You are on page 1of 16

VIN K TON V QUN TR DOANH NGIP TRNG CAO NG K THUT CNG NGHIP 2

L THUYT TI CHNH

THC TRNG LM PHT VIT NAM NM 2008 V BIN PHP GII QUYT

Ging vin hng dn: Thc s Nguyn Th M Phng Nhm 2: 1. Nguyn Th Ngc Hu 2. Trn Th Hin 3. Nguyn Vn Mng 4. L Th Minh 5. Bi Vn Ph (Nhm trng) 6. Nguyn Thu Bch Tho 7. Nguyn Diu Thu 8. Dng Th Xoan

TP.H Ch Minh, thng 11 nm 2008

Mc lc 1. TNG QUAN V LM PHT 1.1. Cc quan im v lm pht 1.2. Cch o lng lm pht 1.3. Phn loi lm pht 1.4. Nguyn nhn lm pht 1.5. Cc bin pht kim ch lm pht 2. TNG QUAN V TNH HNH LM PHT VN HIN NAY 2.1. Tnh hnh kinh t v x hi 2.2. Cc nguyn nhn gy ra lm pht VN 3. CC BIN PHP KIM SOT LM PHT VN Danh mc ti liu tham kho Trang 3 Trang 3 Trang 4 Trang 6 Trang 7 Trang 8 Trang 10 Trang 10 Trang 13 Trang 14 Trang 16

1. TNG QUAN V LM PHT 1.1. Cc quan im v lm pht Theo K.Marx, Lm pht l hin tng tin giy trn ngp cc knh lu thng tin t, vt qu cc nhu cu ca kinh t thc t lm cho tin t b mt gi v phn phi li thu nhp quc dn. Nh vy, theo ng Marx lm pht ch xut hin khi lng tin giy trong lu thng vt qu nhu cu tin t ca lu thng hng ho trong nn kinh t. Trng phi Keynes th cho rng vic tng nhanh cung tin t s lm cho mc gi c tng ko di vi t l cao, do vy gy nn lm pht. Theo quan im ny, mt nhn t no khc ngoi tin t khng th gy nn lm pht cao c: hin tng v pha cung cng khng ph i l mt ngun gc ca lm pht cao (Frederic S.Mishkin, Quan im trng phi Keynes, Tin t, ngn hng v th trng ti chnh, NXB Khoa hc v K thut, trang 810). Ngc li, Paul A.Samuelson li cho rng: lm pht biu th mt s tng ln trong mc gi chung. T l lm pht l t l thay i mc gi chung.... Trn c s ng a ra cc phng php c th tnh t l lm pht, nh phng php tnh theo ch s gi tiu dng (CPI Consumer Price Index), ch s gi sn xut (PPI Product Price Index) v ch s gim pht GDP (GDP Deflator). Tri vi quan im ca trng phi Keynes, Samuelson cho rng lm pht c th do nguyn nhn cu ko hoc nguyn nhn chi ph y, tc l lm pht c th xy ra ngoi nguyn nhn tin t. Vo nhng nm 70 ca th k 20, trc nhng tranh ci ko di v nguyn nhn ca tnh trng gi c tng cao M v cc nc phng Ty do cuc khng hong du la. Milton Friedman n i ting vi tuyn b lm pht d lc no v u cng l mt hin tng tin t. ng cn nhn mnh: Lm pht bt c ni no lun l mt hin tng tin t vi ngha l, n c v c th c to ra ch bng cch tng lng tin nhanh hn so vi tng sn lng. Nh vy theo ng mt s tng gi c tm thi c th do nhiu nguyn nhn nhng khng th xy ra lm pht cao m khng c mt t l tng trng tin t nhanh c. Tuy vy cng c mt khi nim thn trng c nhiu nh kinh t chp nhn nh sau: Lm pht l hin tng xy ra khi mc gi chung trong nn kinh t tng ko di trong mt khong thi gian nht nh. Mc chung ca gi hng ho tc l mc trung bnh ca gi c cc hng ho trong nn kinh t, n th hin c xu th bin ng chung ca mc gi c - biu th sc mua ca tin t i vi cc hng ho khc. Nhng cn lu rng mc gi chung phi tng mt cch vng chc v ko di trong mt thi gian nht nh, thng l t vi thng tr ln mi c th coi l xy ra lm pht.

