th no, anh ta lm g sau khi c m ti n trong tay... Ng i ta th ng ni r ng: Ti ang m c n , v v y ti ph i i ki m ti n. Nhng c nhi u ti n th ng khng gi i quy t c v n th t s n ch lm cho m i chuy n tr nn tr m tr ng hn thi. Ti n lm cho nh ng sai l m bi th m c a con ng i tr nn hi n nhin. Chnh v v y m thng th ng, khi ng i ta c h ng m t v n may b t ng - v d nh c th a h ng gia ti, tng lng hay trng s - tr c sau g th h cng s tr v v i tnh tr ng ti chnh h n n nh ban u, n u khng mu n ni l t hn lc u n a. Ti n ch lm n i b t m hnh vng quay ti n m t trong u b n. N u b n th ng s d ng h t m i th b n c th g n nh ch c ch n l vi c tng lng s d n n tng chi tiu. Chng ta th ng ki m ti n b ng k nng ngh nghi p c a mnh v a s sinh vin r i tr ng m khng c m t k nng ti chnh no, nn d hng tri u ng i c h c theo u i ngh nghi p c a mnh m t cch thnh cng, h v n g p ph i r t nhi u kh khn ti chnh. H lm vi c v t v nhng khng giu c. i u thi u st trong v n h c c a h khng ph i l lm th no ki m ti n, m l lm th no s d ng ti n - ki m c ti n r i th c n ph i lm g v i chng. Ci g i l nng l c ti chnh - b n lm g v i ti n b c sau khi ki m ra chng, lm sao gi khng cho ng i khc chi m l y, b n gi chng c bao lu, ti n b c s lm vi c cho b n nh th no? H u h t nh ng kh khn ti chnh ng i ta g p ph i l do h khng hi u c vng quay ti n m t. M t ng i c th c h c hnh t i ni t i ch n, thnh cng trong s nghi p nhng v n khng hi u g v ti chnh. Nh ng ng i ny th ng ph i lm vi c nhi u hn c n thi t v h h c cch lm vi c chm ch , nhng khng c h c cch bu c ti n b c ph i lm vi c cho mnh. CU CHUY N V M T GI C M TI CHNH TR THNH M T CN C M NG TI CHNH Cu n phim v nh ng ng i lm vi c chm ch c s n m t khun m u. Sau khi k t hn, nh ng c p v ch ng tr li n
wWw.VietLion.Com
Page 14

thu m t cn h
2010
. V n l cn h th qu t tng, nn h quy t nh ph i ti t ki m mua m t ngi nh trong
m ng v c th c con. Lc ny h c hai ngu n thu nh p v h b t u t p trung vo s nghi p c a mnh. Thu nh p c a h b t u tng ln. Chi ph s m t c a h u h t m i ng i l thu : thu thu nh p, thu gi tr gia tng khi tiu xi, mua s m hng ho Khi thu nh p tng, chi ph tng theo, s tiu s n cng s tng ln. C th ch ng minh b ng cch quay l i v d c a c p v ch ng tr . K t qu c a vi c thu nh p tng ln l h quy t nh s i mua ngi nh trong m ng. Khi c nh, h s ph i tr m t th thu m i g i l thu b t ng s n. Sau h mua m t chi c xe m i, c m i v nh ng d ng c m i h p v i ngi nh m i c a mnh. R i h b ng gi t mnh nh n ra r ng pha c t tiu s n y nh ng mn n c m c v n tn d ng. Lc ny, h ri vo ci b y Rat Race. R i m t a tr ra i. H lm vi c nhi u hn. Nhi u ti n hn v thu cao hn, g i l ng thu theo thu nh p. Qu trnh c l p i l p l i. M t t m th tn d ng c g i n. H s d ng n. N h t h n. M t cng ty cho vay g i n v b o r ng "ti s n" l n nh t c a h , ngi nh, c nh gi cao. Cng ty ny a ra m t mn n b o m (bill consolidation loan) v b o r ng t t hn h t l thanh ton nh ng mn n li su t cao b ng th tn d ng c a h . Bn c nh , l i t c nh mi nh c a h chnh l s kh u tr thu . H lm theo i u , v th di nh nhm. Nh ng t m th tn d ng c tr . By gi h gom nh ng mn n tiu th l i thnh m t vn t c m nh. S ti n ph i tr gi m xu ng v h gia h n mn n n 30 nm c m. Nh ng ng i hng xm g i i n r h i mua s m, v ang c t bn hng gi m gi... M t c h i ti t ki m cht t ti n. H t nh : Ti s khng mua g c . Ti ch i xem thi. Nhng ngay khi nhn th y m t v t g , h l i l y t m th tn d ng ra... Ti r t th ng g p nh ng c p v ch ng nh th . Tn h th khc nhau nhng tnh tr ng ti chnh th gi ng nhau c . Nh ng thi quen tiu xi bu c h ph i ki m thm nhi u ngu n thu nh p khc. H khng bi t r ng chnh cch tiu xi ti n c a h , l nguyn nhn chnh gy ra nh ng cu c v t l n ti chnh. M i chuy n l do khng hi u bi t v ti chnh v khng phn bi t c s khc nhau gi a ti s n v tiu s n. Ng i ngho v ng i trung lu r t th ng cho php ti n b c lm ch mnh. M i bu i sng h ch n gi n th c d y v i lm m qun t h i r ng nh ng i u mnh ang lm c ngha g hay khng. Khng am hi u nhi u v ti n b c, ph n l n m i ng i cho quy n l c ng s c a ti n b c i u khi n mnh. Ng i ta th ng lm m t vi c g v nh ng ng i khc cng lm nh v y. H thch ng m khng ch u t cu h i. H l p l i m t cch khng suy ngh nh ng i u h nghe c, nh ng t ng theo ki u "cn nh l c m t ti s n", "ngi nh l s u t l n nh t c a b n", "hy tm m t cng vi c an ton", " ng m o hi m"... Khi Mike v ti 16 tu i, chng ti b t u lm vi c cho cha Mike sau gi h c v m i cu i tu n. Chng ti th ng ng i cng v i cha Mike trong khi ng ti p nh ng nhn vin ngn hng, lu t s, k ton vin, ng i mi gi i, nh u t, nh qu n l v nh ng ng i lao ng Cha Mike khng i theo m ng. ng c nh ng suy ngh ring v ng r t ght cu ni: "Chng ti ph i lm v y v m i ng i u lm v y." ng cng khng a nh ng t nh khng th . N u b n mu n ng lm m t i u g , ch c n ni khch r ng: Ti khng ngh anh c th lm c
wWw.VietLion.Com
Page 15

i u . Khi ng i d nh ng bu i h p c a ng, Mike v ti h c c nhi u th . Cha c a Mike khng c h c nhi u
2010
tr ng nhng ng rnh v ti chnh v cu i cng thnh cng. ng th ng ni v i chng ti: "M t ng i thng minh thu nh ng ng i cn thng minh hn anh ta n a." Ti nh lc ti v nh ng s ny cho cha ti xem v ch cho ng h ng i c a m t vng quay ti n m t, nh ng chi ph l thu c khi lm ch m t ngi nh. M t ngi nh l n ngha l chi ph l n, v vng quay ti n m t s ti p t c i ra ngoi qua c t chi ph. Ti bi t r ng v i nhi u ng i, m t ngi nh p l s u t l n nh t c a h , d r ng n khng ph i l m t ti s n m l m t tiu s n, v n lm cho ti n ra kh i ti nhi u hn. Tuy nhin, s c nhi u ng i khng ng v i ti b i l m t ngi nh p r t d gy xc c m. V khi ni n chuy n ti n b c th nh ng c m xc m nh m s lm m i tr thng minh ti chnh. 1. Khi nh c chuy n nh c a, ti mu n ni r ng: h u h t m i ng i ph i lm vi c su t i tr ti n cho m t ngi nh m h khng bao gi th c s c s h u. Ni cch khc, sau nhi u nm, h u h t m i ng i u mu n mua m t ngi nh m i, m i l n mua nh s d n n m t mn n ko di nhi u nm trong khi n cn nh tr c cn cha tr xong. 2. Nh c a khng ph i lc no cng tng gi. i u m t mt l n nh t l b n m t i nh ng c h i. N u b n u t ton b ti n b c cho ngi nh, b n b bu c ph i lm vi c v t v hn v ti n b c s ti p t c chuy n qua bn c t chi ph thay v thm vo c t ti s n, chnh l khun m u kinh i n vng quay ti n m t c a nh ng gia nh trung lu. N u ban u m t c p v ch ng tr dnh nhi u ti n vo c t ti s n th nh ng nm sau ny h s s ng d dng hn, nh t l khi con ci n tu i i h c. Ti s n c a h s pht tri n ln v c th gip h ki m sot cc chi ph. Thng th ng th c m t ngi nh cng gi ng nh gnh m t mn n tr gi nh ph i tr v lm tng cc chi ph c a b n. Tm l i, k t qu cu i cng khi quy t nh s h u m t cn nh qu t ti n thay v nn b t u m t danh m c v n u t, s tc ng m nh vo m t c nhn theo t nh t l ba cch: 1. M t th i gian, trong lc nh ng ti s n khc c th s c nng gi tr ln. 2. M t m t ph n v n, v s ti n c th c em i u t thay v ph i tr cc chi ph b o qu n tr c ti p lin quan n ngi nh. 3. M t c h i rn luy n. Ng i ta th ng coi ngi nh, ti n ti t ki m v k ho ch lng hu l t t c nh ng g h c trong c t ti s n. V khng u t nn h m t i nh ng kinh nghi m u t v s khng bao gi c th tr thnh nh ng nh u t snh i u. Ti khng ni b n ng mua nh. Ti mu n ni, hy hi u c s khc nhau gi a m t ti s n v m t tiu s n. Khi mu n c m t cn nh l n hn, u tin ti ph i mua m t s ti s n c th pht sinh vng quay ti n m t tr cho ngi nh y . Nh ng b n k ti chnh c nhn c a cha ru t ti l minh ch ng t t nh t cho cu c s ng c a m t con ng i trong
wWw.VietLion.Com
Page 16
2010
vng Rat Race. Cc chi ph c a ng d ng nh lun u i k p cc thu nh p, khng h cho php ng u t vo m t ti s n no. K t qu l s tiu s n c a ng, v d nh nh ng mn c m c hay n th tn d ng, cn l n hn c s ti s n. Nh ng b c tranh sau cn c gi tr hn c ngn t ng : Tri l i, b n k ti chnh c nhn c a ng i cha giu l i ph n nh k t qu c a m t cu c s ng dnh cho vi c u t v gi m n m c t i thi u cc tiu s n: Xem l i b n k ti chnh c a ng i cha giu ta s hi u t i sao ng i giu cng ngy cng giu hn. C t ti s n lm pht sinh nhi u thu nh p hn s c n thi t cho cc chi ph, v chng l i c em u t l i vo c t ti s n. C t ti s n s ngy cng pht tri n v v v y m s thu nh p s ngy cng nhi u hn. K t qu l ng i giu ngy cng giu hn. Nh ng ng i trung lu lun g p ph i nh ng kh khn ti chnh khng d t v thu nh p chnh c a h l ti n lng, v khi ti n lng tng th thu cng tng. M khi lng tng th cc chi ph c a h cng c khuynh h ng gia tng b ng s ti n d, v v y m xu t hi n c m t "Rat Race." H xem ngi nh nh m t ti s n l n nh t trong khi n th c ra l m t lo i tiu s n, thay v ph i u t ti n b c cho nh ng ti s n th t s c th t o ra thu nh p. Khun m u c a vi c xem ngi nh nh m t s u t v tri t l cho r ng: lng tng ngha l b n c th mua m t ngi nh l n hn, hay tiu xi nhi u hn, chnh l n n t ng cho m t x h i y n n n nh ngy nay. Qu trnh gia tng chi ph y nhi u gia nh n nh ng mn n ngy cng l n hn v tnh tr ng ti chnh khng ch c ch n hn, d r ng c th h ang c thng ti n trong cng vi c v c tr lng cao hn m c bnh th ng. Bi k ch y l vi c thi u ki n th c ti chnh ban u t o ra nh ng r i ro m giai c p trung lu ph i i m t. L
do h mu n c an ton l v v th ti chnh c a h qu mong manh. B n cn i thu chi c a h khng cn b ng. Chng ch u gnh n ng c a qu nhi u tiu s n m khng c m t ti s n th c s no lm pht sinh thu nh p c . Thng th ng, ngu n thu nh p duy nh t c a h l ti n lng. Sinh k c a h ph thu c vo cc ng ch . V v y, khi n l t mnh c cu c s ng "chia bi", nh ng ng i ny khng th n m b t c nh ng c h i t t. H mu n c an ton n gi n v h ang ph i lm vi c v t v tr thu n n... Nh ti ni ph n tr c, quy lu t quan tr ng nh t l bi t c s khc nhau gi a ti s n v tiu s n. M t khi b n hi u c nh ng khc bi t ny, hy t p trung m i n l c mua nh ng ti s n c kh nng pht sinh thu nh p. l cch t t nh t b t u con ng lm giu. C ti p t c nh v y c t ti s n c a b n s tng ln. C g ng chi t gi m tiu s n v chi ph xu ng, b n s c nhi u ti n hn vo c t ti s n. Ch ng m y ch c th n n t ng ti s n c a b n s v ng vng n m c b n c th ngh n vi c u t Gi i trung lu g i vi c u t l m t hnh ng "m o hi m." Th t ra b n thn vi c u t khng h m o hi m. Chnh s thi u thng minh nhanh nh y v ti chnh v thi u nh ng ki n th c ti chnh n gi n m i l nguyn nhn gy ra s m o hi m. m c cao nh t v gnh hng ng n
wWw.VietLion.Com
Page 17

N u b n lm theo nh ng i u m a s m i ng i th ng lm. ni chung cng vi c c a b n s nh th ny: 1. Nui ch . H u h t nh ng ng i lm vi c h ng lng u lm cho cc ng ch hay nh ng c ng giu hn. Nh ng n l c v thnh cng c a b n s gip cho ng i ch thnh cng hn v c nhi u ti n hn.
2010
2. Nui chnh quy n. Chnh quy n nh n ph n mnh trong s lng c a b n th m ch tr c khi b n nhn th y n n a. Khi c g ng lm vi c chm ch hn, ch n gi n l b n ang lm gia tng s thu ph i n p cho chnh quy n. 3. Nui ngn hng. Sau khi tr thu , chi ph l n nh t k ti p th ng l nh ng mn n tn d ng. V n l khi b n c g ng lm vi c chm ch hn th ba gi i trn s l y i m t ph n chi l n hn trong nh ng n l c c a b n. V v y, b n ph i h c cch lm th no cho cc n l c c a b n c th lm tng l i nhu n tr c ti p cho b n thn v gia nh mnh. M t khi b n quy t nh t p trung h t tm tr chm nom vi c kinh doanh ring, b n s xc nh m t m c tiu nh th no? V i h u h t m i ng i, h ph i gi l y ngh nghi p c a mnh v d a vo ti n lng ki m ti s n . Khi ti s n l n ln, h s o m c thnh cng nh thm no? Khi no ng i ta m i nh n ra r ng mnh giu c c ti n? Ngay khi bi t c nh ng nh ngha v ti s n v tiu s n, ti cng nh ngha ring cho mnh v s c ti n. ng ra ti m n nh ngha ny c a m t ng i b n tn l Buckminster Fuller. Anh y ni: "S c ti n chinh l kh nng t n t i c a m t ng i trong m t s ngy s p t i hay ni cch khc, n u hm nay b n ngng lm vi c th b n s t n t i c bao lu? S c ti n chnh l s o vng quay ti n m t bn c t ti s n so v i c t chi ph. Hy l y m t v d nh . Gi s vng quay ti n m t bn c t ti s n c a ti l 1.000 $ m t thng. Cn s chi ph hng thng c a ti l 2.000 $. V y kh nng ti n m t c a ti nh th no? Quay v v i nh ngha c a Buckminster Fuller. N u xt m t thng 30 ngy th ti s ch c s ti n tiu dng trong n a thng. Khi t n m c vng quay ti n m t bn c t ti s n l 2.000 $ m t thng, ti s tr nn c ti n. Nh v y ngha l ti cha giu c, nhng ti c ti n. Lc ny m i thng ti s c nh ng thu nh p m i pht sinh t cc ti s n c th gi i quy t v n chi ph hng thng cho mnh. N u mu n tng chi ph, u tin ti ph i tng vng quay ti n m t t s ti s n c th duy tr s c ti n ny. Ch r ng vo th i i m ny, ti khng cn b ph thu c vo ti n lng n a. Ti ph i t p trung vo v ph i thnh cng trong vi c xy d ng c t ti s n gip ti tr nn sung tc v ti chnh. N u hm nay ti ngh vi c, ti v n c th trang tr i cc chi ph hng thng nh vng quay ti n m t ti s n c a mnh. M c ch k ti p l ph i c d m t s ti n trong vng quay ti n m t u t tr l i vo c t ti s n. Cng nhi u ti n u t vo c t ti s n th n s cng pht tri n. V ch c n gi c s chi ph th p hn s ti n m t pht sinh t nh ng ti s n ny th ti s tr nn giu hn, v i ngy cng nhi u thu nh p t nh ng ngu n khc ngoi s lao ng c a mnh. Hy nh : Ng i giu mua ti s n
wWw.VietLion.Com
Page 18
2010
Ng i trung lu mua nh ng tiu s n m h ngh l ti s n Ng i ngho ch c ton chi ph
Chng 4: Bi 3 Hy ngh n vi c kinh doanh c a mnh. M t ng i b n c a ti tn l Keith Cunningham, khi ang theo h c m t l p MBA c a i h c Texas Austin, c nghe Ray Kroc, ng i sng l p McDonalds, ni chuy n. Ray h i c l p: cc b n, ti kinh doanh ci g? H u h t cc sinh vin MBA u c i v ngh r ng Ray ang ni a. Khng c ai tr l i c , Ray l i h i l n n a: Theo cc b n th ti kinh doanh ci g? Cc sinh vin l i c i, v cu i cng m t ng i la to: Ray, ai m khng bi t ng kinh doanh hamburger ch . Ray t v khoi tr: Ti cng ngh anh s ni nh v y. ng ng ng m t lc v ni nhanh: Ny cc b n, ti khng kinh doanh hamburger. Ti kinh doanh b t ng s n! Ray dng ph n l n th i gian hm gi i thch nh ng quan i m c a ng. Ray ch tr ng vo vi c bn hamburger, nhng ng khng bao gi qun m t t i v tr bun bn. ng bi t r ng b t ng s n v v tr c a n l nhn t t quan tr ng nh t trong s thnh cng c a vi c kinh doanh. V c b n, ng i mua hng cng ph i tr m t ph n ti n mua khu t kinh doanh cho t ch c c a Ray Kroc Khi cn tr , chng ti khng s ng g n m t c a hng McDonalds no c , tuy nhin, ng i cha giu d y cho Mike v ti cng m t bi h c m Ray Kroc ni giu. B m t l: Hy ngh n vi c kinh doanh c a chnh mnh. Nh ng kh khn ti chnh th ng l k t qu tr c ti p do ng i ta su t i ph i lm vi c cho ng i khc. Sau nh ng chu i ngy lm vi c v t v , nhi u ng i khng c c g c . y l bi u thu nh p v cn i thu chi m t t t nh t l i khuyn c a ray Kroc: tr ng i h c Texas. l b m t th 3 c a nh ng ng i
Ngh chuyn mn c a b n
Thu Nh p
Chi Ph
Ti s n Tiu Vi c kinh S n doanh c a b n. H th ng gio d c hi n t i t p trung vo vi c chu n b cho thanh nin c m t s vi c lm t t b ng cch pht tri n nh ng k nng sch v . Cu c s ng c a h s quay trn quanh s lng thng, hay nh m t trn, quanh c t
wWw.VietLion.Com
Page 19
2010
thu nh p c a h . V sau khi pht tri n nh ng k nng sch v , h ti n n m t b c h c cao hn nng cao nh ng k nng chuyn mn cho php h gia nh p vo l c l ng lao ng v lm vi c ki m ti n. C m t khc bi t l n gi a ngh nghi p chuyn mn v vi c kinh doanh. Ti th ng h i m i ng i r ng: Anh kinh doanh ci g? V h tr l i: Ti lm vi c khng, v h th ng l c u: Khng, ti ch lm vi c ngn hng. Sau ti h i h c ph i l ch ngn hng thi.
Trong tr ng h p ny, h nh m l n gi a ngh nghi p chuyn mn v vi c kinh doanh. Ngh chuyn mn c a h c th l m t nhn vin ngn hng, nhng h cng c n c vi c kinh doanh ring c a mnh. Ray Kroc phn bi t r t r rng gi a ngh chuyn mn v vi c kinh doanh c a ng. Ngh chuyn mn th lc no cng gi ng nhau ng l m t ng i bn hng. Ban u ng bn my tr n s a, sau th chuy n sang bn hamburger. Nhng trong khi ngh chuyn mn c a ng l bn hamburger th vi c kinh doanh c a ng l tch lu nh ng b t ng s n c th pht sinh thu nh p Suy ngh c a a s thanh nin l h c g th s lm n y. n u h c lu t, b n s tr thnh lu t s, cn n u h c c kh th b n s l th my Sai l m trong v n ny l r t nhi u ng i qun ngh n vi c kinh doanh ring c a mnh. Su t i h quan tm n vi c kinh doanh c a m t ng i no khc v gip cho ng i giu ln. Mu n c an ton ti chnh, m t ng i c n ph i ngh n vi c kinh doanh ring c a mnh. Cng vi c kinh doanh s quay trn quanh c t ti s n ch khng ph i c t thu nh p. Nh ni lc u, quy lu t 1 l bi t c s khc bi t gi a ti s n v tiu s n r i ph i bi t mua ti s n. Ng i giu t p trung vo c t ti s n trong lc nh ng ng i khc th ng ch t p trung vo b n k l i t c. l l do v sao chng ta thong nghe ni: "Ti mu n c tng lng", gi nh ti c thng ch c...", Ti mu n i h c ti p c th tm m t cng vi c t t hn!, Ti s lm vi c thm ngoi gi !, C l ti s tm m t vi c lm th hai.. Nguyn nhn chnh khi n ph n ng ng i ngho v ng i trung la lun mi ng b o: "Ti khng c ti n m o hi m" - chnh l v h khng c m t n n t ng ti chnh no. H ph i bm l y cng vi c v h mu n c an ton. Khi m t cng ty l n b xu ng c p th hng tri u cng nhn m i nh n ra r ng ci m h g i l ti s n l n nh t: ngi nh - ang n t i nu t s ng h . Hng thng, ngi nh c a h v n i h i ph i c tr ti n. M t ti s n khc l chi c xe hi cng ang ng u nghi n h . Nh ng cy g y nh gn tr gi 1.000 $ nay khng cn ng gi 1.000 la n a. N u khng c b o hi m cng vi c, h khng cn d a vo th g c c . Nh ng ci h ngh l ti s n khng th gip h t n t i qua cn kh ng ho ng ti chnh. tng s ti n m t, h ph i bn i cc th h cho l ti s n, v i gi ch b ng m t ph n nh gi tr ghi trn b n cn i thu chi c nhn c a h . Ho c n u bn c c l i, h ph i tr thu cho s l i . Nh v y, m t l n n a chnh quy n l i c chia ph n, v do s ti n c th gip h thot c nh n n n l i b gi m i. Chnh v v y m ti ni r ng, gi tr th c ti s n c a m t ng i th ng t hn h ngh. Hy b t u ngh n vi c kinh doanh c a chnh mnh. C gi l y cng vi c hng ngy nhng hy b t u mua nh ng ti s n th c s , ch
wWw.VietLion.Com
Page 20

khng ph i nh ng tiu s n hay nh ng th v t d ng c nhn khng c m t gi tr no khi b n em chng v nh.
2010
M t chi c xe m i m t g n 25% gi tr v a mua ngay khi b n li n ra kh i showroom. N khng ph i l m t ti s n th c s d r ng cc nhn vin ngn hng cho php b n li t k n nh m t ti s n V i nh ng ng i l n, hy gi cc chi ph m c th p, gi m thi u cc tiu s n v hy c g ng xy d ng m t n n t ng ti s n v ng ch c. V i nh ng ng i tr tu i cn cha r i gh nh tr ng, cc b c cha m r t c n ph i d y cho h s khc bi t gi a ti s n v tiu s n. Hy gip h d ng nn m t c t ti s n ch c ch n tr c khi h b c vo i, l p gia nh, mua nh, c con v r i b m c k t vo m t v th ti chnh y r i ro bm vu vo cng vi c v mua m i th b ng th tn d ng. Ti th y r t nhi u c p tr tu i l y nhau r i a nhau vo ci b y c a m t cch s ng khng th thot kh i n n n g n nh su t i. V i h u h t m i ng i, khi a con b nh t tr ng thnh th cc b c cha m m i nh n ra r ng h cha chu n b y cho vi c v hu v h b t u ch y ua v i cu c s ng dnh d m ti n. Nhng khi th chnh cha m c a h cng ang tr nn gi y u b nh t t, v h l i th y mnh c nh ng trch nhi m m i. Nh v y, ti s ngh b n v cc con c a b n c n ki m nh ng lo i ti s n no? Trong gi i c a ti, nh ng ti s n th c s c chia thnh m t s lo i khc nhau: 1. Nh ng vi c kinh doanh khng c n s c m t cua ti. Ti s h u chng, nhng chng c ng i khc qu n l v v n hnh. N u ti ph i lm vi c vi c m t r i. 2. C ph n. 3. Ngn phi u 4. Cng tri chung. 5. B t ng s n pht sinh thu nh p. 6. Gi y n (Gi y cho vay, c m c ). 7. Ti n b n quy n s h u ch t xm nh m nh c, k ch b n, b ng sng ch . 8. V b t c th g c gi tr , t o ra thu nh p hay c kh nng tng gi v c s n th tr ng. Khi ni hy quan tm n vi c kinh doanh ring c a mn, ti mu n ni r ng hy xy d ng v gi cho c t ti s n c v ng ch c. Khi m t la ri vo tay mnh th ng bao gi n ra i m t cch v ch. Hy ngh theo h ng ny, khi c m t la i vo c t ti s n, n ph i tr thnh nhn cng c a b n. i u t t nh t c a ti n b c l chng lm vi c 24 gi m t ngy v c th lm vi c t pht sinh. C gi cng vi c hng ngy v lm m t ng i lao ng tch c c, nhng hy duy tr vi c xy d ng c t ti s n ny. Khi vng quay ti n m t c a b n pht tri n ln, b n c th mua m t vi th dng xa x . M t i u quan tr ng c n nh l: ng i giu mua nh ng th xa x ny sau cng, trong lc ng i ngho v ng i trung lu c khuynh h ng mua chng tr c h t. Ng i ngho v ng i trung lu th ng mua nh ng th xa x nh nh ng ngi nh l n, kim cng, o lng th, n trang v h mu n trng c v giu c. Trng h c v giu c th t, nhng th c s h ang m c n ng p u... Nh ng ng i c kinh nghi m hay nh ng ng i giu th ng xy d ng c t ti th n khng cn l vi c kinh doanh n a, n tr thnh cng
wWw.VietLion.Com
Page 21
2010
s n c a h tr c tin. Sau h s dng thu nh p pht sinh t c t ti s n mua nh ng th xa x . Cn ng i ngho v ng i trung lu th l i mua nh ng th xa x y b ng m hi v mu c a chnh mnh cng nh gia ti dnh d m cho con ci mnh. M t th xa x th t s l ph n th ng cho vi c u t v pht tri n m t ti s n th t s . V d nh khi v ch ng ti c ti n ph thm nh nh ng ngi nh cho thu, v ti li n mua m t chi c Mercedes. V ti khng ph i lm vi c thm hay m o hi m g v chnh nh ng ngi nh cho thu mua chi c xe h i cho c y. Tuy nhin, c y ph i ch kho ng 4 nm, th i gian cho danh m c v n u t b t ng s n tng ln v cu i cng th l i qung i s vng quay ti n m t tr cho chi c xe. Nhng th xa x ny, chi c xe Mercedes, l i l m t ph n th ng th c s v c y ch ng minh c r ng c y bi t cch pht tri n c t ti s n c a mnh. V i c y, chi c xe h i ny c ngha r t nhi u ch khng ch n gi n l m t chi c xe thng th ng, v c y dng s thng minh ti chnh c a mnh mua c n. i u m h u h t m i ng i th ng lm l v i vng ch y i mua m t chi c xe h i hay m t th xa x g b ng th tn d ng. C th h s mau c m th y chn v mu n c m t th chi m i. Th ng th khi mua m t th xa x b ng th tn d ng, s m mu n g ng i ta cng th y khng hi lng v i n, v mn n m n mang l i tr thnh m t gnh n ng ti chnh cho h . Sau khi b n dnh th i gian u t v xy d ng vi c kinh doanh cho ring mnh, lc ny ch c h n b n s n sng h c thm m t b m t n a - b m t l n nh t c a nh ng ng i giu, m t b m t lun t nh ng ng i giu ng tr c m i ng i, ph n th ng cho s kin tr ring mnh. Chng 5: Bi 4: Lin on b m t l n nh t c a ng i giu Trong th i k cn thuy n bun, ng i giu bi t cch thi t l p cc lin minh nh m t cch h n ch m o hi m ti s n trong m i chuy n bun. Ng i giu b ti n vo m t lin on ti tr cho chuy n i. Sau lin on ny s thu m t th y th on li thuy n i. N u chi c thuy n g p s c , s thua l c a ng i giu ch gi i h n trong s ti n h u t cho chuy n i m thi. S sau di n t c u trc c a m t lin on n m ngoi b n k l i t c v b n thu chi c nhn. cu i o n ng dnh th i gian ngh n vi c kinh doanh c a
wWw.VietLion.Com
Page 22
2010
Gi m b t thu thu nh p M t lin minh c nhn
Thu nh p
Chi ph Thu Cc ph t n
Ti s n
Tiu s n
Chnh ki n th c v quy n l c c a m t c u trc lin on h p php cho ng i giu m t thu n l i r t l n so v i ng i ngho v ng i trung lu. Cho d m ng l y c a ng i giu c ln n u i n a th ng i giu v n lun tm c cch v t qua. Chnh v v y m cu i cng thu l i n ng ln giai c p trung lu. Ng i giu qua m t nh ng ng i lao ng tr c ch v h hi u c quy n l c c a ti n b c, m t ch khng c d y trong tr ng h c. Ng i giu qua m t nh ng ng i lao ng tr c nh th no? Nh ng nh t b n th c s tm n s b o v c a lin on. M t lin on b o v ng i giu. Nhng c m t i u m nh ng ng i cha bao gi thi t l p lin on khng th bi t c, l m t lin on khng th c s ph i l m t ci g . M t lin on ch n thu n l m t c p gi y t v i vi ti li u h p php n m trong vi vn phng lu t s v c ng k v i cc c quan nh n c. N khng ph i l m t ta nh l n c ghi tn lin on trn . N cng khng ph i l m t nh my hay m t nhm ng i. M t lin on ch l m t ti li u h p php t o nn m t ci xc h p php m khng c h n. M t l n n a c a c i c a ng i giu c b o v . M t l n n a, cch s d ng lin on tr nn ph bi n - m t khi nh ng o lu t thu nh p th ng xuyn c thng qua - v t l thu thu nh p lin on th p hn t l thu thu nh p c nhn. Ngoi ra, nh ni ph nh t nh ph i tr tr c khi tr thu . M i khi ng i ta mu n tr ng ph t ng i giu, ng i giu khng ch n gi n tun theo, h ph n ng l i. H c ti n b c v quy n l c thay i nhi u th . H khng ch u ng i t gic tr nhi u thu hn. H tm m i cch gi m thi u t i a gnh n ng thu m m h ph i ch u. H thu nh ng lu t s v k ton vin khn ngoan nhanh nh y, h thuy t ph c cc nh chnh tr thay i lu t l hay t o ra m t vi l h ng. H c m i phng cch th c hi n cc thay i . trn, m t lin on c m t s chi
wWw.VietLion.Com
Page 23

Ng i ngho v ng i trung lu khng c nh ng k sch nh v y, n gi n v h s chnh quy n. V ti
2010
bi t cc nhn vin thu thu c a chnh quy n ng s n th no. Ng i cha ngho c a ti khng bao gi c ph n khng. Ng i cha giu cng khng. ng ch chi tr chi m t cch khn kho hn, v ng lm i u thng qua cc lin on - b m t l n nh t c a ng i giu. B n hy nh l i bi h c u tin ti h c t ng i cha giu. Lc y ti l m t a tr 9 tu i ph i ng i ch c ni chuy n v i ng. Ti ng i trong vn phng v ch ng ch n mnh, trong khi ng th c tnh ph t l ti. ng mu n ti nh n th c c quy n l c c a ng v khao kht c c quy n l c vo m t ngy no y. Trong nh ng nm thng ti h c h i ng, ng lun nh c nh ti r ng: chnh tri th c m i l quy n l c. V i cng v i ti n b c l m t quy n l c to l n i h i ph i c ki n th c gi gn v lm cho n sinh si n y n . N u khng c ki n th c , b n s b th gi i x y. V n u b n ch bi t lm vi c ki m ti n, b n trao quy n cho ng i ch c a b n. N u b t ti n ph i lm vi c cho b n th chnh b n gi gn v i u khi n quy n l c . Khi chng ti n m v ng cch khi n ti n b c lm vi c cho mnh, ng i cha giu mu n chng ti tr nn kho lo hn v ti chnh v ph i hi u xem lu t php lm vi c nh th no. N u khng hi u r, b n r t d b b t n t. N u b n bi t mnh ang ni g, b n c c h i u tranh. chnh l l do v sao ng tr cng r t h u cho nh ng k ton vin v cc lu t s thu v khn ngoan s c s o Bi h c hay nh t c a ng i v i ti, bi h c m ti s d ng h u nh su t i, l: Hy kho lo hn v b n s khng b x y nhi u. Ng i cha giu hi u bi t lu t php v n u khng bi t s ph i tr gi r t t. N u b n bi t l b n ng, b n s khng lo s g khi ph i u tranh. Ng i cha ngho lun khuy n khch ti tm m t cng vi c t t trong m t lin on v ng ch c. ng ni v nh ng a i m c a vi c "leo ln nh ng n c thang lin on." ng khng hi u r ng, n u ch d a vo ti n lng c a ng i ch lin on, ti s ch l m t con b d b o lun s n sng cho ng i ta v t s a. Khi ti k cho ng i cha giu nghe nh ng l i khuyn c a cha ru t ti, ng c i v h i l i: "Th t i sao khng lm ch ci thang ? L m t a tr , ti khng hi u ng i cha giu ng g kh ni r ng ph i lm ch lin on c a chnh mnh. i u nghe th t ng s v d ng nh khng th th c hi n c. D r t h ng th v i t ng ny nhng tu i cn qu tr khng cho php ti hnh dung c h t nh ng tri n v ng v m t ngy no , nh ng ng i l n s lm vi c cho m t cng ty do chnh mnh lm ch . Nm 16 tu i, ti bi t mnh s khng i theo con ng m h u h t nh ng ng i b n h c c a ti ang i. Quy t nh lm thay i c cu c i ti. Nhi u ng i ch cho r ng khuyn nhn vin lo kinh doanh ring s c h i cho vi c kinh doanh c a h . Nhng v i ti vi c t p trung vo kinh doanh ring v pht tri n ti s n gip ti tr thnh m t nhn vin t t hn. Lc ny ti c m t m c ch ph n u. Ti i lm s m v lm vi c chm ch , tch ly cng nhi u ti n cng t t c th b t u nh ng v u t nho nh c a mnh.
wWw.VietLion.Com
Page 24

Nh ng l i khuyn c a ng i cha giu tr nn c ngha Ti n b c lm vi c r t chm ch ki m thm
2010
ti n cho ti. M i ng la trong c t ti s n l m t nhn vin tch c c, lm vi c c thm nhi u nhn vin n a v mua cho ng ch c a chng m t chi c Porsche b ng s ti n tr c thu . Nh s d ng nh ng bi h c t ng i cha giu, ti c th thot kh i vng Rat Race c a m t nhn vin ngay t khi cn tr . N u khng c v n ki n th c ny (ti g i l IQ ti chnh) con ng c a ti h n s kh khn hn nhi u. By gi ti d y l i ng i khc trong nh ng chuyn nghin c u hy v ng c th chia s v n ki n th c ny v i h . M i l n ni chuy n, ti lun nh c nh m i ng i r ng: IQ ti chnh c xy d ng nh nh ng ki n th c t b n lnh v c chuyn mn khi qut sau: 1. K ton, hay s hi u bi t ti chnh, m t k nng c c k quan tr ng n u b n mu n xy d ng m t ch kinh doanh. y l ho t ng c a ph n no tri hay ph n tnh ton chi ti t. Hi u bi t ti chnh l kh nng c v hi u c cc b n k ti chnh. Kh nng ny cho php b n nh n bi t m t m nh v m t y u c a b t c m t cng ty kinh doanh no. 2. u t, hay nh ng chi n l c v cng th c ti n ki m ti n. y l ho t ng c a ph n no ph i hay ph n sng t o. 3. Hi u bi t th tr ng, hay ngnh khoa h c c a cung v c u. C n n m v ng nh ng kha c nh k thu t, c a th tr ng do c m xc lm ch o. M t nhn t th tr ng khc l gic quan kinh t khi u t. S u t c ngha hay khng ty thu c vo i u ki n th tr ng hi n t i. 4. Hi u bi t lu t php. M t hn on c gi k , b ng nh ng k nng k thu t k ton, u t v ti p th c th em n m t s pht tri n bng n . M t c nhn c ki n th c v nh ng thu n l i thu v v c lin on b o v , c th tr nn giu c nhanh hn r t nhi u so v i nh ng nhn vin hay ch s h u cc doanh nghi p nh n c. V v lu di th chnh l ch cng su s c hn nhi u. a. Nh ng thu n l i thu v : M t lin on c th lm nhi u th m m t c nhn khng th lm c, ch ng h n nh c chi ph tr c khi tr thu . l c m t lnh v c chuyn mn r t th v , nhng khng c n thi t ph i dnh vo tr phi b n c m t ti s n hay doanh nghi p kh l n. Cc nhn vin ki m h n, tr thu v c s ng b ng nh ng g cn l i. M t lin on th ki m ti n, chi m i th c th v ch b nh thu trn s cn l i m thi. l m t trong nh ng cch gi m thu h p php t t nh t m ng i giu s d ng. M t lin on r t d thi t l p v khng qu t n km n u b n c ti s n u t t o ra m t vng quay ti n m t t t V d , khi b n s h u m t lin on, nh ng k h p l nh ng ngy ngh Hawaii. Ti n mua xe, b o hi m, s a ch a u l chi ph c a cng ty. Ti n y t l ph ph c a cng ty. H u h t nh ng b a n nh hng cng l m t ph n cng tc ph. i u quan tr ng l hy lm cho m i chuy n h p php b ng cc ng ti n tr c thu . b. Bi n php trnh kh i ki n co: Chng ta s ng trong m t x h i lun tranh ch p. Ng i giu che gi u ph n nhi u ti s n c a h b ng cc phng ti n nh lin on v tn d ng b o v ti s n c a mnh. Khi ai ki n t ng m t ng i giu, h th ng g p ph i nhi u l p b o v h p php, v th ng th h th y r ng ng i giu ny th c s khng c g c . H i u khi n m i th nhng khng s h u m t ci g h t. Cn ng i ngho v ng i trung
wWw.VietLion.Com
Page 25

lu th l i c s h u m i th r i chng l i ri vo tay chnh quy n ho c nh ng ng i thch ki n t ng ng i giu
2010
Hy nh : Ng i giu v i lin on 4. Ki m ti n 5. Dng ti n 6. Tr thu
Hy nh : Ng i giu v i lin on 4. Ki m ti n 5. Dng ti n 6. Tr thu
Chng ti thnh th t khuyn b n nn s h u m t lin on c a ring mnh trong s ti s n c a b n nh l m t ph n c a chi n l c ti chnh t ng th . CHNG 6 Bi 5: Ng i giu t o ra ti n Trong m i chng ta u n ch a nh ng ti m nng to l n, nh ng nng khi u b m sinh. Tuy nhin, i u km nn chng ta chnh l s thi u t tin. Khi r i tr ng, h u h t chng ta u bi t r ng th gi i th c ngoi c a tr ng h c i h i nh ng i u khc ngoi cc i m s . Nh ng t nh gan gc, can m, "b o d n", "kho lo,', "to b o", "kin quy t ti gi i"... m i l nh ng t quan tr ng trong cu chuy n t ng lai c a chng ta ch khng ph i l nh ng i m s ... Nh ng tnh cch t t p u c trong m i con ng i chng ta, nhng y u u i", b t ti, v hn km cng c n a. Sau m t nm lm phi cng cho Manne Corps Vi t Nam, ti th c s hi u c c hai kha c nh ny trong con ng i mnh. Khng c tnh cch no n i tr i hn tnh cch no c . Tuy nhin, l m t gio vin, ti nh n ra r ng chnh n i s hi v t nghi ng qu m c l s t dm pha thin t c a chnh b n thn mnh l n nh t. Ti c m th y th t long khi nhn nh ng sinh vin bi t cu tr l i nhng l i khng can m ni ra. Thng th ng trong cu c s ng th c, khng ph i s thng minh m chnh l s to b o s gip b n v t ln. Theo kinh nghi m c nhn ti, nng l c ti chnh i h i c ki n th c k thu t l n s can m. N u n i s qu l n th thin t s b t i. Trong l p h c, ti lun thc y cc sinh vin h c cch m o hi m, thin t c a h bi n n i s thnh quy n l c v ti hoa. N i s s lm vi c cho m t s ng i v lm khi p s nh ng ng i khc. Ti th y h u h t m i ng i khi ni n ti n b c u mu n c an ton. Ti g p ph i nh ng cu h i nh: T i sao ph i m o hi m? T i sao ti ph i quan tm n IQ ti chnh c a mnh? T i sao ph i hi u bi t v ti chnh? V ti tr l i: "Ch c nhi u l a ch n hn.. Ba trm nm tr c, t ai l c a c i. V v y c t l c vng. Ngy nay l th i i thng tin. Ai c nh ng thng tin ng lc nh t ng i s lm giu. V n l cc thng tin bay vng quanh th gi i b ng t c nh sng. Lo i c a ci m i ny khng b ngn ch n b i nh ng ng bin gi i nh v i t ai v nh my. N
wWw.VietLion.Com
Page 26
2010
thay i nhanh hn v t ng t hn. S l ng cc nh a-tri u ph gia tng m t cch y n t ng. Tuy nhin, cng khng t ng i b ri l i pha sau. Ngy nay, ti th y r t nhi u ng i ph i u tranh v i cu c s ng th ng th h c lm vi c chm ch hn, n gi n v h cn g n b v i nh ng quan ni m c. H mu n m i th u theo l th ng, h ph n i cc thay i. Ti bi t r ng c nh ng ng i b m t vi c hay m t nh, v h th a m i th cho cng ngh , cho n n kinh t hay cho ng ch c a h . ng bu n l h khng h nh n ra r ng chnh h m i l v n . Nh ng suy ngh l i th i chnh l tiu s n l n nh t c a h . n gi n v h khng nh n th c c r ng cch suy ngh hay cch lm vi c c a h ch l ti s n trong ngy hm qua m thi, m ngy hm qua th qua r i. M t hm, khi ti ang h ng d n m t nhm h c vin cch chi m t tr chi c tn l Vng quay ti n m t, th m t ph n tnh c n l p h c v tham d vo cu c chi. Ng i ph n ny v a m i ly d , b chy ti v nh ng th a thu n ly hn nn b ang ph i i tm m t gi i php Tr chi Vng quay ti n m t" c a ti c thi t k gip m i ng i hi u c ti n b c lm vi c nh th no. Khi chi tr ny, ng i ta h c c s t ng tc gi a b n k l i t c v b n cn i thu chi, bi t c ti n m t s quay nh th no gi a hai b n k ny v con ng i n giu c s l c g ng gia tng vng quay ti n m t hng thng t c t ti s n n m c v t qua s chi ph hng thng. M t khi t c i u ny, b n s c th thot kh i vng Rat Race (ci vng lu n qu n ki m ti n, tr ha n v m c n c a nh ng ng i ngho) n ng Fast Track (s t do ti chnh c a nh ng ng i giu ng ngha). V i tr ny, m t s ng i thch, m t s ng i khng thch, cn m t s khc l i b qua. Ngay ng i ph n ni vng u trn rt trng m t l bi c hnh chi c du thuy n trn . Ban u b r t vui v : "A, ti c
m t chi c du thuy n, Sau , khi ng i b n gi i thch v nh ng con s ang lm vi c trn b n k l i t c, b n cn i thu chi v vng quay ti n m t hng thng c a b th b gi t mnh th y r ng chi c du thuy n ang nu t s ng mnh... V i b, qu l m t tr chi kinh kh ng. Trong nm 1984, ti b t u d y h c qua cc tr chi. Ti lun khuy n khch nh ng sinh vin tr ng thnh ch xem tr chi ph n nh l i nh ng g h bi t v nh ng g h c n h c. i u quan tr ng nh t l tr chi ph n nh cch c x c a m i ng i. N l m t h th ng ph n h i l p t c. Thay v cc gio vin di n thuy t th tr chi cung c p bi di n thuy t cho t ng c nhn v c vi t ring cho b n. Cng nh m t tr chi, th gi i lun cung c p cho chng ta nh ng ph n h i l p t c. Ta c th h c c r t nhi u n u bi t t i u ch nh. M t ngy tr c y khng lu, ti phn nn v i v ti r ng, h n ch t t y qu n o lm cho ci qu n c a ti b rt l i. V ti c i v l y tay nh n vo b ng ti cho ti th y r ng khng ph i ci qu n b rt l i m chnh ti phnh ra. Tr chi "Vng quay ti n m t c thi t k cung c p ph n h i cho t ng ng i chi. M c ch c a n l t ra cho b n cc l a ch n. N u b n rt ph i l bi hnh chi c du thuy n v n lm b n mang n , cu h i s l
wWw.VietLion.Com
Page 27
2010
"By gi b n c th lm g?. Lc ny b n s c bao nhiu l a ch n khc nhau? chnh l m c ch c a tr chi: d y cho ng i chi cch suy ngh v tm ra nhi u l a ch n ti chnh khc nhau Ti quan st hn hng ngn ng i chi tr chi ny. Nh ng ng i thot kh i vng Rat Race nhanh nh t l nh ng ng i hi u c cc con s v c m t u c ti chnh sng t o. H nh n bi t c nhi u l a ch n khc nhau. Nh ng ng i m t th i gian lu nh t l nh ng ng i khng quen thu c v i cc con s v th ng khng hi u c quy n l c c a s u t. Th ng th nh ng ng i giu m i chnh l nh ng ng i sng t o v ch u m o hi m hn c . C nh ng ng i chi tr "Vng quay ti n m t, ki m c r t nhi u ti n trong tr chi, nhng h khng bi t ph i lm g v i n c . H u h t nh ng ng i ny u khng thnh cng v ti chnh trong cu c i th c. D ng nh nh ng ng i khc ang v t qua h m c d h c ti n trong tay. V cng l m t s th c trong cu c s ng. L m ng i c r t nhi u ti n nhng khng c ti n b g v ti chnh c . H n ch cc l a ch n c a mnh cng gi ng nh c bm l y nh ng quan ni m c. M t ng i b n th i trung h c c a ti hi n ang lm ba cng vi c m t lc. Hai mi nm tr c, anh ta l ng i giu nh t trong s cc b n h c. Khi n i n lm ng a phng b ng c a cng ty c a anh ta cng suy s p theo. Trong u anh ta ch cng ty c. K t qu l anh ta c d kh nng cho cng vi c hi n t i nhng v n c m t l a ch n duy nh t: lm vi c tch c c hn. V n l anh ta khng th tm c m t cng vi c tng ng v nh ng thm nin lm vi c nh ph i ch p nh n m t m c lng th p hn. Hi n nay anh ph i lm m t lc ba vi c th m i s ng. Ti th y nhi u ng i chi tr Vng quay ti n m t, than phi n r ng nh ng l bi c h i thch h p khng bao gi n tay h c . V v y m h ch ng i yn . Ti bi t trong cu c s ng th c c nh ng ng i nh th . H ng i ch m t c h i thch h p. Ti th y nhi u ng i c c l bi c h i thch h p nhng l i khng c ti n. Sau h ca c m r ng ng l ra h thot kh i vng Rat Race n u h c ti n. V h cng ng i yn . Ti bi t trong cu c s ng cng c nh ng ng i nh th . H th y c cc c h i nhng h khng c ti n. V ti th y nhi u ng i rt c l bi c h i l n, c to ln nhng khng h bi t n l m t c h i l n. H c ti n, c th i gian chn mu i, h n m qun bi trong tay nhng h khng th y c h i ang m m c i v i h . H khng bi t k ho ch ti chnh c a h c th gip h thot kh i vng Rat Race nh th no. V ti bi t trong cu c s ng c nhi u ng i nh th hn c nh ng ng i kia c ng l i. H u h t m i ng i u c nh ng c h i v t sng ngay tr c m t nhng khng th y c n. Ph i m t c nm sau h m i nh n ra n, lc th nh ng ng i khc giu ln r i. N u c s thng minh ti chnh, b n s c nhi u l a ch n hn. N u b n khng c m t c h i no c , b n c th lm g c i thi n tnh hnh ti chnh c a mnh? N u b n c c h i m khng c ti n v khng th m n ngn hng c th b n c th lm g t n d ng c h i ? N u cc linh c m c a b n sai l m v m i tnh ton u th t b i, b n s lm g bi n m t xu thnh m t tri u la? chnh l s thng minh ti chnh. Thng minh ti chnh l kh nng b n c th ngh ra bao nhiu gi i php ti chnh khc nhau xoay s m t v n . Thng minh ti chnh l chuy n b n c kh nng sng t o nh th no trong khi gi i quy t cc v n ti chnh.
wWw.VietLion.Com
Page 28

H u h t m i ng i ch bi t m t gi i php: lm vi c tch c c ti t ki m v vay m n. V y t i sao ph i c tng s thng minh ti chnh? B i v c nh v y b n m i c th t o ra v n may cho chnh mnh, m i bi t cch n m l y t t c nh ng g x y ra v lm cho n t t p hn. R t t ng i nh n bi t c
2010
r ng v n may l do con ng i t o ra. V ti n b c cng v y. N u b n mu n c may m n v ki m c nhi u ti n hn m khng ph i lm vi c qu s c, khi y s thng minh ti chnh l r t quan tr ng. N u b n thu c tp ng i ch th i, b n s ph i ch r t lu, cng gi ng nh ng i ch cho n khi n xanh b t h t su t 5 d m th m i ch u b t u chuy n i v y. Khi Mike v ti cn nh , ng i cha giu th ng b o chng ti r ng: "Ti n khng c th c. Ng i ngho v ng i trung lu lm vi c ki m ti n, cn ng i giu lm ra ti n. Cc con cng ngh ti n b c l c th c th cc con cng ph i lm vi c v t v hn cho chng. N u cc con hi u c r ng ti n b c khng c th c, cc con s lm giu nhanh hn. V y ti n b c s l g n u chng khng c th c? Mike v ti cng h i. Cc con ngh chng l g th chng s l ci . Ng i cha giu tr l i. Ti s n quy n l c nh t m t t c chng ta u c chnh l b c. N u c hu n luy n t t, n c th t o ra nh ng c a c i kh ng l trong ch c lt. Trong th i i thng tin, ti n b c gia tng theo c p s nhn. M t s ng i c th lnh giu n m c kh tin t hai bn tay tr ng, ch v i nh ng t ng v cc th a thu n. N u b n h i nh ng ng i s ng b ng cch bun bn ch ng khon hay cc d ng u t khc, b n s th y r i u . Th ng th nh ng ng i ny ki m c hng tri u ng trong ch c lt khng nh m t ci g c . Khi ni r ng khng nh g c , ti mu n ni l khng h c s trao i ti n b c. i u c th c hi n qua cc th a thu n: m t tn hi u tay t i ni kinh doanh, m t m sng trn mn hnh c a m t nh bun Lisbon truy n t i mn hnh c a m t ng i Toronto, m t c i n tho i cho ng i mi gi i mua v bn chng ngay sau . Ti n khng i ch , ch c nh ng th a thu n thay i m thi. Tm l i, tr thng minh ti chnh c t o ra nh 4 k nng chuyn mn sau. 1 . S hi u bi t ti chnh. Kh nng c hi u c cc con s 2. Nh ng chi n l c u t. Ngnh khoa h c ti n ki m ti n. 3. Th tr ng. Cung v c u. Alexander Graham Bell cung c p cho th tr ng nh ng ci m n i h i. Bill Gates cng v y. 4. Lu t php. S hi u bi t v nh ng i u l , php t c v k ton, lin on, chnh quy n v qu c gia. Ti khuyn b n hy lun chi cho ng lu t. Chnh s k t h p c a b n k nng trn l i u ki n c n thnh cng trn ng mu c u s giu c, d b ng cch mua bn nh ng ngi nh nh , nh ng cn h l n, cng ty, c phi u, ngn phi u, qu chung, kim lo i qu, chng trnh bng chy hay b t c ci g t ng t v y. y ti mu n ni r ng v n u t s n r i i, th tr ng ln r i xu ng, kinh t pht tri n r i suy s p. M i ngy trong i, th gi i lun lun trao cho b n nh ng c h i trong cu c s ng, nhng th ng th ta khng nhn
wWw.VietLion.Com
Page 29

ra chng. Nhng chng v n . V th gi i cng thay i, cng ngh cng thay i th s cng c nhi u c h i
2010
cho php b n v gia nh b o m ti chnh cho nh ng th h sau ny. Nh v y t i sao ph i ngh n chuy n pht tri n tr thng minh ti chnh c a b n? Xin nh c l i r ng: ch c b n m i c th tr l i c cu h i . Ti bi t v sao ti ph i ti p t c h c v pht tri n, b i v th gi i ang thay i. Ti thch n cho nh ng thay i ny hn l c ph i bm l y qu kh . Ti bi t s c nh ng v bng n trn thng tr ng v nh ng v s p th tr ng. Ti mu n ti p t c pht tri n tr thng minh ti chnh c a mnh v m t khi th tr ng thay i th s c m t s ng i ph i qu l y cng vi c c a mnh. Trong khi , nh ng ng i khc s nh n qu ng n i em cho h - th nh tho ng t t c chng ta u n ph i qu ng - v bi n chng thnh hng tri u la. chnh l s thng minh ti chnh. Ring c nhn mnh, ti s d ng hai phng ti n t c s l n m nh v ti chnh: b t ng s n v nh ng c phi u nh . Ti dng b t ng s n lm n n t ng. M i ngy tri qua, ti s n c a ti cung c p vng quay ti n m t v i lc chng b t nhanh nng cao gi tr . Nh ng c phi u nh th c dng pht tri n nhanh. Ti khng khuy n khch b n lm m i th nh ti lm. V d th ch l v d . N u nh c h i qu ph c t p v ti khng hi u bi t v s u t th ti s khng th c hi n chng. Nh ng bi ton n gi n v m t gic quan nhanh nh y l t t c nh ng g c n thi t pht tri n ti chnh. Nm 1989, ti th ng ch y b qua m t vng ngo i kh d th ng so n nh b ngo i. Trn ng ch y, ti nhn th y nh ng t m b ng nh bn, kh p ni. Lc y th tr ng g ang r t kh ng khi p, th tr ng ch ng khon v a suy s p v kinh t b nh tr . Trn m t con ng, ti nhn th y m t t m b ng nh bn" c v nh treo lu l m r i, n r t c k . Khi ch y ngang qua, ti gh vo g p ng ch nh, trng ng ta y v u t. Ti h i: "ng bn ngi nh gi bao nhiu? ng ch m m c i y u t: ng c ra gi i, ti treo b ng bn nh c nm nay r i. Th m ch khng ai thm ng n n n a. Ti ni: " ti xem no." V n a ti ng sau, ti mua ngi nh r hn 20.000 $ so v i gi ban u ng ta ngh . l m t ngi nh nh xinh x n c hai phng ng v nh ng trang tr nhi u mu s c trn cc c a s . N sn mu xanh nh t v i nh ng ng vi n xm, c xy vo nm 1930. Bn trong l m t l s i cn t t v hai phng ng b xu. N s l m t ngi nh cho thu hon h o. Ti tr cho ng i ch 5.000 $ ti n m t t tr c cho ngi nh gi 45.000 $, m th c s n ng gi n 65.000 $. Ng i ch vui v d i i, lm nh thot n v y. V ng i thu nh u tin chuy n n, m t gio s i h c a phng. Sau khi tr h t m i th n n n v cc chi ph qu n l ti b ti c kho ng 40 $ m i cu i thng. Cng kh th v y ch . Portland, Oregon. y c nh ng ngi nh nh nh n v xinh x n n m c ti g n nh ngh mnh s g p c c b qung khn ang nh y chn
wWw.VietLion.Com
Page 30

M t nm sau, th tr ng b t ng s n nh tr Washington. Ti bn ngi nh nh ny cho m t c p v ch ng tr California v i gi 95.000 $. S v n c a ti em n g n 40.000 $ ti n l i nh lu t thanh ton thu tr h n 1031, v ti ti p t c tm ch u t s ti n ny
2010
Oregon b t u h i ph c. Nh ng nh u t California l m
ti n t th tr ng b t ng s n v n ang pht tri n c a h chuy n d n sang mi n b c n vng Oregon v
i m chnh trong v d ny l m t s ti n nh c th pht tri n thnh m t s ti n l n nh th no. M t l n n a, l v n hi u bi t cc b n k ti chnh, chi n l c u t nh y bn th tr ng v lu t php. N u ng i ta khng thnh th o nh ng ch ny th hi n nhin l h s tun theo nh ng gio l chu n m c, h ng m i ng i lm sao cho an ton Nh ng th a thu n nng s t nh t th ng khng n v i nh ng ng i m i h c vi c. Th ng th nh ng v bun bn t t nh t lm cho ng i giu ngy cng giu hn u dnh ring cho nh ng ng i am hi u tr chi ny. Ti cng tr nn "snh s i th ti s cng c nhi u c h i trn ng i c a mnh. V tr thng minh ti chnh c a b n cng cao th n s cng d dng mch b o b n l m t th a thu n nh v y c t t hay khng. Chnh s hi u bi t c a b n s ch ra nh ng v giao d ch t h i ho c lm cho m t v bun bn t i t tr nn t t p hn. Ti cng h c c nhi u - v c r t nhi u th h c - ti s cng lm ra nhi u ti n, n gi n v khi nm thng tri qua th ti s tch ly c nhi u kinh nghi m cng nh s khn ngoan. Ti c nh ng ng i b n lun mu n c an ton, lm vi c r t tch c c v chuyn mn, nhng l i th t b i trong vi c tm ki m s khn ngoan v ti chnh, m t i u c n ph i c th i gian m i pht tri n c. Nhn chung, tri t l s ng c a ti l hy gieo h t ln c t ti s n c a mnh. Ti b t u gieo tr ng b ng nh ng h t gi ng nh . M t s h t l n ln cn m t s h t th khng, nhng ti ch ng v th m chn b c... Trong lin minh b t ng s n, chng ti c m t s ti s n tr gi vi tri u la. l REIT c a chng ti, cn g i l b t ng s n u t y thc (real estate investment trust). i u ti mu n lm r y l ph n l n trong vi tri u la ny u b t u t nh ng s u t nh t 5.000 $ n 10.000 $. Ton b s ti n ny u thu n l i trong vi c b t k p m t th tr ng pht tri n nhanh chng, tng s mi n thu , bun bn trao i vi l n trong nhi u nm. Chng ti cng s h u m t danh m c v n u t ch ng khon, bao quanh l m t lin minh m v ch ng ti g i l qu chung c nhn. Chng ti c nh ng ng i b n giao d ch bun bn v i nh ng nh u t nh chng ti v c m t s ti n ph thm m i thng u t ti p t c. Chng ti mua nh ng cng ty ring v a m i c ph n ha trong th tr ng ch ng khon M hay Canada u c, ch p nh n m o hi m cao. Chng ti t ng mua 100.000 c ph n v i gi m i c ph n l 25 xu tr c khi c ph n ha m t cng ty. Su thng sau, cng ty c ln danh sch v 100.000 c ph n ny tr gi m i ph n 2$. N u cng ty c qu n l t t ci gi s ti p t c tng ln v m i c ph n c th ln d n 20 $ hay hn n a. C nh ng lc 25.000 $ c a chng ti ln n 1 tri u trong vng cha y 1 nm.
wWw.VietLion.Com
Page 31
2010
y khng ph i l m t tr may r i n u b n bi t b n ang lm g, ch khng ph i ch qung ti n vo v giao d ch r i ng i nh c u nguy n. C n ph i s d ng ki n th c chuyn mn, s khn ngoan v lng say m trong tr chi ny h n ch r i ro. D nhin c nhi u r i ro l khng th trnh c, nhng chnh tr thng minh ti chnh s gip b n c i thi n tnh hnh. l l do u tin m ti khng ng ng khuy n khch m i ng i u t nhi u hn vo vi c gio d c k nng ti chnh hn l vo cc c ph n, b t ng s n hay nh ng th tr ng khc. Cng khn kho, b n s cng c nhi u c h i nh b i i th . Nh ng cu c chi ch ng khon m c nhn ti u t vo i v i nhi u ng i th ng l qu m o hi m v ti hon ton khng khuy n khch b n lm nh v y. Ti chi tr chi ny t nm 1979 v th ng c tr nhi u hn s ph n m ng ra mnh s c h ng. Nhng c th b n s b t u cu c s ng c a b n theo m t cch khc, sao cho b n c kh nng bi n 25.000 $ thnh 1 tri u trong 1 nm m t ph i m o hi m nh t. Nh ng i u ti lm ch l nh ng gi t n c nh trong bi n c , nhng v i m t c nhn trung bnh th s thu nh p khng tr li hn 100.000 $ m t nm cng l kh t t v mu n t c cng khng kh l m. Ty thu c vo th tr ng v nhanh nh y c a b n, b n c th lm c i u trong khong th i gian t 5 n 10 nm. N u b n gi cho m c s ng c a mnh m c ph i chng th 100.000 $ thu nh p b sung l r t d ch u, b t k b n c lm vi c hay khng. B n c th lm vi c n u b n thch hay ngh ngi n u b n mu n, nhng nn s d ng h th ng thu v c a chnh quy n theo mnh hn l ch ng l i mnh. N n t ng c a ti l nh ng b t ng s n pht sinh thu nh p. Ti thch b t ng s n v chng n nh v thay i r t ch m. Ti c gi cho n b n v ng. Vng quay ti n m t kh n nh v n u qu n l t t th ta hon ton c c h i tng gi tr c a n ln. V p c a m t n n t ng b t ng s n b n v ng l i khi n cho php chng ta m o hi m hn m t cht v i nh ng ch ng khon u c. N u ti thu c nhi u l i nhu n t th tr ng ch ng khon, ti s tr thu cho l i nhu n thu c t vi c bn ti s n, sau u t ph n cn l i vo b t ng s n c th m t l n n a lm kin c hn n n t ng ti s n c a mnh. M t l i cu i cng v b t ng s n. Ti du l ch kh p ni trn th gi i v t i m i thnh ph , ti u nghe ng i ta ni r ng b n khng th mua c b t ng s n v i gi r . khng ph i l kinh nghi m c a ti. Ngay c New York, Tokyo hay Bankok, v n c nh ng c h i t t m ng i ta khng ch n. V v y, khi ti nghe ng i ta b o r ng: Anh khng lm c nh v y bi t lm sao lm nh v y y..., y u, ti s nh c nh h r ng th c ra cu ni chnh l "Ti khng
B n ch c th nhn th y nh ng c h i t t b ng ci u c a b n v b ng s nh y c m v ti chnh c hu n luy n. H u h t m i ng i khng giu ln c n gi n v h khng c hu n luy n v ti chnh nh n ra nh ng c h i ngay tr c m t. Trong chng cu i cng, ti a ra 10 b c m ti i trn con ng t do ti chnh c a mnh. Nhng ph i nh l hy tm th y ni m vui trong . y ch l m t tr chi. Th nh tho ng b n chi n th ng v i lc b n ph i h c h i. Nhng hy vui a v i n. H u h t m i ng i khng bao gi chi n th ng v h s ph i th t b i.
wWw.VietLion.Com
Page 32
2010
Trong tr ng, chng ta h c r ng ph m l i l m t i u x u, v n u ph m l i chng ta s b ph t. Tuy nhin, n u b n nhn l i qu trnh h c t p c a con ng i, b n s th y chng ta h c b ng cch ph m l i. Chng ta h c i b ng cch t. N u chng ta khng bao gi t ng th chng ta s khng bao gi i c. T p ch y xe p cng th . Ti b vi v t s o trn u g i khi t p xe, nhng ngy nay ti c th li m t chi c xe p m khng c n suy ngh. V lm giu cng v y thi. Nhng khng may, l do chnh m h u h t m i ng i khng giu ln c l v h s m t mt. Nh ng ng i chi n th ng khng s s th t b i. Nhng chnh nh ng ng i th t b i l i s i u . Th t b i l m thnh cng. Nh ng ng i n trnh s th t b i cng s khng g p c thnh cng. Ti xem ti n b c cng nh mn qu n v t v y. Ti chi tch ct~c, ph m l i r i s a ch a, ph m l i nhi u hn, s a ch a nhi u hn v ngy cng gi i hn. N u thua, ti s i ngang qua ci l i, b t tay i th , m m c i v ni: Th B y t i g p l i nh. T kinh nghi m c a mnh, ti chia u t ra lm hai d ng: 1. D ng th nh t v thng th ng nh t l mua u t tr n gi. Nh u t g i i n cho m t i l bn l , v d nh Cng ty b t ng s n, nh bun c ph n ch ng khon hay ng i l p k ho ch ti chnh mua m t ci g . C th l m t qu chung, m t REIT, m t c ph n hay m t ngn phi u. l m t cch u t n gi n v nhanh g n. Cng n gi n nh m t ng i mua hng i n c a hng my tnh v mua c ci my tnh n m ngay trn k v y. 2. D ng th hai l t o ra u t. Nh ng nh u t d ng ny th ng thu th p cc th a thu n, cng gi ng nh ng i ta mua t ng linh ki n my tnh v v rp l i v y. l m t d ng lm theo yu c u. Ti khng h bi t g v chuy n rp my tnh c , nhng ti bi t lm th no rp t ng m nh c h i l i v i nhau, ho c ti bi t ai c th lm i u . M t nh u t theo d ng th hai c th g i l m t nh u t chuyn nghi p. C khi ph i m t hng nm m i rp c cc m nh ny l i, v cng c khi khng th no gom chng l i c. Ng i cha giu lun khuy n khch ti tr thnh m t nh u t d ng th hai. Khi th vi c h c cch rp cc m nh ny l i l r t quan tr ng v l m t chi n th ng to l n, v i lc, n u b n i ng c dng n c th cng s l m t th t b i kh ng l . N u mu n tr thnh m t nh u t chuyn nghi p, b n c n pht tri n ba k nng chnh. Nh ng k nng ny b sung thm vo b n k nng yu c u tr thnh m t ng i c s thng minh ti chnh. 1. Lm th no tm ra m t c h i l m ng i khc b l ? B ng u c, b n c th nhn th y nh ng th m ng i khc khng nhn c b ng m t th ng. V d , m t anh b n mua m t ngi nh c k p p trng nh m t ngi nh ma v y. M i ng i t h i t i sao anh ta l i mua n. i u anh th y c cn ng i khc khng th y chnh l v ngi nh i km v i 4 l t ph thm. Sau khi mua ngi nh, anh ph s p n v bn 5 l t cho m t nh xy d ng g p ba l n ci gi m anh mua tr n gi. Anh ki m c 75.000 $ ch trong 2 thng lm vi c. S ti n ny khng ph i l nhi u nhng ch c ch n l v t xa m t s lng t i, v i u ny hon ton khng kh khn g v m t k thu t 2. Lm cch no c tng ti n?
wWw.VietLion.Com
Page 33

Nh ng ng i bnh th ng ch bi t m t cch duy nh t l i n ngn hng, cn nh ng nh u t chuyn
2010
nghi p bi t nhi u cch tng v n m khng c n ph i n ngn hng. b t u, ti h c cch mua nh m khng c n ngn hng. Nh ng ngi nh khng t n qu nhi u ti n, nhng k nng tng ti n m ti h c c th qu l v gi. Ti r t th ng nghe m i ng i ni: "Ngn hng khng cho ti m n ti n, hay "Ti khng ti n mua., N u b n mu n lm m t nh u t chuyn nghi p, b n c n ph i h c cch lm nh ng i u m h u h t m i ng i khng lm c. Ni cch khc ph n l n v thi u ti n nn khng lm n c. N u c th trnh c ch ng ng i ny, b n s c c hng tri u la. Nhi u l n ti mua m t cn h , m t l c c ph n hay c m t ta nh m khng c n n m t xu trong ngn hng. C l n ti mua m t ta nh gi 1,2 tri u la. Ti lm theo ki u m ng i ta g i l gi ti n l i, v i m t h p ng vi t tay gi a ng i mua v ng i bn. Ti g i t c c 100.000 $, n cho php ti c 90 ngy tng ph n cn l i c a s ti n. T i sao ti lm th ? n gi n v ti bi t r ng ngi nh tr gi n 2 tri u la. Ti khng tng ti n ln. Thay vo , ng i nh t tr c 100.000 $ s cho ti 50.000 $ v tm c v giao d ch, anh ta th ch ti cn ti ra i. T ng th i gian lm vi c: 3 ngy. M t l n n a, i u chnh y u l ci b n mu n ch khng ph i ci b n mua. u t khng ph i l mua bn. l s hi u bi t. 3. Lm sao t ch c c nh ng ng i thng minh? Ng i thng minh l ng i thu m n hay lm vi c chung v i nh ng ng i thng minh hn anh ta. Khi b n c n l i khuyn th hy ch c ch n r ng: b n ch n c v n cho mnh m t cch khn ngoan. C qu nhi u i u ph i h c, nhng ph n th ng th v cng to l n. N u b n khng mu n h c nh ng k nng ny th hy l m t nh u t d ng th nh t. Chnh nh ng i u b n bi t l ti s n l n ch t. Chnh nh ng i u b n khng bi t l r i ro l n nh t. Lun lun c nh ng r i ro, v v y hy h c cch xoay s nh ng r i ro ny thay v n trnh chng. CHNG 7 Bi 6: Hy lm vi c h c ng lnh vi c v ti n
Nm 1995, ti c m t t bo Singapore ph ng v n. Ng i n phng vin tr tu i n r t ng gi v cu c ph ng v n b t u ngay l p t c. Chng ti ng i trong i s nh c a m t khch s n sang tr ng, nh m nhp c ph v th o lu n v m c ch chuy n vi ng thm Singapore c a ti. Ti cng ng trn b c di n thuy t v i Zig Ziglar. ng y ni v nh ng ng c, cn ti ni v "Nh ng b m t c a ng i giu. Ng i n phng vin ni: m t ngy no , ti cng s l tc gi c a nh ng cu n sch bn ch y nh t nh anh v y. Ti c m t s bi bo c vi t v r t l y lm th v . C c cch vi t c ng c i v r rng. Nh ng bi bo c vi t r t c c gi yu thch. Ti tr l i: Vn phong c a c r t hay. i u g khi n c khng t c gi c m c a mnh v y?. C gi ni: C v nh nh ng tc ph m c a ti khng n c v i m i ng i. Ai cng ni r ng nh ng ti u thuy t c a ti r t tuy t, nhng khng c g x y ra c . V v y m ti gi ngh lm bo. t nh t th cng c ci tr ha n. Anh c khuyn ti g khng.
wWw.VietLion.Com
Page 34

Ti ho h ng ni: C y.
2010
Singapore ti c m t ng i b n qu n l m t tr ng h c d y cch bun bn. Singapore. Ti ngh n u c tham
Anh ta i u hnh kha hu n luy n th ng m i cho r t nhi u cng ty ng u tr ng y h c cch bn sch ?" C gi h i l i m t cch gay g t. Ti g t u. Anh a h ?
d m t l p h c c a anh ta, c s y m nh s nghi p c a c ln c nhi u y." Anh mu n ni l ti ph i n
Ti l c u. Lc ny ti c m th y d i. C gi c m th y mnh b xc ph m v ti c sao mnh cha h ni g c . Ti c b ng c nhn Vn chng Anh. T i sao ti ph i i h c cch lm ng i bn sch ch ? Ti l m t nh chuyn mn. Ti n tr ng v c hu n luy n m t ngh nghi p khng ph i lm m t ng i bun bn. Ti ght nh ng ng i bn hng. T t c nh ng g h mu n ch l ti n thi. C gi thu d n gi y t m t cch gi n d . Cu c ph ng v n ch m d t. Trn chi c bn c ph l m t trong nh ng cu n sch bn ch y nh t m ti vi t. Ti nh t n ln cng t ghi ch c a c gi trong t p gi y th m. Ti ch cho c th y dng ghi ch: C th y g khng? C gi b i r i nhn xu ng: Sao? Ti c ch vo dng ghi ch c a c. Trn t gi y c vi t: Robert Kiyosaki, tc gi nh ng cu n sch bn ch y nh t "N vi t r ng ti l tc gi cu n sch bn ch y nh t ch khng ph i l tc gi cu n sch vi t hay nh t. Ngay l p t c c gi m to m t, v l ng nghe ti th t chm ch. Ti l m t ng i vi t vn t . C l m t nh vn l n. Ti h c cch bun bn. C c b ng c nhn. Gom hai th l i c s l tc gi cu n sch vi t hay nh t, v tc gi cu n sch bn ch y nh t. Tia gi n d le ln trong m t c gi: Ti s khng bao gi h mnh i h c cch bn hng c . Nh ng ng i nh anh ch ng vi t lch g h t. Ti l m t ng i vi t vn chuyn nghi p cn anh l m t ng i bun bn... V c gi v i v b i Th gi i y nh ng con ng i ti nng, thng minh, c gio d c t t v c nng khi u... Chng ta g p h m i ngy v h . Ti th ng r t s ng s t tr c s ti n lng t i m r t nhi u ng i y ti nng ki m c. Ti nghe ni r ng ch c khng y 5% ng i M ki m c hn 100. 000 $ m t nm. Ti g p nh ng con ng i xu t chng, h c cao nhng chi ki m c cha t i 20.000$ m t nm. M t c v n kinh doanh chuyn ngnh y khoa m u d ch b o ti r ng: c r t nhi u bc s, nha s v y s r t v t v v ti chnh. Tr c lc , ti c ngh trong khi h t t nghi p, h n l ti n b c b t u vo. Ng i c v n kinh doanh ny ni r ng: Ch m t ti nng thi khng i cng m t ti s n l n. Tr c y ti ni r ng tr thng minh ti chnh l s ph i h p c a k ton, u t, th tr ng v php lu t. K t h p c b n k nng chuyn mn ny, chuy n ti n ki m ti n s d dng hn nhi u. Th nhng, khi ni n ti n b c, k nng duy nh t m h u h t ng i ta bi t ch l lm vi c chm ch ! xung quanh chng ta. Nhng c m t s th t ng bu n l ch c m t ti nng v i thi th khng
wWw.VietLion.Com
Page 35

M t v d c i n c a vi c ph i h p k nng l chuy n ng i phng vin tr tu i ti ni
2010
u bi. N u nh ng
c y c n m n h c thm k nng bun bn v ti p th , thu nh p c a c s tng v t ngay. N u ti l c y, ti s h c thm vi kha vi t bi qu ng co cng nh bun bn. Sau , thay v lm vi c cho t bo, ti s tm vi c vn phng qu ng co. Ngay c khi thu nh p c c t gi m, c y v n s h c c cch truy n t thng tin b ng nh ng ng t t" c dng trong nh ng m u qu ng co thnh cng. C cng nn dnh th i gian nghin c u nh ng m i quan h v i cng chng, m t k nng kh quan tr ng. C s h c cch lm ra hng tri u la t vi c qu ng co khng m t ti n. V vo bu i t i hay nh ng ngy cu i tu n, c c th dnh vi t cu n ti u thuy t v i c a mnh. Khi n hon thnh, c s c th bn d c cu n sch nhanh hn. V sau m t th i gian ng n, c c th tr thnh tc gi nh ng cu n sch bn ch y nh t. Lc ti cho ra m t cu n sch "N u mu n giu c v h nh phc th ng n tr ng?" m t nh xu t b n ngh ti nn i t a sch thnh "Kinh t gio d c. Ti b o h r ng, v i ci t a nh th , ti s ch bn c hai cu n: m t cho b n ti v m t cho gia nh mnh. Ti ch n ci t a kh ch u. N u mu n giu c v h nh phc th ng n tr ng? v ti bi t r ng n s thu ht cng chng. V v y m ti ch n m t ci t a s a ti ln truy n thanh truy n hnh, n gi n l ti s n sng tranh lu n v i h . Nhi u ng i ngh ti gi ng m t ci bnh tri cy cho ru i bu, nhng quy n sch th v n bn ch y. Khi ti t t nghi p H c vi n M u d ch Hng h i M vo nm 1969, ng i cha h c th c cao c a ti r t h nh phc. Cng ty Standard Oil California thu ti lm th y s cho nh ng chi c tu ch d u. Ti l ph thuy n tr ng th ba, v ti n lng c a ti th p hn so v i cc ng nghi p, nhng nh v y l t m n v i cng vi c th c s u tin sau khi ra tr ng. lng kh i i m c a ti l 42.000 $ m t nm k c th i gian lm vi c ngoi gi , v ti ch phi lm vi c trong b y thng. Ti c nm thng ngh ngi. N u mu n, ti c th n Vi t Nam v i m t cng ty hng h i tr c thu c v s d dng tng g p i ti n lng thay v i ngh 5 thng. Ti c c m t s nghi p to l n pha tr c, nhng sau su thng lm vi c v i cng ty, ti v n xin thi vi c v tham gia vo Marine Corps h c cch li my bay. Ng i cha h c th c cao r t gi n d . Cn ng i cha giu l i chc m ng ti, v ng quan ni m r ng "B n c n bi t m i th m t cht. l l do t i sao trong nhi u nm, ti lm vi c giu. C lc ti lm vi c nhi u b ph n khc nhau trong cng ty c a ng i cha b ph n k ton. D c l l ti khng th no tr thnh m t k ton vin gi i c
nhng ng v n mu n ti ph i h c b ng cch th m t t . Ng i cha giu bi t r ng ti s h c c nh ng bi t ng v c kh nng th y c ci g quan tr ng cn ci g khng. Ti cn lm cng vi c c a m t anh h u bn v m t cng nhn xy d ng, cng nh bn hng, t ch v ti p th . Ng i cha giu ang chu n b cho Mike v ti. Chnh v v y m ng khng khng b t chng ti ph i c m t trong nh ng bu i h p c a ng v i cc nhn vin ngn hng, lu t s, k ton v nh ng nh mi gi i... ng mu n chng ti bi t m i th m t cht v m i kha c nh trong ch c a mnh. Khi ti xin ngh cng vi c c lng cao Standard Oil, ng i cha h c th c cao c m t cu c ni chuy n th ng th n v i ti ng r t hoang mang, ch ng hi u n i t i sao ti quy t nh b m t s nghi p lng cao, l i nhu n
wWw.VietLion.Com
Page 36
2010
l n, th i gian ngh ngi nhi u v nhi u c h i thng ti n nh th Ti khng th gi i thch cho ng hi u c d r t c g ng. Ki u logic c a ti khng ph h p v i logic c a ng. M t v n l n khc, logic c a ti l logic c a ng i cha giu. S b o m cng vi c l m i th i v i ng i cha h c th c cao. Cn h c t p l t t c i v i ng i cha giu. Ng i cha h c th c cao ngh r ng ti n tr ng h c tr thnh m t s quan hng h i. Ng i cha giu bi t r ng ti n tr ng h c v thng m i qu c t . L m t sinh vin, ti h c trng nom hng ha, li tu ch hng, tu ch d u v tu ch khch sang vng Vi n ng v Nam Thi Bnh Dng. Ng i cha giu nh n m nh vi c ti nn l i Thi Bnh Dng thay v li tu sang chu u v ng bi t r ng nh ng n c ang n i l nh ng n c chu ch khng ph i chu u. Trong khi nh ng ng i b n h c c a ti ang b n tham gia vo H i H c sinh Sinh vin th ti h c cch kinh doanh, h c v nh ng ki u ng i v nh ng n n vn ha Nh t, i Loan, Thi Lan, Singapore, H ng Kong, Vi t Nam, Tri u Tin, Tahiti, Samoa v Philippines Nh nh ng vi c h c , ti nhanh chng tr ng thnh. Ng i cha h c th c cao ch khng hi u t i sao ti quy t nh ngh vi c gia nh p Marine Corps. Ti b o ng r ng ti mu n h c li my bay, nhng th c s l ti mu n h c cch ng u m t t ch c. Ng i cha giu gi i thch r ng i u kh khn nh t khi i u hnh m t cng ty l qu n l nhn s . ng c ba nm ph c v trong qun ng, cn ng i cha c h c c a ti th c mi n qun d ch. Ng i cha giu cho ti bi t gi tr c a vi c h c cch lnh o m i ng i trong nh ng tnh hu ng nguy hi m. ng ni: "Kh nng lnh o l i u k ti p m con c n ph i h c. N u con khng ph i l m t nh lnh o gi i, con s b bn sau lng, trong kinh doanh cng gi ng nh v y. Nm 1973, ti t Vi t Nam tr v v xin thi vi c, d ti r t thch c bay. Ti tm vi c hng l m t v n kinh kh ng nh t th gi i. Ti vo lm cho Xerox v hu n luy n bn hng t t nh t n c M . x u h . L m t ng i lao ng tr c, ng ngh r ng nh ng ng i bn hng thu c t ng l p th p km. Ti lm vi c Xerox trong 4 nm cho n khi v t qua c n i s hi khi ph i g c a t ng nh v b xua u i. Khi tr thnh m t trong nm ng i bn hng gi i nh t, ti l i xin thi vi c v chuy n i, l i sau lng m t s nghi p l n v i m t cng ty tuy t v i. Nm 1977, ti thnh l p cng ty u tin c a mnh. Ng i cha giu chu n b cho Mike v ti ti p qu n cc cng ty. V v y lc ny ti ph i h c cch thi t l p v k t h p chng l i v i nhau. S n ph m u tin c a ti, v nilng dng kha dn, c s n xu t Vi n ng v v n chuy n n m t kho hng New York, g n ni ti i h c tr c kia. Vi c h c chnh th c hon thnh, v by gi l lc ti ph i ki m tra kh nng ng d ng c a mnh. N u th t b i, ti s ph s n. Ng i cha giu ngh r ng t t nh t l b ph s n tr c tu i 30. L i khuyn c a ng l: Con Xerox Corps. Ti tham gia vo y v m t l do ring m khng ph i v l i nhu n. Ti l m t ng i r t r v ngh ph i i bn y c m t trong nh ng chng trnh
wWw.VietLion.Com
Page 37
2010
s v n cn th i gian ng ln. Vo m sinh nh t th 30 c a ti, chuy n tu u tin r i Tri n Tin n New York Ngy nay ti v n cn kinh doanh trn ph m vi qu c t . V nh ng i cha giu khuy n khch, ti lun tm ki m nh ng t n c ang n i. Hi n nay cng ty u t c a ti ang u t trn kh p cc vng Nam M , chu , Norway v Nga. C m t cu ni c xa r ng: Cng vi c (JOB) l vi t t t c a V t qua s tng qu n (Just Over Broke). V khng may l cu ni ny ng v i hng tri u tri u ng i. V tr ng h c khng ngh r ng hi u bi t ti chnh cng l m t s hi u bi t ng gi, nn h u h t cc cng nhn ph i "s ng trong kham kh trong ci vng lu n qu n lm vi c v tr ha n" Ti cn bi t m t l thuy t qu n l khc cho r ng: "Cng nhn no lm vi c chm ch s khng b u i, v ng i ch s ch tr lng cho cc cng nhn khng xin ngh vi c. V n u b n nhn vo t l ti n lng c a h u h t cc cng ty, b n s th y r ng c ph n no s th t trong cu ni ny. K t qu cu i cng l h u h t cc cng nhn khng bao gi ti n xa c. H lm theo nh ng g h c d y d : Tm m t cng vi c b o m. H u h t cc cng nhn u t p trung vo lm vi c lnh lng v c th ng nh ng l i nhu n ng n h n nhng em n nh ng b t h nh di h n. Thay vo , ti khuy n khch nh ng ng i tr tu i hy tm vi c v nh ng g h h c hn l nh ng g h s ki m c. Hy nhn xu ng ng i c a nh ng k nng m h mu n t c tr c khi ch n m t ngh nghi p chuyn bi t v tr c khi b b y vo vng Rat Race. M t khi ng i ta b b y vo qu trnh tr ha n su t i h tr nn gi ng nh nh ng con chu t ng b nh ch y vng quanh m t ci bnh xe kim lo i... Trong b phim Jerry Maguire do ngi sao i n nh Tom Cruise ng vai chnh c r t nhi u cu ni hay. Nhng c m t cu m ti ngh l chn th c nh t. Cu ni n m trong c nh Tom ang r i cng ty. Anh v a b sa th i v anh h i ton cng ty: Ai mu n i v i ti? V ton c nh nh ng c ng l i trong im l ng. Ch c m t ph n ln ti ng: Ti cng mu n i l m nhng ti s c thng ch c trong ba thng n a. C l y l cu ni chn th c nh t trong su t b phim. l lo i cu ni m ng i ta th ng dng khi n mnh lun ph i lm vi c tr ha n. Ti bi t r ng ng i cha h c th c cao c a mnh lun mong i c tng lng vo m i nm, v m i nm tri qua ng u th t v ng. V v y, ng quay l i tr ng h c thm nh ng k nng m i c th c tng lng, nhng m t l n n a ng l i b th t v ng Khi ni chuy n v i nh ng ng i tr ng thnh mu n ki m c nhi u ti n, ti lun khuy n khch h th tm m t cng vi c th hai c th d y cho h m t k nng m i. Th ng th ti khuy n khch h tham gia vo m t cng ty qu ng co m ng l i, cn g i l ti p th nhi u m c , n u h mu n h c k nng bun bn. M t s cng ty nh th c nh ng chng trnh hu n luy n xu t s c gip ng i ta v t qua n i s hi th t b i v s b t ch i, nh ng l do chnh khi n con ng i khng thnh cng. Ni cho cng th h c t p cn gi tr hn c ti n b c.
wWw.VietLion.Com
Page 38

Khi a ra nh ng ngh ny, ti th ng nghe cu tr l i: Nh th th t phi n ph c hay l "Ti ch mu n lm nh ng g ti thch. V i cu ni: Nh th th t phi n ph c, ti h i l i: V y b n thch lm vi c su t i v ng cho chnh
2010
quy n 50% nh ng g b n ki m c hay sao? Cn v i cu tr l i Ti ch mu n lm nh ng g ti thch, ti ni: "Ti khng thch i n phng t p th d c, nhng ti bu c ph i i v ti mu n c kh e m nh v s ng lu." Khng may l nh ng ng i l n tu i th ng r t kh h c nh ng ci m i. Tr phi m t ng i quen v i nh ng bi n i r i, n u khng r t kh m thay i c. Nhng v i nh ng ng i c th ang do d khi ni n chuy n h c thm m t ci m i, ti th ng khuy n khch h : Cu c s ng cng nh i n phng t p th d c. V t v nh t l lc quy t nh i. Khi b n v t qua r i th m i th u d dng. R t nhi u ngy c h ngh n chuy n i t p th d c l ti pht s , nhng khi ti mnh ni. Thay vo , n u b n khng s n sng lm vi c h c thm nh ng i u m i v khng khng mu n trau d i chuyn mn cao ch trong lnh v c c a mnh, hy ch c ch n r ng cng ty ni b n ang lm vi c c t ch c thnh cng on. Nh ng cng on lao ng lun dnh b o v cc chuyn gia. N u ti ti p t c s nghi p li my bay, h n ti s tm m t cng ty c t ch c cng on phi cng l n m nh. V sao v y? V ti s dng hi n hon ton cu c s ng c a mnh h c m t k nng ch c gi tr trong m t lnh v c. N u ti b y kh i ngnh ny, k nng s ng cn c a ti s tr nn v gi tr trong nh ng ngnh ngh khc. M t phi cng l n tu i b sa th i - v i 100.000 gi bay v n t i h ng n ng, ki m c 150.000 $ m t nm - s r t kh tm c cng vi c c m c lng tng ng trong ngnh gio d c ch ng h n, v nh ng k nng m nh chng, m t phi cng c tr lng trong cng nghi p hng khng l i khng quan tr ng trong m t h th ng khc, v d nh tr ng h c. V v y m theo kinh nghi m th "Chuyn mn cao, cng on l n. l m t vi c r t nn lm. Khi ti h i cc sinh vin trong nh ng l p h c m ti ang d y: "Bao nhiu ng i trong cc b n c th lm m t ci bnh hamburger ngon hn Mcdonald,s? h u nh t t c cc sinh vin u gi tay. Sau ti h i: v y n u h u h t cc b n u lm c bnh ngon hn th t i sao Mcdonalds l i ki m c nhi u ti n hn b n? Cu tr l i qu hi n nhin: Mcdonalds c m t h th ng kinh doanh xu t s c. L do khi n h u h t nh ng ng i ti nng ph i ch u c nh ngho l v h t p trung vo vi c lm m t ci bnh hamburger ngon, m bi t qu t ho c khng bi t g v phng th c kinh doanh c . Th gi i y nh ng con ng i ti nng nhng ngho kh . V r t th ng, h ngho ph i u tranh ti chnh hay ch c th ki m c t hn th c l c c a mnh khng ph i v nh ng g h bi t m chnh v nh ng i u h khng bi t. H t p trung vo vi c hon thi n cc k nng lm m t chi c bnh hamburger ngon hn l k nng bn v phn ph i chi c bnh hamburger . C th Mcdonalds khng lm nn chi c bnh ngon nh t, nhng h c th bn v phn ph i nh ng chi c bnh trung bnh t t nh t. v b t u v n ng th n tr thnh m t th vui. Sau khi luy n t p, ti lun th y vui v v c th lm c nh ng g
wWw.VietLion.Com
Page 39
2010
Ng i cha ngho mu n ti tr nn chuyn mn ha. l quan i m c a ng trong vi c lm sao c tr lng nhi u hn. Th m ch sau khi nh c m quy n Hawaii ni r ng ng s khng cn c lm vi c cho chnh quy n n a, ng i cha h c th c cao v n ti p t c khuy n khch ti ph i chuyn mn ha. Sau ng c p n cng on gio vin, vi c v n ng b o v hn n a quy n l i c a nh ng ng i chuyn nghi p c k nng v h c th c cao. Chng ti th ng tranh lu n v i nhau, nhng ti bi t ng s khng bao gi ng r ng chnh s chuyn mn ha qu m c d n n yu c u c n c cng on b o v . ng khng bao gi hi u c r ng b n cng tr nn chuyn mn ha th b n s cng d b ri vo b y v cng b ph thu c vo chuyn ngnh nhi u hn. Ng i cha giu khuyn Mike v ti ph i chu n b cho chnh mnh. Nhi u cng ty kinh doanh cng lm nh v y. H tm nh ng sinh vin tr tu i sng d trong tr ng kinh t v b t u chu n b cho nh ng ng i ny m t ngy no s ti p qu n cng ty. V v y nh ng nhn vin tr ny khng c chuyn nn ha trong m t phng ban no c , h c chuy n t phng ny sang phng khc h c m i kha c nh trong h th ng kinh doanh. Ng i giu th ng chu n b cho con ci c a h hay con c a ng i khc nh th . B ng cch ny, a tr s c c m t ki n th c t ng qut v vi c kinh doanh v s tng quan gi a cc phng ban khc nhau. i v i nh ng th h sinh ra trong chi n tranh th gi i th hai, vi c chuy n t cng ty ny sang cng ty khc c xem l m t vi c "x u xa!. Ngy nay th l m t vi c khn ngoan. Ng i ta chuy n t cng ty ny sang cng ty khc m khng tm ki m kh nng chuyn mn ha hn v y t i sao khng tm h c hn l ki m ti n? Trong tng lai g n, c th b n s ki m c t ti n hn, nhng trong tng lai xa, b n s c t ng th ng qua cc c t c l n. Nh ng k nng qu n l chnh c n thi t t c thnh cng l: 1. Qu n l vng quay ti n m t. 2. Qu n l ton h th ng (k c b n thn b n v th i gian dnh cho gia nh). 3. Qu n l nhn s. K nng chuyn mn ha quan tr ng nh t l k nng bn hng v hi u bi t thi tr ng. Kh nng bn hng hay kh nng giao ti p v i nh ng ng i khc: m t khch hng, nhn vin, ng ch , v ho c ch ng hay ngay c con ci mnh - chnh l k nng c b n em n s thnh cng c nhn. Nh ng k nng giao ti p nh vi t, ni v m phn l nh ng i u c t y u c a m t cu c s ng thnh cng. l m t k nng m ti lin t c rn luy n, tham d cc kha h c hay mua nh ng cu n bng gio d c m r ng ki n th c. Nh ti ni, ng i cha h c th c cao cng lm vi c chm ch , tch c c hn th ng cng thnh th o hn. V cng chuyn mn ha hn th ng cng m c b y nhi u hn. D ti n lng tng ln nhng nh ng l a ch n c a ng b gi i h n l i. Ngay sau khi ngh lm vi c cho chnh quy n, ng m i th y r ng th c s ng d b t n thng v m t cng vi c nh th no. Cng gi ng nh m t v n ng vin chuyn nghi p thnh lnh b ch n thng hay qu l n tu i khng th chi c n a. Ci v tr c tr lng cao m h t ng n m gi tri qua, v by gi h ph i dng n nh ng kh nng h n ch c a mnh. Ti cho r ng l l do t i sao ng i cha c h c th c cao c a ti ph i d a qu nhi u vo cng on nh v y.
wWw.VietLion.Com
Page 40
2010
Ng i cha giu khuy n khch Mike v ti tm hi u m i th m t cht. ng khuy n khch chng ti lm vi c v i nh ng ng i thng minh hn mnh, v t p h p nh ng ng i thng minh ny l i thnh m t nhm. Ngy nay i u g i l s ha h p c a nh ng chuyn ngnh nh ngh . Hi n nay ti c th g p c nh ng ng i c u gio vin ki m c hng trm ngn la m t nm. H lm ra nhi u nh v y v h c k nng chuyn mn trong lnh v c c a mnh cng nh nhi u k nng khc. H c th d y h c v cng c th bn hng hay ti p th . Ti bi t khng c k nng no quan tr ng hn bn hng v ti p th . Hai k nng ny r t kh h c i v i h u h t m i ng i ch y u v h s b t ch i. B n cng giao ti p t t, i u nh t t v t ch c n i s b t ch i th cu c s ng s cng d dng. Vi c chuyn mn ha v m t k thu t c i m m nh v i m y u ring c a n. Ti c nh ng ng i b n thin ti nhng khng th giao ti p v i ng i khc m t cch c hi u qu v k t qu l s ti n h ki m c r t t i. Ti khuyn h ch c n dng m t nm h c bn hng thi! th m ch n u khng ki m c ng no, h v n c th pht tri n t t kh nng giao ti p. V i u qu l v gi. Bn c nh vi c lm m t h c vin gi i, m t ng i bn hng c vi c v m t nh ti p th ti ba, chng ta cn c n ph i l m t gio vin gi i v m t sinh vin c . giu c th c s , ta c n ph i bi t cho v nh n. Trong nh ng tr ng h p ph i u tranh v ti chnh hay v ngh nghi p, th ng ng i ta khng cho m cng khng nh n. Ti bi t c nhi u ng i ngho ch v h khng ph i l m t sinh vin c m cng ch ng ph i l m t gio vin gi i. C hai ng i cha c a ti u l nh ng ng i r ng ri. C hai u t p cho ti thi quen cho tr c khi nh n. D y l m t cch cho. H cho cng nhi u th h s nh n c cng nhi u. Nhng c m t khc bi t r rng trong cch cho ti n. Ng i cha giu cho i r t nhi u ti n. ng cho nh th , cho cc h i t thi n, cc h c vin. ng bi t r ng c nh n ti n th b n ph i cho ti n. Cho ti n l m t b m t c a h u h t cc gia nh giu c l n. l l do tai sao c nh ng t ch c nh Rockefeller Foundation v Ford Foundation. Nh ng t ch c ny c thi t l p n m gi c a c i v gia tng chng cng nh cho i mi mi. Ng i cha h c th c cao c a ti lun ni r ng: Khi ti c d m t so ti n, ti s cho i h t. R c r i ch l ng khng bao gi c ti n d c . V v y ng c lm vi c tch c c ki m c nhi u ti n m khng t p trung vo quy lu t quan tr ng nh t c a ti n b c: Hy cho i v b n s c nh n. Thay v v y ng tin r ng: "C nh n i r i sau s cho. Tm l i, ti h c c hai ng i cha. M t ph n trong ti l m t nh t b n nng c t yu thch tr chi ti n ki m ti n. m t kha c nh khc, ti l m t gio vin c trch nhi m x h i, quan tm su s c n kho ng tr ng ngy cng l n gi a ci c v ci khng. Ring c nhn ti cho r ng chnh h th ng gio d c c xa ph i ch u trch nhi m u tin v i kho ng tr ng ang l n d n ny.
wWw.VietLion.Com
Page 41

CHNG 8 Bi 7: V t ch ng ng i v t
2010
C 5 l do c t y u gi i thch t i sao nhi u ng i hi u bi t v ti chnh nhng v n khng th pht tri n c nh ng c t ti s n c th t o ra m t l ng vng quay ti n m t l n, nh ng c t ti s n c th cho php h s ng cu c s ng an nhn thay v ph i lm vi c ton th i gian tr ha n. 5 l do ny l: 1. S lo s 2. 2. S hoi nghi. 3. 3. S l i bi ng. 4. Nh ng thi quen x u. 5. Tnh kiu ng o. L do th 1: Hy v t qua n i lo b m t ti n. Ti cha bao gi g p ai th c s mu n b m t ti n c . V su t i ti cng khng g p c ng i giu no m cha t ng b m t ti n. Nhng ti g p r t nhi u ng i ngho khng bao gi m t m t xu no... chnh l u t. N i lo b m t ti n l r t th c t . M i ng i u lo, ngay c nh ng ng i giu. Nhng n i lo khng ph i l v n . V n l ban x l n i lo nh th no, x l vi c m t mt nh th no, x l cc sai l m nh th no m i chnh l i u lm nn s khc bi t trong cu c s ng m i ng i. i u ny ng v i m i th ch khng ch ring ti n b c. Khc bi t ch y u gi a ng i giu v ng i ngho chnh l cch h i u khi n n i s . C s cng khng sao c . Nh c n ti n b c m t ra nht gan cng khng sao. B n v n c th giu c. Chng ta u l nh ng anh hng l m t y t m t m t no v l nh ng k hn nht nh ng kha c nh khc. V c a b n ti phng c p c u. M i l n nhn th y mu l c l i lao vo hnh ng ngay, nhng khi ti ni n vi c
u t th c y ch y tr n m t. Cn ti, m i l n nhn th y mu, ti khng h ch y i m ch ln ra b t t nh. Ng i cha giu r t hi u n i m nh v ti n b c. ng ni: M t s ng i r t s r n. M t s khc r t s b m t ti n. C hai u l nh ng ki u m nh. V v y, gi i php c a ng v i n i m nh b m t ti n l: "N u anh ght m o hi m v lo l ng, hy b t u m i vi c ngay t s m., l l do t i sao cc ngn hng th ng khuy n khch b n bi n vi c ti t ki m thnh m t thi quen ngay khi cn nh . N u b t u lc cn tr , b n s r t d lm giu. Ti s khng i su vo v n ny nhng c m t khc bi t l n gi a nh ng ng i b t u ti t ki m M t khc bi t chng m t. Ng i ta ni r ng m t trong nh ng i u k di u trn th gi i l nng l c c a ti n li kp. Ng i hng xm c a ti lm vi c tai m t cng ty my tnh l n. ng lm y su t 25 nm. Trong 5 nm n a, ng s r i cng ty v i 4 tri u la n m trong k ho ch v hu c a ng. Chng c u t g n h t vo qu cng tri chung pht tri n nhanh, m sau ng s bi n chng thnh cc d ng ngn phi u v ch ng khon. Khi v hu, ng ch m i 55 tu i v ng c vng quay ti n m t khng tr li l hn 300.000$ m t nm, nhi u hn c ti n lng c a ng. tu i 20 v tu i 30.
wWw.VietLion.Com
Page 42
2010
Nh v y t c l c th lm c i u ny, d b n s m t mt hay ght ph i m o hi m. Nhng b n ph i b t u t s m v d t khot ph i c m t k ho ch lng hu, v cng nn thu m t ng i l p k ho ch ti chnh m b n tin t ng h ng d n b n tr c khi u t vo b t c ci g. Nhng n u b n khng cn nhi u th i gian n a ho c n u b n mu n c ngh hu s m th sao? B n c th i u khi n n i s c a mnh nh th no? Ng i cha ngho c a ti khng lm g c . n gi n l ng n trnh v n ny v t ch i th o lu n. Ng c l i, ng i cha giu khuyn ti hy suy ngh nh m t ng i Texas. ng th ng ni: Cha thch Texas v nh ng ng i Texas. Texas, m i th u l n. Khi m t ng i Texas chi n th ng, l m t chi n th ng l n. V khi h th t b i, th t b i cng th t ngo n m c. Ti h i: H thch th t b i ? Ng i cha giu tr l i: Cha c ni th u. Khng ai thch th t b i c . Con hy ch ra m t ng i thua tr n vui v v cha s cho con th y th no l m t ng i thua tr n th c s . chnh l phi cua ng i Texas khi i m t v i s mao hi m, s t ng th ng v s th t b i m cha ang ni t i. l cch m h x l cu c s ng. H s ng r t phng khong. Khng nh h u h t nh ng ng i quanh y, m i khi ni n chuy n ti n b c l l i gi ng nh nh ng con gin v y. Gin r t s ng i ta chi u nh sng ln ng i chng. Cn nh ng ng i ny rn r khi b ng i gip vi c c a hng t p ph m l a g t m t 25 xu. Ng i cha giu ti p t c gi i thch: i u cha thch nh t l phi c a con ng i Texas. H t ho khi chi n th ng v h khoc lc khi thua cu c. Texas c cu ni: N u anh s p b ph s n th hy ph s n sao cho to tt. H khng mu n th a nh n h b ph s n v m t ngi nh. H u h t m i ng i quanh y s b m t n n i h khng c ci nh no m t c . Ng i cha giu th ng b o Mike v ti r ng: l do l n nh t d n n vi c khng thnh cng ti chnh l v h u h t m i ng i mu n c an ton. ng ni: Ng i ta s th t b i n n i h th t b i th t Fran Tarkenton, m t c u ti n v xu t s c c a NFL, ni i u ny theo m t cch khc: "Chi n th ng ngha l khng s th t b i. Trong cu c s ng, ti th y r ng chi n th ng th ng i sau s th t b i. Tr c khi c th ch y xe p, ti b ng r t nhi u l n. Ti cha bao gi g p ng i chi gn no cha t ng b m t tri banh. Ti cha bao gi g p m t ng i ang yu no cha t ng au kh . V ti cha bao gi g p m t ng i giu no cha t ng b m t ti n. V v y v i h u h t m i ng i, l do h khng thnh cng v ti chnh l v n i au b m t ti n cn l n hn r t nhi u so v i ni m vui c giu c. giu ln c. Ng i cha giu th ng k cho Mike v ti nghe nh ng chuy n i n Texas c a ng: "N u cc con th c s mu n h c cch x l cc r i ro, m t mt v th t b i, hy n San Antonio v thm Alamo. Alamo c m t cu Texas c m t cu ni khc: "M i ng i u mu n ln thin ng nhng khng ai mu n ch t. H u h t m i ng i u m c tr nn giu c, nhng l i r t s ph i m t ti n. V v y m h khng bao gi
wWw.VietLion.Com
Page 43
2010
chuy n r t hay v nh ng con ng i can m ch n cch chi n u ch ng l i qun th trn ng p, d bi t r ng khng c m t hy v ng chi n th ng no. H th ch t ch khng ch u u hng. l m t cu chuy n r t c m ng v ng h c t p, tuy nhin, n v n l m t th t b i qun s bi th m. Nh ng ng i lnh n a mnh vo ch ch t. M t th t b i. H m t mt. V y ng i Texas n nh n th t b i nh th no? H v n go ln: Hy nh l y Alamo!. Mike v ti c nghe cu chuy n ny r t nhi u l n. Ng i cha giu lun k cho chng ti nghe khi ng s p c m t v giao d ch l n v ng c m th y cng th ng. Sau khi c n c lm vi c v cho d thnh cng hay th t b i, ng v n k l i cu chuy n ny v i chng ti. M i l n ng s ph m sai l m hay s b m t ti n ng nh c l i cu chuy n . N cho ng s c m nh v n nh c nh ng r ng: trong v n ti chnh, ng lun c th chuy n b i thnh th ng. Ng i cha giu bi t r ng th t b i ch lm cho ng m nh m hn v khn ngoan hn. Khng ph i ng mu n th t b i m ng bi t r ng l ai v ng s x l th t b i nh th no. ng s ch p nh n n v bi n n thnh chi n th ng. i u gip ng thnh cng, cho ng s can m v t qua gi i h n m ng i khc ph i li l i. Chnh v v y m cha r t thch ng i Texas. H ch p nh n m t th t b i l n v bi n n thnh m t a i m du l ch c th em n hng tri u ng. Nhng ngy nay, c l cu ni c ngha nh t v i ti l: Ng i Texas khng chn vi th t b i. H l y c m h ng t . H ch p nh n th t b i v bi n chng thnh nh ng ti ng tht xung tr n. Th t b i truy n c m h ng cho ng i Texas chi n th ng. Nhng y khng ph i l m t cng th c dnh ring cho ng i Texas. N l cng th c c a t t c nh ng ng i chi n th ng. Khi ni vi c t xe p l m t ph n trong giai o n t p ch y xe, ti nh l cng b t xe nhi u, ti cng quy t tm h c ch y xe nhi u hn ch khng h nh t ch. Ti cng ni r ng ti cha bao gi g p m t ng i chi gn cha t ng b m t tri banh. tr thnh m t ng i chi gn gi i, vi c m t tri banh hay thua tr n t ch khi n cho h chi t t hn luy n t p tch c c hn, h c h i nhi u hn. chnh l i u lm cho h gi i hn. V i nh ng ng i chi n th ng, th t b i truy n c m h ng cho h . V i nh ng ng i thua tr n, th t b i nh g c h . John D. Rockefeller t ng ni: Ti lun c g ng bi n tai h a thnh cc c h i v ti r t l y lm thch th v i cu ni . Th t b i gy c m h ng cho ng i chi n th ng v nh g c ng i thua tr n. B m t l n nh t cua nh ng ng i chi n th ng l th t b i gy c m h ng cho s chi n th ng, v v y m h khng s th t b i. Fran Tarkenton ng ni: "Chi n th ng ngha l khng s th t b i. Nh ng ng i nh Fran Tarkenton khng s th t b i v h bi t mnh l ai. H ght ph i th t b i, v v y h bi t r ng s th t b i s ch gy c m h ng cho h tr nn gi i hn. C m t khc bi t l n gi a vi c s m t v ght b m t. H u h t m i ng i s m t ti n n n i h m t th t. H b ph s n v m t cn nh. V m t ti chnh, h qu an ton v qu nh nh t. H mua nh ng ngi nh l n v nh ng chi c xe l n, nhng khng ch u u t l n. L do chnh m hn 90% dn chng M ph i v t l n v i v n ti chnh l v h khng mu n b thua l . Nhng l i chi c a h khng em n chi n th ng.
wWw.VietLion.Com
Page 44
2010
H tm n nh ng ng i l p k ho ch ti chnh, k ton vin hay ng i mua bn ch ng khon v mua m t danh m c v n u t cng ty cn b ng. H u h t u c ti n m t trong cc ti kho n, ngn phi u l i t c th p, qu cng tri chung c th bun bn trong m t gia nh cng tri, v m t s ch ng khon c nhn. l m t s v n u t l n v i nh ng ng i thch c an ton. Nhng chi an ton v cn i, danh m c v n u t ny khng ph i l cch m nh ng nh u t thnh cng th ng chi. N u b n c t ti n m mu n lm giu, b n c n ph i t p trung ch khng nn cn i. N u nhn vo i m kh i u c a m t nhn v t thnh cng, b n s th y h khng h cn b ng. Nh ng ng i c lm cho cn b ng u khng i n u c . H d m chn t i ch . ti n ln, u tin b n ph i lm cho khng cn i. C th nhn cch b c i c a b n m xem. Thomas Edison khng cn i. ng r t t p trung. Bill Gates khng cn i. ng ta t p trung. Donald Trump cng t p trung. George Soros cng t p trung. George Patton khng dn r ng hng ng xe tng. ng t p trung chng l i v nh vo nh ng i m y u trong hng ng c. Ng i Php dn qun theo phng tuy n Maginot v b n bi t chuy n g x y ra v i h r i y. N u b n th c s khao kht c giu c, b n ph i c s t p trung. Hy t nhi u qu tr ng vo t r thi. ng ln nh nh ng g m ng i ngho v ng i trung lu th ng lm: t th t t tr ng vo nhi u r . N u b n ght b m t mt, hy chi an ton. N u nh ng m t mt lm cho b n y u i, hy chi an ton. Hy i cng s u t cn i. N u b n qu 30 tu i v r t s ph i m o hi m th ng thay i. Hy chi an ton nhng hy b t u th t s m. Hy b t u tch ly gi tr ng c a b n cng s m cng t t v vi c s r t m t th i gian. Nhng n u b n ang m gi c m ng t do - thot kh i vng Rat Race - cu h i u tin b n ph i t h i mnh l: Ti s ph n ng l i v i th t b i nh th no? N u th t b i truy n c m h ng cho b n chi n th ng, th c th b n nn i theo chng - nhng ch "c th " thi. N u th t b i lm cho b n y u i hay khi n b n cu k nh v nng n y - nh nh ng a b h h ng g i lu t s n s p x p vi c ki n co m i l n c chuy n x y ra - th hy chi cho an ton. Hy gi l y cng vi c hng ngy ho c l mua cng tri hay cc d ng ngn phi u. Nhng hy nh r ng d chng c an ton hn th v n lun c m t cht m o hi m trong nh ng cng c ny. Ti ni t t c nh ng i u ny, nh c n nh ng ng i Texas v Fran Tarkenton, v ch mu n b n nh r ng: s p x p c t ti s n l m t vi c r t d dng. N th c s l m t tr chi i h i t nng khi u. N khng c n ph i h c h i nhi u, ch c n i m 5 l . Nhng d n v n cho c t ti s n l m t tr chi i h i r t nhi u s can m, kin nh n v m t thi ho hi p khi th t b i. Nh ng ng i thua tr n lun n trnh th t b i. Nhng th t b i l i bi n ng i thua tr n thnh ng i chi n th ng. Hy nh l y Alamo. L do th 2. Hy v t qua s hoi nghi. Tr i s p s p! Tr i s p s p? H u h t chng ta u bi t cu chuy n v ch g con, ch y quanh sn g v t thng bo m t s t n s s p n. Su th m trong tm h n c a m i chng ta u c m t ch g con, nh v y. T t c chng ta u l nh ng ch g con, khi n i s hi v s nghi ng che ph suy ngh c a chng ta.
wWw.VietLion.Com
Page 45

