Trng THPT Thnh Long 10 Ngy son: Tit:1.

c vn:

Gio n Ng Vn Ngy dy:

tng quan vn hc vit nam

A.Mc tiu bi hc: Gip hs:- Nhn thc c nhng nt ln ca nn VHVN v cc phng din: cc b phn hp thnh, cc thi k pht trin (thi k t th k X- XIX). - Bit vn dng cc tri thc tm hiu v h thng ha nhng tc phm s hc v VHVN. - Bi dng nim t ho v VHVN. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv v cc ti liu tham kho. - Hs son bi theo cc cu hi ca sgk. - Gv thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc hnh thc nu vn , trao i - tho lun v tr li cc cu hi. D. Tin trnh dy hc: 1. n nh t chc lp. 2.Bi mi: * Gii thiu bi mi: Nh th Huy Cn tng ca ngi nhng truyn thng tt p ca con ngi Vit Nam: Sng vng chi bn nghn nm sng sng Lng eo gm, tay mm mi bt hoa Trong m thc sng hai b suy tng Sng hin ngang m nhn i, chan ha. Ngi Vit Nam hin ngang bt khut, trc ha ngoi xm th ngi con trai ra trn, ngi con gi nh nui ci cng con, thm ch gic n nh, n b cng nh, tt c nhm mc ch p qun th xung t en. Bi ngi Vit Nam vn yu ha bnh, lun kht khao c lp, t do. Bn cnh ch c lp, trong thm su tm hn ngi Vit cn mang t cht ngh s. Lp cha trc, lp con sau tip ni ko ngng sng to lm nn mt nn VHVN phong ph v th loi, c nhiu tc gi v tc phm u t. cp hc trc, cc em c tip xc, tm hiu kh nhiu tc phm VHVN ni ting xa nay.Trong chng trnh Ng Vn THPT, cc em li tip tc c tm hiu v bc tranh nn VH nc nh mt cch ton din

GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 v c h thng hn.Tit hc hm nay, chng ta cng tm hiu bi vn hc s c v tr v tm quan trng c bit: Tng quan VHVN. Hot ng ca gv v hs -VHVN bao gm cc b phn ln no? -VH dn gian l g? Ngi tr thc c tham gia sng tc VH dn gian ko? Nu vi VD m em bit? Yu cu cn t I. Cc b phn ca nn VHVN: 1. VH dn gian: - K/n: L sng tc tp th v truyn ming ca nhn dn lao ng. - Ngi tr thc c tham gia sng tc VH dn gian nhng phi tun th cc c trng c bn ca VH dn gian, tr thnh ting ni tnh cm chung ca nhn dn lao ng. VD: Bi ca dao:Trong m g p bng sen...(Mt nh nho), Thp Mi p nht bng sen...(Bo nh Giang), Hi c tt nc bn ng...(Bng B Ln),... - Cc th loi VH dn gian: Thn thoi, truyn thuyt, s thi, truyn c tch, truyn ci, truyn ng ngn, tc ng, cu , ca dao, v, truyn th, cho. - c trng: + Tnh tp th. + Tnh truyn ming. + Tnh thc hnh (gn b v phc v trc tip cho cc sinh hot khc nhau trong i sng cng ng). - Vai tr: + Gi gn, mi gia v pht trin ngn ng dn tc. + Nui dng tm hn nhn dn. + Gp phn hnh thnh v pht trin VH vit. 2. VH vit: - K/n: L sng tc ca tr thc, c ghi li bng ch vit, mang du n ca tc gi. 2

- K tn cc th loi VH dn gian? - c trng c bn ca VH dn gian?

- Vai tr ca VH dn gian?

- VH vit l g? - c trng c bn ca VH vit? - Cc thnh phn ch yu ca VH vit? Nu mt vi tc phm thuc cc thnh phn GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 ? - c trng: L sng to ca c nhn, - H thng th loi mang du n c nhn. ca VH vit? - Cc thnh phn ch yu: + VH vit bng ch Hn. + VH vit bng ch Nm. + VH vit bng ch quc ng. - H thng th loi: + T th k X-XIX: VH ch Hn:+ Vn xui. + Th. + Vn bin ngu. VH ch Nm:+ Th. + Vn bin ngu. + T u th k XX- nay:+ T s. + Tr tnh. + Kch. * Lu : Hai b phn VH dn gian v VH vit lun c s tc ng qua li. Khi tinh hoa ca hai b phn vn hc ny kt tinh li nhng c tnh sng to, trong nhng iu kin lch s nht nh hnh thnh cc thin ti VH (Nguyn Tri, Nguyn Du, H Ch Gv chuyn , dn Minh,...). dt. II. Cc thi k pht trin ca nn - Nu cch phn VHVN: k tng qut nht 1. VH trung i (Thi k t th k ca VH vit VN? X-XIX): Ba thi k ln c a. VH ch Hn: phn nh ntn? - Ch Hn du nhp vo VN t u - Ch Hn c du cng nguyn. nhp vo VN t - VH vit VN thc s hnh thnh vo khong thi gian th k X khi dn tc ta ginh c no? Ti sao n c lp. th k X, VH vit VN mi thc s hnh thnh? - Cc tc gi, tc phm tiu biu: - K tn mt s tc + L Thng Kit: Nam quc sn h. gi, tc phm VH + Trn Quc Tun: Hch tng s. GV Nguyn Minh Tr 3

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 vit bng ch Hn + Nguyn Tri: Bnh Ng i co, tiu biu? Qun trung t mnh tp,... + Nguyn Du: c Tiu Thanh k, S - Em bit g v kin hnh,... ch Nm v s b. Vn hc ch Nm: pht trin ca VH - Ch Nm l loi ch ghi m ting ch Nm? Vit da trn c s ch Hn do ngi Vit sng to ra t th k XIII. -VH ch Nm:+ Ra i vo th k XIII. + Pht trin th k XV (tc gi, tc phm tiu biu: Nguyn Tri- Quc m thi tp, L Thnh Tng- Hng c quc m thi tp,...). - ngha ca ch + t n nh cao Nm v VH ch vo th k XVIII- u th k XIX (tc Nm? gi, tc phm tiu biu: Nguyn DuTruyn Kiu, on Th im- Chinh ph ngm, Th Nm H Xun Hng,...). - ngha ca ch Nm v VH ch Nm: + Chng t ch xy dng mt nn VH v vn ha c lp ca dn tc ta. + nh hng su sc t VH dn gian nn VH ch Nm gn gi v l ting ni tnh cm ca nhn dn lao ng. + Khng nh nhng truyn thng ln ca VH dn tc (CN yu nc, tnh hin thc v CN nhn o). + Phn nh qu trnh dn tc ha v dn ch ha ca VH trung i. E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- Hc bi. - Lm bi tp: lp bng so snh VH dn gian v VH vit. GV Nguyn Minh Tr 4

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

Ngy son: dy: Tit: 2. c vn:

Ngy

tng quan vn hc vit nam(tip)

A.Mc tiu bi hc: Gip hs:- Nhn thc c cc giai on pht trin ca VHVNH v mt s nt c sc truyn thng ca VH dn tc.

GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 - Bit vn dng cc tri thc tm hiu v h thng ha nhng tc phm s hc v VHVN. - Bi dng nim t ho v VHVN. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv v cc ti liu tham kho. - Hs son bi theo cc cu hi ca sgk. - Gv thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc hnh thc nu vn , trao i- tho lun v tr li cc cu hi. D. Tin trnh dy hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: Cu hi: Phn bit VHDG v VH vit? Cc thnh phn ca VHT? ngha ca ch Nm v VH ch Nm? 3.Bi mi: *Gii thiu bi mi. Hot ng ca gv Yu cu cn t v hs -V sao nn 2. VH hin i (T u th k XXVHVN th k XX ht th k XX): c gi l VH a. VHVN t 1900- 1930: hin i? - c im: L giai on vn hc giao Hs tho lun, tr thi. li. + Du tch ca nn VH trung i: quan Gv nhn xt, nim thm m, mt s th loi VH trung cht : i (th ng lut, vn bin ngu,...) V:+ N pht vn c lp nh nho cui ma s dng. trin trong thi + Ci mi: VHVN bc vo qu o k m QHSX ch hin i ha, c s tip xc, hc tp VH yu da vo qu chu u. trnh hin i ha. + Nhng t tng tin b ca vn minh phng Ty xm nhp vo VN thay i t duy, tnh cm, GV Nguyn Minh Tr 6

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 li sng ca ngi Vit thay i quan nim v th hiu VH. + nh hng ca VH phng Ty trn c s k tha tinh hoa VH dn tc. - VHH c chia ra thnh nhng - Cc tc gi tiu biu: Tn , H Biu giai on nh Chnh, Phm Duy Tn, Phan Bi Chu,... no? Nu c b. VHVN t 1930-1945: im chnh ca - c im: giai on VH + VH pht trin vi nhp mau l. + Cng cuc hin i ha nn VH 1900-1930? - K tn cc tc hon thnh. gi tiu biu trong giai on ny? - Nu c im chnh ca VHVN giai on t 1930-1945? Gv gi m: y l giai on pht trin rc r nht ca VHVNH. Nn VH nc ta khi y vi trm nh ua ting nh trm hoa ua n. Mt nm ca ta bng ba mi nm ca ngi(VNgc Phan). - Nhp pht trin ca VHVN

- Cc tc gi tiu biu: + Th L, Xun Diu, Ch Lan Vin, Nguyn Bnh,... + Ng Tt T, Nam Cao, V Trng Phng, Nguyn Tun,... + T Hu, H Ch Minh,... + Hoi Thanh, Hi Triu,... c. VHVN t 1945-1975: - c im: L giai on VH cch 7

GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 giai on ny mng. ntn? Cng cuc + VH c s ch o v t tng, ng hin i ha nn li ca ng. VH dn tc + VH pht trin thng nht phc v hon thnh cha? cc nhim v chnh tr. - K tn cc tc gi tiu biu?

- Nu c im chnh ca VHVN giai on t 1945-1975? Gv gi m: Giai on 1945-1975 l mt giai on lch s y bin ng, au thng nhng ho hng ca dn tc ta. C nc gng mnh ln tin hnh hai cuc chin tranh v quc v i. VHVN gn b su sc, l tm gng x dch trn ng ln phn nh kp thi bc tranh cuc sng mi... - VHVN c s ch o v t tng, ng li ca t chc no? phc v nhim v g? Nhng ni

- Ni dung phn nh chnh: + S nghip u tranh cch mng. + Cng cuc xy dng cuc sng mi ca nhn dn. VH mang m cm hng s thi v cht lng mn cch mng. - Cc tc gi tiu biu: Quang Dng, Nguyn nh Thi, Hong Cm, T Hoi, Kim Ln, Nguyn Minh Chu, Phm Tin Dut, Xun Qunh,... d. VHVN t 1975- ht th k XX: - c im: + VHVN bc vo giai on pht trin mi. + Hai mng ti ln l: lch s chin tranh cch mng v con ngi Vit Nam ng i. - Cc tc gi tiu biu: L Lu, Nguyn Khc Trng, Bo Ninh, Nguyn Huy Thip, Nguyn Th Thu Hu,... nh gi: 8

GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 dung phn nh Nn VHVN t c thnh tu to ln: chnh ca n? + Kt tinh c nhng tc gi VH ln: - K tn cc tc Nguyn Tri, Nguyn Du, H Ch gi tiu biu? Minh,... + Nhiu tc phm c gi tr c dch - Nu c im ra nhiu th ting trn th gii: Truyn chnh ca VHVN Kiu, Nht k trong t, Th tnh Xun giai on t Diu,... 1975- ht th k + C v tr xng ng trong nn VH XX? nhn loi. III. Con ngi Vit Nam qua VH: - K tn cc tc 1. Con ngi Vit Nam trong mi gi tiu biu? quan h vi th gii t nhin: - Nhn thc, ci to, chinh phc th gii t nhin: VD: + Thn thoi Thn tr tri, Qu bu tin,... gii thch s hnh thnh th gii t nhin v con ngi. + Truyn thuyt Sn Tinh- Thy Tinh kht vng chinh phc th gii t nhin. - Thin nhin l ngi bn tri m, tri k: VD: + Ca dao v qu hng t nc: Gv chuyn , dn ng v x Ngh quanh quanh... dt. Hi c tt nc bn ng... Mi quan h ca ng bn ni ng ng bn t con ngi Vit ng... Nam vi th gii t + Th Nm Nguyn Tri, H Xun nhin c biu Hng, Nguyn Khuyn,... hin qua nhng - Thin nhin gn vi l tng thm m, mt no? VD o c nh nho: minh ha? VD: Tng, cc, trc, mai ct cch ngi qun t (th Nguyn Tri, Nguyn Bnh Khim,...). - Thin nhin th hin tnh yu qu hng, t nc, yu cuc sng v c bit l tnh yu la i: VD: Ca dao tnh yu nhng vt thn thuc tnh yu qu hng t nGV Nguyn Minh Tr 9

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 c. Sng (Xun Qunh), Tng t (Nguyn Bnh), Hng thm (Phan Th Thanh Nhn),... Con ngi Vit Nam c tnh yu thin nhin su sc v thm tha. 2. Con ngi Vit Nam trong mi - T mi quan h quan h vi quc gia dn tc: gn b su sc - CN yu nc - mt trong nhng ni dung ca con ngi Vit quan trng v ni bt nht ca VHVN. Nam v thin - Biu hin: nhin, em thy + Tnh yu qu hng (yu cnh p ngi Vit c tnh ca qu hng t nc). cm vi thin + Nim t ho v truyn thng vn ha nhin ntn? dn tc, lch s dng nc v gi nc ho hng. - Ti sao CN yu n- + ch cm th qun xm lc v tinh c li tr thnh thn x thn v c lp t do... mt trong nhng CN yu nc l mt ni dung tiu biu, ni dung quan mt gi tr quan trng ca VHVN. trng v ni bt nht ca VHVN? V: + Nhn dn ta c lng yu nc nng nn, sm c thc xy dng mt quc gia c 3. Con ngi Vit Nam trong mi lp, t do. quan h vi x hi: + Do iu kin - M c v mt x hi cng bng tt t nhin c p c mun, kht vng mun i bit t nc ta ca nhn dn ta. lun phi u VD: Truyn c tch (Tm Cm, Thch tranh chng ngoi Sanh,...) kht vng cng l hin xm ginh gp lnh, c gi c bo. v gi c lp - T co, ph phn cc th lc chuyn lng yu nc c quyn v by t lng cm thng vi mi gia. nhn dn b p bc. - Nhng biu VD: Truyn Kiu (Nguyn Du), Chinh GV Nguyn Minh Tr 10

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 hin ca CN yu ph ngm (on Th im), Tt n nc trong VHVN? (Ng Tt T),... - Nhn thc, ph phn, ci to x hi. - Em hy nu VD: T Hi (Truyn Kiu), Ch S (Hn nhng biu hin t), Ch t Tch (Ngi m cm ca mi quan h sng),... gia con ngi l nhng con ngi vi ch qut cVit Nam v x ng, c sc mnh tim tng ko chp hi? Phn tch nhn l nn nhn au kh ca x hi VD minh ha? p bc bt cng m ko ngng u tranh cho t do, hnh phc, nhn phm v quyn sng ca mnh. - Cm hng x hi su m l tin hnh thnh CN hin thc v CN nhn o trong VHVN. - VHVN v ang i su phn nh cng cuc xy dng cuc sng mi tuy cn kh khn gian kh nhng y hng khi tin vo tng lai. VD: Ma lc (Nguyn Khi), Ro cao (Nguyn Ngc),... 4. Con ngi Vit Nam v thc v bn thn: - thc c nhn: l thc v chnh con ngi mnh vi cc mt song song tn ti (th xc- tm hn, bn nng- vn ha, - Theo em, thc t tng v k- t tng v tha, thc c c nhn l g? nhn- thc cng ng,...). - Biu hin: + VHVN ghi li qu trnh la chn, u - thc v bn tranh khng nh o l lm ngi thn ca con ng- ca con ngi Vit Nam trong s kt hp i Vit Nam c hi ha hai phng din: thc c nhn biu hin trong thc cng ng. VH ntn? + V nhng l do khc nhau nn Gi m: Mi quan nhng giai on nht nh, VHVN h gia thc c cao mt trong hai mt trn. nhn v thc Trong chin tranh hoc cng cuc ci cng ng? Khi to, chinh phc t nhin, cn huy ng GV Nguyn Minh Tr 11

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 no ngi Vit sc mnh ca c cng ng, VHVN Nam ch trng cao thc cng ng (VHVN giai on n thc c th k X-XIV, 1945-1975). nhn, thc Khi cuc sng yn bnh, con ngi c cng ng? Nu iu kin quan tm n i sng c cc giai on VH nhn hoc khi quyn sng ca c minh ha? nhn b ch p, thc c nhn c - Xu hng ca VH cao (VHVN giai on th k XVIIInc ta hin nay l u XIX, 1930-1945). g? Em c tn + Xu hng ca VH nc ta hin nay: xy ng nhng tc dng o l lm ngi vi nhng phm phm ch cht tt p (nhn i, thu chung, cao quyn hng tnh ngha, v tha, c hi sinh v s th theo bn nng nghip chnh ngha,...).VHVN cao ca con ngi ko? quyn sng c nhn nhng ko chp V sao? nhn ch ngha c nhn cc oan. IV. Tng kt bi hc: Ghi nh (sgk) Hs c v hc phn ghi nh (sgk). E. Cng c, dn d: Yu cu hs: - Hc bi. - Lm bi tp: Lp bng so snh VHT v VHH. - c trc bi: Hot ng giao tip bng ngn ng.

GV Nguyn Minh Tr

12

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

Ngy Tit :3. Ting Vit:

son: Ngy dy:

21/8/08.

hot ng giao tip bng ngn ng

A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Nm c cc kin thc c bn v hot ng giao tip bng ngn ng; cc nhn t giao tip: nhn vt, hon cnh, ni dung, mc ch, phng tin, cch thc giao tip; hai qu trnh trong hot ng giao tip bng ngn ng. - Xc nh cc nhn t giao tip trong mt hot ng giao tip, nng cao nng lc giao tip khi ni (vit) v nng lc phn tch, lnh hi khi giao tip. - Gio dc thi v hnh vi ph hp trong mt hot ng giao tip bng ngn ng. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv. GV Nguyn Minh Tr 13

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 - Mt s ti liu v hot ng giao tip bng ngn ng. - Hs c trc bi hc. - Gv thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc hnh thc trao i- tho lun, tr li cc cu hi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: Cu hi: Em hy nu cc b phn hp thnh ca VHVN? VH vit c chia thnh cc thi k ch yu no? Con ngi VN c khc ha qua nhng mi quan h no trong VH? Qua , em thy con ngi VN bc l nhng phm cht ng qu no? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Nh vn T Hoi trong tc phm D Mn phiu lu k c mt pht hin th v v loi kin. Theo ng, loi kin cng bit giao tip, chng trao i thng tin khi chm u vo nhau trn ng di chuyn. Vi loi ngi, hot ng giao tip cng chnh l iu kin quan trng tn ti v pht trin. Con ngi c th giao tip bng nhiu phng tin khc nhau. Nhng phng tin giao tip quan trng nht, hiu qu nht, din ra thng xuyn ca con ngi trong x hi mi lc, mi ni l ngn ng (ni v vit). thy c iu , hm nay, chng ta s tm hiu v hot ng giao tip bng ngn ng.

GV Nguyn Minh Tr

14

Hot ng ca gv Yu cu cn t v hs Yu cu hs c I. Tm hiu ng liu: Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn ng liu trong 1. Ng liu 1: VB Hi ngh Din 10 sgk, thoc, dn d: E. Cng lun, tr Hng. li cc cu hi: - Nhn vt giao tip: Vua v cc v b a. Hot ng giao lo. tip c VB trn - Cng v: ghi li din ra gia + Vua- ngi ng u triu nh, cai cc nhn vt giao qun t nc, chm lo cho mun dn tip no? Hai bn b trn. c cng v v + Cc v b lo- ngi i din cho trm quan h vi nhau h b di. ntn? b. Trong hot - i vai: ng giao tip + Lt 1: Vua Trn ni- cc b lo nghe. trn, cc nhn + Lt 2: Cc b lo ni- vua Trn nghe. vt giao tip ln + Lt 3: Vua Trn hi- cc b lo nghe. lt i vai (vai ng- + Lt 4: Cc b lo tr li- vua Trn nghe. i ni- ngi nghe) i vai ln lt. ntn? Ngi ni tin - Hnh ng ca vua Trn (ngi ni): hi hnh nhng hot cc b lo liu tnh ntn khi qun Mng ng c th no? C hung hn trn sang. Ngi nghe thc - Hnh ng ca cc b lo (ngi ni): xin hin nhng hnh nh. ng tng ng - Hnh ng tng ng ca vua Trn v no? cc b lo (ngi nghe): lng nghe. c. Hot ng giao - Hon cnh giao tip: tip trn din ra + a im: in Din Hng. trong hon cnh +Thi im: qun Nguyn xm lc nc no? ( u? vo ta ln 2(1285). lc no? khi nc ta c s kin g c bit?) - Ni dung giao tip: d. Hot ng giao + Bn v nguy c ca mt cuc chin tip trn hng vo tranh xm lc vo tnh trng khn ni dung g? cp. e. Mc ch ca + cp n vn nn ho hay nn cuc giao tip (hi nh. ngh) l g? Cuc - Mc ch ca hot ng giao tip : giao tip c Thng nht ch v hnh ng t c mc ch chin u bo v t quc. ko? Mc ch thnh cng. Hs tho lun tr li cc cu hi 2. Ng liu 2: VB Bi tng quan trong sgk. Gv nhn VHVN. 15 GV Nguyn Minh Tr xt, cht ng. - Cc nhn vt giao tip: a. Cc nhn vt + Ngi vit sgk.

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 Yu cu hs:- c v lm cc bi tp trong sgk trang 20, 21, 22. - Son bi: Khi qut VH dn gian VN.

Ngy Ngy dy: Tit: 4. c vn: A. Mc tiu bi hc: GV Nguyn Minh Tr

son:

23/8/08.

khi qut vn hc dn gian

16

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 Gip hs:- Nm c nhng c trng, h thng th loi v nhng gi tr c bn ca VH dn gian. - Rn k nng tm v tm tt cc chnh ca bi, tm v phn tch cc dn chng tiu biu cho cc . - Gio dc thi trn trng i vi VH dn gian, di sn vn ha ca dn tc. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv. - Mt s ti liu v VH dn gian. - Hs son bi theo cc cu hi ca sgk. - Gv thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc hnh thc trao i- tho lun, tr li cc cu hi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: Cu hi: Nu cc b phn ca VHVN? K tn cc th loi ca VH dn gian? VD ? Vai tr ca VH dn gian? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Trong mch suy cm v t nc, nh th Nguyn Khoa im gii thch v s hnh thnh cc a danh: Nhng ngi v nh chng cn gp cho t nc nhng ni Vng Phu Cp v chng yu nhau gp nn hn Trng Mi Gt nga ca Thnh Ging i qua cn trm ao m li Chn mi chn con voi gp mnh dng t t Hng Vng Nhng con rng nm im gp dng sng xanh thm Ngi hc tr ngho gp cho t nc mnh ni Bt, non Nghin. ( t nc) Nhng xc cm su sc ca ng bt ngun t VH dn gian. Kho tng VH dn gian ca dn tc ta thc s l sui ngun v tn cho th ca v nhc ha. Hm nay, chng ta s cng tm hiu nhng nt ln v VH dn gian. GV Nguyn Minh Tr 17

Trng THPT Thnh Long 10 Hot ng ca gv v hs - VH dn gian l g? Ti sao ni VH dn gian l tc phm ngh thut ngn t? Hs tho lun, tr li. Gv nhn xt, cht : VH dn gian l tc phm ngh thut ngn t do VH dn gian ly ngn t lm cht liu ngh thut. -VH dn gian c nhng c trng c bn no? - Em hiu th no l tnh truyn ming? - Tc dng ca tnh truyn ming? VD?

Gio n Ng Vn

Yu cu cn t I. VH dn gian l g? L nhng tc phm ngn t truyn ming c tp th sng to nhm phc v trc tip cho cc sinh hot khc nhau ca i sng cng ng.

- Qu trnh sng tc tp th ca VH dn gian din ra ntn?

II. c trng c bn ca VH dn gian: 1. Tnh truyn ming: - Khng lu hnh bng ch vit m c truyn ming t ngi ny sang ngi khc qua nhiu th h v cc a phng khc nhau. - c biu hin trong din xng dn gian. Tc dng: + Lm cho tc phm VH dn gian c trau chut, hon thin, ph hp hn vi tm tnh ca nhn dn lao ng. + To nn tnh d bn (nhiu bn k) ca VH dn gian. VD: VB truyn c tch Tm Cm, truyn thuyt An Dng Vng v M Chu- Trng Thy,... 2. Tnh tp th: - Qu trnh sng tc tp th: C nhn khi xng tp th hng ng (tham gia cng sng to hoc tip nhn) tu b, sa cha, thm bt cho phong ph, hon thin. 3. Tnh thc hnh: 18

GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long 10 - Em hiu th no l tnh thc hnh ca VH dn gian? VD?

Gio n Ng Vn

- L s gn b v phc v trc tip cho cc sinh hot khc nhau trong i sng cng ng. - VD: Bi ca lao ng: H sng M, h gi go,... Bi ca nghi l: Ht mo t nc ca ngi Mng,... Yu cu hs c v III. H thng th loi ca VH dn t hc cc nh gian: ngha v cc th loi VH dn gian T s Tr Ngh trong sgk. tnh lun khu - Lp bng h - Thn thoi Ca Tc - Cho thng cc th loi - S thi dao ng VH dn gian? Truyn Cu thuyt - Truyn c tch - Truyn ci - Truyn ng ngn - Truyn th - V - Tri thc dn gian l g? Gv nh hng: Tri thc dn gian l nhn thc, hiu bit ca nhn dn i vi cuc sng quanh mnh. - V sao VH dn gian c coi l kho tri thc v cng phong ph v a dng? Gv gi m: Tri thc IV. Nhng gi tr c bn ca VH dn gian: 1. VH dn gian l kho tri thc v cng phong ph v i sng cc dn tc (gi tr nhn thc): - VH dn gian l tri thc v mi lnh vc ca i sng t nhin, x hi v con ngi phong ph. l tri thc ca 54 dn tc a dng.

GV Nguyn Minh Tr

19

Trng THPT Thnh Long 10 dn gian bao gm nhng tri thc v cc lnh vc no? Ca bao nhiu dn tc? - VH dn gian th hin trnh nhn thc v quan im ca ai? iu c g khc vi giai cp thng tr cng thi? VD? Tri thc dn gian c trnh by ntn? VD? Gv m rng: Tuy nhin nhn thc ca nhn dn lao ng ko phi hon ton v bao gi cng ng. VD: i mt ngy ng hc mt sng khn; Nhng ngi ti h mt ln / Trai thng chn cha, gi bun ln chng... - Tnh gio dc ca VH dn gian c th hin qua nhng kha cnh no? VD?

Gio n Ng Vn

- VH dn gian th hin trnh nhn thc v quan im t tng ca nhn dn lao ng nn n mang tnh cht nhn o, tin b, khc bit v thm ch i lp vi quan im ca giai cp thng tr cng thi. VD: + Con vua th li lm vua Con si cha th qut l a Bao gi dn ni can qua Con vua tht th li ra qut cha. + ng than phn kh ai i Cn da: lng mc, cn chi: ny cy... - Tri thc dn gian thng c trnh by bng ngn ng ngh thut hp dn, d ph bin, c sc sng lu bn vi thi gian. VD: Bi hc v o l lm con: Cng cha nh ni Thi Sn Ngha m nh nc trong ngun chy ra Mt lng th m knh cha Cho trn ch hiu mi l o con.

2.VH dn gian c gi tr gio dc su sc v o l lm ngi: - Tinh thn nhn o: + Tn vinh gi tr con ngi (t tng nhn vn). + Tnh yu thng con ngi (cm GV Nguyn Minh Tr 20

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

thng, thng xt). - Gi tr thm m + u tranh ko ngng bo v, to ln ca VH dn gii phng con ngi khi bt cng, cgian c biu hin ng quyn. ntn? - Hnh thnh nhng phm cht - K tn mt vi tc truyn thng tt p: gi u t c s hc + Tnh yu qu hng, t nc. tp VH dn gian? + Lng v tha, c kin trung. + Tnh cn kim, c thc tin,... 3. VH dn gian c gi tr thm m to ln, gp phn quan trng to nn bn sc ring cho nn VH dn tc: - Nhiu tc phm VH dn gian tr thnh mu mc ngh thut ngi i hc tp. - Khi VH vit cha pht trin, VH dn gian ng vai tr ch o. - Khi VH vit pht trin, VH dn gian l ngun nui dng, l c s ca VH vit, pht trin song song, lm cho VH vit tr nn phong ph, a dng, m bn sc dn tc. E. Cng c, dn d: Yu cu hs: - c phn ghi nh (sgk). - Son bi: Hot ng giao tip bng ngn ng (tip theo).

Ngy Ngy dy: Tit:5. Ting Vit:

son:

24/8/08.

Hot ng giao tip bng ngn ng

(tip)

GV Nguyn Minh Tr

21

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 A. Mc tiu bi hc: Gip hs: - Cng c khi nim v cc nhn t chi phi ca hot ng giao tip bng ngn ng. - Vn dng l thuyt v hot ng giao tip vo vic phn tch cc tnh hung giao tip c th. - Gio dc thi v hnh vi ph hp trong hot ng giao tip bng ngn ng. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv. - Hs c trc bi hc. - Gv thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo hnh thc trao i tho lun. Mt s hs ln bng lm cc bi tp, cc em khc t lm vo v, nhn xt, b sung bi ca bn. Gv nhn xt, nh hng hon chnh. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: Cu hi: VH dn gian l g? Nhng c trng c bn v cc gi tr ca VH dn gian? Cho VD mt vi bi ca dao c gi tr gio dc? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: tit hc trc v hot ng giao tip bng ngn ng, cc em c tm hiu nhng tri thc l thuyt c bn. Trong tit hc hm nay, chng ta s vn dng cc kin thc lm cc bi tp cng c, khc su cc kin thc . Hot ng ca gv Yu cu cn t v hs Gv yu cu 3 hs ln III. Luyn tp: bng lm cc bi Bi 1: tp 1, 2, 3 trong a. Nhn vt giao tip:- Chng trai (anh). sgk. Cc em khc t - C gi (nng). lm vo v, theo La tui: 18-20, tr, ang tui yu di bi ca bn ng. nhn xt b sung. b. Thi im giao tip: m trng sng, Gv nhn xt, yn tnh thch hp vi nhng cuc tr khng nh p chuyn ca nhng i la ang yu. GV Nguyn Minh Tr 22

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 n, lu hs cc kin c. Ni dung giao tip: thc v k nng Ngha tung minh: Chng trai hi c gi cn thit. tre non l( gi) ri th c dng an sng c ko? - Ngha hm n: Cng nh tre, chng trai v c gi n tui trng thnh, li c tnh cm vi nhau liu nn tnh chuyn kt duyn chng? - Mc ch giao tip: t tnh, cu hn t nh. d. Cch ni ca chng trai: C mu sc vn chng, tnh t , nh, mn hnh nh thin nhin t lng mnh ph hp, tinh t. Bi 2: a,b. Cc hnh ng ni (hnh ng giao tip): - Cho (Chu cho ng !). - Cho p (A C h?). - Khen (Ln tng ri nh?). - Hi (B chu c gi pin i ln cho ng ko?). c. Tnh cm, thi : + A C: knh mn ng gi. + ng gi: tru mn, yu qu A C. - Quan h: gn gi, thn mt. Bi 3: a. Ni dung giao tip: - Ngha tng minh: Miu t, gii thiu c im, qu trnh lm bnh tri nc. - Ngha hm n: Thng qua hnh tng bnh tri nc, tc gi ngi ca v p, th hin thn phn bt hnh ca mnh cng nh ca bao ngi ph n trong XHPK bt cng. Song trong hon cnh khc nghit, h vn gi trn c phm cht tt p ca mnh. - Mc ch: + Chia s, cm thng vi thn phn ngi ph n trong XH c. GV Nguyn Minh Tr 23

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn + Ln n, t co XHPK bt cng. - Phng tin t ng, hnh nh: biu cm, a ngha. b. Cn c: - Phng tin t ng: + Trng, trn gi v p hnh th. + M tp m u: thn em li than thn, bc l tm tnh ca ngi ph n. + Thnh ng by ni ba chm thn phn long ong, bt hnh. + Tm lng son phm cht thy chung, trong trng, son st. Bi 4: Gv gi hs vit thng bo theo b cc: - Tiu ng. - Tn thng bo. - Nu l do. - Thi gian thc hin. - Ni dung cng vic. - Lc lng tham gia. - Dng c. - K hoch c th. - Li ku gi. Bi 5: a. Nhn vt giao tip: + Bc H- ch tch nc. + Hs ton quc- th h tng lai ca t nc. b. Hon cnh giao tip: + Thng 9-1945: t nc va ginh c c lp Hs ln u tin c n nhn mt nn gio dc hon ton Vit Nam. + Bc H: giao nhim v, khng nh quyn li ca hs nc Vit Nam c lp. c. Ni dung giao tip: - Nim vui sng ca Bc v thy hs- th h tng lai ca t nc c hng nn gio dc ca dn tc. - Nhim v v trch nhim nng n nhng 24

Gv yu cu hs lm nh. Gv lu hs: Ngy 5/6/1972, i hi ng Lin Hp Quc sng lp ngy mi trng th gii.

Gv yu cu hs c bc th ca Bc H v tr li cc cu hi trong sgk. Gv lu hs: Khi thc hin bt c hot ng giao tip bng ngn ng no (dng ni v vit), chng ta cn phi ch : + Nhn vt, i tng giao tip (Ni v vit cho ai?). + Mc ch giao tip (Ni v vit lm g?). + Ni dung giao tip (Ni v vit lm g?). + Giao tip bng cch no (Ni v GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 vit ntn?). v vang ca hs. - Li chc ca Bc vi cc em hs. d. Mc ch giao tip: - Chc mng hs nhn ngy khai trng u tin ca nc Vit Nam DCCH. - Xc nh nhim v nng n nhng v vang ca cc em hs. e. Hnh thc: - Ngn gn. - Li vn va gn gi, chn tnh va nghim tc, trang trng. E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- Lm bi tp 4 trong sgk. - c, tm hiu trc bi : Vn bn.

Ngy Ngy dy: Tit: 6. Ting Vit: GV Nguyn Minh Tr 25

son:

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

vn bn
A. Mc tiu bi hc: Gip hs: - Nm c khi nim, c im, cc loi VB phn chia theo lnh vc v mc ch giao tip. - Nng cao k nng thc hnh phn tch v to lp VB trong giao tip. - Bit phn bit, s dng cc loi VB ph hp, linh hot trong cc lnh vc khc nhau ca i sng. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv. - Hs c trc bi hc.Gv thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc hnh thc trao i- tho lun, tr li cc cu hi. D.Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c. 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Trong hot ng giao tip hng ngy, con ngi tip xc, to ra rt nhiu vn bn. Vy vn bn l g? Chng c nhng c im g? C cc loi vn bn no? Tit hc hm nay, chng ta s cng tm hiu cc vn . Hot ng ca gv Yu cu cn t v hs Yu cu hs c cc I. Khi nim, c im: vn bn trong sgk, 1. Tm hiu ng liu: tho lun, tr li a. Cc vn bn c to ra trong hot cc cu hi. ng giao tip bng ngn ng: 1. Mi vn bn trn - Vn bn 1: Trao i kinh nghim c ngi ni (vit) sng. Gm 1 cu. to ra trong loi - Vn bn 2: Trao i tnh cml hot ng no? li than thn ca ngi con gi trong p ng yu cu XHPK. Gm 4 cu. g? Dung lng vn - Vn bn 3: Trao i thng tin chnh bn? tr- x hi ca Bc H (v ch tch nc) vi ton dn. Gm 17 cu. b. Ni dung cc vn bn: GV Nguyn Minh Tr 26

Trng THPT Thnh Long 10 2. Mi vn bn trn cp n vn g? Vn c trin khai nht qun trong ton b vn bn ntn?

Gio n Ng Vn - Vn bn 1: Hon cnh sng c th tc ng n s hnh thnh nhn cch ca con ngi theo hng tch cc hoc tiu cc. - Vn bn 2: Thn phn b ph thuc, khng t quyt nh c hnh phc ca mnh m hon ton ph thuc vo s may ri ca ngi ph n trong XHPK. - Vn bn 3: Ku gi, khch l ng bo thng nht ch v hnh ng chin u chng thc dn Php, bo v t quc. Cc vn c trin khai nht qun, cc t, cu cng hng n lm r ch . c. S trin khai mch lc ca ni dung vn bn: - Vn bn 2: C gi v thn phn mnh nh ht ma ht ma ko t quyt nh c a ch m n s ri xung ngu nhin, may ri. C gi trong x hi c b g bn ni nao cng phi cam phn. - Vn bn 3:+ Lp trng chnh ngha ca ta, d tm ca thc dn Php (cu 1- cu 3). + Chn l sng ca dn tc: th hi sinh tt c ch nht nh ko chu mt nc, ko chu lm n l (cu 4- cu 5). + Ku gi mi ngi ng ln nh thc dn Php bng mi v kh c th (cu 6- cu 11). + Ku gi binh s, t v, dn qun-lc lng ch cht ca cuc khng chin (cu 12- cu 14). + Khng nh nim tin vo thng li tt yu ca dn tc 27

3. nhng vn bn c nhiu cu (vn bn 2 v 3), ni dung ca vn bn c trin khai mch lc qua tng cu, tng on ntn? - c bit vn bn 3, vn bn c t chc theo kt cu 3 phn ntn? Gv gii thch: Mch lc l s tip ni theo mt trt t hp l, lgc gia cc , cc phn ca vn bn.

GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long 10 4. V hnh thc, vn bn 3 c du hiu m u v kt thc ntn? 5. Mi Vn bn trn c to ra nhm mc ch g?

Gio n Ng Vn (cu 15- cu 17). Kt cu 3 phn:- M u: cu 1- cu 3. - Thn bi: cu 4- cu 14. - Kt bi: cu 15- cu 17. d. Du hiu hnh thc: - M u: Tiu . - Kt thc: Du cu(!) e. Mc ch giao tip: + Vn bn 1: Truyn t mt kinh nghim sng. + Vn bn 2: Li than thn nu ln mt hin tng bt cng trong i sng XHPK mi ngi thu hiu, cm thng. + Vn bn 3: Ku gi, khch l ng bo ton quc quyt tm khng chin chng Php. 2. Cc vn l thuyt: a. Khi nim vn bn: L sn phm ca hot ng giao tip bng ngn ng, gm mt, nhiu cu hay nhiu on. b. Cc c im ca vn bn: - Mi vn bn tp trung th hin mt ch . - Cc cu trong vn bn c s lin kt cht ch, kt cu mch lc. - Mi vn bn c du hiu biu hin tnh hon chnh v ni dung. - Mi vn bn nhm thc hin mt hoc mt s mc ch giao tip nht nh. II. Cc loi vn bn: 1. Tm hiu vn bn: a. So snh vn bn 1, 2 v vn bn 3 (mc I): 28

- Nu khi nim vn bn?

- c im ca vn bn?

Yu cu hs tr li cc cu hi trong sgk: 1. So snh cc vn bn 1, 2 vi vn bn 3 (mc I) v cc phng din: - Vn c cp n trong mi vn bn l g? Thuc lnh vc no trong cuc sng? GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 - T ng c s * Vn c cp n: dng trong mi vn - Vn bn 1: Mt kinh nghim sng bn thuc loi no? Thuc lnh vc quan h gia con ngi- hon cnh x hi. - Cch thc th - Vn bn 2: Thn phn bt hnh ca hin ni dung? ngi ph n trong XHPK Thuc lnh vc tnh cm. - Vn bn 3: Ku gi ton dn khng chin chng thc dn Php Thuc Gv yu cu hs tho lnh vc t tng- chnh tr. lun, so snh vn * T ng : bn 2, 3 vi cc vn - Vn bn 1, 2: T ng thng thng, bn khc: bi hc giu hnh nh. trong sgkcc mn - Vn bn 3: T ng chnh tr. hc v n xin * Cch thc th hin ni dung: ngh hc hoc - Vn bn 1, 2: Thng qua hnh nh c giy khai sinh. th, c tnh hnh tng. - Phm vi s dng - Vn bn 3: Dng l l, lp lun trc ca mi loi vn tip. bn? b. So snh vn bn 2, 3 vi mt s - Mc ch giao loi vn bn khc: tip ca mi loi * Phm vi s dng: vn bn? + Vn bn 2: Giao tip ngh thut. + Vn bn 3: Giao tip chnh tr. - Lp t ng ring + Vn bn sgk: Giao tip khoa hc. c s dng trong + n t, giy khai sinh: Giao tip mi loi vn bn? hnh chnh. * Mc ch giao tip: - Vn bn 2: Bc l cm xc than thn. - Vn bn 3: Ku gi ton quc khng chin K tn cc loi vn - Vn bn sgk: Truyn th kin thc bn phn theo khoa hc. lnh vc v mc - n t, giy khai sinh: Trnh by ch giao tip? kin nguyn vng; ghi nhn s vic, hin tng trong i sng. * T ng: - Vn bn 2: T ng thng thng v GV Nguyn Minh Tr 29

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

giu hnh nh. - Vn bn 3: Dng nhiu t chnh tr. - Vn bn sgk: Dng nhiu t ng khoa hc. - n t, giy khai sinh: Dng nhiu t hnh chnh. 2. Cc vn l thuyt: Cc loi vn bn phn theo lnh vc v mc ch giao tip: - Vn bn thuc phong cch ngn ng ngh thut. - Vn bn thuc phong cch ngn ng sinh hot. - Vn bn thuc phong cch ngn ng khoa hc. - Vn bn thuc phong cch ngn ng hnh chnh. - Vn bn thuc phong cch ngn ng chnh lun. - Vn bn thuc phong cch ngn ng bo ch. E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- Hc bi, lm bi tp tr.37-38. - Chun b vit bi lm vn s 1(ti lp).

Ngy Ngy dy: Tit:7. GV Nguyn Minh Tr

son:

30

Trng THPT Thnh Long 10 Lm vn:

Gio n Ng Vn

bi vit s 1
A. Mc tiu : Gip hs: - Cng c kin thc v vn biu cm. - Rn k nng to lp vn bn c b cc 3 phn, c lin kt v hnh thc v ni dung. - T vic thy c nng lc, trnh ca hs, gv xc nh c cc u- nhc im ca hs nh hng o to, bi dng ph hp. B. Tin trnh kim tra: 1. n nh t chc lp. 2. Cho hs chp v lm bi: bi: Pht biu cm ngh ca anh (ch) v nhng ngy u tin bc vo trng trung hc ph thng. 3. Thu bi: (sau 45 pht). C. Cng c, dn d: Yu cu hs v son bi: Chin thng Mtao Mxy (trch s thi m Sn). D. p n: MB:(1) Hs c th vit theo nhiu cch nhng cn gii thiu c ti v gy c hng th cho ngi c. TB: (7) - Gii thiu s lc xc cm v mi trng, thy c v bn b mi. (1) - Nim vui trong ngy tu trng, khai ging.(3) - Nhng gi hc u tin v mt k nim ng nh em li bi hc su sc.(3) KB: (1) Thu tm c tinh thn v ni dung c bn ca bi lm ng thi lu li nhng cm xc v suy ngh ni ngi c. Thang im: 9 bi vit + 1 trnh by. + 9-10: Bi vit trin khai sinh ng cc trn, c cm xc, vn phong trong sng. + 7-8: Bi vit m bo cc trn, c cm xc, vn phong trong sng. + 5-6: Bi vit cn s lc, cn mc mt s li v vn phong, trnh by. GV Nguyn Minh Tr 31

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 + <5: Bi vit cn s si, mc nhiu li v vn phong, trnh by.

Ngy son: 29/8/08. dy: Tit: 8. c vn:

Ngy

chin thng mtao mxy

(Trch m Sn- S thi Ty Nguyn) A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Nm c cc c im c bn ca s thi, c bit l s thi anh hng. - Nm c ni dung s thi m Sn. - Nhn thc c v p hnh tng m Sn trong cuc quyt chin vi Mtao Mxy. - Rn k nng c vn bn s thi, phn tch mt vn bn s thi anh hng. - Gio dc thc cng ng. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv, mt s ti liu tham kho. - Hs son bi theo cc cu hi ca sgk. - Gv thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc phng php: c din cm, vn p- m thoi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c. 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Nu ngi Kinh t ho v c ngun ca dao, tc ng phong ph; ngi Thi c truyn th Tin dn ngi yu lm say m lng ngi; ngi Mng trong nhng dp l hi hay m tang ma li th hn mnh theo nhng li ht mo t nc;...th ng bo Ty Nguyn cng c nhng m ko ng, thao thc nghe cc gi lng k khan s thi m Sn bn ngn la thing ni nh Rng. Hm nay, GV Nguyn Minh Tr 32

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 chng ta cng tm hiu v s thi ny qua on trch Chin thng Mtao Mxy. Hot ng ca gv Yu cu cn t v hs Hs c phn Tiu I. Tm hiu chung: dn. 1. Th loi s thi: - T khi nim v a. c im ca s thi: s thi (bi khi qut - L tc phm t s dn gian c quy VH dn gian), em m ln. hy cho bit s thi - Ngn ng c vn, nhp. c nhng c - Hnh tng ngh thut honh trng, im g? ho hng. - K v nhng bin c ln din ra trong i sng cng ng thi c i. - C my loi s thi? b. Phn loi: - c im ni Hai loi:- S thi thn thoi K v s bt ca mi th hnh thnh th gii v mun loi, con loi? VD? ngi v b tc thi c i. VD: t nc (Mng), m t lung (Thi), Cy nu thn (Mnng),... - S thi anh hng K v cuc i, chin cng ca nhng nhn vt anh hng. VD: m Sn, m Di, Xing - Hnh thc din x- Nh, Khinh D (), m Noi (Bang? na),... c. Hnh thc din xng: Hs hc theo sgk. K- ht. Gv lu hs nhng s 2. S thi m Sn: kin chnh. a. Tm tt: - m Sn v lm chng H Nh v H Bh theo tc ni dy tr nn mt t trng lng ly v giu c. - Cc t trng Kn Kn (Mtao Gr), St (Mtao Mxy), tha lc m Sn vng nh, bt H Nh v lm v. m Sn nh tr v chin thng, git cht GV Nguyn Minh Tr 33

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn chng, ginh li v, em li s giu c v uy danh cho mnh v cng ng. - m Sn cht cy S-mc (cy thn vt t nh v) khin hai v cht ln tri xin thuc cu hai nng. - m Sn i cu hn n thn Mt Tri b t chi. Trn ng v, m Sn b cht ngp trong rng sp en. Hn chng bin thnh con rui bay vo ming ch gi H ng. H ng c thai, sinh ra m Sn chu. N ln ln, tip tc s nghip anh hng ca chng. b. Gi tr ni dung: + Chin tranh m rng b ci, lm ni uy danh ca cng ng. + Kht vng chinh phc t nhin. + Cuc u tranh gia ch x hi mu quyn vi ph quyn. II. c- hiu vn bn: 1. c. 2. B cc: 3 phn. - Phn 1: T u n ct u Mtao Mxy em bu ngoi ng Cnh trn nh gia hai t trng. - Phn 2: Tip n H n bi ngoi lng, ri vo lng Cnh m Sn cng n l ra v sau chin thng. - Phn 3: Cn li Cnh m Sn n mng chin thng. 3. Tm hiu vn bn: a. Hnh tng m Sn trong cuc quyt chin vi Mtao Mxy: - Mc ch: + i li v. + Bo v danh d ca t trng anh hng, ca b tc. + Trng pht k cp, em li s yn n cho bun lng. 34

- Gi tr ni dung ca tc phm?

Hs c phn vai on trch. - Theo em, em s phn chia on trch thnh cc phn, cc ntn phn tch?

- Trn quyt chin gia m Sn- Mtao Mxy c miu t, k qua nhng cnh no? - Mc ch ca m Sn trong trn quyt chin vi Mtao Mxy?

GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long 10 - T th ca m Sn trong trn quyt chin vi Mtao Mxy? - Trn quyt chin gia m Sn- Mtao Mxy c miu t, k qua nhng chng no? Hnh ng ca chng mi chng u?

Gio n Ng Vn + L ci c lm ny sinh mu thun gia cc b tc dn ti chin tranh m rng b ci, lm ni uy danh cng ng. - T th: ch ng, t tin, ng hong. - Cc chng u: + Chng 1: m Sn khiu chinMtao buc phi p li. + Chng 2: Din bin cuc chin: Hip 1: Mtao ma khin trc, m Sn bnh tnh, thn nhin xem kh nng ca i th. Hip 2: m Sn ma trc- Mtao trn chy, chm trt, cu cu H Nh qung cho ming tru. Hip 3: m Sn ma khin v ui theo Mtao nhng ko m thng c y. Hip 4: m Sn cu cu ng tri git c Mtao - Hnh ng: Chng 1: m Sn Mtao Mxy - n tn cu - Mtao Mxy b thang khiu chin ng, s hi nhng vn tru tc m (ln 1) ch Sn. ng, t tin. - Do d, s hi - Khiu khch, e da quyt lit (ln v ngoi 2), coi khinh Mtao hung tn. Mxy, t tin, ng hong. Chng 2: Hip 1: m Sn Mtao Mxy - Khch Mtao ma - B khch gi 35

- chng 1, m Sn v Mtao c xy dng trong th i lp ntn? Tm cc chi tit, cc c th lp bng so snh?

Gv nu cu hi gi m, khc su: - Ai l ngi ma khin trc? Ti sao tc gi s thi li miu t nh vy? Hs tho lun tr li. Gv cht : Mtao l GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long 10 ngi ma khin trc. Vic miu t ti ca i th trc ti ca ngi anh hng li so snh, miu t n by cao hn ti nng ca ngi anh hng. - Tm cc chi tit miu t ti ma gm ca m Sn? Hs tm cc dn chng: m Sn vt i tranh, vt i l , chy vun vt qua pha ng, vun vt qua pha ty. - Tm cc chi tit miu t s b ng, th thua ca Mtao? Hs tm cc dn chng: Mtao bc thp bc cao chy ht bi ty sang bi ng, vung dao chm chm trng ci cho ct tru. - ngha ca ming tru H Nh qung cho m Sn - Ti ngh ma gm ca m Sn bc l qua ln ma gm th 2? Ai l ngi tn cng trc? Ti sao m Sn GV Nguyn Minh Tr

Gio n Ng Vn khin trc. - im tnh xem kh nng ca k th. khim tn thc cht kiu cng, ngo mn. - Ma khin nh tr chi (ku lch xch nh qu mp kh) km ci, hn mn.

Hip 2: m Sn - Ma khin trc ng tc nhanh, mnh, ho hng, va khe va p th thng p o, oai hng. - Nhn c ming tru ca H Nh sc khe tng gp bi. Mtao Mxy - Hong ht, trn chy, chm trtth thua, hn km. - Cu cu H Nh qung cho ming tru ko c.

- Ming tru l biu tng cho s ng h, tip thm sc mnh cho ngi anh hng ca cng ng. Hip 3: m Sn Mtao Mxy

36

Trng THPT Thnh Long 10 m trng Mtao Mxy nhng ko git c y? Hs tm cc chi tit: m Sn cng ma cng nhanh, mnh, ho hng: Ma trn cao- nh gi bo; Ma di thp - nh gi lc, chi lm ln lc, ba qu ni rn nt, ba i tranh bt bay tung. Nhng hnh nh so snh, phng i to n tng mnh, trn y cm hng ngi ca.

Gio n Ng Vn - Ma khin cng - Hon ton th nhanh, cng thua, b ng. mnh v p, ho hng. - B m. - Tn cng i th: m Mtao nhng ko thng o gip st ca y.

- Cc s vic din Hip 4: ra hip u th m Sn 4? - Thm mt cu cu thn linh. - c k ca ng Tri ly ci chy mn nm vo vnh tai k th. - ui theo k th. - Chi tit ng Tri mch k cho m - Hi ti Mtao. Sn ni ln iu g? Git cht - Thn linh c phi Mtao. l lc lng quyt - Chi tit ng Tri nh chin thng Sn th hin: GV Nguyn Minh Tr 37

Mtao Mxy - Tho chy v o gip st v dng. Trn chy quanh qun. - Gi di cu xin tha mng. - B git.

mch k cho m

Trng THPT Thnh Long 10 ca ngi anh hng ko? V sao? Hs tho lun, tr li. Gv nhn xt, b sung, cht - Nu nhn xt v cuc chin v chin thng ca m Sn? Gi m: Cuc chin c gy cm gic gh rn ko? Mc ch ca n? Sau khi git Mtao Mxy, m Sn c tn st ti t, t ph nh ca, giy xo t ai ca k bi trn ko?...

Gio n Ng Vn + S gn gi gia con ngi v thn linh du vt t duy ca thn thoi c s v thi k x hi cha c s phn ha giai cp rch ri. + Thn linh ng vai tr c vn, gi . Ngi anh hng mi quyt nh kt qu ca cuc chin S thi cao vai tr ca ngi anh hng.

Nhn xt: - Cuc quyt u ko gy cm gic gh rn m ngi c, ngi nghe vui say vi chin thng oai hng, yu mn, cm phc m Sn. - Mc ch ca cuc quyt u: i li v. Bo v danh d ca t trng anh hng, ca b tc. Trng pht k cp, em li s yn n cho bun lng. L ci c lm ny sinh mu thun gia cc b tc dn ti chin tranh m rng b ci, lm ni uy danh ca cng ng. - Khng ni n cht chc, ko c cnh tn st, t ph,... m phn tip li l cnh n l ca Mtao Mxy n nc theo m Sn v v h cng m tic mng chin thng. E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- Hc bi. - Tip tc tm hiu v nhn vt m Sn.

GV Nguyn Minh Tr

38

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

Ngy Ngy dy: Tit: 9. c vn:

son:

29/8/08.

chin thng mtao mxy(tip)

(Trch m Sn- S thi Ty Nguyn) A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Nhn thc c v p hnh tng m Sn trong cuc i thoi, thuyt phc ti t ca Mtao Mxy v trong tic mng chin thng. - Nhn thy rng l sng v nim vui ca ngi anh hng trong s thi ch c c trong cuc chin u v danh d, hnh phc v s thnh vng cho cng ng. - Rn k nng c vn bn s thi, phn tch mt vn bn s thi anh hng. - Gio dc thc cng ng. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv, mt s ti liu tham kho. - Hs son bi theo cc cu hi ca sgk. - Gv thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc phng php: c din cm, trao i- tho lun, tr li cc cu hi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. GV Nguyn Minh Tr 39

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 2. Kim tra bi c. Cu hi: Tm tt s thi m Sn? V p ca hnh tng Dm Sn trong cuc quyt u vi Mtao Mxy? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi. Hot ng ca gv Yu cu cn t v hs Gv dn dt, b. Hnh tung m Sn trong cuc chuyn . i thoi, thuyt phc ti t ca Mtao Mxy: - Cuc i thoi - Gm 3 nhp hi- p. gia m Sn v - Mc ch: m Sn ku gi mi ngi dn lng (n l) theo mnh cng xy dng thnh mt ca Mtao Mxy th tc hng mnh. din ra qua my - m Sn dn lng t quyt nhp hi- p? Qua nh s phn ca mnh lng khoan , chng ta hiu dung, c nhn hu ca chng. g v m Sn, uy - m Sn c uy tn ln vi cng ng. tn v tnh cm Nhng iu khin ti t ca ca dn lng i Mtao Mxy hon ton b thuyt phc vi chng? v t nguyn i theo chng. * ngha ca cnh mi ngi n nc theo m Sn v: - Lng yu mn, s tun phc ca tp - ngha ca cnh th cng ng i vi c nhn ngi mi ngi theo m anh hng. Sn v ng vui - S thng nht cao gia quyn li, nh hi? kht vng ca c nhn ngi anh hng - Cu vn Ko i v ca cng ng. sao c! c lp li my ln? N biu hin thi , c. Hnh tng m Sn trong tic tnh cm g ca mng chin thng: n l ca Mtao - m Sn t bc l qua li ni vi Mxy i vi m ti t ca mnh: Sn? + Nim vui chin thng. - Trong nhng li + T ho, t tin vo sc mnh v s ni (ku gi, ra lnh giu c ca th tc mnh. ni nhiu cng - Sc mnh v v p dng mnh GV Nguyn Minh Tr 40

Trng THPT Thnh Long 10 ching ln, m tic to mi tt c mi ngi n ung vui chi), m Sn bc l tm trng ntn? - Sc mnh v v p dng mnh ca m Sn c miu t qua nhng chi tit, hnh nh c th no? Bt php miu t c s dng l g? Cch nhn, cch miu t ca s thi c g c bit?

Gio n Ng Vn ca m Sn: + Tc: di hng tc l mt ci nong hoa. + Ung: ko bit say; n: ko bit no; Chuyn tr: ko bit chn. + u i khn nhiu, vai mang ni hoa,... + Bp i: to bng cy x ngang, to bng ng b. + Nm sp th gy rm sn, nm nga th gy x dc. V p hnh th: c phn c s, hoang d, mc mc v hi ho vi thin nhin Ty Nguyn. Sc kho: phi phm, dng mnh, oai hng, vn ngang tng t trong bng m. Bt php l tng ho v bin php tu t so snh - phng i khc ho bc chn dung p, oai hng, k v ca m Sn. Cch nhn ca tc gi s thi: y ngng m, sng knh, t ho. Cch miu t: + S dng nhiu hnh nh so snh trng ip. + Bin php phng i. + Ging vn trang trng, ho hng, trn y cm hng ngi ca, l tng ho. III. Tng kt bi hc: 1. Ni dung: - Nhng tnh cm cao c nht thi thc m Sn chin u v chin thng k th: trng danh d, gn b vi hnh phc gia nh, thit tha vi cuc sng bnh yn v hnh phc ca th tc. - S thng nht v li ch, v p ca 41

Yu cu hs c v hc phn ghi nh trong sgk.

GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

ngi anh hng v cng ng. 2. Ngh thut: - Ngn ng: c vn, nhp. - Ging iu: trang trng, chm ri. - Mt s bin php ngh thut c sc: so snh, phng i, lit k, trng ip. E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- Hc bi. - Tip tc hon thin cc bi luyn tp v vn bn.

Ngy Ngy dy: Tit: 10. Ting Vit:

son:

31/8/08.

Vn bn
(tip)
GV Nguyn Minh Tr 42

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

A. Mc tiu bi hc: Gip hs: - Cng c kin thc v vn bn. - Rn luyn cc k nng phn tch vn bn, lin kt vn bn v hon chnh vn bn. - C thc to lp, s dng cc loi vn bn ph hp (c bit l vn bn hnh chnh). B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv. - Hs c trc bi hc. - Gv thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv yu cu 3 hs ln bng lm cc bi tp 1, 3, 4. Cc em khc t hon thin vo v bi tp ca mnh, nhn xt, b sung bi lm ca cc bn lm trn bng. Gv nh hng hon chnh. Ring bi tp 2, gv cho hs trao i tho lun, vn p m thoi tr li. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2.Kim tra bi c: Cu hi: Nu cc chng ca cuc quyt chin gia m Sn v Mtao Mxy? Qua cuc chin , em nhn thy nhng v p g ca hnh tng m Sn? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: tit hc v vn bn trc, cc em bit c khi nim, c im, cc loi vn bn phn chia theo lnh vc v mc ch giao tip. Tit hc hm nay, chng ta s vn dng cc kin thc l thuyt vo lm cc bi tp c th. Hot ng ca gv Yu cu cn t v hs Gv yu cu hs ln III. Luyn tp: bng lm cc bi 1, 1. Bi 1: 3, 4 nhn xt, khng nh p a. on vn c mt ch thng n. a. Phn tch tnh nht, cu cht (cu ch ) ng thng nht v ch u on vn, c lm r cc cu ca on vn? tip. GV Nguyn Minh Tr 43

Trng THPT Thnh Long 10 b. Phn tch s pht trin ca ch trong on vn (t khi qut n c th qua cc cp ?)

Gio n Ng Vn b. S pht trin ch : * Cu ch : Gia c th v mi trng c nh hng qua li vi nhau. * Cc lun c: - Hai lun c l l: + Mi trng c nh hng ti mi c tnh ca c th. + So snh cc l mc trong cc mi trng khc nhau. - Bn lun chng (dn chng): + L cy u H Lan tua cun. + L cy my tua mc c gai bm. + L cy xng rng gai. + L cy l bng cha nhiu nc. c. Nhan : - Mi quan h gia c th v mi trng. - nh hng qua li gia c th v mi trng. 2. Bi 2: - Sp xp: 1-3-5-2-4. - Nhan : Bi th Vit Bc. 3. Bi 3: - Cu ch : Mi trng sng ca loi ngi hin nay ang b hu hoi nghim trng. - Cc lun c: + Rng u ngun ang b cht ph, khai thc ba bi l nguyn nhn gy ra l lt, hn hn ko di. + Cc sng sui ngy cng b nhim. + Rc thi, cht thi cng nghip v sinh hot cha c x l. + Cc loi thuc tr su s dng ko theo quy nh m bo an ton cho mi trng... - Tiu kt: Thc trng trn lm cho nn nhim mi trng sng ang 44

c. t nhan cho on vn? Hs c yu ca , tho tr li. Gv nhn khng nh n. cu lun xt, p

Gv c th gi mt vi em nhn xt, b sung cho on vn ca bn lm trn bng, c on vn ca cc em d c lp nhn xt, b sung hon thin. Gv yu cu hs t tiu cho on vn ca mnh.

GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

mc bo ng. - Tiu : Mi trng sng ku cu. 4. Bi 4: Gv yu cu 1 hs tr n xin php ngh hc. li cc cu hi a. Ngi nhn: Thy (c) gio ch trong sgk trn nhim v cc thy (c) b mn. bng, cc em khc - Ngi vit: Hc tr. vit mu l n b. Mc ch: Xin php c ngh hc xin php ngh hc trong mt thi gian nht nh. vo v. c. Ni dung: Gv yu cu mt Cn nu r: vi hs c l n - H v tn, lp, trng. xin php ngh hc - L do xin ngh hc. ca mnh, nhn - Thi gian xin ngh. xt, nh hng - Li ha thc hin y cc cng hon thin. vic hc tp khi phi ngh hc. d. Kt cu: - Quc hiu, tiu ng. - Tn n. - Ngi nhn, n v cng tc ca ngi nhn. - H v tn, lp, trng ca hs. - L do xin ngh hc. - Thi gian xin ngh. - Li ha thc hin y cc cng vic hc tp khi phi ngh hc. - a im, thi gian vit n. - K tn. - Xc nhn ca ph huynh hs. E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- Hon thin cc bi tp. - Son bi: An Dng Vng v M Chu- Trng Thy.

GV Nguyn Minh Tr

45

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

Ngy Ngy son: Tit:11. c vn:

son:

1/9/08.

truyn an dng vng v m chu- trng thy

(Truyn thuyt) A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Nm c cc c trng c bn, gi tr, ngha, mi trng sinh thnh, bin i v din xng ca truyn thuyt. - Nhng chin cng ca An Dng Vng. - Rn k nng phn tch nhn vt trong tc phm t s. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv, mt s ti liu tham kho. - Hs son bi theo cc cu hi ca sgk. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc phng php: c din cm, trao i- tho lun, tr li cc cu hi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c. GV Nguyn Minh Tr 46

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Nh th T Hu, trong bi th Tm s vit: Ti k ngy xa chuyn M Chu, Tri tim lm ch trn u. N thn v trao tay gic, Nn ni c m bin su. l cch nh gi ca ng v mt nhn vt trong truyn thuyt c sc: Truyn An Dng Vng v M Chu Trng Thy. Tri qua hng nghn nm n nay, cu chuyn y vn em li cho chng ta nhng bi hc su sc. Hm nay, chng ta s cng tm hiu v cu chuyn . Hot ng ca gv v hs Yu cu cn t Hs c phn tiu dn I. Tm hiu chung: trong sgk. 1. Gii thiu chung v truyn - Nhc li khi nim v thuyt: truyn thuyt? a. c trng: - Cc c trng c bn - L tc phm t s dn gian k v ca truyn thuyt? s kin v nhn vt lch s (c lin Gv cung cp cho hs nhn quan n lch s) theo xu hng l txt ca c th tng Phm ng ha. Vn ng:Nhng truyn - Th hin nhn thc, quan im thuyt dn gian thng nh gi, tnh cm ca nhn dn c mt ci li l s tht lao ng i vi cc s kin, nhn lch s m nhn dn vt lch s y Yu t lch s v qua nhiu th h l t- yu t tng tng thn k ha quyn. ng ha, gi gm vo tm tnh thit tha ca mnh cng vi th v mng, chp i cnh ca sc tng tng v ngh thut dn gian lm nn tc phm vn ha m i i con chu a b. Mi trng sinh thnh, bin thch. i v din xng: - Theo em, qmi trng L hi v cc di tch lch s c lin sinh thnh, bin i v quan. din xng ca truyn 2. Truyn thuyt An Dng Vng GV Nguyn Minh Tr 47

Trng THPT Thnh Long 10 thuyt l g? - Em bit truyn thuyt An Dng Vng v M Chu- Trng Thy c my bn k?

Gio n Ng Vn v M Chu- Trng Thy: - Vn bn: 3 bn k: + Truyn Ra Vng- trong Lnh Nam chch qui (Nhng chuyn qui d t Lnh Nam) do V Qunh v Kiu Ph su tp, bin son bng ch Hn vo cui th k XV, c inh Gia Khnh v Nguyn Ngc San dch. + Thc k An Dng Vng- trong Thin Nam ng lc. + M chu- Trng Thy- truyn thuyt vng C Loa. II. c- hiu vn bn: 1. c. 2.B cc: 4 phn + (1) An Dng Vng xy thnh, ch n v chin thng Triu . + (2) Trng Thy ly cp ly n thn. + (3) Triu li pht binh xm lc, An Dng Vng tht bi, chm M Chu, theo Ra Vng xung bin. + (4) Kt cc bi thm ca Trng Thy, hnh nh ngc trai- nc ging. 3. Tm hiu vn bn: 3.1. Nhn vt An Dng Vng: a. Nhng chin cng xy thnh, ch n, chin thng Triu ln mt: - Xy thnh C Loa: Qu trnh xy thnh:+ Thnh p n u li l n . + Lp n cu o bch thn, trai gii. + Nh c gi mch bo, s Thanh Giang gip xy thnh xong trong na thng. Nhn xt: - Qu trnh xy thnh gian nan, 48

Yu cu hs c vn bn. - Em hy tm b cc ca truyn?

- Theo em, chng ta nn phn tch cu chuyn ny theo kiu phn tch ch hay phn tch nhn vt? V sao? Hs tho lun tr li. Gv hng hs n cch phn tch nhn vt. - Nhn vt An Dng Vng lp nn nhng chin cng no? Qu trnh xy thnh ca An GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 Dng Vng c miu t kh nhc cng ging nh qu trnh ntn? dng nc. - Nhn dn ngng m, ngi ca vic xy thnh nn sng to cc chi tit thn k. - ngha ca cc chi tit thn k: - ngha ca cc chi tit + L tng ha vic xy thnh. thn k: An Dng Vng + Nt p ca truyn thng Vit c mt c gi mch bo, Nam: cha ng lun ngm gip s Thanh Giang gip xy con chu i sau trong cng cuc thnh? dng nc v gi nc. - Xy thnh xong, khi Ra - Khi Ra Vng t bit, An Dng VVng t bit, An Dng V- ng: ng ni g vi Ra + Cm t Ra Vng. Vng? Qua , em c + Bn khonNu c gic ngoi th suy ngh g v An Dng ly g m chng? Vng? thc trch nhim cao vi t nc - Ti sao An Dng Vng v tinh thn cnh gic. li d dng chin thng - An Dng Vng chin thng qun k th xm lc trong giai xm lc do: on ny? + C thnh c kin c. + C n thn k diu trm pht trm trng. + c bit l c tinh thn cnh gic cao . E. Cng c, dn d: Yu cu hs: Tip tc tm hiu v cc nhn vt: An Dng Vng, M Chu v Trng Thy.

Ngy Ngy son: GV Nguyn Minh Tr

son:

1/9/08.

49

Trng THPT Thnh Long 10 Tit: 12. c vn:

Gio n Ng Vn

truyn an dng vng v m chu- trng thy

(tip) A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Nm c nhng sai lm v tht bi ca An Dng Vng. - Sai lm, ti li v s ng thng, ng cm thng ca M Chu. - Tnh cht mu thun ca nhn vt Trng Thu. - Nm c bi hc v tinh thn cnh gic vi k th, cch x l ng n mi quan h gia ring- chung, gia gia nh- t nc, gia c nhn- cng ng. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv, mt s ti liu tham kho. - Hs son bi theo cc cu hi ca sgk. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc phng php: trao i- tho lun, tr li cc cu hi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c. 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi. Hot ng ca gv Yu cu cn t v hs Gv dn dt: Do b. C m bin su- S mc phi nhiu sai tht bi ca An Dng Vng: lm nn An Dng - Nguyn nhn tht bi: Vng ko mi ng + Ch quan, l l, mt cnh gic, ko trn nh vinh nhn ra d tm nham him ca k th. quang ca chin + Phm nhiu sai lm nghim trng: thng m gp Nhn li cu ho ca Triu . phi nhng tht bi Nhn li cu hn cho Trng Thu cay ng... r m ko gim st, phng. - V sao An Dng L l vic phng th t nc, ham GV Nguyn Minh Tr 50

Trng THPT Thnh Long 10 Vng nhanh chng tht bi th thm khi Triu ct qun xm lc ln 2? - Hnh ng im nhin chi c ung dung v ci ko s n thn sao? ni ln iu g v nhn vt ny? - Bi hc nghim khc v mun mng m nh vua rt ra c l g? Khi no? - Sng to nhng chi tit v Ra Vng, M Chu, nh vua t tay chm u con gi mnh,... nhn dn mun biu l thi , tnh cm g vi nhn vt lch s An Dng Vng v vic mt nc u Lc? - Em c suy ngh g v ngha ca chi tit An Dng Vng theo Ra Vng xung thy ph? So snh vi hnh nh Thnh Ging bay v tri, em thy th no? Hs tho lun, tr GV Nguyn Minh Tr

Gio n Ng Vn hng lc. Ch quan khinh ch. Nhn xt: Cc sai lm nghim trng, lin tip ca An Dng Vng chng t ng t nh mt chnh mnh. ng ko cn l mt v vua anh minh, oai hng nh thu trc na. ng qu ch quan, t mn, mt cnh gic cao , ko hiu c k th, ko lo phng b nn t chuc ly bi vong. - Bi hc t s tht bi: Tinh thn cnh gic vi k th. An Dng Vng ch nhn ra khi nghe ting tht ca Ra Vng. - ngha ca nhng h cu ngh thut: + Th hin lng knh trng ca nhn dn i vi thi dng cm, kin quyt t ngha nc (ci chung) ln trn tnh nh (ci ring) ca An Dng Vng. + L li gii thch cho l do mt nc nhm xoa du ni au mt nc ca mt dn tc yu nc nng nn nay ln u tin b mt nc (Nhn dn ta khng nh dt khot rng An Dng Vng v dn tc Vit mt nc ko do km ci v ti nng m bi k th qu nham him, dng th on hn h (li dng mt ngi con gi ngy th, c tin) v v nhn o (li dng tnh yu nam n). + Ra Vng- hin thn ca tr tu sng sut, l ting ni phn quyt mnh m ca cha ng. - An Dng Vng cm sng t by tc theo Ra Vng xung bin S bt t ca An Dng Vng. 51

Trng THPT Thnh Long 10 li. Gv nhn xt, nh hng: Sng t by tc l vt qu, k nc, thn k; l biu tng ca quyn lc, s oai hng ca nh vua. An Dng Vng r nc xung bin khi l bc vo th gii vnh cu ca thn linh, ni v cha gi ca dn tc- Lc Long Qun ng tr. - Em nh gi ntn v chi tit M Chu ln a cho Trng Thy xem n thn? + M Chu lm vy l ch thun theo tnh cm v chng m b qun ngha v vi t nc? + M Chu lm theo chng l l t nhin, hp o l? Hs tho lun, pht biu. Gv nh hng hs hiu theo ngha th nht. - Tm nhng chi tit biu l s c tin, ngy th n mc kh kho ca GV Nguyn Minh Tr

Gio n Ng Vn Lng knh trng, bit n nhng cng lao to ln ca An Dng Vng ca nhn dn ta. So vi hnh nh Thnh Ging bay v tri, hnh nh An Dng Vng r nc xung bin khi ko rc r, ho hng bng. Bi ng mt nc. Mt ngi, ta phi ngc nhn ngng vng. Mt ngi, ta phi ci xung thm thm mi thy Thi cng bng ca nhn dn ta. 2. Nhn vt M Chu: - M Chu ln a cho Trng Thy xem n thn l ch thun theo tnh cm v chng m b qun ngha v vi t nc. Bi: + N thn thuc v ti sn quc gia, l b mt qun s. V th, M Chu ln cho Trng Thy xem n thn l vic vi phm vo nguyn tc ca b ti vi vua cha v t nc, bin nng thnh gic, ng b trng pht. + Tnh yu, tnh cm v chng (tri tim) ko th t lm ch ln trn l tr, ngha v vi t nc (u). Nc mt dn n nh tan nn ko th t li ch c nhn (ci ring) ln li ch cng ng (ci chung). Nng gin tip tip tay cho k th nn b kt ti, b trng pht nghim khc.

- M Chu c tin, ngy th n mc kh kho: + T cho Trng Thy bit b mt quc gia, xem n thn T tin s dng b mt quc gia cho tnh ring, khin bo vt gi nc b nh tro m 52

Trng THPT Thnh Long 10 M Chu? Hs tho lun, tm cc chi tit, phn tch. Gv nhn xt, b sung. - M Chu c phn no ng thng chng? V sao? Thi v tnh cm ca nhn dn i vi M Chu qua nhng chi tit h cu tng tng: mu nng ho thnh ngc trai, xc nng ho thnh ngc thch?

Gio n Ng Vn hon ton ko bit. + Mt cnh gic trc nhng li chia tay y n ca Trng Thy Ko hiu c nhng n trong li t bit ca Trng Thy: chin tranh s xy ra. + nh du ng cho Trng Thy ln theo ch ngh n hnh phc c nhn, m qung v yu. - C phn ng thng, ng cm thng: Nhng sai lm, ti li u xut pht t s v tnh, tnh ngy th, nh d, c tin n mc m qung, t tnh cm ln trn l tr, thc s b ngi la di. - Cc chi tit h cu:+ mu M Chu ngc trai. + xc M Chu ngc thch. S an i, chng thc cho li khn nguyn ca M Chu trc khi b cha chm. - Bi hc: + Cn t ci chung ln trn ci ring, t li ch ca quc gia, dn tc ln trn quyn li ca c nhn, gia nh. + Bit cm xc bng l tr, suy ngh bng tri tim- gii quyt mi quan h gia l tr v tnh cm ng mc. 3. Nhn vt Trng Thy: - Cuc hn nhn gia Trng Thy- M Chu l mt cuc hn nhn mang mc ch chnh tr: Triu gi cu ho, cu thn iu tra b mt qun s, nh cp ly n thn Trng Thy ng vai tr ca mt tn gin ip. - Thi k u Trng Thy n thun ng vai tr ca mt tn gin ip theo lnh vua cha sang lm r 53

- Ngi xa nhn gi bi hc g n th h tr qua nhn vt M Chu?

Gv nu cc kin nh gi v nhn vt Trng Thy cho hs tho lun:

GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long 10 + Trng Thy l mt tn gin ip nguy him, mt ngi chng nng tnh vi v? + Trng Thy l nhn vt truyn thuyt vi mu thun phc tp: gia ngha v v tnh cm, va l th phm va l nn nhn? + Trng Thy l mt ngi con bt hiu, mt ngi chng la di, mt ngi con r phn bi- k th ca nhn dn u Lc? - kin no khi qut, xc ng nht v nhn vt ny? Hs tho lun, tr li. Gv nhn xt, nh hng hs hiu thao cch 2.

Gio n Ng Vn

An Dng Vng iu tra b mt qun s, tm c hi nh tro ly n thn. - Thi gian Loa Thnh y ko qun nhim v gin ip li dng, la gt c M Chu, thc hin c mc ch. - C th trong thi gian chung sng, Trng Thy ny sinh tnh cm thc s vi M Chu l nhng s h trong li tin bit ngm bo trc mt cuc chin tranh kh trnh khi v bc l tnh cm c phn chn thnh vi M Chu. Nhng y vn tr v, hon thnh bn phn vi Triu . - Khi ui kp cha con An Dng Vng, M Chu cht Trng Thy m xc v khc lc, thng nh ri t t. - Ci cht ca y cho thy s b tc, n hn mun mng. Nhn xt: + Trng Thy l nhn vt truyn thuyt vi mu thun phc tp: ngha v tnh cm, th phm nn nhn. + L mt tn gin ip i nt con r-k th ca nhn dn u Lc (th phm). + L nn nhn ca chnh ngi cha y tham vng xu xa. - Chi tit ngc trai- ging nc: + Ko khng nh tnh yu chung thy ca Trng Thy- M Chu. + Minh oan, chiu tuyt cho M Chu. + Chng nhn cho mong mun ha - Chi tit ngc trai- gii ti li ca Trng Thy, c th y ging nc c phi tm c s ha gii trong tnh cm ca M Chu ni th gii bn kia... 54

GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long 10 khng nh tnh yu chung thy ca Trng Thy hay ko? V sao?

Gio n Ng Vn

+ Cho thy lng nhn hu, bao dung ca nhn dn ta. III. Tng kt bi hc: 1. Gi tr ni dung: - Truyn thuyt An Dng Vng v M Chu l mt cch gii thch nguyn nhn vic mt nc u Lc. - N cn em li nhng bi hc qu: bi hc v tinh thn cnh gic vi k th; cch x l ng n mi quan Hs c phn ghi h gia ci ring- ci chung, gia nhnh-Sgk. nc, gia c nhn- cng ng, gia - Nu nhn xt, tnh cm- l tr. nh gi v c 2.Gi tr ngh thut: sc ni dung v + C s ho quyn gia yu t lch ngh thut ca tc s- yu t thn k. phm + Kt hp bi- hng, xy dng c nhng hnh nh giu cht t tngthm m, c sng lu bn. + Thi gian ngh thut: qu kh- xc nh. + Kt cu: trc tuyn- theo trt t thi gian. + Gn vi cc di tch vt cht, di tch lch s, l hi. E. Cng c, dn d: Yu cu hs: - Lm cc bi tp trong phn luyn tp. - c trc bi: Lp dn cho bi vn t s. Ngy son:5/9/08. Ngy son: Tit:13. Lm vn:

lp dn bi vn t s
A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Bit cch d kin ti v ct truyn cho mt bi vn t s. - Nm c kt cu v bit cch lp dn cho bi vn t s. GV Nguyn Minh Tr 55

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 - Rn thi quen lp dn trc khi vit bi vn t s ni ring v cc bi vn khc ni chung. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv. - Hs c trc bi hc. - Gv thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc hnh thc: trao i- tho lun, tr li cc cu hi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: Cu hi: Em nh gi nh th no v nhn vt M Chu v Trng Thy? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Qua nhng cu tc ng n c nhai, ni c ngh, Un li by ln trc khi ni, cha ng ta rn dy chng ta phi cn nhc k lng mi iu trc khi ni. Qu trnh lm mt bi vn cng vy. Mun vit c mt bi vn hay, chng ta cn phi c dn , c s sp xp cc , cc s kin hon chnh, lgc. hiu r hn v vai tr, cch lp dn , chng ta cng tm hiu bi: Lp dn cho bi vn t s. Hot ng ca gv Yu cu cn t v hs Yu cu hs c I. Hnh thnh tng, d kin ct sgk v tr li cc truyn: cu hi: 1. Tm hiu ng liu: - Trong phn trch Ni dung vn bn: Nh vn Nguyn trn, nh vn Ngc k v qu trnh suy ngh, chun Nguyn Ngc ni b sng tc truyn ngn Rng x v iu g? nu. + Bt u hnh thnh tng t mt s vic c tht, mt nguyn mu c tht: cuc khi ngha ca anh . + t tn nhn vt cho c khng kh ca rng ni Ty Nguyn: Tn. + D kin ct truyn:- Bt u... - Kt thc... GV Nguyn Minh Tr 56

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn + H cu cc nhn vt: Dt, Mai, C Mt, b Heng. + Xy dng tnh hung c bit, in hnh: mi nhn vt phi c mt ni ring bc bch d di. + Xy dng chi tit in hnh: a con b nh cht tn bo, Mai gc xung ngay trc mt Tn. 2. Bi hc: vit c mt vn bn t s, cn phi: + Hnh thnh tng v d kin ct truyn (m u v kt thc). + Suy ngh, tng tng, h cu mt s nhn vt, s vic v mi quan h gia chng. + Xy dng tnh hung, cc chi tit c bit, tiu biu cu chuyn pht trin mt cch lgc, giu kch tnh. + Lp dn c th, chi tit. II. Lp dn : 1. Cu chuyn v hu thn ca ch Du: a. Ngi dn u on nng dn khi ngha trong cch mng thng Tm- 1945: - MB: + Ch Du ht hi chy v hng lng mnh trong m ti. + V n nh, tri khuya, ch thy mt ngi l ang ni chuyn vi chng mnh. + V chng ch Du gp nhau mng mng ti ti. - TB: + Hi ra ch Du mi bit ngi khch l l cn b Vit Minh tm n hi thm tnh cnh gia nh anh ch. 57

- Qua li k ca nh vn Nguyn Ngc, anh (ch) hc tp c iu g trong qu trnh hnh thnh tng, d kin ct truyn chun b lp dn cho bi vn t s? Gv hng dn hs chia t tho lun, hnh thnh cc dn . - Yu cu hs t nhan cho mi cu chuyn? - Em d kin nu ni dung g trong cc phn ca cu chuyn ch Du tr thnh ngi dn u on nng dn khi ngha trong cch mng thng Tm-1945? Gv gi m: Sau khi bng ra khi nh lo quan C trong khi tri ti en nh mc, ch Du s chy v u? GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 (V lng mnh? + Anh y tng bc ging gii cho v V mt ni c chng ch nghe v sao dn mnh qun chng nhn kh, mun ht kh th phi lm g, dn gic ng nhn dn cc vng xung quanh lm cch mng?...) c g. + Anh thnh thong li gh thm gia nh ch Du, mang tin mi v cch mng, khuyn khch ch hot ng. + Ch Du vn ng c nhiu b con gic ng cch mng. + Ch dn u on nng dn ln cp chnh quyn huyn, ph kho thc Nht chia cho dn ngho, gii quyt nn i. - KB: - D kin ni dung + Ch Du n ci T tr v. cho cu chuyn: + Ch Du v b con lng xm no nc ch Dungi n i ngy c lp. y np hm 2. Cu chuyn v ngi y np bem cho cn b hm bem cho cn b c s: c s? - MB: + Ch Du trn chy c v nh. + Cuc khng chin chng Php n ra, lng ng X b ch chim. + Hai cn b cch mng b mt c c v y hot ng. - TB: + Qun Php cn qut truy lng cn b gt gao khin ko kh lng ng X ngt ngt, cng thng. + c 2 cn b tuyn truyn, gic ng, ch Du thu hiu v li ch ca cch mng. + Ch o hm b mt che ch cho h. +Ch em nhng hiu bit v cch mng hc c dn dn vn ng b con xung quanh. Yu cu hs c v + Mt m, ch bt ng p n GV Nguyn Minh Tr 58

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 hc phn ghi nh. khm xt nh ch nhng ch che Yu cu hs lp giu cn b an ton. dn cho bi vn - KB: t s (c t tn Ch Du tin tng, hnh dung ra ko kh truyn c th): ca ngy Tng khi ngha, tng lai Ct truyn: Mt c lp, t do, m no, hnh phc. hs tt phm phi * Ghi nh: Sgk sai lm trong pht III. Luyn tp: yu mm nhng Bi 1: kp thi tnh - Tn truyn: Sau mt ln lm li,... ng, chin thng - Xc nh ti: Mt hs tt, nht thi bn hn, vn ln phm li lm nhng kp thi tnh ng. trong hc tp. - D kin ct truyn: + S vic 1: Nguyt- 1 hs kh, o c tt ang phi chu mt hnh pht nghim khc do li lm, sa ng nht thi. + S vic 2: Tnh hung Nguyt b ng nhn, sa ng, lm lc. + S vic 3: Cc tc ng tch cc ca thy c, b m gip Nguyt kp thi tnh ng, sa cha. - Lp dn : *MB: Gii thiu Nguyt- 1 hs kh, o c tt ang ngi mt mnh nh v b nh ch hc tp. *TB: - Nguyt ngh li cc vic lm sai lm ca mnh: + Bun bc v b m mng gin, Nguyt nghe li r r ca Nam (mt hs c bit) b hc i chi game. + Bit ri ham, Nguyt trn tit nhiu hm sau . Nguyt ni di b m xin tin chi in t. Yu cu hs lm bi + Gi sinh hot, c ch nhim ph tp 2 nh. bnh, Nguyt quanh co tri ci. C a ra bng c m ban qun sinh thu thp GV Nguyn Minh Tr 59

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

c v nghim khc c quyt nh ca ban gim hiu nh trng nh ch hai bn mt tun hc. - Sa li, tin b: + S nghim khc, n cn ca c ch nhim v b m khin Nguyt hiu r sai lm ca mnh. + Nguyt c gng hc tp, khuyn nh, gip Nam cng tin b. + Kt qu cui nm hai bn t hs tin tin. * KB: Suy ngh ca Nguyt sau l pht thng. Bi 2: (BTVN) E. Cng c, dn d: Yu cu hs : - Hc phn ghi nh trong sgk. - Lm bi tp 2 (phn luyn tp). - Son bi: Uy-lt-x tr v (trch -i-x).