1.2. Cch o lng lm pht 1.2.1. Ch s gi c hng ho tiu dng CPI Consumer Price Index Ch s gi c tiu dng x hi l mt t s phn nh gi ca r hng ho trong nhiu nm khc nhau so vi gi ca cng r hng ho trong nm gc. Vit Nam ch s ny c tnh trn 10 nhm mt hng, c chia thnh 86 phn nhm, gm 236 mt hng tiu dng chnh v 64 dch v. (S liu nm 2006) Cch tnh ch s gi tiu dng: Pit Q0 CPIt = 0 0 100% Pi Q i

Trong :

CPIt: ch s gi tiu dng nm t Pit, Pi0: gi c ca sn phm i nm t v nm 0. Qi0: s lng ca sn phm i dng tnh nm 0. Nm 0 c chn l nm gc. Cch tnh t l lm pht: LCPI (t) = CPI CPIt1 100% CPIt1

Trong :

LCPI (t): t l lm pht nm t (tnh theo CPI). CPIt: ch s gi tiu dng nm t so vi nm gc. CPIt-1: ch s gi tiu dng nm t-1 so vi nm gc. Nhng thng tin v thc o lm pht n dn chng hng ngy ch yu c tnh t phng php CPI. Nhng CPI li khng th o lm pht mt cch chnh xc bi n b tc ng bi hai yu t gy sai lch. Nhng yu t gy sai lch ny ch yu n t r hng ha c qui nh trc. Th nht l sai lch c cu v r hng ha chm thay i, n khng bao gm nhng hng ha tiu dng mi pht sinh nhng c a s ngi tiu dng s dng. V d TP.HCM khi mi ngi u c mobile phone, gi ca mt hng ny ang gim theo thi gian nhng n li khng nm trong r hng ha. Sai lch th hai l sai lch thay th, khi gi c mt loi hng ha no trong r gia tng, dn chng s chuyn sang tiu dng mt hng ha thay th vi gi r hn. V d

khi tht g tr nn mc hn do dch cm th ng i tiu dung s chuyn sang n c bin vi mc ch l cung cp cht m cho c th. T hai sai lch trn chng ta nhn thy rng, nu tnh lm pht t CPI th c th dn n mt d bo lm pht qu mc v nhng mt hng trong r ang tng gi cn nhng mt hng ngoi r li ang gim gi. 1.2.2. Ch s gi sn xut PPI Product Price Index T l lm pht tnh theo PPI c ng c cch tnh thng t nh tnh t l lm pht theo CPI, nhng PPI c tnh trn mt s lng hng ho nhiu hn CPI v tnh theo gi bn bun (gi trong ln bn u tin). 1.2.3. Ch s gim pht tng sn phm quc ni GDP Deflator Ch s gim pht GDP cn c vo ton b khi lng hng ha v dch v cui cng c sn xut trong mt nm v gi c hai thi im khc nhau, thng thng theo ngn ng thng k l gi c nh (constant price) v gi hin hnh (current price). Cch tnh ch s gim pht GDP = 100%

Trong :

PGDP: ch s gim pht GDP. GDPd: GDP danh ngha (o lng sn lng nm hin ti theo gi nm hin ti). GDPt: GDP thc t (o lng sn lng hin ti theo gi nm gc) Cch tnh t l lm pht: () = () (1) (1) 100%

Trong :

LGDP (t): t l lm pht nm t (tnh theo GDP). PGDP (t): ch s gim pht GDP nm t. PGDP (t-1): ch s gim pht GDP nm t-1.

