1.

Kim sot v c ch kim sot ni b ca ngn hng thng mi U ban tiu chun k ton Australia (Australian Accounting Standards Board) nh ngha Kim sot l kh nng ca mt thc th trong vic chi phi qu trnh ra quyt nh, trc tip hoc gin tip, trong mi quan h vi cc chnh sch ti chnh v vn hnh ca mt thc th khc, qua to kh nng cho ch th vn hnh theo cc mc tiu ca ch th kim sot. Khi nim kim sot, o s bao gm 3 ni dung ch yu sau: Th nht l kh nng kim sot lin quan n nng lc ca hi s (c v nh cng ty m) v quyn lc ti chnh c th chi phi trc tip hoc gin tip qu trnh ra quyt nh ca chi nhnh, cng ty trc thuc, cng ty tham gia gp vn (cng ty con). Th hai l lnh vc kim sot lin quan n vic Hi s s kim sot cc chi nhnh, cc cng ty trc thuc hoc cng ty tham gia gp vn nhng khu no, t quyt nh u t, chin lc pht trin, nhn s cho n cc giao dch hng ngy nh huy ng vn, cho vay, kinh doanh ngoi t...v.v.. Kim sot ni b li c hiu theo ngha khc v gi gn trong ni b ca mt thc th no . N lin quan n nhng cng vic mang tnh tc nghip c th m mt b phn no ca ngn hng c giao thc hin. C ch kim sot ni b l ton b cc chnh sch, cc bc kim sot v th tc kim sot c thit lp nhm qun l v iu hnh cc hot ng ca ngn hng. Mc ch ca kim sot ni b nhm: - S dng cc ngun lc v qun l hot ng kinh doanh ca ngn hng mt cch hiu qu. - m bo chc chn cc quyt nh v ch qun l c ngn hng v cc c quan qun l c thm quyn ban hnh c thc hin ng th thc v gim st mc hiu qu cng nh tnh hp l ca cc ch . - Pht hin kp thi nhng vng mc trong kinh doanh hoch nh v thc hin cc bin php i ph. - Ngn chn, pht hin cc sai phm trong hot ng kinh doanh ca ngn hng. - m bo vic ghi chp, hch ton y , chnh xc v ng th thc cc giao dch pht sinh ca ngn hng. - m bo vic lp cc bo co ti chnh kp thi, hp l v tun theo cc yu cu php nh c lin quan. - m bo ti sn v thng tin khng b lm dng hoc s dng sai mc ch. Cc yu t cu thnh c ch kim sot ni b gm mi trng kim sot chung, h thng k ton, cc loi kim sot v th tc kim sot.

Mi trng kim sot chung c hiu l cc nhn t xung quanh tc ng n vic thit k, hot ng v s hu hiu ca cc chnh sch, th tc kim sot ca ngn hng nh c th v c ch qun l, c cu t chc, chnh sch nhn s, cc quy nh ca php lut, cc yu cu ca khch hng v c ng. Thng qua vic quan st, i chiu, tnh ton v ghi chp cc giao dch pht sinh, h thng k ton khng nhng cung cp thng tin cho cc cp qun l ra quyt nh m cn c tc dng kim sot nhiu mt hot ng ca ngn hng. Chnh v th, h thng k ton l mt mt xch quan trng ca c ch kim sot ni b. Th tc hay quy trnh kim sot l trnh t v ni dung ca cc bc cng vic m b phn kim sot ni b c thm quyn phi thc hin hon thnh trch nhim c giao. Tu tng lnh vc hot ng ca ngn hng m quy trnh v th tc kim sot c tin hnh khc nhau. Tuy nhin, d th tc kim sot c khc nhau th vn phi m bo mt s nguyn tc c bn nh nguyn tc phn cng, phn nhim; nguyn tc bt kim nhim v nguyn tc u quyn v ph chun. Hot ng kim sot ca ngn hng, do , s c phn loi nh sau: - Kim sot qun l l vic kim sot cc hot ng ring l ca ngn hng, do nhn vin c lp vi ngi thc hin hot ng tin hnh. Kim sot qun l din ra thng xuyn v l hot ng quan trng nht trong c ch kim sot ni b ca ngn hng. - Kim sot x l c t ra kim tra vic x l cc giao dch, tc l kim tra li nhng cng vic m nhn vin ngn hng thc hin v c cng nhn, cho php, phn loi, tnh ton, ghi chp v tng hp trong bo co. - Kim sot bo v ti sn l cc bin php, quy ch kim sot nhm m bo s an ton ca ti sn v thng tin [1] trong ngn hng. - Kim sot tng qut l s kim sot tng th i vi tt c cc hoat ng v giao dch din ra trong ngn hng. D dng nhn thy, kim sot ni b ng vai tr rt quan trng i vi s an ton v kh nng pht trin trong hot ng kinh doanh ca ngn hng thng mi. Vic xy dng v thc hin c mt c ch kim sot ni b ph hp v hiu qu s cho php cc ngn hng thng mi chng tt nht vi ri ro.