Ngy Ngy son: Tit: 14. c vn:

son:

12/9/08.

uy-lt-x tr v
(Trch -i-x_ S thi Hi Lp) A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Nm c ni dung, ch ca s thi -i-x.

GV Nguyn Minh Tr

60

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 - Hiu c tr tu v tnh yu thy chung l nhng phm cht cao p m con ngi trong thi i Hme-r kht khao vn ti. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv, mt s ti liu tham kho. - Hs son bi theo cc cu hi ca sgk. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc phng php: c din cm, trao i- tho lun, tr li cc cu hi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: Cu hi: Nu dn chung ca bi vn t s? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: th k IX-VIII truc cng nguyn, trn t nc Hi Lp c mt ngi ngh s m i lang thang khp t nc k v tc phm ca mnh. l H-mer, tc gi ca hai s thi v i: I-li-t v -i-x. -i-x ra i vo thi k ngi Hi Lp chun b m rng a bn hot ng ra bin c. Chin tranh gia cc b lc ch cn l k c. S nghip khm ph v chinh phc bin c bao la v b him i hi con ngi ngoi lng dng cm cn phi c nhng phm cht nh thng minh, tnh to, mu chc, khn ngoan. Mt khc, s thi ny ra i khi ngi Hi Lp t gi ch cng x th tc thay vo l t chc gia nh, hn nhn mt v mt chng. Thi i y hnh thnh ngi Hi Lp bn cnh phm cht tr tu l tnh yu qu hng, tnh cm gia nh gn b, thy chung. on trch Uy-lt-x tr v th hin c nhng phm cht tt p ca ngi Hi Lp thi c. Hot ng ca gv Yu cu cn t v hs Yu cu hs c I. Tm hiu chung: phn Tiu dn-sgk. 1. Tc gi H-me-r: - Em c hiu bit - L con ca mt gia nh ngho, c g v tc gi H- sinh ra bn dng sng M-lt vo me-r? khong th k IX-VIII trc cng nguyn. GV Nguyn Minh Tr 61

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn - L mt nh th m ti hoa, mt ca s ht rong uc mi ngi dn Hi Lp yu mn. Hin nay c 11 thnh ph Hi Lp u t nhn l qu hng ca ng. 2. S thi -i-x: a. Dung lung: Gm 12 110 cu th, chia thnh XXIV khc ca. b. Tm tt: - Phn 1: Khc ca I- XII: Cu chuyn c k t thi im Uy-lt-x sau 10 nm ri thnh T-roa vn cha th t chn ln mnh t qu hng v ang b n thn Ca-lpx cm gi. Cc thn linh cu xin thn Dt cho Uy-lt-x c on t vi gia nh. Dt ng . Trong khi ti qu nh, P-n-lp, v chng phi i mt vi 108 k quyn qu n cu hn. T-l-mc, con trai ca Uy-lt-x, phi ng u vi bn chng bo v gia nh. Tun lnh Dt, n thn Ca-lp x buc phi Uy-lt-x ri o. Sau vi ngy Uy-lt-x v cc bn ng hnh gp bo ln, chic b b nh tan tc, chng may mn dt vo x s ca vua An-ki-n-t. Chng k li hnh trnh phiu lu mo him trong sut 10 nm qua cc min t l cho nh vua. - Phn 2: Khc ca XIII- XXIV. c vua An-ki-n-t gip , Uy-lt-x tr v qu hng, sau 20 nm xa cch, ni chng s phi i mt vi mt nguy him mi. l 108 tn cu hn xo quyt rp tm chim ot hnh phc, ti sn ca gia nh chng. Uy-lt-x cng con trai v gia 62

- Da vo sgk, em hy tm tt s thi -i-x? Gv cung cp thm cho hs mt vi chi tit: + Ca-lp-x dng linh an Uy-ltx trng sinh bt t, cng chung sng vi nng. Nhng sut 7 nm b nng cm gi ngy no chng cng ra b bin hng nhn v qu hng, khc thng... + P-n-lp a ra iu kin: nng chp nhn ti gi khi dt xong tm vi nhng nng dt mi ko xong v nng c ngy dt, m li tho ra. phn 2, nng cn thch 108 tn cu hn ging cung ca Uy-lt-x v bn xuyn qua 12 ci vng ca 12 chic ru tr hon, ch i chng. + Chic b ca Uylt-x b nh GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long 10 m do thn bin P-z-i-ng tr th do chng m thng mt Xi-clp P-li-phem , con trai ca thn. + Uy-lt-x v ng i i qua o ca cc nng tin c Xi-ren c ging ht m hn nhng v cng nguy him... + Uy-lt-x b th thch tnh cm nhiu ln: ph thy Xic-x, Ca-lp-x, cng cha N-dica,... - Em hy nu ch ca s thi -ix?

Gio n Ng Vn nhn trung thnh lp mu trng tr bn chng. N thn A-t-na xung trn bo tin cho Uy-lt-x c Dt cho php on t v trng tr nhng k ph hoi gia nh mnh. Cuc sng mi bt u trn x s I-tc, qu hng ca chng.

- Nu v tr ca on trch Uy-ltx tr v? Yu cu hs c phn vai vn bn. - Tm b cc ca on trch?

c. Ch : - Qu trnh chinh phc thin nhin, bin c, di dn m t Ca ngi ch, lng dng cm, tr tu ca ngi Hi Lp c i. - Cuc u tranh bo v hnh phc gia nh ca ngi Hi Lp thi c Ca ngi gi tr tnh cm gia nh gn b, thy chung. 3. on trch Uy-lt-x tr v: V tr: Thuc phn 2, khc ca th XXIII. II. c- hiu vn bn: 1. c. 2. B cc: 2 phn. + Phn 1: T u km gan d : Tc ng ca nh mu v T-l-mc ln P-n-lp. Uy-lt-x chp nhn th thch ca P-n-lp, hng con trai n vic i ph vi bn cu hn. + Phn 2: Cn li: Cuc u tr gia 63

GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn P-n-lp v Uy-lt-x nhn ra nhau bng php th b mt ca chic ging ci.

E. Cng c, dn d: Yu cu hs v nh:- Hc bi. - Tm hiu v hai nhn vt P-n-lp v Uy-lt-x.

Ngy son: 12/9/08 son: Tit: 15. c vn:

Ngy

uy-lt-x tr v (tip)
(Trch -i-x_ S thi Hi Lp) A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Nm c v p ca nhn vt P-n-lp v Uy-ltx. - Hiu c tr tu v tnh yu thy chung l nhng phm cht cao p m con ngi trong thi i Hme-r kht khao vn ti. - Ngh thut trn thut y kch tnh, li miu t tm l, tnh cch nhn vt s thi ca H-me-r. - Rn k nng phn tch nhn vt theo din bin tm l qua i thoi. - Nhn thc c sc mnh ca tnh cm v chng thy chung, tnh cm gia nh cao p l ng lc gip con ngi vt qua mi kh khn. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv, mt s ti liu tham kho. - Hs son bi theo cc cu hi ca sgk. GV Nguyn Minh Tr 64

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc phng php: trao i- tho lun, tr li cc cu hi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: Cu hi: Nu dn chung ca bi vn t s? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Hot ng ca gv v Yu cu cn t hs 3. Tm hiu vn bn: a. Tin Uy-lt-x tr v vi P- Ai l ngi bo tin cho n-lp: P-n-lp bit Uy-lt- - Ngi a tin: nh mu mt ngi x tr v? thn tn, rt ng tin cy. - Ni dung tin thng - Ni dung tin: bo ca nh mu? + Uy-lt-x tr v. + Du hiu ng tin cy:(du hiu ring ca Uy-lt-x) vt so do rng nanh trng ca mt con ln li hc. + Nh mu li em c tnh mnh - P-n-lp ang ca mnh ra nh cuc, qu trong hon cnh ntn quyt khng nh tin tc Uy-ltkhi c nh mu bo x tr v. tin Uy-lt-x tr - Hon cnh ca P-n-lp: v? iu bc u + Ch i chng sut 20 nm cho em cm nhn g ng ng kht khao s tr v v nhn vt ny? on t ca Uy-lt-x. + B 108 k cu hn thc bch hng chim ot nng v ti sn ca gia nh nng tr hon bng k tm vi dt mi ko xong - Thi v suy ngh v th thch ti bn cung tn. ca P-n-lp th hin Hon cnh o le. ntn trc li nh mu P-n-lp l ngi v thu chung, bo tin Uy-lt-x, kin trinh, khn ngoan. GV Nguyn Minh Tr 65

Trng THPT Thnh Long 10 chng nng, tr v? Ti sao rt nh chng, mong chng tr v m khi c bo tin Uylt-x tr v, Pn-lp li rt i phn vn, ko tin nhng li ca nh mu, ko tin ngi hnh kht va chin thng bn cu hn, gii thot cho nng chnh l Uy-lt-x? Hs tho lun, pht biu. Gv nhn xt, b sung.

Gio n Ng Vn - Thi v suy ngh ca P-nlp trc nhng li bo tin ca nh mu: + Thi : Bnh tnh, trn an nh mu cng l t trn an mnh, hoi nghi li nh mu. + Suy ngh, l gii: Nng cho rng l v thn bt bnh v s lo xc bt kham v nhng hnh ng nhuc nh ca bn cu hn. V hai l: ko mt ngi trn no c th git cht ht 108 k cu hn ngang ngc v hung tn ; hn na ngi git chng mi hm qua ni chuyn vi nng v nhng tin tc lin quan n Uy-lt-x nh mt ngi chng kin. Nng s b la gt. V phn Uy-lt-x, sau 20 nm bt v m tn, nng ht hi vng chng s tr v: Cn v phn Uy-lt-x th ni t khch qu ngi chng cng ht hi vng tr li t A-cai, chnh chng cng cht ri. S tnh to, khn ngoan, thn trng ca P-n-lp. - Khi nh mu a ra bng chng thuyt phc, li dng c tnh mnh ca mnh ra nh cuc, qu quyt khng nh tin tc Uy-ltx tr v, thi ca P-nlp: + Ko cng quyt bc b m thn b ha mi vic. + Quyt nh xung lu xem xc cht ca bn cu hn v c bit l ngi git chng. P-n-lp na tin na ng. 66

- Khi nh mu a ra bng chng thuyt phc (du hiu ring ca Uy-lt-x: vt so do rng nanh trng ca mt con ln li hc), li dng c tnh mnh ca mnh ra nh cuc, qu quyt khng nh tin tc Uy-ltx tr v, thi ca P-n-lp ntn?

GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long 10 - Khi bc xung lu, i din vi ngi hnh kht, tm trng ca P-n-lp ntn?

Gio n Ng Vn

- Thy thi lnh lng ca m, thi ca T-l-mc biu hin ntn? iu cho thy chng l ngi ntn? - Trc li trch mc ca con trai, P-n-lp by t tm trng, suy ngh g?

- Thi ca Uy-ltx trc cch c x l lng ca ngi v v s nng ny ca ngi con trai?

b. Cuc gp g- on t: Bc 1: Gp mt. - Tm trng ca P-n-lp khi bc xung lu: + Rt i phn vn, lng tng tm cch ng x. + D xt, suy ngh, tnh ton mng lung nhng cng ko giu c s bng hong, xc ng(...nng n trc mt Uy-lt-x, di nh la hng, da vo bc tng i din... ngi lng thinh trn gh hi lu, lng sng st, khi th m m u ym nhn chng, khi li ko nhn ra chng di b qun o rch mp). - Thi ca T-l-mc: trch m gay gt s nng ny, bc trc ca mt chng trai tr rt thng yu cha m. - Trc li trch mc ca con trai, Pn-lp: + Gii thch cho con hiu tm trng kinh ngc, phn vn, xc ng nhng vn ht sc tnh to ca mnh hnh ng gi khong cch vi Uy-lt-x. + Ni vi con nhng li hng ti Uy-ltx ngm a ra th thch (Nu qu thc... ko ai bit ht) khn ngoan, thn trng. - Tc gi dng 3 ln t thn trng khc ha c im con ngi ca P-n-lp nh ng th hin v p trong phm cht nhn vt. y cng l bin php ngh thut thng dng ca th loi s thi. 67

GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn - Thi ca Uy-lt-x trc cch c x l lng ca ngi v v s nng ny ca ngi con trai: nhn ni mm ci. thu hiu P-n-lp. Bi nu khng nh mnh l Uylt-x, chng nng P-n-lp, ngi m nng ch i mi mn by lu trong khi chng ang trong b dng hnh kht tiu ty v hn na P-n-lp vn thn trng, khn ngoan s ko tin li chng. Chng ng tnh chp nhn th thch ca ngi v v tin vo tr tu ca mnh. Bc 2: u tr. - Sau khi tm, tr li ng dng hnh ca mnh, p nh mt v thn nhng vn b P-n-lp nghi ng thi ca Uy-lt-x: + Hn di, trch mc P-n-lp (Hn...x s). + Thanh minh cho lng chung thu ca mnh (Thi,...nay) To c cho P-n-lp a ra th thch. - Tm trng v cch x tr ca Pn-lp trc nhng li trch mc ca Uy-lt-x: + Thn trng, tnh to. + Kho lo a ra th thch v b mt ca chic ging ci mt cch nh l tnh c, rt t nhin, hp l. Mc ch:- Xc nh r chn tng ca v khch. - Nu l Uy-lt-x thc th nng s bit c tnh cm thc ca chng i vi mnh gi ntn.

- Sau khi tm xong, dng hnh Uy-lt x thay i hn nhng vn b nghi ng. Chng t thi g trong cu ni vi P-n-lp v nh mu? - Tm trng v cch x tr ca P-n-lp trc nhng li trch mc ca Uy-lt-x? Cch a ra th thch v b mt chic ging ci ca P-n-lp ntn? Gv khc su: P-nlp thn trng, tnh to, khn ngoan hng theo cu ni c v gin di, trch mc ca Uy-lt-x a ra lnh dch chuyn chic ging ci k nim ring n cha b mt rt ring ca hai ngi. Nu ko phi l Uy-lt-x th ko bit c b mt Nng s nhn r chn tng ca v khch. GV Nguyn Minh Tr

68

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 Nu l Uy-lt-x nhng cng c th chng qun b mt v 20 nm xa cch hoc c qun do thay lng i d Nng s bit c tnh cm thc ca chng i vi mnh. - Nhng phn ng ca Uy-lt-x khi nghe Pn-lp sai nh mu dch chuyn chic gi- - Nhng phn ng ca Uy-lt-x ng ci cha b mt khi nghe P-n-lp sai nh mu dch chuyn chic ging ci cha ring t ca h? b mt ring t : + Git mnh, cht d, s P-n-lp thay lng i d nu nh chic ging b dch chuyn. - Nghe nhng li ni + Ni r b mt ca chic ging ca Uy-lt-x r rng gii p th thch ca P-n-lp v v b mt ca chic chng t lng chung thy ca ging ci, thi ca mnh. P-n-lp thay i ra Bc 3: on t sao? Qua y, c - Khi Uy-lt-x ni r b mt v th ni nng qu tn chic ging ci P-n-lp hon nhn hay ko? ton tin chnh thc l Uy-ltx, chng nng, ngi yu thngv thu chung vi nng thi ca nng hon ton thay i: + Xc ng cc im (Nng bn chy ngay li, nc mt chan ho, m ly c chng, hn ln trn chng). + Cu xin Uy-lt-x tha th. + Gii thch nguyn nhn ca thi lnh lng, thn trng a ra th thch ca mnh (Nng tin vo tr tu ca Uy-lt-x v lo s b la GV Nguyn Minh Tr 69

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn di). + On trch thn linh gy nn s mt mt ln ca 2 ngi (i! Thn linh...u bc.) + Khng nh Uy-lt-x thuyt phc c s hoi nghi, cnh gic thng trc ca nng bng vic chng ha gii c php th b mt ca chic ging ci. + Bc l nim vui sng, hnh phc tt cng. P-n-lp ko h v cm, tn nhn m s thn trng, hoi nghi ca nng cho thy tnh cht phc tp ca thi i- nhng nguy him lun rnh rp, e da h. - Php so snh c ui di (so snh m rng)- c v A (ci so snh) v v B (ci c so snh) u l nhng cu di. Tc gi ly ci mng r ca nhng ngi thy th b m thuyn may mn sng st khi c t chn ln t lin vi nim vui, nim hnh phc khi P-n-lp nhn ra Uy-lt-x, chng nng, thc s tr v din t nim hnh phc v b nh c hi sinh ca nng. - Khi hiu r tnh cm ca P-nlp, trc s xc ng mnh lit ca nng, Uy-lt-x khc dm d. l nc mt ca s cm ng, nim vui, nim hnh phc. V p ca nhn vt P-nlp: Thng minh, ngh lc, thn trng v khn ngoan, thy chung, kin trinh bo v phm gi ca mnh v hnh phc gia nh. 70

- miu t nim hnh phc, vui sng tt cng ca P-n-lp, tc gi dng bin php ngh thut no trong cu vn di cui on trch?

- Trc s xc ng mnh lit ca P-nlp khi nng nhn ra mnh, tm trng ca Uy-lit-x ntn? - Em hy nhn xt khi qut v v p ca P-n-lp cng nh ca ngi ph n Hi Lp c i qua on trch? - Qua on trch ny, em nhn thy nhng v p no ca nhn vt Uy-lt-x? - Gi tr ni dung v ngh thut ca on trch?

GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

V p ca nhn vt Uy-ltx: Cao qu, nhn ni, thng minh, thy chung v ht lng v v con. III. Tng kt bi hc: 1. Ni dung: - cao v p tm hn v tr tu ca con ngi Hi Lp thi c i. - Khng nh gi tr hnh phc gia nh khi ngi Hi Lp chuyn t ch th tc sang ch chim hu n l, hn nhn mt v mt chng. 2. Ngh thut: - Cch k chm ri, t m (li tr hon s thi). - S dng i thoi khc ho ni tm. - So snh m rng. - Dng nh ng khng nh v p ca nhn vt. E. Cng c, dn d: Yu cu hs lm bi tp phn luyn tp

Ngy Ngy dy: GV Nguyn Minh Tr

son:

15/9/08.

71

Trng THPT Thnh Long 10 Tit:16. Lm vn:

Gio n Ng Vn

tr bi vit s 1
A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- n tp, cng c kin thc, k nng lm bi vn biu cm. - Sa cha, rt kinh nghim v cc li dng t, t cu, din t, b cc vn bn,... - Lm cng vic chun b cho nhng bi vit tip theo. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv. - Hs xem li cc kin thc c. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy theo cch kt hp cc hnh thc hng dn hs trao i, tho lun, tr li cc cu hi phn tch , lp dn . Gv nhn xt u-khuyt im trong bi lm ca hs, biu dng cc bi lm tt. D. Tin trnh dy - hc: 1. n nh t chc lp. 2. Tin trnh tr bi: Hot ng ca gv Yu cu cn t v hs Gv chp li bi: bi ln bng. Pht biu cm ngh ca anh (ch) v nhng ngy u tin bc chn vo trng THPT. I. Phn tch : - bi trn 1. Kiu bi: thuc kiu bi Pht biu cm ngh (vn biu cm) lm vn no? 2. Ni dung: - Ngi vit cn - Gii thiu c nhng cm xc v mi cp n trng, thy c v bn b mi. nhng ni dung - Cm xc v ngy khai ging v nhng g? bui hc u tin.

GV Nguyn Minh Tr

72

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 3. Phm vi dn chng, t liu: - Kin thc vn hc. - Phm vi dn - Kin thc thc t. chng, t liu cn 4. Cc phng php: huy ng? - Biu cm (phng php chnh). - Miu t. - Cc phng php - T s. cn huy ng - Ngh lun. trong qu trnh II. Lp dn : lm vn? Phng 1. M bi: php no l ch Gii thiu c ti v gy c hng yu? th cho ngi c. 2. Thn bi: - Nu cm xc v ngi trng mi, lp hc - Em cn nu v bn b, thy c. (1) g phn m - Nim vui trong ngy tu trng, khai bi? ging.(3) - Nhng gi hc u tin v mt k nim ng nh em li bi hc su - Cc chnh cn sc.(3) nu phn thn 3. Kt bi: bi? Thu tm c tinh thn v ni dung c bn ca bi lm ng thi lu li nhng cm xc v suy ngh ni ngi c. III. Nhn xt v kt qu bi lm - Em cn nu ca hs: g phn kt 1. u im: bi? - a s hs nhn thc c kiu bi. - Nhiu bi vit bc l cm xc chn thnh, ngn ng din t biu cm. 2. Nhc im: Gv nhn xt c - Nhiu hs cha bit phn chia b cc th v kt qu bi hp l. bi lm ca hs. - Mt s bi cn sai nhiu li chnh t, cu v din t. IV. Cha li. - Li chnh t. - Li v cu. GV Nguyn Minh Tr 73

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 Gv nu mt s li - Li din t. c th trong bi V.c v biu dng bi lm tt. vit ca hs v sa li. VI. Tr bi v dn d. Gv c v biu dng bi lm tt. Gv yu cu hs xem li bi, c k li ph t rt kinh nghim, trao i bi vi bn hc tp. E. Cng c, dn d: Yu cu hs son bi Ra-ma buc ti (S thi n ). Ngy Ngy dy: Tit:17. c vn: son:20/ 9/08

ra-ma buc ti
( Trch Ra-ma-ya-na_ S thi n ) A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Qua on trch Ra-ma buc ti, hiu c quan nim ca ngi n c i v ngi anh hng, ng qun vng mu mc v ngi ph n l tng. - Nm c ngh thut xy dng nhn vt ca s thi Ra-ma-ya-na. - Rn k nng c din cm, tm tt tc phm v phn tch nhn vt trong s thi. - Bi dng thc danh d v tnh yu thng. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv. - Mt s ti liu tham kho. - Hs son bi theo cc cu hi trong sgk. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh:

GV Nguyn Minh Tr

74

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc phng php: c din cm, trao i- tho lun, tr li cc cu hi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c. 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Nu ngi Hi Lp t ho v hai b s thi anh hng I-li-t v -i-x th ngi n cng v cng kiu hnh v hai b s thi anh hng c quy m s nht th gii Ra-ma-ya-na v Ma-ha-bha-ra-ta. c bit, s thi Ra-ma-yana ko nhng lm say m lng ngi dn n m cn nh hng su rng ti nhiu nc ng Nam , c dch ra nhiu th ting v c nhiu hc gi phng Ty ko ngt li ca ngi. Chng ta s cng tm hiu v nhhng nt c sc ca b s thi qua on trch tiu biu: Ra-ma buc ti. Hot ng ca gv Yu cu cn t v hs Hs c phn tiu I. Tm hiu chung: dn trong sgk. 1. Tc gi: - Ai l tc gi ca + L sng tc tp th v truyn ming s thi Ra-ma-ya- ca nhn dn lao ng. Nhiu ngh na? s dn gian, nhng ngi ht rong k Gv b sung: Van- v ht khp mi min qu n . ma-ki xut thn + o s Van-mi-ki l ngi su tm, hon trong gia nh thin cui cng. ng cp B-lamn (tng l), l tng lp cao nht trong x hi n c i(th 2: Kst-ry-a vng cng, qu tc, v s; th 3: Vai-sy-a thng nhn, nng dn, th th cng; th 4: Sura n l, ngi lm thu, lm mn. Van-mi-ki tng GV Nguyn Minh Tr 75

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 lu lng, h hng, ko nghe li cha m b rung b b vo rng lm cp c thnh Ma-ra-a khuyn nh Vanmi-ki dc ch tu luyn r b mi ti li qua. Van- mi- ki c ngha l con ca t mi hm ch vic ng ngi tu luyn tp trung n mi n ln khp xung quanh m vn ko hay. Khi tr thnh 2. S thi Ra-ma-ya-na: mt o s c - Tc phm ra i vo th k III trc Na-ra-a k cho cng nguyn. cu chuyn v Ra-ma v Xi-ta. a. Quy m: Gm 24 000 cu th i, Vn l ngi thng chia thnh 80 chng. minh, c tr nh b. Tm tt tc phm:(sgk) k l, xut khu thnh th nn ng c. Gi tr ca tc phm: nhp tm v * Gi tr ni dung: sng to li thnh - Ca ngi nhng chin cng ca hong tc phm Ra-mat Ra-ma v tm lng trung trinh ca ya-na bng nhng Xi-ta, mang tnh gio hun su sc. vn th tuyt - Phn nh s pht trin ca t nc n diu. c i. - S thi Ra-ma-ya* Gi tr ngh thut: na ra i vo - Giu kch tnh: xy dng nhiu xung khong thi gian t gay gt (thin c, lng trung no? - Quy m ca s thnh s phn bi, tnh yu thy GV Nguyn Minh Tr 76

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 thi Ra-ma-ya-na? chung thi a nghi tn nhn,...) Hs c v hc lm bt ln chn dung nhiu nhn vt phn tm tt mang tnh cch a dng, phong ph. trong sgk. - Miu t tm trng nhn vt qua ngn - Nu gi tr ni ng, c ch, thin nhin. dung v ngh - Miu t thin nhin chn thc v chan thut ca tc cha tnh ngi. phm? 3. on trch Ra-ma buc ti: V tr: Thuc chng 79, khc ca th VI. II. c- hiu vn bn: 1. c .

- Nu v tr on trch Ra-ma buc ti? Yu cu hs c phn vai: + Hs c li dn chuyn vi ging chm ri, bi hng. + Hs c li Rama vi ging au n, bi ri, gin d, quyt lit, c v lnh lng, km nn. + Hs c li Xi-ta GV Nguyn Minh Tr 2. B cc: 2 phn. + Phn 1: T u c lu: Li buc ti ca Ra-ma. + Phn 2: Cn li Li p v hnh ng thanh minh quyt lit ca Xi-ta. 3. Tm hiu on trch: a. Hon cnh ti hp ca Ra-ma v Xi-ta: - Thi gian: sau khi Ra-ma cng bn hu tiu dit c qu vng Ra-va-na, cu c nng Xi-ta, cng l lc thi hn 14 nm phI lu y ca hai ngi ht ht. 77

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 vi ging au n, - Khng gian: + Ko phi l ko gian ring ut c, gii by, t. chng minh, dt + L ko gian cng cng, khot. trc s chng kin ca ng mi Gv nhn xt kt ngi dn, quan qun, anh em bn hu qu c. ca Ra-ma. - Theo em, on Tm trng nhn vt tr nn cng trch c th chia thng. lm my phn? Ngn ng i thoi thn trng, nghim trang. Cuc ti hi tr thnh phin ta nng n, khc lit, tr tru. Ra-ma quan to. Xi-ta b co (!) Sau chin - T cch ca Ra-ma: t cch kp. thng, Ra-ma v + Con ngi x hi: mt ngi anh hng Xi-ta gp nhau chin thng, mt c vua anh minh. trong hon cnh + Con ngi c nhn: mt ngi chng ntn? Hon cnh thng yu v. c tc ng Ra-ma la chn trch nhim, bn ntn n tm phn ca mt v anh hng, mt c trng v ngn ng i thoi ca h? vua gng mu ni nhng li tn Hs tho lun, tr nhn buc ti Xi-ta. - T cch ca Xi-ta: li. Gv nhn xt, b + Mt ngi v b qu d bt i sung: l s c trong mt thi gian di d b nghi sp xp ca Ra- k, hiu lm v danh tit. ma cng khai + Mt thn dn c bit- ngi con gi v hp php ho c xut thn cao qu ko cho php ai nhng li buc ti c th xc phm vo danh d ca ca mnh v gi mnh. uy tn, danh d Nhn xt: ca mt c vua - Hon cnh ti hi c bit cng thng, tr tru, khc lit c tnh cht tng lai... - T cch ca Ra- mt s la chn o c cc nhn ma trong phin vt c nhn mnh thc danh s v to ny ntn? (l bn phn o c. con ngi x hi? c + N i hi Ra-ma phi chng minh GV Nguyn Minh Tr 78

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 nhn? hay c c thc danh d, bn phn ca ngi hai?) anh hng, v vua mu mc. V nu ko tuyn b rung b Xi-ta, chng s b mi ngi ch ci l chp nhn mt ngi v tng sng trong cung in ca - T cch ca Xi-ta k th. trong phin to + N i hi Xi-ta phi chng minh c ny? s trong sch, phm hnh ca nng. - Mn ti hi c ngha nh mt th - Em c nhn xt thch cui cng m h phi vt qua g v hon cnh t n chin thng trn vn, tuyt ti hi ca Ra-ma i. v Xi-ta? - Mn ti hi c bit c ngha g?

E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- Hc bi. - Tm hiu li buc ti ca Ra-ma, li p v hnh ng t thanh minh ca Xi-ta.

GV Nguyn Minh Tr

79

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

Ngy Ngy dy: Tit: 18. c vn:

son:20/9/08

ra-ma buc ti (tip)

( Trch Ra-ma-ya-na_ S thi n ) A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Nm c li buc ti ca Ra-ma, li p v hnh ng t thanh minh ca Xi-ta. - Nm c ngh thut xy dng nhn vt ca s thi Ra-ma-ya-na. - Bi dng thc danh d v tnh yu thng. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv. - Mt s ti liu tham kho. - Hs son bi theo cc cu hi trong sgk. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc phng php: trao i- tho lun, tr li cc cu hi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c.

GV Nguyn Minh Tr

80

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 Cu hi: Tm tt s thi Ra-ma-ya-na? Tnh cht c bit ca mn ti hi gia Ra-ma v Xi-ta? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Hot ng ca Yu cu cn t gv v hs b. Li buc ti ca Ra-ma: - Sau khi chin - Li ni u tin ca Ra-ma trong cnh thng qu vng ti hp: Va-ra-na, cu c + Khng nh chin thng v ti Xi-ta, Ra-ma ngh ca mnh. ni nhng g? + Khng nh s gip ca ca vi ai? nhng ngi bn ho hn (Ha-nu-man, Viphi-sa-na). Bc l r l tng chin u, sc mnh ca cng ng. - Ni vi Xi-ta: cch gi Hi phu nhn cao qu trnh trng nhng xa l, khc - Theo li tuyn thng. b ca Ra-ma, Thc cht l tuyn b trc ton th chng chin u cng ng. v tiu dit qu - Theo li tuyn b ca Ra-ma, chng vng, gii cu Xi- chin u v tiu dit qu vng, gii ta v ng c cu Xi-ta, v: g? Nhng thc + Danh d ngi anh hng b xc phm. cht l v nhng + Nhng thc cht cn v tnh yu thng c no? ng ca ngi chng i vi v, kht khao Song ti sao on t gia nh. chng ch Chng ch khng nh l do th khng nh nht do ng trn t cch con ngi x hi mt l do duy v s tai ting trc mt mi ngi ph nht? nhn tnh cm v chng (Phi... bnh thng). - V sao Ra-ma - Ra-ma rung b Xi-ta v: tuyn b rung + Bn phn, danh d ca mt ngi anh b Xi-ta? Tm hng, mt c vua dng di cao qu ko dn chng c cho php chng chp nhn mt ngi v th? L do ch tng sng trong nh k khc mt thi yu l g? V gian di:Ngi sinh trng... yu GV Nguyn Minh Tr 81

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 sao? ng. + S ghen tung ca ngi chng ko chp nhn ngi v chung ch vi k khc: Nng b ...ngi nng, Thy nng - Ging iu ca c lu. nhng li buc L do th nht l ch yu. Bi Ra-ma ti ca Ra-ma vi phi hi sinh tnh cm c nhn v i Xi-ta ntn? hi ca cng ng. Gv lu hs: Thc - Ging iu: gay gt, quyt lit, gin cht nhng li d, lnh lng, tn nhn. ni ca Ra-ma l + Cch gi trang trng nhng xa l, lnh s ni qu ln, lng, c ma mai: Hi phu nhn cao rn lng, c th qu hin ch st + Ni nhng li mit th, xc phm Xi. Ra-ma cng ta:mt ngi v...vt yu ng, nhn mnh trch nng c th... cng c. nhim, danh d: phi bit chc iu ny, ta ni r cho nng hay chng cht ngp ngng, quanh co che giu s lng tng, bi ri, n au v mu thun ging x. - Hnh ng, - Hnh ng, thi ca Ra-ma khi thi ca Ra- chng kin cnh Xi-ta bc ln gin ha ma khi chng thiu: kin cnh Xi-ta + Nom chng khng khip nh thn bc ln gin ho cht. thiu ntn? + Ngi im, mt dn xung t. C nn tnh cm tht. au n, xt thng v. Nhn xt: - Nhn xt khi + Ra-ma va l biu tng cho l tng qut v v p ng cp, l ngi anh hng, v c vua ca nhn vt trng danh d, bn phn. GV Nguyn Minh Tr 82

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 Ra-ma? + Va mang nhng nt hn ch trong tnh cch ca con ngi trn tc nh ch k, a nghi, ghen tung ng ph phn. c. Li p v hnh ng thanh minh quyt lit ca Xi-ta: - Thi v tm trng ca Xi-ta: - Thi v tm + Khi gp li Ra-ma:Khim nhng ng trng ca Xi-ta trc Ra-ma Nim vui, nim hnh phc khi gp li , khi khi c gp li, on t cng chng. nghe nhng li C km nn cm xc, tnh cm tuyn b trc trong hon cnh khc thng. m ng lnh + Trc li ni lnh lng, thi bt thng lng v khi nghe ca Ra-ma :Gia-na-ki m trn i mt nhng li buc m l ngc nhin, au n. ti ca Ra-ma? + Trc nhng li buc ti ca Ra-ma: au n n nght th, Xu h cho s kip ca nng, Mun chn vi c hnh hi thn xc ca mnh, Nc mt ra nh sui, Ging nghn ngo nc n. S ti thn, au n tt cng ca ngi v thy chung b nghi ng, ca mt hong hu tng lai b s nhc, mt danh d trc dn chng. - S t thanh minh ca Xi-ta: - Xi-ta t + Ph phn s a nghi, vic nh ng thanh minh cho nng vi loi ph n thp hn ca Ra-ma. mnh ntn? + Khng nh phm gi, tnh yu thy Gv khc su: chung ca mnh, phn tch cho Ra-ma Lin h vi quan hiu: tm hn th xc; tnh yu, nim v ch lng chung thy, ch kin trinh, tm trinh tin b hn oan chnh cnh ng b p trong Truyn buc, b y a v th xc; iu Kiu: Nh nng ly hiu lm trong vng kim sot ca nng s trinh/ Bi no mnh, quyn lc ca k khc. cho c c + Tip tc ph phn Ra-ma nh mt ngi mnh y vay... thp hn do cn gin dy v. + Khng nh ng cp cao qu, phm cht tt p ca mnh: Xi-ta l GV Nguyn Minh Tr 83

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 con ca t m. + Hnh ng t thiu s t thanh minh trong tuyt vng (Tnh yu... v - Ti sao Xi-ta ch!). chn hnh ng bn lnh, s nhy vo gin dng cm hnh ng bi hng. la thanh l cch thanh minh thuyt phc nht minh cho phm theo quan nim ca ngi n . ng gi ca mnh? thi, vi Xi-ta, b chng rung b, mt danh d cng chng khc g ci cht. - Thi ca - Thi ca cng chng: thng cm, cng chng trc xc ng mnh lit. hnh ng ca nng? Nhn xt: - Nhn xt, nh + Xi-ta l mt ngi ph n thy chung, gi chung v v ht lng yu thng Ra-ma. p ca nhn + L ngi thng minh, dng cm, bn vt Xi-ta? lnh, trng danh d. M rng, nng cao: C g gn gi v khc bit gia ci cht ca V Nng (Truyn k mn lc- Nguyn D) v nng Xi-ta? - So snh ci cht ca Xi-ta v nhn vt V Nng: * Ging nhau:+ Cng b oan c, chng nghi ng, ghen tung tht tit. + Phi tm n ci cht t thanh minh cho s trong trng, lng chung thu ca mnh. * Khc nhau:+ Ra-ma rung ry v ch yu v danh d, bn phn; Trng Sinh rung ry v ch yu v ghen tung tm thng. + Xi-ta cht bng cch nhy vo gin la, nh la gii thoi v gii oan; V Nng cht bng cch nhy xung nuc, nh nc gii thot v gii oan. + Xi-ta l nhn vt trong s thi, c yu t thn k tr gip nn c on t, hnh phc; V Nng l nhn vt trong truyn truyn k trung i, kt thc hin thc: ko th tr li nhn 84

- Nhn xt, nh

GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 gi v ni dung gian. v ngh hut III. Tng kt bi hc: ca on trch? 1. Ni dung: - on trch t nhn vt vo trong tnh hung th thch ngt ngho buc phi bc l r bn cht - V p ca Ra-ma v Xi-ta l biu trng cho nhng phm cht tt p ca ngi n : trng danh d, dng cm, thng minh, giu bn lnh, thy chung v giu tnh yu thng. 2. Ngh thut: - Ngn ng: trang trng, phong ph, biu cm. - Miu t tm l, tnh cch nhn vt qua i thoi. - Giu kch tnh. - Kt hp yu t hin thc v k o. E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- V xem li bi hc. - c trc bi lm vn: Chn s vic, chi tit tiu biu cho bi vn t s.

GV Nguyn Minh Tr

85

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

Ngy Ngy dy: Tit:19. Lm vn:

son:

25/9/08.

chn s vic, chi tit tiu biu trong bi vn t s.

A. Mc tiu bi hc: Gip hs: - Nhn bit th no l s vic, chi tit tiu biu trong bi vn t s. - Bc u chn c s vic, chi tit tiu biu khi vit mt bi vn t s n gin. - C thc v thi tch cc pht hin, ghi nhn nhng s vic, chi tit xy ra trong tc phm vit mt vn bn t s. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv. - Hs c trc bi hc. - Gv thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh:

GV Nguyn Minh Tr

86

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc hnh thc trao i- tho lun, tr li cc cu hi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: Cu hi: Tm tt s thi Ra-ma-ya-na? Nu v p ca nhn vt Ra-ma v Xi-ta qua on trch Ra-ma buc ti? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: th hin thi , tnh cm ca mnh, ngi vit (ni) thng c 2 cch: bc l trc tip hoc gin tip qua vic trnh by cc s vic, chi tit. Cch bc l gin tip thng c s dng trong bi vn t s. Trong thc t cng nh khi vit vn, ko phi bt c s vic, chi tit no cng gip ngi vit bc l tnh cm, thi mt cch su sc v c hiu qu nh nhau. V th cn phi la chn c cc s vic, chi tit ph hp, tiu biu. Bi hc hm nay, chng ta s tm hiu v vn ny. Hot ng ca gv Yu cu cn t v hs Hs c sgk v tr I. Khi nim: li cc cu hi: 1. T s: - Th no l t L phng thc trnh by mt chui s? cc s vic, s vic ny dn n s vic kia, cui cng dn n mt kt thc, th hin mt ngha. - Th no l s 2. S vic: vic? S vic tiu - L ci xy ra c nhn thc c ranh biu l g? gii r rng, phn bit vi nhng ci xy ra khc. - Trong vn bn t s, mi s vic c din t bng li ni, c ch, hnh ng ca nhn vt trong quan h vi nhn vt khc. - S vic tiu biu: l nhng s vic quan trng gp phn hnh thnh ct truyn. - Th no l chi - Mi s vic bao gm nhiu chi tit. tit? Chi tit tiu 3. Chi tit: biu l g? - Chi tit:+ L tiu tit ca tc phm GV Nguyn Minh Tr 87

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 Gv yu cu, hng mang sc cha ln v cm xc v t tdn hs p dng ng. cc vn l + C th l mt li ni, mt thuyt ny vo c ch v mt hnh ng ca nhn vn bn on vt hoc mt s vt, mt hnh nh trch Ra-ma buc thin nhin, mt nt chn dung. ti ch ra cc - Chi tit tiu biu: L chi tit tp trung s vic, chi tit th hin r nt s vic tiu biu. v chi tit tiu biu. II. Cch chn s vic, chi tit tiu Hs c v tr li biu: cc cu hi trong 1. Vn bn truyn An Dng Vng sgk: v M Chu- Trng Thy: a. Tc gi dn a. Ni dung vn bn: Cng cuc xy gian k chuyn dng v bo v t nc ca ng cha ta g?(V tnh cha xa. con? V tnh v Trong cu chuyn y, c c chuyn chng chung v tnh cha con, tnh v chng, s thy? V cng phn ca mi con ngi, s phn ca cuc xy dng v tnh yu,... bo v t nc b. l s vic v cc chi tit tiu biu. ca ng cha ta x- V chng u m ra bc ngot, tnh a?). tit mi cho cu chuyn. b. Theo anh (ch) Nu thiu chng, cu chuyn s c th coi s vic dng li vic Triu ct qun sang Trng Thy chia nh u Lc v ginh thng li. N ko tay vi M Chu, th c s vic Trng Thy tm theo chi tit li than du tch ca M Chu, dn vt, hi phin ca Trng hn mun mng, t vn ging Loa Thy, chi tit li Thnh, chi tit ngc trai, ging nc. Nh p ca M Chu vy, cu chuyn s ko phn nh bi kch c phi l s vic, tnh yu ca M Chu- Trng Thy v chi tit tiu biu thi ca nhn dn vi 2 nhn vt ko? V sao? khin cu chuyn km hp dn hn. Hs c yu cu 2. Cu chuyn : Ngi con trai Lo ca . Hc tr v lng vo mt hm sau Gv hng dn hs cch mng thng Tm-1945: xc nh cc s - S vic: Anh tm gp li ng gio, GV Nguyn Minh Tr 88

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 vic chnh trong c nghe k v cha mnh, ri theo ng cu chuyn tng i ving m cha. tng ny. Yu cu - Cc chi tit: hs la chn cc chi + S i thay ca gia cnh nh ng tit tiu biu lm gio. ng gio gi i nhiu nhng tinh r s vic: Anh thn i mi, lc quan khc trc. gp li ng gio, + ng hi thm nhng chuyn anh c nghe k v tri qua, xc ng k li ci cht ca cha mnh ri theo Lo Hc. Sau , ng dn anh i ving ng i ving m m cha. cha. + Khung cnh con ng n, quang Gi m: cnh ngha a u bun. - Gia cnh nh + Anh thp hng, ci gc bn m cha, ng gio? Ngoi au n, nghn ngo bc l tnh cm hnh v tinh thn vi ngi cha khut, ni vi cha nhng ca ng c g d nh tng lai. khc trc? + Bn cnh anh, ng gio cng ngn - ng k v ci l... cht ca Lo Hc ntn? - Con ng n v quang cnh ngha a? - Ngi con trai Lo Hc c hnh ng v tm trng ntn trc m cha? - ng gio c tm 3. Cch chn s vic, chi tit tiu trnh ntn? biu trong bi vn t s: - T cc VD trn, Cc bc: anh (ch) hy nu - Xc nh ti, ch cu cch chn s vic, chuyn. chi tit tiu biu - D kin ct truyn (Cc s vic tiu trong bi vn t biu). s? - Trin khai cc s vic bng cc chi tit. III. Luyn tp: 1. Cu chuyn : Hn x x. Yu cu hs c a. Ko th b s vic . V n dn GV Nguyn Minh Tr 89

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 vn bn v tr li n s c mt ca cc chi tit: cu hi: + S ngc nhin ca l tr v ngi b. a. C th b s + Cuc i p gia ngi b v nh vic hn xu thin vn. x c xc nh + S xu h ca ngi b v cu b khi ri t v tr hiu hm ca nh thin vn. xung ko? V Cc chi tit trn miu tsr din bin sao? tm trng nhn vt v lm sng r ch vn bn. ngha cu chuyn: + trn i ny, c nhng s vt, s vic tng chng nh ng b i nhng li v cng quan trng. + S sng m thm v ko s hiu nhm ca hn l mt l sng tt. b. Bi hc: b. Anh (ch) rt ra Cn la chn nhng s vic, chi tit bi hc g v la tiu biu l nhng s vic, chi tit lm chn s vic, chi nn ngha ca ct truyn. tit tiu biu khi 2. on trch Uy-lt-x tr v: vit bi vn t s? - Ct truyn: Cuc on vin k l ca Uy-lt-x v P-n-lp sau 20 nm xa - H-me-r k cch - mt th thch tr tu. chuyn g? - S vic tiu biu: P-n-lp th thch - phn cui chng bng cch ngm hi v b mt on trch, tc ca chic ging ci. gi chn mt - Chi tit: s vic quan + P-n-lp sai nh mu khing chic trng, l s ging cha b mt ra khi phng. vic g? c k + Uy-lt-x git mnh, cht d, hi li, bng nhng chi ni r c im b mt ca chic gitit tiu biu no? ng. C th coi y l + Hai ngi nhn ra nhau trong nim thnh cng ca hnh phc tt cng. H-me-r trong l thnh cng trong ngh thut ngh thut k k chuyn ca H-me-r. V chng chuyn ko? V gp phn khc ha m nt tr tu, sao? phm cht tt p ca cc nhn vt.

GV Nguyn Minh Tr

90

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 E. Cng c, dn d: Yu cu hs v nh:- Hon thin cc bi tp, hc cc khi nim. - Chun b tt cho bi vit s 2 (ti lp) v vn t s.

Ngy son: kim tra: Tit:20-21. Lm vn:

Ngy

bi vit s 2
A. Mc tiu: Gip hs:- Hiu su hn v vn bn t s, nht l cc kin thc v ti, ct truyn, nhn vt, s kin, chi tit, ngi k. - Vit c bi vn t s vi nhng s vic, chi tit tiu biu kt hp vi cc yu t miu t v biu cm. - Bi dng thc tnh cm ng n vi con ngi v cuc sng. B. Tin trnh: 1. n nh t chc lp. 2. Cho hs chp v lm bi: bi: Sau khi t t ging Loa Thnh, xung thy cung, Trng Thy tm gp li M Chu. Hy tng tng v k li cu chuyn .

GV Nguyn Minh Tr

91

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

Ngy son: son: Tit: 22. c vn:

Ngy

tm cm
(Truyn c tch) A. Mc tiu bi hc: Gip hs: - Nm c khi nim, s phn loi truyn c tch, c trng ca truyn c tch thn k. - Hiu c cc nhn vt v mu thun- xung t ch yu ca truyn. - Nm c gi tr ngh thut ca tc phm. - C lng cm thng i vi nhng ngi lao ng ngho kh, nhng thn phn bt hnh. - Bi dng nim tin vo s chin thng ca ci thin, chnh ngha trong cuc sng. B. S chun b ca thy v tr: GV Nguyn Minh Tr 92

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 - Sgk, sgv. - Cc ti liu tham kho. - Hs son bi theo cc cu hi ca sgk. -Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc hnh thc trao i- tho lun, tr li cc cu hi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: C l ko mt ngi Vit Nam no li ko bit, ko tng c nghe k truyn c tch Tm Cm. Cu chuyn c chuyn th nhiu ln thnh cc v cho, ci lng, nhc kch, ng thi cng l ngun ti cho th ca, nhc, ha. Vic c- hiu vn bn tc phm ny mt ln na gip chng ta nhn thc c gi tr t tng ngh thut ca n su sc hn. Hot ng ca gv Yu cu cn t v hs I. Tm hiu chung: 1. Gii thiu chung v truyn c - Nhc li khi tch: nim v truyn a. Khi nim: c tch? L tc phm t s dn gian m ct truyn v hnh tng c h cu c ch nh, k v s phn con ngi bnh thng trong x hi, th hin tinh thn nhn o v lc quan ca nhn dn - C my loi lao ng. truyn c tch? b. Phn loi: VD? + Truyn c tch loi vt: l loi truyn c tch ly cc loi vt (phn ln l ng vt) lm i tng phn nh nhm l gii nhng c im c bit ca chng v qua l gii nhng vn ca i sng loi ngi. VD: + Truyn c tch thn k: VD: Thch Sanh, Tru cau, Ch ng T,... GV Nguyn Minh Tr 93

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn + Truyn c tch sinh hot (truyn c tch th s): l nhng truyn c tch ni v con ngi, ko c yu t thn k hoc nu c th nhng yu t thn k cng ko c vai tr v tc dng quan trng, quyt nh trong s pht trin ca tnh tit v gii quyt xung t, mu thun ca truyn. Cc mu thun, xung t x hi gia con ngi- con ngi thng c gii quyt bng yu t hin thc. Cc yu t thn k nhiu khi ch l ng vin cho cu chuyn thm li k, hp dn. VD: Ci cn thu ngn, L nc thn, S tch con mui, Trng Chi,... 2. c trng ca truyn c tch thn k: - L loi truyn c tch c s tham gia ca cc yu t thn k vo tin trnh pht trin ca cu chuyn. - Cc yu t thn k: + Nhn vt thn k: Tin, Bt, vua Thy T, Dim Vng, Ngc Hong,... + Nhng vt, con vt thn k: n thn, sch c, nc thn,...; chim thn, trn tinh,... + S bin ho thn k: vt ngi (S Da), ngi- vt- ngi (c Tm),... - Nhn vt: + Gm 3 kiu nhn vt chnh: nhn vt chnh din (phe thin), nhn vt phn din (phe c) v cc nhn vt (s vt) c tc dng thn k. + Thng l nhn vt chc nng (thc hin mt chc nng nht nh nh Thn, Tin, Bt,...) + Thng l nhn vt loi hnh (tnh cch, phm cht ko bin i). - Kt cu: 3 phn. 94

- Nu c trng ca truyn c tch thn k? - Cc yu t thn k?

- Nu cc nhn vt truyn c thn k? nhn vt truyn c thn k c im g bit?

kiu trong tch Cc trong tch c c

- Kt cu ph bin ca truyn c tch thn k?

GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long 10 - Ni dung ca truyn c tch thn k? Gi m: Nhng mu thun, xung t trong truyn c tch thn k l g? ngha ca chng? Quan nim, l tng ca nhn dn qua truyn c tch thn k? - Truyn Tm Cm thuc loi truyn c tch no?

Gio n Ng Vn + Gii thiu nhn vt chnh din (thng l nhng ngi ngho kh, bt hnh). + Nhn vt chnh din gp nn (tri qua th thch) c lc lng thn k gip . + Kt thc: nhn vt chnh din c hng hnh phc, k c b trng tr. - Ni dung: + Phn nh mu thun, xung t gia nh, x hi qua th hin cuc u tranh gia ci thin- ci c. + cao ci thin, nu gng o c tt p gio dc con ngi. + Th hin c m chy bng ca nhn dn lao ng v hnh phc gia nh, l cng bng x hi, v phm cht v nng lc tuyt vi ca con ngi. + Th hin tinh thn lc quan, yu i ca nhn dn lao ng. 3. Truyn Tm Cm: - Thuc loi truyn c tch thn k. - Thuc kiu truyn ph bin nhiu dn tc trn th gii. Theo thng k ca mt n s ngi Anh, trn th gii c 564 kiu truyn Tm Cm. Vit Nam c 30 kiu truyn Tm Cm. II. c- hiu vn bn: 1. c. 2. B cc: 3 phn. + M truyn: Ngy xa... vic nng Gii thiu hon cnh, cc nhn vt chnh ca truyn. + Thn truyn: Mt hm ... v cung Tm vi g gh v Cm n khi thnh hong hu: T thn phn kh au tr thnh hong hu. Tm b git v ho thn: Cuc u trnh ko khoan nhng qua nhng kip hi sinh ginh li hnh phc. 95

Hs c tc phm. Gv nhn xt kt qu c. - Tm b cc ca truyn? Yu cu hs v nh tm tt v tp k li tc phm. -

Theo di ton truyn, chng ta thy ni bt ln s i lp v mu GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 thun g, gia cc + Kt truyn: Cn li Tm tr li lm nhn vt no? ngi, hng hnh phc, trng tr m con Mu thun Cm. pht trin ra sao 3. Tm hiu vn bn: theo mch ct a. Nhn vt v mu thun- xung truyn? Mu t ch yu: thun no l ch - Trong quan h gia nh: mu thun yu? V sao? gia nh Hs tho lun, pht Tm Cm (hai ch em cng cha biu. khc m) Gv b sung: mu Tm D gh (con chng v d thun gia nh gh) pht trin thnh Mu thun Tm- Cm l ch yu, xung t gay gt, xuyn sut ton truyn, lin tc v ngy dn n mt mt cng cng thng, quyt lit. mt cn v dn Mu thun d gh- con chng ch n kt thc ng vai tr b sung, ph tr, ko lin thin thng c, c tc. b trng tr ch - Trong quan h x hi: ng, ngi lng Tm Cm v d thin c tho gh. nguyn c m, hng Bt (phe c) ng hnh phc trn Nh vua th... Nh vy vic Vt thn k khc tm hiu gi tr (phe thin) v c im t tng ngh thut Mu thun v quyn li x hi (a ca truyn thc v v quyn li ng cp). cht l phn tch Khi qut thnh mu thun: thin mu thun xung c. t gia 3 nhn vt chnh: Tm, Cm v d gh.

GV Nguyn Minh Tr

96

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

E. Cng c, dn d: Yu cu hs: Lp bng tm tt cc s vic v chi tit th hin din bin ca mu thun- xung t gia Tm v m con Cm.

Ngy Ngy son: Tit: 23. c vn:

son:

tm cm(tip)
(Truyn c tch) A. Mc tiu bi hc: Gip hs: - Hiu c ngha ca nhng mu thun, xung t v s bin ha ca Tm. - Nm c gi tr ngh thut ca tc phm. - C lng cm thng i vi nhng ngi lao ng ngho kh, nhng thn phn bt hnh. - Bi dng nim tin vo s chin thng ca ci thin, chnh ngha trong cuc sng. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv. - Cc ti liu tham kho. - Hs son bi theo cc cu hi ca sgk. -Gv son thit k dy- hc. GV Nguyn Minh Tr 97

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc hnh thc trao i- tho lun, tr li cc cu hi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: Cu hi: K li truyn c tch Tm Cm? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi. Hot ng ca Yu cu cn t gv v hs - Mu thun, b. Din bin ca mu thun- xung xung t gia t gia Tm v m con Cm: Tm vi Cm v Ba chng: m g gh c th (1) Bt tp chn tru xem hi phn thnh my thnh hong hu. chng? (2) Bn ln b git bn ln ho thn. - Tm tt cc s (3) Tr th. vic chnh trong Chng 1: T thn phn kh au tng chng? tr thnh hong hu. - chng 1, em - Thn phn: thy nhn vt + M ci, vi d gh cay nghit. Tm c gii + B bc lt sc lao ng, cp cng vt thiu vi thn cht: phn v phm phi lm lng qun qut sut ngy cht ntn? m trong khi Cm c n trng mc trn. b m d gh ly ym nh ming mi nh bn rt c nhiu hn cng sc lao ng. b Cm la trt ht gi tp. + B y a v tinh thn: b Cm cp mt chic ym (vt c gi tr tinh thn ln, l y phc, l trang sc m ngi con gi ngy xa khao kht). b m con Cm git tht c bng (ngi bn tm tnh m Tm ko nhng nui dng bng phn cm ca chnh mnh m cn bng bit bao tnh thng mn GV Nguyn Minh Tr 98

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 nn bt cm nng dnh cho bng mi l cm vng, cm bc bi hi m tnh ngi qu bu nh vng nh bc; nim an i, hi vng ca Tm). ko c i xem hi nh bao ngi khc (m d gh bt Tm lm 1 vic v ngha nht thc ra thc, go ra go m m trn ln- vi dng a y; thm ch hnh ng cn mang tnh - Phn ng ca cht c c, ng s l m tnh ton Tm trc nhng d Tm c gii nht i na th nht m mu, vic xong cng chng cn hi m i na) lm c c ca Thn phn bt hnh, ng thng, b m con Cm? cp ot t cng sc lao ng n bng mt khc nhng kht khao nh b. hu hu, a ln - Phn ng ca Tm trc nhng m mu, khc, bn ngi vic lm c c ca m con Cm: khc. khc mt l phn ng t nhin ca mt con mnh, Tm li ngi yu ui, th ng v bt lc trc nc n khc nhng tr tru ca phn mnh, ting Qua chng khc ca con ngi ng thng, ng ny, em thy c gip . Tm l mt c gi ntn? - Nh s gip ca nhng lcl- Phm cht ca Tm: mt c gi hin ng no m Tm lnh, chm ch, chu thng chu kh, c c hnh phc chn tht,c tin v n hu. tuyt i theo - ng Bt v nhng con vt, s vt thn quan nim ca k (con g bit ni, by chim s gip nhn dn ta xa- Tm nht thc go, 4 l xng bng thn tr thnh hong k, chic giy nh ri ca Tm): l cc hu? yu t thn k, tr gip nhn vt chnh din vt qua kh khn, b tc, tm c hnh phc, tha nguyn c m i i. Mi khi Tm khc, bun ti, bt lc, Bt li xut hin an i, ph tr cho c. Tm mt ym o,Bt cho c bng bu bn. Tm mt c bng, Bt cho hi vng GV Nguyn Minh Tr 99

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 i i nu mnh trong bn l xng bng b nh. Tm b ch p, ht hi, tc ot khao kht c vui chi, c hnh phc, giao cm vi mi ngi trong l hi tng bng vua m my ngy m, Bt li - Vic th hin cho n s n gip c c mc o s chuyn bin m ba, ci xng la, i hi p, ci nga ca Tm t thn i d hi, gp Vua v tr thnh hong phn kh au hu. ng Bt vi lng nhn t v kh tr thnh hong nng thn k gp phn to nn hng hu c ngha v ring ca truyn c tch. ntn? S chuyn bin ca Tm t thn phn kh au tr thnh hong hu th hin: + l phn thng cao nht,vxng ng m nhn dn lao ng dnh cho c - Bn cht ca Tm tho hin chu nhiu thit thi, bt m con Cm? hnh. + Th hin c m i i. + Trit l sng hin gp lnh, nhn dn mun v tin rng hnh phc thc s s n vi nhng con ngi lng thin, hin lnh, chm ch. - Bn cht ca m con Cm: + L mt b c c, nhn tm hnh h Tm, bc lt sc lao ng, cp cng lao vt cht ca Tm, y a Tm v tinh thn. Gv chuyn , + Ming li ngt nht, la di Tm. Cm dn dt: ni nhng cu nghe nh li n cn nhng a s truyn c ha ra ch l cm by(Ch Tm i! Ch tch trn th gii Tm! u ch lm, ch hp cho su, ko c m-tp (thuc v d mng). M d gh sai bo Tm vi kiu truyn) t- nhng li v ngoi sao m ngt ngo m ng t nh truyn b trong th ca m mu (Con i Tm Cm thng con! Mai chn tru phi chn ng xa, gii quyt xung ch chn ng nh, lng bt mt tru) t gia cc Chng 2: Cuc u tranh ko khoan nhn vt bng nhng ginh li hnh phc. GV Nguyn Minh Tr 100

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 cch kt thc - Mu thun: Tm- Cm v d gh ngy ngt ngo, c cng gay gt, quyt lit hn, pht trin hu: c gi ngho thnh mu thun mang tnh quan h x kh tr thnh hi, mu thun mt mt mt cn gia hong hu, c thin >< c. cuc sng hnh + M con Cm: Tm mi cch c phc nh . Nhng c hng tiu dit Tm, chim ngi hong trong TCT Tm hu, hng vinh hoa ph qu. Cm li ko dng D gh cht gc cau git Tm. y.N c k Cm tiu dit tn cng s sng ca tip bng nhng Tm: git tht vng anh, cht xoan xung t quyt o, t khung ci ri em tro ra lit hn khi Tm xa hong cung. ko cn s gip + Tm: 4 ln b git 4 ln ha thn. ca lc lng thn 1: vng anh k m m con bay vo tay o, quyn luyn bn Vua. Cm li cng tr t co ti c git ch, cp chng ca nn tn c, quyt Cm ( Git o chng tao phi lao phi cp ot hnh so,ch phi b ro, rch o chng tao) phc ca c.Cu chuyn tip Ln 2: cy xoan o tcth hin cuc vn cnh ta bng mt che cho Vua. u tranh ko Ln 3: khung ci khoan nhng ca ra mng Cm (Ly tranh chng ch, Tm ginh li ch khot mt ra) hnh phc. Cc Ln 4: qu th thm xung t ca tr li lm ngi, xinh p hn xa. truyn tr nn Cuc u tranh ko khoan nhng quyt lit hn, ginh li hnh phc. c im, T mt c gi yu ui, th ng, ch phm cht ca bit khc khi gp kh khn, b y nhn vt c a, Tm tr nn mnh m, quyt lit khc ha m hn, lun tm cch bo hiu s c mt nt hn. ca mnh trong cc hnh thc ha - Mu thun - thn, tuyn chin vi k th, ko chu cht xung t gia mt cch oan c trong im lng. Tm v m con Bn ln b git, Tm u tm cch Cm pht trin ho thn sang kip khc v u tranh ntn chng quyt lit vi k th, tm cch ra mng, GV Nguyn Minh Tr 101

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 ny? t co ti c git ch, cp chng ca - Tm tri qua Cm. nhng hnh Tm c mt sc sng mnh lit. thc ha thn no? Thi , hnh ng ca Tm ntn khi trong nhng hnh thc ha thn? So snh vi cc phn ng ca c trong chng 1? - Sau mi ln Tm b git, em c thy tc gi dn gian miu t ting khc ca Tm nh trc ko? Bn ln ha thn ca Tm - Vai tr ca cc yu t thn k (ha ni ln iu thn thnh nhng vt quen thuc) bin i g trong qu trnh bin ha ca Tm: trong tnh cch, + Lm cho ct truyn pht trin sinh sc sng ca ng. nhn vt? + L nhng vt Tm gi linh hn tr - Vai tr ca cc v u tranh quyt lit, trit vi ci yu t thn k c ginh li hnh phc. (chim vng anh, + Sc sng mnh lit, s tri dy mnh cy xoan o, m ca nhn vt. khung ci, qu + Th hin quan nim lun hi ca o th) trong qu Pht nho nn qua l tng, th hin c trnh bin ha m cng l, tinh thn lc quan, tin tng ca Tm? vo l tt thng ca ci thin ca nhn dn lao ng. Theo thuyt lun hi ca o Pht, con ngi kip ny chu au kh v ti li t kip trc, ch tm c hnh phc ci Nit bncc lc. Nu hin ti con ngi GV Nguyn Minh Tr 102

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 bit tunhntch c th khi cht s c ln ci Nit bn. Nhng nhn dn ta Tm lun hi chuyn kip, tr li kip ngi hng hnh phc ni trn th, trng tr k th c c. Tm ha thn ko phi tm hnh phc ci Nit bn cc lc xa xi, siu hnh m quyt ginh v gi hnh phc ngay ci i ny. iu cn cho thy thc tin b ca nhn dn ta: Hnh phc ko phi l tri ngt tri ban m mun c hnh phc con ngi phi t u tranh ginh v gi lyth n mi thc s bn lu. (Gp g vi t tng ca nh trit hc hin i: Hnh phc l u tranhMc) - i giy vt trao duyn. - Nu i giy l - Vt ni duyn: ming tru tm cnh phvt trao duyn ng. th ci g l vt S kho lo, m ang ca ngi v ni duyn? V hin. sao? L hnh nh quen thuc trong i sng vn ha, gn vi phong tc hn nhn ca ngi Vit: nhn tru n tru lgiao c kt i. + Ming tru nn du nh ngi. + Ming tru n ngt nh ng n ly ca phi thng ly ngi. Ming tru c ngha giao duyn ko th ko c mt trong s hi ng ca Vua v Tm. N cng th hin bn sc vn Trc nhng ha ring, mang m du n dn tc hnh ng c Vit, tn thm gi tr nhn vn ca tc c ca Cm, vua phm. u ko ni g. - ng vua: Trc nhng hnh ng c c Em c suy ngh ca Cm, vua u ko ni g hon g v nhn vt ton nh ngi ngoi cuc. ny? Vic ly vua ch nh mt phn thng, m c ca nhn dn cho ngi con gi GV Nguyn Minh Tr 103

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 hin tho, chu nhiu kh au v kin cng u tranh v hnh phc ca Gv nu vn mnh. hs tranh Vua hin lnh v xa vi nh ng Bt. lun: nh gi Chng 3: Tr th- trng tr k th vic Tm tr th c c, ginh li hnh phc trn vn m con Cm, c ni trn th. hai lung kin: Vic tr th quyt lit ca Tm: - ng tnh vi + Ph hp vi qu trnh chuyn bin tnh cch tr th ca cch nhn vt: t yu ui, th ng Tm, cho nh th chp nhn tr nn mnh m, quyt l hp l, ch lit hn, kin cng u tranh n cng ng. cho hnh phc ca mnh. - Ko ng tnh, + Th hin quan nim v thin- c, c cho rng cch tr m cng l, tinh thn lc quan, tin tng th nh th tri vi vo l tt thng ca chnh ngha, ca bn cht hin ci thin ca nhn dn. hu ca Tm, lm gim v p ca nhn vt khin Tm tr nn hp hi, tn nhn (ko nh kt thc truyn Thch Sanh). - kin ca em? III. Tng kt bi hc: - nh gi v gi 1. Ni dung: tr ni dung v - S bin ho ca Tm th hin sc ngh thut ca sng, sc tri dy mnh lit ca con ngi truyn c tch trc s vi dp ca k c. l sc mnh Tm Cm? ca ci thin thng ci c qua cuc u Yu cu hs c tranh ko khoan nhng. v hc phn ghi - Mu thun v xung t trong truyn nh (sgk) phn nh mu thun v xung dt trong gia nh ph quyn thi c, mu thun x hi thin- c. 2. Ngh thut: - Cc yu t thn k khin cu chuyn GV Nguyn Minh Tr 104

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 li k, hp dn. - Khc ha s chuyn bin tnh cch ca nhn vt Tm t yu ui, th ng n kin quyt u tranh ginh li s sng v hnh phc ca mnh. E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- Hc bi, su tm cc tc phm th vn c ni v nhn vt Tm. - c trc bi: Miu t v biu cm trong bi vn t s.

GV Nguyn Minh Tr

105

Trng THPT Thnh Long 10 Ngy Ngy son: Tit: 24. Lm Vn:

Gio n Ng Vn son:

miu t v biu cm trong bi vn t s

A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Hiu c vai tr, tc dng ca cc yu t miu t v biu cm trong bi vn t s. - Bit kt hp s dng cc yu t miu t v biu cm trong bi vn t s. - C thc vn dng linh hot cc yu t, phng php lm vn. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv, bng ph, mt s ti liu tham kho. - Hs c trc bi hc. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc phng php: trao i- tho lun, tr li cc cu hi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: Cu hi: Suy ngh ca em v kt thc truyn Tm Cm? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: truyn ti cm xc, khi gi s ng cm ni ngi c, cc nh th lun kt hp s dng yu t t s v miu t. Khi by t nhng tm tnh thit tha, su lng ca mnh, trn ng tr li qu m nui xa, T Hu vit: Ti li v qu m nui xa Mt bui tra nng di bi ct Gi lng xn xao, sng bin u a Mt ri lng ta ngn nga ting ht (M Tm)

GV Nguyn Minh Tr

106

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 i vi cc nh vn, h c kt hp s dng yu t miu t v biu cm trong vn t s ko? Bi hc hm nay, chng ta s tm hiu v vn . Hot ng ca gv Yu cu cn t v hs Gv yu cu hs tr I. Miu t v biu cm trong vn t li cc cu hi n s: li kin thc c. Gv 1. Miu t: a ra bng ph - K/n: L ti hin cc tnh cht, thuc h thng ho kin tnh ca s vt, hin tng lm cho chng thc. hin hin. - Th no l miu t? - Mc ch ca - Mc ch: Gip ngi c (nghe) cm bi vn miu t? nhn v hiu c chng. - Cc hnh thc - Cc hnh thc vn bn thng gp: Vn vn bn thng t cnh, t ngi, t vt, on vn miu gp? t trong tc phm t s. 2. Biu cm: - K/n: L by t trc tip hoc gin tip - Th no l biu thi , tnh cm ca ngi ni (vit) cm? i vi con ngi, t nhin, x hi. - Mc ch: + By t tnh cm. - Mc ch ca + Khi gi s ng cm ngi nghe bi vn biu cm? (c). - Cc hnh thc vn bn thng gp: Th - Cc hnh thc t, li thm hi, in mng, vn t, tc vn bn thng phm th tr tnh, tu bt, bt k,... gp? 3. T s: - K/n: L phng thc trnh by mt chui cc s vic, s vic ny dn n - Th no l t s? s vic kia, cui cng dn n mt kt thc, th hin mt ngha. - Mc ch: - Mc ch ca + Biu hin con ngi, t nhin, x hi, bi vn t s? quy lut i sng. - Cc hnh thc + By t thi , tnh cm ca ngi k vn bn thng trc con ngi v cuc sng. GV Nguyn Minh Tr 107

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 gp? - Cc hnh thc vn bn thng gp: Bn tin bo ch, bn tng thut, tng trnh, tc phm lch s, tc phm vn hc ngh thut (truyn, k s, tiu - T cc c thuyt,...) im trn, em Nhn xt: thy vn bn t s - Vn bn t s c c yu t miu t v cn bao cha cc biu cm. yu t no? - Yu t miu t v biu cm trong vn - Miu t v biu t s: cm trong vn t + Ging: V cch thc tin hnh. s c g ging v + Khc: V mc ch l yu t ph khc vi miu t v trong vn bn t s. biu cm trong - Cn c nh gi hiu qu ca miu r vn bn miu t v v biu cm trong vn bn t s: vn bn biu cm? + Miu t: Cn c vo s hp dn (kh - Cn c vo u nng gi tng tng, lin tng). nh gi hiu + Biu cm: Cn c vo kh nng truyn qu ca miu t v cm, to s ng cm. biu cm trong vn t s? Hs c on trch, tr li cc 4. V d: cu hi: - L mt trch on ca vn bn t s. - on trch trn c V n c: phi l mt on + Nhn vt: c gi v chng trai chn trch ca vn bn cu. t s ko? V sao? + S vic: mt m ngm sao tri ca - Tm cc yu t c tiu th v chng trai chn cu. t s, miu t, - Cc yu t t s, miu t v biu cm: biu cm trong Cu 1: Nu...m,(...) gia...dy (t on trch? s); hn bn tha bit (biu cm); cnh c qunh v u tch (miu t). Cu 2: Lc y,...khe kh (miu t); tng u...mc (biu cm). Cu 3: T s. Cu 4: Biu cm Cu 5: Xen ln c 3 yu t. Cu 6: Miu t. GV Nguyn Minh Tr 108

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

Cu 7: Cng... (miu t); dng nh... (biu cm). Cu 8: T s- miu t. Cu 9: T s. Cu 10: T s. Cu 11: Xen ln c 3 yu t. Cu 12: Nng... da cu (miu t);nom...tri (biu cm). Cu 13-14-15: Biu cm. Cu 16-17: T s . Cu 18: T s- biu cm. Cu 19: Miu t. Cu 20: T s- miu t. Cu 21: T s- biu cm. Cu 22: Miu t- biu cm. Nhn xt: Cc yu t miu t v biu cm gip cho on vn t s tr nn - Nu nhn xt v sinh ng, hp dn v giu cht th. tc dng ca yu t miu t v biu cm vi vic nng II. Quan st, lin tng, tng tng i cao hiu qu t s vi vic miu t v biu cm trong ca on trch? bi vn t s: 1. Chn v in t : a. Lin tng: t s vic, hin tng no m ngh n s vic, hin tng c Hs c cu hi lin quan. trong sgk, tho b. Quan st: xem xt nhn r, bit lun, tr li. Gv r s vt (hin tng). nhn xt, khng c. Tng tng: to ra trong tm tr hnh nh p n. nh ca ci ko h c trc mt hoc cn cha gp. 2. Cc hot ng quan st, lin tng v tng tng: Hs c cu hi 2 a. Quan st: Trong m...ko gian. trong sgk, tho b. Tng tng: C gi... nhng m ci lun, tr li. sao. Gv nhn xt, c. Lin tng: Cuc hnh trnh... n khng nh p cu ln. GV Nguyn Minh Tr 109

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 n. 3. Cc thao tc bc l cm xc, rung Hs c cu hi 3 ng, tnh cm (biu cm): trong - T s quan st chm ch, k cng, tinh sgk, tho lun, tr t. li. - T s vn dng lin tng, tng tng, hi Gv nhn xt, c. khng nh p - T nhng s vt, s vic khch quan n. hoc ang lay ng tri tim ngi k. - (d) : T (v ch t) bn trong tri tim ngi k ko chnh xc. V: + Mun biu cm th nht thit phi c i tng miu t v thng qua miu t mi biu cm c. + Nu ch t bn trong tri tim ngi k th s l nhng tm trng, cm xc m h, chung chung, tru tng, kh khi gi c s ng cm ngi nghe (ngi Yu cu hs c v c). hc phn ghi nh III. Ghi nh: (sgk) (sgk). IV. Luyn tp: Bi 1: Hs c v lm bi a. on trch vn bn truyn Tm tp luyn tp s 1. Cm: -T s: Mt hm vua i chi, ra khi hong cung; thy c qun nc bn ng bn gh vo; B lo dng tru; Thy tru tm cnh phng, vua sc nh ti tru v mnh tm ngy trc, lin phn hi; vua nhn ra Tm, truyn cho qun hu rc v cung. - Miu t: qun nc bn ng sch s; (Tm) c phn p hn xa. - Biu cm: (Vua) mng qu. b. on trch t vn bn Lng qu thng: - T s: Mt hm, Gri-g bt gp trong rng mt em b. Em b ang nht GV Nguyn Minh Tr 110

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

nhng qu thng b vo lng. - Miu t: i bm tc nh xu, con gi ng gc rng; tri ang thu; nhng chic l nhn to n. Yu cu hs v nh - Biu cm: nu nh...m thi; rt th lm bi tp 2. kch...liu hon dip; Mi ngi... run ry. Bi 2(BTVN) E. Cng c, dn d: Yu cu hs: - Hon thin cc bi tp. - Son bi: Nhng n phi bng hai my; Tam i con g (Truyn ci).

GV Nguyn Minh Tr

111

Trng THPT Thnh Long 10 Ngy son: son: Tit: 25. c vn:

Gio n Ng Vn Ngy

tam i con g nhng n phi bng hai my

(Truyn ci) A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Qua truyn Tam i con g hiu c mu thun tri t nhin c biu hin c th qua nhn vt thy ; ngh thut t bc l. - Qua truyn Nhng n phi bng hai my hiu c nguyn nhn ca ci ci v thi ca nhn dn vi bn cht tham nhng ca quan li a phng; tnh cnh bi hi ca ngi lao ng khi lm vo vng kin tng; ngh thut gy ci c sc (chi ch, kt hp li ni v c ch,...) - C k nng c v phn tch mu thun trong truyn ci. - C tnh ham hc hi, khim tn, trung thc trong hc tp v cuc sng, bit ln n, u tranh chng thi tham nhng. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv. - Cc ti liu tham kho. - Hs son bi theo cc cu hi trong sgk. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc hnh thc trao i- tho lun, tr li cc cu hi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: 3. Bi mi: *Gii thiu bi mi: Mt trong nhng v p ca tm hn ngi Vit l s lc quan, yu i. Vy nn, d phi tri qua bng m ca cuc i c vi nhiu nc mt, kh au nhng trong VHVN ting ci ko my khi dt hn v xut hin vi GV Nguyn Minh Tr 112

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 nhiu cung bc. Xt ring trong VH dn gian, ta thy c mt th loi gn b su sc vi i sng nhn dn l truyn ci. Hm nay, chng ta s tm hiu hai truyn: Tam i con g v Nhng n phi bng hai my. Hot ng ca gv Yu cu cn t v hs - Em hy nhc li I.Tm hiu chung: khi nim truyn 1. Gii thiu chung v truyn ci: ci? a. Khi nim: L tc phm t s dn gian ngn, c kt cu cht ch, kt thc bt ng, k v nhng vic xu, tri t nhin trong cuc sng, c tc dng gy ci, nhm mc ch gii tr, ph phn. - Truyn ci c b. Phn loi: my loi? VD? - Truyn khi hi: nhm mc ch gii tr, mua vui, t nhiu c tnh gio dc. VD: Ai nui ti,... - Truyn tro phng: + Nhm ph phn nhng k thuc tng lp trn trong x hi nng thon Vit Nam xa (tro phng th). VD: Gin l , Quan huyn thanh lim,... + Nhm ph phn thi h tt xu trong ni b nhn dn (tro phng bn). VD: Th cht cn hn, Ln ci o mi, - Truyn Tam i o cy gia ng,... con g v Nhng n 2. Truyn Tam i con g v Nhng phi bng hai my n phi bng hai my: thuc loi truyn c- Thuc loi truyn ci tro phng: i no? + Tam i con g: tro phng bn. + Nhng n phi bng hai my: tro phng th. II. c- hiu vn bn: * Vn bn 1: Tam i con g: Yu cu hs c- 1. c. k tc phm, ch 2. B cc: 3 phn hs phi gi thi + M truyn: Cu u. GV Nguyn Minh Tr 113

Trng THPT Thnh Long 10 khch quan khi c. - Em hy xc nh b cc ca truyn? - Cu m truyn c ngha g?

Gio n Ng Vn Gii thiu mu thun tri t nhin. + Thn truyn: Tip n Tam i con g ngha l lm sao? Cc tnh hung mu thun gy ci. + Kt truyn: Cu cui lt ty bn cht dt nt m li c giu dt ca thy bt ln ting ci gin gi. 3. Tm hiu vn bn: a. Mu thun tri t nhin nhn vt thy : - Cu m truyn: + Gii thiu nhn vt chnh thy v kh nng, tnh cch ni bt ca nhn vt: dt nt nhng li ln mt vn hay ch tt. + Nu mu thun tri t nhin dng khi qut nht: dt khoe gii. Ting ci cha bt ra, mi dng tim nng, cha c biu hin g ng ci, cha bit anh ta dt ntn. - Tnh hung th nht: Gp ch k trong cun Tam thin t, thy ko c c m hc tr li hi gp. Trnh , kh nng ca thy : dt n mc ch ti thiu trong sch dy v lng ca tr cng ko bit. Cch x l ca thy : + Ni liu: D d l con d d. D d ko phi ch Hn, li l t v ngha trong ting Vit, m thc t ko c loi no nh vy dt kin thc sch v ln thc t. + Giu dt, thn trng gi s din ho: dn hc tr c khs ngi khc bit ci sai v s liu lnh ca mnh. + Xin bi m dng c thn ng c ch v tin tng mnh hon 114

- Ting ci bt ra t cu u ny cha? V sao? Gv dn dt: Mu thun tri t nhin cu m truyn mi to ting ci dng tim nng. Nng lng lm bt ra ting ci cui truyn c c nh vic xy dng cc tnh hung mu thun... - Tnh hung th nht m anh thy phi gii quyt l g? ngha ca n? (cho thy kh nng, trnh ca thy ntn?) Thy x l tnh hung ny ntn? Cch x l c ngha g? Gv b sung: L ra GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long 10 ko bit, thy phi v tra cu li sch v hay hi nhng ngi hiu bit hn nhng thy li i hi thn bng cch gieo tin sp nga may ri... - Tnh hung th 2 xy n vi thy l g? Trc tnh hung kh x , thy c suy ngh g v x l ra sao? - Cch bin bc ca thy , theo em, cho thy thy l ngi thng minh nhanh tr hay ch l s lu c, l s cn?

Gio n Ng Vn ton ng, t cho mnh gii yu cu hc tr c to. Thy va dt va m tn. Nhn dn cn ch ci ci dt ca v th cng. n y, ting ci bt ra nhng cha gin gi.

- Tnh hung th 2: B ca hc tr cht vn thy . + Suy ngh ca thy trc li cht vn ca ng ch nh hay ch li o : Mnh dt, th cng nh n cng dt na t nhn thc c s dt nt ca mnh v v th cng. + Cch x l: Nhanh chng tm cch gii thch, bin bc v ch k mt cch su sc, uyn bc, ging gii n ngun gc tn ba i. S lu c, l s cn, t lt ty bn cht dt nt ca thy . Ting ci bt ln gin gi hn. Cu cui truyn: D d ko phi ch Hn, ko phi l mt loi vt no v l t v ngha trong ting Vit. D dloi chim n tht, cng h vi c, ko th l ch ca con cng. Con cng v con g l hai lai hon ton khc nhau, ko c mi quan h no l con cng l ng con g. Li gii thch vng vo, phi lgc, ch l mt th l s cn, v ngha l. Thy cng c giu dt li cng t - Theo em, cu bc trn bn cht dt nt ca mnh. chuyn ny c Ting ci t n cao tro gin gi. ngha ph phn b. ngha ph phn ca truyn: - Ph phn thi giu dt- mt tt xu c iu g? 115

GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn tht trong ni b nhn dn. - Ngm khuyn rn mi ngi, nht l nhng ngi i hc, ch nn giu dt m hy mnh dn hc hi ko ngng. c. Ngh thut: - To mu thun. - y mu thun pht trin trong nhng tnh hung kch tnh, gii quyt bt ng, hp l. - S dng nhiu cu ni gy ci. * Vn bn 2: Nhng n phi bng hai my. 1. c. 2. B cc: 3 phn. + M truyn: Cu 1. Gii thiu nhn vt l trng v ti c bit ca y(x kin gii). + Thn truyn: Tip n Xin xt li, l phi thuc v con m! Din bin v kin gia Ng v Ci nh thy l x. + Kt truyn: Cn li. Li gii thch ca thy l cho cch x kin ca mnh. 3. Tm hiu vn bn: a. Tnh kch trong li i p ca thy l v Ci: - Quan h gia nhn vt thy l v Ci: quan h x hi, php lut. + Thy l: ngi x kin, ngi cm quyn a phng, i din cho nh nc phong kin thc thi php lut, c ngi i truyn tng ni ting do x kin gii. + Ci: ngi dn lao ng ngho, lo tin t lt thy l, mong c x thng kin. - Cch x kin ca thy l: Ko iu tra, ko phn tch, vi kt n ngay ko h 116

- Nt c sc v ngh thut ca cu chuyn ny? Hs c- k tc phm. - Tm b cc ca tc phm?