Hn ch ca cch tnh ny l ch tnh c lm pht ca mt nm sau khi c bo co v GDP ca nm . 1.3. Phn loi lm pht C nhiu cch phn loi lm pht v hin nay ang dng mt cch phn loi kh ph bin l cn c vo tc v tc ng ca n. Theo cch phn loi ny, ngi ta chia thnh 3 loi lm pht 1.3.1. Lm pht thp(hay lm pht va phi) Lm pht va phi l loi lm pht xy ra vi gi c hng ho tng chm v c th d on trc c, thng c gii hn mc mt con s mt nm. Khi gi c hng ho tng i n nh, ngi dn vn tin tng vo tin t v v vy cc chc nng ca n vn c thc hin mt cch bnh thng. Thng thng cc nc do loi lm pht thp c th d on trc v ngi ta c th ch s ho vo cc chnh sch ca Nh nc hoc cc hot ng kinh t nn hn ch c cc tc ng tiu cc ca n. Thm ch, loi lm pht ny cn c th c tc dng m rng tn dng mt mt kch cu, mt mt gia tng u t, m rng v pht trin sn xut, thc y tng trng kinh t, to thm vic lm, gim t l tht nghip. Chnh v th, trong chnh sch v m ca hu ht cc quc gia hin nay, ngi ta thng chp nhn mt t l lm pht va phi kch thch tng trng kinh t. 1.3.2. Lm pht phi m Lm pht phi m l loi lm pht xy r khi gi c hng ho tng nhanh mc t 2 n 3 con s mt nm. Nh Vit nam trong giai on va qua c th c xem l lm pht phi m. Khi lm pht ny xy ra, do tin b mt gi rt nhanh nn ngi dn khng cn mun nm gi tin m chuyn sang sn lng mua hng ho, vng, ngoi t ct gi. Tnh trng ny cng lm cho gi c tng nhanh v bin ng bt thng. Th trng ti chnh s tn li v dng vn chy ra nc ngoi. Li sut thc c th gim bng khng hoc m, hiu qu kinh t suy gim, nn kinh t ri vo khng hong, thu nhp thc t ca ngi lao ng b xi mn nghim trng, tht nghip tng cao.

1.3.3. Lm pht siu tc Lm pht siu tc l loi lm pht xy ra khi gi c hng ho tng rt nhanh vi tc t 4 con s tr ln mt nm. V d nh Bolivia nm 1985 l 11.800% /nm, Nht Bn nm 1949 l 23.700%/nm, v trong nm nay l Zimbawe vi hn 11.000%/nm. Biu hin c trng c bn ca lm pht siu tc l gi c hng ho tng nhanh qu mc, v bin ng bt thng khng th d on trc c. Ngi dn chy trn tin v chuyn sang ct tr mi th. Nn kinh t c th b bin dng v ri vo khng hong trm trng, tht nghip trn lan, i sng nhn dn gim st nghim trng. 1.4. Nguyn nhn lm pht 1.4.1. Lm pht tin t (Monetary Inflation) Loi lm pht ny xy ra khi tc tng trng cung tin vt qu tc tng trng thc s ca nn kinh t. n gin hn l tin trong lu thng tng nhanh hn s lng hng ha v dch v c sn xut ra trong nn kinh t. V d nh tc tng trng cung tin l 10% nhng tc tng trng thc ca nn kinh t 7% th lm pht tin t l 3%. Loi lm pht ny thng xy ra ti cc nc ang pht trin khi cc nc ny theo ui c ch p ch ti chnh (Financial repression) hoc trong trng hp quc gia ang theo ui chnh sch tin t m rng. p ch ti chnh l tnh trng ngn hng trung ng ti tr cho thm ht ngn sch chnh ph bng cch in tin, qu nhiu tin trong lu thng vt qu tc tng trng thc s dn n lm pht. Chnh sch tin t m rng s kch thch tng cu hang ha dch v trong nn kinh t, khi tc tng trng tng cu cao hn tc tng trng tng cung, th cng dn n lm pht. 1.4.2. Lm pht cu ko (Demand Pull) Loi lm pht ny xut pht t s thay i hnh vi tng cu mang tnh t bin trong nn kinh t. Cc nguyn nhn c th l do chnh ph chi tiu qu mc khi thc hin chnh sch thu chi ngn sch m rng, hoc tng chi tiu tiu dng qu mc bnh thng