T t c chng ta u c nh ng m i nghi ng , i lo i nh: Ti khng khn ngoan. Ti khng kh
2010
nng. C r t nhiu ng i ti gi i hn ti. V nh ng m i nghi ng ny lm t li t chng ta. Ho c chng ta lun t h i: i u g s x y ra n u n n kinh t b kh ng ho ng ngay sau khi ti b ti n u t? i u g s x y ra n u ti khng lm ch c v khng th l y ti n l i? i u g s x y ra n u m i th khng theo k ho ch? Ho c chng ta c nh ng ng i b n hay nh ng ng i ta yu m n lun nh c nh chng ta v nh ng thi u st c a chng ta b t k chng ta h i h chuy n g. H th ng ni: Sao anh l i ngh r ng anh c th lm c i u ch ? N u l m t t ng hay th t i sao khng ai ch u lm?, i u khng bao gi th c hi n c. Anh khng bi t anh ang ni g c ,... Nh ng l i l y nghi ho c ny th ng nhi t tnh n m c chng ta khng th b t tay hnh ng c n a. Trong lng chng ta c m t c m gic kh ng khi p, n chng ta khng ti n c ln pha tr c. V v y m ta ng l i v i nh ng g an ton v c h i vu t qua. Chng ta nhn i tri i khi chng ta ng i im b t ng v i m t kh i u nh t nh o trong c th . T t c chng ta u c m th y i u ny vo m t lc no trong cu c s ng, m t s ng i th ng xuyn hn nh ng ng i khc... Peter Lynch qu cng tri danh ti ng Fidelity Magenan ni r ng vi c c nh bo tr i s p cng gi ng nh m t th ti ng n, m t t c chng ta u nghe th y. Ti ng n ny c t o ra trong u chng ta ho c n t bn ngoi, th ng l t nh ng ng i b n, gia nh ng nghi p ho c cc phng ti n truy n thng. Lynch nh c l i nh ng nm 1950, khi m i e do v m t cu c chi n tranh h t nhn ph bi n trn bo ch n n i ng i ta b t u xy d ng h m tr n lnh phng x d tr th c n v n c. N u lc y h u t ti n b c vo th tr ng m t cch khn ngoan thay v xy d ng h m tr n, c l ngy nay h tr nn sung tc v ti chnh r i. H u h t m i ng i u ngho v c h ni n chuy n u t l th gi i ny l i y nh ng "ch g con ch y quanh v la ln: Tr i s p s p! Tr i s p s p? V v nh ng ch g con ny u hi n di n trong m i chng ta, nn ph i r t can m m i khng cho nh ng l i n v s b t h nh u m tc ng ln m i hoi nghi v n i lo s c a b n. M t v d khc, ti m t ph n nh c a c t ti s n trong gi y ch ng nh n th ch p n thay v c t trong ti kho n. V i s ti n ny, ti ki m c kho n l i 16% m t nm, ch c ch n l nhi u hn con s 5% do ngn hng a ra. T ch ng nh n c b o m b ng b t ng s n v c hi u l c theo lu t php bang, cn t t hn h u h t cc ngn hng. Cch th c mua gip cho chng an ton. Chng ch khng c kh nng thanh ton ngay b ng ti n m t thi. V v y m ti xem chng nh nh ng ti kho n t 2 n 7 nm. H u nh m i khi ti k cho ng i khc nghe, nh t l n u h c t ti n trong ngn hng, r ng ti gi ti n b ng cch ny, h u ni nh v y l m o hi m. H cho ti bi t nh ng l do v sao khng nn lm th . Khi ti h i h l y thng tin t u, h ni t b n b hay t m t t p ch u t no . H khng bao gi lm i u ny, v h cho nh ng ng i ang lm i u bi t l do t i sao khng nn lm. L i nhu n th p nh t m ti mong i l 16%, nhng nh ng ng i y nghi ng th lun s n sng ch p nh n 5%. S hoi nghi c ci gi qu t. Quan ni m c a ti l chnh nh ng hoi nghi v y m th ny lm cho ng i ta ngho i trong khi c th gi i ang ch b n giu ln. Ch v nghi ng v bm vu vo s an ton m ng i ta c ngho mi. Nh ti ni, xt v
wWw.VietLion.Com
Page 46

m t k thu t th thot kh i vng Rat Race l m t vi c r t n gi n, khng c n ph i h c th t cao m i lm c. Nhng chnh s hoi nghi lm l n b i m i ng i. Ng i cha giu ni: Nh ng ng i y m th khng bao gi chi n th ng. S nghi ng cng v i n i lo s chnh l hai nhn t t o nn m t ng i y m th . Nh ng ng i y m th th hay ph bnh, cn nh ng ng i chi n th ng th phn tch m i vi c.
2010
Ng i cha giu gi i thch r ng nh ng l i ch trch lm cho ng i ta m qung, cn nh ng l i phn tch l i gip con ng i sng m t ra. S phn tch gip ng i chi n th ng nh n ra nh ng c h i m ng i khc b qua, v y chnh l cha kha c a m i thnh cng. Trong th tr ng ch ng khon, ti th ng nghe ng i ta ni: Ti khng mu n m t ti n. , v y th i u g lm cho h ngh l ti hay nh ng ng i khc thch c m t ti n ch ? H khng lm ra ti n v h ch n khng m t ti n. Thay v phn tch s vi c, h t ch i m t phng ti n u t y quy n l c khc Trong th tr ng ch ng khon, ti th ng nghe ng i ta ni: Ti khng mu n m t ti n. , v y th i u g lm cho h ngh l ti hay nh ng ng i khc thch c m t ti n ch ? H khng lm ra ti n v h ch n khng m t ti n. Thay v phn tch s vi c, h t ch i m t phng ti n u t y quy n l c khc Thng 12 nm 1996, ti p xe i d o v i m t ng i b n ngang qua tr m xng c a ng i hng xm. Anh ta nhn b ng bo v th y gi d u tng. (xin ni thm l anh b n ti lun m m t kh i u t lo l ng, hay cng c th g i anh ta l m t ch g con. V i anh ta, b u tr i th ng xuyn s p s p). Khi v nh, anh ta ni v i ti v nh ng con s th ng k cho th y gi d u s ti p t c tng ln nh th no trong nh ng nm t i. Nh ng thng tin ny ti cha bao gi nghe ni n, d r ng ti ang s h u m t s l n c ph n quan tr ng c a m t cng ty d u hi n t i. V i nh ng thng tin ny, ngay l p t c ti b t u tm ki m v pht hi n ra m t cng ty d u m i tinh ang tm ki m cc m d u. Ng i mi gi i c a ti r t h ng th v i cng ty m i ny, v ti mua 15.000 c ph n v i gi m t c ph n l 65 xu. Thng 2 nm 1997, cng anh b n ny cng ti i ngang qua tr m xng y, v r rng l gi ti n m i lt d u tng ln g n 15%. M t l n n a, ch g con l i lo l ng v phn nn. Ti th ch m m c i v trong thng ging nm 19971 cng ty d u b nh c a ti thnh cng v tr gi 15.000 c ph n kia tng ln n 3$ m t ph n. V gi d u s cn tng ln n a n u nh nh ng g anh b n ti ni l s th t. Thay v ph i phn tch m i chuy n, nh ng ch g con ny l i khng ch u suy ngh. N u h u h t m i ng i u hi u c r ng m t l nh "stop" lm vi c nh th no trong vi c u t th tr ng ch ng khon, h n s c nhi u ng i u t chi n th ng hn l nh ng ng i u t ch chu c l y th t b i. L nh stop n gi n l m t l nh trong my tnh cho php t ng bn cc c ph n khi gi b t u h , gip b n gi m thi u vi c b thua l v tng t i a l i nhu n. N l m t cng c c ch cho nh ng ng i s bi m t mt. M i khi ti th y ng i ta t p trung qu nhi u vo chuy n Ti khng mu n hn l nh ng g h th c s mu n, ti bi t r ng ti ng n trong u h qu l n. Nh ng ch g con chi m lnh u c c a h v ang la
wWw.VietLion.Com
Page 47
2010
um ln: Tr i s p s p. V v y m h n trnh nh ng g h khng mu n, nhng h ph i tr m t ci gi qu l n. C th h s khng bao gi t c nh ng g h mu n. Ng i cha giu hay k chng ti nghe cu chuy n v i t Sanders v ng th ng k t lu n: Hy lm nh i t Sanders lm. Nm 66 tu i Sanders lm n th t b i v ph i s ng b ng nh ng t m ngn phi u phc l i x h i. Khng h n n lng, Sanders b t u i vng quanh n c M bn cng th c lm mn g rn. Ng i ta quay lng l i v i ng c 1009 l n tr c khi c ai g t u c y. V Sanders l i tr thnh m t tri u ph l a tu i m h u h t m i ng i u b cu c. Ng i cha giu ni v Harlan Sanders: ng y l m t con ng i can m v ngoan c ng. V v y, n u b n c m th y nghi ng v e ng i tr c m t v u t no , hy lm nh i t Sanders lm v i ch g con c a ng. ng rn n ln. L do th 3. S l i bi ng. Ng i b n r n th ng l nh ng ng i l i bi ng nh t. Ta nghe nhi u nh ng cu chuy n v m t nh kinh doanh ph i lm vi c v t v ki m ti n v chu c p y cho v con. ng ng i l trong vn phng nhi u gi li n v em vi c cng ty v nh lm c nh ng ngy cu i tu n. M t ngy kia, ng tr v v ph i i m t v i m t ngi nh tr ng. V con ng b i. ng bi t gi a hai v ch ng ang c r c r i, nhng ng v n thch lm vi c hn l c ng c l i m i quan h , v v y m ng m c v ti p t c lao vo cng vi c. M t h t tinh th n, cng vi c c a ng tr t di v cu i cng th ng m t vi c. Ngy nay, ti th ng g p nhi u ng i r t b n b u v i ti s n c a h . V cng c nh ng ng i r t b n b u lo l ng cho s c kh e c a h . u cng m t l do c . H b n r n, v h xem vi c b n r n l m t cch n trnh ci g m h khng mu n ph i i m t. Khng ai bi t i u . Nhng t su th m trong tm h n, h bi t. Th c s , n u b n nh c nh h th h th ng tr l i b ng cch n i gi n hay cu k nh. N u h khng b n lm vi c hay b n r n v i nh ng a tr , h th ng b n xem truy n hnh, cu c, chi gn hay i mua s m. Tuy nhin! su trong tm h n, h bi t r ng h ang n trnh m t i u quan tr ng. l d ng l i bi ng thng th ng nh t. L i bi ng b ng cch gi cho mnh b n b u. Th cch i u tr b nh l i bi ng l g? Cu tr l i l: m t cht tham lam. Nhi u ng i trong chng ta th ng xem s tham lam hay thm mu n l nh ng i u x u. M ti th ng ni: Ng i tham lam l ng i x u. Tuy nhin, m i chng ta u ao c c c nh ng th p, m i hay nh ng v t ng nghnh. ki m ch n i ham mu n ny, th ng th cc b c ph huynh tm cch ngn ch n b ng cch xem l m t t i l i. M thch la chng ti: Con ch ngh n b n thn mnh thi. Con khng bi t l con c cc anh ch n a hay sao?" Cn cha ti th thch ni: "Con mu n cha mua cho con ci g v y? Con ngh cha m c ra ti n hay sao? Con t ng ti n m c trn cy h ? Con bi t chng ta ch ng giu c g m. Khng ph i nh ng l i ni m chnh s sai l m trong cn gi n d i cng nh ng l i ni m i lm ti nh mi.
wWw.VietLion.Com
Page 48
2010
C nh ng cu ni sai l m theo ki u khc nh: Cha hy sinh c i mua n cho con. Cha mua n cho con v cha bao gi cha c c n khi cn nh . Ti c m t ng i hng xm khng kh gi g, nhng ci gara c a ng l i ch a y chi c a b n tr n ch ng u xe vo c. Nh ng a tr con ng c m i th m chng i h i. L i ni c a mi ng c a ng l: Ti khng mu n chng ph i n m tr i c m gic thm kht nh ti h i nh . ng khng c g dnh d m cho vi c h c hnh c a chng hay cho tu i gi c a mnh, nhng b n tr th c m i th chi m ng i ta ch t o ra. G n y ng v a c m t t m th tn d ng m i v d n b n tr di Las Vegas chi. ng ni b ng m t gi ng hy sinh to l n: "Ti lm m i vi c cho b n tr ." Ng i cha giu th ng c l i, hi m khi ng cho khng Mike v ti ci g. Thay vo , ng h i: "Cc con s lm th no mua c n? K c h c ph i h c chng ti cng ph i t chi tr . i u ng mu n chng ti h c chnh l qu trnh t c m c ch mnh mong mu n. Ng i cha giu c m chng ti ni: Ti khng mua n i v t . Thay v th , ng yu c u con ci ph i ni r ng: Lm th no mua c v t ? L do ng a ra l cu ni Ti khng mua n i khi n u c b n ngng lm vi c. Cn cu ni: Lm th no mua c v t ? s gip b n m tr c ra, bu c b n ph i suy ngh v tm ki m cu tr l i. Nhng quan tr ng nh t, ng i cha giu c m th y cu ni Ti khng mua n i l m t l i ni d i. ng ni: "Tinh th n con ng i r t m nh m . N bi t r ng n c th lm c m i vi c." Khi u c b n l i bi ng ni r ng: "Ti khng mua n i," tinh th n n i gi n, cn u c l i bi ng c a b n th c bo ch a cho l i ni d i c a n. Ci tinh th n la ln: D y i, hy n phng t p th d c i! V ci u l i bi ng than vn: "Nhng ti m t. Ti ph i lm vi c m t m i su t ngy r i." Ho c l ci tinh th n s ni: Ti mu n pht b nh v m t m i v i ci ngho l m r i. Ta hy i lm giu thi. Khi ci u l i bi ng s ni: "Ng i giu tham lam l m. V l i vi c phi n ph c l m. Nh th khng an ton. C th ti s lm m t ti n. Ti lm vi c nh th l qu r i. Ti c qu nhi u chuy n ph i lm. Hy xem t i nay ti ph i lm g ny. ng ch mu n ti hon thnh n vo sng mai y... Cu ni "Ti khng mua n i cn mang n n i bu n chn n a. Vi c khng t lo li u c d n n s n n lng v th ng l c tnh tr ng tr tr cng tnh lnh m n a. Cn cu ni Lm th no mua c? m ra c m t tri n v ng, s h ng th v ni m m c. V v y m ng i cha giu khng qu quan tm xem cc con ng mu n mua ci g m l lm th no mua c n, ng tin r ng c nh th m i t o ra m t u c m nh m v m t tinh th n nng ng. Ti hi u c r ng ngy nay c hng tri u ng i ang mang m c c m t i l i v lng tham lam c a mnh. l m t quy nh c k hnh thnh ngay t khi h cn nh , khi h ham mu n c c nh ng th t t p hn... Khi ti quy t nh ph i thot kh i vng Rat Race, m i chuy n ch n gi n l m t cu h i: "Lm th no ti khng c n ph i lm vi c u t t m t t i n a?" V u c ti b t u a ra nh ng cu tr l i v cc gi i php. Ph n kh khn nh t l ph i u tranh v i quan ni m c a cha m ti r ng ng ch ngh v b n thn mnh nh th .
wWw.VietLion.Com
Page 49

Hay T i sao con khng ngh cho nh ng ng i khc? v nh ng cu tng t nh m lm cho ti th m nhu n c m gic t i l i v s tham lam c a mnh. Nh v y, lm cch no nh b i c s l i bi ng? Cu tr l i l m t cht tham lam. N u khng c
2010
m t cht tham lam, b n s khng khao kht c c nh ng i u t t hn v s khng th ti n b c. Th gi i pht tri n l nh m i ng i trong chng ta u mu n c m t cu c s ng t t p hn. C c nh ng pht minh m i l v chng ta mu n c nh ng th t t hn. Chng ta n tr ng v h c hnh chm ch v chng ta mu n lm m t vi c g gi i hn. V v y, b t c khi no b n th y mnh ang l ng trnh m t vi c m b n bi t l nn lm th i u duy nh t b n ph i t h i mnh l Ci g dnh cho ti?" Hy tham lam m t cht. l phng thu c t t nh t ch a s l i bi ng. Tuy nhin, qu tham lam cng khng t t. Nhng theo ti, cu ni hay nh t l c a Eleanor Roosevelt: Hy lm nh ng g m tri tim b n cho l ng - v ng no th b n cng s b ph bnh. N u lm b n s b ch i r a, cn khng lm b n cng s b ch i r a. L do th 4. Thi quen. Cu c s ng l t m gng ph n chi u cc thi quen hn l s gio d c c a chng ta. Sau khi xem b phim "Conan do ngi sao i n nh Arnold Schwarzenegger ng, m t anh b n c a ti c ao: "Gi nh ti c c m t thn hnh p nh Schwarzenegger... H u h t cc chng trai khc u g t u ng . M t ng i b n khc ni: "Ti nghe ni lc tr c anh ta r t nh b v g y tr xng. ng y, ti cng nghe ni th m t ng i khc thm vo: Ti nghe ni anh ta p mnh t p th d c D nhin r i, ti c l anh ta s ph i lm th . M t ng i hay hoi nghi trong nhm ni: Cn khuya, ti c l anh ta sinh ra th r i. M thi ng ni chuy n Arnold n a, chng ta i u ng bia i Trn y l m t v d v vi c cc thi quen i u khi n cch c x c a con ng i. Ti nh c l n ti h i ng i cha giu v thi quen c a nh ng ng i giu. Cng nh m i khi, thay v tr l i th ng, ng mu n ti h c h i qua cc v d . ng h i: "Cha con th ng tr ha n khi no? Ti ni: "Ngy u thng ! ng l i h i: "Th ng y c cn l i g khng? Ti ni: "R t t . Ng i cha giu b o: l l do chnh khi n ng y ph i lm vi c v t v . ng y c nh ng thi quen x u. Cha con th ng tr cho ng i khc tr c. ng y tr lng cho b n thn sau cng, nhng ch n u nh ng y c cht g cn l i. Ti ni: "Th ng th cha con khng cn g c . Nhng ng y ph i tr ha n m... Cha mu n ni l khng nn tr ha n hay sao? Ng i cha giu ni: "D nhin l khng. Vi c tr ha n dng lc l r t nn lm, nhng cha lun tr lng cho mnh tr c, ngay c tr c khi tr cho chnh quy n n a. Ti h i: "Nhng i u g s x y ra n u cha khng c ti n? Khi cha s lm g?" phng t p h u nh m i ngy.
wWw.VietLion.Com
Page 50
2010
Ng i cha gi ni: Cng th thi. Cha s tr cho mnh tr c. Ngay c khi cha ang tng ti n cng v y. C t ti s n c a cha quan tr ng hn nhi u so v i chnh quy n. Nhng ng i ta khng theo i n cha ? C ch , n u cha khng tr ti n. Xem no, cha khng ni l khng tr . Cha ch ni l cha s tr cho mnh tr c, ngay c khi cha ang tng ti n thi... Nhng t i sao cha lm c nh th ? ng l c, con . Con ngh ai s phn nn nhi u hn n u con khng tr - con hay nh ng ng i ch n ? Cc ch n ch c ch n s la to hn con r i. Con s khng ni g n u nh con khng tr lng c cho mnh. Con th y y, sau khi tr lng cho mnh xong, p l c tr thu v tr cho cc ch n l n n n i bu c cha ph i tm ki m nh ng d ng thu nh p khc p l c tr n tr thnh ng l c c a cha. Cha ph i lm thm cc vi c khc, m nh ng cng ty khc, bun bn trong th tr ng ch ng khon, lm b t c vi c g mi n l cho nh ng ng i kia khng la ht mnh. p l c bu c cha ph i lm vi c tch c c hn, bu c cha ph i suy ngh v trn h t, n bu c cha ph i khn ngoan hn v ch ng hn m i khi ni n ti n b c. N u cha tr lng cho mnh sau, h n cha s khng b p l c no c , nhng cha s khnh ki t." Ngha l chnh n i s chnh quy n v nh ng ng i m cha thi u n thc y cha? ng y con . Con bi t cu chuy n v m t ng i y u u i cho ng i khc ct vo m t mnh cha? Ti g t u. Con th y m u qu ng co cho cc bi h c c t v rn luy n thn th trong truy n tranh. , h u h t m i ng i u cho nh ng k hay b t n t y ct vo m t. Cha quy t nh t n d ng s s hi ny lm cho mnh m nh hn, trong khi ng i khc tr nn y u hn. Bu c mnh ph i ngh xem lm th no ki m thm ti n cng gi ng nh i t p th d c v lm vi c v i nh ng ci t v y. Cng b t cc c b p tinh th n c a mnh luy n t p th cha cng m nh hn. By gi th cha khng e ng i g nh ng ng i thu thu hay thu ti n ha n n a c . V v y m n u cha tr lng cho mnh tr c, cha s cng m nh hn, c v tinh th n v v ti chnh, ph i khng ? Ng i cha giu g t u, ti ni ti p: V n u cha tr cho mnh sau cng, ho c khng tr g c , cha s b y u i. Khi nh ng ng i nh ch cng ty, qu n l, ng i thu thu , thu ti n ha n v cc ch t s x y cha su t i. Ch v cha khng c nh ng thi quen t t v ti n b c. Ng i cha giu l i g t u: "Cng nh anh chng y u t b ct vo m t v y. L do th 5. Tnh kiu ng o. S kiu ng o l m t ci ti qu l n c ng v i s thi u hi u bi t. Ng i cha giu th ng b o ti: Nh ng g cha bi t gip cha ki m ti n, nh ng g cha khng bi t lm cho cha m t ti n. M i l n kiu ng o cha l i b m t ti n v khi t ra kiu ng o, cha th c s tin r ng nh ng g mnh khng bi t l khng h quan tr ng.
wWw.VietLion.Com
Page 51
2010
Ti th y c nhi u ng i dng s kiu ng o nh m t t m bnh phong c che gi u s thi u hi u bi t c a mnh. i u ny th ng x y ra khi ti th o lu n cc v n ti chnh v i nh ng k ton vin hay th m ch l nh ng nh u t khc. H c th i ph ng b n thn h qua cu c th o lu n. V i ti th r rng l h khng bi t mnh ang ni g c . Ti khng mu n ni l h ni d i, nhng th t s l h khng ni th c. Nhi u ng i trong th gi i ti chnh v u t hon ton khng c khi ni m g v nh ng i u h ang ni. H u h t m i ng i trong ngnh cng nghi p ti n b c ny ch phun ra nh ng l i rao hng nh nh ng ng i bn xe hi c v y. Khi b n bi t r ng mnh khng hi u bi t v m t lnh v c no , hy b t u t gio d c chnh mnh b ng cch tm m t chuyn gia hay tm c m t cu n sch ni v lnh v c y. CHNG 9 - S KH I U
tr l i cu h i: "Ti c th b t u nh th no? ti th ng a ra phng php suy ngh m ti tr i nghi m qua m t th i gian di. Th c s r t d tm c nh ng v giao d ch l n. Ti th nh th y. Cng nh t p ch y xe p v y thi, sau m t cht l o o ban u th m i vi c cng gi ng nh n bnh v y. Nhng khi ni n ti n b c th quy t nh v t qua giai o n l o o ny l chuy n ring c a m i ng i. tm c m t v giao d ch c i tr gi hng tri u la, chng ta ph i ku g i n kh nng ti chnh b m sinh c a mnh. Ti tin r ng m i ng i chng ta u c m t kh nng ti chnh thin b m. V n l thin t ny hy cn yn ng v ang ch c nh th c. N ng yn v n n vn ha c a chng ta gio d c chng ta r ng s yu thch ti n b c l ngu n g c c a m i tai h a. N khuy n khch chng ta h c m t ngh nghi p c th lm vi c ki m ti n, nhng n khng d y chng ta ph i lm th no ti n b c lm vi c cho mnh. N b o chng ta ng lo l ng v v n ti chnh trong tng lai, v cng ty hay chnh quy n s chm sc cho chng ta khi ta v hu. Tuy nhin, cu i cng th chnh con ci c a chng ta, cng c gio d c trong h kh ng tr ng h c y nh v y, s ph i trang tr i nh ng i u . Nh ng g c truy n l i l hy lm vi c tch c c, ki m ti n v dng ti n, khi no tng b n th lun c th i m n. Khng may l a s ng i ta tin vo nh ng gio i u trn, n gi n v tm vi c v ki m ti n lun d dng hn nhi u. N u b n khng n m trong s ng ny, ti xin a ra 10 b c nh th c kh nng ti chnh thin b m c a b n. y l 10 b c m c nhn ti th c hi n v th y r t h u hi u. N u b n mu n lm theo m t vi i u trong s ny th r t t t. N u khng th hy d a vo kh nng ti chnh thin b m c a mnh pht tri n m t danh sch ring c a b n. Khi Peru v i m t ng i lm cng vi c o vng su t 45 nm, ti h i ng y v sao l i qu t tin trong m i ni. Nhng h u h t m i ng i u khng c hu n luy n vi c tm vng nh v y. ng tr l i: Vng nhn th y n.
wWw.VietLion.Com
Page 52
2010
V qu l s th t. i v i b t ng s n, ti c th i ra ngoi v tr v v i b n hay nm v giao d ch l n trong m t ngy, trong khi m t ng i bnh th ng s i v khng tm th y g c , cho d c hai cng n m t vng nh nhau. Nguyn nhn l v h khng dnh th i gian pht tri n kh nng ti chnh thin b m c a mnh. 10 b c pht tri n kh nng ti chnh thin b m c a b n - y l qu trnh pht tri n m t quy n nng m Cha ban cho b n v n s th c s l m t quy n nng ch khi no b n c th i u khi n c n. 1. TI C N L DO HN L M T TH C T : S c m nh c a tinh th n. N u b n h i m i ng i xem h c thch c giu c v t do ti chnh hay khng, h s tr l i l "c. Nhng con ng ny c v qu di v ph i leo qu nhi u i ni trong khi ch c n lm vi c ki m ti n v trao s ti n cn d cho ng i mi gi i s d dng hn r t nhi u. C l n ti g p m t c gi tr m m ng c m t trong i bi thi Olympic c a M . Trong th c t , c gi ph i th c d y lc 4 gi sng m i ngy t p bi trong 3 gi tr c khi n tr ng. C khng th i gian tham gia ti c tng v i b n b vo nh ng t i th B y. Nhng c v n ph i h c v c t i m cao nh m i ng i khc. Khi ti h i i u g thc y c n m c c s hy sinh siu phm nh v y, c ni m t cch n gi n: "Ti lm i u cho b n thn mnh v cho nh ng ng i m ti yu m n. Chnh tnh yu gip ti v t qua tr ng i v hy sinh. M t l do hay m t m c ch l s k t h p gi a ci mu n v ci khng mu n. Khi ng i ta h i ti nguyn nhn c a vi c mu n tr nn giu c l g, ti th ng tr l i: chnh l s k t h p gi a nh ng c m xc su s c "mu n" v khng mu n. Ti s li t k ra vi v d . u tin l ci khng mu n, v n t o ra ci mu n. Ti khng mu n ph i lm vi c u t t m t t i su t i. Ti khng thch ph i lm m t nhn vin su t i. Ti khng thch cha ti lun ph i lm vi c v t v su t i v b l y i ph n l n nh ng g ng y lm ra cho n ch t. Ng i giu th khng nh th . H lm vi c tch c c v truy n l i m i th cho con chu mnh. By gi l n ci mu n. Ti mu n r nh r i i du l ch vng quanh th gi i v s ng theo thch c a mnh. Ti mu n c th lm c nh th khi mnh cn tr . n gi n l ti mu n c t do. Ti mu n qu n l th i gian v cu c s ng c a chnh mnh. Ti mu n ti n b c ph i lm vi c cho ti. l nh ng nguyn nhn su kn gip ti ng d y, b c i ti p sau nh ng thua cu c v v p ng. Th cn nh ng ham mu n c a b n l g? N u chng khng m nh m , th c t kh khn c a con ng tr c m t c th s khi n b n n n lng y. 2. M I NGY TI U C NH NG L A CH N Quy n l c c a s ch n l a. y l l do chnh khi n ng i ta mu n s ng trong m t t n c t do. Chng ta mu n c quy n l a ch n. Lc nh , ti r t thch chi c t ph v khi tr ng thnh ti v n r t thch chi tr ny. Ti cn c m t ng i cha giu, ng i ch cho ti th y s khc bi t gi a ti s n v tiu s n. Ngay t lc cn nh , ti quy t ph i tr nn giu c, v ti bi t t t c nh ng g mnh ph i lm l h c cch ki m c ti s n, nh ng ti s n th c s . Ng i b n thn nh t c a ti, Mike, c s n m t c t ti s n trong tay mnh, nhng anh v n ch n ph i h c gi v
wWw.VietLion.Com
Page 53

pht tri n n. Nhi u gia nh giu c nh m t ti s n
2010
cc th h sau, n gi n v nh ng th h sau khng c
hu n luy n tr thnh nh ng ng i qu n l ti s n t t. V i 90% dn s , giu c s em n l m r c r i. V v y m h ngh ra nh ng cu ni nh: Ti khng quan tm n ti n b c, Ti s khng bao gi lm gi u, Ti khng ph i lo l ng g, ti cn tr l m, Khi no ki m ra ti n, lc ti s ngh n chuy n tng lai hay Ch ng, v ti m i l: ng i lo vi c ti chnh. V n c a nh ng cu ni trn l chng c p i t nh ng ng i ch n cch suy ngh nh v y 2 th : m t l th i gian, ti s n qu nh t c a b n, v hai l s h c h i. B n khng c ti n, khng ph i l do bo ch a cho vi c khng ch u h c. Nhng l ci m hng ngy chng ta l a ch n, v th c hi n v i ton b th i gian, ti n b c v c nht chng vo u mnh c l quy n l c c a s ch n l a. T t c chng ta u c ch n l a. Ti ch n c giu c, v m i ngy ti u l a ch n nh th . HY U T VO VI C H C TR C TIN: Trn th c t , c t ti s n th c s duy nh t chnh l tr c c a b n, cng c quy n l c nh t m b n c kh nng chi ph i. Khi ti ni v quy n l c c a s l a ch n, m i chng ta u ang ch n xem mnh c n ph i nh nh ng g khi l n. B n c th xem MTV su t ngy, c nh ng t p ch chi gn, h c lm g m hay n m t l p h c k ho ch ti chnh. H u h t m i ng i u ch b ti n ra mua s u t hn l ph i u t vo vi c h c cch u t tr c. G n y m t ng i b n c a ti, m t ph n giu c, m i b m t tr m. Tn tr m cu m m t m t chi c TV, VCR v khng ng n m t cu n sch no. Tng t nh v y, 90% dn s mua my truy n hnh v ch c kho ng 10% mua sch d y kinh doanh hay u t v nghi n ng m. Ti r t thch n nh ng h i ngh chuyn . Nm 1973, ti xem TV v th y qu ng co v m t h i ngh chuyn ko di 3 ngy v vi c lm th no mua b t ng s n m khng ph i tr ti n m t. Ti b ra 385 $ tham d v kha h c ny em l i cho ti nhi u tri u la. Nhng quan tr ng hn, n em sinh kh n cho ti. Ti khng ph i lm vi c g trong su t qung i cn l i n a ch nh m t kha h c ny. M i nm ti tham d t nh t l 2 kha nh v y. Ti thch nh ng cu n bng ghi m v ti c th nhanh chng quay l i t u. Ti nghe cu n bng c a Peter Lynch, c nh ng i u ng y ni m ti hon ton khng ng . Thay v t ra kiu ng o v ph phn ng, ti b m 1 nt rewind v nghe l i o n bng 5 pht c a ng t nh t l 20 l n hay nhi u hn n a. V b t thnh lnh, b ng cch lm cho u c mnh c i m hn, ti hi u c t i sao ng y l i ni nh th . Gi ng nh m t php th n thng v y. Ti c m th y d ng nh mnh v a m c m t cnh c a vo t t ng c a m t trong nh ng nh u t l n nh t th i i. Ti c th hi u th u m t cch su s c ngu n ti nguyn h c v n v kinh nghi m kh ng l c a ng. K t qu th c t l ti v n gi cch suy ngh c c a mnh, nhng l i c thm cch nhn c a Peter trong cng m t v n hay tnh hu ng tng t . Ti c hai cch ngh thay v ch m t. C thm m t cch phn tch v n theo khuynh h ng khc qu l v gi. Ngy nay ti th ng t h i mnh: Peter Lynch s lm i u ny nh th no? Hay Donald Trump, Warren Buffett, George Soros, h s gi i quy t th no?"
wWw.VietLion.Com
Page 54
2010
Cch duy nh t c th thm nh p vo nng l c tinh th n kh ng l c a h l c n ph i khim t n ch u kh tm c hay l ng nghe nh ng g h ni. Nh ng ng i kiu ng o hay ph phn th ng l nh ng ng i c lng t tr ng th p v lun s m o hi m. B n th y , khi h c m t i u g m i, b n c n ph i ph m sai l m th m i c th hi u th u c t t c nh ng g mnh ang h c. N u b n c n y th c l s kiu ng o i v i b n khng thnh v n n a r i. Nh ng ng i kiu ng o hi m khi ch u c sch hay mua bng. T i sao ph i mua ch ? H l trung tm c a v tr c m. R t nhi u ng i thng minh th ng tranh ci hay t ra phng th khi c m t ki n khc mu thu n v i cch ngh c a h . Trong tr ng h p , ci g i l s thng minh, k t h p v i tnh kiu ng o s thnh ra "s khng hi u bi t." Chng ta u tin r ng nh ng ng i c h c v n cao l nh ng ng i khn ngoan, nhng b n cn i thu chi c a h th ng l i v nn m t b c tranh khc. M t ng i th c s thng minh lun cho n nh ng t ng m i, v chng c th b sung vo kh i ha h p nh ng t ng c tch ly. L ng nghe quan tr ng hn ni. N u khng ph i l s th t th h n Cha khng ban cho chng ta hai tai v ch c m t mi ng. R t nhi u ng i ngh b ng mi ng, thay v l ng nghe ti p thu nh ng t ng v tri n v ng m i. H tranh ci m khng ch u t m t cu h i no. Ti khng c tinh th n Lm giu nhanh nh th ng th y h u h t nh ng ng i chi x s hay cc con b c trong sng b c. C th ti c v n r i l i h t v n, nhng ti c, m t s rn luy n ng k . N u b n mu n li my bay, ti khuyn b n hy i h c tr c . Ti lun r t s ng s t tr c nh ng ng i mua ch ng khon hay b t ng s n m khng bao gi u t vo ti s n l n nh t - b c c a h . Ch mua m t hai ngi nh khng th bi n b n thnh m t chuyn gia b t ng s n c u. 3. CH N B N CHO C N TH N. S c m nh c a s giao thi p. Trn h t, ti khng ch n b n v tnh hnh ti chnh c a h . Ti c nh ng ng i b n th c s trung thnh v i ci ngho cng nh nh ng ng i b n c th ki m c hng tri u ng m i nm. V n l ti h c h i t t t c nh ng ng i b n c a mnh v th c c r ng mnh ang c g ng h c h i h . y c m t khc bi t m ti mu n lm r. Ti th y nh ng ng i c ti n th ng thch ni v ch ti n b c. Cn nh ng ng i b n m ti bi t l ang g p kh khn v ti chnh th khng thch ni n chuy n ti n b c, kinh doanh hay u t. H ngh r ng nh th l khi m nh ho c khng tr th c. Ti h c h i t t t c m i ng i v tm hi u nh ng g mnh khng nn lm Ti c vi ng i b n c th pht tri n c hn m t t la ch trong m t kho ng th i gian nh n. Ba ng i trong s h cng k l i m t hi n t ng gi ng nhau: nh ng ng i b n ngho c a h khng bao gi n h i xem lm th no c nh th , m h ch n h i xin m t trong hai th ho c c hai: 1. m t s ti n n , ho c 2. m t cng vi c. C NH BO: ng nn nghe theo nh ng ng i hay s hi. H c th r t ng m n, nhng khi ni n chuy n ti n b c, nh t l khi ni n chuy n u t th h gi ng nh ng ch g con c lun mi ng la Tr i s p s p. Lc no h cng c th cho b n bi t t i sao m t ci g s khng c k t qu . V n l m i ng i u l ng nghe
wWw.VietLion.Com
Page 55
2010
h , nhng nh ng ng i ch p nh n cc thng tin m m b t h nh ny m t cch m qung cng l i l nh ng ch g con, nh th thi... N u b n xem CNBC, m vng c a cc thng tin u t, b n s th y h th ng c m t danh sch nh ng ng i c g i l cc chuyn gia. Khi m t chuyn gia ni th tr ng s s p ng i khc s ni l th tr ng s p bng n . N u khn ngoan, b n hy l ng nghe c hai ng i. Hy gi m t u c phng khong v c hai chuyn gia u a ra nh ng i m r t c l C nhi u ng i b n thn c khuyn ti nn trnh kh i nh ng v giao d ch. Vi nm tr c m t ng i b n ni v i ti r ng anh ta r t ho h ng v c c m t t gi y ch ng nh n g i ti n v i li su t 6%. Ti ni anh ta l ti ki m c n 16% t chnh quy n nh n c. Ngy hm sau, anh ta g i cho ti m t bi bo ni r ng, vi c u t l r t nguy hi m. By gi hng nm ti nh n c 16% ti n li, cn anh ta v n ch c 6%. C th ni r ng m t trong nh ng i u kh nh t khi xy d ng ti s n l ph i chn th c v i chnh mnh v ph i s n sng khng i chung ng v i m ng. B i v trong th tr ng, m t m ng th ng n tr v th ng d b lm th t. N u c m t v lm n l n c ng ngay trang u c a m t t bo th trong h u h t cc tr ng h p l b n s n tr . Hy tm m t v giao d ch m i. Nh nh ng ng i chi l t sng th ng ni: "Lun lun c nh ng cn sng khc." Nh ng ng i h p t p b t cho k p m t cn sng tr th ng ch l nh ng ng i i d n d p. Cc nh u t khn ngoan khng c i u ch nh th tr ng. N u b l m t cn sng, h s tm t sng ti p theo v vo ng v tr k p th i khi chng n. i u ny r t kh v i h u h t cc nh u t v ph i mua m t th khng c a chu ng qu l kinh kh ng. Nh ng nh u t nht nht cng gi ng nh nh ng con c u i thnh m ng. Ho c chnh s tham lam li ko h vo khi nh ng nh u t khn ngoan ginh ph n xong v i m t. Nh ng nh u t khn ngoan b v n u t khi n cn cha ph bi n. H bi t r ng h ki m c l i nhu n khi mua ch khng ph i khi bn. H kin nh n ch i. Nh ti ni, h khng i u ch nh th tr ng. Cng nh m t ng i l t sng, h ph i vo v tr s n sng khi cn sng l n k ti p s p n. T t c nh ng i u ny u l thng m i n i b . C nh ng d ng thng m i n i b khng h p php v c nh ng d ng thng m i n i b h p php. Nhng d l d ng no th chng v n l thng m i n i b . Khc bi t duy nh t l b n ang cch xa "n i b n m c no. Ti n b c c lm t thng tin. B n mu n nghe ni v m t cu c bng n s p t i, tham gia vo hay tch ra tr c cu c suy s p k ti p? Ti khng ni r ng hy lm i u m t cch b t h p php, nhng b n cng hay bi t s m th b n s cng c nhi u c h i t t ki m c l i nhu n v i m c r i ro t i thi u. l nh ng i u m b n b c th gip b n. V chnh l tr thng minh ti chnh. 4. N M V NG M T CNG TH C R I HY H C M T CNG TH C M I: Quy n l c c a vi c h c h i nhanh chng. Mu n lm ra bnh m, m i ng i lm bnh m ph i theo m t cng th c. V i vi c ki m ti n cng v y. l l do t i sao ti n cn c g i l "b t nho" (dough). H u h t chng ta nghe cu ni: n th no th ng i th ng i th y. Ti c m t cu tng t : "H c th no th y. Ni cch khc, hy c n th n v i nh ng g b n h c t p v nghin c u, v u c b n c kh nng tc
wWw.VietLion.Com
Page 56

ng m nh n n i b n s tr thnh nh ng g m b n a vo tr c mnh. V d , n u b n h c n u n, b n s c
2010
khuynh h ng tr thnh m t u b p. N u khng mu n lm u b p n a th b n ph i i h c thm m t ci khc, v d nh h c ngnh s ph m. Sau khi nghin c u v vi c gi ng d y, th ng th b n s tr thnh m t gio vin. V m i chuy n c tri i nh th . Hy l a ch n c n th n nh ng g mnh mu n h c. Khi ni v ti n b c, ph n l n m i ng i lm theo m t cng th c chung m h h c c tr ng. l lm vi c ki m ti n. M t cng th c m ti th y c nh h ng r t l n trn th gi i l m i ngy, hng tri u ng i th c d y, i lm, ki m ti n, tr ha n, cn b ng thu chi, mua t cng tri chung v l i i lm ti p. l cng th c hay m t phng php c b n. N u b n m t m i v i nh ng g ang lm hay n u b n khng ki m ti n, n gi n l lc c n thay i cng th c ki m ti n c a b n. Khi 26 tu i, ti n m t l p h c cu i tu n c tn g i Lm th no mua nh ng b t ng s n bi t ch thu th n . Ti h c c m t cng th c. i u k ti p l ph i c rn luy n c th p d ng nh ng g mnh h c vo th c t . H u h t m i ng i u kh ng l i t i i m ny. Trong 3 nm, khi lm vi c v i Xerox, ti dng th i gian r nh c a mnh h c cch n m v ng ngh thu t mua b t ng s n t ch thu th n . Ti lm ra vi tri u la b ng cng th c ny nhng v i ngy nay th nh th l qu ch m ch p v c qu nhi u ng i ang th c hi n i u . V v y sau khi n m v ng cng th c , ti ti p t c tm ki m cc cng th c khc. Trong nhi u l p h c, d ti khng h dng n nh ng thng tin mnh h c tr c ti p nhng v n lun tm ki m nh ng thng tin m i. Ti tham gia nh ng l p h c ch dnh cho nh ng nh bun g o c i, nh ng l p h c cho nh ng nh bun hng ty ch n cng nh nh ng l p h c cho t t c m i ng i mu n h c. Ti tch kh i lin minh c a mnh, trong m t cn phng y nh ng con ng i c h c v ti n s v t l nguyn t v khoa h c khng gian. Tuy nhin, ti h c c nhi u th lm cho vi c u t ch ng khon v b t ng s n c a mnh c ngha hn v sinh l i nhi u hn n a. H u h t nh ng tr ng i h c m i thnh l p v i h c cng l p u c l p h c v l p k ho ch k ton ti chnh v u t truy n th ng. l nh ng ni tuy t v i b t u. V v y, ti lun tm ki m m t cng th c nhanh chng hn. l l do t i sao d cng c m t n n t ng kh thng th ng nhng trong m t ngy ti v n c th lm ra nhi u ti n hn nhi u ng i khc lm vi c su t i. Cn m t kha c nh khc c n lu . Th gi i thay i nh v bo ngy nay khng thm xt n ph n nhi u nh ng i u b n bi t, v th ng th nh ng i u b n bi t u c m t r i. Ci chnh l b n c th h c nhanh n m c no. K nng ny qu l v gi. N v gi v n u c th , n s gip b n tm ra nh ng cng th c - phng php ki m ti n nhanh hn. Lm vi c v t v ki m ti n ch l m t cng th c c m ng i ta ngh ra vo th i th ng c . 5. HY TR CHO MNH TR C S c m nh c a k lu t b n thn. N u b n khng th ki m ch c chnh mnh th ng c lm giu. C th gia nh p qun i hay m t tn gio no c th t ki m ch chnh mnh. Th t ch ng c ngha g khi u
wWw.VietLion.Com
Page 57

t, ki m ti n r i l i qung n qua c a s . Chnh s thi u k lu t b n thn lm cho h u h t nh ng ng i trng s
2010
b ph s n sau khi trng hng tri u la. Chnh s thi u k lu t b n thn lm cho nh ng ng i c tng lng l p t c i ra ngoi v mua m t chi c xe hi hay lm m t chuy n du ngo n v sau th m c n ... Th t kh m ni b c no trong 10 b c ny l quan tr ng nh t. Nhng trn h t, y c l l b c kh th c hi n nh t n u khng ph i l m t ph n b n ch t c a b n. Ti dm ni r ng: chnh s thi u k lu t c nhn l nhn t khc bi t s 1 gi a ng i giu, ng i ngho v ng i trung lu. Ni m t cch n gi n, nh ng ng i c lng t tr ng v tinh th n ch u ng th p i v i cc p l c ti chnh s khng bao gi giu ln c. Nh ni, ti h c c m t bi h c t ng i cha giu l th gi i s x y con i. Th gi i x y nh ng ng i thi u kh nng t ki m ch v k lu t b n thn, v y h tr thnh n n nhn c a nh ng ng i c k lu t ring mnh. Trong nh ng l p h c kinh doanh m ti d y, ti th ng nh c m i ng i khng nn t p trung qu nhi u vo s n ph m hay d ch v c a mnh m hy t p trung vo vi c pht tri n k nng qu n l. Ba k nng quan tr ng nh t c n c b t u vi c kinh doanh ring l: 1. Qu n l vng quay ti n m t. 2. Qu n l nhn s . 3. Qu n l th i gian c nhn. C th ni r ng ba k nng qu n l trn c p d ng cho m i th ch khng ch cho cc doanh nghi p, l ba v n trong cu c s ng c a m i c nhn, m i gia nh, m i cng vi c kinh doanh, m i t ch c t thi n, m i thnh ph hay m i qu c gia. M i k nng u c nng cao nh k lu t b n thn. Ti khng bao gi xem nh cu ni c a ng i cha giu: Hy tr lng cho mnh tr c nh t. Nh ti ni, s hi u bi t ti chnh cho php ng i ta c cc con s , v cc con s k chuy n cho h nghe. Nhn vo b n k thu nh p v b n cn i thu chi c a ai , ti c th th y li u m t ng i hng h n ni hy tr cho mnh tr c" c th c s lm nh nh ng g h thuy t gio hay khng. M t b c tranh ng gi b ng hng ngn l i ni. V v y, m t l n n a hy so snh b n k ti chnh c a nh ng ng i tr lng cho mnh tr c v i nh ng ng i khc. Nh ng ng i s tr cho mnh tr c:
Cng vi c
Thu nh p
Chi ph Thu Th c n
wWw.VietLion.Com
Ti s n Ti t ki m u t
Tiu s n
Page 58
2010
Hy nghin c u s trn v ch xem b n c th th y c s khc bi t hay khng. Xin nh c l i l ph i hi u c vng quay ti n m t th b n m i hi u c cu chuy n. H u h t m i ng i ch nhn vo nh ng con s m khng c c g c . N u th c s c th hi u c quy n l c c a vng quay ti n m t, b n s nhanh chng nh n ra nh ng sai l m trong b c tranh k ti p, ho c t i sao hn 90% dn s ph i lm vi c c t l c su t i v c n n nh ng h tr c a chnh quy n nh phc l i x h i khi khng cn c th lm vi c n a. B n c th y khng? S trn ph n nh nh ng ho t ng c a m t c nhn ch n tr cho b n thn tr c. M i thng, h b ti n vo c t ti s n tr c khi tr chi ph hng thng. D c hng tri u ng i hi u c cu ni "Hy tr cho mnh tr cn hng trn th c t , h v n lun tr cho b n thn sau cng. Gi th ti c th nghe nh ng ti ng la t nh ng ng i tin t ng m t cch chn thnh vo vi c c n tr ha n tr c nh t, v ti ng ph n i c a nh ng ng i c trch nhi m lun tr ha n ng lc. Ti khng b o b n nn t ra v trch nhi m v ng tr ha n. Ti ni r ng hy lm theo nh ng g cu n sch ni, hy tr cho mnh tr c. V s trn l b c tranh k ton m t chnh xc hnh ng ch khng ph i nh b c tranh sau y:
Cng vi c Thu nh p Chi ph Thu Th c n
Ti s n Ti t ki m u t
Tiu s n
C nhi u nm thng trong i ti, v m t nguyn nhn no m vng quay ti n m t t hn r t nhi u so v i cc ha n nhng ti v n lun tr cho mnh tr c. Cc nhn vin k ton c a ti kinh ho ng la ln: C quan thu v s t ng anh vo t. Anh s khng c dng lo i th tn d ng ny n a y! Ng i ta s c t i n m t! Ti v n c tr cho mnh tr c. V sao v y? V l s c m nh k lu t b n thn v s c m nh c a tinh th n, hay ni m t cch bnh dn hn, l s gan gc.
wWw.VietLion.Com
Page 59

Nh ng i cha giu d y ti trong thng u tin lm vi c v i ng y, h u h t m i ng i u cho th
2010
gi i x y mnh i. Hy can m i ng c dng n c v b n s giu ln. C th b n khng y u u, nhng khi ni n ti n b c th h u h t m i ng i u tr nn nht nht. D lun tr ha n sau cng nhng ti khn ngoan ti chnh khng b ri vo m t tnh tr ng kh khn. Ti khng thch ch u nh ng mn n tiu dng. Th c s th ti c r t nhi u mn tiu s n, nhng ti khng ph i tr ti n cho chng m ng i khc ph i tr cho cc tiu s n c a ti. l nh ng ng i thu nh. V v y, quy lu t u tin khi tr lng cho mnh tr c l khng b m c n . D tr ha n sau cng nhng ti ph i thu x p sao cho mnh ch ph i tr nh ng ha n nh khng quan tr ng m thi. Th hai, khi th nh tho ng b tng ti n, ti v n tr cho mnh tr c. Ti cho cc ch n la lng ln. Ti thch h t ra kin quy t v i mnh. V sao v y? V chnh nh ng ng i ny gip ti. H bu c ti ph i i ra ngoi v ki m nhi u ti n hn. V v y m ti lun tr cho mnh tr c, c u t ti n b c v c cc ch n la . Ni chung th d sao, ti v n th ng tr h ng h n m. V ch ng ti c m t uy tn tuy t v i. Chng ti khng mnh b p l c ph i s d ng s ti n ti t ki m hay thanh ton cc c ph n tr nh ng mn n tiu dng. Nh th l khng thng minh ti chnh. V y cu tr l i l: 1. ng v ng vo nh ng mn n qu l n m b n ph i tr . Hy chi ph t thi. Hy xy d ng ti s n tr c r i hy mua m t ngi nh l n hay m t chi c xe p. b k t vo vng Rat Race l m t i u khng thng minh cht no. 2. Khi b tng ti n, hy cc p l c xu ng b n lm nn chuy n v ng ln su vo vi c tiu xi hay u t qu m c. Hy dng p l c bu c thin t ti chnh c a b n ph i ngh ra nh ng cch ki m ti n m i v sau hy tr ha n i . H n sau b n s c th tng kh nng ki m ti n cng nh tr thng minh ti chnh c a mnh ln. Nhi u l n ti b k t vo tnh tr ng kh khn ti chnh v ph i tm cch t o ra nhi u thu nh p hn, trong khi v n trung thnh b o v nh ng ti s n trong c t ti s n c a mnh. Nhn vin k ton c a ti la lng ln v bi n i tm cch trang tr i, nhng ti v n nh m t ng i lnh anh dng b o v Pho i Ti s n c a mnh. Ng i ngho c nh ng thi quen ngho. M t thi quen x u ph bi n l tnh xi hoang. Ng i giu bi t r ng ch nn ti t ki m lm ra nhi u ti n hn ch khng ph i tr ha n. Ti bi t nh ng cu ny nghe c v th b o, nhng nh ti ni, n u b n khng c ng r n v i chnh mnh th th gi i s x y b n i. N u b n khng thch ph i ch u p l c ti chnh th hy tm m t cng th c cho ring mnh. M t cng th c t t l c t gi m chi ph, c t ti n vo ngn hng, tr thu thu nh p, mua cng tri b o m v gi m c s ng trung bnh. Nhng i u ny l i tri v i quy lu t tr cho mnh tr c. Quy lu t ny khng khuy n khch b n t hy sinh hay king khem ti chnh. S ng ph i c th h ng. N u b n ku g i thin t ti chnh c a mnh, b n c th t n h ng nh ng ni m vui trong cu c s ng, giu c v thanh ton h t ha n m khng ph i hy sinh cu c s ng ti p c a mnh. V chnh l tr thng minh ti chnh.
wWw.VietLion.Com
Page 60

6. HY TR LNG H U HNH CHO NH NG NG I MI GI I: tr c nh ghi l Nh bn. Hay ti th y trn TV ngy nay, nhi u ng i t nh n l nh ng nh mi gi i h gi. Ng i cha giu d y chng ti hy lm theo i u ng c l i ng tin vo vi c tr cng h u hnh cho nh ng
2010
nh chuyn mn, v ti cng lm theo chnh sch . Ngy nay, ti c nh ng lu t s, k ton, nh ng nh mi gi i b t ng s n v nh ng ng i mua bn c ph n ch ng khon tuy t v i. V sao v y? V n u nh ng ng i ny c chuyn mn gi i th s ph c v c a h s em ti n n cho b n. V h cng lm ra nhi u ti n th ti s cng lm c nhi u ti n. Chng ta ang s ng trong th i i thng tin. Thng tin l v gi. M t ng i mi gi i ch ng khon c th cung c p thng tin cho b n hay dnh th i gian h ng d n b n. C m t s nh mi gi i ch ng khon s n sng lm vi c ny cho ti. M t s ng i d y ti khi ti c r t t hay khng c ti n, v cho n ngy nay ti v n cn lm vi c v i h . Nh ng g ti tr cho m t ng i mi gi i ch ng khon l qu b nh so v i s ti n m ti ki m c nh nh ng thng tin h cung c p. Ti thch nh ng ng i mi gi i b t ng s n hay mi gi i ch ng khon c a ti ki m c nhi u ti n. V nh v y th ng c ngha l ti lm ra r t nhi u ti n. M t ng i mi gi i gi i s ti t ki m th i gian ki m ti n cho ti - v d nh khi ti mua m t mi ng t tr ng v i gi 9.000 $ v bn i v i gi 25.000 $, nh m ti c th mua c chi c Porch nhanh hn. M t ng i mi gi i l tai m t th tr ng c a b n. H gn. Cng v y, trong suy ngh c a ti, nh ng ng i t i bn nh khng xem tr ng th i gian c a mnh. T i sao ti ph i ti t ki m vi ng trong khi ti c th dng th i gian ny ki m c nhi u ti n hn ho c dnh th i gian bn nh ng ng i mnh yu m n? i u ti th y bu n c i nh t l r t nhi u ng i ngho hay ng i trung lu lun cho ti n hu h ng nh hng t 15 n 20% d ph c v c t cch m y i n a, nhng h l i phn nn v ph i tr cho ng i mi gi i t 3 n 7%. H thch cho ti n nh ng ng i lm tng chi ph c a h , nhng l i h kh c v i nh ng ng i gip h pht tri n ti s n. Nh th l khng thng minh ti chnh. Khng ph i t t c cc nh mi gi i u ngang ti ngang s c. i u khng may l h u h t cc nh mi gi i ch l nh ng ng i bn hng. C th ni r ng nh ng ng i bun bn b t ng s n l nh ng ng i t h i nh t. H bun bn nhng b n thn h s h u r t t hay khng h c m t b t ng s n no c . C m t khc bi t r t l n gi a ng i mi gi i nh c a v ng i mi gi i u t. V i u l c th t v i nh ng ng i mi gi i ch ng khon, ngn phi u, qu cng tri v b o hi m th ng t g i mnh l nh thi t k ti chnh. Cng nh trong truy n c tch, b n ph i hn r t nhi u con ch th m i tm ra m t hong t th c s . Hy ghi nh cu ni c k ny: ng bao gi h i m t ng i bn sch gio khoa n u b n c n m t cu n sch gio khoa. Khi ph ng v n m t nh chuyn mn lm vi c lnh lng, u tin l ti ph i tm hi u xem h c bao nhiu ti s n hay ch ng khon v h ph i tr thu bao nhiu ph n trm. Ti p d ng i u cho nh ng lu t s thu v cng nh k ton vin c a mnh. Ti c m t k ton vin c kinh doanh ring. C y lm k ton cho ti nhng c m i ngy th cho ti. V thay v ph i n th ti c th nh chi
wWw.VietLion.Com
Page 61
2010
y kinh doanh b t ng s n. Ti cng t ng c m t k ton vin l m t nhn vin k ton kinh doanh nh , nhng anh ta khng c b t ng s n no c . Ti thay anh ta v chng ti khng c cng ngnh kinh doanh yu thch. Hy tm m t ng i mi gi i m b n th c s yu thch. Nhi u ng i mi gi i s dnh th i gian hu n luy n b n, v c th h s l ti s n t t nh t b n c c. Hy i x t t v i h v h u h t h s t t v i b n. N u t t c nh ng g b n ngh n l c t gi m hu h ng c a h th t i sao h ph i n v i b n ch ? Nh ti ni tr c y, m t trong nh ng k nng qu n l quan tr ng l qu n l nhn s . Nhi u ng i ch qu n l c nh ng ng i km thng minh hn h v c t quy n l c hn h . Nhi u vin qu n l mi mi khng c thng ch c v h ch bi t cch lm vi c v i nh ng ng i d i quy n m khng bi t cch lm vi c v i c p trn. K nng th c s l qu n l v tr lng h u cho nh ng ng i gi i hn mnh trong m t lnh v c k thu t no . l l do t i sao cc cng ty th ng c m t ban gim c. B n cng nn nh th . V chnh l s thng minh ti chnh. 7. HY LM M T NG I T NG QU DA : Khi nh ng ng i da tr ng u tin n nh c chu M , h r t s ng s t b i nhi u nt vn ha c a ng i da chu M . V d n u m t ng i da tr ng b l nh, ng i da s p m n cho anh ta. C t ng l m t mn qun n khi ng i da i l i ci m n anh chng da tr ng th ng r t b c mnh. Ng i da cng r t b c mnh khi nh n ra r ng ng i da tr ng khng mu n tr n l i. V v y m ra i thu t ng Ng i da t ng qu., Ch n gi n l m t s hi u l m v vn ha thi. Trong th gi i c a nh ng c t ti s n, lm m t ng i da t ng qu l m t i u r t quan tr ng i v i ti s n. Cu h i u tin c a nh ng nh u t snh i u l: Bao lu th ti c th l y ti n l i? H cng mu n bi t h c th l y khng nh ng g, cng l m t ph n cng vi c. l l do t i sao nh ng kho n ROI, hay ti n l i u t (Return of and on Investment), l r t quan tr ng. V d , ti tm ra m t s l t trong vng ang b t ch thu th n . Ngn hng i gi 60.000 $, ti t gi 50.000 $ v h ch p nh n, n gi n v trong cu c u th u, ti a ngay m t t sc 50.000 $. H bi t r ng ti ang ni chuy n nghim ch nh. H u h t cc nh u t s ni: Anh l trm t b n ti n m t ? Nh n m t gi y bo n c ph i t t hn khng? Cu tr l i cho tr ng h p ny l khng. Cng ty u t c a ti cho thu nh ngh ma ng, v i ci gi 2.500 $ m t thng su t 4 thng ma ng trong nm. Trong ma vn khch, ng i nh c cho thu v i gi 1.000 $ m t thng. Ti l y l i v n trong kho ng 3 nm. Gi th ti s h u ti s n ny, n ti n cho ti t thng ny qua thng khc. V i ch ng khon cng v y. Th ng th ng i mi gi i c a ti s g i i n v khuyn ti nn chuy n m t l ng ti n ng k vo nh ng c ph n c a m t cng ty m anh ta c m th y n s p s a i m t n c c lm tng v t gi tr c ph n, v d nh tuyn b m t s n ph m m i ch ng h n. Ti s chuy n ti n vo trong th i gian kho ng m t tu n n m t thng, trong khi gi tr c ph n ang tng ln. Sau , ti rt s v n ban u ra v khng ph i lo l ng g v s dao d ng c a th tr ng n a, v s v n ban u quay v v s n sng lm vi c v i nh ng ti s n khc. V v y m ti n ti p t c i vo r i i ra, v ti s h u m t ti s n hon ton t do v m t k thu t.
wWw.VietLion.Com
Page 62
2010
Th c s l r t nhi u l n ti b m t ti n. Nhng ti ch chi v i s ti n m ti c th m t. C th ni r ng trung bnh 10 l n u t th ti nh trng ch hai ho c ba l n, nm ho c su l n l khng c g c , cn th s thua m t hai hay ba l n. Nhng ti gi i h n s thua l c a mnh ch trong s ti n ti c vo lc . V i nh ng ng i ght ph i m o hi m, h b ti n vo ngn hng. V ni cho cng th ti t ki m v n t t hn khng lm g c . Nhng c n ph i m t th i gian r t lu m i c th l y ti n l i c, v trong h u h t tr ng h p, b n ch ng c nh n khng th g c . Trong m i v u t c a ti, lun ph i c m t b n i, m t ci g khng m t ti n. M t kho d tr nh , m t m nh t tr ng, m t ngi nh, m t c ph n ch ng khon, m t cao c vn phng. V ph i l m t t ng t m o hi m hay gi i h n r i ro. C nh ng cu n sch vi t ring v ch ny nn ti khng mu n nh c n m v ng mu n c khng nh ng b t ng s n d i cc c quy n c a cng ty. V v y nh ng nh u t khn ngoan ph i nhn xa hn ROI (ti n l i u t). M t khi l y ti n l i, b n ph i c thm nh ng ti s n khc m khng ph i m t ti n. Nh th m i l thng minh ti chnh. 8. TI S N XA X PH M S c m nh c a vi c t p trung. Con c a b n ti c m t thi quen r t x u l hay t s ch n ng cu i cng trong ti. M i 16 tu i n mu n c chi c xe hi c a ring mnh v i l do: T t c b n b con u c cha m mua cho xe hi ring. Th ng b mu n l y s ti n ti t ki m c a n v i h t thnh ti n m t. Khi th cha n g i i n cho ti. Theo anh, ti c nn cho n lm th khng? Hay ti nn lm nh nh ng b c ph huynh khc l mua h n chi c xe cho n? Ti tr l i: i u s lm gi m p l c cho anh trong m t tng lai g n, nhng lm nh th , anh s d y n i u g trong tng lai xa? Anh th dng ci mong mu n c m t chi c xe ny v khuy n khch con mnh h c c ci g xem sao? Hai thng sau, ti g p l i anh ta v h i. Con trai anh c chi c xe m i cha? Cha. Nhng ti cho n 3.000 $ mua xe. Ti ni n hy dng s ti n ny thay v dng ti n ti t ki m h c i h c c a n. Ti ni: , anh th t r ng ri y! Khng u. Ti cho n s ti n ny v i m t i u ki n. Ti lm theo l i khuyn c a anh, l i d ng khao kht mu n mua xe c a n n c th h c c ci g . Th i u ki n g? , u tin chng ti m b chi c a anh ra, tr chi Vng quay ti n m t y m. Chng ti chi v th o lu n r t lu v cch s d ng ti n b c sao cho khn ngoan. Sau ti t mua di h n t bo Wall Street Journal v m t s sch v th tr ng ch ng khon cho n. R i sao n a? y. Ray Kroc, hay ng ch c a t p on Mcdonald's n i ti ng, bn hamburger khng ph i v ng thch n hamburger
wWw.VietLion.Com
Page 63
2010
Ti b o 3.000 $ ny l c a n, nhng n khng c tr c ti p dng s ti n ny mua xe. N c th dng mua bn ch ng khon, tm m t ng i mi gi i ch ng khon ring v khi n lm ra c 6.000 $ t 3.000 $ ny th n c th dng phn n a mua xe v phn n a dnh n khi vo i h c. Ti h i: V k t qu th no? , ban u n bun bn r t may m n, nhng vi ngy sau th thua h t s l i. Sau n l i c ti n li. n hm nay th n ch cn kho ng 2.000 $ thi, nhng s ti n li th ang tng ln. N c t t c nh ng cu n sch ti mua v n cn n th vi n m n thm nh ng cu n khc n a. N c ng u nghi n t Wall Street Journal, tm cc h ng d n v bi t xem CNBC thay v MTV. S p t i ch c n ch cn 1.000 $ thi, nhng s l i t c v nh ng g n h c c th r t nhi u. N bi t l n u lm m t ti n, n s ph i i b thm 2 nm n a. Nhng d ng nh n khng cn quan tm g n chuy n c . Th m ch n cn t ra khng h ng th v i ci xe hi v n tm c m t tr chi khc vui hn nhi u! Ti h i: Th n u n lm m t h t ti n th sao? phng lao th ph i theo lao thi. Ch ng th ti n m t m i th lc ny cn hn l ch n khi n b ng tu i chng ta r i m i b t n ph i m o hi m. V l i, 3.000 $ ny l s ti n t t nh t m ti u t cho vi c h c c a n. Nh ng g n h c s gip ch cho n su t i, v c v nh n b t u bi t coi tr ng ti n b c. Ti ngh n s khng cn t n ng xu cu i cng trong ti n a u. Nh ti ni trong ph n Tr cho mnh tr c, n u m t ng i khng n m c s c m nh k lu t b n thn th t t nh t l ng nn lm giu. Trong th i gian u, qu trnh pht tri n vng quay ti n m t t c t ti s n trn l thuy t l r t d dng, nhng chnh s c ch u ng tinh th n khi i u khi n ti n b c m i l chuy n kh. Trong th gi i tiu dng ngy nay, nh ng quy n r bn ngoi r t d y ti n c a chng ta qua c t tiu s n. V s ch u ng tinh th n km m ti n b c ch y ra v t l n v i ti chnh. Ti a ra nhi u v d s h c v s thng minh ti chnh, nhng trong tr ng h p ny, chnh kh nng ch huy ti n b c m i lm ra ti n. N u chng ta cho 100 ng i m i ng i 10.000 $ vo u nm th theo ti, n cu i nm m i chuy n s nh sau: 80 ng i s khng cn g c . S th t th nhi u ng i s ph i mang nh ng mn n l n v h tr ti n m t cho nh ng chi c xe hi, t l nh, TV, VCR hay m t k ngh no . 16 ng i s tng c s 10.000 $ ny kho ng 5% n 10%. 4 ng i s c th tng n 20.000$ hay ln n hng tri u la. Gi ng nh m i ng i khc, ti cng thch nh ng th xa x ph m. Khc bi t ch l m t s ng i mua nh ng th xa x ph m ny b ng th tn d ng. N l m t ci b y ng ni ny trng ni n . V i r t nhi u ng i khi mu n mua m t chi c Porsche, cch d nh t l g i i n cho ngn hng vay n . Cn ti, thay v ch n cch t p trung vo c t tiu s n, ti ch n s t p trung vo c t ti s n c a mnh. ni c s c khng c y u nh t. l nguyn nhn c a ci ngho v vi c ph i
wWw.VietLion.Com
Page 64

Nh m t thi quen, ti bi n nh ng mong mu n c tiu xi thnh ngu n c m h ng thc y thin t ti chnh c a mnh trong vi c u t.
2010
Ngy nay, chng ta th ng m n ti n c c nh ng th ta mu n thay v t p trung lo ki m ti n. Cch ny qu l d dng hn trong th i gian ng n nhng l i v t v hn trong th i gian di. l m t thi quen x u m chng ta, d l m t c nhn hay m t qu c gia, cng th ng xuyn m c ph i. B n hu n luy n mnh v nh ng ng i thn lm ch ti n b c cng s m ch ng no th cng t t ch ng n y. Ti n b c l m t quy n l c hng m nh. Khng may l ng i ta th ng cho s c m nh c a ti n b c ch ng l i mnh. N u b n c m t tr thng minh ti chnh khng cao, b n s khng th gi c ti n. N s khn ngoan hn b n. M n u ti n b c khn ngoan hn b n th b n s ph i lm vi c cho n su t i. lm ch ti n b c, b n c n ph i khn ngoan hn n. Khi ti n s lm theo nh ng g b n yu c u. N s tun l nh b n. Thay v ph i lm m t n l cho ng ti n, b n s l ch nhn c a n. chnh l s thng minh ti chnh. 9. C N C NH NG ANH HNG. S c m nh c a chuy n th n tho i. Khi cn nh , ti r t khm ph c Willie May, Hank Aaron, Yogi Berra. H l nh ng ng i anh hng. L m t a tr , ti mu n c nh h . Ti mu n bi t m i th v h v ti mu n c gi ng nh h . Khi cn l m t a tr 9 - 10 tu i, m i l n nh bng hay ch p bng, ti khng cn l ti n a. Ti tr thnh Yogi hay Hank. l m t trong nh ng cch h c c tc ng m nh nh t m khi l n ln chng ta th ng m t. Chng ta lm m t nh ng ng i anh hng c a mnh. Chng ta lm m t s ngy th c a mnh. Hm nay, ti nhn b n tr chi bng chy g n nh. Trn sn bng, chng khng cn l Johny b b ng n a, chng l Michael Jordan, Sir Charles hay Clyde. B t ch c hay tranh ua v i nh ng ng i hng c a mnh l m t cch h c th c s m nh m . V l l do t i sao khi m t ng i nh O. J. Simpson nh m t danh d , nhi u ng i la k ch li t. C nhi u th cn hn c m t phin ta x n. l s m t i m t anh hng. Nhi u ng i l n ln v i h , knh tr ng h v mu n c gi ng nh h . Th m b t thnh lnh, ta ph i gi s ch mnh ra kh i con ng i y. Khi l n hn, ti c thm nh ng anh hng khc. Ti c nh ng ng i hng chi gn nh Peter Jacobsen, Fred Couples v Tiger Woods. Ti b t ch c nh ng c nh c a h v c s c c t t c nh ng g ni v h . Ti cng c nh ng ng i hng nh Donald Trump, Warren Buffett, Peter Lynch, George Soros v Jim Rogers. L n hn cht n a, ti bi t v cu c s ng c a h cng nh ti bi t ERA v RBI c a nh ng ng i hng bng chy c a ti v y. Ti lm theo nh ng g m Warren Buffett u t vo v c m i th ni v quan i m c a ng i v i th tr ng. Ti c sch c a Peter Lynch hi u ng ch n cc c ph n nh th no. V ti c sch ni v Donald Trump, c tm hi u xem ng thng l ng v dn x p cc v giao d ch ra sao. Cng nh khi ti c m th y mnh khng ph i l mnh lc s p nh bng, khi ang nghin c u th tr ng hay ang i u nh m t v giao d ch, trong ti m th c, ti lun hnh ng v i s b o d n c a Trump. Hay khi phn tch m t khuynh h ng, ti nhn n nh th Peter Lynch ang nhn v y. Khi c nh ng ng i hng, chng ta c th rt ra
wWw.VietLion.Com
Page 65
2010
c m t ngu n l c gh g m t thin t c a chnh mnh. Nhng nh ng ng i hng cn lm c nhi u vi c hn l ch truy n c m h ng cho chng ta. H lm cho m i th tr nn d dng. Chnh vi c lm cho m i th d dng hn thuy t ph c chng ta mu n lm c nh h . N u ng i khc lm c th mnh cng lm c. Khi ni n chuy n u t, r t nhi u ng i c m th y vi c qu kh khn. Thay vo , hy i tm m t ng i anh hng c th lm cho m i chuy n c v d dng hn. 10. HY D Y V B N S C H C S c m nh c a vi c cho i. C hai ng i cha c a ti u l gio vin. Ng i cha giu d y ti m t bi h c m ti em theo su t i, l s c n thi t c a lng t thi n hay s cho i. Ng i cha c h c th c cao cho ti r t nhi u th i gian v ki n th c, nhng g n nh khng bao gi cho ti n. Nh ti ni, ng b o r ng ng s cho n u ng c ti n d. D nhin l r t hi m khi c m t s d no. Ng i cha giu cho c ti n l n s gio d c. ng tin t ng ch c ch n vo vi c ch u thu th p phn. ng lun ni: "N u b n mu n c ci g , b n ph i cho i tr c ." N u ch c ghi l i m t t ng cho b n, ti s ghi l i cu ni . M i khi b n c m th y mnh ang ngho hay ang c n m t ci g , tr c tin hy cho i ci mnh mu n v n s tr l i g p nhi u l n. hon ton l s th t i v i ti n b c, tnh b n, mnh yu hay ch m t n c i. Ti bi t th ng khng ai mu n lm th c , nhng v i ti i u lun x y ra. Ti tin vo quy lu t c i c l i v ti cho i nh ng g ti mu n. Ti mu n c ti n nn ti cho ti n, v n quay l i g p nhi u l n. Ti mu n bun bn nn ti gip ng i khc bun bn v ti c th bn c hng. Ti mu n c c h i g p g nn ti gip ng i khc giao ti p, v nh m t php th n, nh ng c h i g p g l i n v i ti. C m t cu ni c xa: Cha khng c n ph i nh n, nhng con ng i l i c n ph i cho. Ng i cha giu th ng ni: Ng i ngho tham lam hn ng i giu. ng gi i thch r ng m t ng i giu th ng cung c p ci g m nh ng ng i khc c n c. Su t nh ng nm thng trong i, m i khi ti c m th y tng qu n, thi u ti n hay c n gip , ti ch n gi n i ra ngoi hay suy ngh xem mnh mu n g v quy t nh cho n i. V khi ti cho i, n lun lun quay l i. i u ny nh c ti nh l i cu chuy n v m t anh chng ng i trong m l nh gi v i m t ng c i trn tay, anh ta ht ln v i ci l s i ph b ng: Khi no my cho tao m t t l a th tao m i b cui vo. V m i khi ni n ti n b c, tnh yu, h nh phc, bun bn hay giao d ch, mong b n hy nh r ng: u tin ph i cho i ci b n mu n v r i n s quay l i. Th ng th ch c n qu trnh suy ngh xem ti mu n g v lm sao em cho ng i khc nh ng g ti mu n cng lm pht sinh m t dng ch y ho phng. M i khi c m th y ng i ta khng c i v i mnh, ti m m c i v i h v ni: Xin cho v nh m t php mu b ng c nhi u ng i m m c i v i ti. Qu th c th gi i ch l m t t m gng soi l i chnh mnh. V v y m ti ni: Hy d y m i ng i v b n s c h c. Ti th y r ng mnh cng nhi t tnh d y cho nh ng ng i mu n h c th mnh cng h c c nhi u hn. N u mu n h c v ti n b c, hy d y i u cho ng i khc. M t dng t t ng m i v nh ng i u c bi t t t p hn s n v i b n. Cng c i lc ti cho i v
wWw.VietLion.Com
Page 66
2010
khng c g quay l i hay nh ng th nh n c l i khng ph i th ti mu n. Nhng sau khi xem xt v t v n mnh k hn, ti th y r ng trong nh ng tr ng h p nh th , th c s ti cho nh n ch khng ph i l cho m cho. Cha ti d y cc gio vin v ng tr thnh m t gio vin ng u. Ng i cha giu lun d y nh ng ng i tr tu i cch kinh doanh c a ng. Khi nhn l i, chnh s r ng ri cng nh ng g h bi t lm cho h khn ngoan hn. Trong th gi i ny c nh ng quy n l c m nh m hn chng ta r t nhi u. B n c th t mnh t c chng, nhng v i s gip c a nh ng quy n l c ny th m i vi c s d hn nhi u. T t c nh ng g b n c n l ph i r ng ri v i nh ng g mnh c, v cc quy n l c s r ng ri l i v i b n. CHNG 10: M T S V n cn mu n nhi u hn? y l m t s vi c ph i lm Nhi u ng i khng tho mn v i 10 b c trn c a ti. H thys chng tri t l hn l hnh ng. Ti ngh r ng hi u c tri t l cng quan tr ng nh hnh ng v y. C nhi u ng i mu n lm m khng suy ngh v c nh ng ng i ch mu n ngh m khng mu n lm. V v y v i nh ng ng i mu n lm nh ng g b t u, ti xin chia s v i b n m t s i u ti lm d i d ng tm t t: hy ng ng lm nh ng g b n ang lm. Ni cch khc, hy ngh tay m t cht v suy ngh ci g ti n tri n cn ci g khng ti n tri n. M t nh ngha c a s in r l lm cng m t vi c nhng l i mong c c m t k t qu khc. Hy ngng nh ng g khng ti n tri n v tm xem c g m i lm khng. Hy tm ki m nh ng t ng m i. c nh ng t ng u t, ti i n nh sch v tm nh ng cu n sch ni v cc ch khc nhau. Ti g i chng l cc cng th c. Ti mua nh ng cu n sch lm th no ni v nh ng cng th c m ti khng bi t g v chng c . V nh trong hi u sch, ti tm th y cu n 16 gi i php ph n trm c a Joel Moskowitz. Ti mua cu n sch v em v c. HNH NG! Ngy k ti p, ti lm theo chnh xc nh ng g cu n sch ni. T ng b c m t. Ti tm nh ng m i h i b t ng s n trong vn phng lu t s v ngn hng. H u h t m i ng i khng b t tay vo hnh ng, ho c h m i nghe theo nh ng i u ng i khc bn tn v cng th c m i m h nghin c u. Ng i hng xm c a ti cho ti bi t nh ng l do t i sao gi i php 16% s khng ti n tri n. Ti khng nghe anh ta v anh ta cha bao gi lm i u c . Hy tm m t ng i t ng lm nh ng g b n mu n lm. R h i n tra. H i h nh ng m o nh , nh ng k x o trong kinh doanh. V t ch ng nh n thu b o m 16%, ti n s thu trong t nh v tm m t nhn vin lm vi c . Ti th y c y cng ang u t vo thu b o m. Ngay l p t c ti m i c i n tra. C y vui v ni m i th c bi t v ph i lm i u nh th no. Sau b a tra, c dnh sut bu i chi u ch v cho ti. Ngy hm sau, nh s gip c a c m ti tm c hai ti s n l n v b t u tch lu c 16% l i nhu n k t . Ch m t m t ngy c sch, m t ngy b t tay vo vi c, 1 gi n tra v 1 ngy ki m c 2 v giao d ch l n. VI C PH I LM
wWw.VietLion.Com
Page 67
2010
Hy n l p h c. Ti tm trong thng bo thng tin v nh ng l p h c m i m mnh quan tm. Nhi u l p khng ph i m t ti n hay ch ph i t n m t chi ph nh . Ti cng tham gia v tr chi ph cho nh ng h i ngh chuyn l n v nh ng i u mnh mu n h c. Ti giu c v khng ph i lm vi c v t v , n gi n l nh nh ng kho h c ny. C nhi u ng i b n khng tham gia h c, h b o ti lng ph ti n b c, sonng h v n ph i nai lng ra lm vi c. Hy ra gi. Khi mu n c m t m nh b t ng s n, ti xem xt nhi u ti s n v vi t vi dng ra gi. N u b n khng bi t m t ci gi h p l l g th ti cng khng bi t. l cng vi c c a cc nhnvin b t ng s n th c s . H a ra ci gi. Ti ch ph i lm cng t vi c cng t t. M t ng i b n mu n ti ch cho c y cch mua nh. Vo ngy th 7, c y v m t nhn vin cng ti i xem xt 6 cn h . B n cn r t t h i, nhng hai cn cn l i th kh t t. Ti b o c y hy ra gi cho c 6 cn, nhng ch a ra n a gi ti n ch nh i h i m thi. C gi v ng i nhn vin sut n a ln cn au tim. H ngh nh th th t ki m nh v xc ph m ng i bn, nhng ti cho r ng th c s l anh chng nhn vin kia khng mu n ph i lm vi c v t v qu. V v y h khng lm g c v ti p t c i tm m t v giao d ch khc t t hn. Khng c chuy n ra gi g h t, v c b n c a ti v n cn ang tm ki m m t v giao d ch ng n, v i 1 ci gi h p l. Nh th b n s khng bi t gi h p l l bao nhiu cho n khi bn kia mu n giao d ch v i b n. H u h t ng i bn hng u ra gi cao. R t hi m khi m t ng i bn hng i ci gi th p hn gi tr th c c a n. Bi h c rt ra t cu chuy n ny: hy ra gi. Ai khng ph i l m t nh u t th ng khng bi t ci c m gic khi bn m t th g nh th no. Ti c m t m nh b t ng s n m ti mu n bn hng thng nay, v ti khng quan tm n vi oc gi th p n m c no. Ng i ta c th ra gi b ng 10 con l n v ti cng r t hi lng. Khng ph i l v ci gi m l v c ng i quan tm n n. C th ti s ph n i n u ph i trao i v i m t nng tr i chn l n. Nhng tr chi ny ho t ng nh th . Tr chi mua bn ny r t vui th. Hy nh i u . N r t vui th v n ch l m t tr chi thi. Hy ra gi v s c ai tr l i: c thi. V ti lun cho gi v i m t c kho n gi i thot. Trong b t ng s n, ti dng nh ng t ng nh v i s ng c a c ng s kinh doanh. Ti khng bao gi ni r c ng s kinh doanh c a ti l ai. H u h t m i ng i khng bi t r ng c ng s khinh doanh c a ti chnh l con mo trong nh. N u h ch p nh n ci gi m m ti l i khng mu n vuh giao d ch ny n a, ti s g i i n v nh ni chuy n v i con mo c a mnh. Ti ni nh ng i u ng ng n nh th b n th y r ng tr chi ny d dng v n gi n n m c v v n. R t nhi u ng i lm cho m i chuy n ph c t p ln v khi n chng tr nn nghim tr ng qu m c. Tm m t v giao d ch c l i, m t vi c kinh doanh ng n, nh ng con ng i thch h p, nh ng nh u t t t hay b t c ci g cng u nh m t cu c h n. B n ph i ti p c n th tr ng, ni chuy n v i nhi u ng i, tr gi nhi u, thng l ng, ph n i v ch p nh n. Ti bi t c nh ng ng i ch ng i nh ch i n tha i reo, nhng tr ohi b n l Cindy Crawford hay Tom Crie, n u khng t t nh t b n nn i ra ch , ho c ra siu th . Tm ki m ra gi, ph n i, thng l ng r i ch p nh n ton b qu trnh di n bi n c a g n nh m i vi c trn i. (cn ti p...)
wWw.VietLion.Com
Page 68
2010
c thoi mi v ti n b c
B N THU C NHM NG I NO? NHM Y C NG V I B N KHNG? B n c t do v ti n b c khng? Khi b n ang ph i v t l n v i ti chnh trong cu c i mnh, cu n sch ny hon ton dnh cho b n. N u b n mu n ki m sot nh ng g b n ang lm hm nay h u c th thay i s ph n ti n b c l n n c a mnh, cu n sch ny s gip cho b n v ch c m t l i thot cho ring mnh. Trong x h i c 4 nhm ng i lm ra ti n c th hi n trong b ng sau: L T L - nhm ng i lm cng lnh lng T nhm ng i lm t C nhm ch doanh nghi p, cng ty nhm nh u t M i ng i trong chng ta t nh t cng thu c v m t trong b n nhm ng i . V tr t n t i c a chng ta trong b n nhm ng i s quy t nh ngu n thu nh p em l i cho chng ta. Nhi u ng i d a vo ng lng lnh c m i thng v do tr thnh nh ng ng i lm cng trong x h i, trong khi s khc t kinh doanh lm n trong khun kh c nhn hay gia nh. Nh ng ng i lm cng hay nh ng ng i lm t n m pha bn tri b ng. Pha bn ph i b ng l nh ng c nhn ki m ti n t doanh nghi p kinh doanh hay cc kho n u t c a mnh. Hnh v trn tm t t b n nhm ng i trong x h i lm nn gi i kinh doanh ny, h l nh ng ai v nh ng y u t no hun c nn tnh cch c th c a c a m i m t nhm ng i. T y gip cho b n th y c mnh ang thu c nhm ng i no, m nh b n c th t v ch cho mnh m t h ng hnh ng theo nh ng g b n mong mu n trong tng lai, m t khi b n t ch n cho mnh m t con ng ring bi t c th a b n n s t do v ti chnh. H n nhin, s t do y c th t c trong c b n nhm nhng nh ng k nng c a m t c nhn thu c nhm C hay s gip b n t c m c ch nhanh chng hn. M t ng i nhm L thnh t u c kh nng tr thnh m t c nhn thnh cng nhm . C
B N MU N TR THNH AI KHI B N TR NG THNH? Quy n sch ny v hnh chung tr thnh ph n II ti p n i v i quy n sch u c a ti, D y Con Lm Giu Nh ng B M t Trong Th Gi i Ng i Giu. i v i nh ng c gi cha xem qua D y Con Lm Giu, quy n sch y vi t v nh ng bi h c khc nhau do hai ng i b truy n d y l i cho ti v ch ti n b c v s l a ch n cch s ng trong i. M t ng i l b ru t, cn ng i kia l b ng i b n thn nh t c a ti. M t ng i c m t n n h c v n r t cao trong khi ng i kia ch h c t i trung h c. M t ng i th ngho cn ng i kia th l i r t giu.
wWw.VietLion.Com
Page 69
2010
C m i khi ng i ta h i ti, Chu mu n tr thnh ao khi chu tr ng thnh? Ng i b ngho c h c th c cao c a ti lun khuy n khch, Hy i n tr ng rng h c cho gi i, v tm m t cng vi c n nh an ton. Ni nh th c a ng i mu n ngh m t h ng s ng nh th ny. TR NG H C
L T
Ng i b ngho mong mu n ti ho c tr thnh m t nhn vin nhm L c m c lng cao, ho c m t chuyn gia lm t c m c ph cao nh bc s , lu t s hay k ton gia. Ng i b ngho c a ti lun tm quan tm v m t ng lng u n, nhi u phc l i v m b o cng vi c. i u gi i thch t i sao Ng i tr thnh m t cng ch c chnh ph c m c lng cao, tr thnh m t nhn v t lnh o u ngnh gio d c c a ti u bang Hawaii. Trong khi , ng i b giu nhng t h c th c l i a ra m t l i khuyn khc h n. Ng i khuy n khch th ny, Hy i n tr ng, t t nghi p i h c, sau t kinh doanh v tr thnh m t nh u t thnh cng. Ni nh th , c a ng i mu n ngh m t h ng s ng nh th ny: TR NG H C
L T
Quy n sch ny s vi t m t qu trnh gio d c, tm l v c m xc m ti tr i qua khi nghe theo l i khuyn c a ng i b giu.
QUY N SCH NY DNH CHO AI?
wWw.VietLion.Com
Page 70
2010
Quy n sch ny c vi t cho nh ng ai s n sng mu n thay i v tr c a mnh hm nay, c bi t cho nh ng c nhn thu c nhm ng i L hay T ang xem xt nh p h i v i nh ng ng i thu c nhm C hay . Quy n sch ny dnh cho nh ng ng i dm x ro t t ng b o m vi c lm m h ng t i s b o m v ti chnh. Con ng d nhin s khng d dng cht no nhng ph n th ng ng y chnh l nh m t i m t s gi i thot t do v ti chnh. Lc ti cn 12 tu i, ng i b giu k cho ti nghe m t cu chuy n gi n d nhng h ng d n ti su t trn con ng lm giu v t n t do v ti n b c. Cu chuy n ph n nh l i gi i thch c a ng i b giu v s khc nhau gi a pha bn tri hnh v , t c l nhm ng i L hay T, v i pha bn ph i g m nhm ng i C hay . Cu chuy n nh th ny: Ngy xa c m t ngi lng nh b ng yu. Ngi lng y l m t ch th t tuy t v i nhng ti c thay l i g p m t v n nghim tr ng. Khi tr i khng ma, lng ch ng cn m t t n c no. Nh m gi i quy t v n d t i m, cc gi lng quy t nh g i th u cung c p ngu n n c hng ngy cho dn lng. C hai nhn v t ng ra nh n th u, v cc gi lng u nh n k h p ng v i c hai. Cc gi lng cho r ng m t s c nh tranh nho nh gi a hai bn v a c th lm cho gi c gi m xu ng, l i v a m b o c n c d tr cho lng. Ng i th nh t trong hai c nhn tn l Ed, l p t c ln ch mua hai thng thi c m k m v ng c xui tr n c t h vo lng cch kho ng m t d m V i hai thng n c , anh ta lm vi c t sng s m n chi u t i v nhanh chng ki m ra ti n. Ed n c trong thng vo m t b ch a n c c b ng to ng trong lng. C m i bu i sng, anh ta l ng i th c d y tr c nh t m b o l ng n c dng cho c lng. Cng vi c th t c c nh c nhng anh ta c m th y r t h nh phc khi lm ra ti n v th ng m t trong hai h p ng duy nh t c a lng. Ng i nh n th u th hai tn l Bill bi n m t i m t d o. C lng khng nhn th y anh ta trong nhi u thng, v i u lm cho Ed r t sung s ng v khng c c nh tranh nn ki m c r t nhi u ti n. Thay v i mua hia thng n c c nh tranh v i Ed, Bill phc th o m t k ho ch kinh doanh, thnh l p cng ty, tm thm b n i tc u t, thu m t gim c qun xuy n cng vi c v tr v v i m t nhm th xy sau su thng m t bi t. Trong vng m t nm, nhm th c a Bill hon t t cng trnh l p t m t ng ng d n n c b ng in c t h vo th ng trong lng. Vo bu i khai trng, Bill tr nh tr ng tuyn b ngu n n c cung c p c a mnh s ch hn c a Ed. Tr c , Bill nghe th y nhi u phn nn c a dn lng v b i c n trong ngu n n c do Ed cung c p. Bill cn tuyn b s cung c p n c lin t c cho lng su t 24 gi m i ngy, 7 ngy m t tu n. Trong khi ,Ed ch cung c p n c vo nh ng ngy trong tu n m thi b i v anh ta ngh lm vo cu i tu n. Ti p theo, Bill tuyn b s ch l y gi b ng 75% gi c a Ed m ngu n n c l i s ch hn, c u n hn. C lng hoan h Bill va n n x p hng tr c vi n c ng ng do Bill xy d ng. c nh tranh, Ed l p t c h gi xu ng cn 75% so v i gi tr c y, mua thm hai thng n c v n p y, r i b t u tng cng su t ln b n thng cho m i chuy n i. Nh m cung c p d ch v t t hn, anh ta m n thm hai cu i con ng hon ton x ng ng. Con
wWw.VietLion.Com
Page 71
2010
ng i con c a mnh ph gip lm ca m v vo nh ng ngy ngh cu i tu n. Khi hai a con ln t nh nh p h c, anh ta ni v i chng, Cc con hy nhanh chng quay v v s nghi p kinh doanh ny s thu c v cc con. V m t l do no , hai ng i con c a Ed sau khi t t nghi p i h c khng ch u tr v lng. Anh ta cu i cng ph i thu m n nhn cng v t b t u g p r c r i v i v n cng on lao ng. Cng on i tng lng, chu c p thm phc l i v yu sch m i nhn cng ch xch m i l n m t thng n c m thi. Trong khi , Bill th c c r ng m t khi ngi lng ny c n n c th cc lng khc cng ph i c nhu c u thi t y u . Th l anh ta phc th o l i k ho ch kinh doanh c a mnh, i chu du xy d ng h th ng c p n c nhanh chng, s l ng l n, chi ph th p v ch t l ng s ch cho m i ngi lng trn th gi i. Anh ta ch ki m c m i m t xu cho m i thng n c, th nhng anh ta l i cung c p hng t thng n c m i ngy. Cho d anh ta c lm vi c hay khng, hng t ng i v n tiu dng hng t thng n c, v m i s ti n ki m c u ch y vo ti kho n ngn hng c a Bill. Bill pht ki n m t ng ng khng ch d n n c cho m i lng m cn d n ti n ch y vo ti c a mnh. Bill s ng hon ton h nh phc sau , trong khi Ed v n lm vi c c c nh c su t c i m v n l n n v tin b c. Ch m h t. Cu chuy n v Bill v Ed h ng d n cho ti trong su t nhi u nm li n, gip cho ti nhi u quy t nh quan tr ng trong i mnh. Ti th ng t h i: Ti s i xy m t ng ng d n n c hay i gnh n c? Ti s lao ng m t cch c c nh c hay m t cch khn ngoan? V tr l i cho nh ng cu h i a ti n s t do v ti chnh. chnh l nh ng g m quy n sch ny s c p t i. chnh l cch lm th no tr thnh m t ng i nhm C hay . Quy n sch dnh cho nh ng ai qu m t m i v i cng vi c gnh n c v s n sng i xy cho mnh m t ng ng d n ti n ch y vo ti c a mnh ch khng ph i ch y ra kh i ti.
Quy n sch ny c chia lm ba ph n: Ph n 1 - Ph n u quy n sch s ni v s khc nhau cn b n gi a b n nhm ng i, gi i thch l do t i sao m t s ng i ri vo m t trong b n nhm v b k t vo m khng hay. Ph n ny s gip b n xc nh v tr c a mnh hm nay v g i cho b n m t h ng i trong vng nm nm t i. Ph n 2 - Ph n nh quy n sch s c p n nh ng chuy n bi n v c tnh. PH n ny s trnh by v con ng i m b n nn tr thnh hn l nh ng g b n ph i lm hm nay. Ph n 3 - Ph n cu i quy n sch s i su chi ti t v 7 b c i trnh t m b n c th th c hnh theo n u nh b n mu n h i nh p vo nhm ng i n m pha bn ph i t . Ti s chia s v i b n v nh ng b m t k nng c a ng i b giu v n r t c n thi t tr thnh m t ng i thnh t thu c nhm C hay . V i nh ng i u , ti hy v ng c th gip b n ch n l a m t con ng i cho mnh h ng t i s t do v ta chnh.
wWw.VietLion.Com
Page 72

Xuyn su t quy n sch, ti lun nh n m nh n t m quan tr ng c a s thng minh v ti chnh. N u b n mu n s ng v hnh ng bn hn lc b n ch n
2010
nhm bn ph i c a t , t c l nhm ng i C hay , b n c n ph i thng minh v nh y
l i bn tri c a t nh m t ng i thu c nhm L hay T.
tr thnh m t ng i thu c nhm C hay , b n ph i ki m sot c h ng ch y ti n b c c a mnh. Quy n sch ny c vi t v i m c ch dnh cho nh ng b n s n sng lm m t c t ph trong i mnh, dnh cho nh ng ai dm v t xa hn s b o m vi c lm h ng t i s t do v ti n b c. Chng ta ang trong giai o n ban u c a th i i cng ngh thng tin, m t th i i s mang l i nhi u c h i ti n b c v gi hn bao gi h t. Chnh nh ng c nhn c k nng c a m t ng i thu c nhm C hay m i c kh nng nh n d ng v n m b t nh ng c h i ngn vng . thnh t trong th i i thng tin, b n ph i hi u bi t h t v b n nhm ng i trong x h i. M t i u ng ti c l h th ng gio d c c a ta v n cn l thu c vo th i i Cng Nghi p, v n trang b cho sinh vin nh ng k nng ch tr thnh nh ng con ng i thu c nhm bn tri c a t . N u b n mu n tm ki m m t cu gi i p m i cho m t h ng i cu c i trong th i i thng tin, quy n sch ny hon ton dnh cho b n. N s gip b n trong su t cu c hnh trnh k nguyn m i ny. D nhin, quy n sch ny khng ph i lc no cng c m i cu tr l i th a ng, nhng n s chia s v i b n v nh ng kinh nghi m c nhn su s c, nh ng khm ph y ch l i v thi t th c c a chnh ti m b n thn tr i qua cu c phiu lu xu t pht t pha bn nhm L hay T v v t ch nhm C hay . N u b n th c s s n sng b t u cu c hnh trnh, ho c n u b n t chn trn con ng tm n t do v ta chnh, ti xin chn tr ng t ng b n quy n sch ny.
wWw.VietLion.Com
Page 73

Ph n 1 KIM T
2010
Chng 1 T i sao anh khng ki m l y m t cng vi c?
Vo nm 1885, Kim - v ti v ti khng cn nh
. Chng ti u b th t nghi p v ch ng cn m t
ng xu no trong ti kho n ti t ki m c a mnh. Th tn d ng b xi h t m c. Chng ti ph i ng qua m trong m t chi c xe Tyta s n nu c k . Khi n ngy cu i c a m t tu n n , chng ti b t u th m tha th c t ph phng tr c m t mnh, lun b d n v t b i nh ng cu h i chng ti l ai, ang lm g v cu c i c a chng ti s tri v u. Tnh tr ng v gia c c a chng ti ko di thm hai tu n. Cu i cng m t ng i b n thng c m v i tnh hnh ti chnh th th m c a chng ti cho chng ti v c tr trong su t chn thng tr i rng r. Chng ti gi kn chuy n c a mnh v i m i ng i. V ti v ti c gi b ngoi trong th t bnh th ng. Cho n khi b n b v gia nh bi t c nh ng kh n kh c a chng ti, cu h i u tin c a h lun l: T i sao anh khng ki m l y m t cng vi c?. Lc u chng ti cn c gi i thch, nhng ri t r i chng ti th y khng kh nng l g i nguyn nhn c a mnh v i m i ng i. i v i m t ng i coi trong cng n vi c lm, th t kh lng gi i thch cho ng i y hi u l do t i sao mnh khng mu n ki m vi c lm. D nhin, chng ti cng ph i lm thm m t vi cng vi c t p nh p y , nhng nh ng ng ti n c n con ch c t lm lo nng bao t c a mnh. Ti ph i th a nh n r ng trong nh ng thng nm y hoi nghi , t ng v m t vi c lm n nh, an ton v i m t ng lng kh m kh th t h t s c cm d v i chng ti. Nhng b i v s m b o vi c lm khng ph i l nh ng g chng ti tm ki m, nn chng ti ph i v t l n hng ngy trn b v c ti n b c gian nan . Nm , nm 1985 l nm kh n kh nh t trong cu c i c a chng ti, v di dng d ng nh c th k . Ng i no ni ti n b c khng quan tr ng ch c ch n ng i y cha bao gi n m mi khng c ti n b c trong m t kho ng th i gian di. Kim v ti c ti p t c ci v v trnh lu n. S hi, lo u v m t tng lai m m t v ci i g m nh m cng lm tng thm k ch tnh c m xc c a con ng i, khi n chng ta thngf xuyn gy g v i ng i thng yu chng ta nhi u nh t. Th nhng, tnh yu mnh li t k t n i hai chng ti l i v i nhau, lm cho chng ti cng g n ch t nhau hn ng u tr c ngh ch c nh. Chng i th a bi t chng ti ang i theo h ng no, nhng ch c i u chng ti khng bi t mnh c th i n ch c hay khng. Chng ti bi t r mnh lc no cng c th xin c m t vi c lm m b o v i m c lng h u h. C hai a chng ti u t t nghi p d i h c, c chuyn mn v ng v thi lm vi c r t nghim tc. Nhng chng ti khng nh m t i s b o m vi c lm . i u m chng ti nh m t i chnh l s t do v ti chnh cho b n thn mnh. Vo kho ng nm 1989, chng ti tr thnh tri u ph. M c d chng ti giu c trong con m t c a nhi u ng i, nhng b n thn chng ti v n cha th a mn v cha t c gi c m c a mnh. Chng ti v n cha t trong m t cn phng t ng h m d i nh c. Chng ti
wWw.VietLion.Com
Page 74

c s t do th c s v ti chnh. Mi n nm 1994, gi c m y m i trn hi n th c. T tr i n cu i cu c i, chng ti m i khng ph i lm cong cho ai n a. Ngo i tr m t th m h a ti chnh b t ng p xu ng, cho n nay chng ti hon ton c gi i phng v m t ti n b c. Lc y, Kim trn 37 tu i v ti c 47 tu i. KHNG PH I C TI N M I LM RA TI N S d ti b t u quy n sch ny v tnh tr ng khng nh c a v ngho tng c a mnh b i v ti th ng nghe m i ng i ni, Ph i c ti n m i lm ra ti n.
2010
Ti khng ng v i quan i m . T tnh tr ng v gia c vo 1985 cho t i lc tr nn giu c vo nm 1989 v sua t c s t do v ti chnh vo nm 1995, qu trnh y khng h b t u v i ti n b c. Khi chng ti kh i s , chng ti lm g c ti n m cn b m c n . Cng khng c n ph i c m t n n h c v n chnh quy t m i lm ra ti n. Ti t t nghi p i h c, nhng ti dm ni th ng ra r ng s t do v ti n b c m ti t c ch ng n m r m n nh ng g ti h c c h c. Nhi u ng i thnh cng t ng i th ng b ngang d i h c. Nh ng nhn v t nh Thomas Edison - ng i sng l p t p on General Electric; Henry Ford - ng i ch t p on hng xe Ford; Bill Gate cha t p on Microsoft; Micheal Dell - ng i sng l p t p oang my vi tnh Dell Computers; Ralph Lauren - ng i sng l p hng may m c Polo. B ng c p i h c ch quna tr ng i v i nh ng chuyn ngnh c di n ch khng ch l i g i v i vi c nh ng nhn v t lm cch no t thnh t ph. Nh ng con ng i t t o ra ngnh kinh doanh thnh cng ring cho mnh, v chnh l i u m Kim v Ti h ng khao kht t n. V Y TH CI G M I LM RA TI N? Nhi u ng i th ng h i ti, N u khng c n ph i c ti n lm ra ti n, v tr ng h c khng d y anh cch t c s t do v ti chnh, th th nh ng i u g m i lm ra ti n? Cu tr l i c a ti l: C n ph i c m t gi c m kht khao, m t ch quy t nh r t khot, m t kh nng h c h i nhanh nh y, bi t s d ng nh ng thin ph c s n trong mnh, v bi t ph n no trong kim t t o ra thu nh p cho mnh. KIM T L G? S i y chnh l kim t . L T C i
wWw.VietLion.Com
Page 75

L - nhm ng i lm cng lnh lng T nhm ng i lm t C nhm ch doanh nghi p, cng ty nhm nh u t V TR NO TRONG KIM T EM L I THU NH P CHO B N?
2010
Kim t th hi n 4 cch khc nhau t o ra ti n b c cho m i ng i. Ch ng h n, m t ng i lm cng ki m ti n nh lm thu cho m t ng i no hay m t cng ty. Nh ng ng i lm t ki m ti n b ng cch t lm vi c cho chnh mnh. M t doanh nhn ki m ti n t cng vi c kinh doanh c a mnh, v cc nh u t ki m ti n t nhi u hnh th c u t a d ng m ni khc i chnh l t vi c s d ng ti n t o ra thm nhi u ti n hn. Nh ng phng cch ki m ti n khc nhau i h i nh ng ki u suy ngh, l i s ng, k nng chuyn nghi p, ng l i h p thu gio d c, v nh ng c tnh tng thch. Nh ng h ng ng i khc nhau s b li ko vo nh ng khu khc nhau trong t . Trong khi ti n b c l i t ng chung, nh ng cch ki m ti n th l i thin hnh v n tr ng. Gi nh b n b t u lu tm n s phn chia trn t , c l b n s t h i mnh cu ny, Ti ki m c ti n ch y u t ph n no trong Kim T y? cng lc nh ng ph n khc nhau . M i ph n c a t u khc nhau. ki m c ti n t nh ng ph n khc nhau c n ph i c nh ng k nng v c tnh khc nhau, cho d m t ng i c th B N C TH KI M TI N T
B N NHM TRN T
H u h t chng ta u c kh nng ki m ti n t c b n nhm trn t . Nhm ng i no m b n hay ti thu c v v ch y u ki m thu nh p t khong ph i c quy t nh b i nh ng g chng ta c h c tr ng, m chnh l nh ng g thu c v b n thn c a chng ta l nh ng quan di m v gi tr , nh ng u i m, khuy t i m v s thch c nhn. Chnh nh ng s khc nhau g c r d thu ht hay lm chng ta d i ng c v i nh ng nhm trong t . Tuy nhin, cho d hcng ta c lm m t ngnh ngh chuyn mn no i n a, chng ta v n c th t n t i v lm vi c trong c b n nhm. Ch ng h n, m t bc s c th ch n l a cch ki m ti n nh m t ng i lm cng thu c nhm L, b ng cch gia nh p vo i ng bc s trong m t b nh vi n l n, ho c lm vi c cho chnh ph trong nh ng d n chm sc y t cng ng hay tr thnh bc s qun y, ho c lm vi c cho m t cng ty b o hi m s c kh e v nhn th . V bc s y cng c th ch n l a cch ki m ti n nh m t ng i lm t - thu c nhm T, m m t phng m ch t, thu m n m t vi y t v li ko m t s b nh nhn cho ring mnh. Ho c v y c th quy t nh tr thnh m t doanh nhn thu c nhm C, lm ch m t b nh vi n t v thu m n cc bc s khc lm vi c trong b nh vi n c a mnh. V bc s c th xem xt kh nng m n m t v
wWw.VietLion.Com
Page 76

qu n l i u hnh cng ty b nh vi n c a mnh, v nh v y trong tr ng h p v bc s lm ch m t cng vi c kinh doanh nhng khng c n ph i lm vi c trong d. V bc s cng c th quy t nh lm ch m t ngnh ngh kinh doanh no ch lin quan g n ngnh y, nhng v n th c hnh ngh y c a mnh m t ni na . Trong tr ng h p y, v bc s c th t o ra thu nh p v a nh ng i thu c nhm L, v a nh ng i thu c nhm C.
2010
Cn i v i nhm , v bc s c th ki m ti n b ng cch tr thnh c ng hn v n vo m t chuy n kinh doanh c a ng i khc, hay b ng nh ng cng c u t nh th tr ng ch ng khon, th tr ng tri phi u, th tr ng b t ng s n. Nh ng t quan tr ng nh t chnh l nh ng t Ki m ti n t . Khng ph i ngnh ngh chng ta ang lm l quna tr ng, m chnh cch chng ta ki m ti n m i quan tr ng hn h t. NH NG PHNG CCH KHC NHAU T O RATHU NH P Chnh nh ng s khc nhau g c r v quan i m gi tr , u i m, khuy t i m v s thch m i nh h ng chng ta ch n l a phng cch t o ra thu nh p t nhm no. Nhi u ng i ch thch lm cng trong khi kh i ng i khc l i r t ght chuy n y. Nhi u ng i say m vi c lm ch m t cng ty nhng l i khng mu n i u hnh n, nhng cng bi t bao nhiu ng i v a thch lm ch u cng ty nhng l i khng mu n i u hnh n, nhng cng bi t bao nhiu ng i v a thch lm ch cng ty l i v a thch t qu n l u hnh cng ty c a mnh. Nhi u ng i r t a thch vi c u t, trong khi trong con m t c a nhi u ng i khc ch th y nguy c b m t ti n. H u h t chng ta u t nhi u c h t nh ng tnh cch . c th thnh cng trong b n nhm th ng i h i ph i c s nh h ng thch nghi nh ng gi tr g c r tng ng trong con ng i ta. B N C TH GIU HO C NGHO C B N NHM. c b n nhm. Trong
M t i u khng km quna tr ng c n lu l chng ta c th giu hay ngho nhm ny hay nhm khc khng nh t thi t m b o s thnh cng v ti chnh. KHNG PH I B N NHM U NH NHAU
m i nhm, c nhi u ng i c th ki m c hng tri u nhng cng c v s ng i b khnh ki t. Thu c v
Hi u c nh ng c th c a b n nhm trong t , b n s nh n nh c nhmno thch h p nh t v i b n. Ch ng h n, m t trong nhi u l do khi n ti ch y u hnh ng nh nhm ng C hay l do nh ng l i th v thu . i v i nh ng ng i lm vi c ph n bn tri t , c r t t kh nng gi m thu h p php, khng nh i v i ph n bn ph i c a t . Khi lm vi c t o ra thu nh p thu c nhm ng i C hay , ti c th ki m ti n nhanh hn v b t ng ti n lm vi c cho ti lu hn m khng ph i tr thu qu m c. NH NG CCH K M TI N KHC NHAU
wWw.VietLion.Com
Page 77