- Quan h gia nhn vt thy l v Ci l mi quan h ntn?

- Cch x kin ca thy l ntn? Li kt n gy phn ng ntn ti cc nhn vt Ng v Ci?

GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long 10 - Phn tch s kt hp gia li ni v ng tc ca Ci v thy l?

Gio n Ng Vn c sc thuyt phc. Tc ng: + Ci: ngc nhin, vi tm cch ku xin c xt li. + Ng: im lng v c x thng kin. - S kt hp gia li ni v ng tc ca hai nhn vt: + Ci: Xin thy l xt li ngm kt hp vi c ch xo nm ngn tay. Ngha hm n: L phi ca Ci = 5 ngn tay xo = 5 ng thy l nhn. + Thy l: Hiu Ci nhng vn x vy gii thch nhanh, rt hp l m y bt ng. Kt hp vi li ni l hnh ng xo nm ngn tay tri p ln 5 ngn tay phi. Ngha hm n: L phi ca Ng = 10 ngn tay = 10 ng(gp i ca Ci) m thy l nhn ca Ng. Lp lun tam on lun: L phi = Ngn tay/ bn tay = Tin. L phi = Tin. L phi trong x hi xa, theo nhng ngi cm cn ny mc nh thy l, ko phi xut pht t php lut, cng l m t tin, t vic hi l. ng tin l cn cn cng l, nn bc m toc t giy. b. Ngh thut gy ci: - Tng phn: li n i- s tht v ti x kin ca thy l. - Ngh thut chi ch :Tao bit my phi(1) nhng n li phi(2)... bng hai my. + Phi(1): l phi, ci ng, i lp vi ci sai, iu tri. + Phi(2): iu bt buc cn phi c. c. Bnh lun v nhn vt Ci: - Va l nn nhn va l th phm tip 117

- Theo em, tc gi dn gian s dng ngh thut gy ci no trong truyn trn?

- Em c suy ngh g v nhn vt Ci?

- Nu nhng nt GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 chnh v ni dung tay cho t nn quan liu tham nhng. ca 2 truyn ci - Hnh vi t lt tiu cc lm anh ta tr trn? nn thm hi, va ng thng va ng trch. III. Tng kt bi hc: 1. Ni dung: * Tam i con g: - Ph phn thi giu dt- mt tt xu c tht trong ni b nhn dn. - Khuyn rn con ngi ch nn giu dt, phi ham hc hi. * Nhng n phi bng hai my: - Ph phn bn cht tham nhng, x kin v tin ca quan li a phng trong XHVN xa. - Ph phn hnh vi tiu cc ca mt b phn nhn dn lao ng xa khi mc - Qua 2 truyn vo vng kin tng. trn, em hy rt ra 2. Ngh thut: nhng nt ngh - Kt cu: cht ch, ngn gn. thut c sc - To mu thun pht trin nhanh, kt ca truyn ci?(v thc bt ng lm bt ln ting ci nhiu kt cu, ngh sc . thut xy dng - Nhn vt: s lng t, nhn vt chnh mu thun, nhn l i tng ch yu ca ting ci. vt v ngn ng?). - Ngn ng: gin d nhng tinh t, sc so. E. Cng c, dn d: Yu cu hs : - V hc, tp k li 2 truyn hc, su tm thm cc truyn ci c cng tiu loi khc. - Son bi: Ca dao than thn, yu thng tnh ngha.

GV Nguyn Minh Tr

118

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

Ngy Ngy son: Tit: 26. c vn:

son:

ca dao than thn, yu thng tnh ngha

A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Cm nhn c ting ht than thn v li ca yu thng tnh ngha ca ngi bnh dn trong XHPK qua ngh thut m mu sc dn gian ca ca dao. - ng cm, thng xt cho thn phn bt hnh ca ngi ph n v nhng bt hnh trong tnh yu ca con ngi trong x hi c. - Trn trng v p tm hn ca ngi lao ng v yu qu nhng sng tc ca h. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv. - Mt s ti liu tham kho. - Hs son bi theo cc cu hi trong sgk. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc phng php: c din cm, trao i- tho lun, tr li cc cu hi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c. Cu hi: Nu ni dung chnh v nhng nt c sc v ngh thut ca hai truyn ci hc? 3. Bi mi: GV Nguyn Minh Tr 119

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 * Gii thiu bi mi: l ngi Vit, hn ko ai ko mt ln ru hn mnh theo nhng gic m p ca truyn c tch, lng lng vi nhng li ca dao, dn ca... Ca dao c coi l cy n mun iu ca tm hn nhn dn Vit Nam. Bi hc hm nay, chng ta s cng tm hiu v cy n y v nhng giai iu tiu biu ca n: Nhng bi ca dao than thn, yu thng tnh ngha. Hot ng ca gv Yu cu cn t v hs Hs c phn tiu I. Tm hiu chung: dn trong sgk. 1. Gii thiu chung v ca dao: - Nhc li khi a. Khi nim: nim v ca dao? L li th tr tnh dn gian, thng Gv lu hs phn kt hp vi m nhc khi din xng, c bit ca dao- dn sng tc nhm din t i sng ni ca: tm con ngi. + Ca dao l li ca dn ca. + Dn ca l nhng sng tc kt hp li (ca dao) v nhc. Ni n dn ca phi ni n mi trng v hnh thc din xng (dn ca quan h Bc Ninh, ht v, b. Phn loi: ht dm Ngh Theo ni dung ch : Tnh,...) - Ca dao than thn. - Tc gi sgk da - Ca dao yu thng tnh ngha. trn tiu ch g - Ca dao hi hc. phn chia ca c. c sc ngh thut: dao thnh cc loi - Dung lng: ngn gn (t 2 n trn dntn? i 20 cu). - Th th: phn ln c vit bng th lc bt v song tht lc bt cng cc - Nu cc c sc bin th ca chng. c bn v ngh - Ngn ng:+ Gin d, gn gi vi li thut ca ca dao? ni hng ngy, giu hnh nh so snh, GV Nguyn Minh Tr 120

Trng THPT Thnh Long 10 n d.

Gio n Ng Vn

Hs c din cm cc bi ca dao. Gv hng dn hs c: - Cc bi ca dao than thn: ging xt xa, thng cm. - Cc bi ca dao yu thng tnh ngha: ging tha thit, su lng. - Xc nh ch ca cc bi ca dao? 2.Ch : - Bi 1; 2: ca dao than thn. GV Nguyn Minh Tr 121

+ C li din t bng mt s cng thc mang m sc thi dn gian (mtp ngh thut). - Cch cu t: + Ph: ph by, din t mt cch trc tip, ko thng qua so snh v ngi, vic, tm t, tnh cm. VD: ng v x Ngh quanh quanh/ Non xanh nc bic nh tranh ha ; Nh ai ra ngn vo ng/ Nh ai, ai nh, by gi nh ai;... + T: dng cc hnh nh so snh, n d bc l tm tnh ca ngi lao ng. VD: Nh ai bi hi bi hi/ Nh ng ng la nh ngi ng than; Thuyn i c nh bn chng/ Bn th mt d khng khng i thuyn;... + Hng: ch nhng bi ca dao trc ni n cnh (bao gm c s vt, s vic) sau mi bc l tnh(tnh cm, ngh, tm s) VD: Trn tri c m my xanh/ gia my trng, chung quanh my vng/ c g anh ly c nng/ anh mua gch Bt Trng v xy/ Xy dc ri li xy ngang/ Xy h bn nguyt cho nng ra chn;... II. c- hiu vn bn: 1. c.

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn - Bi 3; 4;5: ca dao yu thng tnh ngha. 3. Tm hiu vn bn: 3.1. Ting ht than thn (bi ca dao 1 v 2): a. Nt chung: + m iu: xt xa, ai on, than trch. + Ch th li than: ngi ph n trong x hi c. + Cng thc (mtp) m u: Thn em. Ch thn trong t thn phn ch a v x hi thp hn v cnh ng ko may ca con ngi, do s phn nh ot, ko th thot khi c (theo quan nim duy tm). To cho li than thn ngm ngi, xt xa, c tc dng nhn mnh n thn phn nh nhoi, ng thng ca ngi ph n. Mtp thn em xut hin vi tn s kh ln trong ca dao. li than thn tr thnh li chungca ngi ph n trong XHPK bt cng. + Bin php ngh thut: so snh- n d To mi quan h tng ng gia thn phn con ngi vi s vt, hin tng. Thn em- tm la o - pht ph gia ch. Thn em- c u gai rut trng v ngt bi. - L ting ni t khng nh gi tr, phm cht tt p ca ngi ph n. + Hnh nh tm la o: sang trng, qu gi, p biu tng cho: Nhan sc rc r gia xun th. Tm hn m thm, du dng ca 122

- Nt ging nhau ca bi ca dao s 1 v 2? Gi m: m iu ca hai bi ca dao c g chung? Ch th li than l ai? Chng m u ntn? Bin php ngh thut chung? - Tm 1 s cu ca dao c cng m-tp m u bng Thn em...? Thn em nh ht ma ro...; Thn em nh ging gia ng...; Thn em nh ming cau kh...; Thn em nh ci chi u h...;... - Phn tch ngha biu cm ca nhng hnh nh: tm la o, u gai - rut trng - v ngt bi

GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 - Hnh nh so snh ngi ph n. ca hai bi ca dao + Hnh nh c u gai - rut trng - v c g khc bit? ngt bi tm lng trong trng, thm - Cch xy dng t- tho - nhng iu ng qu trong th ng quan i lp gii tm hn con ngi. ca hai bi ca dao b. Nt ring c o ca mi bi ntn? ca dao: Gi m: Hnh nh - Hnh nh so snh: so snh - n d + Tm la o sang trng, qu gi. tm la o v + C u gai bnh d, dn d. tm la o pht - Cch xy dng tng quan i lp: ph gia ch c * Bi 1: mi quan h ntn? + Hnh nh tm la o v tm la o pht ph gia ch: s i lp gia v p, gi tr >< thn phn. L thng cuc sng tng xng dnh cho ngi con gi c nhan sc v phm hnh tt p l cuc sng hnh phc, bnh yn. Nhng y thn phn ca c ch c coi nhtm la o pht ph gia ch, nh 1 mn hng gia ch i. Ch: khng gian n o, phc tp, x b vi ngi thanh, k th, hin nhn qun t ln phm phu tc t Tm la o ko th t la chn ngi mua. + Pht ph ci th bp bnh, chng chnh. + Bit vo tay ai cm gic chi vi, - Hnh nh so ng cay ca thn phn ko th t la snh- n d c u chn, quyt nh c hnh phc, tng gai- Rut trong lai ca mnh. Ni au xt nht ca th trng, v nhn vt tr tnh trong li than th ngoi th en to chnh l khi va bc vo tui p ra mi tng quan nht, hnh phc nht ca cuc i th ni lo thn phn li p n ngay. Bi g? - Ti sao c gi li ca dao l li than ca c gi c thn phn b ph thuc, ko th lm ch v GV Nguyn Minh Tr 123

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 bc bch k v mi quyt nh c tng lai, hnh phc mc da dit Ai ca mnh. i... ngt bi n * Bi 2: vy? + S i lp: Yu cu hs lin Rut trong- trng, v ngt bi V h vi cc cu c ngoi- en cng ch : Em Tm hn Hnh thc nh cy qu gia b ngoi rng...ai hay;... trong trng, hin tho xu x Khng nh gi tr thc, phm Gv gi dn: Tm hnh tt p ca ngi con gi. Nhng hn ngi Vit lun nhn ra v p bn trong tim n m thm yu th- cn phi c mt con mt tinh tng ng. Ca dao v v mt tm lng lng. Song nhng tnh yu i la ngi nh vy u nhiu trong ci nhn c bit phong gian? ph trong kho tng - Li bc bch k v mi gi da dit (Ai ca dao Vit Nam... i...ngt bi) cho thy gi tr thc ca Nhng im c gi ko c ai bit n. chung v ni dung Bi ca dao l li than ngm ngi, xt v ngh thut ca xa ca ngi con gi khao kht tnh yu nhng bi ca dao v hnh phc la i nhng ko tm c yu thng tnh s ng cm. ngha? 3.2. Ting ht yu thng tnh ngha: a. Nhng im chung: - V kt cu, cch - Ni dung: th hin nhng cung bc din t, bi ca cm xc ca con ngi trong tnh yu dao ny c g khc nam n (ring bi 6: tnh ngha v l so vi hai bi chng) trn? i t phim - Ngh thut: ch ai trong bi + Ngn ng: phong ph, giu hnh ny ch i tng nh. no, c g khc g + Cch cu t: th hng (ring bi 3: so vi hai bi trn kt hp c th hng v t) ko? - Mc d b l duyn nhng tnh b. Nt c sc ca tng bi ca GV Nguyn Minh Tr 124

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 ngha ca con ng- dao: i ntn? iu - b1. Bi 3: c ni ln bng h - M u bng li a y, gi thng hnh nh so hng:Tro ln... snh, n d ntn? Cch m u ca bi 1; 2 l li so V sao tc gi dn snh (t). Cch m u ca bi 3 l li gian li ly nhng i cnh sinh tnh, nu cnh vt, s hnh nh ca thin vic trc ri bc l tm t, tnh cm nhin, v tr (hng). khng nh tnh - i t phim ch ai- nhng ngi ngha ca con ng- chia r tnh duyn l gio ca XHPK i? bt cng, th ch vi hnh phc ca - Cu hi Mnh con ngi. i, c nh ta - Cch chi ch ti hoa, tinh t: kh chng? c chua- lng ngi cng chua xt. ngha g? Hnh Cu th cm thn l li than da dit nh so snh - n d , thm tha va mang hi y au Ta nh sao Vt ch n, nhc nhi. trng gia tri - H thng hnh nh so snh- n d: th hin iu g? Mt trng- Mt tri Gv lu hs ch gii: Sao Hm- Sao Mai Sao Hm, sao Mai, L nhng hnh nh thin nhin i sao Vt u ch xng vi nhau, phn chiu nhau (mt sao Kim. Khi n vt trng- mt tri), tuy hai m l mt (sao ti nh tri th Hm- sao Mai hai cch gi khc nhau trng mi mc. ca sao Kim). - ip t snhi xng, gn b. T ly chng chnggn b khng kht, ko th tch ri. Tc gi dn gian s dng nhng hnh nh thin nhin, v tr to ln, vnh hng khng nh lng ngi, tnh cm bn vng, thu chung. - Chng trai hi c gi t bc l lng mnh: + Ting gi mnh i tru mn, tha thit. + Li hi c nh ta chng? khng

GV Nguyn Minh Tr

125

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

nh ni nh thng trc ca chng trai. - Hnh nh so snh- n d: Ta- sao Vtch trng gia tri S ch i mi mn trong c n. Tiu kt: Bi ca dao th hin ni bun v tnh duyn l d nhng tnh ngha th mi bn vng, thu chung. E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- Su tm cc cu ca da cng ni dung ch vi nhng bi hc. - Tip tc tm hiu v nhng bi ca dao yu thng tnh ngha.

Ngy Ngy son: Tit: 27. c vn:

son:

ca dao than thn, yu thng tnh ngha

(tip)

GV Nguyn Minh Tr

126

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Cm nhn c li ca yu thng tnh ngha ca ngi bnh dn trong XHPK qua ngh thut m mu sc dn gian ca ca dao. - Trn trng v p tm hn ca ngi lao ng v yu qu nhng sng tc ca h. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv. - Mt s ti liu tham kho. - Hs son bi theo cc cu hi trong sgk. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc phng php: c din cm, trao i- tho lun, tr li cc cu hi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c. Cu hi: c thuc hai bi ca dao than thn hc? Nu ngha biu tng ca cc hnh nh tm la o v c u gai? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi. Hot ng ca gv Yu cu cn t v hs Gv dn dt: Ni nh 3.2. Ting ht yu thng tnh l hin thn ca ngha (tip): tnh yu... Nhng n b2. Bi 4: vn tru tng: T- - Nhn vt tr tnh: c gi. ng t phi ci n * Ni nh thng: lm sao/ Mun v - ip t thng nh (5 ln): m chi v c ni nh chng cht, trin min, cn no (Nguyn Cng co, da dit nh nhng lp sng ang Tr). Song vi tc dn v trong tm hn c gi ang gi dn gian, ni yu. nh y li c din tnh yu chn thnh, mnh lit, t mt cch tht c su sc. th, tinh t v gi - Hnh nh khn: + L vt trao cm... duyn, vt k nim gi nh ngi - Nhn vt tr ng xa. GV Nguyn Minh Tr 127

Trng THPT Thnh Long 10 tnh trong bi ca dao ny l ai? - Trong 10 cu u, tnh t no c s dng lp i lp li nhiu ln? N din t tm trng, tnh cm g ca c gi? - Khng ch dng tnh t bc l trc tip cm xc, bc l ni lng thng nh, c gi cn mn nhng hnh nh biu tng no? - Hnh nh ci khn c ni n nhiu nht trong bi ca dao. V sao vy? - Tm ip ng v ngha ca n trong 6 cu th u? - Nhng trng thi no ca chic khn c miu t? ngha ca chng? Ngh thut c s dng y? - Hnh nh ngn n gi khong thi gian no? T , em thy s vn ng no ca ni nh? ngha ca hnh nh Ngn n ko tt? Gv lin h, b GV Nguyn Minh Tr

Gio n Ng Vn VD: - Gi khn, gi o, gi li, Gi i chng mng cho ngi ng xa. - Nh khi khn m tru trao Ming ch ci n bit bao nhiu tnh. + L vt lun gn b, chia s tm tnh vi ngi con gi. - ip t khn (6 ln, v tr u cu th) cu trc ip vt dng v ip ng Khn thng nh ai (3 ln) din t ni nh trin min, da dit, khc khoi, va rt mnh lit va rt n tnh.. - Nhng trng thi ca chic khn: + Thng nh. + Ri xung t. + Vt ln vai. + Chi nc mt. Nhng hnh nh nhn ho v mt lot cc ng t ch s vn ng tri chiu (vt ri, ln xung) cng hng vi hnh nh nhng git nc mt din t ni nh tri ra ko gian nhiu chiu v tm trng ri bi, ngn ngang trm mi ca c gi. - Hnh nh ngn n gi thi gian ban m ni nh chuyn t ko gian sang thi gian, t ngy sang m nn cng thm su sc, da dit. - Hnh nh ngn n ko tt l n d ch ngn la tnh yu bng chy, mnh lit, ni nh ng ng vi thi gian. Hnh nh ngn n gi t chiu di ca ni nh dng dc theo thi gian. 128

Trng THPT Thnh Long 10 sung: m l khong thi gian mi cng vic c tm gc li, con ngi c i din vi chnh mnh, lng li vi nhng suy t, cm xc. Vi nhng tm hn ang yi th ni tng t li cn co, tro dng mnh lit: m qua...m m?; m nm ... gp em; m qua...hay ko?;... - T cch mn ci khn, ngn n bc l lng mnh n cch miu t ni nh thng qua i mt, em thy s vn ng ca ni nh c din t ntn? Gv lin h n bi Sng(Xun Qunh) khc su kin thc.

Gio n Ng Vn

- Hnh nh i mt: + L hnh nh hon d. + L ca s tm hn con ngi kh giu cm xc, tnh yu qua n. Mt ng ko yn S trn trc, thao thc ni nh xm nhp c tim thc v v thc ca c gi. Hnh nh i mt din t chiu su ca ni nh. 10 cu u: + Din t ko gian ba chiu ca ni nh (tri rng theo ko gian, tri di theo thi gian v thm nhp vo chiu su tim thc v v thc ca con ngi). + Th hin s vn ng c tng dn, mnh lit, si tro ca ni nh. * Ni lo phin: - Th th: lc bt (khc 10 cu trn: th vn bn) m iu da dit, khc khoi, lng su. - Lo phin: lo lng, phin mun - S khc bit v tm trng ny sinh khi con ngi i th th ca 2 cu din vi nhng tr ngi trong cuc kt so vi 10 cu sng. - C gi lo phin: v ko yn mt b. trn? Ni lo ca c gi trc ngng ca hn 129

GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long 10 - Em hiu th no l cm xc lo phin? - C gi lo phin v iu g?

Gio n Ng Vn nhn. t trong hon cnh cuc sng ngi ph n xa v trong h thng nhng bi ca dao than thn v hn nhn gia nh c gi lo u v l gio PK bt cng, h tc ca xa hi c khin tnh yu d c thit tha su nng nhng ko d g dn ti c hn nhn, m hoa kt tri: Thng anh cng mun ni ra/ S m bng t, s cha bng tri. *Mi quan h gia ni nh thng vni lo phin: - Cng mt ci r nguyn nhn: + Thng nh: v yu, v xa cch. + Lo phin: v yu, v tnh yu cn b ngn cch bi nhng tr ngi - Bc pht trin t cm xc nh thng n ni lo u mnh mng cho hnh phc la i th hin khao kht hnh phc chnh ng ca ngi con gi. Tiu kt: Bi ca dao th hin ni nh thng bn chn, da dit xen ln nhng lo u ca mt tri tim chn thnh, chy bng yu thng. c. Bi 5: - L li ca c gi ni vi chng trai mnh yu. - Hnh nh biu tng: + Sng s cch tr. + Cy cu ni gp g, h hn, ni nhp tnh yu. - Hnh nh sng rng mt gang hnh nh k o c mun xch gn khong cch tnh yu. - Hnh nh chic cu- di ym hnh nh k o c o. Di ym l vt gn vi ngi con gi, Tnh yu mnh lit v s ch 130

- Trong 1 chnh th ngh thut, d c tn ti nhng trng thi cm xc tri ngc nhau th s tn ti ca chng ko c lp, tch ri nhau. Bi ca dao nyc cp n 2 rt r rng. Theo em, gia chng c mi quan h ntn? - Bi ca dao s 5 l li ca ai vi ai? - ngha ca nhng hnh nh biu tng sng, cy cu? Lin h vi GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long 10 nhng bi ca dao cng c hnh nh cy cu, so snh thy ngha c bit ca hnh nh sng rng mt gang, chic cudi ym? Gv yu cu hs tm v lin h so snh vi cc cu: Qua cu ng nn trng cu/ Cu bao nhiu nhp thng mnh by nhiu; Hai ta cch mt con sng/ Mun sang anh ng cnh hng cho sang; Cch nhau c mt con m/ Mun sang anh b cnh hng cho sang; Gn y m chng sang chi/ em ngt ngn mng ti bc cu;... Gv dn dt: Hnh nh mui mngng cay l 2 hnh nh gn b, thng c nhc n trong ca dao nh nhng biu tng cho tnh ngha thu chung ca con ngi: Tay nng chn mui a gng/ Gng cay GV Nguyn Minh Tr

Gio n Ng Vn ng, to bo ca c gi vt ln mi ta chit ca l gio PK h khc. Tiu kt: Bi ca dao th hin c mun mnh lit trong tnh yu v s ch ng, to bo ca c gi.

d. Bi 6: - Mui v gng: + L nhng gia v trong ba n ca nhn dn ta. + Cn c dng nh nhng v thuc lc au m ca ngi lao ng ngho. + L nhng vt lun gn b vi nhau. + Th thch thi gian khng lm nht phai hng v: Mui- 3 nm- cn mn/ Gng- 9 thng- cn cay. - Hnh nh biu tng: mui mngng cay l nhng hnh nh n d tng trng cho nhng tri nghim cay ng, mn m ca tnh ngi nht l tnh cm v chng. ng thi s gn b t nhin ca chng cn biu trng cho tnh ngha thy chung ca con ngi. - Tnh ngha con ngi: Ba vn su ngn ngy- mi xa. C i ngi 131

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 mui mn xin Ch c ci cht mi sc chia ng qun la con ngi. nhau,... Tiu kt: Bi ca dao trn th hin s gn b thu chung, son st, bn vng ca tnh cm v chng. III. Tng kt bi hc: Nhng bin php ngh thut m ca - Bn cnh vic dng dao thng dng: biu tng, hai cu - S lp li cc cng thc m u cui bi ca dao tip (mtp ngh thut). tc khng nh - Cc hnh nh biu tng: chic cu, iu g? tm khn, ngn n, gng cay- mui mn,... - Cc bin php tu t: so snh, n d, nhn ho, ip ng,... - Th th: lc bt, song tht lc bt v cc bin th ca chng, vn bn, vn nm, hn hp,... Yu cu hs c v hc phn ghi nh (sgk). - Qua chm ca dao hc, em thy nhng bin php ngh thut no thng c dng trong ca dao? E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- Su tm cc cu ca da cng ni dung ch vi nhng bi hc. - c trc bi ting Vit: c im ca ngn ng ni v ngn ng vit.

Ngy Ngy son: GV Nguyn Minh Tr 132

son:

Trng THPT Thnh Long 10 Tit: 28. Ting Vit:

Gio n Ng Vn

c im ca ngn ng ni v ngn ng vit

A. Mc tiu bi hc: Gip hs: - Nhn thc c cc c im, phn bit ngn ng ni v ngn ng vit; c k nng trnh by ming hoc vit vn bn ph hp vi c im ngn ng ni v ngn ng vit. - C thc cn trng, s dng c hiu qu ngn ng ni v ngn ng vit. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv. - Bng ph so snh ngn ng ni v ngn ng vit. - Hs c trc bi hc. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc phng php: trao i- tho lun, tr li cc cu hi, lp bng so snh ngn ng ni v ngn ng vit. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: Cu hi: c thuc cc bi ca dao than thn, yu thng tnh ngha hc? Nu ngha ca cc biu tng ngh thut: tm la o, c u gai, chic cu di ym, gng caymui mn? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Ngn ng l phng tin giao tip quan trng v hiu qu bc nht ca loi ngi. Ban u, loi ngi trao i ngh, tnh cm vi nhau bng ngn ng ni. Sau ny, khi sng to ra ch vit, ngi ta dng ch vit v ting ni giao tip vi nhau. Vy gia 2 dng ngn ng trn c g ging v khc nhau? Hot ng ca gv Yu cu cn t v hs Gv hng dn, gi I. Khi nim, c im ca ngn m cho hs bng ng ni v ngn ng vit: GV Nguyn Minh Tr 133

Trng THPT Thnh Long 10 cc cu hi lp bng i Cc snh ngn ng mt ni v ngn ng 1.Khi vit trn cc mt: nim. khi nim, cc c m.

Gio n Ng Vn

Ngn ng ni Ngn ng vit L ngn ng L ngn ng m thanh, l c th li ni trong hin bng giao tip ch vit hng ngy, trong vn ngi ni bn v c v ngi nghe tip nhn tip xc trc bng th tip vi nhau, gic. c th lun phin nhau trong vai ni v vai nghe. - Phng tin ch yu: ch vit- h thng k t ca ngn ng c ngi c nhn bit bng th gic, tri ra theo ko gian. - Phng tin h tr:h thng du cu, cc k hiu vn t, cc hnh nh minh ha, cc bng biu, s ,...

2. c im. a.Phng tin(ch t liu).

- Phng tin ch yu: li nichui m thanh ngn ng m con ngi c th nhn bit bng thnh gic, tri ra trong thi gian. - Phng tin h tr:ging iu (ng iu), nt mt, c ch, iu b,...ca ngi b.Hon ni. cnh s C tnh GV Nguyn Minh Tr 134

Trng THPT Thnh Long 10 dng. cht tc thi, ko c dn dng trc, ngi ni t c c hi gt gia, kim tra, ngi nghe t c iu kin phn tch k.

Gio n Ng Vn - C diu kin dn dng, ngi vit c iu kin gt gia, kim tra, t tnh chnh xc cao, ngi c c iu kin c li, phn tch k. - Thng ko c ngi nghe trc tip. S lng ngi c ng o trong phm vi ko gian rng ln v thi gian lu di. - Ch vit: +ng chun chnh t, trnh dng cc t pht m a phng nu ko cn thit. + ng quy cch t chc vn bn, con ch, du cu.

C ngi nghe trc tip, ngi nghe c th c.Mt phn hi bn kia ngi ni ca h iu chnh, thng sa i. ngn ng: - Ng m: + S dng ng v tt h thng ng m, trnh li pht m a phng (tr 1 s trng hp c mc ch tu t) + S dng tt ng iu. -T ng: a dng: T GV Nguyn Minh Tr 135

Trng THPT Thnh Long 10 ton dn, t a phng, khu ng, ting lng, bit ng,...

Gio n Ng Vn -T ng: + Dng t ph hp vi phong cch chc nng ca vn bn c to lp. + Trnh dng t ng ring ca phong cch hi thoi nu ko cn thit. - Cu: + Thng dng cu di, nhiu thnh phn nhng c t chc mch lc, cht ch. + C th dng cu tnh lc mt thnh phn (CN hoc VN) trnh dng cu tnh lc c CN v VN nu ko c tc dng tu t.

- Ngn ng ni c ghi li bng ch vit trong cc loi vn bn no? Mc ch ca cc vn bn ? c im ca ngn ng ni cc vn bn c g khc vi ngn ng ni thng thng?

- Cu: + Thng ngn gn, dng nhiu cu tnh lc. + C cu rm r, c yu t d tha, trng lp.

- Ngn ng vit trong vn bn c trnh by li bng li ni ming khi no? c im ca n? * Ch : - Ngn ng ni c ghi li bng ch vit trong cc vn bn: + Truyn c li thoi ca cc nhn vt. + Cc bi bo ghi li cc cuc phng vn, GV Nguyn Minh Tr 136

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 ta m, cc cuc ni chuyn. + Bin bn cc cuc hp, hi tho khoa hc,... c cng b. Mc ch: th hin ngn ng ni. Hs c bi c im:+ Khai thc c im v lm cc bi ca ngn ng ni. luyn tp. + Thng c sa cha, gt gia gn vn phong ca ngn ng vit gn vn phong ca ngn ng vit. - Ngn ng vit c trnh by li bng li ni ming trong cc trng hp: + Thuyt trnh trc hi ngh bng 1 bo co vit sn. + Ni trc cng chng theo mt vn bn... c im: + Tn dng u th ca ngn ng vit (c suy ngh, la chn, sp xp ,...) + C s phi hp ca cc yu t h tr trong ngn ng ni (c ch, iu b, nt mt, ng iu,...) II. Luyn tp: Bi 1: - c im ca ngn ng vit biu hin: + Ch vit: ng chun chnh t. +T ng: S dng lp t thut ng ca phong cch ngn ng chnh lun (vn ch, t vng, ng php, phong cch, th vn, vn ngh, chnh tr, khoa hc, k thut). Cc t ng ch th t trnh by (1 l, 2 l, 3 l) nh du lun im r rng, mch lc. S la chn v thay th cc t: ting ta thay cho ng php qu trnh suy ngh, nghin ngm ca ngi vit. + Cu: cc du cu (du phy tch v, du chm ngt cu, du ba chm biu GV Nguyn Minh Tr 137

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 th ngha lit k cn c th tip tc) c s dng ph hp. 2. Bi 2: - T ng: + Cc t h gi: ka, ny...i, nh. + Khu ng: c , nh ti, my , ni khoc, c khi, s g, ng y. + T tnh thi: c khi...y, y, tht y. - Cu: S dng kt cu trong ngn ng ni: C...th, ...th... - S phi hp gia li ni v c ch: Ci nh nc n, con cn, lic mt,... Bi 3: a. Cc li: - Ko phn bit thnh phn TN- CN. - Dng cc t thuc ngn ng ni: th, , ht . Sa li: Th ca Vit Nam th hin nhiu bc tranh ma thu c sc. b. Cc li: - Dng t khu ng: vng ln, n mc v ti v. - T tha: nh. Sa li: Cn my mc, thit b do nc ngoi a vo gp vn th ko c kim sot, h sn sng khai qu mc thc t mt cch tu tin. c. Li sai: - Cu ti ngha, lng cng. - T khu ng: st(ht). - T tha: th. Sa li: Chng tiu dit ko thng tic cc loi sng di nc nh c, ra, ba ba, ch, nhi, tm, cua, c,... v ngay c cc loi chim quen kim n trn sng nc nh c, vc, vt, ngng,... chng cng chng bung tha! E. Cng c, dn d: GV Nguyn Minh Tr 138

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 Yu cu hs v nh:- n li kin thc bi hc - Son bi: Ca dao hi hc.

Ngy Ngy son: Tit: 29. c vn:

son:

ca dao hi hc
A. Mc tiu bi hc: Gip hs: - Cm nhn c ting ci lc quan trong ca dao hi hc. - Nm c ngh thut tro lng thng minh, hm hnh. - C thi trn trng v yu mn tm hn lc quan yu i qua ting ci ca nhn dn lao ng trong ca dao hi hc. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv. - Mt s ti liu tham kho. - Hs son bi theo cc cu hi trong sgk. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc phng php: c din cm, trao i- tho lun, tr li cc cu hi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: Cu hi: Nu nhng c im khc bit ca ngn ng ni v ngn ng vit? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Ting ci gii tr, mua vui, ting ci t tro (t ci mnh) v ting ci chm bim, ph phn x hi ca ngi bnh dn Vit Nam xa ko ch th hin trong vn xui t s vi th loi truyn ci m cn trong th tr tnh GV Nguyn Minh Tr 139

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 dn gian. l nhng bi ca dao hi hc, ca dao tro phng. Ting ci lc quan ca nhn dn lao ng y c biu hin rt gin gi, kho khon, phong ph v c o. Hot ng ca gv Yu cu cn t v hs Gv hng dn hs I. Hng dn c v tm hiu loi: c v nhn xt 1. c. kt qu. Bi 1: Ging vui ti, d dm, mang hnh thc i p. Bi 2, 3, 4: Ging vui, d dm, ch giu, nhn mnh cc t: lm trai, 2. Tm hiu tiu loi: chng em, chng - Bi 1: Ca dao hi hc t tro (t ci yu v cc ng mnh). t. Mc ch: mua vui, biu hin tinh - C 4 bi ca dao thn lc quan. u thuc loi ca - Bi 2, 3, 4: Ca dao hi hc chm dao hi hc nhng bim, ph phn. c th phn loi Mc ch: mua vui, chm bim, c th ntn? ph phn ci xu. II. Tm hiu vn bn: 1. Bi 1: Gv dn dt: Ci - Vit theo th i p gia chng xin l vic h trai v c gi (2 nhn vt tr tnh). trng trong cuc *Li chng trai v l vt dn ci: i mi ngi nn + Cch ni khoa trng, phng i: Dn n thng c t voi- dn tru- dn b l vt sang chc rt trng trng. trng. Do , n + Cch ni gi nh: toan dn l ph din r gia cch ni thng gp trong li ni tng tcnh ca con ngi. ng v cc l vt sang trng, linh nh Thch ci v dn ci ca cc chng trai ngho ang yu l nhng tc l ngy xa. lu i ca ngi + Cch ni i lp: Vit Nam. Dn voi S quc cm. GV Nguyn Minh Tr 140

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 - Bi ca dao s 1 Dn tru S h mu hn. c vit theo Dn b S h nh nng co hnh thc no? gn. - Cch ni ca Chng trai l ngi cn thn, bit chng trai v l quan tm v tn trng gia tc nh c vt dn ci c g gi. ng thi, chng cn l ngi kho c bit? Qua lo, c l, c tnh, d to c s cm , em thy g thng ca mi ngi v nht l ca c v gia cnh v gi. con ngi ca + Cch ni gim dn: voi tru chng trai? Lin bchut. h vi mt s bi Ting ci bt ln, v: ca dao c cng ch + L vt ca anh sang trng, khc th? ng qu, cng l loi th bn chn ngang tm vi voi, tru, b. + Chng trai kho ni qu. Gia cnh thc ca chng trai: rt ngho. Tnh cch ca chng trai: cn thn, chu o, kho lo, d dm, a tro lng. - Em hiu g v * Li c gi: ngha ca t - Li nh gi v l vt dn ci ca sang trong li chng trai: Sang c gi tr cao. nh gi ca c ng hong, lch s. gi v l vt dn ci ca chng trai? Tm lng bao dung ca c gi cng l li nh gi chung cnh ng vi chng trai. trang trong hay l li biu l tm lng bao dung ca c gi cng chung cnh ng vi chng - Cch ni v l vt thch ci: + Cch ni i lp: trai? Ngi ta Nh em Thch ln, g. Thch mt nh khoai lang. Mt nh khoai lang s lng bng mt nh. GV Nguyn Minh Tr 141

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

- Nu cm nhn v ting ci ca ngi lao ng trong cnh ngho? (h ci iu g? ci ai? ngha ca ting ci?)

- Khi qut chung v nhng bin php ngh thut ca bi ca dao trn? - Bi ca dao s 2, GV Nguyn Minh Tr

c nh, c h nh khoai lang (c to, c nh, c rm, c h,...) L vt mt nh khoai lang va kh ln li va tht bnh d m khc thng ca l vt thch ci ca gia nh c gi lm bt ln ting ci. Li gii thch ca c gi v vic s dng l vt thch ci: C to- mi lng. C nh- h hng n chi. C m- con tr n chi. C rm, c h- ln, g n. S m ang, tho vt, tnh cm m ca c gi ngho vi h hng, gia nh, lng xm. Cuc sng sinh hot ho thun, ngha tnh trong nh ngoi xm ca nhn dn lao ng. + Cch ni gim dn: C to c nh c m c rm c h. Tnh ht tro lng, a vui. L li thch ci khc thng, v t, thanh thn, trn y lng lc quan yu i. Tiu kt: - Bi ca dao trn l ting ci t tro v cnh ngho ca ngi lao ng. - ngha : + Th hin tinh thn lc quan, yu i, vt ln cuc sng khn kh. + Trit l nhn sinh p: t tnh ngha cao hn ca ci. - Ngh thut gy ci: + Cch ni khoa trng, phng i. + Cch ni gim dn. + Cch ni i lp. + S dng chi tit, hnh nh hi hc. 142

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 3, 4 ch giu i 2. Bi ca dao s 2, 3, 4: tng no trong x - L ting ci ph phn trong ni b hi? Mc ch nhn dn. giu ra sao v thi - Mc ch: nhc nh nhau trnh ca tc gi nhng thi h tt xu m con ngi thdn gian i vi ng mc phi. nhng ngi - Thi ca tc gi dn gian: nh ntn? nhng, thn tnh, mang tnh gio dc - Tm mt vi bi su sc. ca dao c cng a. Bi 2: mtp m u - M u bng mtp quen thuc: Lm nh bi ca dao s trai cho ng nn trai. 2? - i lp: - Cc bin php Cu 1 Cu 2 ngh thut c s L thng S tht v anh dng trong bi ny chng l g? trong bi ca dao ny - Ting ci bt ra - L thng: Lm trai phi c sc trai kho t u? mnh, gi vai tr tr ct trong gia - ngha ca bi nh, l ch da vng chc cho v ca dao ny? con, phi l Xung ng ng tnh, ln oi oi yn, Ph Xun tri, ng Nai tng,... - Hnh nh phng i, i lp: Khom lng chng gi Gnh i ht vng T th rt c gng, ra sc, Cng vic qu b c ht sc. nh. Ting ci bt ln gin gi. Tiu kt: Bi ca dao chm bim, ph phn nhng anh chng yu ui, ko ng sc trai, v tch s. b. Bi 3: - Nhng hnh nh i lp, phng i, cng iu: Chng ngi Chng em i ngc v xui Ngi bp s ui con mo 143

Tm nhng hnh nh i lp, phng i, cng iu bi ca dao s 3? ngha ca n?

GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn y l li than th ca ngi v v c ng chng ca mnh. Hnh nh ngi n ng hin ln va hi hc va thm hi. Tc gi dn gian tm ng thn thi nhn vt trong mt chi tit tht t, va c gi tr khi qut cao cho mt loi n ng o ut, li nhc, n bm v, ru r x bp chng khc g con mo lui bing, quanh qun ni x bp si m, n vng... Tiu kt: Bi ca dao ph phn loi n ng li nhc, ko c ch ln. c. Bi 4: - Ngh thut: cng iu, i lp, lit k: + L mi mi tm gnh lng Ru rng tri cho hnh dng xu x, th kch. + Ngy o o Ngy cho vui nh. + Hay n qu V nh cm thi quen xu. + Trn u nhng rc cng rm Hoa thm rc u lum thum, bn thu. - i tng ph phn: nhng ngi n b ong v, v duyn (xu, vng, tham n) - Thi ca tc gi dn gian: + Chm bim nh nhng ci nhn nhn hu nhc nh kho. + To ting ci sng khoi mua vui, gii tr. - Cch ni chng yu chng bo ip li nhiu ln yu nhau c u nn trn ph phn anh chng kho bin bc, nnh ht. Tiu kt: Bi ca dao ph phn : nhng ngi n b ong v, v 144

- Cc bin php tu t no c s dng trong bi ca dao ny? - Bi ny nhm ch giu loi ngi trong gia nh v x hi? - Thi ca nhn dn i vi ngi ntn? - Cch ni chng yu chng bo c dng g?

Hs c v hc phn ghi nh(sgk). - Nhng bin php ngh thut m ca dao hi hc thng s dng l g?

GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

duyn v c nhng anh chng kho bin bc, nnh ht. III. Tng kt bi hc: Ngh thut ca ca dao hi hc: - Bin php tu t: phng i, tng phn, i lp. - H cu ti tnh, khc ha nhn vt bng nhng chi tit ngh thut c sc, c gi tr khi qut cao. - Ngn ng gin d m hm cha ngha su sc. E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- Hc thuc cc bi ca dao hc, nm c gi tr ni dung v ngh thut. - Su tm cc bi ca dao c cng ni dung ch khc. - Son bi: Li tin dn.

GV Nguyn Minh Tr

145

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

Ngy Ngy dy: Tit: 30. c thm:

son:

li tin dn
(Trch Tin dn ngi yu - Truyn th dn tc Thi) A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Hiu c ct truyn th Tin dn ngi yu. - Nm c v tr, ni dung v gi tr c bn ca on trch. - Rn k nng t c, t hc c hng dn. - Lng cm thng, thng xt cho cuc sng kh au ca ngi Thi, c bit l ngi ph n Thi trong XHPK. - Trn trng kht vng t do yu ng v hnh phc la i ca h. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv v cc ti liu tham kho. - Hs son bi theo cc cu hi trong sgk. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc hnh thc c din cm, trao i tho lun, tr li cc cu hi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. GV Nguyn Minh Tr 146

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 2. Kim tra bi c: Cu hi: c thuc chm ca dao hi hc hc? Nu gi tr ni dung v ngh thut ca bi ca dao s mt? 3. Bi mi: *Gii thiu bi mi: Nu ngi Kinh coi Truyn Kiu l cun sch gi u ging, ngi - m m nghe k khan s thi m Sn,... th ngi Thi cng t ho c truyn th Tin dn ngi yu. ng bo dn tc Thi tng khng nh: Ht Tin dn ln, g p phi b , c gi qun hi rau, anh i cy qun cy. Cn cc em ngh sao v tc phm ny qua on trch tiu biu: Li tin dn? Hot ng ca gv Yu cu cn t v hs I.Tm hiu chung: Yu cu hs nhc 1. Gii thiu chung v truyn th: li khi nim a. Khi nim: truyn th. L tc phm t s dn gian bng th, giu cht tr tnh, phn nh s phn v kht vng ca con ngi khi hnh phc la i v s cng bng x hi b tc ot. - Nu cc ch b. Cc ch chnh: chnh ca truyn - Cuc sng kh au, bi thm, ko c th? tnh yu t do v hn nhn t ch ca con ngi trong XHPK ph phn hin thc. - Kht vng t do yu ng v hnh phc la i khng nh l tng, c - Ct truyn ca m mang ngha nhn vn. truyn th thng c. Kt cu: din ra qua cc Ct truyn thng din ra theo 3 chng ntn? chng: 1. i bn tr yu nhau tha thit. 2. Tnh yu tan v, au kh. 3. H tm cch thot khi cnh ng t c hnh phc th gii bn kia hoc vt kh khn tr v sng hnh phc (kt thc c hu). GV Nguyn Minh Tr 147

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 - Dung lng tc Song thng l kt thc bi thm, con phm? Nhn vt ngi ko t c hnh phc Cuc sng chnh? ngt ngt ca XHPK v kht vng hnh - Tm tt ni phc chy bng ca con ngi . dung truyn th 2. Truyn th Tin dn ngi yu: trn? - Dung lng: 1846 cu th. Hs c on - Nhn vt chnh: Anh (chng trai) v trch. Ch (c gi). Gv hng dn hs - Tm tt: (sgk) c vi ging II. Hng dn c- hiu on trch: bun ru, tic th- 1. c. ng, tha thit. 2. B cc: 2 phn - Tm b cc ca + Phn 1: T u ga ba v gi: on trch? Tm trng ca chng trai v c gi trn ng tin dn. + Phn 2: Cn li: C ch, hnh ng v tm trng ca chng trai khi nh chng c gi. - Ton b on 3. Hng dn tm hiu on trch: trch l li ca ai? - on trch l li ca chng trai, c gi Gv dn dt: on ch hin ra qua li kv cm nhn ca trch nu nn chng. cnh ng bi thm a. Din bin tm trng ca chng ca chng trai v trai v c gi trn ng tin dn: c gi yu nhau - Chng trai cm nhn c ni au m ko ly c kh, tuyt vng ca c gi cng l nhau, phi chia tm trng ca chnh anh: bit, tin nhau + Va i- va ngonh li. xa nhau mi ngoi trng. mi... lng cng au cng - Phn tch din nh. bin tm trng S lu luyn, nui tic, au n, nh ca chng trai v nhung. c gi qua li k, + C gi i qua cc khu rng: cm nhn ca Rng t- cay. chng trai phn Rng c- ng. mt ca on Rng l ngn- c a. trch? S ch, i, ngng trng ca c gi l v vng. GV Nguyn Minh Tr 148

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 - Mun ko di giy pht tin bit: + Chng trai: - Nhn nh, dn d. - Mun ngi li, u ym bn c gi. - Nng con ring ca c gi Lng trn trng c gi v tm trng xt xa, au n ca anh. + C gi: - Va bc i va ngonh li. - Tm c dng li ch chng trai. - Chng trai mun mn hng ngi yu t lc ny mai y la xc m hi sut i anh ko cn yu thng ai hn c gi n lc cht xc chng c th nh c hng ngi m chy m (theo phong tc ca ngi Thi) khng nh tnh yu thu chung, mnh lit. - c hn ch i c gi trong mi thi gian, tnh hung: Thng nm lau n Ma nc c v Chim tng l ht gi h Ma h- ma ng Thi tr- v gi Nhng khong thi gian c tnh bng ma v v i ngi. Phn 1 cho thy tm trng y au Gv dn dt: Vn n, tuyt vng v mu thun (va bn sgk lc i phi chp nhn s tht tr tru va on miu t mun ko di giy pht tin chn, u cnh c gi b ym bn nhau). ng thi, n cn cho nh chng nh thy li c hn quyt tm ch i p n ng ln on t. bn ming ci go, b. C ch, hnh ng v tm bn mng ln... trng ca chng trai lc nh l hin thc au chng c gi: n ca nhng - An i, v v khi c gi b nh chng ngi ph n dn nh p, ht hi: Dy i em... bi GV Nguyn Minh Tr 149

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 tc xa khi b g h bn... - Lm thuc cho c gi ung. - Tm cc c ch, - Gip c lm lng. hnh ng ca S quan tm, sn sc n tnh chng trai c chng trai tr thnh ch da tinh thn din t phn 2? vng chc cho c gi. - ip t cht Nim xt xa, thng cm su sc trong nhng li ca chng trai i vi c gi. th mang - ip t cht v nhng hnh nh ngha khng thin nhin ch s ho thn gn b nh mnh m v khng kht ca hai nhn vt tr tnh nhng hnh nh khng nh tnh yu mnh lit, thu thin nhin trong chung son st ca h. cc cu: Cht - Cc hnh nh so snh tng ng ba nm... song (tnh i ta-- tnh L- a; lng ta thsong c ngha ng nhau- bn chc nh vng, ) v g? cc ip ng (yu nhau, yu trn) Kht vng, ch on t ko g lay - Khi qut li chuyn c . nhng nt tm III. Tng kt bi hc: trng ca c gi v 1. Tm trng cc nhn vt: chng trai trong - C gi: au kh, nui tic, mi bc i on trch? l ni au ghm x, tuyt vng. - Chng trai: ng cm vi ni lng c gi, tm trng ca chng cn c s vn - Cc bin php ng t xt xa, au n n khng ngh thut c s nh tnh yu chung thu, vt qua mi dng? ngng tr, ng vin c gi, c hn ch i, bc l kht vng tnh yu t do v hnh phc. 2. Ngh thut: - Cc bin php tu t: ip t, ip ng, so snh. - Ngn ng: gin d, biu cm, giu hnh nh thin nhin mang tnh biu tng. - Ging iu: ngt ngo, thm m cht tr tnh v phong v vn ho dn tc Thi. GV Nguyn Minh Tr 150

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

E. Cng c, dn d: Yu cu hs v nh:- c li nhiu ln, c ti liu tham kho v on trch. - c trc bi: Luyn tp vit on vn t s.

GV Nguyn Minh Tr

151

Trng THPT Thnh Long 10 Ngy Ngy son: Tit: 31. Lm vn:

Gio n Ng Vn son:

luyn tp vit on vn t s
A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Nm c cc loi on vn trong vn bn t s. - Nhn din, phn tch v bit cch vit mt on vn, nht l cc on phn thn bi gp phn hon thin mt bi vn t s. - Nng cao thc tm hiu v hc tp vit cc on vn trong vn bn t s. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv. - Mt s on vn. - Hs c trc bi hc. -Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv hng dn hs phn tch cc ng liu theo nhng cu hi trong sgk v suy ngh, tho lun khi qut cc tri thc v hnh thnh nhng tri thc cn thit. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: Cu hi: Nu din bin tm trng ca chng trai v c gi trong on trch Tin dn ngi yu? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Bt c mt vn bn no cng c th bao gm t mt n nhiu on vn hp thnh th hin mt ch no .Vn bn t s cng vy. Song on vn trong vn bn t s c c im g? Lm th no vit tt nhng on vn y? Tit hc hm nay, chng ta s tm hiu nhng vn . Hot ng ca Yu cu cn t gv v hs Yu cu hs c I. on vn trong vn bn t s: phn I(sgk). 1. Khi nim on vn: Yu cu hs nhc L mt b phn ca vn bn, bt u GV Nguyn Minh Tr 152

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 li mt s kin t ch vit hoa li u dng v kt thc thc: bng du chm qua hng, thng biu - Nu khi nim t mt tng i hon chnh. on vn? 2. Cu trc chung ca on vn: - Cu trc chung Thng do nhiu cu to thnh, gm: ca on vn l - Cu nu khi qut (cu ch ). g? - Cc cu trin khai. 3. Cc loi on vn trong vn bn t s: - Em c hc - Theo cu trc v phng thc t duy: v cc loi on + on vn din dch. vn no? S + on vn quy np. phn loi cc + on vn song hnh. on vn da + on vn mc xch. trn c s no? + on vn tng- phn - hp. - Trong vn bn - Theo kt cu th loi vn bn: t s, ngoi cch + Cc on vn thuc phn m truyn. phn loi nh trn, + Cc on vn thuc phn thn ngi ta cn dng truyn. tiu ch no + Cc on vn thuc phn kt truyn. phn loi? Theo 4. Ni dung v nhim v ca on , c cc loi vn trong vn bn t s: on vn t s - Ni dung v nhim v ring: t cnh, t no? ngi, k s vic, biu cm, bnh lun, - Ni dung v i thoi, c thoi,... nhim v ring - Ni dung v nhim v chung: th hin v chung ca cc ch , ngha vn bn. on vn trong II. Cch vit on vn trong bi vn vn bn t s l t s: g? 1. Tm hiu ng liu: a. Cc on vn trong truyn ngn Rng x nu: - Cc on vn th hin ng, r, hay Hs c yu cu v su sc d kin ca tc gi. bi tp 1. - Nt ging: - Cc on vn + Ni dung: t s au thng v sc trch c th sng mnh lit ca rng x nu. hin ng d + Ging iu: ngi ca. kin ca tc gi - Nt khc: GV Nguyn Minh Tr 153

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 ko? Ni dung v + on m: t c th, chi tit, rt to ging iu ca hnh, to ko kh, li cun ngi c. on vn m Hnh nh cy x nu gi hin thc u v kt thc cuc sng au thng nhng bt khut c nt g ging ca con ngi Ty Nguyn. v khc nhau? + on kt: t rng x nu trong ci nhn ca cc nhn vt chnh, xa, m dn, ht tm mt, tri rng ti chn tri. Hnh nh cy x nu gi s bt dit, ngy mt trng thnh, ln mnh ca con ngi Ty Nguyn. - Bi hc: + Trc khi vit nn d kin tng v cc - Em hc c phn ca truyn, nht l phn u v iu g cch phn cui. vit on vn + Phn m v kt truyn nn h ng vi ca Nguyn nhau, th hin r ch ca truyn. Ngc? + Thng nht v ging iu phn u v phn kt. b. on vn trong truyn v hu thn ca ch Du: Hs c yu cu - l on vn t s. V: ca bi tp 2. + C yu t t s: c nhn vt, s vic, - C th coi y chi tit. l on vn trong + C yu t miu t v biu cm ph tr. vn bn t s ko? Thuc phn thn truyn. V sao? Theo anh(ch), on vn thuc phn no ca - Thnh cng ca on vn: truyn ngn K s vic: ch Du c gic ng m bn nh cch mng, c c v lng ng X vn vit? ng b con vng ln rt sinh ng. - Vit on vn - Ni dung cn phn vn: ny, bn hs + T cnh. thnh cng + T din bin tm trng (ni tm) ni dung no? nhn vt. Ni dung no bn - Gi mt vi chi tit: cn phn vn + T cnh: nh sng rc r, chi chang GV Nguyn Minh Tr 154

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 v trng? xua tan bng ti thm thm ca mn Anh (ch) hy m. vit tip vo + Tm trng ch Du: Ch Du a nc nhng ch trng mt. Ch nh thy li trc mt bao cnh ? cay ng ngy no. l ci ngy nng chang chang, ch i n ch con, tay dt con ch ci cng ci T lm li theo sau sang bn cho nh Ngh Qu thn oi. Ci ln ch phi cng anh Du m ngt ngoi nh v. Ri vic ch x ng tn cai l, c ln vng thot khi tay tn tri ph T n v a ngc nh lo quan c.Nhng nhng cnh au bun tan i trc nim vui, nim tin vo cuc sng hin ti. Nhng git nc mt ca chj ko phi dnh cho kh au ngy c m v nim vui trc s i thay ca dn tc, kh th cch mng sc si... Qua kinh 2. Cch vit on vn trong bi vn nghim ca nh t s: vn Nguyn Ngc - Cn hnh dung s vic xy ra ntn ri v thu hoch t ln lt k li din bin ca n. hai bi tp trn, - Ch s dng cc phng tin lin kt anh (ch) hy nu cu on vn c mch lc, cht cch vit on ch. vn trong bi vn t s? III. Luyn tp: Yu cu hs c Bi 1: v tho lun lm -S vic: ph bom n chm ca cc c bi tp 1 ti lp v thanh nin xung phong. v nh hon Thuc phn thn truyn: Ngi sao xa thnh bi tp 2. xi. - Sai st v ngi k: nhm ln ngi th nht v ngi th ba. Sa li: thay bng t ti. - Kinh nghim: Cn ch ti ngi k, m bo s thng nht v ngi k. Bi 2: (BTVN) GV Nguyn Minh Tr 155

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

E. Cng c, dn d: Yu cu hs v nh:- Hon thin bi tp, n li kin thc bi hc. - Son bi: n tp vn hc dn gian Vit Nam. Ngy son: son: Tit: 32. n tp: Ngy

n tp vn hc dn gian vit nam

A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Cng c, h thng ho cc kin thc VHDGVN hc nh c trng, cc th loi, gi tr ni dung v ngh thut ca cc tc phm (on trch) VHDG. - Rn k nng h thng ha, so snh, vn dng kin thc l thuyt tm hiu, phn tch mt tc phm VHDG c th. - C tnh cm trn trng, t ho v VHDGVN. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv. - Cc bng h thng. - Hs son bi, tr li cc cu hi n tp trong sgk. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gig dy- hc theo cch kt hp cc phng php: hng dn hs trao i- tho lun, tr li cc cu hi, lm bi tp vn dng. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: Cu hi: Nu cc loi on vn phn theo kt cu ca vn bn t s? Cch vit on vn trong bi vn t s? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Trong sut mi tun hc trc, chng ta c tm hiu bi khi qut v cc tc phm u t thuc GV Nguyn Minh Tr 156

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 nhiu th loi ca VHDG. Ngi ta ni vn n, v luyn nn nm vng cc kin thc v VhDG hc, hm nay, chng ta s cng n tp v VHDG theo nhng cu hi trong sgk. Hot ng ca gv Yu cu cn t v hs Gv chia hs thnh I. Ni dung n tp: cc nhm tho 1. Cu 1: lun, tr li nhng Cc c trng c bn ca VHDG: cu hi n tp - VHDG l nhng tc phm ngh thut trong sgk da trn ngn t truyn ming (tnh truyn bi son lm ming). nh. VD: K chuyn Tm Cm, Thch Cu 1: Trnh Sanh,...; k- ht s thi m Sn; li th by cc c trng trong ca dao c ht theo nhiu ln c bn ca VHDG, iu; cc v cho c trnh din bng minh ha bng cc li, nhc, ma v din xut ca ngh tc phm, on nhn,... trch hc? - VHDG l sn phm ca qu trnh sng tc tp th (tnh tp th). VD: Cc bi ca dao than thn cng mtp m u bng hai ch thn em,... - VHDG gn b mt thit vi cc sinh hot khc nhau ca i sng cng ng (tnh thc hnh). VD: K khan m Sn cc nh Rng ca ngi -; Truyn thuyt An Dng Cu 2: VHDGVN Vng v M Chu- Trng Thy gn vi c nhng th loi l hi C Loa;... g? Nu cc c 2. Cu 2: trng ch yu ca Bng tng hp cc th loi VHDG: cc th loi: s thi (s thi anh hng), Truyn Cu Th ca Sn truyn thuyt, DG ni DG DG khu truyn c tch, DG truyn ci, ca dao, - Thn Tc Ca - Cho. truyn th? Lp thoi. ng. dao. bng h thng cc - S thi. - Cu - V. GV Nguyn Minh Tr 157

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 th loi VHDG? . Truyn thuyt. C tch. Ng ngn. Truyn ci. Truyn th. - Cc c trng ch yu ca mt s th loi VHDG: (1) S thi: - L tc phm t s dn gian c quy m ln. - Ni dung: k v nhng bin c ln din ra trong i sng cng ng thi c i. - Ngh thut: + Ngn ng: c vn, nhp. + Ging iu: trang trng, ho hng, chm ri, t m vi li tr hon s thi. + Cc bin php tu t thng s dng: so snh trng ip, phng i, tng phn. + Kt hp yu t hin thc vi yu t h cu tng tng. * S thi anh hng: k v nhng chin cng ca ngi anh hng, xy dng hnh tng ngi anh hng k v, honh trng. (2) Truyn thuyt: - L tc phm t s dn gian, k v cc s kin, nhn vt lch s (c lin quan n lch s) theo xu hng l tng ha. GV Nguyn Minh Tr 158

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn - C s ho trn gia yu t hin thc v yu t thn k. - Th hin nhn thc, quan im nh gi, tnh cm ca nhn dn lao ng i vi cc s kin v nhn vt lch s. (3) Truyn c tch: - L tc phm t s dn gian m ct truyn v hnh tng c h cu c ch nh, k v s phn con ngi bnh thng trong x hi, th hin tinh thn nhn o v lc quan ca nhn dn lao ng. Truyn c tch thn k: L loi truyn c tch c s tham gia ca cc yu t thn k vo tin trnh pht trin ca cu chuyn. - Ni dung: + Phn nh mu thun, xung t gia nh, x hi, qua th hin cuc u tranh gia ci thin v ci c. + cao ci thin, nu gng o c tt p gio dc con ngi. + Th hin c m chy bng ca nhn dn lao ng v hnh phc gia nh, l cng bng x hi, v phm cht v nng lc tuyt vi ca con ngi. + Th hin tinh thn lc quan, yu i ca nhn dn lao ng. (4) Truyn ci: - L tc phm t s dn gian ngn gn, kt cu cht ch, kt thc bt ng. - K v nhng vic xu, tri t nhin trong cuc sng. - t nhn vt. - C ngha gii tr hoc ph phn. (5) Ca dao: - L li th tr tnh dn gian, thng 159

Cu 3: Lp tng hp so cc truyn gian hc mu sgk. Hs trnh

bng snh dn theo by

GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 bng chun b c kt hp vi m nhc khi din xng. ca mnh. Gv - Din t i sng ni tm con ngi, nhn xt, b th hin tm t, tnh cm ca con ngi sung, a ra bng nhiu hon cnh, ngh nghip,... ph. - Dung lng thng ngn gn. - Th th phn ln l th lc bt. - Ngn ng gin d, giu hnh nh so snh, n d,...c li din t bng mt s cng thc mang m sc thi dn gian. (6) Truyn th: L tc phm t s dn gian bng th, giu cht tr tnh, phn nh s phn v kht vng ca con ngi khi hnh phc la i v s cng bng x hi b tc ot. Cu 3: Th Mc ch Hnh Ni Kiu c im loi sng tc thc lu dung nhn ngh thut truyn phn vt nh chnh 1.S Ghi li c/s Ht- k XH Ty Ngi Bin php thi v c m Nguyn anh so snh, pht trin c i hng s phng i, cng thi thi cao trng ip ng ca k cng p, to nn ngi Ty x th k nhng nguyn xtc. (m hnh tng a. Sn) honh trng, ho hng. 2.Truy Th hin KK v Nhn T ci li n thi din x- cc s vt l s tht thuyt v cch ng (l kin v lch s lch s . nh gi hi nhn c c h cu ca nhn dn vt lch truyn thnh cu dn i gian) s c thuyt chuyn vi cc s tht nh- ho(An mang yu kin v ng Dng t k o, GV Nguyn Minh Tr 160

Trng THPT Thnh Long 10 nhn vt lch s.

Gio n Ng Vn c khc x qua mt ct truyn h cu. Xung t XH, cuc u tranh gia thinc, chnh nghagian t. Vng, M Chu, Ttng Thy,... ) Ngi con ring, ngi m ci, ngi em t, ngi lao ng ngho kh, bt hnh, ngi c ti l,... Nhng Kiu iu nhn tri t vt c nhin, thi h nhng tt xu. thi h tt xu ng ci, ng ph phn trong XH. hoang ng. -

3.Truy Th hin K n c nguyn tch. vng, c m ca nhn dn trong x hi c giai cp: chnh ngha thng gian t.

-Truyn hon ton do h cu. -Kt cu trc tuyn. - Kt thc thng c hu.

4.Truy -Mua vui, K n ci. gii tr. - Chm bim, ph phn XH.

Ngn gn. - To tnh hung bt ng, mu thun pht trin nhanh, kt thc t ngt.

Hs c v tr li 4.Cu 4: cu 4 trong sgk. - Ca dao than thn thng l li ca ngi GV Nguyn Minh Tr 161

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 Gv nhn xt, b ph n trong x hi c ni chung. sung. - V: + H va phi chu ch p bc bc lt ca giai cp thng tr v nhng ni kh vt cht khc. + Va phi gnh chu nhng kh au bt hnh ring ca gii mnh: thn phn b ph thuc, gi tr ca h ko c ai bit n,... - Thn phn ngi ph n hin ln rt c th qua li so snh hoc n d. - Ca dao yu thng tnh ngha cp n nhng tnh cm: tnh yu qu hng t nc, tnh cm gia nh, tnh ngha xm ging, tnh cm bn b, tnh yu nam n,... - V sao ca dao V p tm hn: giu ngha tnh hay dng cc biu ca ngi dn lao ng. tng: ci khn, ci - Cc biu tng thng dng: cu bc l + Ci khn: vt gn gi- i tng tm tnh yu? Cc tnh, bc l tnh cm; vt trao duyn, hnh nh cy vt k nim. a, bn nc- con + Cy cu: ni h hn, gp g; ni thuyn, gng nhp tnh yu. caymui + Cy a, bn nc nhng vt c mn,... ni nh biu tng cho ngi li i ch, ln tnh ngha? chung thu. + Con thuyn vt di chuyn biu tng cho ngi ra i. + Gng cay- mui mn nhng cay ng, mn m trong tnh ngha con - So snh ting c- ngi tri nghim; tnh cm thu i t tro v chung ca con ngi. ting ci ph - Ting ci t tro: t ci mnh, ph phn trong ca phn, cnh tnh trong ni b nhn dao hi hc, t dn, mong con ngi t sa nhng thi nu nhn xt h tt xu ca mnh ngha nhn v tm hn ngi vn. dn lao ng - Ting ci ph phn: kch, chm GV Nguyn Minh Tr 162

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 trong cuc sng bim nhng k xu xa, c c, bn cn nhiu vt v, cht bc lt ca giai cp thng tr lo toan? ngha x hi. Tm hn lc quan, yu i ca nhn - Nu nhng bin dn lao ng. php ngh thut - Nhng bin php ngh thut thng thng c s c s dng trong ca dao: dng trong ca + Cc bin php tu t: So snh, n d, dao? hon d, nhn ho, chi ch, phng i, tng phn,... + Din t theo 3 li: ph (trnh by, din t r s vt, s vic, tm t, tnh cm con ngi), t (so snh), v hng (biu l cm xc i vi ngoi cnh, m - Nhng nt ni u cho s biu hin tm tnh) bt trong ngh II. Bi tp vn dng: thut miu t 1. Cu 1: nhn vt anh - Nhng nt ni bt trong ngh thut hng trong s thi miu t nhn vt anh hng trong s thi: l g? Nu dn + Tng tng phong ph, phng khong, chng minh ha? bay bng. VD: Nhng hnh nh miu t ti ma khin ca m Sn. + So snh, phng i, tng phn. - Nh nhng th VD: Chng ma trn cao... nh lc; php ngh thut Th l...ko thng; Bp chn...x , v p ca dc;... ngi anh hng s - Tc dng: tn vinh v p ho hng, thi c l tng k v ca ngi anh hng. ho ntn? Hs trnh by bng h thng. Gv nhn xt, b 2. Cu 2: sung, a ra bng ph- p n. Ci li s Bi kch Nhng Kt cc Bi hc rt tht lch c h chi tit ca bi ra s cu hoang - kch ng, k GV Nguyn Minh Tr 163

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

o Cuc Bi kch Thn Mt tt Tinh xung t tnh Kim Quy. c (tnh thn cnh gia An yu. - Ly n yu, gia gic. Dng Vthn. nh, -X l ng vi Ngc t nc) ng Triu train mi thi k ging nc. quan h u Lc. Thn ci ringKim Quy ci chung, r nc a nh- nc, An Dng c nhnVng cng cm sng ng, l t by tc tr- tnh xung cm. bin. - Mu M Chu ngc trai, xc M Chu ngc thch. 3. Cu 3: - c sc ngh - Khi Tm cng m con m d gh: thut ca truyn Yu ui, th ng. l th hin s Ch bit khc khi gp kh khn chuyn bin ca (khi b trt ht gi tp, bng b hnh tng nhn git tht, ko nht ht thc, ko c vt Tm: t yu qun o p i xem hi) v nh ui, th ng Bt gip . n kin quyt - Khi tr thnh hong hu: ko cn s u tranh ginh gip ca Bt, Tm kin quyt li s sng v u tranh ginh li cuc sng v hnh phc cho hnh phc. mnh. Anh Bn ln b git Bn ln ho (ch) hy phn kip: chim vng anh- cy xoan tch truyn c o- khung ci- qu th tr li GV Nguyn Minh Tr 164

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 tch Tm Cm lm ngi, xinh p hn xa. lm sng t Lun vch mt, t co ti c ca iu . Cm. - L gii: + Ban u: Tm cha thc r v thn phn mnh, mu thun gia nh cha cng thng li c Bt gip th ng. + V sau: mu thun gia nh cng quyt lit, pht trin thnh mu thun x hi, mu thun thin- c v Tm li ko nhn c s gip ca Bt kin quyt u tranh. - ngha: + Khng nh sc sng, sc tri dy mnh lit ca con ngi trc s vi dp ca cc th lc th ch, sc mnh ca ci thin, l cuc u tranh n cng, trit ca ci thin vi ci c. Lp bng n tp + Th hin s pht trin tch cc v 2 truyn ci ca tnh cch nhn vt. hc. + Th hin nim tin, lng nhn Hs trnh by o v lc quan ca nhn dn lao bng chun b ng. ca mnh. Gv 4. Cu 4: nhn xt, a ra bng ph- p n. i tng ci Ni dung ci Tnh hung Cao tro gy ci ting ci o ra 1. Truyn -Thi giu Lung - Khi thy Tam i con dt, khoe cung ko ni cu: g: Anh hc khoang. bit ch D d l tr lm gia k, hc tr ch con s (thy ) hi gp. cng, con - B hc tr cng l ng GV Nguyn Minh Tr 165

Trng THPT Thnh Long 10 2. Nhng n - Bi hi kch phi bng ca vic hi hai my: l v n hi Thy l, Ci l. v Ng.

Gio n Ng Vn cht vn thy . - Ci t lt m ko nhng b thua kin li cn b nh n. con g. - Cu ni cui cng ca thy l: Tao bit my phi nhng n phi...bng hai my.

Hs pht biu tr li cu hi, c mt s cu ca dao tm c v cc ch m sgk a ra. Gv nhn xt, b sung hon chnh.

- Tm mt s bi th(cu th) ca cc nh th trung i v hin i c s dng cht

5. Cu 5: - Mtp m u cc bi ca dao c lp li c tc dng nhn mnh, tng sc gi cm v lm ngi c (nghe) thm hiu su hn v chng. - Cc hnh nh so snh, n d trong cc bi ca dao hc: tm la o, c u gai, trng, sao, mt tri, khn, n, chic cu di ym,gng caymui mn. - Cc cu ca dao: + Thn em nh ging gia ng, Ngi khn ra mt, ngi phm ra chn. + Thn em nh l i bi, Ngy th di nng, m th dm sng. + Thn em nh ht ma ro, Ht ri xung ging, ht vo vn hoa... + Chiu chiu li nh chiu chiu Nh ngi ym trng di iu tht lng. + Chiu chiu my ph Sn Tr Lng ta nh bn nc mt v ln cm. + Chiu chiu ra ng ng sau, Trng v qu m rut au 166

GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 liu VHDG? chn chiu... 6. Cu 6: - Th H Xun Hng: bi Bnh tri nc, Mi tru,... - Th Nguyn Du: Truyn Kiu VD: Ca dao c cu: Vng trng ai x lm i, ng trn ai v ngc xui hi chng? Truyn Kiu: Vng trng ai x lm i, Na in gi chic, na soi dm trng. - Th Nguyn Khoa im: t nc l ni em nh ri chic khn trong ni nh thm( Trng ca Mt ng kht vng)... E. Cng c, dn d: Yu cu hs: - Xem lai bi hc, hon thin cc cu hi. - Son bi: Khi qut vn hc trung i.

Ngy son: son: Tit: 33. Lm vn:

Ngy

tr bi vit s 2
A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- n tp, cng c kin thc v k nng vit mt bi vn t s. - Sa cha cc li v nhn thc yu cu , cc li dng t, cu v din t. GV Nguyn Minh Tr 167

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 B. S chun b ca thy v tr: - Hs xem li bi. - Gv chm bi, son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc hnh thc pht vn- m thoi, nhn xt, biu dng cc bi lm tt, sa cha nhng bi cn nhiu li. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c. 3. Tin trnh tr bi: Hot ng ca Yu cu cn t gv v hs Gv yu cu hs bi: nhc li bi, Sau khi t t ging Loa Thnh, xung chp li ln bng. thy cung, Trng Thy tm gp li M Chu. Hy tng tng v k li cu chuyn . - Hy xc nh I. Tm hiu : kiu bi ca 1. Kiu bi: vn trn? T s (k chuyn tng tng) - Ni dung chnh 2. Ni dung: ca cu chuyn Cuc gp g ca M Chu- Trng Thy. l g? 3. Phm vi kin thc: - lm tt bi - Kin thc v tc phm truyn An Dvn t s ny, ng Vng v M Chu- Trng Thy, chng ta cn s c bit l v hai nhn vt M Chu, dng cc tri thc Trng Thy v bi kch tnh yu ca h. no? - Kin thc thc t phc v cho vic tng tng v bin v thu cung. II. Lp dn : 1. M bi: - Sau khi chn ct M Chu, Trng Thy ngy m n hn, t giy v bn thn. - Theo em, chng - Mt hm, khi i tm, Trng Thy tng ta cn nu nhng nh thy M Chu di ging nn lao ni dung g u xung ging m cht. phn m bi? 2. Thn bi: a. Hnh trnh tm gp M Chu GV Nguyn Minh Tr 168

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 ca Trng Thy: - Di m ph: Gv gi m, hng + Thnh khn hi hn, cam tm chu dn hs tng tng: mi hnh pht au n. Theo quan + Mong c c n xung thy cung nim tn ngng gp li M Chu. dn gian, con + c Dim Vng chp nhn. ngi c nhiu ti li sau khi cht - Xung thy cung: thng b y + Cnh vt thin nhin: san h, mun xung th gii loi tm c, ngc trai,...lung linh p , no? Hnh ng qy gi. ca Trng Thy + Cnh lu i trng l, qun lnh ni ? trang nghim- ni M Chu . - Em hy tng t- Trng Thy cu xin qun lnh cho ng v quang c gp nng. cnh ca thu cung? Gv lu hs c th tng tng theo b. Cuc gp g ca M Chu v nhiu cch: Trng Thy: Trng Thy gp - Cch 1: M Chu trong + M Chu nng li ph phn, on mt bui tic tuyt vi Trng Thy. linh nh thy + Trng Thy by t s hi hn mun cung hoc M mng, cu xin nng tha th nhng vn ko Chu c cuc lay chuyn c nng. sng ngho + Lu i tan bin, hn Trng Thy b kh,... ph, m dn, tan trong dng nc xanh. - Cch 2: - Hy tng tng + Hai ngi t n hn v nhng sai din bin tm lm ca mnh. trng, thi + Cng nhau c qun qu kh, hng n ca cc nhn vt cuc sng yn bnh, ko vng bn trong cuc gp chuyn trn gian. g bt ng ny? - Cch 3: Hs pht biu, + M Chu phn tch r mi l ng tho lun bo v sai. cc cch suy + Trng Thy t n hn, mun ni li GV Nguyn Minh Tr 169

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 ngh khc nhau. duyn xa. + Tuy cn tnh yu nhng M Chu ko chp nhn, mun em tnh cm st i ra cm k 3. Kt bi: Nu cm ngh ca mnh theo cc cch kt thc trn. III. Nhn xt, nh gi bi lm ca hs: 1. u im: - a s hs nhn thc c kiu bi. - Nhiu bi vit bc l kh nng tng t- phn kt ng phong ph, ngn ng din t biu truyn, em s nu cm. cc g? 2. Nhc im: - Mt s bi c s dng cc chi tit tng tng cha ng vi tm l nhn vt v Gv cng b thang kin thc thc t. im, nhn xt - Nhiu hs cha bit phn chia b cc c th mt s u bi hp l. im, nhc - Mt s bi cn sai nhiu li chnh t, im cn tn ti, cu v din t. c v biu d- IV. Cha li. ng bi lm tt. Gv yu cu hs xem li bi, c V.c v biu dng bi lm tt. k li ph t rt kinh nghim, VI. Tr bi v dn d. trao i bi vi bn hc tp. E. Cng c, dn d: Yu cu hs son bi: Khi qut VHVN t th k X- XIX.

GV Nguyn Minh Tr

170

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

Ngy Ngy son: Tit: 34. c vn:

son:

khi qut vn hc vit nam t th k X- XIX

A.Mc tiu bi hc: GV Nguyn Minh Tr 171

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 Gip hs:- Nm c mt cch khi qut nhng kin thc c bn v: Cc thnh phn, cc giai on pht trin v nhng c im ln v ni dung v ngh thut ca VHVN t th k X- XIX. - C k nng phn tch, tng hp, pht hin v chng minh cc lun im ca bi vn hc s mt cch h thng. - C lng yu mn, trn trng di sn VH dn tc. B.S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv. - Cc bng biu h thng ho kin thc. - Hs son bi theo cc cu hi trong sgk. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc phng php: trao i- tho lun, tr li cc cu hi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c. 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Nm 938, Ng Quyn nh tan qun Nam Hn trn sng Bch ng m ra k nguyn mi cho dn tc. T y, nc i Vit bt u xy dng ch PK c lp t ch. Bn cnh dng VHDG, VH vit bt u hnh thnh v pht trin. Nn VHVN t th k X- XIX c gi l VH trung i. Vy din mo ca nn VH y ntn? Hm nay, chng ta cng tm hiu qua bi: Khi qut VHVN t th k X-XIX. Hot ng ca gv Yu cu cn t v hs - VH t th k X- I. Cc thnh phn ca VH t th k XXIX c cc thnh XIX: phn no? Cc - Hai thnh phn ch yu:+ VH ch Hn. thnh phn ch + VH ch Nm. yu? Ch quc - Ch quc ng xut hin vo khong th ng xut hin vo k XVII, VH ch quc ng xut hin vo thi gian no? Ti giai on cui ca VHT nhng thnh tu cha sao VH vit bng ng k, cha c coi l mt b phn ca ch quc ng cha VHT. GV Nguyn Minh Tr 172

Trng THPT Thnh Long 10 c coi l mt b phn ca VHT? - Em hiu th no l VH ch Hn? Nu cc th loi ca VH ch Hn? VD cc tc phm minh ho? nh gi chung v thnh tu ca VH ch Hn?

Gio n Ng Vn

- Em bit g v ch Nm? -Th no l VH ch Nm? N xut hin vo thi gian no? - c im ca cc th loi VH ch Nm c g khc vi VH ch Hn?

- K tn mt vi GV Nguyn Minh Tr

1. Vn hc ch Hn: - L cc sng tc bng ch Hn ca ngi Vit. - Th loi: ch yu tip thu t cc th loi ca VH Trung Quc: + Chiu: Chiu di (L Cng Un) + Biu: Biu t n (Nguyn Tri) + Hch: Hch tng s (Trn Quc Tun) + Co: Bnh Ng i co (Nguyn Tri) + Truyn truyn k: Truyn k mn lc (Nguyn D) + K s: Thng kinh k s (L Hu Trc) + Tiu thuyt chng hi: Hong L nht thng ch (Ng gia vn phi) + Ph: Bch ng giang ph (Trng Hn Siu) + Th c phong, th ng lut ca Nguyn Tri, Nguyn Du, H Xun Hng,... VH ch Hn t c nhng thnh tu ngh thut to ln. 2. VH ch Nm: - Ch Nm l th ch vit c do ngi Vit da vo ch Hn sng to ra ghi m ting Vit. - VH ch Nm l cc sng tc bng ch Nm ca ngi Vit, ra i t khong cui th k XIII, tn ti v pht trin n ht thi k VHT. - Th loi: ch yu l th. + Cc th loi tip thu ca VH Trung Quc: ph, vn t, th ng lut. + Cc th loi VH dn tc: ngm khc, truyn th, ht ni, th ng lut tht ngn xen lc ngn. - Cc tc gi, tc phm VH ch Nm tiu biu: + Nguyn Tri: Quc m thi tp. 173

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 tc gi, tc phm + Nguyn Du: Truyn Kiu, Vn chiu VH ch Nm tiu hn,... biu? + on Th im: Chinh ph ngm. + Nguyn nh Chiu: Lc Vn Tin,... S song song tn ti v pht trin ca hai thnh phn VH trn to nn tnh song ng trong nn VH dn tc. Chng ko i lp m b sung cho nhau cng pht trin. - Cc giai on pht trin ca VHT? Nu cc c im chnh v hon cnh lch s x hi ca giai on VH t th k X- XIV? - Ti sao ni n giai on VH ny, VHVN to ra c mt bc ngot ln? - Ni dung, m hng ch o ca VH giai on ny? - Em hiu th no l ho kh ng A? - Nu cc tc gi, tc phm tiu biu ca giai on VH ny? II. Cc giai on pht trin ca VH t th k X- XIX: 1. Giai on t th k X-XIV: a. Hon cnh lch s- x hi: - Dn tc ta ginh c quyn c lp t ch. - Lp nhiu chin cng chng gic ngoi xm: chng Tng, qun Nguyn- Mng. - Xy dng t nc ho bnh, vng mnh, ch phong kin thi k pht trin. b. Cc b phn vn hc: - VH vit chnh thc ra i to bc ngot ln. - Gm hai b phn song song tn ti v pht trin: +VH ch Hn. +VH ch Nm. c. Ni dung: - Cm hng yu nc chng xm lc v t ho dn tc vi m hng ho hng, mang ho kh ng A. - Ho kh ng A: ho kh thi Trn- tinh thn quyt chin quyt thng k th xm lc, t ho dn tc. - Cc tc gi, tc phm tiu biu: + L Thng Kit: Nam quc sn h. + Php Thun: Quc t. + L Cng Un: Thin chiu. + Trn Hng o: Hch tng s. + Trng Hn Siu: Bch ng giang ph... 174

- Nu nhng c im ngh thut ln ca VH giai GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 on ny? d. Ngh thut: - VH vit bng ch Hn t c nhng thnh tu ln: vn chnh lun, vn xui vit v ti lch s, vn ho, th, ph. - Nu cc s kin - VH vit bng ch Nm bc u pht trin. lch s ni bt - Hin tng vn- s- trit bt phn. trong giai on 2. Giai on t th k XV- XVII: ny? a. Hon cnh lch s- x hi: - Chin thng gic Minh, triu Hu L c thnh lp, ch PK t cc thnh cui th k XV. - Ni chin: Mc- L, Trnh- Nguyn chia - VH vit trong ct t nc vo th k XVI- XVII khin ch giai on ny gm PK suy yu. cc b phn no? Nhn chung tnh hnh x hi vn n - VH giai on ny nh. c g k tc v b. Cc b phn vn hc: khc bit v ni VH ch Hn v VH ch Nm u pht dung so vi giai trin, t nhiu thnh tu. on VH trc? Ti c. Ni dung: sao? Nu tn 2 tc - Tp tc pht trin cm hng yu nc, t gi, tc phm tiu ho dn tc, khng nh dn tc v biu cho cc ni triu nh PK. dung ? VD: Bnh Ng i co, Quc m thi tp (Nguyn Tri); Hng c quc m thi tp, Thnh Tng di tho (L Thnh Tng);... - Phn nh, ph phn hin thc x hi ng - Cc th loi t thi vi nhng t lu, suy thoi v o c. c nhiu thnh VD: Th Nguyn Bnh Khim, Truyn k tu ca VH ch mn lc (Nguyn D),... Hn v VH ch d. Ngh thut: Nm? - VH ch Hn: t thnh tu vt bc vn chnh lun v vn xui t s. - VH ch Nm: th Nm pht trin, xut hin xu hng Vit ho th ng lut, cc khc ngm, vnh, din ca lch s bng th - Nu cc s kin lc bt v song tht lc bt pht trin. lch s ni bt 3. Giai on t th k XVIII- na u trong giai on th k XIX: GV Nguyn Minh Tr 175

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 ny? a. Hon cnh lch s- x hi: - Ni chin PK tip tc gay gt, ko di khin ch PK suy thoi. - Phong tro nng dn khi ngha si sc, nh cao l khi ngha Ty Sn, dit Trnh- Nguyn, qun Xim v qun Thanh, thng nht t nc. - Ty Sn tht bi, nh Nguyn khi phc vng triu PK chuyn ch. - t nc b t trc him ha xm lc ca thc dn Php. L giai on lch s y bin ng, c bi kch v c anh hng ca. Nn vn hc dn tc pht trin mnh, kt tinh nhiu tc gi, tc phm vn hc xut sc c nh gi l giai on VH - Cm hng ch c in. o ca VH giai b. Cc b phn vn hc: on ny? - VH ch Hn pht trin. - Nhng biu hin - VH ch Nm pht trin t nh cao. ca ch y? c. Ni dung: - Nu cc tc gi, Tro lu nhn o ch ngha: tc phm tiu biu + Ting ni i quyn sng, quyn hnh ca giai on VH phc, u tranh i quyn gii phng con ny? ngi c nhn. + Cm thng vi nhng s phn bt hnh. Gv phn bit k/n + T co, ph phn cc th lc bo tn ch nhn o- nhn p ln quyn sng ca con ngi. vn: + Ngi ca nhng v p ca con ngi. + Nhn vn: + Kht vng t do cng l, m c v x hi phm cht ngi tt p cho con ngi. con ngi- v p - Cc tc gi, tc phm tiu biu: vn ha ca con + ng Trn Cn- on Th im: Chinh ngi cm hng ph ngm. nhn vn l cm + Nguyn Gia Thiu: Cung on ngm khc. hng khng + Nguyn Du: Truyn Kiu- nh cao ca nh, ngi ca v VHT. p ca con ngi. + Th Nm H Xun Hng. + Nhn o: o + Th B Huyn Thanh Quan. GV Nguyn Minh Tr 176

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 c tt p ca + Ng gia vn phi: Hong L nht thng con ngi biu ch. hin s tn + Th Cao B Qut, Nguyn Cng Tr,... trng, tin tng, ngi ca v p ca con ngi; yu thng con ngi; u tranh bo v, pht trin con ngi. - Nu nhng thnh tu ngh thut d. Ngh thut: tiu biu ca VH - Pht trin mnh v kh ton din c VH giai on ny? ch Hn v VH ch Nm, c th v vn xui. - VH ch Nm c khng nh v pht - Nu cc s kin trin t n nh cao. lch s ni bt 4. Giai on VH na cui th k XIX: trong giai on a. Hon cnh lch s- x hi: ny? - Thc dn Php xm lc. Triu nh nh Nguyn u hng tng bc. Nhn dn c nc kin cng chng gic nhng gp phi nhiu tht bi. - XHPK chuyn thnh XHTD na PK. - Vn ha phng Ty bt u nh hng ti i sng XH. - Nu cc b phn b. Cc b phn vn hc: vn hc trong giai - Ch yu l hai b phn: ch Hn v ch on ny? Nm. - VH vit bng ch quc ng bc u xut hin nhng thnh tu cha ng k. - Ch v cm c. Ni dung: hng yu nc l - Ch ngha yu nc chng xm lc mang ch o trong giai cm hng bi trng. on VH ny nhng - T tng canh tn t nc trong cc bn n c c im iu trn ca Nguyn Trng T. g khc vi giai - Ph phn hin thc x hi ng thi trong on t th k X- th Nguyn Khuyn, T Xng. XIV? V sao? - Cc tc gi, tc phm tiu biu: GV Nguyn Minh Tr 177

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn + Nguyn nh Chiu- tc gi VH yu nc ln nht. + Nguyn Khuyn, T Xng,... d. Ngh thut: - Vn th ch Hn, ch Nm ca Nguyn nh Chiu, Nguyn Khuyn, T Xng. - Xut hin mt s tc phm vn xui bng ch quc ng ca Trng Vnh K, Nguyn Trng Qun, Hunh Tnh Ca,... em n nhng i mi bc u theo hng hin i ha.