do khu vc h gia nh qu lc quan, hoc do khu vc h gia nh c ngun thu nhp t trn tri ri xung nh vin tr nc ngoi, thu nhp do gi c xut khu tng t bin... 1.4.3. Lm pht chi ph y (Cost Push) Lm pht chi ph y l loi lm pht do thu hp tng cung hoc do cc doanh nghip buc lng phi nng cao gi bn sn phm v nhng l do bt li. Khc vi hai loi lm pht trn, th loi lm pht ny ch yu n t pha cung v nguyn nhn ch yu t xut pht t hin tng tng chi ph sn xut khng mong i t pha cc doanh nghip. Tng chi ph khng mong i t pha doanh nghip to ra nhng c sc tng cung bt li. Cng nhn cng i tng lng din rng, gi nguyn nh liu gia tng t bin, thm ha t nhin lm nh tr hot ng sn xut ca nhiu doanh nghip l nhng ngi n ca loi lm pht ny. 1.5. Cc bin pht kim ch lm pht 1.5.1. Tht cht khi cung tin t Khi khi cung tin t trong lu thng tng ln s lm tng tng cu v gi c hng ha s tng ln. Trong trng hp nn kinh t c du hiu lm pht NHTW s thc hin chnh sch tht cht khi cung tin t bng cc cng c ca mnh nh tng li su t chit khu, ti chit khu, tng t l d tr php nh, khng pht hnh thm tin vo lu thng. 1.5.2. Kim gi gi c Bng cc bin php: Nhp khu lng hng m nn kinh t thiu Xut kho d tr ra bn Thc hin chnh sch kim sot gi 1.5.3. n nh mc li sut cao Khi li sut tin gi c n nh mc cao s thu ht bt tin trong lu thng v, tuy nhin s dng bin php ny cn s h tr ca NHTW v NSNN 1.5.4. Gim chi tiu ngn sch

Chi tiu ngn sch l 1 b phn quan trng ca tng cu, gim chi ngn sch nhng khon cha tht s cn thit s lm gim sc p i vi tng cu v gi c s h xung. 1.5.5. Hn ch tng tin lng Tin lng l 1 b phnh quan trng trong chi phsi sn xut, tng tin lng s lm tng tng chi ph sn xut dn n lm gi c tng ln, ng thi tng tin lng cng lm tng thu nhp cho dn chng gy sc p lm tng tng cu. 1.5.6. Lm pht chng lm pht Nh nc gia tng u t m rng sn xut, kt qu ca u t s lm tng cung to iu kin cn bng quan h cung cu. 1.5.7. Thc hin chin lc th trng cnh tranh hon ho Cnh tranh hon ho s trnh c c quyn y gi ln, mt khc cnh tranh s thc y ci tin k thut, tit kim chi ph sn xut gp phn lm cho gi c hng ha h xung 1.5.8. Mua ly 1 t l tht nghip v lm pht Lm pht v tht nghip l 2 yu t i nghch nhau, ngi ta c th mua ly 1 t l tht nghip v lm pht va phi m bo cho nn kinh t pht trin bnh thng v i sng x hi n nh.

10

2. TNG QUAN V TNH HNH LM PHT VIT NAM HIN NAY 2.1. Tnh hnh kinh t v x hi Biu lm pht, li sut ti cp vn v tng trng tn dng ca VN qua cc nm

Theo bo co, t l lm pht Vit Nam hin nay nm trong khong t 25-30%. Mt s chuyn gia nhn nh vi ny th con s c th mc 29-30% vo cui nm nay. Cn Chnh ph th ang k vng s kim sot n mc 25-26% vi t l tng trng kinh t l 5-7%. Tnh ring thng 5/2008 u t trc tip nc ngoi t 7,5 t USD, a tng s 5 thng ln 14,7 t USD, cao gp trn 2,6 ln cng k nm trc. Nu k c 0,6 t USD ca cc d n tng vn th tng lng vn ng k mi v b sung t trn 15,3 t USD, cao gp 2,3 ln cng k nm trc, khng nhng ln nht so vi cng k t trc ti nay m cn ln hn mc c nm t nm 2006 tr v trc, bng trn hai phn ba lng vn ca c nm 2007. Vi tnh hnh kinh t th gii ang khng hong nghim trng nh hin nay th vic vn FDI vi lng ln v nc ta l mt iu ang lo ngi. V vic thc hin cc cam kt v vn s kh m thnh cng. Mc nhp siu 5 thng u nm l 14,4 t USD, chim 61,6% kim ngch xut khu. Nhp siu ca khu vc c vn u t nc ngoi khng k du th l 2,5 t USD,