T phn bi t r nh ng cch khc nhau m con ng i s d ng t o ra ti n cho mnh. C nh ng cch t o ra ti n y th c trch nhi m hn l ph i lm l ng v n. HAI NG I B KHC NHAU V NH NG QUAN I M KHC NHAU V TI N B C.
2010
Ng i b c h c th c cao c a ti c ni m tin su s c cho r ng s am m ti n b c l t i l i. Vi c ki m l i qu m c ch bi u hi n s tham lam. Ng i r t ng ng ngh u khi bo tr ng t i m c lng c a ng i, ch b i v ng i c m th y c tr lng qu m c trong khi nh ng gio vin khc lm vi c cho ng i ang lnh m t ng lng t i. B ti l m t con ng i trung h u, th c th v c n m n,lc no cng b o v h t mnh cho quan i m c a mnh l ti n b c khng ph i l v n quan tr ng i v i cu c i mnh. Ng i b c h c th c cao nhng ngho c a ti lun ni: Ta khng quan tm n ti n b c. Ta s khng bao gi giu. Ta khng s c mua v t y. u t l r i ro. Ti n b c ph i l m i th . TI N B C H TR CHO CU C S NG. Ng i b giu c a ti l i c quan i m khc h n. Ng i cho r ng th t l kh d i khi ph i b c cu c i lm vi c v ti n v ph i gi v coi ti n l khng quan tr ng. Ng i b giu tin r ng cu c s ng quan tr ng hn ti n r t nhi u, nhng ti n l i quan tr ng trong vi c h tr cu c s ng. Ng i th ng ni, Con ch c b y nhiu gi trong m t ngy, v y m con l i lm vi c th t l c c nh c. V y l g ph i lm vi c c c nh c v ti n? Hy h c cch i u khi n ti n b c v nhn s lm vi c l i cho con, v khi y con c th r nh r i lm nh ng chuy n quan tr ng c a i con. i v i ng i b giu, nh ng g quan tr ng s l: 1. C nhi u th i gian nui con mnh 2. C ti n lm vi c t thi n v ti tr nh ng cng trnh c n thi t 3. T o ra cng n vi c lm v s n nh v ti chnh cho c ng ng 4. C th i gian v ti n b c chm sc s c kh e cho chnh b n thn mnh 5. C th du l ch vng quanh th gi i cng v i ng i thn Nh ng chuy n ph i c n ti n, ng i b giu b o. chnh l l do t i sao ti n b c tr nn quan tr ng i v i ta. Ti n b c quan tr ng nhng ta khng mu n b c i mnh lm vi c cho n. CH N L A V TR
wWw.VietLion.Com
Page 78
2010
M t nguyn nhn t i soa hai v ch ng ti lun t p trung vo nh ng nhm C v , gi a lc chng ti khng c nh , l b i v ti c ti p thu kinh nghi m v d y d r t nhi u v nh ng nhm ng i y. Chnh nh s h ng d n c a ng i b giu gip cho ti hi u r cc u th v ti chnh v chuyn nghi p khc nhau gi a m i nhm. i v i ti, nh ng nhm n m bn ph i t , t c l nhm C v , m i em l i nh ng c h i t t nh t cho s thnh t v ti chnh v s t do v ti n b c. ng ng c a 37 tu i i, ti d t ng tr i qua bi t bao thnh cng v th t b i d . V ti bit c nhm no ti s thnh cng khi hnh ng trong . CC B C CHA M L TH Y GIO Ngay t khi ti cong nh , ng i b giu th ng xuyn c p n Kim T . Ng i gi i thch v i ti v s khc nhau gi a m t ng i thnh t pha bn tri v bnph c a t . Th nhng lc v qu nh , ti cha lnh h i h t nh ng g ng i ni. Ti khogn hi u c s khc nhau trong cch suy ngh, l p lu n gi a m t ng i lm cng v m t ng i lm ch . n gi n, ti ch lo lm sao c th t n t i c t ng tr ng v l p. Th nhng, ti nghe nh ng g Ng i ni v nh ng i u ch ng bao lu tr nn c ngha i v i ti. C hai ng i b nng ng v thnh cng quanh ti gip cho ti c th i chi u v hi u c nh ng l i ni c a m i ng i. Chnh nh ng g hai ng i b ang lm v hnh ng minh h a r nt nh t s khc nhau gi a pha L T v C c a t . Lc u, nh ng s khc nhau m nh t nhng d n d n chng tr nn r nt n rnh rnh. Ch ng h n, m t kinh nghi m au kh nh t i v i ti khi cn nh l kho ng th i gian m ng i b ny chi v i ti so v i ng i b kia. Khi c hai ng i b m i lc m t thnh cng v n i ti ng, ti nh n th y r nt m t trong hai ng i cng c t th i gian bn c nh v v b n a con nh c a mnh. Ng i b ru t c a ti lc no cng ngoi ng, b n r n v i cc bu i h p lin min, ho c v i v ch y ra phi tr ng b t k p chuy n bay n nh, Ng i l i vi u vo hng ng gi y t cng vi c trong vn phng lm vi c nh nh ng bu i h p khc. Ng i cng thnh cng ch ng no th l i cng t n cm t i v i gia nh ch ng y. Vo nh ng ngy ngh cu i tu n b c a Ng i. Trong khi ng i b giu cng c nhi u th i gian r nh r i hn khi ng i thnh cng hn. N t trong nh ng l do khi n ti c h c th t nhi u v ti n b c, ti chnh, chuy n kinh doanh v giu m i lc m i c nhi u th i gian hon ni chuy n v i con c a Ng i v v i ti. M t kinh nghi m khc l c hai ng i b khi cng thnh cng cng ki m ra c nhi u ti n, th nhng ng i b ru t h c th c cao c a ti l i cng nn su vo n . V v th , ng i cng lm vi c c t l c hn r i nh n ra mnh cng b nh thu thu nh p nhi u hn. Ch ngn hng v k ton c a Ng i khuyn ng i i mua m t cn nh to hn gi m thu . V th l ng i nghe theo, mua m t cn nh to hn, nhng cng v th ng i cng ph i ra i ch v ng i b c b n nhm, m nh gip ti th y r c phn no v nh ng tnh cch c nhn c a b n thn mnh, nh ng s thch, ci hay v ca
wWw.VietLion.Com
Page 79

s c lm vi c c ti n tr cn nh m i, v nh ng i u cng lm cho ng i m i lc m t xa v i t mnh. mc a
2010
Ng i b giu l i khc h n. Ng i lm ra th t nhi u ti n, nhng l i tr t thu hn. Ng i cng c ch ngn hng v k ton ring c a mnh, nhng ng i khng nghe theo l i t v n nh ng i b ru t h c th c c a ti. NGUYN NHN CHNH Th nhng, ng c chnh thc y ti v t ro t pha bn tri sang pha bn ph i c a t l i l nh ng g p xu ng cu c i ng i b ngho c h c th c cao c a ti, gi a lc ng i ang ng trn nh cao s nghi p. Vo u nh ng nm 70, ti t t nghi p xong i h c v gia nh p m t kha o t o phi cng li my bay Pensacola thu c ti u bang Florida chu n b tham chi n Vi t Nam. Ng i b h c th c c a ti lc y ang nhi m ch c t ng Thanh tra ngnh gio d c c a ti u bang Hawaii v l m t thnh vin trong Ban T V n cho Th ng c ti u bang. Sau cu c b u c Th ng c ti u bang, v th ng c c ti nhi m - t c gi n v b ti tham gai v n ng tranh c cho i th c a mnh m th m ch th khng cho php b ti c lm l i trong chnh ph c a ti u bang Hawaii. V ng i khng bao gi ki m c vi c lm nh c. vi c lm, cn ti th trn ng tng qun n Viet Nam. l a tu i ng tu n y, b ti nh i ki m m t vi c lm m i. Ng i lm h t t ch ny n ch khc v i ch c danh nghe th t ku nhng lng th p. i lo i nh ch c qun l i u hnh m t c quan phi l i nhu n XYZ, ho c gim c m t t ch c ABC cng phi l i nhu n. B ti l m t ng i ang ng cao ro, thng minh v nng ng, nhng ng i khng bao gi cn c cho n trong th gi i m ng i lm vi c hn n a cu c i, th gi i c a nh ng cng ch c chnh ph . Ng i xoay ra lm n, b t u v i m t vi chuy n kinh doanh nh . C m t d o ng i lm t v n, v cn mua m t thng quy n kinh doanh n i ti ng, nhng t t c u th t b i. Khi ng i cng l n tu i, b u nhi t huy t trong ng i cng gi m, v s dng c m dm b t u l i t u cng suy y u d n. ch c a ng i m i lc m t gi m b t i c sau m i m t v kinh doanh th t b i. Ng i t ng l ngif lm cng thnh t trong nhm L, nay c t n t i trong nhm T m ng i khng h c kinh nghi m v s am m c a chnh mnh. Ng i yu thch ngnh gio d c cng c ng v cng, nhng ch ng c cch no quay tr l i v i th gi i y. Chnh quy n ti u bang ng m ch o c m m i ngnh gio d c c php tuy n d ng ng i, m trn m t kha c nh no ta c th coi ng i b li t vo S ba en. N u khng c b o hi m x h i v y t , c l nh ng nm thng cu i i Ng i b ngho tng kh n kh . Ng i qua i v i m t tm tr ng c c k n n ch v ph n n , nhng lng tm c a ng i hon ton an n v trong s ch. Nh v y i u g khi n ti cma tm ch u ng nh ng nm thng en t i y co nm 1985? os chnh l k c kh ng khi p giy v v m t ng i b c h c th c ph i ng i nh ch t ng ti ng i n tho i reo, v c thnh cng trong th gi i kinh doanh m th gi i ng i ch ng bi t m t cht g. tu i 54, b ti ph a ch y i xin
wWw.VietLion.Com
Page 80
2010
Chnh i u v chnh k c m m khi ch ng ki n ng i b giu m i lc m t h nh phc v thnh cng khi ng i cng l n tu i em l i cho ti m t khao kht y c m h ng. Thay v l n b i tu i 54, ng i b giu thnh cng ngoi s c t ng t ng. Tr c nhi u nm ng i giu r i, nhng n lc ng i l i cng giu hn g p ngn l n. Ng i th ng xuyn xu t hi n trn m t bo nh m t daonh nhn mua t vng Waikiki v Maui. Nh ng nm thng mi t mi xy d ng kinh doanh v u t c phng php g t hi cho ng i nh ng ma b i thu, v lm cho ng i tr thnh m t trong nh ng t ph giu nh t S KHC NHAU NH B C TH D N N S qu n o Hawaii.
KHC NHAU TO L N
V Ng i b giu gi i thch c n k Kim t cho ti, nn ti c th th y r t r nh ng s khc nhau nh b m i lc m t l n theo th i gian lm vi c c a m t con ng i. Nh c t , ti c th t p trung vo vi c ch n l a nhm ng i m ti mu n gia nh p, hn l l a ch n nh ng g m ti mu n lm. Trong nh ng nm thng th th m nh t c a i mnh, chnh s hi u bi t su s c v nh ng kinh nghi m rt ra t cu c i c a hai ng i b c tc ng m nh m , gip cho ti ch u ng v v t qua. NH NG CU CHUY N KHNG CH D NG L I KIM T
Kim t ch ng qua ch l nh ng nt g ch v m t vi k t trong . L T C
N u b n quan st bn d i b m t c a hnh v n gi n y, b n s nhn th y c nh ng th gi i hon ton khc nhau cng nh nh ng phng di n khc nhau nhn v th gi i. Khi m t ng i nhn x h i b ng c p m t c a c nhm bn tri l n nhm bn ph i t , ti c th th th t l th gi i s r t khc nhau ty theo v tr ng i y ang ng v t n t i trong x h i. V nh ng s khc nhau y chnh l ti ch y u c a quy n sch ny. Sau khi c quy n sch ny, s c b n mu n thay i ngay cch ki m ti n c a mnh, nhng cng c b n hon ton h nh phc ti p t c th ng c a mnh trong x h i. B n c th ch n hnh ng cng lc trong nhi u nhm, th m ch ng c b n nhm. T t c chng ta u r t khc nhau, v m t nhm ny khng ch c quan tr ng hn n nh v ti chnh trong c ng ng. nhm khc. Trn m i ngi lng, th t , thnh ph hay m i qu c gia trn th gi i, v n r t c n c m i ng i ho t b n nhm nh m m b o s Hn th n a, khi chng ta gi i v tch ly nhi u kinh nghi m khc nhau, s thch c a chng ta se thay i.Ch ng h n, ti nh n th y c nhi u thanh nin thi u n sau khi ra tr ng th ng hi lng khi ki m c m t vi c lm. Th nhng sau nhi u nm, nhi u ng i trong s y s khng cn h ng th leo t ng b c thang ch c v trong cong s , ho c h t am m v i lnh vc kinh doanh m mnh ang ho t ng. Nh ng thay i v tu i tc v kinh nghi m th ng khi n m t ng i i tm nh ng ci ch m i pht tri n, c thch th c, ki m nhi u ti n hn
wWw.VietLion.Com
Page 81
2010
v nhi u h nh phc c nhn hn. Ti hy v ng v i quy n sch ny s c th em l i cho b n m t vi t ph trong t duy v t ng t c nh ng m c ch . Ni tm l i, quy n sch ny khng vi t v chuy n v gia c, m l chuy n tm ki m m t ngi nh tr n, m t ngi nh trong m t nhm hay c b n nhm ng i c a x h i. CHNG 2NH NG CON NG I KHC NHAU THU C NH NG NHM KHC NHAU
Khng th d y cho m t con ch gi nh ng tr chi m i c, ng i b c h c th c cao c a ti hay ni cu y. Ti t ng ng i tr chuy n v i Ng i nhi u l n, c g ng gi i thch cho Ng i hi u Kim t m ti hy v ng c th nh gip cho Ng i le ln nh ng h ng i m i trong v n ti n b c. Khi g n n tu i 60, Ng i m i nh n ra nhi u gi c m nhi u gi c m c a mnh s khng bao gi th c hi n c. Ta th nhng n khng thnh cng con , Ng i ni th . B ti mu n m ch n nh ng n l c c a mnh c thnh cng trong nhm T nh m t chuyn vin t v n lm t, v trong nhm C khi ng i em h t ton b s ti n dnh d m c lm v n kinh doanh m t thng quy n hng kem n i ti ng, nhng r i b th t b i hon ton. V n thng minh ng i hi u c v m t l thuy t l c n ph i c nh ng k nng khc nhau cho m i nhm khc nhau. Ng i bi t c th h c chng r t mau n u nh ng i mu n. Th nhng v n c i u g ki m hm Ng i l i. M t b a n sau khi n tra xong, ti tr chuy n v i ng i b giu v b ru t c a ti. B con v ta khng gi ng nhau t g c r con , ng i b giu ni. Trong khi chng ta cng l con ng i c c m gic s hi, lo u, ni m tin, u i m v khuy t i m, cch chng ta ph n ng v x l nh ng i u l i khc nhau v cng. B c th cho con bi t s khc nhau khng? ti h i. Khng th ni h t trong m t b a n tra u,ng i b giu ni. Nhng cch chng ta ph n ng tr c nh ng s khc nhau chnh l nguyn nhn khi n chng ta c bm l i v i nhm ny hay nhm khc. Khi b con c g ng i t nhm L sang nhm C, ng c th hi u c qu trnh y v m t l tr, nhng l i khng th th c hi n c v m t c m tnh. Khi s vi c b t u tr c tr c v ng b l , ng khng bi t cch lm th no gi i quy t v n v th l b con l i quay v v i nhm ng i m ng c m th y tho i mi nh t. Tr l i nhm L v th nh tho ng nhm T, ti ni. Ng i b giu g t u. Khi n i s b m t ti n v th t b i tr nn qu m c n co x trong lng, n i s m c ta v b con u c, b n cn li n ch n gi i php b o m trong khi ta ch n gi i php t do. V chnh l s khc nhau cn b n, ti v a ni v a v y tay cho b i bn tnh ti n.
wWw.VietLion.Com
Page 82
2010
M c d chng ta u l con ng i, ng i b giu l p l i, Khi ng n ti n b c v nh ng c m xc dnh n ti n b c, t t c chng ta u ph n ng khc nhau. V chnh cch chng ta ph n ng tr c nh ng c m xc y th ng quy t nh cch chng ta ch n l a cch ki m ti n. Nh ng con ng i khc nhau thu c nh ng nhm khc nhau, ti ni. ng v y, ng i b ti p t c ni khi chng ti ng d y v b c ra c a. N u con mu n thnh cng trong b t k nhm no, con c n ph i bi t nhi u th khc ch khng ch l nh ng k nng c n c. Con cng c n ph i bi t nh ng s khc nhau g c r khi n cho m i ng i ng ch t cu c i s tr nn d dng hn v i con r t nhi u. Ti b t tay ng i b giu v ni l i t bi t khi ng i ty tngli chi c xe c a ng i l i g n. b , cn m t i u cu i cng, ti ni v i v. B con c thay i c khng? D nhin l c, ng i b giu ni. Ai cng c th thay i c. Nhng thay i nhm ng i mnh theo khng gi ng nh chuy n i vi c hay i ngh u. Thay i nhm ng i th ng l m t s thay i cch m ng v con ng i c a con, cch suy ngh v cch nhn v x h i, th gi i. S thay i c th d dng v i s ng i ny hn v i s ng i khc ch v c nhi u ng i thch s thay i, trong khi cng c kh i ng i khc r t b o th . ie nhm th ng l m t kinh nghi m i i. S thay i y th t mnh li t v tri t y nh s thay i thot l t c a con nh ng thnh con b m. Khng nh ng b n thn con thay i m b n b con cng s thay i. Trong khi con v n giao h o t t v i nh ng ng i b n c, nhng s thay i c a con s nh h ng n s giao h o , gi ng nh nh ng con b m th t kh lng sinh ho t gi ng nh nh ng con nh ng. Do , s thay i y l m t cu c cch m ng th c s , v khng c nhi u ng i dm ng u v ch p nh n s thay i y u. U L S KHC NHAU? Lm sao ti c th nh n ra ng i no thu c nhm L, T, C, m khng bi t nhi u v h ? M t trong nhi u cch l l ng nghe nh ng g h ni. Ng i b giu th ng ni, N u ta l ng nghe m t ng i no ni, ta ang b t u d hi u v c m nh n linh h n c a ng i y. CU NI C A NG I NHM L Ng i thu c nhm L, t c l ng i lm cng, th ng hay ni, Ti ang tm m t cng vi c n nh, b o m c m c lng cao v nhi u phc l i. CU NI C A NG I NHM T Ng i nhm T, g m nh ng ng i lm t hay ni: M c gi c a ti l 35 m t gi M c hao h ng bnh th ng c a ti l 6% gi bn D ng nh ti ch ng bao gi ki m c m t ng i sing nng v lm gi i Ti lm hn 20 ti ng cho d n ny nh ng nhm khc nhau. N m c i u ,
wWw.VietLion.Com
Page 83

CU NI C A NG I NHM C
2010
Ng i nhm C t c l ch cng ty th ng ni, Ti ang tm m t gim c i u hnh m i cho cng ty mnh. CU NI C A NG I NHM Ng i nhm , g m nh ng nh u t, hay ni, M c l i c a ti tnh trn t l l i nhu n rng hay g p CNG C L I NI M t khi ng i b giu bi t c ng i c ph ng v n v m t b n ch t thu c nhm no, t i thi u lc y Ng i cng bi t c ng i y mu n g, c th ra i u ki n g v i anh ta, v ni v i anh ta b ng cch no. Ng i lun ni, Ngn ng l m t cng c ng s Ng i th ng xuyn nh c nh chng ti i u ny. N u con mu n tr thnh m t ng i lnh o, con c n ph i l m t b c th y v ngn ng Nh v y, m t trong nh ng k nng c n thi t tr thnh m t ng i nhm C thnh t ph i l m t ng i bi t lm ch l i ni, s d ng l i ni ng ch ty theo t ng i t ng khc nhau. Ng i d y chng ti tr c h t t p l ng nghe c n th n nh ng g m t ng i ni, v ti p sau l bi t cch nh ng l i ni no nn dng, trong ng c nh no dng chng t o hi u qu lm ng i khc s hi n trnh. Ch ng h n nh t r i ro c th lm m t nh u t r t ph n kh i trong khi c th khi n cho m t ng i lm cng lnh lng ho ng h t v s n co vi. tr thnh nh ng nh lnh o ti ba, ng i b giu nh n m nh tr c h t chng ti ph i l nh ng ng i bi t l ng nghe, b i v n u khng b n s ch ng th no c m nh n c c m xc va linh h n c a ng i i tho i. V n u b n khng c m nh n v th u hi u c con ng i c a h , b n s khng bao gi bi t c mnh ang ni chuy n v i h ng ng i no. NH NG S KHC NHAU G C R Nguyn nhn khi n cho ng i b giu ni, Hy l ng nghe l i h ni v c m nh n linh h n h , l b i v ti m n pha bn bn d i nh ng l i ni y chnh l nh ng b n ch t khc nhau t g c r c a m i c nhn. TH I GIAN V TI N B C C U NG I KHC Ph n l n chng ta u nghe v nh ng b m t lm giu tr thnh t ph nh th ny: 1. Th i gian c a ng i khc. 2. Ti n b c c a ng i khc n t ng nh t i v i ng i nghe. Ng i b giu gi i thch, M t l i ni c th lm h ng kh i ch c a m t ng i, nhng cng c th
wWw.VietLion.Com
Page 84

Hai i u ny c th th y ngay pha bn ph i c a t , trong khi nh ng ng i lm vi c
2010
pha bn tri t l i
l nh ng ng i m th i gian v ti n b c c a h b nhm kia s d ng. Nguyn nhn ch y u khi n hia v ch ng ti b th i gian ra s c xy d ng m t h th ng kinh doanh ki u nhm C hn l ki u nhm T,l b i v chng ti nh n ra ch l i v lu di trong vi c s d ng th i gian c a ng i khc. M t trong nh ng y u i m c a m t ng i thu c nhm T l s thnh cng c a ng i y ph i i l y b ng ci gi lm vi c c c nh c. Ni cch khc, cng thnh cng ch ng no ng i y l i cng ph i lm vi c nhi u gi hon, c n m n hn. Khi thi t k m hnh kinh doanh ki u nhm C, s thnh cng ch ng t s m r ng v khu ch trng c a h th ng, d n n vi c s thu m n nhi u nhn cng. Ni cch khc, b n s lm vi c t hn m v n ki m c nhi u hnv c nhi u th i gian r nh r i hn. Ph n cn l i c a quy n sch ny s i su vo nh ng k nng cng nh cch suy ngh c n c c a m t ng i thu c pha bn ph i t . Kinh nghi m b n thn c a ti cho th y c th thnh cng trong nhm bn ph i, c n ph i c m t l i suy ngh v nh ng th thu t kinh doanh khc nhau. N u b n c kh nng s n sng thay i cch suy ngh c a mnh, ti tin ch c b n s th y con ng i n s t do v b o m v ti n b c kh d dng. D nhin s c b n th y con ng chng gai v kh i v cng, nhng s d nh v y l v b n qu k t dnh vo m t nhm, qu b o th v i l i suy ngh lu nay c a mnh. m t m c t i thi u no , b n s th y c t i sao c m t vi ng i lm vi c t, nhng l i ki m nhi u ti n, tr thu t v c b o m v ti chinh hn nh ng ng i khc. ch l v n hi u bi t nhm no c n ph i nh m t i v khi no th c hi n cu c hnh chnh cho chnh b n thn mnh. KIM CH NAM C A S T DO
Kim t khng ph i l m t nhm quy t c hay b quy t g c . N ch l kim ch nam h ng d n cho nh ng ai mu n s d ng n. T d n d t v ch ng ti su t cu c hnh trnh t lc v t l n v i ti n b c m i ngy cho n khi t n s b o m v ti chnh v cu i cng l s t do hon ton. Chng ti khng mu n m i ngy ph i th c d y v lm vi c v ti n su t c i mnh. S KHC NHAU GI A NG I GIU V NH NG NG I KHC Cch y vi nm, ti c c m t bi bo ti t l i v i h u h t nh ng ng i giu, h t 70% thu nh p c a h ki m c t cc kho n u t (nhm ) v ph n cn l i khng qu 30% thu nh p pht sinh t lng (nhm L). N u nh ng ng i y c l nh ng ng i lm cong i chng n a, h cng l nhn vin trong chnh t p on c a h . Trong khi i v i a s ng i ngho v t n l p trung lu, t i thi u h t 80 % thu nh p c a h c t lng, thu c nhm L v T, v t hn 20% thu nh p pht sinh t cc kho n u t, thu c nhm .
wWw.VietLion.Com
Page 85

S KHC NHAU GI A VI C C TI N V S GIU C
2010
Trong chng 1, ti vi t r ng hai v ch ng ti thnh tri u ph vo nm 1989, nhng mi n nm 1994 chng ti m i t n t do hon ton v ti n b c. C s khc nhau gi a vi c c ti n v s giu c. Vo kho ng nm 1989, chuy n lm n c a chng ti em l i cho chng ti r t nhi u ti n. Chng ti cng lc cang ki m c nhi u hn m khng c n ph i lm nhi u gi hn, b i v h th ng kinh doanh c lin t c pht tri n m khng c n chng ti ph i b s c ra nhi u. Chng ti t c i u m h u h t m i ng i coi l s thnh cng v ti n b c. Chng ti v n c n ph i b nhi u ti n thu c t chuy n kinh doanh c a mnh vo u t cc ti s n h hnh. Cng vi c kinh doanh c a chgn ti thanh cng r c r , nhng chnh lc , chng ti c n ph i t p trung pht tri n cc ti s n c a mnh n m c m ngu n thu nh p magn l i t nh ng ti s n u t y v t xa chi ph sinh ho t h ng ngy c a chng ti. Qu trnh n l c c a chng ti c th c tm t t trong nh ng s d i y.
B ng tm t t thu nh p Chuy n kinh doanh

Thu nh p
Chi ph
n nm 1994, thu nh p th ng t t t c cc ti s n c a chng ti v t xa chi ph sinh ho t. n khi y, chng ti m i th c s giu c.
B ng tm t t thu nh p
Thu nh p
wWw.VietLion.Com
Page 86

Chi ph
2010
Ti s n
Trong th c t , chuy n kinh doanh c a chng ti cng c coi nh m t ti s n b i v n mang l i thu nh p m khng c n n nhi u cng s c chng ti b vo. Trn quan i m c nhn c a chng ti v s giu c, chng ti lun m b o mnh ph i c nh ng ti s n u t nh a c hay ch ng khon mang l i thu nh p nhi u hn chi ph sinh ho t c a mnh, v nh th chng ti m i c th t cho mnh l giu c. M t khi ngu n thu nh p t c t ti s n tr nn l n hn ngu n thu nh p ki m c t c t ti s n tr nn l n hn ngu n thu nh p ki m c t chuy n kinh doanh, chng ti li n sang nh ng vi c lm n cho i tc. T lc y, chng ti m i th c s giu c. NH NGHA S GIU C
S giu c c nh ngha nh l: S ngy b n c th sinh ho t m khng c n i h i s lm vi c c a b n (hay c a ng i nh b n) trong khi b n v n c th duy tr m c s ng nh bnh th ng. Ch ng h n, n u chi ph sinh ho t hng thng c a b n l 1000 , v n u b n c m t kho n ti t ki m 3000 , s giu c c a b n x p x c 3 thng hay 90 ngy sinh ho t. S giu c c o b ng th i gian ch khng ph i b ng ti n b c. Vo kho ng nm 1994, s giu c c a v ch ng ti l v h n (tr phi c nh ng bi n ng kinh t kh ng ho ng n ng n ) b i v thu nh p chng ti v t qu xa m c ph sinh ho t c a chng ti. Sau cng, khng ph i bao nhiu ti n b n lm ra m i quan tr ng. m ch y u bao nhiu ti n b n gi c v s ti n s sinh l i thm cho b n trong bao lu. Hng ngy, ti u g p r t nhi u ng i ki m c kh i ti n, nhng g n nh h ki m c u ch y qua c t chi ph. M i l n h ki m c thm m t t ti n, h i mua s m. H th ng mua ngi nh l n hn ho c mua s m. H th ng mua ngi nh l n hn ho c mua xe m i, m nh ng ng i ch lm cho h m c n lu v lm vi c c c hn, r i h ch ng cn nhi u ti n u t vo c t ti s n c a mnh. H si ti n n chng m t, ch ng khc no m c t t nhu n trng ti chnh. XI TI N H T GA Khi c p n xe hi, chng ra hay nghe n chuy n ch y h t ga. D nhin v n ph i m b o xe khng b x khi hay chy my. t c ch y h t ga
wWw.VietLion.Com
Page 87

i v i chuy n ti n b c cng v y. C nhi u ng i b t k giu hay ngho cng xi ti n Ki m c bao nhiu ti n, h u xi th ng tay. V n n m ch n tu i th c a my xe s b gi m i r t nhi u. i u cng tng t v i cch xi ti n h t ga.
2010
m c h t ga.
ch khi m t chi c xe c ch y h t ga nh v y, ch c
Nhi u ng i b n c a ti l bc s cho bi t, v n x h i ngy nay l cng c nhi u ng i b p l c cng th ng do lm vi c nhi u m khng bao gi c ti n. M t ng i b n b o nguyn nhn l n nh t th ng gy ra r i lo n v s c kho l tri u ch ng ung th ti ti n. TI N LM RA TI N B t k bao nhiu thu nh p ki m c, b n cng nn dnh m t t b vo nhm . Nhm c bi t lun lm theo phng chm ti n ki m ra ti n, ho c quan i m b t ng ti n lm cho mnh sao cho b n khng ph i lm vi c c c hn n a. Th nhng i u quan tr ng ch l r t c nhi u cch u t khc nhau. CC HNH TH C U T KHC NHAU M i ng i th ng u t vo chuy n h c c a mnh. H th ng gio d c truy n th ng r t quan tr ng b i v b n cng c h c th c, cng d ki m ti n. B n c th m t 4 nm i h c, nhng b l i lng b n c th tng t 24.000 o ln n 50.000 m i nm. N u m t ng i trung bnh c th lm vi c tch c c trong su t 40 nm, vi c b 4 nm i h c hay sau i h c lm m t cch u t tuy t v i. Lm vi c c n c v trung thnh l m t cch u t khc, ch ng h n nh tr ng h p m t nhn vin lm vi c lu nm trong m t cng ty hay m t chnh ph . Th nhng b l i ng i s nh n c m t kho n ti n v hu k ch s theo h p ng. Hnh th c u t y r t ph bi n trong th i i cng nghi p, nhng hon ton l i th i trong th i i Thng tin. Nhi u ng i khc u t b ng cch sinh con nhi u v c m t i gia nh, v b l i c th nh c y con mnh lc v gi. Cch u t y m t th i thng d ng, th nhng do i u ki n kinh t m i lc m t kh khn i m i, nhi u gia nh coi vi c nui cha m l m t gnh n ng b t bu c. Nh ng k ho ch v hu c a chnh ph nh B o hi m x h i v B o hi m y t cc n c (trong c Vi t Nam), m nh ng kho n b o hi m ny c tr b ng cch c t gi m lng, cng l m t cch u t nhng l i c p t b lu t php. Tuy nhin do nh ng bi n ng l n v nhn kh u v gi c sinh ho t, hnh th c u t ny khng ch c ch n b o m quy n l i c h ng c a nh ng ng i lao ng m chnh ph cam k t. Cng c nh ng hnh th c u t v hu c l p khc, ch ng h n nh k ho ch v hu c nhn. Thng th ng chnh ph s d c cch mi n gi m thu cho c ng i lao ng v ng i s d ng lao ng n u tham gia nh ng chng trnh ny. THU NH P T NH U T M c d t t c nh ng hnh th c u t trn u c coi l u t, nhm th ng t p trung vo nh ng kho n u t em l i thu nh p lin t c trong su t th i gian lm vi c c a h . Tiu chu n tr thnh m t ng i thu c nhm cng l gi ng nh t t c nh ng nhm khc, l b n c th ki m c ti n t chnh nhm hay khng. Ni cch khc, ti n b c c lm cho b n thu nh p cho b n hay khng. th i
wWw.VietLion.Com
Page 88
2010
Th xem xt m t ng i n mua m t cn nh u t b ng cch cho thu. N u ti n thu nh thu c nhi u hn chi ph b ra duy tr cn nh, ngu n thu nh p xu t pht t nhm . i u cng tng t nh nh ng ng i c thu nh p t ti n ti t ki m, hay li c phi u. Nh v y tiu chu n c a nhm l bao nhim ti n b n ki m c t nhm ny m khng ph i lm vi c trong nhm . QU V HU C A TI C PH I L M T HNH TH C U T KHNG? B ti n vo qu v hu l m t cch u t cng lm m t vi c lm kh hay. H u h t chng ta u hy v ng tr thnh m t nh u t khi chng ta v hu, th nhng v i m c ch c a quy n sch ny, nhm khng ph i nh v y m l nh ng ng i ki m c ti n t nh ng kho n u t ngay trong nh ng nm chng ta cn lm vi c. Th c t l khng ph i ai cng b ti n vo qu hu tr c a mnh. H u nh a s m i ng i khi b ti n vo qu hu tr u hy v ng m t khi v hu, s ti n trong qu tr ln nhi u hn so v i h b vo trong nh ng nm qua. Hon ton c s khc bi t gi a ng i ti t ki m ti n ki u , v i nh ng ng i, b ng cch u t ch ng i u khi n ng ti n lm vi c v t o thm thu nh p cho mnh. TH NH NG NG I MI GI I C PHI U C PH I L NH U T KHNG? Nhi u ng i lm ngh t v n trong th gi i u t, theo nh ngha khng ph i l nh ng ng i th c s t o ra thu nh p cho mnh t nhm . Ch ng h n, ph n l n cc nh mi gi i c phi u, a c, t v n ti chnh, ch ngn hng v chuyn vin k ton, v m t b n ch t m xt th nh ng ng i thu c nhm L hay T. Ngha l thu nh p c a h ki m c t cng vi c chuyn mn c a h , ch khng ph i ti s n c a h lm ch . Ti c nhi u ng i b n s ng b ng ngh mua bn c phi u. H mua c phi u l i gi th p v hy v ng bn gi cao. Nh v y, th c s h ch s ng b ng ngh mu bn, ch ng khc g m t ng i ch ti m bn l , mua
hng ho gi s bn ra v i gi bn l . H v n ph i b cng s c c a chnh h ki m ra ti n. Chnh v v y, nh ng ng i thu c nhm T nhi u hn ng i thu c nhm . Th t t c m i ng i c th tr thnh nh u t khng? D nhin l c th , nhng i u quan tr ng l ph i bi t s khc nhau gi a m t ng i ki m thu nh p t hoa h ng, hay t v n tnh theo gi ho c tr lng, hay mua th p bn gi cao, v i m t ng i ki m c nhi u ti n hay tm ra nh ng c h i u t bo b . C m t cch tm ra m t nh t v n gi i. l, hy h i h bao nhiu % thu nh p c a h ki m c t hoa h ng, ph t v n so v i kho n thu nh p ki m c t kho n u t hay nh ng cng vi c kinh doanh do h lm ch . Ti c nhi u ng i b n l chuyn vin k ton ti t l m khng vi ph m b m t thng tin khch hng, nhi u ng i t v n u t chuyn nghi p h u nh c r t t thu nh p ki m c t kho n u t. Ni cch khc, h khng th c hnh nh ng bi m h by cho ng i khc . NH NG U I M C A THU NH P KI M C T NHM .
wWw.VietLion.Com
Page 89
2010
Nh v y s khc nhau ch y u phn bi t nhm l nh ng ng i ny t p chung vo vi c i u khi n ng ti n t o ra thm ti n. N u h th c s gi i v vi c , h c th khi n ng ti n lm vi c cho chnh h v gia nh h su t hng trm nm. Ngoi u i m r rng nh t l bi t cch i u khi n ng ti n m khng ph i m i sng th c d y i lm, cn c nhi u u i m khc v thu m nh ng ng i lm cng khng c c. M t trong nh ng nguyn nhn lm cho ng i giu cng giu l i khi h c th ki m c hng trm tri u m khng ph i tr m t ng thu no m t cch h p php. l b i v h t o ra ti n t c t ti s n, ch khng ph i c t thu nh p. Ngha l h ki m ti n nh m t nh u t, ch khng ph i ng i lm cng. i v i nh ng ng i lm vi c, nh ng ng i ny khng nh ng b nh thu cao hn m h s ch ng bao gi th y c kho n thu nh p m thu l y i th lng c a h . T I SAO KHNG C NHI U NG I HN TR THNH NH U T? Nh ng ng i nhm l nh ng ng i lm vi c t. Th th t i sao khng c nhi u ng i hn tr thnh nh u t? L do gi i thch m t cu h i chnh l nguyn nhn t i sao khng c nhi u ng i dm t kinh doanh cho chnh mnh. Ch c th tm t t trong m t t : r i ro. Nhi u ng i khng thch a ti n h ginh d m m h lm l ng c c kh r i khng bao gi th y s ti n quay tr l i v i chnh mnh. Nhi u ng i r t s b m t ti n, ch ng th h ch n khng u t, khng ng u v i r i ro cho d h c th ki m c nhi u ti n i chng n a. M t ti t i n nh Holywood t ng tuyn b : Ti khng quan tm n m c l i c a nh u t. i u ti lo l ng nh t l s ti n u t c l y l i c hay khng?. Chnh nh ng n i lo s b m t ti n v hnh chung phn bi t thnh b n nhm ng i: 1. Nh ng ng i khng dm r i ro v khng lm g h t, ch ch n l i chi an ton v b ti n vo ti kho n c a ngn hng. 2. Nh ng ng i giao chuy n u t cho ng i khc qu n l, nh chuyn vin t v n hay nh qu n l qu tng h . 3. Nh ng ng i thch en . 4. Nh ng nh u t th c th . C nh ng s khc nhau gi a ng i thch en v i m t ng i u t th c th . i v i ng i en, u t l m t tr chi c h i, trong khi i v i ng i u t, l m t tr chi u t tr tu v i h i nhi u th thu t. Cn i v i ng i giao chuy n u t cho ng i khc qu n l, u t ch l m t tr ch i khng thch h c h i m t t no. i v i h , i u quan tr ng ch y u l ph i ki m c m t chuyn vin t v n ti chnh th t gi i. Trong cc chng k ti p quy n sch ny s trnh by v i b n v b y c p b c u t khc nhau gip cho b n hi u r hn v v n ny. R I RO C TH GI M C N M C T I THI U
wWw.VietLion.Com
Page 90
2010
M t tin m ng i v i chuy n u t l r i ro c th gi m n m c t i thi u, th m ch c th tri t tiu hon ton, v b n c th chuy n c r t nhi u l i hn s v n b ra n u nh b n rnh r quy t c c a cu c chi . N u b n nghe m t ng i no ni cu ny, b n c th bi t ngay ng i l m t ng i u t th c th : Bao lu ti c th l y l i v n, v m c thu nh p em l i cho ti thu nh p sau ny s l bao nhiu sau khi ti l y l i c v n u t nh ban u?. Ng i u t th c th mu n bi t trong bao lu h c th l y l i v n u t ban u, trong khi nh ng ng i u t vo qu hu tr ph i i nhi u nm m i c th bi t c s l y l i ti n hay khng. chnh l s khc nhau l n nh t gi a m t ng i u t chuyn nghi p v i m t ng i ginh ti n chu n b cho cu c s ng v hu c a mnh. Chnh n i s hi b m t ti n khi n cho h u h t m i ng i i tm ki m s m b o v n nh. Th nhng, nhm khng ph i nguy hi m nh nhi u ng i ngh. Nhm cng nh ba nhm kia, nhng ch khc chnh nh ng k nng v ng i l i suy ngh. Nh ng k nng c a nhm v n c th h c c n u nh b n ch i kh b th i gian ch i h c h i. S KHC NHAU GI A K HO CH V HU C A TH I I CNG NGHI P TR C Y V I K HO CH V HU C A TH I I CNG NGH THNG TIN HI N NAY. Khi ti cn nh , ng i b giu th ng khuy n khch ti dm ch p nh n r i ro v i ti n b c v h c h i cch u t. Ng i hay ni, N u con mu n giu, con ph i h c cch tr thnh m t nh u t. Hy h c cch tr thnh m t nh u t chuyn nghi p. Khi v gi, ti k l i ng i b h c th c c a ti nh ng g m ng i b kia ngh h c cch u t v ki m sot r i ro. B ru t ti tr l i, Ta khng c n ph i h c cch u t con . Ta ang tham gia chng trnh b o hi m c a chnh ph v c m t k ho ch u v hu c a cng on gio d c m nh ng ngu n b o hi m x h i u c m b o. V y u c l do g ta c n ph i chi tr chi r i ro v i ti n c a mnh? B ru t ti r t tin t ng vo k ho ch v hu nh th c a th i i Cng nghi p, nh chng trnh b o hi m x h i c a chnh ph cho ng i lao ng. Cho nn khi ti gia nh p vo h i qun M , Ng i r t sung s ng. Thay v lo l ng cho a con c th b m ng Vi t Nam, Ng i ch ni, Ch c n rng tr trogn qun i 20 nm, con s c m b o phc l i y t v M c d v n cn ang c p d ng, nh ng k ho ch hu tr nh th tr ln l i th i v l c h u. Quan i m cho r ng cng ty ph i ch i trch nhi m v ti chnh cho cu c s ng c a b n sau khi v hu v chnh ph s chm lo cho nh ng nhu c u c a b n tu i v hu thng qua chng trnh b o hi m x h i, l m t quan ni m c v khng cn c gi tr trong th i i m i ny. M I NG I C N TR THNH NH NG NH U T hu tr su t i.
wWw.VietLion.Com
Page 91
2010
Khi chng ta thay i t k ho ch hu tr phc l i b o m m ti g i l k ho ch th i Cng nghi p, k ho ch hu tr ng gp b o m m ti g i l k ho ch th i thng tin, h u qu l gi y b n ph i t lo chm sc t i mnh cho tu i v hu c a b n. i u khng may l r t t ng i nh n th y s thay i . K HO CH HU TR TH I I CNG NGHI P Trong th i i cng nghi p, m t k ho ch hu tr phc l i b o m quy nh cng ty s m b o cho b n, ng i lao ng, m t kho n ti n nh t nh (th ng c tr hng thng) m t khi b n cn s ng. M i ng i u c m th y an ton b i v nh ng k ho ch m b o cho b n m t ngu n thu nh p n nh. K HO CH HU TR TH I I THNG TIN lu t php, v cc cng ty gi y khng cn ch i trch nhi m m M t vi nhn v t no thay
b o ti chnh cho b n khi b n n tu i v hu. Thay vo , cc cng ty p d ng hnh th c hu tr ng gp b o m ng gp b o m l m t thu t ng ch cho vi c b n c th h ng c nh ng kho n ti n m b n v cng ty ng gp v qu hu tr trong su t th i gian b n lm vi c. Ni cch khc, ngu n thu nh p khi b n v hu s c quy t nh ch y u t nh ng kho n ng gp v qu hu tr tr c y. N u b n v cng ty khng ng gp g h t, b n s khng c kho n ti n v hu. M t tin m ng l trong th i i thng tin tu i th c a con ng i tng ln ng k . Th nhng, tu i th c a b n c th s lu hn ngu n thu nh p hu tr c a b n, v n u qu hu tr ny cn khng c b o m an ton do nh ng bi n ng v r i ro c a th tr ng ti chnh. KI U U T C A NH NG NG I KHNG PH I L NH U T Hi n nay, th tr ng ch ng khon lun l u t cu chuy n c a c th gi i. S d nh th l v c nhi u lm si n i th tr ng, m m t trong nh ng y u t chnh l l c l ng nh ng ng i khng chuyn ang c tr thnh nh ng nh u t trn th tr ng. Con ng ti chnh c a h c th c v nh th ny.
L T
C D
H u h t nh ng ng i ny, v n l nh ng ng i thu c nhm L hay T, th ng c b n ch t khuynh h ng thin v s n nh. i u gi i thch t i sao h i tm ki m nh ng cng vi c an ton, nh ng ngh nghi p n nh, ni h hy v ng c th tm th y c An ton cho nh ng nm thng v hu s p t i hay b t u nh ng vi c lm n nh m h c th ki m sot c. Do s bi n ng trong k ho ch hu tr, h bu c ph i l n sang nhm m nh n r i ro. Tr c hi n t ng Di c t c a nh ng ng i t pha bn tri t n tm s an ton, trn th tr ng ch ng khon xu t hi n nhi u ki u u t m b n th ng nghe nh th ny. c a mnh. i u b t h nh l nhm khng ph i l nhm nh m t i s an ton, m chnh ni ng u t v ch p
wWw.VietLion.Com
Page 92
2010
1. a d ng ho - Nh ng ng i i tm nh ng s an ton r t hay dng nhm t ny. T i sao v y? V l m t ki u chi n l c u t nh m m c ch Khng b m t ti n. V khng ph i l chi n l c th ng, cho nn nh ng ng i nhm thnh cng hay nh ng ng i giu khng h a d ng ho m h l l c t p chung b ng h t m i c g ng c a mnh. Warren Buffet, m t trong nh ng nh u t xu t chng c a th gi i n nh th ny v ki u d ng ho: Chi n l c m chng ti p d ng khng theo tr ng phi a d ng ho gio u. Nhi u ngu i ph bnh chi n l c c nhi u r i ro hn nh ng chi n l c thng th ng. Chng ti khng ng v i l i ph bnh . Chng ti tin r ng m i chnh sch u t danh m c t p chung c l a ch n c kh nng gi m m c r i ro r t nhi u n u chnh sch c th khi n cho ng i u t t v n h t s c nghim tc nh v i chuy n lm n, m ng th i v n lm cho ng i u t c m th y yn tm i v i nh ng kha c nh kinh t c a danh m c tr c khi anh ta quy t nh mua n. Ni cch khc, Warren Buffet cho r ng ki u u t nh m vo m t danh m c t p chung l m t chi n l c t t hn ki u a d ng ho theo c a ng, thay v gi n tr i, s t p trung s khi n b n suy ngh v hnh ng m t cch khn ngoan hn, c n th n hn. Bi bo co c a ng cn c p t i m t ng i u t trung bnh th ng a trnh s bi n ng v h th ng ng nh t s bi n ng v i r i ro, thay vo , Warren Buffet vi t, Trong th c t , nh ng ng i u t chuyn nghi p l i thch c bi n ng. i v i hai v ch ng ti, thot kh i s ngho nn v t n s t do hon ton v ti n b c, chng ti khng a d ng ho m t p chung vo m t s t kho n u t c a mnh. C phi u blue chip - Nh ng ng i u t theo ki u chi an ton th ng hay mua nh ng c phi u blue chip. T i sao v y? B i v trong u h lun cho r ng nh ng lo i c phi u ny an ton hn. Trong khi nh ng cng ty an ton, th tr ng ch ng khon l i khng an ton t no. 3. Qu h tng - Nh ng ng i c t ki n th c v u t th ng c m th y an ton hn khi u t s ti n ginh gi m c a h vo cc qu h tng, b i v h ngh nh ng nh qu n l cc qu ny c chi n l c u t gi i hn h . i v i nh ng ng i khng c nh tr thnh nh ng nh u t chuyn nghi p, y l m t cch r t khn ngoan. Th nhng v n ch l cc qu h tng ny cha ch c l t r i ro hn. Trong th c t , n u x y ra m t cu c kh ng ho ng trn th tr ng ch ng khon, chng ta v n c th th y m t cu c bi n ng m ti tuyn on l M t cu c kh ng ho ng c a th tr ng qu h tng, m nh h ng tai ho c a n s ch ng km kh ng khi p nh cu c kh ng ho ng i v i cc th tr ng ti chnh khc t ng x y ra trong l ch s , ch ng h n nh cu c kh ng ho ng th tr ng mua bn hoa tulip vo nm 1610, cu c kh ng ho ng South Seas Bubble vo nm 1620, v cu c kh ng ho ng th tr ng tri phi u vo nm 1990. Ngy hm nay, th tr ng y p hng tri u ng i, v m t b n ch t l nh ng ng i i tm ki m s an ton, nhng do p l c c a nh ng bi n ng kinh t khi n h t pha bn tri c a kim t ph i v t ro i sang pha bn ph i m khng h cho php s t n t i c a nh ng t ng v s an ton, m b o. Chnh i u m i lm cho ti c m th y lo l ng nh t. Nhi u ng i v n cho r ng cc chng trnh hu tr m h ang tham gia l an ton, nhng th c t l i khng h an ton t no. M t khi x y ra m t cu c s p hay kh ng ho ng l n, nh ng k
wWw.VietLion.Com
Page 93
2010
ho ch hu tr c a h s tan thnh my khi. Nh ng k ho ch hu tr c a h khng an ton nh nh ng chng trnh hu tr c a nh ng th h tr c. NH NG B C NGO T THAY I L N V KINH T ANG T I G N xu t hi n nh ng d u hi u cho th y c m t b c ngo t thay i l n v m t kinh t ang t i g n. B c ngo t th ng nh d u s k t thc th i i c v m r ng m t k nguyn m i. cu i th i i, lun c nh ng ng i ti n b tin phong, nhng cng c ng i khc ti n b tin phong, nhng v n c nhi u ng i khc v n bm kh kh vo nh ng quan ni m c a th i i c. Ti e r ng nh ng ng i con v n trng mong s b o m ti chnh c a mnh vo trch nhi m c a m t i cng ty hay chnh ph , h s th t v ng trong nh ng nm t i y. Nh ng t ng thu c v th i i cng nghi p ch khng ph i th i i thng tin. Khng ai c th tin on vo tng lai. Ti ng k bo v nhi u cng ty d ch v tin t c u t. Cng ty no cng a ra l i c on khng gi ng nhau. Cng ty ny cho r ng tng lai g n t sng s a, trong khi m t cng ty khc th tin on m t cu c kh ng ho ng th tr ng v suy thoi ton c u ang s p x y ra. c th khch quan, ti ph i l ng nghe t c hai pha b i v c hai quan i m tri ng c u c c s l lu t ch t ch v thuy t ph c. V n c n l m b t khng ph i l ki u chi coi bi, c on nh ng g s x y n trong tng lai m ti c n ph i thng tin k p th i c hai nhm C v v chu n b tinh th n i ph v i b t k nh ng g c th x y ra. M t ng i n u c chu n b y v n c kh nng pht tri n t t cho d n n kinh t i theo h ng no i chng n a. N u l ch s c th c coi l m t trong nh ng cng c phn tch, m t ng i th t i 75 tu i s tr i qua m t l n kh ng hong v hai l n suy thoi kinh t . D nhin, b m c a ti u tr i qua trong th i i c a h , nhng th h dn M trong giai o n cu c chi n Vi t Nam v n cha h tr i qua m t cu c kh ng ho ng l n v kinh t no nh v y c . V cc chuyn gia kinh t cho r ng c trung bnh m i 60 nm s x y ra m t cu c i kh ng ho ng. Ngy nay, t t c chng ta c n ph i quan tm n nh ng v n khc, ch khng ph l s b o m vi c lm. Ti cho r ng i u m chng ta c n quan tm chnh l s b o m v ti chnh lu di cho chnh mnh, v khng giao khon trch nhi m cho cng ty hay chnh ph . Th i i th c s thay i khi cc cng ty ng lo t cng b h s khng cn ch i trch nhi m i v i cu c s ng c a b n khi b n v hu. M t khi cc cng ty u chuy n sang k ho ch hu tr ng gp b o m h a ra thng i p l t nay tr i b n ph i t lo cho chuy n v hu c a mnh. Ngy hm nay, t t c chng ta c n ph i tr thnh nh ng nh u t khn ngoan hn, v c n ph i c n th n hn v i nh ng bi n ng ln xu ng n chng m t c a th tr ng ti chnh. Ti thnh th c ngh v i cc b n ch ng th chng ta b th i gian h c h i cch u t hn l giao ti n c a mnh cho ng i khc u t gim b n. N u b n ch giao ti n cho qu h tng hay m t chuyn vin t v n , b n c th ph i i n 65 tu i m i bi t c nh ng ng i y c lm t t cng vi c b n giao ph hay khng. N u nh h b t bt, b n s ph i lm vi c l i cho t i cu i cu c i mnh. Hng tri u ng i s lm vo tr ng h p b i v khi y qu mu n cho h t u t hay h c h i cch u t. HY H C CCH QUI N L R I RO
wWw.VietLion.Com
Page 94
2010
Lun c cch u t t r i ro nhng v n sinh l i cao. T t c nh ng g b n c n lm l h c cch lm sao c th th c hi n c. i u khng kh. Trong th c t , cch h c h i y ch ng khc g v i cch t p ch y xe p. Bn u, b n c th v p ng, t ln t xu ng, nhng d n d n sau b n s khng b ng, v vi c u t s tr thnh m t b n nng t nhin th hai gi ng nh vi c c i xe p. V n l n nh t i v i nh ng ng i thu c nhm bn tri c a Km t l kh nng ch p nh n r i ro. S d ph n l n m i ng i u tr thnh nhm L hay T l v h HY CH P NH N R I RO Nh ng ng i ch p nh n r i ro l nh ng ng i lm thay i th gi i. Hi m c ai tr ln giu c m khng bi t ch p nh n r i ro. C qu nhi u ng i v n d a vo chnh ph n trnh nh ng r i ro v ti n b c trong cu c i. Nh chng ta bi t, khi th i i Thng tin b t u cng l lc ch m d t vi c t n t i nh ng b my chnh ph c ng k nh n gi n l v chnh ph cng l n ch ng no th chi ph ngn sch nh n c s tiu hao ch ng y. i u khng may l hng tri u ng i trn th gi i v n cn d a vo nh ng t ng vo phc l i hay an sinh x h i s b r t l i pha sau v m t ti n b c. Thng i p c a th i i thng tin l t t c chng ta ph i t l c gnh sinh cho chnh mnh, ph i tr ng thnh trong m i v n ti n b c c nhn c a mnh. Quan i m Hy r ng h c v tm m t cng vi c an ton l m t quan i m sinh ra t th i i cng nghi p. Chng ta khng cn s ng trong th i i n a. Th i i ang thay i. Th nhgn v n l nh ng quan i m c a con ng i l i khng thay i h v n ngh h c quy n c h ng m t i u g . H v n cho r ng nhm khng c lin quan g n h c . H c ngh chnh ph , i cng ty, cng on lao ng, qu h tng hay gia nh h s chm sc cho h m t khi h khng cn kh nng lm vi c n a. Ti r t hy v ng l nh ng suy ngh c a h s ng. V nh ng ng i nh th khng ph i c ti p quy n sch ny. Chnh v quan tm n nh ng ng i nh n th c c nhu c u tr thnh nh ng nh u t thi thc ti vi t ln quy n sch ny. Quy n sch vi t cho nh ng ai mu n v t ro t pha bn tri sang pha bn ph i c a Kim t nhng khng bi t b t u b ng cch no. B t c ai cng c th i h t cu c hnh trnh x ro y n u c nh ng k nng thch h p v m t ch quy t nh d t khot. N u b n tm th y con ng i n t do cho chnh b n, ti xin th t lng chc m ng b n, v mong b n hy chia s kinh nghi m c a mnh v i nh ng ng i khc, v h ng d n h n u h c n s gip c a b n. Hy h ng d n nh ng ng i y, nhng hy h t ki m l y m t con ng cho chnh mnh b i v c r t nhi u con ng d n n s gi i thot t do v ti chnh. D cho b n c quy t nh nh th no i chng n a, mong b n hy nh cho m t i u ny l s t do v ti chnh c th t c mi n ph, nhng ci gi t c khng ph i r . i v i ti ci gi m ti ph i tr hon ton x ng ng v i s t do m ti t c. M t b quy t l n nh th ny: Khng c n ph i c ti n hay m t n n h c th c cao m i c th t c s t do v ti chnh. M con ng i n s t do cng khng nh t thi t c nhi u r i ro u. Thay vo , ci gi c a s t do v ti n b c chnh l c t do b ng nh ng gi c m, khao kht chy nh ng nhm h c th trnh c nh ng r i ro v ti n b c. Thay v n trnh r i ro, ti ngh cc b n hy nn h c cch ki m sot u t v ti chnh.
wWw.VietLion.Com
Page 95
2010
b ng, v m t kh nng th ng c nh ng n i th t v ng s x y n v i chng ta trong cu c hnh trnh. B n c s n sng ch p nh n tr ci gi khng? M t ng i b c a ti gi m ch p nh n tr ci gi , trong khi ng i kia khng gim nhng l i tr m t ci gi khc h n hon ton
CHNG 3 T i sao m i ng i ch n s an ton hn l s t do TM KI M S T DO
Ti bi t nhi u ng i tm ki m s t do v h nh phc. V n l h u h t m i ng i khng c o t o ho t ng hay t n t i trong nhm C v . V thi u s trang b ny, v c cch d y p khun v b o m cng vi c v v s m c n , ph n l n m i ng i h n ch cu c tm ki m s t do v ti chnh trong gi i h n ph n bn tri T . Khng may l s m b o hay s t do v ti chnh t khi no t c trong nhm L v T, m s b o m v t do th c s y ch c tm th y ph n bn tri t . DO TRONG VNG LU N QU N C A CNG N VI C LM TM KI M T s
M t i u ch l i c a kim t l c th quan st l i s ng c a m t ng i. Nhi u ng i b c i mnh i ki m n nh hay t do, nhng rt cu c ch qu n quanh gi a cng n vi c lm. D i y l m t v d minh ho : Ti c m t ng i b n quen t th i i h c. C m i nm, ti l i nghe tin v anh y lc no cng ph n kh i v tm c cng vi c tuy t v i. Anh ta ngy ng t khi xin c m t vi c lm v i m t cng ty m c c a anh ta. Anh yu qu cng ty v lm cng vi c mnh thch. Anh yu cng vi c c a mnh v anh c m t ch c v cao, c lng b ng h u h, lm v i cc ng nghi p gi i, h ng phc l i d i do v c c h i thng ti n u n. Nhng r i kho ng 40 nm r i sau, ti l i nghe tin v anh, nhng l n ny l hon ton th t v ng. Theo anh, cng ty anh gi y lm n th t t h i v b t lng, khng i x t t v i nhn vin c p d i. Anh khng a ch c a mnh v anh khng c b t thng ti n, cng ty khng tr anh x ng ng. R i su thng tri qua, anh l i c m th y h nh phc v h i sinh v tm c m t cng ty tuy t v i khc. M i vi c c l p i l p l i nh th . L i s ng nh th c a ng i b n c th c minh ho :
wWw.VietLion.Com
Page 96
2010
L i s ng c a anh l m t s lu n cu n trong cng n vi c l. Hi n t i, anh s ng kh tho i mi v anh ta l m t ng i khn ngoan v nhanh nh n. Nhng ch ng bao lu, nm thng s b t k p v i tu i i anh, v nh ng ng i tr khc s d n d n thay th anh nh ng v tr cng vi c m anh lm qua. Anh c vi ngn la trong ti kho n ti t ki m nhng ch ng c g chu n b o cho tu i v hu c a mnh. Anh trong m t cn nh m anh cha lm ch th c s , m i ngy ph i trang tr i chi ph nui con v v n cha tr d t s n h c i h c. a con nh nh t c a anh ta c 8 tu i v hi n s ng v i ng i v tr c c a anh, cn anh th ang nui n ng m t a con khc 18 tu i. Anh ni v i ti, Ti khng c n ph i lo l ng . Ti cn tr v c nhi u th i gian tr c m t. Gi y, ti ang t h i l khng bt anh c th ni nh th c n a khng. Theo ti, anh c n ph i nghim tc ngh ngay n vi c s ro sang nhm C ho c . Anh c n ph i lm vi c v i m t cch s ng m i, m t qu trnh h c h i m i. Tr phi s anh trng s c c hay c i m t ng i v giu, n u nh l i s ng c anh ph i lm vi c su t i. HY LO LM VI C C A MNH Khi nhm L tr thnh nhm T m t h ng i ph bi n m nhi u ng i hay theo l t nhm L chuy n sang nhm T. Trong giai o n kh ng ho ng v sa th i nhn cng, nhi u ng i tm ra thng i p chung r i b v tr trong nh ng cng ty l n v b t u s nghi p kinh doanh cho chnh mnh. Lc ny c m t tro lu kinh doanh ph bi n l kinh doanh t i nh. R t nhi u ng i quy t nh d t khot lm vi c cho chnh mnh, t kinh doanh v t mnh lm ch . Trong t t c nh ng s l a ch n y, ti c m th y ng ti c cho l i s ng ny nhi u nh t. Theo ti, tr thnh m t ng i nhm T c th g t hi c nhi u thnh cng nhng l i ph i i nhi u r i ro. Ti ngh nhm T l m t nhm kh s ng nh t. M c th t b i r t cao. V n u nh b n ch n l i s ng , thnh cng t i t hn khi b n th t b i r t cao. l b i v khi b n thnh t, b n s ph i lm vi c c hn so v i nh ng ng i lm vi c nhm khc, v b n ph i lm vi c trong m t th i gian di, n u b n mu n ti p t c duy tr s thnh cng y. L do khi n nh ng ng i nhm T lm vi c c c l v v n u cm v r a chn. H ph i m nhi m v qun xuy n nhi u cng vi c m nh ng ng i qu n l v nhn vin trong m t cng ty l n th ng lm. Ng i nhm T ph i lo b t i n tho i, x l khch hng, thu m n nhn cng, Cho nn b n thn ti th ng hay ph n ng khi nghe m t ng i no tuyn b s t kinh doanh cho mnh. Ti thnh tm chc ng i nhi u may m n, th nhng toi r t lo ng i cho ng i . Toi ch ng ki n nhi u ng i em s ti n dnh d m c a mnh, hay vay m n c a b n b ra kinh doanh. Ch trogn vng 3 nm sau khi lm vi c v t v vi c kinh doanh th t b i. V thay v ki m c ti n cho tu i v hu, h ph i gnh bao nhiu n ch ng ch t. Theo m e con s th ng k trn ton n c M , c trung bnh trong 10 h c th kinh doanh, h t 9 h ph s n sau nm 5. V nh ng h kinh doanh cn l i sau 5 nm k ti p b ph s n. Ni cch khc 99% h c th ny ph s n sau 10 nm. Ti ngh ph n l n nguyn nhn c a s th t b i l do thi u kinh nghi m th c t lm n v thi u v n. M t trong nh ng nguyn nhn m cc h b ph s n trong 10 nm sau khng ph i do h t v n m do h t sinh l c kinh doanh.
wWw.VietLion.Com
Page 97
2010
Nh ng gi lm vi c cng th ng v c c nh c g m nh m d n mn nng l c c a h . Nhi u ng i nhm T b v t ki t s c. l l do nhi u chuyn vin c trnh th ng hay thay i ch lm, ho c t kh i s cho mnh m t cng vi c kinh doanh cho mnh, v th th m hnl ch t s m. C l i u l gi i t i sao tu i th c a gio s v bc s th ng th p hn 58 tu i trong khi tu i th trung bnh c a ng i th ng khc l 70. i v i nh ng ng i s ng st, d ng nh h ch quen thu c v i l i s ng mn m i c a vi c sng d y i lm v lm vi c c n c su t i. V c l l t t c nh ng g h bi t. Nhi u ng i nhm T trong th i i m kinh doanh cao tro nh ng l i cho ng i khc c nhi u sinh l c v ti n b c hn, tr c khi h v t ki t s c v lm vi c qu t i. H ngh x hi m t th i gian, i du l ch r i sau tr v xy d ng cng vi c kinh doanh khc. H c lm nh th v t o ra c s kinh doanh cho chnh mnh, h yu qu quy trnh y. Th nhng, h ph i bi t lc no h rt ngay. L i khuyn t nh t cho con c a b n N u b n sinh tr c th p nin 30, l i khuyn i h c v l y i m cao l m t l i khuyn t t. Nhng sau th l i khuyn khng cn h p th n a. T i sao v y? Cu tr l i n m 1. Thu 2. N i v i nh ng ng i c thu nh p t nhm L, h th ng khng t n d ng c c h i gi m thu . Hi n nay M , khi b n lm m t cng nhn th c ngha l b n ang h p tc 50/50 v i chnh ph . Ngha lm tr c sau g chnh ph cng s l y i h t m t n a thu nh p b n ki m c, v nh ng kho n thu nh p b l y tr c khi b n lnh lng. Khi b n cho r ng chnh ph ang t o c h i gi m thu nhng cng y b n su hn vo n , con ng i n s tho i mi v ti chnh tr ln hon ton xa v i v i h u h t ng i thu c nhm L v nhm T. Ti th ng nghe chuyn vin t v n ti chnh t v n khch hng c a h tng thm thu nh p t nhm L b ng cch mua m t cn nh m i c th l i d ng nh ng kho n li xu t vay t thu . Trong khi v i nh ng ng i thu c nhm bn tri t , i u c l, cn bn ph i th ch ng h p l t no. Ai tr thu nhi u nh t? Ng i giu khng b nh thu nhi u. T i sao v y? n gi n ng i giu khng ki m ti n nh ng i lm cng. Nh ng nh t ph bi t r t r rng r ng cch trnh thu h p pht nh t l ki m thu nh p t nhm C hay . N u ki m ti n t nhm L, cch gi m thu duy nh t i v i m i ng i l mua m t cn nh to hn, nhng i u khi n h m c n nhi u. i v i nh ng ng i thu c nhm L c a t , gi i php ch ng khn ngoan t no v m t ti chnh. Gi i php y i v i h ch ng khc no ki u anh cho ti m t ng, ti s a cho anh 50 xu. LM TH NO T N S T DO Thu v n l l hai trong nh ng s l do khi n ph n l n m i ng i khng bao gi c m th y yn tm v ti n b c khng bao gi t n s t do th c s v ti n b c. Con ng i n s an ton cng nh s gi i thch v ti hai chi ph l n nh t c a b n:
wWw.VietLion.Com
Page 98

chnh ch c tm th y pha bn tri c a t . B n c n ph i v t qua l i mn c a suy ngh v s n lc chng ta c n ph i bi t s khc nhau gi a n nh v s t do v ti chnh. U L S 1. 2. KHC NHAU u l s khc giau gi a: n nh vi c lm; n nh ti chnh; v
2010
n nh vi c lm.
3. T do ti chnh Nh b n bi t, ng i b h c th c c a ti c bm vo l i suy ngh n nh vi c lm ph n l n gi ng nh ng i khc ng th h v i ng i. Ng i cho r ng n nh vi c lm cng gi ng nh n nh ti chnh v Ng i c s ng theo quan i m cho t i khi ng i m t vi c khng th tm ra m t cng vi c khc. Trong khi , ng i b giu khng bao gi c p n khi ni m n nh hay s t do v vi c lm, m ch bi t s t do v ti chnh. Cha kha c a vi c tm ki m cng vi c n nh hay s t do no b n mu n, c th c tm th y trong nh ng l i s ng khc nhau d i y c th hi n t kim t . 1. y l con ng i n s n nh vi c lm
Tr ng h c
L C
Nh ng ng i s ng theo l i s ng ny th ng lm vi c r t gi i. H b nhi u nm trong tr ng r i nhi u nm lm vi c l y kinh nghi m. V n l chuyn mn. NG HAI CHN BAO GI CNG V NG HN 1 CHN c th n nh hn v ti chnh, ti ngh lm vi c t i nhm L hay T, m t c nhn nn h c h i thm v n nh hn nh ng nhm C hay . M t khi c s t tin ki m ti n bn c hai bn c a t , t nhin ng i ta th y s d ng ki n th c , v th l h s ki m c ti n. l l do t i sao m T o ho t ng cho chng ta i chn. Gi d chng ta ch c m t chn, ch c ch n con ng i s th n xuyn c m th y b t n v lo ng cho ng. C hi u bi t c hai phi t , m t bn tri v m t bn ch h bi t r t t v nhm C hay cho d h c k ho ch lu di. H th ng c m th y b t n v ti n b c b i v h ch c gio d c v vi c lm ho c s an ton trong ngh nghi p
chop d hi n t i h ki m c t ti n. Hi u bi t l s c m nh v t t c nh ng g h c n lm l i ch th i c v n
wWw.VietLion.Com
Page 99
2010
ph i, chng ta s c khuynh h ng c m th y an ton hn. Nh ng ng i ch bi t c m t cng vi c hay ngh nghi p chuyn mn c a mnh, nh ng ng i y ang ng trn m t chn. C m i l n n n kinh t c bi n ng, cu c s ng h s chao o hn v so v i nh ng ng i bi t ng b ng hai chn. 3. y l con ng i n s n nh v ti chnh n nh v ti chnh i v i m t ng i lm cng: S minh ho con ng i n s
Thay v b ti n vo qu hu tr v mong ch li, vng chu k trn cho th y m i ng i s c m th y t tin v ki n th c hi u bi t c a mnh trong t th v a lm cng v a lm nh u t. Ngay khi chng ta ng i trn gh nh tr ng lm vi c cho i, ti h i t i sao chng ta khng tranh th c h i h c cch tr thnh nh u t chuyn nghi p nh . M t con ng khc cng d n n s n nh v ti chnh:
V y l con ng i n s
n nh v ti chnh i v i m t ng i lm t:
wWw.VietLion.Com
Page 100
2010
H ng i ny c c p trong Nh tri u ph hng xm c a Thomas Stanley. l m t quy n sch tuy t v i. M t nh tri u ph M trung bnh th ng lm m t nh lm t, s ng ti t ki m v u t lu di. H ng i ny cng ph n nh con ng ti chnh trong i m t con ng i. Con ng , con ng x ro t nhm T sang nhm C cng chnh l con ng m nhi u nh kinh doanh ti gi i qua, ch ng h n Bill Gates. Con ng khng ph i l con ng d nh t, nhng theo ti l con ng ng n nh t. HAI T T HN M T Nh v y c hi u bi t v cc nhm khc, c bi t m t nhm bn ph i v m t nhm bn tri, s c ch l i nhi u hn thay v ch bi t v nhm c a mnh. Trong chng 2, ti c nu m t th c t l m t ng i giu trung bnh giu c thu nh p h t 70 ph n trm t pha bn ph i v 30% t pha bn tri. Ti nh n th y cho d bao nhiu ti n ki m c, m t ng i s c m th y n nh hn n u h ho t ng trn cng lc c hai pha. S m t th ng v ng vng c hai phi Kim t . c hai pha kim t d . H khng nh ng c vi c lm m b o v i NH NG NHN VIN C U HO TRI U PH Ti c hai ng i b n l i n hnh thnh t nhi u phc l i, m ng th i ki m c m t gia ti ng k t pha bn ph i c a kim t . C hai u l nhn vin c u ho lm vi c cho chnh quy n thnh ph . H c m t m c lng kh n, nhiu phc l i v ch lm vi c hai ngy m t tu n. Trong ba ngy cn l i h l nh u t th c th . V cu i tu n h ngh cng gia nh. M t ng i mua nh ng ngi nh c, s a ch a l i v cho thu. Khi ti vi t cu n ny th anh ta l ch c a 45 cn nh, ki m m i thng 10.000 sau thu v sau khi trang tr i m i chi ph duy tr, qu n l v b o hi m. Lng c u ho c a anh ta kho ng 3.500 m i thng nh v y t ng thu nh p m i thng 13.000 USD. i u khng ph i l qu t i v i nhn vin nh n c c 4 con. Ng i khc b th i gian phn tch tm hi u cng ty v mua cc c phi u v cc quy n mua bn c ph n. Danh m c u t c a anh ta hi n nay l 1 tri u . Gi s anh ta ki m 10% , m i nm th thu nhp kho ng 300.000 cho n khi x y ra kh ng ho ng. n nh v ti chnh ch ng qua l
wWw.VietLion.Com
Page 101

C hai ng i c a ti u c thu nh p th ng c th v hu s m
2010
tu i 40 sau 20 nm u t lin t c. Th c hai pha.
nhng c hai u yu thch cng vi c c a chnh mnh v mu n v hu ng tu i tr n v n ki m phc l i t a phng. Kh i c n ni cu c s ng c a h khi v hu s hon ton t do v h g t hi thnh cng B N THN TI N B C KHNG EM L I S N NH V AN TON
Ti cng g p nhi u ng i c hng tri u trong ti kho n hu tr nhng v n khng tm th y s an ton. T i sao v y? B i v s ti n c t o ra t cng vi c hay chuy n kinh doanh c a h . H u c ti n trong ti kho n hu tr nhng h l i bi t r t t v u t. N u s ti n t nhin bi n m t v tu i lao ng c a h l i khng cn, h c th lm g y? Trong nh ng giai o n kh ng ho ng kinh t , lun c nh ng lu ng chuy n giao l n v c a c i. Cho d h khng c nhi u ti n, i u quan tr ng l c n u t cho d ki n th c hi u bi t c a mnh, cho n khi c bi n ng l n x y ra, b n c th chu n b i ph chng d dng. ng bao gi m t c nh gic v s hi. Nh ti c p, khng ai c th on tr c i u g x y ra, cho nn hy chu n b cho mnh nh ng hi u bi t ng u v i bi n ng . B n nn h c h i ngay t by gi . 4. y l con ng i n s t do v ti n b c y chnh l con ng m ng i b giu lun khuy n khch ti i theo. l con ng i n s t do v ti chnh, s t do th c s b i v trong nhm C, ng i khc s lm vi c cho b n trong khi nhm , ti n b c lm vi c cho b n. B n hon ton t do v i cng vi c, c th ch n lm vi c theo c a mnh. Hi u bi t c a b n v hai nhm ny mang l i cho b n s t do hon ton trong vi c b cng s c c a mnh cho cng vi c.
N u b n quan st nh t ph, b n s th y h ang i trn con ng ny nh s trn. Vng chu k gi a nhm C v chnh l c u trc thu nh p c a Bill Gates, Rupert Murdoch, Ross Perot. Tuy nhin ti cng mu n lu b n m t i u. Nhm C # . Ti ch ng ki n nhi u ng i nhm C r t thnh cng sang nh ng cng ty c a mnh hng tri u . Nh ng ng i ny c khuynh h ng cho r ng s ti n kh ng l h ki m c ch ng minh cho ch s thng minh IQ c a h , cho nn h huynh hoang h t ti n vo nhm r i ph s n. Cu c chi cng nh lu t chi u r t khc nhau cao s h c h i ln trn b n ng c a mnh. m i nhm. V chnh l l do t i sao ti hon ton
wWw.VietLion.Com
Page 102

V cng gi ng nh tr ng h p tm ki m s CH N L A NG I n nh v ti chnh, c th ng
2010
hai nhm s mang l i nhi u n
nh hn trn con ng i n s t do v ti chnh. l nh ng l i ki m ti n khc nhau m b n c th l a ch n. i u khng may l h u h t m i ng i u ch n con ng tm ki m s n nh . n nh v ti chnh, m t s em l i cho vi c lm. Khi n n kinh t b t u trao o, h l i cng bm nhi u hn vo s m b o vi c lm y tuy t v ng. Cu i cng, c cu c i h b k t mi m t m c t i thi u, ti ngh chng ta nn h c h i v s
chng ta s t tin khng nh ng cho cng vi c m c kh nng ki m c ti n c a chnh mnh tr c b t c m i thng tr m. H s ki m c ti n khi nh ng k u t tay m ho ng s v bn tho m i th m l ra khi y, nh ng tay nn t n d ng c h i mua vo. i u gi i thch t i sao ti khng c m th y s hi khi c bi n ng kinh t x y ra, b i v s bi n ng cng ng ngha v i s sang tay c a c i trong x h i t nhm ng i ny sang nhm khc. NG I CH KHNG LM CHO B N GIU C Nh ng bi n ng kinh t ang x y ra trn th gi i nguyn do m t ph n t vi c sang nh ng hay mua t gi a cc cng ty. M i y khng lu, m t ng i b n sang nh ng cng ty c a mnh. Ng i b n c a ti ki m c 15 tri u b vo ti kho n ngn hng, trong khi cc nhn vin c a anh ph i i ki m vi c khc. B a ti c chia tay y n c m t c ng m ng m ch c tro nh ng t sng ph n n v on gi n. M c d anh ta tr lng cc nhn vicn lng cao, h u h t cc nhn vin ch ng kh m kh g hn so v i ngy u h vo lm vi c cho cng ty. Nhi u ng i cay ng pht hi n ng ch c a mnh tr ln giu c trong su t nh ng nm thng h lm vi c qu n qu t, lnh lng v trang tr i chi ph sinh ho t hng ngy. Th c t ng i ch khng c b n ph n lm cho b n giu, m ch c b n ph n lm sao cho m i thng b n lnh lng theo h p ng. N u b n mu n giu l cng vi c c a b n. V cng vi c lm giu l ra ln b t u t lc b n lnh lng. N u b n khng bi t qu n l ti n b c, cho d c bao nhiu ti n trn th gi i ny cng khng lm cho b n giu c. Cn ng c l i, n u b n bi t si ti n khn ngoan v h c h i cch lm giu i trn con ng t mnh lm giu v nh t l t n s t do v ti chnh. Ng i b giu th ng ni v i ti v con ci c a mnh: S khc nhau duy nh t gi a ng i giu v ng i ngho l h lm g trong lc r nh r i. Ti ng nh n xt . Ti nh n th y c nhi u ng i m i lc m t b n r n, v th i gian r nh tr ln qu nh vng. Th nhng, ti ngh n u b n lc no cng b n r n, hy c b n r n hai bn t . N u banh th c hi n i u cng s , b n hy lm , b n s c nhi u c h i tm c nhi u th i gian r nh hn v s t do v ti n b c. Khi nhm C hay , b n ang
vi c chm ch . Lm n c t p ch WallStreet trong lc lm vi c. Ch c a h s tn tr ng b n hn v nh gi b n cao hn. Nh ng g b n lm giu sau nh ng gi lm vi c cng ng lng c a mnh trong lc r nh r i m i th c
wWw.VietLion.Com
Page 103
2010
s quy t nh tng lai c a b n. N u b n c lo lm vi c qu n qu t bn tri t , b n s lm vi c su t i. Cn n u b n lm vi c bn tri th b n s t n s t do. CON NG TI NGH Nhi u ng i thu c bn tri t th ng h i ti, Theo ng ti nn i h c theo ng no? Ti ngh con ng m b giu ch cho ti, con ng Perot, Bill v nh ng nh t ph khc theo. Con ng l nh v y:
i khi ti nh n th y th ny, Ti mu n tr thnh nh u t hn. Khi ti tr l i, V y th b n c x ro th ng n nhm n u nh b n c nhi u ti n v nhi u th i gian r nh. Cn khng, con ng m ti ngh v i b n s an ton hn r t nhi u H u h t m i ng i u khng c nhi u ti n v nhi u th i gian, cho nn h ph n ng l i, V y th l do no m ng ngh ti nn x ro t i nhm C tr c? CHNG 4 Ba ki u h th ng kinh doanh Trn con ng x ro vo nhm C, hy lun ghi nh m c ch c a b n l lm ch m t h th ng v m n ng i v n hnh h th ng cho b n. B n c th t mnh l p m t h th ng ring ho c tm mua m t h th ng c s n. Hy coi h th ng nh m t cy c u n i m nh b n c th v t qua m t cch an ton t pha bn tri sang bn ph i t . Cy c u s gip b n i n b t do v ti chnh. C 3 ki u h th ng kinh doanh hi n ang c p d ng ph bi n hi n nay l: 1- Nh ng t p on thu c m hnh cng ty truy n th ng y l ni b n t o m t h th ng cho mnh. 2- Hy mua l i c quy n kinh doanh y l ni b n mua m t h th ng c s n 3- Ti p th m ng l i y l ni b n mua ho nh p thnh m t ph n c a h th ng c s n. M i ki u h th ng u c u i m v khuy t i m ring nhng c ba u d n n m t m c ch. N u c v n hnh ng cch, m i h th ng s t o cho b n m t ngu n thu nh p n nh m khng i h i ch nhn c a n ph i b s c ra v n hnh m t h th ng c thi t l p v i vo ho t ng. V n n m v a n vo qu v n hnh. Vo nm 1985, khi m i ngh i h i: T i sao anh ch lm vo tnh c nh khng nh?, hai v ch ng chng ti ch tr l i, Chng ti ang xy d ng cho mnh m t h th ng kinh doanh. ch thi t l p c h th ng
wWw.VietLion.Com
Page 104
2010
H th ng kinh doanh c a chng ti l m t s pha tr n gi a ki u qu n l cng ty theo m hnh truy n th ng v i ki u mua l i c quy n kinh doanh. Nh trnh by, nhm C i h i ph i c nhi u hi u bi t v kinh nghi m trong vi c qu n l h th ng con ng i.
H th ng con ng i
Quy t nh xy nn m t h th T ring cho mnh i h i m t r t nhi u cng s c. Ti t ng th nghi m cch ng lm ny v k t qu cng ty do ti thnh l p th t b i. M c d trong nh ng nm u cng ty pht tri n r t t t, nhng n nm th nm cng ty b t ng lm vo tnh tr ng ph i tuyn b ph s n. Khi chng ti thnh cng, chng ti khng chu n b k p cho m t h th ng y . H th ng b t u tan v cho d chng ti c lm vi c c i hn n a. Chng ti c c m gic mnh ang trn con tu l ng l y b th ng y v chng ti khng th no tm c ch n t, chng ti v n khng th tt n c ra k p pht hi n ch n t . Nhng cho d chng ti c pht hi n c, chng ti v n khng ch c mnh c th bt c ch th ng . CON C TH M T T 2-3 DOANH NGHI P Lc cn i h c, ng i b giu k cho ti v con c a ng i l ng i t ng lm m t m t doanh nghi p lc tu i 20. l m t s ki n au n nh t cng ng gi nh t trong i ta, ng i k . Ta cng chn ght k ni m bao nhiu, ta l i cng h c thm c nhi u b y nhiu lm cch no s a ch a th t b i c th th ng l i l n sau ny. Khi bi t ti ang r p tm m cho mnh m t doanh nghi p ring, ng i b giu ni. Con c th m t t hai n ba doanh nghi p tr c khi con c th l p ra m t doanh nghi p th c s thnh cng v t n t i lu di. Ng i hu n luy n Mike, con c a ng i c th th a h ng c nghi p c a ng i. Trong khi , b ru t c a t i ch l m t cng ch c nh n c v ng i ch ng c m t c ngi no giao l i cho ti. Ti ph i l p nghi p t chnh i tay c a mnh. TH T B I L M T THNH CNG Th t b i l m thnh cng ng i b giu lun nh c. Cc con ch c th h c c nhi u nh t v chnh b n thn mnh khi cc con b th t b i. Do , cc con ng bao gi s b th t b i. Th t b i ch l m t ph n trong qu trnh thnh cng. Cc con khng th no thnh cng m khng bao gi b th t b i. Nh ng ng i th t b i chnh l nh ng ng i cha n m mi th t b i bao gi . L i ni c a ng i c l l m t c nh bo tr c i v i ti, b i v cho n nm 1984, ti lm m t doanh nghi p th ba c a mnh. Khi ti g p Kim - v ti, ti t ng ki m c hng tri u r i hon ton tay tr ng v
wWw.VietLion.Com
Page 105
2010
lm l i m i th t u. Ti bi t ch c ch n l nng khng c i ti v ti n b i v lc y ti khng cn m t ng xu dnh ti. Khi ti tm s v i Kim l ti s l p l i m t doanh nghi p l n th t nng khng b ri ti. Em s st cnh bn anh cng xy d ng n, v nng gi ng l i h n nh ng g i v i ti. Cng v i m t ng i b n khc, chng ti l p ln m t h th ng kinh doanh c 11 chi nhnh kh p th gi i, c t o ra ti n cho chng ti b t k chng ti c b s c ra lm vi c hay khng. Con ng i n s thnh cng y t tay tr ng t c bao m hi, n c m t v sng mu c a chng ti. Khi chng ti thnh cng, c hai ng i b u r t vui m ng v thnh th t chc m ng ti, m c d c hai b m t ti n khi u t vo nh ng cng ty th nghi m ban u c a ti lc ti cn t p t nh b c i trong th gi i c a nhm C. CH NG NG I KH NH T Mike, cn ng i b giu, th ng ni v i ti, Mnh s khng bao gi bi t c l mnh c th th c hi n c nh ng g m b n v b c a mnh lm v i mnh hay khng. Mnh c giao cho m t h th ng, v nh ng g mnh lm ch l h c cch v n hnh h th ng m thi. Ti ch c ch n l anh c th t o ra cho mnh m t h th ng thnh cng v anh ti p thu h t nh ng g m b anh d y. Th nhng ti hon ton hi u anh mu n anh ch i u g. Khi xy d ng m t doanh nghi p t tay tr ng ph n kh nh t n m hai ch ng ng i: H th ng, v nh ng ng i xy d ng h th ng . N u c h th ng l n nhn s khng ch t ch , kh nng th t b i s r t cao. i khi, th t kh m bi t ph n pht sinh t u - t ngu n nhn s hay t h th ng, gy ra s th t b i . TR C TH I C HNH TH C FRANCHISE Khi ng i b giu b t u d y ti v cch tr thnh m t ng i nhm C, th i y ch c m t ki u kinh doanh. l ki u lm n l n c a m t i cng ty gn nh c quy n trong m t t nh l . Ch chng ti Hawaii c m t nh my s n xu t ng nhng l i g n nh kh ng ch h t m i th , bao g m nh ng chuy n kinh doanh l n khc. Th i y, ho c l lm n l n v i hnh th c i cng ty ho c l theo ki u gia nh ch r t t c nh ng hnh th c lm n khc n m trong kho ng gi a. c th t n b c thang lnh o trong nh ng i cng ty l n y ch c ch n khng ph i l nh ng m c tiu c a nh ng ng i b c a ti. Nh ng c ng ng ti u s trn cnh ng v khng bao gi c php ng vo hng ng qu n l c a cng ty c . Cho nn ng i b giu h c m i th b ng cch th nghi m v s a sai. Khi ti b t u vo trung h c, chng ti nghe n v khi ni m franchise nhng hnh th c kinh doanh ki u y khng xu t hi n th ch n b xi ch chng ti . Chng ti khng bi t g c v ti m bnh m k p th t MacDonald hay g rn KFC. Khi ti h c h i v i ng i b giu, nh ng khi ni m y hon ton l i v i chng ti. V r i chng ti c lin ti p nghe tin d n v nh ng hnh th c kinh doanh ki u y, no B t h p php , no l Ch l a g t b p b m, nguy hi m. T t nhin, m t khi nh ng l i n y n tai ng i b giu, ng i mua v my bay n California ki m tra tin n hn l ch nghe theo m t cch m qung. Khi tr v , ng i ch ni v i chng ti. Franchises s l m t cu c cch m ng c a tng lai, v ng i mua l i c quy n kinh doanh c a c hai thng hi u y. Khi x h i b t u d y ln tro lu franchise v hnh th c y bt u tr ln ph bi n, cng l
wWw.VietLion.Com
Page 106
2010
lc ng i tr thnh tri u ph ng i bn l i nh ng c quy n kinh doanh cho nh ng ng i khc mu n l m l y c h i lm n ring cho mnh. Ti nh c l n h i ng i mua l i m t c quy n kinh doanh cho ring ti ng i c n ngay: Ta khng bn cho con. Con h c c t ta r t nhi u cch xy d ng ring cho mnh m t h th ng kinh doanh. Con ng nh ng l i hnh th c franchise ch dnh cho nh ng ai khng mu n t mnh t o ra hay khng bi t cch t o ra m t h th ng cho ring mnh. Hn n a, con lm g c 250.000 mua l i c quy n . Ngy nay, th t kh m t ng t ng khng c thnh ph hi n i no trn th gi i l i khng c bnh m k p th t McDonald, g rn KFC, hay bnh pizza Hut m i gc ph . Th nhng cch y khng lu thi, nh ng c a hng kinh doanh ki u y li u c t n t i v ti v n cn nh mi ci th i ti n s y trong su t cu c i c a mnh . LM SAO H C TR THNH M T NH DOANH NGHI P Ti h c tr thnh m t nh doanh nghi p b ng cch ph vi c cho ng i b giu. C con c a ng i l n ti u l nh ng ng i lm cng lnh lng h c cch tr thnh ch doanh nghi p. cng l con ng m nhi u ng i i qua, con ng v a lm v a h c. V cng chnh l cch m nhi u gia nh giu v n d ng gio d c v truy n t kinh nghi m qua bao th h . V n ch , khng ph i ai cng c may m n u c h c h i nh ng kinh nghi m sau h u tr ng y m c trong th gi i c a nhm C. H u h t cc chng trnh o t o qu n l trong cc cng ty l n ch d ng l i nhn vin mnh tr thnh nh ng ng i thu c nhm C ng ngha. Thng th ng, m i ng i hay b k t l i nhm T trong cu c hnh trnh n th gi i nhm C. S d nh v y ch y u l m i ng i khng pht tri n c m t h th ng v ng m nh, cho nn h nh ch i ch m d t cu c hnh trnh b ng cch tr thnh m t ph n ho nh p v i h th ng. Nh ng ng i nhm C chnh l nh ng ng i thi t l p c h th ng v n hnh m khng c n c s can thi p hay b s c c a h vo. C ba cch b n c th rt ng n con ng i n th gi i c a nhm C. 1. Tm m t ng i u. Ng i b giu l ng i u c a ti. ng i u l ng i lm qua nh ng g b n mu n lm v thnh cng. ng tm ng i c v n. Ng i c v n ch l k bi t b o b n l th no trong khi b n thn ng i y c th cha t ng lm qua bao gi . H u h t nh ng ng i c v n u thu c nhm T. th gi i lc no cng y p nh ng ng i nhm T thch c v n cho b n lm th no tr thnh ng i nhm C hay L.Ng i b giu c a ti l ng i u nhng khng ph i l ng i c v n. M t trong nh ng b quy t l n nh t c a ng i l: Hy th n tr ng v i ng i t v n m con nghe c. Trong khi con ph i lun r ng m u c s n sng ti p thu ci m i, hy d ch ng xem tr c h t l i khuyn n t nhm no. Ng i b giu d y ti v nh ng h th ng v lm th no lnh o m i ng i, ch khng ph i qu n l m i ng i. Cc nh qu n l th ng nhn c p d i nh hng th y u km. Trong khi cc nh lnh o ph i ch o nh ng ng i khc khn ngoan hn mnh.
ch c a chng trnh l cng ty ch o t o b n tr thnh nh qu n l m thi. R t t cng ty gim o t o cho
wWw.VietLion.Com
Page 107
2010
N u b n mu n tm c nh ng quy n sch tuy t v i v nh ng bi h c tuy t v i v nh ng bi h c c b n t l p cho mnh m t h th ng cho ring mnh, hy tm c quy n Huy n tho i E c a Michael Gerber. i v i nh ng ai mu n h c cch l p cho mnh m t h th ng, quy n sch th t hay. M t l i h c truy n th ng v nh ng h th ng l l y b ng MBA (Cao h c v qu n tr kinh doanh) c a m t tr ng n i ti ng v nhanh chng leo thang c p b c con ng s nghi p v i t p on l n. B ng MBA tr ln quan tr ng v b n s h c c nh ng c b n v k ton, cng nh nh ng con s lin quan n ti chnh v h th ng kinh doanh trong doanh nghi p b n. Tuy nhin, ch c b ng MBA khng nh t thi t b n c th tr ln snh s i trong vi c v n hnh t t c cc h th ng, v n cng t o thnh m t gu ng my kinh doanh hon h o. c th h c c m i h th ng c n thi t c c trong m t cng ty, b n ph i m t t 10 n 15 nm lm vi c v h c h t cc kha c nh ngc ngch trong chuy n kinh doanh. Sau , b n c th chu n b t ch c v thnh l p doanh nghi p cho mnh. Lm vi c cho m t i cng ty thnh cng cng gi ng nh vi c h c h i v i ng i u c a b n. Cho d b n c ng i u ho c cho d c tch luy nhi u kinh nghi m, phng php ny u i h i b n ph i b ra nhi u cng s c. T o ra m t h th ng ring cho mnh i h i c nhi u th nghi m sai - s a, chi ph v m t php l ban u v cc cgn vi c th t c gi y t khc. T t c nh ng chuy n ny s pht sinh ng th i khi b n ang pht tri n v tranh th ngu n nhn l c lm vi c cho b n. 2. c quy n kinh doanh (franchises). M t cch khc h c v h th ng l mua l i m t c quy n kinh doanh. Khi b n mua l i c quy n kinh doanh, b n cng ang mua l y m t h th ng kinh doanh th nghi m v ch ng minh thnh cng. C nhi u c quy n kinh doanh hon h o. Khi mua l i m t h th ng b ng c quy n kinh doanh, thay v th t o cho mnh m t h th ng, b n c th t p trung vo vi c pht tri n ngu n nhn l c cho mnh. Mua l i h th ng gip cho b n gi m b t m t gnh n ng khi b n ch ang t p t nh h c cch tr thnh m t doanh nghi p. L do t i sao nhi u ngn hng cho vay ti n mua c quy n kinh doanh l nh ng doanh nghi p mua c quy n kinh doanh l nh ng doanh nghi p nh m i c thnh l p l v cc ngn hng bi t c t m quan tr ng cc h th ng kinh doanh hi u qu s lm gi m r i ro cho vay cc ngn hng. Th nhng ti xin lu y i v i ai mua l i c quy n kinh doanh. Cc b n hy lm n ng v ng vo ki u ng i nhm T, t c l mu n t mnh lm m i vi c. N u b n mua l i c quy n kinh doanh b n hy tr thnh ng i nhm L. Hy lm chnh xc nh ng g ng i bn c quy n yu c u b n. Khng c g t hn l x y ra hi n t ng ki n t ng tranh ch p gi a ng i bn v ng i mua l i c quy n. Ng i b c h c th c cao c a ti th t b i khi Ng i mua l i c quy n kinh doanh m t hi u kem n i ti ng v t ti n. M c d h th ng hon h o, nhng vi c kinh doanh v n th t b i ch . Theo ti, chuy n kinh doanh th t b i l nh ng ng i hn v n v i ng i ch l nh ng ng i ki u nhm L hay T khng bi t g khi vi c kinh doanh tr ln b t bt, v khng yu c u s h tr c a cng ty m . K t qu , cc i tc tranh ch p v i nhau
wWw.VietLion.Com
Page 108
2010
v vi c kinh doanh c th m t i t hn. H qun m t i u c b n l m t ng i ch doanh nghi p th c s khng ch lm ch m t h th ng, m cn l thu c r t nhi u vo kh nng v n hnh h th ng . CC NGN HNG S KHNG CHO AI VAY TI N N U KHNG C H TH NG. N u ngn hng khng cho nh ng doanh nghi p nh khng c h th ng vay ti n, th t i sao b n l i ph i u t vo h ? G n nh m i ngy u c m i ng i tm n ti v i nh ng k ho ch kinh doanh c a h , hy v ng chng ti c th b ti n u t vo nh ng t ng kinh doanh hay d n lm n cu h . H u nh ti bc b i u c a h l nguyn nhn duy nh t. Nh ng ng i n tm ti u t u khng phn bi t c s khc nhau gi a m t s n ph m v m t h th ng. Ti c nh ng ng i b n (v n l ca s) n m i ti u t vo a nh c m i c a h cn nh ng ng i khc mu n nh ti thnh l p m t t ch c phi l i nhu n m i c i thi n th gi i. M c d ti c th r t thch d n , s n ph m hay con ng i , ti u ch i t h b i v h h u nh khng c kinh nghi m v trong v c t o ra v v n hnh m t h th ng kinh doanh. Vi c anh ht hay khng c ngha l anh hi u c h th ng ti p th , hay h th ng v ti chnh k ton, h th ng bn hng, h th ng thu m n nhn cng v u i vi c, h th ng lu t php, v nh ng h th ng khc cng t o ra m t doanh nghi p kinh doanh c th s ng cn t n t i v vn ln trong thnh cng. Trong th gi i kinh doanh. m t doanh nghi p c th t n t i v pht tri n lu di, 100% cc h th ng trong doanh nghi p ph i ho t ng v r rng. L y v d : M t chi c phi c l m t h th ng c a nh ng h th ng. N u chi c phi c c t cnh v gi d h th ng xng khng ho t ng ch c ch n s gip my bay ngay i u cng x y tng t i v i m t doanh nghi p. Khng ph i nh ng h th ng b n bi t s l u m i pht sinh cc v n , m chnh nh ng h th ng b n khng bi t n m i l nguy c lm cho b n b th t b i tan tnh. C th con ng i l m t h th ng c a m i h th ng. H u h t chng ta u c ng i thn c a mnh qua i do m t trong nh ng h th ng c th khng ho t ng, ch ng h n nh h th ng tu n hon gy b nh ly lan cho t t c nh ng h th ng khc trong c th . l l do t i sao xy d ng m t h th ng kinh doanh c th nghi m v thnh cng khng ph i l i u d dng t no. Chnh nh ng h th ng b n qun b ng i hay khng ch t i m i l ngu n g c gy ra nh ng th m k ch v v l . cng l l do t i sao ti t khi u t vo m t ng i nhm L hay T c m t s n ph m m i hay m t t ng kinh doanh m i. Nh ng nh u t chuyn nghi p c khuynh h ng u t vo nh ng h th ng c chnh mnh trong th gi i kinh doanh, c v n hnh b i nh ng ng i c kinh nghi m gi d n. Cho nn, n u nh ngn hng ch cho vay nh ng h th ng c th nghi m thnh cng v quan tm n ng i no s c b nhi m vo v tr v n hnh h th ng , th th b n cng nn lm y nh v y n u b n mu n tr thnh m t nh u t khn ngoan. 3. Ti p th h th ng. Cn c g i l ti p th a c p ho c cc h th ng phn ph i tr c ti p. Cng nh i v i cc c quy n kinh doanh, ban u x h i c g t ti p th ra ngoi h th ng php lu t, v ti bi t c nh ng qu c
wWw.VietLion.Com
Page 109
2010
gia thnh cng trong chuy n hay nghim c m kh t khe hnh th c kinh doanh . B t k m t h th ng hay m t t ng m i n y sinh trong th i k cng u b cho l k qu c v ng nghi ng . Lc u, ti cng cho ti p th h th ng l m t tr l a g t. Nhng sau nhi u nm, khi ti nghin c u nh ng h th ng khc nhau pht sinh qua ti p th h th ng v ch ng ki n nhi u ng i b n c a mnh tr ln thnh cng trong ki u kinh doanh ny ti thay i quan i m c a mnh. Sau khi ti b thnh ki n c a mnh v b t u b cng tm hi u v tp th h th ng, ti nh n th y r ng c nhi u ng i xy d ng cho mnh nh ng h th ng kinh doanh ti p th h th ng m t cch lng thi n v c n m n khi g p c h , ti c th th y tc ng c a nh ng h th ng kinh doanh ny ln i s ng v tng lai ti chnh c a r t nhi u ng i khc. Ch c n b ra m t kho n ph gia nh p v ph i (th ng kho ng 200 la M ), m i ng i c th mua vo m t h th ng s n c v c th b t tay xy ngay cho mnh m t cng vi c kinh doanh nh vo nh ng b c ti n kh ng l trong cng ngh my tnh cc t ch c ny hon ton c t ng ha, v cc cng vi c nh c u nh th t c gi y t , x l n hng, phn ph i, k ton v nh ng cng vi c pht sinh khc h u nh ton b u c qu n l b i cc h th ng chng trnh ph n m m ti p th h th ng. Nh ng nh phn ph i c th d n h t s c c a mnh vo vi c xy d ng kinh doanh thng qua vi c chia s c h i lm n c t ng ho ny, thay v ph i lo l ng nh c u v nh ng th t c ban u trong giai o n s khai c a m t doanh nghi p nh . M t trong nh ng ng i b n thn c a ti t ng ki m c hng t t u t b t ng s n t nm 1997, v a m i k h p ng l m t nh phn ph i ti p th h th ng v b t u l p nghi p kinh doanh cho mnh. Ti r t ng c nhin khi th y anh c n m n chm cht cho cng vi c kinh doanh ti p th h th ng c a mnh b i v r rng anh khng c n ti n khi ti h i anh l do, anh gi i thch nh v y: Ti i h c tr thnh m t k ton vin chuyn nghi p, sau ti l y c b ng MBA v ti chnh. Khi m i ng i h i ti cch lm giu, ti k l i v chia s v i h kinh nghi m v nh ng giao d ch a c hng tri u v m c thu nh p th ng hng trm ngn ti ki m c m i nm t u t b t ng s n c a mnh. V ti nh n th y th ng th m i ng i th i ch rt lui v ng m ngng b i. C anh v ti u bi t r ng c h i u t a c hng tri u nh th hon ton n m ngoi t m tay c a h , b i v ngoi vi c khng c ki n th c kinh nghi m, h cng khng c nhi u v n u t. Cho nn ti b t u tm ki m m t con ng m ti c th gip h t c nh ng thu nh p th ng nh ti ki m c t vi c kinh doanh a c c a mnh, m khng c n ph i quay l i h c h t 6 nm v b thm 12 nm u t trn lnh v c a c. Ti tin r ng ti p th h th ng c th gip m i ng i c c h i ki m c thu nh p th ng trong khi h v n c th h c cch tr thnh nh ng nh u t chuyn nghi p. l l do t i sao ti ngh hnh th c ti p th h th ng v i h cho d h c t ti n i chng n a h v n c th u t s v n t o ra t m hi cng s c c a mnh trong vng 5 nm v c th ki m c m t m c thu nh p th ng c n thi t cho nh ng m i u t th c s . Khi pht tri n cng vi c lm n c a mnh, h l i cn c th i gian r nh r i h c h i thm cng nh ki m c nhi u v n hn c th cng ti nh m vo nh ng m i u t l n.
wWw.VietLion.Com
Page 110
2010
Ng i b n c a ti gia nh p vo m t cng ty ti p th h th ng lm nh phn ph i sau khi nghin c u nhi u cng ty khc nhau, v b t u thi t l p quan h lm n theo ki u ti p th h th ng v i nh ng ng i mu n hn v n u t v i anh sau ny. Hi n t i, anh ta ang n ln lm ra trong h th ng kinh doanh ti p th h th ng cng nh chuy n u t c a mnh. Anh b o ti, Ban u ti lm i u ny v mu n gip m i ng i ki m ra ti n u t, v y m gi y ti l i cng tr ln giu c t chuy n kinh doanh hon ton m i m ny. C m i thng anh m ra hai l p h c vo th b y. Trong l p h c u, anh d y m i ng i v cc h th ng kinh doanh v ngu n nhn l c, ho c cch tr thnh m t nh doanh nghi p thnh t. Vo bu i h c th hai, anh d y h v ki n th c ti chnh v s thng minh v ti n b c. Anh d y h c tr thnh nh ng nh u t c hi u bi t. Cc l p h c a anh c m i lc m t ng. Con ng anh ngh hon ton gi ng n con ng m ti ngh v i cc b n tr c y. M T FRANCHISE C NHN V chnh l l do t i sao ngy nay ti lu n khuy n khch m i ng i hy xem xt n hnh th c ti p th h th ng. Nhi u c quy n kinh doanh n i ti ng i h i trong ti b n ph i c t m t tri u tr ln. Ti p th h th ng ch ng khc no m t c quy n kinh doanh c nhn, v b n ch t n kho ng 200 mua n. Ti bi t hnh th c kinh doanh ti p th h th ng i h i nhi u cng s c. Nhng s thnh cng b t c nhm no cng i h i s lm vi c c t l c. V m t c nhn, ti cha ki m c ng thu nh p no nh m t nh phn ph i ti p th h th ng. Ti nghin c u nhi u cng ty ti p th h th ng khc nhau, cng nh nh ng chnh sch thng th ng v gi m gi c a h . Trong qu trnh tm hi u. Th c s ti c gia nh p vo m t cng ty nhng ch c t cch m t ng i tiu dng ch v cc s n ph m c a h qu t t. Tuy nhin, n u ti c th ngh b n tm ki m m t t ch c tuy t v i no c th gip b n h i nh p vo ph n bn ph i c a t , cha kha khng ph i n m ch s n ph m m n m ph n kinh nghi m, ki n th c m t ch c y c th em l i cho b n. C nh ng t ch c ti p th h th ng ch quan tm n vi c lm th no b n c th rao bn h th ng c a h cho nh ng ng i b n quen. Nhng cng c nh ng t ch c ch quan tm n vi c hu n luy n b n v gip b n thnh cng. T vi c nghin c u tm hi u v hnh th c ti p th h th ng ny, ti tm th y ra v n quan tr ng m b n c th h c h i c t cc chng trnh c a h , m hai v n doanh nghi p nhm C thnh cng. 1. thnh cng, b n c n ph i h c cch chi n th ng v lm ch n i s b t ch i, v ng lo l ng nh ng g ng i khc ni v b n. R t nhi u l n ti g p nh ng ng i cam ch i b cu c ch v nh ng l i ph bnh v h t b n b khi h lm m t i u g hi khc l . Ti bi t i u t ng nh v y, trong m t th tr n nh , m i ng i u bi t nh ng g m t ng i khc ang d nh lm. M t ai khng thch nh ng g b n lm c th tr n s kho nhau v chuy n v chuy n lm c a b n s tr thnh ti khi m lu n c a m i ng i. M t trong nh ng cu chm ngn hay nh t m ti th ng t l p i l p l i v i chnh mnh l: Nh ng g anh ngh v ti khng ph i l chuy n c a ti. i u quan tr ng nh t l ti ngh g v chnh b n thn mnh. y r t quan tr ng v c n thi t tr thnh m t nh
wWw.VietLion.Com
Page 111
2010
M t trong nhi u l do khi n ng i b giu khuy n khch ti lm vi c cho hng Xerox trong 4 nm tr i khng ph i l v Ng i thch m y ci my photo, m v ng i mu n ti c th lm ch c s m c c h th n khi b t ch i. 2. H c cch lnh o m i ng i. Lm vi c v i nh ng ki u ng i khc nhau l m t v n kh khn nh t trong kinh doanh. Nh ng ng i thnh cng trogn b t k chuy n kinh doanh no ti g p th ng l nh ng ng i c k nng lnh o tuy t v i. K nng lm vi c chung v gy h ng th trong quan h cng tc v i ng i khc l m t k nng v gi. K nng c th c h c h i v rn luy n. Nh ti ni, con ng x ro t pha bn tri sang bn ph i khng quan tr ng c, m quan tr ng khng b nh ng g ng i khc ngh v b n s nh ng g b n lm ch b n mu n tr thnh lo i ng i no. Hy h c cch ng x khi b t ch i, lm th no nh h ng n b n. Hy h c cch lnh o v b n s tm th y tri
lnh qu ng t. Cho nn, ti s tn thnh t ch c ti p th h th ng no cam k t tr c nh t vi c trui rn b n nh m t con ng i hn l m t k bn hng. Ti s tm ki m nh ng t ch c no m: a) C k l c thnh tch ch ng nh n, m t h th ng phn ph i v m t h th ng phn ph i v m t ch thng th ng thnh cng trong nhi u nm. b) C c h i kinh doanh m b n c th thnh cng, bi t tin t ng v dm chia s c h i y m t cch t tin v i m i ng i. c) C cc chng trnh o t o di h n, th ng xuyn trong vi c pht tri n b n nh m t con ng i. S t tin l y u t quan tr ng s ng cn c a m t ng i ng trong th gi i bn ph i c a t . d) C m t chng trnh u, h tr v ng m nh. b n c mu n h c h i t nh ng nh lnh o ch khng ph i nh ng nh c v n, hy h c nh ng k tr thnh nh lnh o cng nh h . e) C nh ng con ng i b n knh tr ng v b n thch c lm vi c v i h . N u m t t ch c p ng c 5 yu c u trn, lc hy nghin c u n s n ph m c a h . C r t nhi u ng i ch nhn vo s n ph m m khng ch i xem xt h th ng kinh doanh v c c u t ch c ng sau s n ph m . Trong m t vi t ch c ti bi t, h th ng nu m t kh u hi u th ny, S n ph m s t bn c. Th t d dng . N u b n mu n tr thnh m t k bn hng, m t ng i nhm T, th th s n ph m c a h tr ln quna tr ng. Nhng n u b n hon thi n tr thnh m t nh doanh nghi p di h n, th th chnh h th ng, ki n th c thu th p su t i v b n ch t con ng i s tr ln quan tr ng nh t. M t ng i b n ng nghi p r t am hi u v nghnh cng nghi p ny nh c nh ti v gi tr c a th i gian v n l ti s n qu nh t c a i ng i. Trong m t cng ty ti p th h th ng, thnh cng th c s khi b n b th i gian v cng s c c a mnh trong th i gian ng n h nh v thu nh p th ng ng k trong di h n. M t khi b n c xy d ng m t t ch c v ng m nh trong tay mnh, b n c th thi lm vi c m ngu n thu nh p v n ch y vo ti t nh ng cng s c xy d ng ban u. Tuy nhin, cha kho quan tr ng nh t c a s thnh cng v i m t cng ty ti p th pha bn ph i t v mong mu n b n thnh
wWw.VietLion.Com
Page 112
2010
h th ng ph i l cam k t lu di c a chnh b n cng nh c a t ch c , l h ng t i m c tiu tr thnh m t nh lnh o kinh doanh nh b n mu n. H TH NG L CHI C C U D N N T DO . Tuy nhin, i v i hai v ch ng ti, kinh nghi m i nh ng g chng ta ang c, m Ti khng mu n nh c l chuy n khng c nh
s ng th t l v gi. Ngy nay, s t do v b o m khng ph i c tm th y chnh nh ng g chng ta bi t t o ra b ng s t tin c a chnh mnh.
T , chng ti t ng t o ra m t cng ty a c, m t cng ty d u, m t cng ty khai thc m , v hai doanh nghi p trong lnh v c o t o. Cho nn, qu trnh h c h i cch t o ra m t h th ng thnh cng hon ton l i ch thi t th c v i chng ti. Th nhng ti khng mu n ngh qu trnh v i b t c ai, tr phi h th c s mu n con ng . Cho t i th i i m cch y vi nm , c h i cho ng i thnh cng nhm C ch c th i v i nh ng ai gan d ho c giu c s n. Hai v ch ng ti c l c l gan kh l n b i v chng ti ch ng giu c g c . L do khi n nhi u ng i l i phi bn ph i t l v h c m th y r i ro qu l n khi pht tri n m t h th ng cho chnh mnh. i v i h , s khn ngoan hn khi ki m m t cng vi c n nh an ton. Ngy nay, ch y u do nh ng b c pht tri n v t b c c a khoa h c cng ngh , nh ng con ng tr thnh doanh nghi p thnh t gi m i nhi u v c h i lm ch h th ng kinh doanh cho ring mnh u m ch a t t c m i ng i. c quy n kinh doanh v ti p th h th ng lm gi m i m t ph n gnh n ng trn con ng pht tri n m t h th ng cho ring b n. B n mua l i c quy n kinh doanh t m t h th ng thnh cng, v nhi m v v a b n by gi ch l pht tri n ngu n nhn l c cho chnh b n. Hy coi h th ng ny nh nh ng chi c c u. Nh ng chi c c u s v ch cho b n m t con ng an ton i n th gi i bn ph i Kim t . l nh ng chi c c u d n b n n s t do ti chnh. Trong chng k ti p, ti s bn n nhm .
CHNG 5 B Y C P B C U T C m t l n ng i b giu b o ti, Con cho ta bi t s khc nhau gi a ng i chi c ng a v ng i chi ch ng khon? Ti tr l i, Con khng bi t. Ng i ni, Ch ng khc nhau nhi u con . ng bao gi tr thnh ng i ch bi t mua ch ng khon. Vi c m con c n nh m t i l khi l n ln l ng i t o ra ch ng khon m cc nh mi gi i s bn v ng i khc mua. Trong m t kho ng th i gian r t lu, ti khng bi t c l i ng i ni. Mi cho t i khi ti b t u d y mn u t cho m i ng i, ti m i th c s hi u c s khc nhau gi a cc nh u t.
wWw.VietLion.Com
Page 113
2010
Khi vi t chng ny ti cm n John Burley. ng c coi l m t trogn nh ng ng i c u c khn ngoan nh t trong th gi i u t b t ng s n. Khi anh ngoi 30 anh mua 130 cn nh m khng c n t i m t ng no c a mnh. n 32 tu i anh hon ton t do v ti chnh khng bao gi ph i lm vi c ki m ti n. Gi ng nh ti anh truy n t l i kinh nghi m c u mnh b ng cch i d y cho nh ng ng i khc. Ki n th c hi u bi t c a anh khng ch gi g n trong lnh v c a c. Anh l p nghi p b ng ngh k ho ch ti chnh, cho nn anh hi u bi t su v th gi i ti chnh v thu . Th nhng anh c m t kh nng c nh t v nh l gi i thch m i vi c r t r rng. Anh ta c ti di n d ch nh ng th ph c t p thnh nh ng th pn gi n d hi u. Khi di n t anh chia u t thnh 6 b c d a trn m c kinh nghi m u t c a h cng nh s khc nhau v tnh ch t c nhn. Ti pht tri n cch x p b c ny c a anh chi ti t hn v tng thm m t b c th b y cho cc lo i u t ny. CCH H C L A CH N cu i ph n trnh by m i c p b c, ti s ch a m t kho ng tr ng m b n c th i n tn nh ng ng i b n bi t theo nh n xt c a b n ph h p vo c p b c ny hay khng. V klhi b n nh n ra m t c p b c u t no ng v i con c a b n, b nc th i n tn mnh vo . Nh ti trnh by, y ch l m t cch h c l a ch n nh m m c ch nng cao hi u bi t c a b n v cc c p b c u t khc nhau. i u khng nh m h n c p hay ph phn nh ng ng i b n c a b n. ti ti n b c r t d nh y c m v bi n ng nh ti chnh tr tn gio hay tnh d c. V cng chnh l l do t i sao ti ngh cc b n hy gi kn ring t nh ng suy ngh c nhn c a mnh. Kho ng cu i ch tng thm s hi u bi t c a b n - n u bh b n ch n dng n. Ti th ng dng danh sch c p b c ny khi b t u cc l p h c v u t. Phng ti n y s lm cho vi c tp thu mau chng hn v gip nhi u ng i h c tr nn th c r rng hn v c o b c h ang h mu n nh m t i. Qua nhi u nm, c s cho php c a Jonh, ti i u ch nh l i n i dung c a m i c p b c sao cho ph h p v i kinh nghi m th c t m ti tr i qua. Mong cc b n hy c k 7 c p b c u t ny. B Y C P B C U T B C 0: NH NG NG I KHNG C G U T Nh ng ng i ny khng c ti n u t. Ho c l h tiu h t m i th ki m c, ho c l h chi nhi u hn thu. C nhi u ng i giu ri vo c p b c ny v h tiu si qu m c h ki m c. i u khng may l 50% nh ng ng i l n u ri vo c p b c zero ny. B n c bi t bt ai thu c c p b c 0? (tu ch n). B C 1: NG I I VAY Nh gn ng i mny th n gi i quy t v n ti n b c b ng cch i vay m n. Th ng th ng h u t b ng s ti n h vay c. Quan i m v k ho ch ti chnh c a h l vay qut tr cam. Cu c s ng ti n b c c a h ch ng khc no i u vi u vo ct, c hy v ng v c u nguy n m i th s sun s . H c th c vi ti s n , nhng th c t m c n c a h l i qu nhi u. h u nh h khng th c g v ti n b c v thi quen tiu si c a mnh. c p b c u t m i ph n trnh by ch nh m m c
wWw.VietLion.Com
Page 114
2010
B t c th gi tr no h lm ch cng u c bng dng n trong . H dng th tn d ng m t cch b c ng, r i d n kho n n tn d ng vo kho n n nh di h n, r a s ch th tn d ng v b t u dng ti p. N u tr gi cn nh h tng ln, h li n i vay dng kho n gi tr cn nh tng ln lm th ch p, ho c mua m t cn nh l n hn, t ti n hn. H tin l tr gi b t ng s n ch c m t chi u i ln. Nh ng t , nh ng cu khuy n mi nh tr gp hng thng ch p, d dng lun h p d n h . H th ng mua nh ng chi s t gi nh du thuy n, h bi, i du l ch hay o-to v i cu khuy n mi trong u. H li t k chi s t gi ny thnh ti s n c a h , quay l i ngn hng vay m n tp v khi b ngn hng t ch i, h c th c m c khng hi u t i sao. Mua s m l m t cch v n ng a thch c a h . H mua nh ng th khng c n v v n bi n h cho mnh b ng nh ng cu nh: , c vi c mua i. Mnh ng c h ng c m , hay nh N u mnh khng mua by gi , s ch ng bao gi mua c n v i gi h i nh th , Hng ang gi m gi, Ti mu n b n tr c nh ng th m tr c y ti khng c h ng. H c ngh ko di n ra mt th i gian di l m t hnh ng khn ngoan, lun t a v i mnh r ng h s lm vi c nhi u ti n hn tr h t n vo m t ngy p tr i no . H tiu si h t nh ng g h ki m c. Nh ng ng i ny th ng c coi nh l ng i tiu dng. Cc ch ti m v i l bn xe r t yu m n nh ng h ng ng i ny. N u h c ti n, h s tiu si ngay. N u h khng c ti n ,h cng i vay m n tiu si. Khi c h i v n c a h l g, h u ni h khng ki m ti n. H ngh ti n b c gi i quy t h t m i kh khn. Nhng cho d h ki m c bao nhiu ti n i chng n a, h ch cng ng p su hn vo n . H u h t nh ng ng i ny khng nh n ra r ng s tn m h ang tiu si hm nay v n t ng l gi c m ao c c a h , th m ch l c m t gia ti m h th ng mong c trong ngy hm qua. Th nhng n ngy hm nay, khi h th c s t c m c thu nh p h m c, s ti n y v n khng v i h . H khng ch i nh n th y r ng v n khc m c khng nh t thi t l s ti n ki m c (hay thi u ti n) m chnh l thi quen tiu si c a h . M t vi ng i cu i cng th t s tin r ng tnh hu ng kh khn c a mnh hon ton tuy t v ng v cam ch i b cu c. Cho nn h c t chn vi mnh su hn v bung theo l i s ng nh tr c. Thi quen i m n ti n, mua s m, tiu si hon ton m t s ki m sot c a chnh h . Cng gi ng nh m t dn nh u ch chn ki m g n sau khi t nh r u v m t m i, nh ng ng i ny tiu si khi h phi n mu n v b ti n, chn n n phi n mu n, v tiu si ti p. H th ng tranh lu n v i ng i thn c a h v ti n b c, nh t l t bi n h khi h c n mua th ny hay th kia. H hon ton s ng trong m t s ch i b ti chnh, c H ng ng i u t o t ng m t ngy no cch kh khn ti n b c c a h s t nhin bi n m t, hay h c gi v cho r ng h s lun ki m ti n tiu si nh ng th h mong mu n. c p b c ny trng c v giu c. H c th c nh ng cn nh l n, l nh ng chi c xe y b ng n . H c bng long t ti n. Th nhng n u b n c c h i ki m tra, b n s th y h u mua nh ng th c ch . H c tiu
th ki m c nhi u ti n, nhng h khng cch xa m y s ph s n n u c m t tai n n ngh nghi p x y ra.
wWw.VietLion.Com
Page 115
2010
Trong m t l p h c c a ti t ng l ch doanh gnhi p tr c y. Anh ta kh n i ti ng trong gi i ki m l n si l n. Anh ta c m t dy c a hng vng b c t n t i trong nhi u nm. R i th m t l n, n n kinh t b xu ng d c th th m v anh ta m t h t cc c a ti m c a mnh. Th nhng cc kho n n khng m t i. Ch khng y su thng, cc kho n n ny lm anh ta ph s n. Anh ta n tham d l p h c c a ti tm ki m m t gi i php m i, m t h ng i m i, v y m anh ta v n khng khng khng ch i ch p nh n t ng l hai v ch ng anh ta l nh u t b c 1. Anh ta xu t thn t nhm C, hy v ng c th lm giu trong nhm . Anh ta c cho r ng m t khi anh ta t ng l m t nh doanh gnhi p thnh cng, anh ta c th v n d ng cng th c c a mnh t n s t do ti chnh b ng cch u t c a anh ta. l m t b n ng r t ph bi n t c u t. N u nh ng ng i u t ki u ny khng gim t thay i mnh, tng lai ti chnh c a h s r t m m tr phi h c c i c m t ai giu c v ch i ng c thi quen tiu ti n nh n c c a h b n c bi t ai thu c c p b c ny khng? (tu ch n) B C 2: NG I TI T KI M Nh ng ng i ny th ng dnh m t kho n ti n nh u n. H b ti n vo nh ng cng c th p r i ro, th p li su t nh kho n ti t ki m, ti kho n nh k. N u h c ti kho n hu tr c nhn, h s u t vo m t ngn hng hay m t ti kho n ti n m t trong m t qu h tng. Nh ng ng i ny th ng ti t ki m tiu dng hn l u t (ch ng h n h ti t ki m mua m t tivi m i, chi c xa m i,). H r t trung thnh vo vi c tr ti n m t. H r t s hay tn d ng. Thay vo , h thch s an ton c a ti n trong ngn hng. Ngay c khi ch ng minh v i h trong b i c nh kinh t ngy nay, ti kho n ti t ki m ch em l i li su t m (sau khi tr li xu t ti t ki m c a ngn hng v i m c l m pht v m c thu thu nh p), h v n khng dm ch p nh n r i ro. H khng bi t r ng ng la M m t 90% tr gia t nm 1950, v ti p t c m t gi h yu thch c m gic c a s an ton v n nh. Nh ng ng i thu c nhm ny th ng ph ph m th i gian v n l ti s n qu nh t c a h , c dnh d m. H b hng gi c t m u phi u khuy n mi trn t bo, cn ki m vi ng mua s m. Thay v ch c dnh t ng ng ti n, l ra h dng th i gian h cch u t. N u h b ra 10.000 o la vo qu John Templeton vo nm 1954 v qun b ng n i, n nm 1994 h c 2.4 tri u trong tay. Ho c gi s h b 10.000 vo qu Quantum c a George Soros vo nm 1969, n nm 1994 h ki m c 22.1 tri u . Thay v th , chnh nhu c u i h i v s an ton t n su trong lng h pht sinh t n i s khi n h ti t ki m trong nh ng kho n u t c m c l i t i, nh ti kho n ti t ki m c a ngn hng. trong siu th th c m tr ng i khc c tranh th ti t m c hng nm nhi u hn m c li xu t m ngn hng tr cho h . Nh ng ng i ny th ng mua nh ng k ho ch b o hi m nhn th b i v m t s nh doanh nghi p hay cho r ng mnh c th t gn tr thnh nh ng nh u t thnh cng. Cc quy t c kinh doanh khng ph i lc no cng gi ng nh cc quy
wWw.VietLion.Com
Page 116
2010
B n th ng nghe ni, Ti t ki m 1 xu l ti t ki m c 1 xu, hay nh, Ti ang ti t ki m cho m y a nh . S th c l i l th ng chnh s b t n i u khi n chi ph i h v cu c i h . M t khc, h l i th ng thay i xonh xo ch b n thn h cng nh nh ng i t ng m h mu n dnh ti n cho. H u nh h hon ton i l p v i ki u u t b c 1. Ti t ki m l m t t ng ti t ki m t t trong th i i nng nghi p. Nhng m t khi chng ta b c vo th i i Cng Nghi p, ti t ki m khng ph i l m t l a ch n khn ngoan. Vi c ch bi t dnh ti n thmh ch tr ln t h i kho M khng cn c b o ch ng b ng vng, v khi chng ta g p ph i th i k l m pht khi n cho chnh ph in ti n nh in. Ng i tt ki m trong th i i m ny l k thua cu c. D nhin, khi x y ra giai o n gi m pht, h c th th ng cu cnhng ch khi no ng ti n v n c in cn gi tr m t th g . Ti t ki m l m t thi quen t t. B n nn c m t ngu n ti n m t b ng t ng chi ph sinh ho t cho t su n 1 nm. Th nhng sau khi ti t ki m c kho n ti n , hy ln nh nh ng c nh ng cng c u t t t hn v an ton hn nhi u so v i ti kho n ti t ki m trong ngn hng. b n b ti n ti t ki m vo ngn hng m c 5% trong khi ng i khc c 15% c ph i l cch u t khng v y b n? Th nhng, n u b n khng ch u h c cch u t v th ng xuyn u lo v cc r i ro ti chnh,th th ti t ki m l m tch n l a t t hn u t. B n s khng ph i lo ngh nhi u n u nh b n ch gi ti n trong ngn hng m c li su t ch c p n 19% , trong thnh ngn hng nh ? v cc ch ngn hng s yu thich b n l m. M t i sao lai khng yu thich b n? B n hy nhn xem, c mui mt ng b n b ti kho n ti t ki m, ngn hng cho vay t 10 d n 20 ng khi ch tr cho b n khng qu 5% m t nm. T i sao t t c chng ta l i khng tr B n c bi t ai thu c c p b c (tu tr n) Bc 3: NHNGNG I U T MA LANH C 3 h ng u t khc nhau trong nhm ny. Nhm u t ny c th c r v nhu c u u t. H c th tham gia vo cc chng trnh hu tr cng ty ni h lm vi c qu hu tr t khc. H th nh tho ng cng c nh ng kho n u t bn ngoi v i cc qu h tng, th tr ng ch ng khon, th tr ng tri phi u ,v.v Nhn chung, h l nh ng ngui thng minh c n n h c v n v ng vng. H chi m hai ph n 3 dn s n c M , v c cc nh x h i h c x p thnh giai c p trung lu. Tuy nhin, khi c p n chuy n u t, h th ng khng c gio d c v lnh v c , ho c khng c s tinh vi chuyn nghi p c a gi i u t . h t khi c bo co ti chnh hng nm hay b n co b ch c a cng ty l lm sao h c c nh ? H khng d y cch c hi u bo c o ti chnh. H thi u ki n thc v tai chnh. C th h c nhi u b ng c p cao, c th l bc s hay th m ch l k ton vin, nhng r t t ng i trong s h c o t o chnh th ng v nh ng th ng thua trong th gi i u t . b c ny c 3 h ng u t khc nhau. H th ng lm nh ng ng i thng minh, c h th c cao, ki m c nhi u ti nv ch u u t. Th nhng v n c s khc nhau r r t.
wWw.VietLion.Com
Page 117
2010
B c 3-A. Nh ng ng i thu c b c u t ny t o thnh m t nhm g i l khng mu n b lm phi n. Nh ng ng i ny t thuy t ph c mnh l h khng hi u g v ti n b c v s khng bao gi mu n hi u. H th ng ni nh ng cu i lo i nh : Ti khng gi i tnh ton l m v i m y con s . Ti s ch ng bao gi hi u c th no l u t . Ti qu b n r n . Sao m l m cng vi c gi y t n th . V n qu ph c t p i v i ti . ut l rui ro. Ti thch cc nh chuyn nghi p quy t nh ti n b c gim ti. Chuy n y sao m phi n ph c n th . Ch ng (v ) ti lo chuy n u t c a gia nh ti . Nh ng ng i ny ch bi t b ti n vok ho ch hu tr, cn khng th giao h t cho m t chuyn vin k ho ch ti chnh lun khuyn h nn a d ng ho . H g t tng lai ti n b c ra kh i u mnh, ch bi t m i ngy i lm c t l c m v n t ni v i mnh: t nhi u g th ta cng c m t chng trnh hu tr . Khi h v hu, h s bi t nh ng kho n u t hu tr c a h ho t ng nh th no ngay m . B n c bi t ai thu c c p b c 3 A khng ?(tu tr n ) B c 3 B. Nhm th hai ny c g i l nhm c a nh ng k a nghi. Nh ng ng i ny bi t h t m i l t i sao mt j kho n u t s b th t b i . C nh ng ng i ny bn c nh b n th t l nguy hi m. H nghe c v thng minh, l lu n ch t ch , l i ni c a h l i c tr ng l ngvi b n v tr cng vi c h ang gi . H thnh cng trn lnh v c chuyn mn c a h , nhng th c t h ch l nh ng tn hn nht n p sau ci v tr th c c a mnh. Nh ng ng i c th b o cho b n bi t chnh xc lm th no v t i sao m m i c huy n u t c a b n s b ng i ta l a g t . Khi b n n h i ki n c a h v lo i c phi u hay m t cng c B n y ng hng l ng g t ti m t l n no n a . H th ng khoe khoang nh ng th nh: i l mi gi c a ti Nhng m k l thay, nh ng ng i a nghi nh th s lm, h tranh th hng MellLynch hay Dean witte r.. Dng nh ng tn n i danh nh th ch ng qua h ch mu n che d u n i b t n su kn trong lng h . l i l nh ng ng i hay ha theo m ng nh nh ng co c u ngoan ngon. c nh ng trang ti chnh hay t p c h wall street. R i sau h k l i phi u u t no , b n s ra v v i tm tr ng h t s c hoang mang va s hi. Nh ng ng i ny th ng ni nh ng cu i lo i nh, , tr c y ti t ng b nh v y.
nh ng g h c c cho ng i khc trong gi gi i lao. Ngn ng c a h ton nh ng ti ng lng , nh ng thu t ng c a gi i u t. H bn v nh ng m i u t l n nhng khng bao gi tham gia. H tm nh ng c c ng trn trang nh t, v n u nh bi bnh lu n t t, h s i mua nh ng c phi u , nhng i u th ng l qu tr . Nh ng nh u t khn ngoan thc s mua chng t lu tr c khi gi i nh bo a tin v chng. Nh ng ng i a nghil i khng h bi t i u .
wWw.VietLion.Com
Page 118
2010
Khi g p tin x u, h ph phn v ni nh ng cu nh, Ti bi t m. H ngh h l ng i chi, nhng th c s h l k bnh lu n ng ngoi l . H r t mu n tham gia tr chi, nhng t n su trong lng h l i b m nh n i s b thua, b m t ti n. S b o m l n l t c s th v v kch ng c a tr chi . Cc nh phn tm h c cho bi t s a nghi l t ng h p gi a n i s v s ngu d t, t d n n s ku cng. Nh ng ng i nh th th ng nh y vo th tr ng kh ch khi c s bi n ng l n ch i m ng hay c ch ng c r rng v quy t nh u t c a h l ng v h ch i gi u hi u thng tin , h nhy vo th tr ng tr , mua gi cao v bn gi th p. Khi th tr ng suy s p. H gn t b l a o cho vi c mua cao bn th p . Nh ng i u m h s x y ra c x y ra v i h h t l n ny t i l n khc. H mua cao v bn th p b i v h qu ma lanh cho nn h tr ln qu c n th n. H khn ngoan nhng h s b r i ro v sai l m, cho nn h c h c h i nhi u hn khn ngoan hn. M t khi h cng bi t nhi u, h ch cng th y nhi u r i ro hn, v l i khi n h mi t mi tm hi u nhi u hn. S c n th n n m c a nghi thi qu khi n h c l n ny n a mi v lm cho h ch m hn so v i m i ng i. H nh y vo th tr ng khi lng tham th ng th n i s trong lng h . Tuy nhin, kha c nh x u nh t c a ng i ny l tim nhi m ng i xung quanh v i n i s kh ng khi p c a h c tre d u b ng s chi th c. Khi c p n u t, h c th b o cho b n bi t t i sao m i chuy n khng sun s nhng h l i khng th b o b n lm sao cho m i chuy n trn chu. Nh ng ng i ny th ng c m t kh p m i ni, t trong cc h c vi n, chnh ph cho n tn gio, h th ng thng tin i chng. H a nghe chuy n kh ng ho ng ti chnh hay v b b i h c th truy n b i. Th nhng, h h u nh r t hi m c nh ng i u g t t k v thnh cng ti chnh. Ng i a nghi r t d khm ph ra nh ng g sai l m chnh l cch h t b o v mnh khng b l t y s thi u hi u bi t c a mnh. Nh ng ng i u t ny c g i l Cynics. T nay c ngu n g c xu t pht t m t tr ng ph i thu c Hylap c i. Th i y, tr ng phi ny b x h i khinh b v s ku cng v thi d b u m a mai c a h i v i thnh cng hay cng tr ng c a ng i khc. Khi ng n ti n b c c r t nhi u ng i thu c lo i ny m nh ng ng i c h v n cao v thng minh. Hy c n th n tr c nh ng ng i ny v ng bao gi cho php h soi bi n cc gi c m ti chnh c a b n. D nhin, trong th gi i ti n b c khng thi u h ng ng i l a o, mnh mung b p b m, nhng th h i c ngnh no m l i khng c nh ng cu y khng?. B n c th lm giu nhanh m khng c n nhi u ti n m khng ph i ch i nhi u r i ro. i u hon ton c th nhng ch khi no b n s n sng cho php con ng i b n gim tin t ng vo kh nng hi n th c . M t trong nh ng vi c b n lm l cho u c c a b n c i m v phng khong v hy phng tr c h ng ng i a nghi hay nh ng k b p b m. C hai lo i ng i r t nguy hi m v ti n b c. B n c bi t ai thu c c p b c 3-B? B c 3-C: Nhm th ba trong b c u t ny l nh ng ng i c b c. Trong khi nh ng k a nghi qu c n th n, nhm ny l i kh c u th . H nhn vo th tr ng ch ng khon, hay b t c th tr ng u t no, gi ng nh cch h nhn vo th tr ng sng b c Las Vegas. ch l may m n. H nm con xc x c vo c u nguy n. Nhm ny
wWw.VietLion.Com
Page 119
2010
khng c m t quy t c hay m t quy lu t u t no c . H mu n hnh ng nh nh ng tay chi l n, cho nn h c ngu trang nh nh ng i ca l m ti n cho t i khi h th ng hay thua h t c h i thua th ng x y ra r t nhi u. H tm ki m nh ng b m t u t hay th php thu t m tn chi c chn thnh. H lun tm cch u t m i m v h i h p. Thay v c n ph i c s c n m n di h n h c h i v hi u bi t, h ch quan tm n nh ng mnh kho hay nh ng ng t t. H nh y vo mua bn hng ho, nh ng c phi u l n u bn ra cng chng, gas v u t, gia sc, hay b t c th cng c u t no m con ng i c. H thch dng k thu t u t ph c t p nh bin giao d ch, quy n mua bn c ph n...h nh y vo chi m khng bi t ai l ng i chi v ai l ng i t ra lu t chi. Nh ng ng i ny l ng i u t t h i nh t trn hnh tinh. H lun c nh nhanh th ng nhanh v bi n. Khi c h i tnh hnh u t nh th no h lun mi ng ni ch hu v n hay l i c m t t t o th c t l h ch m t ti n, v m t nhi u ti n. Lo i ng i u t ny m t n 90% c h i h khng bao gi bn v chuy n thua cu c c a h c . H ch nh n c th ng ngo n m c cch y 6 nm h t cho mnh l khn ngoan v khng ch i th a nh n h ch may m n m thi. H ngh t t c nh ng g h c n lm l ch c n th ng m t c l n thi l h s s ng tho i mi v giu c. X h i g i k ny l nh ng tay c b c h t thu c ch a. Th c t su xa l khi c p n chuy n u t ti n b c, h ch l nh ng k l i bi ng. B n c bi t ai thu c c p b c 3-C? B c 4: NH NG NG I U T DI HI Nh ng nh u t ny th c r v s c n thi t u t h ch ng trong quy t nh u t c a mnh. H c m t k ho ch u t di h n c v ch s n c th gip h c m c tiu ti chnh c a mnh. H th ng tm ti v h c h i tr c khi b t tay vo th c hi n mua m t kho n u t no . H t n d ng cch u t nh k, v khi c th h bi t u t m t cch khn ngoan v m t thu . Quan tr ng nh t l bi t tm ki m t v n t nh ng nh k ho ch ti chnh lo luy n. Xin b n ng ngh nh ng ng i u t lo i ny l nh ng ng i u t l n v n i ti ng. n c trnh cn xa l m. Nh ng ng i ny khng u t vo a c kinh doanh, hng ho hay b t k cng c u t no khc. M thay vo , h i theo con ng u t di hi b o th c nhn ng nh u t c huyn nghi p n i ti ng ngh nh Peter Lynch hay warren Buffet. N u b n cha l m t ng i u t di h n, b n hy t mnh n cng nhanh cng t t. i u c ngha l g ? C ngha l b n hy ng i x ng v ch ra m t k ho ch. Hy ki m sot nh ng thi quen tiu si c a b n. Hy gi m m c n xu ng n m c ti thi u. Hy sinh ho t b ng nh ng g b n c v sau m i tng ln nh ng phng ti n sinh ho t ch khi no b n c thu nh p d gi . Hy tm hi u xem b n c n u t bao nhiu m i thng, trong vng bao lu m t m c li th c t t c m c tiu c a b n. Nh ng m c tiu nh: B n mu n ngh lm vo lc m y tu i ? B n s c n bao nhiu ti n sinh s ng trong m t thng?
wWw.VietLion.Com
Page 120
2010
Ch c n m t k ho ch ti chnh di h n nh th s lm gi m s n tiu dng c a b n , trong khi c th dnh ra m t kho n ti n nh (trn c s nh k) vo m t qu h tng hng u. Lm nh th s t o ngay cho b n c c h i v hu m t cch giu c, n u b n b t u s m v bi t theo di nh ng g b n ang lm. c p b c ny, hy gi m i th n gi n. ng c m m ng v t ng nhi u qu. Hy qun i nh ng cch
u t ph c t p. Ch t p chung vo nh ng chng khon m nh v nh ng kho n u t quy h tng. N u b n cha bi t g c , hy h c cch mua nhng kho n u t qu h tng. N u ban cha bi t g c , h c cch mua nh ng kho n u t ng kn c a qu h tng. ng c khn hn th tr ng. hy dng nh ng cng c b o hi m m t cch thng minh cho m c ch b o v ch khng ph i tch lu c a c i. C th s d ng m t qu h tng nh qu ch s 500 Vanguard lm tiu chu n, v trong qu kh qu ny d lm t t hn hai ph n ba cc qu h tng khc. Trong kho ng th i gian 10 nm, lo i qu ny c th em l i cho b n m c li v t xa 90% m c li m cc nh qu n l qu h tng chuyn nghi p khc c ng l i. Nhng hy lun nh r ng khng bao gi c m t kho n u t no an ton 100% c . Cc qu ch s c ch sai l m ch t ng i c h u c a chng. Hy ng i nh ng m i lm n l n n a. Hy nh y vo cu c chi v b t u cu c chi v b t u b ng nh ng tr nh (nh cn nh nh u tin m ti b t u u t ch b ng m t vi la) lc u, b n ng lo l ng ng hay sai m ch b t u chi thi. B n s h c d c nhi u hn m t khi b n b ti n ra, nhng nh l ch b cht t thi chi nh. Ti n b c c cch lm tng s thng minh ti chnh c a b n nhanh chng. S hi v do d s lm b n th i lui. B n c th tham gia nh ng tr chi l n hn b t c lc no b n mu n, nhng b n s khng bao gi l y l i th i gian v ki n th c b m t khi b n ch ng i ch i lm nh ng i u ng hay nh ng m i l n. Nn nh , nh ng m i lm n nh s d n n nh ng m i lm n l n, nhng v i i u ki n duy nh t l b n ph i b t u chi. Hy b t u trong ngy hm nay m ng ch i n a hy c t b t vi c tiu si b ng th tn d ng, b b t nh ng chi t ti n gi m gi, v hy g i cho m t qu h tng n i ti ng. B n hy ng i xu ng v i nh ng ng i thn c a mnh v ch ra m t k ho ch, g i m t nh k ho ch ti chnh hay i n th vi n v t c v k ho ch ti chnh, t mnh dnh ti n (ch ng h n m i thng dnh 50$) b n cng ch i ch ng no b n s cng lng ph m t trong nh gn ti s n qu gi c a b n chinh l th i gian c a mnh. M t i m thu v c n ch . B c 4 chnh l i m xu t pht c a nh tri u ph M . Quy n sch Nh tri u ph hng xm m t m t nh tri u ph bnh th ng l m t ng i li chi c Ford hi u Taurus, lm ch m t cng ty v s ng chi tc b ng nh ng g mnh t o c. H h c h i, tm ti v u t, c m t k ho ch u t di h n. H ch ng lm i u g k th, ch i nhi u r i ro hay khiu g i g c khi u t. H th c s l nh ng ng i b o th , v chnh thi quen ti n b c bi t cn i c a h lm cho h giu c v thnh cng trong su t m t kho ng th i gian di. i v i nh ng ng i khng thch t do, mu n t p trung vo ngh nghi p chuyn mn hay cng vi c c a mnh thay v b nhi u th i gian h c h i cch u t, b c 4 l b c b t bu c i v i h n u nh h mu n s ng m t cu c i giu c v tr ph. i v i nh ng c nhn ny, i u quan tr ng hn h t l h ph i tm ki m t v n t
wWw.VietLion.Com
Page 121
2010
nh ng chuyn gia k ho ch v ti chnh. Nh gn ng i ny c th gip b n v ch ra m t chi n l c u t v gip con ng b n i ng h ng theo c u trc u t di h n. B c u t ny i h i s kin nh n v bi t t n d ng th i gian. N u b n bi t u t s m v u n, b n c th tr ln giu c. N u b n b t u tr , ch ng h n l trong kho ng th i gian t m c ny cho n 2010. B n c bi t ai thu c c p b c 4 khng? (tu ch n) B C 5: NH NG NH U T CHUYN NGHI P Nh ng nh u t ny c s c tm ki m nh ng chi n l c u t c nhi u r i ro hn hay ch ng hn t i sao v y? B i v h c thi quen ti n b c r t t t, m t n n t ng ti n b c v ng ch c v hi u bi t v u t. Tr chi i v i h ch ng m i m g h t p chung ch khng th gn a d ng ha. H c m t k l c di v tr n th ng m h t c u n, v h c tr n thua c th tm th y kinh nghi m, nh ng bi h c ng gi rt ra t sai l m . Nh ng ng i u t ny th ng mua s cc kho n u t hn l mua l . H t nh ng m i u t c a chnh h l i v i nhau t s d ng. Ho c h chuyn nghi p t i m c tham gia m i u t m nh ng ng i b n b c 6 c a h c n v n. Nh ng y u t no quy t nh s chuyn nghi p c a nh ng nh u t ny? H c m t n n t ng ti chnh v i ngu n thu nh p kinh doanh hay v hu ng k t ngh nghi p c a mnh hay c nh ng kho n u t b o th nhng v ng ch c. Nh ng ng i ny ki m sot c t l v n/n c a mnh, ngha l h c nhi u thu nh p hn so v i m c chi ph sinh ho t hng ngy. H c m t hi u bi t c n k v th gi i u t v t mnh ch ng tm ki m nh ng hi u bi t, nh ng thng tin m i. H c n th n, nhng khng a nghi, v lun m r ng u c c a mnh. Trong m i u c, h ch i r i ro th p hn 20% s v n h b vo. H th ng b t u nh , b ra m t t ti n, c th hi u bi t v cch lm n trong gi i u t cho d l c phi u hay mua l i m t doanh nghi p kinh doanh m t hn h p u t a c hay mua l i ti s n b t ch thu u gi th n , vv . N u h m t 20% s v n ny, i u ch ng nh h ng g n h . H c th t b i nh m t bi h kinh nghi m, r i quay l i cu c chi h c h i ti p, coi th t b i ch l m t ph n qu trnh c a thnh cng. M c d h khng thch b m t ti n, h khng h s b m t. Th t b i ch cng khi n h ti n t i tr c h c h i, hn l mnh chm m trong c m xc thu cu c v tm lu t s ki n t ng. N u m i ng i tr ln chuyn nghi p, h c th t t o ra nh ng m i u t c m c li xu t t 25% n v h n. Nh ng nh u t c g i l chuyn nghi p l b i v h c d ti n, c m t i ng c v n chuyn nghi p m h t tay l a ch n, v m t k l c ch ng minh nh ng thnh cng c a h . Nh cp tr c y, cac nh u t c p b c ny thng s p t nh ng m i u t c a chnh h l i v i nhau. Cng gi ng nh c nhi u ng i mua nguyn b my vi tnh t gian hng bn l c nh ng ng i khc i mua cc b ph n r i v sau t l p rp thnh m t my vi tnh cho nhu c u s d ng c u mnh. Cc nh u t b c 5 c th n p rp cc kho n u t khc thnh m t m i u t l n y nh v y. tu i 45, ki u u t b c ny s ch ng gip ch g cho b n, nh t
wWw.VietLion.Com
Page 122
2010
Nh ng nh u t ny bi t r r ng chnh nh ng th i i m khi n n kinh t i xu ng l lc th tr ng ang trao cho h nh ng c h i thnh cng ngn vng. H nh y vo th tr ng khi ng i khc nh y ra. H th ng bi t khi no nn nh y ra. c p b c ny, m t chi n l c thot ra cn quan tr ng hn chi n l c nh y vo. H r t r rang v nh ng nguyn t c hay nh ng quy lu t c a chnh h v u t. Cng c u t l a ch n c a h c th l a c, tri phi u gi m gi, doanh nghi p kinh doanh cc doanh nghi p b ph s n hay nh ng t c phi u m i pht hnh. Trong khi h ch p nh n r i ro nhi u hn m t ng i bnh th ng, h r t ght chuy n c b c. H c m t k ho ch v nh ng m c tiu c th . H khng ng ng h c h i m i ngy. H c bo, t p ch, ng k v i nh ng c san u t v tham d nh ng bu i th o lu n v u t. H hi u r tn b c v bi t cch b t ti n b c lm vi c cho mnh. H t p chung chnh vo vi c lm tng ti s n c a h hn l u t b i v h c th ki m them thu nh p. H ti u t nh ng kho n l i ki m c xy d ng v m r ng ti s n c a h . H bi t r r ng vi c xy d ng m t c s ti s n v ng ch c em l i l i nhu n hay li xu t cao m khng b nh thu n ng s chnh l con ng d n h n s giu c di lu trong cu c i c a h . H th ng xuyn d y nh ng hi u bi t ny cho con h v l i ti s n c a h cho nhi u th h theo sau d i hnh th c cng ty, t p on, t h p u thc hay i tc. B n than than h h u nh khng s h u nhi u th no c . Ch ng c nhi u ti s n ng d i tn h v m c ch gi m thu v b o v kh i nh ng ng i ki u Robin Hood c tin vo chuy n l y c a giu chia cho ng i ngho. Nhng m c d h khng s h u th g, h ki m sot t t c m i th qua cc t p on. H ki m sot nh ng th c th c t cch php nhn s h u ti s n c a h . H c m t h i ng gim c c a chnh h c th gip h trong vi c qu n l nh ng ti s n ny. H l ng nghe nh ng l i t v n v h c h i. H i ng khng chnh th c ny bao g m m t i ng chuyn gia ngn hang, k ton vin, lu t s v nh mua gi i. H b kh nhi u ti n cho c v n ti chnh v ng ch c khng ch lm tng ti s n c a h m cn b o v s ti s n ny i v i gia nh, b n b, tranh t ng v chnh ph . Ngay c khi h t gi ci i, h v n cn ki m sot c ti s n c a h . Nh ng ng i ny th ng c g i l nh ng ng i qu n l ti n b c. Ngay c khi ch t, h v n ti p t c chi ph i s ph n ng ti n m h t o ra. B n c bi t ai thu c c p b c 5 khng? (tu ch n). B C 6: NH NG NH U T TH C S R t t ng i trn th gi i ny t c trnh u t tuy t v i ny. M , c vi trm ng i m i c m t ng i l nh u t th c s . ng i ny khng ch l nh u t thu c nhm m cn l doanh nhn ti gi i thu c nhm C, b i v ng i ny c th v a t o ra m t chuy n kinh doanh kinh doanh l i v a t o ra c h i u t cng lc. M c ch c a nh u t th c s l t o ra nhi u ti n hn b ng cch t ng h p hi ho ngu n v n, ti nng v th i gian c a nh ng ng i khc. H th ng l nh ng k lm lay ng v thc y x h i, lm cho n c M v nhi u qu c gia to l n khc tr thnh trung tm quy n l c ti chnh s . l nh ng ng i thu c dng h Kennedy, gia nh Rockefeller, Ford,.. Chnh nh ng nh u t th c s ny o t o ra cng n vi c lm, chuy n kinh doanh v hng ha gip cho m t qu c gia pht tri n th nh v ng.
wWw.VietLion.Com
Page 123
2010
Nh ng nh u t b c 5 th ng t o ra nh ng kho n u t cho ring h s d ng ng v n c a mnh. Trong khi , nh ng nh u t th c s t o ra nh ng kho n u t khng nh ng cho chnh h m cho nh ng ng i khc s d ng ti nng v ngu n v n c a m i ng i. Nh ng nh u t th c s khng c n c ti n m i t o ra ti n, ch b i v h bi t cch s d ng ti n v th i gian c a ng i khc. Nh ng nh u t b c 6 t o ra kho n u t cho nhi u ng i khc mua l i. H lm cho nhi u ng i khc cng giu ln, t o ra cng n vi c lm, v lm cho m i th c th ho t ng c. Trong giai o n n n kinh t pht tri n, chuy n u t v lm n c a h r t sun s . Trong giai o n n n kinh t b kh ng ho ng v i xu ng, nh u t th c s ny l i cng giu hn. H bi t r ng nh ng bi n ng kinh t m ra nhi u c h i m i cho h . H l nh ng ng i tham gia s m nh t vo m t d n, m t s n ph m, m t cng ty hay m t qu c gia, c hang nhi u nm khi m ng nh n ra v tham gia. Khi b n c trn bo v m t qu c gia ang g p kh khn hay lm vo chi n tranh b n c th ch c ch n l m t nh u t th c s no ch ng bao lu h s c m t . M t nh u t th c s s i n ni m h u h t m i ng i u trnh n, ng i n n. Qu c gia , hay chuy n kinh doanh , ang g p r i lo n r i ro nhi u l m. Nh ng nh u th th c th th ng ngh n nh ng li xu t t 100% n v h n. l v h bi t cch qu n l r i ro v lm ra ti n m khng c n ti n. H c th lm c i u v h bi t ti n b c khng ph i l m t th v t h u hnh, m ch l m t t ng c t o ra trong u h . Nh ng ng i ny cng c l i s nh nhi u ng i khc, nhng h bi n l i s thnh kch thch thc y h ti n t i. H bi n l i s thnh ki n th c m i, ti s n m i. Tr chi trong cu c i c a h chnh l tr chi ti n t o ra ti n. h yu thch tr chi ti n b c hnb b t c tr chi no khc. chnh l tr chi lm ln cu c s ng c a h . Cho d c th ng hay thua, b n cng u nghe h ni Ti yu thch tr chi ny. V chnh l nh ng g t o nn m t nh u th th c s . Cng gi ng nh nh ng nh u t b c 5 nh ng nh u t th c s l nh ng ng i qu n l ti n b c xu t s c khi nghin c u con ng i ny, b n th ng th y h r t r ng ri v i b n b gia nh, nh th tn gio. Hy nhn nh ng ng i l p ra h c vi n n i ti ng trn ton th gi i. Rockefller gip d ng ln i h c Chicago, J.P.Morgan nh h ng n i h c Harvard khng ch b ng ti n b c. Nh ng nh u t th c s khc l i tn tu i c a mnh nh nh ng ng i sng l p nh ng tr ng i h c n i ti ng nh Vand bilt, Duka, Stanjord. H l nh ng ng i thuy n tr ng v i khng nh ng trong ngnh cng nghip m c trong gio d c . Ngy ny , Ngi john Templeton v n cn c ng hi n r ng ri cho tn gio , v G og s hi n t ng hang tri u cho nh ng t ch c tn gio m ng ta tin vo . V cng ng qun t ch c Ford, t ch c Getty, cng nh ted Turuer t ng chu c p hng t cho t ch c lin hi p Qu c. Cho nn, tri ng c v i ng ng g m nhi u k a nghi h c th c m a mai hay nh ng ch trch t cc tr ng h c, chnh ph , nh th v h th ng thng tin i chng hay tuyn truy n, nh ng nh u t th c s c ng hi n cho x h i nhi u cch khc nhau khng ch nnh l nh ng ng i huy trong ngnh cng nghi p, m con t o ra cng n vi c lm v t o ra r t nhi u ti n . c m t th gi i t t p hn, chng ta c n c nhi u hn nh ng nh u t th c s , ch khng ph i t hn m nhi u k a nghi th ng thuy t ph c chng ta. Th c t l i c nhi u k a nghi hn nh ng nha d u t th c s . K a nghi, th ng n o v lm cho hang tri u ng i s s t, b t an, ch bi t di ki m s n nh , m b o hn l s t do.
wWw.VietLion.Com
Page 124