- Thnh tu ngh thut c sc ca giai on VH ny kt tinh th loi, tc gi VH no? C nhng th loi mi no?

E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- Hc bi. - Tm hiu nhng c im ln v ni dung v ngh thut ca VHT.

Ngy Ngy son: Tit: 35. c vn:

son:

khi qut vn hc vit nam t th k X- XIX(tip)

A.Mc tiu bi hc: Gip hs:- Nm c mt cch khi qut nhng kin thc c bn v nhng c im ln v ni dung v ngh thut ca VHVN t th k X- XIX. - C k nng phn tch, tng hp, pht hin v chng minh cc lun im ca bi vn hc s mt cch h thng. - C lng yu mn, trn trng di sn VH dn tc. B.S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv. GV Nguyn Minh Tr 178

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 - Cc bng biu h thng ho kin thc. - Hs son bi theo cc cu hi trong sgk. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc phng php: trao i- tho lun, tr li cc cu hi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c. Cu hi: Cc thnh phn, cc giai on pht trin ca VHVN t th k X- XIX? Ti sao giai on t th k XVIIIna u XIX c coi l giai on VH c in? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Hot ng ca Yu cu cn t gv v hs - VHTVN pht III. Nhng c im ln v ni trin di s tc dung ca vn hc t th k X-XIX: ng ca nhng VHTVN pht trin di s tc ng ca yu t no? cc yu t: Nhng ni dung + Truyn thng dn tc. cm hng ln ca + Tinh thn thi i. n? + nh hng t Trung Quc. 1. Ch ngha yu nc: - Nu v tr, c - V tr: l ni dung ln, xuyn sut qu im v cc trnh tn ti v pht trin ca VHTVN. biu hin ca - c im: ch ngha yu n- + Gn lin vi t tng trung qun i c trong VHTVN? quc. Nu mt vi VD + Ko tch ri truyn thng yu nc ca minh ho? dn tc. Gv lu hs: Trong - Cc biu hin: giai on cui + thc c lp, t ch, t cng, t ho ca VHTVN, t t- dn tc. ng li tm vi VD: Nam quc sn h ( L Thng Kit); quan nim trung Bnh Ng i co (Nguyn Tri); Bch qun i quc ng giang ph (Trng Hn Siu);... trong cm hng + Khi t nc c gic ngoi xm: yu nc xut Lng cm th gic su sc, tinh thn GV Nguyn Minh Tr 179

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 hin: vo quyt chin quyt thng vi k th: my ch trong VD: Ngm th ln... ko cng sng bia/ Rng quan (Bnh Ng i co- Nguyn Tri), Ta thnh Nguyn co ng...xin lm(Hch tng s- Trn Quc v lu (Di Tun),... chcNguyn Bit n, ca ngi nhng ngi hi sinh v Khuyn) t nc: VD: Vn t ngha s Cn Giuc (Nguyn nh Chiu),... Xt xa au n trc cnh t nc b tn ph, nhn dn phiu bt, khn cng: VD: Bnh Ng i co (Nguyn Tri), Chy gic (Nguyn nh Chiu),... + Khi t nc thanh bnh: Ca ngi v p ca thin nhin, t nc- tnh yu thin nhin. VD: Th vit v thin nhin trong VH L- Trn, th Nm Nguyn Tri, Nguyn Khuyn,... Ca ngi cuc sng thi bnh thnh tr: VD: Ph gi v kinh (Trn Quang Khi) 2. Ch ngha nhn o: - V tr: l ni dung ln, xuyn sut qu - Nu v tr, c trnh tn ti v pht trin ca VHTVN. im v cc - c im: biu hin ca + Bt ngun t truyn thng nhn o ch ngha nhn ca ngi VN, t ci ngun VHDG, li sng o trong thng ngi nh th thng thn. VHTVN? Nu + nh hng t t tng nhn vn tch cc mt vi VD minh ca cc tn gio: o Pht- t tng t bi ho? bc i; Nho gio- hc thuyt nhn ngha, t tng thn dn; Lo gio- sng thun theo t nhin, ho hp vi t nhin. - Cc biu hin: + Ln n, t co cc th lc bo tn ch p ln quyn sng, hnh phc ca con ngi: cng quyn, nh kin v h tc XH, thn quyn, th lc ng tin. VD: Chinh ph ngm, Th H Xun HGV Nguyn Minh Tr 180

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 ng, Truyn Kiu,... + Cm thng vi nhng s phn bt hnh, nhng ni kh au ca con ngi. VD: Chuyn ngi con gi Nam Xng, Chinh ph ngm, Cung on ngm khc, Truyn Kiu,... + Khng nh, cao phm cht tt p, ti nng v kht vng chn chnh ca con ngi. VD: Cc tc phm VH Pht gio i L (Co tt th chng, Ngn hoi,...), Truyn Kiu, Lc Vn Tin,... + cao quan h o c, o l tt p gia ngi vi ngi. - Em hiu th VD: Bn n chi nh, Khc Dng no l th s, Khu,... cm hng th 3. Cm hng th s: s? - Th s: cuc sng con ngi, vic i. - Cm hng th - Cm hng th s: by t suy ngh, thi s xut hin khi , tnh cm vi cuc sng con ngi v no trong VHT? vic i. - Xut hin t VH cui i Trn (th k XIV), tn ti v pht trin trong qu trnh pht trin ca VHT, cng giai - Ni dung biu on cui ca VHT cng m nt VH hin ca cm i t ci tht ca tm tr n ci tht hng th s? ca cuc i, x hi. - Ni dung biu hin: Cc tc gi hng ti hin thc cuc sng ghi li nhng iu trng thy: + Nhng bi th v thi i en bc ca Nguyn Bnh Khim. + Thng kinh k s (L Hu Trc), V trung tu bt (Phm nh H) b mt thi nt ca triu nh PK trong bui suy tn. + Th tro phng thm thu v tnh cnh t nc trong bui n l v th v i sng nng thn ca Nguyn GV Nguyn Minh Tr 181

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 Khuyn. - Th no l tnh + Bc tranh XH thnh th thi ch quy phm? Biu PK mt vn, thc dn Php honh hnh hin ca n? Nu trong th T Xng,... tn cc tc gi v IV. Nhng c im ln v ngh cc tc phm ca thut ca vn hc th k X- XIX: h c s ph v 1. Tnh quy phm v ph v tnh tnh quy phm? quy phm: - Tnh quy phm:l s quy nh cht ch theo khun mu (quy phm: cung cch chun mc cn phi tun th, lm theo). L c im ni bt ca VHT. - Biu hin: + Quan nim VH: coi trng mc ch gio hun ca VH, thi d ngn ch, vn d ti o. + T duy ngh thut: ngh theo kiu mu ngh thut c sn, thnh cng thc. + Th loi vn hc: c s quy nh cht ch tng th loi. + Thi liu:s dng nhiu in tch, in c, vn liu quen thuc. + Thin v tng trng, c l. - Em hiu th - S ph v tnh quy phm: l s sng to, no l trang pht huy c tnh sng to v c ni dung nh v bnh v hnh thc biu hin vt ra ngoi d? nhng quy nh trn. - Cc biu hin VD: Cc tc gi u t c s ph v tnh ca khuynh hng quy phm: Nguyn Tri (th ng lut trang nh v xu tht ngn xen lc ngn, sng to v hng bnh d? ti), Nguyn Du, H Xun Hng, VD? Nguyn Khuyn, T Xng,... Gv lu thm: 2. Khuynh hng trang nh v xu hng + Xu hng trang bnh d: nh c ch yu - Trang nh: trang trng, tao nh v trong VH ch p lch lm, thanh cao. Hn. - Bnh d: bnh thng v gin d. GV Nguyn Minh Tr 182

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 + Xu hng bnh - Khuynh hng trang nh: d xut hin ch + ti, ch : hng ti ci cao c, yu trong VH trang trng hn ci bnh thng, gin d. ch Nm. VD: Ch ln ca ngi qun t, o ca thnh hin,... + Hnh tng ngh thut: hng ti v tao nh, m l hn v n s, mc mc. VD: Hnh tng thin nhin mang tnh c l, tng trng, trang trng, i cc (tng, cc, trc, mai)... + Ngn ng ngh thut: trau chut, hoa m. - VHT ch yu VD: Ch ci cht, cc tc gi dng li tip thu tinh hoa li chu ngc din t- gy cnh VH nc no? thin hng, nt than b liu, ngm - Nu nhng mt ci chn sui,... tip thu VH nc - Xu hng bnh d: ngoi ca VH ngy cng gn b vi i sng hin VHTVN? thc: + ti, ch , hnh tng ngh thut: - Biu hin ca ly t i sng t nhin, gin d. qu trnh dn + Ngn ng ngh thut: ly t li n tc ho hnh ting ni hng ngy, vn dng ca dao, thc VH dn tc? tc ng,... 3. Tip thu v dn tc ho tinh hoa Gv yu cu hs VH nc ngoi: c phn ghi - Tip thu tinh hoa VH Trung Quc: nh- sgk, a ra + Ngn ng: ch Hn. bng h thng + Th loi: th c phong, th ng lut, tng kt cc ni hch, co, chiu, biu, truyn truyn dung chnh ca k, k, tiu thuyt chng hi,... bi hc. + Thi liu: in c, thi liu Hn hc. - Qu trnh dn tc ha hnh thc vn hc: + Ngn ng: sng to v s dng ch Nm v s dng li n ting ni, cch din t ca nhn dn lao ng. + Th loi: Vit ho th ng lut v sng to cc th th dn tc. GV Nguyn Minh Tr 183

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 III. Tng kt bi hc: Ghi nh:(sgk E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- n li kin thc bi hc. - c trc bi ting Vit: Phong cch ngn ng sinh hot Ngy son: Ngy son: Tit:36. Ting Vit:

phong cch ngn ng sinh hot

A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Nm c khi nim ngn ng sinh hot, phong cch ngn ng sinh hot vi nhng c trng c bn ca n. - Rn k nng phn tch v s dng ngn ng theo phong cch sinh hot. - C vn ha giao tip trong i sng hng ngy qua vic dng t, xng h, biu hin tnh cm, thi . B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv. - Hs c trc sgk. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc dy- hc theo cch kt hp cc hnh thc trao i- tho lun v cc VD, pht vn- m thoi, t rt ra cc vn l thuyt v phong cch ngn ng sinh hot. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra 15pht: Cu hi: Nu cc giai on pht trin ca VHVN t th k X- XIX? K tn 2 tc gi, tc phm tiu biu ca mi giai on ? V tr, c im v cc biu hin ca ch ngha yu nc ca thi k VH trn? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Hng ngy, chng ta vn s dng ngn ng trong hot ng giao tip.Vy ngn ng sinh hot

GV Nguyn Minh Tr

184

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 l g? Cc dng biu hin ca n ntn? Bi hc hm nay, chng ta s tm hiu cc vn y. Hot ng ca gv Yu cu cn t v hs I. Ngn ng sinh hot: Gv yu cu hs 1. Khi nim ngn ng sinh hot: c din cm VD a. Tm hiu ng liu: trong sgk. - Cuc hi thoi din ra : - Cuc hi thoi + Khng gian (a im): khu tp th din ra u, X. khi no? Cc + Thi gian: bui tra. nhn vt giao - Nhn vt giao tip: tip l nhng ai? + Lan, Hng, Hng: l cc nhn vt Quan h gia h chnh, c quan h bn b, bnh ng ntn? v vai giao tip. + M Hng, ngi n ng: l cc nhn vt ph. M Hng c quan h rut tht vi Hng; ngi n ng v cc bn tr c quan h x hi. C 2 ngi u vai b trn. - Ni dung giao tip: Lan v Hng r H- Ni dung, hnh ng cng i hc. thc v mc ch - Hnh thc: gi- p. giao tip ca cuc - Mc ch: cng thc gic nhau hi thoi l g? n lp ng gi quy nh. - c im ngn ng: + S dng nhiu t h gi, tnh thi: - Ngn ng trong i, i,, ch, vi, gm, y, cht thi,... cuc hi thoi c + S dng cc t thn mt sung s, c im g? khu ng: lch b lch bch. + Cu: ngn, c cu c bit v cu tnh lc. b. Khi nim: L li n ting ni hng ngy dng thng tin, trao i ngh, tnh cm, - Cn c vo kt p ng nhng nhu cu trong cuc qu phn tch sng. cuc hi thoi trn, em hy cho bit 2. Cc dng biu hin ca ngn ng GV Nguyn Minh Tr 185

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 th no l ngn sinh hot: ng sinh hot? - Dng ni:c thoi, i thoi. - Cc dng biu - Dng vit: nht k, th t, hi c c hin ca ngn nhn. ng sinh hot? - Dng li ni ti hin (m phng li thoi t nhin nhng phn no c gt ra, bin tp li t nhiuc tnh cht c l, tnh cch iu, c chc nng nh tn hiu ngh thut): li ni ca cc nhn vt trong cc v kch, cho, truyn, tiu thuyt,... Hs c v hc * Ghi nh:(sgk). phn ghi nh trong sgk. 3. Luyn tp: Hs tho lun, pht a. Li ni chng mt tin biu gii thch v mua, ni dung cc cu La li m ni cho va lng ca dao. nhau. Gv nhn xt, b Cu 1: Li ni l ti sn chung ca sung: Trong giao cng ng, ai cng c quyn s dng. tip con ngi phi Cu 2: La li la chn t ng v th hin phng cch ni chm lch s. vic s dng li ni mt cch c Tu trng hp m thc v phi chu trch nhim v li cn la chn t ni ca mnh. ng v cch ni, Va lng nhau th hin s tn c khi phi gi trng, gi php lch s, lm vui lng ng php tc x ngi nghe. giao, c khi cn ngha ca cu ca dao trn: khuyn phi ni thng, rn chng ta phi ni nng thn trng trnh xu nnh ngi v c vn ha. i thoi. Li ni thng ko phi lc no cng lm va lng (vui lng) ngi i thoi nhng li c tc dng - Vng th th la, th than, tt... Chung ku th ting, ngig ngoan - Em hy gii thch th li. GV Nguyn Minh Tr 186

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 ngha ca cu + Php so snh i chiu giu hnh tca dao trn? ng, d hiu: Ngha ca t ng- Vng- th la, th than Ngi ngoani ngoan, li? th li Chung- th ting + Ngi ngoan: ngi c nng lc v phm cht tt p. + Li: li ni, hot ng giao tip bng ngn ng. ngha cu ca dao: Cch s dng ngn ng trong hot ng giao tip bng li ni l mt thc o quan trng Hs c on cho thy phm cht v nng lc ca trch v tr li con ngi. cu hi. b. Nhn xt v dng ngn ng sinh Gv nhn xt, hot v cch dng t ng ca on khng nh p trch: n. - Dng ngn ng sinh hot:dng li ni ti hin. - Dng nhiu t a phng Nam B: qui (qu), chn (bt), ngt (nhng), ghe (thuyn nh), rt (ui), cc (au). ngha: lm VB sinh ng, mang m du n a phng v khc ha c nhng c im ring ca nhn vt Nm Hn. E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- c trc bi Phong cch ngn ng sinh hot (tit 2) v lm cc bi tp. - Son bi: T lng (Phm Ng Lo)

GV Nguyn Minh Tr

187

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

Ngy Ngy son: Tit: 37. c vn:

son:

t lng
Phm Ng Lo A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Cm nhn c v p ca con ngi v thi i nh Trn, th k XIII qua hnh tng trang nam nhi vi l tng v nhn cch ln lao, sc mnh v kh th ho hng- ho kh ng A. - S nghip cng danh ca c nhn thng nht vi s nghip chung, s nghip cu nc, cu dn. - Ngh thut th: hm sc, xy dng hnh tng nhn vt tr tnh ln lao, mang tm vc s thi. - C thc v bn thn, rn ch, bit c m v n lc ht mnh thc hin c m hon thin bn thn. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv. - Mt s ti liu tham kho. - Hs son bi theo cc cu hi trong sgk. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: GV Nguyn Minh Tr 188

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc phng php: c din cm, trao i- tho lun, tr li cc cu hi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: Cu hi: Nu khi nim v cc dng biu hin ca ngn ng sinh hot? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Ni dung ch o ca VHTVN giai on t th k X-XIV l ni dung yu nc vi m hng ho hng. m hng c th hin r trong nhng tc phm VH i Trn. Ho kh ng A cun tro trong li Hch tng s vang dy ni sng ca Trn Hng o, khc khi hon ca i thng Ph gi v kinh ca Trn Quang Khi, ng vn v tin khong hu Ph sng Bch ng ca Trng Hn Siu,... v c trong li T lng ca k lm trai thi lon- Phm Ng Lo. Hm nay, chng ta s cng tm hiu ni lng ca bc v tng ton ti, ngi con ca lng Ph ng y. Hot ng ca gv Yu cu cn t v hs Yu cu hs c I. Tm hiu chung: phn tiu dn. 1. Vi nt v tc gi Phm Ng Lo: - Phn tiu dn - Phm Ng Lo (1255-1320), ngi lng trnh by ni Ph ng, huyn ng Ho (n Thi- Hng dung g? Nu cc Yn). chnh ca n? - L gia khch, sau l con r ca Trn Gv k cho hs Quc Tun. cu chuyn Phm - C nhiu cng lao trong cuc khng Ng Lo an st chin chng qun Nguyn- Mng, gi gia ng, mi chc in Su, c phong tc Quan Ni ngh cch nh Hu. gic m ko h - c ca ngi l ngi vn v ton ti. bit Trn Quc - Lc ng qua i, vua Trn Minh Tng Tun i qua, cho ra lnh ngh triu 5 ngy t lng thqun lnh m ng nh (nghi l quc gia). vo i m ko h 2. S nghip th vn: nhc nhch... Tc phm cn li: 2 bi th + Thut hoi. + Vn Thng tng quc cng Hng o i GV Nguyn Minh Tr 189

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

Vng. Yu cu hs c II. c- hiu vn bn: VB. 1. c. Hng dn ging c: chm ri, t tin, tm huyt, 2. Th th v b cc: mnh m, ho - Th th: tht ngn t tuyt ng sng. lut. - Nu nhn xt v - B cc: 2 phn. th th v b cc + Hai cu u: Hnh tng con ngi v ca tc phm? qun i thi Trn. Hs c th a ra 2 + Hai cu sau: Ch lm trai- tm tnh cch phn chia b ca tc gi. cc: + 4 phn: khaitha- chuyn- hp. + 2 phn: 2 cu u (tin gii) v hai cu sau (hu gii). Gv hng hs n cch 2- cch phn tch th t tuyt ca Kim Thnh Thn: phn tin 3. Tm hiu vn bn: gii- thng nu s a. Hai cu u: vic, cu chuyn, - Honh sc: cp ngang ngn gio cnh vt; phn th tnh t th ch ng, t tin, hu gii- thng l im tnh ca con ngi c sc mnh, cm ngh xa tc ni lc. gi. - Ma gio th ng gi trnh thun thc ca ngh cung kim trong - So vi nguyn tc thao tc thc hnh, c cht ph trng, (qua bn phin biu din. m v dch Dch cha tht t Th ng lut ngha), em hy so ch Hn rt hm sc, uyn bc, kh snh ngha ca t dch cho thu o. honh sc vi Dch gi mun ma gio, kh gi ng lut th (nh t lc phn GV Nguyn Minh Tr 190

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 thn ngu vi nut minh: ch 2, 4, 6 i thanh, bi th c tri tru? Cc lut trc thanh 2, 4, 6: T-B-T) cch dch t - Kh thn ngu- nut tri tru ph v cha t hp vi hnh nh so snh phng i: im no? ba qun nh h bo - V p ca con ngi thi Trn - chn dung t ha ca tc gi: + T th: cm ngang ngn gio ch ng, hin ngang, oai hng. - V p ca con + Tm vc: con ngi i din vi non ngi thi Trn sng t nc ln lao, k v, mang cng chnh l tm vc v tr, snh ngang, thm ch chn dung t ha nh t c ko gian bt ngt m ra theo ca tc gi c chiu rng ca ni sng trong thi gian th hin ntn dng dc (my thu- con s tng trng cu1? ch thi gian di). - Ba qun: 3 o qun (tin- trunghu qun) ch qun i nh Trn. - Bin php ngh thut: so snh phng i. Sc mnh ca qun i - Sc mnh - Ba qun l ca h bo g? V p ca nh Trn (c th nut qun i nh tri tru) Trn c biu Sc mnh vt cht v tinh thn hin qua bin quyt chin quyt thng, kh th ho php ngh thut, hngca quan i nh Trn- i qun cch nhn ntn ca mang ho kh ng A. tc gi? - Cch nhn ca tc gi: va mang nhn quan hin thc khch quan va l cm nhn ch quan, kt hp yu t hin thc v lng mn. b. Hai cu sau: - Cng danh tri: mn n cng danh. - Cng danh nam t: s nghip cng Gv gii thch k/n: danh ca k lm trai. cng danh tri- Cng danh:+ lp cng ( li s n cng danh nghip) Cng danh c + lp danh ( li ting GV Nguyn Minh Tr 191

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 coi l mn n vi thm) cuc i m Cng danh biu hin ch lm trai nhng trang nam ca trang nam nhi thi PK: phi lm nhi thi PK phi nn s nghip ln, v dn, v nc, tr. Tr xong n li ting thm cho i, c mi ngi cng danh c ngi ca, tn vinh. ngha l hon l l tng sng tch cc, tin b thnh ngha v vi S nghip cng danh ca c nhn i, vi dn, vi n- thng nht vi s nghip chung ca c, li ting t nc- s nghip chng gic ngoi thm c mi ngi xm cu dn, cu nc, li ch c nhn ngi ca... thng nht vi li ch ca cng ng. - Nu mt s cu Ch lm trai ca Phm Ng Lo c tc ca dao, cu th dng c v con ngi t b li sng tm ca cc nh th thng, ch k, sn sng chin u hi trung i ni v sinh cho s nghip cu nc, cu dn ch lm trai: Lm cng tri t mun i bt h. trai...oi yn(ca - V Hu- Khng Minh Gia Ct Lngdao), Ch...hng bc k ti, v i qun s ni ting ti mao(Chinh ph c, bc trung thn ca Lu B thi ngm), ...ni Tam Quc. sng(i thi t - Thn h thn Phm Ng Lo thn vnh),... cha c c ti mu lc ln nh Gia Ct Lng Gv nu vn : i Hn tr gic, cu nc. Canh cnh bn Cc nh th trung i mang tm l lng quyt tm sng c (ly gi tr xa lm chun mc), tr mn n cng thm na t s tht v Khng Minh danh, thc hin l Ni t thn ca Phm Ng Lo l hin tng ch lm trai nhin. cao p nh vy, Song xa nay, nhng ngi c nhn ti sao v tng vn cch ln thng mang trong mnh ni v ton ti, con r thn vi ngi ti hoa, c ct cch thanh ca bc i thn cao cho thy s i hi rt cao vi (Trn Quc Tun) bn thn. li thn khi nghe k chuyn v V Hoi bo ln: c mun tr thnh ngi Hu? V Hu l c ti cao, ch ln, c lc trong vic ngi ntn? ngha gip vua, gip nc. l ni thn tn ln v p tm ca ni thn ? hn tc gi, th hin ci tm v nc, GV Nguyn Minh Tr 192

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 Hs tho lun, nu v dn cao p. kin v cc cch hiu: + S h thn ca Phm Ng Lo l * Bi hc i vi th h thanh nin qu ng kiu k? ngy nay: (H thn v - Sng phi c hoi bo, c m v bit mnh ko c nh m c nhng iu ln lao. Khng Minh l ko - N lc ht mnh v ko ngng bit t bit thc hin hoi bo v hon thin bn mnh). thn. + l biu hin - Gn kht vng, li ch ca bn thn ca mt hoi bo vi li ch ca t quc, nhn dn. ln lao? III. Tng kt bi hc: - Cm nhn ca 1. Ni dung: em v ngha Bi th l bc chn dung tinh thn tch cc ca bi ca tc gi ng thi cng l v p th i vi th h ca con ngi thi Trn- c sc mnh, l thanh nin ngy tng, nhn cch cao p, mang ho nay? kh ng A. 2. Ngh thut: - Th php gi, thin v n tng bao qut, hm sc. - Bt php ngh thut honh trng c - Nu nhn xt tnh s thi vi hnh tng th ln lao, k khi qut v ni v. dung v ngh thut ca bi th? E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- Hc thuc bi th (phin m v dch th). - Son bi: Bo knh cnh gii s 43 (Nguyn Tri).

GV Nguyn Minh Tr

193

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

Ngy Ngy dy: Tit: 39. c vn:

son:

bo knh cnh gii (s 43)

Nguyn Tri A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Cm nhn c v p c o ca bc tranh ngy h v v p tm hn Nguyn Tri (tnh yu thin nhin, cuc sng, nng lng vi nhn dn, t nc) - Thy c v p ca th Nm Nguyn Tri: bnh d, t nhin, th tht ngn xen lc ngn. - Bi dng tnh yu thin nhin, t nc, tnh cm gn b vi cuc sng ca nhn dn. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv. - Mt s ti liu tham kho. - Hs son bi theo cc cu hi trong sgk. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc phng php: c din cm, trao i- tho lun, tr li cc cu hi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: Cu hi: c thuc phn phin m v dch th bi Thut hoi ca Phm Ng Lo? Em nh gi ntn v ni thn ca tc gi? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Nguyn Tri (1380-1442) l tc gi VH ln ca VHTVN. ng ko ch l tc gi ca nhng ng hng vn c sc mnh bng mi vn qun (Bnh Ng i co, Qun trung t mnh tp) m cn l tc gi ca nhng bi th Nm chan cha cm xc, tnh yu thin nhin, cuc sng, nng lng vi nhn dn, t nc. Tp th Nm Quc m thi tp ca ng gm 254 bi, l tp th Nm sm nht GV Nguyn Minh Tr 194

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 hin cn, nh du bc pht trin ca VH ch Nm trong VHT.Tp th c nhiu phn, trong c phn V (ko c ta ) nhng c xp thnh mt s mc cho chng ta thy r bc chn dung tinh thn ca c Trai. Hm nay, chng ta s cng tm hiu bi th Bo knh cnh gii-s 43 (Cnh ngy h) thuc mc Bo knh cnh gii (Gng bu rn mnh). Hot ng ca Yu cu cn t gv v hs Hs c Tiu I. Tm hiu chung: dn- sgk. 1. Tp th Quc m thi tp: - S lng tc - Gm 254 bi th Nm. phm ca tp - Cc phn ca tp th: th Quc m thi + V :Ngn ch, Mn thut, T thn, tp? Bo knh cnh gii,... - Cc phn ca + Mn th lnh: v thi tit. tp th trn? + Mn hoa mc: v cy c. - Ni dung v + Mn cm th: v th vt. ngh thut ca - Ni dung: Th hin v p ca con ngn? i Nguyn Tri vi 2 phng din: + Ngi anh hng vi l tng nhn ngha, yu nc, thng dn. + Nh th vi tnh yu thin nhin, qu hng, t nc, cuc sng, con ngi. - Ngh thut: + Vit ha th tht ngn bt c ng lut, sng to th tht ngn xen lc ngn. + Ngn ng va trang nh, trau chut va bnh d, t nhin, gn vi i sng thng ngy. 2. Bi th Bo knh cnh gii- s 43: - Nhan : Cnh ngy h do ngi bin - Nhan Cnh son sgk t. ngy h do ai - L bi s 43 thuc mc Bo knh cnh t? N thuc gii (Gng bu rn mnh) mc no trong II. c- hiu vn bn: phn V ? 1. c.

GV Nguyn Minh Tr

195

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 Yu cu hs c 2. Th th v b cc: din cm bi th - Th th: tht ngn xen lc ngn. vi ging c: - B cc: 2 phn thanh thn, vui. + Cu 2- cu 5: v p bc tranh thin - Th th ca bi nhin, cuc sng. th? + Cu1, cu7-8: v p tm hn ca Tm hiu b Nguyn Tri. cc? Hs c th nu cc cch chia b cc khc nhau: + 2 phn: tin gii (4 cu u) v hu gii (4 cu sau). + 2 phn: cu 15 (v p bc 3. Tm hiu vn bn: tranh thin nhin, a. V p bc tranh thin nhin, cuc sng) v cuc sng: cu 1,7-8 (v - Thi gian: tch dng- lc mt tri sp p tm hn ln chiu mun, ngy tn. Nguyn Tri). - Nhng hnh nh ca bc tranh thin + 4 phn: - nhin, cuc sng c miu t: thc- lun- kt. + Cy he. Gv hng hs n + Hoa lu. cch 2. + Hoa sen. - Bc tranh cnh + m thanh ca cuc sng con ngi: lao ngy h c cm xao ch c. nhn trong + m thanh ca t nhin: dng di cm khong thi gian ve. no? - Sc thi ca cnh vt: - Nhng hnh * Cy ho:+ ng t mnh n n gi nh no, m t s vn ng ca mt ngun sng thanh no c mnh lit, si tro. Nguyn Tri miu + Kt hp vi hnh nh miu t trong bc t tn rp ging- tn ging ln che rp. tranh thin nhin, Hnh nh cy ho ang pht cuc sng ngy trin, c sc sng mnh lit. h? * Hoa lu: ng t mnh phun thin v GV Nguyn Minh Tr 196

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 - Tc gi dng t sc sng. N khc vi tnh t lp lo nhiu ng t trong th Nguyn Du (Di trng quyn din t trng thi gi h/ u tng la lu lp lo m ca cnh ngy h. bng) thin v to hnh sc. l nhng ng t mnh phun din t trng thi ng t no, tinh thn ca s vt, gi t nhng bng trng thi ca thch lu bung n ta h mt cn ma cnh c din t hoa. ra sao? * Hoa sen: tin mi hng- ngt mi hPhn tch, ng. chng minh cnh Tnh t ngt gi s bng n, khoe sc, vt thin nhin v to hng ngo ngt ca hoa sen ma h. cuc sng con Cc ng t mnh, tnh t sc thi ngi c s hi ha gp phn din t mt bc tranh ha v m thin nhin ma h trn y sc sng. thanh v mu Ngun sng y nh to ra mt s thi thc sc, cnh vt v t bn trong, ang cng, ang trn con ngi? y trong lng thin nhin vn vt, ko km li c, khin chng phi ging ln, phun ra ht lp ny n lp khc. - Sc thi ca m thanh: * Lao xao ch c:+ m thanh c trng ca lng chi- du hiu ca s sng ca con ngi. + m thanh t xa vng li ci nghing tai k diu, tinh t v tm lng lun hng n con ngi v cuc sng ca Nguyn Tri. * Dng di cm ve- ting ve ku inh i nh ting n. Nhng m thanh c gi t tht rn r, ti vui. Nhn xt: - Bc tranh thin nhin, cuc sng c miu t vo thi im cui ngy nhng ko gi cm gic m m. Bi ngy sp tt nhng s sng ko ngng li. Thin nhin vn vn ng vi mt ngun sng di do, mnh lit. Bc tranh thin nhin, GV Nguyn Minh Tr 197

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 cuc sng cn rn r nhng m thanh ti vui. - Bc tranh thin nhin, cuc sng cn - Em c nhn xt ht sc sinh ng. Bi n c s kt hp g v bc tranh hi ha gia ng nt, mu sc v thin nhin, cuc m thanh, con ngi v cnh vt: mu sng c Nguyn lc ca l he lm ni bt mu ca Tri miu t? hoa lu, nh mt tri bui chiu nh dt Gi m: +Sc vng trn tn he xanh; ting ve inh isng ca cnh m thanh c trng ca ma h, ha vt? cng ting lao xao ni ch c- m thanh + S kt hp c trng ca ca lng chi t xa vng gia ng nt, li. mu sc v m - Cnh vt thin nhin y mang v thanh, con ngi dn d, gin d i thng nhng cng v cnh vt ntn? ht sc tinh t, gi cm, khc vi cch + Cnh vt thin miu t bc tranh ma h c phn mc nhin y mc, th thp ca tc gi thi Hng c. mang v i cc, - Tc gi huy ng: sang trng hay + Th gic: cm nhn mu sc ca dn d, gin d l he xanh, hoa thch lu ngi. i thng? So + Khu gic: cm nhn hng sen snh vi cch thm ngt. miu t ca tc + Thnh gic: thu nhn m thanh gi thi Hng lao xao ca ch c lng chi t xa. c: Nc nng + Thnh gic v s lin tng: thy sng sc u r ting ve ku inh i ta nh ting n. tri/ Ngy nng iu cho thy tc gi c s giao chang chang li cm mnh m v tinh t vi thin nhin ch l( Li vnh cnh vt v cuc sng con ngi. nng h,3)? + Tc gi huy ng cc gic quan no cm nhn v b. V p tm hn ca Nguyn Tri: miu t bc tranh * Cu 1: Ri- ri ri hon cnh c thin nhin, cuc bit him hoi trong cuc i con ngi sng cnh ngy thn ko nhn m tm cng ko h? nhn. GV Nguyn Minh Tr 198

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 - Cu th u Thi gian rnh ri, tm hn th thi, vi 6 ch c thanh thn. bit cho thy Mt ngy vi kh tri mt m, trong hon cnh tc gi lnh. sng tc bi th Hon cnh l tng c iu kin ny ntn? khch quan v ch quan Nguyn Tri Hs tho lun, lm th v yu say cnh p. pht biu. c Trai l nh th ca thin nhin: Non Gv bnh ging nc cng ta c duyn(T thn- 4). ng su hn. n vi thin nhin trong mi hon - T cu 2-5, cnh:thi chin, thi bnh, lc bun, khi Nguyn Tri vui, lc bn rn v c khi th nhn. ng m rng hn th lun rng m hn mnh n nhn ca mnh, huy mi v p ca thin nhin, t nc, ng nhiu gic cuc sng con ngi: Ti th cha ht quan v c s mi giang san(T thn-2)... Mt pht lin tng cm thanh nhn vi bc khai quc cng thn, nhn v din t tn trung, tn lc gip vua, gip nc y nhng v p tht ng qu bit bao... ca bc tranh - Nguyn Tri m rng hn th, huy thin nhin, cuc ng nhiu gic quan v s lin tng sng cnh ngy cm nhn, din t nhng v p h rt chn thc, ca bc tranh thin nhin, cuc sng sinh ng v gi cnh ngy h chn thc, trn y sc cm. iu sng, sinh ng , va dn d, gin d cho thy ng c va gi cm. iu cho thy s tinh tnh cm ntn vi t, nhy cm, tnh yu thin nhin, yu thin nhin v i, yu cuc sng ca ng. cuc sng con * Cu7-8: ngi? - Ngu cm- n ca vua Ngu Thun, bc minh qun gn vi khc ht Nam Phong m c cho nhn dn c cuc sng giu . - V p ca - Cu 8: 6 ch dn nn cm xc c bi tm hn Nguyn th im kt t ca hn th c Trai Tri qua 2 cu ko phi thin nhin to vt m chnh kt? cuc sng con ngi, nhn dn. Hs tho lun, Kht vng v cuc sng thi bnh, no pht biu. m, hnh phc cho nhn dn (dn giu GV Nguyn Minh Tr 199

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 Gv nhn xt, b ) v phi l cuc sng thi bnh, sung, bnh m no, hnh phc cho tt c mi ngi ging. mi ni (khp i phng). Nguyn Tri yu thin nhin nhng trc ht tm lng ca ng lun au u mt nim vi dn vi nc: Bui mt tc lng u i c m ngy cun cun nc triu ng. (Thut hng-5) Vy nn, Nguyn Tri him khi c giy pht th nhn, thanh thn. Nhng trong bi th ny, ng c c mt ngy trng thng thc thin nhin vi mt tm trng lng lng, sng khoi. Bi nim m c, ni trn tr, giy v tm can ng, mc ch ln nht ca i ng c thc hin: dn c cuc sng m no, hnh phc. Th nn, nhn cnh sng ca nhn dn qua cuc sng ca nhng ngi dn chi vn lam l nay c yn vui, no , ng m c c c cy n ca vua Thun gy khc Nam Phong, ca ngi cnh Dn giu khp i phng. l kht vng cao c, p ca mt con ngi ht lng v dn v nc. III. Tng kt bi hc: - Nhn xt khi 1. Ni dung: qut v nhng - Bc tranh cnh ngy h trn y sc nt c sc sng, sinh ng va gin d, dn d trong ni dung v i thng va tinh t, gi cm. ngh thut ca - Tnh yu thin nhin, yu i, yu cuc bi th? sng, tm lng v dn, v nc ca tc gi. 2. Ngh thut: - Cch ngt nhp c bit: 3/4 cu 3 v cu 4 tp trung s ch ca ngi c, lm ni bt hn cnh vt trong ngy h. GV Nguyn Minh Tr 200

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 - Th th: tht ngn xen lc ngn. - Ngn ng: gin d m tinh t, biu cm. E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- c thuc bi th, n li kin thc bi hc. - Lm bi tp: Cm nhn ca anh (ch)v v p thin nhin v tm hn Nguyn Tri qua bi th Cnh ngy h. - c trc bi: Tm tt vn bn t s. Ngy son: Ngy dy: Tit:40. Lm vn:

tm tt vn bn t s
A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Nm c cch tm tt vn bn t s da theo nhn vt chnh. - C thc tm tt cc vn bn t s di ghi nh. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv. - Hs c trc sgk. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc phng php: trao i- tho lun, tr li cc cu hi, hs thc hnh lm bi tp. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: Cu hi: c thuc bi th Cnh ngy h? Nu v p tm hn ca Nguyn Tri qua hai cu cui? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Tm tt vn bn t s l mt hot ng (thao tc) c tnh ph cp cao trong i sng hng ngy ca con ngi. Trong nh trng THCS, cc em c rn luyn vic tm tt vn bn t s theo ct truyn. lp 10,

GV Nguyn Minh Tr

201

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 bi hc hm nay, chng ta s tm hiu v rn k nng tm tt vn bn t s da theo nhn vt chnh. Hot ng ca gv Yu cu cn t v hs Gv n li cc kin I. Tm tt vn bn t s: thc v tm tt 1. Khi nim: vn bn t s lp L dng li vn ca mnh trnh 8 cho hs qua cc by mt cch ngn gn ni dung chnh cu hi: (s vic tiu biu v nhn vt quan - Tm tt vn bn trng) ca vn bn . t s l g? 2. Mc ch v yu cu tm tt - Mc ch v yu vn bn t s: cu tm tt vn - Mc ch: ghi li ni dung chnh bn t s? s dng hoc thng bo cho ngi khc - tm tt vn bit. bn t s cn phi - Yu cu: phn nh trung thnh ni lm nhng vic dung vn bn c tm tt. g? 3. Cch tm tt vn bn t s: - c k vn bn hiu ng ch vn bn. - Xc nh ni dung chnh cn tm tt. - Sp xp cc ni dung theo mt trt t hp l vit thnh vn bn tm tt - Vy tm tt vn bng li vn ca mnh, c th trch bn t s ni dn nguyn vn mt vi t ng, cu chung da vo vn trong vn bn gc. yu t no? Da trn ct truyn tm tt vn Hs c phn I- bn t s ni chung. sgk. - Nhn vt vn II. Mc ch, yu cu tm tt vn hc l g? bn t s da theo nhn vt chnh: 1. Nhn vt vn hc: L hnh tng con ngi (loi vt, cy c,... c nhn cch ha) c miu t trong vn bn vn hc, thng c tn tui, lai lch, ngoi hnh, hnh ng, li ni, suy ngh, tnh cm,... c quan GV Nguyn Minh Tr 202

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 - Th no l nhn h vi nhng nhn vt khc v thng vt chnh? bc l qua din bin ca ct truyn. 2. Nhn vt chnh: L nhn vt gi vai tr then cht ca cu chuyn, gi v tr trung tm trong vic th hin ti, ch v - Mc ch, yu t tng tc phm. cu tm tt vn 3. Mc ch, yu cu tm tt vn bn t s da theo bn t s da theo nhn vt nhn vt chnh? chnh: - Mc ch: + Nm vng tnh cch v s phn nhn vt chnh. + Gp phn i su tm hiu v nh gi tc phm. - Yu cu: + p ng y yu cu chung ca mt vn bn. - Xc nh cc + Trung thnh vi vn bn gc. nhn vt chnh + Nu c c im v nhng s ca truyn An D- vic xy ra vi nhn vt chnh. ng Vng v M III. Cch tm tt vn bn t s da ChuTrng theo nhn vt chnh: Thy? 1. Tm tt truyn An Dng Vng - Tm hiu v v M Chu- Trng Thy theo tm tt truyn nhn vt chnh: da theo nhn - Cc nhn vt chnh ca truyn: An vt An Dng V- Dng Vng, M Chu v Trng Thy. ng? - Nhn vt An Dng Vng: + Lai lch nhn + L vua nc u Lc, h Thc, tn Phn. vt?(h tn, cng + Cc hnh ng, li ni, vic lm v?) chnh: + Cc hnh ng, Qu trnh xy thnh kh khn c li ni, vic lm Ra Vng gip. trong mi quan h c Ra Vng cho vut lm ly n vi nhng nhn thn chin thng Triu . vt chnh v din Nhn li cu ho, cu hn ca Triu bin ct truyn? g con gi l M Chu cho con trai Triu l Trng Thy v cho Trng GV Nguyn Minh Tr 203

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn Thy c r. Trng Thy tro n thn Triu xm lc ln 2 An Dng Vng tht bi, em con gi chy trn. Ra Vng thc tnh An Dng Vng chm con gi ri theo Ra Vng xung bin. - Vn bn tm tt: An Dng Vng l vua nc u Lc, h Thc tn Phn, xy thnh t Vit Thng nhng l thay c p n u li l n . Vua bn lp n, trai gii, cu o bch thn. c s mch bo ca c gi v s gip ca Ra Vng, vua xy thnh xong trong na thng. Khi t bit, Ra Vng cn cho vua chic vut lm ly n gi nc. Nh c n thn, vua nh bi cuc xm lc ln th nht ca Triu . Triu thua, lin by mu su k him cu ha v cu hn cho con trai Trng Thy ly M Chu. Trng Thy nh tro ly thn, Triu li ct qun sang xm lc u Lc. Mt n thn, An Dng Vng thua trn, bn cng con gi ln nga chy trn v pha bin. Nh vua cu cu Ra Vng v c thn cho bit: K no ngi sau nga chnh l gic !. Hiu r ngun c, vua rt gm chm M Chu, sau cm sng t by tc theo thn Ra i xung bin. 2. Cch tm tt vn bn t s theo nhn vt chnh: - c k vn bn, xc nh nhn vt chnh. - Chn cc s vic c bn xy ra vi nhn vt chnh v din bin ca cc s vic . - Tm tt cc hnh ng, li ni, tm 204

Yu cu 1-2 hs trnh by vn bn tm tt ca mnh.

- Qua vic tm tt vn bn truyn An Dng Vng v M Chu- Trng Thy qua nhn vt chnh An Dng Vng, em hy cho bit mun tm tt vn bn t s da theo nhn vt chnh, ta phi thc hin nhng vic lm c th no? Hs c yu cu, tho lun lm cc GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 bi tp trong sgk. trng ca nhn vt chnh theo din bin ca cc s vic bng li vn ca mnh (kt hp vi vic dn nguyn vn t ng, cu vn trong vn bn gc) III. Luyn tp: 1. Bi 1: -VB (2) tm tt phn 1 ca ct truyn (t lc Trng Sinh nh gic tr v, hiu lm, nghi oan cho v, n khi nghe li a con mi hiu r sai lm ca mnh). -Mc ch tm tt: VB (1)- lm r ct truyn. VB (2)- ghi chp ti liu minh ho cho kin. - Cch tm tt:VB (1)- da theo nhn vt chnh v din bin ca s vicy . VB (2)- da theo din bin s vic la chn mt s chi tit, s vic tiu biu phc v minh ha kin. 2. Bi 2:(BTVN) E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- Hc bi v hon thin cc bi tp cn li. - Son bi: Phong cch ngn ng sinh hot (tip); Nhn (Nguyn Bnh Khim). Ngy son: Ngy dy: Tit: 41. Ting Vit:

phong cch ngn ng sinh hot(tip)

A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Nm c cc c trng ca phong cch ngn ng sinh hot.

GV Nguyn Minh Tr

205

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 - Thc hnh lm bi tp nhn din cc c trng . - Rn luyn v nng cao nng lc trong giao tip hng ngy nht l vic dng t, xng h, biu hin tnh cm, thi (vn ho giao tip trong i sng hin nay). B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv. - Hs c trc sgk. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc phng php: trao i- tho lun, tr li cc cu hi, hs thc hnh lm bi tp. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: Cu hi: Tm tt truyn An Dng Vng v M ChuTrng Thy da theo nhn vt M Chu? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: tit hc trc v phong cch ngn ng sinh hot, cc em nm c khi nim ngn ng sinh hot v cc dng biu hin ca n. Vy phong cch ngn ng sinh hot c nhng c trng c th no phn bit n vi cc phong cch ngn ng khc? Bi hc hm nay, chng ta s tm hiu vn . Hot ng ca Yu cu cn t gv v hs - Nu cc c tr- II.Phong cch ngn ng sinh hot: ng ca phong 1. Tnh c th: cch ngn ng Ngn ng sinh hot c tnh c th v: sinh hot? hon cnh, con ngi, cch ni nng v t Hs c sgk. ng din t. - Tnh c th ca phong cch ngn ng sinh hot biu hin nhng kha cnh 2. Tnh cm xc: no? Ngn ng sinh hot c tnh cm xc, Hs c sgk. biu hin: GV Nguyn Minh Tr 206

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 - Tnh cm xc - Mi ngi ni, mi li ni u biu th ca ngn ng thi , tnh cm qua ging iu. sinh hot biu - Nhng t ng c tnh khu ng v hin ntn? th hin cm xc r rt. - Nhng kiu cu giu sc thi cm xc (cu cm thn, cu cu khin), nhng li gi p, trch mng,... 3. Tnh c th: Hs c sgk. Ngn ng sinh hot c tnh c th, bc - Biu hin ca l nhng c im ring ca tng ngi tnh c th trong v: ging ni (cch pht m), cch dng ngn ng sinh t ng, cch la chn kiu cu, cch ni hot? ring,... biu hin tui tc, gii tnh, a phng, ngh nghip, c tnh, trnh hc vn,... III. Luyn tp: Hs c on Bi 1: nht k. - Tnh c th: - Nhng t ng, + Thi gian: m khuya. kiu cu, kiu + Khng gian: rng ni. din t no th + Nhn vt: ng Thy Trm t phn hin tnh c th, thn i thoi (thc ra l c thoi tnh cm xc, ni tm). tnh c th ca + Ni dung: t vn lng tm. phong cch ngn - Tnh cm xc: ng sinh hot? + Ging iu: thn mt, c cht nng nu. + T ng: giu cm xc, tnh cm, c sc thi vn chng. + Cu: s dng cu cm thn, cu nghi vn. - Tnh c th: Nt c th trong ngn ng ca nht k l ngn ng ca mt ngi giu cm xc, c i sng ni tm phong ph, c trnh , vn sng, c trch nhim v - Theo anh (ch), nim tin vo cuc khng chin ca dn ghi nht k c li tc. g cho s pht - Li ch ca vic ghi nht k cho vic GV Nguyn Minh Tr 207

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 trin ngn ng pht trin ngn ng: ca mnh? + Rn kh nng din t bc l r cm xc, tnh cm, th hin c tnh. + Lm cho vn ngn ng thm phong - Ch ra du ph hn. hiu ca phong Bi 2: cch ngn ng Du hiu ca phong cch ngn ng sinh sinh hot biu hot: hin trong - Cch xng h thn mt: mnh- ta, cnhng cu ca anh. dao sau: Mnh - Cch dng ngn ng i thoi: chng, v c nh ta hi. chng/Ta v ta - Cch dng t ng gin d: p t, nh hm rng trng c, li y, ... mnh ci; Hi c - Ging iu: tnh t. ym trng la xa/ Li y p t trng c anh... Hs c yu cu 3. Bi 3: bi tp 3, tho on i thoi ca m Sn vi dn lng lun, tr li. m phng hnh thc i thoi c hp, c lun phin lt li nhng c sp xp theo kiu: - Lit k tng tin: T trng... mc. - ip ng: Ai gi. - Lp m hnh cu trc c php: nghn chim s, vn chim ngi,.. - C nhp iu. Th hin c trng ca ngn ng s thi. E. Cng c, dn d: Yu cu hs: - Hon thin cc bi tp vo v. - Son bi: Nhn (Nguyn Bnh Khim).

GV Nguyn Minh Tr

208

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

Ngy Ngy son: Tit: 42. c vn:

son:

nhn
Nguyn Bnh Khim. A. Mc tiu bi hc: GV Nguyn Minh Tr 209

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 Gip hs:- Cm nhn c v p cuc sng thanh cao, m bc, nhn cch p v tr tu sng sut, uyn thm ca Nguyn Bnh Khim. - Hiu c quan nim sng nhn ca Nguyn Bnh Khim. - Thy c v p ca ngn ng ting Vit: mc mc, t nhin, v; cch ni n , ngc ngha thm trm. - C lng yu mn, knh trng ti nng v nhn cch Nguyn Bnh Khim. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv. - Hs son bi theo cc cu hi trong sgk. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc phng php: c din cm, trao i- tho lun, tr li cc cu hi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: Cu hi: Th no l tm tt vn bn t s theo nhn vt chnh? Nu cc bc? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Nguyn Bnh Khim l nh th ln ca VHTVN giai on t th k XV-XVII. ng ni ting vi nhng vn th trit l, ph phn chin tranhPK v thi i suy o. Nhiu vn th ni v thi i en bc ca ng cn m nh trong lng bn c: - i nay nhn ngha ta vng mi C ca thi hn ht mi li. - Cn bc, cn tin, cn t Ht cm, ht ru, ht ng ti... Bn cnh cm hng th s , Nguyn Bnh Khim cn vit nhiu v cuc sng nhn v phm cch ca nh nho. Vy cch sng nhn ca Nguyn Bnh Khim l g, c g c bit? Hm nay, chng ta s cng tm hu bi th c tn trng vi ch ca ng. Hot ng ca Yu cu cn t gv v hs Hs c tiu dn. I. Tm hiu chung: GV Nguyn Minh Tr 210

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 - Nu vi nt 1. Vi nt v tiu s v s nghip chnh v tiu s Nguyn Bnh Khim: ca Nguyn a. Tiu s: Bnh Khim? - Nguyn Bnh Khim (1491-1585), tn hu l Vn t, hiu l Bch Vn C S. - Qu qun: lng Trung Am, nay thuc x L Hc, Vnh Bo, ngoi thnh Hi Phng. - Gia nh: cha Nguyn Bnh Khim l ngi ti cao, hc rng. M l con gi quan thng th, l ngi thng tu, gii vn chng, bit l s. - Cuc i:+ trng nguyn nm 1535, lm quan di triu Mc. + Khi lm quan, ng dng s vch ti v xin chm u 18 lng thn. Vua ko nghe, ng bn co quan v qu, lp qun Trung Tn, dng am Bch Vn, lnh i, dy hc. + Vua Mc v cc cha Trnh, Nguyn c vic h trng u n hi kin ng v ng u c cch mch bo kn o, nhm hn ch chin tranh, cht chc. + Vn ng vai tr tham vn cho triu nh nh Mc khi n nn c phong tc Trnh Tuyn hu, Trnh Quc cng nn dn gian gi l trng Trnh. - Con ngi: + Thng thn, cng trc. + L ngi thy c hc vn - K tn cc tc uyn thm, hiu l s, c hc tr suy phm chnh v tn l Tuyt Giang Phu T (ngi thy nu c sc sng Tuyt). ca th Nguyn + C tm lng u thi mn Bnh Khim? th, yu nc, thng dn. b. S nghip: - Cc tc phm: Bch Vn am thi tpgm 700 bi th ch Hn; Bch Vn GV Nguyn Minh Tr 211

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 quc ng thi- khong trn 170 bi th ch Nm. - Nhan bi - c sc th Nguyn Bnh Khim: th c phi do + Mang m cht trit l, gio hun. tc gi t? N + Ca ngi ch ca k s, th thanh nhn. thuc tp th + Ph phn chin tranh PK, s mc nt no? ca giai cp thng tr v thi i suy Gv hng dn cch o. c vi ging 2. Bi th Nhn: thong th, nh - Nhan trn do ngi i sau t. nhng; hm - Thuc tp Bch Vn quc ng thi. hnh (cu 3-4); thanh thn, thoi II. c- hiu vn bn: mi (4 cu cui). 1. c. - Th loi ca bi th? B cc ca n? Hs tho lun, 2. Th loi v b cc: pht biu. - Th loi: tht ngn bt c ng lut. Gv nhn xt, - B cc:2 phn. nh hng tm + Cu 1-2 v cu 5-6: V p cuc hiu bi th theo sng Bch Vn am ca Nguyn Bnh cc . Khim. + Cu 3-4 v cu 7-8: V p tm hn Nguyn Bnh Khim. 3. Tm hiu vn bn: - c cu 1-2, a. V p cuc sng am Bch Vn em c nhn xt ca Nguyn Bnh Khim: g v cuc sng * Cu 1-2: khi co quan v - Cuc sng thun hu, gin d gia qu n ca thn qu nh ca mt lo nng tri in: Nguyn Bnh + Mai, cuc dng c ca nh nng Khim? o, xi t. Gi m: Cuc + Cn cu cu c np sng sng ging vi thanh bn ca nh nho khi n. cuc sng, cch + S t mt ip li ba ln: sinh hot ca ai? Mi th u sn sng, chu o. Nhn xt v Cc t ci ring, li sng ring ca tc nhp th, ging gi, i lp vi li sng ca nhng k x GV Nguyn Minh Tr 212

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 th? Chng cho b, chen chc tm lc th, vinh hoa thy thi ca chn li danh. tc gi ntn? S t Cu 1: Cuc sng cht phc, nguyn mt lp li s ca thi t cung t cp, c cht nhiu ln c ngng ngo so vi thi i nhng ko ngha g? ngang tng. - Th thn- trng thi m mng, mng - Em hiu trng lung, ngh ngi ko tp trung vo mt ci thi th thn g r rt, c thong gn- xa, m- tnh. nh th no? N li sng ring ca tc gi: th thi, cho thy li sng thanh nhn. ca tc gi ntn? - i t phim ch ai ngi i. i t phim ch nhng k bon ai c th ch chen trong vng danh li. i tng no? S i lp: Li sng th thi, Li sng bon chen, x b thanh nhn, ko ca nhng k bon chen mng danh li ca trong vng danh li. tc gi. - Nhp th: 2/2/3 s ung dung, thanh - Nhn xt v thn ca tc gi. cuc sng sinh * Cu 5-6: hot ca tc gi - Cuc sng m bc m thanh cao ca 2 cu 5-6? Nhp tc gi: th v ngha + Mng trc, gi thc n m bc, thanh sch, l sn phm cy nh l vn, ca n? Gi m: Cuc kt qu cng sc lao ng gieo trng, sng y c chm bn ca bc n s. phi l khc + Xun- tm h sen, h - tm ao cch sinh hot dn d. kh, p xc?... gi s Gv so snh b H sen nc trong sung: Cng gi thanh hng thm thanh qu cao. gn bn ma trong 2 cu, Cuc sng ho hp vi t nhin, ma no Nguyn Du vit: thc ny, xa lnh li danh, vinh hoa ph GV Nguyn Minh Tr 213

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 Sen tn cc li qu. n hoa/ Su di - Nhp th: 1/3/1/2 nhn mnh vo 4 ngy ngn ma gi bc tranh t bnh v cnh sinh ng sang hot vi 4 ma xun- h- thu- ng, c hxun s ng sc, mi v gin d m thanh cao. dng hnh nh c l trang trng, i cc.hai cu th ca Nguyn Bnh Khim s dng cc hnh nh dung d, b. V p tm hn Nguyn Bnh mc mc, thy Khim: g k vy, m * Cu 3-4: m, chn - Cch ni i lp, ngc ngha: thnh... Ta Ngi - Tc gi quan di- tm n khn- tm nim ntn v l n sng v ng ni vng v chn lao xao chn li sng no - T s thc v con ngi Nguyn Bnh cu 3- 4? Khim- mt ngi va thng tuva tnh Gi m: T vn to trong thi xut-x v trong cch hiu bit v con chn l sng, vic dng t di, khn ngi Nguyn ko mang ngha gc t in (di- tr tu Bnh Khim, em thp km khn- tr tu mn tip) hiu cc t di, l cch ni ngc ngha, hm ma khn trong bi mai, thm trm, su sc. th theo ngha - Ni vng v: no? Ngha hm + L ni t ngi, ko c ai cu cnh ta v n ca cc cm ta cng ko cn cu cnh ai. t ni vng v, + L ni tnh lng, ho hp vi thin chn lao xao?... nhin trong sch, tm hn con ngi th thi. L hnh nh n d ch li sng thanh bch, ko mng danh li, ha hp vi t nhin. - Chn lao xao: + L ni n o. + L ni c cuc sng sang trng, GV Nguyn Minh Tr 214

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 quyn th, con ngi sng bon chen, ua danh ot li, th on him c. * Cu 7- 8: - in tch v Thun Vu Phn ph qu ch l mt gic chim bao. - Nguyn Bnh - Nguyn Bnh Khim dng in tch Khim dn in th hin thi coi thng ph qu, tch v gic danh li: ph qu, danh li ch nh mt mng ca Thun gic m di gc he, thong qua, chng Vu Phn nhm c ngha g. mc ch g? ng tm n ru, ung say chim bao nhng tm n say nh vy li l tnh, bng thc tr tu, khng nh l sng p ca mnh. Quan nim sng: ph nhn ph qu, danh li, khng nh ci tn ti vnh hng l thin nhin v nhn cch con ngi. - T qu trnh III. Tng kt bi hc: tm hiu bi th 1.Ni dung: trn, em hiu a. Bn cht l sng nhn ca bn cht ch Nguyn Bnh Khim: nhn trong th - Sng ha hp vi t nhin. Nguyn Bnh - Ph nhn danh li, gi ct cch thanh Khim l g? cao. - V p cuc b. V p cuc sng v nhn cch sng v nhn Nguyn Bnh Khim: cch ca Nguyn - V p cuc sng: m bc, gin d Bnh Khim qua m thanh cao. bi th trn? - V p nhn cch: vt ln trn danh li, coi trng li sng thanh bch, ha hp vi t nhin. 2. Ngh thut: - Ngn ng: gin d, hm sc, giu cht trit l. - Cch ni i lp, ngc ngha thm trm, giu cht trit l. E. Cng c, dn d:

GV Nguyn Minh Tr

215

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 Yu cu hs:- Hc thuc bi th, c thm mt s bi th v thi i v th nhn ca Nguyn Bnh Khim. - Son bi: c Tiu Thanh k (Nguyn Du).

Ngy Ngy son: Tit: 42. c vn:

son:

c tiu thanh k
Nguyn Du. A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Nm c s phn bt hnh ca ngi ph n ti sc Tiu Thanh qua ci nhn v cm nhn ca thin ti GV Nguyn Minh Tr 216

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 Nguyn Du. Qua , gv gip hs thy c vn cc nh th VN th k XVIII quan tm l s phn ca ngi ph n ti sc. - Nguyn Du m rng ni dung ch ngha nhn o trong VHT: ko ch quan tm n nhng ngi nng dn khn kh, i cm rch o m cn quan tm n thn phn ca nhng ngi lm ra cc gi tr vn ha tinh thn cao p nhng b XH i x bt cng, tn t; gin tip nu vn : s cn thit phi tn vinh, trn trng nhng ngi lm nn cc gi tr vn ha tinh thn. - Quan nim ton din v con ngi trong sng tc ca Nguyn Du: con ngi ko ch cn c iu kin vt cht tn ti m cn c c nhng gi tr tinh thn. - Cc thnh cng v ngh thut: t ng, kt cu. - C thi trn trng nhng gi tr vn ha tinh thn v nhng ngi sng to ra chng. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv. - Hs son bi theo cc cu hi trong sgk. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc phng php: c din cm, trao i- tho lun, tr li cc cu hi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: Cu hi: c thuc bi th Nhn ca Nguyn Bnh Khim? Nu bn cht ca quan nim sng nhn ca ng? V p nhn cch Nguyn Bnh Khim? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Trong Truyn Kiu, Nguyn Du tng tm s: Tri qua mt cuc b du/ Nhng iu trng thy m au n lng. Mt trong nhng iu trng thy khin tri tim ng thn thc ko ngui chnh l s phn kh au ca nhng ngi ph n trong x hi c, c bit l nhng ngi ph n ti sc m bc mnh. ng tng ct ting ku thng au n thay phn n b/ Li rng bc mnh cng l li chung. ng khc thng cho nng Kiu, cm thng cho c Cm m nc mt thm o, mt GV Nguyn Minh Tr 217

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 mnh khc nng Tiu Thanh khi c tp truyn vit v nng,... Hm nay, chng ta s cng tm hiu bi th c Tiu Thanh k. Hot ng ca gv Yu cu cn t v hs Hs c tiu dn- I. Tm hiu chung: sgk. 1. Vi nt nng tiu Thanh: - Nu vi nt v - Phng Tiu Thanh (1594- 1612), ngi cuc i nng Qung Lng, tnh Giang T, Trung Tiu Thanh? Quc. - L c gi thng minh, ti sc, gii vn chng nhng bc mnh. - Nm 16 tui, ly l mt ngi h Phng, b v c ghen, bt ra mt mnh trn ni C Sn (Hng Chu- Trung Quc), lm bnh, mt nm 18 tui. - Khi nng mt, ngi v c t ht th, t, ch cn st li mt s bi th, t do nng vit trn hai t giy gi tng my vt trang sc cho mt c gi (phn d) - C th hiu 2. Bi th c Tiu Thanh k: nhan bi th - Nhan c hai ngha: theo cc ngha + c tp th ca Tiu Thanh. no? + c Tiu Thanh truyn. - Bi th cn nhiu vn gy tranh lun: * Hon cnh sng tc:+ C kin cho - Em c bit hin l c vit trn ng Nguyn Du i s nay cc nh a vo tp Bc hnh tp lc. nghin cu cn c + C kin cho nhng tranh lun l Nguyn Du vit Thng Long (Hu) g v bi th? nh th cm xc trc s phn hng Hs tho lun, nhan bc mnh, ti mnh tng ca pht biu. Tiu Thanh qua nhng bi th, nhng Gv nhn xt, b cu chuyn v nng. sung. * Hai cu cui: c kin cho l 2 cu khu chim (di ngn) ca Nguyn Du but ming c trc khi mt, li l 2 cu tht nim nn ko thuc chnh th GV Nguyn Minh Tr 218

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn ca tc phm. * Con s 300 nm : ko xc nh r l khong thi gian no. II. c- hiu vn bn: 1. c.

Hs c vn bn. Gv hng dn ging c: chm, bun, 2. Th loi v b cc: su lng. - Th loi: tht ngn bt c ng lut. - B cc: - thc- lun- kt. - Nu th loi v 3. Tm hiu vn bn: tm b cc ca a. Hai cu : bi th? * Cu 1: Vn hoa bn Ty H G hoang V p huy hong V hoang - Cu th u gi vu, c ln nghch cnh - hnh nh thuc v qunhg? ngha ca hnh nh v nghch cnh y? qu kh. hin ti. S i nghch gay gt gia qu kh v hin ti gi l i du b. Cha ng s xt xa, thng cm cho ci p b tn ph, vi dp, hu hoi ph phng- l cm xc mang tnh nhn vn kh ph bin trong VHT (th Nguyn Tri, B huyn Thanh Quan,...) * Cu 2: - c iu- mt mnh ving thng - So snh phin tm th c n ca tc gi. m v bn dch - Nht ch th- mt tp sch- tp k th cu 2? bn v cuc i Tiu Thanh. dch chuyn Ngha cu 2: Mt mnh ving thti ht cc t ng nng qua mt tp sch vit v c iu, cuc i nng c trc ca s. nht ch th ch Cu dch cha chuyn ti ht th. a? Cu th nguyn tc cho thy hnh nh mt con ngi vi tm th c n, mang mt lng au tm gp mt hn GV Nguyn Minh Tr 219

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn au. N cho thy s ng cm su sc ca tri tim v i. b. Hai cu thc: - i chnh. - Bin php: n d tng trng. Son phn sc p. Vn chng ti nng Tt c u c hn, c thn Cm hng khng nh s qu gi, vnh hng ca ci p v ti nng con ngi. - im gp g ca hai cch ct ngha th (sgk chn cch 1): Tm lng tri m, thng cm su sc ca Nguyn Du trc cuc i, s phn oan tri ca ngi sc ti k n khin tri t ghen.

- Nhn xt v ngh thut i? - Tm bin php ngh thut c s dng trong 2 cu th? - Hai cu thc a ngha: + Nu hiu son phn, vn chng l ch th t hn, t thng th c ngha l: Son phn c thn chc phi xt xa v nhng vic sau khi cht/ Vn chng ko c s mnh m cng b t d. + Nu hiu son phn, vn chng l i tng thng cm ca ngi i th c ngha l: Son phn nh c thn, sau khi cht ngi ta cn thng tic/ Vn chng c s mnh g m ngi ta phi bn lng n nhng bi th cn st li sau GV Nguyn Minh Tr

c. Hai cu lun: - Nhng mi hn c kim- nhng mi hn ca ngi xa v nay. + Ngi xa:Tiu Thanh v nhng ngi ph n cng cnh ng. + Ngi nay: Nhng ngi ph n hng 220

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 khi t. nhan bc mnh, ti mnh tng Sgk la chn cng thi vi Nguyn Du v th h cch hiu no? nhng nh th ti nng nhng gp im gp g ca nhiu kh au, bt hnh trong cuc hai cch ct i nh Nguyn Du. ngha ? 4 cu u, Nguyn Du ch yu - Theo em nhng hng s thng cm n Tiu Thanh mi hn c kim th n cu 5, tri tim Nguyn Du l g? ti sao tc hng ti s ng cm, xt thng n gi cho l ko hi mi kip hng nhan bc mnh tng tri c? . - Thin nan vn- kh hi tri c Mt cu hi ln ko li p- hi tri li gii p mi hn v s phi l ca cuc i: hng nhan a trun, bc mnh, ti t a cng. Mi hn cng nhc nhi, con ngi cng b tc, bt lc. - Ng: ti, ta ci ti trc tip hin din him c trong th c. - Khch: khch th ni chung lm mt ch th, ci ti ca Nguyn Du. - S vn ng ca cm xc trong 6 cu u: T xc cm xt thng cho Tiu Thanh thng cho nhng kip - So snh ch ngi ti hoa bc mnh ni chung t ng(ti, ta) vi thng mnh. ch khch ca l quy lut vn ng tm l t nhin. bn dch? - Nguyn Du t Cho thy s ng cm t n xc cm xt th- mc tri m. ng cho Tiu Thanh thng cho mi kip ngi hng nhan bc phn, nhng kip ngi ti mnh tng ni GV Nguyn Minh Tr 221

Trng THPT Thnh Long 10 chung t nhn mnh l ngi cng hi, cng thuyn vi k mc ni oan l lng v nt phong nh. Nguyn Du chuyn v cm xc t thng? Quy lut vn ng tm l c t nhin ko? N cho thy Nguyn Du c s ng cm n mc no vi Tiu Thanh v nhng kip ngi ti hoa bt hnh ni chung? - Nguyn Du lo lng, bn khon iu g? V sao ng c suy ng y? Ti sao tc gi ko xng tn tht m li xng bt hiu T Nh? - iu bn khon ca ng c chnh ng ko v c ngi i sau tr li ntn?

Gio n Ng Vn

d. Hai cu kt: - Ba trm nm l na thi gian c l, ch tng lai xa xi. - Khc thng cm. thu hiu. - T Nh (si t trng) l tn ch, bt hiu ca Nguyn Du t cch mt nh th, mt ngh s, mt ci ti c nhn vic xng danh ny him thy trong VHTVN. iu Nguyn Du bn khon: + Cch hiu 1:Nguyn Du lo lng, bn khon ko bit c ai trong mai hu thu hiu, thng cm ng nh ng ng cm, khc thng nng Tiu Thanh. + Cch hiu 2: Nguyn Du lo lng, bn khon ko bit ai l ngi trong mai hu thu hiu, thng cm ng nh ng ng cm, khc thng nng Tiu Thanh. C hai cch hiu u cho thy: + Khao kht tri m. + Cm hng t thng nt mi mang tinh thn nhn bn ca VHTVN giai on th k XVIII- na u th k XIX- thi i con ngi ko ch thc v nhn phm, v ti nng c nhn m cn thc tnh v ni au ca chnh mnh du hiu ca ci ti c nhn. + Tm lng nhn o ln lao, con mt trng thu su ci v tm lng ngh sut nghn i ca Nguyn Du. Bi ng ko nhng khc thng cho 222

GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn Tiu Thanh, cho nhng kip hng nhan bc phn thu trc, khc thng cho nhng kip ti hoa bc mnh ng thi, trong c c chnh ng m cn khc cho ngi i sau phi khc mnh (kip ti hoa bc mnh vn cn trong tng lai). - l ni bn khon hp vi lgc vn ng cm xc ca nhn vt tr tnh hp l, chnh ng. - Ni bn khon tm c s tri m ca bao th h ngi Vit Nam sau ny: + T khi tc phm ca Nguyn Du ra i n nay, ng lun c v tr trang trng trong lng ngi Vit Nam. + c bit, th k XX, cha n 300 nm, c dn tc ta khc Nguyn Du qua ting khc, ting ca ca T Hu: Ting th ai ng t tri....(Knh gi c Nguyn Du). + Nm 1965, c nc ta long trng k nim 200 nm ngy sinh Nguyn Du. Th gii cng nhn ng l danh nhn vn ha... III. Tng kt bi hc: 1. Ni dung: - Mch vn ng ca cm xc (t th): c truyn xt xa, thng tic cho nng Tiu Thanh ti sc m bc mnh suy ngh, tri m vi s phn nhng ngi ti hoa, ti t t thng cho s phn tng lai ca mnh, khao kht tri m. - Gi tr nhn o su sc: + Nguyn Du xt xa, thng cm cho Tiu Thanh- mt hng nhan bc mnh, mt ti nng thi ca on mnh, cho nhng kip hng nhan a trun, ti 223

- Mch vn ng ca cm xc(t th) trong bi ntn? - Theo em, gi tr nhn o ca tc phm c phi ch biu hin nim thng cm cho s GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 phn bt hnh ca t a cng ni chung. Tiu Thanh v + Vi cm hng t thng v s tri m nhng ngi nh su sc, ng t vn : quyn nng ko? V sao? sng ca ngi ngh s, s cn thit phi tn vinh, trn trng nhng ngi lm nn cc gi tr vn ha tinh thn. 2. Ngh thut: - Ngn ng: hm sc, tinh t. - S ph cch khun mu ca th ng lut: cu cui tht nim (ko cng thanh - Nhng nt c vi cu 1). sc ngh thut tiu biu ca bi th? E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- Hc thuc bi th. - Son cc bi c thm: Quc t ( Php Thun), Co tt th chng (Mn Gic Thin S), Quy hng (Nguyn Trung Ngn). - c trc bi: Thc hnh php tu t n d v hon d.

GV Nguyn Minh Tr

224

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

Ngy son: son: Tit: 43. c thm:

Ngy

quc t ( Php Thun). Co tt th chng (Mn Gic Thin S). quy hng (Nguyn Trung Ngn).
A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- T c- hiu ba bi th trn theo cc cu hi trong sgk. - Rn k nng c- hiu th ng lut. - Bi dng tnh yu qu hng t nc, trn trng, tin yu cuc sng v tinh thn lc quan. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv. - Cc ti liu tham kho. - Hs son bi theo cc cu hi trong sgk. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc phng php: c din cm, trao i- tho lun, tr li cc cu hi trong sgk. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: Cu hi: c thuc bi th c Tiu Thanh k ca Nguyn Du?Nu s vn ng ca mch cm xc trong bi th? ng gp mi ca ng cho tro lu nhn o ch ngha ca giai on vn hc t th k XVIII- na u th k XIX? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Nhng bi th ch Hn thi L- Trn l nhng tc phm u tin gp phn xy dng nn mng cho nn vn hc vit ca dn tc ta. l nhng bi th Thin (th ca cc nh s thi L) v nhng bi th mang GV Nguyn Minh Tr 225

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 ho kh ng A (thi Trn). Hm nay, chng ta s cng tm hiu hai bi th Thin (Quc t, Co tt th chng) v bi th ca mt s thn i Trn (Quy hng). Hot ng ca gv Yu cu cn t v hs Hs c tiu dn. I. Quc t (Vn nc): - Nu nhng thng 1. Vi nt v tc gi v tc phm: tin quan trng v - Thin s Php Thun (915- 990) l tc gi v tc ngi uyn bc, c ti vn chng. phm? - Tng l c vn quan trng di thi Tin L, c vua L i Hnh knh trng v tin dng, phong lm php s. - Tc phm ca ng ch cn li bi th ny- l li p ca ng khi vua hi v vn nc. 2. Hng dn tm hiu bi th: Hs c bi th. a. Hai cu u: Gv nhn xt, hng * Cu 1: dn ging c: - T: phc, vn may; ngi (vua, hong chm ri, r rng. ). - cu th u - Quc t: vn may, thi c thun li tc gi so snh ca t nc. vn nc nh dy - Hnh nh so snh: my leo qun Vn nc- dy my leo qun qut. qut nhm din t Hnh nh dy my leo qun qut: iu g? S bn cht, vng bn. S phc tp, nhiu mi quan h rng buc m vn nc ph thuc. t cu th vo hon cnh t nc ta by gi: cuc sng thi bnh thnh tr ang m ra, tuy cn c nhiu phc tp nhng s vn ng tt yu ca vn nc l ang th i ln sau chin thng qun Tng nm 981. S di lu, pht trin thnh vng ca dt nc. Nh vy, hnh nh so snh cho thy s vng bn, di lu, pht trin thnh vng ca vn nc. GV Nguyn Minh Tr 226

Trng THPT Thnh Long 10 - Cu th th 2 cho thy cuc sng no m ra cho dn tc ta khi y? Cm nhn ca em v tm trng ca tc gi n sau cu th? - Hon cnh ca t nc c ni n hai cu u? - Em hiu ntn v hai ch v vi? - Tc gi khuyn vua ng li tr nc ntn? - Hai cu cui phn nh truyn thng tt p g ca dn tc VN?

Gio n Ng Vn * Cu 2: - K nguyn mi ca t nc: cuc sng thi bnh, thnh tr ang m ra. - Tm trng ca tc gi: phi phi nim vui, t ho, lc quan, tin tng vo vn mnh ca t nc. Hon cnh ca t nc c ni n hai cu u: cuc sng thi bnh thnh tr m ra, t nc ang th vng bn, pht trin thnh vng, di lu. a. Hai cu sau: - V vi: ko lm g (ngha en) - Trong bi th, v vi l cch sng dung ha c ba tn gio: + o gio: v vi l thi sng thun theo t nhin, ko lm iu tri t nhin. + Nho gio: v vi l ngi lnh o (vua) dng o c tt p ca bn thn cm ha dn, khin cho dn tin phc s khin x hi t t c trng thi tr bnh, vua ko phi lm g hn. + Pht gio: c thuyt v vi php l cch sng t bi bc i lm cho chng sinh c yn vui, xa b mi kh nn cho h. - in cc: cung in- ni v lm vic ca vua cha hnh nh hon d ch vua cha. ng li tr nc: thun theo t nhin, dng phng sch c tr gio ha dn, t nc s c thi bnh, thnh tr, ko cn nn ao binh. - Truyn thng tt p ca dn tc: nhn i, yu chung ho bnh. Tiu kt: - T nim tin tng, lc quan vo vn mnh vng bn, thnh vng, pht trin 227

GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn di lu ca t nc, tc gi khuyn nh nh vua ng li tr nc thun theo t nhin, dng phng sch c tr gio ha dn, gi vng nn thi bnh cho t nc. - Bi th cn cho thy thc trch nhim, nim lc quan tin tng vo tng lai t nc ca tc gi, kht vng v truyn thng yu ha bnh ca ngi Vit Nam. II. Co tt th chng (C bnh bo mi ngi) 1. Vi nt v tc gi v th k: a. Tc gi: - Mn Gic Thin S tn l L Trng (1052-1096). - c triu nh trng dng. b. Th k: L nhng bi th c dng truyn b gio l Pht php, rt hm sc, uyn thm. 2. Hng dn tm hiu bi th: a. Bn cu u: * Hai cu u: Xun qua- trm hoa rng. Xun ti - trm hoa ti. Quy lut vn ng, bin i. Quy lut sinh trng. Quy lut tun hon: s vn ng, bin i, sinh trng ca t nhin l vng trn tun hon. - Nu o trt t cu 2 ln trc cu 1( xun ti xun qua, hoa ti hoa rng) th ch ni c s vn ng ca mt ma xun, mt kip hoa trong mt vng sinh trng- hu dit ca s vt. ng thi ci nhn ca tc gi s ng li s tn a bi quan. - Cch ni: xun qua xun ti, hoa 228

Hs c tiu dn. - Nu vi nt v tc gi Mn Gic Thin S? - Em hiu g v th k?

Hs c bi th. - Hai cu th u ni ln quy lut no ca t nhin? (Quy lut vn ng, bin i? Quy lut tun hon? Quy lut sinh trng?) - Nu o cu 2 ln trc th th c g khc?

- Hnh nh mi u bc tng trng cho iu g? GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 - Hai cp cu 1-2 rng hoa ti gi ma xun sau v 3-4 c quan h tip ni ma xun trc, kip sau ni vi nhau ntn? tip kip trc, gi c vng bnh xe - Cu 3-4 nu ln lun hi. N cho thy tc gi nhn s quy lut g? vt theo quy lut sinh trng, pht trin, - Tm trng ca hng ti s sng ci nhn lc quan. tc gi qua hai * Cu 3- 4: cu 3-4? - Hnh nh mi u bc hnh nh tng trng cho tui gi. - Mi quan h i lp: Cu 1-2 Cu 3-4 Hoa rng- hoa ti Vic i mitui gi n Thin nhin tun hon i ngi hu hn. - Quy lut bin i ca di ngi: sinh- Hai cu th cui lo- bnh- t hu hn, ngn ngi. c phi l th t - Tm trng ca tc gi: thin nhin ko? + Nui tic, xt xa nhng ko bi quan, Cu th u ym th v n ko bt ngun t ci khng nh nhn h v vi cuc i con ngi nh Xun qua, trm quan nim ca nh Pht m bt ngun hoa rng vy m t thc cao v s hin hu, s tn ti hai cu cui li ni c thc ca i ngi, thc cao v xun tn vn n ngha, gi tr s sng ngi. cnh hoa mai. Nh + n sau li th l s trn tr v th c mu thun ngha s sng ca mt con ngi nhp ko? V sao? Cm th ch ko phi ca mt thin s xut nhn ca em v th ngm nhc nh con ngi v hnh tng cnh ngha s sng, thi sng tch cc. mai trong cu th b. Hai cu cui: - Ko phi l t cnh thin nhin m cui? mang ngha biu tng nn n ko mu thun vi cu u. - Hnh nh mt cnh mai- hnh nh biu tng: Hs c phn tiu V p thanh cao, tinh khit vt ln hon cnh khc nghit v vt ln trn dn. GV Nguyn Minh Tr 229

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 - Nu vi nt v s phm tc. tc gi Nguyn Nim tin vo s sng bt dit ca Trung Ngn? thin nhin v con ngi, lng lc quan, yu i, kin nh trc nhng bin i ca thi gian, cuc i. Tiu kt: Bi th th hin nhng chim nghim su sc v quy lut vn ng ca t nhin v i ngi. Tm nhng Tuy nui tic, xt xa trc s hu hn hnh nh c ca i ngi bn cnh vng trn tun nhc n trong hon bt dit ca t nhin nhng tc gi hai cu th u? vn bc l nim tin tng vo s sng Ni nh qu hng bt dit ca t nhin v con ngi, nhc y c g c nh con ngi v ngha s sng, thi sc? sng tch cc. Hs tho lun, tr III. Quy hng (Hng tr v): li. 1. Vi nt v tc gi: Gv nhn xt, b - Nguyn Trung Ngn (1289-1370), t l sung: Lin h vi bang Trc, hiu l Gii Hin. ca dao v tnh - Hong gip nm 16 tui, lm quan yu qu hng t n chc thng th, i s nm 1314nc: Anh i anh 1315. nh qu nh...,... - Tc phm cn li: Gii Hin thi tp. 2. Hng dn tm hiu bi th: a. Hai cu u: - Hnh nh: du, tm, hng la, cua ng bo dn d, bnh d, quen - Cch bc l tm thuc. trng, tnh cm - Hai cu th ng nh thun gi t ca tc gi hai nhng s vt gn vi cuc sng bnh cu cui c d ca qu hng. gkhc vi hai Nhng l nhng hnh nh hin hu cu u? l trong tm tr ca bc quan cao chc tnh cm g? trng, mt s thn trn t Giang Nam phn hoa hi. Ni nh qu hng rt c th, da dit, chn thnh. S gn b mu tht vi cuc sng bnh d, dn d ni qu nh, tnh yu GV Nguyn Minh Tr 230

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn qu hng tha thit ca tc gi. - S dng nhng hnh nh th trn, tc gi cn bc l quan nim thm m: ci i thng, bnh d cng l i tng thm m gp phn khng nh xu hng bnh d, ph v tnh quy phm, tnh trang nh ca VHT. b. Hai cu cui: - Bc l trc tip tm trng, tnh cm. - Kiu cu khng nh: Du... chng bng... - Bin php ngh thut i lp: ngho vn tt Nim t ho dn tc, lng yu nc su sc ca tc gi. Tiu kt: T ni nh qu hng n nim t ho dn tc, tc gi bc l su sc tnh yu qu hng t nc.