Xy dng h thng kim sot ni b trong mt t chc

H thng kim sot ni b thc cht l s tch hp mt lot hot ng, bin php, k hoch, quan im, ni quy chnh sch v n lc ca mi thnh vin trong t chc m bo t chc hot ng hiu qu, t c mc tiu t ra mt cch hp l. C th hiu n gin, h thng kim sot ni b l h thng ca tt c nhng g m mt t chc cn lm c c nhng iu mun c v trnh nhng iu mun trnh. Cng trn nguyn tc ny, cc h thng qun l khc nhau c chun mc quc t nh ISO, TQM, QA/QC m bo s hot ng hiu qu ca mt t chc c xy dng. S cn thit v li ch ca h thng kim sot ni b Trong mt t chc bt k, s thng nht v xung t quyn li chung - quyn li ring ca ngi s dng lao ng vi ngi lao ng lun tn ti song hnh. Nu khng c h thng kim sot ni b, lm th no ngi lao ng khng v quyn li ring ca mnh m lm nhng iu thit hi n li ch chung ca ton t chc, ca ngi s ng lao ng? Lm sao qun l c cc ri ro? Lm th no c th phn quyn, y nhim, giao vic cho cp di mt cch chnh xc, khoa hc ch khng phi ch da trn s tin tng cm tnh? Mt h thng kim sot ni b vng mnh s em li cho t chc cc li ch nh: Gim bt nguy c ri ro tim n trong SXKD (sai st v tnh gy thit hi, cc ri ro lm chm k hoch. Tng gi thnh, gim cht lng sn phm...). Bo v ti sn khi b h hng, mt mt bi hao ht, gian ln, la gt, trm cp. m bo tnh chnh xc ca cc s liu k ton v bo co ti chnh. m bo mi thnh vin tun th ni quy, quy ch, quy trnh hot ca t chc chc cng nh cc quy nh ca lut php. m bo t chc hot ng hiu qu, s dng ti u cc ngun lc v t c mc tiu t ra. Bo v quyn li ca nh u t, c ng v gy dng lng tin i vi h (trng hp Cng ty c phn). Cu to ca h thng kim sot ni b Ty vo loi hnh hot ng mc tiu v quy m ca t chc m h thng kim sot ni b c s dng khc nhau, nhng hot ng hiu qu, h thng ny cn c nm thnh phn: Mi trng kim sot: l nhng yu t ca t chc nh hng n hot ng ca h thng kim sot ni b v l cc yu t to ra mt mi trng trong ton b thnh vin ca t chc c nhn thc c tm quan trng ca h thng kim sot ni b hay khng. V d,

nhn thc ca ban gim c th no v tm quan trng ca lim chnh v o c ngh nghip, v vic cn t chc b my hp l, v vic phi phn cng, y nhim, giao vic r rng, v vic phi ban hnh bng vn bn cc ni quy, quy ch, quy trnh SXKD... Mt mi trng kim sot tt s l nn tng quan trng cho s hot ng hiu qu ca h thng kim sot ni b. nh gi ri ro: Khng l thuc vo quy m, cu trc, loi hnh hay v tr a l, bt k t chc no khi hot ng u b cc ri ro xut hin t cc yu t bn trong hoc bn ngoi tc ng. Cc yu t bn trong. S qun l thiu minh bch, khng coi trng o c ngh nghip. Cht lng cn b thp, s c hng hc ca h thng my tnh, ca trang thit b, h tng c s. T chc v c s h tng khng thay i kp vi s thay i, m rng ca sn xut. Chi ph cho qun l v tr lng cao, thiu s kim tra, kim sot thch hp hoc do xa Cng ty m hoc do thiu quan tm... Cc yu t bn ngoi. Thay i cng ngh lm thay i quy trnh vn hnh. Thay i thi quen ca ngi tiu dng lm cc sn phm v dch v hin hnh b li thi. Xut hin yu t cnh tranh khng mong mun tc ng n gi c v th phn. S ban hnh ca mt o lut hay chnh sch mi, nh hng n hot ng ca t chc... trnh b thit hi do cc tc ng nu trn, t chc cn thng xuyn: xc nh ri ro hin hu v tim n. Phn tch nh hng ca chng k c tn sut xut hin v xc nh cc bin php qun l v gim thiu tc hi ca chng. Cc hot ng kim sot l cc bin php, quy trnh, th tc m bo ch th ca ban lnh o trong gim thiu ri ro v to iu kin cho t chc t c mc tiu t ra c thc thi nghim tc trong ton t chc. V d: kim sot phng nga v pht hin s mt mt, thit hi ca ti sn, kim sot xem t chc c hot ng theo ng chun mc m t chc quy nh, theo ng cc yu cu ca php lut hin hnh H thng thng tin v truyn thng cn c t chc bo m chnh xc, kp thi, y , tin cy, d nm bt v ng ngi c thm quyn. H thng gim st v thm nh: l qu trnh theo di v nh gi cht lng thc hin vic kim sot ni b m bo n c trin khai, c iu chnh khi mi trng thay i, c ci thin khi c khim khuyt. V d thng xuyn r sot, kim tra v bo co v cht lng, hiu qu hot ng ca h thng kim sot ni b, nh gi v theo di vic ban lnh o cng nh tt c nhn vin c tun th cc chun mc ng x ca t chc sau khi k cam