B n c bi t ai thu c c p b c 6 khng ? TR C KHI C TI P
2010
n y, quy n sch d hon t t ph n gi i thch kin t Kim t . Chng ny ch y u gi i thch nhm trn t . tr c khi cc b n c ti p, di y l m t s cu h i dnh cho b n 1. B n l ng i u t thu c b c no? N u b n th c tnh mu n lm giu nhanh chng, hy c i c l i b y c p b c u t . C m i l n ti c qua nh ng c p b c, ti l i pht hi n thm m t ph n v con ng i mnh c ph n nh trong b y c p b c . Ti khng ch nh n th y nh ng u i m c a mnh, m cn, nh Zig Ziglar ni, nh ng thnh cch y u i m ki m hm ti l i. Con ng i d n s giu c ti n b c l n lao chnh l c ng c s c m nh con ng i b n v kh c ph c nh ng y u km c a mnh. th c hi n c i u , tr c h t b n hy nh n di n chng hn l gi v con ng i b n khng c nh ng y u km . Tt c chng ta i u mu n ngh t t v mnh. Ti m c tr thnh nh u t b c 6 trong su t cu c i c a mnh. Ti bi t y chnh l i u m ti mong mu n tr thnh t lc ng i b giu gi i thch s gi ng nhau gi a m t k chi ch ng khon v i m t k c ng a. Nh ng sau khi tm hiu nh ng c p b c khc nhau trong danh sch ny, ti c th pht hi n nh ng tnh cch y u i m k m gi con ng i ti l i. M c d ngy hm nay ti ang ho t ng nh m t nh u t b c 6, ti v n ti p t c c i c l i b y c p b c ny v khng ng ng trao i hon thi n mnh. Ti tm th y nh ng tnh cch y u km c a mnh t b c 3-C th ng ngc u d y trong nh ng lc b p l c.Tn c b c c trong ti l i u t t, nhng n cng c kha c nh x u. Do , nh c s h ng d n c a v ti v b n b, cng thm vi c tm ti nghin c u, ti bt u nh n ra ngay nh ng y u km c a mnh v chuy n ho chng thnh nh ng s c m nh c nhn. Tnh hi u qu trong c on ng i ti nh nh u t b c 6 c c i thi n ngay l p t c. Cn y l m t cu h i khc. 2. B n mu n tr thnh ng i u t phc c p b c no ngay by gi hay trong tng lai? N u b n tr l i cho cu2 gng nh cu1, th th chnh l c p b c b n mu n t t i. N u b n c m th y h nh v tr hi n t i so v i vi c tr thnh m t nh u t, th th b n cng ch ng c n nn c ti p lm g. b c 4 v khng c mn tr thnh nh u Ch ng h n, n u hi n t i b n ang l m t nh u t v ng vng chnh l s
t b c 5 hay b c 6, th th b n ng c ti p quy n sch n a. M t trong nh ng ni m vui l n nh t c a cu c i h nh phc b ng lng v i hi n t i. V ti xin thnh th c chc m ng b n! CNH CO B t c ai c m c tiu tr thnh nh u t b c 5 hay b c 6 i u ph i pht tri n nh ng k nng c a mnh TR C H T b c 4. B c 4 khng th no b qua c trn con ng m b n mu n nh n t i b c 5 hay b c 6. thnh nh u t b c 5 hay b c 6 m khng c nh ng k nng c n thi t c a nh u t Nh ng ai c g ng tr
b c 4 ch l m t ng i u t b c 3, t c l m t k c b c khng hn khng km !
wWw.VietLion.Com
Page 125
2010
N u b n v n mu n v c n bi t nhi u hn v ti chnh, v n c theo u i m c tiu c a s t do t i chnh, xin m i b n c ti p quy n sch. Nh ng chng cn l i s ch y u t p trung vo nh ng tnh cch c a m t ng i thu c nhm C v . Qua nh ng chng ny, b n s h c cch t ph t pha bn tri c a t sang pha bn ph i m t cch d dng v t r i ro. S di chuy n t bn tri sang bn ph i s ti p t c t p trung vo nh ng ti s n v hnh c a b n dung t o ra nh ng ti s n h u hnh ph n bn ph i c a t . Tr c khi ti p t c, ti xin h i b n m t cu cu i cng:T lc khng c nh c a cho n khi tr thnh tri u plh strong th i gian khng qu 10 nm, b n ngh hai v ch ng ti c n ph i nm trong c p b c u t no? b n s tm th y cu tr l i trong chng k , m ti s chia s v i b n nh ng kinh nghi m h c h i c t chuy n phiu lu c a b n thn ti trn con ng nh m t i s t do v ti chnh.
Chng 6: Con khng th l y ti n b ng m t con c
Vo cu i nm 1974, ti mua m t cn h trung c nh b
vng ven Waikiki. l m t trong nh ng b t ng s n
u tin c a ti. Gi cn nh kho ng 56000 . Cn nh g m hai phng ng , m t phng t m trong m t chung c h ng trung bnh. Cn h em cho thu th t l hon h o, v ti bi t ch c s c ng i thu cn h ngay. Ti li xe n vn phng lm vi c c a ng i b giu, trong lng kh p kh i k cho Ng i nghe v m i u t . Ng i nhn so qua s p ti li u, v khng y m t pht sau Ng i ng ng u ln v h i ti: M i thng con s m t bao nhiu ti n? Kho ng 100 m i thng, ti tr l i. ng c ngu ng c, ng i b giu ni. Ta cha c k nh ng con s nhng t x p ti li u ta c th ch c ch n l con s m t m i thng nhi u hn s ti n . Hn n a, t i sao con l i u t vo m t th m con bi t con s m t bao nhiu ti n? , cn h trng th t d thng, v con ngh l m t c h i t t. Ch c n sn ph t m t t xu l cn h s trng y nh m i, ti ni. Nhng i u khng gi i thch t i sao con ph i m t ti n, ng i b giu nh ch mp. B , tay mi gi i a c b o con ng lo l ng v vi c m t ti n m i thng by gi . H n b o trong m t vi nm n a, gi cn h s tng g p i. Hn n a, chnh ph hi n t i cho php con c tr nh ng kho n m t ti n vo thu nh p c nhn. N u con khng ch p l y c h i , con e s c ng i khc l y m t. Ng i b giu ng d y v ng c a phng l i. Khi Ng i lm th , ti bi t ti s b gia ti t cng nh s c d y m t bi h c quan tr ng. Ti tr i qua nh ng ki u d y nh th ny c a Ng i. Th th con s m t bao nhiu ti n m i thng? Ng i b giu h i l i. Kho ng 100 m i thng, ti ni v i v b n ch n. Ng i b giu l c u khi Ng i coi qua x p ti li u. Bi h c s b t u ngay thi. Hm , ti c d y v ti n
wWw.VietLion.Com
Page 126
2010
b c v u t nhi u hn nh ng th ti h c c trong su t 27 nm qua. Ng i b giu hi lng khi ti gim b t tay hnh ng v u t vo m t m nh a c, th nhng hnh ng c a ti l i ph m qu nhi u l i l m c th khi n ti l i b i sau ny. Tuy nhin, nh ng bi h c hm v m t m i lm n gip cho ti ki m c hng tri u trong nhng nm sau ny. CON C N NHN NG TI N B NG U C C A CON khng ph i l nh ng g m t con th y c, ng i b giu ni. M t m nh a c ch l m t m nh a c, cng gi ng nh t gi y ch ng khon c a m t cng ty cng ch l m t t gi y ch ng khon. Con c th th y nh ng th . Nhng nh ng g con khng th y m i l quan tr ng. chnh l m i lm n, l s tho thu n ti chnh, l th tr ng, s qu n l, cc y u t r i ro, lu ng ti n m t, c c u c a m t cng ty, cc o lu t v thu v hng ngn th khc s quy t nh m t c h i u t t t hay khng. Sau Ng i ti p t c x nh m i giao ko c a ti b ng hng lo t cu h i t i t p. T i sao con l i ch u tr m c li su t cao n nh v y? Con c hnh dung m c l i c a con l bao nhiu hay khng? C h i u t ph h p nh th no v i chi n l c u t di h n c a con? Con s t n d ng nh ng y u t d th a no? M c v n t i a c a con l bao nhiu? Con c ki m tra cc k l c c a cn nh t s ti chnh hay khng/ Lm th no con c tnh chi ph s a ch a? Con c bi t l chnh quy n thnh ph v a m i thng bo k ho ch quy ho ch trong khu v c v thay i h ng giao thng hay khng? S c m t d n thng ng ngay tr c chung c , cho nn dn c vng ang di chuy n sang ni c th trnh ti ng n trong su t th i gian thi cng. Con c bi t i u khng? Ta bi t l hi n t i th tr ng ang trn tng tr ng, nhng con c bi t l nh ng y u t no nh h ng n s tng tr ng hay khng? Do s h i ph c n n kinh t hay l do lng tham? Con ngh tng tr ng s ko di trong bao lu? V chuy n g x y ra n u nh con khng cho m n c?
Ph c l c t p 2 Ph n 1 - Ph n u quy n sch s ni v s khc nhau cn b n gi a b n nhm ng i, gi i thch l do t i sao m t s ng i ri vo m t trong b n nhm v b k t vo m khng hay. Ph n ny s gip b n xc nh v tr c a mnh hm nay v g i cho b n m t h ng i trong vng nm nm t i. Ph n 2 - Ph n nh quy n sch s c p n nh ng chuy n bi n v c tnh. PH n ny s trnh by v con ng i m b n nn tr thnh hn l nh ng g b n ph i lm hm nay. Ph n 3 - Ph n cu i quy n sch s i su chi ti t v 7 b c i trnh t m b n c th th c hnh theo n u nh b n mu n h i nh p vo nhm ng i n m pha bn ph i t . Ti s chia s v i b n v nh ng b m t k nng c a ng i b giu v n r t c n thi t tr thnh m t ng i thnh t thu c nhm C hay . V i nh ng i u , ti hy v ng c th gip b n ch n l a m t con ng i cho mnh h ng t i s t do v ta chnh. Xuyn su t quy n sch, ti lun nh n m nh n t m quan tr ng c a s thng minh v ti chnh. N u b n mu n s ng v hnh ng nhm bn ph i c a t , t c l nhm ng i C hay , b n c n ph i thng minh v nh y bn
wWw.VietLion.Com
Page 127

hn lc b n ch n l i bn tri c a t nh m t ng i thu c nhm L hay T.
2010
tr thnh m t ng i thu c nhm C hay , b n ph i ki m sot c h ng ch y ti n b c c a mnh. Quy n sch ny c vi t v i m c ch dnh cho nh ng b n s n sng lm m t c t ph trong i mnh, dnh cho nh ng ai dm v t xa hn s b o m vi c lm h ng t i s t do v ti n b c. Chng ta ang trong giai o n ban u c a th i i cng ngh thng tin, m t th i i s mang l i nhi u c h i ti n b c v gi hn bao gi h t. Chnh nh ng c nhn c k nng c a m t ng i thu c nhm C hay m i c kh nng nh n d ng v n m b t nh ng c h i ngn vng . thnh t trong th i i thng tin, b n ph i hi u bi t h t v b n nhm ng i trong x h i. M t i u ng ti c l h th ng gio d c c a ta v n cn l thu c vo th i i Cng Nghi p, v n trang b cho sinh vin nh ng k nng ch tr thnh nh ng con ng i thu c nhm bn tri c a t . N u b n mu n tm ki m m t cu gi i p m i cho m t h ng i cu c i trong th i i thng tin, quy n sch ny hon ton dnh cho b n. N s gip b n trong su t cu c hnh trnh k nguyn m i ny. D nhin, quy n sch ny khng ph i lc no cng c m i cu tr l i th a ng, nhng n s chia s v i b n v nh ng kinh nghi m c nhn su s c, nh ng khm ph y ch l i v thi t th c c a chnh ti m b n thn tr i qua cu c phiu lu xu t pht t pha bn nhm L hay T v v t ch nhm C hay . N u b n th c s s n sng b t u cu c hnh trnh, ho c n u b n t chn trn con ng tm n t do v ta chnh, ti xin chn tr ng t ng b n quy n sch ny.
wWw.VietLion.Com
Page 128
2010
tr thnh nh u t lo luy n
L I KHUYN U T C A NG I B GIU Cch y nhi u nm ti h i ng i b giu, B s khuyn g v i m t ng i u t trung bnh? Ng i p, ng trung bnh. QUY T C TI N B C 90/10 H u h t chng ta u bi t quy lu t 80/20. T c l, 80% thnh cng c a chng ta c t o ra t 20% nh ng c g ng c a mnh. Quy t c ny do m t nh kinh t h c ng i sng l p vo nm 1897 ng Vilfredo Pareto, v c g i l Quy t c v s c g ng t i thi u. Ng i b giu ng v i quy t c v s thnh cng t c trn m i lnh v c, ngo i tr lnh v c ti n b c. Khi c p n ti n b c, ng i tin vo quy t c 90/10. Ng i nh n xt ch c 10% dn s chi m n 90% s ti n. Ng i ch ra trong th gi i i n nh, 10% cc di n vin ki m c t i 90% tn b c. Th c t cng x y ra trong mi tr ng th thao, th gi i ngh s , th gi i cc nh u t - i u gi i thch t i sao m ng i khuyn, ng trung bnh. M t bi bo m i y ng trn t p tr Wall Stress ch ng ch ng minh i u nh n xt c a Ng i. Bi bo cho th y 90% c phi u M ch do 10% dn s M s h u. Quy n sch ny s gi i thch cch lm th no cc nh u t chi m 10% dn s l i s h u n 90% c a c i x h i v lm th no b n c th t c i u . B N S H C C G T QUY N SCH NY. y ban giao d ch ch ng khon M (SEC) nh ngha m t nh u t i u ki n nh sau: 1. Ng i c thu nh p hng nm t 2000.000 tr ln; ho c 2. Ng i y v v ch ng ng i y c t ng thu nh p hng nm t 300.000 tr ln; ho c 3. Ng i y c ti s n gi tr th c t 1 tri u tr ln SEC a ra cc quy nh i h i nh m b o v m t nh u t trung bnh tr c nh ng kho n u t c nhi u r i ro v t h i nh t trong gi i u t. V n ny l i pht sinh ch nh ng i h i ny cng ng th i ngn c n m t nh u t trung bnh khng c c h i ti p c n nh ng kho n u t h i nh t trn th gi i. V chnh l l do t i sao m ng i b giu a ra l i khuyn cho m t nh u t bnh th ng, ng trung bnh. KH I S T TAY TR NG. Quy n sch ny b t u v i th i i m c t m c vo nm 1973 lc ti t Vi t Nam tr v . i u , cng c ngha l trong vng m t nm t i, ti s th t nghi p, khng c ti n v khng c ti s n g c . Do , quy n sch ny b t u t i m c t m c c t m c m nhi u ng i b n s ng c m khi l p ln s nghi p cho chnh mnh t i bn tay tr ng.
wWw.VietLion.Com
Page 129
2010
Vi t ln quy n sch ny th t l m t th thch i v i ti. Ti vi t i vi t l i t i 4 l n quy n sch ny. Khi ti vi t xong b n th o u tin, chnh c Sharon Lechter - ng tc gi , nh c ti nh l i nguyn t c 90/10 v ti n b c. C y ni: ti tin r ng khng qu 3% dn s c m c t i thi u nh n l nh u t chuyn nghi p. i v i ring b n thn ti, c t m c kh i u l nm 1973 khi m trong tay ti khng h c m t c a c i no. Nh ng g ti c lc y ch l nh ng l i khuyn c a ng i b giu v m t gi c m lm giu, m t c nguy n tr thnh m t nh u t i u ki n c th tham gia vo nh ng cu c chi l n trong th gi i ng i giu - nh ng cu c chi m m i ng i cha t ng nghe n, cha t ng c c p n nh ng trang bo ti chnh, th m ch cha t ng c cc nh mi gi i u t gi i thi u bn l ra cng chng. Nh v y, d cho b n c nhi u ti n hay khng u t i n a,. cho d b n hi u bi t nh th no v u t, quy n sch ny cng s c ch cho b n. N i dung cu n sch ny s trnh by th t n gi n v m t ti ph c t p. V nh t l quy n sch ny nh m n nh ng ng i thch th tr thnh m t nh u t hi u bi t cho d h c bao nhiu ti n trong tay i chng n a. V b t c ai c D y con lm giu u bi t, nh ng g m ti v Sharon yu c u b n l m t ch mong mu n h c h i v thi ti p thu c i m . LM TH NO NG TRUNG BNH Khi c p n ch ng khon, quy lu t 90/10 v ti n b c v n gi nguyn gi tr . V m t c nhn, ti r t quan tm n th c t ny b i v ngy cng c nhi u h gia nh d a vo cc kho n u t lm ngu n thi nh p ch y u cho tng lai. V n ch , trong khi cng nhi u ng i tr thnh nh u t th c r t t ng i hi u bi t v u t. Chuy n g s x y ra i v i nh ng ng i ny. nh c a ti khi vi t quy n sch ny l gip cc b n tm ra nh ng gi i p cho nh ng cu h i i lo i nh th . V gi nh cc b n khng tho mn v i gi i p y, quy n sch v n c th ti p thm ngu n h ng kh i gip b n o su thm v khm ph ra nh ng phng cch c th p d ng trong i b n. Cch y hn 40 nm, i u quan tr ng nh t l ng i b giu l i cho ti chnh l s khi d y tnh hi u k trong ti v ti u t. Ti nh n th y ng i b giu c m t s c m nh m b ti khng h c, v ti cng mu n chnh mnh chi m h u c s c m nh k di u . Ti nh n ra r ng khng ph i ng ti n lm cho ng i b giu tr thnh m t nh u t giu c cch suy ngh v logic hon ton i l p v i b ti. Ti nh n ra r ng ng i b giu c cch suy ngh hon ton i l p v i b ti. Ti nh n ra mnh ph i hi u cho c ki u suy ngh c a ng i b giu n u nh ti mu n c c trong tay nh ng s c m nh m ng i ang c. Ti t m. V chnh s t m cng nh n i kht khao mu n lm ch s c m nh c a ng i b giu, cn c g i l ki n th c v kh nng m ra cho ti m t chn tr i m i trn con ng h c h i v tm ki m. CU TR L I C A NG I B GIU Cu i cng, ti cng thu h t lng can m c a m t a nh 12 tu i h i ng i b giu, B lm th no m mua c 10 m u t t ti n trong khi b con khng th no mua n i? ng i chong tay qua vai ti, ch m
wWw.VietLion.Com
Page 130
2010
ch p b c t i v gi i thch cho ti nghe nh ng i u c b n v ti n b c v nh u t. Ta cng khng mua n i n con , m chnh s nghi p kinh doanh c a ta mua n gim ta. Cch y vi nm, ti d y m t l p h c u t di 3 ngy t i Sydney, c. H t m t ngy r i u, ti t p trung th o lu n v nh ng th thu t v chi n l c xy d ng kinh doanh. M t thnh vin trong l p h t ch i n i ch t v n ti, Ti b ti n n y c t h c cch u t. Sao ng l i ph qa nhi u th i gian v vi c kinh doanh n th ? Ti tr l i, C hai l do. L do th nh t l v tr c sau g chng ta u u t vo vi c kinh doanh. N u anh u t vo c phi u, t c l anh ang u t vo vi c kinh doanh c a m t doanh nghi p. N u anh ta mua m t mi ng t u t cho thu, mi ng a c chnh l m t vi c kinh doanh c a m t doanh nghi p. N u anh ta mua m t mi ng t u t cho thu, mi ng a c chnh l m t vi c kinh doanh. N u anh ta mua tri phi u, anh cng ang u t vo kinh doanh. Do tr thnh m nh u t gi i, tr c h t anh ph i c n gi i v kinh doanh. L do th hai l v cch u t t t nh t chnh l s d ng vi c u t cho mnh. Cch nh u t d nh t l cch u t cho m t c nhn n c. M t nh u t trung bnh bi t r t t v kinh doanh v th ng u t n l . Chnh v th ti b ra nhi u th i gian ni v ti ny trong kho h c u t cc b n . V cng th , quy n sch ny s c p n cc ti xy d ng kinh doanh cng nh cch phn tch m t doanh nghi p. Ph n cn l i s u t thng qua vi c kinh doanh cng nh cch phn tch m t doanh nghi p. Cch y 40 nm, ng i b giu ni, Ta khng mua n i mi ng t , m chnh s nghi p kinh doanh c a ta mua n. Ni cch khc, quy t c c a ng i b giu chnh l L y vi c kinh doanh mua u t cho chnh mnh. H u h t m i ng i u khng giu l v h ch bi t u t c nhn v i t cch c nhn ring l , ch khng ph i v i t cch ch doanh nghi p. Qua quy n sch ny, b n s th y t i sao 10% dn s chi m 90% ti n b c. T quy n sch s ch cch lm th no b n c th th c hi n c gi ng nh th . Ngay sau , v tham d v l ra t i sao ti dnh nhi u th i gian v kinh doanh. Cu i kho h c, c l p b t u nh n ra r ng nh ng nh t ph trn th gi i khng mua cc kho n u t m t mnh t o ra chng. Hi n t ng nhi u thanh nin cha qu 30 tu i tr thnh t ph khng ph i l do nh ng thanh nin y i mua cc kho n u t, m chnh h t o ra c h i u t cho hng tri u ng i khc u t vo. G n nh m i ngy ti u nghe c ng i ni, Ti c m t t ng s n ph m m i c th lm ra hng tri u . ng ti c thay, h u nh nh ng t ng sng t o khng bao gi thnh nh ng ti s n s c . Phn n a quy n sch ny s t p trung lm th no cc nh t ph bi n nh ng t ng c a mnh thnh nh ng kho n u t gi hng tri u, hng t m i g i cc nh u t khc. Do , n u b n t ng cho r ng suy ngh c th gip cho mnh giu c, th m ch c th a b n thnh h i vin c a cu l c b nh ng ng i giu 90/10 , ti xin t ng b n n a quy n sch ny. MUA, GI V C U NGUY N Trong nhi u nm, ng i b giu ch cho ti th y u t c ngha khc nhau i v i nh ng h ng ng i khc nhau. Ngy nay ti th ng nghe m i ng i ni cu nh:
wWw.VietLion.Com
Page 131
2010
- Ti v a m i mua 500 c phi u c a cng ty XYZ v i gi 5 m t c phi u. Sau , gi c phi u tng ln 15 v ti bn ra, ki m c 5.000 trong vng khng y m t tu n. - V ch ng ti mua l i nh ng cn nh c, s a l i v sau bn i ki m c l i. - Ti mua bn h p ng hng ho bn tr c giao sau. - Ti c hn 1 tri u la trong ti kho n hu tr. - Ch ng c g an ton hn b ti n vo ngn hng. - Ti c m t danh m c u t a d ng ha. - Ti u t c quan i m di h n. Trong khi nh ng cu ni trn ph n nh nh ng lo i s n ph m v nh ng ki u u t khc nhau, ng i b giu khng u t nh v y. M thay vo , Ng i ni, H u h t m i ng i khng ph i l nh u t m ch l k tch lu c h i ho c c b c. H u h t m i ng i u mang cng m t h i ch ng mua - gi - v c u nguy n cho gi tng. H s ng ch p ch n trong hy v ng th tr ng s i ln v s hi khi th tr ng i xu ng ho c s p . M t nh u t chnh ngha u ki m c ti n b t k th tr ng i ln hay i xu ng, b t k h th ng hay thua, v h u chi c ng n l n di. Ng i u t trung bnh khng bi t lm th , c cng chnh v th m h u h t nh ng nh u t trung bnh u thu c v nhm 90% ch ki m c 10% ti n b c. KHNG PH I L MUA, GI c p n ti sau: 1. 10 k nng ki m sot c a nh u t: Nhi u ng i cho r ng u t l r i ro, ng i b giu l i ni, u t khng r i ro, m khng ki m sot c n m i chnh l m t r i ro. 10 k nng ki m sot c trnh by trong quy n sch ny s gip cc b n c th gi m m c r i ro v tng l i nhu n. 2. K ho ch c a ng i b giu g m 4 giai o n h ng d n ti t ch khng c m t ng ti n trong ti n ch u t v i l ng ti n m t d d . Giai o n u tin chu n b tinh th n tr thnh m t nh u t. i v i m i ng i, y l giai o n nghe c v n gi n nhng l i h t s c quan tr ng trong vi c u t m t cch t tin. 3. Cc lu t thu khc nhau p d ng cho cc nh u t khc nhau. Trong quy n D y Con Lm Giu t p 2, ti phc ho chn dung b n nhm ng i trong th gi i ti n b c. l: L: Nhm ng i lm cng; T: Nhm ng i lm t; C: Nhm ng i lm ch doanh nghi p; : Nhm u t. Ni cch khc, l do th hai c a th c t 90/10 l ch c nhm ng i 10% bi t cch u t t b n nhm khc nhau c th t n d ng cc u i v thu khc nhau. Trong khi , m t nh u t trung bnh thng th ng ch bi t u t vo m t nhm. 4. T i sao lm th no m t nh u t th c s v n c th ki m ti n b t k th tr ng ln xu ng hay s p . V C U NGUY N u t i v i ng i b giu khng ph i l vi c mua, gi v c u nguy n n thu n. Quy n sch ny s
wWw.VietLion.Com
Page 132

5. S khc nhau gi a cc nh u t ch ng khon theo tr ng phi n n t ng v tr ng phi k thu t.
2010
6. Trong t p 2, ti phn tch su c p b c u t. Quy n sch ny s b t u t hai b c u t cu i cng v chia chi ti t hai b c ny ra thnh cc nhm: Nh u t i u ki n Nh u t chuyn mn Nh u t lo luy n Nh u t n i b Nh u t th c s \Khi c h t quy n sch ny, b n s bi t c nh ng k nng v ki n th c c n i v i m i nhm u t khc nhau. 7. Nhi u ng i ni, Khi ki m c ti n, ti s khng cn g p kh khn v ti n b c n a. Th nhng h khng nh n th y r ng c qu nhi u ti n cng t h i nh khng c ti n. Trong quy n sch ny, b n s nh n bi t s khc nhau gi a hai v n kh khn v ti n back: khng c ti n ho c c qu nhi u ti n. M t trong nhi u nguyn nhn khi n cho r t nhi u ng i v n tr ln tng qu n sau khi chi m c nhi u ti n l b i v h khng bi t cch gi i quy t v n nhi u ti n. Quy n sch ny khng ch cho b n cch ki m ti n m ch b n cch ki m ti n m c cch gi chng. Nh ng i b giu c a ti t ng ni, C ngha l g khi con ki m c nhi u ti n r i m t h t? M t ng i b n mu gi i t ng tm s v i ti, Ng i u trung bnh khng ki m ra ti n trn th tr ng. Khng nh t thi t h b l , m ch l h khng ki m c nhi u ti n m thi. T ch ng ki n kh i ng i ki m l i trong nm nay nhng nm sau l i m t h t. 8. Lm th no ki m c nhi u ti n hn m t nh u t i u ki n. Ng i b giu ni, Tn ch l m t t ng con . Lm sao con c th giu c n u con c cho r ng 200.00 USD l m t s ti n l n? N u con mu n tr thnh m t nh u t giu c, con ph i nhn th y s ti n 200.000 ch l m t h t mu i b bi n V i u gi i thch t i sao ph n 1 c a quy n sch ny h t s c quan tr ng. I U G LM M T NH U T THU C NHM 90/10 KHCH BI T? M t trong nh ng kha c nh ch ch t nh t c a quy n sch ny chnh l s khc nhau c b n v cch suy ngh gi a m t nh u t 90/10 v m t ng i u t trung bnh. ng i b giu th ng ni, N u con mu n giu, hy tm hi u xem nh ng g m ng i khc lm v hy lm ng c l i. Khi c quy n sch, b n s th y gi a nhm ng i giu 90/10 v nh ng ng i khc khng c s khc bi t v cc phng ti n u t, m ch khc bi t ngh v l p lu n. Ti xin a ra vi v d : 1. H u h t nh ng ng i u t th ng ni, ng ch p nh n r i ro Nh u t giu c mu n ch p nh n r i ro. 2. H u h t nh ng ng i u t th ng a d ng ho, trong khi nh u t giu c l i t p trung. 3. Ng i u t trung bnh c gi m n cng nhi u cng t t, trong khi nh u t giu c bit tng n c l i cho mnh. l i suy
wWw.VietLion.Com
Page 133
2010
4. Ng i u t trung bnh c gi m n cng nhi u cng t t, trong khi ng i u t giu bi t cch tng chi ph lm cho mnh giu hn. 5. Ng i u t trung bnh c vi c lm. Nh u t giu c t o ra vi c lm. 6. Ng i u t trung bnh lm vi c c c nh c. Nh u t lm vi c t hn m v n c nhi u ti n. M T BN KIA C A NG TI N Nh v y, i u quan tr ng khi c quy n sch ny l b n c g ng nh n bi t nh ng suy ngh c a mnh khi no hon ton mu thu n v i ch i v i nh ng t t ng h ng d n c a ng i b giu. Ng i ni, M t trong nh ng l do khi n cho t ng i tr ln giu c l v m i ng i th ng b k t vo m t l i mn suy ngh. H cho r ng ch c m t cch suy ngh hay lm m t i u g theo m t cch thng th ng no . Trong khi ng i u t trung bnh suy ngh, Hy chi an ton v ng ch p nh n r i ro, nh u t giu c ph i suy ngh lm th no c i thi n nh ng k nng c a mnh c th ch p nh n nhi u r i ro hn. chnh l cch suy ngh c hai m t c a ng ti n. Nh u t giu c th ng suy ngh linh ho t v sng t o hn ng i u t trung bnh r t nhi u. Ch ng h n, trong khi c hai u ngh v v n an ton, nh u t giu c cng ng th i ngh cch lm th no c th gim ch p nh n nhi u r i ro hn. i v i n , nh u t giu l i ngh c cch tng n . Khi ng i u t trung bnh lun s ng trong n i s th tr ng b kh ng ho ng, nh u t giu c l i tr i c kh ng ho ng. Nh ng i u nghe c v v l i v i m t ng i u t trung bnh, nhng chnh nh ng ki u suy ngh nghe v l l i lm giu cho nh u t giu c. Khi b n c quy n sch ny, hy lun th c s i l p khc nhau trong suy ngh l p lu n gi a ng i u t trung bnh v nh u t giu c. Nh ng i b giu ni, Nh u t giu c lun th c r v hai m t c a m i ng ti n. Trong khi , ng i u t trung bnh ch chm lo nhn c m t m t c a ng ti n m ng i u t trung bnh khng th y ki m hm h khng bao gi giu ln c, trong khi nh n m ng i kia l i cng giu hn. Ph n th hai c a quy n sch ny s c p n m t bn kia c a ng ti n. B N C MU N V T HN C P B C U T TRUNG BNH KHNG? Quy n sch ny khng ch ni v u t, nh ng mch n c, hay nh ng b quy t lm giu. M t trong nh ng m c ch c a chng ti l t o ra c h i cho b n c c m t cch nhn khc v u t. B n mi nm tr c y, ti nh n th y s khc nhau gi a ng i b giu v ng i b giu cn su s c hn c s ti n m m i ng i b c u t. S khc nhau chnh l s khao kht mnh li t v t xa hn c p b c u t trung bnh. N u b n c ni m kht khao am m , v y xin m i b n c ti p quy n sch ny.
PH N 1 B N C S N SNG TR
THNH NH U T CHA?
Chng 1 Con nn u t vo u? Vo nm 1973, ti t Vi t Nam tr v nh. Sau khi n nh ch t i cn c khng qun, ti g i i n cho
Mike v h n g p n tra t i nh anh v i b c a anh, m ti g i l ng i b giu. Khi chi c xe limousine c a Mike
wWw.VietLion.Com
Page 134
2010
n n ti t i khu cn c xm x t, ti li n nh n ra ngay c bi t bao nhiu thay i x y ra gi a hai a chng ti k t ngy t t nghi p trung h c nm 1965. Chc m ng c u tr v , Mike ni khi ti b c vo phng khch trong cn nh l ng l y b ng hoa cng. Anh c i r ng r , trong tay m a tr b y thng tu i, ni: Ti th t mnh tr v nguyn v n. Mnh cng v y, ti tr l i khi nhn ra b bi n Thi Bnh Dng xanh th m v i bi ct tr ng m n tr c nh. Ngi nh th t tuy t v i. l m t bi t th m t t ng v i nt ki n trc hi ho gi a phong cch Hawaii hi n i v c xa. Trong nh tr i ton th m Ba T cng v i nh ng ch u cy xanh ti, m t m. Ngi nh hnh ch U, v i m t h bi to l n l t th m gi a v h ng ra pha bi n l ng gi. Con mnh n, n tn James, Mike ni , ti gi t mnh. C l ti h h c m m khi b cu n ht vo v trng l c a ngi nh. Con c u trng khu ra ph t, ti my mc tr l i, nhn ng m a b s sinh. V khi ti ng m m c i , a b ang tr m t nhn l i ti, u c ti v n b quay cu ng b i nh ng thay i to tt trong tm nm qua. Ti s ng trong m cn c qun s c k v nghim kh c, chia phng v i ba thnh vin khc b b t v c u th , cn Mike th s ng trong m t ngi nh tr gi hng tri u v i m t t m th t tuy t v i. Sau khi dng cm cha, ng i b giu ln ti ng: Nh con th y , Mike lm xu t s c vi c u t cc kho n l i ki m c t kinh doanh. Trong hai nm qua, n ki m c s ti n l n hn s ti n m ta ki m c trong 20 nm qua. Ki m c m t tri u u tin bao gi cng l vi c kh khn nh t. Th cng vi c kinh doanh t t p ch ? ti h i, khch l c hai ng i chia s nh ng kinh nghi m lm th no m ti s n tng v t n th . Cng vi c kinh doanh th t tuy t v i, ng i b giu ni. Nh ng chi c my bay Boeing 747 i m i khng ng ng r c du khch i kh p ni trn th gi i n Hawaii, lm cho vi c kinh doanh c pht tri n lin t c. Nhng thnh cng th c s c a chng ta l i ch y u n t u t. V Mike ang qu n l cc kho n u t . Chc m ng c u, ti ni. C u th t l c . Cm n c u, Mike ni. Nhng khng hon ton do mnh c u, m chnh l nh cng s c u t c a b mnh y. Mnh ch th c hnh chnh xc theo nh ng g m b d y cho t i mnh v kinh doanh v u t trong nh ng nm thng tr c y. By gi c u g t hi thnh qu r i cn g, ti ni. Mnh khng th no ng c u s ng giu nh t c a thnh ph . C u cn nh ngoi bi n khng? Mike c i. Nh ch . T cn nh m y lo nh giu keo ki t khng cho b n nhc t i mnh l t sng trong khu b bi n c a h . By gi th n l t mnh l i y nh v y. C ai ng t i mnh l i tr ln Mike t ng t khi nh n ra mnh l l i. Anh nh n ra r ng trong khi anh ang qu n o trong nh ng cn c bu n t xm x t. Mnh xin l i, anh ni. Mnh khng c y, ti v n s ng bn kia y trong khu t i mnh l ng i l nh ng a tr ngho v a m nh ng t m l t sng
wWw.VietLion.Com
Page 135
2010
C g m xin l i, ti nhn nh c i. T r t m ng cho c u . t m ng khi nhn th y c u giu c v thnh cng n nh th . C u r t x ng ng b i v c u t n nhi u th i gian h c cch i u hnh kinh doanh. Cn mnh s r i qun i trong vi nm n a nhay sau khi h t h n qun ng. C m th y c s cng th ng gi a Mike v ti, ng i b giu v i ni chen vo. N lm cng vi c t t hn ta. Ta r t t ho v Mike v v n. Cn by gi , chi n tranh k t thc v con tr v . n l t con r i Robert. CON C TH U T V I B V MIKE C KHNG? Con mu n u t v i b v Mike, ti nn nng p. Trong th i gian Vi t Nam, con c th ginh c 30 nghn v con mu n dng s ti n ny u t thay v tiu h t. Con c th u t v i b v Mike c khng? Ta s gi i thi u v i con m t nh mi gi i gi i, ng i b giu ni. Ta ch c ch n ng ta s t v n h u ch cho con, th m ch ng ta s cho con m t hai mch n c c h i. Khng, khng, ti ni. Con mu n u t vo nh ng th m b ang u t c. Thi m b . B bi t con thn v i c hai ng i t bi t bao lu r i. Con khng mu n g p tay mi gi i u. Cn phng yn l ng khi ti i b v Mike tr l i. Cu i cng ti ln ti ng, Con ni i u g sai ? Khng u, Mike ni. T v b ang u t vo m t n r t h p d n, nhng t ngh t t nh t c u nn l c v i ng i mi gi i c a chng ta v b t y v i anh ta. S yn l ng bao trm c cn phng, ch cn l i ti ng lch tch chn da khi ng i gip vi c d n bn n. V c a Mike xin l i m i ng i v m a b ln phng ng , nh ng l i cn phng cho ba ng i chng ti. Con khng hi u, ti ni. Trong nh ng nm thng tr c y con lm vi c kinh doanh cng hai ng i. Con lm vi c v i l y h u nh khng g c . Con vo i h c theo c a b . Gi y, khi con b t u l n tu i v ch cn m t vi ng u t, b l i ng i ngng khi con mu n u t v i b . Con th c s khng hi u. T i sao l i th h b ? T i sao l i l nh lng n th ? Ch ng l b mu n g t con ra ngoi ? Ch ng nh b l i khng mu n con giu nh Mike v b ? Khng ph i b v t l nh lng v i c u, Mike ni. V cng khng ph i b v t mu n g t c u ra ngoi hay khng mu n c u giu c. Ch c i u m i th by gi khc. Ng i b im n ng g t u Ta r t mu n con u t v i chng ta, cu i cng ng ln ti ng. Nhng lm nh th s vi ph m php lu t. Vi ph m php lu t ? Ti th t ln khng tin n i. Th c hai ng i ang lm g b t h p php ? Khng ph i, ng i b giu m m c i khc khch. Ta khng bao gi lm m t i u g tri php lu t c . C nhi u cch lm giu h p php d dng hn l m o hi m i t v ph m lu t con . V cng b i v b n mnh khng mu n ph m lu t, cho nn t m i ni l n u cho c u u t th b n mnh s vi ph m lu t php, Mike ni.
wWw.VietLion.Com
Page 136
2010
i v i Mike v ta, u t vo nh ng d n s khng ph m lu t. Nhng i v i con th b t h p php, ng i b giu c tm g n v n . T i sao? ti h i. B i v c u khng giu, Mike nh nhng ni. Nh ng d n u t ch ginh cho ng i giu m thi. Cu ni c a Mike nh con dao m xuyn qua ng i ti. L b n thn c a anh nn ti th a bi t anh ph i kh khn l m v i ni nh ng l i nh th i v i ti. Nh ng cu ni c a anh cng nh nhng b ng no th cng lm t n thng tri tim ti t ng y. Ti b t u c kho ng cch gi a ti v anh. Trong khi b c a ti v b c a anh l p nghi p t hai bn tay tr ng, nhng anh v ng i b giu tr ln giu c khng ng ng. Cn ti v b ti v n b k t pha bn kia c a vng i. Ti v Mike m i c 25 tu i, nhng Mike i tr c ti n 25 nm ti chnh. Ng i b ru t c a ti b th t nghi p v ph i lm l i t u t tu i 52, cn ti th th m ch cha lm c vi c g c . Con c sao khng? ng i b giu n c n h i. Con khng sao u b , ti tr l i v c che gi u n i au su th m trong lng xu t pht t m c c m t i nghi p cho gia nh c a chng ti. Con v a m i suy ngh v ang d tm linh h n c a mnh b m t n c i g ng g o. Nh v y l con khng th u t v i b v Mike b i v von khng giu, ti cu i cng ln ti ng v sau khi i di n tr l i th c t ph m php lu t? Mike v ng i b g t u. Trong m t s tr ng h p nh t nh no , Mike thm vo. Th ai d ng ln o lu t , ti h i. Chnh ph lin bang, Mike ni L SEC y, ng i b tr l i SEC ? SEC l g v y? ti h i. L tn vi t t t c a U ban Giao d ch ch ng khon, ng tr l i. U ban ra i t nh ng nm 30 theo ch th c a Joseph Kenedy, cha c c a t ng th ng John Kenedy. T i sao ph i l p ra n? ti h i ng c i v ni: N thnh l p b o v cng chng tr c nh ng tn mi gi i, ch kinh doanh v ng i u t b t lng con . V y t i sao b c i? l m t vi c t t ng lm ch . ng v y, l m t hnh ng r t tch c c, ng ni nhng v n khc khch. Tr c khi x y ra cu c kh ng ho ng kinh t 1929, v s kho n u t t i t , r i ro c bn ra cng chng. L ng g t, thng tin gi nhan nh n trn th gi i. Do , SEC c thnh l p ngn ch n hi n tr ng tiu c c ny. l m t c quan v a c ch c nng l p php v hnh php, v a c m t vai tr r t quan tr ng. N u SEC, kh ng ho ng v h n lo n s x y ra lin min con . V y t i sao b l i c i? ti ti p t c h i tr c m t. V n u nh con u t vo nh ng d n m b ang u t, i u s vi , ti c g ng m
wWw.VietLion.Com
Page 137
2010
B i v ngoi ch c nng b o v cgn chng tr c nh ng kho n u t t i t , n cn ngn cng chng kh i c h i ti p c n v i nh ng kho n u t t t nh t, ng nghim tc ni. N u nh v y th cng chng s u t vo u? Vo nh ng kho n u t s ch s , nh ng kho n u t tun theo cc quy nh h ng d n c a SEC. Th th c g sai u no? Khng c g sai c . Ta cho r ng y l m t t ng hay. Chng ta ph i c lu t l v ph i tun theo l u l . SEC ch i trch nhi m ton b nh ng chuy n . Th t i sao b l i c i ? Con bi t b qu r m b . Con bi t khi b c i, b ang ng m m ch m t i u g . Ta b o con r i m, ng ni. Ta c i v SEC v a b o v cng chng tr c nh ng kho n u t t i t , v a ngn c n h ti p c n nh ng kho n u t t t nh t. V c ph i chng l m t trong nh ng nguyn nhn khi n cho ng i giu cng giu hn? ti d d t h i. ng v y, ng ni. Ta c i v ta th y c s tr tru c a v n . M i ng i u t u mu n lm giu. Nhng v h khng giu nn khng c c h i ti p c n nh ng kho n u t lm cho ng i giu. Ch khi no con giu c, con m i c th u t vo nh ng kho n c a th gi i ng i giu. V do , ng i giu m i lc m t giu thm. Theo ta, chnhl s tr tru c a cu c i. Nhng t i sao l i nh th c c ch ? ti h i. Ch ng l i u ngn c n ng i ngho gi i trung lu v i ng i giu ? Khng nh t thi t nh v y u c u , Mike chen vo. T ngh i u th c s ch nh m b o v ng i ngho v gi i trung lu v i chnh h m thi. T i sao c u l i ngh nh v y? ti h i. Ng i b giu ni: B i v c nhi u kho n u t t i t hn nh ng kho n u t t t. M i kho n u t d t t hay x u u trng gi ng nhau. C n ph i c nhi u kinh nghi m v hi u bi t m i c th nhn ra kho n u t t t hay x u. c th t c trnh u t lo luy n, con ph it c kh nng nh n bi t s c bn u l kho n u t gip con lm giu v kho n no s y con n ch nguy hi m. n gian l h u h t m i ng i u khng c ki n th c v kinh nghi m. Ny Mike , con hy mang ra y h s m i nh t m chng ta ang xem xt. Mike vo phng lm vi c c a mnh v mang ra m t x p h s y p nh ng hnh v , b ng bi u v b n . y l m t d n u t m mnh ang xem xt b v n vo, Mike v a ni v a ng i xu ng. cn g i l m t ch ng khon cha ng k, c khi c g i l hnh th c g i v n u t. u c ti tr ln t li t khi Mike cho ti xem qua cc ti li u chi cht ton ch , hnh v v b ng bi u tnh ton m c r i ro v l i nhu n u t. Ti th ng i ra khi Mike gi i thch v i ti nh ng g anh ta suy ngh v cho y l c h i u t tuy t v i. Nh n th y ti b quay cu ng trong m thng tin qu t i v y nh ng thu t ng l l m, ng i b giu c t ngang l i Mike v ni v i ti. l nh ng g anh ta mu n Robert th y.
wWw.VietLion.Com
Page 138
2010
ng ch vo m t o n vn nh in trn ba tr c x p h s v c ln thnh ti ng. Mi n p d ng lu t ch ng khon vo nm 1933. Ta mu n con n m c chuy n ny, ng ni. Ti nhoi ng i t i tr c c th c c r hn nh ng dng ch li ti trong o n vn m Ng i ch cho ti. Nh ng dng ch th ny: Hnh th c u t ny ch dnh cho cc nh u t i u ki n. M t nh u t i u ki n n u ng i : C ti s n th c gi tr t m t tri u tr ln ho c C ngu n thu nh p m i nm t 200.000 tr ln trong nh ng nm lin ti p v a qua (ho c 300.000 n u c ch ng hay v ), v c ngu n thu nh p trong nm hi n t i tng ng. Ti ng ng i vo gh v ni: i u gi i thch t i sao b b o con khng th u t cng b . D n u t ny ch dnh cho ng i giu. Ho c ng i c thu nh p cao, Mike ni. Khng ch nh ng i u ki n kh t khe thi u, m kho n u t yu c u t i thi u l 35.000 . l m t c ph n u t i h i cho d n ny. 35.000 ! ti h h c mi ng. Th t l qu nhi u ti n v qu nhi u r i ro. C u b o l s ti n t i thi u m m t nh u t c n c kia m? Ng i b giu g t u. Th chnh ph tr lng cho con l bao nhiu? Con c tr m c lng 12.000 o l m t nm, c ng thm tr c p bay v tc chi n. Th nhng hi n t i con cha bi t m c lng c a con l bao nhiu khi ng qun t i Hawaii ny. Con c th h ng tr c p sinh ho t, nhng ch c ch n khng nhi u u, v cng ch ng th m g v i m c sinh ho t th c t t i Hawaii. Nh v y kho n ti t ki m 3.000 c a con l m t c g ng r t ng khen y, ng i b giu v a ni v a v n ng ti. Con ginh c g n 25% thu nh p c a con r i cn g. Th th con ln lm g y? ti h i. Con c th a 3.000 ny cho b nh p vo v n u t v sau chng ta s chia l i nhu nm t khi u t thnh cng? Chng ta c th lm nh v y, ng i ni. Th nhng chng ta khng mu n ngh con cch v s khng bao gi dng cch ny v i con c . T i sao? T i sao l i khng i v i con? ti g ng h i. Con c trang b m t n n t ng ki n th c kh v ng v ti chnh. V con c th v t xa m c c a nh u t i u ki n, tr thnh m t nh u t i u ki n, tr thnh m t nh u t lo luy n n u con mu n. Khi , con s giu c v t xa g p ngn l n nh ng gi c m l n nh t c u con. Th nh ng nh u t i u ki n v nh ng nh u t lo luy n c g khc nhau h b ? ti h i v c m th t m t ng n l a hy v ng nhen nhm trong lng ti. Cu h i ng l m, Mike m m c i v nh n ra b n mnh thot kh i nh ng m c c m t ti.
wWw.VietLion.Com
Page 139
2010
M t nh u t i u ki n theo nh ngha l m t ng i c i u ki n v ti n b c. Nh u t ny cn c g i l nh u t chuyn nghi p, ng i b giu gi i thch. Nhng ch c ti n b c khng thi khng lm cho con tr thnh m t nh u t lo luy n. Khc nhau th no h b ? ti g ng h i. Con c xem bo hm qua a tin v m t ngi sao i n nh Hollywood v a m i b l hng tri u d la trong m t v u t b b i khng? ng h i. Ti g t u ni: Con c c. Anh ta khng thua l hng tri u , m ph i tr thu cho nh ng kho n thu nh p khng thu tr c y t v u t . l m t v d v nh u t i u ki n con , ng ti p t c gi i thch. Khng nh t thi t c nhi u ti n m i tr thnh nh u t lo luy n. Chng ta th ng nghe c bao nhiu bc s , l ut s, ca s thua l trong kho n u t u u. Nh ng ng i c nhi u ti n nhng khng c s lo luy n. H khng bi t u t vo u l an ton m v n c li cao. M i kho n u t c a h u gi ng nh nhau. H khng bi t v u t no x u hay t t. Nh ng ng i nh th t t hnl nn mua kho n u t s ch s , cn khng th m n m t v qu n l ti chnh chuyn nghi p m h tin t ng u t gim h . Th nh ngha m t nh u t lo luy n l th no? ti h i M t nh u t lo luy n g m 3K, ng tr l i. 3K ? 3K l g? ng rt ra m t x p h s v vi t nh ng ch ny. 1. Ki n th c 2. Kinh nghi m 3. Kho n ti n u t d i do. chnh l 3K, ng ni. t c 3 th , con s tr thnh nh u t lo luy n. Ti nhn vo dng ch c a ng v a ni: Nh v y v di n vin th ti n nhng l i khng c ki n th c v kinh nghi m . ng g t u: V cng c nhi u ng i c ki n th c nhng l i thi u kinh nghi m th c t nn l i khng c kho n ti n d th a u t. Nh ng ng i hay ni Ti bi t m khi c u gi i thch m t i u g v i h , th nhng h l i khng th c hi n nh ng g h bi t, Mike thm vo. M t v gim c ngn hng hay ni Ti bi t r i v i mnh v b , nhng m t l do no ng ta l i khng lm c nh ng g ng ta bi t. V i u gi i thch t i sao ng ta khng c nhi u ti n d, ti ni. Ng i b giu v Mike u g t u. Cu c i tho i t m d ng v cn phng chm vo s yn l ng. Con suy ngh g th ? ng i b giu h i. Con ang suy ngh con s thnh ai khi tr ng thnh, ti tr l i.
wWw.VietLion.Com
Page 140

C u mu n tr thnh ai th ? Mike h i.
2010
Mnh ang ngh mnh s tr thnh nh u t lo luy n, ti tr l i. Cho d c p b c c nh ngha nh th no i n a. R t khn ngoan, ng i b giu ln ti ng. Con c m t b c kh i u kh t t, chnh l n n t ng ki n th c ti chnh c a con. Gi y ch c n tch lu kinh nghi m. Lm th no bi t mnh c c hai h b ? ti h i Khi m con c nhi u ti n d trong tay, ng m m c i. Khi y, c ba chng ti u nng ly n c c a mnh ln, c ng nhau v ni: V nh ng kho n ti n d. Ng i b giu ti p t c: v v tng lai m t nh u t lo luy n. V tng lai m t nh u t lo luy n v v nh ng kho n ti n d, ti l ng l l p i l p l i nh ng cu h i trong u ti. Gi y ti t quy t nh cu c i mnh. t ng h c h i tr thnh m t nh u t lo luy n th t h p d n i v i ti. Ti c th ti p t c h c h i t ng i b giu v ti c nh ng kinh nghi m c n thi t. L n ny, ng i b giu s h ng d n ti nh nh ng ng i l n v i nhau. HAI MI NM SAU Vo nm 1993, ti s n s c a ng i b giu c chia cho con ci v chu ch t c a ng. Trong vng hng trm nm t i, nh ng ng i th a k ti s n c a Ng i s khng ph i no l ng v ti n b c. Mike ti p nh n nh ng ti s n kinh doanh chnh y u xu t s c pht tri n, m r ng vng qu c ti chnh c a ng i b giu - m t vng qu c m Ng i l p ln t hai bn tay tr ng. Ti ch ng ki n vng qu c t ngy u thnh l p cho n khi n pht tri n m nh trong su t cu c i ti. Ti ph i m t 20 nm m i t c nh ng g m ti ngh l ph i m t kho ng 10 nm. M t tri u o la u tin ki m c bao gi cng kh khn nh t. Nhng khi h i t ng l i, ti nh n th y ki m c m t tri u u tin khng kh, m kh khn c s ti n v b t n lm vi c l i cho b n. Ti c th v hu nm 1994 ch gi tu i 47, hon ton t do v ti chnh.
Nhng v hu s m v i ti khng thch b ng u t nh m t tay lo luy n. C th cng tham gia u t v i Mike v ng i b giu l m c ch c a ti. Ci ngy Mike v ng i b giu b o ti l khng i u ki n u t nm 1973, l m t ngy quan tr ng c a cu c i ti, v cng l m t ngy ti t ra m c tiu tr thnh m t nh u t lo luy n cho mnh. D i y l kho n u t c coi nh ginh cho nh u t i u ki n v lo luy n 1. G i v n u t 2. Cc gi u t a c v h p tc c trch nhi m h u h n. 3. Ch ng khon nin y t ra cng chng l n u (IPO - m c d hnh th c ny m i nh u t u c th mua nhng khng ph i ti p c n v i kho n ny) 4. G i v n tr c khi nin y t ra cng chng l n u.
wWw.VietLion.Com
Page 141

5. St nh p doanh nghi p; mua l i doanh gnhi p. 6. Cho vay v n u t kinh daonh 7. Cc qu b o hi m ti chnh. i v i nh u t trung bnh, cc hnh th c u t trn mang qu nhi u tnh r i ro. R i ro
2010
y khng
ph i l do b n ch t c a cc kho n u t , m do ng i u t trung bnh khng c ki n th c, kinh nghi m hay kho n ti n d c th hi u r c ch ho t ng c a hnh th c u t ny. Hi n t i, ti hon ton ng h SEC trong vi c b o v h n ch nh u t khng i u ki n i v i nh ng hnh th c u t y, b i v chnh ti ph m nhi u l i l m v tnh ton sai trong con ng h c h i c a mnh. Ngy nay, ti ang u t vo nh ng kho n u t y nh m t nh u t lo luy n. V nh ng ng i u t trn th gi i u t ti n c a h vo chnh nh ng hnh th c u t . M c d i khi ti b l , nhng l i nhu n ki m c t nh ng kho n u t thnh cng khc d s c trang tr i kho n l y. Ti t c m c l i nhu n 35% l chuy n bnh th ng, nhng t khi t c m c l i nhu n 1.000% . Ti t p trung u t vo nh ng kho n b i v chng r t si ng v nhi u thch th c. khng ph i l chuy n n thu n mua 100 c phi u ny bn i 100 c phi u khc. Cng khng ph i l chuy n quan tm n m c cao th p c a t s p/e. Quy n sch ny khng ni v cc kho n u t. Quy n sch ny ni v b n thn nh u t. CON NG Quy n sch ny khng bn v cc kho n u t, m ch y u ni v ng i u t v con ng tr thnh m t nh u t lo luy n. Quy n sch ny gip b n khm ph b n thn mnh a ra con ng t n 3K: Ki n th c Kinh nghi m - Kho n u t d i do. Quy n I c p n con ng h c h i c a ti khi cn nh . Quy n II bn b c n tch lu kinh nghi m c a ti khi tr ng thnh t 1973 n 1994. Quy n sch ny c vi t trn c s nh ng bi h c ti thu th p c t nh ng th c t s ng ng, v chuy n thnh nh ng bi h c tch lu thnh 3K c th tr thnh m t nh u t lo luy n. Vo nm 1973, ton b v n li ng c a ti ch c 3.000 la u t khng h c m t cht ki n th c hay kinh nghi m th c t no. n nm 1994, ti tr thnh m t nh u t lo luy n. Cch y hn 20 nm, gn i b giu ni: Cng nh c r t nhi u ki u nh khc nhau dnh cho ng i giu, ng i ngho v ng i trung lu, cc kho n u t cng v y. N u con mu n u t vo nh ng kho n m ng i giu u t, con khng ph i ch giu m thi. Con c n ph i tr thnh m t nh u t lo luy n, ch khng ch m t ng i giu b ti n u t. 5 GIAI O N TR THNH M T NH U T LO LUY N
wWw.VietLion.Com
Page 142
2010
Ng i b giu chia chng trnh pht tri n c a ti thnh 5 giai o n ring bi t m ti s th hi n qua cc bi h c cc chng trong quy n sch ny. Nm giai o n l: 1. B n c s n sng tr thnh nh u t cha? 2. B n mu n tr thnh nh u t lo i no? 3. Lm th no xy d ng cho mnh cng vi c kinh doanh v ng m nh? 4. Ai l nh u t lo luy n? ,v 5. Tr l i Quy n sch ny c vi t d i hnh th c h ng d n, ch khng a ra m t cu tr l i c th . M c ch c a quy n sch ny nh m gip cho b n hi u nh ng cu h i no c n hi u. Ng i b giu ni: Con khng th d y cho ai tr thnh m t nh u t lo luy n. Nhng m t ng i c th h c h i tr thnh nh u t lo luy n. i u cng gi ng nh vi c t p xe p v y. Ta khng th d y con xe p, nhng con v n c th h c cch p xe. T p xe p i h i ph i ch i nhi u r i ro, ph i dm th , s a d n v c h ng d n r rng. u t cng nh th . N u con khng mu n ch p nh n r i ro, con s ni l con khng mu n h c, lm th no ta c th d y con c. N u b n mu n tm sch v mch n c u t, cch lm giu ch p gi t hay m t b quy t u t no c a ng i giu, th th quy n sch ny khng ginh cho b n. Quy n sch ny c p n qu trnh h c h i hn l u t n thu n. i t ng c a quy n sch l nh ng ng i mu n h c h i v u t, nh ng ng i t tm ki m cho mnh m t con ng lm g u ring ring i n hn l i tm m t con ng lm giu bng ph ng, trn tru. N u m c ch c a b n l s h c h i v tm ki m, b n s nh n th y nm giai o n c a ng i b gi u chng l nm giai o n m nh ng nh u t t ph trn th gi i tr i qua. Bill Gates cha t p on Microsoft, Warren Buffet l nh u t giu nh t c a M ; Thomas Edison - ng i sng l p t p on General Electric, t t c h u i qua nh ng giai an pht tri n ny. Cng chnh nh ng giai o n cc nh tri u ph, t ph tr tu i c a nghnh cng nghi p Internet hay ch m com hi n ang tr i qua ngay trong l a tu i 20 ho c 30. S khc nhau duy nh t gi a hai th h l trong th i i thng tin khc thnh nin qua 5 giai o n y nhanh hn. V c l b n cng c th lm c chuy n . B N C DM LM M T PH N C A CU C CCH M NG HAY KHNG? Nh ng gia nh th t s giu c ra i trong th i i cng nghi p. i u cng ang x y ra trong th i i thng tin ngy nay. Hi n t i, ti nh n th y c m t hi n t ng tng ph n l x h i chng ta cng c nhi u thanh nin tr thnh tri u ph hay t ph trong tu i 20, 30 v 40, trong khi v n c nh ng ng i 40 tu i hay hn s ng ch t v t trn t ng ng lng t i c a mnh. Nguyn nhn c a kho ng cch ny chnh l s giao c m gi a th i i cng nghi p v th i i thng tin. Ng i ta th ng ni r ng khi th i c thch h p n, m t t ng c th t c m t s c m nh quy n l c v song. V cng ch ng c g h i hn khi m t ng i no v n kh kh bm gi nh ng t t ng suy ngh l i th i.
wWw.VietLion.Com
Page 143
2010
i v i b n, quy n sch ny c th l m t cch nhn v nh ng t t ng c v tm ki m nh ng t t ng m i m i v i s giu c. Quy n sch cng c th l m t m tp i i b n. S i i c th l m t b c chuy n bi n tri t v quy t li t gi ng nh s l t xc x h i nh th i i cng nghi p nh ng v tr l ch s cho th i i thng tin. Quy n sch cng c th l t m gng soi chi u l i chnh b n b n c th t tm ra m t h ng i ti chnh m i cho cu c i mnh. Quy n sch s gip b n t p cch suy ngh nh m t nh kinh doanh v m t nh u t hn l m t ng i lm cng ho c m t ng i lm t. Ti m t r t nhi u nm i qua nh ng giai o n , v hi n ti v n cn trong cu c hnh trnh y. Sau khi c quy n sch ny, b n c th xem xt vi c i qua 5 giai o n ny, ho c b n c th cho l con ng pht tri n khng ph h p v i mnh. Tuy nhin, n u b n ch n i qua 5 giai o n, cu c hnh trnh s nhanh hay ch m hon ton tu thu c vo b n. Hy ln nh quy n sch ny khng d y cho b n cch lm giu nhanh. S ch n l a c ln i qua qu trnh pht tri n tnh cch c nhn v hi u bi t c a mnh hay khng, b n c th quy t nh ngay sau khi c h t ph n 1 c a quy n sch - ph n chu n b t t ng v tinh th n tr c khi b n t i chn b b ng c a mnh ln cu c hnh trnh k di u . B N C S N SNG TR THNH NH U T CHA? Ng i b giu th ng ni: Ti n s l b t c th g con mu n. c a ng l ti n xu t b n t chnh t t ng v suy ngh c a mnh. N u m t ng i hay ni: Ki m ti n khng d t no c th th ng i c th s ki m ti n kh khn th t. N u ng i khc ni: ti s khng bao gi giu c, ho c Lm giu th t kh, Nh ng i u c th tr thnh s ph n th c s c a ng i . Cn n u m t ng i ni : Cch duy nh t lm giu l lm vi c c c nh c, ng i c th lm vi c qu n qu t th t. N u m t ng i ni: N u ti c nhi u ti n, ti s b vo ngn hng b i v ti khng bi t lm g v i n c , c th i u y s x y ra y nh v y. B n s ng c nhin khi th y c bi t bao nhiu ng i trn th gi i hi n ang suy ngh v hnh ng y nh th . Ng i b giu t ng c ng co ti vi c chu n b tinh th n tr thnh m t nh u t lo luy n cng gi ng nh qu trnh chu n b tm l trong cu c chinh ph c nh ni Everest hay xu ng tc i tu. ng so snh hi h c nh th , th nhng ng mu n ti lu khng ln coi nh t no v chu n b t t ng lm giu. ng ni v i ti: S b t u c a con y nh ta. Con kh i s m trong tay khng c m t ng no c . Nh ng g con c ch l ni m tin mnh li t v m t c m lm giu kht khao b ng chy. M c d c bi t bao ng i m c i u , nhng t ai c th bi n n thnh hi n th c. Hy t p trung suy ngh v chu n b tm l c a mnh b i v con s h c cch u t m r t t ng i c cho php u t. Con s nhn th y th gi i u t t bn trong n ch khng ph i t bn ngoi. C bi t bao con ng i d dng hn v nh ng cch u t nh nhng hn cho con ch n l a. Cho nn, hy suy ngh th t k v hy s n sng n u con bi t ch n n l con ng c a chinh cu c i con.
wWw.VietLion.Com
Page 144

CHNG II VUN P N N MNG TI S N
2010
Vo nm 25 tu i, ti v l ra nh ng i u m h i cn nh ti khng hi u h t nh ng g ng i b giu d y cho ti. Ti nh n ra trong su t th i gian di , ng lo chm b m vun p n n mng ti s n c a mnh. ng b t u l p nghi p t khu ph ngho c a thnh ph , s ng m b c, lo kinh doanh, mua a c v t p chung th c hi n theo k ho ch c a mnh. Gi y, ti m i hi u r k ho ch c a ng i b giu l tr thnh i ph. Lc Mike v ti ln c p ba, ng pht tri n h th ng ti s n c a mnh ra nh ng khu v c ln c n c a Hawaii, mua l i cc cng ty lm n y u km v tch lu a c. Khi chng ti vo i h c, ng tr thnh m t trong nh ng nh u t c t m c Hono Lulu v cc khu v c khc nhau Waikiki. Gi y, ng v gia nh ang t n h ng nh ng tri vng ngo i thnh ph , lnh qu ng t c a bao cng s c lao ng c a mnh. Thay v s ng trong khu ngho nh t ng d n vo khu dn c giu nh t
Hono Lulu b ngoi, gia nh ng trng ch ng c v g giu c so v i cc
nh hng xm khc. Th nhng, ti th a bi t Mike v b c a anh r t giu b i ti c ng cho xem cc b n bo co ti chnh c ki m ton m khng ph i ng i no cng c ng cho xem. Trong khi , b ru t c a ti v a m i th t nghi p. Lc ng cng b gu ng my chnh tr nh cao c a s nghi p cng chnh l lc ng ti u bang Hawaii nghi n nt. B ti m t h t m i th m ng lm vi c c t l c
m i t c ch v ng gip v n ng tranh c cho i th c a x p ng. ng khng c m t n n t ng ti s n no. M c d ng 52 tu i trong khi ti ch 25 tu i, nhng chng ti l i c cng m t i m xu t pht v ti chnh. C hai chng ti u khng c ti n. Chng ti u c b ng i h c. C th ki m c m t cng vi c n nh, nhng chng ti khng h c m t t ti s n th c no trong tay. m hm y, n m tr n tr c l ng l trong doanh tr i, ti bi t ti ang c m t c h i hi m c trong tay ch n h ng i cho cu c i mnh. S d ti cho l hi m b i v r t t c c h i ch ng ki n, so snh hai cu c i khc nhau c a hai ng i b , v t ch n cho mnh m t h ng i ng. S ch n l a i v i ti th t khng d v khng nn khinh th ng m t t no. NH NG KHO N U T C A NG I GIU M c d m v s t ng quay cu ng trong u ti, nhng ch c m t t ng lm ph n khch ti hn h n l c nh ng kho n u t ginh cho ng i giu nh nh ng kho n u t ginh cho m t ng i khc. Khi ti cn nh v lm vi c cho ng i b giu, ng ch lun c p n vi c xxay d ng kinh doanh. Gi y khi ng tr ln giu c, t t c nh ng g ng quan tm l nh ng kho n u t ginh cho ng i giu. Sau b a n tra, ng gi i thch v i ti: L do duy nh t khi n ta xy d ng kinh doanh l v vi c kinh doanh c th gip ta mua ti s n v ta c th tham gia vonh ng kho n u t c a ng i giu. Khng c kinh doanh, ta s khng th no s c u t vo nh ng kho n c a ng i giu con . Ng i b giu sau nh n m nh n s khc nhau gi a m t ng i lm cng v m t ch doanh nghi p i mua u t. ng ni: a s cc kho n u t ginh cho ng i lm cng u r t m c. Th nhng i v i cng vi c kinh doanh, ta u c th mua nh ng kho n u t . Ti khng hi u r l m cu ni c a ng, nhng ti tin s khc nhau l r t quan tr ng. Gi y, ti tr ln h t s c t m v nn nng mu n bi t c s khc nhau . m
wWw.VietLion.Com
Page 145
2010
y, ti c mong ch tr i mau sng c th g i i n l i cho ng i b giu. V ti mang nh ng t c h i u t ginh cho ng i giu m i vo gi c m c a mnh. NH NG BI H C TI P T C Khi ti g i cho ng sng hm sau, ng s n sng d y ti ti p ng g n giao h t vi c kinh doanh cho Mike v v hu s m thay v chi gn c ngy ng mu n lm m t th g khc c ngha hn. Chng ti h n nhau n tra m t nh hng d c b bi n Waikiki. Th i ti t hm th t tuy t v i, nh ng nh n ng m p trn xu ng b bi n xanh d i dng, m . Ti m c qun ph c khi n g p ng v ngay sau bu i h n ti ph i bay tr v cn c ngoi bi n khi. Ng i b giu g t u b o ti ng i v h i: Th sau khi h t h n qun ng nm t i con d nh s lm g? Ba ng i b n phi cng c a con tm c vi c v i cc hng hng khng m c d tnh hnh kinh t hi n nay r t kh khn nhng h c th tm c cho con m t vi c lm nh nh ng m i quan h c a h . Th con ang suy ngh s lm vi c cho m t hng hng khng ? ng h i. Ti ch m ch p g t u. , l nh ng g con ang lm, v ang suy ngh. M c lng kh t t cn cc kho n phc l i th khng ch c. Hn n a, l ch trnh bay c a con kh kn, ti ni. Sau cu c chi n , con tr thnh m t phi cng kh gi i. N u con c c h i bay thm m t nm n a v i m t hng hng khng nh con c th m nhi m nh ng chuy n phi c v n t i h ng n ng. Th l nh ng g con s lm ? ng h i. Khng u b , ti tr l i. Khng bao gi k t khi t sau b a cm tra hm qua t i cn nh m i Mike, v nh t l sau nh ng chuy n x y v i b c a con. m hm qua con tr n tr c khng ng c, v con c suy ngh mi v nh ng i u b ni v u t con bi t n u con c m t cng vi c n nh v i m t hng hng khng no , con v n c th tr thnh m t nh u t i u ki n. Nhng con cng nh n ra r ng c i con s khng bao gi i xa hn lc . Ng i b giu l ng l g t u. Th nh ng g ta ni g trng tim con, ng kh ni. ng nh v y b , ti tr l i. Con h i t ng l i nh ng bi h c m b d y cho con h i nh . By gi con l n, v nh ng bi h c c ngha th t m i m v i con. Th con nh c nh ng g? ng h i. Con nh b c t lng 10 xu m t gi c a con, v b t con lm vi c khng cng, ti tr l i. Con nh bi h c chnh l khng ln xa vo s nghi p ng p i v i ti n b c. N i b giu m m c i v ni: Bi h c th t khng d dng cht no. ng v y b . ti tr l i. Nhng bi h c cng th t tuy t v i. B ru t c a con n i gi n v i b y. Nhng gi y, b con l i ang s ng khng lng. S khc nhau duy nh t l b con 52 tu i trong khi h i y con ch m i 9 tu i. Sau b a hm qua, con t th v i mnh khng bao gi s ng m t cu c i ch bi t bm vo s n nh cng vi c ch v con c n m t ng lng sinh s ng. Cng v th , con cng s khng ch c vi c hng hng khng u. V v th con mong g p b hm nay. Con mu n n l i cc bi h c c a b , lm th no b t ng
wWw.VietLion.Com
Page 146
2010
ti n lm vi c cho mnh m con khng lm vi c su t i v ti n. Nhng l n ny, con h c v i b nh m t ng i l n c. B hy lm cho bi h c kh hn v chi ti t hn. Con cn nh bi h c u tin c a ta l g khng? Ng i giu khng lm vi c v ti n, ti p. Nhng ng i giu bi t cch b t ng ti n lm vi c cho h M t n c i r ng r trn khun m t ng. ng bi t ti l ng nghe v nh l i ng d y. T t l m, ng p. chnh l n n t ng tr thnh nh u t. T t c nh ng nh u t u ph i h c cch b t ng ti n lm vi c cho mnh. chnh l i u con mu n h c, b , ti p. Con mu n h c h i v mu n truy n l i cho b con nh ng kinh nghi m c a b . Tnh hnh c a b con hi n gi r t t v lm l i m i th Ta bi t, ta bi t con . Ng i p Vo bu i p tr , nh ng bi h c u t c a ti b t u. Nh ng bi h c n i ti p nhau thnh nm giai o n, v m i giai o n ti l i cng hi u bi t hn v qu trnh t duy c a ng i b giu cng nh k ho ch u t c a ng. Nh ng bi h c b t u t vi c chu n b s n sng v m t tinh th n v kh nng ki m sot b n thn, b i v chi khi y u t m i th c s hi u qu . u t l qu trnh b t u v k t thc v i vi c ki m sot c a b n thn mnh. m , ti b t t chu n b cho mnh v m t tinh th n khi ch n l a gi a s b giu. l s l a ch n s tr ln giu, ngho hay trung lu. n nh lm n lu di nh theo l i s ng c a ng i b ngho c a ti, v s vun p n n mng ti s n cho mnh theo l i s ng c a ng i tu i 52.
CHNG 3 BI H C U T S S L A CH N
Nh ng bi h c u t c a ng i b giu b t u. Khi ni n ti n b c v u t, m i ng i c ba nguyn nhn hay l a ch n c b n l: 1. An ton 2. Tho i mi 3. Giu c ng ti p t c gi i thch: C ba s l a ch n u quan tr ng. S khc nhau trong cu c s ng c a m i ng i ch y u l do s l a ch n no u tin tr c. ng gi thch r ng h u h t m i ng i khi u t ti n b c c a mnh u theo th t . Ni cch khc, khi h quy t nh v ti n b c, an ton l i u quan tr ng nh t, r i m i n s tho i mi ti p sau l giu c. Chnh v v y, h u h t m i ng i an ton ln th t u tin nh t. M t khi h c m t ngh nghi p n nh v v ng ch c, h m i t p trung n s tho i mi. Ch n l a cu i cng i v i ph n l n ng i giu c
wWw.VietLion.Com
Page 147
2010
Ng i b giu ni: Ai ai cng m c c c giu c, nhng khng ph i l s l a ch n hng u c a h . Cng chnh v l a ch n th t u tin m ch c 3 ng i trong 100 ng i M l giu. N u s giu c ph v s tho i mi hay gy c m gic khng an ton, ph n l n m i ng i s khng ngh n vi c lm giu n a. i u cng gi i thch t i sao nhi u ng i chuyn i tm ki m s u t ch p gi t. Ng i no t s an ton tho i mi ln hng u th ng c tm cch lm giu nhanh, d dng, khng c r i ro v ti n l i. R t t ng i tr ln u t giu c nh kho n u t may m n, nhng nh ng ng i ny th ng m t h t ti n m thi. GIU C HO C H NH PHC Ti th ng nghe nhi u ng i ni. Ti th h nh phc hn l giu c. Ring ti, ti khng bao gi hi u n i cu ni c v ti tr i qua lc giu ngho trong cu c s ng. Trong c hai tnh hu ng , ti u c nh ng lc h nh phc v khng h nh phc. Ti khng hi u n i m i ng i l i cho r ng ph i l a ch n gi a h nh phc v giu c. Khi ti suy ngh v bi h c ny, ti chim nghi m ra r ng th c s i u m nh ng ng i y mu n ni chnh l giu c. l v m t khi nh ng ng i y khng c c m gic an ton v tho i mi, h s khng c h nh phc. Ri ng ti, ti th ch p nh n b p bnh r i sau tr ln giu c. Ti t ng ngho, t ng giu, c h nh phc v khng c h nh phc. Th nhng, ti c th ch c ch n m t i u v i b n r ng khi ti ngho v khng h n phc, s b t h nh cng t hn khi ti giu c v khng h nh phc. Ti cng khng th hi u n i cu ni: Ti n b c khng lm cho ti h nh phc. M c d cu ni y c th ng m t kha c nh no , nhng ti v n lun c m th y khng tho i mi khi trong ti ti khng c ti n. Vo nm 1973, ti x p th t cc l a ch n: 1. Giu c 2. Tho i mi 3. An ton Trn kha c nh ti n b c v u t, c ba l a ch n ny u quan tr ng. X p th t chng l m t quy t nh r t c nhn m b n ph i lm tr c khi b t u u t vo c h i no Ng i b ngho c a ti ch n: an ton l m c tiu trn h t. CHNG 4 B N NHN TH Y TH GI I NO? M t trong nh ng s khc nhau n i b t gi a ng i b giu v ng i b ngho c a ti l cch nhn v th gi i c a m i ng i. Ng i b ngho lun coi th gi i l m t s khan hi m v ti n b c, c ph n nh trong nh ng cu ni nh th ny c a ng: Con ngh ti n m c trn cy ?, ho c Con ngh l b c lm b ng ti n hay sao?, ho c Ta khng mua n i th Khi y u. bn c nh ng i b giu, ti l i nh n th y cch nhn c a ng v th gi i hon ton khc h n. ng c
th nhn th y m t th gi i th t nhi u ti n, v do ng hay pht bi u nh ng cu ni i lo i th ny: ng lo l ng
wWw.VietLion.Com
Page 148
2010
v ti n b c n u chng ta bi t lm nh ng i u ng, lc no chng ta cng ki m c nhi u ti n c , ho c ng v khng c ti n m con l i cho r ng con khng mua n i th con khng mu n. Vo nm 1973, trong m t l n d y ti v ti n b c ng ni: Ch c hai v n v ti n b c m thi. M t l khng c ti n. Hai l c qu nhi u ti n. Th con mu n g p v n no v ti n b c y? Trong nh ng l p u t do ti d y, ti th ng dnh nhi u th i gian cho ti ny. Ph n l n nhi u ng i xu t thn t nh ng gia nh giu c, khng g p kh khn thi u th n v ti n b c. V ti n l m t t ng, m t khi ni m cho nn n u b n c quan ni m l khng lc no mnh c ti n, th th c t cu c i c a b n s x y ra y nh v y. M t trong nh ng thu n l i m ti c c chnh l c c h i tr qua m s ng th c t v i hai gia nh c hai v n khc h n nhau v ti n b c. V ti dm cam oan v i b n l c hai hi n tr ng ti n b c u khng t t c . Ng i b giu th ng bnh lu n v m t hi n t ng th ng g p trong x h i: Nhi u ng i b ng tr ln giu s - ch ng h n nh th a k m t gia ti k ch s, ho c chng s c c, u th ng ngho tr l i. l do v m t tm l, nh ng ng i y tr c y ch bi t c m t th gi i khng c ti n. V khi si h t gia ti t trn tr i ri xu ng , h l i quay tr v v i th gi i tr c y c a h : M t th gi i khng c ti n. M t trong nh ng v n ng l n nh t trong i ti chnh l lm sao xoay chuy n quan ni m m t th gi i khng c ti n c a mnh. K t nm 1973 k v sau, ng i b giu d y cho ti cch suy ngh v ti n b c, phng cch lm vi c v t c m c tiu lm giu. Ng i b giu th t s tin r ng nh ng ng i ngho v n hon ngho n gi n l v h ch bi t m t th gi i t n t i tr c m t h . ng ni: Nh ng g con th y v ti n b c trong tm t ng c a con cng chnh l nh ng g con th y v ti n b c th c s ngoi i. Con s khng th lm thay i cu c i th c c a con n u nh con khng thay i tr c h t th gi i n i tm c a con v ti n b c. Ng i b giu tm l c nh ng nguyn nhn v quan i m khan hi m m ng nhn th y t nh ng thi s ng khc nhau c a m i ng i: 1. nhiu. 2. B n cng c nh tranh ch ng no, th i s ng c a b n cng khan hi m chnh l l do t i sao m i tr ng. ng i c nh tranh nhau trong cng vi c, trong khen th ng b t v trong i m thi ua h c t p B n cng c n s n nh an ton bao nhiu, th cng c s khan hi m trong cu c i c a b n b y
3. t c s phong ph trong cu c s ng, m t ng i c n c nhi u k nng hn, sng t o hn v bi t h p tc. Nh ng ng i c u c sng t o, c k nng kinh doanh, ti chnh, v bi t h p tc th ng t c m t cu c s ng d d ti n b c. Ti c th nhn th y ngay s khc nhau cho cch s ng c a hai ng i b . Ng i b ru t c a ti lun khi n khch ti chi an ton v tm ki m s k nng v s sng t o. Trong nh ng l n d chuy n v ti khan hi m ng i b giu th ng l y ra m t ng xu v ni v i ti: Khi m t ng i ni Ti khng c kh nng mua n i n , ng i y ch th y c m t m t c a ng t n khi con bi t t cu h i lm th no ti c th mua n i n? , chnh l lc con b t u nhn ra m t bn kia c a ng ti n. V n n nh an ton. Trong khi ng i b giu l i khuy n khch ti pht tri n
wWw.VietLion.Com
Page 149
2010
ch , ngay c khi m i ng i th y c m t bn kia c a ng ti n i n a, h ch nhn th y b ng m t th ng c a
mnh. Chnh v v y, ng i ngho ch th ynh ng g ng i giu lm trn b m t m khng th y c nh ng suy tnh trong u c a h . N u con mu n th t s th y c m t bn kia c a ng ti n, con c n ph i c nh ng g ang di n ra trong u c a m t ng i con .
Chng 5: Bi h c u t s 3: T i sao u t th ng r i r m?
M t ngy n , ti ang ng i i ng b giu trong phng lm vi c trong khi ng ang b n i n tho i. ng ni nh ng cu th t l tai, i lo i nh: Th anh chi di ngy hm nay ?, N u li su t c bi t th h m c chnh l ch ra sao?, c r i, c r i. By gi th ti hi u t i sao anh l i i mua h p ng quy n mua bn hai chi u gi c nh m c c?, Anh tnh chi ng n c phi u ? T i sao l i khng dng h p ng quy n mua c phi u?. Khi ng bung i n tho i, ti li n ni:Con ch ng hi u nh ng g b ni trn i n tho i c . u t th t l r i r m kh hi u. ng m m c i: Nh ng g ta ni khng ph i th c s l u t con . Ng i b giu l i m m c i v ni: Tr c h t, nh ng ng i khc th ng quan ni m v u t r t khc nhau. Chnh i u lm cho u t c v r i r m kh hi u con. Th nhng nh ng g m h u h t m i ng i g i l u t u ch ng ph i l u t. T t c m i ng i u c p n nh ng kha c nh khc nhau, nhng h l i t ng r ng mnh u ang ni v cng m t ti. G v y b ?, ti th c m c khng hi u c, T t c m i ng i u cng c p n nh ng kha c nh khc nhau, nhng h l i t ng r ng mnh ang cng c p v m t ti? Con khng hi u. Ng i b giu ph ln ti ng c i th t to. V bi h c b t u. U T C NGHA KHC NHAU I V I NH NG NG I KHC NHAU Khi ng i b giu b t u bi h c ngy hm , ng l p i l p l i cu ni y. D i y l tm t t nh ng g ti rt ra t bi h c quan tr ng . NH NG NG I KHC NHAU U T VO NH NG TH KHC NHAU
M t s ng i u t b ng chnh sch con th t nhi u. C m t i gia nh chnh l m t phng cch m b o cu c s ng c a h , sau ny khi v gi h c cc con ci c a mnh chm sc. M t ng i u t vo n n h c v n t t, c m t cng vi c n nh v nhi u phc l i. B n thn h v nh ng k nng c c tr thnh ti s n c a chnh h . M t ng i u t vo nh ng ti s n bn ngoi. Kho ng 45% dn s n c M u c c phi u cc cng ty. T l ny cng lc cng tng khi m i ng i nh n ra s
wWw.VietLion.Com
Page 150

an ton n nh trong cng vi c cng nh kh nng lm vi c su t cu c i.
2010
C c phi u, tri phi u, qu h tng, b t ng s n, b o hi m, hng ha, ti n ti t ki m, su t p, kim lo i qu hi m, qu b o m, v.v... M i m t nhm trn l i c phn lo i thnh nhi u nhm nh , ch ng h n: C phi u c th c chia thnh nh ng nhm nh sau: 1. C phi u thng th ng 2. C phi u u i 3. C phi u c b o hnh 4. C phi u cc cng ty nh 5. C phi u cc t p on 6. C phi u chuy n i 7. C phi u k thu t 8. C phi u ngnh 9. Vn vn v vn vn B t ng s n c th c chia thnh nh ng nhm nh sau: 1. Nh 2. Vn phng cho thu 3. Trung tm thng m i 4. Chung c 5. Nh kho 6. B n bi 7. t s n xu t 8. t s n xu t g n ng l 9. Vn vn v vn vn Qu h tng c th chia thnh nh ng nhm nh sau: 1. Qu ch s 2. Qu tng tr ng nng ng 3. Qu khu v c 4. Qu thu nh p 5. Qu ng 6. Qu cn b ng 7. Qu tri phi u nh n c 8. Vn vn v vn vn B o hi m c th c chia thnh nh ng nhm nh sau:
wWw.VietLion.Com
Page 151