E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- Hc thuc ba bi th trn. - Son bi: Hong Hc lu tng Mnh Ho Nhin chi Qung Lng (L Bch).

GV Nguyn Minh Tr

231

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

Ngy Ngy son: Tit: 45. c vn:

son:

hong hc lu tng mnh ho nhin chi qung lng (Ti lu Hong Hc tin Mnh Ho Nhin i Qung Lng) L Bch. A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Hiu c tnh cm chn thnh ca L Bch vi bn, nhn thc c tnh bn l tnh cm ng trn trng. - Nm c c im phong cch th tuyt c ca L Bch: ngn ng gin d, hnh nh ti sng, gi cm, bay bng lng mn. - Rn k nng c- hiu th t tuyt ng lut. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv. - Cc ti liu tham kho. - Hs son bi theo cc cu hi trong sgk. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc phng php: c din cm, trao i- tho lun, tr li cc cu hi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: Cu hi: c thuc 3 bi th c thm? Nu ni dung chnh ca mi bi th? 3. Bi mi:

GV Nguyn Minh Tr

232

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 * Gii thiu bi mi: Trong cuc i mi ngi, ai ko mt ln phi i din vi bit li? C cuc chia li em n cho ngi ta s thanh thn: Chng g anh, v g ti/ Anh i ly v cho ti ly chng(ca dao)...Nhng phn nhiu l nhng cuc chia li y lu luyn, bn rn ca tnh ngi gn b su nng. Thi tin L Bch cng phi tri qua bao cuc chia li nh th. Chia li, tin bit tr thnh mt ti quen thuc trong th ng. Trong s , Hong Hc lu tng Mnh Ho Nhin chi Qung Lng c ngi i ngi ca, xp vo hng tuyt bt... Hot ng ca Yu cu cn t gv v hs Hs c tiu dn. I. Tm hiu chung: - Nu nhng nt 1. Vi nt v tc gi L Bch: ng ch v a. Con ngi: con ngi v s - L Bch (701- 762). nghip th ca - L con ngi thng minh, ti hoa, phng ca L Bch? tng, ko chu g mnh theo khun php. - Bi kch cuc i ca tc gi: mong cng thnh th thn thoi nhng cng cha thnh th thn thoi. - c mnh danh l tin th do tnh cch khong t, bay bng, lng mn v hay vit v ci tin. b. S nghip: - Hin cn trn 1000 bi th. - Ni dung: phong ph, vi cc ch chnh: + c m vn ti l tng cao c. + Kht vng gii phng c nhn. + Bt bnh trc hin thc tm thng. + Th hin tnh cm phong ph, mnh lit. - Ngh thut: - Bi th ny c + Phong cch th phng tng, bay bng sng tc trong m t nhin, tinh t, gin d. hon cnh no? + Kt hp gia ci cao c v ci p. - Mnh Ho Nhin 2. Bi th: GV Nguyn Minh Tr 233

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 l ngi ntn? - Hon cnh sng tc: Khi L Bch tin Mnh Ho Nhin i Qung Lng. - Mnh Ho Nhin (689-740): + L ngi mu cu cng danh ko c toi nguyn nn quay v vui th chn non Hs c bi th. nc. Gv nhn xt, h- + ng thuc phi th in vin sn ng dn ging thu, c phong cch th vi nhiu im c: chm ri, ging L Bch. bun, bng + L bn tri m ca L Bch. khung. II. c- hiu vn bn: 1. c. - So snh phn nguyn tc vi dch th qua cc t: c nhn, yn 2. Tm hiu vn bn: hoa. a. Hai cu u: - c hai cu - So snh nguyn tc- dch th: u, em nhn + C nhn: bn tri m, tri k, ngi bn thy thi gian, gn b thn thit; t bn chung ni tin, ni chung, cha dch ht ngha. n ca Mnh + Yn hoa: hoa khi; ni phn hoa Ho Nhin ntn? hi. Bn dch lm mt ngha th hai. - Khng gian a tin: + Ni i: pha ty lu Hong Hc. Pha ty:- Theo quan nim ca ngi phng ng l ni c ci Pht, ci tinni thot tc. - L ni c vng t hoang s, b him, vi nhiu ni cao, xa ch dnh ring cho nhng n s tu hnh- ni n cha nhng tm hn thanh cao, trong sch. Lu Hong Hc: di ch thn tin, thng cnh thuc huyn V Xng- H Bc (Trung Quc), tng truyn l ni Ph Vn Vi tu luyn thnh tin ri ci hc vng bay i. GV Nguyn Minh Tr 234

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 + Ni n: Dng Chu- ni phn hoa hi cuc i trn tc. Khng gian chia li: + Rng ln (lu Hong Hc- sng Trng Giang- Dng Chu). + L mt khung cnh p, y lng mn: t mt di ch thn tin, mt chic cnh bum r sng, lt trn nhng ln hoa khi ma xun. + Gi nhiu suy ngh su kn: tc gi tin bn t mt di ch thn tin, t hng ty phiu diu, thot tc n mt ni - hai cu u, phn hoa hi ca cuc i trn tc tc gi c n hng ng Tm s n kn thng trc thun ch tng ca tc gi: khao kht c nhp th, thut s vic, gip i nhng ng vn a sng t do, miu t bi cnh phng khong, ko chu qu gi trc cng chia li ko? V cng quyn nn thc t phi nm sao? chu ko t chua cay. - Thi gian a tin: thng ba- ma hoa khi cui ma xun. - So snh nguyn Hai cu u nu ln: tc v dch th + Bi cnh chia li. cu 3? Trong + Phn no tnh cm qu mn bn phn nguyn tc, trong lng ngi li. hnh nh c + Gi gm tm s su kn ca tc gi phm v bch vi cuc i v con ng cng danh. ko tn c quan 2. Hai cu sau: h vi nhau ntn? * Cu 3: ngha ca mi - So snh nguyn tc v dch th: quan h ? + C phm (nguyn tc): cnh bum l Sng Trng loi, c n. Giang l huyt + Bng bum (dch th) lm mt sc mch giao thng thi ca cnh bum. chnh ca min + Bch ko tn: mu xanh bic bao la rn Nam Trung Quc, ngp. hn c nhiu thuyn b xui Bn dch th lm mt sc mu ngc. Nhng trong ca ko gian chia li. + Cu th dch nu nn s chuyn GV Nguyn Minh Tr 235

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 con mt thi dch hon tt: Bng bum khut nhn, gia ko bu ko. gian bao la xanh + Nguyn tc: Bng cnh bum l loi xa thm y ch dn, mt ht vo khong ko xanh bic. duy nht hnh Gi c s dch chuyn chm chm, nh c phm xa m dn, ht tm mt ca cnh ca c nhn bum. v s dch - Hnh nh i lp: chuyn ca n l C phm bch ko tn c ngha. iu nh b, c n mnh mng, rn cho thy ngp. tnh cm ca tc T m sc thi c n, b nh ca gi vi bn ntn? con thuyn. Bt php t cnh ng tnh s c n,nh b ca con ngi trc thin nhin bao la. - S dch chuyn chm chm, xa dn, m dn ri mt ht vo khong ko xanh - Ko gian c gi bic ca cnh bum ra cu cui ci nhn di theo au u tnh ntn? cm chn thnh, tha thit ca tc gi - N thng gi cho i vi bn. chng ta cm * Cu 4: gic g? - Hnh nh dng Trng Giang chy vo ci tri: - N cho thy L hnh nh tng tng phi phm, bay tm trng g bng, lng mn. ca tc gi? Gi ko gian v tr rng ln, k v em n cm gic chong ngp, con - Nhn xt khi ngi cng thm nh b, c n. Trc mt nh th, dng Trng Giang qut v ni dung v ngh thut nh cao dn ln, ha nhp vo vi tri xanh. nh mt nh th nh bt lc trca bi th? c ko gian v tn che khut ngi bn tri m... - Tm trng ca tc gi: ni c n cng thm vi vi, ni nh cng thm thm thm. III. Tng kt bi hc: GV Nguyn Minh Tr 236

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 1. Ni dung: - Cnh chia li- bc tranh thin nhin thm m tm trng c n, mong nh ca con ngi. - Tnh bn chn thnh, su sc ca tc gi. - Tm s su kn, kht khao, hoi vng v cuc i mang tnh bi kch ca tc gi. 2. Ngh thut: - T cnh ng tnh. - Ngn ng hm sc, ti ngn ngoi. - Hnh nh th tinh t gi cm, ln lao k v, m mu sc lng mn. Bi th l mt tuyt bt ca L Bch. E.Cng c, dn d: Yu cu hs:- c thuc bi th, xem li kin thc bi hc. - c trc bi: Thc hnh php tu t n d v hon d.

Ngy son: son: Tit: 46. GV Nguyn Minh Tr 237

Ngy

Trng THPT Thnh Long 10 Ting Vit:

Gio n Ng Vn

thc hnh php tu t n d v hon d

A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Nng cao hiu bit v php tu t n d v hon d. - C k nng phn tch gi tr biu t v s dng hai php tu t ni trn. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv. - Cc ti liu tham kho. - Hs c trc, lm cc bi tp trong sgk. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc hnh thc trao i- tho lun, pht vn m thoi, hs thc hnh lm bi tp, gv nhn xt, khng nh cc k nng cn thit. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: Cu hi: c thuc lng bi th Hong Hc lu tng Mnh Ho nhin chi Qung Lng? Nu nhng nt c sc v ni dung v ngh thut ca bi th? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: n d v hon d l hai bin php tu t quen thuc trong vn chng xa nay, to nn nhng hiu qu thm m c sc, THCS, cc em c hc v hai bin php tu t trn. Hm nay, chng ta s n li cc kin thc hc v lm cc bi tp cng c. Hot ng ca gv Yu cu cn t v hs Gv n tp li kin I. n d: thc l thuyt v 1. Cc kin thc l thuyt c bn n d cho hs qua v n d: cc cu hi: - K/n: L gi tn s vt, hin tng ny - n d l g? bng tn s vt, hin tng khc do c - n d ngn ng nt tng ng vi n nhm tng sc gi v n d ngh hnh, gi cm cho s din t. GV Nguyn Minh Tr 238

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 thut c g khc - n d ngn ng: l hnh thc nhau? chuyn i tn gi (gi tn li, nh - C my loi n danh li) cho s vt, hin tng trn c d thng gp? s so snh ngm, trong cc s vt, hin tng c th ging nhau v v tr, hnh thc, chc nng, cm gic. VD: c chai, chn bn,...; inh c, l phi,tay quay,...; ru nng,... - n d ngh thut: L bin php tu t ng ngha nhm xy dng hnh tng thm m (ko ch gi tn li m quan trng hn l gi ra nhng lin tng c lin quan ch yu n i sng tnh cm ca con ngi). VD: con c- n d ch ngi nng dn trong ca dao,... - Phn loi: + n d hnh thc. + n d phm cht. + n d cch thc. Yu cu hs ln + n d chuyn i cm gic. bng lm bi tp 2. Cc bi tp: 1, 2 (bi tp 3 lm Bi 1: nh). Thuyn i c nh bn chng Gv nhn xt, Bn th mt d khng khng i khng nh cc thuyn. k nng cn thit. - Hnh nh thuyn: lun di chuyn ngc xui, nay bn ny mai bn khc(ko c nh). So snh ngm (n d) ch chng trai. - Hnh nh bn: c nh, th ng ch i. So snh ngm (n d) ch c gi. Hai cu ca dao trn khng nh tnh yu chung thu ca c gi vi chng trai. Trm nm nh li hn h Cy a bn c con khc a. GV Nguyn Minh Tr 239

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn - Cy a, bn c: l nhng vt c nh; l ni hai ngi gp g, hn h, th nguyn. So snh ngm (n d) ch ngi con gi ( ch 1 k nim p). - Con khc a- so snh ngm (n d) ch vic c gi ly mt chng trai khc lm chng. Hai cu ca dao trn ni v ni bun v b ph bc tnh yu ca nhn vt tr tnh. Bi 2: (1) La lu- n d hnh thc ch hoa lu chi nh la. (2) Vn ngh ngn ngt- n d b sung ch vn chng lng mn, thot li i sng, ru ng con ngi. - S ph phn tho thu- n d hnh thc ch s hng lc. - Cay ng cht c ca bnh tt- n d hnh thc ch s bi quan, ym th. - Tnh cm gy g- n d hnh thc ch tnh cm c nhn nh b, ch k. (3) Git - n d b sung ch v p ca ting chim, ca ma xun,cuc sng; ch thnh qu ca cch mng, ca cng cuc xy dng t nc. (4) Thc- n d hnh thc ch nhng kh khn, gian kh ca nhn dn ta trong cuc khng chin chng M cu nc. - Thuyn- n d hnh thc ch s nghip cch mng chnh ngha ca nhn dn ta. (5) Ph du- n d tng trng ch kip sng nh b, qun quanh, bo bt, v ngha. - Ph sa- n d tng trng ch cuc sng mi ti p. 240

Gv n tp li kin thc l thuyt v hon d cho hs qua cc cu hi: - Hon d l g? - Phn bit hon d ngn ng v hon d ngh thut? GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn II. Hon d: 1. Cc kin thc l thuyt c bn v hon d: - K/n: L gi tn s vt, hin tng, khi nim bng tn ca s vt, hin tng, khi nim c quan h gn gi vi n nhm tng sc gi hnh, gi cm cho s vt. - Hon d ngn ng: L phng thc chuyn i tn gi trn c s ca cc mi quan h i i gia b phnton th, vt cha- vt b cha, du hiu s vt- s vt, ci c th- tru tng. - Hon d ngh thut: + L phng thc chuyn i tn gi trn c s ca cc mi quan h i i gia b phn- ton th, vt cha- vt b cha, du hiu s vt- s vt, ci c th- tru tng. + Xy dng hnh tng thm m v i tng nhn thc. - Phn loi: + Hon d ly b phn ch ton th. + Hon d ly vt cha ng gi vt b cha ng. + Hon d ly du hiu ca s vt gi s vt. + Hon d ly ci c th gi ci tru tng. 2. Cc bi tp: Bi 1: (1) u xanh- hon d ly c im ca s vt gi s vt- ch tui tr. - M hng- hon d ly c im ca s vt gi s vt- ch ngi con gi tr p. Cc hon d trn ch nng Kiu- mt c gi lu xanh tr p. 241

- C my loi hon d thng gp?

Hs ln bng lm bi tp 1, 2. Gv nhn xt, khng nh cc k nng cn thit: hiu ng mt i tng khi nh th thay i tn gi ca i tng , cn nm r c im, du hiu ca chng

Hs tho lun tr li. Gv nhn xt, b sung.

GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn (2) o nu- hon d ly du hiu ca s vt gi s vt- ch ngi nng dn. - o xanh- hon d ly du hiu ca s vt gi s vt- ch ngi cng nhn. Cc hon d trn ch mi quan h khng kht ca lin minh cng- nng. Bi 2: a. Thn oi ngi nh thn ng Cau thn oi nh tru khng thn no. - Thn ng- hon d ly vt cha ng ch vt b cha ng- ch c gi (ngi thn ng). - Thn oi- hon d ly vt cha ng ch vt b cha ng- ch chng trai (ngi thn oi). - Cau thn oi, tru khng thn no- l cc hnh nh n d tng trng- ch nhng ngi ang yu. Hon d: da trn lin tng tng cn ca hai i tng lun gn b, i i vi nhu, ph thuc ln nhu, ko th tch ri, ko c so snh, ko chuyn trng ngha m cng trong mt trng ngha. n d: da trn lin tng tng ng ca hai i tng bng so snh ngm, thng c s chuyn i trng ngha. b. Cu Thn oi ngi nh thn ng c s dng bin php tu t hon d. Cu Thuyn i c nh bn chng/Bn th mt d khng khng i thuyn c s dng bin php tu t n d. * Ghi nh: Cc bc tm v phn tch bin php tu t n d v hon d: - Tm t ng c cha php tu t n d hoc hon d. - Xc nh ni dung hm n. 242

- Qua cc bi tp trn, em hy nu cc bc tm v phn tch bin php tu t n d v hon d? Yu cu hs vit 34 cu vn v 1 bn trong lp c th dng bin php tu t n d hoc hon d. Gv nhn xt, b sung.

GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn - Xc nh gi tr biu t. III. Luyn tp:

E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- n li kin thc bi hc, hon thnh cc bi tp vo v. - Son bi: Thu hng ( Ph).

Ngy Ngy son: Tit: 46. Lm vn:

son:

tr bi vit s 3.
A.Mc tiu bi hc: Gip hs:- Nhn r nhng u, nhc im v k nng vit bi vn t s. - Bit cch t nh gi cht lng hc v thc hnh vit vn t s tip tc luyn tp k chuyn hoc vit bi vn t s. B. S chun b ca thy v tr: - Hs xem li bi, su tm cc ti liu tham kho c lin quan. - Gv chm bi, son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc hnh thc pht vn m thoi, trao i tho lun, nhn xt, biu dng cc bi lm tt, sa cha cc bi cn nhiu li. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. GV Nguyn Minh Tr 243

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 2. Kim tra bi c. 3. Tin trnh tr bi: Hot ng ca gv Yu cu cn t v hs Gv yu cu hs bi: nhc li bi, Anh (ch) hy k li mt k nim ng chp li ln bng. nh v thy (c) gio c ca mnh. I. Tm hiu : 1. Kiu bi: T s. - Hy xc nh kiu bi ca 2. Ni dung: Mt k nim ng nh vn trn? v thy (c) gio c ca mnh. - Vn chnh cn cp n 3. Phm vi kin thc: trong bi vit ny - Kin thc ng vn. l g? - Kin thc thc t. - lm tt bi II. Lp dn : vn ny, em cn 1. M bi: huy ng nhng - Gii thiu v ngi thy (c) gio c m tri thc no? mnh knh yu. - Gii thiu k nim su sc ca - Theo em, chng mnh vi ngi thy (c) gio . ta cn phi nu 2. Thn bi: nhng ni dung - K li din bin s vic. g phn m - Pht biu cm ngh, rt ra bi hc t bi? s vic . 3. Kt bi: By t suy ngh, tnh cm v k nim v vi ngi thy (c) gio y. - Phn thn bi III.Nhn xt kt qu bi lm ca cn k nhng ni hs: dung g? 1. u im: - Em s ni g - a s hs nm c yu cu ca , phn kt? nu r trng tm. - Mt s bi vit c cm xc, vn phong Gv cng b biu din t trong sng. im, nhn xt 2. Nhc im: c th u, nhc - Mt s bi vit cn s si, cha lm r im trong cc trng tm. GV Nguyn Minh Tr 244

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 bi vit ca hs. - K nng ng php, din t cn yu: +Sai chnh t. + Dng i t nhn xng ko thng nht. + Cha nm chc cch trch li thoi trc tip. + Tch cu, on cha hp l. + Din t cn vng, ko lgc, so rng,... IV. Cha li: 1. Li v cu: + Sai ngha: Nm nay c gio em Gv a ra mt s khong 56 tui, c ko gi v tui tc li tiu biu, yu m gi i v bi phn. cu hs phn tch Sa: Nm nay c gio em khong v tm cch sa hn 50 tui, bi phn cng nc thi li. gian lm tc c bc thm. + Ko phn bit thnh phn trng ngch ng v dng t vng: Sau khi c Mai ln lm ch nhim th bn em thay i mt cch chng mt. Sa: Sau khi c Mai ln lm ch nhim, chng em tin b nhanh chng. 2. Li din t: Din t lng cng, tha, trng lp : T lc ri khi trng cp II ln cp III by gi nhiu lc ngh li nhng k nim lp 9 cui cp II ca ti mang n cho ti nhng k nim vui v v rt nhiu tnh cm c trao cho ti nhng cm xc nng niu v che ch cho ti v sau y ti s k li mt k nim ca mnh. Gv tr bi v yu Sa: T lc ri khi trng cp II ln cu hs : cp III, by gi, nhiu lc ngh li - Xem li bi, c nhng k nim thn hng gn vi c k li ph. Hoa- c ch nhim ca ti ngy lp 9- Xem li v sa li khin ti bi hi xc ng. Trong s cc li dng t, , ti nh mi mt k nim bun... GV Nguyn Minh Tr 245

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 cu v din t. V. c v biu dng bi lm tt. - Trao i bi vi VI. Tr bi v dn d: bn hc tp, t VII. Ra s 4: rt kinh nghim. bi: Thn phn ngi ph n trong chm ca dao than thn hc. E Cng c, dn d: Yu cu hs:- V xem li bi. - Son bi: Thu hng ( Ph) Ngy son: Ngy son: Tit: 47. c vn:

cm xc ma thu
(Thu hng) Ph. A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Cm thng vi tm lng Ph: ni lo u cho t nc, ni bun nh qu hng v ni ngm ngi cho thn phn mnh. - Nm c nhng c im ngh thut tiu biu ca th ng: t cnh ng tnh, ti ngn ngoi. - Rn k nng c- hiu th ng. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv. - Mt s ti liu tham kho. - Hs son bi theo cc cu hi trong sgk. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc phng php: c din cm, trao i- tho lun, tr li cc cu hi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c. 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Ma thu l mt thi quen thuc ca th ca. Trong gia ti th s ca Ph, n cng l mt ti chim a v trang trng. Khi lnh nn Qu Chu, nm766, ng sng tc chm th Thu hng gm 8 bi. Hm GV Nguyn Minh Tr 246

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 nay, chng ta cng tm hiu bi th nht- c coi l cng lnh sng tc chm th . Hot ng ca gv Yu cu cn t v hs Yu cu hs c I. Tm hiu chung: phn tiu dn- 1. Vi nt v cuc i v s sgk. nghip ca Ph: - Phn tiu dn - Ph (712- 770), t l T M, xut nu ni dung g? thn trong mt gia nh c truyn Cc chnh ca thng Nho hc v th ca lu i n? huyn Cng- tnh H Nam (Trung Gv b sung: Lon Quc). An Lc Sn- S T - Con ngi v cuc i: Minh (755- 763) + 7 tui lm th ti nng thin bm. khin Ph v + Con ng cng danh ln n, ko c gia nh phi trng dng. phiu bt 7 nm + Sng ngho kh, cht trong bnh tt. (759- 766), i ngho, cht trong - S nghip th ca: hin cn khong bnh tt trn mt 1500 bi. con thuyn rch Ni dung: nt... + Phn nh sinh ng v chn xc bc tranh hin thc x hi ng thi thi s. + ng cm vi nhn dn trong kh nn, chan cha tnh yu nc v t tng nhn o. Ngh thut: + Ging th: trm ut, nghn ngo. + c bit thnh cng vi th lut thi. - Hon cnh sng c mnh danh l thi thnh (thnh tc chm th Thu th). hng? 2. Bi th Thu hng: - V tr, ngha - Hon cnh sng tc: nm 766, Ph bi th s hc? ang lnh nn Qu Chu (thuc t Ba Thc, ni non him tr). - V tr: + L bi th s 1 th s 1 thuc chm Hs c bi th. th Thu hng (8 bi). GV Nguyn Minh Tr 247

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 Gv hng dn c + L cng lnh sng tc ca c chm vi ging: chm, th. bun, trm ut II. c- hiu bi th: bn cu u, 1. c v tm b cc: tha thit 4 cu B cc: 2 phn. cui. + 4 cu u: cnh thu. - Em s phn chia + 4 cu sau: tnh thu. bi th theo b cc no? 2. Tm hiu bi th: - cu 1-2, a. Bn cu u: nhng cnh vt * Cu 1-2: no c miu t? - Hnh nh: sng mc trng xa; rng Sc thi ca phong tiu iu. chng? So snh - a danh: ni Vu, km Vu- vng ni bn nguyn tc hoang s, hng v, him tr. v dch th - So snh nguyn tc v dch th: thy r sc thi + Cu 1: ca cnh trong Nguyn tc: trng xo- dy c, nng cm nhn ca n. Ph? l cnh Dch th: lc c- mt tha tht, t thu u? im i. khc bit ca n Dch th lm mt sc thi tiu iu so vi cnh thu ca rng phong. trong th Vit Cu 1 (nguyn tc): S tc ng, tn Nam (th ph ca sng mc lm rng phong tiu Nguyn iu. Khuyn...)? l s khc thng. Bi ma thu phng - cu 1, tm Bc (Trung Quc) thng c miu t vi nhn ca tc gi hnh nh c l l hnh nh rng phong l din hay l . Nhng y, tuy rng phong c im (bao qut ni ti nhng sc mu rc r ca n ko hay c th)? cn m mang v th lng, m m, - Tm nhn ca nng n. tc gi c gi - Ci nhn bao qut trn din rng. nguyn cu 2 ko? V sao? - Hai cu u gi + Cu 2: cnh thu vi v g - So vi nguyn tc, bn dch lm mt GV Nguyn Minh Tr 248

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 c bit? cc a danh c th, gi nhiu cm xc. u? Thng thng, vng ni Vu, km Vu him Gv b sung: L tr s gi cm gic hng khi trc v p thng, ma thu honh trng, k v, b n. Nhng y, mang v thanh chng ch em n n tng v s thot, sng trong. vng lng n rn ngi. Nhng trong th - Tm nhn ca tc gi thu hp, hng ln Ph, bng ci cao. nhn tm trng, Hai cu u: Cnh thu th lng, m n hin ln m, lnh lo, nng n, trm ut vng hon ton khc... ni Qu Chu, min ni pha ty Trung Quc, thng ngun sng Trng - Cc hnh nh Giang, ni thi nhn lnh nn. thin nhin c * Cu 3- 4: miu t cu 3- - Hnh nh thin nhin: sng trn sng 4? So snh Trng Giang; my trn ca i. nguyn tc v - So snh nguyn tc- dch th: dch th? Nhn + ng t rn vn ng nh nhng, xt v sc thi ko din t c s vn ng mnh m ca cnh thin ca sng nh trong nguyn tc (sng vt nhin y? ln tn lng tri). (Thin nhin vn + ng t n lp ny chng cht ng ntn? N c ln lp khc, ch s vn ng i ln tnh ti nh cu ko truyn ti my sa sm xung 1-2?) gip mt t. - Sc thi ca thin nhin: + Thin nhin vn ng mnh m, tri chiu nh nn ko gian li, khin tri t nh o ln. + Thin nhin trm ut, d di. - Khi qut li v Nhn xt: ring ca thin + Cnh thu c nhn t xa, cnh rng, nhin 4 cu bao qut. u? Trong cnh + l cnh thu vng ni Qu Chu c ng tnh (Trung Quc) th lng, m m m y ca tc gi ko? nhng dn nn d di. l cm xc, tm + S vn ng d di, tri chiu ca trng g? Tng thin nhin, tri t nh o ln ni ca quan cnh v i ni bun su, trm ut v ni lo u GV Nguyn Minh Tr 249

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 tnh? cho tnh hnh t nc vi bin gii cha tht s bnh yn sau nhng nm chin tranh, lon lc lin min (lon An- S) cht thi s. + Cnh vn m hn tnh, tnh nm n su trong cnh. b. Bn cu sau: - Nhn xt v s - Tm nhn ca tc gi: t xa li gn thay i ca thu hp dn (t khung cnh chung ca tm nhn t 4 thin nhin n cc s vt c th gn cu u n 4 b vi ring tc gi, gn tc gi). cu sau? Ti sao Do s vn ng ca thi gian v c s thay i chiu mun, ngy tn, s nht dn ca y? nh sng khin tm nhn b thu hp. - Tm bin php * Cu 5-6: ngh thut c - i chnh. s dng hai - Hnh nh n d tng trng: cu 5- 6? + Hoa cc: L hnh nh c l ch ma - Cc hnh nh thu. Khm cc n hoa hai ln hai n d tng trng nm qua, hai nm nh th lu lc trong hai cu t Qu Chu. l g? ngha Hai ln cc n hoa lm tun ri nc ca chng? mt: Nc mt ngy trc - dng l c - So snh nguyn git nc mt hm nay(hin ti) v git tc v dch th? t hm qua (qu kh) ko th phn chia, - Tm trng ca u cng mt dng chy, ng t, tc gi c bc l mn cht nh nhau. ntn 2 cu trn? Hnh nh khm cc l biu tng cho ni bun au dng dc, thng trc ca tc gi. l s cht chng ca ni xt xa cho thn phn tha hng tri ni v ni nh qu hng da dit. + Con thuyn: Bn dch lm mt sc thi c n, l loi ca con thuyn s c n, l loi ca con ngi. L hnh nh n d tng trng cho cuc i ni tri, lu lc ca tc gi. GV Nguyn Minh Tr 250

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

- C g c bit trong cch kt thc bi th? Gi m: Theo mch vn ng cm xc tip cu 5-6, hai cu kt phi hng ni, bc l ni tm. Nhng hai cu kt bi th, tc gi c th hin s vn ng ko? V sao? - c phi l hai cu t cnh n thun ko? Ti sao?

- Nhn xt v mi quan h gia tnh thu v cnh thu 4 cu sau?

- Nhn xt v v ring ca bc tranh thu? Tm

Con thuyn buc cht mi tnh nh mi buc ca con thuyn li gn kt vi ni nh ni vn c (qu hng) tnh cm gn b su nng vi qu hng. - Tc gi ng nht cnh v tnh hai cu trn. * Cu 7-8: - Kt thc t ngt bng nhng m thanh dn dp bi trc bi th ko miu t mt m thanh no. - Ting thc o vi, dao ct vi, ting chy p vi may o rt L nhng m thanh c th ca ma thu Trung Quc xa. Ngi qu nh thng may o rt gi cho ngi chinh phu ang trn th bin cng khi ma thu lnh lo n- bc chuyn ma ng but gi a v. - Hai cu th hng ngoi, t cnh sinh hot ca nhn dn vng Qu Chu. Nhng t trong lin h vi cu 3- 4 (hin thc lch s: tnh hnh t nc cha yn n, bao ngi phi trn gi bin i xa xi), hai cu th ny ko phi t cnh n thun. Ni lo u cho tnh hnh t nc cha yn n. m thanh ting chy p vi, ting dao thc may o rt gi k tha hng lm chnh lng tc gi (cng l mt k tha hng, lu lc, ngho kh), khi ln ni ngm ngi, xt xa cho thn phn ca ng. Ni bun nh qu hng ca tc gi. Nhn xt: Cnh thu bn cu sau thm m tnh thu, thm ch cn ng nhtvi tnh thu (cu 5-6), khc su n tng v s 251

GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 trng tc gi qua c n, l loi, u ut ca k tha hng bi th ny l nng lng vi qu hng v lo u cho g? tnh hnh t nc cha yn n. III. Tng kt bi hc: 1. Ni dung: - Bc tranh thu hiu ht, th lng, m Nhng nt m m y dn nn d di, thm c sc ngh m tm s ca tc gi. thut ca bi - Tm trng tc gi:+ Lo u cho t nth? c. + Bun nh qu hng. + Ngm ngi, xt xa cho thn phn mnh. 2. Ngh thut: - T cnh ng tnh. - Ngn ng hm sc. - Ngh thut i chnh, to cc mi quan h c sc: xa- gn, cnh- tnh, khng gian- thi gian, tnh- ng. E Cng c, dn d: Yu cu hs:- c thuc bi th. - Son bi: Hong Hc lu (Thi Hiu), Khu on (Vng Xng Linh), iu minh gin (Vng Duy).

GV Nguyn Minh Tr

252

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

Ngy son: son: Tit: 49. c thm:

Ngy

hong hc lu (Thi Hiu). khu on (Vng Xng Linh). iu minh gin (Vng Duy).
A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Hiu c ch - cm hng ch o v nt c sc ngh thut tiu biu trong tng bi th v qua ba bi th trn hiu thm v gi tr th ng. - Rn k nng t hc, t tm hiu gi tr ca tc phm th tr tnh qua h thng cu hi trong sgk. - C lng trn trng v p ca th ng, ng cm vi nhng xc cm, tnh cm p ca cc thi nhn i ng. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv. - Mt s ti liu tham kho. - Hs son bi theo cc cu hi trong sgk. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: GV Nguyn Minh Tr 253

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc phng php: c din cm, trao i- tho lun, tr li cc cu hi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: Cu hi: c thuc bi th Thu hng ca Ph? Nu nt c sc ca bc tranh ma thu v tm s ca tc gi? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Chng ta cng tm hiu hai tc phm u t ca hai nh th c nh gi l nh cao ca th ng (thi tin- L Bch v thi thnh- Ph). Hm nay, chng ta s cng c thm v mt s bi th ng c sc na: Hong Hc lu (Thi Hiu), Khu on (Vng Xng Linh) v iu minh gin (Vng Duy). Hot ng ca gv Yu cu cn t v hs Hs c tiu dn- I. Hong Hc lu (Lu Hong Hc) : sgk. 1. Vi nt v tc gi Thi Hiu v - Nu vi nt v bi th Hong Hc lu: tc gi Thi Hiu? a. Tc gi: - Thi Hiu (704- 754), qu Bin Chu- H Nam (Trung Quc), tin s nm 21 tui, l ngi ni ting ti hoa. - Sng vo thi thnh ng. - Thch ngao du sn thu. - Cn li 40 bi th. b. Lu Hong Hc: - Em c hiu bit - L mt a danh b bc Trng g v lu Hong Giang, thuc tnh H Bc (Trung Hc v cc kin Quc). nh gi v bi - Truyn thuyt k rng: xa c chng th ny? nho sinh Ph Vn Vi bun v thi hng, lang thang n bi Anh V, bn b Trng Giang v tu luyn.Sau c hc vng p xung v chng ci hc vng bay ln tri. Ngi i sau xy ngi lu ny k nim. Lu Hong Hc l mt thng cnh GV Nguyn Minh Tr 254

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn ni ting ng thi l mt di ch thn tin. c. Bi th Hong Hc lu: - c nh gi l mt trong nhng bi th ng hay nht. - Tng truyn, L bch n thm lu, thy bi th ny ca Thi Hiu, vit vo vch rng: Nhn tin hu cnh o bt c/ Thi Hiu thi ti thng u ( Trc mt c cnh p nhng ko ni c/ V th Thi Hiu trn u). 2. Hng dn c- hiu: * Th th: + Nguyn tc v bn dch th ca Khng Hu Dng, tht ngn bt c ng lut. + Bn dch ca Tn : lc bt- l mt trong nhng bn dch th ng c hm m, nh gi cao nht. a. Hai cu : - Hnh nh: Ngi xa v hc vng Lu Hong Hc Ci mt Ci cn Ci tin Ci trn Qu kh Hin ti - Nhan bi th l Lu Hong Hc nhng ngay t m u bi th, ngoi s xc nh v tr lu ni y kh chung chung, ton bi ko ni g v lu c dng mn cnh lun s. - Tc gi tm n mt di ch thn tin nhng ngi tin, hc tin u cn, ch cn tr li lu Hong Hc nh mt du tch k nim. T s i lp ca qu kh vi hin ti, tc gi ghi nhn s tiu vong ca ngi tin, hc tin. 255

Yu cu hs c din cm bi th. - Nhn xt v th th ca bn nguyn tc v cc bn dch? - c hai cu u, em thy c nhng hnh nh no ng ch ? Hc vng v lu Hong Hc, ci no l ci cn, ci mt? Ci no thuc v ci tin, ci trn? Ci no thuc v qu kh, hin ti?

- Cm nhn ca em v tm trng ca tc gi? - Nhn xt v thanh iu ca hai cu thc? ngha? GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn - Tm trng ca tc gi: nui tic, bng hong, ngn ng trc thc ti bin ci. b. Hai cu thc: - Cu 3: 6/7 thanh trc m iu trc trc nhn mnh ci mt s bng tnh, ci git mnh sau nhng dm chm ca cm xc hoi nim tm trng hng ht, nui tic, thng tht. - Cu 4: 5/7 thanh bng, li ph bnh thanh- 3 thanh bng lin tip ko du (ko du du) m iu nh nhng. + Hnh nh my trng ngn nm cn bay chi vi trn lu thi gian v tr vnh cu, trng tn. + Hnh nh m my chi vi, phiu bng trng thi chi vi, bng hong ca lng ngi khi nhn thc c quy lut: My trng thuc v thin nhin vn tn ti theo nm thngcn huyn thoi rt cc ch l huyn thi, l h o. H qu tt yu ca mch cm xc: tc gi nhn thc c thin nhin l ci vnh cu, trng tn cn i ngi hu hn, d huy hong n my ri cng lui vo qu kh. Quy lut ca cuc sng tht mnh m v lnh lng nn con ngi cn xc nh mt v tr thm nh cc gi tr i. im nhn ca tc gi c s vn ng, chuyn i nhng cu tip. c. Hai cu lun: - Cnh vt: + Hng cy t Hn Dng. + Dng sng Trng Giang. + C thm trn bi Anh V.

- Cnh thin nhin c miu t l cnh ca qu kh hay thc ti? N gn vi ci tin hay i thng? - Sc thi ca thin nhin y ntn?

- Nhn xt v c sc ngh thut ca hai cu GV Nguyn Minh Tr

256

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 lun? L cnh thc ti, gn vi i thng, - Hai cu th t c a danh c th. cnh nhng n su - Sc thi ca cnh: trong cnh l tm + Lch lch- r mn mt. trng g ca tc + Th th- mn mn xanh ti. gi? V p thanh khit, trn y sc sng. Cnh vng lng, yn tnh, ko mt m thanh, hng cy in hnh trn dng sng ko mt gn sng xao ng. - Cch miu t: khi qut, chm ph. - Nh th bc l - Ngh thut: i chnh bc tranh tm trng g thin nhin hi ho, trang nh. trong ko gian, thi - Tm trng ca tc gi: 4 cu u, gian no? tc gi hng v qu kh vi cm hng - Ti sao nh th hoi c song qu kh d p nhng ko li bn khon th vn hi. Quay tr li thc ti ( hai Nht m hng cu thc) nhng cnh vt qu tnh quan h x th?. lng, ko mt du hiu s sng, hi m Hai ch hng con ngi, tc gi ko tm c ng quan (qu hng) dy lin h tnh cm no. Ni c c th hiu vi n dng ln trong lng ngi l khch nhng ngha g? khi phi i din vi ko gian vng Gv lu hs kin lng v thi gian nht m (chiu ca Phan Huy tn). Dng: Qu hng - im nhn ca tc gi li c s vn y chnh l ng bin i. im ta ca ci d. Hai cu kt: lng, l ni tr n - Thi gian: chiu ti. cui cng ca - Khng gian: sng nc, khi sng. nhng tm hn Gi ni lng chiu hm nh nh. ko tm c s - Qu hng: bnh an khi hng + Ngha en: ni chn rau ct rn ngoi v l i cc ca con ngi. ca nhng ci vn + Ngha biu tng: im ta, chn bin trong cuc dng chn, nim an i cho nhng i. thn phn ni nnh, cho nhng cuc - Ch su kt li i bp bnh tri dt, ko tm thy c bi th phi chng s bnh an. GV Nguyn Minh Tr 257

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 em ti v bun - Ch su vi thanh bng gi cm gic b? mnh mang lan to ca ni bun. Quan nim nhn Ni bun l cm xc tt yu ca con sinh tch cc, ngi trong cnh tha hng, chiu mun, tnh cm nhn ngy tn. li l ni bun nh qu hbn: ng tnh cm gn b, tnh yu qu - Khng nh hng tha thit- l tnh cm nhn bn ngha ca cuc ca con ngi ko bi quan. i. - Hai cu kt ny gi t cho Huy - Hn ngi l Cn vit hai cu cui trong bi Trng khch ko m giang. chm mi trong cnh tin, ko mi trin min suy t v qu kh m Tiu kt: cui cng vn quay - Vi ba mng cm xc dn nn (ci li nhn thng tin,cnh thc v ni su nh), bi th vo hin thc vi tuy ni v mt di tch xa m vn gn hng cy, bi c b vi cuc i, con ngi, khi ln v my khi mt nhng tnh cm nhn bn p , mng trn dng hm cha quan nim nhn sinh tch sng gi nh ti mt cc, tin b. min qu xa - Ngh thut: vng. l tnh + Ngn ng: hm sc. cm nhn bn + S ph cch lut th ng ti hoa. lnh mnh ca bi th... Hs c phn tiu dn-sgk. - Nu cc nt chnh v cuc i v s nghip ca Vng Xng Linh? II. Khu on (Ni on ca ngi Hs c din cm phng khu): bi th. 1. Vi nt v cuc i v s - Din bin tm nghip ca Vng Xng Linh (698?trng ca ngi v 757): GV Nguyn Minh Tr 258

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 tr trong bi th - L nh th ni ting thi thnh ng. ntn? - Hin cn li 186 bi th. - Phn tch r - ti: chin tranh (bin ti) v tnh tm trng v s bn. chuyn bin tm - Phong cch th: trong tro, tinh t. trng ca nng 2. Hng dn c- hiu: trong tng cu a. Cu 1: th? V sao c s Gii thiu hnh nh v tm trng ca chuyn i ? ngi thiu ph: + l mt ngi n tr ni phng khu. + Bt tri su- ko bit bun v t, vui ti. V:- Tui tr. - Cng chung gic mng cng danh vi chng, hi vng chng c ban tc hu v vang sau chin tranh. b. Cu 2: - T cnh: ngy xun, ngi ph n trang im lng ly, ln lu ngm cnh- np sinh hot ca ngi ph n - ngha ca qu tc, tr, xinh p. hnh nh dng Gi t th ng cao vng vin, gii liu? by, bc l tm trng. - T ht (cht) c - i din vi ko gian rng ln, con ngi gi tr biu cm thng c nhiu suy t nn tm hn ntn? thiu ph n y c s xao ng, ko cn yn tnh na. c. Cu 3: - Dng liu Ma xun, tui tr, hi c v ngi chng, bao lin tng, xc cm v nhng ngy hnh phc... khao kht hnh phc. S bit li. - Ht- cht s bng tnh ca nhn thc, khao kht hnh phc. Mu dng liu nh thc kht khao - Ngi ph n hi hnh phc v c thc v s bit li. N to nn ci git mnh bng thc ca GV Nguyn Minh Tr 259

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 hn v iu g? thiu ph ra khi gic mng cng hu. Sau ni hi hn Ma xun ca v tr tun hon nhng , tm trng ca thi gian i ngi hu hn, ma xun ngi ph n ca i ngi (tui tr) cng ngn ngi, cn din bin ng qu. Hin ti, con ngi li phi ntn? bit li. Cng thc khao kht hnh phc th gic m cng hu cng tr - Khi qut li qu nn b nh, v ngha... trnh din bin d. Cu 4: tm trng ca ng- - Hi- hi hn v xui, chng i khu ph? i tng qun mong lp cng, kim n ngha? Nguyn phong hu nhn? - Sau ni hi hn s l tm trng on - Em c lin h bi su on ci n phong hu, on chin th ny n tc tranh PK phi ngha khin v chng phm no ca nng phi chia li ko bit n bao gi. VHTVN hc? Din bin tm trng: Bt tri suht- hi- on V t- bng tnh- tic, hi hn- on su. - ngha: t co chin tranh PK phi Hs c phn tiu ngha. dn-sgk. - Nguyn nhn: - Phn tiu dn- + Nguyn c trc mt: mu dng liu. sgk- nu vn + Nguyn nhn su xa: n phong hug? chin tranh PK phi ngha. - Lin h: Lc ngonh li ngm mu dng liu/ Th khuyn chng ng chu tc phong (Chinh ph ngmon Th im). Hs c din cm III. iu minh gin (Khe chim ku): bi th. 1. Vi nt v cuc i v s - Cy qu cnh l nghip ca Vng Duy (701- 761): sum su nhng hoa - L ngi sng tn o Pht, thng sng li rt nh. Nh nh mt n s. th cm nhn c - Thuc phi th in vin sn thu. m thanh hoa - Phong cch th trang nh, bnh m, qu ri. Chi tit trong th giu cht ha. cho thy iu - c mnh danh l thi Pht (Pht th). g v cnh m 2. Hng dn c- hiu: GV Nguyn Minh Tr 260

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 xun v tm hn a. Cu 1: thi s? - Hon cnh ca tc gi: nhn- ri ri, th thi. - Hoa qu rt nh m thanh hoa qu rng kh khng, m h. - Cm nhn c m thanh hoa qu - Trng ln c to rng s tinh t, nhy cm, tp trung ra ting ng ko? ca tc gi v s yn tnh ca cnh Vy ti sao n m ni rng ni. khin chim ni b. Cu 2: phi git mnh? Trc tip miu t ci tnh ca m rng ni ma xun. c. Cu 3: - Trng ln- hnh ng ko to m thanh kh nhn bit r. - Vi chim ni, trng ln li l s vn ng ng k khin chng git mnh, s hi. Tc gi ly hnh gi m, ly ng t tnh c t s yn tnh - Khi qut c dng nh tuyt i ca m. sc ni dung v d. Cu 4: ngh thut ca Nhng ting ku ca chim ni trong bi th? khe sui v s hi lc trng ln- mt m thanh ng k nht ca bi th Gi s tnh lng v cng ca m xun. Tiu kt: - Gi tr phong - Ni dung: ph v ni dung + Cnh m xun ni rng ni tnh v c sc ngh lng dng nh tuyt i. thut ca th - + S bnh yn, thanh thn ca tm ng qua ba bi hn con ngi bt bin trc mi i thay. th trn? - Ngh thut: + Ly hnh t m. + Ly ng t tnh. IV. Tng kt bi hc: 1. Gi tr ni dung: GV Nguyn Minh Tr 261

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

- Phong ph v ti. - Th hin nhng tnh cm p, nhng gi tr nhn bn ca con ngi: tnh yu qu hng, tnh cm nhn o (on ght chin tranh PK phi ngha, ng cm vi kht vng hnh phc ca con ngi), khng nh bn lnh ca con ngi trc mi i thay ca cuc i. 2. Gi tr ngh thut: - Ngn ng: hm sc, tinh t. - Ngh thut c sc: ly hnh gi m, ly ng t tnh, t cnh ng tnh,... E Cng c, dn d: Yu cu hs:- Hc thuc cc bi th trn. - n tp chun b thi hc k I. - Son bi: Th Hai-c (Ba-s).

GV Nguyn Minh Tr

262

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

Ngy Ngy kim tra: Tit: 49-50. Lm vn:

son:

bi kim tra tng hp cui k I

A. Mc tiu: - nh gi c trnh v nng lc ca hs vo cui k I. - Nhn r cc u- nhc im ca hs v kin thc v k nng c nh hng o to hc k II. B. Tin trnh kim tra: 1. n nh t chc lp. 2. Ra :

GV Nguyn Minh Tr

263

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

Ngy son: dy: Tit: 51. Lm vn:

Ngy

trnh by mt vn
A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Nm c yu cu v cch thc trnh by mt vn . - Bit cch trnh by mt vn theo cng chun b. - Rn thc cn trng, tnh t tin v kh nng iu chnh bi ni cho ph hp vi i tng, tnh hung c th. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv. - Mt s bi vit v cc vn quen thuc. - Hs c trc sgk. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc phng php: trao i- tho lun, tr li cc cu hi, thc hnh. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c. GV Nguyn Minh Tr 264

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: T xa, ng cha ta dy phi hc n, hc ni, hc gi, hc m, ngha l mun nn ngi th ci g cng phi hc. Trong , vic hc ni- hc cch giao tip bng li, ni c vn ha, thuyt phc c ngi nghe l mt trong nhng iu quan trng nht lm ngi. Bi n ko nn i, ni ko nn li c coi l mt s s nhc...Vy lm th no trnh by mt vn trc m ng c sc thuyt phc? Bi hc hm nay, chng ta s cng tm hiu vn . Hot ng ca gv Yu cu cn t v hs I. Tm quan trng ca vic trnh - Tm quan trng by mt vn : ( ngha) ca vic - Trnh by mt vn l mt nhu trnh by mt vn cu tt yu ca con ngi trong cuc ? sng. - Trnh by mt vn trc tp th (ngi khc) l by t nguyn vng, suy ngh, nhn thc ca mnh ng thi thuyt phc h cm thng, Hs c sgk. ng tnh vi mnh. - Cc cng vic II. Cng vic chun b: chun b 1. Chn vn trnh by: chun b trnh C s la chn: by mt vn ? + ti trnh by c bao nhiu vn - Xc nh cc c . s chn vn + i tng nghe. trnh by? + Am hiu v s thch th ca bn thn v vn mun trnh by. Gv yu cu hs lp 2. Lp dn : dn cho ti: a. Lp dn cho ti: Thi Thi trang v tui trang v tui tr. tr. - Gii thch khi nim: Thi trang l - Nu cc chnh cch n mc, trang im ph bin m em nh trnh trong x hi trong mt thi gian no by v ti trn? . - Vn m em - Chn vn : trang phc (cch la chn trong mc) GV Nguyn Minh Tr 265

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 ti l g? + ngha ca trang phc. - Em s ni g v + Trang phc thi trang: ph hp vi vn ? cng ng, vi thi i, hi ha vi c nhn; p, hin i, y phc xng - T v d trn, em k c (th hin nhn cch, v p hy rt ra cch lp tm hn con ngi). dn cho bi trnh b. Cch lp dn : by mt vn ? - Tm ln, nh. - Sp xp cc theo trnh t lgc. Hs c sgk. - C chuyn . III. Trnh by: 1. Bt u trnh by: - Cc th tc cn - Bc ln din n. thit khi bt u - Cho c to v mi ngi. trnh by? - T gii thiu. - Nu l do trnh by. - trnh by ni 2. Trnh by ni dung chnh: dung chnh, chng - Nu ni dung chnh s trnh by. ta cn lm nhng - Nu ln lt cc chnh, c th ha cng vic no? cc . - C chuyn , dn dt. - Ch xem thi , c ch ca ngi nghe kp thi iu chnh ni - Cc th tc khi dung v cch trnh by. kt thc? 3. Kt thc v cm n: - Tm tt, nhn mnh mt s chnh. yu cu hs c v - Cm n. hc phn ghi nh- * Ghi nh: (sgk). sgk. IV. Luyn tp: Hs c v tho 1. Bi 1: lun lm cc bi - Bt u trnh by: tp. + Cho cc bn. Ti rt... Gv nhn xt, + Cho cc bn. Cm n... khng nh p + Trc khi bt u... n. - Trnh by ni dung chnh: Gi chng ta... - Chuyn qua ch khc: + xem... GV Nguyn Minh Tr 266

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn + Gi chng ta... - Tm tt v kt thc: + Ti mun kt thc... + Gi ti mun kt thc... 2. Bi 2: Lp dn cho bi trnh by v ti: Thn tng ca tui hc tr. - Gii thch khi nim: thn tngnhng ngi c tn sng, ngng m, yu mn. - Cc loi thn tng ca tui hc tr: ngi sao in nh, ca nhc, bng , cc danh nhn,... - Tc ng ca thn tng i vi tui hc tr: + Tch cc:- Lm cho i sng tinh thn phong ph. - L tm gng v o c, ti nng cho cc em hc tp. + Tiu cc:- Mt s bn bin mnh thnh hnh bng ca thn tng. - Mt nhiu thi gian, tin bc... - Cc bin php pht huy mt tch cc v hn ch mt tiu cc ca thn tng i vi tui hc tr: + Chn thn tng p v phm cht o c v ti nng thc s. + C gng n lc hc tp cc mt tt h.

Gv gi m: - Gii thch khi nim thn tng? - Cc loi thn tng ca tui hc tr? - Cc tc ng tch cc v tiu cc ca thn tng i vi tui hc tr?

- Cc bin php pht huy mt tch cc v hn ch mt tiu cc ca thn tng i vi tui hc tr?

E.Cng c, dn d: Yu cu hs v:- Xem li bi, hon thin cc bi tp vo v. - c trc bi: Lp k hoch c nhn.

GV Nguyn Minh Tr

267

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

Ngy Ngy son: Tit: 52. Lm vn:

son:

lp k hoch c nhn
A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Nm c cch lp k hoch c nhn. - C thi quen v k nng lp k hoch c nhn. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv. - Hs c trc sgk. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc phng php: trao i tho lun, tr li cc cu hi, thc hnh. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c. 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: xy mt cn nh, cng trnh giao thng,... ngi ta cn c cc kin trc s thit k, tnh ton trGV Nguyn Minh Tr 268

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 c cc vic cn lm. Trong cuc sng, t hiu qu cao trong hc tp, lao ng, cng tc, chng ta cng rt cn c cc bn k hoch. Vy lm th no lp c cc bn k hoch c nhn khoa hc, hp l v hiu qu? Hot ng ca gv Yu cu cn t v hs Hs c sgk. I. S cn thit ca vic lp k - Th no l k hoch c nhn: hoch c nhn? 1. K hoch c nhn: L bn d kin cch thc hnh ng v phn b thi gian hon thnh - Tc dng ca mt cng vic nht nh ca mt ngi n? no . 2. Tc dng: - Gip hnh dung trc cc cng vic cn lm. - Phn b thi gian hp l. - Trnh b ng, b st, b qun cng Yu cu hs tho vic. lun pht biu To phong cch lm vic khoa hc, cch lp k hoch ch ng, hiu qu. n tp mn Ng II. Cch lp k hoch c nhn: Vn (tp 1) lp 10: 1. Th thc m u: + Ni dung n - Tiu . tp. - H tn, ni lm vic, hc tp ca ngi + Cch thc tin vit. hnh. * Lu : Khi vit k hoch c nhn cho + Thi gian thc ring mnh th ko cn nu tn, ni lm hin. vic, hc tp ca mnh. - Th thc m u ca bn k hoch c nhn gm nhng g? 2. Ni dung k hoch: c trnh by ra - a im. sao? - Thi gian. - Ni dung k - Ni dung cng vic cn lm. hoch gm my - D kin kt qu t c. phn ln? 3. Cch thc trnh by: - Theo h thng lgc, c th k bng. GV Nguyn Minh Tr 269

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 - Ngn ng ngn gn, r rng. - Cc phn trong III. Luyn tp: bn k hoch c 1. Bi 1: nhn c sp -VB c cc thng tin:+ Ni dung cng xp ntn? Ngn vic. ng trnh by + Thi gian thc k hoch cn hin. p ng yu cu tnh cht chung chung. g? - Thiu: d kin kt qu cn t. Hs c, tho L bn thi gian biu ch ko phi l lun lm cc bi bn k hoch c nhn. tp. 2. Bi 2: Gv nhn xt, b * Ni dung cng vic: sung, khng (1) Vit d tho bo co- d kin ni nh p n. dung: - Kim im qu trnh thc hin nhim v trong nhim k qua ca chi on: + Nhng vic lm c. Nguyn nhn. + Nhng mt yu km. Nguyn nhn. - Phng hng cng tc trong nhim k ti. (2) Cch thc tin hnh i hi: - Thi gian, a im. - Ngi t chc trang hong cho i hi. - B th bo co cc u- nhc im trong hot ng ca chi on. - c, ng c ban chp hnh chi on. - Bu ban kim phiu - B phiu. - Vn ngh. - Kt qu kim phiu. - B mc i hi. 3. Bi 3: Ni Yu cu Cch Thi Gv hng dn hs dung thc gian v nh hon cng hin hon GV Nguyn Minh Tr 270

Trng THPT Thnh Long 10 thin theo bng vic h thng. ...

Gio n Ng Vn thnh ...

...

...

E Cng c, dn d: Yu cu hs v:- Lp bn k hoch chi tit n tp mn Ng Vn lp 10, tp 1. - Son bi: Th Hai-c (Ba-s) Ngy son: Ngy son: Tit: 53. c vn:

th hai-c ca ba-s
a. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Lm quen vi vn hc Nht Bn, hiu c vi nt c bn v th Hai-c. - Nm c cc gi tr t tng v ngh thut c bn ca th Ba-s. - Bi dng tnh yu qu hng, t nc v tnh cm nhn o. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv. - Mt s ti liu tham kho. - Hs son bi theo cc cu hi trong sgk. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc phng php: c din cm, trao i- tho lun, tr li cc cu hi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c. 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Nu dn tc ta t ho vi th th lc bt, ngi Trung Quc t ho v c th ng,... th ngi Nht Bn li t ho v c th Hai-c, mt th th c s lng m tit ngn nht th gii. Trong s rt nhiu thi s lm th Hai-c, M. Ba-s c nh gi l bc thy. Bi hc hm nay, chng ta s tm hiu mt s bi th Hai-c tiu biu ca ng. GV Nguyn Minh Tr 271

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 Hot ng ca gv Yu cu cn t v hs Hs c phn tiu I. Tm hiu chung: dn-sgk. 1. Vi nt v Ba-s: - Cuc i v s - Ma-su- Ba-s (1644-1694). nghip ca Ba-s - Qu hng: U--n, x I-ga (nay l tnh c g ng ch Mi-) ? - Gia nh: v s cp thp. - 28 tui, ng chuyn n kinh sinh sng v lm th Hai-c, bt hiu l Ba-s (Ba Tiu). - 10 nm cui i, ng du hnh hu khp t nc. - Con ngi: ti hoa, a lng du. - ng c nh gi l bc thy v th Hai-c. - Cc tc phm: Phi thn ng ni Qua phn tiu (1685), on vn trong y (1688), dn, em hy nu Cnh ng hoang (1689), o ti cho tm tt c kh (1691), Li ln min -ku (1689). im ca th 2. Th th Hai-c: Hai-c? - C 17 m tit (hn mt cht), ngn nht th gii, c ngt lm 3 on (5Tinh thn Thin 7-5). tng: con ngi v - Thng miu t thin nhin theo ma vn vt nm trong (qu ), s dng nhng t miu t mi quan h thin nhin ma (qu ng). khng kht vi mt - Thm m tinh thn Thin tng v ci nhn nht th vn ha phng ng. ha. Nhng hin - Cm thc thm m: cao ci Vng tng ca t nhin lng, n s, U huyn, Mm mi, Nh c s tng giao nhng. v chuyn ho ln - Ngn ng: hm sc, thin v gi, ko nhau. t. - Thi php chn khng: s dng nhng mng trng, hong trng trong - Tnh cm thn bi th nh mt phng tin lm ni bt thit, gn b ca ngha ca bi th. nh th vi thnh II. Hng dn c- hiu: GV Nguyn Minh Tr 272

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 ph - v ni 1. Bi 1 v 2: nim hoi cm v a. Bi 1: kinh Ki--t - Ghi li s thc v cuc i nhiu bin p y k i, lng du ca Ba-s: qu Mi-, ln nim c th - (T-ki-) c 10 nm ri tr v hin qua cc bi 1 thm qu. v 2 ntn? - Gi tnh cm tha thit, chn thnh vi - bi s 1, em min t tng gn b: -. thy Ba-s ghi li C hng- qu c ni gn b mu s thc g trong tht. cuc i ca ng? - Lin h: Khi ta ch l ni t / Bi th gi ln Khi ta i, t ha tm hn (Ting tnh cm g? ht con tu- Ch Lan Vin). Lin h vi th Ch Lan Vin v tnh cm ny m em bit? b. Bi 2: - Tm qu ng - Qu ng: chim quyn ma h. bi 2? - S thc cuc i Ba-s: kinh (10 - Gn bi th vi nm) v qu (20 nm) tr li kinh hin thc cuc . i Ba-s ct - kinh ma h (hin ti) nh kinh ngha n? xa- k nim qua ni nim hoi c. * Tiu kt: Hai bi th u th hin tnh cm gn b su nng ca tc gi vi mnh t mnh v ang sng. Gv gi m: Bi th 2. Bi 3: ny c vit trong - Hnh nh mi tc bc di vt ca ngmt hon cnh i m mt; biu tng cho cuc i tm l c bit. vt v mt nng hai sng ca ngi Nm Ba-s 40 m. tui, ng du hnh n vng Ka-sai, - Qu ng: ln sng thu hnh nh ni gn nh nn a ngha: gh v thm + Git l nh sng. qu mi bit m + Tc m nh sng. + i ngi nh git sng- ngn ngi, v GV Nguyn Minh Tr 273

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 mt. Ngi anh thng. a cho ng di vt - Hnh nh dng l tro nng hi ca m l mt m ni xt xa, au n v mt m tc bc... tnh cm mu t cm ng. - ngha ca hnh nh mi tc bc? - Tm v phn tch ngha ca qu ng? - Hnh nh dng l tro nng hi cho thy 3. Bi 4: tnh cm ca tc - Lin tng, cu hi tu t ca Ba-s: gi vi m ntn? ting vn h no n- ting tr b b ri than khc hin thc khc lit ca - Lin tng, cu t nc Nht Bn nhng nm i km hi tu t ca Ba- (Nhiu gia nh tng qun qu, ko s: ting vn h nui ni con nh phi b chng vo no n- ting tr rng, thm ch c khi cn ang tm b b ri than git c nhng a tr s sinh v ko khc gi hin thc nui ni tt c. l nhng a tr khc lit no ca ma-bi-ru- ta bt, nhng a tr b t nc Nht Bn? ta bt nh ngi ta ta bt cy non. - Hnh nh gi - Gi ma thu ti t ting gi ang ma thu ti t gi than khc cho ni au bun ca con xc cm g? ngi. Bi th cho thy tri tim nhn o ca Ba-s. Gv gi m: Bi th 4. Bi 5: c sng tc khi - Hnh nh n d: ch kh n c Ba-s du hnh trong ma lnh nhng ngi nng dn ngang qua mt ngho kh. cnh rng, ng nhng em b ngho ti nghip. thy mt ch kh nh ang run ln - V p tm hn Ba-s: trong cn ma ma + Tinh t, nhy cm. ng. Nh th t- + Giu lng t bi vi nhng sinh vt b ng tng ch kh nh, ti nghip. + Giu lng yu thng vi nhng con GV Nguyn Minh Tr 274

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 ang thm c c ngi ngho kh. mt chic o ti che ma, che lnh... - ngha n d 5. Bi 6: ca hnh nh ch - Qu ng: hoa anh o ma xun. kh? V p tm - Cnh nhng cnh hoa o rng l t hn ca Ba-s qua lm mt h ln tn sng gn cnh bi th ny? tnh; n s, gin d v p. Gv gi m: H Bi- - Trit l Thin tng: s tng giao ca oa- h ln nht ca cc s vt, hin tng trong v tr. Nht Bn, ging hnh cy n t b, rt p. Xung quanh h, ngi ta trng rt nhiu hoa anh o. Khi gi thi, cnh hoa o rng l t nh ma hoa. Cnh hoa mong manh rng xung mt h lm n ln tn sng gn... - Tm qu ng 6. Bi 7: trong bi th? - Qu ng: ting ve ma h. - Em nhn xt g - Vng lng, u trm- cc tnh t v khung cnh c t s vng v, u tch ca thin thin nhin m bi nh.in. th gi ln? - Ting ve- m thanh v hnh. - Tm mi tng - - vt th hu hnh. giao ca cnh? Tc gi cm nhn c thin nhin tnh lng n mc c th nghe c - Tm qu ng v ting ve rn r nh thm vo lng . cm thc v ci S cm nhn chuyn i cm gic Vng lng trong tinh t ca tc gi. bi th s 7? Tinh thn thin tng: s tng giao Gv m rng, ca cc s vt, hin tng. nng cao lin h 7. Bi 8: GV Nguyn Minh Tr 275

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 n cc bi th: - Hon cnh: Bi th c vit vo 8-10Nguyt cm 1694 -sa-ka, lc cui i ca tc gi, (Xun Diu), Mu khi ng nm bnh, au yu, bnh tt. thi gian (on - Cuc lng du- cuc i nh mt Ph T),... chuyn lng du phiu bng bt tncuc i ca mt k a lng du. - Qu ng: cnh ng hoang vu hnh nh ca ma ng x xc, iu tn, trng tri, gi lnh; ni t nhi t - Hon cnh sng chn ti. tc bi th? Ngay c khi cui i, thn bnh nh- Gi cuc i ng Ba-s vn ko thi khao kht c lng mnh l cuc du, c sng, c t chn ln khp lng du, em thy mi ni gi trong gic mng phiu bt. cuc i ca Bas l cuc i ca mt con ngi ntn? - Tm qu ng v ngha ca n? - Kht vng c sng, c tip tc lng du ca tc gi c th hin ntn? E Cng c, dn d: Yu cu hs: - Xem li bi v hc thuc cc bi th Hai-c trn. - Su tp cc bi th Hai-c khc.

Ngy Ngy son: GV Nguyn Minh Tr 276

son:

Trng THPT Thnh Long 10 Tit: 54. Lm vn:

Gio n Ng Vn

tr bi tng hp cui k I
A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Nhn r nhng u, nhc im trong bi vit ca mnh. - Sa cha, rt kinh nghim cc thiu st v kin thc, k nng dng t, t cu, din t. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv. - Hs xem li cc kin thc c lin quan. - Gv chm bi, son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc hnh thc hng dn hs trao i tho lun, tr li cc cu hi, gv nhn xt c th u, nhc im trong bi lm ca hs, biu dng nhng bi lm tt, cha mt s li c th. D. Tin trnh tr bi: 1. n nh t chc lp. 2. Tr bi:

GV Nguyn Minh Tr

277

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

Ngy son: dy: Tit: 55. Lm vn:

Ngy

cc hnh thc kt cu ca vn bn thuyt minh

A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Trnh by, phn tch c cc hnh thc kt cu c bn ca vn bn thuyt minh: kt cu theo thi gian, theo khng gian v theo trt t lgc ca t duy vi i tng thuyt minh v nhn thc ca ngi c. - Xy dng c kt cu cho bi vn thuyt minh v cc i tng theo kiu gii thiu, trnh by. - Rn k nng nhn din, phn tch v xy dng kt cu, b cc vn bn thuyt minh theo 3 kiu va hc. - C thc vn dng kiu vn bn thuyt minh vo i sng. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv. - Mt s vn bn thuyt minh, s , bng ph. - Thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc hnh thc trao i tho lun, thc hnh lm cc bi tp. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c. 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Trong thc t cuc sng, v iu kin v hon cnh thc t, chng ta c th ko c i thm quan mi thng cnh, di tch lch s- vn ha ni ting, thGV Nguyn Minh Tr 278

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 ng thc cc sn vt qu ca nhiu vng qu, ko bit ht v cuc i, s nghip ca nhiu danh nhn hay cc tc gi, tc phm VH ni ting, c gi tr,... Nhng chng ta cng c th nm bt c nhng c im ca chng qua cc bi vn thuyt minh. cp II, cc em c hc v vn thuyt minh v mt th loi vn hc, mt phng php v mt danh lam thng cnh. Vy VB thuyt minh c cc hnh thc kt cu ntn? Bi hc hm nay, chng ta s cng tm hiu vn . Hot ng ca gv Yu cu cn t v hs - Nhc li k/n v * Khi nim v phn loi: vn bn thuyt - K/n: VB thuyt minh l kiu VB nhm minh? gii thiu, trnh by chnh xc, khch Cc loi VB quan v cu to, tnh cht, quan h, thuyt minh? gi tr,... ca mt s vt, hin tng, mt Loi thin v vn thuc t nhin, x hi v con trnh by, gii ngi. thiu gm 3 th - Phn loi: c nhiu loi, vi 2 loi nh: chnh: + Thuyt minh v + Ch yu thin v trnh by, gii mt tc gi, tc thiu. phm VH. + Ch yu thin v miu t. + Thuyt minh v mt danh lam thng cnh, di tch lch s. + Thuyt minh v I. Kt cu ca vn bn thuyt mt phng php. minh: * Kt cu VB: l s t chc, sp xp - Em hiu th no cc thnh t ca VB thnh mt n v l kt cu VB? thng nht, hon chnh, c ngha. - Kt cu VB ph Kt cu ph thuc vo i tng, mc thuc vo cc yu ch v ngi tip nhn vn bn. t no? 1. Tm hiu ng liu: a. VB 1: Hi thi thi cm ng Hs c VB. Vn. Gv chia hs thnh - i tng thuyt minh: Hi thi thi 4 t tho lun, tr cm ng Vn- ng Thp - an PhGV Nguyn Minh Tr 279

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 li cc cu hi ng - H Ty mt l hi dn gian. trong sgk: - Mc ch thuyt minh: Gip ngi - Xc nh i t- c (ngi nghe) hnh dung c thi ng v mc ch gian, a im, din bin, ngha thuyt minh? ca l hi. - Ni dung thuyt minh: - Ni dung thuyt + a im: lng ng Vn, x ng minh ca VB? Thp, huyn an Phng, tnh H Ty. + Thi gian: ngy rm thng ging hng nm. + Din bin: Thi nu cm:- Th tc bt u. - Ly la. - Nu cm. Chm thi:- Tiu chun. - Cch chm. + ngha ca l hi i vi i sng tinh thn ca nhn dn. - Phn tch cch - Cch sp xp cc : theo trnh t sp xp trong thi gian. VB? - C s sp xp: Do bi vit nhm - Gii thch c s gii thiu v mt hi thi v mt cng ca cch sp xp vic c th nn ngi vit phi trnh y? by theo trt t thi gian. b. VB 2: Bi Phc Trch. Hs c VB, tho - i tng thuyt minh: bi Phc lun, tr li cc Trch- Mt loi tri cy ni ting. cu hi: - Mc ch thuyt minh: Gip ngi - i tng v mc c (ngi nghe) nhn bit c c ch thuyt minh im v gi tr ca bi Phc Trch. ca VB 2? - Ni dung thuyt minh: + Cc loi bi ni ting ca Vit Nam. - Ni dung thuyt + c im ca bi Phc Trch: hnh minh ca VB 2? dng qu, c im v, ci bi; v ngon lnh, hp dn ca mi bi, tp bi. + Gi tr v s b dng ca bi. + Danh ting ca bi Phc Trch. - Cch sp xp cc : GV Nguyn Minh Tr 280

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 - Phn tch cch + Quan h khng gian: t ngoi vo sp xp trong trong. VB? + Quan h lgc: cc phng din khc nhau ca qu bi (hnh dng, v, mi tp, mu sc, hng v, cm gic). + Quan h nhn- qu: gi tr danh ting ca bi Phc Trch. Quan h hn hp. - Gii thch c s - C s sp xp: Do mc ch ca cch sp xp thuyt minh. y? 2. Cc hnh thc kt cu: - Theo trnh t thi gian. - T vic tm - Theo trnh t khng gian. hiu 2 VD trn, em - Theo trnh t lgc. hy nu cc hnh - Theo trnh t hn hp. thc kt cu ch III. Luyn tp: yu ca vn bn Bi 1: Thuyt minh v bi T lng ca thuyt minh? Phm Ng Lo. Yu cu hs tho - Hnh thc kt cu: hn hp. lun, thc hnh - Ni dung thuyt minh: lm bi tp 1: + Gii thiu v tc gi Phm Ng LoThuyt minh v mt ngi vn v ton ti, mt v tng bi T lng ca gii, trc l mn khch sau l con r ca Phm Ng Lo? Trn Quc Tun. - Xc nh hnh + Gii thiu v ni dung bi th: thc kt cu VB Hai cu u: V p, sc mnh ca thuyt minh? con ngi v qun i nh Trn ng - Ni dung thuyt thi l bc chn dung t ha ca dng minh? tng Phm Ng Lo. Hai cu sau: Ch lm trai v tm tnh ca tc gi. Bi 2: Ni dung thuyt minh c bn v di tch Cn Sn: - Thuyt minh v - ng n, a im. di tch Cn Sn? - Khung cnh thin nhin sn thu hu - Xc nh cc ni tnh. dung chnh cn - Cm di tch vn ha: cha Hun v thuyt minh? n th Nguyn Tri. GV Nguyn Minh Tr 281

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

- Vi nt v thi gian n ca Nguyn Tri Cn Sn. - Cc l hi v hot ng thm quan du lch Cn Sn hng nm... E.Cng c, dn d: Yu cu hs hc bi, lm hon chnh bi 2 vo v son.

Ngy Ngy dy: Tit: 56. Lm vn:

son:

lp dn cho bi vn thuyt minh

A.Mc tiu bi hc: Gip hs:- Thy c s cn thit ca vic lp dn khi lm vn ni chung v vit bi vn thuyt minh ni ring. - Vn dng cc k nng v vn thuyt minh v lp dn lp dn cho mt bi vn thuyt minh c ti gn gi vi cuc sng hoc cng vic hc tp. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv. - Mt s vn bn thuyt minh thuc cc ti khc nhau. - Thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc hnh thc trao i tho lun, thc hnh lm cc bi tp. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: Cu hi: Nu khi nim vn bn thuyt minh? Cc hnh thc kt cu ca VB thuyt minh? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Lp dn l mt khu quan trng trong qu trnh lm vn. i vi bi vn thuyt minh cng vy. Song vic lp dn cho bi vn thuyt minh c g ging v khc vi vic lp dn cho cc kiu VB khc? GV Nguyn Minh Tr 282

Trng THPT Thnh Long 10 Hot ng ca gv v hs - Nhc li b cc ca mt bi lm vn v nhim v ca mi phn? - B cc 3 phn ca mt bi lm vn c ph hp vi c im ca bi vn thuyt minh ko? V sao?

Gio n Ng Vn Yu cu cn t I. Dn vn thuyt minh: 1. B cc v nhim v cc phn ca bi vn: - M bi: Gii thiu s vt, s vic, ni dung cn cp. - Thn bi: Trin khai ni dung chnh ca bi vit. - Kt bi: By t suy ngh, nh gi, cm xc ca ngi vit. Ph hp vi VB thuyt minh. V VB thuyt minh cng l kt qu ca thao tc lm vn, ngi vit cng cn gii thiu, trnh by r cc ni dung thuyt minh, c lc cn miu t, nu cm xc, trnh by s vic,... 2. So snh phn m bi v kt bi ca bi vn t s v bi vn thuyt minh: - Ging: c bn tng ng phn m bi. - Khc: phn kt bi. + VB t s: ch nu suy ngh, cm xc ca nhn vt (ngi vit). + VB thuyt minh: va tr li ti thuyt minh va lu li cm xc, suy ngh lu bn trong lng c gi. 3. Trnh t sp xp phn thn bi: - Thi gian: xa nay. - Khng gian: xa gn; ngoi trong; di trn,... - Nhn thc: d kh; quen l. - Trnh t chng minh: phn bcchng minh. II. Lp dn bi vn thuyt minh: 1. Xc nh ti: Xc nh r i tng thuyt minh: 283

- So snh s ging v khc ca phn m bi v kt bi trong bi vn t s vi bi vn thuyt minh?

- Nu trnh t sp xp phn thn bi ca VB thuyt minh?

GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn - Mt danh nhn vn ha. - Mt tc gi vn hc. - Mt nh khoa hc. - Mt danh lam thng cnh. - Mt phng php... 2. Lp dn : a. M bi: - Ni dung chnh: nu c ti (gii thiu c i tng thuyt minh). - Yu cu: + Gip ngi c nhn ra kiu bi thuyt minh. + Thu ht c s ch ca ngi c b. Thn bi: - Ni dung chnh: trin khai cc ni dung chnh cn thuyt minh. - Cc bc cn lm: + Tm , chn . + Sp xp cc theo trnh t khng gian, thi gian, nhn thc hoc trnh t chng minh. c. Kt bi: - Tr li ti ca bi vn thuyt minh. - Lu li nhng suy ngh, cm xc. III. Luyn tp: 1: Trnh by cch ch bin mn u ph rn. - MB: Gii thiu mn u ph rn. - TB: + Nguyn liu. + Cch ch bin. + Yu cu thnh phm. - KB: + Tr li vn . + Nu suy ngh, nh gi. 2: Gii thiu v tc gi vn hc Nguyn 284

- Nhng ni dung chnh cn nu phn m bi bi vn thuyt minh? - Yu cu i vi m bi ca VB thuyt minh?

- Cc bc cn lm c dn phn thn bi? - Cc vic cn lm phn kt bi? Yu cu hs tho lun, lp dn cho 2 bi vn thuyt minh: 1: Trnh by cch ch bin mn u ph rn?

2: Gii thiu v tc gi vn hc Nguyn Tri?

GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn Tri. - MB: Gii thiu s lc v tc gi Nguyn Tri (tn, hiu, qu hng, gia nh v tm vc ca ng trong lch s vn hc dn tc.) - TB: + Gii thiu cc s kin ni bt trong cuc i Nguyn Tri. + Gii thiu v s nghip th vn - KB: + nh gi v tr ca Nguyn Tri trong lch s dn tc. + Nu cm xc, suy ngh.