kt hay khng. Lm th no h thng kim sot ni b hot ng hiu qu? Ban gim c c trch nhim thnh lp, iu hnh v kim sot h thng kim sot ni b ph hp vi mc tiu ca t chc. h thng ny vn hnh tt, cn tun th mt s nguyn tc nh: Xy dng mt mi trng vn ha ch trng n s lim chnh, o c ngh nghip cng vi nhng quy nh r rng v trch nhim, quyn hn v quyn li. Cc quy trnh hot ng v kim sot ni b c vn bn ho r rng v c truyn t rng ri trong ni b t chc. Xc nh r cc hot ng tim n nguy c ri ro cao. Mi hot ng quan trng phi c ghi li bng vn bn. Bt k thnh vin no ca t chc cng phi tun th h thng kim sot ni b. Quy nh r rng trch nhim kim tra v gim st. Tin hnh nh k cc bin php kim tra c lp. nh k kim tra v nng cao hiu qu ca cc bin php kim sot ni b. Doanh nghip Vit Nam v kim sot ni b Tr cc doanh nghip lin doanh vi nc ngoi v cc doanh nghip c v ang xy dng h thng chng ch ISO, TQM... Theo nh gi ca nhiu chuyn gia, phn ln cc doanh nghip cha hiu r s cn thit, li ch cng nh cch xy dng, t chc v vn hnh bi bn mt h thng kim sot ni b. Cng tc kim tra, kim sot thng chng cho, phin in, tp trung vo cc ch s kinh t - ti chnh v kt qu cui cng vi thi quen tm li, trch nhim ch t ch trng kim tra, kim sot ton b hot ng ca t chc, ly ngn chn, phng nga l chnh. y l mt trong cc im yu m cc doanh nghip cn khc phc nng cao sc cnh tranh khi hi nhp vo nn kinh t ton cu. TS. Phm Anh Tun H thng kim sot ni b hot ng ra sao? H thng kim sot ni b c nhim v tm hiu h thng qun l ca cng ty, bao gm c nhng hot ng chnh thc hoc khng chnh thc, nhm a ra quy nh, hng dn v cc nhn t c th tc ng n hot ng kinh doanh. Theo ngha rng, kim sot ni b bao gm th tc qun l trang thit b hoc nhng cng c kim sot sn xut, kinh doanh v phn phi ca cng ty. Thng tin ca ngi chu trch nhim kim sot ni b thng c thu thp v tng hp t nhiu ngun khc nhau nh trao i vi nhn vin c s, iu tra thng qua bng cu hi, bng thc t Sau h ghi li nhng thng tin s b di dng biu hnh ct m t, tng thut hoc kt hp c hai hnh thc trn nhm a ra c mt hnh nh c th phc v cho cng tc kim sot.