1. B o hi m nhn th tr n i, nh k hay bi n i. 2. B o hi m ton b , hay ton b bi n i. 3. B o hi m h n h p (v a tr n i v a theo nh k trong cng m t chnh sch). 4. B o hi m t vong ng i u, ng i th hai ho c ng i cu i cng. 5. B o hi m s d ng tr v n h p ng mua bn. 6. B o hi m s d ng cho tng tr ng qu n tr v cc kho n th ng khc trong chi tr ngay. 7. B o hi m s d ng chi tr cc kho n phc l i hu tr khng i u ki n. 8. B o hi m s d ng cc kho n phc l i hu tr khng i u ki n. 9. Vn vn v vn vn
2010
C nhi u s n ph m u t khc nhau dng cho m c ch khc nhau. l l do ti u t th ng r i r m kh hi u. C NHI U CNG C U T KHC NHAU Ng i b gi th ng dng t ki u m ch cho nh ng k thu t, phng php ho c cng th c mua bn, trao i hay gi cc s n ph m u t. - Mua, gi v c u nguy n (chi di). - Mua r i bn (trao i). - Bn r i mua (chi ng n). - Quy n mua v quy n bn. - Gi trung bnh chi ph i ng . - Mi gi i (trao i khng ki m l i). - Ti t ki m. Nhi u ng i u t c phn lo i theo ki u u t v hnh th c u t c a h . - Ti l ng i mua bn ch ng khon. - Ti u c vo a c. - Ti su t m cc ng ti n qu hi m. - Ti mua bn cc quy n h p ng Future hng ho. - Ti l ng i mua bn hng ngy. - Ti tin t ng vo ti n g i ngn hng. chnh l v d v cc lo i u t khc nhau, s n ph m u t chuyn bi t v cc ki u u t khc nhau c a h . T t c nh ng i u cng lm tng s r i r m c a u t, b i v np d i thu t ng u t nh ng ng i y ch th c s l: - Nh ng k c b c - Nh ng tay u c tch tr
wWw.VietLion.Com
Page 152

- Nh ng ng i mua bn - Nh ng ng i ti t ki m - Nh ng k m m ng - Nh ng k th t b i CH NG C AI L K SNH S I M I TH u t c ngha khc nhau i v i nh ng ng i khc nhau, ng i b giu ni. Khng c ai snh s i v m i th b i v c r t nhi u s n ph m u t v ki u u t khc nhau. M I NG I U C M T KHUYNH H NG RING C A MNH
2010
M t ng i th ng chi ch ng khon s ni, C phi u l hnh th c u t tuy t v i nh t. M t ng i am m a c s ni, B t ng s n chnh l n n t ng c a m i s giu c. Cn m t ng i khng a vng s pht bi u: Vng l m t th hng ho qu l i th i. V n u nh b n thm vo cc ki u u t khc nhau, ch c ch n b n s b r i ngay. M t s ng i cho r ng: Hy a d ng ho. ng b h t m i qu tr ng b n c trong m t ci t . Th nhng nh ng ng i khc nh Warren Buffet nh u t v i nh t c a n c M ch ng h n, l i ni: ng a d ng ho. Hy b h t qu tr ng b n c vo trong m t ci t v theo di n c n th n. T t c nh ng khuynh h ng r t c nhn c a nh ng ng i c g i l chuyn gia u t, cng lm cho u t tr thnh m t ti r c r i v h t s c kh hi u. CNG M T TH TR NG NHNG C NHI U H NG KHC NHAU M i ng i c m t ci nhn, cch nh gi khc nhau v h ng chuy n ng c a th tr ng v tng lai n n kinh t th gi i, i u ny cng lm cho vi c u t thm r i r m. N u b n th ng xem cc chuyn m c ti chnh tr n tivi, b n s th y m t v chuyn gia no hng h pht bi u: Th tr ng qu nhi u r i. Trong vng su tu n t i, chng ta s s p Th nhng ch m i pht sau m t v chuyn gia khc l i xu t hi n trn mn hnh v tr n an: Th tr ng s cn i ln n a. S khng c kh ng ho ng x y ra. NH P CU C TR M t ng i b n g n y h i ti: C m i l n ti nghe th y m t c phi u h p d n no , khi ti nh y vo mua l gi th tr ng l i s p. i u ch ng khc no ti i mua gi cao v ngy hm sau, c phi u c giao l h p d n l i b t u t t gi. T i sao ti c lun b nh p cu c tr v y anh?. M t than phi n khc m ti th ng nghe l: C phi u y gi m gi nn ti bn i. Th m qua ngy hm sau, n leo ln tr l i. T i sao v y?. Ti g i l hi n t ng nh p cu c tr ho c hi n t ng bn qu s m.V n v i u t th ng ch m t khi c phi u hay m t qu u t no c nh gi, x p h ng s m t trn th tr ng trong vng hai nm qua th ng
wWw.VietLion.Com
Page 153
2010
l c phi u , hay qu c cc nh u t th c s ki m l i r i. Nh ng ng i y bi t nh y vo cu c chi ngay t u v bi t nh y ra khi hunh hoang: Ti mua c phi u m c gi cao nh t. i v i ti, ch ng c g ng s hn khi nghe m t ng i no m c gi 2 v hi n ang l 35 o. Nh ng cu chuy n nh th , hay nh ng
mch n c nh th ch ng lm cho ti c l i l c g c m ch lm ti kinh khi p. chnh l l do t i sao m ngy nay m i khi ti nghe cu chuy n ki m ti n hay lm giu nhanh chng nh th trn th tr ng ti ch l ng l b i m khng c n ph i nghe thm g c . i v i ti, nh ng i u khng ph i l u t th c s . Y CHNH L L DO T I SAO U T L I TR NN R I R M PH C T P Ng i b giu th ng ni: u t s d tr nn r i r m, ph c t p b i v n l m t ti r ng l n. N u con nhn quanh con s th y m i ng i u t vo nh ng th khc nhau. hy nhn nh ng thi t b i n trong nh con xem. Chng chnh l nh ng s n ph m c a nh ng cng ty m ng i khc b ti n vo u t. Ngu n i n m con ang si chnh l t m t cng ty i n l c cung c p m ng i ta u t vo. M t khi con hi u c i u con s nhn ra cng m t b c tranh i v i chi c xe c a con, bnh ga, v xe, dy th t an ton, cy g t n c, b my, ng x, cc gi i phn cch trn ng, lon n c ng t, c n i th t, trung tm thng m i, cao c vn phng, ngn hng, khch s n, v.v... T t c nh ng th s d xu t hi n v t n t i do m t ng i no u t s n xu t ra chng, lm cho s n ph m hng ha x h i phong ph v i s ng con ng i ngy m t vn minh. m i chnh l u t th c s y con . V ng i b giu k t thc bi h c c a mnh v u t v i cu ni th ny, i v i h u h t m i ng i u t l m t v n ph c t p v r i r m ch b i v nh ng g m m i ng i g i l u t khng ph i l u t th c s . Trong nh ng chng ti p theo ng i b gi h ng d n ti gi m b t s ph c t p kh hi u c a u t v ch cho ti th y u t th c s l g.
wWw.VietLion.Com
Page 154
2010
c kh i u thu n l i v ti chnh
L i Gi i Thi u Ngy nay, trong th i i cng ngh thng tin, gio d c ng vai tr h t sc quan tr ng .Nguyn t c c a nh ng th i tr c i h c, ra tr ng ki m vi c lm, eo bm s n nh lu di c a cng vi c, dnh d m ti n g i ti t ki m v hi v ng v hu c x h i chm lo l i th i. Ci th i G ng cng gi cng cay qua r i. Th i i ny i h i chng ta ph i khng ng ng h c h i nng cao ki n th c v trnh . Chng ta ph i ch u trch nhi m tr c cu c s ng c a mnh v ngy nay chng ta c r t nhi u s l a ch n. Nh ng g ta h c c l quan tr ng, nhng khng quan tr ng b ng t c chng ta h c h i, thay i v thch nghi v i l ng thng tin m i . Chng ta th y nhi u t m gng c a nh ng ng i tr trn th gi i bi t l m b t c h i v thnh cng trong th i k c nhi u thay i. H tr thnh t ph (Bill Gates ), hay t i U45 lm gim c c a T p on l n nh AOL, Time Warrner tr ng khng thi c cung c p nh ng g N n kinh t ngy nay ang c n nh ng ng i tr c kh nng t ph b ng s linh ho t, sng t o hn l nh ng con ng i ch h c theo khun m u. Nh v y, li u vi c gio d c c n thi t chng ta b c vo i thnh cng trong cu c s ng v thch nghi v i s thay i hay khng? Li u tr ng h c c trang b ki n th c v ti chnh chng ta c th lm giu? V chng ta hy nh r ng cho d chng ta c rt nhi u ti n nhng thi u ki n th c lm giu c; r ng ngn hng khng i h i h c b m h mu n xem b n bo co ti chnh c a chng ta. H mu n bi t thnh tch v ti chnh c a chng ta ch khng c n bi t chng ta h c gi i nh th no. Do v y, vi c b m truy n t cho chng ta thnh cng v giu c. Quy n sch ny s cung c p nh ng ki n th c v b qu t qu bu chng ta t tin b c vo th gi i th c th gi i chng ta ph i i u khi ra tr ng, quy n sch ny c bi t dnh cho nh ng ai: Mu n c kh i u th n l i v ti chnh trong cu c s ng lm giu, Mu n pht hi n v pht huy ti nng c a mnh,v Mu n tr thnh ng i h c su t i. TI N B C L L T NG Khi ti cn b, ng i b giu th ng ni : Ti n b c l t ng. Ti n b c c th l b t k th g con mu n.N u con ni, Con s ch ng bao gi giu, th h n l con khng tr n i. Ng i b thng thi c a ti l i ni nhi u v gio d c. C ph i m i a tr sinh ra u giu c v gi i giang khng? M t s ng i ngh l c th nh v y v cng c m t s ng i ngh l khng th . ki n c a b n ra sao?
wWw.VietLion.Com
Page 155

CHNG 1 M i a tr sinh ra u thng minh v giu c
2010
C hai ng i b c a ti l nh ng ng i th y c nh h ng r t l n n ti . C hai u tin r ng t t c m i a tr sinh ra d c s n thng minh v giu c. H l nh ng ng i th y v i v h tin vo s b c l ti nng c a a tr . T education (gio d c) xu t pht t ti ng Latin educare, c ngha l lm b c l ra. Khng may l nhi u ng i trong chng ta k c v gio gi c ch l nh ng nm h c di, kh s v i nh ng k thi, nh ng bi ki m tra, nh i nht m t ng ki n th c vo u, v r i qun bng m t nh ng g h c c. Hai ng i b c a ti th ng ni r t t, ch ti h i khi mu n tm hi u i u g m i tr l i. Ho c h h i ti, xem ti bi t n u,thay v ch ni cho ti bi t nh ng g h bi t. M ti cng l m t ng i th y l n v t m gng sng cho ti. Ng i th y c a ti v lng yu thng, lng t t v s quan tm n ng i khc. ch ng may m ti m t s m lc m i b n mi tm t i . M au m lin min, v t l n v i m t tri tim au y u t cn s t th p kh p h i b. Chnh s n c n, yu thng ng i khc b t ch p au b nh c a m d y ti m t bi h c s ng ng. R t nhi u l n ti b t n thng v mu n tr mi ng l i ng i khc,th ti l i ngh v m v nh ra ph i t t b ng thay v gi n d . V i v i ti, l bi h c quan tr ng m ti c n nh h ng ngy. NH NG BI H C T l a khc. M ti lun lo ng i ti B V M C c b v m lm th y nh th l r t may m n i v i ti. Ti to con v n ng hn h u h t nh ng a tr cng th b con i b t l t b n b, nn m p ti pht tri n thnh d ng m ngy nay ng i ta hay g i l th . M mu n ti t t b ng v nhn i nh ng i,nn ti theo th . Nm cu i l p m t, ti em h c b v nh, trong th y gio ghi: Robert c n m nh m hn. T t c nh ng em trai khc hay tru ch c em m c d em to con hn cc em nhi u! Khi m ti xem h c b , b khng c ki n g. B ti i lm v v c n, ng i n i in. Nh ng a khc tru ch c con l sao? T i sao con cho chng tru ch c? Con l th h ? Ng i la m ng v n nh ng nh n xt v hnh vi c a ti ch khng m y n i m s . Khi ti gi i thch v i b l ti ch nghe theo l i d y c a m , b quay sang m v ni: H c cch i ph v i chuy n b khng khi l n ln chng s hay b nh v y l ph n tc d ng v i lng t t khng c trn tr ng. Quay sang ti, b h i: Cn con c m th y th no khi b b n tru ch c? Rn r a n c m t, ti tr l i: Con c m th y khi p s . Con c m th y b v, ho ng lo n. Con khng mu n n tr ng. Con mu n ch ng tr , nhng con cng mu n l m t a tr ngoan nh b m mu n v y. Con ght b g i l th ng m p v th ng kh hay b tru ch c. Con ght nh t l ng ch u tr n. Con c m th y mnh l th . Th m ch m y b n gi cn c i con v con ch bi t ng khc. Con bi t con c th nh l i t i n. T i n ch l m y a hay ki m chuy n v i ng i khc, v t i n thch ki n chuy n v i con v con l a to con nh t trong l p. M i ng i ni ng nh chng v con l n hn, nhng con ght ng ch u tr n. Con c g mnh c th lm g . T i c hi p l quan tr ng i v i t t c tr con, n u c hi p. T t b ng cng l m t cch i ph v i nh ng a hay b t n t, nhng
wWw.VietLion.Com
Page 156
2010
n bi t con s khng lm g h t nn t i n m i chu ch c con tr c m t nh ng a khc hoi. Con mu n th p c v m t i n. c r i, ng nh chng. Nhng b ng b t c cch g c th c, con ph i cho chng bi t r ng con s khng ch u b ch c gh o n a. Con ang h c m t bi h c r t quan tr ng v lng t tr ng v h c cch ng ln v l ph i. ng nh chng. Hy ngh ra cch cho chng bi t l con s khng b b t n t n a. Ti ng ng khc. Ti c m th y kh hn nhi u v l y l i c ph n no dng c m v t tin. By gi ti sn sng quay tr l i tr ng h c. Hm sau, b m ti b m i vo tr ng v ti n hai tn i bng xu ng vng bn sau khi kin nh n yu c u chng thi tru ch c ti, nhng chng v n c ti p di n. T tr i, nm h c c a ti d ch u hn nhi u. Ti c m t cht t tin, ti c c s n tr ng trong l p, v c b n xinh nh t l p tr thnh b n gi c a ti. Nhng th v nh t l hai i bng cu i cng cng tr thnh b n c a ti. Ti h c c cch s ng ho mnh b ng s m nh m thay v s hi dai d ng. M y tu n sau, ti h c thm c m t s bi h c ng gi trong cu c s ng t c b v m ti. Ti h c c r ng trong cu c s ng khng c cu tr l i ng ho c sai. Ti h c c r ng trong cu c s ng, chng ta c s ch n l a, v m i ch n l a c m t h qu . N u chng ta khng thch ch n l a ny v h qu c a n th chng ta c th tm ki m m t ch n l a khc v i m t h qu d ch u hn. T v vng bn, ti nghi m ra t m quan tr ng c a c t t b ng, nhn i t m , v m nh m , chu n b ch ng tr t b . Ti h c c r ng qu nhi u ci ny ho c ci khc, ho c ch ci ny m khng ph i ci khc c th lm ra t h n ch mnh. Gi ng nh qu nhi u n c c th lm ch t m t ci cy ang kh ho, con ng i chng ta c khuynh h ng i qu xa v m t h ng ny ho c h ng khc. T i hm chng ti t phng hi u tr ng v nh, b ti ni: R t nhi u ng i s ng trong m t th gi i tr ng en ho c ng sai. R t nhi u ng i s khuyn con, ng bao gi nh tr , v cng c nh ng ng i khc ni, nh tr i. Nhng con c n nh ci chnh thnh cng trong i l: N u con ph i nh tr , con ph i bi t chnh xc nh kh khn th no. bi t i u i h i ph i thng minh hn nhi u so v i vi c ni, ng nh tr , hay nh tr i. B ti th ng ni: Thng minh th c s l bi t ci g t ng t n v tho ng hn l ch n gi n bi t ci g l ng ho c sai. L m t a tr su tu i, ti h c c t m r ng ti c n ph i t t b ng v ho nh nhng ti cng h c c r ng khng ln qu t t b ng v ho nh. T b ti, ti h c s m nh m , nhng ti cng nghi m ra r ng ti c n ph i thng minh, s d ng ng s c m nh c a mnh. Ti th ng ni r ng ng ti n c hai m t. Ti cha bao gi th y ng ti n m t m t. Nhng t t c chng ta th ng hay qun i u . Chng ta th ng ngh m t chng ta ang ng trn l m t duy nh t ho c l m t ph i. Khi , chng ta c th thng thi, chng ta c th bi t s th t c a chng ta, nhng chng ta cng c th gi i h n s thng minh c a mnh. C l n m t th y gio c a ti ni: Th ng cho chng ta chn ph i v chn tri. Th ng khng cho chng ta chn ph i v chn sai. Con ng i ti n ln b ng cch b c chn ph i tr c r i n chn tri. Ng i no
wWw.VietLion.Com
Page 157
2010
ngh r ng h lun lun ph i cng gi ng nh ngu i ch c chn ph i. H ngh h ang ti n ln, nhng thng th ng h ang b l n qu n trong vng trn. Chng ta ang trong m t th i i Cng ngh thng tin v cc b n tr c th th o th i hn b m mnh, nhng chng ta c th h c thng minh hn b ng chnh thng tin v c m xc c a chng ta. Chng ta c n ph i h c t c b v m mnh, b i v m i thng tin nhi u hn, chng ta c n ph i thng minh hn m i s l h t c.
CHNG 2
Con b n l m t thin ti?
B TI TIN R NG M I A TR SINH RA U C TI M NNG Ti lun tin r ng b ti l m t h c sinh r t c ti. Ng i l m t ng i m c sch, m t cy vi t v i, m t nh hng bi n xu t chng, v l m t ng i th y l n. Th i i h c Ng i lun ng u v n m trong ban cn s l p.Ng i t t nghi p th khoa i h c Hawaii,v sau tr thnh m t hi u tr ng tr nh t trong l ch s c a Hawaii. Ng i c m i l nghin c u sinh cc tr ng i h c Stanford, Chicago v Ty B c. vo cu i th p nin 80,Ng i c cc ng nghi p b u l m t trong hai nh gio d c hng u trong l ch s gio gi c c ng ng 150 nm qua c a Hawaii v c c p b ng ti n s danh d . Mc d ti g i Ng i l b ngho b i v ng i lun coi th ng ti n b c lm ra, nhng ti r t hnh di n v ng i.Ng i th ng ni: Ta khng quan tm n ti n b c. Ta s khng bao gi giu.v nh ng l i tr thnh nh ng l i tin chi ng nh ng i. Sau khi c cu n D y Con Lm Giu t p 1,nhi u ng i ni: Ta khng quan tm n ti n b c. Ta s khng bao gi giu. V nh ng l i tr thnh nh ng l i tin tri ng nh Ng i. Sau khi c cu n D y Con Lm Giu tp 1, nhi u ng i ni: Gi nh ti c c sch ny hai mi nm tr c. R i m t s ng i h i: T i sao ng khng vi t n s m hn?. Cu tr l i c a ti l: B i v ti i cho b ti m t ti m i vi t.Ti bi t qu n sch s lm Ng i au lng n u Ng i c th y khi cn s ng nhng trong thm tm mnh, ti ngh Ng i ng h nh ng bi h c m t t c chng ta c th h c t cu c i c a Ng i. IQ L G? Khi b n ni ai c IQ r t cao, th c ngha l g? IQ c a b n th hi n i u g? C ph i c IQ cao s m b o r ng b n s thnh cng? C ph i n u b n c IQ cao th h n l b n s giu c? Khi ti h c l p b n, c gio thng bo v i c l p: Cc em, chng ta t ho v c m t thin ti trong l p. B n y l m t c u b y ti nng, v b n y c IQ r t cao.R i c ti p t c thi chnh l m t trong nh ng b n thn nh t c a ti, Andrew, l m t trong nh ng h c xinh thng minh nh t m c t ng d y.Chng ti hay g i Andrew l Andy Ki n, v c u nh con v eo c p knh dy c p nn b d ng gi ng nh m t con ki n. By gi chng ti g i n l Andy Ki n Tr Tu Ch ng hi u IQ c ngha l g,ti gi tay ln v h i c: Tha c, IQ l g ? C gio l p b p m t cht v tr l i: IQ l ch s thng minh. D , nh th ngha l g ?
wWw.VietLion.Com
Page 158
2010
M t l n n a c l i lp b p, v i m t cht kin nh n. Ti b o v i em n u em khng bi t nh ngha i u g th em nn tm hi u trong t i n. Gi em hy ki m quy n t i n v t tra l y. D , ti nhe rng c i tr l i khi nh n ra c cng khng bi t nh ngha. N u c bi t,c h n t ho ni cho c l p nghe. Chng ti bi t l khi c khng bi t i u g , c th ng khng bao gi th a nh n i u ngo i tr vi c b o t chng ti tm hi u. Cu i cng sau khi tra t ch s thng minh trong t i n, ti c to nh ngha ln. Ti c: Ch s thng minh - m t thng s c a s so snh m c thng minh th c t v m c thng minh theo l a tu i, c xc nh b ng cch l y tu i tr tu c a ng i , theo k t qu c a m t bi ki m tra IQ, chia cho tu i sinh h c tng tr ng hng nm (Tu i i) c a ng i nhn cho 100.Khi c xong nh ngha,ti ng c ln v ni: Em v n cha hi u c. N n lng, c gio cao gi ng ni: Em khng hi u v khng mu n hi u. N u em khng hi u th em c n nghin c u thm. Nhng c l ng i ni n quan tr ng, ti ph n cng. N u c ngh n c quan tr ng, th t ra c th ni cho chng em nghe n l g v tai sao n quan tr ng. Luc , Andy Ki n ng ln v ni: ti s gi i thch n cho c l p. N ra kh i bn v ti n ln b ng.R i n vi t ln b ng:
18 (Tu i tr tu ) IQ = 18 (Tu i i) x 100 =180
Ng i ta ni ti l m t thin ti b i v ti 10 tu i nhng c i m ki m tra IQ r t cao, ngang b ng v i m c thng minh c a m t ng i 18 tu i. C l p ng i im m t lc tiu ho thng tin m Andy v a a ln b ng. Ni cch khc, n u b n khng tng c ng h c h i th khi b n gi i IQ c a b n s b gi m, ti ni. l cch ti c th gi i thch,Andy ni. Ti c th l m t thin ti ngy hm nay, th nhng n u ti khng nng s hi u bi t c a mnh, IQ c a ti s gi m d n m i nm, nh ng g phng trnh ny cho th y. B n s l m t thin ti ngy hm nay nhng l m t th ng n ngy mai, ti l m b m v c i to. R t bu n c i. nhng ng v y. Tuy v y t v n khng lo l ng v vi c c u c th nh b i c t . T s tr a sau gi h c. T s g p c u sn bng chy r i chng ta s xem ai c IQ cao hn.Ti c i v c l p cng c i theo. Andy Ki n l m t trong nh ng ng i b n thn c a ti.T t c chng ti u bi t r ng n thng minh,v chng ti bi t n khng ph i l m t v n ng vin xu t s c. D n khng nh bng v b t bng, nhng n v n l m t ph n quan tr ng c a chng ti .xet cho cng, c m u tn thnh truy n .
wWw.VietLion.Com
Page 159

IQ TI CHNH L G?
2010
V y th lm cch no o c IQ ti chnh c a m t ng i? c ph i chng ta o chng b ng gi tr chi phi u, thu nh p ,lo i xe hay cn nh c a chng ta? M y nm tr c, ti h i ng i b giu xem IQ ti chnh l g. Ng i nhanh chng tr l i: Ch s thng minh ti chnh khng ph i o qua s ti n con ki m c, m qua s ti n con gi c v vi c n gip ch cho con nh th no. V sau ng i b sung thm nh ngha v IQ ti chnh. C l n, Ng i ni: IQ ti chnh c a con tng v khi cng gi th ti n b c cng em l i cho con s t do hn, h nh phc hn, m nh m hn, v nhi u l a ch n hn trong cu c s ng. Ng i ti p t c gi i thch r ng nhi u ng i ki m c nhi u ti n khi h c tu i, nhng i u ch lm cho h cng t t do hn, ngha l c nhi u ho n n ng hn c n thanh ton. Nh v y ng i ph i lm vi c c t l c hn thanh ton chng. Theo ng i, nh th khng ph i l ng i c u c kinh t . Ng i th y nhi u ng i lm ra c hng ng ti n, nhng ti n l i ch ng lm cho h h nh phc hn. Ng i ni: T i sao ph i lm vi c cho ng ti n v ch u b t h nh? N u con ph i lm vi c v ng ti n, th hy tm cch lm vi c tho i mi v h nh phc. m i l u c kinh t . V s c kho , Ng i ni: C nhi u ng i lm vi c c t l c v ti n v bn d n bn mn s c kho c a mnh. T i sao ph i lm th ? khng ph i l cch lm giu. H ngh n vi c lm l ng c c kh ki m ti n hn l lm th no c nh ng ni m vui trong cu c s ng. V s l a ch n, Ng i ni th ny: B bi t khu v c h ng nh t trn my bay cng c p cnh cng lc v i khu v c h ng th ng. i u khng thnh v n . V n ti n cng c nhi u ch n l a. Nh ng bi h c v h nh phc c ng i cng nh n m nh khi v gi. Cng v cu i i, c c nhi u ti n hn mong c, ng i b t u l p i l p l i: Ti n b c khng lm cho con h nh phc. ng bao gi ngh con s h nh phc khi con tr nn giu c. N u con khng h nh phc khi ang lm giu, th h n l khi giu hay ngho, cng hy m b o l con ang c h nh phc. Ng i b giu thch c t do tho i mi lm vi c v t do ch n ng i lm vi c chung. Ng i thch t do mua b t c th g mnh mu n. Ng i thch c s c kh e, h nh phc v nh ng s l a ch n. Ng i thch c kh nng ti chnh lm t thi n theo nguy n. V thay v than vn v nh ng nh chnh tr v c m th y b t l c khng thay i c h th ng th ng i l i khi n nh ng nh chnh tr tm n xin l i khuyn (v hy v ng vo s ng gp c a ng i cho chi n d ch v n ng). Ng i thch c quy n l c thng qua nh ng ng i . Nhng i u ng i tm c nh t l th i gian r nh r i m ti n b c em l i cho ng i. Ng i thch ginh th i gian nhn ng m nh ng a con l n ln v theo u i nh ng d n m ng i thch, d n c em l i l i nhu n hay khng. Cho nn ng i b giu c a ti o IQ ti chnh c a mnh b ng th i gian hn l b ng ti n b c. Nh ng nm cu i i l nh ng nm thng vui th nh t b i v ng i ginh ph n l n th i gian chi ti n thay v c g ng gi chng. C v nh ng i c nhi u ch con ch n v bay h ng nh t hay v bay h ng th ng? H u h t nh ng ng i dng v h ng th ng khng c s l a ch n. C ti n l c quy n, b i v cng nhi u
wWw.VietLion.Com
Page 160
2010
ni m vui khi chi ti n ra nh m t m nh th ng qun hay nh m t nh u t. Ng i s ng m t cu c s ng giu c, h nh phc v r ng l ng. Quan tr ng nh t l ng i c m t cu c s ng hon ton t do, v l cch ng i o IQ ti chnh c a mnh. S THNG MINH L G? B ru t c a ti, m t nh lnh o trong nghnh gio d c v l m t th y gio c ti,cu i cng tr thnh gia s ring cho Andy Ki n. Andy thng minh v h c l p cao hn ti thay v h c l p nm. B m c u y b nhi u p l c ph i c u nh y nhi u l p,trong khi h mu n c u v n h c ng tu i.V b ru t ti cng l m t thin ti, m t ng i t t nghi p chng trnh b n nm i h c ch trong hai nm, nn ng i hi u r ng Andy ang tr i qua i u g v tn tr ng nguy n v ng c a b m c u. Ng i ng v i b m Andy l c u nn hon thi n th ch t v tnh c m hn l ln tr ng h c hay cao ng h c v i nh ng xinh vin g p i tu i. Cho nn, sau khi h c chng trnh ti u h c v i nh ng a tr bnh th ng,Andy s n b ti, m t thanh tra gio d c v dnh bu i tra h c v i ng i. V ti n ch ng i b giu v b t u chng trnh h c nng cao ki n th c v ti chnh c a mnh. Th t l , nh ng ng i b b th i gian ra d y con c a ng i khc. Trong cu c s ng nhi u b c cha m u tin th i gi c a mnh d y th thao, ngh thu t, m nh c , khiu v , ngh th cng, k nng kinh doanh, v nhi u th n a cho ng i khc. T t c nh ng ng i l n u l ng i th y theo cch ny hay cch khcL ng i l n, trng ta l nh ng ng i th y qua vi c lm c a chng ta hn l qua l i ni. Khi c gio c a chng ti thng bo v i c l p Andy l m t thin ti IQ cao,c ngha l c cng ni v i chng ti nh ng tr cn l i khng ph i l thin ti. Ti v nh h i b nh ngha c a ng i v s thng minh. Cu tr l i c a ng i th t n gi n. Ng i ch ni th ny: thng minh l kh nng v t tr i phn bi t m i chuy n t t hn Nh bi t ti khng hi u nn ng i gi i thch thm. Ng i h i: con c bi t t th thao ngha l g khng ? Ch c ch n con bi t. Con khoi th thao T t. C g khc nhau gi a bng, golF v l t vn khng? D nhin l c . C s khc nhau r t l n gi a cc mn th thao ny. T t. Nhng s khc nhau ny c g i l nh ng s phn bi t. b l nh ng s phn bi t tng t khc bi t ? B ti g t u. Cho nn con c th k ra cng nhi u s khc bi t gi a s v t g th con cng thng minh ? ti ti p t c h i. ng r i,b ti tr l i. con gi i th thao hn Andy nhng Andy h c gi i hn con. Ngha l Andy h c t t nh t b ng cch c v con hoc t t nh t b ng cch lm. V th Andy th y tho i mi khi h c trong l p cn con th y tho i mi khi h c bng chy v bng . sn v n ng. Andy s h c l ch s v khoa h c nhanh chng v con s ti p thu nhanh mn
wWw.VietLion.Com
Page 161
2010
Ti ng l ng i m t lc. B ti ti ng m t h i. Cu i cng ti t nh ch l i v ni: cho nn con h c b ng cch chi cn Andy h c b ng cch c sch. M t l n n a b ti g t u. Ti ti p l i : khi c gio con ni r ng Andy l m t thin ti, c ngha l c u ta gi i hn con trong vi c h c b ng cch c, cn con gi i hn trong vi c h c b ng cch lm. , b ti tn thnh. V y con c n ph i tm nh ng g c n h c thch h p nh t v i cch h c c a con. B ti g t u ng . Con v n c n ph i h c b ng cch c, nhng c v nh con s h c nhanh hn b ng cch lm.Trn nhi u phng di n, Andy g p v n l c u c th c ch khng th lm, c u ta c th th y th c t cu c s ng l m t ni kh thch nghi hn con. C u v n gi i khi cn l l do c u ch t v t khi trong mi tr ng khoa h c v gio d c. V ngoi sn bng chy ho c khi ni truy n v i nh ng a tr khc. B ngh th t tuy t khi
con v cc b n r c u cng vo i bng. Con s d y cho c u nh ng th m trong sch gio khoa khng bao gi d y nh ng mn h c v nh ng k nng c c k quan tr ng thnh cng trong cu c i. Andy l m t ng i b n t t. Nhng n thch c sch hn chi bng chy. Cn con thch chi bng chy hn c sch. N thng minh hn khi cch t t nh t i v i con. NHN LN B NG CCH CHIA BA Ng i b h c th c c a ti ni: Cng nh m t t bo sinh s n b ng cch chia i tr thng minh cng v y. Khi chng ta chia m t ch ra lm 2, chng ta lm tng s thng minh c a mnh ln. N u sau chng ta l i chia, th ta c b n, v ch thng minh c a chng ta c nhn ln b n l n nhn ln b ng cch chia ra. g i l cch h c l ng t ch khng ph i cch h c tuy n tnh. Ti g t u, nh hi u ra ti ni: Khi con chi bng chy l n u, con khng bi t g nhi u. Nhng con mau chng pht hi n ra s khc nhau gi a nh bng, ch y v ch . C ph i l i u b mu n ni tr thng minh c a con tng ln b ng cch a ra nh ng phn bi t t t hn? ng v y. Khng ph i con t th y mnh ti n b khi con h c nhi u hn sao? R t ng. Andy h c r t gi i nhng c u ta khng th ch m vo bng. Andy c th bi t s khc nhau gi a ch n bng v ch y v ch , nhng n khng th th c hi n c c no c . V l v n v i vi c nh gi m t ng i ch th ng qua vi c h c t p xu t s c c a ng i . Thng th ng ng i h c xu t s c khng thnh cng l m trong cu c s ng th c t . T i sao v y ? ti h i. l m t cu h i hay m b khng c cu tr l i. B ngh b i v nh ng nh s ph m ch y u ch tr ng vo nh ng k nng tr tu ch khng ph i k nng th c hnh. B cng ngh l nh ng nh s ph m ph t ng i ta v trong l p, nhng khng c ngha l n thng minh hn con. IQ cao c a n c ngha l n c ti h c b ng m t. Con c n ph i tm cch phn bi t nhanh hn con c th h c nhanh hn theo
wWw.VietLion.Com
Page 162

s ph m l i, v n u con s b ph m l i, con s khng lm c g c . Chng ta ang T t c nh ng g chng ta h c c l thng qua hnh ng. tr ng y
2010
trong h th ng gio d c ch
tr ng qu nhi u vo s c n thi t c a vi c ph i lm ng v s b sai. Chnh sch ngn c n ng i ta hnh ng. nh ng ng i c th ni v i con t t c nh ng g con c th bi t v bng chy, nhng h khng th chi bng chy c. C BAO NHIU D NG TI NNG KHC NHAU? u th p nin 80, trong quy n sch Frame Mind (Khung tr tu ), Howard Gardner xc nh b y d ng ti nng khc nhau trong lnh v c. 1. H c t p: l kh nng c vi t b m sinh c a m t ng i, l m t nng l c quan tr ng b i v n l m t trong nh ng cch c b n nh t con ng i thu th p v chia s thng tin. Nh bo, nh vn, lu t s, gio vin th ng c tr i ban cho d ng ti nng ny. 2. Tnh ton: L d ng ti nng lin quan n d li u s . M t nh ton h c hi n nhin c tr i ban t ng cho d ng ti nng ny. M t k s c o t o chnh quy c th c n ph i gi i 3. Khng gian: y l d ng ti nng th ng g p k sng t o. 4. Th l c: y l d ng ti nng th ng g p gi i nhi u v n ng vin v v s. Nhi u ng i tuy khng h c tr ng nhng c ti ny. Nhi u lc ng i c ti ny b ht v h ng kinh doanh a c hay my mc. H c c hai d ng ti nng ny. nh ng ng i c u c sng t o, nh ngh s, nh thi t
k . M t ki n trc s gi i ph i c ba d ng ti nng trn b i v ngh nghi p c a h i h i c t ng , con s , v thi t
l thch cc s ng m c hay cc l p h c n u n. Ni cch khc, h l nh ng thin ti khi m t th y, tay ch m v lm m i th . M t ng i thi t k c th c n c c b n d ng ti nng trn. 5. N i tm: D ng ti nng ny th ng c g i l Thng minh trong c m xc (hay thng minh tm h n). l nh ng g chng ta t ni v i b n thn, nh khi chng ta s hay gi n d . Thng th ng, ng i ta khng thnh cng m t s m t no khng ph i v thi u ki n th c m b i v h s th t b i. V d , ti bi t nhi u ng i thng minh sng lng, h c th ng t i m cao nhng l i km thnh cng trong cu c s ng, l do l h s ph m sai l m hay th t b i. Ti hon ton ch c ch n r ng h u h t chng ta u tr i nghi m s c m nh c a c m xc v t xa l tr, c bi t khi chng ta s hi m t c tr ho c chng ta ni i u g m chng ta khng nn ni. Ti ng r ng s thng minh c m xc l m t ti nng quan tr ng nh t trong t t c cc d ng ti nng ti ni v y l v n i tm l s ki m sot c a chng ta i v i nh ng g chng ta ni v i b n thn. l ti ni chuy n v i chnh ti v b n ni chuy n v i chnh b n. 6. Giao t : y l d ng ti nng tm th y trnh. nh ng ng i c ti n ni. Ch ng h n nh nh ng nh giao t , cc ngi sao ca nh c, nh thuy t gio, nh chnh tr , ngh s, ng i ti p th bn hng v nh ng ng i d n chng
wWw.VietLion.Com
Page 163
2010
7. Mi tr ng: y l d ng ti nng gip g n k t con ng i v i m i th xung quanh h . D ng ny th ng c nh ng nh nng l n, cc nh hu n luy n th, cc nh a h i dng h c v nh ng ng i qu n l cng vin. N u chia nh cc d ng ti nng c b n trn b ng cch phn bi t r hn, ta c th c n hn ba mi d ng ti nng. NG I TH T B I TRONG H C T P Ng i no h c khng gi i trong lnh v c khc. B ru t ti r rng c ti h c t p, l l do ng i c k nng c, vi t r t t t v c IQ cao. Ng i cng l m t nh giao t ti nng. Cn ng i b giu l i c ti tnh ton. V ng i cn l m t di n gi r t gi i v r t c ti giao ti p. Ng i c hng trm nhn vin thch lm vi c cho ng i. Ng i cng khng e ng i ni v r i ro, i u c ngha l ti nng n i tm c a ng i cng r t m nh. Ni cch khc, ng i c kh nng t p chung r t cao vo cc chi ti t g n li n v i kh nng th p nh n r i ro trong u t; v ng i c kh nng xy d ng cc cng ty m ng i ta thch vo lm. Ng i b ru t c a ti tuy r t c ti, nhng n i s b thu l ti n b c chnh l m t i m y u c a ng i. Khi ng i c g ng b t u s nghi p kinh doanh, sau b thua l , ng i au lng v quay tr v i lm cng. M t i u m ng i ch doanh nghi p ph i c, c bi t khi b t tay xy d ng m t doanh nghi p m khng c ti n l ti nng trong n i tm. Ng i b t ng v bi t ng ln c g i l ng i v ng vng, ngoan c ng hay qu quy t. Ng i gi m lm nh ng i u m ng i khc th y kinh hi c g i l c kh phch hay dng c m. M t ng i ph m sai l m, nhng gim ch p nh n sai l m v xin l i, c g i l ng i khim t n cng l d ng ti nng khc. T I SAO C NH NG NG I THNH CNG HN NG I KHC? Vo cu i th p nin 1930 m t nghin c u trn nh ng ng i thnh t c a vi n Carnegie cho th y, trnh chuyn mn k thu t chi m n 15% trong thnh cng c a m t ng i. Ni cch khc, m t s ti n s thnh cng hn nh ng ng i khc khng nh t thi t v h h c tr ng no hay h c thng minh n u. T t c chng ta u bi t ng i h c gi i tr ng v r t thng minh, cha h n thnh cng trong cu c s ng. Khi b n nhn vo 7 d ng ti nng khc nhau, b n c th y c nhi u l do khc nhau m t ng i thnh cng. Ni cch khc, b n c th phn bi t r n n t ng c a s thng minh. M t nghin c u khc c ti n hnh trn 3000 ng ch qua ph ng v n tr l i cu h i: Hai k nng hng u m b n tm ki m khi tuy n nhn vin l g?. Su k nng c c p nhi u nh t l: Thi t t; k nng giao tp t t; kinh nghi m lm vi c; nh ng ki n c a c quan c; nh ng k nng c hu n luy n ra sao; t ng th i gian n tr ng. tr ng, ngay c khi h r t chm ch , th th ng khng c ti h c t p. Nh ng ng i ny khng th h c b ng cch ng i m t ch , nghe gi ng, ho c c sch. H ch c ch n l c nng khi u
wWw.VietLion.Com
Page 164
2010
M t l n n a, thi v k nng giao ti p l i c x p cao hn nng l c v chuyn mn trong vi c xc nh m t vi c lm thnh cng. PHT HI N RA NNG KHI U C A B N V TR THNH M T NG I C TI. B ti bi t r ng vi c ng i yn trong phng, nghe gi ng, c sch v c nh ng mn m khng v n ng c th khng ph i l cch h c t t nh t c a ti. Ng i ta th ng ni: Ta khng tin b t k a con no c a ta s h c gi i tr ng. Ng i bi t l t t c tr con khng h c cng m t ki u. M t ng i ch c a ti l ho s ti ba, s c s o v mu s c v b c c. By gi ch y lm vi c nh m t ho s thng m i. Ng i ch khc c a ti l m t n tu s v r t yu thin nhin. Anh trai ti l m t h c gi gi i. Anh thch lm v h c v i hai bn tay mnh. a anh m t ci tua - vt l anh mu n .ch a ch a m i th . Anh cng l m t nh giao ti p ti ba, l l do anh lm vi c t i ngn hng Mu. Anh thch tr n an nh ng ng i b n ch n lo l ng v ngh c a h hi n mu c u ng i khc. Cn ti ti s ni r ng n i tm c a ti r t t t i u cho php ti v t qua n i s hi v hnh ng. l l do ti thch lm m t ng i ph trch hng bun v m t nh u t. Ti h c cch th ng tr n i s v chuy n chng thnh s ho h ng. B ti thng minh khuy n khch con mnh nh n ra c nng khi u c a ta v ch n cch h c cho ring chng. Khi ng i pht hi n ra l ti th c s quan tm n ti n b c, ch ngha t b n v kinh t h c nh ng mn m ng i khng a, ng i khuy n khch ti tm nh ng th y gio c th d y ti nh ng m ng i khng a, ng i khuy n khch ti tm nhng th y gio c th d y ti nhng mn . V d l l do tu i nn chn, ti b t u h c h i t ng i b giu. M c d ng i b ru t c a ti tn tr ng ng i b giu, nhng h khng ng quan i m v i nhau trong nhi u v n . B ru t ti bi t rng n u m t a tr thch th m t mn h c no, th a tr c c h i t t hn pht hi n ra ti nng b m sinh c a n. Ng i cho php ti h c nh ng mn ti a thch m c d ng i khng c bi t thch mn . V khi ti khng t i m cao lnh o trong ngnh gio d c. Ng i bi t r ng m c d tr ng h c l quan tr ng, nhng khng ph i l ni ti nng c a ti c nh n ra. ng i bi t n u tr con h c v lm nh ng g chng a thch th chng s nh n ra nh ng ti nng c a chng v s thnh cng. Ng i bi t v ni chng ti thng minh, m c d chng ti th ng b i m th p tin vo. B O V NNG KHI U C A CON B N. B ti r t nghim tc trong vic b o v nng khi u c a t t c nh ng a con. Ng i bi t r ng tr ng h c ch pht hi n ra c nng khi u giao ti p. Ng i quan tm n ti b i v ti l m t a tr hi u ng v ght nh ng mn h c t t, chn ng t. Ng i bi t ti c kh nng t p trung ng n v s g p r c r i khi i h c. V nh ng l do , ng i khuy n khch ti chi th thao v h c h i ng i b giu. Ng i mu n ti v n r t nng ng v h c m t mn m ti r t h ng th m b o s t tin c a ti, i u nay c lin quan m t thi t n vi c gi cho nng khi u c a ti nguyn v n. Ng i p d ng nh v y v i anh ch em ti. tr ng. l m t nh gio c uy tn, Ng i bi t r ng gio d c th c s l lm b c l lng khi u c a tr ra, ch khng ph i nh i nht thng tr ng, ng i khng bu n, m c d Ng i l m t
wWw.VietLion.Com
Page 165
2010
Khi xem truy n hnh n u chng ta c m th y chn, chng ta ch vi c nh n nt v xem chng trnh khc h ng th hn bu n thay, con ci chng ta l i khng c c c h i RA V TH B ti thch cu chuy n ng ngn Ra v Th .Ng i th ng ni v i con gi: C nh ng b n h c thng minh, nhanh nh n hn cc con tr ng mt vi m t no . Nhng khng c ngha l h d n u tr c cc con. Hy tr ng khng c ngha l a tr ng h c.
lun nh cu chuy n ra v th .N u cc con h c hnh theo ti n c a mnh v c h c mi th con s v t qua m t nh ng k h c nhanh nhng r i ngng l i. n gi n b i v m t a tr c i m cao con ci tr thnh ng i h c su t i nh ng i. IQ C A B N C TH GI M. Ti nghi m ra r ng cu c s ng l m t bi h c ph i h c khng ng ng. Cng gi ng nh m t con th n m ng , nhi u ng i s n m ng sau khi ra tr ng. Trong cu c s ng thay i n chng m t ngy nay, thi nh v y ph i tr gi r t t. H y ki m tra l i cng th c xc nh IQ: Tu i tr tu IQ= tu i i B ng cch tnh , IQ c a b n s gi m v tu i i c a b n m i nm m i tng. l l do cu chuy n v ra v th c a b ti lun ng. Khi b n h p m t b n b th i trung h c, b n lun c th nh n ra nh ng con th ng g t trn ng. R t nhi u l n h l nh ng sinh vin c b u l Ti nng tr nhng by gi h khng cn d c nh v y n a. h qun s gio d c ngoi i di n ra sau khi ra tr ng. PHT HI N RA NNG KHI U C A CON B N Con b n l m t thin ti . ti ngh l v y v ti hy v ng b n cng ngh th . Th c ra, c l con b n c nhi u nng khi u khc nhau. V n ch , n n gio d c hi n t i c a chng ta ch pht hi n ra m t d ng nng khi u thi. n u nng khi u c a con b n khng ph i l nng khi u do gio d c pht hi n, con b n c th c m th y ngu d t tr ng thay v th y mnh thng minh. t h i nh t l nng khi u c th b l i ho c c th b c n tr pht huy trong n n gio d c. Ti bi t c nhi u a tr b lm cho c m th y km thng minh b i v chng b so snh v i nh ng a tr khc. Thay v pht hi n ra t ng nng khi u ring c a m i a tr th chng ta l i p d ng m t tiu chu n chung v IQ cho m i a tr . Tr con i h c v i c m gic mnh khng thng minh. i u nay s gy b t l i l n trong cu c s ng. i u quan tr ng cc b c b m c n lm l xc nh nng khi u b m sinh c a con mnh ngay nh ng nm thng u i, khuy n khch pht tri n nh ng nng khi u o, v b o v chng kh i nng khi u co b ng c a n n gio d c. Nh b c a ti t ng ni v i cc con .n n gio d c c a chng ta c thi t k d y tr con nhng bu n thay n khng c thi t k d y t t c m i a tr . Khi ng i ta h i ti c ngh t t c m i tr con u thng minh khng, ti p: Ti cha t ng th y a tr no m khng ho h c t m h c h i. ti cha t ng th y a tr no ph i c b o h c i h c ni. Ti cha t ng x 100 tr c cu c s ng. nn nh , n n gio d c th t s s b t u khi con ra tr ng. l cch khuy n khch c a b ti
wWw.VietLion.Com
Page 166
2010
th y a tr no t ng trong khi h c i m l i khng mu n ng nn l i v ni trong khi m t p su ng sn, Con l i th t b i n a r i. Con ngh l con khng bao gi h c i c. Ti ch th y nh ng a tr t ln t xu ng nhng cu i cng v n ng ln v b t u i u c , r i sau cn ch y n a. Tr con l nh ng xinh linh b b ng c kh nng h c h i r t cao. Tuy nhin, ti cng g p n t s a tr r t ngn tr ng h c ho c t c gi n khi ra tr ng, ho c ra tr ng v i c m gic th t b i, ho c ra tr ng v i l i th khng bao gi i h c n a . Hi n nhin, i v i nh ng a tr ny, chuy n g x y ra v i s yu thch h c h i t nhin c a chng t khi sinh ra cho n khi h c song. ng i b h c th c c a ti ni: M t cng vi c quan tr ng nh t c a cc b c cha m l pht hi n v pht huy nng khi u c a con mnh v gi lng am m h c h i c a n s ng mi, d c bi t n u a tr khng thch tr ng h c. N u b ti khng lm v y, c l ti ra tr ng tr c khi t t nghi p t lu r i. Ng i gi cho ng n l a h c t p c a ti chy mi, v lun tm cch khuy n khch ti pht tri n nng khi u c a mnh. Ti l i tr ng, m c d ti ght tr ng h c!
CHNG 3 CHO CON S C M NH-TR C KHI CHO CON TI N M t ngy n , a b n cng l p Richie m i ti n ngh cu i tu n t i nh ngh bi bi n c a gia nh n.
Ti c m ng l m, Richie l m t nh ng a giu nh t l p, v ai cng mu n k t b n v i n. V ti l i may m n nh n c l i m i n nh ngh b bi n c a n, trn m nh t ring cch nh ti kho ng 45km. M gip ti chu n b hnh l v c m n b m c a Richie c du thuy n ring v r t nhi u chi hi n i. Chng ti chi t sng n t i. Lc b m Richie a ti v nh l i, da ti rm n ng, lng ph n kh i v y c m kch. M y hm sau, u ti cng c huyn thuyn v nh ng ngy cu i tu n . Ti k v nh ng tr chi, nh ng mn chi, chi c du thuy n, nh ng mn n ngon, v ngi nh tuy t p ven bi n. n ngy th t c nh ti ngn n t n c khi nghe nh ng chuy n . T i th nm, ti h i b m xem chng ti c th mua m t ngi nh ngoi bi bi n g n nh c a Richie khng. ch c th m b ti n i d n li nh B n ngy nay, t t c nh ng g c nh nghe c l m y ngy ngh cu i tu n c a con nh ngh ngoi bi bi n c a nh Richie. Ta m t m i v nghe ba ci th r i. by gi con mu n chng ta mua m t ngi nh bi bi n. Con ngh b ta in ra ti n h ? ta ch c kh nng thanh ton h t ho n v gi cho c nh cn cm m n.Ta cng lng lm l ng su t ngy cho c nh c cm n o m c v thanh ton h t ho n tnh ti n hng thng. N u con mu n s ng nh Richie th sao khng qua bn lun i? Khuya , m rn rn vo phng ti. Trn tay m l m t tr ng phong b. Gh ng i xu ng gi ng ti, b ni: b con ang cng th ng v ti chnh. Ti n m trong bng m, r i tung vi nh ng c m gic l n l n v ng c nhn m . l a b m i chn tu i, ti bu n, s c, gi n, v th t v ng. Ti khng c ch c gi n b . Ti bi t chng ti ang trong giai o n kh khn
wWw.VietLion.Com
Page 167
2010
v kinh t . Ti ch mu n chia s m t cht v i c nh v li m h nh phc c a ti v v b c tranh c a m t cu c s ng t t p m t cu c s ng m ti n b c c th em l i m t cu c s ng m c l chng ti cng khao kht t c. M b t u cho ti xem nh ng ho n, r t nhi u con s c nh d u . Chng ta rt qu s ti n g i trong ngn hng, nh ng ho n ny cha thanh ton v cn m t s ho n tr h n hai thng. T i sao:Ti h i, g n nh ni n m t s gi i thch no . Chng ta xi qu nhi u, nhng b con l i khng ki m ra nhi u ti n n th . V m c a b , b n i con, l i ngh chng ta g i ti n gip h . b con v a nh n c th hm nay, v b con r t lo l ng v chng ta cng ang g p kh khn. Chng ta khng th tr n i nh ng th ma b m Richie c th tr . Nhng t i sao? M khng bi t t i sao. M ch bi t chng ta khng th tr n i nh ng th nh h . Chng ta khng giu nh h . By gi th nh m m t v ng i con.Ngy mai con ph i i h c r i, v con c n ph i h c th t gi i n u con mu n thnh cng trong cu c s ng. N u con c h c v n cao th con c th giu nh b m Richie. Nhng b c h c v n cao, m cng c h c v n cao, ti ci l i. v y t i sao chng ta khng giu? t t c nh ng g chng ta c l m t ng ho n cha tr n i. con khng hi u n i. ng b n tm, con yu. ng lo ngh v ti n b c. B m s gi i quy t v n ti n b c. Sng mai con ph i i h c, nn con c n ph i ngon gi c t i nay. Lc b y gi ti chn tu i v g p a b n h c nh Richie, ti bi t l s khc bi t l n gia gia nh ti v nhi u gia nh c a ccc b n h c. Trong d y con lm giu t p 1, th t may l ti c h c trong khi gia nh mnh n ng p u, v i ti. C PH I C N C TI N M I LM RA TI N KHNG? M t trong nh ng cu h i thng xuyn nh t m ti nhn c l : c ph i c n c ti n m i lm ra ti n khng? Cu tr l i c a ti l: Khng, khng ph i v y.Ti n b c n t t ng c a b n b i v ti n b c ch l t ng. M t cu h i khc l: Ti u t th no n u ti khng c ti n? Lm sao ti c th u t khi th m ch ti khng th tr n i nh ng ho n c a mnh ? Ti bi t r ng v i nhi u ng i cu tr l i c a ti l khng tho mn, trong khi h ang tm ki m nh ng cu tr li v cch nhanh chng kim m t vi ng b c h c th u t v ti n ln trong i. ti mu n ng i ta bi t r ng h c quy n l c v kh nng c ti n nh mu n n u h mu n v s c m nh khng c trong ti n b c, khng c bn ngoi con ng i h . s c m nh c trong t ng c a h s c m nh c a t ng. ng m ng l chuy n khng c n dng n ti n b c n ch c n s s n lng thay i m t vi t ng, v b n c th t c s c m nh v ti n b c, thay v cho ti n b c kh ng ch b n. tr ng ti u h c c a nh ng a tr giu thay v tr ng ti u h c c a nh ng a tr ngho hay trung lu. C nh ng a b n con nh giu vo tu i nh y c m , nh n th c ny tr thnh m t b c ngo c trong
wWw.VietLion.Com
Page 168
2010
Ng i b giu c a ti thng ni: ng i ta ngho v h c nh ng t ng ngho. h u h t nh ng ng i ngho c t ng v ti n b c v cu c s ng t b m c a h . v chng ta khng c d y d gi c v ti n b c tr ng h c, nn t ng v ti n b c c chuy n t b m sang con ci, qua nhi u th h . M c d lc ti khng hi u t i sao nh Richie giu hn nh ti, nhng m y nm sau th ti hi u ra. nh Richie bi t cch b t ti n lm vic cho h , v h chuy n l i ki n th c cho con ci. Richie v n ang r t giu v s cn giu n a. Ngy nay, b t c khi no chng ti g p l i nhau chng ti v n l nh ng ng i b n thn thi t nh t , v hn b n mi nm k t khi chng ti k t b n vi nhau. Th ng 5 nm chng ti m i g p nhau m t l n, th m c nh l m i g p nhau hm qua v y. By gi ti hi u t i sao nh c u y giu hn nh ti; ti th y c u chuy n t l i ki n th c cho con mnh. Nhng khng nh ng chuy n l i cch ki m ti n, c u cn chuy n t l i s c m nh v ti n b c. v l s c m nh v tin b c ch khng ch ti n, khi n ng i ta giu c. s c m nh v ti n b c l i u m ti mu n quy n sch ny chuy n t l i cho b n b n c th chuy n t lai cho con chu. NGU I GIU KHNG C N TI N. M c d ng i b giu cho nh ng a con khc c a ng i m t kho n ti n, nhng ng i khng cho MiKe ng no c , v ng i khng tr ti n khng cho chng ti khi chng ti lm vi c cho ng i. Ng i ni: cho m t a tr ti n, l con d y n lm vi c cho ng ti n thay v h c cch lm ra ng ti n. By gi ti khng ni l b n nn b t con minh lm vi c khng cng. V ti cng khng ni l ng cho b n tr ti n.ti s khng ng ng n n b o b n ni v i con c a b n nh ng g, v r ng m i a tr m i khc v m i nh m i c nh. i u ti ang ni l ti n b c n t t ng. C m t cu ni r t quen thu c l: M t cu c hnh trnh hng ngn d m b t u b ng m t b c chn n gi n. m t cu ni chnh xc hn s l: M t cu c hnh trnh hng ngn d m bt u b ng t ng t o nn cu c hnh trnh . i v i ti n b c, nhi u ng i b t u cu c hnh trnh trong i h b ng nh ng t ng ngho nn ho c nhng t ng h n ch h sau ny trong cu c i. KHI NO B N D Y CON V TIN B C? Ti th ng c h i: t i no th ti nn b t u d y con v ti n b c? Cu tr l i c a ti l: khi con b n b t u quan tm n ti n.Ti c m t ng i b n c a con 5 tu i. Gi d ti c m t t 5 la ho c m t t 20 la v h i th ng b: con mu n ci no? th th ng b s ch n ci no?Ng i ti h i lun tr l i khng cht ng p ng ng: t 20 la.Ti p l i: Chnh xc, th m ch m t a tr 5 tu i cng hi u s khc bi t gi a m t t 5 la v 20 la. Ng i b gi u l y 10 cent m i gi cho vi c d y ti cch lm giu. Ng i khng lm i u ch d y ti chuy n ti n nong. Ti yu c u c h c lm giu, ti khng ch mu n h c v ti n nong. N u a tr khng th t s mu n h c lm giu, th hi n nhin bi h c nn khc i. m t trong nh ng l do m ng i b giu cho nh ng a con khc ti n tiu l v nh ng a tr con khng quan tm n chuy n lm giu, nn ng i d y h nh ng bi h c khc v ti n. M c d nh ng bi h c khc nhau, ng i v n d y h c c s c m nh v ti n b c thay v ph c i ch y theo nhu c u v ti n b c. Ng i ni: Con cng nhu i ti n bao nhiu th con cng t s c m nh b y nhiu.
wWw.VietLion.Com
Page 169

GI A CHN TU I V M I LM TU I Nhi u nh tm l gio d c ni v i ti r ng l a tu i t 9 n 15 tu i r t quan tr ng trong s
2010
pht
tri n c a m t a tr . Ti khng ph i l m t chuyn gia v s pht tri n c a tr em cho nn hy xem nh ng l i c a ti nh nh ng h ng d n chung chung ch ng xem nh m t kinh ngh m chuyn mn. M t chuyn gia t ng ti p sc ni r ng kho ng 9 tu i, tr con th ng ph v m t s i u m b m p t v t tm cho mnh m t con ng ring. Ti bi t r ng i u ng v i ti b i v nm nn 9, ti b t u lm vi c v i ng i b giu. Ti mu n thot kh i th gi i th c t i c a b m ti, nn th ti c n m t c tnh m i. M t chuyn gia khc ni r ng n u m t a tr ngh r ng n h c gi i tu i ny, tr con pht tri n nh ng g m chng g i l phng php tr ng v t t nghi p danh d n u m t a tr khng h c gi i tr ng thnh cng. chnh l t ng c a m t a tr v cch m s t n t i t t nh t v thnh cng. Ni cch khc, ho c khng thch tr ng h c, a tr c th tm m t phng php khc. Chuyn gia ny cng nu m t s i m ng ch v phng php thnh cng, r ng mu thu n gi a b m v con ci b t u khi phng php thnh cng c a m i a tr khng gi ng v i c a b m . V nh ng v n gia nh n y sinh khi cc b c b m b t u p t phng php c a h ln con tr m khng tn tr ng phng php c a con. B m tr c tin c n ph i n ng nghe k l ng phng php thnh cng c a con mnh. Chuyn gia ny cng r ng nhi u ng i l n g p r c r i lc v gi khi h nh n ra r ng nh ng phng php m h t ra cho bon tr khng thnh cng i v i h n a. Nhi u ng i l n sau thay i cng vi c ho c ngh nghi p. m t s khc th ti p t c c g ng lm cho phng php c a mnh c hi u l c tr l i. cn nhng ng i khc th t v ng, ngh l mnh th t b i trong cu c i, thay v nh n ra phng php thnh cng c a minh khng cn ph h p n a. Ni cch khc, ng i ta th ng h nh phc n u phng php c a mnh thnh cng. Ng i ta th ng th y bt h nh v i cu c s ng n u c m th y m t m i v phng php c a mnh, ho c phng php khng cn ph h p n a, ho c phng php c a mnh khng t c.
Chng 4. N u con mu n giu th con ph i lm bi t p
nh
C b m ti v b m Mike u khng ng ng nh c nh chng ti lm bi t p ch h khng i h i ph i lm cng lo i bi t p. Con lm bi t p nh cha? m ti h i.T Con s lm ngay khi chi xong tr ny.
nh. M t l n n a, s khc bi t
Con chi r i y! Gi th ngh i v c m sch v xem. N u con khng t i m cao th con s khng vo i h c c, r i h lm sao ki m c vi c lm t t n i? D , d . Con s ngh chi nhng m con mua thm m t khch s n n a.
wWw.VietLion.Com
Page 170

Nghe l i m v ngng chi ngay i. B bi t con thch chi nhng n lc con ph i h c r i. l gi ng c a b ti, nghe c v khng vui. Ti bi t ti ph i d ng ngay thay v nn n . i u ny khi n ti m t
2010
m y ngi nh xanh be b, v ti s n khi n ti tch gp khi chi. Ti s p s a thao tc ng c m t dy ph . Nhng ti bi t b ti ni ng. Ti s c m t ti t ki m tra vo ngy mai m ti cha h c g c . l ci th i ti hon ton b c t ph m ho c. Ti chi tr t nm tm tu i cjp n nm m i b n tu i, khi ti b t u chi bng cho i c a tr ng trung h c. M c d khng cng chi c t ph nh tr c n a, nhng khng bao gi ti b m t lng am m vo n, v m t khi ti l n, ti b t u chi tr ngoi i th t. XY NH NG TO NH T nh. C nhi u bu i th b y, thay v rong chi cng b n b hay chi mn th thao no th ti ng i l i vn phng c a ng i b giu, h c ngc ngch c a vi c i u hnh cng vi c kinh doanh v nh ng k nng c n thi t tr thnh m t nh u t. M t hm, ng i b giu h i Mike v ti: Cc con c bi t t i sao ta s lun giu hn nh ng ng i lm vi c cho ta khng? Mike ng i ph ng ng i ra m t lc, r sot trong u tm cu tr l i xc ng nh t. Cu i cng, ti nh b o trnh by cu tr l i m ti ngh l hi n nhin. B i v b lm ra nhi u ti n hn h , ti ni , Mike ni, g t u tn thnh. B lm ch cng ty, v b quy t nh tr lng cho b bao nhiu v h bao nhiu. Ng i b giu l c l ng i trn gh , m m c i. c ng l ta quy t nh tr lng cho m i ng i bao nhiu. Nhng s th t l ta c tr lng th p hn nhn vin c a ta. C Mike v ti nhn ng i b giu s ng s t. N u b lm ch cng vi c kinh doanh ny, ht sao l i c nhn vin no c tr lng hn b c? Mike h i. Ng i p: B i v khi con m i kh i nghi p, ti n m t lun eo h p, v ng i ch th ng l ng i cu i cng c lnh lng. b l nhn vin lun l ng i c lnh lng tr c tin? Mike h i. Ng i b giu g t u. ng nh v y. V khng ch h lnh lng tr c tin m h cn lnh lng tr c ta. Nhng t i sao l i nh v y? ti h i. T i sao l i lm ch m t doanh nghi p n u b lnh lng sau cng v b t bt nh t? B i v l nh ng g m t ch doanh nghi p th ng c n ph i lm tr c tin n u anh ta mu n xy d ng m t doanh nghi p thnh cng. i u th t l v l, ti p. B hy cho con bi t t i sao b lm nh v y i? B i v nh ng nhn vin lm vi c v ti n, v ta lm vi c xy d ng m t ti s n. Cho nn khi doanh nghi p ny pht tri n hn. Lng c a b tng ln? NG I B GIU C A TI Sau khi c nh n th c m nh m v ng n, m t trong nh ng to nh quan tr ng nh t i n s giu c l bi t p
wWw.VietLion.Com
Page 171
2010
C th ng ho c khng. Ta ni i u ny b i v ta mu n cc con bi t c s khc bi t gi a ti n v ti s n. Ta c th ho c khng t tr lng cho mnh cao hn v sau, v ta khng lm l ng c c kh v ti n lng. Ta lm vi c xy d ng c t ti s n tng v m t gi tr . C l ngy no ta bn doanh nghi p ny l y hng tri u la, ho c m t ngy no ta s thu m t ch t ch i u hnh n cho ta, v ta xy d ng doanh nghi p khc. V y l i v i b , xy d ng m t doanh nghi p l xy d ng c t ti s n. V ti s n i v i b quan tr ng hn l ti n b c, ti ni, c h t s c hi u c s c khc bi t ti s n v ti n b c. ng r i. V l l do th hai ta lnh lng t hn l v ta c nh ng ngu n thu nh p khc. b l b c ti n t nh ng ti s n khc? M t l n n a ng i b giu l i g t u, V l l do ta lun h i cc con cu h i u tin, t i sao ta lun giu hn nhn vin ta, b t ch p nh ng ai ki m ti n nhi u nh t t lng? Ta ang c h t s c d y cc con m t bi h c quan tr ng. B h c g v y? Bi h c l, con khng lm giu , ch lm con ki m ti n. V ch lm. Con lm giu nh Con khng hi u, ti than. b l g, b lm giu nh sao?
nh con quy t nh con s lm g v i s ti n c a con. Con lm g v i s ti n c a nh, Mike ni. nh nh, ti ni nh n nh nh th . M nh con c giu u? nh c a ng. Cng gi ng nh m con lm
con sau khi con ki m ra n s lm con giu hay ngho. N gi ng nh bi t p con lm , ng nh th ! l t ta mu n g i. Ta g i vi c lm giu l lm bi t p Nhng b con em m t ng bi t p , b con em cng vi c v nh, nhng ng th c s khng lm bi t p vi c nh khng ph i l d ng bi t p m ta mu n ni. Hay lm vi c v n, ti g t u. c s khc nhau vi c lm v n, nh ng bi t p con em v nh lm, v cng vi c b em v nh lm. R i ng i b giu ni cho ti i u ti khng bao gi qun: S c khc nhau c b n gi a ng i giu, ngho v trung lu l h lm g trong lc r nh. Th i gian r nh c a h , ti ni v i gi ng h nghi. b l g Ng i m m c i v i Mike v ti m t lc, r i h i: Cc con bi t cng vi c kinh doanh khch s n ny t u? Cc con ngh r ng doanh nghi p ny t trn tr i ri xu ng khng? Khng, Mike ni: B m b t u doanh nghi p ny t bn n nh ta. l ni t t c m i doanh nghi p c a b b t u kinh doanh m y nm tr c ng khng? Mike g t u: D con nh . l ngy thng kh khn c a gia nh nh ta. Chng ta c qu t ti n. V hi n nay chng ta c bao nhiu c a hng r i? Chng ta c nm. V c bao nhiu khch s n?
wWw.VietLion.Com
Page 172

B y !
2010
Khi ng i nghe, ti b t u hi u m t cht v nh ng s phn bi t m i m . Cho nn l do khi n b ki m ti n t hn t khch s n ny l b c thu nh p t doanh nghi p khc? l m t ph n c a cu tr l i. Ph n cn l i trong bn c t ph. Cc con hi u bi t r ng c t ph l bi t p t t nh t m con ph i lm. C t ph ? ti m m c i h i. Ti c th v n nghe th y gi ng m ti b o ti d p bn c i lm bi t p b l sao, c t ph l bi t p con i c m t vng? Con ki m c 200 $, ti p. Nn m i khi con i c m t vng, cng gi ng nh con tch gp ti n lng. ng khng? D . Con on v y, Mike ni. V th ng cu c, cc con ph i lm g? ng i b giu h i. Con ph i mua bn b t ng s n, ti ni. ng v y. V mua b t ng s n l bi t p lng. Mike v ti ng i im m t lc lu. Cu i cng ti nh b o h i m t cu: C ph i b ang ni ti n lng cao khng lm cho b giu? ng r i. Ti n lng khng lm cho b n giu. Chnh vi c con lm v i ti n lng m i lm cho con giu, ngho hay trung lu. Con khng hi u, ti ni: B con lun ni r ng n u b c tng lng cao hn, th nh con s giu. V l i u m m i ng i u ngh. Nhng th c t ng i ta cng ki m c nhi u ti n th h cng ln su vo n n n. Cho nn h lm vi c c t l c hn. T i sao th ? Ti h i. nh, lm trong th i gian r nh. H u h t m i ng i c m t k ho ch ngho nn ho c Chnh v nh ng g con lm nh c a con. l i u khi n con giu ln ch khng ph i ti n nh ? nh.
ta cho con th y, ng i b giu v a ni v a m tr chi c a thch nh t trn th gi i. i u g x y ra khi
m t cng th c ngho nn i v i ti n b c c a h sau khi h ki m c. V y th ta ph i tm cng th c hay nh t lm giu c tm th y ngay trn bn c t ph, ng i b giu ni, ch vo bn c . Cng th c no c? ti h i. c lm sao con chi th ng? Con mua m t vi hecta b t ng s n, r i con b t u t nh ng ngi nh ln , Mike tr l i. Bao nhiu ngi nh? B n , ti ni. B n ngi nh mu xanh. T t! v sau khi con c b n ngi nh xanh, con lm g n a?
wWw.VietLion.Com
Page 173

Con i b n ngi nh xanh l y m t khch s n mu , ti ni. V l m t trong nh ng cng th c giu to. Ngay t i y, trn bn c t ph, con c m t trong nh ng cng
2010
th c lm giu trn th gi i. l m t cng th c m nhi u ng i lm theo giu hn c gi c m hoang ng nh t c a h . B ang a v i con, ti niv i m t cht h nghi. Khng th n gi n nh th c. n gi n nh v y , ng i b giu xc nh n. Ta ki m ti n trong nhi u nm t cng vi c kinh doanh c a ta v ch mua b t ng s n. R i vi c ta lm l s ng h n b ng thu nh p t b t ng s n v ti p t c xy d ng doanh nghi p. Ta cng ki m c nhi u ti n t doanh nghi p th ta cng u t vo b t ng s n. l cng th c lm giu cho nhi u ng i. V y n u n n gi n nh v y, t i sao ng i ta khng u t b t ch c i? Mike h i. B i v h khng lm bi t p nh c a h , ng i b giu p. Khng, ng i b giu ni. Nhng n l cng th c r t hay gip nhi u ng i lm giu hng th k nay. N ng v i vua cha, v ngy nay n v n ng. Ch c i u khc bi t l con khng c n l qu t c m i lm ch c b t ng s n. Cho nn b chi c t ph ngoi i th c? Mike h i. Ng i b giu g t u. Nhi u nm tr c, khi ta cn l m t c u b chi c t ph, ta quy t nh r ng k ho ch lm giu c a ta l xy d ng doanh nghi p v r i l y doanh nghi p mua b t ng s n. V l t t c nh ng g ng i ta lm. Th m ch khi chng ta c r t t ti n, ta v n mua c b t ng s n. C nh t thi t l mua b t ng s n khng? ti h i. Khng. Nhng khi con l n ln v b t u hi u s c m nh c a cc t p on v lu t thu , con s khng hi u t i sao b t ng s n l m t trong nh ng mn h i nh t. B cn c th u t vo u n a? Mike h i. Nhi u ng i thch c phi u v tri phi u. B c tri phi u khng? ti h i. D nhin l c r i. Nhng v n c nhi u b t ng s n hn. T i sao? ti h i. T i v ngn hng c a ta s cho ta vay ti n mua b t ng s n nhng l i nhn nhkh khn khi cho ta vay mua c phi u.Cho nn ta c th nhn ti n c a mnh ln t t hn b ng b t ng s n ,v lu t thu u i cho b t ng s n hn .Nhng chng ta ang g l i i m m u ch t.,, i m m u ch t l g ti h i. i m m u ch t l,con lm giu l nh ch khng ph i ch lm.Ta th c s mu n cc con hi u i u .Ta khng nh b ng cch lm bi t p nh c a quan tm cc con mua b t ng s n hay c phi u, tri phi u hay xy d ng m t doanh nghi p. Ta ch quan tm l cc con hi u c h u h t m i ng i khng lm giu h . ch lm. H lm giu
wWw.VietLion.Com
Page 174

Con hi u r i ti ni. V y khi b xong vi c khi xong cng vi c khch s n t i y th b i u ti p
2010
R t vui v con h i ng i b giu ni. i thi. Hy ra xe v ch ta l y xe nh ta s cho con th y ni ta n sau M y pht sau, chng ti n m t vng t r ng v i ngi nh xy c nh nhau. y l 20 m u anh (kho ng 8hects) b t ng s n c b n c a ta. B t ng s n c b n? Ti b p ch p h i. C l ti m i 20 tu i, nhng ti nhn l bi t m t khu cho thu gi th p. Ch ny th t kinh kh ng. c, ta gi i thch cho con nghe. Hy ngh nh ng ngi nh ny nh nh ng ngi nh mu xanh trong nh t ph. Cc con th y cha. Mike v ti ch m ch m g t u c h t s c m ng t ng ra. Nh ng ngi nh khng g n gng s ch s nh nh ng ngi nh trong bn c . V y nh ng khch s n mu u. Chng ti g n nh ng thanh h i. R i s c. Nhng n khng ph i l m t khch s n mu . M y nm n a th tr n nh b c a ta s pht tri n theo h ng ny. Thnh ph thng bo k ho ch xy d ng m t sn bay u kia m nh t ny. Cho ln nh ng ngi nh v m nh t ny s n m gi a th tr n v sn bay. Con hi u ra r i. R i khi th i i m n ta s ph t t c ngi nh cho thu ny ra v chuy n m nh t ny thnh khu cng nghi p nh . V r i ta s ki m sot m t trong m nh t gi tr c a th tr n ny. R i b s lm g. Ta s theo cng th c gi ng nh v y. Ta s mua thm nh ng ngi nh mu xanh v khi th i i m n chuy n chng thnh khch s n mu ho c m t khu cng nghi p nh ho c m t khu dn c ho c b t c th g m thnh ph c n vo lc . Ta khng ph i l ng i thng thi l m, nhng ta bi t cch theo u i m t k ho ch thnh cng. Ta lm vi c v t v , v lm bi t p nh c a mnh. bi bi n, b ng cch p d ng cng Khi Mike v ti m i hai tu i, ng i b giu b t u tr thnh m t trong nh ng ng i giu nh t Hawaii. Khng t u c m nh t cng nghi p , Ng i b giu cn t u c c m t m nh t th c gi ng nh v y. giu c, y quy n l c. Trong cu n t p 1, bi h c lm giu c a ng i b giu l khng lm vi c v ti n, thay vo ng i b giu b t ng ti n lm vi c v mnh. Ti cng bi t v Ray Kroc, ng i sng l p t p on MacDonalds, ng i pht bi u: Ti khng trong ngnh kinh doanh hamburger. Cng vi c c a ti l b t ng s n. Nh m t th ng nhc nh tu i, nh ti s lun nh tc ng c a vi c so snh bi h c v bn c t ph v i bi h c trong cu c i th c n ng i b giu v nhi u ng i khc. S giu c c a h th c s t c t nh ng g ng i b giu g i l lm bi t p c a h . i v i ti, t ng giu c t c nh ch khng ph i ru t ti em v nh hng ng cng vi c c a c quan, nhng ng i lm r t t bi t p nh. ch lm l m t bi h c t ng i b giu. B tu i 34, ng i chuy n ti ng tm m t doanh nhn khng ti ng tm thnh m t doanh nhn
Khi ti t Vi t Nam v nm 1973, ti l p t c ng k m t kho h c u t b t ng s n m ti th y qu ng co trn
wWw.VietLion.Com
Page 175
2010
Tivi. H c ph 385 la. Kho h c lm cho v ch ng ti thnh t ph, v thu nh p t b t ng s n m chng ta mua b ng cch s d ng cng th c m kho h c d y em l i cho chng ti s t do. V ch ng ti khng c n ph i lm vi c n a v c thu nh p c nh t vi c u t vo b t ng s n. Cho nn kho h c 385 la tr l i cho ti nh ng th cn quan tr ng hn ti n b c. Thng tin thu c t kha h c em l i cho v ch ng ti nh ng th cn quan tr ng hn l cng vi c an ph n th th ng. N em l i cho chng ta s m b o v t do v ti chnh. Chng ti lm vi c v t v t i ch lm v chng ti cng lm bo t p mnh. Nh ng i b giu ni khi chi c t ph v i Mike v ti: Cc con khng giu ln ln nh. ch lm, cc con lm giu nh c a
TR CHI I H I NHI U HN M T NNG KHI U B ru t ti cng hi u l ti c n m t s khch l , m t ph n th ng khi h c xong. Ng i b thng thi bi t r ng b o ti Hy n tr ng l y i m cao c th lm vi c lm n nh khng ph i l ng l c thc y ti yu thch tr ng h c. ng i bi t l ti c n h c nh ng g ti mu n h c, h c theo cch t t nh t i v i mnh, v ti c n c m t ph n th ng khuy n khch cho vi c h c c a mnh. M c d Ng i khng thch chi c t ph hng ti ng ng h v i ng i b giu, nhng Ng i v n thng thi bi t r ng ti ang chi v nh ng l i ch ti c th t c t tr chi . Ng i bi t ti c th nhn th y tng lai mnh. l l do Ng i ni: Hy n tr ng v nhn th gi i, nhng n u con u vo m t tr ng d y h c cho con v c th gi i, con s thch vi c h c c a mnh. B khng nh n ra r ng t ng ny s bm ch t vo u ti. i v i ng i, du hnh vng quanh th gi i bi t chi c t ph khng c ngha g c . Nhng n khi ng i th y ti th p sng t ng vng quanh th gi i h c, Ng i b t u khuy n khch ti. Ng i tm ra i u g thu ht ti. Ng i b t u em nhi u sch v i bi n v du hnh vng quanh th gi i v Ng i s d ng nh ng g ti c th th y ho c ang b t u th y qua c t ph nh m t s khch l ti h c ti p v chm ch hn. Ngy nay ti i quanh th gi i chi c t ph b ng ti n th t. M c d k nng c vi t c a ti khng t t l m, nhng ti c v vi t kh hn v ng i b th y gio c a ti thng thi tm ra mn h c ti thch thay v bu c ti h c mn ti khng a. PHNG PHP THNH CNG M t trong nh ng i u quan tr ng nh t ti h c t c t ph l phng php thnh cng. Ti bi t mnh ph i mua b n cn nh mu xanh r i chuy n n thnh m t khch s n mu , nhng ti khng bi t ph i lm nh th no. Ni cch khc, tu i chn v m i lm tu i, ti h c c r ng mnh khng c nng khi u h c t p nh Andy Ki n b n ti. Khi ti tm ra cng th c trn bn c , r i ti n ln v th c s nhn th y, ch m vo v c m nh n c nh ng ngi nh mu xanh c a ng i b giu, ti pht hi n ra nh ng phng php thnh cng cho mnh. Ti bi t phng php ng i b ngho l h c hnh chm ch , lm vi c c n m n c cng vi c n nh v ng i c ngy trong phng lm vi c khng ph i l m t phng php ginh cho ti. V y cng may. Nhng ti ni, m i ng xu u c hai m t. M t r i ch 15 tu i, nh ng l i do d m nh N u con khng chm ch h c hnh th con s
wWw.VietLion.Com
Page 176

khng thnh cng d c, c nh h ng m t cht v thc y ti h c mn m ti khng mu n h c.
2010
Khi ti nhn vo i m ki m tra th p nh t c a b n tr ngy nay, ti tin r ng v khng ai cho h c sinh l do ho h ng h c hnh chm ch m ch d ng vi c p bu c chng h c.Ti ngh nhi u b n tr s quan tm hn n vi c h c n u h c chi c t ph ngay t nm l p m t. N u m t a tr mu n tr thnh t ph, b n v n c th cung c p cho chng cng m t chng trnh h c nh khi ti cn l m t a tr . a tr c l th c s s n lng h c h i i u , b i v ph n th ng cu i cng l s ho h ng v b cng h c h i. B ng cch chi c tir ph, ti tm ra phng php thnh cng c a mnh. Ti c th th y tng lai c a ti vo cu i cng cu c chi. M t khi ti bi t mnh c th lm c, ti r t mu n thnh m t t ph. i v i ti i u th t ho h ng v ti s n sng h c t c i u . Ti khng c t t ng tm m t cng vi c m b o hay m t cng ty ho c chnh ph lo cho i ti. Vo tu i 15, ti bi t mnh ch c ch n s giu. Ti khng ch ngh v y, ti bi t l nh v y. Khi ti bi t i u t t ng c a ti c nng cao. Ng i b nh gio c a ti c th th y r ng ti h c t t nh t b ng cch lm thay v nghe v c. ng i khuy n khch c m du hnh vng quanh th gi i c a ti v k t h p nh ng c m v i c t ph. Ng i khng quan tm n i m s c a ti c vo c m t ngi tr ng thanh th . Ng i ch quan tm n vi c ti b ng i h c v quan tr ng l h c ti p. D Y D NH NG A TR GIU C V THNG MINH Vo u nm 2000, m t trong nh ng cng ty hng u m ng l i Marketing m i ti n ni chuy n v i ng i m h g i l th h ti p n i v u t. Ti khng bi t h l nh ng ng i th no v ch c bi t r ng h l nh ng ng i tr c b m thnh cng trong ti p th kinh doanh. Khi ti h i t i sao h c n h c v u t, cu tr l i l: B i v h u h t cc b n tr s c th a k cng vi c kinh doanh hng tri u dola, v c khi hng t . Chng ti v ang d y h nh ng k nng kinh doanh, v hi n nay chng ti c n ng d y h nh ng k nng u t. V i cu tr l i , ti bi t t i sao ti c m i ni chuy n v i h . Ti c hai ngy m t khu ngh mt ni chuy n v i 73 b n tr , tu i 15 n 35, v t m quan trn c a u t. Th t d ch i v khng c cu h i i lo i nh: Ti o u ra ti n u t? ng i b giu c a ti t ng ni: Ch c hai d ng v v n ti n b c. M t l khng ti n, v hai l qu d ti n. V nh ng b n tr ny g p ph i v n th hai. Vo ngy th hai, ti th y nh ng b n tr ny qu khc bi t. H khng gi ng nh b n tr khc ti t ng g p tr c y. Nh ng b n tr tu i i mi ny cng c th t ch c bu i ni chuy n v ti n b c, kinh doanh, v u t nh nh ng ng i tr ng thnh ni chuy n v i nhau ch khng ph i nh nh ng b n tr ni chuy n v i ng i l n. Ti gi sinh ra h , v ti th ng c m th y nh th l mnh ang ni chuy n v i ng i ngang hng qua m t bn h p l n. R i ti nh n th y cc b n tr ny c l n ln trong mi tr ng kinh doanh, nhi u ng i trong ang qu n l lu l ng ti n m t kh l n nh ng m c u t cn l n hn c ti. Ti c m th y ng v nh b, v s giu c h ang s h u ch khng ph i v s kiu k c a h . H khng ch tho i mi v i ng i l n m h cn tho i mi ni chuy n v i ng i l n v ti n b c v kinh doanh. Ti t ng g p m t s b n tr tr c y, m t s ch c 14 tu i, ng tr c 40.000 ng i v c di n vn rung ng c phng. l i tr ng, l y
wWw.VietLion.Com
Page 177

Khi ti tr v sn bay, ti nh n th y r ng ng i b n thn nh t c a ti, Mike cng c truy n t nhi u kinh nghi m nh v y. Ti nh n ra r ng anh h c chm ch hn vi c tr ng i h c v ph n th ng cu i kho h c
2010
tr ng
l m t cng vi c kinh doanh hng tri u . Ti nh n ra r ng ti cng c may m n c c m t ng i b , lm nh v c th i gi d y d con trai c a Ng i v ti nh ng k nng s ng c th p d ng trong th c t . Khi ti b o ng i ta cn nh c n vi c kinh doanh t i nh - b t k vi c g, t m t m ng l i ti p th cho n m t chu i c a hng n vi c g ta c th t kh i nghi p c ti c ni n nh ng b n tr trn ng n ni . Trong l ch s r t nhi u ng i trn th gi i giu c b ng cch kh i nghi p ngay t i nh. Henry Force, Michael Dell,
Chng 5 Con b n s c n bao nhiu phng php thnh cng?
Nhn l i cu c i c a ng i b giu v ng i b ngho, ti nh n ra ai thnh cng hn ai n gi n v ng i c nhi u phng php thnh cng hn. B n c a ti Adrrian lm vi c nhi u nm cho t p on l n v vo u nm 1990 c ngh vi c. V i s c u ti n v mu n t mnh kinh doanh, Adrian mua l i quy n kinh doanh m t i l du l ch b ng ti n dnh v ti n ngh vi c t cng ty c. Khi c i u hnh i l c a mnh, cc cng ty hng khng b t u c t gi m ti n hoa h ng trn m i v m i l bn c. Ti n hoa h ng tr c kia l 800$, nay ch cn 100$, th m ch c lc 50$. C ang i m t v i vi c ng c a i l, v l n ny c h t s ch ti n ti t ki m v khng nh n c xu no ti n ngh vi c t i l c a mnh. C ang rao bn i l du l ch c a mnh, nhng gi c c a n s t th th m v hoa h ng gi m. Ti tin r ng m t trong nh ng i l khi n cho Adrian tng thi u lc v gi l c khng phng php thnh cng chu n b s n cho cu c i . Andrian khng ph i l ng i duy nh t ti bi t ang ph i ch t v t b i v c thi u phng php thnh cng. C nhi u ng i h c gi i nhng ra tr ng khng tm phng php thnh cng. CON B N C N 3 PHNG PHP TI THI U THNH CNG C 3 phng php c b n m m t a tr c n ph i h c thnh cng trong vi c v ti chnh trn ng i: M t phng php trong h c t p M t phng php trong cng vi c M t phng php trong ti chng PHT HUY M T PHNG PHP THNH CNG TRONG H C T P Giai o n t lc m i sinh ra n 15 tu i r t quan tr ng; l th i gian tr con tm ki m v pht huy m t phng php thnh cng trong h c t p c a mnh. N u m t a tr thch th h c hnh c k t qu t t th a tr s php huy c phng php h c gi i. N u tr ch t v t trong nh ng nm u i th chng s t tin m c c m v i b n b cng trang l a v nh ng nm c p sch t i tr ng l m t c c hnh. a tr c c m th y mnh ngu xu n v th y khng th s ng n i trong h th ng gio d c. Chng b t u b gn nh ng bi t danh t h i nh Ch m pht tri n
wWw.VietLion.Com
Page 178

thay v c g i b ng nh ng t m mi u nh ti nng, sng lng hay c nng khi u. L m t ng i l n ti ght cho nh ng bi t danh x u. B n c ngh nh ng a tr 11, 12 tu i thch nh ng bi t danh nh v y?
2010
H th ng nh gi k t qu h c t p l m t l do n a tr th y t an ton v m t gio d c. Trn th c a h th ng, n u c 10 a tr th c 2 a tr ln ng cong, 2 a y ng cong, 6 a cu c ki m tra nng l c h c t p, ti th ng nh gi l thu c 2% gi a. Thng th ng, trong cc d i i m trn v ti m nng nhng 2% thu c
s . Ng i b nh gio c a ti th ng nh gi: H c sinh ng l m t h th ng lo i tr hn l m t h th ng gio d c. V i t cch l m t ng i b , ng c trch nhi m gi cho ti c an ton v tinh th n c m xc, v gip ti trnh kh i h th ng lo i tr . S THAY I NM CHN TU I Tri t l gio d c c a nh gio d c hng u Rudolf Steiner k t h p ch t ch trong cc tr ng h c Waldorf, c nh gi l m t trong nh ng h th ng tr ng h c pht tri n nhanh nh t th gi i hi n nay. Steiner th ng ni v vi t v s thay i nm chn tu i. S khm ph c a ng l kho ng 9 tu i, tr em b t u tch kh i tnh cch c a b m v t hnh thnh tnh cch c a mnh. Steiner khm ph ra r ng y th ng l m t giai o n tr con c m th y c c. a tr b t u tm ki m ci ti c a n trong ci chng ti, chng ta c a gia nh. Trong giai o n ny, a tr c n h c nh ng k nng s ng th c t . V l do ny, nh ng a tr h c t p h th ng Wanldorf vo tu i ny s d y tr ng v n, xy nh chi, bnh m n ng, v nh ng th gi ng nh v y. Khng ph i l chng h c ngh cho tng lai m chng h c k nng ny m b o cho c nhn r ng chng c th t n t i c. a tr c n bi t r ng chng c th t n t i trong giai o n ny ki m c i m ring c a mnh. N u chng khng pht tri n c m t c m gic an ton no trong giai o n ny th h u qu c th nh h ng ln cc ng h ng v l a ch n cho tng lai c a chng. Hi n nhin, m i a tr ph n ng l i s kh ng ho ng tnh cch ny khc nhau, v l l do t i sao nh ng quan st v c m nh n c n th n c a cc b c ph huynh l i c n n v y. M t th y gio v i 30 h c sinh khng th nh n ra t ng l a ch n v nhu c u khc nhau c a cc h c sinh mnh tri n ny trong cu c i a tr . Khi Ng i y th y r ng ti khng h c gi i tu i ny. tr ng, v ti b Andy Ki n nh Ng i b h c th c c a ti khng tn thnh cng trnh nghin c u c a Rodolf, nhng ng cng nh n giai o n pht h ng n th no khi ti thng bo r ng Andy l thin ti cn ti khng, ng i b t u quan st v h ng d n ti m t cch t ng t n hn. l l do Ng i khuy n khch ti chi th thao nhi u hn. Ng i bi t r ng Andy h c b ng cach c v ti cng c th tr thnh cng trong h c t p theo cch ring ti. Ng i mu n ti tm ra cch gi c s t tin trong tr ng h c, nagy c khi qua th thao hn l qua cc mn l thuy t. Gia nh ti cng g p v n v ti n b c vo th i i m ti 9-10 tu i. Ti on l ng i b h c th c nh n ra r ng s thi u kh nng ki m ti n c a Ng i nh h ng n ti nh th no. Ng i bi t r ng ti th ng th y m ng i khc tr c ho n c n tr . Ti ngh Ng i bi t r ng ti c l s tm ki m th y m t phong cch khc h n Ng i, v ti lm v y. Ti b t u h c v i ng i b giu bn 9 tu i. Nhn l i, ti t tm ra cu tr l i c th gip gia nh trong giai o n kh khn v ti chnh ny. R rng l ti ang tm ki m m t tnh cch khng gi ng b m ti.
wWw.VietLion.Com
Page 179

PHNG PHP C A ADRIAN NG C V I PHNG PHP C A TI B i v tr c y Adrian h c t p t t tr ng nn ti khuyn c tr v tr ng h c m t lnh v c m i . Phng
2010
php h c t p c a ti khc v i c a Adrian . l phng php ti h c lc 9 tu i tm m t chuyn gia gi i v h c b ng cch lm . Ngy nay ti v n tm nh ng chuyn gia gi i h c h i . Ti tm nh ng chuyn gia gi i lm nh ng vi c ti mu n lm , ho c nghe h ni v nh ng g h lm . Ti cng c , nhng l cch sau cng . Thay v tr v tr ng h c kinh doanh , ti t xy d ng cng ty cho mnh , b i v ti h c b ng cch lm hn l h c b ng cch ng i trong l p . Ti tm km m t chuyn gia gi i , hnh ng, sai l m , v tm sch ho c bng ni v nh ng sai l m ti m c ph i h c h i t nh ng sai l m . V d , khi b t u chi n d ch ti p th - m t trong nh ng cng vi c c a ti - b th t b i , ti vo m t phng h c l n v tm cch c cu tr l i m i m . Ngy nay , l m t nh ti p th kh gi i nhn ti s khng c nh v y n u ti ch ng i trong l p , c sch v nghe gi ng t nh ng ng i th y khng c cng ty no lm ch c . M i a tr s c mt phng php c o ring thnh cng trong h c t p . Vi c c a b m l quan st v h tr chng ch n c phng php h c t p t t nh t . N u a tr h c khng gi i e tr ng , hy g n gi v i tr hn h tr n tm cch t t nh t h c gi i . N u con b n h c gi i v thich i h c , th b n th t h nh phc . Hy chng v t tr i hn v t n h ng i u . N u chng khng thch tr ng h c , hy lm cho chng bi t r ng chng v n cn c ti nng , v khuy n khch chng tm ra cch h c trong m t h th ng ch c n c m t ti nng . N u chng c th lm c, chng s t c nh ng k nng c th t n t i trong th gi i th c, m t th gi i i h i nhi u ti nng khc nhau t n t i. l nh ng g m b ti mu n ti lm. Ng i khuy n khch ti tm ra phng cch h c t p cho mnh, m c d th c t ti ght nh ng g ti h c. l m t s rn luy n chu n b cho cu c s ng th c t sau ny. S T NH N TH C B N MN Ti ni r ng n n n v m t c m gic an ton v ti chnh c th lm n mn s t nh n th c v ti chnh c a m t ng i. Ni cch khc, n u b n c qu nhi u th t b i v ti chnh ho c c m th y sa l y trong vi c c n s an ton trong cng vi c v trang tr i m i th , th s t nh n th c v ti chnh c a b n c th b ng c. i v i chuy n h c hnh cng v y, n y chng ta ni r ng a tr khng thng minh nh nh ng a tr khc th chng c c m gic ght chuy n h c. N u khng c s nh ng i m s t i t ng h c a b ti, ti c th ngh h c t lu ch v khng ai mu n c m gic tr ng thi. Tuy nhin, ngu n. Ti bi t mnh khng d t. Ti bi t mnh ch chn ngn nh ng mn ang h c thng thi c a ti gip ti qua kh i giai o n kh khn trong cu c i. D cho con b n c h c gi i hay khng, hy quan st v khuy n khch chng tm ra phng php h c t p, b i v m t khi chng ra tr ng v b c v i, s gio d c c a chng m i th c s b t u. NH NG M I QUAN TM C A NG I B THNG THI C A TI M t vi nm tr c, ng i b nh gio c a ti c th thay i h th ng. Ng i bi t r ng nh ng a tr khc nhau th c nng khi u khc nhau. Ng i cng nh n ra r ng h th ng l m t d ng m t c cho t t c m i ng i, h th ng
tr ng c a ti v n b t u n mn s t nh n th c v h c hnh c a ti. Chnh ng i b
wWw.VietLion.Com
Page 180
2010
ny ch thch h p v i kho ng 30% tr v ng l ng s i v i nh ng a tr cn l i. Ng i th ng ni: L do h th ng gio d c khng thay i l v n khng thi t k thay i. N l m t h th ng c thi t k t n t i vnh c u. H u nh ai cng bi t cc th y c ang c h t s c d y b n tr . V n l ch , m t h th ng nh c p trn ch s lm ch m chng ta thay v thay i thc y chng. i v i ti l h th ng c ng nh c l m t cng ty duy nh t m ti bi t khng cung c p n i cho khch hng. Thay v ni chng ta c m t h th ng ng chn th h ni: Con ci b n ch m qu ho c Cc gio vin c s y u km trong vi c gi ng d y. Nh ti ni, l n v duy nh t l i cho khch hng nh ng sai l m c a chnh mnh. Tr c y ng i b ru t ti nh n ra r ng l m t h th ng c nh ng r n n t kinh kh ng bn trong. Ng i r t b c khi pht hi n ra h th ng gio d c c h u h t cc n c ni ti ng anh p d ng l m t h th ng gio d c c ngu n g c hng trm n c Ph . Ng i r t b c khi pht hi n ra h th ng khng ph i l d y tr em h c m l t o ra ng i lnh v ng i lm thue. M t hm ng i ni v i ti: L do chng ta c t nh tr trong m t h th ng gio d c l v h th ng c a chng ta c ngu n g c hng trm nm tr c t Ph , t nh tr l theo ti ng Ph . Ni m t cch khc, m t nh tr chnh quy n gio d c, ho c truy n b. l m t h th ng c thi t k l y i trch nhi m gio d c kh i b m v du tr em cch ph c v t t nh t cho nhu c u v mong mu n c a chnh quy n. T SAMURAI N BC S N TH Y GIO Bn n i ti c truy n th ng chi n u, nhi u ng i thu c samurai trong th i i phong ki n Nh t. Nhng sau giao thng v i phng Ty c Commodore Perry m ra, h th ng c a ch phong ki n b t u tn l i. Gia nh bn n i ti b t u b con ng samurai v tr thnh nh ng bc s y khoa. ng n i ti c nh s n tr thnh m t th y thu c, nhng ng b n Hawaii, ng ph v dy chuy n. M c d ng n i ti khng ph i l m t bc s, nhng b ti v n mong c vo tr ng y, nhng ng cng l i ph v dy chuy n . Khi ti h i b ti t i sao ng i khng lm bc s Ng i tr l i: Lc b ti cn h c trung h c, b ti b t u h i t i sao nhi u b n t nhin ngh h c gi a ch ng. Hm tr c b n b cn , hm sau th y khng cn trong l p. B b t u tm hi u v ban gim hi u. B s m pht hi n ra r ng n i n ma ng v tr ng thm (d a) yu c u cc tr ng h c nh r t t nh t l 20% tr di c t chu . l cch m b o l h c m t i ng cng nhn th cng th t h c n nh. Mu b si ln khi nh n ra i u , v b quy t nh b c vo lnh v c gio d c thay v vo y t . B mu n m b o r ng t t c m i a tr u c c h i c gio d c nh nhau. V b s n sng u tranh v i u . B ti u tranh c i thay i h th ng v cu i cng n l c c a ng b nh b i. G n cu i i, ng c cng nh n l m t trong hai nh s ph m hng u trong l ch s 150 nm c a n n gio d c Hawaii. M c d Ng i c nh ng ng i trong h th ng cng nh n v lng can m, nhng h th ng nhn chung v n cong nh c. Nh ti ni, l h th ng c thi t k cho s t n t i hn l s thay i. i u khng c ngha l h th ng khng lm vi c t t cho nhi u ng i. N l m t cng vi c xu t s c cho kho ng 30% s ng i lm vi c t t trong h th ng. V n ch , h th ng hi n nay c o t o t hng trm nm trong th i i nng nghi p, th i i tr c c xe
wWw.VietLion.Com
Page 181

hi m bay, l h th ng m nh hn c kh ng long v dai nh c s u. l l do b ti kh ch i h ng d n cch h c
2010
nh, Ng i th ng ni v i cc con: i m cao khng quan tr ng b ng vi c pht hi n ra nng khi u c a
cc con. Ni cch khc, m i a tr u khc nhau. Tu b m c ch i kh quan st nh ng cch gip con h h c t t hay khng h tr con trong vi c pht tri n phng php thnh cng trong h c t p. B t c khi no ti th y nh ng a tr l ti th y ngay nh ng thin ti nh tu i ho h ng h c h i. M y nm sau, c khi ti l i th y nh ng a tr th n ng ang chn h c v t h i t i sao chng b p bu c nh ng i u m chng c m th y khng thch h p. Nhi u h c sinh c m th y b s nh c v chng x p lo i d a trn cng mn m chng khng h a thch v r i b gn cho l thng minh hay khng thng minh. M t anh b n tr ni v i ti: Ch ng ph i l chu thng minh. Ch v chu khng quan tm thi. Tr c h t hy ni cho chu bi t t i sao chu khng nn quan tm n nh ng mn h c v chu c th s d ng ki n th c nh th no r i, r i chu s h c t t mn . V n ny quan tr ng hn c chuy n i m cao i m th p. Ng i b thng thi c a ti d nhin nh n ra l i m s c th tm n s nh h ng n tng lai c a m t h c sinh m t cch tch c c hay tiu c c, nhng Ng i cng khng quan nh h ng c a i m km c th c trn s t nh n th c v t tin c a m t h c sinh. Ng i th ng ni:
Nhi u a tr b c vo tr ng v i s ho h ng h c h i nhng ch ng bao lu khi ra tr ng ch h c c vi c chn ght h c hnh. L i khuyn c a Ng i l: N u m t v b m c con ght ph i i h c, vi c quan tr ng nh t l m b o cho con mnh duy nh t duy tr s yu thch h c h i b m sinh. Hy pht hi n ra nng khi u bn trong con b n, hy pht hi n ra nh ng g m con quan tm mu n h c, v gi l i cho chng lun ho h ng trong chuy n h c, ngy c khng ph i trong h c t p Th c t l ngy nay tr h c nhi u hn chng ta tr c kia. N u khng v y, chng s b r t l i trong 2 phng php thnh cng k ti p, s c c p trong chng ti p theo. l l do m theo ti, vi c pht tri n phng php thnh cng trong h c t p c a con b n nh quan tr ng hn nhi u so v i i m s chng nh n c tr ng. Nh c hai ng i b ni: Vi c gio d c th c s c a b n b t u khi b n ra tr ng v b c vo i. Chng 6. Con b n tr nn v d ng khi t i 30 tu i? Khi ti cn nh , b m ti a ra h ng i tng lai c a ti l i h c, t t nghi p ra tr ng, tm m t vi c lm v tr thnh m t ng i lm thu trung thnh, c h t s c thng ti n d n trong cng ty v lm th ng li xe ra v trogn nh hong hn. G NG CNG GI CNG CAY! t ng c m t cng vi c lm tr n i l t ng c a th i i cng nghi p. T nm 1989, khi b c t ng Berlin s p v WWW xu t hi n v ph bi n kh p ni trn th gi i cng lu t l thu m n thay i. Theo , lu t g ng cng gi cng cay ( i v i vi c kinh doanh) ng v i th i i cng nghi p; nay trong th i thng tin, i u o l n. Chnh v v y m nhu c u v phng php thnh cng trong h c t p c a a tr ra i, nh m gip n thay i khi t i ngh hu. Sau khi ngh hu ti s nh n c chi c ng h vng v chi golf trong m t h i nh ng ng i ngh hu no y, v
wWw.VietLion.Com
Page 182

nh ng g ang di n ra . Phng php thnh cng trong h c t p ph i c th c hi n t t v pht tri n cng nh p v i nh ng thay i c a phng php thnh cng trong ngh nghi p c a a tr . Ni cch khc, r t nhi u kh
2010
nng con ci b n s l c h u khi b c vo tu i 30; v chng c n ph i h c m t phng php m i thnh cng trong cng vi c, h u p ng thay i th tr ng lao ng. Hay, n u con b n ngh v m t ngh nghi p su t i, khng ch i h c h i v chu n b t t cho nh ng thay i nhanh chng th c m i nm tri qua con b n s cng c nguy c b r t l i sau. I M S CAO KHNG C NGHA NHI U L M Tng lai khng thu c v a tr ra tr ng v i i m s cao, m ri vo bn tay c a tr c phng php h c t p t t nh t v nh ng t ng thin v khoa h c m i nh t. Quan tr ng hn l vi c h c nh th no c i m cao, a tr c n h c cch h c; h c cch thay i; v h c cch thch nghi nhanh hn. T i sao v y? l v r t nhi u trong s nh ng k nng cc ng ch v cc doanh nghi p c n nhn vin c tr lng cao cho h trong tng lai l i th ng khng c h c tr ng ngy nay. Hy c nhn vo b u khng kh kinh doanh ngy nay, ng i c i h i nhi u nh t l ng i am hi u v m ng Web - m t lnh v c khng c d y t i tr ng. Ng i t c i h i hn l nh ng ng i thu c v th h c a ti, ng i mu c lng cao nhng l i n m ngoi ra th i i Cng ngh thng tin. S KHAN HI M NHN CNG Ni v nh ng ng i tr ln th a thi trong tnh hnh khan hi m nhn cng th qu l l . Nh ng ng i b n v t c a ti ni r ng: m, ng nh ti gi i v c h n ch v k nng vi tnh th sao? C r t nhi u cng vi c m, v ti c th ra gi b t c u ti mu n lm. S d c s khan hi m nhn cng n gi n l v n n kinh t chng ta ang bng n . Hng t la vo cng ty c nguy c s khng cn ho t ng kinh doanh trong vng vi nm n a. Khi nhi u cng ty o u t v k thu t b t u ngng ho t ng v h t ti n, th th tr ng s m t l n n a l i b ng p l t b i v s cng nhn. V khi nh ng cng ty ng c a th ko nh ng ngnh kinh doanh khc ng c a theo. BAO NHU TU I TH QU GI. Trong chuy n i Autralia g n y, b n ti, Kelly Richie trao cho ti m t b n foto t West Autralia, m t t bo a phng. Anh c i, Kelly b o, Bi bo ny tm t t i u m bao nm r i anh c ni v i m i ng i bi t xem bao nhiu tu i l qu gi. N xc nh tu i hi n t i c a m i ng i g n v i ngh nghi p c a h . Trang bo s ngy 08-4-2000 ch y tt l n B N ANG V T QUA N? Bi bo cn km theo nh ng t m hnh ch p m t ng i thi t k ho tr , m t v n ng vin th d c d ng c , m t lu t s v m t ng i m u th i trang. D i hnh c a t ng ng i u c cu ch thch b ng ch in hoa, m nh sau: 1. Nh thi t k ho : s d ng trong vng 30 nm. 2. V n ng vin th d c d ng c : s d ng trong vng 14 nm. 3. Lu t s: s d ng trong vong 35 nm. 4. Ng i m u: s d ng trong vng 25 nm.
wWw.VietLion.Com
Page 183
2010
Ni r hn, trong nh ng ngnh ngh k trn khi b n ng p ngh t i nh ng tu i t c l b n qu gi r i. Bi bo m u b ng cu chuy n v m t ng i m u khgn cn l siu m u lm ra 2000 ola m t tu n n a. nghi p. Bi bo gi i thch k hn: Nhi u ngh c g n nh ng s i dy bo ng ngh nghi p cng m t t nh ng s i dy ny c cng nh ng c t m c 20,25,30 hay 40. Cho d u th cng ph i cch tu i ngh hu r t xa. i u c th l do c th : nhan s c tu i 28 c th t
c a ng i m u tn t , nh ng vng o khng cn chu n xc nh tr c n a. C th l do tr n a nh ton h c ngy cng hay tnh ton sai; nh ng nh qu ng co i ti khng cn t ng ng ng ti n bt g o n a. C th lin quan n s c ch i ng: nh ng ch ngn hng c nh ng lu t s ki t qu , ly d , ki t s c (hay c ba) vo lc 40 tu i. i u khng c ngha l b n khng bao gi lm vi c n a, nhng c h i ti n n nh cao tri qua. B n s l m t k v ch sau. Bi bo ti p: Ci th i m b n kh i nghi p lc 20 tu i, lm vi c c n m n trong nhi u nm v t t nhch ln a v cao hn cho n khi p n g n 55 hay 60 qua lu r i. S th t ngy nay l n u b n khng lm c i u tr c 40 tu i th b n s khng bao gi lm c n a. V trong m t s ngnh ngh , b n s bi t c lc 20 hay 25 tu i mnh c c n b t u ngh n kh i nghi p trong b i r m b ng ngnh kinh doanh my xn c hay khng. Cc thnh ph l n y nh ng nh thi t k gi ang v v i v v n, ang nho n n vi ci bnh g m, hay th m ch ang i u hnh m t ti m bnh a phng. 40 v b t u tu t d c t i , c ngha l ng i ta c n lm vi c v i tm tr h ng t i m t B Di rachiger gim c ph trch vi c lm c a i h c Melbourne ni r ng khuynh h ng s nghi p ngy nay ln n nh i m cng vi c khc v dnh th i gian o t o l i ho c o t o l i ho c ti p thu ph c v cng vi c m i. B bi m t s ngnh ngh , k c ngh thi t k ho c coi l tr v hng u, c n ph i lo i tr nh ng ng i trn 40. Th i u g x y ra cho nh ng ng i lao ng gi y? Bi bo vi t: Trong nh ng ngnh b p bnh, v c nh p thay i nhanh nh th , m i ng i lnh th ng c khuynh h ng l m t Melissa - tr y tham v ng, v s n sng lm 12 gi m t ngy. Nh ng ng i u t nh t trong s nh ng lao ng l n tu i th ng lun chuy n bn trong b my qu n l. Nhng nh ng ng i cn l i c m ch c s b y ra ngoi. Thng 9 v a qua, m t cng ty my tnh ra tuy n ng i chuyn x l s c chng trnh. ng nhin, m i b h s vng ph ng v n u c t v m t cch p b ng t t c nh ng tiu chu n c n ph i c cho t ng chi ti t m t c a nh ng k nng my tnh. V d nhin, t t c cc ng vin u c kh nng lm cng vi c , n u c cho c h i. V y th, nh ng ng i ph ng v n lm nh th no phn bi t vng thau? R t n gi n. Chng toi ch vi c nhn vo ngy thng nm sinh c a m t ng c vin v chia h ra thnh vin trn 35 v d i 35, nh ng ng i trong cu c ti t l . V chng ti v t nh ng ng i trn 35 vo ch ng h s b lo i Cch lm r rng l khng thuy t ph c l m, nhng v m t no d a theo thuy t n gi n c a Dawin Nh ng ng i thch h p th t n t i, v th t b i cho nh ng ng i gi.
wWw.VietLion.Com
Page 184

LM VI C C T L C V I CNG VI C KHNG L I THOT (KHNG H NG TI N THN)
2010
Kelly Richie a ti bi bo B N ANG V T QUA N? b i v nhi u nm li n ti th ng ni v i nh ng h c tr c a mnh: H u h t m i ng i lm theo l i khuyn c a b m h - i h c l y i m cao v tm vi c. l m t ngh l c h u, m t ngh th i i cng nghi p. V n l nh ng ng i lm theo l i khuyn r t cu c b k t trong m t cng vi c khng l i thot. C th h c i m cao, c cng n vi c lm n nh, ki m c r t nhi u ti n, nhng v n l, cng vi c khng i cng v i m t ci thang. C nh ng ng i v n ang lm vi c, c thu nh p kh, nhng tr c c th xc h m t m i r r i, khng t ng i ki t qu v khng h c thang tro ra hay leo ln nh. u trn ng i, h ng vo s i dy ngh nghi p h i no khng hay. Trong khi h v n c cng n vi c lm ho c v n cn c doanh nghi p th t nhin ci thang trn nh b ng bi n m t. Ti c nhi u b n b h c gi i trong tr ng, sau khi ra tr ng v t n m t m c thnh cng no tu i d i 40, nhng r i s nhi m mu trong cng vi c ch ng l i v pha i bn kia hi n ra. Trong nh ng tr ng h p ny, ti tin l phng php thnh cng trong ngh nghi p khng cn tc d ng, b i v phng php thnh cng trong h c t p cng ng ng r i. Ni cch khc, b n b ti v n cn ang s d ng cng m t phng php h c t p thnh cng, v phng php ang ng ng to php mu trong cng vi c. GIU C TU I 40 V KHNH KI T TU I 47 cng cu l c b - c con, v gi con ci Ti c m t ng i b n h c anh h c l p r t gi i th i trung h c. Sau anh vo h c m t tr ng i h c danh gi. Anh gia
nh p cu l c b golf c a cha mnh, c i m t c v - cha c cng sinh ho t ngi tr ng t ngy xa anh h c.
Sau vi nm lm vi c, tch lu cht kinh nghi m v chi golf v i nh ng ng i thnh t, anh c tn trong nh ng giao d ch nh t r t l n. Gng m t ti c i c a anh xu t hi n trn trang ba t p tr kinh doanh a phng c anh c ca t ng l m t trong nh ng nh kinh doanh hng u c a th h anh. Khi n 40 tu i, anh an v cu c i. Vo cu i th p nin 1980, th tr ng nh t Hawaii b ng x u i khi Nh t rt ti n u t c a h ra kh i bang ny, v anh m t g n h t gia ti c a mnh. Anh v v chia tay v anh ngo i tnh, v by gi anh ph i cu mang hai gia nh. Anh tn gia b i s n, tu i 47 v i nh ng ho n kh ng l c n ph i tr . Ti g p anh cch y vi thng. Anh b c qua tu i 50, h i phc ph n l n nh ng m t mt v th m ch cn c m t ng i b n i m i. Nhng d u anh kh ng nh r ng m i s v n n v anh ang lm t t, ti v n th y l a t t. C ci g thay i bn trong, anh th m ch cn lm vi c quy t li t hn duy tr hnh nh nh ng nm qu kh c a mnh. Hnh nh anh c c b n ch n v y m th hn. M t l n trong b a n t i, ng i b n i c a anh ni v i chng ti v vi c kinh doanh internet m i m c v a kh i s . C r t ho h ng, doanh nghi p c a c ang pht t v nh n c h p ng t kh p ni trn th gi i. t nhin anh b n ti s ng c ln, hnh nh anh u ng qu nhi u v p l c nhi u v p l c bn trong ang r n n t ci v b c bn ngoi l nh lng c a anh. R rng, b c b i v i s thnh cng m i m c a c, hay v i s km thnh t c a mnh, anh cao gi ng: C lm sao m lm t t c? C khng h c i h c. V c khng quen bi t nh ng ng i danh ti ng nh ti.
wWw.VietLion.Com
Page 185