E. Cng c, dn d: Yu cu hs v: - Lm bi tp 2, 3. - Son bi: Ph sng Bch ng (Trng Hn Siu).

GV Nguyn Minh Tr

285

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

Ngy Ngy dy: Tit: 57. c vn:

son:

ph sng bch ng
(Bch ng giang ph) Trng Hn Siu. A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Cm nhn c ni dung yu nc v t tng nhn vn ca bi th. - Nm c nhng c trng c bn ca th ph: kt cu, hnh tng v li vn. - Bi dng lng yu nc, nim t ho dn tc, thc trn trng nhng a danh lch s, nhng danh nhn lch s, vn ha. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv v mt s ti liu tham kho. -Hs son bi theo cc cu hi trong sgk. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc phng php: c din cm, trao i tho lun, pht vn- m thoi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c. 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Dng sng Bch ng gn lin vi nhng chin cng vang di ca dn tc ta (Ng Quyn thng gic Nam Hn, qun dn nh Trn thng gic GV Nguyn Minh Tr 286

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 Nguyn- Mng). a danh lch s ny tr thnh ngun ti cho nhiu nh th xa khai thc: Trn Minh Tng vi bi Bch ng giang (trong c hai cu: nh nc chiu hm mu kh/ Tng rng mu gic vn cha kh), Nguyn Tri vi Bch ng hi khu, Nguyn Sng vi bi Bch ng giang,... Khc vi cc tc gi trn, Trng Hn Siu cng vit v a danh lch s nhng li s dng th ph. Bi Ph sng Bch ng ca ng c nh gi l mu mc ca th ph trong VHT. Hot ng ca Yu cu cn t gv v hs Hs c phn I. Tiu dn: Tiu dn- sgk. 1. Tc gi Trng Hn Siu (?-1354): - Nu nhng nt - T: Thng Ph. chnh v tc gi - Qu qun: lng Phc Thnh- huyn Yn Trng Hn Siu? Ninh (nay thuc th x Ninh Bnh). - L mn khch ca Trn Hng o. - Khi mt c vua tng tc Thi bo, Thi ph, c th Vn Miu. - Con ngi: cng trc, hc vn uyn thm, c vua Trn tin cy, nhn dn knh trng. - Tc phm ca ng li ko nhiu, hin cn 4 bi th v 3 bi vn, trong - V tr a l c Ph sng Bch ng. v nhng chin 2. a danh lch s sng Bch ng: cng gn vi - L mt nhnh sng ra bin thuc a danh sng Qung Ninh, gn Thu Nguyn (Hi Bch ng? Phng) - Gn vi cc chin cng chng qun Nam Hn (Ng Quyn- 938), i thng qun Nguyn- Mng (Trn Quc Tun1288). Sng Bch ng- danh thng lch s - Em c hiu bit v l ngun ti vn hc. g v th ph? 3. Th ph: - L th vn c vn hoc xen ln vn vn v vn xui, dng t cnh vt, phong tc, k s vt, bn chuyn i. GV Nguyn Minh Tr 287

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 - Phn loi: 2 loi + Ph c th: c trc i ng (Trung Quc), c trng ch yu l mn hnh thc i p gia hai nhn vt chkhch by t, din t ni dung, cu c vn, ko nht thit c i, kt bng th. B cc gm 4 on: m, gii thch, bnh lun, kt. Hs c din cm + Ph ng lut (ph cn th): xut bi ph. hin t thi ng, c vn, c i, theo - Tm b cc ca lut bng trc. B cc thng c 6 on. bi ph? II. c- hiu vn bn: 1. B cc: - on m: t u cn lu! Trng ch v cm xc ca nhn vt khch trc cnh sc trn sng Bch ng. - on gii thch: tip nghn xa ca ngi Cc b lo k li cc chin tch trn sng Bch ng. - on bnh lun: tip ch l chan Cc b lo suy ngm v bnh lun v - M u bi nguyn nhn chin thng trn sng ph, ni bt ln Bch ng. l hnh tng - on kt: cn li. nhn vt khch. Anh (ch) hy Li ca khng nh, cao vai tr, tm hiu mc c ca con ngi i Vit ca cc b ch do chi lo v nhn vt khch. thin nhin, chin 2. Tm hiu vn bn: a. on m: a ca khch? - Khch l ngi c - Nhn vt khch l s phn thn trng ch (ch ca tc gi, to tnh khch quan cho ln), c tm hn nhng iu s ni. ntn qua vic - Mc ch do chi thin nhin, chin nhc n a ca khch: nhng a danh + Thng thc v p thin nhin. lch s ca Trung + Tm hiu cnh tr t nc, bi b tri Quc v miu t thc. - Nhng a danh c ni n: GV Nguyn Minh Tr 288

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 nhng a danh + a danh lch s ly t trong in c lch s ca t Trung Quc: sng Nguyn, sng Tng, Vit? Cu Giang, Ng H, Tam Ng, Bch Vit, m Vn Mng. Tc gi i qua ch yu bng tri thc sch v, tr tng tng. + a danh ca t Vit: ca i Than, bn ng Triu, sng Bch ng. Khch t ha bc chn dung tinh thn ca mnh l mt hn th, mt - Nhng sc thi khch hi h, mt k s thit tha vi t ca thin nhin nc v lch s dn tc: trn sng Bch + C vn hiu bit phong ph. ng? + Yu thin nhin, say m thng ngon, tm hiu thin nhin (Ging bum... mi mit). - Cm xc ca + C tm hn khong t, c hoi bo khch trc khung ln lao (Ni c ngi i... tha thit). cnh thin nhin - Cnh sc ca thin nhin trn sng sng Bch ng: Bch ng: phn khi, t + Hng v, honh trng: Bt ngt...mt ho? Bun th- mu. ng, nui tic v + Trong sng, nn th: Nc tri...ba nhng gi tr thu. li vo qu kh? + m m, hiu ht, hoang vu do dng L gii? thi gian ang lm m bao du vt: cnh thm. - Tm trng ca tc gi trc nhng sc thi i lp ca thin nhin: + Phn khi, t ho trc bc tranh thin nhin hng v, honh trng m trong sng, th mng. + Bun thng, nui tic trc v m m , - Cc b lo l hiu ht, hoang vu do thi gian ang nhn vt c tht xa nha, lm m ht nhng du tch hay do tc gi h oai hng ca chin trng xa: Bun cu? v ...cn lu. Kt qu ca cm hng hoi c- mt xc cm quen thuc ca cc nh th xa GV Nguyn Minh Tr 289

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 trc nhng a danh lch s. (Lin h - Vai tr ca Bch ng hi khu, Dc Thy snhnh tng cc b Nguyn Tri, Thng Long thnh hoi clo trong bi ph? B Huyn Thanh Quan). - Thi ca cc b. on gii thch: b lo i vi - Hnh tng cc b lo c th l nhn khch? vt c tht (l nhng ngi dn a phng ven sng Bch ng m tc gi gp - Chin tch trn trn ng vn cnh) hoc c th h l sng Bch ng nhn vt h cu (l tm t tnh cm ca c gi li ntn qua tc gi hin thn thnh nhn vt tr li k ca cc b tnh nhng nhn xt v cc trn lo? chin trn sng Bch ng tr nn khch quan hn). - Vai tr: + L ngi chng kin chin tch lch s. + L ngi k li cc chin tch ho hng cho khch nghe. - Thi ca cc b lo i vi khch: nhit tnh, hiu khch v tn knh khch. - Cc chin tch trn sng Bch ng qua li k ca cc b lo: + Hai chin tch: Ng cha ph Hong Thao v Trng Hng nh thnh bt M. + Quang cnh, ko kh chin trn: - Binh lc hng hu:+ Thuyn b mun i. + Tinh k php - Thi , ging phi. iu ca cc b + Hng h su lo khi k qun. chuyn? Ngn + Gio g m sng ng li k c chi. c im g? - Tnh cht gay go, quyt lit: + Hnh nh phng i: nht nguytm; tri t- i. + i lp: s huynh hoang, hung hng, kiu ngo ca k th s thc GV Nguyn Minh Tr 290

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 tht bi thm hi. + Hnh nh so snh: Th trn ca ta v ch Trn Xch Bch, Hp Ph (nhng trn nh ln, quyt lit, ni - Qua li bnh ting trong lch s Trung Quc) lun ca cc b khng nh chin thng ho hng, lo, trong cc yu vang di ca ta v by t nim t ho t: thi th (thin dn tc. thi), a th - Thi , ging iu ca cc b lo khi ni sng (a li) k chuyn: nhit huyt, t ho, mang v con ngi th cm hng ca ngi trong cuc. yu t no l - Ngn ng li k: yu t gi vai tr + Sc tch, c ng, va khi qut, va quntng nht gi li c din bin, ko kh ca cc trn lm nn thng nh rt sinh ng (y l bui... li? Hong Thao). Gv nhc nh cho + Cc cu di, dng dc to ko kh trang hs cu chuyn nghim lch s v Trn (y l...Hong Thao). Hng o. + Cc cu ngn gn, sc bn gi khung cnh chin trn cng thng, gp gp ( Thuyn b...sng chi) - Li ca ca cc c. on bnh lun: b lo v ca - Nguyn nhn lm nn thng li: khch nhm + Thi th thun li (thin thi): tri khng nh cng chiu ngi. iu g? So + a th ni sng (a li): tri t snh li ca ca cho ni him tr. khch v bi th + Con ngi- ngi ti, c c ln gi ca Nguyn S- vai tr quyt nh quan trng nht ng? n thng li. im tng - Tc gi gi li hnh nh Trn Quc Tun ng: v nhng hnh nh so snh vi ngi xa + Cm hng ngi khng nh sc mnh, ti nng v ca, t ho v c ln ca con ngi- nhn t quyt chin thng v nh thng li. cnh ni sng Cm hng mang gi tr nhn vn v him tr, ho c tm trit l su sc. hng. d. on kt: GV Nguyn Minh Tr 291

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 + Khng nh - Tuyn ngn v chn l ca cc b lo: vai tr c tnh + Nhng ngi bt ngha (Lu Cung, Ht cht quyt nh Tt Lit) s tiu vong. chin thng ca + Nhng ngi anh hng, nhn ngha a th ni sng (Ng Quyn, Trn Hng o) th mi lu v con ngi ti danh thin c. c. l chn l c tnh cht vnh hng Khc bit: nh sng bch ng ngy m lung to + Nguyn Sng sng ln v b ng mun i t hai yu t theo quy lut t nhin. trn ngang hng - Li ca tip ni ca khch: hn ch. + Ca ngi s anh minh ca 2 v thnh + Trng Hn Siu quan (Trn Nhn Tng v Trn Thnh khc phc Tng). hn ch khi + Ca ngi chin tch trn sng Bch nhn mnh vai ng. tr ct yu ca + Khng nh chn l: vai tr v v con ngi. tr quyt nh ca con ngi trong tng - Khi qut li quan vi yu t t ai him yu. nhng gi tr ni Nim t ho dn tc v t tng nhn dung v ngh vn cao p. thut chnh ca III. Tng kt bi hc: tc phm? 1. Gi tr ni dung: - Lng yu nc. - T ho dn tc v truyn thng anh hng bt khut v o l nhn ngha. - T tng nhn vn cao p: + Khng nh v cao vai tr ca con ngi, o l chnh ngha. + Ni nim cm khi trc sng Bch ng trong hin ti. 2. Ngh thut: - Cu t: n gin m hp dn. - B cc: cht ch. - Hnh tng ngh thut: sinh ng, va gi hnh sc trc tip va mang ngha khi qut, trit l. - Ngn ng: trang trng, ho sng va lng ng, gi cm. GV Nguyn Minh Tr 292

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

Bi ph l nh cao ngh thut ca th ph trong VHTVN. E. Cng c, dn d: Yu cu hs: Hc bi v son bi i co bnh Ng (Nguyn Tri)

Ngy son: Ngy dy: Tit: 58. c vn:

tc gi nguyn tri
(1380- 1442)
A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Nm c nhng nt chnh v cuc i v s nghip vn hc ca Nguyn Tri- mt nhn vt lch s, mt danh nhn vn ha. - Thy c v tr to ln ca ng trong lch s VH dn tc: nh vn chnh lun kit xut, nh th khai sng VH ting Vit. - Rn k nng tm , khi qut , tm dn chng phn tch, chng minh cho cc nhn nh. - C lng trn trng di sn VH, ti nng v nhn cch cao thng ca Nguyn Tri. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv. - Mt s ti liu tham kho. - Thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh:

GV Nguyn Minh Tr

293

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc phng php hng dn hs: c- hiu, trao i tho lun, tr li cc cu hi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: Cu hi: Nu nhng nt chnh v ni dung v ngh thut ca bi Ph sng Bch ng? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Nguyn Tri l nhn vt lch s v i, mt thin ti trong qu kh lch s. Cuc i ng tiu biu v c hai phng din: anh hng v bi kch. T Hu vit v ng: Nghe hn Nguyn Tri phiu diu/ Ting gm khua, ting th ku x lng. Ring v mt VH, ng l tc gi c v tr ln trong lch s VH dn tc, c nh gi l nh vn chnh lun kit xut v l nh th khai sng VH ting Vit. Bi hc hm nay, chng ta s i su tm hiu cc vn . Hot ng ca gv Yu cu cn t v hs Hs c sgk. I. Cuc i: - Nu nhng nt 1. Qu hng, gia nh: chnh v qu h- Qu hng: lng Chi Ngi (Ch Linh- Hi ng, gia nh v Dng) sau di v Nh Kh (Thng Tnnhng s kin H Ty). tiu biu trong - Gia nh: cuc i Nguyn + Cha: Nguyn ng Long- mt nho sinh Tri? ngho, hc gii, tin s, i tn l Nguyn Phi Khanh lm quan di triu H. + M: Trn Th Thi- con quan T Trn Nguyn n. Truyn thng gia nh:+ yu nc. + vn ha, vn hc. 2. Nhng s kin tiu biu: - M ci m khi mi 5 tui, ng ngoi mt khi Nguyn Tri 10 tui. - 1400: Thi hc sinh (tin s), ri GV Nguyn Minh Tr 294

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn cng cha lm quan cho triu H. - 1407: gic Minh xm lc, Nguyn Phi Khanh b bt a v Trung Quc, Nguyn Tri gt l chia tay cha trn ca i Nam Quan, nh li cha dy: lp ch, ta nhc nc, tr th nh mi l i hiu. - Tham gia khi ngha Lam Sn, gp phn quan trngvi vai tr ca mt qun s ti ba a khi ngha n ton thng. - Sau khi t nc c lp, Nguyn Tri hm h tham gia cng vic xy dng t nc nhng b gian thn gim pha, ko c tin dng nh trc. - 1439: xin v n ti Cn Sn (Ch Linh- Hi Dng). - 1400: c L Thi Tng vi ra gip nc. - 1442: v n L Chi Vin thm khc khin ng phi chu n tru di tam tc. - 1464: vua L Thnh Tng (con ca b phi Ng Th Ngc Dao- ngi c Nguyn Tri cu gip) minh oan cho Nguyn Tri: c Trai tm thng quang Khu to (Lng c Trai sng ta sao Khu). - 1980: c UNESCO cng nhn l danh nhn vn ha th gii. Nguyn Tri l bc anh hng dn tc vn v song ton, mt nh vn ha ln, cuc i tiu biu cho 2 phng din: anh hng v bi kch, mt ngi phi chu oan khin thm khc nht trong lch s dn tc. II. S nghip th vn: 1. Nhng tc phm chnh: a. Nhng tc phm chnh vit bng ch Hn: - Qun trung t mnh tp. - Bnh Ng i co. 295

Bi kch L Chi Vin ly bc thin ti/ Hn anh hng/ Nc bin ng/ Cng ko ra sch! ( c th c Trai- Sng Hng).

- K tn v phn loi cc tc phm chnh ca Nguyn Tri?

GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

- c trai thi tp. - Ch Linh sn ph. - Bng H di s lc. - Lam Sn thc lc. - Nhn xt khi - Vn bia Vnh Lng. qut v s nghip - Vn loi. trc tc ca - D a ch (tc phm vit v a l). Nguyn Tri? b. Tc phm vit bng ch Nm: Quc m thi tp- gm 254 bi th. Nhn xt: - Em hiu th no Nguyn Tri l tc gi xut sc v l nh vn chnh nhiu th loi VH, trong sng tc ch lun? Ni Nguyn Hn v ch Nm, trong vn chnh lun Tri l nh vn v th tr tnh. ng li mt khi lchnh lun kit ng sng tc ln vi rt nhiu tc phm xut bi ng l tc c gi tr. gi ca nhng tc 2. Nguyn Tri- nh vn chnh lun phm chnh lun kit xut: c sc no? Nh vn chnh lun: nh vn c - Ni dung nhng nhng tc phm chnh lun xut sc. lun im ct li Nguyn Tri l nh vn chnh lun trong sng tc kit xut trong lch s VHTVN: chnh lun ca - Hai tc phm chnh lun tiu biu: Nguyn Tri l i co bnh Ng - ng thin c hng g? Nu mt vi vn, bn tuyn ngn c lp dn tc dn chng tiu ln th hai. biu? Qun trung t mnh tp - nhng bc th gi tng t nh Minh v bn ngy qun, ngy quyn mi bc th c sc mnh bng 10 vn qun (Phan Huy Ch). - T tng ch o, xuyn sut: nhn ngha, yu nc, thng dn. VD: Vic nhn ngha... tr bo; em i ngha...tr bo(Bnh Ng i co). - Trnh ngh thut mu mc: + Xc nh i tng, mc ch ph hp vi bt php lp lun. GV Nguyn Minh Tr 296

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn VD: - i vi nhng tng gic hung hng, hiu chin (M K, Phng Chnh, Liu Thng): Mc ch: khiu khch, nh gic ri vo trn a ca ta. Nguyn Tri nh vo lng t i khin chng t chui u vo thng lng m ta nh sn. Cch xng h coi thng: Bo cho my, nghch tc...; cch vit: khch vo lng hu dng v mu. - i vi nhng tng gic cn cht lng tm, c t tng ha hiu (Lng Minh, Hong Phc): Mc ch: thuyt phc. Bt php: nh vo tnh cm, lng tri, cao tnh ngha; cch xng h y tn trng, thn tnh: hin huynh. - i vi nhng tng gic c hc vn li v tr quan trng nh Vng Thng: Mc ch: thuyt phc, ging ha. Bt php: tc ng mnh vo nhn thc, tr tu; cch xng h tn trng (gi r chc tc: knh t ngi Tng binh i nhn,...). - i vi ngy qun, ngy quyn lm ng theo gic: Mc ch: nh vo lng t trng v lng tm h nhn ra l phi- tri tr v con ng chnh ngha. Cch vit: va tnh cm, by t thit hn ng thi vn t ra nghim khc nu h ko bit ci t quy chnh. + Kt cu cht ch, lp lun sc bn: Ngh thut lp lun: tam on lun (P1- tin ; P2- soi vo thc tin; P3kt lun)

- Cc tp th ca c Trai? Nu tn mt s bi th trong 2 tp m em bit? - Qua th Nguyn Tri, chng ta thy nhng mt no ca con ngi ng? Biu hin c th? Nu dn chng phn tch, minh ha?

GV Nguyn Minh Tr

297

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

3. Nguyn Tri- nh th tr tnh su sc: - Cc tp th tiu biu: + c Trai thi tp- 105 bi th ch Hn. - V sao ni + Quc m thi tp- 254 bi th ch Nguyn Tri l Nm. con ngi trn th Chn dung tm hn ca Nguyn nht trn gian? Tri: Biu hin c th * Ngi anh hng v i: qua nhng mt - L tng cao c: nhn ngha, yu nc, no? thng dn. Vic nhn ngha ct yn dn Qun iu pht trc lo tr bo. Bui c mt lng u i c m ngy cun cun nc triu ng. D c Ngu cm n mt ting Dn giu khp i phng... - V mnh nh cy trc, cy mai, cy tng cng ci, thanh cao, trong trngnhng phm cht cao qu ca ngi qun t- dnh gip nc v tr dn. * Con ngi trn th: - au ni au ca con ngi: ni au trc thi i en bc, con ngi cha hon thin kht khao s hon thin ca con ngi: +Ngoi chng mi chn u ko ht Bui mt lng ngi cc him thay. + Ming th nhn hn chng mc nhn Lng ngi quanh ta nc non quanh. + D hay rut b su cn, Khng bit lng ngi vn di. + Phng nhng tic cao, diu hy ling, Hoa thng hay ho, c thng ti. - Yu tnh yu ca con ngi: + Tnh yu thin nhin: GV Nguyn Minh Tr 298

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

Pht hin v p nhiu mt ca thin nhin: Thin nhin honh trng, k v: Knh ngc bm vm non my khc/ Gio gm chm gy bi bao tng,... Thin nhin m l, th mng, phng pht phong v ng thi: Nc bic non xanh thuyn gi bi/ m thanh, nguyt bc, khch ln lu, Kho thu phong nguyt y qua nc/ Thuyn ch yn h nng vy then,... Thin nhin bnh d, dn d: Ao cn vt bo cy mung/ a thanh pht c ng sen,... Coi thin nhin l bu bn ca mnh: Lng ging mt ng my ni/ Khch kha hai ngn ni xanh,... Giao cm vi thin nhin va mnh - nh gi khi qut lit, nng nn va tinh t, nhy cm, nhng gi tr c trang trng trc v p ca thin nhin: bn v ni dung H ca m ch hng qu lt/ Qut v ngh thut ca hin ngy l bng hoa tan th vn Nguyn + Tnh yu qu hng. Tri? + Tnh ngha vua- ti, tnh cha- con: Qun thn cha bo lng canh cnh, Tnh ph cm tri, o cha Nui con mi bit lng cha m, i lon th hay i Thun Nghiu. - Nu v tr, tm + Tnh bn chn thnh: vc ca Nguyn Lng ging mt ng my ni, Tri trong lch s Khch kha hai ngn ni xanh dn tc? C thu bing thm bn c Lng th ngn dm nguyt ba canh... + Tnh yu i la: Hn mt ln hnh bng giai nhn xut hin trong th ng: GV Nguyn Minh Tr 299

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

m thanh nguyt bc khch ln lu Lon n m hi khch lu hng m m th thng k lnh lng. Ngoi y du cn manh o l, C lng mn p ly hi cng (Th tic cnhbi 10) III. Kt lun: 1. Ni dung: Th vn Nguyn Tri hi t 2 ngun cm hng ln ca VH dn tc: yu nc v nhn o. 2. Ngh thut: - Th loi: + L nh vn chnh lun kit xut. + L ngi khai sng VH ting Vit, sng to th ng lut bng ch Nm. - Ngn ng: s dng thun thc, lm giu cho ch Nm- ngn ng dn tc. V tr, tm vc:Nguyn Tri tc gi VH ln ca VH dn tc, nh vn chnh lun kit xut, nh th khai sng VH ting Vit. E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- n li kin thc bi hc. - c thm v th vn Nguyn Tri. - Son Bnh Ng i co.

GV Nguyn Minh Tr

300

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

Ngy son: dy: Tit: 59- 60. c vn: (Bnh A. Mc tiu bi hc: GV Nguyn Minh Tr 301

Ngy

i co bnh ng

Ng i co)
Nguyn Tri.

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 Gip hs:- Nm c nhng gi tr ln v ni dung v ngh thut ca bi i co bnh Ng. - Rn k nng phn tch tc phm chnh lun theo th vn c- th co. - Bi dng thc c lp, t ch, nim t ho dn tc. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv v mt s ti liu tham kho. - Hs son bi theo cc cu hi trong sgk. - Gv thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc phng php hng dn hs: c din cm, trao i tho lun, tr li cc cu hi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: Cu hi: K tn cc tc phm chnh ca Nguyn Tri? Ti sao ni Nguyn Tri l nh th tr tnh su sc? V tr, tm vc ca ng trong nn VH dn tc? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Trong lch s VHVN, ba ng th vn kit xut c coi l cc bn tuyn ngn c lp ca dn tc l: Nam quc sn h (L Thng Kit), Bnh Ng i co (Nguyn Tri) v Tuyn ngn c lp (H Ch Minh). Bi hc hm nay, chng ta s cng tm hiu bn tuyn ngn c lp ln th hai ca dn tc ta. Hot ng ca gv Yu cu cn t v hs Hs c Tiu dn- I. Tiu dn: sgk. 1. Hon cnh ra i ca tc phm: - Nu hon cnh ra - Ma ng nm 1427, sau khi dit i ca tc phm? vin, chm Liu Thng, ui Mc Thnh, tng binh Vng Thng ang c th trong thnh ng Quan phi xin hng, cuc khng chin chng gic Minh hon ton thng li. - Nm 1428: L Li ln ngi hong , lp ra triu nh Hu L, sai Nguyn GV Nguyn Minh Tr 302

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn Tri vit Bnh Ng i co b co cho ton dn c bit chin thng v i ca qun dn trong 10 nm chin u gian kh, t nay, nc Vit ginh li c nn c lp, non sng tr li thi bnh. 2. Nhan : - Ch Hn: Bnh Ng i co dch ra ting Vit: i co bnh Ng. - Gii ngha: + i co: bi co ln dung lng ln. tnh cht trng i. + Bnh: dp yn, bnh nh, n nh. + Ng: gic Minh. Ngha ca nhan : Bi co ln ban b v vic dp yn gic Ng.

- Em hiu g v nhn tc phm? Ti sao gi l i co? Gic Ng l gic no? V sao tc gi li gi chng nh vy? Vua Minh (Chu Nguyn Chngng t lp ra triu Minh- Minh thnh t)) qu t Ng (nam Trng Giang, thi Tam Quc) ch Ng ch chung gic phng Bc xm lc vi cm th, khinh b. - Nu khi nim, cc c trng c bn ca th loi co?

3. Th loi co: - Khi nim: l th vn ngh lun c t thi c Trung Quc, thng c vua cha hoc th lnh dng trnh by mt ch trng, mt s nghip, tuyn ngn mt s kin mi ngi cng bit. - c trng: + Vit bng vn xui hay vn vn, phn nhiu l vn bin ngu (loi vn c ngn ng i ngu, cc v i thanh B-T, t loi, c vn iu, s dng in c, ngn ng khoa trng). + Li l anh thp, l lun sc bn. Hs c vn bn. + Kt cu cht ch, mch lc. Gv nhn xt, hng II. c- hiu vn bn: dn ging c. 1. c v tm b cc: - Nu b cc ca B cc: 4 phn. GV Nguyn Minh Tr 303

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 tc phm? - P1: Nu lun chnh ngha. - P2: Vch r ti c ca gic Minh xm lc. - P3: K li 10 nm chin u v chin thng ca ngha qun Lam Sn. Hs hc on - P4: Tuyn b chin qu, khng nh ny THCS vi s nghip chnh ngha, rt ra bi hc nhan Nh nc lch s. i Vit ta. Gv 2. Tm hiu vn bn: t cu hi a. on 1: Nu cao lun chnh hs tho lun, nh ngha: li kin thc c: * T tng nhn ngha: - Trong on 1, - Theo quan nim ca o Nho: nhn lun chnh ngha l mi quan h tt p gia ngha c nu ngi vi ngi trn c s tnh thng v cao bao gm my o l. lun im ch - Nguyn Tri:+ cht lc ly ht nhn yu? l nhng c bn ca t tng nhn ngha: nhn lun im g? ngha ch yu yn dn. - Lun im 1 + em n ni dung c nu cc cu mi: nhn ngha l yn dn tr bo. no? V tr v ni l c s bc trn lun iu dung c th ca xo tr ca gic Minh (ph Trn dit H n? gip i Vit). - Lun im 2 - Khng nh lp trng chnh ngha c nu v lun ca ta v tnh cht phi ngha ca k th chng ntn? xm lc. Gv dn dt: Dn * Chn l v s tn ti c lp, c tc ta chin u ch quyn ca nc i Vit: chng qun xm - Cng vc lnh th: nc i Vit ta- ni lc l nhn ngha, sng b ci chia. l ph hp vi - Nn vn hin: vn xng nn vn hin nguyn l chnh lu. ngha th s tn - Phong tc: phong tc Bc Nam cng ti c lp, c ch khc quyn ca dn - Lch s ring, ch ring: T Triu, tc Vit Nam cng inh, L, Trn bao i gy nn c l chn l khch lp/ Cng Hn, ng, Tng, Nguyn mi quan ph hp vi bn xng mt phng GV Nguyn Minh Tr 304

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 nguyn l ... - Ho kit: i no cng c Chn l thc Cc t ng: t trc, lu, vn tin v s tn ti xng, chia, cng khc cho thy c lp, c ch s tn ti hin nhin, vn c, lu i quyn ca nc i ca mt nc i Vit c lp, c ch Vit c biu quyn v vn hin. hin qua cc mt Ging iu: trang trng, ho hng no? mang tnh cht ca mt li tuyn ngn. - Nhn xt v ging iu ca * So snh vi Nam quc sn h (L on 1? Thng Kit): thc c lp dn tc - Cu hi nng ca i co bnh Ng pht trin ton cao: So snh vi din v su sc hn. Nam quc sn h - Ton din, v: (L Thng Kit) + L Thng Kit mi ch xc nh dn thy s pht tc hai phng din: lnh th v ch trin ca t tng quyn. ch quyn c + Nguyn Tri xc nh dn tc lp dn tc? nhiu phng din: lnh th, nn vn hin, phong tc tp qun, lch s, ch , con ngi. - Su sc, v: + L Thng Kit cn c vo thin th (sch tri)- yu t thn linh ch ko phi thc tin lch s. + Nguyn Tri thc r v vn hin, truyn thng lch s v con nginhng yu t thc tin c bn nht, - Nguyn Tri cc ht nhn xc nh dn tc t co nhng ti b. on 2: Bn co trng hng hn, c no ca gic m mu v nc mt: Minh? Tc gi - Nhng m mu v ti c ca k th: ng trn lp tr- + m mu xm lc qu quyt ca gic ng no? Minh: Va ri: - Hnh nh nhn Nhn h H chnh s phin h, dn i Vit di trong nc lng dn on hn. ch thng tr ca Qun cung Minh tha c gy gic Minh c ha. GV Nguyn Minh Tr 305

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 hnh tng ha Ch nhn, tha c vch r bng hnh nh lun iu gi nhn gi ngha, mn no? gi b mng ca k th. - Nhng tn gic Nguyn Tri ng trn lp trng dn Minh tn bo c tc. hnh tng ha + T co ch trng, chnh sch cai tr bng hnh nh v nhn o, v cng h khc ca k no? th: Tn st ngi v ti - Nng dn en... tai v. Bc lt tn t, d man: Nng thu...ni. Hu dit mi trng sng: Ngi b p...cy c. Nguyn Tri ng trn lp trng nhn bn. - Hnh nh nhn dn: ti nghip, ng thng, khn kh, iu linh, b - Ngh thut vit dn ui n con ng cng. Ci co trng ca tc cht i h trn rng, di bin: Nng gi? n... canh ci,... - Hnh nh k th: tn bo, v nhn tnh nh nhng tn c qu: Thng h ming... cha chn. - Ngh thut vit co trng: + Dng hnh tng din t ti c ca k th: Nng dn en ...tai v. + i lp: Hnh nh ngi dn v ti K th b bc lt, tn st d man. tn bo, v nhn tnh. + Phng i:c c thay, trc Nam Gv dn dt: on Sn ko ghi ht ti/ D bn thay, nc 3 l on vn di ng Hi ko ra sch mi nht ca bi co, Trc Nam Sn- ti c ca k th. Nc ng Hi- s nh bn ca k th. chia lm 2 phn tGV Nguyn Minh Tr 306

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 ng ng vi 2 giai + Cu hi tu t: L no...chu c? on ca cuc ti c tri ko dung t ko tha ca qun khi ngha... th. - Tm 2 phn t- + Ging iu: ut hn tro si, cm ng ng vi 2 giai thng tha thit, nghn ngo n tm on ca cuc tc. khi ngha ? c. on 3: Qu trnh chinh pht gian - Hnh tng L Li kh v tt thng ca cuc khi c khc ha ntn ngha Lam Sn (Bn hng ca v (tm cc chi tit)? cuc khi ngha Lam Sn): So snh vi hnh t- * Hnh tng ngi ch tng L Li v ng Trn Quc nhng nm thng gian kh bui Tun trong Hch t- u ca cuc khi ngha Lam ng s? Sn: - Hnh tng ch tng L Li- hnh tng tm l, c miu t bng bt php ch yu: t s- tr tnh. + Cch xng h: ta khim nhng. + Ngun gc xut thn: chn hoang d nng mnh bnh thng ngi anh hng o vi. + C mt ni tm vn ng d di (din t qua hng lot cc t miu t tm l, s bin ng ni tm con ng- Qua nhng li i: ngm, cm, au lng nhc c, nm bc bch ca L mt nm gai, qun n v gin, n Li, em thy o, trn trc, mng m, bn khon, nhng ngy u m m, cu hin, chm chm). ngha qun Lam Lng cm th gic su sc: Ngm Sn gp phi th ln... ko cng sng, Qun n v nhng kh khn gin... g? ch, hoi bo cao c: ngy m vt gian kh, cu c nhiu ngi hin gip hon thnh s nghip cu nc: au lng... hi, Tm lng cu nc...pha t. - Nhng sc mnh Hnh tng L Li v Trn Quc Tun no gip qun trong Hch tng s u c chung ta chin thng? thc trch nhim cao vi t nc, c GV Nguyn Minh Tr 307

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn ch hoi bo cao c v lng cm th gic su sc. - Nhng kh khn ca ngha qun Lam Sn qua li bc bch ca L Li: + Qun th: ang mnh, tn bo, xo tr. + Qun ta: lc lng mng (Khi Khi Huyn qun ko mt i), thiu nhn ti (Tun kit nh sao bui sm/ Nhn ti nh l ma thu/ Vic bn tu thiu k n/ Ni duy c him ngi bn bc), lng tho khan him (Khi Linh Sn lng ht my tun). - Sc mnh gip ta chin thng: + Tm lng cu nc. + ch khc phc gian nan. + Sc mnh on kt: tng s mt lng ph t, nhn dn bn ci mt nh. + S dng cc chin lc, chin thut linh hot: Th trn xut k...ch nhiu. + T tng chnh ngha: em i ngha...thay cng bo. Nguyn Tri cao tnh cht nhn dn, tnh cht ton dn, c bit cao vai tr ca nhng ngi dn ngho, a v thp hn (nguyn tc: manh l manh- ngi dn cy lu tn, l- ngi ti t, i ) trong cuc khi ngha. l t tng ln, nhn vn, tin b trc ng cha c v n tn gia th k XIX mi c Nguyn nh Chiu tip tc cng khai ca ngi. * Qu trnh phn cng v chin thng: - Kh th ca qun ta: ho hng nh sng tro bo cun (sm vang chp git, trc ch tro bay, sch ko knh 308

- Cu hi nng cao: T sm, Nguyn Tri nh gi ng c nguyn nhn quan trng no lm nn thng li ca cuc khi ngha Lam Sn? Gv dn dt: giai on 2 ca cuc khi khi ngha, tc gi dng ln bc tranh ton cnh cuc khi ngha Lam Sn vi bt php ngh thut m cht anh hng ca t hnh tng n ngn ng, t mu sc n m thanh, nhp iu... - Kh th v nhng chin thng ca qun ta c miu t ntn? - i lp vi kh th ch tre ho GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 hng, sc mnh v ngc, tan tc chim mung, qut ch ca qun sch l kh, ni phi mn, nc ta, hnh nh k th sng phi cn... cc hnh nh so tht bi th thm, snh- phng i tnh cht ho hng). nhc nh ntn? - Khung cnh chin trng: c lit, d di khin tri t nh o ln ( sc phong vn phi i, nh nht nguyt phi m). - Nhng chin thng ca ta: dn dp, lin tip (cc cu vn ip cu trc, mang tnh cht lit k: Ngy 18.../ Ngy 20.../ Ngy 25.../ Ngy 28...) - Hnh nh k th: + Tham sng, s cht, hn nht, thm hi: Trn Tr, Sn Th- mt va. L An, Phng Chnh- nn th cu thot thn. c Thi T- l gi dng t t ti. - Phn tch tnh Thng th Hong Phc- tri tay t cht hng trng xin hng. ca on vn c Qun Vn Nam khip va m v gi ln t ngn mt. ng, hnh nh, Qun Mc Thnh xo ln nhau chy nhp iu cu thot thn. vn? M K, Phng Chnh- hn bay phch lc. Vng Thng, M Anh tim p chn run... + Tht bi ca k th: th thm nhc nh tr cng lc kit, mu chy thnh sng, thy cht y ng, mu chy tri chy, thy cht thnh ni,... + Cch gi, cch miu t k th y khinh b, ma mai: thng nhi con Tuyn c; nht nht Thnh, Thng; tng gic b cm t- h i vy ui xin cu mng; M K, Phng Chnh...ra GV Nguyn Minh Tr 309

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn n b m vn hn bay phch lc; Vng Thng, M Anh... v n nc m vn tim p chn run;... - Tnh cht hng trng ca on vn: + Ngn ng: S dng nhiu ng t mnh lin kt vi nhu to nhng chuyn rung dn p, d di: hn bay phch lc, tim p chn run, trt sch, ph toang,... Cc tnh t ch mc cc im: thy cht y ng, mu tri nc, m a mu en, khip va v mt, sm vang, chp git, trc ch tro bay,... Kh th chin thng ca ta v s tht bo thm hi ca k th. + Hnh nh: C tnh cht phng i. Nhiu tn ngi, tn t, tn chin thng c lit k lin tip ni nhau xut hin trong th tng phn th thng ang ln ca ta i lp vi s tht bi ngy cng nhiu, cng ln ca k th. + Nhp iu cu vn: Khi di, khi ngn bin ha linh hot. Dn dp, sng khoi, bay bng, ho hng nh sng tro bo cun. - Ch trng ha bnh, nhn o : + Tha ti cht cho qun gic u hng. + Cp nga, cp thuyn , lng n cho qun bi trn c hiu sinh, lng nhn o. Tnh yu ha bnh. Sch lc tnh k lu di, bn vng cho non sng. T tng nhn ngha- yn dn - tr 310

- Ch trng ha bnh, nhn o ca L Li- Nguyn Tri c th hin ntn phn 3 ny? - Hnh ng lm sng t t tng ct li no nu u bi co?

- Ging vn on ny c g khc vi nhng on trn? V sao? - Bi hc lch s m Nguyn Tri nu ra qua li tuyn b c lp? ngha ca bi hc lch s i vi chng ta ngy nay ntn?

- Nu nhng nt khi qut v ni dung v ngh thut ca tc phm?

GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

bo. d. on 4: Tuyn b thng trn, khng nh s nghip chnh ngha v nu ln bi hc lch s: - Ging vn: trang nghim, trnh trng. Tuyn b, khng nh vi ton dn v nn c lp dn tc, ch quyn t nc c lp li. - Bi hc lch s: + S thay i thc cht l s phc hng dn tc l nguyn nhn, l iu kin thit lp s vng bn: X tc...sch lu. + S kt hp gia sc mnh truyn thng v sc mnh thi i lm nn chin thng: u ... vy. ngha lu di vi cng cuc dng nc v gi nc ca dn tc ta. III. Tng kt: 1. Ni dung: L bn tuyn ngn c lp ln th 2 ca dn tc ta th k XV: + Nu cao t tng nhn ngha, chn l c lp dn tc. + T co ti c ca k th. + Ti hin qu trnh khng chin ho hng. + Tuyn b c lp, rt ra bi hc lch s. 2. Ngh thut: - Kt hp hi ha 2 yu t: chnh lun sc bn v vn chng tr tnh. - Mang m cm hng anh hng ca. L ng thin c hng vn. E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- Xem li kin thc bi hc, c thuc tc phm v lm bi tp phn luyn tp. - c trc bi lm vn: Tnh chun xc, hp dn ca VB thuyt minh. GV Nguyn Minh Tr 311

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

Ngy son: Ngy son: Tit: 61. Lm vn:

Tnh chun xc, hp dn ca vn bn thuyt minh

A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- n tp, cng c kin thc v vn bn thuyt minh hc THCS. - Hiu th no l tnh chun xc v tnh hp dn ca VB thuyt minh. - Rn k nng v c thc vit VB thuyt minh c tnh chun xc v hp dn. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv. - Thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc phng php: trao i tho lun, pht vn- m thoi, thc hnh lm cc bi tp. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: Cu hi: V s kt cu ca bi Bnh Ng i co? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi:

GV Nguyn Minh Tr

312

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 Gv nu cu hi: Nhc li khi nim v VB thuyt minh? Theo em, yu cu i vi tri thc v trnh by ca VB thuyt minh ntn? Hs tr li: - Khi nim: VB thuyt minh l kiu vn bn thng dng trong mi lnh vc i sng, nhm cung cp tri thc v c im, tnh cht, nguyn nhn,... ca cc hin tng v s vt trong thin nhin, x hi bng phng thc trnh by, gii thiu, gii thch. - Tri thc trong VB thuyt minh i hi phi khch quan, hu ch, xc thc cho ngi tip nhn. - Yu cu trnh by: chun xc, r rng, cht ch v hp dn. Gv: Vy th no l tnh chun xc, hp dn ca VB thuyt minh? Bi hc hm nay, chng ta s i tr li cu hi . Hot ng ca gv v hs - Em hiu th no l tnh chun xc? Ti sao VB thuyt minh li cn c tnh chun xc? Yu cu cn t I. Tnh chun xc ca VB thuyt minh: 1. Tnh chun xc v mt s bin php m bo tnh chun xc: - Tnh chun xc: ng vi chn l, vi chun mc c tha nhn. - Tnh chun xc l yu cu ca VB thuyt minh v m bo mc ch ca VB thuyt minh: cung cp cc tri thc v s vt khch quan nhm gip cho hiu bit ca ngi c (ngi nghe) thm chnh xc v phong ph. - Cc yu cu m bo tnh chun xc: + Tm hiu thu o i tng thuyt minh trc khi vit. + Thu thp y cc ti liu tham kho, c bit l cc ti liu c gi tr ca cc chuyn gia, cc nh KH tn tui, cc c quan c thm quyn v i tng thuyt minh. + Cp nht nhng thay i ca cc thng tin. 313

- Chng ta cn ch n cc im g m bo tnh chun xc ca VB thuyt minh?

Hs c v tho GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 lun lm cc bi 2. Luyn tp: tp. a. Khng chun xc: Gv nhn xt, - T ch khng nu ht phm vi khng nh p kin thc. n. - Khng nu ng cc th loi VHDG trong chng trnh Ng Vn 10, tp I. b. Khng chun xc: cch hiu cm t thin c hng vn (ng vn ho hng mun thu). c. Khng th dng Vb trch thuyt minh v nh th Nguyn bnh Khim v n ch ni n thn th - Vy mt VB m khng h ni n s nghip th thuyt minh ca ng. chun xc cn Yu cu ca tnh chun xc: p ng yu cu Tri thc trong VB phi c tnh: khch no? quan, khoa hc v ng tin cy. II. Tnh hp dn ca VB thuyt minh: - Theo em, th 1. Tnh hp dn v mt s bin no l tnh hp php to tnh hp dn ca VB dn ca Vb thuyt thuyt minh: minh? - Tnh hp dn: c s li cun, thu ht - Cc bin php s ch ca ngi c. lm cho VB thuyt - Cc bin php lm cho VB thuyt minh c tnh hp minh hp dn: dn? + a ra nhng chi tit c th, sinh ng, nhng con s chnh xc bi vn ko tru tng, m h (dn chng c th, sinh ng). + So snh. Hs c v tho + Kt hp s dng cc kiu cu. lun lm cc bi + Khi cn phi phi hp nhiu loi kin tp trong sgk. thc. Gv nhn xt, 2. Luyn tp: khng nh p a. Bin php: n. - Nu dn chng c th minh ha cho lun im khi qut: + Lun im: Nu ... km hm. GV Nguyn Minh Tr 314

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

+ Dn chng:- S liu v s pht trin tr tu ca nhng a tr. - S pht trin no b ca nhng con chut. - So snh: nhng a tr t c chi a v nhng a tr bnh thng. b. Vic k li truyn thuyt: Gip ngi c nh c tr v mt thu xa xa thn tin, k o. L mt cch gii thch s hnh thnh v cc a danh ca h. - Vic kt hp gia kin thc a l v vn hc em n cho ngi c Hs c v hc hiu bit phong ph, hp dn. phn ghi nh- sgk. * Ghi nh: (Sgk). Hs c v tho III. Luyn tp: lun lm cc bi - S linh hot trong vic s dng cc tp trong sgk. kiu cu: ngn, di, nghi vn, cm Gv nhn xt, thn. khng nh p - T ng: giu tnh hnh tng (kt hp n. bin php so snh): + Mi ph c sc huyn b quyn rmy khi cha Hng. + B hnh xanh- l m. + Ln khi t ni nc dng- mt ln sng mng, m h nh mt bc tranh tu. - S kt hp cc gic quan v lin tng: + Cc gic quan: th gic, khu gic v v gic. + Lin tng: qua cc so snh. + Biu cm trc tip: trng m thm qu, c ai li ng vo n cho c. E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- Hc bi. - Son bi: Ta Trch dim thi tp (Hong c Lng).

GV Nguyn Minh Tr

315

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

Ngy Ngy dy: Tit: 62. c vn:

son:

ta trch dim thi tp

Hong c Lng. A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Hiu c nim t ho su sc v thc trch nhim ca Hong c Lng trong vic bo tn di sn vn hc ca tin nhn. - Nm c ngh thut lp lun ca tc gi. - Gio dc thi trn trng v yu qu di sn vn ha ca dn tc. B. S chun b ca thy v tr: GV Nguyn Minh Tr 316

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 - Sgk, sgv, mt s ti liu tham kho. - Hs son bi theo cc cu hi trong sgk. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc phng php hng dn hs: c din cm, trao i tho lun, tr li cc cu hi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c. 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Su tm, bo tn di sn vn ha tinh thn ca t tin ng cha l mt cng vic rt quan trng v cn thit nhng cng ht sc kh khn, c bit l nhng th k trc y (iu kin su tm rt hn ch) hoc sau khi chin tranh cc di sn vn ha tinh thn thng b tn ph nng n. Tin s Hong c Lng l mt trong nhng tr thc thi L th k XV ko tic cng sc, thi gian lm cng vic . Sau khi hon thnh Trch dim thi tp (Tuyn tp nhng bi th hay), ng li t vit mt bi ta t u sch ni r quan im, mc ch su tm, tm s ca mnh,...v gii thiu sch vi ngi c. Hot ng ca Yu cu cn t gv v hs I. Tiu dn: Hs c tiu dn- 1. Tc gi Hong c Lng: sgk. - Qu qun: huyn Vn Giang (Hng - Nu vi nt v Yn), tr qun Gia Lm (H Ni). tc gi Hong c - tin s nm 1478. Lng? 2. Bi Ta Trch dim thi tp: - Bi ta: + L bi vit thng t u sch. - Em hiu th + Do tc gi (ngi khc) vit nhm mc no l bi ta? ch ni r hn vi c gi v hon N tng ng cnh, mc ch sng tc, kt cu hoc vi cc khi nim ni dung hoc tm s ca tc gi hay no c dng nhng nhn xt, nh gi, ph bnh hin nay: li hoc cm nhn ca ngi c (nu l u sch, li ni ngi khc vit). GV Nguyn Minh Tr 317

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 u, li bt, li + c vit bng th vn ngh lun, cui sch? Mc thuyt minh, biu cm hoc th hn ch ca n? hp. Th vn thng - Trch dim thi tp: tuyn tp cc bi dng? th hay. II. c hiu: 1. c v tm b cc: Hs c vn bn. B cc: 2 phn. - Theo em, Vb - P1: T u n rch nt tan tnhva c nu ln Nhng nguyn nhn lm cho th vn ko cc chnh no? lu truyn ht i. T , em hy - P2: Cn li- Tm s v cng vic su xc nh b cc tm th vn ca tc gi. ca n? 2. Tm hiu vn bn: a. Nhng nguyn nhn lm cho th vn ko lu truyn ht i: - Theo Hong c * Nguyn nhn ch quan: Lng, c nhng - Ch c thi nhn nh th. nguyn nhn ngi c trnh no khin sng hc vn mi thy c ci hay, ci p tc th vn ca ca th ca. ngi xa ko c lu + Hnh nh lin tng so snh: truyn y Th vn- khoi ch ci hp dn. cho i sau? - gm vc ci p. + Nhng v hp dn, v p ca th vn li cn nh l sc p ngoi c sc p, v ngon ngoi c v ngon, ko th em mt thng m xem, ming tm thng m nm c v p, v hp dn c bit, tru tng, kh nm bt. Cn phi l ngi c trnh , hc vn mi nm bt c nhng s ngi trong x hi ta khng nhiu ko phi ai trong x hi cng yu qu, cng quan tm su tm, lu gi. - Ngi c hc, c hiu bit (bc danh nho, ngi lm quan, cc s t) hoc v bn vic hoc ko quan tm n vic su tm vn th. GV Nguyn Minh Tr 318

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 - Ngi yu thch th vn li ko trnh , nng lc v tnh kin tr. - Nh nc (triu nh, nh vua) ko khuyn khch vic in n (khc vn) th vn m ch in kinh Pht. - Tm cc bin * Nguyn nhn khch quan: php ngh thut - Sc ph hu ca thi gian i vi sch lp lun ca tc v. gi? - Chin tranh, ha hon. Ngh thut lp lun: + Phng php quy np. - Ti sao tc gi li + Dng hnh nh so snh (on 1;5). nu cc nguyn - Cu hi tu t: Hung chi...tan tnh? nhn lm th * Tc gi nu nguyn nhn khin vn tht truyn th vn tht truyn trc nhm: trc khi trnh by + Nhn mnh vo mc ch ca vic su cc cng vic su tm, bin son cun sch ca mnh l tm ca mnh? xut pht t yu cu cp thit ca thc t ch ko phi ch do s thch c nhn. + l mt cng vic kh khn nhng ng qu, cn thit, nm trong tro lu - Trc thc trng chung ca thi i phc hng dn tc th vn ca ng th k XV. cha b tht b. Tm s v cng vic su tm vn truyn, hy hoi, th ca tc gi: Hong c Lng - Tm s ca tc gi trc thc trng th c xc cm, tm vn ca ng cha b tht truyn, hy s g? hoi: + Xt xa, thng tic trc di sn qu bu b tn mt, hy hoi, m chm trong qun lng khi t nn vn ha dn tc - Cng vic su mnh snh vi vn ha Trung Quc. tm, bin son + Kh khn trong vic kho cu th vn ca tc gi din L- Trn lm tc phi thng th than, c ra ntn? trch li cc tr thc ng thi. - Cng vic su tm, bin son ca tc gi: + Su tm:- Cng phu tm ti, thu lm: tm quanh hi khp. GV Nguyn Minh Tr 319

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

- Thu lm thm th ca cc v - Cch gii thiu hin ang lm quan trong triu, chn vic lm su tm, ly bi hay. chia b cc v + Bin son:- Chia xp theo tng loi. ni dung cun - t tn sch. sch ca tc gi - Phn cui sch c ph ntn? thm th vn ca mnh. Cch gii thiu vic lm su tm, chia - Khi qut gi tr b cc, ni dung cun sch ca tc gi: ni dung v ngh ngn gn, , ging k gin d, thut ca bi ta khim nhng. trn? III. Tng kt bi hc: 1. Ni dung: Bi ta th hin nim t ho, s trn trng v thc bo tn di sn vn ha dn tc. 2. Ngh thut: - Ngh thut lp lun: + Phng php quy np. + Dng hnh nh. + Cu hi tu t. Tnh cht cht ch, tc ng mnh vo tr tu v tnh cm ca ngi c. - Li l thit tha. E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- Hc bi. - Son bi: Hin ti l nguyn kh ca quc gia (Thn Nhn Trung). Ngy son: Ngy dy: Tit: 63. c vn:

Hin ti l nguyn kh ca quc gia

Thn Nhn Trung. A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Hiu c ni dung v gi tr ca mt tm vn bia trong Vn Miu Quc T Gim. GV Nguyn Minh Tr 320

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 - Bi hc lch s qu bu v vn ha gio dc cho ngy nay: bi dng, pht trin, tn vinh ngi ti. - Ngh thut lp lun: kt cu cht ch, lp lun khc chit, giu sc thuyt phc. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv v mt s ti liu tham kho. - Hs son bi theo cc cu hi trong sgk. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc phng php hng dn hs: c din cm, trao i tho lun, tr li cc cu hi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: Cu hi: Nu nguyn nhn lm cho th vn ko lu truyn ht i? ngha ca cng vic su tm th vn ca Hong c Lng? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Trong Vn Miu Quc T Gim (H Ni), t thi L, sau mi khoa thi, nh vua li cho dng nhng bia (t trn lng ra ) ghi r h tn, nm thi ca cc tin s i Vit. l vic lm c o, y ngha nhn vn v gio dc su sc ca cc triu i phong kin VN. Ngoi ra, mi bia tin s , ngi ta cn thy cc bi k danh. Bi c thm ny trch t mt trong nhng vn bia . Hot ng ca Yu cu cn t gv v hs I. Tiu dn: Hs c tiu 1. Vi nt v tc gi Thn Nhn dn- sgk. Trung (1418- 1499): - Nu cc nt - T (tn ch): Hu Ph. ng lu v - Qu qun: lng Yn Ninh- huyn Yn Dng tc gi Thn (Bc Giang). Nhn Trung? - tin s nm 1469, ni ting vn chng, c L Thnh Tng tin dng. - c phong l Ph nguyn soi trong Tao n vn hc do L Thnh Tng sng lp. GV Nguyn Minh Tr 321

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 2. Th vn bia: - L nhng bi vn khc trn bia . - Em c hiu - Phn loi: 3 loi. bit g v + Vn bia ghi cng c. th vn bia? + Bia ghi vic xy dng cc cng trnh kin trc. + Bia lng m. - Mc ch: ghi chp nhng s vic trng i hoc tn tui, cuc i ca nhng ngi c cng c ln lu truyn cho i sau. II. c- hiu vn bn: Hs c VB. 1. c v tm b cc: - Tm b cc - c. ca VB? (xc - B cc: 3 phn nh h + P1: Vai tr quan trng ca hin ti. thng lun + P2: Nhng vic lm khuyn khch hin im trong ti ca cc thnh minh vng. VB?) + P3: ngha ca vic khc bia tin s. 2. Tm hiu vn bn: a. Vai tr quan trng ca hin ti: - Hin ti l nguyn kh ca quc gia: + Hin ti: ngi c ti cao, hc rng v c Gv dn dt: o c. Bi k trn c + Nguyn kh: kh cht ban u lm nn khc bia nm s sng cn v pht trin ca s vt. 1484. Trc Ngi ti cao, hc rng, c c l kh phn trch cht ban u lm nn s sng cn v pht hc c mt trin ca t nc, x hi. on vn di Hin ti c quan h ln n s thnh k vic t khi suy ca t nc. L Thi T dng nc (1428) n - Phng php lp lun: din dch. nm 1484, cc Lun im c trin khai qua cch so snh vua L tuy i lp: u ch bi Nguyn kh thnh Nguyn khi dng, pht suy trin hin ti /n nhiu hin ti /n him hin GV Nguyn Minh Tr 322

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 nhng cha c ti iu kin Th nc mnh Th nc suy dng bia tin Khng nh tnh cht r rng, hin s. Cui phn nhin ca chn l. trch l danh b. Nhng vic lm khuyn khch hin sch 33 v ti ca cc thnh minh vng: tin s khoa - Nhng vic lm: Nhm Tut + cao danh ting, xng danh, ghi tn 1442... bng vng. Em hiu + Ban chc tc. cu: Hin ti + Ban yn tic... l nguyn kh Cha v danh ting ca hin ti mi ca quc gia ch c vang danh ngn ngi, ly lng ntn? mt thi m ko lu truyn c lu di. - Tc gi - Vic s lm: Khc bia tin s. chng minh c. ngha ca vic khc bia tin s: lun im - Khuyn khch hin ti: k s trng vo trn bng ph- m phn chn, hm m, ra sc rn luyn ng php lp danh tit, gng sc gip vua, gip nc. lun no? ntn? - Ngn nga iu c, k c, xu b ngn - Cc thnh chn, lng thin trn y, k c ly minh v- lm rn, ngi thin xem m c gng. ng lm - Dn vic d vng, ch li tng lai, gp g phn rn ra danh ting cho s phu, va khuyn khch cng c mnh mch cho t nc. hin ti? Ti III. Tng kt bi hc: sao ni th - S kt cu ca bi vn bia trn: vn cha ? Vai tr quan trng ca hin ti Nhng vic lm khuyn khch hin ti - Nu ngha ca vic khc bia tin s? Nhng vic lm Vic s lm

ngha ca vic khc bia tin s GV Nguyn Minh Tr 323

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

- Lp s kt cu bi vn bia ca Thn Nhn Trung?

- Bi hc lch s rt ra: + thi i no hin ti cng l nguyn kh ca quc gia phi bit qu trng hin ti. + Hin ti c mi quan h sng cn i vi s thnh- suy ca t nc. + S ng n trong quan im ca nh nc ta: Gio dc l quc sch hng u.

- Nhng bi hc lch s rt ra t vic khc bia tin s? E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- Hc bi. - n tp chun b lm bi vit s 5 v vn thuyt minh (ti lp).

Ngy Ngy kim tra: GV Nguyn Minh Tr 324

son:

Trng THPT Thnh Long 10 Tit: 64-65. Lm vn:

Gio n Ng Vn

bi vit s 5
(Ti lp) A. Mc tiu: Gip hs:- Bit vn dng cc kin thc hc vit mt bi lm vn thuyt minh v mt tc gi vn hc. - Bit phn bit kiu bi lm vn thuyt minh vi cc kiu bi khc. B. S chun b ca thy v tr: - Hs n tp v vn thuyt minh, tc gi vn hc Nguyn Tri. - Gv ra , son p n. C. Tin trnh kim tra: 1. n inh t chc lp. 2. Ra : bi: Anh (ch) hy thuyt minh v tc gi vn hc Nguyn Tri. 3. Thu bi: (sau 90p). D. p n: 1. M bi: Gii thiu s lc v tc gi Nguyn Tri vi mt s thng tin: + Nm sinh, nm mt: 1380-1442. + Tn hiu: c Trai. + Qu qun: lng Chi Ngi (Ch Linh- Hi Dng) sau di n Nh Kh (Thng Tn- H Ty). + Gia nh: cha, m... + Nu nh gi khi qut v Nguyn Tri: ngi anh hng vn v song ton, nh vn, nh th ln ca dn tc. 2. Thn bi: a. Gii thiu vi nt v cuc i Nguyn Tri: Hs c th chn 1 trong 2 cch: - Gii thiu theo trt t thi gian cuc i Nguyn Tri. - Gii thiu qua hai kha cnh: + Anh hng: Nguyn Tri tng tham gia khi ngha Lam Sn vi vai tr ca mt qun s ti ba, vit th tho hch ti gii hn ht mt thi, gip L Li lm nn chin thng v vang. GV Nguyn Minh Tr 325

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 + Bi kch:- Sm phi chu nhng ni au: mt m khi 5 tui, ng ngoi qua i khi Nguyn Tri 10 tui. - Bi kch nc mt nh tan... - Sut i tn trung vi nc nhng b gian thn gim pha, vua nghi k, phi chu n tru di tam tc thm khc. b. Gii thiu v s nghip th vn: - K tn cc tc phm vit bng ch Hn v ch Nm tiu biu cu Nguyn Tri: c Trai thi tp, Quc m thi tp,... - Ni dung th vn Nguyn Tri: + Nguyn Tri- nh vn chnh lun kit xut: Gii thch khi nim: nh vn chnh lun kit xut. K tn 2 tc phm chnh lun kit xut ca Nguyn Tri: Bnh Ng i co v Qun trung t mnh tp. T tng ch o: nhn ngha, yu nc, thng dn. Ngh thut vit vn chnh lun:- Xc nh bt php lp lun ph hp vi i tng, mc ch lp lun. - Kt cu cht ch, lp lun sc bn. + Nguyn Tri- nh th tr tnh su sc: Gii thch ti sao ni Nguyn Tri l nh th tr tnh su sc: th Nguyn Tri biu hin r 2 t cch cao c ca con ngi ng- ngi anh hng v con ngi trn th. c. nh gi v v tr, tm vc ca Nguyn Tri: L nh vn chnh lun kit xut, nh th m u cho vn hc ting Vit, l tc gi vn hc ln ca nc nh. 3. Kt bi: - Tr li ti thuyt minh. - Nu cm xc, suy ngh v cuc i, th vn, ti nng v nhn cch ca Nguyn Tri.

GV Nguyn Minh Tr

326

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

Ngy Ngy son: Tit: 66. Ting Vit:

son:

khi qut lch s ting vit.

A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Nm c mt cch khi qut ngun gc, cc mi quan h h hng, quan h tip xc, tin trnh pht trin ca ting Vit v h thng ch vit ca ting Vit. - Thy r lch s pht trin ca ting Vit gn b vi lch s pht trin ca dn tc, t nc. - Bi dng tnh cm qu trng ting Vit- ti sn lu i v v cng qu bu ca dn tc. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv, ti liu tham kho. - Hs c trc v tm tt cc chnh ca bi hc. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc phng php hng dn hs: c- hiu sgk, trao i tho lun, tr li cc cu hi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c. 3. Bi mi: GV Nguyn Minh Tr 327

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 * Gii thiu bi mi: Ting Vit l ting ni ca dn tc Vit- dn tc chim a s trong i gia nh 54 dn tc anh em trn t nc Vit Nam, ng thi l ngn ng c dng chnh thc trong cc lnh vc hnh chnh, ngoi giao, gio dc. Song c c hnh thc nh ngy nay, ting Vit c mt qu trnh vn ng, bin i ko ngng qua nhiu giai on lch s... Hot ng ca gv v hs Hs c sgk. - Em hiu g v ngun gc ca ting Vit? Th no l ngun gc bn a? Yu cu cn t I. Lch s pht trin ca ting Vit: 1. Ting Vit trong thi k dng nc: a. Ngun gc ting Vit: - Ngun gc bn a: qu trnh pht sinh, pht trin, tn ti ca ting Vit song hnh vi qu trnh hnh thnh, pht trin, tn ti ca dn tc Vitting Vit cng c ngun gc, lch s lu i nh lch s cng ng ngi Vit vy. - Thuc h ngn ng Nam . b. Quan h h hng ca ting Vit: H ngn ng Nam

Hs c sgk. - Lp s v ngun gc v quan h h hng ca ting Vit?

Dng Mn- Khmer

Ting Vit Mng chung

Ting Vit

Ting Mng

Ting Vit c ngun gc thuc h GV Nguyn Minh Tr 328

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn ngn ng Nam , dng Mn- Khmer v c quan h gn gi vi ting Mng. - Ngoi ra ting Vit cn c quan h giao lu tip xc vi ngn ng Hn. 2. Ting Vit trong thi k Bc thuc v chng Bc thuc: - Ting Vit vay mn rt nhiu t ng Hn. - Chiu hng ch o: Vit ha v m c, ngha v phm vi s dng. - Cc cch thc vay mn ting Hn: + Vay mn trn vn t Hn, ch Vit ha m c, gi nguyn ngha v kt cu: VD: tm, ti, c, mnh,... + Rt gn t Hn: VD: c nhn c (c c); t ti t (cu t); ng ph, canh nng, tiu phu, mc ng ng - tiu- canh - mc; ... + o li v tr cc yu t, i yu t (trong cc t ghp): VD: T Hn T Vit Thi nhn Nh th Vn nhn Nh vn + i ngha hoc thu hp hay m rng ngha ca t Hn: VD: Th on (Hn): c mu, ti lc, cng c, cch thc. Ting Vit: Th on- ch hnh vi m m, c c. Khc chit (Hn): khc khuu, ngon ngoo. Ting Vit: din t gy gn, cht ch. o (Hn): n y, n tn cng (t Hn). Ting Vit: anh , qu mc. 3. Ting Vit di thi k c lp, 329

Gv dn dt: Sut 1000 nm Bc thuc v chng Bc thuc, ting Vit c s tip xc lu di v su rng nht vi ting Hn. Cc vng triu PK Trung Quc u c m mu ng ha nc ta, chn p ting Vit nng n. Nhng ting Vit ko nhng ko b xa b m ngy cng tr nn phong ph, giu p hn... - Mi quan h ca ting Vit v ting Hn din ra ntn trong thi gian ny? Gi m: Cc cch vay mn ting Hn v Vit ha ting Hn?

GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long 10 Hs c sgk. - Di thi k c lp, t ch, ting Vit c s pht trin ntn? S ra i ca ch Nm c ngha g?

Gio n Ng Vn t ch: - Vic tip xc, nh hng, vay mn t ng Hn theo hng Vit ha lm cho ting Vit ngy cng thm phong ph, tinh t, uyn chuyn. - Da vo vn t Hn, ngi Vit sng to ra ch Nm- th ch ghi m ting Vit vo th k XIII. ngha: + Khng nh thc c lp t ch ca dn tc ta. + Gp phn thc y s pht trin vn ha, vn hc dn tc. 4. Ting Vit trong thi k Php thuc: - Ch quc ng tr nn thng dng, tip nhn nh hng tch cc ca ngn ng, vn ha phng Ty (ch yu l ngn ng v vn ha Php).

Hs c sgk. - Gv dn dt: T th k XVII, cc gio s phng Ty sng to ch quc ng (dng ch ci Latinh ghi m ting Vit)... - Ch quc ng pht trin v c vai tr ntn trong - Vai tr ca ch quc ng: thc y thi k Php s hnh thnh v pht trin nn vn thuc? xui ting Vit hin i.

Hs c sgk. 5. Ting Vit t sau cch mng - V tr ca ting thng Tm n nay: Vit? - Ch quc ng tr thnh h thng ch vit quc gia, ngy cng phong - Cc cch xy ph, chnh xc, hon thin hn vi vic dng thut ng xy dng h thng cc thut ng khoa ting Vit? hc. - Cc cch xy dng thut ng ting Vit: + Mn ca ting Hn: VD: chnh tr, quc gia, c lp, t do,... GV Nguyn Minh Tr 330

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn + Phin m thut ng khoa hc ca phng Ty: VD: a-xit (acide), ba-d (bazo),... + t thut ng thun Vit (dch hoc sao phng): VD: Vng tri (khng phn),... II. Ch vit ca ting Vit: 1. Lch s pht trin ch vit ca ting Vit: - Theo truyn thuyt v d s: ngi Vit c c th ch Vit trng nh n nng nc ang bi. - Th k XIII: ngi Vit sng to ch Nm trn c s ch Hn. - Na u th k XVII: mt s gio s phng Ty da vo b ch ci La-tinh xy dng ch quc ng. - n nay, ch quc ng pht trin hon thin, tr thnh ngn ng quc gia. 2. Nhng u im v hn ch ca ch quc ng: a. u im: - L loi ch ghi m (c sao vit vy)thun li cho vic hc tp, ph cp vn ha, nng cao dn tr. - n gin, tin li. b. Hn ch: Ch quc ng ra i vo thi k khoa hc ngn ng cha pht trin, c bit l khoa m v hc. Do , n c nhng hn ch: + Cha hon thin tun theo nguyn tc ng m hc, cha m bo t l 1/1 (mt s m v ch c ghi m bng mt con ch), s phn bit da trn kinh nghim, quy nh chung: d/gi, c/k, ng/ngh. + Cc du ph ghi thanh iu v cc 331

Hs c sgk. - Ch vit ca ting Vit c lch s pht trin ntn?

- Nu nhng u im v hn ch ca ch quc ng?

GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn m ca cc ch ci gy kh khn cho vic tp vit v in n, nht l i vi ngi nc ngoi (m hn trn khng d chinh phc).

E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- Hc bi. - Son bi: Hng o Vng Trn Quc Tun (Ng S Lin).

Ngy Ngy son: GV Nguyn Minh Tr 332

son:

Trng THPT Thnh Long 10 Tit: 67. c vn:

Gio n Ng Vn

hng o i vng trn quc tun

Ng S Lin. A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Thy c ci hay, sc hp dn ca mt tc phm lch s nhng m cht vn hc qua ngh thut k chuyn v khc ha chn dung nhn vt lch s. - Cm phc v t ho v ti nng, c ca ngi anh hng dn tc Trn Quc Tun, ng thi hiu c nhng bi hc o l qu bu m ng li cho i sau. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv v mt s ti liu tham kho. - Hs son bi theo cc cu hi ca sgk. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc phng php hng dn hs: c din cm, trao i tho lun, tr li cc cu hi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: Cu hi: Nu ngun gc, quan h h hng, cc thi k pht trin v cc loi ch vit ca ting Vit t xa n nay? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Thng quc cng Tit ch Hng o i vng Trn Quc Tun (?-1300) l mt bc hin ti, ngi anh hng dn tc v l mt trong nhng danh tng ni ting ton th gii bi 2 ln ch huy qun i nh Trn nh tan gic Mng- Nguyn. Nhng chn dung con ngi ng ntn? Ngy nay, chng ta phi da vo tc phm i Vit s k ton th ca Ng S Lin. Hot ng ca gv Yu cu cn t v hs Hs c tiu dn- I. Tiu dn: GV Nguyn Minh Tr 333

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 sgk. 1. Tc gi Ng S Lin: - Nu vi nt - tin s nm 1442. chnh v tiu s - Gi chc Hu th lang b L, Triu ca Ng S Lin? lit i phu kim T nghip (hiu trng) Quc T Gim, Tu son Quc s qun. - Vng lnh vua L Thnh Tng vit i Vit s k ton th. 2. i Vit s k ton th: - Hon tt nm 1499, gm 15 quyn. - Ni dung: ghi chp lch s t thi - Thi gian hon Hng Bng cho n khi L Thi T ln thnh tc phm? ngi (1428). Ni dung tc - Da trn: i Vit s k (L Vn Hu) v phm? C s ca S k tc bin (Phan Phu Tin). n? II. c- hiu vn bn: 1. c 2. B cc: - B cc: 3 phn. Hs c vn bn. + P1: Thng su... gi nc Li - Tm b cc ca khuyn vua Trn v k sch gi nc ca vn bn trn? Trn Quc Tun. + P2: Quc Tun l con... ving Trn Quc Tun vi li trng tri ca cha, trong cu chuyn vi gia n v hai con trai. + P3: cn li Nhng cng tch ln, trc tc chnh v li dn con ca Trn Quc Tun. 3. Tm hiu vn bn: Gv dn dt: Ngi a. Li khuyn vua Trn v k sch xa ni con chim tr- gi nc ca Trn Quc Tun: c khi cht th ct - Trn Quc Tun nu dn chng v ting ku thng, hng lot cc cch tr gic, gi nc ca con ngi trc khi ngi xa nhm khuyn vua Trn nn tu cht th thnh thi th m c sch lc ph hp, binh thc, trng tri php chng gic cn vn dng linh nhng li tm hot, khng c khun mu nht nh. huyt... Trc khi - iu kin quan trng nht thng Trn Quc Tun gic: ton dn on kt mt lng. GV Nguyn Minh Tr 334

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 mt, vua Trn Vua ti ng tm, anh em ha mc, n hi ng v c nc gp sc k sch gi nc. - Mun vy, phi khoan th sc dn: iu cho thy + Gim thu kha. s tn nhim rt + Bt hnh pht. cao ca nh vua + Khng sch nhiu nhn dn, chm i vi ng... lo i sng nhn dn sung tc. - Trn Quc Tun iu l thng sch gi nc. trnh by vi vua Trn k sch gi nc ntn? Ti sao ng li nu dn chng v hng lot cc triu Phm cht ca Trn Quc Tun: i trc? Theo + C lng trung qun i quc- c ng, iu kin thc trch nhim rt cao vi vua vi nc. quan trng nht + L mt v tng ti ba, mu lc, c kinh thng gic l nghim di do v tm nhn xa trng g? Mun vy rng. phi lm g? + C lng thng dn, trng dn, bit - Qua li dn vua lo cho dn. Trn ca v tng b. Trn Quc Tun vi li trng tri gi, em thy ca ngi cha, trong cc cu chuyn Trn Quc Tun vi gia n v hai ngi con trai: ni bt ln phm * Trn Quc Tun vi li trng tri cht g? ca ngi cha: ng ghi nh li cha nhng ko cho l phi. t ch trung ln trn ch hiu mt cch t nguyn, ht lng trung - Ti sao tc gi ko ngha, dp th ring phng s t m u bng nc, ko my may t li. vic k ngun gc, lai lch ca nhn vt m lai m u bng li dn ca cha Trn Quc Tun trc lc i xa? Hs tho lun, tr GV Nguyn Minh Tr 335

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 li. Gv nhn xt, b * Cu chuyn vi Yt Kiu, D Tng: sung: Cch m - Khng nh nhn cch cao thng, u to s tm lng trung ngha, thng thn, chp dn cho bn ng trc ca hai ngi n bc trung k. Bi n khi thnh. dy trong ngi - Khng nh t tng trung qun ca c s t m xem Trn Quc Tun l hon ton ng nn Trn Quc Tun mi tm c s ng cm ca mi ngc thc hin li di i, k c gia nhn. hun ca cha ko. - Chi tit Quc Tun cm phc n - Vic Trn Quc khc, khen ngi hai ngi n bc trung Tun ko cho li ngha: cha dy l phi c Cu chuyn vi 2 n bc ch l mt ngha g? php th lng ngi ca Trn Quc Tun - Cu chuyn Trn Quc Tun l mt con ngi gia Trn Quc thng thn, chn thnh. Tun vi Yt Kiu, * Cu chuyn vi hai ngi con trai: D Tng c + Hng V Vng (Quc Hin): ng ngha g? ngm cho l phi. + Hng nhng Vng (Quc Tng): ng ni gin, rt gm nh ti, ko mun Quc Tng c nhn mt ln cui. Tnh cch: thn trng, trung ngha. Cch gio dc con: cng bng, rt nghim khc. c. Nhng cng lao v uy tn, trc tc chnh v li dn con ca Trn Quc Tun: - Cng lao: - Cu chuyn ca + L tng ch huy qun i nh Trn Trn Quc Tun hai ln nh thng qun Nguynvi hai ngi con Mng. trai ni ln iu + Tin c c nhiu ngi ti trong s g trong nhn nghip bnh Nguyn v xy dng cch v cch gio triu Trn. dc con ca ng? - Uy tn: + c truy tng tc ln: Thi s Thng ph Thng quc cng Nhn V Hng o i VGV Nguyn Minh Tr 336

Trng THPT Thnh Long 10 - Tm nhng dn chng ni v uy tn v nhng cng tch ln ca Trn Quc Tun?

Gio n Ng Vn

ng c v nh thng ph (cha vua). + c hng nhng quyn hn c bit, c phong tc cho ngi khc. + L ch da tinh thn ca vua Trn nhng lc vn nc lm nguy (Cu ni khng khi ca ng gi nh n cu ni ca Trn Th trc ng: u ti cha ri, xin b h ng lo!) + Danh vng v ti thao lc ca ng khin k th phi knh s n mc ko dm gi tn. + c thn thnh ha trong tm thc dn gian. - V p nhn cch: khim tn, gin d, lun knh cn gi l vua ti.

- Nt p no trong nhn cch ca Trn Quc Tun biu hin qua chi tit: Quc Tun cha bao gi phong tc cho mt ngi no...vy y? - Cc trc tc chnh ca Trn Quc Tun? - Li dn d cc con trc lc mt ca ng c ngha g?

- Nhng trc tc chnh: + Hch tng s (D ch t tng hch vn). + Binh th yu lc (Binh gia diu yu lc). + Vn Kip tng b truyn th. - Li dn con k cng vic mai tng mnh ntn trc lc mt c th do lo lng su xa rng qun Nguyn c th tr li xm lc v do m m ca ng ln th hin tnh cn trng, lo xa. III. Tng kt bi hc: 1. Ni dung: V p nhn cch v i ca Trn Quc Tun: + Trung qun i quc. + Thng yu dn. + Tn tnh vi tng s. + Ti nng, mu lc. 337

GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 + Khim tn, cn trng. + Cng bng v nghim khc trong gio dc con... - Nhn xt, nh 2. Ngh thut: gi khi qut v v - Ngh thut k chuyn: p nhn cch + Khng n iu theo trnh t thi ca Hng o Vng gian, s dng hai mch k rt iu Trn Quc Tun luyn, thu ht s ch ca ngi c. qua vn bn trn? + K thut k chuyn phc iu, kho lo an xen li nhn xt tinh t nh hng cho ngi c; mi s kin, chi tit u tng ng vi mt - Nhn xt v cu chuyn sinh ng,... c tc dng ngh thut k lm ni bt chn dung nhn vt lch chuyn v ngh s. thut khc ha nhn vt? Gv b sung: + Mch k 1: Tc gi nu 1 s kin th hin quan nim thin nhn tng d (tri v ngi c mi quan h vi nhau)- sao sa (im xu, d bo mt nhn vt c vai tr trng yu vi quc gia qua i), im bo ny ng vi vic Hng o Vng m. Sau , ngc thi gian k v cuc i Trn Quc Tun, gii thch cho cu hi - Ngh thut khc ha nhn vt: ng l ai?(xut + t nhn vt trong nhiu mi quan thn- ti mo- gia h (vi cha, vi hai con, vi gia n v vua GV Nguyn Minh Tr 338

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 cnh- nhng vic Trn) v nhng tnh hung c th ng ch ) thch (tnh hung gia vic trung vi + Mch k 2: Khi vua v hiu vi cha; tnh hung gic Trn Quc Tun trn sang, nh vua hi k sch;...). mt, ng c + S dng nhng chi tit c sc, phong tng rt chn lc tinh t. trng hu. V sao? (V ng c nhiu cng lao to ln vi t nc v l mt con ngi c cao vng trng). E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- Hc bi. - Son bi: Thi s Trn Th .

Ngy Ngy dy: Tit: 68. c vn:

son:

thi s trn th
(Trch i Vit s k ton th)

GV Nguyn Minh Tr

339

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

Ng S Lin. A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Hiu c nhn cch chnh trc, ch cng v t, bit lng nghe v khuyn khch cp di gi vng php nc ca Trn Th , qua cng thm t ho v truyn thng ca cha ng. - Nm c li vit kt hp s bin nin v t s ca Ng S Lin. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv v mt s ti liu tham kho. - Hs son bi theo cc cu hi ca sgk. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc phng php hng dn hs: c din cm, trao i tho lun, tr li cc cu hi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: Cu hi: Tm tt cu chuyn v Trn Quc Tun ca Ng S Lin? Nu nhng v p ca nhn cch v i Trn Quc Tun? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Trn Th (1194- 1264), l ch h Trn Thi Tng (Trn Cnh), ng ch ca Trn Thnh Tng (Trn Hong), gi chc Thi s (T tng- quan u triu, lo mi vic chnh s) l mt nhn vt lch s kh c bit, tng c nhng kin nh gi khc nhau v ng. ng tng c xem l nh chnh tr nhiu mu m, th on, kh tn nhn, khn kho by t, dn xp ot ngi vua nh L cho nh Trn, bc t L Hu Tng, st hi hng trm tn tht nh L. Nhng xt mt cch khch quan, cng bng, ta thy, vic chuyn i triu i L- Trn l tt yu lch s m Trn Th ch l ngi thc y qu trnh din ra nhanh, kho lo nhng ko km phn quyt lit. V pha nh Trn, Trn Th l mt trong nhng ngi c cng u khai sng, xy dng. ng ht lng, ht sc, tn tu, trung thnh gip cc vua Trn gi gn c ngip, bo v t nc, GV Nguyn Minh Tr 340

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 chng ngoi xm. Khi qun Nguyn- Mng trn qua bin gii, vua Trn lo lng, mun nghe k ngh ha ca Trn Nht Hiu, Trn Th ni: u ti cha ri, xin b h ng lo!. Bi hc hm nay s gip chng ta hiu hn v ng. Hot ng ca gv Yu cu cn t v hs Hs c VB- sgk. I. c v tm b cc: - Theo em, on 1. c. trch c th c 2. B cc:Hai phn: chia theo b cc - P1: Thi gian v s kin trng i ntn? (Trn Th mt). Gv b sung: P1 - P2: Bn cu chuyn v Trn Th : nu r ngy thng + X ngi hc ti mnh. mt ca Trn Th + Bt tn qun hiu. , tc c truy + Ci gi chc cu ng. phong ca ng. P2, + An Quc hay l thn? tc gi k 4 cu II. Tm hiu vn bn: chuyn nh 1. Nhn cch ca Trn Th : khc ha chn a. Cu chuyn th nht: X ngi dung nhn cch hc ti mnh. ca Trn Th , ko L thng Cch x tr ca Trn h c li bnh Th lun, to tnh cht Chi ci, Dt khot cng nhn, khch quan, s khng vic t n ni ln bin minh. nh s tht vn tc gi cn ng... bn lun. Th on, Ban thng cho k hc - Cch x tr, thi ti. ca Trn Th trng tr vi ngi hc ti k hc ti. mnh c g khc Vua Trn em ngi hc ti n v thng? iu ni r li ca k vi Trn Th . cho thy ng Tnh hung ny mang tnh cht ca phm cht g? mt cuc i cht ba mt mt li. Tri vi l thng, nhng hnh ng, cch x tr ca Trn Th khin vua Trn ngc nhin v khm phc, k hc ti va s hi va khm phc. V c hai ngi cha hiu ht tm lng v GV Nguyn Minh Tr 341

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn ch ca Trn Th . Trong tnh th vua Trn cn nh, triu nh nh Trn mi lp, ng ko th ko chuyn quyn nhng s thc, ng t bit mnh t hc, v bin, mu m quyn bin, ko h c ch lm vua, ch c lng ht sc gip vua m thi. ng ni vi vua nh vy nh vua ko cn mi ng vc... Tnh cch: trung thc, thng thn, cng minh, lng v giu bn lnh. b. Cu chuyn th hai: Bt tn qun hiu. - Nguyn nhn: trc yu cu v li ni khch ca Linh T Quc Mu, Trn Th c gin, sai i bt ngay tn lnh xc lo phm thng. - Cch x tr: sau khi nghe li trnh by s tht, ng khen ngi anh lnh v cn ban thng vng la Cch gii quyt vn c i b, cng bng v gy bt ng cho ngi c. B v hi lng v ko th tip tc li dng a v ca chng lm kh k di. em n s cng bng cho tn qun hiu, khuyn khch k di gi nghim php nc d c lm nh hng n ngi thn ca mnh. Tnh cch: ch cng v t, tn trng php lut. c. Cu chuyn th ba: Ci gi ca chc cu ng. - Trn Th nhn li xin ring cho mt ngi nh lm chc cu ng, li cn thn ghi tn v qu qun ca k . - n khi gp mt, ng li ni vi k : Ngi v...c. 342

- Ti sao Trn Th li sai ngi bt tn qun hiu? Hn c b ng trng tr nh d on ca ngi c ko? Cch kt thc bt ng c ngha g?

- Cch x tr ca Trn Th gy bt ng vi ngi c ntn? ngha ca n?

GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn C th ng s cho hn lm chc cu ng thc m cn c th c u tin thm na v l ngi nh xin cho. - Nhng khi ng ni nt v cn li kt thc tht bt ng, kch tnh. ch l li cnh bo rn e nghim khc ngi kia hong va m xin tha, m nh i, b hn thi nh v, chy cht. ng thi cng l cch rn v ko c da quyn th lm vic cng theo mnh. Tnh cch: ch cng v t, kin quyt trng tr nn chy chc, chy quyn, t lt, hi l, da dm thn thch v gi cng bng ca php lut. d. Cu chuyn th t: An Quc hay l thn? - t ra yu cu la chn v trng dng hin ti ng mc cho nh vua. - Cu hi hay li than :Nu anh em cng l tng th vic trong triu s ra sao s cm khi v dt khot ca Trn Th . Tnh cch: thng thn, cng trc, t li ch ca quc gia dn tc ln trn li ch c nhn, gia nh.

Gv dn dt: L thng, dn gian c cu Mt ngi lm quan, c h c nh. Vy m y Trn Th ko ch ng xut m l ch ca vua Trn cho anh ca ng lm tng. ng ch vic ng l xong, l c thm vy cnh trong triu... - Vic ng t ra yu cu la chn v trng dng ng ngi hin ti cho nh vua c ngi g? N cho thy tnh cch g ca ng? - Nhng c sc ngh thut k chuyn v khc ha nhn vt ca on trch? - Nhn xt khi qut v nhng GV Nguyn Minh Tr

2. Ngh thut k chuyn v khc ha nhn vt: - Cc tnh hung giu kch tnh. - S dng cc chi tit t gi. III. Tng kt bi hc: Nhn cch v i ca Trn Th : 343

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 phm cht tt p trung thc, nghim minh, lim khit, ca Trn Th ? ch cng v t. E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- Hc bi, tm c thm cc ti liu v cc nhn vt lch s.

Ngy Ngy son: Tit: 69. Lm vn:

son:

Phng php thuyt minh

A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Hiu r tm quan trng ca phng php thuyt minh v nhng yu cu i vi vic vn dng phng php thuyt minh. - Nm c mt s phng php thuyt minh c th. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv. - Thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc phng php hng dn hs: c- hiu, trao i tho lun, tr li cc cu hi, lm bi tp thc hnh. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: Cu hi: Tm tt cu chuyn v Trn Th ca Ng S Lin? Nu nhng v p ca nhn cch v i Trn Th ? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi:Thuyt minh l mt kiu bi quan trng trong chng trnh Ng Vn 10 (phn mn lm vn). Song lm tt kiu bi ny, chng ta cn nm chc cc phng php thuyt minh. chng trnh Ng Vn THCS, GV Nguyn Minh Tr 344

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 phn lm vn, cc em c hc cc phng php thuyt minh: nu nh ngha; lit k; nu v d; dng s liu; so snh; phn loi, phn tch. Bi hc hm nay, chng ta s cng n li cc phng php trn ng thi tm hiu thm mt s phng php thuyt minh mi: ch thch, ging gii nguyn nhn- kt qu. Hot ng ca gv Yu cu cn t v hs Hs c sgk. I. Tm quan trng ca phng php - Vai tr ca ph- thuyt minh: ng php thuyt - Vai tr ca phng php thuyt minh: l minh? iu kin cn thit hon thnh tt mt - Mi quan h bi vn thuyt minh. gia phng php - Mi quan h gia phng php thuyt minh thuyt minh v v mc ch thuyt minh: mc ch thuyt + Phng php thuyt minh phc v mc minh? ch thuyt minh. + Mc ch thuyt minh c hin thc ha thnh bi vn thng qua cc phng php Hs c v lm cc thuyt minh. bi tp trong sgk II. Mt s phng php thuyt minh: Gv nhn xt, b 1. n tp cc phng php thuyt minh sung khng nh hc: p n. a. on 1: - on 1 c mc - Phng php thuyt minh: lit k, gii ch thuyt minh thch. : cng lao tin c - Tc dng: m bo tnh chun xc v tnh ngi ti gii cho thuyt phc ca vn bn thuyt minh. t nc ca Trn Quc Tun. - on 2 c mc ch thuyt b. on 2: minh: nguyn - Phng php thuyt minh: phn tch, gii nhn thay i thch. bt danh ca Ba- - Tc dng: cung cp nhng hiu bit mi bt s. ng, th v. - on 3 c mc c. on 3: ch thuyt - Phng php thuyt minh: nu s liu v so minh: gip ngi snh GV Nguyn Minh Tr 345

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 c hiu v cu - Tc dng: thuyt phc, hp dn, gy n tto t bo. ng mnh vi s tip nhn ca ngi c. - on 4 c mc d. on 4: ch thuyt - Phng php thuyt minh: phn tch, gii minh: gip ngi thch. c hiu v nhc - Tc dng: cung cp nhng hiu bit mi, c ca iu ht th v. trng qun (mt loi hnh ngh thut dn gian). Hs c v tr li cc cu hi trong 2. Tm hiu thm mt s phng php sgk. thuyt minh: Gv nhn xt, b a. Thuyt minh bng cch ch thch: sung: Cu vn Ba-s l bt Phng php nh Phng php ch thch danh ko phi l ngha cch thuyt minh * Ging nhau: c bng nh cng m hnh cu ngha. V thng trc: A l B. tin l bt danh * Khc nhau: - Nu ra mt tn gi ko nu ln c - Nu ra thuc tnh khc hoc mt nhn nhng c c bn ca i t- bit khc, c th cha im bn cht ng phn bit phn nh y gip ngi c i tng ny vi i nhng thuc tnh bn phn bit Ba-s tng khc, cc i cht ca i tng. vi cc nh th, tng thng cng loi - C tnh linh hot, nh vn khc. vi nhau. mm do, c tc dng - m bo tnh a dng ha vn bn chun xc v v phong ph ha cch tin cy cao. din t. - VD phng php nh ngha: + C l loi ng vt c xng sng, di nc, bi bng vy, th bng mang. + Nguyn Du l i thi ho dn tc v Truyn Kiu ca ng l mt kit tc. - VD phng php ch thch: + C l loi ng vt di nc. GV Nguyn Minh Tr 346

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 Hs c v tho + Nguyn Du l nh th. lun tr li cc + Tn Hiu ca Nguyn Du l Thanh Hin. cu hi trong sgk. b. Thuyt minh bng cch ging gii Gv nhn xt, nguyn nhn- kt qu: khng nh p - Mc ch (1): nim say m cy chui ca n. Ba-s l ch yu. V n cho thy chn dung tm hn ca thi s. - Quan h nhn- qu: t nim say m cy chui dn n kt qu thi s ly bt - Cn c vo u danh l Ba-s. quyt nh Cc c trnh by hp l, sinh ng, bt nn chn phng ng v th v. php thuyt minh III. Yu cu i vi vic vn dng phng no trong bi ni php thuyt minh: (vit) ca mnh? 1. Cn c vo mc ch thuyt minh la chn phng php thuyt minh - Cc mc ch ph hp. vn dng phng php thuyt minh ca bi vn thuyt minh? 2. Mc ch vn dng phng php thuyt minh: Hs c v tho - Cung cp thng tin y , khch quan v lun lm bi tp. i tng c thuyt minh. Gv nhn xt, b - Gip ngi c (nghe) tip nhn d dng, sung: hng th. Ngoi s vn dng * Ghi nh: Sgk. phi hp cc ph- IV. Luyn tp: ng php thuyt 1. Cc phng php thuyt minh: minh trn, tc gi - Ch thch: Hoa lan c ngi phng ng... cn vn dng yu - Phn tch, gii thch: H lan...mc. t miu t hp - Dng s liu: ch ring 10 loi hoa ca chi dn: Vi cnh mi lan Hi V N... cong ln nh gt hi...ang bay ln. Yu cu hs lm bi tp 2 nh.

GV Nguyn Minh Tr

347

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

2. Bi tp 2:(BTVN). E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- Hc bi v lm bi tp cn li. - Son bi: Chuyn chc phn s n Tn Vin ( Nguyn D).