Phng kim sot ni b l mt b phn thuc b my iu hnh, c chc nng h tr cho gim c cng ty, gim st mi hot ng trong cng ty, m bo mi nhn vin thc hin ng ni quy, quy ch ca cng ty. Ngoi ra, b phn ny cn c nhim v phi bo co kp thi kt qu kim tra, kim sot ni b v xut cc gii php kin ngh cn thit nhm m bo cho mi hot ng an ton ng php lut. Nhng du hiu bt n ca h thng kim sot ni b y l vn c bit quan trng. Nu nhn thy b phn kim sot ni b ca cng ty mnh tn ti mt trong nhng du hiu di y, th bn cn dnh nhiu thi gian hn chn chnh: - Khng c quy trnh hot ng bng vn bn r rng: cng vic ch c iu hnh theo khu lnh, lc nh th kim tra, lc qun li thi. - Khi nhn vin chp nhn lm vickhng cng. C th h ang li dng mt k h no trong h thng qun l ca cng ty kim li cho mnh. - C s chng cho gia cc phng ban, khng c s trao i thng tin, khi c sai st xy ra th cc b phn n y trch nhim cho nhau. - Khng yn tm v ti chnh cng ty. C l y l du hiu ng ngi nht cho thy h thng kim sot ni b ca bn ang c trc trc. Hy xem xt ngay lp tc h thng kim sot ni b, nu bn cm thy khng an tm trong thu chi ti chnh ca cng ty. Thm ch c khi bn khng bit hot ng kinh doanh ca cng ty li hay l, cho d trn giy t hp ng mua bn, vn bn ti chnh vn thy li nhun. h thng kim sot ni b thc s hiu qu Rt kh tm ra mt cng thc chung gip bn khc phc nhng yu km ca h thng kim sot trong cng ty bn. Tu tng cng ty, tu tng khuyt im m bn cn c nhng bin php ring bit. Chng hn nh i vi vic kim sot hot ng chi tiu trong cng ty, bn cn phi tm c cch kim sot ti u ph hp nht vi c im ca cng ty, v y l th ti sn d b tht thot nht. Theo nhiu chuyn gia ti chnh th bn ng bao gi k ton trng va l ngi duyt chi, va l ngi ghi s sch. Bn phi lp mt quy trnh qun l tht cht ch v khng nn c ngoi l: bt k phng ban no trong cng ty mun chi u phi lp giy xut chi, chuyn n ngi c trch nhim duyt. Sau khi c ch k ng ca ngi c thm quyn, k ton vin mi lp phiu chi v ra lnh chi. Lc th qu mi chi tin. Cn nu cn thn hn th bn nn tch lun b phn th qu ra khi phng k ton, hoc s dng ngn hng lm th qu.

Cn i vi hot ng gim st nguyn vt liu, mt cch thc kh hiu qu hn ch tnh trng nhn vin n cp nguyn vt liu l hai bin php song song: kim tra t xut v tr lng cao. Bn nn tr lng tht cao cho nhng ngi lm b phn ny, ng thi ni r rng nu cng ty pht hin ngi c du hiu gian ln hay n chnh lch vi nh cung cp, anh ta s b sa thi ngay. Nh vy ngha l h s mt i mt ch lm tt nu cho lng tham lm m mt. Bn cnh , bn nht thit phi c nhng knh thng tin ring ca mnh gim st hot ng xut nhp nguyn vt liu. Trong kinh doanh thng nht, quy trnh kim sot cho h thng bn hng, k ton v th kho l rt cn thit v khng th tch ri. B phn bn hng s l ni thng nht gi vi khch t hng. cng vic ny c thun tin, bn nn quy nh r rng khung gi cho cc nhn vin bn hng t quyt hoc phi trnh gim c qun l. Sau cc nhn vin bn hng vit phiu xut, chuyn qua th kho. Trn t phiu ny bt buc phi c ch k ca trng phng hoc mt ph phng c u quyn no th th kho mi xut hng v k vo . T phiu ny c ba lin: phng bn hng gi lin mt theo di, n c vic thu n; th kho gi lin hai theo di vic thc xut, thc nhp; lin ba c chuyn sang phng k ton ghi vo s sch v theo di cng n. V pha cc nh qun l trong cng ty, h c trch nhim thnh lp, iu hnh v gim st h thng kim sot ni b sao cho ph hp vi mc tiu ca cng ty. h thng ny vn hnh tt, cc nh qun l cn tun th mt s nguyn tc nh: xy dng mt mi trng vn ha ch trng n s lim chnh, o c ngh nghip cng vi nhng quy nh r rng v trch nhim, quyn hn v quyn li; xc nh r cc hot ng tim n nguy c ri ro cao; bt k thnh vin no ca cng ty cng phi tun th h thng kim sot ni b; quy nh r rng trch nhim kim tra v gim st; tin hnh nh k cc bin php kim tra c lp Ngoi vic thit lp cc quy ch kim sot ngang - dc hay kim tra cho gia h thng cc phng ban, nhiu cng ty cn lp thm phng kim tra kim ton ni b v mt ban kim sot vi nhim v pht hin nhng sai st ca ban iu hnh, kim tra cc hp ng c ng th tc, iu kin cha, kim tra kho qu bit tin c b chim dng khng... nhm ngn nga n mc thp nht nhng ri ro. cc cng ty ln trn th gii, kim sot ni b do gim c ti chnh ph trch, cn i vi cc cng ty nh th chnh gim c iu hnh s thc hin.