Khi Kim v nh khuya hm , c ni v s m t bnh tnh t ng t c a anh: Xem ra anh y ang c lm cho phng php thnh cng xa c c a mnh ho t ng v hnh nh n ch ng hi u nghi m g c . Ti g t u v nghi m t i i u m nh bo West Australia g i l ch m t i s i dy bo ng ngh nghi p. Ti
2010
ngh n ng i thanh nin phng nhn s ng l l ch ra lm nh ng ng vin trn 35 tu i v nh ng ng i d i 35. Ti ngh v Adrian, ng i b n b gi m bin ch mua m t i l du l ch v gi ang h c tr ng lu t, ch ra tr ng tu i 57. Ti ngh n Ng i b thng thi, ng i tin vo s c m nh c a n n t ng gio d c t t, d s gio d c t t r t cu c cng khng c u c ng i. Cu i cng, thot kh i nh ng ngh ring t, ti ni v i Kim: C v nh nh ng t ng kinh doanh c i ngh ch v i nh ng t ng m i. Anh on ch c l nh ng t ng kinh doanh c a c y m i hn c a anh y? Kim h i. Ti g t u. Chng ta hy b i t kinh doanh. Nh v y l c y c nh ng t ng m i cn anh y v n v n hnh trn nh ng t ng m anh trau d i gi chng su t 40 nm qua! ng v y. Nh ng t ng, c bi t l phng php thnh cng c a h tr ln l c h u, ti p. Anh y th c d y v i lm, nhng thay v l m t ng i ti n b v sng t o v i nh ng t ng m i, th anh by gi v i nh ng t ng c trong khi ch m i 50 tu i. V n l anh y gi v l c h u t cch y m i nm m khng h hay bi t. Anh v n ti p t c v i nh ng phng php c v khng s n sng thay i phng php c a mnh. Ngy nay anh t t b t ng c xui kh p thnh ph v i b n l l ch trong tay v au tranh cng n vi c lm v i ng i cn r t tr . V y, l i khuyn hy h c i v l y i m cao l l i khuyn t t kho anh cn nh , Kim ni, nhng l i l l i khuyn x u khi anh tr ng thnh. V n l anh y b m c b y anh th t u m. Anh v n gi phng php c, Kim p l i. V cn ti p t c dng n n a N cng t hi u qu th anh y cng b t an, v anh l i cng khuy n khch nh ng ng i khc lm theo l i khuyn c a anh theo phng php c a anh - m c d, i v i anh n ch ng c tc d ng g c . Ti ngh anh k t hai ni. Th nh t, anh y b k t ch phng php thnh cng c a mnh khng c tc d ng nn chn n n v m t m i nhng anh v n ti p t c. Th hai, anh y b k t trong qu kh , lc anh y thnh cng nh t. V v phng php c a mnh c hi u qu cao, nn anh y mu n ti kh ng nh v i chnh mnh r ng ngy nay anh ang mu n lm i u ng n. V v y anh ni cho t t c m i ng i lm i u anh lm. Th m ch n h t hi u nghi m. Anh y cha nh n ra n h t tc d ng. khi b n ra tr ng, khng ai trao cho b n t m b n ch ng t i thnh cng. M t khi d u v t bi n m t, a s chng ta l i c cng l n m tm ng qua khi r ng r m, hy v ng s tm l i trong ngay chnh phng php thnh cng c a mnh m khng h hay bi t, ti ni nh nh . Anh y khng nh n ra r ng l i khuyn t t trong qu kh l l i khuyn x u hi n t i, v v tng lai c a tr ng ph thng. H ch hn nhau vi tu i nhng nh ng t ng c a c y m i tuy khng c o nhng v i c chng m i, ti t n v ph n khch, v v y c cng khng c o v anh
wWw.VietLion.Com
Page 186
2010
c d u v t. C ng i tm l i c, c ng i khng. Khi khng tm c d u v t m i b n th ng ng i ngh v l i c. l cu c s ng th c. NH NG T NG DNH CHO CC B C B M Cch y m t vi nm, ti xem m t chng trnh truy n hnh, trong cc b m mang con ci t i s lm khoe chng lm c g. Ng i d n chng trnh xoy vo tnh ti t v ni: y l m t t ng hon ton m i - m d y con gi hy l ng i lm thu t t trong tng lai. Ti th t ln: i! M t t ng c mm! Khi ni chuy n v i nh ng thanh nin ngy nay, ti th ng h i h xem h ang theo phng php thnh cng c a ao - c a h hau c a b m ? Vo th i c a ti, th p nin 1960, cc ng b b m d y con r ng: Hy h c i, t i m cao v tm vi c lm n nh. Ti r t s i u ny. S d h d y con mnh nh th v nhi u ng i trong s h l n ln trong th i k i kh ng ho ng, m t th i k cng n vi c lm r t hi m hoi. Do v y, n i s th t nghi p, s khng ci ti n lun m nh h m t cch su s c. Ngy nay b n nhn quanh s th y kh p ni u c b ng Thng bo tuy n d ng. Nh ng ng ch ro ri t tm b t c ai bi t c bi t vi t, vui v , bi t m m c i v c th hu n luy n c. M c d nh ng k nng k thu t kh quan tr ng nhng nhi u ng gp khc cn c ngha i v i cc ng ch hn. M c d c hng h sa s cng n vi c lm, nhng ti v n nghe nh ng ng i tr l p i l p l i v i con h cng v i v hi hng, nh ng l i b m h ni v i h : hy i h c, t i m cao v tm vi c lm. Khi ti nghe ai ni: Nhng chng ta c n ph i c cng n vi c lm n nh, ti ni: hy t t no, bnh tnh l i ht th v nhn quanh. C r t nhi u cng vi c ang ch b n. Th i k kh ng ho ng qua, Internet ngy nay cng pht tri n m nh. Hy thi trt xu ng nh ng l i khuyn c k l c h u. Ngy nay, n u b n mu n c vi c lm an ton, n nh b n c th tm c. V y, hy ng ng m t cht v suy ngh. C ng i bnh tnh, c ng i khng. a s nh ng ng i ti g p u s khng c vi c lm, khng c ti n ng gp ti n nh, m t s ng i khng th ngh sng su t c v nh ng n i s do b m truy n l i. M t trong nh ng i u quan tr ng nh t b m c th lm l ng ng l i, suy ngh n tng lai, hn l a ra nh ng l i khuyn d a vo kinh nghi m c. TI C N PH I NG NG LM I U TI GI I Khi ti ngh hu vo nm 1974 lc ti 47 tu i, cu h i Mnh s lm g trong qung i cn l i? n ng tm tr ti. Thay v ngh ngi m t nm, ti quy t nh lm i u c g i l u t l i b n thn. T c l ti c n thay i phng php thnh cng trong h c t p v trong cng vi c c a mnh. N u ti khng lm, ti s gi ng m t v s gi tr l i u tr ng sau m t nm v ng bng. B ng cch u t l i b n thn, ti khng lm i u gi i v thch lm. i u c ngha l ti ph i d ng d y kinh doanh v u t. u t l i mnh, ti c n ph i h c nh ng i u m i, c n thi t cho b n thn thay i cch lm c c a mnh. lm c i u , ti t o ra m t tr chi d y nh ng g ti h c cch vi t, m t mn ti t ng r t hai l n tr ng ph thng. Ngy nay ti c bi t n nh m t nh
wWw.VietLion.Com
Page 187

vn hn b t c ngnh ngh no khc ti t ng lm. N u khng c phng php thnh cng trong h c t p, cng
2010
vi c v trong ti chnh, ti khng dm m o hi m chuy n it cu c i mnh. M n u ti khng chuy n h ng ti s thnh v d ng tu i 47,s g m nh m qung i cn l i b ng l c v nh ng ngy huy hong xa. CNG N VI CH LM NT NH GP PH N NH TH NO CHO CU C S NG GIA NH? B m ngy nay c n nhn xa trng r ng hn trong vi c h c v tm cng n vi c lm c a con ci, v chng thng minh hn. Chng th y c nh h ng c a cng n vi c lm n nh i v i cu c s ng gia nh, v chng th y b m chng c cng vi c lm nhng khng c cu c s ng. khng ph i l tng lai m con ci mu n. tr thnh b m thnh cng v i m i quan h t t p v i con ci mnh, cc b c b m ph i nhn vo qu c u pha l, nhng khng ph i c a h m l c a con co. Ph i chia s t m nhn vo tng lai, hn l b t p con co theo quan i m v tng lai c a mnh. Ti th y nhi u tranh lu n gi a b m v con ci v phng php thnh cng. V d , b m ni: Con ph i i h c, con ci l i b o: Con mu n ra kh i tr ng. c m i quan h thnh cng, b m ph i th y v hi u c t m nhn c a con ci, b i v r rng n n gio d c khng t t khng ph i l m t ph n c a t m nhn . th i i m ny, ti khng khuyn b m c m c k con ci mu n lm g th lm. i u ti mu n nh n m nh l: b m c n nhn xa hn l c p ghp phng php thnh cng c tc d ng m mn v i mnh vo u con ci. Ti bi t khng d , nhng ti ngh nh th v n t t hn l xung t. Khi b m nhn th y i u con ci ngh, v h ng i c a chng th vi c thng tin gi a b m v con ci t t hn v b m s ch d n cho chng. Th t l v ch khi b m nghim kh c b o B m khng mu n con lm nh th , nhng b n tr c s lm ho c lm nh th r i. Chia s quan i m v lm gi m thi u s va ch m trong phng php thnh cng gi a b m v con ci ng vai tr quan tr ng trong s h ng d n di h n. M t khi c thng tin lin l c, ti ngh b m nn chia s v i con ci i m chng thch lm nhi u ngh trong cu c s ng hn l m t ngh su t i. M t khi n m b t c t ng y, con ci s cao vi c h c su t i hn. Khi , n s hi u c t i sao c n ph i pht tri n phng php thnh cng trong h c t p thnh cng trong h c t p, v t i sao t i tr ng l quan tr ng. Ti ngh i u ny khng quan tr ng v ti khng ngh b t c b m ni l i mu n con ci mnh b k t trong m t cng vi c khng l i thot, v g ng cng g cng cay. So snh nh ng t ng Th i i cng nghi p Th i i cng ngh thng tin Vi c lm n nh, theo b ng c p Cng vi c t do, cng ty o Tr lng theo thm nin Tr lng theo k t qu lm vi c M t cng vi c C nhi u ngh Lm vi c cho t i tu i ngh hu Ngh hu s m Ch y theo chi c kim ng h Lm vi c khi c c m h ng Tr ng h c Nh ng cu c th o lu n B ng c p Ti nng n i l c th t s
wWw.VietLion.Com
Page 188

Ki n th c c Nh ng t ng m i K ho ch ngh hu c a cng ty B n l l ch h s t qu n l K ho ch ngh hu nh n c Khng c n i u ny K ho ch chm sc s c kho c a chnh ph Khng c n Lm vi c cng ty Lm vi c t i nh
2010
Tm l i, b n v con b n sec c nhi u s l a ch n hn b m b n. Nh ng s l a ch n c a th i i cng ngh thng tin. i u m u ch t l, ngy nay c nhi u s l a ch n hn, v con ci b n bi t i u . Thch th c t t. Ti ngh, ch ng c b m no l i mu n con mnh d ng chn M T L I NH N NH CU I CNG Trong m t l p h c dnh cho ng i l n, khi ti ni v i h r ng chnh l i khuyn i h c th t t t c cng n vi c lm n nh s p b y, th nhi u cnh tay gi ln v yu c u gi i thch r hn. Nhi u ng i hi u r l l i khuyn t t cho a tr , nhng l x u i v i ng i l n nhng h v n mu n bi t nhi u hn. M t h c vin h i: B ng cch no m c cng n vi c lm l i khi n ta s p b y? M t cu h i hay, ti ni. Khng ph i cng n vi c lm khi n ta s p b y, m chnh l i nh n m nh i km v i l i tuyn b i h c c cng n vi c lm b y b n L i nh n i km? M t h c vin h i. L i nh n m nh l g L i nh n m nh : Hy c n th n v ng c ph m l i y l ph i ng h tr ng h c, v b m chu n b cho con ci c nh ng k nng h c t p chng c cng nhi u s l a ch n cng ngay hi u bn giy v n lm theo l i khuyn i h c th t t t c cng n vi c lm n nh:. Ngaynya con co c n c gio d c t t hn th .
wWw.VietLion.Com
Page 189
2010
c s c m nh v ti chnh
L i Gi i Thi u Ngy nay, trong th i i cng ngh thng tin, gio d c ng vai tr h t sc quan tr ng .Nguyn t c c a nh ng th i tr c i h c, ra tr ng ki m vi c lm, eo bm s n nh lu di c a cng vi c, dnh d m ti n g i ti t ki m v hi v ng v hu c x h i chm lo l i th i. Ci th i G ng cng gi cng cay qua r i. Th i i ny i h i chng ta ph i khng ng ng h c h i nng cao ki n th c v trnh . Chng ta ph i ch u trch nhi m tr c cu c s ng c a mnh v ngy nay chng ta c r t nhi u s l a ch n. Nh ng g ta h c c l quan tr ng, nhng khng quan tr ng b ng t c chng ta h c h i, thay i v thch nghi v i l ng thng tin m i . Chng ta th y nhi u t m gng c a nh ng ng i tr trn th gi i bi t l m b t c h i v thnh cng trong th i k c nhi u thay i. H tr thnh t ph (Bill Gates ), hay t i U45 lm gim c c a T p on l n nh AOL, Time Warrner tr ng khng thi c cung c p nh ng g N n kinh t ngy nay ang c n nh ng ng i tr c kh nng t ph b ng s linh ho t, sng t o hn l nh ng con ng i ch h c theo khun m u. Nh v y, li u vi c gio d c c n thi t chng ta b c vo i thnh cng trong cu c s ng v thch nghi v i s thay i hay khng? Li u tr ng h c c trang b ki n th c v ti chnh chng ta c th lm giu? V chng ta hy nh r ng cho d chng ta c rt nhi u ti n nhng thi u ki n th c lm giu c; r ng ngn hng khng i h i h c b m h mu n xem b n bo co ti chnh c a chng ta. H mu n bi t thnh tch v ti chnh c a chng ta ch khng c n bi t chng ta h c gi i nh th no. Do v y, vi c b m truy n t cho chng ta thnh cng v giu c. Quy n sch ny s cung c p nh ng ki n th c v b qu t qu bu chng ta t tin b c vo th gi i th c th gi i chng ta ph i i u khi ra tr ng, quy n sch ny c bi t dnh cho nh ng ai: Mu n c kh i u th n l i v ti chnh trong cu c s ng lm giu, Mu n pht hi n v pht huy ti nng c a mnh,v Mu n tr thnh ng i h c su t i. TI N B C L L T NG Khi ti cn b, ng i b giu th ng ni : Ti n b c l t ng. Ti n b c c th l b t k th g con mu n.N u con ni, Con s ch ng bao gi giu, th h n l con khng tr n i. Ng i b thng thi c a ti l i ni nhi u v gio d c. C ph i m i a tr sinh ra u giu c v gi i giang khng? M t s ng i ngh l c th nh v y v cng c m t s ng i ngh l khng th . ki n c a b n ra sao?
wWw.VietLion.Com
Page 190
2010
Ph n 1: S c m nh n b y c a tr c S c m nh n b y m nh nh t l tr c c a chng ta. V n c a lo i n b y ny l n c th lm vi c theo c a b n ho c cng c th ch ng l i b n. N u b n mu n v hu s m v giu, i u u tin b n c n lm l s d ng s c m nh c a tr c b n lm b n giu. Khi ni n ti n b c, nhi u ng i dng s c m nh c a tr c h lm h ngho thm. Nh ng i cha giu ni: S khc nhau l n nh t gi a ng i giu v ng i ngho l ng i ngho th ng hay ni Ti khng mua n i n nhi u hn ng i giu. Trong ph n ny b n s th y s khc nhau gi a l i ni giu v l i ni ngho, l i ni nhanh v l i ni ch m. B n s bi t lm th no thay i tng lai ti chnh b ng cch thay i l i ni b n s d ng v cch b n suy ngh. N u b n thay i l i ni c a b n v suy ngh theo cch ng i giu, v hu s m v giu s tr nn d dng. Chng 1: Lm th no v hu s m v giu Ti p theo cu chuy n lm th no v ti, Kim, ng i b n t t nh t c a ti, Lary, v ti b t u cu c hnh trnh t ch ph s n cho n giu c v v hu trong vng 10 nm. Ti k cu chuy n ny khuy n khch nh ng ai ang trong n n n ho c c n cht t tin b t u cu c hnh trnh v hu s m. Khi Kim v ti b t u, chng ti g n h t ti n, khng cn cht t tin v ln su trong n . Chng ti c ton n . i u khc bi t l nh ng g chng ti lm v i nh ng mn n ny. Cu c hnh trnh b t u Thng 12 nm 1984, Kim, b n ti, Larry Clark v ti ang tr t tuy t Vancouver, British Columbia. Tuy t r t dy v tr t tuy t r t th v m c d u r t l nh. Bu i t i, ba chng ti ng i g n nhau trong cabin gi a nh ng cy thng cao. Ng i gi a ng l a m i m, chng ti th o lu n k ho ch c a chng ti trong tng lai. Chng ti c nh ng hy v ng r t cao nhng l i r t t ti m l c. Kim v ti ang trong nh ng ng la cu i cng v Larry ang trong qu trnh xy d ng m t cng ty khc. Nh ng cu c th o lu n c a chng ti k t thc r t khuya, m i m. Chng ti th o lu n v nh ng cu n sch m chng ti c v nh ng cu n phim xem. Chng ti nghe cc cu n bng ct st gio d c em theo v th o lu n nh ng bi h c y. Vo ngy u nm, chng ti ra m c tiu cho nm m i. Nhng nm nay, m c tiu c a chng ti khc tr c. Larry mu n lm nhi u hn thay v ra m c tiu cho nm t i. Anh ta mu n ra m c tiu thay i cu c i c a chng ti. Anh y ni: T i sao chng ta khng vi t m t k ho ch t t c chng ta c t do ti chnh. Ti l ng nghe nh ng l i anh ta ni, nhng i u khng thch h p v i tnh tr ng c a ti lc . Ti m m ng v i u v bi t m t ngy no ti s lm c. Nhng t ng t do ti chnh lun lun l t ng c a tng lai, khng ph i hm nayT do ti chnh ? Ti ni. Larry ni:Chng ta ni v n nhi u l n r i. Nhng ti ngh y l lc khng ph i ni, khng ph i m m ng, hy b t u ti n hnh i. Hy vi t xu ng. M t khi ta vi t xu ng, chng ta bi t ph i lm g. M t khi chng ta vi t xu ng, chng ta s h tr l n nhau trong cu c hnh trnh.
wWw.VietLion.Com
Page 191
2010
G n h t ti n, Kim v ti nhn nhau v ni: l ki n hay nhng ti ngh ti nn t p trung vo vi c lm sao t n t i vo nm t i. Ti v a m i th t b i doanh nghi p ti nylon Velcro. Sau khi ph s n vo nm 1979, ti m t 5 nm xy d ng l i n v sau l i b n. Ti b l v doanh nghi p thay i m t cch tr m tr ng. Chng ti khng cn s n xu t M . c nh tranh v i cc i th khc, chng ti di d i nh my sang Trung Qu c, i Loan v Hn Qu c. Ti b doanh nghi p l v ti khng th ti p t c s d ng t ng bc l t cng nhn lm giu cho mnh. Doanh nghi p b ti n vo ti ti nhng tm h n ti b t n thng. Ti cng m t m t s ng i b n l c ng s c a ti. Ti ra i v i m t ph n chia t i. Ti khng th ti p t c lm vi c trong m t cng ty m tm h n ti b c l p v v i nh ng c ng s m ti khng th ni chuy n c. Ti khng t ho v vi c ti ra i, nhng ti bi t y l lc ra i. Ti 8 nm v h c c th t nhi u. Ti h c lm sao xy d ng m t doanh nghi p, lm sao hu b m t doanh nghi p v lm sao xy d ng l i n. M c d ti ra i v i m t s t ti n, nhng ti i v i nh ng bi h c v kinh nghi m v gi. C ln, Larry ni,Cc b n nht nht r i. Thay v t m c tiu trong m t nm, hy t m c tiu l n trong nhi u nm. Hy i n t do. Nhng chng ti khng c nhi u ti n. B n bi t chng ti b t u m t l n n a. T t c nh ng i u chng ti mu n lm l t n t i trong 6 thng t i hay 1 nm t i. Lm sao chng ti ngh v t do ti chnh khi trong u ti by gi ch ngh v t n t i. M t l n n a ti b s c v y u u i nh th . S t tin trong ti xu ng r t th p. Larry ti p: Ti khng ni l v hu trong nm t i. Ti ni l ln k ho ch v hu by gi i. Hy vi t xu ng m c tiu, ngh ra m t k ho ch v sau t p trung vo t ng . H u h t m i ng i khng ngh v vi c v hu cho n khi qu tr ho c h ln k ho ch v hu khi 65 tu i. Ti khng mu n nh th . Ti mu n s ng. Ti mu n giu. Ti mu n du l ch kh p th gi i khi cn tr thch th n V ti ng i l ng nghe Larry v b t thnh lnh, ti nh l i l i c a ng i cha giu: Th thch l n nh t c a con l s thi u t tin v s l i bi ng. Chnh hai i u ny nh ngha v gi i h n con l ai. N u con mu n thay i con th con ph i v t qua s thi u t tin v s l i bi ng. Hai i u ny ki m hm con l ng i nh b v ph nh n cu c s ng m con mu n. Ch ng c ai c n ng con ngo i tr con lng tin c a con. Khng thay i th d dng. H u h t m i ng i ch n cch gi nguyn cu c s ng hi n t i su t i. N u con v t qua c s thi u t tin v l i bi ng, con s tm th y cch c a i n t do . Ng i cha giu ni v i ti i u ny tr c khi ti r i Hawai b t u cu c hnh trnh. ng bi t ti r i Hawai v i u t t. ng bi t ti r i gia nh v m t ni ti c m th y r t m cng. ng bi t ti m o hi m i vo th gi i m khng c cht b o m an ton no. By gi ch sau 1 thng sau bu i ni chuy n v i ng i cha giu, ng i trn nh ni tuy t ny, ti c m th y y u u i, b t n thng, khng an ton v l ng nghe ng i b n thn ni nh ng i u tng t . Ti bi t y l lc tr ng thnh ho c t b v tr v nh. l lc l a ch n. Ti c th s t tin v l i bi ng trong ti chi n th ng ho c ti p t c i t i v thay i s nh n th c. l lc i t i ho c i li.
wWw.VietLion.Com
Page 192

Ti tr l i ni chuy n v i Larry v t do ti chnh v nh n ra anh ta khng th t s lc , ti nh n th y v t qua s thi u t khng v t qua c, cu c i ti s i li l i. OK. Hy lm i u . Hy ln k ho ch t do ti chnh ni v t
2010
do. Vo
tin v l i bi ng l i u quan tr ng nh t ti c th lm. N u ti
l ngy u nm 1985. Vo nm 1994, Kim v ti t do. Larry ti p t c xy d ng doanh nghi p, l m t trong nh ng doanh nghi p pht tri n nhanh nh t trong nm 1996. Larry ngh hu nm 1998 khi 46 tu i sau khi bn cng ty v ngh x hi m t nm. Lm th no ti th c hi n i u ? M i khi ti k cu chuyn ny, ti th ng c h i: Lm th no ng th c hi n i u ?. Ti tr l i: Khng ph i ti lm nh th no, m t i sao ti lm. N u khng c ci t i sao, ci nh th no tr nn b t kh thi. Ti c th gi i thch lm th no ti , Kim v Larry c nh vy, nhng ti khng. Lm sao no chng ti lm c khng quan tr ng. N u c n, ti ch ni n gi n r ng trong kho ng th i gian 1985 n 1994, Kim, Larry v ti t p trung vo ba con ng c a ng i cha giu d y i n giu c, l: 1. Pht tri n k nng v doanh nghi p 2. Pht tri n k nng qu n l ti n b c 3. Pht tri n k nng u t C r t nhi u cu n sch vi t v cc ch ny, nhng ti ngh quan tr ng hn l t i sao ti lm i u , l b i v ti mu n thch th c s thi u t tin, l i bi ng v qu kh c a ti. Tranh lu n v i b n thn m y, trn nh ni, l ng nghe Larry, ti b n thn ti tranh lu n v i anh y. M i khi anh y ni: Hy t m c tiu, vi t xu ng m t k ho ch. Ti nghe trong ti mu n nh ng i u nh: 1. Nhng ti khng c ti n 2. Ti khng lm n i 3. Ti ngh v n sang nm, khi ti v Kim n nh 4. Larry khng hi u tnh c nh c a ti 5. Ti c n nhi u th i gian V sao ti quy t nh v hu s m C bao nhiu ng i trong s cc b n c d p ni v i b n thn mnh Ti m t m i l m r i? Vng, vo ngy nm m i , ng i quanh ng l a v i Kim v Larry, ti m t m i v quy t nh l ph i thay i. khng ph i l s thay i v m t tr c, m m t s thay i su t n trong ti. l lc cho s thay i l n v ti bi t ti c th thay i v ti khm ph v sao ti mu n i u y: 1. Ti g p r c r i qu nhi u v ti chnh. Ti i l n giu c v i cng ty v nylon, nhng sau khi ph s n, ti g p r c r i l n n a. Ti v n cha giu c v y l lc tr nn giu.
wWw.VietLion.Com
Page 193

2. Ti qu m t khi m c trung bnh. M c d khi
2010
tr ng, th y gio th ng ni: Robert l h c sinh sng
s a nhng khng ch vo chnh mnh. Suy cho cng, c u y ch l h c sinh trung bnh 3. Khi ti ln tm, ti v nh v nhn th y m ti ng i khc trn bn n. B khc v chng ti cn m t ni ho n cha tr . Cha ti lm t t c ki m ti n, nhng l m t gio vin, ng khng thnh cng v ti chnh. ng th ng ni: ng lo, ti s gnh. Nhng ng khng. Cch m cha ti gnh l ng quay l i tr ng, lm vi c nhi u hn, v ch ti n lng hng nm tng ln. Trong lc , ho n c ch t ng v m ti c m th y c n nhi u hn v khng ai lo n i. Cha ti khng thch th o lun v ti n b c v n u c ch l s n i gi n. 4. M t l do n a l v ti, Kim. Ti g p ng i b n i tuy t v i v c y cng ti cu c hnh trnh ti chnh ny. Ti vi t nh ng i u ny vo m nh gi y v c t m t ni b m t. Nh ng ai c cu n sch th 2 c a hn khi chng ti r i nh ni y. Ti ti, Rich dads Cashflow Quadrant, c th nh r ng m i vi c cn t
b t u cu n sch b ng cu chuy n Kim v ti s ng trong xe hi trong 3 tu n khi h t s ch ti n. M i chuy n khng t t hn v chng ti quy t nh v hu giu, l l do t i sao chng ti ti p t c. Nhi u nm tr c ti h c m t i u : am m l s k t h p c a yu v ght. N u khng c s am m, th t kh m hon thnh b t c vi c g. Ng i cha giu th ng ni: N u con mu n ci g, hy am m n. S am m mang l i s s ng cho con. N u con mu n th g con khng c, hy khm ph v sao con yu ci con mu n c v v sao con ght ci con khng mu n khng c. Khi con k t h p hai t ng , con s tm th y nng l ng l y c b t c th g con mu n. Ti ngh b n hy vi t m t danh sch nh ng i u yu v ght vo ch tr ng d i y. C th b n s s ng m t cu c i v i nhi u s am m hn. Hy ng i xu ng v khm ph i u b n yu v ght. Hy vi t xu ng. Vi t xu ng m c, m c tiu v k ho ch c a b n c t do ti chnh, v hu s m, cng s m cng t t. M t khi c vi t xu ng, b n c th a cho m t ng i b n xem c th h tr b n thnh cng. Hy nhn vo m nh gi y v i nh ng m c, m c tiu v k ho ch m t cch th ng xuyn, lun ni v n, tm ki m s h tr v s n sng khng ng ng h c h i , m i chuy n s b t u di n ra. M t l i ch thch, Ti nghe nhi u ng i ni: Ti n khng mang l i h nh phc. Cu ni y ph n no ng. Nhng ti n c th mua c th i gian ti lm nh ng i u ti yu thch v tr ti n cho ng i khc lm nh ng i u ti khng thch.
Chng 2: T i sao ph i v hu cng s m cng t t Sau g n 10 nm lm vi c c c nh c v r c r i, ti t do ti chnh vo nm 47 tu i. Nm , 1994, m t ng i b n g i cho ti v ni: Hy x hi t nh t m t nm sau khi bn cc doanh nghi p M t nm ? Ti tr l i.Ti nh ngh x hi c i cn l i c a ti Khng u? Nyhl ni. Nyhl l m t thnh vin c a m t nhm xy d ng m t vi cng ty l n, trong s c MTV v CMT vo nh ng nm 1980. Sau khi xy d ng v bn i vi cng ty, anh ngh hu nm 41
wWw.VietLion.Com
Page 194
2010
tu i. Chng ti lm b n v anh ang d y ti bi h c v ngh hu. Trong vng 3 thng, b n s chn v b n s b t u xy d ng m t cng ty khc, anh ni. i u kh nh t i v i b n l ch ng c vi c g lm. V v y ti khuyn b n hy ra m c tiu m i, ch trong m t nm tr c khi b t u m t cng ty m i. Ti c i v c g ng cam oan v i anh r ng ti khng c nh b t u m t cng ty m i. Ti ni: Ti ngh hu r i. Ti khng ph i tr l i lm vi c. L n sau b n g p ti , b n s khng nh n ra ti du. Ti khng m c o khoc hay tc ng n n a. Ti s trng nh tn lang thang trn bi bi n Nyhl nghe ti ni, nhng anh nh n m nh cho ti. Anh mu n ti nghe v hi u nh ng g anh mu n ni. Sau bu i ni chuy n di anh b t u ni th n tr ng: R t t ng i c c h i nh c u. M y ai c t do ti chnh v ch ng c vi c g lm. Khng nhi u ng i ngh hu gi a i. H u h t m i ng i khng th ng ng lm vi c, cho d h r t mu ncho d h ght cng vi c c a h . Nyhl ti p t c gi i thch r ng h u h t cc nh doanh nghi p u bn cng ty c a h v xy d ng l i cng ty khc ngay sau . Anh ni: Tr c y, ti t ng xy d ng m t cng ty, bn n v ngay l p t c xy d ng m t cng ty khc. Ti xy v bn ba cng ty vo lc ti 35 tu i. Ti c r t nhi u ti n nhng khng th ng ng lm vi c. Ti khng bi t ng ng l i l th no. N u khng lm vi c ti c m th y mnh v d ng v lng ph th i gian, v v y ti lm vi c chm ch hn. S chm ch y c p i th i gian c a ti v i gia nh. R i m t ngy ti quy t nh lm m t i u g khc bi t. Sau khi bn i cng ty cu i cng v b hng tri u trong ngn hng, ti ngh x hi m t nm. Dnh tr n m t nm cho gia nh l m t quy t nh t t nh t c a ti t tr c n nay. Khng m y ai c c ni m vui khi c m t nm ng i v ngh v b n thn mnh i u kh nh t m ti ph i lm Nyhl ni ng. i u kh nh t khi v hu l ch ng c g lm. Sau nhi u nm, ti th c d y vo bu i sng m ch ng c g h i h lm. Vo thng 9 nm 1994, ti hon thnh vi c bn i cc doanh nghi p. Ti b ti n trong ngn hng v mua vi cn h , kho hng, ti chnh th c ngh hu. Lc ti 47 v v 37. Ti hon ton t do ti chnh, ph n i cn l i ti ch mu n h ng th . ng nh Nyhl ni, ti th c d y s m, nh n ra hm nay ch ng c k ho ch g. Ti ch ng g i i n cho ai v cng khng ai g i cho ti. Ti c n m t mnh ch ng bi t i u. Ti c m th y v d ng v lng ph. Nyhl ni ng, khng c g lm l chuy n kh nh t i v i ti. Sau ti v Kim i du l ch Fiji, l m t ni tuy t v i. Ni ti suy ngh th t nhi u v b n thn mnh. Ti c th i gian ngh v gia nh, nh ng ng i b n c, nh ng ng i b n gi c v nh ng c ng s tr c y. Ti ngh v l a ch n c a ti v t h i i u g s x y ra n u ti c m t l a ch n khcch ng h n nh: i u g s x y ra n u ti c i c b n gi th i i h c? i u g x y ra n u ti khng lm phi cng trong cu c chi n tranh Vietnam? i u g s x y ra n u ti l n trnh cu c chi n nh ph n l n cc b n ti lm? i u g x y ra n u ti h c l y b ng Th c s thay v thnh l p cng ty ti nylon Velcro? V quan tr ng hn, ti h c c g v ti tr sau nh ng thnh cng v th t b i ? ng l b n khng th thay i qu kh nhng b n c th thay i quan i m c a b n v qu kh . Th i gian cho ti c h i d ng l i v nhn l i cu c i. C nhi u i u ti lm m ti khng t ho cht no v ti thnh ng i th no
wWw.VietLion.Com
Page 195
2010
khng mu n lm l i l n n a. C nhi u l i l m m ti c ao ti khng ph m ph i. C nh ng ng i b n t t m ti lm h au lng. Trong nm y, ti khm ph ra nh ng s ki n trong i ti quan tr ng nh th no. Khi , ti cng lin l c l i v i nh ng ng i b n c, gia nh v chnh b n thn ti v c m n h l m t ph n c a cu c i ti. Ng i m t mnh trn nh ni, ti c th i gian ni l i c m n v i qu kh c a ti v chu n b cho tng lai. Ngy nay, khi ni tr c cng chng v kho ng th i gian ny, ti th ng ni: i u tuy t v i nh t c a vi c v hu s m v ngh ngi m t nm l b n c c h i b t u cu c i m t l n n a. M i tm thng sau khi bn cc doanh nghi p v ngh hu, cu i cng ti li xe ra kh i nh ng ng n ni pha nam Arizona. Ti khng bi t ti p theo ph i lm g ti ch bi t ti mu n lm i u g khc bi t. Trong my vi tnh c a ti c b n th o c a Rich dad poor dad v trong c p ti c b n phc ho c a tr chi Cashflow 101. N a i cn l i c a ti b t u. Lc ny ti gi d n hn, khn ngoan hn, thng minh hn, t lo l ng hn v ng tin c y hn. R i kh i ng n ni v i n a cu c i m i b t u. Ti khng cn i theo ti ng g i c a cu c i n a, khng cn theo nh ng mong c c a cha me, th y c, b n b hay th i th u. Cu c i ti b t u v y l lc ti dnh cu c i cho trch nhi m c a ti. V l do chnh ti khuyn m i ng i hy v hu cng s m cng t t . i u s cho b n m t c h i b t u cu c i m i.
Chng 3: Lm th no ti v hu s m Ma xun nm 1999, ti c m t bu i ni chuy n v i kho ng 250 quan ch c ngn hng
Los Angeles.
Ti l ng i ni u tin vo bu i sng, ti bay t Phoenix(ni ti s ng) t m hm tr c. Sau b a i m tm, ti ng i trong phng khch s n v ngh trong u ch v nh ng g ph i ni v i m y ng quan ch c ngn hng ny. Bnh th ng ti ni v : b n k ti chnh, s hi u bi t v ti chnh v s khc nhau gi a ti s n v tiu s nnhng d ng nh khng thch h p v i nh ng ng i ny. H khng ph i nh ng quan ch c ngn hng bnh th ng, h l nh ng nh cho vay. Ti ngh h hi u r v nh ng ki n th c ti chnh c b n m ti th ng ni, hay t nh t ti cng hi v ng nh v y. Bu i ni chuy n c a ti theo k ho ch l 9:30, by gi l 8:00. Ti mu n c m t t ng m i cho nh ng ng i ny. Ng i trn bn, ti li c nhn t bo m khch s n cung c o. Trn trang nh t l m t t m hnh c a m t c p v ch ng ng i trn chi c xe nh gn c a h v m t dng nhan :Chng ti quy t nh ngh hu s m. T bo gi i thch k ho ch ngh hu 410k c a c p v ch ng ny hon thnh 10 nm tr c. Nh th tr ng ch ng khon bng pht nn h ngh hu s m hn 6 nm so v i k ho ch. Khi ng i ch ng 59 tu i v ng i v 56 tu i. T bo trch d n l i ni c a h Qu chung c a chng ti ho t ng kh t t v m t ngy kia chng ti nh n ra chng ti l tri u ph. Thay v lm vi c thm 6 nm, chng ti ngh l i, bn nh c a v mua
wWw.VietLion.Com
Page 196

cn nh hn
2010
khu ngh hu, tr thm ti n t l i nhu n bn cn nh vo ti n th ch p, c t gi m chi ph v hm
nay chng ti chi gn m i ngy Ti tm th y ch cho bu i ni chuy n. c xong bi bo, ti t m r a, thay v ch nh ng nh cho vay. ng 9:30, ti c gi i thi u v ln sn kh u. Ti chi u l n bi bo ln, b t u bu i ni chuy n b ng cch ch vo b c anh c a i v ch ng v l p l i nhan :Chng ti quy t nh v hu s m. Ti ch ra tu i c a i v ch ng v i dong ch thch trong bi bo. t t bo xu ng ti ni: V ti , Kim, v ti v hu th t s m. Vo nm 1994, ti 47 tu i v v ti 37 tu i. Ti nhn quanh phng v nh n th y nh ng ng i khc nhau v tu i ang b thu ht. Sau m t h i im l ng, ti ti p: Ti h i cc b n nhLm th no m ti v hu tr c ng ta 12 nmv v ti s m hn 19 nm? i u g t o ra s khc bi t? S im l ng v n ti p t c. Ti b t u m t cch t h i. Ti bi t cn qu s m v ti bi t ti yu c u thnh gi ph i suy ngh thay v l ng nghe. Ti bi t ti c th kiu cng v t ph , so snh s ngh hu s m hn i v ch ng trong t bo. Nhng ti mu n l i d u n cho nh ng ng i ny v qu mu n quay u l i. Ti c m th y mnh nh ng i h ang ni cu chuy n vui m khn gi ch ng ai c i. Ti p t c, ti h i: Bao nhiu ng i trong s b n c k ho ch v hu s m? M t l n n a khng ai tr l i. Khng ai gi tay. Khng kh n ng n trong phng tng ln. Ti nh ch t ng trn sn kh u. Ti bi t ti lm i u g qu nhanh. Nhn xu ng m ng, ti th y h u h t m i ng i u tr hn ti. M t s b ng tu i ti th khng n t ng l m khi ti ni v ngh hu s m. Ti h i ti p: Bao nhiu ng i trong s cc b n d i 45 tu i?. B t thnh lnh c tr l i. Nh ng cnh tay ch m ch p gi ln kh p cn phng. Ti c kho ng 60% s ng i gi tay ra d u r ng h cha n 45 tu i. Thay i cch ni chuy n, ti h i m ng: Bao nhiu trong s b n mu n v hu trong kho ng th i gian 40-50 tu i v t do ti chnh trong kho ng i cn l i? By gi nh ng cnh tay gi ln hng hi hn. Ti b t u giao thi p t t hn v nh ng thnh gi tu i ti ho c l n hn b t u lng tng, h lng c a nh ng ng i ny, ti c n ph i ni i u g h khng ght. Nhn sang nh ng ng i ny ti c i v ni: Ti xin c m n cc nhn vin ngn hng cho vay trn ton th gi i v h gip ti hon thnh vi c v hu s m, ch khng ph i nh ng nh mi gi i b t ng s n hay ch ng khon, cng khng ph i cc nh c v n ti chnh hay k ton vin. Chnh l cc b n, nh ng ng i cho vay trn th gi i, nh ng ng i lm cho gi c m v hu s m hn b ti 20 nm thnh hi n th c Nhn quanh cn phng, ti th y s b c b i ang b t u tiu tan v ti c th ti p t c bu i ni chuy n. Ti h i ti p: V y lm th no ti c th v hu s m hn c p v ch ng trong t bo v lm th no cc nh cho vay nh cc b n gip ti? M t l n n a l s im l ng. Ti b t u nh n ra r ng h khng bi t gip ti nh th no. M c d u v n l s im l ng nhng l n ny h d ng nh c nh th c. Qut nh khng h i n a v s khi n h do d . Ti quay sang vi t hai ch th t l n: N & Ti n qu b ng nhn nh ng ng i tr tu i ngang hng. Nh n th y s khng hi
wWw.VietLion.Com
Page 197
2010
Tr l i v i khn gi , ti ch vo ch N v ni: Ti c th v hu s m hn v ti dng n h tr cho vi c v hu. Cn i v ch ng ny, nh ng ng i v i chng trnh 401k, dung ti n qu c a h h tr h v hu. V v y h m t th i gian lu hn ti. D ng l i m t lc, ti mu n h hi u su m t t. Th r i m t ng i gi tay v h i: ng l nh ng ng i trong t bo ny dng ti n c a h v v hu cn ng th dng ti n c a chng ti v hu ng th , ti ni. Ti dng ti n c a cc b n v ln su trong n , cn h th c g ng thot n V v y m h m t th i gian lu hn , m t ng i khc ni. M i hai nm lu hn ng. H m t th i gian lu hn v h dng ti n c a h , ti n qu c a chnh h v hu. M i tm nm c a m t i ng i Ti c i, g t u v ni: i v i ti, v hu hu c h ng tu i tr . C bao nhiu b n ci tu i 47 cho ti thm 18 nm khi so snh v i ai v tu i 65. V 18 nm l gi tr bi t ch ng no18 nm c a tu i tr ? i v i v ti th c y c thm 28 nm y mu n v hu s m c h ng tu i tr , s c s ng v t dot do
lm b t c chuy n g b n mu n ki m ton b s ti n b n c n? Nhi u cnh tay gi ln kh p cn phng. By gi c thm nhi u n c i km theo nh ng cnh tay y. ng nh mong i, c vi ng i ng i khoanh tay tr c ng c v gc chn ln u g i. Bu i ni chuy n c a ti d ng nh khng c hi lng b i nh ng ng i ny. Nh ng ng i hoi nghi th lun hoi nghi. D ng nh ti khng ng ch m n h v t nh t ti c u nguy c ph n m u t h i v m t s ng i ng v pha ti. M t ng i n ng dy gh tr c gi tay v h i: ng khng phi n gi i thch cht xu lm th no ng s d ng n v h s d ng ti n qu . c thi, ti ni v h nh phc khi c c h i gi i thch xa hn. C m t bo v ch vo t m hnh ti ni: Nh ng ng i ny v hu tr c k ho ch 6 nm, n u 65 l ci m c v hu, l nh th tr ng ch ng khon lm vi c t t. Cho nn , ng ta lm t t v u t ti n c a ng vo th tr ng. Li u s t t hn cho ng y n u ng m n ti n c a ngn hng cc b n v u t ti n c a cc b n vo th tr ng tng t nh th ? M t cht lo l ng hi n ln trn cc gng m t. i u ti v a ni lm h b i r i. M t chng trai tr v i v kh hi u ln ti ng: Nhng ti s khng cho ng y m n ti n u t ch ng khon? T i sao? , ti h i. B i v n r t r i ro, anh ta tr l i. G t u , ti ni: B i v r i ro nn nh ng ng i v hu ny ph i dng ti n c a h ..ti n qu c a h . K ho ch hu c a h , 401k, lm vi c t t v lo i c phi u h ch n cng v y. H lm t t v th tr ng lm vi c t t. Th tr ng lm vi c t t v hng tri u ng i lm t t, hng tri u ng i y cng nh h thi, cng lm nh ng i u nh nhau vo m t th i i mv v y h v hu s m. Nhng h m t th i gian lu hn v h dng ti n c a chnh h . Th v ch , h u t vo ngnh c a cc b n, m h khng c cho m n ti n v nhn t r i ro. Ngn hng c a cc b n khng cho m n ti n suy xt v th tr ng ch ng khon , ng khng?
wWw.VietLion.Com
Page 198

H u h t m i ng i trong phng g t u. V y ng l h may m n a`?, m t ng i khc h i Vng, h
2010
ng ni ng lc c a chu k th tr ng, ti ni. N u chi u h ng i ng c l i,
h khng th v hu s m r i V y ng dng ti n c a chng ti u t vo ci g? B t ng s n, ti ni. Cc b n cn cho m n ti n vo vi c g n a? Cc b n l nh ng ng i cho vay, khng ph i ? Cc b n khng ph i l nh ng nh u t, ph i khng? M t ng i tr qu chung. Nhng khng ph i th tr ng ch ng khon tng gi nhi u hn b t ng s n trong 10 nm g n y sao?, m t ph n tr ni. Qu 401k c a ti th c hi n t t hn nhi u so v i cc v u t b t ng s n m ti t ng th y. i u c th ng, ti ni. Nhng qu 401k tng gi tr v th tr ng trn i ln v tng l i nhu n. V y chnh sch c a b n l u t vo th tr ng ang ln v c th tng l i nhu n ? Khng ph i l m t chnh sch, c y tr l i. Ti cng v y, ti tr l i. Ti khng ch u t v tng l i nhu n. Gi tr c a cc b t ng s n c a ti khng c n ph i tng gi tr th ti m i c th lm ra ti nm c d m t s tng gi r t nhanh trong cng th i k v khng c ci no gi m gi nh c phi u hay cc qu chung. V y n u ng u t tng l i nhu n, th ng u t v ci g?, c y h i. Ti u t v vng quay ti n m t, ti ni nh . Qu 401k b v ti cc b n bao nhiu ti n m i thng cc b n tiu xi? Ch ng c g,c y ni. M c ch c a k ho ch v hu l c s gi m thu v s ti n vo ti kho n c a chng ti. N khng c m c ch t o vng quay ti n m t cho chng ti. B n c s h u b t ng s n no t o vng quay ti n m t hng thng c ng v i s gi m thu , ti h i. Khng, c y ni. Nh ng g ti c l k ho ch u t vo cc qu chung. V b n l nhn vin ngn hng cho vay ph i khng?, ti h i v i gi ng tru ch c. C y ti p: ng m n ti n c a chng ti mua b t ng s n. M i thng m i b t ng s n em l i vng quay ti n m t cho ng. ng v v ng c th v hu v ng c vng quay ti n m t trong khi chng ti th hy v ng c s tng gi c a cc qu chung v hy v ng v hu sau hy v ng th tr ng khng kh ng ho ng khi n lc v hu. Ni cch khc, ti gip ng v hu s m nhng ti khng gip chng ti? c th l m t i u ti mu n nh m t i, ti tr l i. V l l do v sao ti c th ngh hu s m. Ti hy v ng cc b n cng suy ngh v lm nh cho chnh cc b n. y c m n cc b n v ngnh ngh c a cc b n v ng gp vo qu hu c a chng ti. Cc b n ng gp hng tri u v v y ti g t u v ni nh : Chng ta l nh ng nhn vin ngn hng cho vay v chng ta cho m n ti n vo b t ng s n, khng ph i ch ng khon, khng ph i kh c , cng khng ph i vo cc
wWw.VietLion.Com
Page 199
2010
Bu i ni chuy n k t thc v m c d h l nh ng quan ch c ngn hng cho vay, ti c th nghe nh ng l i nh th ny trong m ng: 1. Nh ng g ng y ni qu r i ro 2. Ti s khng bao gi cho ng ta m n ti n n a 3. ng y khng bi t ng ang ni ci g 4. B n khng th lm nh v y hm nay. Th tr ng khc r i 5. ng ta ch may m n. C ch th tr ng kh ng ho ng r i ng ta s qu g i nn n chng ta 6. B t ng s n qu nhi u r i, s s m kh ng ho ng 7. Bi t bao nhiu ng i nh ng ta ph s n v i b t ng s n 8. N u n nhi u qu, ti s khng cho ng ta m n ti n n a. 9. N u ng ta v hu r i, cn n y lm g n a Bi h c c a ng i cha ngho Ng i cha ngho c a ti th ng khuyn n tr ng, t i m cao, tm cng vi c n nh, lm vi c chm ch v ti t ki m ti n. ng cn trch d n nh ng cu danh ngn nh ng l ng i m n ti n hay l ng i cho m n. ho c M t xu ti t ki m c l m t xu ki m c ho c N u b n khng mua n i n th ng mua n, lun tr b ng ti n m t. Cu c i ng i cha ngho c a ti s r t t t p n u ng lm theo nh ng l i khuyn c a chnh ng, cng nh nhi u ng i, ng ni nh ng i u r t ng nhng ng lm khng ng. Thay v v y ng m n ti n mua nh, mua xe. ng khng bao gi u t v ng lun ni u t r t r i ro. Thay v v y ng c g ng ti t ki m ti nnhng m i l n kh n c p, ng l i l y ti n t s ti n y. ng m n ti n v nh ng th lm ng ngho v ng t ch i m n ti n c nh ng th lm ng giu. y l nh ng i u khc nhau tinh t gy ra nhi u i u khc bi t trong i ng. B i v nh ng l i suy ngh v cch qu n l ti n b n su t i ny c a ng m ng khng th v hu tu i 65. i u ny cng gi i thch v sao ng ph i lm vi c cho n ngy ng b nh ung th v khng lm c n a. ng lm vi c c c nh c su t i v nh ng thng cu i i ng, ng chi n u v cu c i v cn b nh ung th. ng r t t t, lm vic chm ch , dnh h t i lm vi c, trnh c nh n n n v c g ng ti t ki m. V nh ng bi h c v cu c i v ti n b c y c ng c g ng truy n l i cho ti. Bi h c c a ng i cha giu Ng i cha giu c a ti, ng i b n thn nh t c a cha ru t ti, d y ti nh ng bi h c khc h n v cch suy ngh v ti n b c. ng th ng h i v ni nh ng i u nh: 1. M t bao lu th con ti t ki m c 1 tri u ?. Sau ng l i h i: M t bao lu th con m n c 1 tri u ? 2. Ai s giu hn sau m t o n ng di? M t ng i lm c i ti t ki m 1 tri u ? Hay m t ng i bi t cch m n 1 tri u li su t 10% v bi t cch u t n nh n 25% ti n l i m i nm?
wWw.VietLion.Com
Page 200
2010
3. Nh ng ng i nh th no th ngn hng cho m n ti n? M t ng i lm vi c c c nh c v ti n hay m t ng i bi t cch m n ti n v b t s ti n lm vi c m t cch an ton v khn ngoan? 4. Con ph i l ng i nh th no v con c n ph i bi t nh ng g vo ngn hng v ni Ti mu n m n 1 tri u . Sau ngn hng tr l i Ti c s n gi y t cho ng k trong vng 20 pht 5. T i sao chnh ph nh thu ti n ti t ki m c a con m l i b t thu khi con ang n . 6. Ai s thng minh hn v m t ti chnh v c gio d c v ti n b c? M t ng i c m t tri u trong kho n ti t ki m hay m t ng i ang n m t tri u 7. Ai s thng minh hn v i ti n b c? M t ng i lm vi c v ti n hay m t ng i b t ti n lm vi c v mnh 8. N u con c m t l a ch n, con s ch n n tr ng v h c cch lm vi c v ti n hay n tr ng v h c cch b t ti n lm vi c v mnh? 9. T i sao ngn hng vui v cho con m n ti n suy xt v b t ng s n, nhng s con m n ti n suy xt v th tr ng ch ng khon? 10. T i sao nh ng ng i lm vi c c c nh c nh t th tr thu nhi u hn nh ng ng i lm vi c t v m n nhi u? Khi ni n vi c i lm, ti n b c, ti t ki m v n , hai ng i cha c a ti c nh ng quan i m khc nhau r rng. Nhng i m khc nhau l n nh t l cu ni c a ng i cha giu: Ng i ngho v ng i trung lu m t nhi u th i gian lm giu v h dng ti n c a chnh h . N u con mu n lm giu, con c n bi t cch s d ng ti n c a ng i khcch khng ph i c a con. C nh bo: Cu n sch ny khng ph i v m n ti n v ln su trong n m c d ti s th o lu n v cch s d ng n nh m t cng c v hu s m v giu. Nh ni ph n gi i thi u, n b y l s c m nhm s c m nh c th c s d ng, l m d ng v khi p s . Chng ta nn coi n nh m t kh u sng n p n, th t c n th n. N , nh kh u sng n p n, c th gip b n nhng cng c th gi t b nb t ch p l ai ang c m n. Ti nh n m nh i u ny v trn trang web c a ti , m t thanh nin tr vi t r ng anh xin thi vi c, mang ra vi th tn d ng v ln su trong n mua b t ng s n. Anh ni: Ti theo l i khuyn c a Robert v ln su trong n v i nh ng n t t. Tr c tin, ti cha bao gi khuyn ai dng th tn d ng mua b t ng s n, ti khng khuy n khch qu trnh ny, th t nguy hi m. Ti khng khuy n khch v ti bi t nhi u ng i dng th tn d ng mua b t ng s n v ph s n. i u ti khuyn l hy h c cch s d ng n m t cch khn ngoan. Trong khi ti b t u chng ny b ng ni ln s khc nhau gi a n v ti n qu , cu n sch ny khng ch ni v n . Cu n sch ny cn ni v m t ch quan tr ng hn cho nh ng ai mu n v hu s m v giu. T ng quan tr ng th hai do d khi cho
wWw.VietLion.Com
Page 201

Trong ph n gi i thi u ti vi t v cu ni c a ng i cha giu: T ng
2010
quan tr ng nh t trong
th gi i ti n b c l vng quay ti n m t. T ng quan tr ng th hai l n b y. Khi ni v i cc quan ch c ngn hng v vi c dng ti n c a h v hu s m, ti th c s ang ni dng ti n c a h nh m t s c m nh n b y. Cng trong ph n gi i thi u, ti vi t r ng cu chuy n m ng i cha giu thch nh t v n b y l David v Goliath. ng mu n th ng k cho chng ti m i khi chng ti mu n nghe. ng cn ni: Hy nh , David nh b i Goliath v David hi u cng th c c a s c m nh n b y. Con ngh anh y dng sng cao su, ti ni. ng, ng tr l i. N m trong tay, m t kh u sng cao su l m t d ng c a n b y. M t khi hi u c s c m nh c a n b y, con s th y n m i ni. N u con mu n giu, con ph i h c cch khai thc s c m nh . Ng i cha giu g vo u ti Ngay c khi con l nh ng ng i nh b trn th gi i, con c th chi n th ng nh ng ng i to l n n u con hi u s c m nh c a n b y Khi chng ti l n ln, ng i cha giu tm nh ng v d v n nh m lm nh ng bi h c v ti n b c thm ph n th v v ng th ng tm nh ng ch m chng ti a thch d y chng ti nh ng bi h c y. V d , khi ban nh c Beatles l n u tin n M , th p nin 60, b n tr chng ti r t thch, v ng gy n t ng cho chng ti v s ti n m Beatles lm c. Trong bi h c , ng ni: L do The Beatles lm th t nhi u ti n v h bi t d ng nhi u n b y. ng gi i thch r ng The Beatles lm nhi u ti n hn c T ng th ng M , bc s, lu t s, k ton v c ng cng v s c m nh n b y v m t ti chnh. ng ti p: The Beatles s d ng ti vi, raio, bng a nh n b y. V v y nn h giu. Ti v Mike h i: Ti vi, raio, bng a l d ng duy nh t c a n b y sao? Chng ta c n ph i l siu sao nhac rock giu sao?, ti h i. Ti lc ny 16 tu i v ti bi t ca ht khng ph i i m m nh c a ti v nh c c duy nh t ti chi c l chi c raio. Ng i cha giu c i v ni: Khng, con khng c n ph i l siu sao giu c v ti vi, raio v bng a khng ph i lo i n b y duy nh t. Nhng n u con mu n giu, con ph i s S giu hn v h dng cc lo i n b y khc v h dng nhi u nh ng d ng . Cu n sch ny ni v s c m nh c a n b y Ng i cha giu th ng l o i l p l i nhi u l n cho chng ti n b y ti chnh l m t thu n l i m ng i giu c trong khi ng i ngho v trung lu th khng. ng cng ni: n b y ti chnh l cch ng i giu cng giu hn m t cch nhanh chng. V th m cu n Rich dad poor dad t p 1 t p trung vo vng quay ti n m t, cu n sch ny s t p trung vo ch n b y gip b n v hu s m v v hu giu,b n c n s d ng vi d ng n b y. l n b y, ch khng ph i chm ch , gip ti v Kim v hu s m. Trong chng k ti p, cu n sch ny s i vo vi v d v n b y. Ti b t u chng ny v i cu chuy n v bu i ni chuy n v i cc quan ch c ngn hng v lm th no ti dng ti n c a h hn l ti n c a ti v hu s m. l m t v d v s d ng n nh m t n b y. d ng vi d ng n b y. khc nhau gi a ng i giu, ngho v trung lu l nh ng d ng n b y khc nhau m h dng. Ng i giu
wWw.VietLion.Com
Page 202
2010
V n l n b y nh con dao hai l i, c th c t chnh b n. Ni cch khc, m t ng i c th dng n b y ti n ln tr c ho c ri pha sau v m t ti chnh. M t trong nh ng l do t ng l p trung lu v ngho lm vi c c c nh c, lm nhi u nm hn, g p kh khn tr h t n , tr nhi u thu v h thi u m t d ng n b y r t quan tr ngv l s b y v t t c cc lo i n b y u c 2 c nh r t s t. Ti xin l p l i l i ni c a ng i cha giu: Ai s thng minh hn v m t ti chnh v c gio d c v ti n b c? M t ng i c m t tri u trong kho n ti t ki m hay m t ng i ang n m t tri u i m quan tr ng nh t ti mu n ni l Cu n sch ny c b n ni v Gio d c ti chnh, V b t ch p lo i n b y no b n dng, tr c h t ti khuyn b n hy h c b t c lo i n b y no m b n thch. Ng i cha giu ni: N u con mu n giu , con c n bi t s khc nhau gi a n t t v n x u, chi ph t t v chi ph x u, thu nh p t t v thu nh p x u, tiu s n t t v tiu s n x u. Chng ny n thu n ni v d ng n b y n . N u b n khng quen thu c s khc bi t gi a cc ( ti vay ti n khi ni m ny, n gi n th ny, n t t l n b ti n vo ti b n m i thng, n x u l n mc ti n t ti b n m i thng. V d , n t cc cn h cho thu c a ti b ti n vo ti ti m i thng, n t cn nh ti ang mua nh) mc ti n t ti c a ti m i thng). Sau khi xem xt danh sch ny, b n c th ngh v i u b n mu n lm v i mn n . B n c th mu n gi m n x u v ngh v tng n t t. N u b n lm vi c tng n t t, c h i c a b n ngh hu s m v giu c i ti n t t hn. Nhng lun nh x l v i n gi ng nh x l m t kh u sng n p n, r t c n th n. gio d c v ti chnh. V v y tr c khi b n ch y ra ngoi m n n u t vo ti s n, hy nh r ng n ch l m t d ng c a n
Chng 4: Lm th no v hu s m C hai ng i cha cho php ti nhn hai th gi i khc nhau v n b y. Ng i cha ru t c a ti l ng i c h c v cao v lm vi c chm ch . Ng i cha giu c a ti l ng i c s c m nh n b y r t cao. V v y ng lm vi c r t t v ki m ti n r t nhi u hn ng i cha ngho. N u b n mu n v hu s m v giu th hi u c khi ni m n b y l r t quan tr ng. Theo nh ngha, ch n b y n gi n l kh nng lm nhi u v i ci t i. Khi ni v ch lm vi c, ti n b c v n b y, ng i cha giu th ng ni: N u con mu n giu, con c n ph i lm vi c t, ki m nhi u ti n. nh th , con c n ph i dng vi d ng n b y. ng hay ni i u tng ph n nh: Ng i lm vi c c c nh c c gi i h n v n b y. N u con lm vi c c c m khng ti n b g v ti chnh, th con c th l n b y c a ai . ng cng ni: N u con c ti n g i ti t ki m ngn hng hay ti kho n ngh hu, th c ng i ang s d ng ti n c a con lm n b y cho h . n b y kh p ni Khi cn nh ,ti th ng ng i cha giu ni: n b y kh p ni. ng cn ni: Con ng i ti n b hn con v t v con ng i khng ng ng tm ki m n b y. Thu khai thin , con v t ch y nhanh hn con ng i, nhng ngy nay con ng i c th i nhanh v xa hn loi v t v h sng t o
wWw.VietLion.Com
Page 203
2010
nhi u cng c lm n b y, nh: xe p, xe hi, my bay. Thu xa xa, chim c th bay cn con ng i th khng. Ngy nay, con ng i bay cao hn, ca hn v nhanh hn chim nhi u. n b y l s c m nh Loi v t c khuynh h ng ch s d ng n b y m th ng ban t ng v nhn chung chng khng c nng l c ki m cc n b y khc. V v y m loi v t loi ng i th ng tr hnh tinh ny. i u tng t x y ra khi m t s ng i s d ng nhi u s c m nh n b hn nh ng ng i khc. Nh ng i cha giu ni: Nh ng ng i v i nhi u s c m nh n b y c u th hn nh ng ng i c t. Ni cch khc, loi ng i ng i th ng tr cc loi v t v s d ng cc cng c n b y, tng t , nh ng ng i c cng c nh ng ng i khng c. Ni n gi n hn n b y l s c m nh. Gi i thch lm th no loi ng i thu c ngy cng nhi u n b y, ng i cha giu ni: Con chim s d ng i cnh l n b y duy nh t m th ng ban t ng. Con ng i quan st cch chim bay v dng b c khm ph lm th no con ng i cng bay c. M t ng i c th bay t bay t Chu M sang chu u c s c m nh n b y l n hn m t ng i ch c m t chi c thuy n v t i Ty Dng. ng cn ni: Ng i ngho c t n b y hn ng i giu. N u con mu n giu c v v ng m nh, con c n hi u s c m nh c a n. M t tin t t l ngy nay r t nhi u n b y c t o ra, nh ng cng c nh: my vi tnh, InternetNh ng ng i c th thch nghi v i cc cng c ny l nh ng ng i ang ti n v pha tr c. Nh ng ng i khng ch u h c h i cch s d ng nh ng cng c n b y ngy cng nhi u ny s ri l i pha sau v m t ti chnh ho c s ti p t c lm vi c c c nh c mi. N u b n mu n th c d y m i bu i sng v i lm ki m ti n, hn l lm vi c ki m nh ng n b y thu n l i cho b n, th b n c nguy c ri l i pha sau r i. Trong l ch s cha bao gi c nhi u n b y c pht minh trong m t th i gian r t ng n nh th i bu i ny. n b y c a Th ng ban t ng Trong khi h c v l ch s kinh t ton c u New York, ti h c r ng 5000 ngn nm tr c, loi ng i b t u ng d ng cnh bu m v s c gi y nh ng chi c thuy n i xa. Trong tr ng h p ny, bu m v gi l n b y, cho php con ng i i xa v mang tr ng t i l n hn m khng t n nhi u cng s c. Nh ng ng i dng nh ng chi c thuy n l n v bu m l n r t giu so v i ng i khng c. Ngy nay, chng ta c th di chuy n nhi u hng ho v giu hn ch c n click con chu t thay v nh ng chi c thuy n kia. Nh ng ng i khng c n b y lm vi c cho nh ng ng i c n b y Trong l ch s , nh ng ng i b b ri pha sau l ng i th t b i trong vi c ng d ng cc n b y m h t o ra trong i h . v nh ng ng i th t b i trong vi c s d ng cc n b y ny l nh ng ng i ph i lm vi c cho nh ng ng i thnh cngv nh ng ng i y ph i lm vi c c c nh c hn. Ng i cha giu ti th ng ni: Nh ng ng i khng c n b y lm vi c cho nh ng ng i c n b y. Nh ng n b y l i th i n b y s c quy n l c hn
wWw.VietLion.Com
Page 204
2010
B i v k thu t n t b c con ng i, nn chng ta c nh ng l a ch n khc nhau trong vi c truy n t i s c m nh n b y hn t tin chng ta. Ngy nay, thay v i b , chng ta c th ch n xe p, xe hi, my bay. Hay chng ta c th ch n tivi, i n tho i ho c email n i li n kho ng cch. Chng ta c nhi u l a ch n khi ni v hnh th c n b y giao thng, khi ni v v n ti n b c chng ta cng c nhi u n b y ti chnh c th s d ng. Nh ng ng i c ng d ng nhi u n b y ti chnh s ti n xa hn v m t ti chnh. Nh ng ng i dng cc lo i n b y l i th i s t tng lai v s qu chung khng c ngha l i th i, chng khng ph i l nh ng cng c an ton ti chnh c a h vo r i ro. Ngy nay hng tri u ng i ang ng d ng cng c g i l qu chung chu n b cho v hu. Trong khi n b y ti chnh m cc nh u t l a ch n. V l n i dung cu n sch ny. N u h mu n v hu s m v giu, h c n ph i b sung vo qu chung b ng cc cng c n b y ti chnh nhanh hn, an ton hn v nhi u thng tin v ti n b c hn. T i sao nhi u ng i khng s d ng cng c n b y ti chnh Th t l m a mai khi ni r ng ng i ngho v ng i trung lu ch ngh v cc cng c r i ro. V h ti chnh mang y ngh r ng chng r i ro, h u h t m i ng i khng ng d ng nh ng cng c n b y nhanh hn.
Ng i giu thch dng cc n b y ti chnh, cn ng i ngho v ng i trung lu c xu h ng dng cc n b y thu c v v t ch t. Cn b y thu c v t ch t cn c ngha l lm vi c c c nh c. Ng i giu ngy cng giu hn n gi n v h dng cc n b y ti chnh v ng i ngho v trung lu th khnghay t i thi u h khng dng cng m t cch cc cng c tng t ng i giu. N c th l n b y c a ng i chi n th ngcng c th l n b y c a ng i th t b i Trong chng tr c, ti ni v s d ng n mang l i chu nh p pht sinh t b t ng s n. Trong v d n l n b y c a ti. Ti c th mua c cc v u t l n hn v ti n xa hn ai c g ng lm vi c v u t b ng ti n ti t ki m, cn c g i l ti n qu . M t ng i bi t cch s d ng n thu th p ti s n th c s c m nh n b y ti chnh l n hn so v i m t ng i khng hi u lm sao khai thc s c m nh c a n . Ng i cha giu c a ti ni: Ng i giu dng n chi n th ng v m t ti chnh v ng i ngho v trung lu dng n th t b i v m t ti chnh. Nhng s d ng n nh m t cng c n b y, ng i y c n ph i c nhi u gio d c v ti chnh. Nh ng trang ti p theo c a cu n sch ny s gi i thch lm th no b n c th tng thm s gio d c ti chnh. Ng i cha ngho c a ti ni: ng bao gi l ng i m n ti n hay l ng i cho m n m n g v ti ti n. ng cn ni: Tr h t ho n cng s m cng t t. Tr h t ti n vay cng s m cng t t. N n n r t r i ro. Nh ng t ng v ni m tin ny l l do v sao ng lm vi c c c nh c su t i m ch ng ti n b chnh. Ng i cha giu c a ti lm vi c t hn ng i cha ngho m l i ki m cng nhi u ti n hn khi ng cng gi. Cu c i ng i cha giu c a ti khc bi t v ng bi t cch khai thc s c m nh n b y ti chnh v ng i cha ngho th khng v cho r ng i u r t r i ro. S chm bi m khi ni r ng ng i ngho v trung lu ngh r ng dng n mua ti s n l r i ro nhng l i hng hi dng n v ra ngoi mua tiu s n. M t l do ng i trung lu v ngho b b l i sau lng ng i giu v h dung s c m nh ti chnh c a nh ng ci n x u ko h l i, trong khi ng i giu dng s c m nh c a nh ng ci n
wWw.VietLion.Com
Page 205
2010
t t y h ln tr c. M t ng i lm vi c c c nh c, ti t ki m ti n, v trnh n n n b ri pha sau m t ng i c hu n luy n dung n nh m t n b y ti chnh. M t ng i trung bnh ngh r ng n l x u v h s d ng n r t t i. Chnh v v y m h u h t u trnh n v ti t ki m ti n ngh hu. i v i h , trnh n v ti t ki m l thng minh v l m t cch an ton s ngv v i h l s l a ch n khn ngoan , c khuyn b i nh ng ng i c s gio d c ti chnh m c trung bnh..hay thi u gio d c v ti chnh. Nh ng d ng n b y khc C nhi u d ng n b y, ch khng ch c n , m Kim v ti s d ng v hu s m. Nh m xy d ng m t cng ty v i 11 vn phng, ti ph i s d ng th i gian c a ng i khc (OPT-Other Peoples Time) xy d ng m t l i ti s n khc, m t ti s n c bi t n l cng ty. Trong v d ny, n b y l s c lao ng c a con ng i, nh m t o ra ti s n nhanh hn, l n hn v gi tr hn. L do h u h t m i ng i khng giu nhanh n gi n v l ti n c a h (Ti n ti t ki m trong ngn hng ) v th i gian v cng vi c c a h (m t cng vi c an ton) m ng i giu ang dng nh m t n b y thu th p v t o ra ti s n cho ng i giu. Ti khng th ki m c nhi u ti s n trong m t th i gian ng n n u nh ti khng s d ng hai lo i n b y ti chnh l th i gian c a ng i khc (OPT- Other Peoples Time ) v ti n c a ng i khc (OPM- Other Peoples Money) M t tin vui l c r t nhi u d ng n b y, ch khng ch OPM v OPT, m b n c th dng thu th p ti s n cho chnh b n. Cng nh loi ng i 5000 nm tr c khai thc s c gi cho cc chi c thuy n, b n c th tm cc d ng n b y khc gip b n. C v s d ng n b y m t khi b n hi u cng th c c a n b y v b t u tm ki m n. Cng nh l i ng i cha giu ni v i ti nhi u nm tr c M t cch t nhin, con ng i lun t o ra cc d ng n b y m i. V d : M t ng i nng dn v i 1000 m u t c nhi u s c m nh n b y hn m t nng ch c 100 m u, nhng i u cn ph tnh l m t cng c thu c vo kh nng qu n l c a ng i nng dn y. Hay m t chi c my vi n b y r t a nng, nhng m t l n n a ph thu c vo chi c my tnh dng lm g.
Ti p sau y ti k ra m t vi d ng n b y khc. S c kho c a b n,th i gian c a b n, s gio d c c a b n v cc m i quan h c a b n c th gip b n hay c n tr b n trn m c tiu v hu s m v giu. S c kho M t cch r rng, s c kho l m t d ng n b y r t quan tr ng.R t nhi u ng i khng nh gi c gi tr c a s c kho cho n khi h nh m t n. C l i l c g n u b n v hu s m m l i khng c s c kho t t h ng th ? Th i gian Th i gian cng r t quan tr ng. M t khi con ng i b t u ri l i sau lng v m t ti chnh, s r t kh khn tm l i th i gian ti n ln pha tr c. N u m t ng i ang chi tr r t b t ti chnh, s r t kh c chu n b n m b t c h i khi n hi n ra tr c m t. Ti th ng nghe nhi u ng i ni Anh ta may m n v anh ta ng lc ng ch . Ti ngh n u ni ng hn l: Anh ta may m n v anh ta c gio d c, c kinh
wWw.VietLion.Com
Page 206
2010
nghi m, s n sng v chu n b n m b t c h i khi c h i hi n ra Th i gian ti h ng th s ngh hu s m gip ti tng s giu c c a ti ln. By gi ti c th i gian nhn v nh n ra c h i. Gio d c S gio d c l m t d ng n b y quan tr ng. S khc bi t trong thu nh p c a m t ng i b h c v m t ng i t t nghi p i h c c th ln hng tri u , khi so snh c i ng i. Nhng m t ng i t t nghi p i h c m c t gio d c v ti chnh th ng b ri pha sau m t ng i c gio d c ti chnh t t, cho d c n tr ng hay khng. Ti g p nhi u ng i c nhi u b ng c p nhng khi ra tr ng l i ln su trong n ( l ti n vay th i i h c). Nhng t hn l nh ng ti n vay i h c , nh ng b ng c p y l i kh khn trong vi c xin vi c lm v v y h cng ln su hn trong n ti n mua s m. l ci gi c a vi c gio d c t t nhng thi u gio d c v ti chnh. M t cng vi c lng cao m khng c gio d c v ti n b c ng ngha v i m t ng i ln su trong n nhanh hn m t ng i lng th p. i u khng thng minh t no. Khng nh ng s gio d c ti chnh gip b n v hu s m , n cn gip b n lm cho ti s n sinh si n y n . Cc m i quan h n b y c th c tm th y trong cc m i quan h , gi a cng ty hay c nhn. Sau y l cc v d : Ti th y nhi u ng i au kh v h lm vi c cho m t cng ty c i u hnh b i m t ng ch b t ti. Ti cng th y nhi u ng i giu c v c m i quan h v i nh ng ng i c ki n th c v ti n b c M t hi p h i nh hi p h i gio vin hay phi cng l m t d ng n b y. M t t ch c chuyn nghi p nh Hi p h i y t Hoa K c th l m t d ng n b y. Cc hi p h i v lin on chuyn nghi p l nh ng ng i v i n b y chuyn nghi p th ng tri bu c nhau v b o v nhau kh i nh ng ng i c s c m nh n b y ti chnh Nhi u ng i giu v c nh ng c v n ti chnh tuy t v i. Cng c nhi u ng i kh n n v ti chnh v c nh ng c v n b t ti. Nh ng i cha giu ni: L do nhi u nh c v n ti chnh c g i l nh mi gi i v h th ng hay ph s n hn con. V v y con ph i c n th n khi nhn l i khuyn t con c c t nh ng ng i b n ngho hay b con. H u h t chng ta u nghe v s c m nh c a hn nhn. M t cu c hn nhn v ng m nh c a hai ch ng kh khn v ti chnh v ng i m nh m s cng m nh m hn. Chng ta cng th y nhi u c p v Kim, ng i b n t t nh t v c ng s t t nh t. Khi ni v ng i b n i, ti t ng nghe m t ng i ni: B n g n nh khng th giu n u ng i b n i c a b n khng mu n giu. Ti khng bi t cu ng 100% hay khng nhng ti ch c ch n r ng c ph n no ng trong cu ni ny. V v y nh ng ng i xung quanh b n c th l ngu n n b y c a b n, c th tch c c hay tiu c c. B n c th h i chnh b n c bao nhiu ng i xung quanh b n c n tr b n v m t ti chnh v bao nhiu ng i ang ko b n m t ai . Ng i cha gi cng ni: Nh ng l i khuyn t gi nh t th ng mi n ph. l l i khuyn v ti n b c, u t hay kinh doanh m
ng i b n i c a h khng cn yu, ho thu n v pht t n a. Ti khng th giu nh hm nay m khng c
wWw.VietLion.Com
Page 207
2010
v pha tr c v m t ti chnh. Khi ni n ti n b c, cc m i giao thi p c a b n c th l ngu n sc m nh n b y. Ng i cha giu th ng ni: giu, nh ng g con bi t khng quan tr ng b ng nh ng ng i con quen. Cng c M t ng i th tm n b y trong cc ngh . M t bc s dung cc y c ph c v cng vi c. M t chi c xe l m t d ng n b y c a chng ta. M t chi c my tnh cho php chng ta lm vi c v i th gi i thng qua Web, v th n l m t cng c n b y quan tr ng Th i gian rnh r i n b y c th tm th y th i gian rnh r i. Ti bi t nhi u ng i dnh th i gian xem TV hay shopping. Ti g p nhi u ng i giu nh th i gian rnh r i, ch khng nh cng vi c lm. Cng ty HP v Ford b t u trong gara v Dell b t u trong phng n i tr. M t ng i b n c a ti l lu t s trong cc ngy lm vi c v l nh u t b t ng s n vo cc ngy cu i tu n. Ngy nay anh ta lm vi c mi n ph cho cc t ch c t thi n v vui a cng cc con tr hay chi gn c ngy. Anh y v a m i 39 tu i. Hy tm ki m n b y no lm vi c cho b n V v y ti mu n nh n m nh r ng c nhi u d ng n b y m b n c th dng thu th p v t o ra ti s n b n c th v hu s m. B n khng ph i dng OPM hay OPT lm giu n u b n khng mu n. Nhng, n u b n mu n v hu s m v giu , b n c n tm ra lo i n b y no lm vi c t t nh t cho b n. Xin l p l i l n n a v y l cu tm t t c a cu n sch, ng i cha giu c a ti ni: Nh ng ng i lm vi c c c nh c c gi i h n v n b y. N u thn xc con lm vi c c c nh c m khng ti n b g v ti chnh th con c th l n b y c a m t ai . ng cng ni: N u con c ti n th c ai ang dng ti n c a con lm n b y. Trong cc cu n sch tr c c a ti , ti vi t r ng c ba lo i gio d c l: 1. Gio d c ph thng 2. Gio d c chuyn mn 3. Gio d c ti chnh Ng i cha ngho c a ti d ng l i gio d ng chuyn mn v khng thch th g v gio d c ti chnh. i u xc nh i m d ng c a ng v ti chnh. Cn ng i cha giu c a ti khng ng ng h c h i v ti n b c v i u xc nh i m d ng c a ng l s giu c. Ng i ngho cng ngho hn v h th ng thi u ki n th c c b n c a 3 lo i gio d c trn. Nh ng ng i ri l i pha sau ngy nay bao g m nh ng ng i c nhi u n b y nhng th t b i trong vi c ti p thu nhi u hn cc n b y khc. B n t t nghi p i h c 19 nm tr c khng c ngha b n ng ng ti p thu cc n b y. Nh ng i cah giu t ng ni: B ng i h c khng c ngha con ng ng h c t p hay c i thi n cc n b y c a con. ng ti p t c C 1 tri u trong ngn hng khng c ngha l con ng ng h c h i. S th t l, n u con ng ng h c, ti n c a con s chuy n sang ng i khng ng ng h c h i. Tng lai c a n b y ngn hng trong ti kho n ti t ki m hay ngh hu
wWw.VietLion.Com
Page 208
2010
Ngy nay, chng ta th y nh ng h c sinh trung h c bn nh ng cng ty c a chng hng tri u v ngh hu m cha h i xin vi c lm n gi n v chng dng d ng n b y khac v i ci m b m chng dng. Cng lc ny, chng ta th y hng tri u h c sinh n tr ng sau ny ki m vi c lm. S khc bi t tm th y Ngy nay , i th c a b n khng c n ph i lm t v t. Trong cc trang k ti p, m t vi con s c th khng xc th c v i b n. Th t kh khn chuy n ki m m t tri u m t nm m khng ph i lm vi c trong khi hi n t i, b n c th vi c c c nh c ngh n ang lm ch n b y. cng thnh ph hay cng t n c v i b n. Ng i chi n th ng l
ng i bi t lm ra nhi u v nhi u v i ci t v tch khng ph i ng i mu n c tr nhi u v nhi u b ng cch
ki m $50000 m t nm. Ti nh n m nh t ng n b y lm nhi u v nhi u v b t ch p bao
nhiu ti n b n ki m c hm nay, m t tri u m t nm m khng ph i lm vi c l r t kh thi, n u b n ti p t c suy ngh v cu lm ra nhi u v nhi u v i ci t v t. N u b n khng ngh nh v y, t $50000 ln $1 tri u m t nm c th kh khn y. i u tr tru l, nh ng ng i khng ch u ngh r ng lm nhi u v nhi u v i ci t v t l nh ng ng i th ng lm vi c r t nhi u v nhi u v ci t v t. Tin m ng l ch ng no b n cn ngh nh th , b n s ki m c nhi u v nhi u m lm vic th t t v t. i u b n ph i lm l gi t ng ny trong u v n s d dng hn cho b n v hu s m v giu. ngh : L y m t m nh gi y tr ng v b t u vi t c u tr l i cho cu h i ny: Ti c th lm g cho nhi u ng i v i ci gi t t hn m ch lm vi c th t t ? N u b n khng th ngh ra i u g, c ti p t c suy ngh. y l m t cu h i r t quan tr ng. Ch l m t cu h i, n u c tr l i v a vo hnh ng, c th lm b n thnh tri u ph, c th t ph. V v y m ng i cha giu g i y l cu h i m t tri u Trong chng k ti p, ti s i vo s c m nh c a n b y c a tr c. Kh nng tr l i cc cu h i nh trn ch ng h n l m t v n s ng cn cho vi c v hu s m v giu.
Chng 5: S c m nh n b y c a tr c
T i sao m t s ng i c th v m t s th khng th Trong Rich dads Guide to Investing, ti ni v m t bi h c v i ng i cha giu m ti ni i ni l i nhi u l n Bi h c b t u v i ng i cha giu, con trai ng v ti i b trn m t m nh t tuy t p tr c bi bi n Haiwai. ng d ng l i, ch vo m ni: Ta v a m i mua m nh t ny. Ti r t ng c nhin r ng ng c th mua c mi ng t t ny. M c d ti cn r t nh , nhng ti bi t m t mi ng t tr c bi bi n Haiwai l m c n c no. T lc ng i cha giu c a ti cn cha giu, ti t h i lm
wWw.VietLion.Com
Page 209
2010
sao ng c kh nng tham gia m t v u t. Ng i cha giu chia s v i ti b m t l n nh t lm th no ng c th u t nh ng v m ng kh nng. l m t trong nh ng b m t lm ng giu. M t th c t i khc Ni m t cch n gi n, ng i cha giu c a ti c kh nng mua mi ng t t ti n ngay c khi ng khng nhi u ti n lc , v ng lm cho n c th m t ph n th c t i c a ng lc . Cn ng i cha ngho, m c d ng ki m nhi u ti n hn lc , ng v n ni: Ti khng mua n i n, v t ng mua m t mi ng t t n m ngoi th c t i c a ng. M t bi h c quan tr ng nh t Trong nhi u nm, ng i cha giu d y ti nhi u bi h cnh ng bi h c nh h ng hon ton c c di n c a cu c i ti. Bi h c v s c m nh th c t i c a m t ng i l m t bi h c quan tr ng nh t. Nh ng ai c Rich dad poor dad, c th nh r ng ng c m con ng v ti ni cu Ti khng mua n i n. ng hi u s c m nh c a th c t i c a m t ng i. Bi h c l: Nh ng g b n ngh l th t s l th c t i c a b n L m t ng i c tn ng ng, ng i cha giu th ng trch d n thng i p c a Old Testament, v l i ni tr thnh s th t. ng cn t thng i p vo m i kho h c chng ti c th hi u c. ng khng ng ng ni v i ti v Mike L i ni tr thnh hi n th c ngha l b t c nh ng g con ni v ngh l th t s thnh th c t i c a con. Khi ng n mi ng t p tr c bi n , ng t ch i ni: Ti khng mua n i n, m c d lc ng khng c ti n. ng lm vi c c c nh c v mang nh ng g n m ngoi th c t i c a ng v lm n tr thnh m t ph n th c t i c a ng. Khng ph i ti n lm ng ngy cng giu thm. Chnh kh nng m r ng th c t i c a ng lm ng ngy cng giu hn. u t c r i ro khng? M i ng i th ng ni u t r t r i ro. V i h , t ng l s th t, v b i v h ngh n l th t, r i n tr thnh th c t i c a h , m c d u t ch ng c g r i ro. Trong khi lun lun c r i ro, cng nh r i ro khi bng qua ng hay li xe p, nhng hnh ng c a h khng c n ph i li u lnh. V v y nhi u ng i ngh u t l r i ro v h ngh cc t ng l th t. Vi thng tr c, m t nh c v n u t c a m t ngn hng n i ti ng v ti c ph ng v n trong m t chng trnh raio. Nh c v n y c v thch th c ti v i nh ng t ng trong Rich dad poor dad. Anh b t u: Robert Kiyosaki ni r ng m i ng i nn b t u thnh l p cng ty c a chnh h n u h mu n giu. Nhng Kiyosaki sai ch l m i ng i khng th b t u kinh doanh b ng chnh h c. Thnh l p m t doanh nghi p th t r i ro. Con s cho th y 9 trong s 10 doanh nghi p th t b i trong 5 nm u. V v y t ng c a Kiyosaki th t r i ro. Xin h i ng c th ni g v i cc s th t ny. Nh bnh lu n h nh phc v c vi s tranh lu n trong chng trnh ny v h i ti b ng gi ng b ng gi ng hn hoan: ng ph i ni g v s th t ny, ng Kiyosaki?
wWw.VietLion.Com
Page 210
2010
Nghe i u ny nhi u l n tr c y, ti s n sng tham gia cu c tranh lu n ny. D ng m t lc, ti lc: Ti nghe v th y nh ng con s ny tr c yv t kinh ngh m c a ti, ti mu n ni r ng nh ng con s ny r t chnh xc. Ti th y nhi u cng ty th t b i tr c l n k ni m th 5 c a h . V v y sao ng l i khuy n khch m i ng i b t u chuy n kinh doanh c a h ?, nh c v n h i v i m t gi ng ni c cht gi n d . Tr c tin,ti tr l i, Ti khng khuyn m i ng i b t u m t cng ty, ti ni r ng m i ng i nn ngh v chuy n kinh doanh c a mnh. Khi ti ni ngh v chuy n kinh doanh, ti c m i ng i nn ngh v l i ch c a vi c u t. Khng nh t thi t ph i l p cng ty, m c d m t cng ty m nh th ng l m t ti s n s lm b n r t giu. Th th vi c r i ro th sao? nh bnh lu n h i v i v vui s ng sau khi nh n ra bu i th o lu n khng leo thang trong tr ng thi cng th ng. Tr c h t, trong khi 9 trong s 10 khng thnh cng, nh r ng c 1 trong s 10 thnh cng. M t khi ti nh n ra r ng 9 trong s 10 th t b i, ti bi t ti c n ph i chu n b th t b i t nh t l 9 l n. ng chu n b th t b i 9 trong 10 l n? nh c v n ti chnh h i v i gi ng m a mai. Vng, ti tr l i. Th t s ti t ng l m t trong s 9 l n th t b i . Ti thnh cng trong l n c g ng th 3 ng c m th y th no khi th t b i? N ng gi ch ?, nh c v n h i, anh ta l m t cng nhn c a m t ngn hng ch khng ph i l ch doanh nghi p. Ti c m th y r t kinh kh ng l n th t b i th nh t v t hn l n th hai. Nhng vng, n th t ng gi. do ti chnh ngy nay r i. Ti ph i N u khng c 2 l n th t b i , ti khng v hu s m 18 nm hay t
m t th i gian m i dnh l i c. M c d c m th y t i t , nhng ti v n chu n b tinh th n ti p t c 10 l n n a, hay 20 l n n u c n thi t. Ti khng mu n th t b i nhi u l n, nhng ti s n sng. Nghe c v qu r i ro cho ti v cho m i ng i, anh ta ni. Ti ng , ti tr l i. Nhng n t bi t r i ro n u b n khng s n sng th t b i d ch m t l n tr c khi b n thnh cng. S th t t hn n u b n ngh r ng th t b i l x u xa. Ti c ng i cha giu d y r ng th t b i l m t ph n c a chi n th ng. M c d ti thnh cng trong qu kh , ti v n nh n ra r ng t l v n khng thay i. M i khi b t u m t cng ty, ti ti p t c xem xt r ng 9 trong s 10 th t b i. T i sao ng l i ni th ?, nh bnh lu n h i. V ti lun c n ph i khim t n v tn tr ng t l . Ti th y nhi u ng i xy d ng m t cng ty, lm ra th t nhi u ti n, t mn, v b t u m t cng ty khc m ngh r ng h bi t t t c . Trong khi t l c a h c c i thi n i cht v nh ng kinh nghi m v thnh cng trong qu kh , chng ta c n ph i khim t n bi t r ng t l 9/10 lun p d ng cho t t c cng ty. Ti hi u c cht t r i, anh ta ni. V v y ngy nay khi b t u m t cng ty ng v n ph i th n tr ng. ng v n tn tr ng t l 1/10 c kh nng thnh cng.
wWw.VietLion.Com
Page 211
2010
Vng. Ti c vi ng i b n t mn t ton b s ti n t cng ty cu i cng vo m t cng ty m i v m t t t c . N u b n mu n thnh cng, b n c n lun lun tn tr ng t l , b t ch p b n thnh cng nh th no trong qu kh . B t c m t ng i chi bi x lt no cng bi t r ng l n ny b n c l ch v l vua, khng c ngha l n sau cng v y. Ti xin ghi nh . Nhng v n ngh n r i ro. ng v cc cu n sch c a ng th t nguy hi m. H u h t m i ng i khng th lm nh ng g ng lm. H u h t m i ng i khng c chu n b doanh nghi p. ng ng ch ?. Cu y c ph n ng. H th ng tr ng h c c a chng ta o t o con ng i thnh ng i th ch khng ph i ng ch v v v y m i ng i khng c chu n b i u hnh m t cng ty. V v y ti ng v i ng. Ti ang c h t s c khng tranh ci v i ng i c v n ny m c d ti b khiu khch. Ti p t c ti ni: Nhng ti mu n nh c anh r ng cch y cha t i 100 nm, h u h t m i ng i u l nh ng doanh gia nh b c l p. H l nh ng nh bun bn. Con ng i cch y 100 nm m nh m i u hnh cc doanh nghi p c a h m c d r i ro. Mi cho n khi nh ng ng i nh Henry Ford b t u xy d ng cc cng ty v i th m i c nhi u ng i tr thnh cng nhn. Nhng m c d s pht minh cc cng ty t m c nh Ford hay General Electric, nh ng doanh nghi p nh c l p v n ti p t c pht t. S th t l, cc doanh nghi p nh c trch nhi m cho h u h t cc cng n vi c lm v c trch nhi m cho ph n l n ti n thu thu c. V v y m c d r i ro, ngy cng nhi u ng i xy d ng cc doanh ngh p c a h . N u khng c h , s th t nghi p s cng tng ln. N u khng c nh ng c nhn ny ch p nh n r i ro, t n c chng ta t t li v ti chnh v khng th nh v ng nh ngy nay. Nh ng ng i ch p nh n r i ro s pht t. Bu i ph ng v n ti p t c trong 10 pht n a m khng c s phn gi i hay tranh bi n no. R rng chng ti c nh ng th c t i khc nhau, lc ny ti nh l i ng i cha giu: Nhi u cu c tranh bi n trong cu c s ng b t ngu n t th c t i khc nhau T l r i ro-ph n th ng n m tu thu c vo b n M t trong nh ng i u ti mu n ni v i nh c v n ny l t l r i roph n th ng tu thu c vo ti. Nhng nh t nh c n ph i c l lo ki m tra ai ng ai sai. Ti khng mu n lm i u trn raio nhng ti mu n gi i thch cho b nr ng c s r i ro trong nh ng g ti lm nhng khng nh t thi t ph i chi tr may r i. Nhi u nm tr c, ng i cha giu gi i thch cho ti v con ng r ng t m quan tr ng c a s hi u bi t cc r i ro, cc ph n th ng v c m t phng php chi n th ngm t phng php chi n th ng c km th t b i. Ng i cha giu tin vo t l 9/10 th t b i c a cc doanh nghi p v a m i b t u. ng cng tin r ng ph n th ng ch c t l 1/10. ng gi i thch chi n th ng bi t r ng th t b i l m t ph n c a thnh cng. Khi ti cn H u h t m i ng i ngy nay khng c nh ng k ho ch ngh hu b t ng . H khng c k Marine Corp, chng ti lun lun c nh ng k ho ch b t ng , l nh ng k ho ch khi m i th khng i ng theo mong i. ho ch hu nh km kh nng th tr ng kh ng ho ng sau khi v hu ho c s ng lu hn m khng cn cc qu tr ng dnh cho i u hnh m t
wWw.VietLion.Com
Page 212
2010
ngh hu. Ni cch khc, khi ni v k ho ch ngh hu, h u h t m i ng i c chi n l c c a k th t b i v l chi n l c khng c ch cho nh ng l i l m. nh m t 98% th i gian Trong ti p th tr c ti p, h u h t cc nh ti p th bi t r ng c h i l 98% cc b c th m h g i i s khng d n n v mua bn. V v y nh ng nh ti p th chuyn nghi p ch tnh vo 2% c a s ph n h i, th m ch th p hn. H bi t r ng 2% ph n h i l gi tr bao trm c a 98% khng tr l i. M t khi cc nh ti p th bi t th ph n h i ch 2%, h ch n gi n tng s l ng th g i i, h bi t r ng m t i 98% th i gian. H bi t cch lm giu m chi n th ng ch 2% v th t b i n 98%. Ng i th t b i ngh r ng Th t b i l x u. Ng i cha giu ni Ng i th t b i l nh ng ng i ngh r ng th t b i l x u. Ng i th t b i khng c kh nng th t b i v th ng l n trnh th t b i d b t c gi no. Nhi u ng i th t b i ch nh vo nh ng i u ch c ch nnh ng i u nh cng vi c n nh, tng lng, b o m tr c p v ti n l i trong ti kho n. Ng i th t b i c th t b i ng i chi n th ng c chi n th ng v ng i chi n th ng bi t r ng th t b i l m t ph n c a chi n th ng. Khi cn nh , ng i cha giu th ng ni v i chng ti Con c s n sng th t b i 99 trong 100 l n khng? Cu tr l i m ng trng ch l N u ph n th ng cho s chi n th ng l n hn cc r i ro v tr gi b ng th t b i 99 l n. gi i thch r hn chng ti xin ni N u chng ti bi t chng ti s th ng 1 tri u ,v t l r i roph n th ng l 1:100 v m i l n t t i thi u l $1, chng ti c $100 th chi n l c c a chng ti l t $1 100 l n. Sau khi chng ti chi n th ng, chng ti s tr l i v i t l c v t l t khi thay i. Chng ti c th tng ti n t ln, nhng ch khi chng ti c th t n l i sau khi th t b i 99/100 l n. l m t cch n gi n hu n luy n chng ti suy ngh trong s r i ro v chi n th ng thay v ng hay sai, r i ro hay an ton. Ng i cha giu khng c b c hay khuy n khch chng ti c b c. T i sao anh em nh Wright ng Ng i cha giu k cho ti v con ng v m t d p ng n Kitty Hawk, North California. ng khi r i kh i qun i trong chi n tranh th gi i 2. ng ni: Cc con, m t ngy no con c n ph i n Kitty Hawk v th y r ng Orville v Willbur Wright thng minh m c no. Anh em h bi t c r i ro trong l n bay u tin nhng h khng li u.. ng gi i thch r ng anh em nh Wright ch n m t bi t c r ng v th c t p th t b i. Ng ni Nh ng chng trai tr ny bi t h s t ng v v y h tm m t mi ng t an ton m t. H khng nh y trn c u hay trn nh ni. H th c t p trn d i t r ng v i gi m nh cho n khi h bay c. V h s n sng ch p nh n r i ro m t cch khn ngoan, nh ng chng trai ny mi mi thay i th gi i. M t ngy no , hai con nn n v xem mi ng t ny ni hai con ng i dng c m ch n v th c t p v v y ngy nay chng ta c th bay. H u h t m i ng i s khng v t ln v ti chnh n gi n v h ch n cch
wWw.VietLion.Com
Page 213
2010
trnh th t b i. Thng 8 nm 2000, ti ng i trn m nh t r ng ny v th y nh ng g m ng i cha giu th y cch y 50 nm. Ti th y m t m nh t l m t ni tuy t v i t ng tr c khi c t cnh. Ti xin truy n l i bi h c c a ng i cha giu v anh em nh Wright. ng v t m hnh ny cho ti v con ng Gi i thch v t m hnh , ng i cha giu ni Khi m t ng i ni nh ng i u nh: 1. Ti khng mua n i n 2. B n khng th lm c i u 3. Ti khng th lm n i 4. i u b t kh thi H th ng ni trong ph m vi th c t i c a h . ng ti p Khi anh em Wright tuyn b r ng h s l nh ng ng i u tin bay c, nhi u ng i ni Con ng i khng bao gi m t ng i ng tn tr ng bay. S th t l, m t trong nh ng ng i ni i u l ng i Cha x c a h , nh th
V v y khi nhn vo b c ho n gi n c a ng i cha giu, b n c th th y r ng h u h t m i ng i ngh r ng con ng i bay c l chuy n n m ngo i th c t i. L do nhi u ng i ni Con ng i s khng bao gi bay c v t ng y n m ngoi th c t i c a h u h t m i ng i lc . Nhng t ng khng n m ngoi lnh v c kh thi c a anh em Wrightv h dnh nhi u nm lm n tr thnh hi n th c. Khi ni n ti n b c, l i u tng t m ng i cha giu cn ng i cha ngho th khng. Ngy nay, c cu ni ph bi n l S n sng suy ngh bn ngoi ci h p. Cu h i l, b n c th suy ngh ra bn ngoi ci h p trong nhi u nm khng? N u c th , b n s tr nn giu v cng giu. Sau trong i ti, ti ni v i ng i c v n ti chnh r ng ti s n sng th t b i 9 trong 10 l n trong kinh doanh b i v ph n th ng ln hn nhi u cc r i ro, ti ngh anh ta nghe ti ni. Anh khng th t s nghe khi ti ni Ti b t u kinh doanh bi t r ng ti s th t b i. Ti khng ngh ti s thnh cng nhng ti bi t ti ph i b t u th t b i. Cch suy ngh d ng nh khng ph i l cch suy ngh c a anh ta. sai, m i u ti mu n ni khc nhau v nhn th gi i b ng nh ng cch khc nhau. S c m nh n b y c a tr c. Ti khng khuy n khch ai ra ngoi b t u th t b i m t cch ng u nhin v b t u chi x lt trong casino. Th t l d i n u t vi c ngh hu c a b n trong cu c x s . Bi h c ny ni v s khc nhau trong th c t i c a m i c nhn. Bi h c ny l tr c c a chng ta l m t n b y m nh nh t. B t c i u g chng ta ngh l th t s thnh s th t, trong h u h t cc tr ng h p. M t ng i ngh u t l r i ro th ng tm th y t t c cc th c t i ch ng minh cho i u . Ng i ny s m t bo ra v c v nh ng ng i m t ti n trong u t. Ni cch khc, tr c c s c m nh th y t t c nh ng g n ngh l th t m khng th y nh ng th c t i khc. Nh nh ng ng i ni v i anh y ti khng ni anh ng ai y l th c t i c a chng ti khc nhau. V b i v th c t i khc nhau, chng ti suy ngh
wWw.VietLion.Com
Page 214
2010
em Wright Con ng i khng bao gi bay c. V ni v i Columbus B n khng th nhn th gi i l m t ph ng ? M i ng i lun c th c t i c a chnh h . Nh m m c ch v hu s m v giu, m t trong nh ng i u quan tr ng l b n c th h c lm ch th c t i c a chnh b n. N u b n c th h c lm i u , lm ra nhi u v nhi u ti n v i t v t cng s c s hn nhi u.. N u b n khng th lm ch v thay i th c t i c a b n, th lm giu s m t nhi u th i gian hn y. Chnh kh nng thay i th c t i cu i cng lm ng i cha giu c a ti giu hn. Khng ph i mi ng b t ng s n tr c bi bi n lm ng giu, m kh nng thay i th c t i. Sau khi ng mua mi ng t ng s m tm ki m m t mi ng l n hn th nghi m th c t i c a ng. Trong lc , ng i cha ngho c a ti l i b t l c trong vi c thay i th c t i c a ng v ng ph i lm vi c n ng nh c hn m khng ti n b g v ti chnh. ng khng ng ng ni Ti khng mua n i n v n thnh th c t i c a ng. Ng i cha giu c a ti l m t ng i r t thng minh. ng c th mua mi ng t tng t n u ng s n sng thay i th c t i c a ng, nhng ng khng bi t chnh th c t i c a ng lm ng nh v y. ng th t s ngh r ng ng khng th mua mi ng t hng tri u tr c bi bi n. Chnh suy ngh cu a ng l th c t i c a ng. Tm l i, i m khc nhau c b n gi a hai ng ii cha giu v ngho l s khc nhau v th c t i. M t ng i ch n cch m r ng th c t i b ng cch ni Lm sao mua mi ng t ngay tr c bi bi n? ngay c khi ng khng th mua c vo th i i m . Ng i kia th ni Ti khng mua n i n. Nh ti ni khng ph i mi ng t tr c bi bi n lm m t ng i th giu cn m t ng i th ngho.m l s l a ch n th c t i c a h . n b y s 1 n b y s 1 l n b y c a tr c v n l ni th c t i c a b n c hnh thnh. Kim v ti v hu s m v giu v chng ti khng ng ng lm ch , thay i v m r ng th c t i c a chng ti. Ngy nay ti ni v i nhi u ng i B c u tin i t $50,000 m t nm ln $1 tri u m t nm b t u thay i th c t i Th c t i thay i khng nh t thi t ph i l n hn hay t t hn. M t s thay i th c t i c th ch n gi n l thay i m t quan i m. V d , thay v ni r ng i u g r t r i ro, nh cc nh u t c con th ng ni, hy ni T l r i ro- chi n thng l bao nhiu? Hay Ti s th t b i bao nhiu l n tr c khi chi n th ng?. Thay v ni Mi ng t qu t, hy c m t cu n sch v ai c th mua mi ng t , hay h i m t ng i mua v khm ph lm cch no h mua c. i u quan tr ng khng ph i l mi ng t m l s thay i th c t i c a b n. T i sao m t ng i cha th cng giu v m t ng i th cng ngho Ng i cha giu c kh nng khng ng ng thay i , lm ch , v m r ng th c t i. V b i v ng c th khng ng ng m r ng th c t i, ng tr nn ngy cng giu trong khi lm vi c cng t. Ng i cha ngho, m t khc, ch n cch s ng trong th c t i. ng s ng trng th gi i c a nh ng i u ng ngh l th t v l th c t i duy nh t kh i thi cho ng. V v y ng lm vi c ngy cng n ng v ngh hu ngho. ng c m t th c t i duy nh t v khng bao gi lm ch , thay i hay m r ng n. Thay v thay i , ng l i th ng ni nh ng cu nh Ti khng
wWw.VietLion.Com
Page 215
2010
mua n i n, Ti khng bao gi giu, Ti khng thch ti n. Khi ti v hu, thu nh p s gi m xu ng. L i ni c a ng tr thnh hi n th c c a ng. N u b n mu n v hu s m v giu, b n c th c n thay i v m r ng th c t i c a b n t p thi quen thay i v m r ng th c t i. Nh ng i cha giu v n th ng ni Suy ngh v l i ni c a con s thnh hi n th c S ng ngoi th c t i trong nhi u nm Ng i trn nh ni Canada vo ngy u nm y, ti nh n ra ti c n ph i thay i suy ngh ngoi th c t i, v ti p t c suy ngh nh th cho n khi nh ng t ng ny kh kh nng thnh hi n th c c a chng ti. Cng nh anh em nh Wright dnh nhi u nm s ng ngoi th c t i c a m i ng i. S th t, chng ti cng s ng ngoi th c t i trong nhi u nm. Chng ti th ng tranh ci v i nhi u ng i v th ng b ch trch l nh ng k m m ng, kh kh o, li u lnh hay h p t p. Kim, Larry v ti ph i s ng v i ni m tin v i t nh t 4 nm tr c khi chng ti b t u th y nh ng k t qu xc th t trong th c t i c a chng ti. Ni cch khc, m t 4 n 8 nm a th c t i n nh ng chi n th ng c th m chng ti tm th y trong s kh thi. Ngy nay khi m i ng i h i ti i u g khi n ti giu, ti ni l kh nng m r ng hi n th c. N u b n khng s n sng thay m r ng th c t i,lm giu s m t nhi u th i gian M t ngh : M t cch m ng i cha giu d y chng ti m r ng th c t i l c cc cu n sch v cu c i c a nh ng ng i s ng theo cch m chng ti mong mu n. V d , ng khuyn chng ti c ti u s c a John D.Rockefeller v Henry Ford. G n y, ti c nh ng cu n sch vi t v Branson, George Soros v nh ng ng i khc. Khi ti nghe ng i ta ni Ti qu gi r i, ti khuyn h hy c v cu chuy n c a Colonel Sanders, m t ng i khng lm giu c cho n 60 tu i. Khi ti nghe m t ph ni Ti khng lm giu n i v y l th gi i c a n ng, ti khuyn c c v Anita Roddick, nh sng l p Body Shop, ho c Muriel Schiefer, ng i ph n u tin c gh trong Th tr ng. Ch ng khon New York. Khi c ng i ni h qu tr , ti b o h c sch v Bill Gates, ng i giu nh t th gi i khi cha n 30 tu i. N u nh ng cu chuy n ny khng m r ng th c t i c a h , nh t nh s c nh ng cu chuy n khc lm c i u . M t cu n sch hay khc l Body for Life c a Bill Phillips. M t ng i b n ngh ti c cu n sch ny ti b ng ti ang ngy cng l n. Ti v a m i c xong v ti ang lm theo cc b c trong cu n sch. Bill Phillips ni nhi u i u gi ng nh nh ng g ng i cha giu d y ti, nhng ch c a anh ta l s c kho cho c th ,cn ch c a ng i cha giu l d i do v ti chnh. Cho d l ch g, ti th y qu trnh cng nh nhau. V d , Bill Phillips vi t v vi c hy tm l do gi m cn tr c khi b n b t u th c hi n vi c gi m cn. Ng i cha giu g i l T i sao. Bill Phillips c m t chng r t hay v nh ng c m v ch n v t i sao c hai u quan tr ng. S tng quan g n nh t ti th y y gi a vi c c s c kho v giu c l hy n u ng vo v v t qua th c t i. Bill Gates, Richard
wWw.VietLion.Com
Page 216
2010
Bill Phillips khuyn con ng i hy n nhi u, khng ph i gi m b t. Anh khuyn r ng hy n 6 b a m t ngy n u b n mu n gi m cn, c s c kho v l y l i s c kho . Anh ni r ng nhi u ng i mu n gi m cn b ng cch c nh n n th ch c th nh n c c m t th i gian ng n thi, trong th i gian h ch m t s c l c, khng m p ln v sau h l i tr l i v i vi c n u ng say sa, i u lm h m p hn. H m p hn khi gi y h c nhi u calo v khng s c l c ch m d t vi c h p th calo. Ti bi t r t r cng th c . Ng i cha giu ni nh ng i u tng t v nh ng ng i c lm giu b ng cch t n ti n, keo ki t, khng ch u chi ti n, s ng d i m c c th . H u h t m i ng i khng l n m nh v ti chnh v i cch c x nh v y. M t ng i c n ph i chi nhi u ti n n u mu n giu cnhng h ph i bi t chi nh th no v chi vo vi c g c giu c. Ng i cha giu th ng ni C nh ng chi ph t t v nh ng chi ph x u. V h u h t chng ta u bi t c nh ng th c n t t v th c n x u. Cng nh m t ng i c g ng gi m cn b ng cch nh n n, m t ng i c g ng lm giu b ng cch t n ti n, ch cng y u t thm v ti chnh thi, v sau b t ng h l i say sa chi ti n. Bill Phillips cng ngh r ng C m xc t i a x y ra khi b n n m c th t b i. Ti tin r ng Phillips ang ni r ng ch sau khi b n khng th i xa hn, t i th i i m b n th t b i, b n b t u lm lnh l i v pht tri n l n n a. Ni cch khc, ch sau khi b n t b n thn v t xa hn gi i h n c a b n, v th t b i, l lc b n tr nn kho hn. Ti th y i u tng t nh vi c lm giu. Ti th y nhi u ng i khong thnh cng v h trnh th t b i v i m i gi. Cng nh nh ng nh c v n khuyn b n khng thnh l p doanh nghi p v 9 trong s 10 th t b i, h u h t m i ng i ngh th t b i l x u. Ng i cha giu d y chng ti th t b i l c c k quan tr ng trong qu trnh h c h i v thnh cng. Ring c nhn ti, ti h c nhi u sau khi th t b i ch khng ph i tr c khi th t b i. M c d i u r t au n, qu trnh hn g n v t thng sau khi th t b i cu i cng cho ti nhi u c m xc v s c m nh ti chnh. Ti g p nhi u ng i khng thnh cng v h thnh cng trong vi c th t b i. H th t b i trong vi c v t qua th c t i c a chnh h , h khng v t qua c nh ng i u m h ngh l kh thi. Khi h th t b i trong vi c , h cng th t b i trong vi c khm ph ra i u g kh thi trong i h . Nh ti ni, kh nng khng ng ng m r ng v thay i th c t i cu i cng lm cho ng i cha giu ngy cng giu. M t s ng i khng ngh r ng m t ngy no h s giu, th lm h giu ln c. N u b n th t s mu n v hu s m v giu, m t ni b t u l th c t i c a chnh b n.
Chng 6: B n ngh r ng i u g r i ro? C hai ng i cha m nh m cho ti c h i xem xt cc th c t i khc nhau. M c d u lc ti r t r i r m v mu thu n, ph i l ng nghe hai th c t i khc nhau c ch cho ti r t nhi u v sau. Ti nh n ra r ng c hai u ngh h ng v cho r ng ng i kia sai.
wWw.VietLion.Com
Page 217
2010
Cha ru t ti ti n ln khng ng ng trn n c thang c a chnh quy n ti u bang. ng nhanh chng i ln t m t th y gio v tr thnh ng i qu n l gio d c c a ti u bang Hawai. Nhn th y i u ny, nhi u ng i ni th m nhau r ng cha ti m t ngy no s ti n vo chnh tr . Vo lc cha ti ang leo ln n c thang c a chnh ph , ng i cha giu lm vi c c c nh c v a chnh ng thot kh i c nh ngho nn v ti n ln s giu c. Trong lc ti v con ng vo trung h c, ng giu v ngy cng giu hn. K ho ch m ng th c hi n trong 20 nm lm vi c. Th t b t ng , m i ng i b t u ch n ng v nh ng vi c ng lm. ng khng cn h i ng l ai m b t ng l c Hawai. Trong nh ng nm c a tu i 40, ng i cha giu chuy n ch t m t th tr n nh ni chng ti s ng v trong bng t i m ch ng ai bi t n n a. M i ng i b t u t Hawai. Ng i cha giu l m t ng i b t u t con mua nhi u mi ng b t ng s n
s khng, c m t k ho ch di h n, lm vi c theo k ho ch v by gi l i m ch c a gi i ng i giu v quy n
n vui a trn bi bi n Waikiki. Nh ng t bo y p nh ng bi vi t v m t nhn v t m i trong th tr ng khch s n ny. Ch ng bao lu ng lm ch m t l t tr c bi bi n cng nh m t s b t ng s n trn hn o ny. Ng i cha giu khng cn l m t c u b ngho c a m t th tr n nh n a. ng i n trung tm thnh ph v m i ng i ch n. Trong khi hai ng i cha ang c m t b c t ph v s nghi p, ti ang New York. Mike, gi Waikiki trong khi anh ta ang h c th t n t ng r ng anh s ng ang i h c. Trong ma ngh Ging sinh v nh ng g h c nh, Mike v ti trong vn phng c a ng i cha giu v th o lu n tr ng v nh ng ng i b n m i. g p nhi u ng i n t cc qu c gia khc nhau, ti ni tr ng Cao ng Qun s y l con trai c a m t ng i giu, s ng trong m t cn h chung c l n trn bi bi n i h c Hawai v ang c chu n b i u hnh ch c a cha anh. Nghe chung c, nhng th t s , Mike lm i u hnh khch s n, chung c khi anh cn
v i ng i cha giu v Mike: Chu th y r ng m i ng i ngh v ti n b c r t khc nhau. Chu g p nh ng a tr c a nh ng gia nh giu c v nh ng a tr t gia nh ngho kh . M c d h u h t cc a tr u r t thng minh tr ng, nhng nh ng a t gia nh ngho v trung lu c nh ng suy ngh r t khc so v i cc a t nh ng gia nh giu. Ng i cha giu tr l i r ng. Chng khng ngh khc nhau. Chng ngh tri ng c nhau. Ng i trn bn , ng l y t gi y v vi t xu ng: Nh ng suy ngh tri ng c Sau khi vi t xong, ng nhn ti v ni Th c t i c a con c nh ngha b ng nh ng g con ngh l thng minh v nh ng g con ngh l r i ro. Nhn vo t gi y, ti h i Bc cho r ng ng i trung lu ngh r ng cng vi c n nh l thng minh v xy d ng m t cng ty l r i ro. Ti bi t i u ny r t r v l th c t i c a ng i cha ngho c a ti. ng th , ng ni,Cn i u g n a khi ni n cng vi c n nh
wWw.VietLion.Com
Page 218
2010
Ti ngh m t lc v ni Chu khng bi t bc ang ni n i u g. Th t s l b chu v nhi u ng i khc ngh rng c m t cng vi c n nh l thng minh. Con qun th c t i c a bc r i. Bc ni v i con r ng ng i trung lu v ng i ngho khng ngh khc, h ngh hon ton tri ng c . V v y , th c t i tri ng c c a bc l g? V y bc ngh r ng xy d ng m t cng ty l thng minh v m t cng vi c n nh l r i ro. C ph i bc ngh i u ng c l i khng? Ti h i Ng i cha giu g t u Bc ngh r ng bc khng xy d ng m t cng ty l r i ro? ti h i Ng i cha giu l c u v ni: Khng. H c cch xy d ng m t cng ty cng nh h c m i ci khc. Bc ngh bm vo m t cng vi c n nh su t i th nhi u r i ro hn l ch p nh n r i ro h c cch xy d ng m t cng ty. M t r i ro th trong m t th i gian ng n , cn m t r i ro th c i ng i. l nh ng nm cu i th p nin 60. Chng ti ch bi t v vi c n tr ng, r i ki m vi c lm, lm vi c c i, n khi ngh hu th cng ty hay chnh ph s chm sc cho vi c ngh hu c a b n. T t c chng ti u c d y nh v tr ng l H c cho gi i v v y b n c th thnh m t nhn vin gi i. i u cng c l b n n d ng hn l m t vi c lm thng minh. Ngy nay chng ta bi t r ng cng vi c n nh l tr ng tr nn d s khng. Ti nhn vo s so snh c a ng i cha giu v vi c ng i giu th tham lam v ng i giu th r ng ri v ti bi t th c t i c a ti lc l g. Trong gianh ti, ng i giu c xem l nh ng ng i c tri tim bng gi, nh ng ng i tham lam, ch thch th ti n b c v khng lo l ng g n ng i ngho. V i u ny, ng i cha giu ni Con c hi u s khc nhau trong cch suy ngh? S suy ngh ng c nhau. Khng ch s khc nhau. l l do m khi n con ng i ta r t kh lm giu. Lm giu c n c nhi u hn l ch ngh khc i. Ti ni N u con mu n giu, con ph i h c cch suy ngh tri ng c v i nh ng g con ngh h n nay, ng i cha giu ni Ch l cch suy ngh thi sao? ti ni. Khng c n ph i lm nh ng i u khc ? Khng nh t thi t, ng i cha giu ni. N u con lm vi c v m t cng vi c n nh, con s lm c c nh c c i ng i. N u con lm vi c xy d ng m t cng ty, con c th ch lm c c nh c lc ban u v v sau con s lm t l i v con c kh nng ki m ra ti n nhi u 10, 100 hay 1000 l n. V v y ci no thng minh hn? Cn u t th sao? Ti ni. B m con lun ni r ng u t l r i ro v ti t ki m th thng minh. Bc khng lm nh ng i u khc khi bc u t ? Ng i cha giu c i v ni v i u : Ti t ki m v u t ti n l nh ng ho t ng hon ton gi ng nhau. Con s ph i lm nh ng i u tng t m c d con ngh hon ton khc nhau. Gi ng nhau?ti h i.Nhng n khng r i ro hn sao?
m t vi c lm c a qu kh , nhng ch ng ai t h i r ng tm vi c lm n nh c ph i l m t vi c lm thng minh
wWw.VietLion.Com
Page 219
2010
Khng, ng i cha giu ni l m t l n n a l i c i. bc ni cho chu m t bi h c r t quan tr ng trong i. Ti lc ny l n hn v ng c th a nhi u chi ti t vo bi h c cho ti v Mike. Nhng tr c khi bc cho chu bi h c ny, bc h i chu vi i u nh? T t nhin l c, bc h i ci g cng c B m chu lm g ti t ki m ti n? ng h i H c lm th t nhi u i u. K cho bc nghe m t i u. i u g m h dnh dnh th t nhi u th i gian lm Vng, m i ngy th t, khi siu th qu ng co th c n v i gi t bi t trong tu n, b m chu c h t t gi y v ln k ho ch mua th c n trong tu n. H nhn nh ng lo i th c n gi m gi. l m t ho t ng m t nhi u th i gian nh t. S th t l, ch n u ng c a nh chu ph thu c vo s gi m gi c a siu th . ti k Sau h lm g?, ng h i ti p Sau h li xe xu ng ph n nh ng siu th khc nhau v mua nh ng mn m c qu ng co l gi m gi. H ni r ng h ti t ki m r t nhi u ti n v mua s m lc gi m gi. Ti ni V h c mua s m qu n o luc gi m gi khng? Ti g t u Vng, h lm nh ng i u tng t khi i mua xe, m i hay c. H dnh nhi u th i gian i mua s m ti t ki m ti n. V v y h ngh ti t ki m l thng minh ?, ng h i Chnh xc l th . Th t s , khi h th y mn g ang gi m gi, h mua th t nhi u v t vo t l nh l n. Cng nh m t b a n h th y c gi m gi th t heo v h mua th t nhi u , con ngh l cho m y thng. H ti t ki m th t kinh kh ng. H ti t ki m t ng xu c th . B i u c g sai ?. Khng, ng i cha giu ni. i u ch ng c g sai. By gi bc s d y con m t trong nh ng bi h c quan tr ng nh t m con cha t ng h c. Bi h c l bc khng lm gi ng nh b m chu lm? ti h i Khng. Bi h c l bc lm y chang nh ng g m ba m chu lm. S th t l chu th y bc lm r i. Sao? Bc mua s m y t l nh ? Chu khng ngh l chu t ng th y bc lm th ? Khng , chu th y bc mua s m cc v u t ang gi m gi l p y danh m c v n u t c a bc. ng ni Ti ng i trong im l ng m t lc v ni Bc mua s m l p y danh m c v n u t cn b m chu th mua s m l p y t l nh? bc l bc c nh ng ho t ng gi ng nhau nhng bc mua s m nh ng th khc nhau l p y nh ng th khc nhau? ng g t u. ng mu n bi h c c a ng ng m vo ci u 22 tu i c a ti. Bc lm nh ng i u tng t nhng b m chu cng ngho cn bc cng giu. l bi h c ? Ti h i Ng i cha giu g t u v ni: l m t ph n c a bi h c. V y cn ph n khc c a bi h c? ti h i
wWw.VietLion.Com
Page 220