Ngy Ngy dy: Tit: 70. c vn:

son:

chuyn chc phn s n tn vin

Nguyn D. A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Thy c phm cht khng khi, dng cm, chnh trc, trng cng l ca nhn vt Ng T Vn- i biu cho chnh ngha chng li nhng th lc gian t. - Cng c lng yu chnh ngha v nim t ho v ngi tr thc nc Vit. - Thy c ngh thut k chuyn sinh ng, hp dn, giu kch tnh, vai tr ca yu t k o i vi vic phn nh hin thc cuc sng x hi ng thi. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv v mt s ti liu tham kho. - Hs son bi theo cc cu hi trong sgk. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh:

GV Nguyn Minh Tr

348

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc phng php hng dn hs: c din cm, trao i tho lun, tr li cc cu hi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c. 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Trong chng trnh Ng Vn lp 9THCS, cc em c hc tc phm Chuyn ngi con gi Nam Xng, l mt trong hai mi cu chuyn trong Truyn k mn lc ca Nguyn D. Hm nay, chng ta li cng tm hiu v mt cu chuyn na trong tp truyn k ca ng. l Chuyn chc phn s n Tn Vin, mt tc phm ca ngi nhng nho s, tr thc khng khi, chnh trc v ngha ln chng gian t. ng thi qua lp v ca yu t k o, chng ta cng phn no thu hiu c ct li hin thc lch s ng thi. Hot ng ca gv Yu cu cn t v hs Hs c phn Tiu I. Tiu dn: dn- sgk. 1. Tc gi Nguyn D: - Nu cc nt - Sng vo khong th k XVI. chnh v tc gi - Qu qun: x Tng- huyn Trng Tn Nguyn D? (nay thuc huyn Thanh Min- Hi Dng). - Xut thn trong gia nh khoa bng. - Tng i thi v ra lm quan nhng ko bao lu th lui v n git. - Em c hiu bit 2. Th loi truyn truyn k: g v truyn - L mt th vn xui t s thi trung truyn k? i, c th xen th ca, cc li bnh Gv b sung: Qua lun ca tc gi hoc ngi khc cui truyn truyn k, mi truyn. chng ta thy - Phn nh hin thc qua nhng yu t ng sau nhng k l, hoang ng. chi tit hoang - - Vit bng ch Hn. ng k o (phi hin thc) li l nhng vn GV Nguyn Minh Tr 349

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 ct li ca hin thc, th hin r 3. Tc phm Truyn k mn lc: quan nim v - Vit bng ch Hn. thi ca tc - Ra i vo na u th k XVI. gi. - Gm 20 cu chuyn. Gv gii thch - Gi tr ni dung: nhan : + L mt ting ni ph phn hin thc. + Truyn k : + Cm thng, bnh vc nhng con ngi nhng chuyn k nh b vi s phn bi thm, c bit l l c lu truyn ngi ph n vi kht vng hnh phc la trong dn gian. i. + Mn lc: ghi + Th hin tinh thn dn tc, nim t chp mt cch ho v nhn ti, vn ha nc Vit, rng ri. cao o c nhn hu, thy chung. Ghi chp mt + Khng nh quan im sng lnh cch rng ri c v trong ca lp tr thc n dt nhng chuyn k ng thi. l c lu truyn - Gi tr ngh thut: c V Khm Ln (th k XVII) khen tng l thin c k trong dn gian. Thi khim bt. tn ca tc gi. Bi tc phm thc s l mt sng tc vn hc vi s gia cng h cu sng to, trau chut, gt ra ca tc gi. - Tc phm gm bao nhiu cu II. c- hiu vn bn: chuyn, vit bng 1. c. loi ch no v ra 2. B cc: 4 phn. i vo khong - P1: Ng T Vn...ko cn g c Gii thiu nhn vt v hnh ng thi gian no? - Nu gi tr ni t n t. dung v ngh - P2: t n xong... kh lng thot thut ca tc nn phm? T Vn gp bch h Thi v Th thn. GV Nguyn Minh Tr 350

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 Yu cu hs c - P3: T Vn vng li...mt din cm ni tip T Vn b bt, i cht Minh ti trc cc phn ca tc Dim Vng, c tha, nhn li tin c phm. lm quan phn s n Tn Vin. - Tm b cc ca - P4: cn li. tc phm? Cuc gp g tnh c gia quan phn Gv yu cu hs v s n Tn Vin v ngi quen c. nh tm tt tc Li bnh ca tc gi. phm theo b cc 2. Tm hiu vn bn: tm c. a. Nhn vt Ng T Vn- ngi t n t: - Tn ch (t): Ng T Vn. Tn tc: Son. - Qu qun: ngi huyn Yn Dng, t Lng Giang. - Tnh tnh: khng khi, nng ny. - Phm cht: cng trc, dng cm, trng cng l. - Ngay t u Tc gi gii thiu nhn vt trc tip truyn, tc gi nhn vt mt cch ngn gn v tn h, gii thiu g v qu qun c th, c bit l tnh tnh, nhn vt chnh? phm cht ni bt bng nhng t ng Cch gii thiu nh khng nh, khen ngi. vy c tc dng Tc dng: nh hng r cho s tip g? nhn cu chuyn ca ngi c (biu hin ca tnh khng khi, cng trc ca nhn vt ntn?). l cch gii thiu nhn vt (m truyn) truyn thng, cha thot khi cch k chuyn ca dn gian. - T Vn t n v tc gin, ko chu c cnh yu t tc oai tc qui hi dn. - Cch thc hin: + Tm gi sch s. - V sao Ng T + Khn tri t. Vn quyt nh + Chm la t n. t n? + Khng h lo s hu qu. - Chng lm vic ntn? Cn trng, cng khai, ng hong, quyt lit. GV Nguyn Minh Tr 351

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 ngha? - ngha: Hs tho lun, pht + Th hin s khng khi, chnh trc, biu. dng cm mun v dn tr hi ca k Gv nhn xt, b s. sung: Cch lm + Th hin tinh thn dn tc mnh m cng vic gh gm qua vic dit tr hn tn tng gic xm khin mi ngi lc hung bo, bo v Th thn nc Vit... lc u, l li, lo s thay cho chng va cn trng, va cng khai, ng hong, - Hu qu: quyt lit. Chng + T Vn b st nng st rt. t tin vo hnh + B hn ma tn tng gic mng m. ng chnh + B hn e da, quyt kin T Vn ngha ca mnh, m ph. t thi chn thnh, trong sch - Hnh nh hn ma tn tng gic: ca mnh mong + Din mo: khi ng, cao ln, u i c tri ng m tr. tnh, ng h. + Li ni: t v hiu bit. - Hu qu ca + Bn cht thc: xo tr, tham lam, vic t n vi hung c. T Vn l g?

- Phn tch hnh nh, li ni, bn cht tn tng gic? Gv b sung: Nh vy, t i nt chnh, c li nhn danh thin cao ging ging gii o c. Bi l, lc sng, y theo chn Mc - Thi ca T Vn: coi thng, t tin GV Nguyn Minh Tr 352

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 Thnh xm lc vo vic lm chnh ngha ca mnh. t nc ta, tn hi dn ta. Khi b b xc ni chin trng, y li tip tc nh ui, chim n ca Th thn, tc oai tc qui. Y t lt ty bn cht xo tr, quan ti lc la, cy th lm cn, tham lam, hung c. - Trc nhng li l ca tn tng gic, T Vn c thi ntn? Gv b sung: T Vn bit r s tht v vic lm tc oai tc qui, hung c ca k ln ging ging gii o c cho mnh nn chng coi thng y, vn c ngi t nhin ngt ngng. Tnh chng vn can trng, t tin vo vic mnh lm. E. Cng c, dn d: Yu cu hs v nh hc bi, tip tc tm hiu v nhn vt Ng T Vn.

GV Nguyn Minh Tr

353

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

Ngy Ngy dy: Tit: c vn:

son:

chuyn chc phn s n tn vin

(tip) Nguyn D. A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Thy c phm cht khng khi, dng cm, chnh trc, trng cng l ca nhn vt Ng T Vn- i biu cho chnh ngha chng li nhng th lc gian t. - Cng c lng yu chnh ngha v nim t ho v ngi tr thc nc Vit. - Thy c ngh thut k chuyn sinh ng, hp dn, giu kch tnh, vai tr ca yu t k o i vi vic phn nh hin thc cuc sng x hi ng thi. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv v mt s ti liu tham kho. - Hs son bi theo cc cu hi trong sgk. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc phng php hng dn hs trao i tho lun, tr li cc cu hi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c. 3. Bi mi: Hot ng ca Yu cu cn t GV Nguyn Minh Tr 354

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 gv v hs Gv tip tc hng - Cuc gp g vi ng gi Th cng: dn hs tm hiu + Gip T Vn thy r bn cht gi mo, nhn vt T Vn xo tr, nhng hnh ng tc oai tc theo b cc ca qui ca hn ma tn tng gic. truyn: + Th cng mong T Vn quyt tm v - Cuc gp g vi by cch gip chng lm vic ngha nhn vt ng gi n cng. Th cng c tc To ra s pht trin lgc cho cu dng g n s chuyn. pht trin ca ct truyn v nhn vt chnh? - Tinh thn, thi - Khi b qu s bt em gii xung m v li ni ca ph: T Vn trn ng + Tinh thn, thi : im nhin, ko h b qu s bt i khip s trc cnh a ngc rng rn, qu v trong in, s e da. trc Dim Vng + Vn mt mc ku oan, i c phn ntn? xt minh bch, cng khai. Gv b sung: + Cnh a ph tht gh rn: gi tanh sng xm, hi lnh thu xng, hai bn cu c n my vn qu D Xoa... + T Vn b kt ti ti su c nng, ko c d vo hng khoan gim + Khi chng ku oan, li b kt thm ti bng bnh, ngoan c. Nhng bao nhiu s e da ko h GV Nguyn Minh Tr 355

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 lm chng nht ch, khip s. chng tin v u tranh cho s tht, cho chnh ngha. Chng tranh bin trc tip vi tn i m tr vi li l cng ci, ko chu - Thi v li l ca tn c s gi hiu: nhn nhng, kin + T v khm nm, b oan c, ng thquyt u tranh ng, ng c bnh vc. cho chn l, cho + Ra v nhn nhng khp thm cho l phi, bin h T Vn ti bng bnh, ngoan c. cho mnh v cu + Khi T Vn qu quyt yu cu Dim Vgip Th thn. ng em t giy n n Tn Vin - Thi v li l ly chng c t c Thnh Tn, nu Dim ca tn c s gi Vng lm y li T Vn th hn ht hiu ra sao? N ng bao bin, s tht s c phi by...Y cho thy iu li c t ra rng lng, xin Dim Vng g bn cht khoan dung cho T Vn th hin ca y? c hiu sinh. Y t lt ty bn cht xo tr, gi hiu, to s s h Dim Vng nghi ng, quyt tm lm r s tht. - ngha ca vic Dim Vng x kin: + Th hin nim tin ca con ngi thi trung i: bn cnh ci trn cn c mt th gii khc l m ph, ni con ngi sau khi cht s phi n nhn s phn xt v thng pht v nhng vic lm ca mnh khi cn sng. + Th hin kht vng cng l cha thc hin c trong cuc sng trn th ca ngi xa. + Nhm y xung t kch tnh ca truyn n cao tro nhn vt chnh T Vn c dp bc l bn lnh, kh phch ca mnh. GV Nguyn Minh Tr 356

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 + C ngha khuyn rn con ngi nn sng v hnh ng th no cho ng n, hp l phi, trnh lm iu c. - Quan phn s: chc quan coi vic x n ngy xa (xem xt cc v kin tng, gip vic cho ngi x n), l chc quan thc - Chc quan phn hin cng l. s l chc quan - T Vn c tin c nhm chc trn v ntn? Ti sao T chng dng cm bo v cng l, chnh Vn c nhm ngha. chc quan ? - ngha: Vic nhm chc + L mt phn thng xng ng. ca chng c + Khch l mi ngi dng cm u ngha g? tranh chng ci c, bo v cng l. Gv b sung: n Tn Vin th c Thnh Tn- ngi phn x r mi cng c, ti trng ca con ngi trn th. T Vn nhm chc phn s - xem b. Ng ph phn: xt cc v kin - Hn ma tn tng gic Minh gi mo tng, gip vic Th thn. Lc sng cng nh khi l x n cho c ma, y u hung c, xo quyt, tham Thnh Tn gp lam, hi dn, hi thn nn b Dim Vphn thc hin ng- i din cng l trng tr ch cng l chnh ng. ngha. - Thnh thn, quan li ci m cng Gv chuyn , nu tham nhng ci c lng hnh. Dim vn : Bn cnh Vng v cng s quan liu, xa dn vic cao bao ngi tt phi chu oan c, bt cng, chng nho s ngang tri. kin cng, v l nhng chi tit hoang ng k dn tr t, o nhm phn nh hin thc: hin tng truyn cn ng oan tri, bt cng ca ci trn, quan li ph phn nhng tham nhng, vua xa dn, ngi tt phi ai v nhng hin chu bt cng, ngang tri. GV Nguyn Minh Tr 357

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 tng, vn g c. Ngh thut k chuyn: trong x hi - - S dng yu t k o dy c: xen ng thi? ln chuyn ngi, chuyn ma, chuyn thn, th gii thc- o, trn th- a ngc, vic cht i- sng li, ngi trn bn cnh qu s, Th cng, Dim Vng,... Phn tch Tng tnh li k, hp dn. ngh thut k L phng thc c bit chuyn chuyn c ch ni dung v cm hng hin thc (l sc v hp dn cch phn nh hin thc thm thu, ca Nguyn D? su sc). Gi m: Vai tr - Giu kch tnh: ca yu t k o + Phn trnh by (m u): gii thiu bn cnh yu t nhn vt (tn, qu qun, tnh cch, hin thc? Phn phm cht). tch kch tnh + Khai on (tht nt): hnh ng t (cc bc pht n t ca T Vn. trin) ca cu + Pht trin: T Vn ln cn st, gp tn chuyn? tng gic v Th thn, b bt xung m ph tr ti. + nh im (cao tro): Dim Vng chp nhn yu cu i cht ca T Vn. + Kt thc (m nt): tn tng gic b tr ti, T Vn c ban thng. III. Tng kt bi hc: Ch ca truyn: - cao tinh thn khng khi, cng trc, dm u tranh chng li ci c tr hi cho dn ca Ng T Vn, mt i biu - Nu ch ca ca tr thc nc Vit. truyn? - Nim tin cng l, chnh ngha nht Hs suy ngm, nh s chin thng gian t. pht biu. Gv nhn xt, cht , yu cu hs hc phn ghi nh- sgk.

GV Nguyn Minh Tr

358

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- Hc bi, lm cc bi tp phn luyn tp. - c trc bi lm vn: Luyn tp vit on vn thuyt minh.

Ngy Ngy dy: Tit: 72. Lm vn:

son:

luyn tp vit on vn thuyt minh

A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- n tp v cng c nhng kin thc v on vn hc THCS, thy c mi quan h mt thit gia vic vit on vn vi vic lp dn .

GV Nguyn Minh Tr

359

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 - Rn luyn k nng vit on vn c lin kt cu v ng kiu bi thuyt minh. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv. - Hs c trc bi hc. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc phng php hng dn hs: trao i tho lun, tr li cc cu hi, lm bi tp thc hnh. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: Cu hi: Nu ch , ngha ph phn v nhng nt ngh thut c sc ca Chuyn chc phn s n Tn Vin? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Kiu bi lm vn thuyt minh l mt trong nhng kiu bi quan trng trong chng trnh Ng Vn 10. Cc em c tm hiu v c im, cch lp dn v cc phng php thuyt minh thng dng. hin thc ha nhng hiu bit trong mt bi vn c th, cc em cn phi vit c cc on vn thuyt minh r , sng li. Bi hc hm nay chng ta ch yu s luyn tp thc hnh thao tc . Hot ng ca gv Yu cu cn t v hs Gv yu cu hs I. on vn thuyt minh: c, tho lun, 1. Quan nim v on vn: pht biu tr li L mt b phn ca vn bn, bt cc cu hi trong u t ch vit hoa li u dng v sgk. kt thc bng du chm xung dng, - Th no l mt thng biu t mt tng i hon on vn? chnh. - Cc yu cu cn 2. Cc yu cu i vi mt on t ca mt on vn: vn? - Tp trung lm r mt chung, mt ch chung thng nht v duy nht. - Lin kt cht ch vi cc on vn GV Nguyn Minh Tr 360

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn ng trc v sau n. - Din t chnh xc, trong sng, biu cm. 3. So snh on vn t s vi on vn thuyt minh: - im ging: m bo cu trc, cc yu cu i vi mt on vn. Do chng u mang hnh thc v yu cu chung i vi mt on vn. - im khc: + on vn t s: giu yu t miu t v biu cm. + on vn thuyt minh: thin v cung cp tri thc nn t c (khng c) yu t miu t v biu cm. Do chng c mc ch biu t khc nhau: t s- k chuyn, thuyt minh- gii thiu, trnh by. 4. Cc phn ca on vn thuyt minh: - Cu ch : nu i tng cn thuyt minh. - Cc cu trin khai: ni r v i tng thuyt minh. - Cc trong on vn thuyt minh c th c sp xp theo cc trnh t thi gian, nhn thc, phn bc- chng minh. V n ph hp vi yu cu ca mt on vn ni chung v em n cho ngi c s tip nhn d dng, hng th. II. Vit on vn thuyt minh: 1. on vn 1: Nguyn Tri au ni au ca con ngi. Cc chnh cn t: + Ni au trc thi i en bc. Dn chng: Phng nhng tic cao, diu hy ling/ Hoa thng hay ho, c thng ti. 361

- So snh im ging v khc gia on vn t s v on vn thuyt minh? V sao c s ging nhau v khc nhau ?

- Mt on vn thuyt minh c th bao gm bao nhiu phn chnh? Cc trong on vn thuyt minh c th c sp xp theo cc trnh t thi gian, nhn thc, phn bcchng minh ko? V sao? Gv a ra mt s vn thuyt minh, yu cu hs la chn, lp dn s b, tp vit mt on vn v mt trong cc ca bi, c trc lp. Gv nhn xt, GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 nh gi, b + Ni au trc s ko hon thin ca sung. con ngi. Dn chng: D hay rut b 1: Thuyt minh su cn/ Khng bit lng ngi vn v tc gi vn hc di; Ngoi chng mi chn u ko Nguyn Tri. ht/ Bui mt lng ngi cc him 2: Thuyt minh thay... v di tch Cn 2. on vn 2: Rng thng Cn Sn. Sn. Cc chnh cn t: + Din tch. + c im i ni. + c im rng thng: mt cy, hnh dng, mu sc, m thanh, thm thc vt pha di... Gv hng dn hs + Rng thng qua th vn Nguyn Tri. tm hiu on 3. on vn trong sgk: vn trong sgk: - Ni dung: thuyt minh v nghch l - Ni dung ca gia thi gian v tc . on vn? Phng - Phng php thuyt minh: gii thch, php thuyt minh so snh, dng s liu. c s dng? - ngha: khuyn con ngi phi bit ngha ca on tng cng sng, tn sng thi gian vn? lm vic c nng sut v hiu qu. III. Luyn tp: Vit on vn: thuyt minh v tnh Gv yu cu hs yu thin nhin ca Nguyn Tri luyn tp vit Cc chnh cn nu: on vn ngn - Pht hin v p nhiu mt ca thuyt minh v thin nhin: tnh yu thin + Thin nhin honh trng, k v: nhin ca Nguyn Knh ngc bm vm non my khc/ Tri. Gio gm chm gy bi bao tng,... Gv gi mt vi hs + Thin nhin m l, th mng, c on vn ca phng pht phong v ng thi: Nc mnh, yu cu bic non xanh thuyn gi bi/ m cc em khc cng thanh, nguyt bc, khch ln lu, Kho nhn xt, nh thu phong nguyt y qua nc/ gi. Thuyn ch yn h nng vy then,... + Thin nhin bnh d, dn d: Ao cn vt bo cy mung/ a thanh pht GV Nguyn Minh Tr 362

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn c ng sen,... - Coi thin nhin l bu bn ca mnh: Lng ging mt ng my ni/ Khch kha hai ngn ni xanh,... - Giao cm vi thin nhin va mnh lit, nng nn va tinh t, nhy cm, trang trng trc v p ca thin nhin: H ca m ch hng qu lt/ Qut hin ngy l bng hoa tan.

E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- Hc bi v hon thin cc bi tp vo v. - c trc bi: Nhng yu cu s dng ting Vit.

Ngy son: Ngy dy: Tit: 74-75. Ting Vit: GV Nguyn Minh Tr 363

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

nhng yu cu s dng ting vit

A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Nm c nhng yu cu v s dng ting Vit cc phng din: pht m, ch vit, dng t, t cu, cu to vn bn v phong cch chc nng ngn ng. - Vn dng c nhng yu cu vo vic s dng ting Vit, phn tch c s ng- sai, sa cha c nhng li khi dng ting Vit. - C thi cu tin, c thc gi gn s trong sng ca ting Vit. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv. - Hs c trc bi hc. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc phng php hng dn hs: trao i tho lun, tr li cc cu hi, lm bi tp thc hnh t nhn bit, rt ra cc kin thc l thuyt. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c. 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Chng ta c nhiu tit chuyn tm hiu v cc li trong s dng ting Vit v tm cch sa cha. Song thc t cc bi lm vn ca cc em vn tn ti rt nhiu li. Hai tit hc 74- 75, chng ta li tip tc tr li nhng vn trn. Hot ng ca Yu cu cn t gv v hs Yu cu hs c, I. S dng ng theo cc chun mc tho lun v lm ca ting Vit: cc bi tp trong 1. V ng m v ch vit: sgk. a. Cc li sai v ng m: Gv nu cc VD - Sai cp ph m cui c/t: gic git. khc: in yn, - Sai cp ph m u d/r: do ro. lo m no m, GV Nguyn Minh Tr 364

Trng THPT Thnh Long 10 cu truyn cu chuyn, chuyn ngn truyn ngn,...

Gio n Ng Vn

- Sai thanh iu hi/ ng: l l, i i b. Sai do pht m a phng: Dng m nhng m. Gii tri. Bu bo. 2. V t ng: a. Pht hin v cha li t ng: + T sai Sa li Cht lt cht (cui cng). Truyn tng truyn t. + Sai kt hp t: cht cc bnh truyn nhim, bnh nhn c pha ch. Sa: Nhng bnh nhn khng cn phi m mt c iu tr tch cc bng nhng th thuc tra mt c bit m khoa Dc pha ch.

Hs c v lm bi tp a. Gv gii ngha cc t: + Cht: cui cng. + Cht lt: xong xui, thng ch vic lm mt cng vic bt chnh. + Truyn tng (ng t): truyn ming cho nhau rng ri v ca ngi. + Truyn t (ng t): lm cho ngi khc nm bt c mt vn , kin thc no . Gv gii thch cc t: + Yu im (d): iu quan trng nht. + Linh ng (t): c tnh cht ng, c v rt

b. Cc cu dng t ng: Cu 2, cu 3, cu 4.

3. V ng php: a. Pht hin v cha li ng php: - Cu 1: Li sai- ko phn nh r trng ng v ch ng. Sa:+ Qua tc phm Tt n, Ng Tt T... + Tc phm... - Cu 2: Li sai- thiu thnh phn nng 365

GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 sng. ct (c cu mi ch l mt cm danh t c pht trin di, cha cc thnh Sa: sinh phn chnh). ng. Hs pht biu, Sa:+ l lng tin tng su sc ca tho lun v cc nhng th h cha anh vo lc lng mng bi tp trong sgk. non v xung kch s tip bc mnh. (thm ch ng) + Lng tin tng su sc ca nhng th h cha anh vo lc lng mng non v xung kch c biu hin bng nhng hnh ng c th. b. Cu sai: cu 1, do ko phn nh r thnh phn ph u cu v ch ng. - Cc cu ng: cu 2, cu 3, cu 4. c. Li sai: cc cu ko lgc. Sa: Thy Kiu v Thy Vn u l con gi ca ng b Vng vin ngoi. H sng m m di mt mi nh, ha thun hnh phc cng cha m. Thy Kiu l mt thiu n ti sc vn ton. V p ca Kiu hoa cng phi ghen, liu cng phi hn. Cn Vn c nt p oan trang thy m. Cn v ti, Thy Kiu hn hn Thy Vn. Th nhng nng u c c hng hnh phc. 4. V phong cch ngn ng: - Cu 1: t ko hp phong cch- hong hn ch dng trong phong cch ngn ng ngh thut, ko ph hp vi phong Hs pht biu, cch ngn ng hnh chnh tho lun v cc sa: chiu (bui chiu). bi tp trong sgk. - Cu 2: t ko hp phong cch- ht sc l dng trong phong cch ngn ng sinh hot. sa: rt (v cng). b. Cc t ng thuc phong cch ngn ng sinh hot: - Cc t xng h: bm, c, con. Gv b sung: Cc - Thnh ng: tri tru t dit, mt thc GV Nguyn Minh Tr 366

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 t ng trn ko cm di ko c. th dng trong - Khu ng: sinh ra, c dm ni gian, mt l n qu, v lng v nc, ch lm g nn n, ngh d mc ku,... ch li ni ca Ch Pho cng l bc l cu xin ging mc ch ca mt l n ngh. Nhng n ngh l vn bn thuc phong cch ngn ng hnh chnh. V vy cch dng t v din t phi l cc t ng, din t trung tnh, chun mc. VD: li ni- Con c *Ghi nh: (sgk) dm ni gian th tri tru t II. S dng hay, t hiu qu giao dit; n tip cao: ngh phi vit l 1. Ngha ca cc t: ng, qu Ti xin cam c chuyn ngha. Chng ko miu t oan iu cc t th c th ca con ngi m c l ng s tht. chuyn ngha theo phng thc n d Yu cu hs c ni n nhn cch, phm gi lm v hc phn ghi ngi. nh- sgk. - Cht ng hin ngang, c kh Ht tit 74phch, trung hc, thng thn. chuyn sang tit - Sng qu qu ly, hn nht. 75. 2. Cc hnh nh n d v so snh: Hs c, tho Cy ci - chic ni xanh. lun v tr li cc - ci my iu ha kh hu. bi tp trong sgk. Tnh hnh tng v biu cm cao. Gv nhn xt, b 3. Php ip:+ ip t: ai. sung. + ip cu trc: Ai GV Nguyn Minh Tr 367

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 c...dng... - Php i: cu 1- cu 2. - Nhp iu: dt khot, kho khon to m hng ho hng, vang di, tc ng mnh n ngi nghe (ngi c). * Ghi nh: (sgk). III. Luyn tp: 1. Bi 1: Cc t dng ng: bng hong, cht phc, bng quan, lng mn, hu tr, ung ru, trau chut, nng nn, p , cht ch. Hs c v hc 2. Bi 2: phn ghi nh- T lp: phn bit ngi theo tui tc, sgk. th h, ko c nt ngha xu ph hp. Hs tho lun v - T hng: phn bit ngi theo phm tr li cc bi tp cht tt- xu, mang nt ngha xu ko trong sgk. ph hp. - T phi: c bt buc, cng p, nng n ko ph hp vi sc thi ngha nh nhng, vinh hnh, tt yu nh t s. 3. Bi 3: - Cc li sai: + Cu 1: cha phn nh r trng ng v ch ng. + Cu 1 v cc cu cn li ko lgc v cc . + Quan h thay th ca i t h cu 2, cu 3 khng r. - Sa li: Trong ca daoVit Nam, nhng bi ni v tnh yu nam n chim s lng ln nht nhng cn c nhiu bi th hin nhng tnh cm khc. Nhng con ngi trong ca dao yu gia nh, yu ci t m cng nhau sinh sng... 4. Bi 4: Phn tch cu trc cu: Ch S// yu bit bao nhiu ci chn ny, GV Nguyn Minh Tr 368

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 ni ch C V oa oa ct ting khc u tin, ni qu ngt tri ph ch ng sai thm hng da d ch. Cu vn c tnh hnh tng v tnh biu cm l nh s dng cm t cm thn (bit bao nhiu), cm t miu t (oa oa ct ting khc u tin), hnh nh n d (qu ngt tri sai thm hng da d ch- qu hng). l mt cu vn chun mc v c gi tr ngh thut. E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- V c li, phn tch v sa cha cc li sai (nu c) v ch vit, t ng, cu vn v cu trc on (bi) vn nu c. - Tm cc ti liu tham kho v bi vit s 5. Ngy son: Tit: 73. Lm vn: tr bi vit s 5

GV Nguyn Minh Tr

369

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

Ngy son: dy: Tit: 76. Lm vn:

Ngy

tm tt vn bn thuyt minh
A. Mc tiu bi hc: Gip hs: - Tm tt c mt vn bn thuyt minh c ni dung n gin v mt sn vt, mt danh lam thng cnh, mt hin tng vn hc. - Thch th c v vit vn thuyt minh trong nh trngcng nh theo yu cu ca cuc sng. B. S chun b ca thy tr: - Sgk, sgv. - Thit k dy- hc. GV Nguyn Minh Tr 370

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc hnh thc trao i tho lun, thc hnh lm cc bi tp. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: Cu hi: Cc yu cu v s dng ting Vit? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Trong thc t, do iu kin thi gian v cng vic, ko phi lc no chng ta cng c th c nguyn vn mt vn bn thuyt minh cho ngi khc nghe nhng c khi li phi tm tt sao cho ngn gn, ngi nghe c th nhanh chng nm c nhng thng tin chnh v i tng. Ni cch khc, tm tt vn bn thuyt minh va l i hi ca cuc sng, va l mt h thng cc thao tc k nng ca mn lm vn. Hot ng ca gv Yu cu cn t v hs Gv yu cu hs c I.Mc ch, yu cu tm tt vn sgk. bn thuyt minh: - Mc ch, yu 1. Mc ch: cu tm tt vn - Hiu v ghi nh nhng ni dung c bn thuyt minh? bn ca bi vn. Hs theo di sgk, tr - Gii thiu vi ngi khc v i tng li. thuyt minh hoc v vn bn . 2. Yu cu: - Ngn gn, rnh mch. - St vi ni dung vn bn gc. II. Cch tm tt vn bn thuyt minh: 1. Vn bn: Nh sn. Yu cu hs c - i tng thuyt minh: Nh sn- mt vn bn. kiu nh ch yu ca ngi dn - Vn bn nh sn min ni. thuyt minh v - i : Ngun gc, kin trc, gi tr s i tng no? dng ca nh sn. - i ca vn bn - B cc: l g? MB: Nh sn...vn ha cng ng - C th chia vn nh ngha, mc ch s dng ca GV Nguyn Minh Tr 371

Trng THPT Thnh Long 10 bn trn thnh my on, chnh ca mi on l g? ( B cc?) - Vit vn bn tm tt khong 10 dng? Hs lm , c trc lp. Gv nhn xt, nh gi, cht .

Gio n Ng Vn nh sn. TB: Ton b ...l nh sn Cu to, ngun gc v cng dng ca nh sn. KB: Cn li Khng nh gi tr thm m ca nh sn - Tm tt: Nh sn l cng trnh kin trc c mi che dng hoc mt s mc ch khc. Nh sn c cu to bi cc vt liu t nhin. Mt sn lm bng tre hoc g tt bn, lin kt lng chng cc hng ct. Gm sn lm kho cha, chung nui gia sc hoc b trng. Khoang gia , hai khoang bn cnh dng tip khch, nu n, tm ra... Hai u nh c cu thang. Nh sn tn ti ph bin min ni VN v NA, c t thi i mi. N c nhiu tin ch: ph hp vi ni c tr min ni, tn dng nguyn liu ti ch, gi c v sinh, m bo an ton cho ngi . Nh sn mt s dn tc min ni nc ta t trnh k thut, thm m cao, v ang hp dn khch du lch. 2. Cch tm tt vn bn thuyt minh: - Xc nh mc ch, yu cu tm tt. - c vn bn gc nm vng i tng thuyt minh. - Tm b cc vn bn. - Tm lc cc hnh thnh vn bn tm tt. III. Luyn tp: 1. Tm tt phn tiu dn bi Th Hai-c: - i tng thuyt minh: tiu s, s nghip ca nh th Ba-s v nhng c im ca th Hai-c. 372

- Nu cch tm tt vn bn thuyt minh?

Yu cu hs c li vn bn bi Th Hai-c. - Xc nh i tng thuyt minh? - Tm b cc vn GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long 10 bn? - Vit on vn tm tt? Hs thc hnh lm cc yu cu trn. Gv nhn xt, b sung.

Gio n Ng Vn - B cc: + on 1: Tiu s, s nghip ca nh th Ba-s. + on 2: c im ni dung v ngh thut ca th Hai-c. - Tm tt: M. ba-s (1644-1694) l nh th hng u ca Nht Bn. ng sinh ra U--n, x I-ga, trong mt gia nh v s cp thp. Khong nm 28 tui, ng chuyn n - sinh sng v lm th Hai-c vi bt hiu Ba-s. ng li nhiu tc phm, ni ting nht l Li ln min -ku. Th Hai-c c s t vo loai t nht th gii, ch c 17 m tit, c ngt ra lm ba on theo th t thng l 57-5 m. Th Hai-c thm nhun tinh thn thin tng v vn ha phng ng ni chung. N thng ch dng nhng nt chm ph, ch gi ch ko t, cha rt nhiu khong trng cho tr tng tng ca ngi c. Cng vi ngh thut vn cnh, tr o, hoa o, hi ha, tiu thuyt,...th Hai-c l mt ng gp ln ca Nht Bn vo kho tng vn ha nhn loi. 2. Tm tt vn bn: n Ngc Sn v hn th H Ni. - i tng thuyt minh: n Ngc Sn (thng cnh ni ting ca H Ni). - Ni dung thuyt minh: gii thiu quang cnh v biu cm. -Tm tt: n thm n Ngc Sn, hnh tng kin trc u tin gy n tng l Thp Bt, i Nghin. Thp Bt dng trn nh Ngc Bi, nh thp c ngn bt tr ln tri xanh, trn mnh thp l ba ch t thin thanh(vit ln tri xanh) y kiu hnh. Cnh Thp Bt l i Nghin. Gi 373

Yu cu hs c vn bn. - Xc nh i tng thuyt minh? So vi cc vn bn thuyt minh trn, i tng v ni dung thuyt minh ca n c g khc? - Vit tm tt on gii thiu cnh Thp Bt, i Nghin? Hs thc hnh lm cc yu cu trn. Gv nhn xt, b GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 sung. l i Nghin bi hnh tng cng ny l ci i nghin mc hnh tri o tc bng , t trn u ba ch ch vi thm su xa ao nghin, rung ch. Pha sau i Nghin l cu Th Hc ni sang o Ngc- ni ta lc ngi n thing gia r ro sng nc. E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- Hon thin cc on vn tm tt vo v bi tp. - Son bi: Hi trng C Thnh.

Ngy son: dy: Tit: 77. c vn:

Ngy

hi trng c thnh
(Trch hi 28- Tam quc din ngha) GV Nguyn Minh Tr 374

Trng THPT Thnh Long 10 Trung

Gio n Ng Vn La Qun

A. Mc tiu bi hc: Gip hs: - Hiu c tnh cch bc trc, nng ny, ngay thng - mt biu hin ca lng trung ngha ca Trng Phi, s khng nh lng trung ngha ca Quan Cng cng nh tnh anh em kt ngha vn o ca h. - Ngh thut k chuyn c sc, cm nhn c ko kh chin trn ca tc phm qua on trch hay v tiu biu- Hi trng C Thnh. B. S chun b ca thy tr: - Sgk, sgv, tc phm Tam quc din ngha v mt s ti liu tham kho. - Thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc hnh thc c din cm, trao i tho lun. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c. 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Khi ri vo hon cnh ngt ngho thc bch, chng minh cho tm lng kin trinh, nng Xita trong s thi Ramayana phi la chn hnh ng bc ln gin ha thiu. Khi b Trng Phi nghi k, bc anh hng Quan Cng cng phi ly ci sng v ci cht lm tin. c hi th 28 ca Tam quc din ngha, nghe m vang hi trng C Thnh, chng ta s hiu r hn v iu . Hot ng ca gv Yu cu cn t v hs Yu cu hs c I. Tiu dn: phn tiu dn 1. Tc gi La Qun Trung(1330trong sgk. 1400): - Nu vi nt v - Tn: La Bn, hiu: H Hi tn nhn. tc gi La Qun - Qu: Thi Nguyn (Sn Ty- Trung Trung? Quc). - Con ngi: tnh cch c c, l loi, thch ngao du. - Vit nhiu tiu thuyt d s. GV Nguyn Minh Tr 375

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 2. Tc phm Tam quc din ngha: - Nu ngun gc - Ngun gc v qu trnh hnh thnh v qu trnh tc phm: hnh thnh tc + La Qun Trung cn c vo lch s, cc phm? truyn k dn gian (thoi bn), kch dn gian sng to. + n i Thanh (1644-1911), Mao Tn - Cc gi tr ca Cng nhun sc, chnh l, vit cc li tc phm? bnh thnh 120 hi lu truyn n ngy nay. - Tm tt:(sgk). - Gi tr: + C gi tr lch s, qun s. + Gi tr ni dung: -Phi by cc din chnh tr x hi Trung Hoa c i- mt giai on ct c phn tranh, chin tranh lon lc, t nc chia ct, nhn dn cc k khn kh - Nguyn vng ha bnh, thng nht, n nh ca nhn dn. - T tng ng Lu phn To. + Gi tr ngh thut:- Ngh thut k truyn theo trnh t thi gian (c trng ca tiu thuyt lch s). - Xy dng cc nhn vt c sc. - Chn lc c Yu cu hs c nhiu s vic li k, hp dn (hi trng v tm tt on C Thnh, tam c tho l,...) trch. - Ngh thut t cc . trn chin u rt a dng, phong ph. 3. V tr on trch: - Thuc hi 28 ca tc phm. - C tiu l hai cu th: Chm Si Dng anh em ha gii- Hi C Thnh ti cha on vin. II. c- hiu: GV Nguyn Minh Tr 376

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 1.c. 2. Tm tt on trch: Quan Cng dn hai ch chy n C Thnh, c nhn dn a phng cho bit Trng Phi chim c thnh, m qun tu nga, cha c tch lng, ng rt mng r, sai Tn Cn vo bo tin cho Trng Phi thn ra n. Tn Cn y li vo thnh gp Trng Phi. Nghe Tn Cn ni xong, Trng Phi chng ni chng rng, lp tc mc o gip, vc mu ln nga dn mt nghn qun, i tt ra ca Bc. Gp Trng Phi, Quan Cng v cng mng r. Nhng Trng Phi nghi ng Quan Cng hng To, Bi ngha vn o nn vc mu xng - Tm b cc ca ti m Quan Cng mc cho hai ch on trch? c can ngn. Quan Cng nhn nhng gii thch nhng v hiu. Mt ton qun m ca To Tho xut hin cng lm TrGv nu cc cu ng Phi ng vc. Quan Cng quyt hi hs tho ly u Si Dng- vin tng cm u lun tm hiu v ton qun y- trong thi gian Trng Phi nhn vt Trng ging ba hi trng. nhng cha dt mt Phi: hi trng, Quan Cng ly c u - Qua hiu bit Si Dng. Quan Cng li bt mt tn v tc phm v lnh qun To k li u ui s vic c on trch cho Trng Phi nghe. by gi Trng Phi ny, em buc u mi tin li Quan Cng. Trng Phi mi hai hiu g v nhn ch vo thnh, nghe h k li mi vic vt Trng Phi? Quan Cng tri qua, khc v thp ly Hs nu cch cm Vn Trng. nhn, nh gi 3.Tm hiu on trch: khi qut. * B cc: 2 phn. Gv nhn xt, b P1: Mu thun gia Trng phi v Quan sung: Trng Phi l Cng. mt trong ng h P2: Chm Si Dng, mu thun, hiu tng ca Lu B, lm c ha gii, anh em on t. mt anh hng lng a. Hnh tng nhn vt Trng Phi: GV Nguyn Minh Tr 377

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 ly thi Tam - Phn ng ca Trng Phi khi nghe xong Quc, mnh cao li Tn Cn: tm thc, u bo + Chng ni chng rng. mt trn, ru + Mc o gip, vc mu ln nga, dn hm hm n, mt nghn qun i tt qua ca Bc. ting nh sm + Mt trn trn xoe, ru hm vnh ngng. Tnh cch c, h ht nh sm, ma x mu chy li ni bt l nng m Quan Cng. ny (thnh ng: Cc phn ng khc thng. nng nh Trng 11 ng t miu t nhng ng tc Phi, tnh Trng ht sc khn trng, dt kht, quyt lit Phi), ngay thng, r biu th thi r rng, kin quyt, ko t ln t ra tnh cch cng trc n nng ny. khn ngoan, mu - Nguyn nhn: tr v l ngi rt + Do tin tc ko thng, Trng Phi cha phc thin.Trng bit r s tht. Phi cng c hn + Nghi ng Quan Cng bi ngha. ch l bc trc + Do tnh cch bc trc, ngay thng v n th l, quan im ring (trung thn th chu nghin ru. cht ch ko chu nhc, i trng phu ko - Khi nghe Tn th hai ch) nn Trng Phi ko bnh Cn ni vic tnh v su sc l gii ti sao Quan Cng dn Quan Cng nhn mnh nng nh To hai ch n Tho. thnh ca mnh, Trong mt Trng Phi, Quan Cng l Trng Phi c k phn bi li th kt ngha vn o nhng phn ng, cng nhau gip nh Hn. Trng Phi ko hnh ng ntn? hiu v ko chp nhn nhng vic Quan N cho thy tnh Cng lm. Trng Phi inh ninh rng cch g ca Tr- gi Quan Cng dang vng lnh To ng Phi? V sao Tho n la bt mnh lp cng Trng Phi li c nn i x vi ngi anh kt ngha nhng c ch v nh k th. hnh ng nh vy? - Trng Phi buc ti Quan Cng ntn? Ti sao Trng Phi ko GV Nguyn Minh Tr 378

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 nghe li thanh minh cho Quan Cng ca Tn Cn, Cam phu - Li buc ti Quan Cng ca Trng Phi: nhn v Mi phu + Xng h: xng tao (3 ln)- gi Quan nhn? Cng l my (5 ln), n (3 ln), - Vic Si Dng thng (1 ln) cch xng h y xut hin ng khinh b nh vi k th. vai tr g? y l + Cc ti ca Quan Cng theo Trng chi tit tnh c, Phi: b anh, hng To, c phong hu ngu nhin hay c t tc, la em. s xp t ca Hai ch du v Tn Cn cng thanh tc gi? minh li cng nh du vo la gin ca Trng Phi. Bi Trng Phi cho rng Quan Cng l thng ph ngha, la c hai ch v n C Thnh l nh bt mnh dng np To Tho. - Vic Si Dng xut hin: + Hp vi lgic ca tc phm: Quan Cng - Nhng ti sao khi va git chu ngoi ca Si Dng l Tn u Si Dng K bn b Hong H khin y ui theo ri m Trng Phi bo th. Thm na, y tu lu vn ko vn cn nghi ng, phc Quan Cng, tng nhiu ln xin To vn cha chu Tho cho lnh ui theo, chn bt nhn anh? Trng Quan Cng. Phi cn lm + Lm mi nghi ng ca Trng Phi cng nhng vic g tng ln y mu thun, hiu lm nhn r s gia hai nhn vt ln nh im v thc v Quan kt thc hng th. Bi Quan Cng Cng? Chi tit Tr- nh m xut mt cch thanh ng Phi khc, ly minh c o: chm Si Dng t Vn Trng cho ta lng trung ngha. bit thm tnh - Khi Quan Cng chm u Si Dcch g ca Tr- ng: ng Phi? + Trng Phi vn cha tin hn. - Tnh cch, phm + Hi k tn lnh b bt chuyn v cht ni bt ca Quan Cng Ha - mt nhn chng Trng Phi qua khch quan vn cha t r thi . on trch? + Nghe li k ca hai ch du khc, GV Nguyn Minh Tr 379

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 thp ly Vn Trng. Gv nu cu hi Tnh cch: thn trng, khn ngoan, hs tho lun: trung ngha v ht lng phc thin. - Quan Cng ri vo hon cnh bt ng v kh khn ntn? V sao *Tnh cch, phm cht ni bt ca ni y l ca Trng Phi qua on trch: Dng quan th 6 vi vin cm, cng trc, trung ngha, nng ny tng th 7 c n th l m li thn trng, khn bit nht? V sao ngoan, ht lng phc thin Quan Cng ch b. Nhn vt Quan Cng: mt mc n trnh - Gp Trng Phi C Thnh- ca quan mi mu v th 6, vin tng th 7 vi Quan Cng. thanh minh trong Th thch lng trung ngha. s lng tng? By t s trong sng, tnh ngha v- V sao Quan n o thing ling. Cng chng ni - i mt vi ngi em kt ngha,Quan chng rng, xng Cng cn thanh minh r lng mnh, ko vo, cha ht mt th dng v kh ch mt mc n hi trng trnh mi mu v thanh minh trong s chm ri u Si lng tng. Dng? ngha biu t ca - Vic chm Si Dng l cch thanh hnh ng ? minh thuyt phc nht ca Quan Cng (cho thy nt vi Trng Phi p no ng?) Quan Cng chng ni chng rng, - V sao c th xng vo, cha ht mt hi trng t tn cho on chm ri u Si Dng. trch l Hi trng Ti nng phi thng v lng trung C Thnh? ngha ca Quan Cng. (Nhng ngha c bit ca hi trng C Thnh?) 3. m vang hi trng C Thnh: Nhng ngha c bit ca hi trng C Thnh: - Mang tnh cht th thch on t anh em. GV Nguyn Minh Tr 380

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 - Gii nghi vi Trng Phi. Yu cu hs c - Minh oan vi Quan Cng. v hc phn ghi - L biu tng ca lng trung ngha, nh. tinh thn dng cm. -Th hin r tnh cch ca Trng Phi, ti nng v lng trung ngha ca Quan Cng. - To nn ko kh chin trn ho hng, v hp dn c bit ca tc phm. III. Tng kt: Ghi nh (sgk). E.Cng c, dn d: Yu cu hs:- Lm phn luyn tp. - Son on trch: To Tho ung ru lun anh hng.

GV Nguyn Minh Tr

381

Trng THPT Thnh Long 10 Ngy son: Ngy dy: Tit: 78. c thm:

Gio n Ng Vn

to tho ung ru lun anh hng

(Trch hi 21- Tam quc din ngha) La Qun Trung A. Mc tiu bi hc: Gip hs nm c:- Tm trng v tnh cch ca Lu B khi phi nng nh To Tho. - Bn cht gian hng ca To Tho. - im khc bit ca hai nhn vt trn. - Ngh thut k chuyn giu kch tnh. B. S chun b ca thy tr: - Sgk, sgv, tc phm Tam quc din ngha v mt s ti liu tham kho. - Hs son bi theo cc cu hi ca sgk. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc hnh thc c din cm, trao i tho lun theo cc cu hi trong sgk. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: Cu hi: Tm tt on trch Hi trng C Thnh? ngha ca hi trng? Qua on trch, em thy Trng Phi l ngi ntn? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Tc phm Tam quc din ngha dng nn hai chn dung nhn vt i lp: tuyt nhn- Lu B, tuyt gian- To Tho. Lu b tng khng nh phng chm sng Ta th cht ch ko lm iu ph ngha, tri li To Tho li c chm ngn Ta th ph ngi ch ko ngi ph ta lm phng chm x th. c on trch To Tho ung ru lun anh hng, chng ta s thm hiu v hai nhn vt trn. Hot ng ca gv Yu cu cn t GV Nguyn Minh Tr 382

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 v hs Yu cu hs c I. V tr v b cc on trch: v tm b cc 1. V tr: ca on trch. Hi 21 (To Tho ung ru lun anh hngGv dn dt v v Quan Cng la mu git Xa Tr). tr on trch 2. B cc: trong tc phm: + M truyn: Hon cnh n nh u B L B la nh di trng To Tho ca Lu B. chim T Chu, + Tht nt: To Tho cho ngi mi Lu ba anh em Lu- B n ph. QuanTrng + Pht trin: Lu B a ra nhng nhn nh n Ha vt anh hng v To Tho bc b. nng nh To + Cao tro: To Tho a ra quan nim Tho, tm nu v anh hng, khng nh mnh v Lu mnh ch thi c B l anh hng, Lu B s hi nh ri li ra mu a. nghip ln... + Kt thc: Nh ting sm, Lu B kho lo qua mt To Tho. II. Hng dn c- hiu: 1. Tm Trng v tnh cch ca Lu Gv yu cu hs B khi phi nng nh To Tho: tho lun, tr li - Vic vun xi, ti tm vn tc che cc cu hi trong mt To Tho. sgk: Tm trng: lo s To Tho nghi ng, - Phn tch tm tm cch cn tr, hm hi. trng v tnh cch - Khi To Tho cho ngi mi n ph ca Lu B khi ung ru: phi nng nh + Git mnh, lo lng v ngh To Tho To Tho? nghi ng mnh. Gi m:- V sao + S ti mt trc cu hi nn gn Huyn c li ca To Tho. ngy ngy coi sc + Yn lng khi bit r mc ch ca vic lm vn-Ci To Tho. vic ca k tiu - Khi To Tho bn v anh hng: nhn theo cch + Nhn mnh, mt mc khng nh nhn ca Quan mnh ngu mui ko bit. Cng v Trng + Khi b hi dn khn kho ln lt Phi- trong ph im nhng gng mt ng lu : Vin To Tho? Thut (binh lng nhiu), Vin Thiu GV Nguyn Minh Tr 383

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 - Tm trng ca (bn i lm tam cng, b h nhiu tay Huyn c khi b gii), Lu Biu (uy danh khp ni), Tn To Tho t Sch (c sc khe, li nh danh ting ngt cho ngi vi ca b), Lu Chng (dng di tn tht)... n ph? C giu t tng, tnh cm ca mnh. - Khi To Tho + S n mc rng ri, lung cung, bn lun v ngi nh ri c i a ang cm trn anh hng, tm tay khi To Tho khng nh Anh hng trng ca Lu B thin h by gi ch c s qun v ntn? V sao Lu Tho m thi!. B s n mc V:- Lu B ang nng nh To rng ri, lung Tho, ang c giu mnh, c t ra cung, nh ri mnh l ngi tm thng. c i a ang - Cu ni cho thy To Tho cm trn tay khi on c ch hng ca Lu B. Nu LTo Tho khng u B khng nh s tht y th vi bn nh Anh hng cht tn c, nham him, a nghi v thin h by gi tham vng b ch thin h, To Tho ko ch c s qun d Lu B sng st nu ko cng cm v Tho m t ng sut i. thi!? - Yu t gii nguy: nh tri, ting st vi - iu g gip hnh ng v cu ni ca Lu B tht Lu B gii nguy khp, tht ph hp To Tho ht nghi tnh th trn? ng. Tnh cch tiu biu ca Lu B qua on trch trn: trm tnh y - Khi qut li bn lnh, khim nhng, khn ngoan, nhng nt tnh kin tr, nhn ni thc hin ch ln. cch tiu biu ca 2. Tnh cch nhn vt To Tho: Lu B qua on - Mc ch cho anh em Lu- Quan- Trtrch trn? ng nh, i i nh khch: tm cch Gv gii thiu v d xt, d hng, thu phc. nhn vt: To - Mc ch ca vic by tic ru mi Lu Tho l mt i B ung v bn lun v anh hng: d gian hng.Y va l tm l, tnh cm, t tng v ch ca mt nh chnh Lu B. tr, nh qun s - Cch nhn thi th v con ngi: thng ti ba li lc, minh, sc so tnh cch: t tin, bn thng minh c lnh. GV Nguyn Minh Tr 384

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 tr, dng cm Nhng li bnh lun ca To Tho v hn i, nh vn anh hng thin h nhn chung u ha xut sc (ng- ng v ng c vi tng lai, hu ht i sng lp ra nc m qun phit m Lu B nu tn sau Ngy, thng nht ny u b To Tho tiu dit hoc c min Bc tht bi. Trung Quc ng thi l ngi ra chnh sch n in, trng dng ngi ti... y cng l k a nghi, xo tr (a nghi nh To Tho), nham him, tn bo vi trit l sng v cng ch k. Mt vi cu chuyn: gi trng phong la ch, ct tc thay u, gi m git lnh hu, git c nh L B Sa,... - Qua cch i x ca To Tho vi - Quan nim v ngi anh hng: Lu B v cch + Ch cao ti nng c nhn phi nh gi nhng hn i, ch ln tung honh bn phnhn vt anh ng. hng m Lu B + Khng thy c yu cu o c i xut, anh vi ngi anh hng. (ch) hiu g v - ngha ca vic khng nh trong tnh cch nhn thin h ch c Lu B v mnh l anh vt To Tho? hng: - Nhn xt v + Th nn gn, d xt tm trng cch nhn thi tht ca Lu B liu cch c x. th v con ngi + Th hin bn lnh, s i lng, bit ca To Tho? ngi hin ca To Tho. Quan nim v Tnh cch tiu biu ca To Tho GV Nguyn Minh Tr 385

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 ngi anh hng ca qua on trch trn: bn lnh, t tin y ntn? n mc t cao t i, ch quan, coi - Vic To Tho thng Lu B. khng nh trong thin h ch c Lu B v mnh l anh hng c ngha ntn? - Khi qut nhng nt tnh cch ni bt ca To Tho trong on trch ny? Gv b sung: S t cao t i, c ch cho mnh l nht thin h khin To Tho ko ch n s nhn nhng qu mc v hnh ng bt cn do s hi qu ca Lu B, Lu B qua mt m ko hay. - Lp bng so snh hai nhn vt? Bng so snh hai nhn vt Lu B v To Tho: To Tho (gian hng) Lu B (anh hng) - Hon cnh: ang c - Hon cnh: ang th thua, quyn th, c t, c mt t, mt qun, phi nng qun, th thng, li nh ni ca k th. dng vua Hn khng - Thi : Lo lng, s hi, c ch ch hu. che giu ngh, tnh cm, - Thi : T tin, ch ch hng thc ca mnh, thn quan, c ch, coi thng trng, nhn nhng. ngi khc. - Tnh cch: Bn lnh, khn GV Nguyn Minh Tr 386

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 - Tnh cch: Bn lnh, sc ngoan. - Linh hot che giu so, a nghi. hnh ng s sut ca mnh. - B Lu B qua mt. - V sao cch k chuyn ca on trch li hp dn ngi c? Hs pht biu tho lun. Gv nhn xt, b sung: - Cu chuyn nh mt tr chi tr tu m n cha y nguy him ko lng ht c. Mt k c tm, quyt tm r bn cht ca i phng m ko tm c. Mt ngi c trn v trn thot. - Cu chuyn c dn dt bi nhng lt li an xen gia mt ngi c hi, c gi nghe cu tr li ca ngi i thoi th v. Mt ngi ko mun tr li nhng ko th ko tr li v mt ngi tr li ht cu hi ny n cu hi 3. Ngh thut: - To hon cnh, tnh hung truyn va lgic va t nhin, kho lo. - Giu kch tnh.

GV Nguyn Minh Tr

387

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 khc v cui cng th thua m vn cho rng mnh l nht. - Chi tit cao tro: Huyn c nh ri a v nhanh tr tm cch x l nhanh, hp l tc gi ngm ca ngi ti tr hn i, cao th hn To Tho ca ng. E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- Hc bi, c tham kho tc phm Tam quc din ngha. - Son bi: Tnh cnh l loi ca ngi chinh ph.

GV Nguyn Minh Tr

388

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

Ngy son: Ngy dy: Tit: 79-80. c vn:

tnh cnh l loi ca ngi chinh ph

(Trch Chinh ph ngm) ng Trn Cn- on Th im A.Mc tiu bi hc: Gip hs:- Cm nhn c tm trng c n, bun kh ca ngi chinh ph khi chinh phu vng nh ra trn. - Thy c s ng cm su sc ca tc gi v dch gi i vi kht vng hnh phc la i ca ngi ph n. - Ngh thut din t tm trng nhn vt, m iu tha thit, trin min ca on trch. B. S chun b ca thy tr: - Sgk, sgv, tc phm Chinh ph ngm v mt s ti liu tham kho. - Hs son bi theo cc cu hi trong sgk. - Thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc hnh thc c din cm, trao i tho lun. D. Tin trnh dy- hc: GV Nguyn Minh Tr 389

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: Cu hi: So snh hai nhn vt To Tho v Lu B qua on trch To Tho ung ru lun anh hng? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Trc Nguyn Du v Truyn Kiu, mt trong nhng nh cao ca VHVN th k XVIII l tc phm Chinh Ph ngm do ng Trn Cn sng tc nguyn vn ch Hn v bn din Nm xut sc lu truyn hin nay vn c coi l ca on Th im. Tc phm l li th than ca ngi chinh ph c chng i chinh chin xa ng thi l kht khao cuc sng hnh phc la i trong ha bnh yn n, gin tip ct ting ni t co chin tranh phi ngha. Bi hc hm nay, chng ta s cng tm hiu mt vi nt tm trng ca ngi chinh ph qua on trch Tnh cnh l loi ca ngi chinh ph. Hot ng ca gv Yu cu cn t v hs Yu cu hs c I. Tiu dn: phn Tiu dn- 1. Tc gi v dch gi: sgk. a. Tc gi ng Trn Cn (?): - Sng vo khong na u th k - Em c hiu bit XVIII. g v tc gi - L ngi thng minh, ti hoa, hiu hc. ng Trn Cn? - Tnh cch uynh ong ko buct do, phng tng nn ko t cao, ch Hng cng v gi cc chc quan thp. - Cc tc phm: Chinh ph ngm, th v ph bng ch Hn. - Hin nay c cc b. Dch gi: quan im ntn - on Th im (1705- 1748): v dch gi vn + Hiu: Hng H n s. bn Nm ca tc + Qu: Giai Phm - Vn Giang- x Kinh phm? Bc. Hs pht biu tho + L ngi ni ting ti sc, tnh cch lun. khc thng. Gv nhn xt, b + 37 tui kt hn vi ng Nguyn Kiusung: Chinh ph mt tin s ga v. Nm 1743, ng GV Nguyn Minh Tr 390

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 ngm va ra i Nguyn Kiu i x Trung Quc. Trong ni ting, c thi gian ng i x, on Th im sng nhiu ngi a cuc sng ko khc ngi chinh ph l thch. Phan Huy my ng cm. Ch ca ngi Li - Phan Huy ch (1750- 1822): v th lm li, + L ngi thuc trn Ngh An sau ri tun nh v k n H Ty. dt rt khoi ch + tin s nm 26 tui cho ming ngi c (Lch triu hin chng loi ch). Do vy, nhiu ngi dch tc phm ra ch Nm. Bn dch thnh cng nht hin nay c coi l ca on Th im. B c khen ngi l ngi ph n ton din dung sc kiu l, c ch oan trang, li ni vn hoa, s lm l , c ngi cha nui tin c lm phi cho cha Trnh nhng b t chi, c vi nhng k c th lc khc cng vy. B lm nhiu ngh kim sng (may v, bc thuc v dy hc). 2. Tc phm Chinh ph ngm: Theo b xa nay a. Hon cnh ra i: ko thiu nhng - u i vua L Hin Tng c nhiu ph n ti danh cuc khi ngha nng dn n ra quanh GV Nguyn Minh Tr 391

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 nhng ko my ai kinh thnh. thnh cng trong - Triu nh ct qun nh dp. ngh dy hc nn ng Trn Cn cm thi th m lm b th thch ra. mnh. Hc tr b. Gi tr ni dung v ngh thut ca b c ngi ca tc phm: tin s. - Gi tr ni dung: - Nu hon cnh + L ting ni on ght chin tranh ra i ca tc phong kin phi ngha. phm? + Th hin kht vng hnh phc la i. - Gi tr ngh thut: + Th th: trng on c (nguyn tc), song tht lc bt (bn dch). - Gi tr ni dung + Mang m tnh tng trng c l. v ngh thut + T cnh ng tnh. ca tc phm? + Bn dch a ngn ng dn tc ln tm cao mi, phong ph, uyn chuyn. 3. V tr on trch: T cu 193- 216. II. c- hiu: 1. c. 2. B cc: - 16 cu u: Ni c n, bun, nh, khao kht hnh phc la i. - Nu v tr on - 8 cu sau: Mong mun nh gi ng trch? gi ni lng mnh n ngi chng ni Yu cu hs c bin i xa xi m ko c, ni c n, din cm. bun su cng thm da dit. Hng dn ging 3. Tm hiu on trch: c: Trm bun, a. 16 cu u: u u, chm - Hon cnh: c n l bng. ri, nhn vo cc - ng tc, hnh ng: ip t, ip + i i li li quanh qun ngoi hin. ng lin hon. + Bung rm ri li cun rm ln ko bit - Tm b cc ca bao nhiu ln. on trch? + Thao thc cng ngn n khuya. Nhng ng tc lp i lp li ko GV Nguyn Minh Tr 392

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 Ht tit 79- mc ch, v ngha Tm trng ri chuyn sang tit bi, nhung nh n ngn ng, c n 80. l loi. - Trong 16 cu S cm nhn thi gian: Khc gi th u, hnh ng ng nh nin bin php phng nh ngi chinh i th hin ci nhn tm trng. ph hin ln ntn? Khi bun su, mong ch ngi m (hon cnh, mnh yu thng, con ngi thng thy ng tc, tm thi gian di v tn (lin h vi mi tng trng?) t ca Kim Trng). ng ng- tnh t Hs pht biu tho sc thi ha s di dc, l th ca lun. thi gian. N song hnh, t l hun vi Gv nhn xt, b khi su dng dc c so snh vi sung: min b xa ca chinh ph. Nhng ng tc, hnh ng ca chinh ph chng t nng ko t ch c bn thn v + Gng t hng tm s thanh thn mi su nh trin nhng tm hn li thm m man. min, da dit ko + Gng soi gng trang im nhng bit san s cng mt m a git t. ai. Ch mt mnh mnh + Gng gy n gi kht khao hnh bit, mt mnh phc. s im g. mnh hay nn mi ng tc, n st n cm li gi n hnh nh hnh ng ct la i. ting n c th l nhng giai ch bc l tm m m ngi chinh ph c th k thc trng c n, l lng mnh. Nhng theo quan nim ca ngi xa dy uyn kinh t, phm loi. - Thi gian thng loan chng bo hiu s ko may mn qua s cm nhn ca tnh cm v chng. l iu lm ca ngi chinh nng vn bun b v xa cch li cng ph c g c thm mun phn lo lng. Vy nn, nng ko th gy n. bit? - Ngi chinh ph Nhng hnh ng gng go ko gip cn lm nhng chinh ph tm c s gii ta, s chia vic g na ni lng nn ni c n, su nh cng GV Nguyn Minh Tr 393

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 xua i ni bun? thm chng cht. Nng c t c Tm trng ca ngi chinh ph ph mong mun 16 cu u: c dn l loi, ri bi, ko? V sao? nhung nh n ngn ng, bun su trin min n m sng. - Ngh thut din t tm trng trong 16 cu u: + Miu t c ch, hnh ng lp i lp li. + Cc bin php tu t: ip t, ip ng vng trn (rm, n), cu hi tu t, so snh phng i. + Kt hp nhun nhuyn c thoi ni - Khi qut li tm (Do hin... thi) vi ging k, li tm trng ca nhn xt ng cm ca tc gi- ngi k chinh ph 16 chuyn. cu u? + T cnh ng tnh: dng thin nhin, s - Ngh thut din vt (ting g, cy he, thi gian) t tm trng din t tm trng. trong 16 cu b. 8 cu sau: u? - Ko gian c m rng: + Non Yn c l ch min ni non bin i xa xi. + Hnh nh ng ln tri xa vi. Ko gian v tn ngn cch hai ngi. Ngm so snh vi ni nh ko ngui, ko tnh m c ca chinh ph. - Ngh thut: + Cc bin php tu t: cu hi tu t, Gv dn dt: 8 ip ng vng trn (non Yn, tri). cu sau li th + T cnh ng tnh khi qut, trit l li chuyn sang thnh quy lut: Cnh bun ngi thit c thoi ni tha lng. tm, trc tip Thit tha- au n cnh v tnh ngby t ni lng i c s ng iu. chinh ph vi + c thoi ni tm. hnh nh chinh phu trn ngp trong tm tng GV Nguyn Minh Tr 394

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 nng. Theo din bin tm trng, ngi chinh ph tt yu cui cng s li gi tt c ni nim thng nh n ni chng- Tm trng: kht khao s ng cm ni chinh phu ca chinh phu ni bin i nhng v vng, ang chinh chin su nh da dit, trin min. tn ni no thm III. Tng kt: thm xa xi... ngha t tng ca on trch: - Ko gian uc + ng cm vi khao kht hnh phc la miu t on i ca ngi ph n. th ny c g + Gin tip ln n chin tranh phong c bit? (tnh kin phi ngha. cht ca ko gian? Gi tr nhn vn v nhn o su qua nhhng sc. hnh nh thin nhin no?) Ngi chinh ph mn ko gian gi t iu g? - Khi qut li tm trng ca chinh ph trong 8 cu ny? - Theo em ngha t tng ca on trch l g?

E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- Hc thuc on trch. - Xem trc bi: Lp dn cho bi vn ngh lun.

GV Nguyn Minh Tr

395

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

Ngy son: Ngy dy: Tit:81. Lm vn:

lp dn cho bi vn ngh lun

A.Mc tiu bi hc: Gip hs:- Nm c tc dng ca vic lp dn v cch thc lp dn cho bi vn ngh lun. - Rn k nng v thc lp dn khi vit bi vn ngh lun. B. S chun b ca thy tr: - Sgk, sgv. - Hs c bi, tm hiu bi. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc hnh thc trao i tho lun, thc hnh. D. Tin trnh dy- hc: GV Nguyn Minh Tr 396

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: Cu hi: c thuc on trch Tnh cnh l loi ca ngi chinh ph? Nu cc nt tm trng ca ngi chinh ph qua on trch? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Bi vn ngh lun cng l mt dng bi quan trng trong phn mn lm vn lp 10. Khi vit mt bi vn bt k, vic lp dn c ngha quan trng. Vy i vi bi vn ngh lun, thao tc lp dn c tc dng ntn v chng ta s phi tin hnh thao tc ntn? l nhng ni dung ca bi hc hm nay. Hot ng ca gv Yu cu cn t v hs Hs c sgk. I. Tc dng ca vic lp dn : - Em hiu th 1. Lp dn : no v cng vic L cng vic la chn v sp xp lp dn ? nhng ni dung c bn d nh trin Tc dng ca n? khai vo b cc ba phn ca vn bn. 2. Tc dng: - D kin c nhng ni dung ch yu, nhng lun im, lun c cn trin khai, phm vi v mc ngh lun,... nh trnh xa , lc , lp . - Trnh b st , trin khai ko cn xng. - Gip phn b thi gian hp l. II. Cch lp dn bi vn ngh lun: Yu cu hs tho 1. Tm cho bi vn: lun, pht biu a. vn trng tm: tc dng to ln h thng cc lun ca sch. im, lun quan im: vn c t ra l chng cho ng n. vn: Bn v vai tr v tc dng to ln ca sch trong di sng tinh thn ca con ngGV Nguyn Minh Tr 397

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 i, nh vn M. Gorki c vit: Sch m rng trc mt ti nhng chn tri mi. Hy gii thch v b. Xc nh cc lun im: bnh lun kin - Lun im 1: sch l sn phm tinh trn. thn k diu ca con ngi. Gv gi m: bi - Lun im 2: sch m rng nhng vn trn cp chn tri mi. ti vn g? - Lun im 3: cn c thi ng Quan im ca n vi sch v vic c sch. chng ta v vn c. Tm lun c cho cc lun im: ? Sch l - cc lun c ca lun im 1: g? sch c tc + sch l sn phm tinh thn ca con dng g? Thi ngi. i vi sch + sch l kho tng tri thc. v vic c sch + sch gip ta vt qua thi gian v ko ntn? gian. - Sch l sn phm thuc lnh vc no ca con ngi? - Sch phn nh, lu gi nhng thnh tu g ca nhn loi? - Sch c chu s nh hng ca thi gian v ko gian ko? - Tm cc dn chng lm sng t cc lun im?

- cc lun c ca lun im 2: + sch gip ta hiu bit mi lnh vc t nhin v x hi. + sch l ngi bn tm tnh gn gi gip ta t hon thin mnh v nhn cch. - cc lun c ca lun im 2: + c v lm theo sch tt, ph phn sch c hi. + to thi quen la chn sch, hng th c v hc theo sch c ni dung tt. + Hc nhng iu hay trong sch bn cnh hc thc t cuc sng.

GV Nguyn Minh Tr

398

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

- Thi ca anh (ch) vi cc loi sch? - c sch ntn l tt nht? Anh (ch) hiu ntn v cu tc ng Hc i i vi hnh? Hs tho lun, tr li. Gv nhn xt, b sung: Cn gn vic hc trong sch v vi thc t cuc sng. Cuc sng cng l trng i hc trnh tr thnh k hc theo sch my mc, gio iu, m qung, xa thc t tht bi.

2. lp dn : * MB: Gii thiu lun . * TB: - lun im 1: + lun c a. + lun c b... - lun im 2: + lun c a. + lun c b... - lun im 3: + lun c a. + lun c b... * KB: Khng nh vai tr v tc dng ca sch i vi con ngi. ghi nh: (sgk) III. Luyn tp: 1. Bi 1: - B sung cc cn thiu: + mi quan h khng kht ca ti v c. + Bi hc: cn hc tp, rn luyn, phn u c c ti v c. - lp dn : * MB:- Gii thiu li dy ca H Ch Tch. - nh hng t tng ca bi vit. * TB: - Gii thch cu ni ca Bc: + Gii thch khi nim: ti- ti nng, trnh hc vn cao; c- o c, ci tm ca con ngi. + C ti m ko c c l ngi v dng. + C c m ko c ti th lm vic g cng kh. t ra yu cu, mi quan h song song gia ti v c. 399

GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 - Bi hc vn dng: li dy ca Bc c ngha su sc i vi vic rn luyn, tu dng ca tng c nhn- cn coi trng Yu cu hs c c vic rn c v luyn ti. v hc phn ghi - Lin h vi thc t mi ngi xung nh (sgk). quanh v bn thn. * KB: Khng nh ngha bi hc Hs tho lun, ng n trong li Bc dy. pht biu lm cc 2. bi 2: bi tp. * MB:- Gii thiu cu tc ng. Gv nhn xt, - quan nim v vn n t cht ng. ra: khng nh tnh hai mt. - B sung cc * TB: cn thiu? - gii thch cu tc ng: ci kh- nhng - lp dn ? kh khn trong thc t cuc sng; bb buc, cn tr; khn- kh nng suy ngh, sng to Nhng kh khn trong cuc sng c th hn ch vic pht huy ti nng, sc sng to ca con ngi, - Bn lun: + mt ng: s pht trin ch quan bao gi cng chu tc ng ca hon cnh khch quan. + mt cha ng: cha nh gi ng mc vai tr ca s n lc ch quan ca con ngi (Ci kh l ci khn, Gian nan rn luyn mi thnh cng). - Bi hc: + khi thc hin 1 k hoch, cng vic cn tnh n hon cnh khch quan nhng ko qu l thuc vo n. + trong hon cnh no cng cn t s n lc ch quan, ch, ngh lc ln trn. Nhng kh khn trong cuc sng l mi trng rn luyn bn lnh. * KB: khng inh quan im ca bn thn v vn m cu tc ng t ra. E. Cng c, dn d: GV Nguyn Minh Tr 400

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 yu cu hs:- hon thin cc bi tp vo v. - Son bi: Nguyn Du v Truyn Kiu.

Ngy son: dy: Tit: 82. c vn:

Ngy

Phn I: Tc gi Nguyn Du
A.Mc tiu bi hc: Gip hs:- Nm r mt s nt chnh v hon cnh x hi v tiu s Nguyn Du c nh hng n sng tc ca ng. - Nm c mt s c im chnh trong s nghip sng tc v nhng c trng c bn v ni dung v ngh thut trong cc tc phm ca Nguyn Du. - Nm c mt s c im c bn v ni dung v ngh thut ca Truyn Kiu qua cc on trch. B. S chun b ca thy tr: - Sgk, sgv, mt s ti liu tham kho v Nguyn Du v truyn Kiu. - Hs son bi. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh:

truyn kiu

GV Nguyn Minh Tr

401

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc hnh thc trao i tho lun, pht vn- m thoi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c. 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Cui nm 1965, khi c dn tc ta no nac k nim 200 nm ngy sinh i thi ho dn tc Nguyn Du, nhn dp cng tc qua qu hng Nguyn Du, T Hu vit bi th ni ting Knh gi c Nguyn Du. T Hu by t lng ngng m ca mnh v cng l ca mi ngi dn Vit Nam vi Nguyn Du v Truyn Kiu trong nhng li th c sc: Ting th ai ng t tri/ Nghe nh non nc vng li nghn thu/ Ngn nm sau nh Nguyn Du/ Ting thng nh ting m ru nhhng ngy/ Hi ngi xa ca ta nay/ Khc vui xin li so dy cng ngi. Bi hc hm nay, chng ta s cng tm hiu nhng nt c bn v cuc i v s nghip ca ng. Hot ng ca gv Yu cu cn t v hs Hs c sgk. I. Cuc i: Nguyn Du (1765- 1802), tn ch l T Nh, hiu l Thanh Hin. 1.Gia nh v qu hng: Gia nh a. Gia nh: Nguyn Du c g - Cha: Nguyn Nghim (1708- 1775), ti c bit? N tc hoa, tng gi chc t tng. ng tch cc - M: Trn Th Tn (1740-1778), ngi n ng ntn? con gi x Kinh Bc. Hs tho lun, - Dng h Nguyn Tin in c hai pht biu. truyn thng: Gv nhn xt, b + Khoa bng danh vng ln. sung: Dng h, + Vn ha, vn hc. gia nh b. Qu hng: Nguyn Du c - Qu cha: H Tnh- vng t thuc khc nhiu ngi ti rut min trung kh ngho, ni c sng hoa, t cao. Lam, ni Hng, sn thy hu tnh. Dn gian tng - Qu m: x Kinh Bc ho hoa, ci ni truyn cu ca ca dn ca quan h. GV Nguyn Minh Tr 402

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 dao ngi ca: Bao - Ni sinh ra v ln ln: kinh thnh Thng gi Ngn Hng Long nghn nm vn hin. ht cy/ Sng Nguyn Du c iu kin tip nhn Rum ht nc h truyn thng vn ha qu bu ca gia ny ht quan. nh v ca nhiu vng qu khc nhau. - Qu cha, qu l tin cho s pht trin ti nng m, ni sinh ra ngh thut ca ng sau ny. v ln ln ca 2. Thi i v x hi: Nguyn Du c tc - Cui th k XVIII- u th k XIX: ng n ng + XHPKVN khng hong trm trng y ntn? bng ti, kh au: lon lc, khi ngha nng dn, kiu binh ni lon (tnh cht bi kch). - Trong khong + Din ra nhiu bin c ln: Ty Sn thi gian 1765 - thay i sn h dit L, Trnh, dit 1820, XHVN c Xim, ui Thanh, huy hong mt thu; g c bit? Nh Nguyn lp li chnh quyn chuyn Hs tho lun, tr ch v thng nht t nc, thit lp li. ch cai tr h khc (1802). Gv nhn xt , 3. Cuc i Nguyn Du: b sung: Mt - Thi th u v nin thiu: sng trong phen thay i ko kh mt gia nh phong kin qu sn h/ Mnh tc bc nht kinh thnh Thng Long thn chic l c iu kin thun li : + Di mi bit l v u? kinh s, tch ly vn vn ha, vn hc, lm nn tng cho sng tc vn chng sau ny. - Nu nhng nt + Hiu r bn cht ca hng quan li ln ca cuc i ng thi cng vi cuc sng phong lu, xa Nguyn Du? Tc hoa ca gii qu tc phong kin li ng ca chng du n m nt trong cc sng tc ca n s nghip Nguyn Du. vn hc ca ng? - Tam trng nm 18 tui (1783). Hs tho lun, - T 1789 - trc khi ra lm quan cho nh pht biu. Nguyn: Gv nhn xt, b + Tri qua thi k hn 10 nm gi bi lu sung: Trong ph lc qu v (Qunh Ci, trn Sn Nam Nguyn Nghim, nay thuc tnh Thi Bnh), ng ri vo nga xe quan li cuc sng v cng kh khn, thiu thn, GV Nguyn Minh Tr 403

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 i li tp np, k cc kh. n bc cng c em li cho ng nhng hiu bit v mc gm, n nim cm thng su sc vi cuc sng tht. Nguyn cc kh ca nhn dn lao ng, gip Khn (ngi anh ng suy ngm v x hi, v thn phn cng cha khc m con ngi trong s bin ng d di ca vi Nguyn Du) lch s. lm quan to trong Thc y s hnh thnh ti nng v ph cha Trnh. bn lnh sng to vn chng. ng ng l ngi say hc c ting ni hng ngy ca ngi m m nhc, trng du, trng gai v nm vng trong ph ko lc ngn ng ngh thut dn gian, to tin no ngng ting hnh thnh phong cch ngn ng t ting trc. trong nhng sng tc vn hc bng ch - Nguyn Du tng Nm, c bit l ngn ng ca Truyn c thng qua cc Kiu. chc: Tri huyn + Tng c mu chng Ty Sn nhng Ph Dung (Khoi tht bi, b bt ri c tha v qu cha Chu- Hng Yn), (H Tnh) sng n dt. tri ph Thng Tn - Nm 1802, bt c d phi ra lm (H Ty), ng quan di triu Nguyn. Con ng hon Cc in hc s, l ca ng rt hanh thng. Lm quan ln Cai b Qung lt qua nhiu a phng, t Hng Yn Bnh, Cn trnh n Thng Tn, H Ty, vo Qung in hc s, Bnh, Hu,...ng c dp hiu r hn Chnh s i s cuc sng ca nhn dn trn mt a Trung Quc. bn rng ln. Lm Chnh s i sang - Tng truyn, tr- Trung Quc, ng c dp nng cao tm c khi mt khi qut ca nhng t tng x hi v Nguyn Du yu thn phn con ngi trong cc sng tc cu ngi nh vn hc ca mnh. xem chn tay - B m, mt Hu ngy 18/9/1820. ng lnh cha. Nguyn Du l mt con ngi ti hoa Khi ngi nh tr bt c ch li phi nm tri bao li lnh c ri. ng cay, thng trm trong cuc i. Nguyn Du ch ng c mt tri tim ngh s bm sinh ni c ri mt, v thin ti, con mt thu su ci v ko tri li mt tm lng ngh sut nghn i cng iu g. mt tr tu uyn bc. l nhng t GV Nguyn Minh Tr 404

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 cht hun c nn mt ngh s thin ti. II. S nghip vn hc: 1. Cc sng tc chnh: a. Sng tc bng ch Hn: - Nam trung tp ngm: gm 40 bi th - K tn cc sng ngm khi phng Nam (thi gian lm tc bng ch Hn quan Hu v Qung Bnh- nhng ca Nguyn Du? a phng pha nam H Tnh, qu hNu nhng ni ng ng). dung chnh ca - Thanh Hin thi tp: gm 78 bi vit tp Bc hnh tp trong thi gian lu lc. lc? - Bc hnh tp lc: gm 131 bi c Gv b sung: Th vit trong thi k i s Trung Quc. ch Hn Nguyn Nhng ni dung chnh ca tp Du ch yu l Bc hnh tp lc: nhng vn th + Ca ngi, ng cm vi cc nhn cch tm tnh, khc cao thng v ph phn nhng nhn vt ha hnh tng phn din. VD: Phn chiu hn. ch th tr tnh + Ph phn XHPK ch p quyn sng Nguyn Du, mt ca con ngi. tm trng rt + Cm thng vi nhng thn phn nh ng trc mi b di y x hi, b y a ht hi. bin c ca cuc VD: c Tiu Thanh k, S kin hnh. i. c th ng, Ni dung th ch Hn ni chung: th ngi c cm hin trc tip t tng, tnh cm v nhn c mt ci nhn cch Nguyn Du. lng au thwng, t ti, su kn, nh ng tng ni: Ta c mt tc lng ko bit ng cng ai. Bn trong tm s au thng y l nhng suy ngm ca nh th v con ngi, x hi, nhng chim nghim su sc b. Sng tc bng ch Nm: GV Nguyn Minh Tr 405

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 y trc n v - Truyn Kiu (on trng tn thanh): nhng bin + Gm 3254 cu th lc bt, bt ng ca cuc ngun t Kim Vn Kiu truyn ca sng ang din Thanh Tm Ti Nhn (Trung Quc). ra trc mt. Lm + Bng ti nng v tm huyt ca th l cch ng mnh, Nguyn Du sng to nn mt t vn trc tc phm mi, vi mt cm hng mi, mt tip v s phn cch nhn thc v l gii hin thc mi con ngi trong t- v gi gm vo tm s ca con ngng giao vi vn i thi i ng. Truyn Kiu c coi l mnh ca thi kit tc ca VHTVN. i, nht l thi - Vn chiu hn (Vn t thp loi chng i ng ang sinh): sng. + Th th: song tht lc bt. - Nu cc sng tc + Ni dung: th hin mt cch cm bng ch Nm ng, thm tha tnh thng con ngi ca Nguyn ca Nguyn Du. Du?... Gv b sung: Trong Vn chiu hn, Nguyn Du ct ting khc than cho mi kip ngi nh b, ng thng nht trong x hi 2. Mt vi c im v ni dung (nhng tiu nhi v ng thut th vn Nguyn Du: tm b, nhng a. c im ni dung: ph n, k n ti - cao xc cm, mang m cht tr hoa bc mnh, tnh. nhng hc tr - C nhng khi qut v cuc i v ngho, nhng ng- thn phn con ngi mang tnh trit l i hnh kht, cao v thm m cm xc. nhng ngi dn - Mang m ch ngha nhn o: lao ng lam l + Bc l s cm thng su sc ca tc n gnh tre gi i vi cuc sng v con ngi, c chn dn hai bit l nhng con ngi nh b, bt vai,... hnh, nht l nhng ngi ph n. - Nu nhng nt + Khi qut, t co bn cht tn bo ca GV Nguyn Minh Tr 406

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 c sc v ni ch phong kin, bn vua cha tn dung v ngh bo, bt cng ch p ln quyn sng thut th vn con ngi. Nguyn Du? Nu + L ngi u tin trong VHTVN t dn chng minh vn v ngi ph n hng nhan a ha? trun, ti hoa bc mnh vi tm lng v ci nhn nhn o su sc. + ng cp n mt vn rt mi nhng cng rt quan trng ca ch ngha nhn o trong VH: x hi cn phi trn trng nhng gi tr tinh thn do cn phi trn trng ch th sng to ra nhng gi tr tinh thn . + cao quyn sng con ngi, ng cm, trn trng, ngi ca tnh yu la i t do v hnh phc con ngi. Nguyn Du l tc gi tiu biu ca tro lu nhn o ch ngha trong VH cui th k XVIII u th k XIX. b. c sc ngh thut: - Vi hc vn uyn bc, ng thnh cng nhiu th loi th ca c Trung Quc: ng ngn c thi, ng ngn lut, tht ngn lut, ca, hnh. - S dng th lc bt, th song tht lc bt ch Nm t ti tuyt nh. - Kt hp nhun nhuyn, sng to ngn ng bnh dn v bc hc. III. Tng kt bi hc: V tr ca Nguyn Du trong nn VH dn tc: l mt thin ti VH, i thi ho dn tc, ng thi l danh nhn vn ha th gii.

- nh gi v v tr ca Nguyn Du trong nn VH GV Nguyn Minh Tr 407

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 dn tc? E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- Hc bi, c thm ti liu v s nghip VH ca Nguyn Du. - Son cc on trch Truyn Kiu.