11

chim 17,6% tng kim ngch nhp siu; nhp siu ca khu vc kinh t trong nc l 11,9 t USD, chim 82,4%. Bn cnh yu t v tng s lng hng nhp khu, th s tng gi ca mt s mt hng nhp khu ch yu trong thi gian gn y cng gp ph n khng nh gy nn tnh trng nhp siu. Kim ngch xut khu 5 thng t 23,4 t USD, tng 27% so vi cng k, trong kim ngch xut khu ca cc doanh nghip c vn u t nc ngoi tng 24% so vi cng k nm trc. Tnh t u nm c 8 nhm hng t gi tr xut khu trn 1 t USD gm du th, than , hng dt may, giy dp, g, thy sn, go v c ph. Nu khng c s tng trng t xut khu th nhp siu ca nc ta cn ln hn na. c bit l gi du th gii tng cao trong thi gian va qua gp ph n lm gim s thm ht cn cn thng mi nh vo vic xut khu du th. S tng trng mnh m ca kiu hi (bao gm mt phn rt ln v ngy cng tng tin gi ca ngi i xut khu lao ng), kt hp vi s tng trng ca dng vn u t nc ngoi chy vo Vit Nam. Mt s kt hp na l trong nm 2006, qu trnh c phn ho cc doanh nghip nh nc v s pht trin ca th trng chng khon t nhng bc pht trin ln, khin Vit Nam tr thnh mt a im hp dn v dng vn u t gin tip chy mnh vo nc ta. Theo c lng khng chnh thc, c khong hn 5 t USD kiu hi c gi v, v khong 1 n 2 t USD vn u t gin tip c chuyn vo trong nc trong nm 2006 v nhng thng u nm 2007. Tuy nhin, do chu nh hng ca gi c nguyn liu trn th gii tng khi n chi ph sn xut cng nh gi thnh cc dch v tng ln, nhng hot ng thng mi cng din ra kh si ng trn hu khp cc a bn trong c nc. Tng mc lu chuyn bn l hng ha v dch v tiu dng x hi 5 thng u nm t 370.000 t ng, tng ti 29,5% so vi cng k nm trc. Xng du: l mt hng nhp khu 100%, k hoch c nm nhp khong 14,5 triu tn cc loi. D kin sau thng 6, tu thuc vo tnh hnh ca th trng trong v ngoi nc B Ti chnh mi c phng thc x l thch hp i vi gi mt hng ny. Hin nay, B Ti chnh cng ang tnh ton b mt phn ngn sch cho nhp khu xng du m bo nhu cu nhp hn 2,2 triu tn du ca cc doanh nghip u mi trong nc t nay n cui thng 6/2008.

12

Thp: Hip hi Thp Vit Nam cho bit gi bn thp xy dng trong nc gim t 200.000 n 650.000 ng/tn v s n nh trong thng ti Theo VNA, hin gi thp xy dng cha tr chit khu v cha c thu gi tr gia tng ti cc n v sn xut v lin doanh vi Tng Cng ty Thp Vit Nam pha Bc dao ng trong khong 14,8 triu ng - 15,3 triu ng/tn v pha Nam l 14,8 triu ng - 15,2 triu ng/tn. Xi mng: nng lc sn xut ca cc doanh nghip sn xut xi mng trong nc c th p ng c nhu cu. Do vy, yu cu t ra i vi ngnh xi mng l gi n nh gi bn trong thi gian ti. C ph: Sau khi tng nh vo trung tun thng 5/2008, cui tun (t 1923/5/2008) gi c ph xut khu ca nc ta n nh mc 2.120-2.135 USD/T. Trong khi , gi thu mua c ph nhn trong nc vn tip tc tng thm 400-500 USD/T, ln mc 33.700-34.000 /kg. Phn bn: Gi th gii v gi nhp khu tng mnh cng vi tnh trng u c y gi phn bn trong nc t u thng 5/2008 n nay lin tc tng, hin tng ti 20-30% so vi thng trc. Go: tnh n ht thng 5, cc doanh nghip thc hin giao hng c khong 1,8 triu tn v d kin n ht qu II, cc doanh nghip s xut khu c khong 2,052,1 triu tn go. thc hin ng ni dung ch o ca Th tng Chnh ph, n ht qu III, xut khu go c khng ch khng vt qu 3 triu tn. D bo, nu khng c nhng din bin bt thng, nm 2008 xut khu go ca Vit Nam tuy khng t c con s xut khu nh nm 2007 nhng s con s 4 triu tn. Ch s gi tiu dng thng 5 tng 3,91% so v i thng 4, a tc tng sau nm thng u nm ln n 15,96%, so vi thng 5.2007 tng ti 25,2%. Mt im khc bit ca nm nay so vi my nm trc l tc tng gi theo cch tnh mi (bnh qun so vi cng k nm trc) cao hn cch tnh c (so v i thng 12 nm trc) do tc tng cc thng nm nay u cao hn tc tng ca cc thng cng k nm trc.