Hy suy ngh, ng ni. Chng ta t ng ni v i u g?
2010
Ti suy ngh m t lt v cu i cng m t n a cn l i c a bi h c n v i ti , Bc v cha m chu lm nh ng i u tng t nhau nhng th c t i c a bc th khc Chu b t u hi u r i y. Th cn thng minh v r i ro H ngh ti t ki m l thng minh v u t l r i ro. Ti p t c i V h ngh u t l r i ro, h lm vi c c c nh c ti t ki m ti nnhng trong th c t h lm nh ng i u tng t nh bc. N u h thay i th c t i c a h vo u t v lm nh ng i u tng t nh ti t ki m ti n khi h mua thit, h s ngy cng giu hn. Bc lm nh ng i u tng t v i h nhng bc mua s m cc cng ty, cc v u t b t ng s n, ch ng khon v cc c hi kinh doanh khc. V y h lm nh ng i u tng t nhng t m t th c t i khc. ng ni. Chnh th c t i c a h l nguyn nhn lm h ngho hay trung luch khng ph i hnh ng c a h . Chnh th c t i trong tr c h lm h ngho, ti ni nh . Chnh nh ng g chng ta ngh l thng minh v nh ng g h ngh l r i ro xc nh tnh tr ng kinh t x h i cua h . Ti s d ng m t t m i m ti h c nhau nhng chng ta ho t ng m chu ho t ng tr ng kinh t . Ng i cha giu ti p t c ni: Chng ta lm nh ng i u tng t trong suy ngh c a ng i trung lu l l do vi sao bc ni Nh ng g b n ngh l th t s tr thnh th c t i c a b n, ti ni nh ng g t u v ni V b i v h ngh t t l r i ro, h tm nh ng v d v nh ng ng i m t ti n hay g n m t ti n. Th c t i c a h che m t h th y nh ng th c t i c a ng i khc. H th y nh ng g h ngh l th t, m c d n khng c th t. V v y m t ng i ngh cng vi c an ton l thng minh s tm nh ng v d v sao cng vi c n nh l thng minh v tm v d v sao xy d ng m t cng ty l r i ro. M t ng i s tm nh ng b ng ch ng cho th c t i m h tin t ng vo, Mike thm vo. Chnh xc, ng i cha giu ni. By gi hi u cha? Con ti p thu c bi h c cha? Ti g t u. Ch vo dng cn nh l n v cn nh chung c trn m nh gi y, ti ni V v y b m chu lun tm ki m cn nh l n hn v bc lun tm ki m cn chung c l n hn. Bc lm i u tng t nhng bc giu hn trong khi b m chu ch c nh ng mn vay l n hn. l v d khc v s c m nh c a suy ngh v th c t i, ph i khng bc? ng, ng ni. V t i sao b m chu lun tm ki m cn nh l n hn? V ti n lng ng cng tng v th m thu cng tng. K ton c a ng b o ng mua m t cn nh l n hn v ng s c gi m thu cho kho n vay l n hn. Ti tr l i trong nh ng suy ngh khc nhau. Bc ho t ng trong suy ngh c a ng i giu con b
wWw.VietLion.Com
Page 221
2010
V ng ngh r ng nh th l thng minhph i khng?, ng i cha giu ni. ng cho r ng nh th l thng minh v ng tin cn nh l m t ti s n v ng c gi m thu t chnh ph . Ti g t u v thm V h ngh r ng mua nh ng cn h chung c l r i ro. Chng ta u c gi m thu nhng ci gi m c a bc gip bc giu hn trong khi ci gi m c a b m chu cng lm h g p r c r i v ti chnh v h ph i lm vi c c c nh c hn. Bc c s gi m thu cho nh ng n t t, l cc mn n lm bc giu hn cn b m chu th mang nh ng mn n x u. By gi chu hi u th no l thng minh v r i ro nh ngha th c t i c a con ng i cha?, ng i cha giu h i. Ti v Mike g t u, Mike ni Con hi u r hn r i. Th cn cu cu i cng? Ti ch vo ng i giu th tham lam v ng i giu th r ng ri. Tr c tin, khng nh t thi t ng i giu hay ngho l tham lam hay r ng ri. Th gi i c y nh ng ng i ngho tham lam v nh ng ng i ngho r ng ri. V nh bc th ng ni v i chu, c r t nhi u cch lm giu. Chu c th giu b ng cch h ti n, nhng v n l cu i cng chu l m t ng i h ti n cu i i. Chu c th giu b ng cch c i m t ai v ti n, ch ng h n nh m t ngi sao th thao, nhng ng i ta s bi t chu l lo i ng i g. Chu c th giu b ng cch gian l n, nhng t i sao ph i ch p nh n r i ro vo t trong khi d dng lm giu m khng ph i v t. Ho c chu c th giu nh v s d ng tr thng minh Ti nghe qua i u ny nhi u l n. Nhng l n ny ti th t s mu n c ch ng minh cho th y lm th no giu b ng cch r ng ri, v v y ti nh n m nh Th cn s khc bi t gi a ng i giu th tham lam v ng i giu th r ng ri? Vng, lm nhi u v nhi u v i ci t v t l m t d ng c a s r ng ri. Th t s , cch d dng nh t lm giu l r ng ri, ng i cha giu ni bc l lm giu b ng cch ph c v nhi u ng i, ti ni ng th . B t c lc no bc mu n c ti n, nh ng g bc ph i lm l t h i b n thn mnh lm th no ph c v nhi u ng i. Mike quay sang ni v i ti B t khng bao gi ni chuy n ny tr c m t c u, nhng t ngh c u s n sng nghe bi h c k ti p r i. Chng ta l n hi u r hn. Hi u ci g? Ti h i. Mike ni B c u lun lun ni r ng ng i giu th tham lam, ng khng? Ti g t u ni Nhi u l n nh th . L do ng ni b y l v ng ngh r ng ng i giu nn tr ti n cho cng nhn cng nhi u khi h lm vi c cng nhi u. ng g i lm s thm nin. ng khng? Ti g t u. Nhng c u c hi u r ng, trong h u h t tr ng h p, m t ng i th ng lm m t s l ng cng vi c nh nhau ho c m t ngh nghi p nh nhau?Mike ni nh . may m n, nhng chu ph i tnh ton v n may thay
wWw.VietLion.Com
Page 222

T thm nin hi u i u . Nhng b t
2010
nhn theo cch khc. ng tin r ng tng lng d a trn s t n t y v
V th m b c u cho r ng ng i giu tham lam v h khng tr cho s t n tu v thm nin. ng khng? ng, ti tr l i. B n c ngh r ng mu n c nhi u ti n m lm m t s l ng cng vi c nh t nh l tham lam khng? Mike ni. Nhng cch m nh ng ng i trong th gi i c a b chu ki m ti n. l th c t i c a h , ti ni. l t th c t i. Chng ta n t nh ng th c t i khc nhau. Trong th gi i c a bc, c thm ti n m lm m t cng vi c nh nhau l tham lam. Trong gi i c a bc, n u mu n c nhi u ti n, i u u tin c n lm l ph i lm nhi u v nhi u v i t v t ti n, v nhi u v nhi u ng i, th s giu. Ng i cha giu ni. l v sao b t b t chng ta c ti u s c a Henry Ford. Henry Ford tr thnh m t trong nh ng ng i giu nh t th gi i v ng cung c p xe hi cho th t nhi u ng i v i gi r t th p. Theo cch nhn c a b t th Henry Ford l m t ng i r t r ng ri. Nhng nhi u ng i khc ngh r ng ng tham lam v theo th c t i c a h , ng bc l t cng nhn. S xung t x y v nh ng th c t i khc nhau. Chu hi u r i. Khi l n ln, chu nh n th y s khc nhau gi a nh ng ng i mu n lm nhi u v chu, gio s nhi u v t v t ti n v nh ng ng i mu n lm t v t v nhi u v nhi u ti n. Trong gi i c a b c a b chu. V l cch h g i l thng minh, ng i cha giu ni. Nhng khng ph i l cch c a bc. l l do b c u c cn nh l n hn b t , Mike ni. B t m t nhi u nm mua v xy nh ng cn h v v y ng c th ph c v nhi u gia nh v i nh ng gi c m h c kh nng chi tr . V v y ng cng xy d ng nhi u cn h , gi cho thu cng gi m. N u khng c nh ng ng i nh b t , nh ng gia nh c thu nh p th p s tr ti n thu nhi u hn v c r t t cn h cho thu v i gi c h p l. Nhi u cn h ngha l ti n thu s gi m. l quy lu t kinh t c b n cung v c u. B c u lm vi c c c nh c mua nh cho ng v gia nh ng. ng ch ng cung c p nh cho ai c , v v y ng ti p t c ngh r ng ng i giu th tham lam. l th c t i c a b c u ch khng ph i c a b t . Ti ng i im l ng c m n Mike v b c u r t nh nhng khi ni v i ti v ch ny. H lm nh ng g t t nh t ch ra s khc nhau gi a tham lam v r ng ri cho ti. tu i 20, ti b t u thay i th c t i c a ti. Ti bi t ti c th ch n th c t i no ti mu n v ti quy t nh th c t i c a ng i cha giu. V l h u h t ng i giu u r ng ru. Ti bi t r ng n u t nay tr i, n u ti mu n giu hn, i u u tin ti c n khm ph l lm th no r ng ri hn. Ti bi t r ng ti c th ch n cch giu b ng cch i h i nhi u ti n hn b ng cch lm vi c t hn, nhng ti cng bi t r ng ti c th giu hn b ng cch lm vi c cho th t nhi u ng i. Ti ch n th c t i theo cch . Nh ng i cha giu ni :Cch suy ngh khng khc nhau, m l tri ng c
i h c l nh ng ng i c tr nhi u nh t m ch lm vi c th t t. H g i l s thm nin v l quan i m
wWw.VietLion.Com
Page 223

nhau.
2010
tu i 20, ti b t u suy ngh theo h ng tri ng c v i cch suy ngh c a gia nh ti. v hu s m v
giu, t t c nh ng i u ti lm l tr nn r ng ri hn, khng ph i l tham lam hn. Ti b t u cch suy ngh c a gia nh ti l cch suy ngh tham lam. Trong cu n Rich dads cashflow quadrant, Ti vi t v cc lo i ng i khc nhau trong kim t , c minh ho nh sau: Kim t m t cc th c t i khc nhau. M t ng i mu n chuy n sang gc ph n t khc ho c mu n n m trong 2 hay nhi u hn kim t i h i ph i thay i th c t i. V d , t nhm E(employee), ngha l ng i lm vi c lnh lng, l nhm nhn th gi i t hi n th c l cng vi c n nh. Nhm S (Small business, hay Self employed), l nhm nhn th gi i t nhm ng i lm vi c c l p, trong tm tr lun c quan i m t mnh lm h t m i vi c . Khi so snh nhm S v nhm B( Business), nhm ch cng ty, b n s th y s khc nhau v vi c s d ng n b y. M t i m khc nhau chnh gi a cc ch doanh nghi p nh v cc cng ty l n l s l ng ng i m ng i ch ph c v . M t ng i ch cng ty l n lm t t c xy d ng m t h th ng ph c v nhi u ng i nh t c th c. M t ng i ch doanh nghi p nh ph thu c kh nng c a c nhn ph c v nhi u ng i. V n c a nhm S l ch doanh nghi p nh m t nhi u th i gian m khng th ph c v nhi u ng i nhi u ng i nh ch cng ty l n. V v y s khc bi t l ch doanh nghi p nh ph c v m i ng i b ng kh nng c a mnh, cn ch cng ty dng m t h th ng ph c v cng nhi u ng i cng t t. Nhm I(Investor), nhm u t, l sn chi c a ng i giu. Cc nh u t lm ra ti n b ng ti n. H khng ph i lm vi c v ti n c a h ph i lm vi c cho h . v hu s m v giu , ti ph i ch i b quan i m c a gia nh ti tr c khi ti t b v tm cng nhi u ki m th c t i c a chnh ti. Kim v ti v hu s m v giu, chng ti ph i tm cch ph c v ng i, hn l ph c v t v mong c tr nhi u.
Chng 7: Lm th no lm vi c t m ki m nhi u ti n
N u con mu n giu, ng i cha giu ni, ng i h i s tng lng. Thay v v y, hy t h i lm th no ph c v nhi u ng i. N u con th t s mu n giu, con s khng mu n s tng lng. N u con c tng lng th con ang lm vi c cho lo i ti n khng ng r i. Trong chng tr c, ti ni r ng ti v hu s m b ng cch tng n hn l trnh n , nh h u h t m i ng i u lm. i u logic y l c nh ng n t t v n x u v h u h t m i ng i u mang nh ng n x u. i u tng t cng ng v i thu nh p. H u h t m i ng i khng l c nh ng thu nh p t t v thu nh p x uv m i ng i khng giu c l v h lm vi c c c nh c v thu nh p x u..v khi b n yu c u s tng lng, b n yu c u cho m t s tng thu nh p x u. N u b n mu n v hu s m v giu , b n c n ph i lm vi c c c nh c cho lo i thu nh p ng n. Trong cc cu n sch tr c , ti th o lu n v 3 lo i thu nh p, l: 1. Thu nh p ki m c: Thu nh p ki m c
wWw.VietLion.Com
Page 224
2010
l thu nh p b n lm vi c v ti n. l lo i thu nh p d i d ng c tr lng. cng l lo i m b n i h i c tng thm, th ng, lm ngoi gi , hu h ng 2. Thu nh p l i t c: Thu nh p l i t c ni chung l thu nh p t ti s n d i d ng gi y t nh c phi u, gi y n , qu u t ch ng khon a d ng. Ph n l n cc ti kho n v hu d a trn thu nh p l i t c trong tng lai. 3. Thu nh p th ng: Thu nh p th ng ni chung th ng n t b t ng s n. cng l thu nh p t b n quy n sng ch hay s d ng cc ti s n tr tu nh m nh c, sch, v nh ng mn khc c gi tr v tr c. T i sao ng i cha giu khng thch thu nh p ki m c Trong quan i m c a ng i cha giu, lo i thu nh p t nh t l thu nh p ki m c, V i ng, l lo i thu nh p t nh t v 4 l do sau: 1. l thu nh p b nh thu cao nh t v l thu nh p t c lm ch nh t, bao nhiu b n ph i tr v khi no b n tr thu ? 2. C nhn b n ph i lm vi c v n v n l y h t th i gian qu bu c a b n 3. C r t t n b y trong thu nh p ki m c. Cch duy nh t m i ng i tng thu nh p ki m c l lm vi c nhi u hn 4. Th ng th khng c d. Ni cch khc, b n lm vi c, c tr lng, v sau quay l i lm vi c v c tr ti p. M t l n n a, theo ng i cha giu, c r t t s c m nh n b y khi lm vi c v lo i thu nh p ny. Khi l n ln , ti lun lun th y th v r ng ng i cha giu khng thch thu nh p ki m c. ng th ng ni: L i khuyn t nh t m con khuyn m t a tr l hy n tr ng v v y m i c th ki m c cng vi c lng cao. L do ng ni v y khng ph i ng ch ng l i tr ng h cng ch ch ng l i cch d y a tr dnh h t i ng i lm vi c v thu nh p ki m c. H u h t m i ng i ti bi t u m c c cng vi c lng cao v i th t nhi u thu nh p ki m c. Ng i cha giu ni: D y m i ng i dnh c i ng i lm vi c cho thu nh p ki m c gi ng nh d y ai c i lm m t n l cho vi c lng cao T i sao ng i cha giu thch thu nh p th ng M c d ng c c 3 lo i thu nh p, n u c s ch n l a trong 3 lo i , ng s ch n thu nh p th ng. V sao? V l lo i thu nh p m ng lm vi c t nh t, cng l thu nh p t thu nh t v mang l i thu nh p nhi u nh t cho ng trong th i k lu di. Ni cch khc, ng lm vi c v thu nh p th ng v, trong th i gian di, ng lm vi c cng t, ph c v cng nhi u ng i v ki m c cang nhi u ti n khi ng cng gi. Trong cu c hnh trnh v hu s m v giu , ti ph i bi t lm vi c c c nh c cho lo i thu nh p no. Kim v ti c th v hu s m v k ho ch c a chng ti l lm vi c cho thu nh p th ng, khng ph i thu nh p ki m c, nh h u h t m i ng i. M t i u khc n a l chng ti ln k ho ch ngh hu v i thu nh p th ng ch khng ph i thu nh p l i t c, nh h u h t m i ng i u ln k ho ch ngh hu. Trong khi m i ng i ngh hu b ng thu nh p l i t c, khng ph i l lo i thu nh p t t nh t v l lo i thu nh p b nh thu cao th 2 trong 3 lo i thu nh pV thu l kho n chi ph l n nh t c a m t i ng i. Ti s gi i thch i u ny sau. Ng i cha giu c a ti c c 3 lo i thu nh p. L do ng c c 3 v m i lo i c nh ng thu n l i v b t l i khc nhau.
wWw.VietLion.Com
Page 225
2010
Ng i cha ngho c a ti ch lm vi c c c nh c cho m t lo i thu nh p. S khc nhau gi a hai ng i t o ra s khc bi t l n khi xt c m t i lm vi c. Hai ng i cha lm vi c c c nh c cho nh ng lo i ti n khc nhau Hai ng i cha c a ti khng lm vi c cho cng m t lo i thu nh p. Ng i cha ngho th ng ni: n tr ng th m i c cng vi c lng cao. Ng i cha giu th: Khng ph i con lm ra bao nhiu ti n m con gi c bao nhiu. ng ti p t c: Thu nh p ki m c l thu nh p m con lm vi c c c nh c nh t v cho php con gi l i t nh t. Ti n 50% Ng i cha giu th ng g i thu nh p ki m c, thu nhp m b n nh n c t vi c tr lng, l ti n 50%. L do ng g i n l 50% v khng c n bi t b n ki m bao nhiu ti n, chnh ph lun l y t nh t l 50% ho c nhi u hn b ng cch khc. N u b n lm ra $50,000 m t nm, th t nh t $25,000 c th i vo chnh ph tr c khi b n ch m tay vo. Ngay c khi b n nh n c $25,000, thu v n ti p t c. V nh h u h t m i ng i u bi t, b n b nh thu khi b n lm ra ti n, chi ph, ti t ki m, u t v khi b n ch t. S th t l ti n thu khi b n ch t c th s r t cao khi b n khng chu n b cho s ki n . Nh ng i cha giu ni: N u con khng chu n b m t k ho ch v ti n b c c a con sau khi con ch t, th chnh ph s lm i u . Theo quan i m c a ng i cha giu, th t l km thng minh khi lm vi c c c nh c v chnh ph l y t nh t 50% s ti n. (Nhi u nm tr c, ti n thu cn cao hn 50%. Trong khi con s y c gi m trong nh ng nm g n y, nhi u l h ng v thu c b p l i v s gi m thu . S th t l, khi ng i cha giu cn trong nh ng nm lm vic ki m ti n, ng th ng g i l ti n 80% v l con s m chnh ph l y t nh ng ng i c thu nh p cao). Ti n 20% H u h t m i ng i ngy nay c g ng v hu b ng cch t n d ng lo i ti n m ng i cha giu g i l ti n 20%, t c l ti n t s tng l i nhu n hay tng gi c phi u v i khi l b t ng s n. M c ny cn cao hn nhi u nm tr c, ngha l ngy nay lm vi c v tng l i nhu n thng minh hn. Khi cc chnh tr gia ni r ng Ti ph n i m t s gi m thu cho ng i giu, h th ng m ch n m t s lo i u t c gi m thu . Nhi u ng i thng minh hn v ti chnh v khng lm vi c c c nh c cho thu nh p ki m c. Nhi u ng i yu c u s ch n l a c phi u t c l ti n 20%, n u cng ty thnh cng. S ch n l a ch ng khon c th khng c gi tr g n u cng ty c i thi n gi tr trn th tr ng. i m ch y nhi u ng i bm theo nh ng thu n l i v thu v cc c p b c n b y khc nhau c a cc lo i thu nh p khc nhau. Kho ng cch cng l n gi a nh ng ng i c v nh ng ng i khng c l v h u h t m i ng i khng quan tm c nhi u lo i thu nh p khc nhauv h lm vi c c c nh c cho lo i thu nh p khng ng. Ti n 0% M t trong nh ng l do Kim v ti v hu s m v chng ti s d ng lo i ti n tr hon thu v nhi u l n ng i cha giu g i l ti n 0%. Ti n tr hon thu l lo i ti n t l i nhu n m khng b nh thu ngay l p t cv c tr hon cho n khi chng ti mu n ng cc ti n thu ny. V d : Chng ti t xu ng $5,000 v mua cn nh
wWw.VietLion.Com
Page 226
2010
$50,000. Hai nm sau chng ti bn i v i gi $100,000. K t qu chng ti c l i nhu n l $50,000 nhng chng ti ch n cch khng tr 20% l i nhu n, kho ng $10,000. Thay v tr thu cho s l i nhu n , (con s tng t trong ch ng khon hay qu chung), chng ti tr hon l i nhu n v t $55,000, g m $50,000 l i nhu n v $5,000 ti n t mua ban u, vo v u t k ti p. Ni cch khc , chng ti c 1000% ti n l i sau 2 nm v khng tr thu ngay l p t c. Chng ti tr hon thu m t cch h p php v s d ng ti n c a chnh ph m t cch nghim tc nh l ti n t xu ng cho m t cn h l n hn v i gi $330,000. Sau chng ti dng ti n ngn hng v ti n cha tr c a ng i bn c p v n gip chng ti s ti n $275,000 m chng ti khng c. Khng nh ng chng ti s d ng OPM (ti n c a ng i khc), chng ti s d ng ti n c a chnh ph gip chng ti v hu s m v giu. Gi a nm 1988 v 1994, chng ti dung cch u t v chi n l c thu ny nhi u l n. M , m t trong nh ng thu n l i c a u t b t ng s n hn h n ti s n d i d ng gi y t l k h h p php v m thu . L do chnh ph cho php k h thu ny v h mu n cc nh u t gi ti n c a h u t vo b t ng s n cung c p nh cho nh ng ng i khng mua nh ho c khng kh nng mua nh. S gi m thu gip cc nh u t nh Kim v ti cung c p m t cch phong ph nh cho thu v do gi thu nh cng gi m xu ng. S khuy n khch v thu ny cng gi cho ngnh b t ng s n si n i, v gip n n kinh t qu c gia m nh m , k t lc b t ng s n l m t lnh v c l n c a kinh t M . N u ngnh b t ng s n b t n thng, c qu c gia cng v y. Ti n mi n thu C nhi u cch ki m ti n mi n thu . M t cch l u t vo cng phi u mi n thu . V d m t ng i t $1,000 vo cng phi u mi n thu Ti n mi n thu t ti n 0% M t cch khc tr hon thu l t o ra s s t gi t vi c c i ti n ti s n c a b n. V d , ti mua cn nh cho thu gi $100,000. Mi ng t tr gi $20,000 v cn nh tr gi $80,000. Chnh ph cho php ti gi m gi cn nh v khng tr thu trn s ti n gi m . Gi s chnh ph cho php ti gi m gi cn nh trong th i k 20 nm v i s ti n c i ti n $80,000. B ng nhi u cch, ti n b $4,000 c a thu nh p ph m ti khng ph i tr thu trong nm . Trong khi $4,000 khng ph i l s ti n l n, khi v n c a b n ln hng tri u , s ti n s t gi m , khi c ng v i s ti n m t m b n khng th t s m t, s r t kinh ng c. M t phng php ng i giu s d ng nhn c ti n mi n thu m t cch h p php l h n gi n tr hon l i nhu n t b t ng s n v sau , cu i i, h chuy n cc b t ng s n thnh cc t ch c t thi n. Khi h lm th , h c th khng bao gi ph i tr thu cho t t c cc l i nhu n ho c s t gi, h tr hon v dng s ti n cho cu c s ng b n thn. l v k h h p php m nhi u ng i giu t ng cc bi t th c a h ho c m t ph n vo cu i i. Gia nh h th ng r t giu c nh s tr hon thu d a trn nh ng ti s n h t ng, v h khng c n cc ti s n lm h giu thm. H lm ti n ki m cc ti s n khc. M t l n n a, i u c tr cho nh ng ng i r ng ri. L i khuyn t t L i khuyn t t nh t lc ny l hy tm ki m nh ng l i khuyn t t. Ti khng ph i l lu t s thu , k ton thu v , li su t 5%. Ngha l m i nm ng i ny s nh n $50 mi n thu . Trong khi nghe ch ng c g th v , nhng c nh ng lc ti n l i s r t l n.
wWw.VietLion.Com
Page 227

hay lu t s b t ng s n. C nh ng c bi t v ph c t p c a lu t php m b n c th tm th y l khuyn t t nh t,
2010
c bi t khi b n l ng i giu ho c c k ho ch lm giu. Nh ng i cha giu th ng ni: L i khuyn t nh t con c th nh n c l l i khuyn mi n ph. l l i khuyn t b n b, h hng l nh ng ng i khng giu ho c khng c k ho ch lm giu. L i khuyn x u Khng nh ng b n c th nh n l i khuyn x u t b n b hay gia nh, b n c th nh n l i khuyn x u t cc nh c v n ti chnh chuyn nghi p. Nhi u ng i c khuyn r ng cn nh c a h l kho n kh u tr thu l n nh t. Theo ti, l i khuyn t nh t trong cc l i khuyn x u. M , m i la b n tr trong li su t, chnh ph cho php b n kh u tr thu kho ng 30%. N u i u h p l i v i b n, hy a cho ti 1 la v ti s g i l i cho b n 50cents. M t i m nh m h u h t cc nh c v n khng ni cho b n bi t l sau khi b n v t qu $125,000 thu nh p ki m c, b n b t u m t s kh u tr thu cn nh c a b n. l m t l do khc khng lm vi c v thu nh p ki m c v mua cn nh l n hn c cc thu n l i v thu . K h thu t t nh t Trong cc chng tr c, ti vi t v s khc nhau gi a nh ng g m t s ng i ngh l thng minh v ng i khc ngh l r i ro. Trong v d u tin, ti ni r ng ng i cha ngho ngh r ng cng vi c n nh l thng minh v xy d ng m t cng ty l r i ro. Ng i cha giu th hon ton ng c l i. ng ni: N u con l vi c v m t cng vi c an ton, con s ki m c t v t khi con lm vi c nhi u v nhi u. V i ti, c gi cho m t cht an ton l qu cao. Ngy nay, cng nh khi cn nh , cch t t nh t ki m nhi u m lm t l s h u m t cng ty. i u ny c gi i thch b ng k h t t nh t trn th gi i. M t l do b t u m t cng ty c a chnh b n l: M t ng i lm vi c lnh lng tiu xi m i th b ng ng ti n sau thu . V d , h u h t cng nhn chi tr ti n xe c v i cc ng la sau thu . Ng i ch cng ty th c php tr ti n mua xe b ng ti n tr c thu n u n c dng cho cng ty v cc cu c g p m t c n thi t. Khi b n lm vi c cho lo i ti n 50%, chi c xe c a b n c th t hn nhi u so v i chi c xe ng ch b n, m c d chi c xe c a b n gi th p hn. Nh ng th nh v bng , ti n du ngo n, cc b a t i, ti n gi tr v nhi u mn khc th ng c th c mua b ng nh ng ng ti n tr c thu . Cc ch cng ty c th tr cho nh ng th ny b ng ti n tr c thu trong khi gi i lm cng tr b ng ti n sau thu . (Nh ng mn ti n ny ph i c li t k nh chi ph chnh ng cho cng ty). V v y khng nh ng h u h t m i ng i s khc nhau v i ng i cha giu, ti nhanh chng nh n ra ci gi c a m t cng vi c n nh th t t. M t l i c nh bo Cu n sch ny khng ph i l cu n sch v lu t php. Cu n sch c vi t v i m c ch gip b n nh n ra s khc nhau c a cc lo i thu nh p. Ti xin b n ch r ng: c cch gi m thu h p php ch ng no b n cn dng nh ng chi n l c thu nh m m c ch lm ra nhi u ti n hn. N u b n dng nh ng chi n l c thu ch gi m thi u thu , th b n vi ph m lu t php. y l i m r t quan tr ng v l do ti khuyn b n tm nh ng l i khuyn v thu t t nh t. Ti g p nhi u ng i lm nh ng i u ch v i m c ch ti t ki m thu v h b chnh ph tr ng ph t. M t M lm vi c cho lo i ti n 50%, m cn tr ti n cho nh ng v t d ng cu c s ng v i ng ti n b gi m i m t n a. Khi ti h c
wWw.VietLion.Com
Page 228

l n n a, s h tr chuyn nghi p t t nh t trong lnh v c lu t php th ng v gi.
2010
N u b n mu n nhi u thng tin v thu , lin on v nh ng chi n l c gi m thu h p php, b n c th truy c p trang richdad.com v tm ki m th vi c bng catset v sch c a cc tc gi l c v n c a Rich Dad. Cc cu n catset ch ph ng v n cc nh c v n v cc ch ring bi t, trong khi cc cu n sch c vi t b i cc nh c n v n v chuyn mn. Nh r ng y ch l nh ng s n ph m gio d c. Ti khuyn b n nn h i ki n cc nh c v n chuyn nghi p tr c c m t hnh ng c th no. t k h thu Khi b n h c v hi u Kim t b n s s m b t u nh n ra r ng lu t thu t nh t cho nh ng ng i lm cng. Th t s l nh ng ng i lm cng c tr lng th p m ph i tr thu cao nh t - chnh ph c th b o v t ng l p lao ng. Ngay c nhm S c nhi u k h hn nhm E. Nhm t t nh t l nhm B n gi n v nhm B cho php b n l y t t c nh ng l i th t cc nhm khc. V d , l m t ng i nhm B, ti c th dng cc l i th c a nhm E, nhm S v nhm I. Ni cch khc, n u b n l ng i lm cng ho c lm t nh lu t s hay bc s, b n khng c php dng cc k h nh nhm B c. M t l n n a, nh ng l i khuyn v ti chnh v thu ng n r t quan tr ng n u b n mu n dng lu t php sao cho c l i. B n ang lm vi c c c nh c v lo i ti n no? Cu h i l: B n ang lm vi c c c nh c v lo i ti n no? N u b n lm vi c cho ti n 50%, b n s ph i lm v t v hn ng i lm vi c cho lo i ti n r hn, v lo i ti n t nh t c tm th y trong nhm E. N u b n h i b t c ng i no c b ng CPA, h s ni v i b n r ng h s ch ng gip g cho b n nhi u nu b n l ng i nhm E. Chnh ph kha t t c cc k h cho nhm ny. Nh ng ng i nhm E, nhm ng i lm cng, l i th t t nh t v thu l 401k. Ti cng c. B t ch p b n ln k ho ch c an ton, thu n l i hay giu, m i ng i nn m r ng t i a cc l i th c a 401k. N l m t k h duy nh t c dnh cho ng i nhm E M t v n c a 401k M c d ti khuyn m i ng i nn c v tng t i a s ng gp cho 401k, n u h c m t kho n 401k. ti th y v n c m t v t n t. V t n t y l m c d b n ti t ki m ti n trong n v hi v ng s tng 20%, v khi b n mu n rt ra m c nh lo i thu nh p ki m c. Ni m c 50% khi b n c n ti n. i u m c 50%. (D nhin , n u khi v hu, b n s b nh thu 50% nh lo i thu nh p ki m c. M c d b n tin r ng b n ang u t vo ch ng khon (hay ti n 20%), nhng khi b n b ti n vo, b n v n b nh thu cch khc, m c d b n u t vo ti n tr hon thu 20%, b n b nh thu
ngha l b n lm vi c su t i cho lo i ti n 50%, v khi v hu b n v n b nh thu
ch c a b n k t k p s ng gp c a b n vo 401k, i u ny h p l khi tng t i a s ng gp c a b n). V n th hai c a 401k l n ch lm vi c cho nh ng ng i c k ho ch tr nn ngho. N u thu nh p c a b n gi m c cao khi b n v hu, b n ti p t c tr thu cao hn v i s ti n hu v thu nh p c a b n tng ln ch khng gi m xu ng. Khi ti th o lu n 3 b c c a k ho ch ti chnh, m t l an ton v b o m, m t l tho i mi v m t l giu, nn nh r ng l nh ng phng ti n u t khc nhau cho m i lo i k ho ch. K ho ch 401k v ti t ki m l nh ng k ho ch c a ti c an ton, b o m v tho i mi. khng ph i k ho ch c a ti lm giu.
wWw.VietLion.Com
Page 229

V n phc l i x h i
2010
V n c a phc l i x h i l n ch lm vi c cho nh ng ai mu n ngho. N u sau khi b n v hu v b n th y phc l i x h i khng cho b n sinh s ng, v b n ti p t c lm vi c ki m thu nh p, chnh ph s b t u gi m ti n phc l i cho b n. Ni cch khc, trong h u h t tr ng h p, cch duy nh t nh n ton b s ti n l hy ch n con ng ngho. V n c a ti t ki m V i nh ng ng i tin r ng gi ton b s ti n trong ngn hng, ngh r ng ti t ki m l thng minh, ti n c a h ang lm vi c cho lo i ti n 50%. Ti cng c ti n trong ngn hng, nhng ti khng ngh ti t ki m l thng minh nh nhi u ng i v n ngh. Ti c ti n trong kho n ti t ki m nh m t ph n c a k ho ch an ton v b o m v ti chnh, khng ph i k ho ch lm giu. y l s th t m c d ti khng ngh r ng s thng minh khi ti n c a ti lm vi c cho lo i ti n 50%, cng nh v l do l m pht. Th c t i t nh t Trong cc chng sau, b n s h c v sao l i khuyn n tr ng, ki m vi c lm, lm vi c chm ch , ti t ki m, b ti n vo kho n 401k c th l l i khuyn t nh t nhn t kha c nh thu . Ng i cha ngho c a ti ngho v ng t khuyn mnh v cc con c a ng nh th . y l th c t i duy nh t c a ng khi nh c t i ti n b c. Lm th no ki m nhi u thu nh p c nhi u l i th v thu N u b n mu n v hu s m v giu, b n c n ph i i theo l i khuyn c a ng i cha giu. V l i khuyn c a ng b t u v i t ng l: hy lo chuy n kinh doanh c a mnh. Ch n gi n b t u m t cng ty nh t i nh, mua m t franchise ho c tham gia m t cng ty m ng l i ti p th , b n s di chuy n sang lo i thu nh p c nhi u l i thu v thu . N u b n c th c t gi m chi ph, b ng cch s d ng ti n t vi c s d ng cc thu n l i v thu , b n ti n b v ti chnh r i. Nhng lun nh r ng m c ch c a b n l lm ra nhi u ti n ch khng ph i l tr n thu . M t m t l k ho ch ng thu , m t m t l tr n thu . N u b n c h ng th v vi c khm ph lm th no lm vi c cho lo i ti n c nhi u l i th v thu , b n c th vo trang Web c a chng ti v tm ki m cc s n ph m khc, nh m gip nh ng ng i mu n h c h i thm; v d , chng ti c hai s n ph m c a chuyn gia thu v , Diane Kennedy, CPA, l: 1. Your first step to Financial Freedom : 4 cu n catset 2. The Loopholes of the Rich: 1 cu n sch Lm vi c t nguy n Trong Rich dad poor dad, ti k v cu chuy n ng i cha giu ng ng tr cho chng ti 10 cents cho m i gi lm vi c v b t chng ti lm vi c t nguy n. Nhi u ng i ngh y l cu chuy n th v nhng lm vi c t nguy n khng ph i m t ph n th c t i c a h . Ti mu n nh n v i b n r ng: Trong h u h t tr ng h p, n u b n mu n lm vi c cho lo i ti n tr hon thu ho c ti n mi n thu , ngh l b n ph i lm vi c t nguy n. Ti n c c t s b p c a s c lao ng b nh thu cao nh t trong cc lo i thu nh p. l l do v sao ti th ng khp mnh khi ti g p nh ng ng i tr tu i tr ng r t ph n kh i v vi c c m t cng vi c lng cao. M t
wWw.VietLion.Com
Page 230
2010
ng i tr v i nh nh v y ho c c th c t i nh v y th ng c k t qu b ng cch lm vi c chm ch cho lo i ti n 50%. M t ngy no , h th c d y tu i 40 v i cng vi c lng cao v b t u t h i t i sao b n b h v t xa h v ti chnh. L do nh ng ng i lm cng chm ch ti n xa hn v ti chnh tr hn v h lm vi c cho c c nh c v thu nh p lng b ng. H lm vi c c c nh c c tng lng v ti n th ng. M c d ng i cha ngho c a ti b t u v i s thu nh p nhi u hn ng i cha giu, nhng cu i cng ng i cha giu v t qua ng i cha ngho v ti m nng thu nh p. Ng i cha giu ni: Con s u t th i gian b t ch p con ang lm vi c cho lo i thu nh p ki m c, l i t c hay th ng. M t kh khn c a lm vi c cho lo i thu nh p ki m c l con mi lm vi c c c nh c v n. Cu i cng m t ng i lm vi c cho lo i thu nh p l i t c v thu nh p th ng s v t qua con v m t ti m nng thu nh p v h lm vi c t , ki m c nhi u, tr thu cng t. i u c gi i thch nh sau: Thu nh p ki m c: ti n 50% Thu nh p l i t c: ti n 20% Thu nh p th ng: ti n 0% Ng i cha ngho c a ti b ng i cha giu qua m t v thu nh p ki m c th ng c c t s c lao ng v hai lo i thu nh p kia c c t ti s n. Th i gian tri qua, ng i cha giu ti n ch m nhng ng b o m ti p t c tng s l ng v m r ng cc ti s n c a ng v b t chng lm vi c c c nh c v ng. Ng i cha ngho ch bi t lm th no lm vi c chm ch m t mnh cho lo i ti n 50%. Nh ng ng i nhm E t c lm ch nh t v thu v tr nhi u thu nh t, ngay c khi v hu. N u thu nh p c a b n ngy nay l t nhm E, b n c th hy lm g ki m thu nh p nhm khc. Nhm S c m t s t l i th hn nhm E, trong l i th chnh l b n c th kh u tr m t s chi ph t thu nh p c a b n, tr c khi tr thu . V n c a c nhm E v S l nhn t n b y c a s c lao ng l t i thi u v tr thu cao hn. Nh ng nhm c lm ch cao nh t v thu , c ti m nng n b y c a lao ng cao nh t v c nhi u l i th nh t v thu l nhm B v I. N u b n th t s mu n v hu s m v giu, b n c th xem xt vi c lm vi c t nguy n. Khi b n t h i b n thn mnh: Lm sao ti giu b ng cch lm vi c t nguy n c? b n b t u thc y tr c c a b n sang m t th c t i khc. N u khng c g p vo u b n khi b n lm vi c t nguy n, c ti p t c thc y tr c b n hay b t u th nh tho ng u t v h c t p cu c i nh ng ng i giu c t nhm B v nhm I Ng i cha giu ni: Lm vi c v ti n r t kh giu. N u con mu n th t s giu, hy h c cch xy d ng, mua v t o ra ti s n. ng cng ni: Lm vi c chm ch c tr cao th t r i ro. i u r i ro v m i ng i th ng ln su vo ci vng l n qu n: lm vi c su t i tng lng v th hai n a l ng i khc s ti n xa hn b n v m t ti chnh. Nhi u ng i giu tr nn giu nh th i gian r nh r i. V v y, n u b n c vi c lm v b n ph i ch u trch nhi m ta chnh, c ti p t c vi c lm nhng t t hn nn s d ng th i gian rnh r i. Khi b n c a b n i chi golf ho c cu c, b n hy b t u m t cng ty bn th i gian. Cng ty HP b t u t gara, cng nh Forf Motor. Lun ngh trong u r ng hm nay b n c th i ln t ngho kh ln giu c nhanh hn bao gi h t. Micheal Dell i t sinh vin cao ng ln t ph ch trong 3 nm. Trong khi b n anh ta lm bi t p nh v u ng bia, anh ang xy d ng m t cng ty tr gi hng t trong phng n i tr. H u h t b n anh ta, by gi cng
wWw.VietLion.Com
Page 231
2010
ch hn 30 tu i, ang lm vi c cho lo i ti n 50%. Nhi u ng i by gi quay l i tr ng h c v i hy v ng c ti n c v tng lng v m t s th ang u ng bia v xem TV. V m t ti chnh, h c th c cn nh l n, c con ang h c tr ng t v ang hy v ng kho n 401k s cung c p ti n cho h khi h v hu. M t s th im l ng t h i lm sao Michael Dell, m t sinh vin b u i h c cao ng, l i may m n nh v y. S may m n c a anh n t m t th c t i khc, s n sng h c h i, nhng khng h c v i m, s n sng lm vi c t nguy n. L do Kim v ti v hu s m v chng ti lm vi c c c nh c xy d ng cng ty v mua b t ng s n. K ho ch cho php chng ti lm vi c t m ki m c nhi u. Chng ti khng lm vi c v ti n. Chng lm vi c xy d ng, mua v t o ra ti s n, ng theo l i khuyn c a ng i cha giu. Chng ti khng thch cng vi c lng cao hay c tng lng. Chng ti cng khng thch lm nh ng vi c khng c n b y v lm vi c cho lo i ti n m n b y c a n b gi m t i 50%. Theo chng ti nh th l khng thng minh, v xt v lu di, i u th t r i ro. Trong nh ng chng sau, ti s gi i thch lm th no b n c th lm vi c thu th p nhi u ti s n m t r i ro v nhi u l i t c nh t. Nhng ti c nh bo b n l b n c th c n ph i h c v lm vi c t nguy n h c cch thu th p ti s n. Ti c nh bo ngay lc ny v h c v lm vi c t nguy n l nh ng i u m r t t ng i ch u lmv l l do ch c t ng i v hu s m v giu. Ti khng ch ng l i vi c ng thu . Thu l chi ph c a m i cng dn. N u khng c th, chng ta khng c c nh st, lnh c u ho , gio vin, cng nhn v sinh, to n, ng xi m chnh c a chng ny l h c cch lm ch m t cch thng minh v h p php s ti n tr thu v khi no th ph i tr . M t ngh : Ln danh sch s ti n b n thu c trong m t thng theo cc lo i thu nh p sau: 1. Thu nh p ki m c $_______ 2. Thu nh p l i t c $_______ 3. Thu nh p th ng $_______ N u b n mu n v hu, trong h u h t cc tr ng h p b n c n c s thu nh p l i t c v th ng. B n cng c thu nh p th ng l i t c v th ng s m ch ng no, b n s i trn con ng v hu s m v giu s m ch ng y. Khng nh ng b n c th v hu s m, b n cn c th c m th y an ton hn v ti n b c. B n cng c th c m th y thng minh hn khi b n c thu nh p 20% hay thu nh p t vi c tr hon thu , ch khng ph i thu nh p 50% m h u h t m i ng i u theo u i. Chng cu i cng c a cu n sch ny s i vo nh ng cch th c c th thu nh p l i t c v thu nh p th ng m t cch an ton v l i t c cao hn. Nhng m t l n n a, n c th yu c u s h c h i v lm vi c t nguy n tr c khi b n nh n cc lo i thu nh p ny. i u c n b n ph i c ng hi n ti n n m t th c t i khc. N u b n quy t nh b c vo cu c hnh trnh thu th p cc lo i thu nh p c s c m nh n b y t t hn, hy lun nh n anh em Wright. H l v d i n hnh c a nh ng ng i h c t p v h mu n h c h i ch khng v i m s , h lm vi c c c nh c m t cch t nguy n m khng c n s b o m, ch p nh n r i ro m t cch thng minh v thc y chnh h v th gi i vo m t th c t i khc.
wWw.VietLion.Com
Page 232

Chng 8: Cch nhanh nh t lm giu: Tm t t v n b y tr c
2010
Khng lu sau khi cu n Rich kid smart kid pht hnh, cu n th t trong Rich dad series, m t bi bnh lu n xu t hi n trn m t t bo n i ti ng. H u h t cc phng ti n thng tin i chng u cho r ng Rich dad series c nh ng tn thnh t t. H c ci nhn r t cng b ng , khch quan trong cc bi bnh lu n v cc cu n sch c a ti. Ring bi bo ny c a t bo ny v Rich kid smart kid l i khng nh v y. Nh bo b t u bi bnh lu n b ng m t s t n cng v kh nng vi t sch c a ti. Anh ta t nhi u ni r ng ti c n ph i n tr ng v h c vi t thm. S m a mai r ng ti phi by trong cu n sch l ti thi tr t hai l n mn Anh Vn v ti khng c kh nng vi t. B t bi t danh l ngu d t v trm thi r t khi 15 tu i v ti vi t vn r t t l m t s ki n r t au n trong i ti. T ti khng bao gi ngh mnh l m t nh vn. Vi t c th l k nng y u nh t c a ti v l l do ti c m t th i gian kh c nghi t khi cn tr ng. Cu n sch th t trong Rich dad series ni v cch lm th no ti v t qua kh nng khng bi t c bi t vi t c a ti m v n t t nghi p cao ng. Rich kid smart kid ni v cch tm ki m v pht tri n thin t c nhn c a tr con, m c d chng c th khng bi t c bi t vi t, cng nh s c n thi t c a vi c pht tri n k nng t n t i v ti chnh c a chng. V v y bi ph bnh c a nh bo y khng t p trung v n i dung chnh m v k nng vi t c a ti, l v n ti g p ph i su t th i gian tr ng. Nh bo k t thc b ng cu tm t t m anh ta ngh r ng tn thnh ti v khch quan nh t. Anh ta vi t: Cu n sch s gip con b n c tuy n d ng hn. Lc ny ti th y l i ph bnh v k nng vi t c a ti c bo ch a. Ti c m th y b xc ph m khi bi bo c a anh ta ni r ng cu n sch c a ti gip b n tr c tuy n d ng hn. Ti c l anh ta cha c h t cu n sch. Cu n sch khng ph i gip b n tr c tuy n d ng hn, m lm cho b n tr khng c tuy n d ng hn. N u b n mu n v hu s m v giu , b n c n ngh v cch lm th no t c tuy n d ng hn, ch khng ph i c tuy n d ng hn. M t l n n a, s khc nhau c th y Lm th no khng c tuy n d ng Trong ph n tm t t s quan tr ng c a n b y tr c, ti trnh by r ng th c t i c a b n n gi n ch l nh ng g b n ngh l th t. Hay ni m t cch ph bi n, s nh n th c c a b n l th c t i c a b n. Khi c h i: Th t kh thay i th c t i c a m t ng i?. Ti tr l i Cn tu. V i ti, chnh nh ng kh khn c nhn ph nh n th c t i c a ng i cha ngho v nh ng g ng ngh l thng minh, v ch p nh n nh ng t ng c a ng i cha giu v nh ng g ng cho l thng minh. B ng nhi u cch, thay i th c t i c a m t ng i t t ng l p trung lu hay ngho sang giu cng nh h c cch n b ng tay tri sau nhi u nm b n n b ng tay ph i. Trong khi i u khng kh khn, v m i ng i u lm c n u h kin nh n, nhng n cng c th l i u khng d th c hi n. Cch nhanh nh t lm giu l kh nng thay i th c t i nhanh hn. i u ni d hn lm v i h u h t m i ng i, v ti th y h u h t ch mu n gi nguyn th c t i c tho i mi ngay c khi l th c t i c a nh ng kh khn ti chnh v thi t ch t. Ng i cha giu ni: H u h t m i ng i thch s ng gi a m c trung bnh hn l m r ng kho ng trung bnh .ng tin r ng h u h t m i ng i thch lm vi c tho i mi su t i hn l lm vi c khng tho i mi m t s nm, lm vi c chm ch m r ng nh n th c r i ph n i cn l i ngh ngi. Dng php n d chuy n t tay ph i sang th c t i v tr c.
wWw.VietLion.Com
Page 233
2010
tay tri, h u h t m i ng i thch ngho kh v i vi c n b ng tay ph i hn l tr nn giu b ng cch h c n v i tay tri. B ng nhi u cch, n i h i m t s thay i nh n th c trong tr c. N i dung vs s c ch a Fast company l m t t bo l n v ti khuyn m i ng i nn ng k n. Trong m t bi bo g n y nhan H c 101, chng ti c: H c t p l m t cng c quan tr ng nh t c a con ng i, nhm ng i v cng ty mu n ti n nhanh v c nhanh mi trong n n kinh t m i Ti p theo bi bo trch d n cu ni c a Estee Solomon Gray, c v n c a InterWise, Inc. C ni: V v y trong n n kinh t c, n i dung l vua, trong n n kinh t m i, s c ch a l vua Ni cch khc, h c cch chuy n t tay ph i sang tay tri quan tr ng hn l lo i mu ng na no ang dng. H th ng tr ng h c hi n nay v n r c r i b ng vi c cho b n tr m t n i dung t t hn, hn l nhn xem th i i thng tin thay i s c ch a c a th gi i m chng ta ang s ng. Cng nh ng i bnh lu n c nh c n tr c y c m th y, quan i m x h i c a cu n sch c a ti l lm cho b n tr c tuy n d ng hn, h u h t cc gio vin u t o ra cc kho h c c n i dung nh m gip b n tr c tuy n d ng hn. l l do v sao h th ng tr ng h c ti p t c t p trung vo n i dung hn l s c ch a. S c ch a c a th gi i thay i. Khi cha m ti ang l n ln trong th i k i kh ng ho ng, s c ch a l: cng vi c l n i kinh hong v m t cng vi c n nh l vua. l l do v sao b m ti nh n m nh s cng vi c c a i m cao v m t cng vi c n nh. Trong th i k c a b m ti, n u b n tm m t cng vi c n nh v i m t cng ty t t, v b n lm vi c chm ch v h p php, cu c i b n c n nh. Cng ty s c trch nhi m cho v n ti chnh c a b n sau khi b n v hu. Ngy nay, sau cu c o th i nh ng nm u 90, h u h t m i ng i nh n ra r ng s c ch a hay lu t lao ng mi mi thay i. N i dung, s c ch a v nng l c M c d ng i cha giu khng s d ng t ng n i dung v s c ch a, thay v th ng dng t th c t i, ng cng th ng xuyn dng t nng l c. Ng cng ni: Khng nh ng m t ng i ngho c m t th c t i ngho, m h cn c r t t nng l c cho php ti n l i v i h . ng c r ng khi m t ng i ni nh ng cu: Ti ch ng bao gi giu n i, Ti khng mua n i n, hay u t l r i ro, i u h b t nng l c c a h lm giu. ng ni: Khi m t ng i c th c t i c a ngho ho c trung lu b t thnh lnh n v i ti n b c, h th ng khng nng l c v tinh th n v c m xc gnh vc s giu c b t ng c a ti n b cva ti n s trn v tri i.. l v sao b n th ng nghe ng i ta ni: Ti n v a m i tu t kh i tay ti. Ho c Ti lm bao nhiu khng thnh v n , ti s thi u ti n vo cu i thng. Ho c Ti s u t khi c d ti n. Th nh tho ng ti cng dng v d c a ng i cha giu t ng dng d y cho con ng v ti. Ng i cha giu dng m t ci ly r ng v sau rt n c y ly v ti p t c rt. Ch ng bao lu th n c trn ra v c ti p t c trn ch ng no ng cn rt n c vo. Ng i cha giu ni: Ti n c mun vn trn th gi i. N u con mu n giu, tr c tin con ph i m r ng th c t i c a con(s c ch a) nh m gi ph n chia c a con c a s mun vn . Trong cc kho h c
wWw.VietLion.Com
Page 234

chuyn , ti dng v d tng t gi i thch m i lin h gi a n i dung, s c ch a v nng l c. Ti b t u rt n c vo m t ly r u, sau l m t ly n c l n hn, v sau l m t ci ly l n hn n a. ch l m t ch ng minh n gi n minh ho s khc nhau gi a nng l c gi ti n c a ng i ngho , trung lu v giu. Lm th no m r ng nng l c
2010
Khi c h i: Lm th no ti m r ng nng l c hay s c ch a? Ti tr l i: Hy nhn vo t ng c a b n. Ti cng nh c m i ng i m t trong nh ng cu ni a thch nh t c a ng i cha giu, Ti n ch l m t t ng. Ti tr l i b ng cch truy n t l i khuyn m ng i cha giu d y ti. ng ch ra nh ng cu nh: 1. Ti khng mua n i n. 2. Ti khng th lm c 3. i u sai r i 4. Ti bi t i u r i 5. Ti th m t l n r i v n khng ho t ng 6. i u b t kh thi. N s khng bao gi ho t ng 7. B n khng th lm n i 8. i u b t h p php 9. i u r t kh lm 10. Ti ng cn anh sai Ng i cha giu ni: Ng i ngu d t s tin vo b t c m t vi n c nh c ng i u no v m t ng i hoi nghi s ch trch b t c th g n m ngoi th c t i c a h . Th c t i c a m t ng i hoi nghi khng ti p b t c ci g m i n m ngo i th c t i v m t ng i ngu d t khgn c kh nng b ra ngoi nh ng t ng ngu d t. N u con mu n giu, con ph i m r ng u c, m t th c t i m m d o v nh ng k nng bi n nh ng t ng m i thnh hi n th c v c l i ch v m t kinh doanh. Theo t p ch Fast company: V v y, trong th i k kinh t c, n i dung l vua, trong th i k kinh t m i, s c ch a l vua Theo cch ni c a ng i cha giu: N u con mu n giu nhanh, con c n ph i m r ng u c c nh ng t ng m i v c nh ng k nng ti p thu cc kh nng l n hn cc kh nng hi n t i. lm c i u , con ph i c m t th c t i c th thay i, m r ng v pht tri n nhanh chng. C g ng lm giu b ng th c t i c a ng i ngho ho c th c t i b h n ch l m t i u b t kh thi. T i sao khng lm giu Ng i trn ng n ni British Columbia 1985, Kim, Larry v ti quy t nh chng ti s n sng ch u c c v thc y chng ti vo th c t i m i, nh m v hu s m v giuv hy tin ti, lc th t kh c c. Khi c h i lm th no v hu s m v giu, ti ch ni n gi n Chng ti khng ng ng thay i th c t i. Khi c h i lm th no thay i th c t i c a m t ng i, ti trch d n cu ni c a Robert Kennedy: Nhi u ng i nhn vo nh ng i u nh h hi n t i v ni T i sao?, cn ti m c nh ng i u cha t c v ni T i sao khng? N u b n mu n giu nhanh, b n c th ph i i ng c l i s tho i mi c a th c t i hi n nay
wWw.VietLion.Com
Page 235
2010
c a b n v ti n vo nh ng i u kh thi m i cho cu c i b n. Nh Robert Kennedy ni: T i sao khng? C m t u c c th m r ng th c t i ho c s c ch a nhanh chng l m t d ng n b y r t quan tr ng. S th t l, n c th l d ng n b y quan tr ng nh t, c bi t trong th gi i thay i nhanh chng ngy nay. V i ng i cha giu, ti tin chnh v c m t u c c th m r ng th c t i l k nng c nhn tuy t v i v l do ng khng ng ng thnh cng v ti chnh. By gi ti gi v hy v ng khn hn, ti hi u hn v sao ng i cha giu c m ti v con ng ni :Ti khng mua n i n. Trong nh ng nm t i y, kh nng thay i v m r ng th c t i l d ng n b y quan tr ng duy nh t c a b n. Nh ng ai c th lm c nh th s th nh v ng hn nh ng ng i khng th . N u b n mu n v hu s m v giu, b n c n kh nng khng ng ng thay i s c ch a nhanh chng v s c ch a xc nh n i dung. V s c ch a c ng v i n i dung b ng nng l c n y ph n no hon thnh nh ng t ng v s quan tr ng c a s c m nh n b y tr c. M c d y k t thc ph n th c t i v tinh th n, ph n nhi u c a cu n sch s tr l i khi ni m r t quan tr ng c a s c m nh c a th c t i c a m t ng i. Ph n k ti p c a cu n sch ni v s quan tr ng c a s c m nh n b y c a m t k ho ch ti chnh c a c nhn b n. L do c m t k ho ch r t quan tr ng v h u h t m i ng i c nh ng m m ng nhng th t b i trong vi c ln k ho ch. C m t gi c m v hu s m v giu l quan tr ng r i, nhng bi n gi c m thnh hi n th c, m t ng i c n c m t k ho ch b c c u cho gi c m thnh hi n th c. S c m nh n b y tr c b n s c ki m tra trong ph n k ti p v chng ti s i vo nh ng con s la m v t xa th c t i c a h u h t m i ng i. N u nh ng con s ny v t xa th c t i, hay s c ch a c a b n, th nh ng con s ny ch mi l gi c m thi. Nh ti ni tr c y, th t kh khn cho m t ng i ang ki m d i $50,000 m t nm m c v hu trong vi nm v i s thu nh p m t tri u . Trong khi h u h t m i ng i m c m t ngy no v hu v i s ti n , nhng ch t hn 1% dn s M lm c. Th c t i mi mi n m trong gi c m c a 99% dn s . Tin t t l n u b n hi u s quan tr ng c a vi c c m t th c t i v s c ch a ng n, v hi u c t m quan tr ng c a m t k ho ch, c h i c a vi c v hu s m v giu s tng ln ng k . N u b n c th thay th c t i v c m t k ho ch m nh b o, b n c th th y r ng lm ra 1 tri u hay nhi u hn m khng ph i lm vi c c th d hn nhi u lm vi c su t i cho $50,000. T t c nh ng g c n thi t l m t th c t i hay m t s c ch a m m d o v m t k ho ch c i theo. Ph n k ti p l t o ra m t k ho chm t k ho ch c s c m nh n b y cao v hu s m v giu. Ph n 2: S c m nh n b y c a k ho ch o n d i y trch d n bi ph ng v n v i Robert Reich, T ng th k b lao ng th i Clinton: Kh ng cch cng r ng gi a ng i giu v ngho t chng ta vo m t kh khn nghim tr ng L m t T ng th k c a b Lao ng, m c tiu c a ti l c g ng v t o ra nhi u vi c lm v i ti n lng t t hn cho ng i M , v sau khi lm vi c c c nh c v m c tiu qua nhi u nm, ti khng th gip g c khi c m th y vi c lm v ti n lng l t t c . Nhng khng ph i th V n khng ph i l vi c lm v ti n lng kh n a Trong th i i kinh t m i, v i thu nh p khng th bi t tr cc hai con ng ang m c bo ng, con ng nhanh v con ng ch m Cu h i l: B n v k ho ch c a b n trn ng nhanh hay ng ch m?
wWw.VietLion.Com
Page 236

Chng 9: K ho ch c a b n nhanh c no?
2010
t ng lm vi c su t , ti t ki m v b ti n vo kho n hu tr l m t k ho ch r t ch m. l m t k ho ch t t v h p l cho 90% dn s . Nhng khng ph i l k ho ch c a nh ng ai mu n v hu s m v giu. N u b n mu n v hu s m v giu, b n c n c m t k ho ch nhanh hn k ho ch c a h u h t m i ng i. N u b n c d p, hy m n cu n phim Top Gun (Tom Cruise) v xem hai chng phi cng tr bay v ra nh ng quy t nh s ng cn. Nng l c i u khi n t c r t quan tr ng i v i hai chng phi cng v cu c s ng c a h ph thu c vo t c . i u tng t cng ng v i cu c s ng v kinh doanh hi n nay. T c thay i v m r ng s c ch a thch nghi v i s thay i c a vi c kinh doanh trn th gi i hi n nay l t i quan tr ng v i nh ng ai mu n thnh cng v ti chnh. Kho ng cch gi a ci c v ci khng c khng cn n a. Ngy nay kho ng cch ang thay i nhanh chng nh t l kho ng cch ti chnh gi a ng i giu v trung lu. Ni m t cch chnh xc, n u b n c m t k ho ch ch m c a th i i Cng nghi p ( hay s c ch a), b n ang b b l i sau lngkhng ph i b i nh ng ng i cng trang l a, m b i nh ng ng i tr tu i v i m t u c nhanh nh y v nh ng t ng nhanh. S thay i v s c ch a nhanh chng ny l do chng ta th y c nh ng t ph 25 tu i v nh ng ng i 55 tu i mong m i m t vi c lm $50,000 m t nm. i u bu n l nhi u ng i cng trang l a 55 tu i c a chng ta v n cn khuyn con ci i theo b c chn c a h cng i trn con tu ch m ch p nh cha m chng i. Trong cu n Rich Dads Guide to Investing, ti b t u b ng cu: u t l m t k ho ch. Ti cng ni r ng h u h t m i ng i ln k ho ch tr nn ngho, l l do v sao nh ng ng i nh ng i cha ngho ni Khi ti ngh hu, thu nh p c a ti s th p xu ng. Ni cch khc, h ln k ho ch lm vi c chm ch su t i ch ngho hn. Nh ng i cha giu ni: N u con mu n giu v v hu s m, con ph i c m t k ho ch th t nhanh gip con ngy cng giu m lm vi c ngy cng t. Lm th no t o ra m t k ho ch nhanh? M t trong nh ng nguyn l c a ng i cha giu v ti n b c l: Ti n ch l m t t ng. Thm vo, ng i cha giu cng ni: C nh ng t ng nhanh v nh ng t ng ch m cng nh c nh ng chuy n tu nhanh v nh ng chuy n tu ch m. Khi ni n ti n b c, h u h t m i ng i ln chuy n tu ch m, nhn ra ngoi c a s nhn chi c tu nhanh v t qua m t h . N u con mun giu nhanh, k ho ch c a con ph i c nh ng t ng nhanh. N u chng ta mu n xy nh, h u h t m i ng i tr c tin thu m t ki n trc s, v ki n trc s v b n lm vi c v i nhau ln k ho ch. Nhng khi nh ng ng i ny b t u xy d ng c hay ln k ho ch cho tng lai, h u h t m i ng i khng bi t b t u t uv h khng bao gi phc ho m t k ho ch ti chnh cho cu c i h . Khng c m t k ho ch chi ti t no giu c. Khi ni n ti n, h u h t m i ng i ch tho k ho ch ti chnh c a cha m l k ho ch th ng l lm vi c chm ch v ti t ki m. i theo k ho ch , hng tri u ng i ng i trn tu lm vi c v nhn nh ng chi c limosine, ph n l c t nhn v nh ng cn nh xa hoa N u b n khng mu n ln k ho ch dnh c i mnh nhn ra c a s t chi c tu, chi c xe c a b n ang b k t gi a gi cao i m, b n c n t o ra m t k ho ch ti chnh nhanh hn. Sau y l nh ng t ng lm th no b t u xy d ng v pht tri n mm t k ho ch nhanh
wWw.VietLion.Com
Page 237

hn. 1. Ch n chi n l c rt lui tr c
2010
Ti th ng c h i: Lm th no ti b t u u t? hay Ti nn u t vo ci g?. Cu tr l i b ng m t cu h i khc: Chi c l c rt lui c a b n l g?. V th nh tho ng, cu h i th hai l: B n mu n rt lui khi bao nhiu tu i? Ng i cha giu c a i th ng l p l i nhi u l n: M t nh u t chuyn nghi p lun lun c m t chi c l c ri lui tr c khi h u t. C m t chi n l c rt lui l quy t c u t c b n. l v sao ng i cha giu ni: Lun lun b t u ni k t thc tr c khi con b t u. Ni cch khc, tr c khi b n u t, tr c tin b n c n bi t u v bao nhiu ti n khi b n ri lui. V d , n u ai ni v i b n: i u u tin b n nn nh th no, khi no,
l m tr c khi b n ln k ho ch du l ch l g? Cu tr l i s l: , b n mu n i u?. Hay khi ai h i b n: Ti nn h c ngnh g? Cu tr l i s l: B n mu n lm ci g sau khi b n t t nghi p?. i u tng t cng ng v i u t. Tr c khi quy t nh u t vo ci g, tr c tin b n c n bi t b n mu n k t thc u. l l do v sao ng i cha giu th ng ni: Bi t c chi n l c rt lui l m t nguyn t c u t c b n. Nhi u ng i u t v h nh n ra cng ty h ang lm vi c hay chnh ph s cng lo cho h sau khi h khng cn kh nng lm vi c. Nhi u ng i ang u t ngy nay v s an ton ti chnh lu di. Trong khi i u r t t t, ti e ng i r ng nhi u nh u t khng ngh nhi u v m t chi c l c rt lui tr c khi h b t u u t. B n c bao nhiu ti n sau khi b n ng ng lm vi c? Vi nm tr c, m t ng i cho ti xem nh ng con s th ng k t chnh ph . M c d con s ny c t vi nm tr c y, ti khng ngh t l hay con s thay i nhi u. L y tu i 65 lm chu n khi h u h t m i ng i v hu ( hay rt lui), cu h i l, b n mu n c thu nh p bao nhiu khi khng lm vi c n a? Con s i u tra c a chnh ph nh sau: tu i 65, c 100 ng i th: 36 ng i ch t 54 ng i s ng b ng tr c p c a chnh ph hay gia nh 5 ng i bu c ph i ti p t c lm vi c 4 ng i ngh ngi tho i mi 1 ng i giu Con s trn ki m ch ng l i cu ni c a ti r ng h u h t m i ng i d ng nh c m t k ho ch lm vi c c c su t i v v hu ngho. Ho c h ln k ho ch v hu ngho ho c h khng ch v k ho ch ti chnh c a mnh v chi n l c rt lui. Nhn vo con s , cu h i c t ra l, khi b n 65 tu i, b n mu n hay ln k ho ch tr thnh nhm ng i no? Ng i cha ngho c a ti, m c d c b ng c p cao v lm vi c chm ch , v n ti p t c tr l i h c vi n v h c nh ng b ng c p cao hn, nh ng cu i i v n b x p vo nhm m x h i c c ng. Ng i cha giu, m c khc, k t thc cn v t xa c nh ng ng i giu. M c d c hai b t u t nhi u g v i hai bn tay tr ng, nhng m i ng i c nh ng k ho ch v chi n l c rt lui khc nhau. M c d c hai v n ti p t c lm vi c sau 65 tu i, s khc nhau l m t ng i ph i lm vi c cn m t ng i lm vi c v c m th y thch. M c tiu c a chi n l c rt lui c a b n l g? Sau khi xem con s c a chnh ph , ti thm vo kho ng cch xa hn cho nh ng con s ny, d a vo tr gi l c a nm 2000. Lc v hu ri vo cc nhm sau: Ngho $25,000 ho c t hn m t nm tu i 65, thu nh p m khng ph i lm vi c
wWw.VietLion.Com
Page 238

Trung lu $25,000 n $100,000 m t nm D d $100,000 n $1,000,000 m t nm Giu $1,000,000 ho c nhi u hn m t nm C c giu $1,000,000 ho c nhi u hn m t thng M t s th t km may m n l ch m t trong 100 ng i M t t i nhm d d ho c hn khi h ng ng lm vi c. Trong cc kho h c chuyn , ti th ng h i cc nh u t Cc b n mu n vo nhm vo m t khi b n ht lm vi c?. Ni cch khcM c tiu c a cc b n khi rt lui l phc khi k t thc
2010
nhm no? Ti th y th v l h u h t m i ng i hanh
nhm trung lu. Sau ti ni: N u cc b n mu n th , c ti p t c i trn chuy n tu ch m.
Con tu ch m s a b n n . Con tu ch m i theo k ho ch tm m t cng vi c n nh, lm vi c chm ch , s ng d i m c trung bnh, ti t ki m v u t lu di Khi ti c h i: Ti c th ti n ln nhm d d b ng con tu ch m khng? Cu tr l i l: Cb n c th n b ng m t cng vi c n nh lng caonhng b n b t u u t s m, s ng t n ti n, u t b ng m t ph n l n thu nh p, hy v ng th tr ng ng s p v s n sang ngh hu sau 65 tu i. Gi i thch xa hn, ti ni: C m t ci gi khi s d ng k ho ch cng vi c n nh v t n ti n n v i nhm d d . Ci gi l r t kh chuy n ln nhm giu v c c giu b ng k ho ch b o th ny. N u b n mu n v hu nhm trung lu v d d , b n khng c n cu n sch ny. C nhi u cu n sch vi t v nh ng nhm ny hay nh ng ng i c nh ng th c t i nh th . Nhm trung lu v d d l ni k t thc khng th , kho ng 50% dn s khng t c m c , khi n ti h t s c lo l ng. Hy ln chuy n tu nhanh N u b n b t u cu c i b ng m t s t i nh ti, v mu n v hu s m v giu nhm giu v c c giu, b n s c n ph i t b h n cng vi c n nh v nh y ln chuy n tu nhanh. ln c chuy n tu nhanh, m t ng i c n ph i m r ng u c, c nh ng t ng nhanh, c gio d c v kinh doanh v u t t t hn, v c m t k ho ch nhanh hn. Ni cch khc, nh ng ng i ny s c n ph i ho t ng trong m t n i dung v s c ch a khc v m t tinh th n , ch khng nh a s m i ng i. Nh ng ng i s d ng cng vi c n nh v k ho ch u t lu di t n nhm d d th ng khng c s c ch a, n i dung, v nng l c gnh vc cc kh c kh cu c s ng nh t ng l p giu v c c giu. Nh ng i cha giu th ng ni: Con s nhi u th khi con giu, hn l c nhi u ti n. V ti , Kim v ti quy t nh thot kh i ci vng l n qu n nhm d d . l m c tiu c a chng ti. M t khi chng ti xc nh m c tiu, nm 1985, chng ti lm vi c v pht tri n chi n l c rt lui, k ho ch u t c a chng ti, v sau chng ti m i xc nh chi n l c i vo. M t khi chng ti c chi n l c rt lui, chng ti bi t ph i lm g v b t u t u. i v i chng ti, l i ln chuy n tu nhanh xy d ng m t cng ty v u t vo b t ng s n. i u c ngha chng ti ph i t b cc ngy ngh cu i tu n v xem TV t l i. i u s d n n nhi u b n b hay b con s h i b n Sao khng i ki m vi c lm i? ho c Sao b n lm vi c chm ch th ? Lm vi c c c nh c, cng vi c khng m b o, v i theo m t k ho ch c ng nh c trn con tu nhanh. Chng ti t c m c tiu t cc v u t khi Kim 37 tu i, cn ti 47 tu i. M t chn nm k t lc k ho ch c vi t ra cho n khi chng ti thnh cng. Chng ti t o ra m t k ho ch nm 1985 v rt lui nm 1994. Trong nm 1985, chng ti
wWw.VietLion.Com
Page 239
2010
ch n m t k ho ch a chng ti ln nhm d d th t nhanh cng nh em l i cho chng ti nhi u s gio d c v kinh nghi m gip chng ti tiu chu n chuy n sang nhm giu v c c giu. M u ch t y l t tiu chu n, ti s gi i thch trong cc chng sau. B i v cc v u t c a chng ti mang l i cho chng ti hn $100,000 m t nm trong thu nh p th ng, chng ti c th chuy n sang nhm giu n gi n v chng ti c th i gian, ti n v tiu chu n c b n chuy n sang nhm k ti p. Chng ti i t nhm d d sang nhm giu trong 5 nm. B c k ti p l nhm c c giu. N u m i th theo k ho ch chng ti m t kho ng 3 nm. Hy ln chuy n tu nhanh N u b n b t u cu c i b ng m t s t i nh ti, v mu n v hu s m v giu nhm giu v c c giu, b n s c n ph i t b h n cng vi c n nh v nh y ln chuy n tu nhanh. ln c chuy n tu nhanh, m t ng i c n ph i m r ng u c, c nh ng t ng nhanh, c gio d c v kinh doanh v u t t t hn, v c m t k ho ch nhanh hn. Ni cch khc, nh ng ng i ny s c n ph i ho t ng trong m t n i dung v s c ch a khc v m t tinh th n , ch khng nh a s m i ng i. Nh ng ng i s d ng cng vi c n nh v k ho ch u t lu di t n nhm d d th ng khng c s c ch a, n i dung, v nng l c gnh vc cc kh c kh cu c s ng nh t ng l p giu v c c giu. Nh ng i cha giu th ng ni: Con s nhi u th khi con giu, hn l c nhi u ti n. V ti , Kim v ti quy t nh thot kh i ci vng l n qu n nhm d d . l m c tiu c a chng ti. M t khi chng ti xc nh m c tiu, nm 1985, chng ti lm vi c v pht tri n chi n l c rt lui, k ho ch u t c a chng ti, v sau chng ti m i xc nh chi n l c i vo. M t khi chng ti c chi n l c rt lui, chng ti bi t ph i lm g v b t u t u. i v i chng ti, l i ln chuy n tu nhanh xy d ng m t cng ty v u t vo b t ng s n. i u c ngha chng ti ph i t b cc ngy ngh cu i tu n v xem TV t l i. i u s d n n nhi u b n b hay b con s h i b n Sao khng i ki m vi c lm i? ho c Sao b n lm vi c chm ch th ? Lm vi c c c nh c, cng vi c khng m b o, v i theo m t k ho ch c ng nh c trn con tu nhanh. Chng ti t c m c tiu t cc v u t khi Kim 37 tu i, cn ti 47 tu i. M t chn nm k t lc k ho ch c vi t ra cho n khi chng ti thnh cng. Chng ti t o ra m t k ho ch nm 1985 v rt lui nm 1994. Trong nm 1985, chng ti ch n m t k ho ch a chng ti ln nhm d d th t nhanh cng nh em l i cho chng ti nhi u s gio d c v kinh nghi m gip chng ti tiu chu n chuy n sang nhm giu v c c giu. M u ch t y l t tiu chu n, ti s gi i thch trong cc chng sau. B i v cc v u t c a chng ti mang l i cho chng ti hn $100,000 m t nm trong thu nh p th ng, chng ti c th chuy n sang nhm giu n gi n v chng ti c th i gian, ti n v tiu chu n c b n chuy n sang nhm k ti p. Chng ti i t nhm d d sang nhm giu trong 5 nm. B c k ti p l nhm c c giu. N u m i th theo k ho ch chng ti m t kho ng 3 nm. 2. Hy t o ra m t k ho ch lm vi c cho b n Ti c tnh kho ng 90% dn s i theo k ho ch tng t . l l do v sao hn 99% dn s k t thc d i m c nhm d d . C nh ng ng i c g ng t t i nhm d d hay giu, nhng h th t b i trong vi c bi n k ho ch thnh hi n th c. Ti nh n m nh vi c t o m t k ho ch c a chnh b n v m i chng ta c nh ng i m m nh, i m y u, nh ng hy v ng v mong c khc nhau. Ti bi t ti ph i c m t k ho ch c a chnh ti v ti khng thng minh nh b ti v m t gio d c hn lm.Ti thng minh lnh v c khc, khng ph i lnh v c m h th ng gio
wWw.VietLion.Com
Page 240
2010
d c c a chng ta th a nh n l thng minh. M t trong nh ng b c u tin trong vi c t o m t k ho ch l khm ph thin t b m sinh c a b n v qu trnh no b n h c t p t t nh t. Trong cu n Rich kid smart kid, Ti vi t v b y thin ti khc nhau v b n cch h c t p. H th ng gio d c hi n t i ch th a nh n duy nh t m t lo i thin t, thin t thu c v ngn ng , v c v vi t l cch duy nh t h c. Ng i cha ngho gip ti tm ki m thin t v cch h c t p c a ti, m c d i u khng c cng nh n b i t ch c m ng ng u, S o t o c a chnh ph . Ngy nay, ti ki m ti n khng khng nh nh ng g ti h c tr ng, m b ng nh ng g ti h c c b ng cch lm theo k ho ch. Ngay c khi b n cha bao gi n tr ng, hay khng c con ci, i u c v l m t bi t p t t cho b n tm ki m thin t c a mnh v cch h c c a c nhn b n. N u b n mu n v hu s m v giu, bi t c thin t c a mnh v cch h c l m t ph n quan tr ng c a k ho ch. R i b con ng Cng vi c n nh Ti nh r ngy Larry v ti r i kh i cng ty Xerox cui nh ng nm 70. l vi c lm cu i cng c a ti. 20 nm sau, m t s ng i b n c a ti M t s thay i v s c ch a o n tr c khng vi t v chuy n v lng ti nhng minh ho s thay i v s c ch a sau 20 nm. 20 nm tr c, th t thng minh khi tm m t vi c lm v leo ln n c thang lin on. Ti nh nhi u ng i khng hi u v sao Larry v ti b m t c h i ngh nghi p v i m t cng ty tuy t v i. Sau nhi u nm, hai chng ti ng u trong vi c bn hng, cng v n pht tri n khng ng ng, tng lai chng ti c v sng s a. Khng nh ng chng ti ra i m t cch kh hi u vo th i k kinh t y, m t ng t b m t cng vi c lng cao l i u khng c ch p nh n. i u c ch p nh n l lm vi c v leo ln n c thang lin on v m t ngy no tr thnh gim c hay ph gim c c a m t vng. Khi ti ni v i nh ng ng i tr tu i sinh sau 1975, v th i gian tng t chng ti r i Xerox, nhi u ng i trong s h khng mu n leo ln n c thang lin on n a. V i nhi u ng i trong s h , i u ph i lm l b t u m t cng ty c a chnh mnh v a n vo m t IPO (nim y t trn th tr ng ch ng khon) v sau ngh hu ho c b t u v i m t cng ty khc v c ph n ho n. S thay i v s c ch a sau 20 nm qu th t l n. Ti c nh ng ng i b n khng bit IPO l ci gnhng con ci h th bi t. Con ci h ni v vi c tr thnh nh doanh nghi p ho c lm vi c v i nh ng ng i c th c ph n ho cng ty v chng mu n ti n nhanh n giu c. Chng mu n ti n vo con ng nhanh hn l b sa l y vo ci vng l n qu n nh cha m chngm t vng l n qu n ti chnh cu i cng s a n m t cn nh ngho kh cho hng tri u ng i thu c th h c a ti. Lm th no n m b t s thay i? Ti c nh ng ng i b n ght s thay i v th i trang, m nh c v k thu t. Nh ng ng i ny ght nh c rap, khng c m t trang web cho cng ty v vui m ng khi nhi u dot-com th t b i. M t s trong nh ng ng i tng t ti p t c tin vao cng vi c n nh, B o hi m x h i, y t nh ng t ng c a th i i Cng Nghi p. Trong khi c nh ng ng i chi n u v i s thay i, l i c nh ng ng i tr n trnh s thay i. Ti c nh ng ng i b n khc ch ng tm ki m nh ng vi c lm khng b nh h ng ho c dnh dng g n WWW. M t ng i trong s h xin nh ng vi c Xerox by gi ang lo b o th i v th thch v k thu t v ti chnh c a Xerox. Kho ng cch 20 nm n i r ng hn l ti n. l m t kho ng cch v th c t i, c v m i.
wWw.VietLion.Com
Page 241

lm l gio vin, khng ph i v anh thch d y h c b n tr . Anh ch n vi c lm v mu n tr n trnh s thay i khng ng ng v th gi i. Anh mu n m t vi c lm ni anh c th c b o m cng vi c v khng b sa th i. H
2010
th ng tr ng h c l ni n n u c a anh ta trong m t th gi i thay i. M t ng i b n khc th mua m t cng ty m khng bao gi b nh h ng b i Internet. C ni: Ti qu gi c th h c lm cch no kinh doanh qua Internet v v y ti mu n m t cng ty khng c Web. Ti khng c ti n cho vi c ngh hu nn k ho ch c a ti l lm vi c cho n khi khng cn lm vi c c n a th thi. Nh ng v d ny cho th y nh ng th c taih v s c ch a khng ch u thay i theo th i gian. Nh ng ng i ny s b b l i sau lng gi a kho ng cch ngy cng l n c a ng i giu v trung lu. Chi c tu r i x ng n vng t c a nh ng c h i l n, giu c v th nh v ng v nhi u ng i ch n cch l i pha saun gi n l h khng th thay i s c ch a c a tr c b n thn mnh. Lm th no nhn th y tng lai Trn chuy n bay t London n New York, ti ng i c nh m t quan ch c c p cao c a IBM. Sau khi bi t nhau, ti h i anh Lm th no anh chu n b cho tng lai?. Anh tr l i M t l i l m khi ng i l n nhn tng lai l h nhn b ng chnh c p m t c a h . l l do v sao nhi u ng i l n khng th nhn th y s thay i ang n. N u b n mu n nhn th y th gi i s ra sao sau 10 nm, hy nhn nh ng c c u tu i 15. Quan st th gi i t i m t c a b n chng v b n s th y tng lai. N u b n c th o t ng v th gi i v th t nhn th gi i b ng quan i m c a m t ng i tr hn, b n s th y m t th gi i l n hn, m t th gi i v i s thay i d d i v th t nhi u cc c h i s p n. C nh ng c h i kinh doanh v u t ang n c th t o ra c a c i l n hn c xe t c a Henry Ford, d u c a John D.Rockefeller, my vi tnh c a Bill Gates, v Internet c a hai nh sng l p tr yahoo, AOL v Netscape. Sau ti h i: V y s s m c m t t ph b n. Cu h i l, li u b n s L ch s t n s l p l i M t trong nh ng mn h c a thch c a ti tr ng l kinh t v l ch s kinh t . L ch s kinh t th ng c g n li n v i nh ng nh kinh t h c i u c a m i th i k. M t s nh ng nh kinh t h c nh Adam Smith, David Ricardo, Thomas Malthus v John Maynard Keynes. Cu chuy n v cu c i v lm th no h th y th gi i trong th i k c a h th p d n h p d n, ti lun tm hi u lm sao m k thu t, con ng i v kinh t ti n tri n. M t th i k c a l ch s kinh t c hnh thnh sau khi m t nhm ng i c g i l Nh ng k l c h u. Nh ng k ny l nh ng ng i h p l i thnh nhm v t n cng ph hu nh my v thi t b v h s m t vi c lm. Ngy nay khi ai g i m t ng i l K l c h u, c ngha l ng i ch ng l i s thay i c a cng ngh , ho c s cng ngh thay i, ho c ch n gi n mong cng ngh bi n i ch khc v th gi i c yn n. Trong khi nh ng k l c h u nguyn thu h t, nhng nh ng k l c h u th i hi n i th ch h . L ch s lun t n l p l i. B n c b ng bng b y lu nay khng? Nhi u ng i trong chng ta t ng th y nh ng ng i ho trang trn TV bi n nh ng ng i x u x thnh xinh p v ng c l i. M t nhm g m ng i chuyn lm tc, trang i mc th lm m t ng i tr nn p m t cch k di u. tu i trung h c ch ? Anh tr l i: Ti nh cu c vo i u N u b n cha giu ngy nay v b n l chuy n tu cu i, ng lo, m t chi c tu khc i n s giu c v c h i s n sng c p trn khng?
wWw.VietLion.Com
Page 242
2010
M t vi s bi n i y th t ng kinh ng c v m t c th thay i c i m t ng i no . M t ng i b n c a ti l m t chuyn gia hng u trong lnh v c ny, thu c h ng top th gi i, ngha l anh c tr trau chu t v c i thi n hnh nh c a nh ng ng i giu. Anh l m t trong nh ng ng i m ti tr ti n s a so n cho ti. L do ti tr cho ai ch n qu n o v c t tc cho ti m t cch khc bi t v ti khng mu n b ng bng trong m t th i gian di. Thay v th , ti mu n i cng v i th i gian, ng b ho v i s thay i v s c ch a v n i dung, h p th i v i nh ng thay i th i trang. L do ti i hnh nh c a ti v n gip ti ng b ho v i th i gian. Chuyn gia t o m u y, cng tn l Robert, m t l n ni v i ti, M t ng i th ng tr nn ng bng theo th i gian khi h c m th y thch th cu c s ng nh t. th ng l th i k h c m th y thnh cng nh t, vui v nh t, yu i nh tho c trn t t c nh ng i u . l l do v sao b n th y nh ng ng i hi n nay v n cn trng nh th i hippi. V cng l l do v sao b n nhn th y nhi u c u chi n binh cng tr c tu i b n v n cn m c qun ph c. Cu c chi n l kho ng th i gian h c m th y yu i nh t v cu c i c ngha v i h . Khi b n th y ai m c ng ph c th i i h c ngay c khi h t t nghi p nhi u nm tr c, l s thm kht qu kh thng qua ng ph c th i i h c. M t v d khc c a vi c ng bng theo th i gian l khi c ng i lc l n ln b t u c x , n m c trng gi ng cha m h . Ng c l i l ng i b t u n m c nh tr con c g ng c trng tr hn ho c tr l i kho ng th i gian m h thu ht nh t. Nh ng tr ng h p b m c k t trong qu kh ch a c a u c. Nh ng ng i ny th ng tr nn c ng nh c khi h cng gi. T i sao b n khng mu n b m c k t trong qu kh Ngy nay chng ta th y nh ng ng i c nh ng hnh ng qu tr n v th i trang ho c nh ng c ch y theo m t hay qu tn th i. Ti khng mu n ni v i u . M t trong nh ng l do t khuyn l hy n m c h p th i m t cch thng minh, nh ng i b n Robert c a ti ni, v b n mu n c ng b ho v i th i gian. N u b n khng pha tr c c a nh ng g ang x y ra, th b n s ho c u t trong nh ng v cng trong qu kh . N u b n trong qu kh , sau b n s lm vi c trong qu kh . Nh ng v u t c a nh ng th i k tri qua l nh ng v s i y t t hn nn thay i v i th i gian. i u c th trn cch n m c. ti khng ph i l thay i qu n o m l h b ng bng v m t s c
xu ng thay v lm b n giu. M t trong nh ng l do nh ng ng i u t vo nh ng v tri qua v nh ng ng i ny c th cng b k t trong qu kh . i u g s x y ra N u b n mu n v hu s m v giu, b n c n ph i u t vo nh ng g s x y ra, hn l nh ng g x y ra. Trong th gi i u t, c ph n no s th t trong cu ni con chim n s m s b t c su Nhn th y tng lai s lm b n giu Ng i cha giu th ng ni v i con ng v ti N u con mu n giu, con c n ph i pht tri n t m nhn c a con. Con c n ph i ng mp ra c a th i gian, v nhn ch m ch m vo tng lai. Ng i cha giu cng k nh ng cu chuy n v Rockefeller lm giu v ng nhn th y s pht tri n quan tr ng c a d u l a v s pht tri n c a t. ng cng k cho chng ti lm th no Henry Ford c th nhn th y t ng l p trung lu thm kht chi c t, khi m ch c ng i giu m i c t. Ngy nay th i hi n i, Bill Gates tr thnh t ph v anh ch th nhn th y s pht
wWw.VietLion.Com
Page 243
2010
tri n c a my tnh c nhn trong khi lo gi khn ngoan IBM nhn tng lai b ng chi c my tnh l n. Lo gi IBM khng ngh nh Henry Ford v v th h nh m t tng lai v trao n cho Microsoft. N u ti l nh u t cho IBM, ti s u i c nh ng g m qung ny v b t h tr ti n lng l i. Thay v th , h th ng v cc nh u t m t tng lai. Nh ng ng i tr tu i mang l i cho chng ta Yahoo, Netscape, AOL v nh ng cng ty Internet n i ti ng khc tr thnh t ph tr c khi t t nghi p v h th y tng lai. N u b n l chuy n tu i n cnh ng d u l a, th i i thng tin, th i i Internet, ng lo, s c nh ng con tu khc c p b n. Trong b phim TOP GUN, c o n t t c cc phi cng u ni b n i, b n i. N u b n xem cu n phim, b n c th nh th i gian c th b n chi c my bay ch o b ng mili giy. N u b n ch qu lu, ho c cha chu n b , b n s l c h i. i u tng t cng ng trong th gi i ti n b c. C a s c a c h i r t h p. N u b n b ng bng v i th i gian, m c k t trong qu kh , n m c nh b m , khng chu n b , thi u cc k nng kinh doanh v u t c n thi t, b n c th n m l y cc c h i b ng bng ho c ch ng i t i u. Nm 1999, m t ng i b n n ni v i ti, ti nghe l i khuyn c a anh v u t vo m t cn nh cho thu. Ti mua cn nh kp v i gi $150,000 trong m t v c t t. l m t s kh i u r t t t ph i khng? Ti chc m ng anh ta, ch th thi. l m t s kh i u t t. Nhng v n l, anh b n n m c tiu khi th i gian tri qua. Anh n tr b a ti c. Anh khng lm khi anh nn lm. Nhng l s kh i u t t v t t hn l khng bao gi b t u. i u t t v ngay c khi anh m t ti n , t nh t anh cng c nh ng ki n th c v kinh nghi m v gi. Tuy nhin anh khng lm khi anh nn lm. Ti ni v y v anh cng v i ti v Kim khi chng ti th c hi n i u gi a nm 1989 v 1994. Kim v ti mua khi th tr ng r t gi. Khi ti ni anh cng nn mua, anh ni, R i ro qu. Ti c th m t vi c lm. Anh bi t l h ang o th i nhi u ng i. Bn c nh , b t ng s n ang th p v h gi. N u n ti p t c r t gi th sao? N u chng ta ri vo tnh tr ng kh n n th sao? C a s c h i m v n ng. M i nm sau, khi gi b t ng s n ln nh i m, v th tr ng ch ng khon lung lay, anh b n ti nh n ra anh nn b t u. By gi anh b n vo m c tiu gi c i v ch ng i n u nh anh v y. Anh b ng bng theo th i gian v by gi b n vo m c tiu cng b ng bng v i th i gian. t nh t anh cng lm i u g nhng ti e r ng anh s tr m t ci gi l n. Ci gi s cao hn ci gi cn nh kp t c a anhm t ti s n mang l i cho anh r t t vng quay ti n m t v tng gi r t ch m, n u c. Ti r t t ho v anh v ch u i b c u, m t b c khc so v i cha m anh t th i i cng ngh p. Kim v ti v n u t vo cng ty v b t ng s n. S khc bi t l chng ti nh m vo cc m c tiu ang pht tri n trong tng lai, khng ph i qu kh . l l do b n c n ng b ho v i tng lai v chu n b b n vo m c tiu khi c a s c h i m ra, nh chng ti lm trong kho ng t 1989 n 1993. C a s c h i m v i c b t ng s n v ch ng khon trong kho n 1989 v 1993. Nh ti vi t trong ph n ny, nm 2001, th tr ng ch ng khon kh ng ho ng. Ch s Nasdaq gi m 50%. Th tr ng ch ng khon ch gi m xu ng 42% nm 1929. S sa th i x y ra m t l n n a. Ng i b n c a ti b t u ho ng s . Anh nh n ra r ng anh ph i tr qu nhi u cho cn nh kp. V i ti, c a s ang chu n b m ra l n n a. Trong cc kho h c chuyn c a ti, ti th ng Kim ni v kinh nghi m c a c v u t. C th ng ni chng ti b t u t nm 1989 v d ng l i nm 1994. C th ng thm r ng gi a nm 1985 v 1989, chng ti chu n b u t, lm theo k ho ch. Trong th i k chng ti xy d ng cng ty v
wWw.VietLion.Com
Page 244

h c h i v u t b t ng s n. Nh ng ai cn nh v th i k , gi a nm 1985 v 1989 gi b t ng s n r t cao.
2010
Kim v ti chu n b b n vo m c tiu khi c h i m ra. Khi n m ra, b n ti ho ng s v chng ti b t u mua. K ho ch c a b n ti khng c s chu n b khi c h i m ra. Ngy nay, anh ta n tr , u t vo nh ng b t ng s n qu m c, v t hn n a, anh khng chu n b cho nh ng s ki n k ti p. Anh n m c nh ng gi m c d anh tr hn ti, v u t nh m t ng gi. N u b n mu n v hu s m v giu, b n ph i ln m t k ho ch s n sng cho nh ng c h i cha n. V v y th i i m hi n t i r t quan tr ng, ng b v i th i gian v nhn vo tng lai. K ho ch cho tng lai N u b n th t s mu n v hu s m v giu, k ho ch c a b n c n ph i l m t k ho ch cho tng lai, tng lai cha t n t i. Nh Rockefeller chu n b tng lai cho xe t, v Bill Gates v Michael Dell s n sng cho th i i my tnh, b n cng ph i chu n b cho c h i c a tng lai. N u khng, b n s u t vo nh ng v u t c a qu kh v nh ng v u t th ng khng c tng lai. Lm th no nhn tng lai? v hu s m v giu, b n c th c n ph i hu n luy n cho tng laim t tng lai cha t n t i. Nh ng i quan ch c c a IBM ni v i ti M t l i l m khi ng i l n nhn tng lai l h nhn b ng chnh c p m t c a h . l l do v sao nhi u ng i l n khng th nhn th y s thay i ang n. C th IBM c h c nh ng bi h c qu m Bill Gates d y. Bi h c l, n u b n mu n nhn th y tng lai, b n c n ph i nhn xuyn th u c p m t c a nh ng ng i tr tu i. B n p ng nh th no v i s thay i th i trang, m nh c v k thu t s suy ngh v s c ch a c a tr c c a b n nh th nh h ng cch y. N u b n m c k t trong qu kh , hay khng ng b v i hi n t i,
b n s hon ton b l tng lai. M t cch khc nhn tng lai l h c qu kh . Trong nh n th c c a ti, l ch s c khuynh h ng t n l p l i, m c d n khng th l p l i m t cch chnh xc. Nhi u ng i l n b l tng lai, ho c i ng c v i tng lai v nh ng k ho ch c a h khng c t m nhn v qu kh . Nm1998, ti ni chuy n v i m t nh bnh lu n tr San francisco v a b h c cao ng. Khi ti ni v i c ta r ng qu ch ng khon u t a d ng r t r i ro v ti c th th y n s s m kh ng ho ng, c ta gi n d . C ta b t u trch d n cho ti nghe nh ng l i ni v ki n c a nh mi gi i ch ng khon c a c ta. Qu ch ng khon m ti u t ng u trong 3 nm. N tng trung bnh 25%. Th tr ng ch ng khon l th tr ng u t t t nh t v m c d c nh ng lc gi m, nh nm 1987, th tr ng tng su t trong 40 nm. y l ni t t nh t u t. C ta ch ng bao gi lm khng kh bu i ph ng v n c vui v v cch nhn c a ti v tng lai khng h p v i c a c. Ngy nay, qu u t qu gi c a c gi m hn 50%. Trong khi s li u v d ki n c a c ta c ph n c tnh ton ng, v n l cc d ki n y i khng xa v qu kh . N u c ta bi t l ch s th tr ng, c ta s bi t r ng chng ta c m t cu c kh ng ho ng c sau trung bnh 75 nm. Trong khi khng c ngha chng ta c m t cu c kh ng m i 75 nm, l ch s c i ph n t gi i thch v sao th tr ng i ln trog 40 nm cu i cng. L n cui cng th tr ng kh ng ho ng vo nm 1029. M t kho ng 25 nm th trng m i khi ph c l i nh nm 1929, t c l nm 1955. Ti ni v i c ta vo nm 1998, v v y s li u c a c ta tnh ng r ng th tr ng i ln trong 40 nm. Ci nhn c a c ta v tng lai b c n tr v t m nhn c a c ta v tng lai khng nh km y qu kh . M t i u m ng i cha giu b t ti h c
wWw.VietLion.Com
Page 245
2010
l c cc cu n sch v l ch s kinh t . M t cu n sach tuy t v i ti khuyn m i ng i nn c n u h mu n hi u v tng lai l :The world philosophers c a Robert Heilbroner. l cu n sch tuy t v i cho nh ng ai mu n nhn tng lai b ng cch h c qu kh . Khi ti d y cc l p h c u t, ti b o m i ng i i n vo b n tnh tr ng ti chnh. Sau ti b o h nhn vo qu kh v t h i b n thn h c th y tng lai c a h khng. N u h khng thch nh ng g h th y, ch ng h n nh m t b n tnh tr ng ti chnh v i y nh ng n x u, thu nh p x u, chi ph x u, tiu s n x , v khng c tng lai, n u l b c tranh tng lai c a h m b n tnh tr ng ti chnh bi u hi n, ti khuyn h khng nn ng bng n a, hy h p th i ln, b qu n o c i, mua qu n o m i, thay i nh ng ng i b n c i v b t u nhn tng lai. N u b n c th thay i s c ch a u c c a b n c th v hn v i nh ng c h i trong tng lai, b n c m t c h i t t hn v hu s m v giu. Ti vi t trong ph n gi i thi u r ng v hu s m v giu th t d . N khng kh nh th c hi n.nhng v i nhi u ng i, v t b qu kh v b c i dng c m vo m t tng lai khng ch c ch n kh hn nhi u so v i vi c tr nn giu v ngh hu s m. i v i hng tri u ng i, s an ton v b o m hn khi l do v sao hn 50% dn s v hu g n it t c u i theo k ho ch. l i v i qu n o, cc b su t p v quan i m c a b m hay qu kh . l m c b n cng. H leo ln chuy n tu ch m v trn cho en cu i
Chng 10: S c m nh n b y c a vi c nhn th y m t tng lai giu c
Khi ti a ra nh ng con s d i y cho m t chi n l c rt lui, nhi u ng i khng th t ng t ng m t tng lai t do ti chnh v i thu nh p hn $100,000 ho c hn trong m t nm m khng ph i lm vi c. Ngho $25,000 ho c t hn m t nm Trung lu $25,000 n $100,000 m t nm D d $100,000 n $1,000,000 m t nm Giu $1,000,000 ho c nhi u hn m t nm C c giu $1,000,000 ho c nhi u hn m t thng L do nhi u ng i khng th t ng t ng c nhi u ti n nh v y v n khng n m trong th c t i c a h . Nhi u ng i c th m c nh ng s ti n nh th v c th ni r ng m t ngy no h s lm nhi u nh v ynhng th c t , h u h t m i ng i ch m m ng. Cc con s ch ng minh s th t ny. Tng lai c a b n c t o ra ngy hm nay Nhi u ng i khng nh n ra m c tiu ti chnh c a h v h dng nh ng t nh m t ngy no , c l ho c trong tng lai. Ng i cha giu lun lun ni: Tng lai c a con c t o ra b ng nh ng g con lm hm nay, khng ph i ngy mai. Khi b n nhn vo nh ng con s trn , cu h i b n c th h i chnh mnh l Li u nh ng g ti lm hm nay s a ti n m c tiu ti chnh ti mu n ngy mai khng? M t s th t kh c nghi t l 99% dn s M s
wWw.VietLion.Com
Page 246
2010
k t thc ch n m c $100,000. H u h t m i ng i i theo b c chn c a b m r i i theo k ho ch c a b m . Ni cch khc, h lm nh ng i u tng t v k t thc ng m c tiu. Ch sau khi tr v t Vietnam, ti nh s th t v ng v ki m c ch $900 khi cn l m t nhn vin c a Marine Corp, trong khi Mike ki m c g n 1 tri u m t nm t cc v u t c a anh. Ti c m th y nh b b i tr n v th t v ng v kho ng cch gi a th gi i c a anh v th gi i c a ti, th c t i c a anh v th c t i c a ti. Nh ng ai c cu n Rich dads guide to Investing, b n c th nh l i ng i cha giu ng i xu ng v i ti tr c khi ti r i Marine Corp v gip ti ln k ho ch. Nh cu n sch y vi t u t l m t k ho ch, khng ph i l m t s n ph m hay m t th t c. M t k ho ch v chi c c u n c m Ng i cha giu v phc ho m t dng sng l n c ti ng m t bn b c a con sng y. ng ni: M t k ho ch l chi c c u n c m. Cng vi c c a con l bi n k ho c hay chi c c u thn hi n th c, v v y gi c m c a con m i thnh hi n th c. N u t t c nh ng g con lm l ng m t bn b sng v m v pha bn kia, c m c a con s mi mi l c m. Tr c tin con ph i bi n k ho ch thnh hi n th c ri c m c a con s thnh hi n th c. Gi a nm 1989 v 1994, Kim v ti lm vi c bi n k ho ch thnh hi n th c hn l m c v cc gi c m. Nh ng g chng ti lm cng l nh ng phi cn chi n u ph i lm. Chng ti th c t p h ng ngy, chu n b cho ngy c a s c h i m ra. M t khi n xu t hi n, chng ti s b n vo m c tiu r i sau c a s s ng l i. Nh ng i cha giu ni: Tng lai c a con c t o ra ngy hm nay ch khng ph i ngy mai. Ni cch khc, nh ng g b n lm hm nay l tng lai c a b n. L do ti v Km khng xin vi c lm, m c d chng ti khng cn ti n m t, v chng ti khng c k ho ch lm nhn cng trong tng lai. Thay v th , chng ti dnh th i gian cho nh ng kho h c chuyn h c cch xy d ng m t cng ty hay u t vo b t ng s n. M c d chng ti khng c ti n, m i ngy chng ti th c t p xy d ng m t cng ty v u t m t cch t t hn. Chng ti lm nh ng g chng ti ln k ho ch trong tng lai. Ngy nay chng ti v n ti p t c xy d ng cng ty v u t vo b t ng s n. Ngy mai c th chng ti lm nh th . Ti khng c k ho ch lm nh ng g ng i cha ngho lm sau khi ng ngh hu, lm ki m vi c lm v th ng c th nh n ti n hu tr c a b x h i. ng b t u cu c i b ng cch ki m vi c lm v k t thc cu c i cng b ng cch ki m vi c lm. Vo nm 2020, s c hng tri u ng i tu i ti lm nh ng i u nh ng i cha ngho lmki m vi c lm nh n ti n h tr t b x h i. Ngy mai h s lm tng t nh ng g h lm hm nay. M t s thay i c a th c t i C m t i u khc m ng i cha ngho lm h ng ngy trong su t i ng. ng lun lun ni: Ti s u t khi ti c ti n. ng cng th ng xuyn ni: Ti khng mua n i n. Khi b o ng lm , ng l i ni: Hy xem, ti khng c th i gian lm b t c i u g ngy hm nay, ngay mai chng ta ni chuy n sau. l th c t i h ng ngy c a ng v cng l th c t i c a ng vo cu i i. Theo ti, l do c b n khi n ng ngho v ng c m t th c t i c a ng i ngho, m c d ng ki m c r t nhi u ti n, v ng khng s n sng thay i th c t i . Nh ti ni, cch d nh t lm giu l khng ng ng thay i v c i thi n th c t i c a b n. Nhng r rng l i v i nhi u ng i , thay i th c t i, thay i nh ng g h lm hm nay, l ph n kh nh t lm giu. Khi ti n Haiwai,
wWw.VietLion.Com
Page 247
2010
ti th y nhi u ng i b n c a ti ang lm chnh xc theo nh ng g b m h lm. Khi b n ti h i ti ang lm g, ti ni h ti xy d ng cng ty v u t vo b t ng s n, nhi u ng i trong s h ni nh ng i u nh b m ti, Ti khng th lm c, ho c Ti ngh v vi c u t, c l m t ngy no ti s u t khi ti c ti n. Khi ti ni v i h hy chu n b v h c h i tr c khi u t h th ng ni: Anh bi t ti b n c no khng? Ti khng c th i gian i h c u t. Chnh ph nn c nh ng kho h c mi n ph v u t. Sau c th ti s i h c. T i sao ti ph i tr ti n i h c u t? Nh d sao, u t th t r i ro. Ti thch b ti n v ngn hng hn. Ng i cha giu c a ti th ng ni: Hy l ng nghe l i ni c a h v b n s nhn th y tng lai c a h . N u b n mu n v hu s m v giu c, b n c th c n ph i b t u l ng nghe l i ni c a b n v nhn th y tng lai c a b n. Hy t h i b n thn: N u ti ti p t c dng nh ng t ng ny, v suy ngh theo cch ny, ti s rt lui t ng l p no? L nhm ngho, trung lu, d d , giu hay c c giu? N u b n trung th c v mu n thay i k ho ch, i u b n c n lm tr c tin l thay i th c t i c a b n b ng cch thay i k ho ch, l i ni, v hnh ng h ng ngy. Tng lai c a b n l nh ng g b n lm hm nay, b t ch p c m c a b n l g. Nh ng i cha giu ni: Th t kh g p c nng cng cha hay hong t n u h ng ngy con ch ng i trn gi ng, n k o v xem TV. B t u tng lai t hm nay T i sao qu nhi u ng i v hu ngho v tr ? H khng th ch m d t nh ng g h ang lmngay c khi n ch ng c tng lai. H khng th thay i s c ch a c a tr cl m t cng vi c n nh, lm vi c chm ch , v ti t ki m ti n. Nhi u ng i trng nh ng gi, n m c qu n o t th i qu kh v bm vo t ng c a cha m t th i i Cng nghi p v sau th khng th ng b v i hi n t i v tng lai. i u ch ng lin quan g n tu i tc , m l ph m vi u c c a h V v y lm th no m t ng i b t u s giu c v t do ngay hm nay? M t l n n a, tin m ng l n b t u t trong tr c c a b n. N b t u v i l i ni, ngh v hnh ng c a b n m i ngy. N b t u b ng nh ng ni v nh ng ng i b n dnh nhi u th i gian nh t. B t u tng lai ngy hm nay b ng cch t o ra m t k ho ch cho tng lai. V i v i nhi u ng i, m t trong nh ng b c u trong k ho c l ng ng lm vi c nh ng g b n khng mu n c trong tng lai. N u b n khng mu n lm vi c c c nh c cho lo i thu nh p ki m c, b t u t h i b n thn lm th no h c cch lm vi c cho thu nh p th ng v thu nh p l i t c. M t khi b n c cu tr l i, lm a nh ng cu tr l i ny thnh m t ph n k ho c c a b n. C th b n ph i h c nhi u hn, c nhi u sch hn, nghe nh ng cu n bng, tham gia nhi u kho h c, b t u m t cng ty t i nh v g p nhi u b n m i. Ni cch khc, hm nay lm nh ng g b n mu n c trong tng lai. Lm th no nhn th y tng lai? Ti th ng c h i: Lm th no nhn th y tng lai kho ti khng th nhn n b ng m t? hay Lm th no ti th y m t tri u m t nm khi ti khng th th y %50,000 m t nm hi n nay? y l m t cu h i r t thng minh m r ng u c. Cu tr l i l nh ng i u m ng i cha giu ni v i ti tr c y. ng vi t th t l n trn b ng: C nh t ng l nh ng g con nhn b ng m t Vi n c nh l nh ng g con nhn b ng tr c Khi ti h i ng i u g c i thi n kh nng nhn th y vi n c nh c a m t ng i. ng ni L i ni v con s . ng nh n m nh s quan tr ng c a vi c lm th no c cc b n tnh tr ng ti chnh v b n khng th nhn th y tng lai ti chnh c a b n
wWw.VietLion.Com
Page 248
2010
n u b n khng th c cc b n tnh tr ng ti chnh. S th t l, n u b n khng th c cc b n bo co ti chnh, b n khng th nhn qu kh , hi n t i v tng lai ti chnh. Ti t o ra m t tr chi c tn CASHFLOW gip m i ng i c i thi n kh nng nhn th y vi n c nh b ng tr c b ng cch d y cho h nh ng con s v t v ng c a ng i giu. Khi ng i ta h i ti v sao ti giu, ti ni: Ti chi tr ny hng ngy. S th t l, b n cng chi nhi u tr ny, b n cng d y nhi u cho tr chi, v b n cng em tr chi vo cu c s ng, v kh nng nhn th y vi n c nh c a b n s t t hn. Nh ng i cha giu ni: N u con mu n c b rng kh e trong tng lai, hy ch i rng hm nay. L i ni nhanh v k ho ch nhanh N u b n mu n t o ra m t k ho ch nhanh, b n c n s d ng nh ng l i ni nhanh. Nhi u ng i khng th giu nhanh v h dng t ng ch m trong k ho ch c a h . N u b n mu n lm giu nhanh , b n c n dung nh ng t ng nhanh N u b n mu n v hu s m v giu, n u b n mu n lm giu nhanh, b n c n ph i c p nh t nhi u hn, h p th i hn, nh ng t ng kinh doanh v u t nhanh hn. N u khng, nh ng t ng c l s gi ng nh m t ng i ti u phu chuyn nghi p ni: ti khng qua tm t i vi c c th ch t g nhi u hn v i chi c ca my lm nhi u ti n. B ti cho ti chi c ru v ti s dng n cho n ngy ti ch t. Nhi u ng i ngy nay lm vi c v v n dng chi c ru c a b m h u t ti n b c. Cng c cho tr c Trong m t l p h c c a ti, m t ph n tr h i: ng ngh r ng khi ni n ti n b c, c nh ng t ng nhanh v t ng ch m ? Ti tr l i: Chnh xc v i nh ng g ti ngh. N u ti n l m t t ng, th t ng c lm nn b ng t ng . H u h t m i ng i dng t ng ch m, s a h n nh ng t ng ch m, ngha l h lm giu cng ch m L i ni l cng c ? c y h i nh G t u, ti ni: ng i cha giu c a ti ni L i ni l cng c a cho tr c.L do nhi u ng i g p kh khn v ti chnh v h ban cho tr c c a h nh ng cng c c k , ch m v l i th i. N u con mu n giu, i u u tin con lm l c p nh t cc cng c c a con. ng c th cho ti m t v d v t ng nhanh v t ng ch m c khng? Ch c ch n r i. H u h t m i ng i ngh r ng ti t ki m l thng minh . Ti t ki m ti n th t ch m. B n c th giu b ng cch ti t ki m, nhng ci gi l th i gianc i. V v y v i ti ti t ki m l t ng ch m. Ng i cha giu c a ti khng ti t ki m. Thay v v y, ng d y ti lm th no lm ra ti n. Nhng n u ai khng bi t cch lm ra ti n th sao? m t ng i khc h i Th ti t ki m l cch t t nh t ho c u t th i gian, h c cch lm ra ti n. Lm ra ti n l m t k nng c n h c. Nhng th t kh cho m i ng i khi h i v ti n b c? L n u ti cng v y cng nh h c b t c ci g m i. i u cng nh h c li xe p. Ti r t h i h p lc b t u v ph m l i l n uv ti v n ph m l i ngy nay. Nhng ti h c t l i l m, v v y s gio d c c a ti v kinh nghi m lm ra ti n d hn v cng d hn khi ti cng gi. C nh ng ng i khc khi cng gi th cng c g ng lm vi c chm ch v ti t ki m ti n. l m t k ho ch ch m s d ng nh ng t ng ch m m h c th c th a h ng t b m . V v y trong khi ti c g ng ti t ki m $100 m t thng, ng c th lm hng tri u . l nh ng g ng mu n ni
wWw.VietLion.Com
Page 249
2010
r ng l i ni l cng c v c nh ng t ng th nhanh v c nh ng t khc th ch m Ti ch g t u v ni: L i ni l cng c cho tr c. K ho ch c s d ng nh ng t ng nhanh N u b n ln k ho ch v hu s m v giu, b n c th c n c p nh t kho t v ng c a b n, V n u b n thay i t v ng, b n c th tng t c cc t ng c a b n. V d : Ng i cha ngho lun khuyn ti: Ki m m t cng vi c lng cao. Ng i cha giu th khuyn ti: Con c n c vng quay ti n m t t cc ti s n. Tm ki m m t cng vi c lng cao d ng nh c th l m t con ng nhanh lm giu lc b t u, nhng trong h u h t tr ng h p l m t cch ch m lm giu v sau. Nh r ng ng i cha ngho ki m nhi u hn ng i cha giu lc b t u s nghi p, nhng cu i i, kho ng cch gi a thu nh p c a h r ng nh bi n Thi Bnh Dng. S th t l, r t t ng i giu b ng m t vi c lmngay c m t vi c lm lng cao. o n d i y l m t vi v d v sao vng quay ti n m t t ti s n t t hn thu nh p t m t vi c lm. Hy xem ba lo i thu nh p: Thu nh p ki m c: 50% Thu nh p l i t c: 20% Thu nh p th ng: 0% Thu nh p ki m c, trong h u h t cc tr ng h p, l thu nh p t s c lao ng c a m t ng i hay lm vi c. Thu nh p l i t c, trong h u h t cc trng h p, l thu nh p t ti s n d i d ng gi y t nh c phi u, tri phi u v qy u t ch ng khon a d ng. Thu nh p th ng, trong h u h t cc tr ng h p, l thu nh p t b t ng s n. Lun nh r ng, tr c khi ra m t quy t nh ti chnh no, s r t quan tr ng khi c l i khuyn c a cc nh chuy n mn trnh v nh ng chuy n c lin quan n thu . M t k ho ch thu h p php cho m t ng i c th s xm ph m v thu c a m t ng i khc. i m chnh c a ph n ny l bi t cc t ng khc nhau c th lm nh ng i u khc nhau. C m t s khc bi t quan trong v thu gi a thu nh p ki m c v thu nh p th ng. Trong ph m vi n b y, thu cho h u h t m i ng i l n b y ngh ch ho c n b y b ng. M t ng i lm vi c cho thu nh p ki m c ph i lm vi c chm ch t nh t l hai l n so v i m t ng i lm vi c chm ch cho thu nh p th ng. Lm vi c cho thu nh p ki m c gi ng nh ti n hai b c ln pha tr c v sau li l i m t b c. H nh thu b n ngay c khi b n ngng lm vi c Nh ng ng i ni: lm vi c chm ch , ti t ki m ti n, u t vo kho n 401k, l ng i ang lm vi c cho ti n 50%. M t khi b n ngh hu, v b n b t u rt ti n t k ho ch 401k, s ti n rt ra b nh thu m c thu nh p ki m m c thu nh p c, ho c ti n 50%, nh ng i cha giu th ng g i. Li su t t kho n ti t ki m cng b nh thu
ki m c. Nhi u ng i ni: Ti ph i ti p t c lm vi c v ti n tr c p t B x h i t chnh ph khng cho chi ph c a ti. Ngay lc m t ng i b t u lm vi c cho thu nh p ki m c h tr cho ti n tr c p, chnh ph khng nh ng nh thu thu nh p c a b n, m cn gi m s ti n tr c p cho b n v b n c m t vi c lm. Khi ng i cha giu ni: H u h t m i ng i ln k ho ch ngho, ng bi t ng ang ni ci g. ng lo l ng lu t php c a chnh ph v thu nh p ki m c sau khi ngh hu. N u b n khng ngho v b n mu n ki m nhi u ti n, chnh ph
wWw.VietLion.Com
Page 250