13

c im ng lu khc l h u nh tt c cc nhm hng ho, dch v gi u tng. Trong , nhm hng n v dch v n ung gi tng cao nht (thng 5 tng 7,25%, nm thng tng 26,56%, tnh theo nm tng 42,35%) v do chim t trng ln nht (42,85%) trong tng gi tr hng ho, dch v tiu dng, nn tc ng ln nht n tc tng gi chung, lm gim mc sng thc t ca nhng ngi ngho, ngi lm cng n lng c nh v gp phn lm gia tng chnh lch giu ngho. Tin thu nh, in, nc, vt liu xy dng thng 5 tng 1,2%, nm thng tng 12,17%, tnh theo nm tng 22,99%. Nhm phng tin i li, bu in thng 5 tng 0,34%, nm thng tng 10,2%, tnh theo nm tng 15,52%. Ngoi cc din bin xu v kinh t, Vit Nam cn phi hng chu cc thit hi do thin tai v dch bnh gy ra. c bit l tnh hnh m bo di n ra v cng phc tp a cc tnh min Bc vo u thng 11 va qua. 2.2. Cc nguyn dn gy ra lm pht Vit Nam trong thi gian va qua C 5 nguyn nhn chnh: V tin t, nm 2007, tng d n cho vay tng ti 53,8%, cao gp ri tc tng vn huy ng v cao gp trn 6 ln tc tng GDP. Nm thng u nm 2008, d n cho vay tng 18%, cao gp trn 4 ln tc tng vn huy ng v cao gp khong 2,5 ln tc tng GDP. Mi t i 19.5 mi b trn li sut huy ng, nn tin t lu thng vo ngn hng c th tng cao hn tin t ngn hng ra lu thng. Cng vi l mt lng ln ngoi t vo Vit Nam. gi ng tin Vit n nh (nhm gi li th cho xut khu), c quan tin t Vit Nam ph i mua vo ngoi t vi lng ngy cng ln. Do , hng nm mt lng ln tin c y vo lu thng. Lng tin ny c th ln ti 30% GDP hoc hn. V chi ph y vn tip tc tng cao, trong c chi ph vay vn, chi ph thu nh xng, chi ph nguyn nhin vt liu, vn chuyn, lm tng chi ph sn xut, lu thng hng ho, dch v. V cu ko, nu tnh theo gi thc t, tng mc bn l hng ho, dch v tiu dng tng ti 29,5%. Nu loi tr yu t tng gi, tng mc bn l vn cn t ng trn 10%, tuy tng thp hn my nm trc, nhng vn cao gp ri tc tng trng kinh t.

14

Nhp khu lm pht tip tc gia tng do hng nhp khu tnh bng ngoi t tng, do t gi VND/ngoi t ca nhiu nc tng m nc ta nhp khu ln; ring t gi VND/USD tng thp, c thi gian ngn gim, nhng gn y li tng tr li. Mt lng tin ln u t vo chng khon trong nm trc v u t vo bt ng sn t nm trc n u nm nay, nay do hai th trng ny gim gi nn chuyn sang th trng hng ho, dch v, to p lc tng gi tiu dng. Nhng nguyn nhn ni trn l nhng nguyn nhn c th. Chng ti cho rng nguyn nhn su xa ca s bt n v kinh t Vit Nam l s qun l yu km ca Nh nc. Dn n vic u t ca cc doanh nghip v cc tp on ln ca Nh nc khng hiu qu. Cc chnh sch v m c ra li c nhiu sai lm, khng c tm nhn xa v suy tnh k, m c d cc chuyn gia kinh t trong v ngoi nc lin t c cnh bo. Cng vi l s thiu minh bch trong cc thng tin ca Chnh ph, vic ku gi ca Chnh ph trong cc vn s c ch hn nu cc thng tin l chnh xc v cng khai. Nim tin phi c xy dng da trn s tht ch khng phi bng hnh thc tuyn truyn. V cui cng l vic lng lo trong cc quy nh lm cho kh nng kim sot nn kinh t gp nhiu kh khn hn. 3. CC BIN PHP NHM KIM SOT LM PHT VIT NAM Khi bit c ch xc ngun gc ca tng loi lm pht th vic cha tr n l iu kh thi. Tuy nhin, trong tng phng thuc k n cho cn bnh lm pht bao gi cng c tc dng ph. C ngha l khng c m t chnh sch n nh lm pht no hon chnh v l tng c. V c th kim sot c lm pht, chng ta s phi tr gi bng nhng li ch kinh t khc. Trong thi gian va qua, Chnh ph thnh cng trong vic gim s bt n trong ngn hn, tnh hnh lm pht ang c xu hng tng chm. Trong mt phn cng nh vo gi c chung ca th gii ang gim, c bit l gi xng du, mt hng gy nh hng ln n nn kinh t v gi c ca cc mt hng khc. Nhng nhng yu km v mt c cu nn kinh t Vit Nam vn cha c gii quyt. Cc gii php mi ch cu cha triu chng ch cha phi l nguyn nhn ca cn bnh. V nh nn kinh t Vit Nam b cm, v mt toa thuc ng lc c t cn st. ng tic l virus cm vn cn nm trong h thng. Ngng thuc th cn s t li tng ln. Virus y chnh l s thiu