s khng gip b n. Nhi u ng i v hu n gi n v h th y ngho th t t hn v khng tr l i lm vi c th l do
2010
thu . i m chnh ti mu n ni l, ch n l a cch s d ng nh ng t ng lm vi c chm ch , ti t kim v u t vo kho n 401k l ch n nh ng t ng ch m ch p, l nguyn nhn b n c m t k ho ch ti chnh ch m. Trong khi ch n cch dng nh ng t cho k ho ch ti chnh c a mnh c th cho php b n t ln nhm d d c thu nh p hu t $100,000 n $1,000,000 m t nm, nh ng l i ni tng t trong h u h t tr ng h p s khng cho php b n i ln nhm giu v nhm c c giu. Nh ng i cha giu ni: Con s c nhi u th khi con giu ch hn l c nhi u ti n. Ng i giu dng nh ng h th ng t ng khc v nh ng t ng ny s h ng d n h n nh ng kinh nghi m s ng khcnh ng kinh nghi m nh: h c cch tng s t b n hn l ti t ki m ti n. Nh ng t khc nh: Ng i cha giu khuyn m i ng i h c cch ti t ki m ti n. Nhng b n thn ng th khng ti t ki m. ng ni: T p trung vo ti t ki m ti n m t qua nhi u th i gian v c r t t s c m nh n b y v i ti n ti t ki m. ng cng ni: S ti n m h u h t m i ng i ti t ki m c l ti n sau thu . m t ng i ti t ki m $10, s ti n th c s h ki m c l $20 v l thu nh p ki m c hay l ti n 50%. Nhng trn h t, li su t t s ti n b n ki m c cng l m t ch c a ti n thu cao hn. Thay v t p trung vo ti t ki m ti n, ng i cha giu dnh c cu c i rn luy n b n thn lm ra ti n. ng ni: N u con bi t cch xy d ng cng ty v u t ti n, con c th lm nhi u nhi u ti n, v n c a con sau l c qu nhi u ti n. Khi con c qu nhi u ti n, trong ngn hng con s c d th a ti n hn l ti t ki m. Trong Rich dads guide to investing, ti vi t v hai v n c a ti n b c. l khng ti n v qu nhi u ti n. H u h t m i ng i ch bi t v n th nh t, v n khng c ti n. Nh ng ng i ny nn h c cch ti t ki m ti n. K ho ch ti chnh c a ng i cha gi l c qu nhi u ti n. V n c a ng l ng c qu nhi u ti n trong ti kho n ti t ki m v ng khng ng ng tm ki m cc v u t chuy n s ti n ny sang. Th c t i v s c ch a trong u ng l th gi i ny c v s ti n. Cn th c t i c a ng i cha ngho l ti n th t ng s v l l do v sao ng g p r c r i khi dnh su t i ti t ki m ti n. S khc nhau gi a lm vi c v ti n v lm ra ti n l g? N u b n c Rich dad poor dad, b n c th nh cu chuy n c a ti l ng nghe ng i cha ngho v c g ng lm ra ti n. Ti c g ng lm ra ti n b ng cch n u ch y ph n kim lo i c a ng kem nh rng v sau c khun cc ng xu. Ng i cha ngho gi i thch cho ti s khc nhau gi a lm ra ti n v s gi m o. ng khng c kh nng ni cho ti lm cch no lm ra ti n n gi n v t t c nh ng g ng bi t l lm vi c v ti n. Trong th gi i th t s c a ti n b c, nhi u ng i giu tr nn r t giu b ng cch lm ra ti n, hn l lm vi c v ti n. V d , Bill Gates giu nh t th gi i khng ph i v anh lm vi c v ti n, m lm ra ti n. Anh tr thnh ng i giu nh t th gi i b ng cch xy d ng m t cng ty v bn c ph n c a cng ty y Bn c phi u c a cng ty b n l m t d ng c a vi c lm ra ti n. Theo nguyn t c, ch ng no cn c m t th tr ng s n sng g m ng i mua v ng i bn cho b t c th g b n s n xu t ra, th b n ang lm ra ti n. Nh ng cu n sch c a ti l v d cho m t d ng lm ra ti n. Khi no cn c m t th tr ng nh th cho nh ng ng i bn sch, th sch c a ti lm ra ti n cho ti hn l ti lm vi c v ti n. N u ti l m t bc s ph i lm vi c c tr lng, thfi ti s l m t bc s lm vi c v ti n. N u ti l m t bc s pht minh m t lo i thu c m i v bn n thng qua cc nh thu c, th vin thu c l m t d ng c a bc s lm ra ti n hn l lm vi c v ti n. Tm l i, lm vi c v ti n trong h u h t cc tr ng h p l ch m, v tm ki m nh ng cch lm ra ti n
wWw.VietLion.Com
Page 251
2010
c th nhanh hn n u b n bi t b n ang lm g. V v y n u k ho ch c a b n l lm vi c v ti n v sau c g ng ti t ki m ti n, th b n ang ong a v i chi c ru ch m ch p v bu n t c a b hay m b n. C nh ng t ng khc c th lm ch m s sng t o lm giu c a b n v c nh ng t tng t c lm ra ti n c a b n N u b n khng hi u y thu t ng s tng gi v s s t gi , ng lo l ng. Ti m t m t th i gian m i hi u h t chng. N u b n th t s mu n hi u chng hn, b n c th c n h i k ton vin hay m t chuyn gia u t b t ng s n gi i thch khi ni m ny cho b n. M t ngy khc, m t chng trnh Tv chi u m t cu chuy n v cc h c sinh trung h c h c cch u t vo th tr ng ch ng khon. M t trong nh ng h c sinh c ph ng v n ni: Ti lm ra nhi u ti n v ti mua c ph n c a cng ty XYZ v gi cc c phi u ny tng cao. Ni cch khc, anh ang chi v i th tr ng v i hy v ng c c l i nhu n hay s tng gi tr c a lo i c phi u anh ch n. Khi m i ng i ni: Cn nh l c a ti l kho n u t l n nh t, h ni th v h mong i cn h c a h tng gi tr . Ti nghe nhi u ng i b n ni v i ti nh ng cu nh: Ti mua nhi u l trong khu v c nh gn. l m t v u t t t v ti mong m nh t ny s tng g p i trong 5 nm. V i h ti n l i l kho n u t t tv hy v ng h s nh n c g p i s ti n trong 5 nm t i. Ng i cha giu d y con ng v ti dng nh ng t ng ti. Khi ni n b t c cc v u t no, ng lun lun ni: L i c c l khi con mua, ch khng ph i khi con bn. Ni cch khc, ng khng bao gi mong cc v u t c a ng tng gi tr . N u c, v i ng, s tng gi ch l m t ph n th ng. Ng i cha giu cng u t cho m t th m ng g i l s s t gi. M t v d l s s t gi c a to nh m ti ni chng tr c. ng thch vng quay ti n m t ngay l p t c v s s t gi v ng khng ph i ch cho cc v u t c a ng tng gi tr lm ra ti n cho ng. ng cng ni, Ch i cho c phi u hay b t ng s n tng gi th th t ch m v y r i ro. i m chnh y l, n u b n ch i lm ra ti n m t lc no trong tng lai, th k ho ch c a b n l m t k ho ch ch m v b n ang dng nh ng t ng ch m, s d n b n n nh ng t ng ch m. L p l i l i ni c a ng i cha giu: L i c c l khi con mua, ch khng ph i khi con bn. Ti g p nhi u ng i mua m t mi ng b t ng s n, m t ti n vo m i thng, v ni v i ti: Ti s lm ra ti n tr l i khi gi nh tng ln v ti bn n i. c, nhi u ng i mua b t ng s n, m t ti n m i thng, v ngh i u l t t v chnh ph s cho h gi m thu v m t ti n. Theo ki n c a ti, l cch suy ngh c a ng i th t b i. Ti th ng ni v i h : T i sao khng mua m t b t ng s n lm ra ti n cho b n m i thng v cho b n gi m thu m i thng. Ti th ng nghe cu tr l i l: Khng, k ton c a ti ni r ng ti nn tm nh ng b t ng s n l y ti n c a ti m i thng v mang l i cho ti s gi m thu . H ang ni v ch m t con tu v a ch m v r i ro thay v m t con tu nhanh nhi u l i ch. Ng i cha ngho c a ti ni: i u qu r i ro hay Hy chi cho an ton hay T i sao ph i gnh l y r i ro?. Ng cng tin vo nh ng t ng ny, ng cng m t s lm ch cu c s ng ti chnh c a ng. L m t ng i lm cng c chi cho an ton, ng m t t ch ti n thu c a ng. V ni r ng u t l r i ro v khng thch ti n, ng cng m t lm ch s h c h i v ti chnh c a ng. Cu i cng, ng tr nhi u thu hn, m c d ngh hu v ch u t vo nh ng v an ton m ch ng i n u m cn m t ti n. Ti c m t ng i h hng dnh 25 nm trong cho qun i, ngh hu l m t nhn vin vn phng v by gi ng i tr c TV theo di cc chng trnh ti chnh, xem gi tr c phi u ngy cng th p hn. ng cang th t v ng n gi n v ng khng lm ch c gi tr l i nhu n
wWw.VietLion.Com
Page 252

c a ng. M t ngy n , ng nhn m t v ch tich m t cng ty m ng s h u m t s l n c ph n, v a s m m t chi c ph n l c ring, ng phn nn r ng cc nhn vin c a v ch t ch y cng c th ng hng tri u . Trong khi ng gia nh p nhm ng i gi c ph n n i gi n, ng cng ch c th lm r t t m thi. Trong Rich dads guide to investing, ti vi t v 10 i u lm ch c a m t nh u t m ng i cha giu d y. Nh ng i u lm ch ny l s ng cn i v i nh ng ai mu n c lm ch cu c s ng v tng lai c a mnh Hi n nay, i u lo l ng c a ti l 90% dn s chnh c a h . Con s ny cn t hn m t m c no .
2010
M v nhi u n c chu u khc c r t t quy n lm ch tng lai ti
cc n c ang pht tri n. Ng i cha giu ni v i ti ph i c m t k ho ch
h c cch lm ch tng lai ti chnh c a ti. ng ni: l m t ng i i trn con ng nhanh, con c n c m t k ho ch lm th no c lm ch hn. Tren con ng nhanh, con ph i lm ch nhi u hn s ti n con m c. N u b n mu n bi t nhi u hn v m i i u lm ch b n c th c n ph i c ho c c l i Rich dads guide to investing. M t l i cu i cng v r i ro vs lm ch . Ng i cha giu ni: M t ng i cng tm ki m s an ton, ng i cng t b s lm ch cu c i h . Ngy nay ti th y c hai th gi i i i v i nhau. M t th gi i ti g i l trch nhi m x h i. l nhm ng i tin vo s c trch nhi m i v i cu c s ng c a h v k t qu cu i cng c a cu c i h . M t th gi i khc ti g i l n n nhn x h i, l nhm ng i tin vo m t ai , m t cng ty, hay chnh ph s c trch nhi m cho cu c i h . Trong b t c nhm no, gia nh hay cng ty, th ng c hai lo i x h i. C hai nhn th gi i t quan i m v th c t i c a chnh h v c hai u ngh l h ng. Ti th y m t trong nh ng nhn t gy chia r hai x h i ny l cch nhn c t li c a h v r i ro vs lm ch . Nh ng n n nhn ny d ng nh cho i s lm ch cu c i h cho m t ng i khc nh m trnh r i ro. Sau h gi n d khi c m th y ai l m d ng s lm ch m h cho ng i l m d ng. Ni cch khc, nh ng n n nhn ny th ng l n n nhn c a chnh h . Trong nh ng nm t i, s c nhi u n n nhn v ti chnh. Nhi u n n nhn ti chnh trong tng lai s tin vo cu th n ch: u t di h n, a d ng ho, v gi , th trng tng gi trong 40 g n y, v hy chi cho an ton. N u h khng ch n cc nh c v n m t cch khn ngoan, h c th thnh nh ng n n nhn ti chnh. Ngy nay, hng tri u ng i t tng lai v b o m ti chnh vo ch ng khon v qu u t ch ng khon a d ng. Ngay c ti cng s h u qu ny trong k ho ch hu. Nhng ti khng ln k ho ch lm giu nhanh v i qu u t ch ng khon a d ng v cng khng mong i nh ng qu ny s lo cho ti m t khi ti h t kh nng lm vi c. Theo c nhn ti, ti khng c ni m tin vo th tr ng ch ng khon. Ti cng th y r ng qy u t ch ng khon l qu ch m v yu c u ti ph i dng ti n c a chnh ti. Nh ti ni tr c y trong cu n sch ny, ti thch dng tn m n lm giu hn l dng ti n c a chnh tiV ngn hng s khng cho ti m n ti n n u ti mua ch ng khon. M t l do khc ti ni qu u t ch ng khon qu ch m v l i nhu n l n nh t hay s tng gi c a ti s n d ng gi y t c t o ra lc cng ty c thnh l p, tr c khi cng ty c c ph n ho. Khi nh ng nh u t giu c b t u u t vo c ph n c a m t cng ty, h th ng u t theo cc i u l c a SECs (Securities and Exchange Commision), i u D, Lu t 506, v cc i u l tng t . Ni cch khc, ng i giu u t vo c ph n c a m t cng ty khi cng ty y cn l m t cng ty t nhn. Dn chng th u t vo c ph n c a cng ty sau khi n tr nn m t cng ty c ph n. S khc bi t c th r t l n. V d , n u b n u t $25,000 vo Intel tr c khi c
wWw.VietLion.Com
Page 253
2010
c ph n ho, th $25,000 c th tr gi hn $40 tri u o hm nay tu thu c vo th tr ng ln xu ng. i m chnh y, ng i giu lm ra ti n tr c khi dn chng x vo. i u c ngha ng i giu th ng u t t r i ro v v i ti m nng l i nhu n cao hn nhi u. Th i i m qy u t ch ng khon a d ng mua c ph n c a m t cng ty, l i nhu n c t o ra r i. Sau ph n l n dn chng mua qu u t mua c ph n c a cng ty y, cng l cng ty m ng i giu mua c ph n khi cn l m t cng ty t nhn. Ni cch khc, thay v u t vo qu u t ch ng khon a dang hay th tr ng ch ng khon, ng i giu u t vo m t cng ty t nhn, c bi t n theo i u l 506. S khc bi t v ti m nng t c c a vi c lm giu gi a qu u t v IPO (hay i u l 506) ng kinh ng c. Nh ng i cha giu ni: u t vo qu ch ng khon a d ng l u t vo ph n cu i cng c a b a n. i u ny khng c ngha qu u t ch ng khon a d ng l khng t t. i v i h u h t m i ng i, qu u t l kho n u t tuy t v i. l nh ng v u t t t n u b n bi t b n ang lm g, bi t nh ng r i ro l g v bi t b c tranh l n c a ton b tr chi u t vo ch ng khonc ph n ho v t nhn. Ti c th nghe vi ng i trong s cc b n ni: IPOs ch t t trong th i k th nh v ng c a th tr ng ch ng khonch khng t t trong th tr ng i xu ng. C m t vi s th t trong cu ni y, nhng b t ch p th tr ng, ng i giu lun lun t hng nh ng v u t t nhn ch khng t hng cc cng ty c ph n. l l do hi u bi t l i ni, t v ng, t chuyn mn c a cc v u t c a ng i giu s c i thi n c hi lm giu c a b n nhanh hn. Trong tng lai g n, ng i giu s cng giu hn v h s i cng v i nh ng l i ngh tr c IPO. H s khng u t vo cng ngh , hay vi tnh, hay dot-com. Thay v v y, h u t vo nh ng cng ty cng ngh sinh h c nng h i, cng ty cng ngh di truy n, v nh ng cng ty c nh ng tn nh Network, system. H s u t nh ng cng ty nng h i c a tng lai, nh ng cng ty m chng ta cha h nghe t i. H u t vo nh ng cng ty v d n b t ng s n m m t ng i trung bnh ch nghe sau khi l i nhu n c lm ra. H cng s u t vo cng ty t nhn, cng ty h u h n, nh ng v u t v giao thng, thay v qu u t ch ng khon a d ng. H u h t chng ta bi t lun lun c gi bn s v gi bn l . u t cng gi ng nh v y. Ng i giu cng giu v h thch tr gi s hn gi bn l . H cn c bi t n l nh ng ng i b n v cng gia nh v i nh ng ng i chuyn mua bn cc v u t v i gi s . Bill Gates l ng i giu nh t hnh tinh khng ph i v mua c phi u c phi u c a Microsoft. Anh l ng i giu nh t v ng c bi t n l ng i bn c phi u. thnh m t ng i bn c phi u, b n c n l ng i sng l p ho c l m t ng i b n ho c thn vin gia nh c a ng i sng l p. Ng i cha ngho c a ti n tr ng th ng xuyn. l v sao ng h c i h c Chicago, Northwestern v i h c Stanford, t t c u l nh ng tr ng danh ti ng v thanh th . ng tr l i tr ng m t cch thch th, hng hi v mong m t s ti n c v ng u t th i gian tr l i tr ng. Ng i cha giu c a ti n nh ng kho h c chuyn . ng ni: Con n tr ng n u con mu n l m t cng nhn t t ho c m t nh chuyn mn t t nh: bc s, lu t s hoay k ton vin. N u con khng quan tm vo b ng c p, s ti n c hay cng vi c n nh, hy n cc kho h c chuyn . Cc kho h c dnh cho nh ng ng i mu n m t k t qu ti chnh t t hn l m t s ti n c hay tng m c n nh c a m t cng vi c. Ti d y nh ng kho h c chuyn hn l d y trong tr ng. Tr ng h c thu ht lo i h c sinh khc so v i kho h c chuyn . V d , v ti, Kim v ti ng v i nhau tham 2 kho h c m t nm. Chng ti i cng nhau v chng ti th y cc kho h c chuyn , cho
wWw.VietLion.Com
Page 254

d khng hay, lm hn nhn, tnh b n v tinh th n c ng tc cao hn. Thng tin v gio d c c s c m nh tri
2010
bu c m i ng i l i g n nhau b ng nh ng kinh nghi m chung cng nh chia r nhau, n u h khng cng nhau h c. Trong nhi u nm chng ti tham d nhi u kho h c u t, ti p th , bn hng, pht tri n h th ng, qu n l nhn s . Chng ti ang chu n b tham d kho h c v cch m n ti n t chnh ph u t vo nh ng cn nh cho ng i c thu nh p th p. Chi ph kho h c ch $85, tr cho chnh ph v chng ti trng ch lm ra hng tri u nh g chng ti h c. Nhi u ng i tham d kho h c v k t qu ch khng ph i d ti n c . Ti g p nhi u tc gi d yr tt t tr ng nhng sch c a h khng bn nhi u nh sch c a ti. Khi ti ngh h i h c cc l p ti p th tr c ti p hay bn hng, nhi u ng i ph n n . Nh ti ni trong Rich dad poor dad, ti l tc gi bn ch y nh t ch khng ph i tc gi vi t hay nh t M t ngy khc, ti g p m t ng i b n g i con gi vo m t tr ng n i ti ng. Anh t ho v anh tr $85,000 trong 4 nm h c c a con gi anh. Nay c y xin c vi c lm $55,000 m t nm v anh y cng r t xc ng Sau anh h i ti cc kho h c chuyn c a ti gi bao nhiu v ti ni kho ng $5,000 cho 3 ngy. Anh kinh ng c v gi ti n v ni: Ti khng tr n i. Gi qu m c cho m t kho h c qu ng n. Khi anh h i ti d y ci g trong 3 ngy, ti tr l i: Trong ngy th nh t , chng ti d y lm cch no xy d ng m t cng ty nh Bill Gates lm v c ph n ho n b ng IPO. CHng ti cng d y trong ngy th nh t lm th no tr thnh m t thnh vin c a nhm b n v gia nh thu c t ng l p IPO, nhng ch trong tr ng h p b n khng mu n thnh Bill Gates v b n ch mu n mua c phi u v i gi s . Sau ti ti p: Trong ngy th hai v ba chng ti d y lm th no tm cc v u t b t ng s n, lm th no nhanh chng nh n ra n v lm th no tnh ton n. Ni cch khc, chng ti d y b n lm th no suy ngh, m phn v nh n ra cc v giao d ch tng t nh ng ng i nh Donald Triump suy ngh v u t vo b t ng s n. M t ngy khc chng ti d y cch dng tu ch n mua bn nh cch mua bn c a George Soros, ch khng nh cch c a nh ng gim c qu u ch ng khon a d ng. Trn h t chng ti d y cch s d ng lin on tr t thu v b o v ti s n c a b n. B n s g p nh ng nh u t n i b trn con ng nhanh ni v i b n lm th no tm c cc v u t c s c m nh n b y l n nh t trn th gi i. V quan tr ng nh t, b n s g p nh ng ng i nh b n, suy ngh nh b n. Ni cch khc, b n c th c nh ng ng i b n m i l nh ng ng i cng di chuy n v i cng t c nh b n. T t c nh ng g anh ni l: Qu nhi u ti n trong vng 3 ngy. Nh ti ni, c nh ng t ng nhanh v t ng ch m. V i ti, ti thch b ra $5,000 v 3 ngy h c cch lm ra hng tri u v c th hng t hn l h c trong 4 nm v t n $85,000 h c cch lm vi c cho $55,000 hay t hn trong m t nm cho c i mnh. Trn h t, $55,000 l thu nh p ki m c. T i sao m t s ng i ch tm ki m n i dung M t i m khc bi t l n gi a nh ng ng i n tr ng v nh ng ng i tham d kho h c chuyn m t l n n a l s khc nhau gi a s c ch a v n i dung. Ti th y m t ng i n tr ng h i m t ng i n kho h c chuyn r ng: B n h c c g t cc kho h c chuyn ?, ng i y th ng khng tr l i c nh ng g m h h c c. L do l, nhi u kho h c chuyn th ng m r ng s c ch a hn l tng n i dung trong tr c b n. M t ng i v a m i m rng s c ch a tr c th ng khng th ni chi ti t nh ng g m h c c. M t ng i h ng v
wWw.VietLion.Com
Page 255

tr ng h c, m t ng i mu n tr thnh m t nhn vin hn, th ng khng th hi u nh ng g mang tnh ch t g n ng. M t ng i ch mu n gi nguyn s c ch a v ch tm ki m c m t n i dung tng cao, s khng hi u m t
2010
ng i ang h nh phc v nh n th c c m r ng v ch ch m t n i dung m i xu t hi n. M t ng i ch mu n c n i dung th ng r t th t v ng khi s c ch a c a h b r i tung ln. M t tin m ng l c hai u ti n v pha tr c, b t ch p h tm ki m ci g. Nhng m t ng i ti n v pha tr c nhanh nh t l ng i tm ki m c hai: s m r ng s c ch a v tng c ng n i dung. n lc thot kh i vng l n qu n? M t ngy kia, m t ng i ni v i ti: Ti chi tr cashflow m t l n. By gi ti ph i lm g? Ti tr l i: Anh chi tr cashflow 101 ch m t l n? Ch m t l n,anh tr l i. Anh chi tr ny trong bao lu? ti h i. Kho ng 3 ti ng, anh tr l i. Anh c thot kh i vng l n qu n khng? ti h i Khng, ti khng th . Nhng ti rt ra c bi hoc?, anh ni. Bi h c anh rt ra l g? ti h i Ti c m th y chn. Ti h c r ng, l t v vng chu t th t chn v m t. Ti ght tr chi ny v v y ti h i anh ph i lm g ti p theo. Ti khng mu n chi tr ny. Ti mu n lm giu. V v y anh b o ti ti p theo ph i lm g. Ti l y tr chi ra v ch vo Ti b t u ni ch m ri v th n tr ng, ti ch vo vng chu t l n qu n,V y i v i anh, tr chi ny l m t tr chi ng ng n ? G t u, anh ta c i v ni: Vng, ti khng mu n chi tr ny. Ti mu n lm giu trong cu c s ng th c t . Anh khng ngh tr chi ny l th c t sao? Ti h i. Vng, anh ta ni v c i. Tr chi ny khng p d ng v i ti. Th t th v , ti ni. V i ti, tr chi ny l cu c s ng th c t . Ti h i anh nh. Anh ang ta ang trong vng no? Vng l n qu n hay vng nhanh? Ng i n ng tr nhn ti v khng ni g c . Ti p t c, ti ni, V i ti tr chi ny l th c t . Trong cu c s ng, m i ng i chng m t trong hai vng. Ch vo bi bo c a Robert Reich, ti c cc cu trch d n: V n khng n gi n m c bo ng, vng nhanh v vng ch m. anh l vng nhanh th c s t n t i? l c m t cng vi c hay c tr lng cao n a r i. Trong th i i kinh t m i, v i nh ng thu nh p khng th on tr cc hai vng ang ng i anh ta h i. G t u, ti ni, Vng, v vng l n qu n cng v y. 99% dn s M u t t vng l n qu n. V nh ng vng l n qu n ngy cng ri l i pha sau. Nh Robert Reich ni, c m t s thi u cn b ng gi a chng. vng ny ho c vng khc. V y b n ang u t vng no? , ti c m t cng i u c ngha l b n ho c
vi c lng cao v ti lm ra nhi u ti n. i u khng c ngha l ti ang u t t vng nhanh ? Ti khng ngh th nhng ti khng th c s bi t c. Anh ph i ni cho ti bi t. Anh ang u t vo ci g? Ti h i. Anh c ph i l tri u ph khng v anh c ki m c $200,000 hng nm khng? Ti c $350,000 trong kho n 401k v ti ki m $120,000 m t nm. i u khng c ngha l ti tiu chu n cho vng nhanh sao? anh ta h i Ti khng ngh th , ti tr l i. t nh t theo i u l SEC, anh khng tiu chu n vo vng nhanh. Ti khng hi u, anh h i. Anh c th ni cho ti nghe ti ang thi u ci g? Ti an tm v cu i cng anh ta m r ng s c ch a u c ti p thu n i dung m i. Ti lun lun th y r ng th t kh d y ai m t i u g khi h ngh h ton b cu tr l i. T t c chng ta u bi t th t kh thm n c vo m t ci ly y, i u cng kh khi d y m t i u g m i cho nh ng ng i m u c khp kn hay l p y m t n i dung khc. B t u ch m ri, ti ni, Ti thi t k tr chi ny v i hai vng v v i ti, y l tr chi c a cu c s ng th c. Trong cu c s ng, chng ta m t
wWw.VietLion.Com
Page 256
2010
trong hai vng. V bi h c c a tr chi ny l lm th no b n v ti c th thot kh i vng l n qu n. M c ch c a tr chi l m r ng u c c a b n b n c kh nng lm giu v t do ti chnht do t vng l n qu n m chng ta u bi tt do t s lao ng c c nh c su t i v ti n v s ng d i m c trung bnh. B n cng chi tr chi , b n cng d y cho ng i khc, b n cng m r ng u c bi n n thnh s kh thiv cng ti n ln t do ti chnh th c s trong u c b n, c v s c ch a l n n i dung. N u u c c a b n khng m ra, b n s l m t trong s 99 ng i dnh c i cho vng l n qu n. Ngay c khi ti lm ra th t nhi u ti n? anh ta h i. Cu h i hay. Cu h i hay nh t m ti c h i. Cu tr l i l ti n khng th gip b n thot kh i vng l n qu n v ch ti n thi khng cho php b n vo vng nhanh. l l do v sao ng i cha giu c a ti th ng ni: Ti n khng lm con giu. V sao? anh ta h i v i m t ci nhn kh hi u. Khng ph i c nhi u ti n l ti n vo vng nhanh c sao? M t cu h i hay khcv cu tr l i l khng?. Ti ni v yn tm tr c anh m r ng cho nh ng t ng m i hn l gi v bi t ton b cu tr l i. C n nhi u th hn l ti n thot kh i vng l n qu n v cn nhi u th hn ti n vo vng nhanh. Ti khng hi u. Ph i c n th g n u c hn c ti n. Ti c hi u v sao c n nhi u th hn ti n thot kh i vng l n qu n nhng ti khng hi u v sao c n nhi u th hn ti n u t vo vng nhanh. Ti thu th p cc suy ngh tr c khi tr l i cho anh ta. Anh c nh cc qu ng co trong cc t bo The Wall Street Journal v cc n ph m ti chnh l c m t b c tnh m t ng i n m c ch nh t thu c t ng l p d d mang m t t m bi n ng r t nhi u ti n t gc ng ghi: Ti c ti n u t khng? Vng, ti th y qu ng co . Ti khng th c s hi u c. Anh ni. Trong th i k sung tc gi a nm 1995 v 1999. C r t nhi u c nhn lm ra th tr ng ch ng khon hay t cng vi c v h ang tm ki m cc v u t c a ng i giu, nh ng vng nhanh. V n l ngay c khi h c ti n, h v n khng c php i vo cc v u vng nhanh cho php h u t vo, nhng nh ng v u t tm th y th y
vng nhanh. Gi s c nh ng v nh nhoi v quanh co
giao d ch t t nh t ng l i v i h u h t m i ng ingay c khi h c ti n. Ngay c khi h c ti n? T i sao , ti khng hi u anh ta h i V ti n khng c m vng nhanh. Trong u t th c t , ti n ch c m v i nh ng vng nhanh c nhi u vng nhanh, nh ng g ai cn m c k t vng l n qu n. T i sao khng tnh n ti n? anh h i V nh ng ng i ti n r i. l v sao ti n khng c tnh n n a. n i vo nh ng v u t t t hn
c m l nh ng g b n bi t v nh ng ng i b n quen. l nh ng g b n em vo bn v m ch khng ph i ti n, anh ni nh . Anh ni chnh xc. Nh ng i u khng khc nhau gi a ng i giu, ng i ngho v trung lu. M l tri ng c nhau. M t bn ngh r ng ti n l quan tr ng v khi b n giu r i, b n s th y ti n khng cn quan tr ng n a. Ti dnh t pht ch cho anh th y nh ng c p b c khc nhau c a nh ng chi n l c rt lui. Ti gi i thch cho anh ta r ng nhi u ng i c th t ln nhm d d , c thu nh p t $100,000 n 1 tri u. N u h t c nh v y b ng cch lm vi c chm ch , ti t ki m, sng t n ti n, h c th khng c php u t vo nh ng v u t c a ng i giu v c c giu. Nhi u ng i khng c php u t n gi n v h c ti n nhng khng c gio d c v kinh nghi m cho nh ng v u t vng nhanh. H c ti n nhng khng mang theo th g khc n bn h p. V v y l l do v sao nh ng qu ng co v i nh ng ng i d d c m t m b ng Ti c ti n u t ng i n ng tr c u c v a c m r ng ni. H c ti n nhng khng ai c n ti n c a h v h
wWw.VietLion.Com
Page 257
2010
khng c chu n b cho vng nhanh. Chnh xc, ti ni. V l l do ng i cha giu ni C nhi u th cho con khi con giu, ch khng ph i c nhi u ti n. Th th ti nn lm g? anh ta h i Vng, i u u tin anh nn lm l tr l i chi tr Cashflow 101 m t ch c l n. Chi cho n khi no anh thot kh i vng l n qu n trong vng m t ti ng, b t ch p ngh nghi p c a anh l g, lng bao nhiu, cao hay th p, tnh tr ng c a th tr ng ln hay xu ng khi anh chi tr ny. Sau hy nhn vo t ng c a vng nhanh v tra nh ngha c a nh ng t . Sau khi h c nh ngha, anh b t u tm ki m cc nh u t ang u t vng nhanh. Dnh th i gian v i h . L ng nghe l i ni c a h v b t u hi u i v i h i u g quan tr nghn ti n b c. Anh cng hi u l i ni c a h anh cang c kh nng giao ti p v i h v b t u nhn th y th gi i c a h th gi i c a vng nhanh. Ti ni l nh ng g anh lm ? anh ta h i Khng , l nh ng g ti ang lm. l nh ng g ti lm h ng ngy c a cu c i ti. Nh ti ni: Tr chi ny l cu c s ng th c t . B n ang trong vng l n qu n hay vng nhanh. Ti ni V v y lm th no m anh thot kh i vng chu t?anh h i. Ti bi t anh b t u t con s khng. Ti c m t k ho ch. Ti c m t k ho ch lm th no thot kh i vng l n qu n. S khc bi t l n l k ho ch c a ti l m t k ho ch giu ngy t khi b t u. l k ho ch cho php ti ki m th t nhi u ti n, nhng quan tr ng hn l g t hi c nh ng t ng , s gio d c v kinh nghi m c n thi t cho vng nhanh. V v y u t m t t th i gian b ng cch ch n chi n l c rt lui tr c tin v sau b t u sng t o v thi t k k ho ch c a chnh b nm t k ho ch c km theo gio d c, kinh nghi m v t v ng c n thi t cho vng nhanh. Ng i n ng tr g t u. u c anh by gi m ra. V v y nhi u ng i ngh hu nhng h v n Cu c s ng c a h i theo k ho ch. H ln chuy n tu ch m v ho ch t t hn. Ng i n ng g t u v ni nh Ti s lm Tm t t v s c m nh n b y c a k ho ch Theo ki n c a ti, L do nhi u ng i lm vi c c c nh c c i m v n k t thc ngho kh hay m c k t vo vng l n qu n v h s ng cu c s ng c a h theo m t k ho ch ch m. M t b c quan tr ng v hu s m v giu l ng i xu ng im l ng v h i b n thn mnh: Ti ang i theo k ho ch g v c a ai? Nh ng k ho ch khc b c th t h i mnh l: 1. Chi n l c rt lui c a ti l g? 2. T ng v t ng c a ti nhanh c no? 3. Ti ang trn vng no v trong tng lai ti s vo vng no? 4. Ti ang lm vi c cho lo i thu nh p no v c ph i l lo i thu nh p ti mong mu n trong tng lai hay khng? 5. Ci gi lu di c a s an ton l g? Chng 11: S c m nh n b y c a s trung th c trong vng l n qu n. H u h t l nh th . trn su t i. Ti khng mu n ln chi c tu
ch m v v y ti tm ki m m t k ho ch t t hnm t k ho ch lm vi c cho ti. Ti hy v ng anh cng tm m t k
wWw.VietLion.Com
Page 258
2010
T 1985 n 1989, Kim v ti khng c thu nh p l i t c v thu nh p th ng. Chng ti lm vi c c n c xy d ng cng ty v v y chng ti c th c nhi u thu nh p ki m c v i s c m nh n b y. Ton b s ti n d chng ti ki m c tr l i vo vi c xy d ng cng ty. Chng ti bi t lo i thu nh p chng ti mu n, chng ti bi t nh ngha c a lo i thu nh p chng ti c n, chng ti bi t ph i chuy n thu nh p ki m c sang thu nh p l i t c v thu nh p th ng, nhng chng ti ch ng c g a ra khi ni v hai lo i thu nh p ny. Nhi u nm qua, ti nghe ng i cha giu ni: Giy pht con lm ra c thu nh p th ng v thu nh p l i t c, cu c i con s thay i. L i ni s tr thnh hi n th c. C hai ng i cha c a ti u l nh ng ng i kh c khe v nh ngha c a t ng . S khc nhau l, h khng t p trung vo nh ng t ng nh nhau. M t ng i b t ti tra nh ng t ng c a tr ng l p cn m t ng i b t ti tra nh ng t thu c v ti n b c, cng ty, u t. Nhi u m ti ng i v i cu n t i n, tm nh ng ngha khc nhau c a nh ng t ng khc nhau cho hai ng i cha. Ti g p nhi u ng i t g i h l nh u t. Khi ti h i h c bao nhiu thu nh p v thu nh p l i t c, nhi u ng i th th t l h khng c nhi u, v y m h t khai l nh u t. C hai ng i cha u ni: Con ch t t nh l i ni c a con thi. Nh ng ng i khng gi c l i ni th khng t t g m y . M t trong nh ng l do m t t ng i v hu s m v giu v h khng trung th c v i l i ni c a h . H dng nh ng t m v i h khng c th t. Nhi u hn c nh ngha Nh ng ai c Rich dad poor dad, b n c th nh l i s khc nhau v ngha c a hai ng i cha v hai t ti s n v tiu s n. Ng i cha ngho cho r ng ng bi t nh ngha c a c hai t , v v y ng khng bao gi tra c u chng. Ngay c khi ng tra c u chng cng cha th gi i thch th u o c, n gi n v nh ngha c tm th y trong cc cu n t i n hn lm th t b i trong vi c gi i thch s khc nhau. Ti ght tra nh ngha c a t ng , nhng ti v n tra c u nh ng t ti khng th c s hi u. T i sao ti tra c u chng? Ti tra chng v , theo quan i m c a ti, t ng l cng c quy n l c nh t c a loi ng i. Nh ng i cha giu ni: L i ni l cng c c a b c. L i ni cho php b no nhn nh ng g m t khng th th y. ng cng ni: M t ng i dn nh ng t ng ngho s c nh ng t ng ngho, v k t qu l m t cu c i ngho. Dnh m t cht suy ngh v s khc bi t to l n c a ti v nh ng ng i khc b ng cch bi t s khc nhau gi a thu nh p ki m c, l i t c v th ng. Chng ta nh ng t ng n gi n, nhng n u bi t s khc nhau c th t o ra m t s khc bi t l n trong cu c i b n. N u b n mu n thay i tng lai ti chnh c a b n, m t trong nh ng b c quan tr ng nh t v khng m t ti n m b n c th c c l bi t nh ngha c a nh ng t ng b n ang dng m t cch nghim ch nh. Trn TV, m t vi chuyn m c u t th ng ni n cc t nh: t l P/E, k ho ch ti u t, t b n ho th tr ngv nh ng thu t ng u t khc. Nh ng cn nh u t yu c u b n ph i suy ngh, bi t c nh ng inh ngha r t quan tr ng tr thnh m t nh u t t t. Nhng c nhi u th hn nh ng khi ni m c b n v nh ng nh ngha quan tr ng m b n c n ph i bi t v hu s m v giu. M t vi ci hn , nh ng nguyn t c c b n v nh ng t ng quan trong hi u l t l hi n t i, t l nhanh, t l t m th i, cng nh ti s n v tiu s n, v s khc nhau gi a thu nh p ki m c, l i t c v th ng Khai thc s c m nh c a t ng
wWw.VietLion.Com
Page 259
2010
T i sao nh ng t sau y quan tr ng hn? Cu tr l i l, v nh ng t nh t l P/E, k ho ch ti u t, t b n ho th tr ng th t s ch ng c quan h g v i b n c bi t khi b n b t u m t doanh nghi p hay u t. N u b n hi u lm th no cc t l p d ng cho c nhn b n, v n u b n p d ng nh ng t ng ny cho cu c i b n, th l i ni s tr thnh m t ph n c a cu c s ngl i ni tr thnh s th tV khi i u x y ra, b n khai thc s c m nh c a t ng . T l P/E p d ng r ng ri cho cc cng ty thng m i c ph n, nh IBM v Microsoft. M t t l P/E khng p d ng cho c nhn b n tr khi b n quy t nh bn v ti tin r ng ch chi m h u n l b hu h i lc ny. i v i nh ng ai cha hi u t p P/E l g, th nh cho: ch s P/E nhanh chng nh gi m c m c r c a m t ch ng khon. N ch n gi n l: m t ng i i ch h i bao nhiu m t k th t heo. C m t s khc nhau gi a m t k th t heo bn v i gi $2.99 v m t k bn v i gi $1.99v m t ng i i ch khn ngoan no cng bi t r ng gi th t r khng nh t thi t c ngha l m t v giao d ch t t. i u tng t cng ng v i t l P/E cao hay th p. M t t l P/E ch n gi n o l ng gi tr tng i c a m t c phi u cng nh so snh ti m nng c a n. V d , n u c phi u tr m i $2 cho m t c phi u (c t c l $2) v m t c phi u gi $20, t l P/E c a c phi u l 10ngha l b n m t 10 nm l y l i $20 n u m i chuy n c gi nguyn. Nhng m t c phi u c t l P/E cao hay th p khng c ngha l m t v mua bn t t hay x u, cng nh gi ti n m i k khng ni cho b n bi t l th t heo nn mua hay khng. C nh ng nhn t khc b n c n ph i ki m tra tr c khi mua th t heo r . Trong su t th i k dot-com, nhi u c phi u c ch s Ps cao v khng c Es lm cho u t vo dot-com th t l b ch, n u b n i theo t l Price- Earnings. Khi th tr ng s p , c r t nhi u ng i c h c th mua th t nhi u th t heo r v c t vo t l nh, thay v mua c phi u v i Ps cao v khng c Es. Ngy nay, ngay c khi th t heo ng l nh c nhi u gi tr hn c phi u c a cc cng ty dot-com. Nh ng k ng c i th t s l nh ng ng i tin r ng b n c th u t vo l i h a v tng lai m khng c cht th c t no hm nay. Nhi u ng i xc ti n dot-com tr c m t s c ch a t t nhng th t b i v n i dung l gio d c v kinh nghi m v kinh doanh v u t. C nh ng t l quan trong hn, c b n v ch y u hn tm hi uv n u b n hi u v s d ng chng, c h i c a b n lm giu hn v thnh cng ti chnh s c i thi n. M t t l h u d ng l t l n -qu . T i sao n quan tr ng hn? V m i ng i trong chng ta u c th dng t l nyv chng ta nn dng t l ny trong m i thng. V d , n u b n c n di h n v ng n h n, ch ng h n $100,000 v b n c ti n trong qu l $20,000, th t l n -qu s nh th ny: $100,000 / $20,000 V th trong tr ng h p ny, t l n -qu c a b n l 5. Cu h i l, n c ngha l g? Vng, th c s l n l con s nh , nhng n u thng sau t l l 10, i u c th ni cho b n bi t b n c th khng cn qu n l cu c i c a b n n a. M t t l n -qu l 10 c th mang ngha l mn n c a b n tng ln $200,000 v ti n qu c a b n l $10,000. Trong tr ng h p , nh ng con s c ngha hn v chng l nh ng con s c lin quan n cu c i c a b n. Nh ng i cha giu ni: Hy lo chuy n kinh doanh c a mnh. V bi t nh ng t l n gi n l nh ng cng c thng minh t d y b o b n thn mnh suy ngh cng nh qu n l chuy n kinh doanh c a mnhc a cu c i b n. Nh ng t l p d ng cho cu c i b n Cng nh t l P/E ph n nh s t tin c a m t cng ty u t v s qu n l c a m t cng ty c ph n, b n l m t
wWw.VietLion.Com
Page 260

gim c c a cu c i b n c n ph i c nh ng t l p d ng cho chnh b n. Sau y l nh ng t l b n c th c n ph i i theo, n u b n mu n tr thnh m t ng i qu n l t t cu c s ng ti chnh c a b n. M t trong nh ng t l
2010
ng i cha giu mu n ti ph i xem v theo di l t l giu c. T l giu c l: Thu nh p th ng + thu nh p l i t c th ng v thu nh p l i t c c b ng hay v t qu t ng s chi ph hay khng. i u ny c ngha b n c th xin thi vi c (ngu n thu nh p ki m c c a b n) v xy d ng l i s ng c a b n. M t khi thu nh p th ng v l i t c v t qu chi ph, t l ny s b ng ho c l n hn 1 v b n c th thot kh i vng l n qu n. y l m c tiu c a tr chi Cashflow 101, tr chi m ti sng ch ra nh m d y b n lm th no t o ra thu nh p th ng l thu nh p l i t c. M t v d l: $600 th ng + $200 l i t c =0.2 $4,000 N u ng i cha giu nhn t l ny,0.2, hay thu nh p th ng hay l i t c b ng 20% chi ph, ng c th s c m t bu i ni chuy n cng th ng v i ti v lm vi c chm ch hn tng hai lo i thu nh p . Nh ng i cha giu ni: Giy pht con lm ra thu nh p th ng v l i t c l m t ph n cu c s ng c a con, cu c i con s thay i. Nh ng l i ni ny l s th t. V i ng, ti cng th t s bi t thu nh p th ng v thu nh p l i t c l g, cu c i ti s thay i v th c t i c a cu c s ng s thay i. Ng i cha giu ngh r ng t l giu c l m t t l r t quan tr ng bi t t n t ng v n l m t s ch d n tuy t v i lm th no b n qu n l cu c i b n. Ng ni: H u h t m i ng i v hu ngho n gi n v h khng bao gi bi t cu c i h s c m th y nh th no khi c thu nh p th ng v thu nh p l i t c. H c th hi u nh ngha, nhng h khng c s trung th c lm cho l i ni l m t ph n cu c s ng c a h . Trong 5 nm, Kim v ti bi t nh ng nh ngha c a t ng l g, chng ti bi t chng ti c n n trong cu c inhng trong 5 nm chng ti khng c hai lo i thu nh p ny. B t ng sau khi th tr ng ch ng khon kh ng ho ng nm 1987 v 7 nm tr tr sau , chng ti bi t c a s c h i m ra. l th i gian chng ti bi n l i ni thnh hi n th c. l lc t l giu c ph i l n hn 0. Chng ti mua ti s n u tin nm 1989 v n nm 1994, chng ti c hn $10,000 thu nh p th ng m t thng v chi ph c a chng ti t hn $3,000 m t thng. i u cho chng ti t l giu c l 3.3. Ngy nay t l giu c c a chng ti l 12, m c d chi ph c a chng ti tng nhanh chng. l s c manh c a vi c bi n t ng thnh m t ph n cu c s ng c a b n. N u b n th t s mu n v hu s m v giu, b n c th c n bi n t l giu c c a ng i cha giu thnh m t ph n cu c s ng c a b n. Ti ngh b n s tm th y nhi u ngha hn l t l P/E c a IBM hay Microsoft. N u b n xem t l hng thng, ti ngh b n s tm th y s thay i c a b n manh hn khi so snh v i ai ang lm vi c c tng lng. T l giu c c a ng i cha giu c nh h ng l n v nh ng g ti ngh l quan trong cho cu c i ti. Khi ti nhn l i cu c i mnh, chnh nh ng bi h c n gi n t ng i cha giu lm ra nhi u ti n nh t trong su t cu c i c a ti. Ngy nay, t l n qu c a ti kho ng 0.7, ngha l ti ng ngon m i m, ngay c khi ti c nhi u n . Ti khng c trnh n v khng bao gi ln k ho ch trnh n c . i m chnh y, nh ng bi h c n gi n c a ng i cha giu c s tc ng m nh m n cu c i ti hn nh ng nm ti h c tnh ton, l ng gic, v ho h c. L do nh ng bi h c n gi n c a ng i cha giu c m t tc ng su s c v nh ng bi h c y thch h p v i ti ch ng no ti cn s ng. Ti cha bao gi s d ng tnh ton, l ng gic h c hay t l P/E thc y ti ra m t quy t nh u t. Ti khng dng chng v chng khng h u
wWw.VietLion.Com
Page 261

d ng v c r t t s lin quan n thnh cng ti chnh c a ti. Thm s c m nh vo cu c i b n
2010
C hai i m ti mu n lu trong ph n l i ni, hnh ng v s trung th c. M t i m l m t vi nh ngha n gi n v nh ng con s n gi n c th thm vo nhi u s c m nh cho cu c i b n. Cng nh nh ng ng i i ch khn ngoan mu n bi t gi c c a m t k th t, m i ng i chng ta nn t l n -qu , t l giu c, v nh ng ch s ton h c n gi n khc, m ti khng mu n ni thm y. i m th hai l c nhi u s thnh cng hn l n gi n ch bi t nh ngha c a t ng v dng nh ng thu t ng ny gi v nh thng minh l m. R t nhi u ng i dng nh ng t m h khng hi u r. Nhi u ng i bn hng dng nh ng t ng ti chnh m h khng hi u, nh ng t nh t l P/E, c g ng lm cho h c xem l thng minh hn khch hng. i m chnh l, n u b n mu n v hu s m v giu, s r t cho b n khi c i thi n t v ng ti chnh c a b n. Nhng c i thi n hon ton t v ng c a b n, cng r t quan tr ng khi bi t nhi u hn l nh ng nh ngha. Theo ti, i u quan tr ng l bi n nh ng l i ni thnh m t ph n cu c i v th c t i c a b n. V d , khi ti ni thu nh p th ngti ni v i m t c m xc m nh m v n l m t ph n c a cu c i ti. Thu nh p th ng c ngha nhi u v i ti cng nh t tng lng i v i m t ng i lm cng. L ti ti khng thch th v i t tng lng v v i ti thu nh p khng c nhi u tng lai. Ti dnh nhi u nm h c cch chuy n thu nh p ki m c thnh thu nh p th ng . Ti cng danh nhi u th i gian chuy n thu nh p ki m c thnh thu nh p th ng, ti cng thu c nhi u kinh nghi m cu c s ng. V n ti g p ph i v i nhi u ng i c v n ti chnh, nh cc nh mi gi i ch ng khon, b t ng s n v cc nh ho ch nh ti chnh, l trong khi h bn cc s n ph m u t cho b n, nh ng s n ph m hy v ng m t ngy no s cho b n thu nh p th ng, nhng chnh h l i lm vi c cho thu nh p ki m c. V i ti, l m t ki u khng trung th c. Ci mi nh c v n ti chnh c a b n di c no? Ng i cha giu thch cc cu chuy n c tch. M t trong nh ng cu chuy n ng thch l Pinochiom t ch bp b g mu n tr thnh m t c u b th c s . Trong cu chuy n, Pinocchio ni d i v cng ni d i, ci mi g c a anh cng di ra. Ch sau khi anh tm ra tri tim c a anh v b t u ni th c, anh m i tr thnh m t c u b th c s . Khi ng i cha giu k cho ti v con ng cu chuy n ny, ng ni. l m t v d khc v l i ni s tr thnh s th thay g . Khi ti ngh v hng tri u ng i ang t tng lai v s an ton ti chnh c a h vo th tr ng ch ng khon, ti th t s lo l ng. Hng tri u ng i lo l ng v tng lai ti chnh c a h cng nh s ng i b sa th i tng ln v th tr ng ti p t c dao ng. Trong b n copy bi bo ti v a c, c nhi u cu chuy n v nh ng ng i v hu m t h t s ti n ti t ki m v hu c a h vo nh ng nh c v n u t hay nh ng ng i bn b o hi m m h tin t ng. Bi bo ni r ng nh ng nh c v n v i l b o hi m b t u bn cho nh ng ng i v hu nh ng kho ng u t gi m o, n gi n v cng ty m h lm vi c x c t gi m hu h ng (Thu nh p ki m c) m h tr cho cc i lv v y cc i l tm th y nh ng s n ph m m i, gi m o bn cho nh ng ng i tin t ng h nh ng ng i v i hy v ng c thm thu nh p th ng v l i t c cho tu i gi . Trong nh ng th p k t i s c hng tri u ng i g p r c r i ti chnh v gi n gi n v h nghe nh ng nh chuyn mn n i ti ng v i nh ng chi c
wWw.VietLion.Com
Page 262

mi di. Nh ng ng i y c ni: Th tr ng ch ng khon lun lun tng, qu u t ch ng khon a d ng tng trung bnh 12% m t nm, hy u t di h n, a d ng ho. S c m nh c a lng trung th c
2010
Trong khi c hai ng i cha khng nh n m nh s quan tr ng c a nh ng t ng gi ng nhau, c hai u nh n m nh s quan tr ng s trung th c c a l i ni. C hai ng i cha u ng r ng m t nh ngha c a s trung th c l s tng quan gi a l i ni c a m t ng i v hnh ng c a m t ng i. C hai ni: L ng nghe nh ng g m t ng i ni, nhng quan tr ng hn, hy nhn nh ng g ng i lm. Ni cch khc, n u m t ng i ni: Ti s n n b n lc 7 gi , v ng i n b n lc 7 gi , th lc ng i c s trung th c l 100%. L i ni v hnh ng l m t. N u m t ng i ni, Ti s n n b n lc 7 gi , v ng i khng bao gi n, khng g i i n, khng xin l i, th lc y ng i y c 0% s trung th c. Hnh ng v l i ni c a h khng k t h p nhau. L i ni c a h khng l m t. Ng i cha ru t c a ti ch cho ti th y m t nh ngha trong t i n c a t trung th c l t tr n v n hay hon ch nh. ng th ng ni: Con ch t t nh l i ni c a con thi. ng lun nh c nh con ci v s quan tr ng c a vi c gi l i. ng ni: Cu i cng, chng ta l l i ni c a chng ta. Cu i cng, t t c nh ng g chng ta c l l i ni c a chng ta. N u l i ni c a con khng t t, th con cng th . l l v sao ng ni: ng bao gi h a n u con khng nh gi . M t ngy kia Dallas, hai ng i thanh nin h i ti h c th tham d kho h c u t c a ti khng. H xin v mi n ph v h khng c ti n. Khi h c g ng lm cho ti tin t ng, Kim v ti ng cho h hai v. H khng bao gi pht bi u v ti nh n ra v sao h c v n v ti n b c, m c d c hai c cng vi c r t t t. M t k ho ch trung th c M t i u n gi n hn, nhng l m t ph n quan tr ng trong k ho ch c a ti c m t cu c i giu c l ch c ch n c s trung th c trong l i ni c a ti v tn tr ng s c m nh l i ni b ng cch k t h p l i ni v h nh ng. Trong nhi u nm, ng i cha giu d y ti bi t gi l i trong nh ng tho thu n nh . ng ni: N u con gi c nh ng tho thu n nh , con s gi c nh ng tho thu n l n. M t ng i khng th gi nh ng tho n thu n nh s khng bao gi bi n gi c m l n thnh hi n th c. Ti mang t ng ny ngy nay v c nh ng ng i c nh ng k ho ch l n nhng nh ng k ho ch y khng bao gi thnh s th t. L do l, Nhi u ng i c k ho ch l n nhng th t b i trong vi c gi c tho thu n nh . Nh ng i cha giu ni: Nh ng ng i khng gi nh ng tho thu n nh l nh ng ng i khng th tin t ng. N u con khng th c tin t ng v i nh ng tho n thu n nh , m i ng i s khng gip con bi n gi c m con thnh hi n th c. N u con khng th gi l i, moi ng i s th t b i trong vi c tin t ng con v c r t t nm tin trong con v l i ni c a con. Ti xem s khn ngoan v l i khuyn c a hai ng i cha v s c m nh c a l i ni khng ki m ch . Ti th y nhi u ng i bi u hi n hnh vi b n ch t c a h khi p l c n ng. Ti c m t ng i khng ng h n v i ti v sau h i ti v sao khng mu n kinh doanh cng anh. Anh cng sai h n v i ng i khc nh cc c ng s , cng nhn, v nhn vin ngn hng, v th ng xuy n l ng g t h . M c d anh ta thnh cng, nhng anh lun tm ki m nh ng ng i c ng s m i lm n v i anh. Thay v xy d ng m i quan h c a mnh, anh ph hu n v b t u l i v i nh ng ng i hon ton m i. Anh khng g p v n g
wWw.VietLion.Com
Page 263
2010
khi tm ki m nh ng ng i b n m i nhng ci mi c a anh c di ra v khng th che d u c n a. M t ng i b n khc c a ti l m t ng i ni d i hng ngy. Thay v ni ln s th t, c y c d i tr v ngh c y s che d u c. Khi b i di n, c y ni: khng ph i l i c a ti. Ti khng th gip c. Bn c nh , ti khng ni d i. Anh khng nghe nh ng g ti ni. Nhng ng i cha giu ni: Nh ng ng i khng gi nh ng tho thu n nh l nh ng ng i khng th tin t ng. N u con khng th c tin t ng v i nh ng tho n thu n nh , m i ng i s khng gip con bi n gi c m con thnh hi n th c. V v y ti xin truy n l i cho cc b n s khn ngoan c a hai ng i cha cu ni c a hai ng i cha: B o m l i ni v hnh ng c a con l m t. Trong ph n t ng nhanh v t ng ch m, ti khuyn b n r ng m t ph n k ho ch c a b n l ph i hi u t ng t n nh ng t ng m t cch c m xc, t nhin. Cu c i con s mi mi thay i m t khi con h c cch mua c phi u d ng bn s ch khng bn l . Khi con bi t con c th giu nh th no khi mua s , con s khng bao gi mua l n a. ng cng ni: Cu c i con s mi thay i m t khi con hi u s khc nhau gi a ti t ki m ti n v lm ra ti n. V Cu c i con s mi thay i m t khi con hi u v sao t t hn khi c s s t gi ch khng ph i hy v ng v c u nguy n s tng gi. ng ni: N u con c ng hi n cu c i bi n l i ni thnh m t ph n cu c i con, cu c i con s khc nhi u v i m t ai ch bi t nh ngha c a t ng b ng tr c. M t ph n ngha c a k ho ch c a ti l b o m nh ng t ng m i v nhanh m ti h c hay quan tm thnh m t ph n c a cu c i ti. Theo quan i m c a ng i cha giu, ti s khng trung th c n u ti n gi n ni ra nh ng t ng ti chnh nghe c v thng minh, hay gy n t ng v i m i ng i, v khng th t s dng chng trong i. V v y bi h c ti truy n l i cho b n t c hai ng i cha giu v ngho l khi ln k ho ch c a b n, hy lm n thnh m t ph n k ho ch s d ng v hi u s c m nh nh ng t ng m i nhanh hn m b n mong mu n trong i b n. ng ch hi u nh ngha thi, hay t hn, khng bi t nh ngha v c ni su t cc thu t ng , hy v ng gy n t ng. Bi n l i ni thnh m t ph n hi n th c v b n s khai thc s c m nh c a l i ni. Ng i cha giu th ng ni: C nh ng ng i thuy t gio v c nh ng th y gio. Ng i thuy t gio l nh ng ng i ni cho b n nh ng g b n c n lm nhng h khng lm nh ng g h ni v i b n. Th y gio l nh ng ng i ni v i m i ng i v nh ng g h ang lm v nh ng g h lm. ng cng ni: Trong th gi i ti n b c, kinh doanh v u t, chng ta c r t nhi u ng i thuy t gio. Tm t t N u b n mu n v hu s m v giu, dnh th i gian trau d i t v ng ti chnh v c s trung th c i theo ci ni, hn l c ni thi. Lun nh r ng l i ni l cng c c a b no v c nh ng l i ni nhanh v l i ni ch m i n giu c. T ng ph ho i nh t trong cc t ng Ng i cha giu th ng ni: T ng hu ho i nh t trong cc t ng l t ngy mai. ng ni: Ng i ngho, ng i khng thnh cng, khng h nh phc, khng kh e manh l nh ng ng i dng t ngy mai nhi u nh t. Nh ng ng i ny th ng ni, Ti s b t u ngy mai, hay Ti s b t u king n v t p th d c ngy maiNg i cha giu ni t ngy mai l t hu ho i cu c i hn b t k m t t no. ng ni: M t v n c a t ngy mai l ta khng bao gi th y ngy mai. Ngy mai khng t n t i. Ngy mai ch t n t i trong tr c nh ng k m m ng v th t b i.
wWw.VietLion.Com
Page 264
2010
Nh ng ng i tr hon n ngy mai s th y t i l i v nh n thi quen x u cu i cng s bm theo h . Ta khng bao gi th y ngy mai. T t c nh ng g ta c l hm nay. Hm nay l t c at ng i chi n th ng v ngy mai l t c a ng i th t b i. Trong nh ng chng v bi h c ti p theo, b n s h c cch l nh ng i u n gi n ngy naynh ng i u n gi n c th c i ti n ng k ngy mai c a b n. Chng 12: S c m nh n b y c a chuy n c tch
T con v t x u x thnh con thin nga Ng i cha giu thch cu chuy n Ra v Th . M t l n ng ni v i ti: Bc thnh cng v bc lun lun l m t con ra. Bc khng n t m t gia nh giu c. Bc khng thng minh tr ng. Bc khng h c xong tr ng. Bc cng khng c nng l c b m sinh. Nhng bc giu hn nhi u so v i m i ng i n gi n v bc khng d ng b c. Bc khng bao gi d ng h c v m r ng th c t i v nh ng g kh thi cho cu c i bc. Ng i cha giu thch chuy n c tch v chuy n trong kinh thnh. Trong ph n u c a cu n sch, ti chia s v i cc b n cu chuy n David v Goliath. Ng i cha giu yu thch cu chuy n m t chng trai b nh c th h m t g kh ng l b ng cch s d ng cy n cao su. Ng i cha giu thch chuy n c tch, nhng ng khng ph i l m t c gi l nnhng ng ti p thu nh ng bi h c t nh ng cu chuy n c tch y, v nh n bi h c ny h ng d n cu c i ngm t cu c i ni ng b t u t con s khng v cu i cng tr thnh m t trung tm quy n l c ti chnh. C nhi u l n, khi Kim v ti suy s p v s ng b ng nh ng g r t t i, ti tm m t ni ng i m t cch im l ng v m t l n n a l ng nghe ng i cha giu k cho ti cu chuy n Ra v Th . Ti cn nh ng ni: Nhi u l n trong i, con s g p nh ng ng i thng minh hn con, nhanh hn, giu hn, quy n l c hn v c ban nhi u mn qu hn. Nhng v h c s kh i u hn con khng c ngha l con khng th th ng cu c ua. N u con gi ni m tin trong con, lm nh ng i u m h u h t m i ng i khng mu n lm v c ti p t c qu trnh h ng ngy, cu c ua c a i con s l c a con. M t cu chuy n c tch m ng i cha giu yu thch l Ba ch heo nh . ng th ng b n vo nhau cu chuy n Ra v Th v Ba ch heo nh . Khi ti kho ng 12 tu i, ng i cha giu ni: Ng i ngho xy ngi nh ti chnh b ng rm. Ng i trung lu xy ngi nh ti chnh b ng g . V ng i giu xy nh b ng g ch. Ng cn thm: tr thnh m t con ra thnh cng, ta ng n u con i ch m nhng ph i m b o con ch m xy m t cn nh g ch. Nm 1968, trong khi nh l Noel sau khi r i h c vi n New York, ng i cha giu v con ng m i ti n thm cn nh m i c a h , l m t cn phng trong m t khch s n m i c a ng. Cn nh nh ng cu chuy n c a ta khng? ng h i khi chng ti nhn t ban cng ra bi bi n ct tr ng v i dng xanh pha l. Cu chuy n v Ra v Th v Ba ch heo nh ? Con nh , ti ni, v n cn ng c nhin v p cn nh m i c a h , n m trn t ng cao nh t c a khch s n. Con cn nh r. Vng, y l m t cn nh b ng g ch, ng ni v i m t ci c i. Hm l 1968, ng i cha giu khng ni g nhi u hn th . ng ni v ni l i nh ng cu chuy n c tch th ng xuyn, ti bi t cu chuy n c tch tr thnh hi n th c. ng l m t con ra ch n con ng lu hn, ch m hn, an ton hn, nhng gi y ng n m trn cng v cn leo cao hn. ng 49 tu i v ng v t
wWw.VietLion.Com
Page 265
2010
qua nhi u con th trn ng i. Ti cng bi t r ng ng i cha ru t ti xy m t cn nh b ng g , m t cn nh g t ti n trong m t khu xm d d h th ng gio d c Honolulu. Ng i cha ngho c a ti v a m i c thng ch c l ng i ng u ti u bang Hawaii. ng v t n nh c a n c thang. ng cng n m trong t m m t c a qu n
chng, cng nh ng i cha giu. S khc nhau l m t ng i lm ch tng lai c a mnh, cn ng i kia th khng. M t ng i s ng trong cn nh lm b ng g , cn ng i kia l m t cn nh cao t ng lm b ng g ch. Trong 3 nm, ng i cha c a ti m t cng vi c an ton, n nh v t t c nh ng g ng c l cn nh g c a mnh. Gi tr c a vi c lm m t con v t x u x Nm 1968, khi ng tr c ban cng, ng i cha giu nh c ti m t cu chuy n c tch khc. l m t cu chuy n c tch m ti khng nh n ra n c ngha nhi u v i ng v ng khng bao gi k chi ti t cho con ng v ti khi chng ti cn nh . Vng, su t i ta, ta xem chnh mnh l m t con v t x u x, ng ni Bc a ? Lm sao bc t xem mnh l m t con v t x u x c? Ti th y i u kh tin v ng i cha giu l m t ng i n ng r t p trai. Khi bc b u i h c tu i 13, bc th y th gi i nh m t ng i ngoi cu c l m t ai khng thch h p, c a hng c a b m , nh ng a tr trung h c cng m t i bng m t ai b b l i pha sau. Trong khi lm vi c
n, qu y ph v lm h h i c a hng. Nhi u l n, nh ng tn hay b t n t ny n lm h ng h p v nm tri cy v thch th c bc lm i u g . Bc c nh l i khng? ti h i. Hai l n bc nh tr , nhng bc b nh t hn. Nhng bc khng k cho chu cu chuy n ny v nh ng tn cn . Trn th gi i ny, c nh ng lo i k b t n t khc nhau. Bc cng bi t nh ng ng i b t n t v tr c ho c v h c v n. H n c a hng v gy g v i bc v h c gio d c t t hn. D ng nh b i v h ngh h thng minh hn ng i khc, h c th nhn th p xu ng nh ng ng i khng c n tr ng. Tr ng c a con cng u p nh ng ng i nh v y, ti thm.D ng nh v h ngh h thng minh hn hay c i m cao hn, i u cho php h ch nh o khi ni chuy n v i ng i khc, hay khinh r m i ngi. Ng i cha giu g t u. Ti p t c, ng ni: Trong khi lm vi c c a hng, bc cng g p nh ng k b t n t thu c v x h i. H nhn xu ng mi c a h v h n t nh ng giu c, hay h p, khu g i, p trai, n i ti ngC nhi u l n khi l tr ny c i vo m t bc. Bc cn nh khi bc h n m t c gi trong m ng, b n c a c y c i vo m t bc. Bc v n nh m t c gi ni: B n khng bi t r ng gi nh giu khng i v i trai nh ngho ? i u th t au n. Cn n a, ti ni. Con g p m t c gi ni v i con r ng c y khng th ra ngoi v i con v cn khng vo c tr ng Ivy League Vng, nhng t ra con cng vo c Cao ng. Khi l tr th i bc vo i h c, bc c m th y c n, b b l i pha sau, c m th y v d ng. V l l do, trong i bc, bc nhn chnh mnh l con v t x u x. Ng i cha giu cha bao gi k cho ti nghe v cu c i ng tr c y. Ti by gi 21 tu i, v ti nh n ra r ng con ng v ti c nhi u thu n l i m ng khng c. Ti bi t lc cu c i ng th t s kh khn v v t ch t nhng ti khng c ki n g v s kh khn tinh th n v c m xc c a ng. ng tr c ban cng, ti b t u nh n ra r ng ng khng k cho ti nghe cu chuy n tr thnh con v t x u x ti xt thng cho ng. ng ang c i v h nh phc khi thnh con v t. V v y ti h i ng Bc dng cu chuy n con v t x u x bc ti p t c. Bc khng dng cc cu chuy n c tch an i bc ph i khng? Khng, ng ng . Bc dng cu chuy n con v t x u x, cu chuy n Ba con heo, David v Goliath gi cho
wWw.VietLion.Com
Page 266
2010
bc ti p t c. Thay v nh ng a tr ny nh g c bc, bc dng nh ng hnh ng h m hnh c a chng thc y bc lm vi c t t hn. Ngy nay, bc c m t cn nh g ch v chng ta u c nh ng cu chuy n c tch , bc khng c m t trong cn nh g ch . N u khng y ngy hm nay. Bc khng cn l con v t x u x n a.
B ng cch b th i gian xy cn nh g ch, dng nh ng n b y nh David, v s d ng th i gian nh Con Ra, bc ng trn t ng cao nh t c a nh ng con ng m bc l n ln. Bc thnh con thin nga r i ?, ti h i v i n c i. , bc khng i xa nh th , ng i cha giu c i. i m chnh l chng ta c th l n ln, ti n tri n v th c hi n nh ng thay i l n trong cu c i chng ta. M t i m khc l nh ng cu chuy n c tch c th thnh hi n th c. Nh ng con v t x u x c th thnh nh ng con thin nga p v nh ng con ra ch m ch p c th th ng cu c ua Con v t x u x thnh con thin nga giu c Trong cc kho h c c a ti, ti th ng a ra cc chi n l c rt lui sau: Ngho $25,000 ho c t hn m t nm Trung lu $25,000 n $100,000 m t nm D d $100,000 n $1,000,000 m t nm Giu $1,000,000 ho c nhi u hn m t nm C c giu $1,000,000 ho c nhi u hn m t thng Ti yu c u l p h c khng nn thnh Pinochio v thay v th hy ni s th t c a h , n u h ti p t c lm nh ng i u nh h ang lm. Ti h i h , N u cc b n c lm nh ng vi c cc b n ang lm hm nay, cc b n s rt lui l p ti chnh no, lc 65 tu i? Ti cng nh c m i ng i r ng t hn 1 trong s 100 ng i n m cao hn. Nhi u ng i th a nh n h s r t h nh phc n u rt lui s khng rt lui t ng m c d d ho c
nhm trung lu. i u lo l ng c b n c a h l h
nhm ngho. Nhng c m t s ng i h i ti m t cu m ti mong i: Ti ph i lm g i xa
hn nhm d d ?. Giy pht m t ng i h i cu , h c kh nng ti n tri n t con v t x u x thnh con thin nga. l p h c u t ny, ti c th k l i nh ng cu chuy n c tch hay chuy n kinh thnh m ng i cha giu k cho ti. Ti h i h : Cc b n c th rt ra cc bi h c trong nh ng cu chuy n ny v p d ng chng trong cu c s ng khng? Cc b n c th xem cc bi h c ny t nh ng cu chuy n l th t v kh thi cho b n khng? Cc b n c th t ng t ng i t con v t ngho kh v n i ln nh m t con thin nga giu c v quy n l c khng? M t s ng i th c th hi u cn m t s th t h i t i sao ti ni v chuy n c tch trong m t l p h c u t. Sau ti ni: Theo ti, di chuy n t m t u c c a m t ng i trung lu sang u c c a m t ng i thu c t ng l p d d l m t s thay i l n nh t con v t thnh con thin nga. T m t k ho ch ch m n m t k ho ch nhanh M t trong s l p h c c a ti, m t ph n tr h i: B c u tin l g? Tr c khi tr l i, ti v m t b c ho nh sau: Sau ti ni: Nm 1989, hai nm sau khi th tr ng kh ng ho ng v tr tr ko di, Kim v ti ang lm vi c v i k ho ch. l m t k ho ch ch m. Kim v ti ng r ng chng ti s mua hai b t ng s n m t nm trong m i nm. V th tr ng kh ng ho ng, chng ti tm th y r t nhi u v nhi u v giao d ch cng nh nh ng
wWw.VietLion.Com
Page 267

ng i y u bng va. Cha y m t nm, chng ti mua nm ti s n cho thu, m i ci u mang l i vng quay
2010
ti n m t cho ti. Ti c ch ng chng ti xem hn 600 cn nh ch tm 5 cn u t h p l. Nhng lc ny th tr ng tr nn t hn v cng nhi u v giao d ch xu t hi n. V n l, chng ti h t ti n. Th l ng c c h i nhng khng c ti n? ng i ph n tr h i. Ch vo chi c ly trn t m hnh, ti ni, Ti nh n ra chng ti gi i h n c a s c ch ath c t i c a chng ti. V v y y l lc thay i th c t i? m t h c sinh khc h i. G t u, ti ni, Vng. l lc ph i thay i ho c b l c h i. C l p im l ng v l ng nghe chm ch. Bi t r ng ti ang c s ch c a h , ti ni: Bao nhiu ng i trong s cc b n th y c h i nhng khng n m b t c? H u h t m i ng i u gi tay ln. Sau i u g x y ra, ti ni, ngha l cc b n ranh gi i c a s c ch a, l nh ng g b n ngh l kh thi cho b n, v n i dung c a b n, l ki n th c b n gnh bc v n v th thch. Sau th sao? m t h c sinh h i. Chng ti ph i lm g? H u h t m i ng i t b , v ni, Ti khng lm n i, ho c Ti khng mua n i n. Nhi u ng i h i ki n b n b v vi ng i b n ni v i h hy chi cho an ton, ng gnh l y r i ro. Th ng lm g? ng lm g khi ng nh n ra k ho ch c a ng qu ch m, c m t c a s c h i v ng th h t ti n? Vng, i u u tin ti lm l t nh n ti ang l m t con ra mu n rt luiv khng ph i l lc rt lui, l lc i vo. Ti cng bi t r ng y l lc tr thnh con thin nga hn l ch v t. Lun gi trong u cc bi h c t nh ng cu chuy n c tch, ti ti p t c thay v b cu c. Ti cng bi t ti khng bi t ph i lm g nhng ti bi t ti ph i lm m t i u g . Nh ng ngy khng bi t ph i lm g chuy n sang hng tu n. M t ngy kia sau khi Kim v ti v a m i tr v t m t chuy n du l ch, v a t vali xu ng th chung i n tho i reo. C i n tho i t m t nh mi gi i b t ng s n yu thch c a ti, anh ni v i m t gi ng vui m ng, Ti v a m i tm th y m t v lm n c a ngy hm nay. N u anh c h ng thm, ti s cho anh n a gi ng h b t u tr c khi ti ni v i m t khch hng khc. V nh th no? m t h c sinh h i. Anh ta ni v i ti l m t khu chung c g m 12 phng trong m t khu v c tuy t v i v c gi $335,000, t c c $35,000, ng i bn th t s mon bn. Ng i mi gi i sau fax cho ti d li u v cn nh v i vi nt v thu nh p v chi ph. ng mua n ch ? ng i h c sinh h i. Khng, ti ni.Ti ni v i ng i mi gi i cho ti n a gi ng h v ti s li xe n ngay l p t c. Khi ti n ti nh n ra v sao l m t v giao d ch tuy t v i v th ti lao t i i n tho i cng c ng v ni v i ng i mi gi i ti s mua n. Ngay c khi ng khng c ti n ? m t h c sinh khc h i. Chng ti ch ng c g, ti ni. Chng ti v a mua nm cn cu i cng v chng ti th t s eo h p v ti n m t v chng ti ang u t vo b t ng s n cng nh vo cng ty. M c d chng ti khng c ti n, ti ngh ng i bn 113 nh ng i u chng ti i h i, l ti n c c $35,000 v h s mang $300,000 v i li su t 8% trong 5 nm. l m t v tuy t v i m chng ti khng th b qua. T i sao n l m t v tuy t v i? m t h c sinh khc h i. C nhi u l do. M t l v ng i ch s ng trong cn nh v h khng bao gi tng gi thu. Khch hng l b n c a h v h khng c i h i thm ti n, v v y gi thu th p hn kho ng 25% so v i th tr ng. M t l do khc l c p v ch ng qu gi khng th qu n l cn nh v h mu n d i i. Khng ph i l nh u t snh i u, h khng nh gi cn nh. H cn s gi tr cn nh cn h th p v s tr tr v v y m h khao kht bn i. M t l do l m t v u t t t v c m t nh my s n xu t chip vi tnh ang xy ch cch m t d m v hn m t ngn cng
wWw.VietLion.Com
Page 268
2010
nhn s d i n vng ny, m t l n n a c ngha gi nh s cao hn. Nhng s th t l chng ti khng ph i n ngn hng m n ti n, i u th t s lm cho y l m t v t t. V v y ti g i cho ng i mi gi i v ti ni v i anh r ng ti s tr cho h gi y v cc i u kho n. V n duy nh t c a ti by gi l tm $35,000 trong 30 ngy, l th i i m c p v ch ng ny d i i. Th trong 30 ngy, ng khng ng ng h i b n thn, Lm sao ti mua c n?, m t h c sinh h i. Vng, trong 2 m, Kim v ti bung th , cu ng ln, tot m hi v lo l ng. Chng ti khng h i lm th no chng ti kh nng mua n. Chng ti c h i b n thn v sao chng ti in khng nh v y. T i sao ti lm th ? Chng ta n nh. Cc v u t c a chng ta lm vi c t t. T i sao chng ta v t qua ranh gi i? Ti c ngh v $35,000. Ti nh n ra r ng $35,000 nhi u hn s ti n tr c thu c a nhi u ng i ki m trong m t nm v by gi ti ph i ki m cho ra $35,000 ti n m t trong m t thng. Ti mu n rt lui. Lng t tin c a ti b th thch, ti c m th y khng thch h p, ngu d t. Sau 4 m, cu i cng ti bnh tnh v sau ti b t u t h i: Lm sao ti mua n i? V y lm th no ng kh nng mua n?m t h c sinh h i. Hay ng mua n?. Cu i cng, sau khi tot m hi, c u nguy n v lm t t c khng rt lui, chng ti l y gi y t ra v i n ngn hng t ng thu t l i cu chuy n cho v gim c. Sau khi b ng ta bc b , ti h i ng v sao v ti c th lm g c t t hn. Sau khi ng ni cho ti nghe, ti n ngn hng k ti p, v i s c i thi n sau khi n ngn hng u tin, v m t l n n a chng ti b bc b . Sau khi b bc b , m t l n n a chng ti h i t i sao. Ngn hng th nm, ti h c c nhi u thng tin b ch v nh ng g m ngn hng mu n, t i sao h mu n v h mu n n c trnh by cho h nh th no. M c d s trnh by c a chng ti t t hn nhi u, chng ti v n b bc b b i ngn hng th nm. Chu n b rt lui, Kim v ti n ngn hng th su. L n ny, chng ti chu n b t t hn. Chng ti cng bi t v sao v u t ny r t t t. Trong l n thuy t ph c ngn hng th nm, chng ti thuy t ph c v s hon h o c a v u t ny. L n trnh by ny r rng hn v chuyn nghi p hn. Chng ti dng t ng m ch ngn hng mu n nghe. Con s c a chng ti r rng v chng ti nh km h s v nm cn nh cho thu. By gi chng ti c th gi i thch b ng t ng v con s 114 c a ngn hng v sao l m t v u tuy t v i. Ngn hng th su ni c. ng ta vi t t m sc $35,000 cho chng ti trong hai ngy v v i ba ngy chng ti n vn phng mi gi i lm h s v mua cn nh chung c y. Sau th sao? m t h c sinh h i Th tr ng b t ng s n ti p t c i ch m v chng ti ti p t c mua, ti tr l i. M c d chng ti cn r t t ti n, chng ti c mua. Nm 1994, th tr ng ti n ln v chng ti c t do ti chnh ph n i cn l i. Cn nh chung c c bn hn $500,000 nm 1994 v b vo ti chng ti hn $1,100 m i thng trong su t th i k . L i t c $165,000 c tr hon thu v dng mua m t khu chung c 30 phng khc, l m t trong nh ng cn chung c chng ti v n cn gi ngy nay. Cn chung c y b t u b vo ti chng ti kho ng $5,000 m i thng. V i nh ng ti s n v u t khc m chng ti c, chng ti ki m hn $10,000 m t thng thu nh p th ng, a chng ti vo hng ng d d , v chng ti v hu. Chng ti c kho ng $10,000 thu nh p th ong v kho ng $3,000 chi ph hng thng. Chng ti t do ti chnh. V y ng khng may m n. K ho ch c a ng lm vi c, m t h c sinh ni Chng ti chu n b cho c a s c h i v chng ti n m l y. V a m i qua nm 1994, gi b t ng s n tng nh tn l a v kh khn hn tm nh ng ng i bn c thi n v d tho thu n. V y l ng lm ra ti n m
wWw.VietLion.Com
Page 269
2010
khng dng ti n c a mnh? m t h c sinh h i Vng, trong v , ti khng khuy n khch b n lm nh nh ng g ti lm. u t vo b t ng s n m khng c ti n c c c th r t r i ro, n u b n khng bi t b n ang u t vo ci g, v n u b n khng c ti n m t chu n b n u m i th khng i theo h ng b n mong i. Ti g p nhi u ng i mua b t ng s n m khng c ti n c c, ch khm ph ra chi ph c a n ln hn thu nh p th c s m h nh n c. Ti c nh ng ng i b n b ph s n v h mua ti s n hay cng ty c s c m nh n b y qu l n. l l do v sao ti khng tn thnh mua b t ng s n khng c ti n. Ti khuy n khch hy c m t vi kinh nghi m v mua, bn v t bi t l qu n l b t ng s n tr c khi i vo cc v c s c n b y cao. Chng ti xem hng trm v tr c khi chng ti mua cn chung c 12 phng ny v chng ti cng c vng quay ti n m t t cng ty h tr nh ng m t mt khng mong i. V n c a b t ng s n khng b c c ti n xu ng th ng c s c m nh n b y l n v lo i s c m nh cao ny c th d dng nu t s ng b n n u m i th i sai ng. V v y ti xin l p l i: ti khng khuyn m i ng i lm nh ng g chng ti lm. Ti k cho b n cu chuy n ny v m t l do. v l do l g? m t h c sinh khc h i Ch vo t m hnh, ti v thm L do ti k cho b n nghe l gi i thch cho b n s quan tr ng c a vi c s n sng m r ng s c ch a c a b n cng nh thm vo n i dung. V v y ngy nay, kh nng tr $335,000 qu d dng cho ng v ng tng th c t i v s gio d c. c ph i l i u ng ang ni, m t h c sinh h i Qu d , ti l p l i. Nhn l i by gi , th t l ng ng n khi cho r ng $35,000 ti n c c l m t s ti n ln v m t cn chung c 12 phng l m t v giao d ch l n. Nhng tr c l m t s ti n r t l n, v l m t v u t t m c . i u quan tr ng l Kim v ti s n sng i xa hn v s c ch a v n i dung c a chng ti. Th h u h t m i ng i khng dm v t qua cu c s ng tho i mi c a h . H u h t m i ng i ch ch n cch chi an ton v ni Ti khng mua n i n l m t kinh nghi m c a ti. Ti tin r ng m t trong nh ng l do chnh v sao t hn 1% dn s v t qua c t ng l p d d n gi n v h u h t m i ng i th y khng tho i mi khi v t qua th c t i c nhn c a h , s c ch a c a h v n i dung c a h . H u h t m i ng i c g ng gi i quy t nh ng v n ti chnh v i nh ng g h bi t, hn l m r ng nh ng g h bi t v th h c th gi i quy t nh ng v n l n hn. S t t hn khi ng u v i nh ng th thch ti chnh, m i ng i l i v t l n c cu c i v i nh ng v n ti chnh h c m th y tho i mi. H c gi nguyn c nh ngho nhng m t con thin nga t t hn s ch p nh n r i ro kh i tr thnh con v t x u x l n n a? ng bao gi thnh m t con v t x u x l n n a cha?m t h c sinh h i Ch c ch n r i. Sau cn nh $335,000, chng ti th y d dng u t vo c p b c $2.5 tri u . T 1994 n 2001, chng ti lm r t t t m c $2.5 tri u v thu nh p th ng tng ln kho ng $16,000 m t thng m khng m t nhi u cng s c. Chng ti ln m c d d v l lc ti n ln nhm giu. Nh ng ai bi t qu kh c a ti, b n c th nh Rich dad poor dad cn l b n th o trong kho n th i gian 1995 n 1996, ti thi t k v sng t o tr chi Cashflow nm 1996 v ti tr v v i th gi i kinh doanh. Cng lc nm 1996, ti bi t l lc ti h c cch c ph n ho m t cng ty, thng qua qu trnh IPO, l khi ti g p Peter, nh m t trong cu n Rich dads guide to investing. Cng nm 1996, Kim v ti g p Sharon Lecher, v Rich dad poor dad c n b n. Kim, ti v Sharon thnh l p Cashflow Technology,Inc ma thu nm 1997. Chng ti 116 i vo th gi i v i m t s c ch a, n i dung v nh ng ng i b n m i. S c ch a c a u t vo b t ng s n v n gi m c $2.5 tri u. V y ng
wWw.VietLion.Com
Page 270
2010
chuy n sang m r ng s c ch a sang nh ng lnh v c khc nhng khng m r ng th c t i v b t ng s n. c ph i l nh ng g ng ang ni?m t h c sinh h i. Chnh xc l nh ng g ti ang ni. Ti ni Cng v i Sharon l ng tc gi v l c ng s kinh doanh, cng ty b nh c a ti pht tri n l n nhanh hn c trong m. V i Sharon, chng ti khng th thnh cng nh ngy hm nay. Sau khi lm vi c 5 nm v i Peter, chng ti c t 4 n 6 cng ty c c ph n ho thng qua qu trnh IPO trong vi nm t i. C v kinh doanh v qu trnh IPO, th c t i c a chng ti v nh ng g kh thi m r ng ng k . S c ch a c a chng ti v kinh doanh v IPO ti n v t b c. Nhng th c t i v b t ng s n c a ng v n gi nguyn, m t h c sinh ni. N v n gi nguyn k t cn chung c $335,000. N b m c k t gi a $335,000 v $2.5 tri u . l bi h c c a ng, ph i khng? Chnh xc, ti ni. Nhng b i v m t ng i ti n b trn m t v i ti chnh ti chnh khng c ngha h m r ng trn m i v i. l l do v sao nm 2001, Kim v ti quy t nh tr l i v i b t ng s n v v t quan b c t ng s c ch a c a chng ti m t l n n a. Lm giu s d hn. Nhi u nm tr c, ng i cha giu ni v i ti, M t trong nh ng l do ng i giu cng giu hn v m t khi h bi t cng th c lm giu, s d dng hn lm giu. N u con khng bao gi tm th y cng th c, lm giu d ng nh lun kh khn v ngho l chuy n t nhin. L do ti dnh nhi u th i gian vo ch s c ch a, n i dung v th c t i v l cng th c c a ng i cha giu. l cng th c c b n ng bao gi ni: Ti khng mua n i n hay Ti khng th lm n iv ch n cch m r ng th c t i. Nh b n bi t, ng i cha giu dng nh ng cu chuy n c tch v chuy n kinh thnh nh nh ng bi h c d n ng cho cu c i ng i ln pha tr c trong th i gian n n n v s hi. Nhng bi h c ti n ln s giu c c s c thu ht nh t v i ti. ng ni: M t khi con bi t cng th c lm giu l khng ng ng m r ng th c t i, n s tng s c m nh n b y c a con, th lm giu cng d hn. i v i nhi u ng i b m c k t vo m t th c t i no m ngh r ng th c t i c a h l th c t i duy nh t, t c h lm giu s gi m xu ng. Ni cch khc, ng i cha giu d y ti m t khi giu, lm giu s d hn v nhanh hn. N u b n khng bao gi giu, cu c s ng s kh khn hn v ch m hn. Bi t c i u ny, ti bi t l lc Kim v ti m r ng th c t i c a chng ti b t ng s n m t l n n a. Chng ti u t 5 nm m r ng th c t i v kinh doanh v qu trnh IPO v chng ti lm giu nhanh hn bao gi h t. Ti bi t b c k ti p s d v nhanh hn. Ti bi t v ti th y n x y ra v i ng i cha giu. Sau $5 tri u s r t d Cu i nm 2000, th tr ng ch ng khon kh ng ho ng, cng ty c a chng ti m r ng nhanh chng, sch v tr chi c a chng ti bn kh p th gi i, cc cng ty ang c c ph n ho r t thu n l i v chng ti s s m c l i nhu n. Kim ni v i ti, Chng ta c n quay l i v i b t ng s n. Chng ta c n u t vo nh ng ti s n ch c ch n n u chng ta mu n c ng c s giu c. V th , chng ti quay l i th tr ng v ch y vo th c t i c, s c ch a v n i dung c. Chng ti c m th y nh quay l i ki m $35,000 cho m t cn nh $335,000. M c d d dng vi t m t t m sc cho ba cn nh $335,000, tr ti n m t khng c n vay m n, nhng chng ti g p r c r i m t l n n a. M i th khng i theo con ng c a chng ti. Lc , ti bi t l lc m r ng th c t i m t l n n a. Sau , Kim v
wWw.VietLion.Com
Page 271

ti tm ki m nh ng d n kho ng $4 tri u . Chng ti c m th y tho i mi v i con s k t khi chng ti c
2010
hn $1 tri u cho ti n c c, n u c n. Chng ti ngh chng ti bi t nhi u, nhng chng ti khng th tm m t ti s n ho c tnh ton h p l ho c lm vi c theo k ho ch m i c a chng ti. Sau ti g i cho m t ng i b n tn Bill, ng i c hng trm tri u trong b t ng s n. Sau khi g p anh, ti h i anh s thm d c a chng ti c g sai. Bill tr l i: $4 tri u l m t th tr ng kh khn. Ngn hng khng thch u t vo nh ng v l n v nh ng d n c t m c khng h p d n cho nh ng nh u t c nhn snh i u. Nhng n u hn $5 tri u th s d . Lc anh y ni th , ti bi t ti ranh gi i c a th c t i, s c ch a c a ti. 4 tri u th d v tho i mi nhng 5 tri u n m ngoi vng tho i mi c a ti. u c ti b t u ht ln N u ti khng th lm ngn hng h ng th v i 4 tri u , lm sao ti b t h thch th v i m t v u t 5 tri u . Ti c th l ng nghe th c t i c a ti ni l n v i ti. Ti cng c th nghe ng i cha giu nh c nh ti nh ng cu chuy n c tch v cng nh lm giu s d hn m t khi b n giu hn, ch c n theo cng th c. Ti bi t l lc lm theo cng th c v v t ln th c t i. V cng d Ph n m u cu n sch, ti vi t v s d dng v hu b ng cch m n ti n t ngn hng. M t khi Kim v ti s n sng v t qua th c t i, s tho i mi c a chng ti, chng ti th y cng d dng m n ti n t chnh ph . Ti vi t v nh ng lu t thu thu n l i cho nh ng ng i nhm B v I v ch ng l i nhm E v S. Ti cng vi t r ng h u h t nh ng ng i than phi n v thu l nh ng ng i nhm S v E. L do l, nhm B v I, chnh ph mu n tr thnh c ng s c a b n, n gi n v nhm B v I s t o ra vi c lm v cung c p ni n ch n . Ti lun lun bi t i u ny, v ng i cha giu ni v i ti, nhng ti khng h bi t chnh ph s gip nh ng ng i ny bao nhiu th c l i cho chnh 118 ph , cho n khi ti b t u tm ki m cc v u t b t ng s n trn $5 tri u ti s n sng m r ng th c t i c a ti. Cu c tm ki m c a chng ti ti p t c. Chng ti by gi tm nh ng d n l n hn kh nng c a chng ti. L n g p u tin c a chng ti nm 2001 v i m t ng i bn b t ng s n, c bi t cho nh ng ng i c thu nh p th p c h tr b i chnh ph , Kim v ti trnh by cho ng i ny l i t c hi n t i v b t ng s n c a chng ti. Trong u t, v ch ng ti c hng tri u b t ng s n, ch y u l cc chung c t 30 n 50 phng. Cc b n bi t cch qu n l cc cn chung c cho nhi u gia nh , t t, ng i qu n l y ni, l m t ph n tr kho ng 30 tu i. T i sao t t?Kim h i V m t trong nh ng yu c u c a chnh ph l b t c ai mu n m n ti n ph i c m t h s thnh cng trong qu n l cc khu chung c. Anh ch lm i u trong hn 10 nm v i u hnh r t hi u qu . Nhi u ng i mu n vay t chnh ph nhng ch m t t ng i tiu chu n, c y ni. Nh cc b n bi t, h u h t m i ng i s h u m t s cn nh u t u mu n qu n l cc b t ng s n c a h , thu ti n v t h s a ch a. l l do v sao h khng bao gi h c cch qu n l cc ti s n ln hn nh ng b. Kim v ti g t u. Chng ti bi t c nhi u th hn i v i b t ng s n hn la ch n gi n thu th p ti n thu v s a vi ci toilet. Chng ti h c th t nhi u trong 10 nm qua. Nhng by gi l lc chng ti i ti p. N u chng ti ti p t c, chng ti s g p nh ng ng i b n m i, h c nh ng t v ng m i, v s n sng chi m t tr chi l n hn. L ng nghe hai ng i ny, ti nh n ra trong 10 nm qua chng ti tr thnh con th v thin nga trong lnh v c b t ng s n m c 4 tri u . Chng ti gi ng nh cu t c ng : con c l n trong ci ao nh . y l lc i t i v
wWw.VietLion.Com
Page 272

m t l n n a tr nn khng tho i mi, tr thnh con ra ch m ch p v con v t x u x trong m t tr chi l n hn.
2010
Ng i c nh ng i ch i l b t ng s n l m t ch ngn hng u t c bi t trong lnh v c mi n thu , cho vay c li su t ho c khng. Khi ti h i anh cc lo i chng trnh ti chnh c a chnh ph , anh tr l i, N u anh v d n c a anh tiu chu n, chnh ph s a cho anh t 95% n 100% s ti n. anh l h s cho chng ti m n ti n mua cc v u t? Chng ti s cho ti n chng ti mua ti s n c a chng ti? N u anh tiu chu n, anh ta ni. Chnh ph s cho anh m n ti n ngay c khi anh s a ch a hay khi ph c d n n u anh tiu chu n. anh l n u d n tr gi 10 tri u h s cho ti m n $10 tri u ho c hn? V n u c n 3 tri u s a ch a, h cng s cho chng ti m n s ti n ? H s cho chng ti m n t t c s ti n cho ti s n c a chng ti? Anh ta g t u. H thch cho anh m n 20 tri u ho c hn, nhng 10 tri u l m t ni t t anh b t u. M t khi anh lm t t m t d n 10 tri u , th d n 20 tri u ho c 150 tri u khng n m ngoi kh nng chnh ph n u anh c cc h s ch ng minh. Ti c th nghe ng i cha giu ni m i i u s cng d hn. Nhng ti khng th tin l n l i d nh th ny. Trong lng cn m t cht nghi ng ti h i: i u ki n l g? Ti c th b o m m c li su t t 5 n 7%, trong 40 nm, Khng c n ph i ch c ch n Khng c n ph i ch c ch n , ti h m m. anh l chnh ph s khng n sau khi m i th ti s h u b ng tr nn xu ng c p hay ti khng th s ti n cn l i. Ngn hng ght cc kho n vay khng ch c ch n. M i khi ti m n ti n h , h ph i b o m m i th ti s h u ph i trong gi i h n. ng v y, ng i nhn vin ngn hng ni. Nhng anh s nh n ra c nhi u i m v i u ki n khc ap t y khng p t theo quy c ngn hng Ti nh n ra i u , nhng ti khng hi u t i sao chnh ph c th t t nh th , ti ni i khi, c nh ng chng trnh t t n m trong cc v n mi n thu c a chnh ph . Th nh tho ng c nh ng kho n vay c th tha th , l ni chnh ph n gi n qun r ng anh m n ti n c a h n u anh lm m i th tr nn t t. ch n gi n l m t s tr c p. T i sao chnh ph lm th ?, ti h i V m t trong nh ng v n l n hi n nay ang i di n v i t n c l nh ng ni n ch n ni d i tiu chu n, sinh ra t i ph m. Chnh ph ang i sau cc khu Nh ng khu m ng i c thu nh p th p c th tr c. Chnh ph lo l ng n u khng nh ng ng i nh anh, hng tri u ng i s v gia c v s s ng nh ng chu t v a m t vi trong s h vo t. chu t ny lm h i nh ng ng i ngho v chnh ph mu n ch m d t tnh tr ng ny. Lc ny, chnh
ph ang s n sng chi hng t cho nh ng ng i nh anh c th ch ng minh h l nh ng ng i qu n l c trch nhi m cho nh ng d n l n. H s s n sng cho ti ti n ngay c khi ti giu hn ng, ng i nhn vin ngn hng v nh mi gi i cng ni v c i. Khng ch l ti n. l m t s ti n l n. N u anh lm t t trong nhi u nm t i, ti c th gip anh m n hng t , n u anh mu n lm giu hn. Nm ngoi, m t ph n chia cng chng ti quay l i v i hn 1 t v chng ti khng tm c ng i tiu chu n. Kim ni: i u t t nh t lm giu b ng cch ny l chng ti lm th t nhi u i u t t cho nhi u ng i. Th t th v cho ti suy v vi c chuy n m t khu chu t thnh m t cn nh an ton cho nh ng ng i c gia nh. chnh xc l nh ng i u m chnh ph chu t l ni c nhi u v n x y ra nh t, l ni sinh ra nhi u t i an ton, b n s c cng nhi u ti n dng. B t c mu n cc b n lm. chnh l t nh ng khu nh
ph m. N u cc b n c th bi n khu nh ny thnh ni n ch n
bao nhiu cc b n mu n. V y chng ti lm giu b ng cch lm c ng s c a chnh ph ?, ti h i B n mu n giu
wWw.VietLion.Com
Page 273
2010
c no cng c, ch ngn hng ni v c i. Nh ng g cc b n ph i lm l lm nh ng g cc b n lm trong 10 nm qua, l s h u v qu n l cc khu chung c cho a gia nh. Nh ng g cc b n c n lm l t b n ho 10 nm kinh nghi m c a cc b n. V chng ti thch gip cc b n giu hn. B n c bi t tm nh ng ng i c nhi u nm kinh nghi m nh cc b n kh nh th no khng? C cho chng ti bi t khi no cc b n s n sng. C y s gip b n tm cc ti s n v ti s gip b n tm ton b s ti n b n mu n. Bu i ni chuy n s m k t thc. Kim v ti c m n h v vo xe. Khi vo xe, chng ti ng i im l ng v chong vng khng th tin n i. i vi d m v chng ti cha ni g. Cu i cng Kim ni: Anh c nh r ng cn chung c 12 phng chng ta mua 10 nm tr c khng? Anh ang ngh v n, ti ni i u g s x y ra n u chng ta ch n cch ni: Ti khng mua n i n?, c y ni Cu c i chng ta s ra sao n u chng ta $35,000 ch n ng chng ta. Ti ngh trong ch c lt v ni: Anh ngh chng ta v n s n sng lm i u tng t ngy nay. N u $35,000 lm d ng b c chng ta, th n c th lm chng ta d ng b c hm nay. Ti nh l i l i ni c a ng i cha giu: Tng lai c a con c xc nh b ng nh ng g con lm ngy nay, khng ph i ngy mai. Quay sang Kim ti ni: N u chng ta ni Ti khng mua n i n m i nm tr c, chng ta c th ph i ni Ti khng mua n i n ngy nay. Chng ti v nh trong im l ng, c m th y th v v h nh phc. Khi vo nh, ti c th nghe ti ng ng i cha giu ni v i ti r ng m t khi ti giu, lm giu s cng d hn, v l do nhi u ng i khng bao gi v t kh i t ng l p trung lu v h khng tin nh ng cu chuy n c tch. Khi h khng tin vo chuy n c tch, h s khng h c cc bi h c t cc cu chuy n. Ti th m c m n ng i cha giu v nh c ti: Lun nh nh ng cu chuy n c tch s thnh hi n th cb ng cch ny hay cch khc.
wWw.VietLion.Com
Page 274
2010
Quy n 1: D y con lm giu

Chng 1: Cha Giu, Cha Ngho ................................................................................................1 Chng 2: Bi 1 Ng i giu khng lm vi c v ti n ...................................................................3 Chng 3: Bi 2 T i sao ph i d y con v ti chnh? ................................................................12 Chng 4: Bi 3 Hy ngh n vi c kinh doanh c a mnh. .....................................................19 Chng 5: Bi 4: Lin on b m t l n nh t c a ng i giu ...............................................22 CHNG 6 Bi 5: Ng i giu t o ra ti n .............................................................................26 CHNG 7 Bi 6: Hy lm vi c h c ng lnh vi c v ti n .......................................34 CHNG 8 Bi 7: V t ch ng ng i v t..............................................................................42 CHNG 9 - S KH I U ....................................................................................................52 VI C PH I LM .............................................................................67
CHNG 10: M T S
QUY N 2: C THO I MI V TI N B C B N THU C NHM NG I NO?.......................................................................................69 Ph n 1 KIM T ....................................................................................................................74
Chng 1 T i sao anh khng ki m l y m t cng vi c? ............................................................74 CHNG 2NH NG CON NG I KHC NHAU THU C NH NG NHM KHC NHAU .......................................................................................................................................................82 CHNG 3 T i sao m i ng i ch n s an ton hn l s t do............................................96 CHNG 4 Ba ki u h th ng kinh doanh ..............................................................................104 CHNG 5 B Y C P B C U T ...................................................................................113 Chng 6: Con khng th l y ti n b ng m t con c..........................................................126 Ph c l c t p 2 .............................................................................................................................127 L I KHUYN U T C A NG I B PH N 1 B N C S N SNG TR GIU ................................................................129
THNH NH U T CHA?...............................134
Chng 1 Con nn u t vo u? ........................................................................................134 CHNG II VUN P N N MNG TI S N....................................................................145 wWw.VietLion.Com Page 275
VietLion.Com Th vi n eBook Online Free for All ! CHNG 3 BI H C U T S 1 ....................................................................................147
2010
Chng 5: Bi h c u t s 3: T i sao u t th ng r i r m? .........................................150 L i Gi i Thi u ............................................................................................................................155 CHNG 1 M i a tr sinh ra u thng minh v giu c ...............................................156 CHNG 2.................................................................................... Con b n l m t thin ti? 158 CHNG 3 CHO CON S C M NH-TR C KHI CHO CON TI N .............................167 Chng 4. N u con mu n giu th con ph i lm bi t p nh .............................................170
Chng 5 Con b n s c n bao nhiu phng php thnh cng? .....................................178 L i Gi i Thi u ............................................................................................................................190 Ph n 1: S c m nh n b y c a tr c ......................................................................................191 Chng 1: Lm th no v hu s m v giu .....................................................................191 Chng 2: T i sao ph i v hu cng s m cng t t .................................................................194 Chng 3: Lm th no ti v hu s m ..................................................................................196 Chng 4: Lm th no v hu s m ...................................................................................203 Chng 5: S c m nh n b y c a tr c .................................................................................209 Chng 6: B n ngh r ng i u g r i ro? ................................................................................217 Chng 7: Lm th no lm vi c t m ki m nhi u ti n ...................................................224 Chng 8: Cch nhanh nh t lm giu: Tm t t v n b y tr c ..................................233 Chng 9: K ho ch c a b n nhanh c no? .........................................................................237 Chng 10: S c m nh n b y c a vi c nhn th y m t tng lai giu c ...........................246 Chng 11: S c m nh n b y c a s trung th c .................................................................258 Chng 12: S c m nh n b y c a chuy n c tch ................................................................265
wWw.VietLion.Com
Page 276

Day Con Lam Giau

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Day Con Lam Giau

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

VietLion.Com Th vi n eBook Online Free for All !

VietLion.Com Th vi n eBook Online Free for All !

VietLion.Com Th vi n eBook Online Free for All !

VietLion.Com Th vi n eBook Online Free for All !

VietLion.Com Th vi n eBook Online Free for All !

VietLion.Com Th vi n eBook Online Free for All !

VietLion.Com Th vi n eBook Online Free for All !

VietLion.Com Th vi n eBook Online Free for All !

VietLion.Com Th vi n eBook Online Free for All !

VietLion.Com Th vi n eBook Online Free for All !

VietLion.Com Th vi n eBook Online Free for All !

nh ng m c khc nhau thi. Cha ch mu n hai con c c h i nhn r ci c m b y ny,

VietLion.Com Th vi n eBook Online Free for All !

VietLion.Com Th vi n eBook Online Free for All !

VietLion.Com Th vi n eBook Online Free for All !

VietLion.Com Th vi n eBook Online Free for All !

. V n l cn h th qu t tng, nn h quy t nh ph i ti t ki m mua m t ngi nh trong

VietLion.Com Th vi n eBook Online Free for All !

VietLion.Com Th vi n eBook Online Free for All !

VietLion.Com Th vi n eBook Online Free for All !

VietLion.Com Th vi n eBook Online Free for All !

Ng i trung lu mua nh ng tiu s n m h ngh l ti s n Ng i ngho ch c ton chi ph

VietLion.Com Th vi n eBook Online Free for All !

VietLion.Com Th vi n eBook Online Free for All !

VietLion.Com Th vi n eBook Online Free for All !

VietLion.Com Th vi n eBook Online Free for All !

Gi m b t thu thu nh p M t lin minh c nhn

VietLion.Com Th vi n eBook Online Free for All !

VietLion.Com Th vi n eBook Online Free for All !

VietLion.Com Th vi n eBook Online Free for All !

Hy nh : Ng i giu v i lin on 4. Ki m ti n 5. Dng ti n 6. Tr thu

Hy nh : Ng i giu v i lin on 4. Ki m ti n 5. Dng ti n 6. Tr thu

VietLion.Com Th vi n eBook Online Free for All !

VietLion.Com Th vi n eBook Online Free for All !

VietLion.Com Th vi n eBook Online Free for All !

VietLion.Com Th vi n eBook Online Free for All !

VietLion.Com Th vi n eBook Online Free for All !

ti n t th tr ng b t ng s n v n ang pht tri n c a h chuy n d n sang mi n b c n vng Oregon v

VietLion.Com Th vi n eBook Online Free for All !

VietLion.Com Th vi n eBook Online Free for All !

VietLion.Com Th vi n eBook Online Free for All !

VietLion.Com Th vi n eBook Online Free for All !

Singapore ti c m t ng i b n qu n l m t tr ng h c d y cch bun bn. Singapore. Ti ngh n u c tham

d m t l p h c c a anh ta, c s y m nh s nghi p c a c ln c nhi u y." Anh mu n ni l ti ph i n

VietLion.Com Th vi n eBook Online Free for All !

VietLion.Com Th vi n eBook Online Free for All !

VietLion.Com Th vi n eBook Online Free for All !

VietLion.Com Th vi n eBook Online Free for All !

VietLion.Com Th vi n eBook Online Free for All !

VietLion.Com Th vi n eBook Online Free for All !

VietLion.Com Th vi n eBook Online Free for All !

VietLion.Com Th vi n eBook Online Free for All !

VietLion.Com Th vi n eBook Online Free for All !

VietLion.Com Th vi n eBook Online Free for All !

VietLion.Com Th vi n eBook Online Free for All !

VietLion.Com Th vi n eBook Online Free for All !

VietLion.Com Th vi n eBook Online Free for All !

VietLion.Com Th vi n eBook Online Free for All !

VietLion.Com Th vi n eBook Online Free for All !

VietLion.Com Th vi n eBook Online Free for All !

VietLion.Com Th vi n eBook Online Free for All !

VietLion.Com Th vi n eBook Online Free for All !

VietLion.Com Th vi n eBook Online Free for All !

cc th h sau, n gi n v nh ng th h sau khng c