15

vng k lut trong h thng ti chnh. iu c ngha l nh ng trc trc gp phi trong thi gian va qua s ti din mt khi chnh sch ngn sch v tin t li c ni lng. Vic duy tr tng trng nhanh khng th c c nu khng y mnh cng tc iu tit v gim st h thng ti chnh, gim u t cng km hiu qu v p t k lut th trng ln cc doanh nghip nh nc. Tr khi nhng vn ny c gii quyt, bt k n lc ni lng chnh sch tin t v ngn sch no cng s kch hot lm pht tng tr li. Sau y nhm xin gii thiu mt s bin php, khuyn ngh ca cc chuyn gia kinh t m nhm t ng hp c nhm gii quyt lm pht ni ring v tnh hnh khng hong kinh t Vit Nam ni chung: 1. Lm pht hin nay nc ta nn c xem xt nghim tc v thng thn l c cn nguyn t chnh sch tin t. Trn c s , cc chnh sch chng lm pht nn mang tnh tin t. iu y ng ngha vi vic nn hn ch s dng chnh sch ti kha (nh gim thu mt s mt hng c quan st thy l tng nhanh nht), hay chnh sch hnh chnh (c thc doanh nghip, ku gi s h tr ca ngi dn). Chng ti cho rng cc bin php ti kho v hnh chnh u mang tnh tho hip, tm thi v c khuynh hng che y bn cht thc s ca lm pht. i km vi n l chi ph cao, hiu qu thp. 2. Cc bin php tin t mang tnh gc r l gim tc tng tin v tn dng. Cc bin php nh tng d tr bt buc hay pht hnh tri phiu ch nn coi l tc thi v cc b m thi. V d, chnh sch tng d tr bt buc khin khi ngn hng gnh nhiu chi ph hn cc khu vc khc trong cng cuc chng lm pht. Ngc li, vic ct gim tn dng v cung tin trn ton nn kinh t, p dng cho ton b cc thnh phn kinh t, s san s chi ph chng lm pht mt cch bnh ng hn. 3. Bn cnh cam kt chng lm pht c th hin r rng ca chnh ph, cn cng khai cc bin php c th th hin cam kt l ng tin cy, ng thi rng buc chnh ph vo cam kt . iu ny s gip ngi dn hnh thnh k vng v mc lm pht thp trong tng lai (nu h bit v tin cc chnh sch l ng n v cng rn), dn n kh nng thnh cng d dng hn ca chnh sch chng lm pht. (Mt chnh sch ch c hiu lc khi ngi ta tin l n c hiu lc). 4. Khng nn duy tr quan im cho rng lm pht thp hn mc tng trng GDP l tt, m c l ch nn coi y nh mt kinh nghim phn u khi lm pht thnh

16

mt s ri. Hin nay cha t m th y cn c khoa hc cho lun im nu trn, do , chng ta khng nn t rng buc mc tiu lm pht vo mt gii hn kh d di (khong 8-9%), ri li b cun vo ni lo con rng s git t dy xch nh hin nay. HT. *************** Danh mc ti liu tham kho: 1. TS. L Th Tuyt Hoa ch bin, Tin t ngn hng, NXB Thng k, 2006. 2. Chng trnh Gi ng dy Kinh t Fullbright trng Harvard Kennedy, Nguyn nhn su xa v mt c cu ca bt n v m, 2008.

You might also like