Ngy son: Ngy son: Tit:83- 84. Ting Vit:

phong cch ngn ng ngh thut

A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Nm c khi nim ngn ng ngh thut, phong cch ngn ng ngh thut vi cc c trng c bn ca n. - C k nng phn tch v s dng ngn ng theo phong cch ngn ng ngh thut. B. S chun b ca thy tr: - Sgk, sgv v mt s ti liu tham kho. - Hs c sgk. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc hnh thc trao i tho lun, lm bi tp . D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. GV Nguyn Minh Tr 408

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 2. Kim tra bi c: Cu hi: Nu nhng nt chnh v cuc i v s nghip vn hc ca Nguyn Du? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Ngn ng l mt phng tin giao tip quan trng bc nht, l cng c ca t duy. Bn cnh , ngn ng cn l cng c xy dng hnh tng ngh thut vn chng, ngn ng mang phong cch l ngn ng ngh thut. Hot ng ca gv Yu cu cn t v hs Hs c sgk. I. Ngn ng ngh thut: - Th no l ngn 1. Khi nim: ng ngh thut? L ngn ng gi hnh, gi cm c dng trong vn bn ngh thut. - C my loi 2. Phn loi: ngn ng ngh - Ngn ng t s: truyn, tiu thuyt, thut? bt k, k s, phng s,... - Ngn ng th: ca dao, v, lc bt, song tht lc bt, ht ni, th t do,... - Ngn ng sn khu: kch ni, cho, tung,... 3. Chc nng: - Ngn ng ngh - Chc nng thng tin. thut thc hin - Chc nng thm m (biu hin ci chc nng g? p v khi gi, nui dng cm xc thm m ngi nghe, ngi c) II. Phong cch ngn ng ngh thut: Gv yu cu hs 1. Tnh hnh tng: tho lun, phn a. Tm hiu ng liu: tch so snh cc - VD 1: + Cch miu t ca Xun Diu: v d: gi t cy liu nh mt sinh th sng, khi VD 1:+ Xun mang dng hnh thanh xun xinh p Diu t liu: L ca ngi thiu n, khi li mang dng u liu di nh mt bun ca mt thiu ph. nt mi; Rng + T in: gi t c im sinh hc liu u hiu n thun ca cy liu. ng chu tang. - VD 2: GV Nguyn Minh Tr 409

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 + Liu (dng + Th T Hu: s dng hon d bn liu): cy nh, chn ch dn tc VN, nhng ngi cnh mm r cng nhn v nng dn. xung, l hnh + on vn: din t trc tip. ngn gio c rng Th T Hu c th, sinh ng v ca nh, thng hm sc hn, biu cm hn. trng lm cnh b. Biu hin ca tnh hnh tng: ven h (theo t cch din t thng qua mt h thng in). cc hnh nh, mu sc, biu tng,... VD 2: i chiu ngi c dng tri thc, vn sng ca on th: Ta ln mnh lin tng, suy ngh v rt ra ln ri trong khi nhng bi hc nhn sinh nht nh. la/ Chng n VD: Ma thu n vi ci i nh mt c chng cn mong gi xa i v nh chng; nng thu bc rt c na/ Chn khoan thai, t o tht tha, chn ko c bn chn mt ting. Thn hnh nng un o rt dn tc anh thanh qu, mt ngc ca nng che sau hng/ Nhng bn cnh qut m, thnh thong cnh qut chn t than bi, kh chch, l i mt m nh tri ly bn/ bc di xanh bui chiu. (Thu- Xun Diu) mt tri cch mng vi on vn xui: Dn tc ta trng thnh trong chin tranh. K th ko cn hi vng ngn cn s 2. Tnh truyn cm: pht trin mnh - Th hin vic ngi ni (vit) s dng m, to ln ca mt ngn ng ko ch din t cm xc dn tc tng b ca mnh m cn gy hiu qu lan p bc nng n truyn cm xc tc l lm cho ngi c nay c gic cng vui, bun, tc gin, yu thng con ng ng,...nh chnh ngi ni (vit). cch mng. - VD: Ht tit 83 i au n! Thi gian n cuc i. chuyn tit 84. (B - Th no l tnh --le) truyn cm? VD? Xun ng ti ngha l xun GV Nguyn Minh Tr 410

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 Phn bit tnh ng qua truyn cm Xun cn non ngha l xun s gi (phong cch ngn M xun ht ngha l ti cng ng ngh thut) mt... v tnh cm xc (Xu (phong cch ngn n Diu) ng sinh hot)? Cm thc thi gian. Hs tho lun, tr i nhng cnh ng qu chy mu li. Dy thp gai m nt tri chiu. Gv nhn xt, b (Nguyn sung: nh Thi) + Tnh cm xc Cnh qu hng b chin tranh tn (c trng ca ph v ni au xt ca tc gi. Ngi phong cch ngn c thu hiu v ny sinh xc cm tng sinh hot): ng t nh tc gi. biu hin sc thi cm xc, tnh cm ca ngi ni qua cc yu t ngn ng (t, cu, cch ni, ging iu,...) + Tnh truyn 3. Tnh c th: cm (c trng - Th hin kh nng vn dng cc phca ngn ng ng tin din t chung (ng m, t ngh thut): th vng, c php, tu t,...) ca cng ng hin vic ngi vo vic xy dng hnh tng ngh ni (vit) bc l thut ca mi nh vn, nh th. cm xc ca VD: + Ngn ng th H Xun Hng c mnh ng thi tnh, gc cnh; ngn ng th ca lm cho ngi c Nguyn Khuyn li thm trm, kn cng vui, bun, o, su sc. tc gin, yu th- + Th Xun Diu c vn t giu hnh ng,... nh chnh nh, nhc iu, php phng hi th ca ngi ni (vit). s sng; th Ch Lan Vin s dng - Biu hin ca nhiu ngn t ch s ho a, tn li, ci tnh c th ca cht... ngn ng ngh - Th hin trong v ring trong li ni GV Nguyn Minh Tr 411

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 thut? VD? Phn ca tng nhn vt trong tc phm ngh bit vi tnh c thut. th ca ngn VD: Ngn ng ca Ch Pho du cn, ca ng sinh hot? B Kin khn ngoan, co gi; ngn ng Hs pht biu tho nhn nhng, mm mng ca ch Du v lun. nhng li hch dch ca l trng;... Gv nhn xt, b sung: + Tnh c th ca ngn ng sinh hot: mang tnh cht t nhin, biu hin c im ring v ging iu, ngn ng din t ca tng ngi gip chng ta nhn bit c ngi ny vi ngi khc. + Tnh c th ca phong cch - Th hin nt ring trong cch din ngn ng ngh t tng s vic, hnh nh, tng tnh thut: gp phn hung khc nhau trong tc phm. th hin phong cch ring ca mi nh vn, nh th. VD cng vit v trng nhng mi tc gi li c mt cch nhn, cch din t khc: Trng sng, III. Luyn tp: trng xa, trng 1. Bi 1: rng qu/ Hai ng- Cc bin php tu t to tnh hnh tng: i nhng chng so snh, n d, nhn ha, tng trng,... bt b v (Xun c bit l cch ni hm n trong Diu); Trng vo nhng ng cnh tu t. GV Nguyn Minh Tr 412

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 ca s i th/ VD: Vic qun ang - So snh: + Sng nh ngn tra xanh tan bn xin ch hm xanh ra thnh b v thi ko tr li lm sau (H Ch tri. (Ch Lan Vin) Minh);... + o chng ta rng pha/ Nga Trng trong chng sc trng nh l tuyt in. (Chinh Truyn Kiu: ph ngm) Vng trng vng - n d:+ Con c n bi rau rm/ ng vc gia tri/ cay chu vy i ng cng ai. (ca dao) inh ninh hai + Bn tay ta lm nn tt c/ C sc ngi mt mt li song si cng thnh cm. (Hong Trung song; Tun trng Thng) khuyt, a du 2. Bi 2: hao/ Mt ng Tnh hnh tng l c trng quan trng ngn mt, lng nht. V: ngao ngn lng; - N l phng tin ti hin, ti to cuc Vng trng ai x sng thng qua ch th ca nh vn. N lm i/ Na in th hin c trng ca vn hc- hnh gi chic, na soi nh ch quan ca th gii khch quan. dm trng,... - L mc ch ca sng to ngh thut. Hs tho lun lm Tc phm ngh thut a ngi c vo cc bi tp. th gii ca ci p thng qua nhng Gv nhn xt, xc ng hng thin trc thin nhin v cht p n. cuc sng hnh thnh nhng tnh cm thm m tt p cho ngi c. - N chi phi cc c trng khc: + Tnh hnh tng c hin thc ha thng qua mt h thng ngn ng ngh thut (t ng, cu, on, m thanh, nhp iu, hnh nh,...) m bn thn h thng ngn ng ngh thut ny c kh nng gy cm xc (tnh truyn cm). + Tnh hnh tng c th hin qua h thng ngn ng ngh thut trong tc phm m h thng ngn ng ngh thut ny l kt qu vn dng ngn ng cng ng ca tng ngh s c th mang du n ca c tnh sng to GV Nguyn Minh Tr 413

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 ngh thut (tnh c th). 3. Bi 3: - Canh cnh: thng trc, day dt, trn tr, bn khon. - Rc, git. 4. Bi 4: - im ging nhau: + u ly cm hng t ma thu. + Xy dng thnh cng hnh tng ma thu. - Khc nhau:+ V hnh tng: Ma thu trong th Nguyn Khuyn vi bu tri bao la, trong xanh, tnh lng, nh nhng. Trong th Lu Trng L, ma thu c m thanh xo xc, l vng lc chuyn ma. Trong th Nguyn nh Thi, ma thu trn y sc sng mi. + V cm xc: Nguyn Khuyn yu cnh trong sng, tnh. Lu Trng L bng khung vi s thay i nh nhng. Nguyn nh Thi cm nhn c s hi sinh ca dn tc trong ma thu. + V t ng: Nguyn Khuyn ch n cc t ng ch mc v khong cch, mu sc, trng thi hnh ng. Lu Trng L ch dng m thanh biu hin cm xc. Nguyn nh Thi miu t trc tip hnh nh v cm xc. + V nhp iu: Th Nguyn Khuyn nhp iu nh nhng. Th Lu Trng L nhp iu chm, bun, y bn khon, trn tr. Th Nguyn nh Thi nhp iu vui say, no nc. Cc tc gi cc thi i khc nhau, tm trng khc nhau, du n c nhn khc nhau (1 nh th c in, 1 nh th lng mn, 1 nh th cch mng) E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- Hon thin cc bi tp. - Son on: Trao duyn (Truyn Kiu) GV Nguyn Minh Tr 414

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

Ngy son: Ngy son: Tit: 85. c vn:

trao duyn
(Trch Truyn Kiu- Nguyn Du) A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Hiu c din bin tm trng y mu thun, phc tp, b tc ca Thy Kiu trong m trao duyn. Qua , thy c s ng cm mnh m, su sc ca Nguyn Du i vi hon cnh au kh v phm cht cao qu ca nhn vt: c hi sinh, lng v tha. - Nm c ngh thut miu t ni tm nhn vt: c thoi ni tm, phn tch tm l bc thy, kt hp ngn ng dn gian v bc hc c sc. - Rn k nng c th tr tnh, th lc bt, din xui v phn tch tm l nhn vt trong th tr tnh. B. S chun b ca thy tr: - Sgk, sgv, Truyn Kiu v cc ti liu tham kho. - Hs son bi. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: GV Nguyn Minh Tr 415

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc hnh thc c din cm, trao i tho lun, pht vn- m thoi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: Cu hi: Nu cc c trng ca phong cch ngn ng ngh thut? VD? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Mng Lin ng ch nhn khi qut v thn th Thy Kiu: Khi la lng tnh th, ngi ta n khen ti chu ngc; khi duyn a kim ci non bin th bi; khi t ni ba o, ca nh tan tc; khi lu xanh, khi rng ta ci i v ngh cng chn chn; khi kinh k, khi can qua, mi tng tri ngh cng t li.... Tht vy, Thy Kiu phi tri qua hu ht nhng au kh ca ngi ph n di ch phong kin: gia nh li tn, tnh yu tan v, lm gi thanh lu, lm n t, lm v l, tu hnh bt c ch v ri ko chng ko con gia 30 tui i. Bi hc hm nay, chng ta s cng tm hiu on trch Trao duyn thu hiu ni au v bi kch tnh yu tan v ca nng. Hot ng ca Yu cu cn t gv v hs Gv tm lc I. Tiu dn: nhng s vic V tr on trch: chnh trc on - Thuc phn 2 ca tc phm: Gia bin trch:Bn sai v lu lc. nha gy nn v - T cu 723- 756/ 3254 cu lc bt. n oan tri i vi gia nh Kiu khin nng buc phi hi sinh mi tnh vi Kim Trng, bn mnh c tin chuc cha v em khi n tra kho d man. Vic bn mnh thu xp xong II. c- hiu vn bn: GV Nguyn Minh Tr 416

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 xui, Kiu ngi 1. c. thao thc trng 2. B cc:3 phn. m ngh n + P1: 12 cu u Thy Kiu tm thn phn v cch thuyt phc, trao duyn cho Thy tnh yu l d Vn. ca mnh. Nng + P2: 14 cu tip Thy Kiu trao k khn khon nh vt cho em v dn d em. Thy Vn thay + P3: 8 cu cn li Tm trng au mnh tr ngha n, tuyt vng ca Thy Kiu. cho chng Kim... Yu cu hs c din cm. Gv nhn xt, hng dn ging c: on th l li dn d, tm s ca Thy Kiu i vi Thy Vn, cy nh em gi rut mt vic thing ling 2. Tm hiu vn bn: trong tm trng a. 12 cu u: au n, tuyt * 2 cu u: hon cnh c bit khc vng c vi thng. nhp iu - Cy nh (cy- thanh trc m chm, ging tha iu nng n gi s qun qui, au thit. Cng v n, kh ni; nh- thanh bng). sau, Thy Kiu hm hi vng tha thit ca mt c thoi ni li trng tri, c ta nng, gi gm, tm ging vt ni, tin tng ni quan h rut tht. c chm, khn Nng dng t ny v vic nng cy nh thit, nghn va t ngt va rt quan trng vi c ngo nh ting hai ngi. khc no nng, c - Chu nhn (t nguyn). nn, hai cu ni p, bt buc, khng nhn cui th v a khng c. thnh ting - Ly thi knh cn vi ngi b trn tht, ting khc, hoc vi ngi mnh hm n. ngt lng i. GV Nguyn Minh Tr 417

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 - Theo di cu - Tha thi knh cn, trang trng chuyn Thy Hon cnh c bit khc thng: Kiu- Thy Vn, Kiu l ngi phin ly, mang n chnh c th ngt ngi em gi rut ca mnh. dng tm s ca Thy Kiu thnh my chng nh d phn tch? Gv dn dt: Sau khi chp nhn bn mnh lm l M Gim Sinh vi gi vng ngoi bn trm, vic nh tm thong dong, Thy Kiu Mt mnh nng ngn n khuya/ o dm git l, tc xe mi su, Thy Vn cht tnh gic xun/ Di n gh xung n cn hi han. Lc ny, Thy Kiu mi bc l ht * 10 cu tip: tm s, - Tng t: tnh yu nam n; gnh tng nguyn ca t ngi xa xem tnh yu l mt gnh mnh vi em. ngha v, gnh nng, ch tnh i lin - c hai cu vi ch ngha, gia nhng ngi yu u, em thy nhau c mi duyn tin nh, sn c t trong li ca kip trc. Thy Kiu (1 ng- Cu 3 s dang d, tnh yu tan v. i ch) ni vi - Mi t tha - mi tnh duyn Kim Thy Vn (1 ng- Kiu i em) c g cch ni nhn mnh. GV Nguyn Minh Tr 418

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 khc thng? iu trn trng vi Vn v nng hiu s d cm cho thit thi ca em. Thy Vn thy - Mc em ph mc, y thc va c hon cnh, tm mong mun va c p buc Thy l c bit ntn Vn phi nhn li. ca ngi ch? Cu 3- 4: Thy Kiu mong mun, p Gi m: Nhng buc Thy Vn thay mnh ni duyn nt ngha ca cng Kim Trng. t cy, chu - Cu 5 8: k li vn tt cu chuyn li, ly, tha tnh yu ca Kiu- Kim. c g khc th- - Cu 9 12: li thuyt phc Thy Vn ng? C th thay ca Kiu t cy bng + Ngy xun phng thc chuyn nh, chu bng nhn ko? ngha n d tui tr. L do th nht: Thy Vn cn tr. V sao? Gv dn dt: 10 + Tnh mu m tnh cm ch em rut cu tip l cu tht. chuyn cn ni + Li nc non li nguyn c trong tnh v c nguyn ca yu. Kiu. Ngay sau L do th hai: Vin n tnh cm thi khn ch em rut tht, Kiu mong Vn thay thit yu cu mnh tr ngha vi chng Kim. hai cu trn, + Thnh ng tht nt xng mn, Thy Kiu a ra ngm ci chn sui ch ci cht. c nguyn ca L do th ba: c vy th Kiu c mnh: mong cht cng c mn nguyn, thm ly Thy Vn thay v em gip mnh sng trn ngha vi mnh ni duyn chng Kim. cng Kim Trng Phm cht ca Thy Kiu: gii thch + Sc so khn ngoan. ngay cho thi + Lun ngh n ngi khc hn c bn khn khon, thn mnh c hi sinh, lng v tha. nhn mnh, knh cn vi Thy Vn rt khc thng trn. - Trong 4 cu GV Nguyn Minh Tr 419

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 K t...vn hai, Thy Kiu b. 14 cu tip: ni n iu * Cu 13 - 14: g? Nng - Thy Kiu trao k vt tnh yu cho thuyt phc em Thy Vn: bng nhng l l chic vnh, bc t my. ntn? Vi ngi ngoi cuc: ko c gi tr vt - Qua li thuyt cht ng k. phc Thy Vn Vi Thy Kiu: qu gi, gi tnh cm ca Thy Kiu, su nng, li th c thing ling ca em thy nng l Kim- Kiu. ngi c phm - Ca chung ca Kim, Kiu. cht g c nay cn l ca Vn. bit? tic nui, au n. Hs tho lun, Kiu ch c th trao duyn (ngha) pht biu. Gv nhn xt, nhng tnh ko th trao ko thanh thn b sung: Qua ngh n ci cht. cch ni, lp lun - Ca tin: phm n, mnh hng cht ch, hp l, nguyn nhng vt gn b, gi tnh t tnh ca yu Kim- Kiu. Thy Kiu, Trao k vt cho em, l tr Kiu bo phi chng ta thy trao nhng tnh cm th mun nu gi. nng v sc so Bit bao ging x trong hai ch ca khn ngoan ngay chung y. Bit bao tic nui, n au. c trong bi kch Nng t nhn mnh l ngi mnh bcln nht ca i ngi c s phn bt hnh. Nng ch c mnh. ng thi, th ph thc cho Vn vic ni mi nng cng lun duyn dang d vi Kim Trng tr l ngi ngh cho ngha cho chng ch ko th trao tnh ngi khc n yu. Nn sau khi trao k vt, trao duyn qun bn thn ri nhng nng ko tm c s thanh thn. Nng coi mnh nh cht... mnh... - Thy Kiu trao * Cu 15-24: nhng k vt - Cnh sum hp ca Kim Trng - Thy tnh yu (chic Vn Linh hn c c, bt hnh ca vnh, bc t Thy Kiu. my) cho Thy tnh yu thy chung, mnh lit. Vn. Chng c thc ngy cng r hn v bi kch GV Nguyn Minh Tr 420

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 gi tr vt cht ca Thy Kiu. g nhiu vi ngi - Ngy xa thi gian qu kh xa xi ngoi cuc ko? thi gian tm l, chia cuc i Kiu lm Vi Kiu, chng hai mng i lp: c gi tr ntn? Qu kh Hin ti Nhn xt v cc hnh phc, ti chia li, tan v t ca chung, t ngt, ca tin? p, rc r. thm khc. Hs tho lun, Qu kh tr thnh o nh v cng pht biu. xa xi. Gv nhn xt, b - Hng lot nhng t ni v ci cht: sung. hn, nt thn b liu, d i, thc oan ni au n tuyt vng v d cm tng lai bt hnh ca Kiu. Mt ngi ... thc oan Kiu v ra vin cnh tng lai i lp gia mt bn l cnh sum vy ca Kim Trng - Thy Vn vi mt bn l linh hn c c, bt hnh ca nng. Vy l d c cht nng vn ko qun c mi tnh vi chng Kim. Ni cch khc l mt tnh cm bn cht, thy chung, mnh lit. Nng thc ngy cng r hn v bi kch ca mnh nn chuyn t i thoi sang c thoi ni tm. Trong khi d cm v vin cnh tng lai mnh phi cht oan, cht hn, hn t ti bay vt v trong gi, ko siu thot c, nhng vn mang nng li th, Kiu nh cng dn qun s c mt ca em c thoi. Gv lin h n cu chuyn v anh Trng Chi (gii thch cu D i ... thc oan). Trng Chi cn tm c s ng cm ca M Nng sau khi chng cht nhng vi Kiu bi kch tnh yu ko c gii quyt v mi ch l o gic ca mai sau. c. 8 cu cui: - thc v hin ti: By gi 421

- Phn tch cch cm nhn thi gian ca Kiu qua cc trng t ngy xa, by gi? Tm trng ca nng c bc l ntn?

GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 + Trm gy bnh tan. + Phn bc nh vi. + Nc chy, hoa tri. Nhng thnh ng ch s tan v, d dang, bc bo, tri ni ca tnh duyn v s phn con ngi. - Hng lot cc cu cm thn: tnh yu mnh lit s chia bit vnh vin. ni au n, tuyt vng n m - T d cm v sng. mt tng lai m - Ngi mnh bc(phn trn) ngi ph m, kh au, bc. Kiu quay tr li - Ly (ly tnh qun) t li. vi hin ti ph vnh bit. phng. Tm nhng t ng - Hai ln gi tn Kim Trng tc ti, ch thc hin nghn ngo, au n n m sng. Kiu qun i ni au ca mnh m ti ca Kiu? ngh nhiu n ngi khc c hi sinh cao qu. 8 cu cui, Kiu chuyn hn sang c thoi ni tm mang tnh cht i thoi vi ngi vng mt (Kim Trng). Hng lot cc cu cm thn gi tnh yu mnh lit nhng s chia bit l vnh vin. Bi kch cng ln cao, Kiu cng au n, tuyt vng n m sng, qun c t chuyn sang ni vi ngi vng mt l chng Kim. Thy Kiu t ch nhn mnh l ngi mnh bc, gi li t nhn l ngi ph bc chng Kim. V vy, ang c thoi, nng quay sang i thoi tng tng vi Kim Trng, gi tn chng trong n au n m sng. Ci ly y khc vi ci ly phn u. Kiu nhn tt c li v mnh nhng no nng c li g u!... Nhng dng tip on trch ny, chng

GV Nguyn Minh Tr

422

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 ta cn thy nng au n , tuyt vng n ngt i: Cn li hn ngt mu say/ Mt hi lng ngt, i tay gi ng... III. tng kt: Ghi nh (sgk). Hs c v hc phn ghi nh (sgk). on trch thuc ti truyn thng: tnh yu tan v. Trm nm nh li hn h/ Cy a bn c con khc a; Tc mai si ngn, si di/ Ly nhau chng ng, thng hoi ngn nm... Nguyn Du th hin thnh cng bng ti nng v tm lng nhn o su sc. E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- Hc thuc on trch. - Son on Ni thng mnh (Truyn Kiu).

GV Nguyn Minh Tr

423

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

Ngy son: Ngy son: Tit: 86. c vn:

ni thng mnh
(Trch Truyn Kiu- Nguyn Du) A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Hiu c tnh cnh tr tru m Thy Kiu phi ng u v thc su sc ca nng v phm gi. - Thy c vai tr ca ngh thut: tng trng- c l, ip t, cc hnh thc i xng, ngh thut t cnh ng tnh. B. S chun b ca thy tr: - Sgk, sgv, Truyn Kiu v cc ti liu tham kho. - Hs son bi theo cc cu hi ca sgk. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc hnh thc c din cm, trao i tho lun, pht vn- m thoi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: Cu hi: c thuc on trch Trao duyn? Nhn xt v v p ca nhn vt Thy Kiu qua on trch ? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: ng thi v nhiu thp k sau, ko phi ngi c no cng ng cm, thng xt nng Kiu, nht l vi on i nng phi lm k n. Nguyn Cng Tr tng ln n on trng cho ng kip t dm!. Chu Mnh Trinh li ng cm, bnh vc Si t mnh theo gi bay i/ Cnh hoa rng chn g t sch,... c sc v ng khm phc thin ti v tm lng ca Nguyn Du l ng ly nhn vt k n lm nhn vt trung tm ca mnh. Hn th na, ng cn ng cm, ngi ca nng Kiu nh mt bng sen gn bn m chng hi tanh mi bn. Chng ta s cng tm hiu tm trng ca nng trong nhng ngybuc

GV Nguyn Minh Tr

424

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 phi ch tip khch theo lnh ca T B hiu r iu . Hot ng ca gv Yu cu cn t v hs - Tm lc cc s I. V tr on trch: vic xy ra trc - Thuc phn: Gia bin v lu lc. on trch ny? - T cu 1229-1248. Hs pht biu. Sau khi bn mnh cho M Gim Sinh, Gv nhn xt, b Thy Kiu ri vo lu xanh ca m T sung: B. Phn ut v b la gt v lm nhc, nng rt dao t t nhng ko thnh. lu Ngng Bch, nng li mc la S Khanh, b T B nh p ti bi, n mc phi ku ln: Thn ln bao qun lm u/ Tm lng trinh bch t sau xin Yu cu hs c cha. Nng buc phi chp nhn lm din cm. k n... Hng dn ging II. c- hiu vn bn: c: chm, xt 1. c. xa, ngm ngi. 2. B cc: 3 phn. - Tm b cc ca - 4 cu u: hon cnh sng ca Thy on trch? Kiu. - 8 cu tip: tm trng ca Thy Kiu. - c 4 cu u, - 8 cu cui: khi qut ni nim tm em thy cnh trng ca Thy Kiu bng cnh vt. sinh hot lu 3. Tm hiu on trch: xanh hin ln qua a. 4 cu u: li k - t ca tc - Cnh sinh hot chn lu xanh: n o, gi ntn? Cc nhn nhp. hnh nh: bm l - Nhng hnh nh n d tng trng c l: ong li, l gi bm l ong li, l gi cnh chim, cuc cnh chim, cuc say y thng, trn ci sut m, Tng say y thng, Ngc, Trng Khanh. trn ci sut t cnh sng thc ca Thy Kiu vi m, Tng Ngc, thn phn mt k n lu xanh. Trng Khanh l gi c chn dung cao p ca cc hnh nh nhn vt. ntn? ngha ca th hin thi trn trng, cm chng? Phn thng ca tc gi vi nhn vt. GV Nguyn Minh Tr 425

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 tch s sng to - Cm t: bm l ong li. ca Nguyn Du Nguyn Du tch hai t ghp (ong trong cm t bm bm, l li) to thnh cp tiu i: bm l ong li? l/ ong li. Hs tho lun, pht c th ha, nhn mnh hin thc tr biu. tru ca Kiu ni lu xanh: bn khch Gv nhn xt, b lng chi ra vo dp du, tp np. sung: Miu t - Cc hnh nh i xng: cuc sng ca Cuc say y thng - Trn ci sut Thy Kiu chn m. thanh lu, Sm a Tng Ngc - Ti tm Trng Nguyn Du ko n Khanh trnh hin thc din t cuc sng nhc nh ch ko nhng cng ko di ca Kiu. miu t hin thc trn tri khin tc phm sa vo nhng iu t dm, nn ng chn nhng b. 8 cu tip: hnh nh tng tr- - Li k, ngi k: chuyn t khch quan ng, c l... (4 cu trn) ch quan - Thy Kiu Gv chuyn , nu by t trc tip ni lng mnh. vn : Nhn - Khi tnh ru/ lc tn canh. xt v ging Nhp ct 3/3. iu, li k, ngi Thi gian v ko gian vng lng, c k? S bin i liu- khonh khc him hoi Thy ca nhp th v Kiu i din vi chnh con ngi thc tc dng ngh ca mnh. thut ca n? - Git mnh/ mnh li thng mnh/ xt Nhn xt v hiu xa. qu ca cc ip t, cc cu hi v Nhp ct 2/4/2 t ngt cng hai cu cm thn? ch git mnh tm trng thng Nhng hnh nh tht. i xng v ip t mnh- 3 ln lp li trong ngha ca n? T mt cu th to cm gic nng n. xun c Cu th nh mt ting nc xen ting th di. ngha g? GV Nguyn Minh Tr 426

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 Hs tho lun, tr Ni thng mnh- biu hin s t li. thc ca con ngi c nhn trong lch s Gv nhn xt, b VHT. l thc v phm gi, nhn sung: cch v quyn sng ca bn thn. - Nhng mnh Nu 4 cu trn l li miu t hon no c bit xun cnh khch quan ca tc gi th 8 l g. Xun cu ny, tc gi v nhn vt c s y ko ch tui ng cm su sc. Nguyn Du nh tr, v p, sc nhp thn vo nhn vt. Nhn vt t tr... m ch hnh by t trc tip v tm trng ca phc la i. mnh. Cu th Git mnh mnh li hTrong cuc sng ng mnh xt xa th hin r ni thlm v khp ng- ng mnh ca nhn vt chnh. Ngi i ta, Thy Kiu ph n xa thng c gio dc theo tinh ch thy nhc thn an phn th thng, cam chu, nh, tr l, v nhn nhc. Khi nhn vt bit Git cm. mnh mnh li hng mnh xt xa, iu mang ngha cch mng (s bin i ln) trong s t thc. Con ngi ko ch bit hi sinh , nhn nhc, cam chu m c thc v phm gi, nhn cch bn thn - thc v quyn sng ca bn thn. Qu kh i lp vi hin ti mt cch khc lit. D vng ch c gi ln qua mt cu cn hin ti c nhc n lin tip trong nhiu cu th. Kiu va nh li nhng nm thng hnh phc m m trng r mn che th hin ti khc lit p n, ko kp hoi nim ng li thnh gic m. Hin ti ph phng l mt m nh nghin nt qu kh ti p. - Khi sao phong gm r l Gi sao tan tc ... qu kh m m, hnh phc, trong trng hin ti b ch p, vi dp ph phng, ti nhc ch. - Sao:+ i t nghi vn. GV Nguyn Minh Tr 427

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

Gv chuyn : Ko ch c qu kh i lp vi hin ti m bn thn cuc sng hin ti ca Kiu cng l mt s i lp b bng. Em c ng tnh vi kin ko? V sao? Tm trng ca Kiu 8 cu ny? Qua , em thy nhng phm cht no ca nng? Hs tho lun, pht biu. Gv nhn xt, b sung.

+ Tr t cm thn. + Dng trong hnh thc i: khi sao/ gi sao. + Dng trong hnh thc ip: khi sao, gi sao, mt sao, thn sao. Ging th ay th hin ni au n, ti nhc, ch ca nng Kiu. - Cc cp tiu i sng to: dy gi/ dn xng, bm chn/ ong chng, ma S/ my Tn. Cuc sng hin ti ti nhc, ch. Tm trng chn chng, mi mt, gh s chnh bn thn mnh ca nhn vt khi b y vo hon cnh sng nh nhp. - Xun hnh phc, nim vui hng hnh phc la i. Tm trng: au bun, ti h n ch, chn chng, mi mt, gh s chnh bn thn mnh ca nhn vt khi b y vo hon cnh sng nh nhp. c. 8 cu cn li: - Cuc sng k n ca Kiu: V ngoi Thc cht tao nh, c nh nhp, ti nhc. cm, k, thi, tu, l phong, hoa, tuyt, nguyt. - Cnh no cnh chng eo su Ngi bun cnh c vui u bao gi. Mi quan h tng ng: ngoi cnh tm cnh, cnh - tnh. Khi qut quy lut tm l ca con ngi c biu hin trong th vn: con ngi nhn thin nhin qua lng knh tm trng. Nu ln mt bin php ngh

GV Nguyn Minh Tr

428

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 thut ph bin ca vn hc: t cnh ng tnh. Tm trng: gng go, bun au, ti h, chn chng, b bng. thc nhn phm ca mt tm hn cao thng, trong trng. Nguyn Du nhn vt t khng nh phm gi cao p ca mnh gia chn bn nh.Ni ch c th - Khi qut nhng cp i th xc ca nng ch ko th lm nt chnh v ni nhc tm hn, phm gi ca nng. dung v ngh Tm trng bun au, ti h, chn chthut ca on ng, t thng mnh cho thy r thc trch? v nhn phm ca Thy Kiu- mt tm hn trong trng, cao thng, mt bng sen gia chn bn nh... III. Tng kt: 1. Ni dung: Ni thng thn xt phn v thc cao v nhn phm ca nhn vt gi tr hin thc v nhn o su sc. 2. Ngh thut: - c l tng trng, i xng, ip t, ip ng. - T cnh ng tnh. E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- Hc thuc on trch. - Son bi: Lp lun trong vn ngh lun.

Ngy son: Ngy dy: Tit: 87. Lm vn: GV Nguyn Minh Tr 429

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

lp lun trong vn ngh lun

A. Mc tiu bi hc: Gip hs: - Cng c v nng cao hiu bit v yu cu v cch thc xy dng lp lun hc THCS: khi nim v lp lun, cch xc nh lun im, tm kim lun c v s dng cc phng php lp lun. - Rn k nng lp lun trong vit vn ngh lun v dng l l khi tranh lun trong giao tip hng ngy. B. S chun b ca thy tr: - Sgk, sgv. - Thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc hnh thc trao i tho lun, thc hnh lm cc bi tp. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: Cu hi: c thuc lng on trch Ni thng mnh? Tm trng ca Kiu c th hin qua on trch? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: ch ca vn bn ngh lun l thuyt phc c ngi nghe, ngi c. Mun vy, vn bn ngh lun phi c h thng lp lun cht ch, sc so. Bi hc hm nay, chng ta s cng tm hiu v vn ny. Hot ng ca gv Yu cu cn t v hs Hs c v lm I. Khi nim lp lun trong bi vn bi tp trong sgk. ngh lun: Gv nhn xt, b 1. Tm hiu ng liu: sung: - Mc ch lp lun: thuyt phc i - on vn ca phng t b ch xm lc. Nguyn Tri ch - L l: s dng l l, ko + Ngi dng binh gii l ch bit xt dng dn chng. thi th. - Xut pht t + c thi c th th bin mt lm cn, chn l tng ha nh thnh ln. qut: Ngi dng + Mt thi ko th th mnh quay thnh binh gii l ch yu, yn thnh nguy. GV Nguyn Minh Tr 430

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 bit xt thi Kt lun: Nay cc ng...c. th 2 h qu: + c thi c th bin mt thnh cn, nh thnh ln. + Mt thi ko th th mnh thnh yu, yn thnh nguy. l cc c s khng nh bn Vng Thng 2. Lp lun: l a ra cc l l, bng ko hiu thi th, chng nhm dn dt ngi nghe (c) li di tr nn ch n mt kt lun no m ngi ni l k tht phu (vit) mun t ti. hn km, cm II. Cch xy dng lp lun: chc tht bi. 1. Xc nh lun im: - Lun im: l kin th hin t tng, quan im trong bi vn ngh lun. - Tm hiu ng liu: Hs c sgk. Vn : Thc trng s dng ting nc - Th no l lun ngoi ln lt ting Vit ca ngi Vit im? Cn c thi t trng trong vic s dng ting m (ch ta). Hs c v lm - Quan im ca tc gi: bi tp. + Khi no tht cn thit mi dng ting nGv nhn xt, c ngoi. cht ng. + Thi t trng v m bo quyn c thng tin ca ngi c. + Ph phn bnh snh ting nc ngoi ca ngi Vit. - Cc lun im: + Ting nc ngoi (ting Anh) ang ln lt ting Vit trong cc bng hiu, bin qung co nc ta. + Mt s trng hp ting nc ngoi c a vo bo ch mt cch ko cn thit, gy thit thi cho ngi c. GV Nguyn Minh Tr 431

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 2. Tm lun c: - Lun im 1: Ting nc ngoi, ch yu l ting Anh, ang ln lt ting Vit trong cc bng hiu, bin qung co nc ta. Cc lun c: + Ch nc ngoi, ch yu l ting Anh, nu c th vit nh t di ch Triu Tin to hn pha trn. + i u, nhn u cng thy ni bt nhng bng hiu ch Triu Tin. + Trong khi th mt vi thnh ph ca ta nhn vo u cng thy ting Anh, c bng hiu ca cc c s ca ta hn hoi m ch nc ngoi li ln hn c ch Vit, c lc ng ngng tng nh mnh lc sang mt nc khc. - Lun im 2: Mt s trng hp ting nc ngoi c a vo bo ch mt cch ko cn thit, gy thit thi cho ngi c. Cc lun c: + Triu Tin:- C 1 s t bo, tp ch, s bo xut bn bng ting nc ngoi, in rt p. - Th no l ph- Nhng cc t bo pht ng php lp hnh trog nc... cn c. lun? + Trong khi ta, kh nhiu t bo... thng tin. - Tm phng 3. La chn phng php lp lun: php lp lun - Phng php lp lun l cch thc la trong on vn chn, sp xp lun im , lun c sao ca Nguyn Tri, cho lp lun cht ch v thuyt phc. Hu Th? - on vn ca Nguyn Tri: phng php din dch v quan h nhn- qu. - Bi vn ca Hu Th: phng php quy np v so snh i lp. - Ngoi ra cn c cc phng php: + Nu phn . GV Nguyn Minh Tr 432

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 + Ngy bin (l xut pht t 1 thc t hin nhin no suy ra nhng kt lun ch quan nhm bc b kin ca i phng. Kt lun chung c th ng khi ch dng b mt hin tng, sai khi xem xt bn cht ton din). + Loi suy (da vo s so snh 2 hoc hn 2 i tng, chng ta tm ra c nhng thuc tnh ging nhau no , t suy ra chng c nhng thuc tnh ging nhau khc. Phng php ny c tnh cht ngu nhin nn cn tm ra Yu cu hs tho cng nhiu thuc tnh ging nhau, c lun lm cc bi bit l cc thuc tnh bn cht). tp. * Ghi nh:(sgk). Gv nhn xt, III. Luyn tp: cht p n. 1. Bi 1: - Lun im: Ch ngha nhn o trong VHT rt phong ph, a dng. - Lun c: + L l: Ch ngha nhn o biu hin: - Lng thng ngi. - Ln n, t co cc th lc bo tn ch p ln con ngi. - Khng nh, cao con ngi v cc mt phm cht, ti nng, nhng kht vng chn chnh,... Hs tm cc dn - cao nhng quan h o chng c th c... minh ha cc + Dn chng: lun im. - Cc tc phm vn hc i LGv nhn xt, b Trn. sung. - VHVN th k XVIII- gia th k XIX. 2. Bi 2: a. c sch mang li cho ta nhiu iu b ch: - Gip ta tch ly v m rng tri thc v t nhin v x hi. GV Nguyn Minh Tr 433

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 - Gip ta khm ph ra bn thn mnh. - Chp cnh c m v sng to. - Gip rn kh nng din t. b. Mi trng ang b nhim nng n: - t ai b xi mn,sa mc ha. Yu cu hs vit - Ko kh nhim. on vn lm r - Nc b nhim bn ko th ti cy, n mt trong nhng ung, tm ra. lun im ca - Mi sinh ang b tn ph, b hy dit. bi 1. Nu ko cn c. VHDG l nhng tc phm ngh thi gian c th thut ngn t truyn ming: giao thnh bi - VHDG l nhng tc phm ngn t. tp v nh. - VHDG l nhng tc phm truyn ming. 3. Bi 3:

E. Cng c, dn d: Yu cu hs: - Hc bi, hon thin cc bi tp. - Son bi: Ch kh anh hng (Truyn Kiu).

GV Nguyn Minh Tr

434

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

Ngy son: Ngy dy: Tit: 88. oc vn:

ch kh anh hng
(Trch Truyn Kiu- Nguyn Du) A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Hiu c ch kh anh hng cua nhn vt T Hi di ngi bt sng to ca Nguyn Du. - Thy c c sc ngh thut ca bt php t nhn vt anh hng l tng. - Rn k nng c th tr tnh v phn tch nhn vt trong th tr tnh. B. S chun b ca thy tr: - Sgk, sgv. - Truyn Kiu v cc ti liu tham kho. - Thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc hnh thc c din cm, trao i tho lun, pht vn- m thoi, so snh. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: Cu hi: Nu khi nim lun im, lun c? Tm lun c cho lun im: c sch em li cho ta nhiu b ch? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Trong sut m trng 15 nm lu lc y kh nhc, ng cay ca Thy Kiu, T Hi bng t GV Nguyn Minh Tr 435

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 ngt xut hin ri li bin mt. Nhng khonh khc ngi sao y ta sng, Kiu nh oai hm ca T thc hin m c cng l bo on tr n phn minh. Trong Kim Vn Kiu truyn, Thanh Tm Ti Nhn gii thiu T Hi c hiu l Minh Sn, vn ngi t Vit, l mt tay ho hn, tm tnh khong t, lng ln lao, anh hng rt mc tinh thng lc thao nhng li xut thn t mt nho sinh thi hng, b i lm ngh bun bn... c v tm thng. Trong Truyn Kiu, Nguyn Du lc b nhng chi tit tm thng y, s dng bt php lng mn vi nhng hnh nh tng trng c l xy dng nhn vt T Hi va l 1 bc i trng phu anh hng ci th, 1 trng s tung honh thin h va l 1 ngi c tm lng lng. Khi t cnh chia tay ca T Hi vi Thy Kiu, Thanh Tm Ti Nhn ch ni trong mt cu (V chng on t chng na nm, T Hi lin t bit Thy Kiu ra i) nhng Nguyn Du li s dng ti 18 cu lc bt din t sinh ng tm trng ca Thy Kiu, c bit l ch kh anh hng ca T Hi. Hot ng ca gv Yu cu cn t v hs - Nu v tr on I.V tr on trch: trch? K vn - Thuc phn: Gia bin v lu lc. tt cc s vic tr- - T cu 2213- 2230/ 3254 cu. c on trch Ri vo lu xanh ca Bc B, Bc Hnh ny? c cc cu Chu Thai, Kiu tnh c gp 1 v miu t T Hi? khch c bit, phi phm t ngoi Hs pht biu. hnh, iu b, c ch ho hip n Gv nhn xt, b ti nng, ch kh tung honh thin h: sung. Ln thu gi mt trng thanh...Ph nguyn snh phng, p duyn ci rng. Sau na nm chung sng hnh phc, T Hi t bit Kiu ra i thc hin ch Hs c on ln... trch. II. c- hiu vn bn: Gv nhn xt, hng 1.c. dn ging c: 2.B cc: 3 phn. on trch gm - P1: 4 cu u bi cnh dn n ging k - t ca cuc chia li gia Thy Kiu v T Hi; GV Nguyn Minh Tr 436

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 tc gi v li ni ch kh v t th oai hng ca T Hi. trc tip ca cc - P2: 12 cu tip cuc i thoi gia nhn vt. Thy Kiu v T Hi. + Ging k-t: - P3: 2 cu cn li T Hi dt o ra chm ri, khm i. phc, ngi ca. + Ging Kiu: nh nh, tha thit. + Ging T Hi: 2. Tm hiu on trch: nh c, ho a. 4 cu u: hng. - Na nm: khong thi gian Thy Kiu - Tm b cc ca v T Hi chung sng. on trch? - Hng la: hnh nh c l tnh yu. Gv dn dt: Hng la ang nng tnh yu nng Nhng k tm th- nn, say m ca Thy Kiu- T Hi. ng tm n lu xanh ca Bc B, Bc Hnh ch tha th gi trng. Cn T Hi, ngi anh hng y tm gp Thy Kiu l tm ngi tri m tri k. Vy nn, sau khi chuc nng ra khi lu xanh, k anh hng v ngi con gi ti sc chung sng tht yn m, hnh phc. Tnh - Trng phu (i trng phu): ngi n cm ca h tri ng c ch kh, bc anh hng vi hm qua na nm, vn ngha khm phc, ca ngi. ang nng - Lng bn phng cm t c l. nn, say m ch nguyn lp cng danh, s nghip na nm hng ln (mu b vng), ch kh anh hng la ng nng. tung honh thin h. GV Nguyn Minh Tr 437

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 Nhng tnh yu d l l tng anh hng thi trung i. c mnh lit, - Thot (tnh t): dt khot, mau l, tnh tri k d c kin quyt, ch s nhanh chng trong mn m song khonh khc bt ng. chng c sc Cch x s dt khot, khc thng ca km gi bc T Hi. chn ca T Hi? Bi cnh dn n cuc chia li - Em hiu ntn v gia T Hi v Thy Kiu: ngi anh t trng phu, hng gp ngi p tri k, ang say cm t lng bn m trong hnh phc la i, cht phng, c ngh n ch ln cha thnh, ng bit l t thot lng bn phng, dt o ra i theo ting cho thy cch gi ca ch. ngh, cch x s ca T Hi ntn? Hs tho lun, pht biu. Gv nhn xt, b sung. - Bn phngnam, bc, ty, ng ch thin h, th gii. Theo Kinh L, ngi xa khi sinh con trai, ngi ta lm 1 ci cung bng cy du, mi tn bng c bng (ni tt: tang bng) bn tn ra 4 hng, tng trng cho mong mun sau ny ngi con trai y s lm nn s nghip ln. - Lng bn phng kht vng b vng, lm nn GV Nguyn Minh Tr 438

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 s nghip phi phm. -ng lng bn phng ch kh anh hng tung honh thin h. cng l l tng ca ngi anh hng thi trung i. K lm trai phi lp cng ging danh, ch hng bn phng, quyt mu s nghip phi thng ch ko khun cuc i, ch hng ca mnh trong khun kh gia nh t tng. Lin h: Cng danh nam t cn vng n/ Lung thn tai nghe chuyn V Hu (T lng- Phm Ng Lo); Ch lm trai dm nghn - T th: da nga/ Gieo + Thanh gm yn nga: 1 mnh, 1 gThi Sn nh ta m, 1 nga. hng mao (Chinh + Thng rong: i lin 1 mch. ph ngm- on t th oai phong, ho hng snh ngang Th im); Ch vi tri t lm trai nam bc - Cch miu t: t nhn vt snh ng ty/ Cho ngang vi ko gian tri b mnh mang. ph sc vy vng Cm hng v tr. trong bn b Ngi ca ngi anh hng mang tm vc (Ch anh hng- v tr. Nguyn Cng 4 cu u miu t: GV Nguyn Minh Tr 439

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 Tr)... T Hi + Bi cnh chia li gia Thy Kiu v T qu ko phi l Hi. ngi ca 1 h, + Gii thiu ch kh anh hng ca T mt nh, 1 xm Hi. hay 1 lng. Con + T th oai phong, ho hng ca 1 con ngi ny l ca ngi mang tm vc v tr. tri t, ca bn b. 12 cu tip: phng. Mt con - Thy Kiu mun i theo T Hi. V: ngi nh th lc ra + Theo quy nh ca l gio phong i ko th i mt kin: phn gi th phi theo chng. cch tm thng + Do tm l ca nng lc ny. c. Chng ra i + C th nng mun ra i cng chia lc hnh phc - s, tip sc v cng gnh vc kh khn ng nng. Vy cng T Hi. ch nguyn lp l mong mun chnh ng, hp l, cng danh s thun tnh. nghip ln l tm Thy Kiu ko nhng l 1 ngi v m cn nguyn thng l 1 tri k ca T Hi. Nng ko ch yu trc ca T Hi. m cn hiu, khm phc v knh trng - hai cu tip, chng. Trong li nng ni vi chng, Nguyn Du nng ch vin n l gio PK. Song c miu t hnh l su thm trong nguyn y cn rt ng, t th ca nhiu nguyn do. Sau nhng nm thng T Hi ntn? Hnh kh nhc, phiu bt trong cnh on trnh T c xy ng, thi gian c sng bn chng l dng mang cm thi gian hnh phc nh trong m ca hng g? Tm nng. Chng l ch da vng chc vc ca chng nht ca nng. Nng ko mun xa ngi ntn? chng yu qu, ngi bn tri m tri k, Hs tho lun, tr ko mun sng trong c n ni t li. khch qu ngi y cm by him Gv nhn xt, b nguy. l tm l bnh thng, d sung, cht . hiu. - T Hi chi t mong mun ca Thy Kiu. l phn ng tt yu ca ngi - Thy Kiu xin anh hng chn chnh. c i theo T - Li t chi c bit: Hi liu c phi + Hi li hm trch Kiu: Sao nng ch v nng li c th thng tnh nhi n lm vy? GV Nguyn Minh Tr 440

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 mun tun th Bi chng coi nng l tri k ca mnh. ng quy nh + Khng nh nim tin tng st ca l gio phong vo tng lai, s nghip. kin- quy nh Nhng hnh nh thuc phm tr ko tam tng? gian: mi vn tinh binh, bng c rp Hs pht biu, ng; m thanh ho hng: ting ching tho lun. dy t kht vng ln lao, mu vGv nhn xt, b ng b, tm vc v tr ln lao ca ngi sung. anh hng T Hi. + Mc ch ra i: lm cho r mt phi thng - chng t kh nng, ch phi phm ca mnh. Hnh nh ngi anh hng oai hng, k v, bn lnh vi l tng cao c, ch v hoi bo ln lao tnh cht l tng ha. + Nhng li gii by, phn trn v hon cnh hin ti (bn b ko nh, theo cng thm bn) nhng kh khn ban u. + Li an i chn tnh tm l, su sc v gn gi. - T Hi l ngi tri + Li ha hn tnh dt khot, quyt k- thu hiu tm st ca T. su sc tm s ca Thy Kiu. 1 con ngi bnh thng, tm l su Trc s thuyt sc v gn gi, chn thc hn. phc hp l thu T Hi chi t mong mun ca Thy tnh ca nng Kiu. l phn ng tt yu ca ngi Kiu, T Hi c anh hng chn chnh ko b siu lng trchp nhn ko? V c n sc, vng bn gia nh- Ngi ra i u ko ngonh li( lin h t th ca sao? - Li p ca Kinh Kha bn b Dch Thy, ngi chin chng va l li s trong t duy lng mn cch mng ca thuyt phc va Nguyn nh Thi sau ny). iu ng l li bc bch ch ni y l cch ni c bit ca T kh. Em c ng Hi. Chng hi li, hm trch Kiu bi vi kin ngay trong bui u gp g chng lun xem nng l tri k, hiu mnh ko? V sao? - C ngi ni hn ai ht: Nghe li va , gt u/ Ci rng: Tri k trc sau my ngi!/ Khen GV Nguyn Minh Tr 441

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 chng biu cho con mt tinh i/ Anh hng on hin t cch 1 ngi gia trn ai mi gi. ng thi, tng lai anh hng, 1 con m chng v ra mi ch l nhng hnh ngi bnh thng, nh tng tng. Nhng cch ni ca chng tm l, su sc chan cha nim tin st vo s v gn gi, chn thnh cng. cng l l tng cao c thc 4 cu: ca chng. Rng nay... vi c. 2 cu cui: g . Em c chia - Thi , c ch: kin quyt, dt khot, s vi kin ko chn ch, do d, ko tnh cm ko? V sao? yu ui lung lc, cn bc. Hs tho lun, tr - Hnh nh chim bng- hnh nh n d li. tng trng cho ngi anh hng c l tng Gv nhn xt, b cao p, phi phm, mang tm vc v sung. tr. Cm hng: ngi ca, khng nh, l tng ha. c m cng l ca Nguyn Du.

III. Tng kt: - V p ca nhn vt T Hi: + Ch kh phi thng, mu cu nghip ln ly lng. + T tin, bn lnh. + Dt khot, kin quyt m li rt tm l, su sc v gn gi. - Bt php xy dng nhn vt: + L tng ha vi cm hng v tr. + S dng nhng hnh nh c l k v. + Li thoi trc tip th hin tnh cch t tin, bn lnh ca nhn vt. Gv dn dt: 2 cu cui li l li k ca tc gi. Cm hng v GV Nguyn Minh Tr 442

Trng THPT Thnh Long 10 cch miu t ngi anh hng l tng ca Nguyn Du trong 2 cu cui ny ntn? Gi m: Thi v c ch ca T Hi c miu t ntn? Nguyn Du gi m c g vo hnh nh ngi anh hng T Hi? - Nu nhng v p ca nhn vt T Hi qua on trch?

Gio n Ng Vn

- Bt php xy dng nhn vt T Hi (nhn vt anh hng) ca Nguyn Du? E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- Hc thuc on trch. - Son bi: Th nguyn (Truyn Kiu).

GV Nguyn Minh Tr

443

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

Ngy son: dy: Tit: 89. c thm:

Ngy

Th nguyn
(Trch Truyn Kiu- Nguyn Du) A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Hiu c bi ca tnh yu y lng mn, l tng, c m tnh yu t do to bo ca Nguyn Du qua m th nguyn th mng v thing ling ca Thy Kiu- Kim Trng. - Nm c ngh thut k- t kt hp ngn ng tc gi v ngn ng nhn vt; ko gian ngh thut huyn o, thn tin v thi gian ngh thut khn trng, gp, vi. - Rn k nng c th tr tnh v phn tch nhn vt trong th tr tnh. B. S chun b ca thy tr: - Sgk, sgv, Truyn Kiu v cc ti liu tham kho. - Hs son bi theo cc cu hi ca sgk. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc hnh thc c din cm, trao i tho lun, pht vn- m thoi theo cc cu hi trong sgk. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: Cu hi: c thuc on trch Ch kh anh hng? V p v bt php xy dng nhn vt T Hi? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: T Hi t ngt xut hin trong cuc i Kiu nhm th hin c m cng l ca Nguyn Du. Cn Kim Trng, chng l ngi m Kiu gp trong bui chiu thanh minh th mng mt cch tnh c nhng ting st i tnh lp tc gn kt hai tri tim son tr Ngi quc sc, k thin ti/ Tnh trong nh , mt ngoi cn e/ Chp chn cn tnh, cn m... Tnh yu y s cn theo nng mi mi d xung tuyn i vn ko th phai nht. Nguyn Du GV Nguyn Minh Tr 444

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 dnh nhng li ca tuyt diu cho thin dim tnh KimKiu, gi gm kht vng tnh yu t do gia s kim ta ca l gio PK. nh cao ca mi tnh say m v thy chung ca Thy Kiu- Kim Trng chnh l m th nguyn ca hai ngi. Hot ng ca gv Yu cu cn t v hs - Nu v tr on I. V tr on trch: trch? K vn - Thuc phn: Gp g v nh c. tt cc s kin - T cu 431- 452/3254 cu. trc n? Sau ln gp g u tin trong bui Hs pht biu. chiu thanh minh th mng, Kim Trng Gv nhn xt, b i tm nh tr hc gn cnh nh Thy sung. Kiu ct tm gp li nng. Hai ngi gp g, trao k vt lm tin. Mt hm, khi c gia nh sang chi bn ngoi, Kiu tm gp Kim Trng. Chiu t, nng tr v nh, c tin c nh vn cha v, nng quay li gp chng. Hai ngi lm l th nguyn gn b trc vng Yu cu hs c trng vng vc... din cm. II. Hng dn c- hiu: - Tm b cc ca 1. c on trch? 2.B cc: 4 phn. - P1: 4 cu u Thy Kiu tr li nh Kim Trng. - P2: 6 cu tip T th v cm gic ca Kim Trng khi Kiu tr li. Gv hng dn hs - P3: 4 cu tip Kiu gii thch l do tho lun, tr li li sang. cc cu hi trong - P4: 8 cu cn li cnh th nguyn. sgk tm hiu 2. Hng dn tm hiu on trch: on trch: a. Cu 1: Cu 1: Nu nhn - Vi tnh t. xt v hm - Xm xm, bng ng t. ngha ca cc t: vi, xm xm, s khn trng, vi v. bng? Ti sao hnh ng to bo, t xut, bt ng Thy Kiu li c ngay c vi chnh Thy Kiu. GV Nguyn Minh Tr 445

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 hnh ng nh thi gian ngh thut: gp, vi, khn vy? trng. Hs tho lun, - Nguyn nhn: pht biu. + S cha m v s trch mng hnh Gv nhn xt, b ng to bo ca nng phi vi v sung: tranh ua vi thi gian. y l cuc gp + Ting gi ca tnh yu mnh lit thi g, th nguyn thc. to bo, xut pht + Kiu b m nh bi nh mnh dnh t tnh yu m cho ngi ti sc nn ch ng tm say, trong trng, n vi tnh yu chng li nh t nguyn ca mnh. Ni lo lng trc tng lai mong Thy Kiu- Kim manh, m h, ko vng chc khin Trng. Cuc th nng phi bm vu ly hin ti. nguyn ny cha Thy Kiu l 1 ngi nhy cm v a c php ca cha cm. Ngay t khi l c gi trong trng, m nng nhng sng trong cnh m m trng r mn c miu t nn che b m nh bi nh mnh th v trang dnh cho ngi ti sc. Nng tng ng trng vi s ng cm, khc thng cho m Tin, lo s cho cm cao ca tc chnh mnh (Rng: Hng nhan t thu gi. N cho thy xa/ Ci iu bc mnh c cha ai u/ t tng mi m, Ni nim tng n m au/ Thy ngi tin b ca nm bit sau th no?. Khc n Nguyn Du. tuyt diu ca nng li l ngn h cm Nguyn nhn gy thin bc mnh khin Kim Trng ca hnh ng nghe Khi ta gi, khi ci u/ Khi v to bo, vi v ca chn khc, khi chau i my/ Rng: Kiu: + Hin Hay th tht l hay/ Nghe ra ngm thc. ng nut cay th no. Nng l ngi + Tm linh c m Tin bo mng c tn trong s on trng, sng Tin ng l nm m hng nhan ca nng. Mt thy tng cng phn: Anh hoa pht tit ra ngoi/ Nghn thu bc mnh mt i ti hoa. S Tam Hp o c cng ni tng kt v cuc i nng: Sng lm v khp ngi ta/ Hi thay thc xung lm ma ko chng...Ta hiu v sao Kiu ni vi Kim GV Nguyn Minh Tr 446

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 Trng nh thanh minh cho s ch ng ca mnh: By gi r mt i ta/ Bit u ri na chng l chim Cu 2: bao? Khng gian th b. Cu 2: mng v thing Khng gian th mng: ling ca cuc - Cnh Kim Trng ang thiu thiu, m th nguyn c mng di nh trng nht tha, ngn n Nguyn Du miu hu ht. t ntn? - Ting bc chn khe kh, m nh li H/S tho lun, tr ngn ca Thy Kiu. li - Nhng hnh nh c l hoa m, sang G/V nhn xt, b trng: gic he, bng trng x, hoa l, sung gic mng m xun... Ngoi cnh tnh - Tm trng con ngi: lng v o h; + Kim Trng: bng khung, na tnh tm cnh bng na m, kh tin l s thc. khung ng + Thy Kiu: ng ngng, c ng trong ngng, na tnh, m. na m khng Tnh cht th mng, huyn o, thn kh th mng, tin. huyn hoc nh Khng gian thing ling: Cc hnh trong ci mng. thc l nghi trang trng: - Cc hnh thc + i sen ni sp- thp thm nn. l nghi ca bui + L o thm hng- t thm trm hth nguyn ntn? ng. Hs theo di sgk + Vit li nguyn c. tr li. + Trao k vt. Gv nhn xt, b + Hai ngi cng c li th son st trc sung: vng trng vng vc gia tri. Cc hnh thc l nghi ca bui th nguyn rt trang trng, cm c. Cu 3: ng v thing S nht qun trong quan nim v tnh ling, lng mn v yu ca Thy Kiu: tnh yu- tnh cm y cht l tng. thy chung v thing ling. Cu 3: + Thy chung: trc sau nh mt... Lin h vi on + Thing ling: tnh yu gn lin ch GV Nguyn Minh Tr 447

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 trao duyn tnh v ngha, l li nguyn th trch ra tnh cht c tri t. lgic nht qun Nng au xt tt cng khi phi trao trong quan nim duyn. v tnh yu ca Trao duyn l vic lm tr ngha vi Thy Kiu? Kim Trng, du di phn no ni au, Hs tho lun, mt mt khng g b p ni ca pht biu. nng. Gv nhn xt, b sung: Thy Kiu quan nim tnh yu l tnh cm thy trung v thing ling. Thy chung: bi nng t nguyn gn b, dnh cho Kim Trng tnh cm say m, mnh lit, ch ng v rt i trong sng. Nng s gi mi tnh cm y d khi tht nt xng mn . Thing ling bi n l li th vi ngi yu, trc tri t, khng th i thay. Bi th khi buc phi ph li th nguyn, nng au xt, tic thng khn t. Hnh ng trao duyn, tr ngha vi chng Kim GV Nguyn Minh Tr 448

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 cng ch lm du i phn no ni au, mt mt khng g b p ni ca nng. E. Cng c, dn d: Yu cu hs: - Hc thuc lng on th. - Son bi LLVH: Vn bn vn hc.

Ngy Ngy dy: Tit: 90. Lm vn:

son:

Tr bi vit s 5
A. Mc tiu bi hc:

GV Nguyn Minh Tr

449

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 Gip hs:- Nhn thc c cc u, nhc im v k nng lm vn thuyt minh. - Sa cc li chnh t, cu v din t. B. s chun b ca thy v tr: - Hs xem li bi, cc kin thc lin quan n bi vit. - Gv chm bi, son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc hnh thc pht vn-m thoi,nhn xt, biu dng bi lm tt, sa cha cc bi cn nhiu li. D. Tin trnh dy-hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c. 3. tin trnh tr bi: Hot ng ca gv Yu cu cn t v hs Gv yu cu hs I. Tm hiu : nhc li bi, 1. Kiu bi: chp li ln bng: Thuyt minh v 1 tc phm vn hc. Anh (ch) hy 2. Ni dung: thuyt minh v Gii thiu v gi tr ni dung, ngh bi Ph sng thut v v tr ca bi Ph sng Bch Bch ng ca ng. Trng Hn Siu. 3. Phm vi kin thc: - Xc nh kiu - Kin thc vn hc: v th ph, tc gi bi, ni dung Trng Hn Siu v bi ph. chnh cn nu, - cc kin thc lch s, a l c lin phm vi kin thc quan. cn s dng? II. Lp dn : 1. M bi: - phn m bi, - Gii thiu v tc gi Trng Hn Siu. chng ta cn nu - Gii thiu v bi Ph sng Bch ng. nhng no? 2. Thn bi: - Gii thiu v th ph. - Cc chnh cn - Gii thiu v ni dung bi ph theo cc nu phn thn on: bi? + on m. + on gii thch. + on bnh lun. GV Nguyn Minh Tr 450

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 + on kt. - Gii thiu v ngh thut ca bi ph: + Cu t: n gin m hp dn. + B cc: cht ch. + Hnh tng ngh thut: sinh ng, va gi hnh sc trc tip va mang ngha khi qut, trit l. + Ngn ng: trang trng, ho sng, lng ng, gi cm. 3. kt bi: - Cc chnh cn - Khng nh gi tr ni dung, v tr nu phn kt nh cao ngh thut ca th ph ca bi? bi Ph sng Bch ng. - Nu suy ngh, cm xc ca ngi vit. III. Nhn xt, nh gi kt qu bi Gv cng b thang lm ca hs: im, nhn xt 1. u im: c th kt qu - a s hs np bi ng hn, hiu yu bi lm ca hs. cu ca . - Mt s bi vit kh. 2. Nhc im: - Nhiu hs cha phn bit c 2 khi nim th v ph nn dng cn ln ln. - B cc ca bi vit cha hp l: u voi ui chut. - Nhiu bi cha c thc trch dn dn chng phn tch. - Mt s bi cn sai chnh t, cu v din t. - C bit 1 s thc trung thc cn km. 3. c v biu dng bi lm tt. 4. Tr bi. E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- V nh xem li bi. - Son bi: Vn bn vn hc.

GV Nguyn Minh Tr

451

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

Ngy son: dy: Tit: 91. L lun vn hc:

Ngy

Vn bn vn hc
A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Nm c cc tiu ch ch yu ca 1 vn bn vn hc theo quan nim ngy nay. - Nm c cu trc ca vn bn vn hc vi cc tng: ngn t, hnh tng, hm ngha. - Vn dng nhng hiu bit ni trn tm hiu tc phm vn hc. B. S chun b ca thy tr: - Sgk, sgv v mt s ti liu tham kho. - Hs c trc bi hc - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: GV Nguyn Minh Tr 452

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc hnh thc pht vn- m thoi, lm bi tp nhn din cc kin thc l thuyt. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c. 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: hng ngy, chng ta c tip xc, c nhiu loi vn bn: miu t, t s, thuyt minh, ngh lun,... trong , c 1 s vn bn c gi l vn bn vn hc (VBVH). Vy VBVH l g? Bi hc hm nay, chng ta s tm hiu cc tiu ch xc nh. Hot ng ca gv v hs Yu cu cn t Hs c sgk. I. Tiu ch ch yu caVBVH: - Cc tiu ch nhn din 1. VBVH l nhng vn bn i su VBVH ngy nay l g? phn nh hin thc khch quan v Hs theo di sgk tr li. khm ph th gii tnh cm v t tGv nhn xt, b sung: ng, tha mn nhu cu thm m Nhng ch nh tnh ca con ngi. yu, hnh phc, bn khon, au kh, kht vng vn n chn thin - m,... thng tr i tr li vi nhng chiu su v sc thi khc nhau. VD: Truyn ngn Bc tranh (Nguyn Minh Chu) suy ngm v con ngi v ngh thut chn chnh. c bi th Bi th tnh ca ngi thy th (H Nht): m nay, khi trng mc Tu anh s nh neo Em ng hi V sao anh ra i Cng ng hi Chn tri xa c g ku GV Nguyn Minh Tr 453

Trng THPT Thnh Long 10 gi Anh bit Nu chn tri c o trn chu Hay bin xa C n hoa thn tm ra hnh phc Hay c ngi gi p Mi hng nh san h Cng ko th Khin anh xa c em yu Nhng em i Nu c ngi trai cha tng qua bo t Cha tng vt qua th thch gian lao L no xng vi tnh em? quan nim tnh yu thy chung v cch sng mnh m...

Gio n Ng Vn

2. VBVH c xy dng bng ngn t ngh thut c tnh hnh tng, tnh thm m cao, tnh hm sc, a ngha. 3. VBVH c xy dng theo 1 phng thc ring- ni c th hn l mi VBVH u thuc v 1 th loi nht nh v theo nhng quy c, cch thc ca th loi . Tuy nhin VBVH ko ch l nhng bin php, nhng k xo ngn t m l 1 sng to tinh thn ca nh - VH l hnh nh ch vn. quan ca th gii khch quan. Hin thc khch quan c nh vn nhn thc, ti to, nho nn, h cu theo nguyn tc in hnh ha xy dng hnh tng ngh thut. Th gii VH l th gii t tng, tnh 454

GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long 10 cm nn cht v lun tim tng kh nng bng n cm xc. VD: Xy dng hnh tng Ch Pho Nam Cao khi qut hin thc XH nng thn VN trc cch mng: 1 b phn c nng cng kh tn ti sa vo con ng lu manh ha... - Nhng yu t ca tng ngn t?

Gio n Ng Vn

II. Cu trc ca VBVH: 1. Tng ngn t- t ng m n ng ngha: - Ng ngha:+ Ngha tng minh.VD: con ch si, ma xun,... + Ngha hm n. VD: lng lang d si, tui xun,... - Ng m: VD: Ti cao phn thp ch kh ut Giang h m chi qun qu hng. (Tn ) C1 nhiu thanh trc s b tc, u ut ca k ti hoa, anh hng ko gp thi vn. C2 nhiu thanh bng cm gic chi vi, phiu bng s bung xui, bt lc ca con ngi. Sng nng theo trng ngng lng tri Tng t nng lng ln chi vi. (Xun Diu) Hai cu th gm nhiu thanh bng cm gic chi vi, bng khung kh hiu ca k ang tng t. 2. Tng hnh tng: - Hnh tng c sng to trong vn bn nh nhng chi tit, ct truyn, - Tng hnh tng ca nhn vt, hon cnh, tm trng VBVH c to nn nh (ty quy m vn bn v th loi) m nhng yu t no? VD? c s khc nhau. - VD: Hnh tng cnh mai (Co tt th chng- Mn Gic thin s) biu tng cho s sng tun hon, sc sng mnh lit, nim tin tng, lc 455

GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

quan, yu i. Hnh tng cy tng (Tng- Nguyn Tri) biu tng cho ngi qun t... - Tng hm ngha l 3. Tng hm ngha: g? VD? - L ngha n kn, ngha tim tng ca vn bn. - VD: M v qu (Nguyn Khoa im) Nhng ma qu m ti hi c M vn trng vo tay m vun trng Nhng ma qu ln ri li mc Nh mt tri, khi nh mt trng. L chng ti t tay m ln ln Cn nhng b v bu th ln xung Chng mang dng git m hi mn R xung lng thm lng: m ti. V chng ti- mt th qu trn i By mi tui m i ch c hi Ti hong s ngy bn tay m mi Mnh vn cn mt th qu non xanh. Mt th qu non xanh Con ngi cha trng thnh. III. T vn bn n tc phm vn hc: Nh vn sng to VBVH (h thng k hiu khch quan ngi c tc phm vn hc. * Ghi nh: (sgk). IV. Luyn tp: 1. Bi 1: a. Cu trc ging nhau- i xng nhau: - Cu m. - Cu kt. - Cc nhn vt c trnh by theo 456

Hs c sgk. Gv s ha, gii thch cho hs hiu r.

Hs c yu cu ca sgk, suy ngm, tr li. Gv nhn xt, b sung: Ni da l bi th vn xui- bi th c th, ngn t c nhp iu, khc vi ngn t vn xui thng thng. Ni da GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long 10 thng ch nhng ngi vng mnh m nhng ngi yu ui c th ta nng, nh cy. y c s o ngc: ngi m tr khe li da vo a con mi bit i chp chng. Anh b i dn dy chin trn li da vo c gi bc tng bc run ry trn ng... Hs c yu cu ca sgk, suy ngm, tr li. Gv nhn xt, b sung: + Ging cn: ging b vi lp, ko cn nuc hn si ri vo lng ging cn th chng c ting vang g. + Thi gian qua i, nhng chic l kh ho rng dn nhng mnh nh cuc i qua th gii cng xanh ri ho a nh chic l.

Gio n Ng Vn tnh tng phn. b. Ni da- ngha hm n: ni da tinh thn- ni con ngi tm thy nim vui v ngha cuc sng. Khuyn chng ta: + Phi bit sng vi tnh yuvi con ci, cha m, nhng ngi b trn. + Phi sng vi nim hi vng v tng lai v lng bit n qu kh.

Hs c yu cu ca sgk, suy ngm, tr li. Gv nhn xt, b sung: - Ni su thm trong tm hn ngi c cng l i tung m ngi vit tm n khai thc, GV Nguyn Minh Tr

2. Bi th Thi gian (Vn Cao): a. Cu 1,2,3,4: Sc tn ph ca thi gian. - Chic l- n d ch i ngi, s sng. - K nim ca i ngi theo thi gian- Ting hn si ri vo lng ging cn. - Cu th, bi ht biu tng ch vn hc ngh thut. - Xanh S tn ti bt t. tinh khi, ti tr. - i mt em- i mt ngi yu biu tng ch k nim tnh yu. - Ging nc: ko cn nhng iu trong mt ngt lnh. b. ngha bi th: Thi gian xa nha tt c, tn ph cuc i con ngi, tn ph s sng. Nhng ch c Vn hc ngh thut v k nim v tnh yu l c sc sng lu di. 3. Bi th: Mnh v ta (Ch Lan Vin) a. Mi quan h khng kht gia tc 457

Trng THPT Thnh Long 10 din t. V i tng chim lnh ca vn hc ko ch l hin thc khch quan m quan trng hn l tnh cm, t tng ca con ngi. :Vn hc l nhn hckhoa hc v con ngi. Nh vn tm vo tm hn chnh mnh hiu hn ngi. l mi quan h tng thng v tng ng. - Nh vn ko ni ht, cn li, cn to cho ngi c c hi ti to li, tng tng thm, suy ngh rng hn th gii ngh thut c ni ti trong vn bn.

Gio n Ng Vn gi- bn c: - Mnh: bn c. - Ta: ngi vit.

b. Ta gi tro, mnh nhen thnh la chy Gi vin con, mnh li dng nn thnh. Qu trnh t vn bn tc phm vn hc trong tm tr ngi c.

E Cng c, dn d: Yu cu hs:- Hc bi. - Son bi Thc hnh v php ip v php i.

GV Nguyn Minh Tr

458

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

Ngy son dy: Tit: 91. Ting vit:

Ngy

Thc hnh cc php tu t Php ip v php i

A. Mc tiu bi hc: Gip hs: - Nng cao kin thc v php ip v php i. - Luyn k nng phn tch v s dng php ip v php i. B. S chun b ca thy v tr. - Sgk, sgv. - Gv son thit k dy v hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy hc theo cch kt hp cc hnh thc pht vn, m thoi, lm cc bi tp thc hnh. D. Tin trnh dy hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c:Cu hi: Nu cc tiu ch xc nh VBVH? 3. Bi mi: Gii thiu bi hc: Php ip v php i l hai bin php tu t quan trng gp phn tng hiu qu biu t ca vn bn vn hc. Hm nay chng ta s lm cc bi tp thc hnh nhn din v phn tch hiu qu biu t ca chng. Hot ng ca gv v Yu cu cn dt hs Yu cu hs c, tho I. Luyn tp v php ip. lun lm cc bi tp: 1a. N tm xun - N tm xun c N khc hoa hai trng thi khc lp li nguyn vn nu nhau. thay n bng hoa tm - Hoa cy ny hoa trng thi xun hay hoa cy khc. ny th cu th s khng xc nh ntn? r cy ny l cy no. GV Nguyn Minh Tr 459

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 Hs pht biu tho lun. Thay i hnh nh thay i Gv nhn xt, b sung. ngha - Nhc iu thay i n (thanh trc) hoa (thanh bng). * Vic lp li cc cm t chim vo lng, c mc cu: nhn mnh thc trng bt kh khng. khng lp li cha r khng th thot c. - Cch lp n tm xun s pht VD khc: Con b ang trin ca s vt, s vic theo quy gm c. Con b ngng lut. u ln. Con b rng - Cch lp c mc cu, chim vo ... lng tnh bi kch ca tnh th Hs tho lun, pht biu khng th gii thot. nh ngha v php b. Cc cu ch c hin tng lp ip. t, khng phi php ip. N to Gv nhn xt, khng tnh i xng v nhp iu cho cu nh cc kin thc. vn. VD: Khn thng nh ai c. nh ngha php ip: Khn ri xung - L bip php tu t lp li mt yu t t din t (vn, nhp, t, cm t, Khn thng nh ai cu) nhm nhn mnh, biu t cm Khn vt ln vai. xc v ngha, c kh nng gi hnh Yu cu hs v nh lm tng nh trn. bi tp 2. - Phn loi: ip ni tip, ip cch Hs c cc ng liu qung, ip vng trn (ip ng v tr li cc cu hi: chuyn tip). - ng liu 1 v 2, 2. Bi tp v nh: cch sp xp t ng II. Luyn tp v php i: c g c bit? 1a.- Cch sp xp t ng: c tnh - S phn chia thnh 2 cht i xng, hi ha v m thanh, v cu cn i c nhp iu. gn kt li nh nhng - Gn kt bng cc t tri ngha bin php g? hoc cc t cng mt trng ngha. - V tr ca cc danh - V tr cc t to ra s i xng t (chim, ngi; t, nhm tha mn nhu cu thng tin v tng,...), cc tnh t thm m. GV Nguyn Minh Tr 460

Trng THPT Thnh Long 10 (i, rch, sch, thm,...), cc ng t (c, dit, tr,...) to th cn i ntn? - Trong ng liu 3 v 4 c nhng cch i nhau ntn? Hs nu kin, gv nhn xt. - Nu nh ngha php i?

Gio n Ng Vn b. Ng liu 3: i b sung . Ng liu 4: i xng tng phn. c. Hch tng s: Ta thng.... Bnh Ng i co: Vic nhn ngha... tr bo. Truyn Kiu: Vng trng...dm trng. d. nh ngha php i: Php i l cch s dng cc t ng tng ng hoc tng phn v ngha, s dng m thanh, nhp iu,... to ra nhng cu c s cn xng v cu trc, hi ha v m thanh v cng hng v ngha. 2a. i: tng phn gia 2 v: Thuc ng gi tt S tht mt lng Nu A th B Nu A th C (C B) - Bn anh em xa, mua lng ging gn. Bn, mua thng dng ch nhng vic bn, mua nhng vt cht c th. Nhng y l quan h tnh cm, tnh ngha. Cch ni nhm cao vai tr tnh cm xm ging v khuyn con ngi phi tnh to trong quan h tnh cm. b. Tc ng: ngn gn, c c, khi qut c nhng hin tng rng. - Nh php i nn tc ng d nh, d thuc v gn gi vi i sng.

E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- V nh hon thin cc bi tp. - Son bi LLVH: Ni dung v hnh thc ca vn bn vn hc.

GV Nguyn Minh Tr

461

Trng THPT Thnh Long 10 Ngy Ngy dy: Tit: 93. L lun vn hc:

Gio n Ng Vn son:

ni dung v hnh thc ca vn bn vn hc

A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Hiu v bc u bit vn dng cc khi nim ni dung v hnh thc khi phn tch vn bn vn hc. - Thy r mi quan h ca ni dung v hnh thc trong VBVH. B. S chun b ca thy tr: - Sgk, sgv v mt s ti liu tham kho. - Hs c trc bi hc. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc hnh thc pht vn- m thoi, lm bi tp nhn din cc kin thc l thuyt. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c. 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Ca dao VN c nhng cu ni c sc v mi quan h gia ni dung v hnh thc: Trng mt m bt hnh dong/ Con ln c bo th lng mi ngon, Chim khn ku ting rnh rang/ Ngi khn ni ting du dng d nghe, t rn trng cy khng khiu/ Nhng ngi th tc ni iu phm phu... Mi quan h gia ni dung v hnh thc ca VBVH cng l mi quan h mt thit, ko th tch ri nhau. Ni dung c hin thc ha bng mt hnh thc c th v hnh thc phi biu hin mt ni dung nht nh. Tuy nhin, khi cn tm hiu chuyn su v mt phng din no ca VBVH, ngi ta c th ch cp n 1 trong 2 mt trn... Hot ng ca gv yu cu cn t v hs Hs c sgk. I. Cc khi nim ca ni dung v GV Nguyn Minh Tr 462

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 - Cc yu t hnh thc trong VBVH: thuc v mt ni 1. Cc khi nim thuc v mt ni dung ca VBVH? dung: - Gii thch ngn a. ti: gn ngha ca - L lnh vc i sng c nh vn cc yu t ? nhn thc, la chn, khi qut, bnh gi v th hin trong VB. - VD:+ ti ngi ph n trong XHPK: Truyn Kiu (Nguyn Du), Cung on ngm khc (Nguyn Gia Thiu),... + ti ngi nng dn trc cch mng: - Ch l g? Lo Hc, Ch Pho (Nam Cao), Tt n VD? (Ng Tt T),... b. Ch : - L vn c bn c nu ra trong vn bn. N l vn c nh vn quan tm v th hin chiu su nhn thc ca nh vn i vi cuc sng. - VD: + Ch ca Truyn Kiu l vn mnh ca con ngi trong XHPK bt cng tn bo. + Ch ca Ch Pho l vn ngi - Em hiu ntn v nng dn b lu manh ha, pht hin v t tng ca vn khng nh v p tm hn ca ngi bn? VD? nng dn; t co XHTD na PK ch p ln quyn sng ca con ngi. c. T tng ca vn bn: - L s l gii i vi ch nu ln, l nhn thc ca tc gi mun trao i, nhn gi, i thoi vi ngi c. - VD: T tng vn bn Truyn Kiu: + T co tt c cc th lc bo tn ch - Cm hng ngh p ln quyn sng ca con ngi (quan thut l g? Nu li, qu tc, nhng k bun tht bn ngcm hng ngh i; th lc ng tin). thut ca Truyn + Kht vng tnh yu t do. Kiu? + c m cng l. + T tng nh mnh. d. Cm hng ngh thut: GV Nguyn Minh Tr 463

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 - L ni dung ch o ca vn bn. N l trng thi tm hn, nhng cm xc c th hin m , nhun nhuyn trong vn bn s truyn cm, hp dn ngi c. Qua cm hng ngh thut, ngi c cm nhn c t tng, tnh cm ca tc gi nu ln trong vn bn. Hs c sgk. - VD: Cm hng ngh thut ca Truyn - Nu cc khi Kiu: nim thuc v + T co, ln n cc th lc bo tn. mt hnh thc + ng cm, xt thng trc nhng kh ca VBVH? au ca con ngi. - Gii thch ngn + Yu thng, trn trng, ngi ca nhng gn ngha ca v p ca con ngi. cc yu t ? 2. Cc khi nim thuc v mt VD minh ha? hnh thc: Hs pht biu. a. Ngn t: Gv nhn xt, b - L yu t u tin ca VBVH. sung, lu : Gia - Cc chi tit, s vic, hin tng, nhn ni dung v hnh vt,... u c xy dng bng ngn t. thc c mi quan - Ngn t l c s vt cht ca VBVH, h bin chng nh c chng, ta mi ln lt tm hiu lm nn gi tr c tng tng ngha ca VBVH. ca VBVH. Ko c - Biu hin trong cu, hnh nh, ging 1 hnh thc iuVB. thun ty m - Ngn t trong mi VBVH c th u ch c hnh c ci chung mang tnh quy c ca 1 thc mang tnh cng ng dn tc v cch dng t, ni dung v t cu v din t...nhng bao gi cng ko c 1 ni cng mang du n ring ca nh vn (do dung trn tri kh nng v s thch khc nhau) thot li hnh b. Kt cu: thc. L s sp xp, t chc cc thnh t ca vn bn thnh 1 n v thng nht, hon chnh v c ngha. c. Th loi: - Vai tr ca ni L nhng quy tc t chc vn bn dung v hnh thch hp vi ni dung vn bn: th, thc trong VBVH? tiu thuyt, kch, trng ca,... GV Nguyn Minh Tr 464

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 Hs c sgk, suy II. ngha quan trng ca ni dung ngh, tr li. v hnh thc VBVH: Gv nhn xt, b - Hnh thc: ngn t, kt cu, th loi sung hon chnh. l nhng yu t u tin ngi c tip cn vi VBVH. - Ni dung: ti, ch , t tng ca vn bn, cm hng ngh thut, c Hs tho lun, bit l 2 yu t sau l ci ng li trong pht biu lm cc lng ngi c sau khi c tc phm. bi tp. Yu cu: thng nht gia ni dung v Gv nhn xt, hnh thc. khng nh p + Ni dung t tng cao p. n. + Hnh thc ngh thut hon m. III. Luyn tp: 1. Bi 1: So snh ti ca 2 tc phm: Tt n v Bc ng cng: - Ging: ti l vit v nng thn v nng dn VN trc cch mng Thng 81945. - Khc: Tt n cuc sng nng thn v nng dn trong nhng ngy su thu. Bc ng cng t cuc sng c cc ca nng dn b a ch dng th on cho vay nng li cp la, cp t, b y vo bc ng cng phi ng ln chng li . 2. Bi 2: T tng bi M v qu (Nguyn Khoa im): - S lo lng mnh ko trng thnh, ko thnh t, c nhiu khim khuyt s ph lng mong mi v cng sc nui dng ca m. - cng l biu hin cao ca thc trch nhim phi n p cng n ngi nui nng, dy d mnh. e. Cng c, dn d: GV Nguyn Minh Tr 465

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 Yu cu hs:- Hc bi. - Son bi: Cc thao tc ngh lun.

Ngy son: dy: Tit: 94. Lm vn:

Ngy

cc thao tc ngh lun

A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Nm c khi nim thao tc ngh lun. - Nm c 1 s thao tc ngh lun thng gp v yu cu i vi vic vn dng cc thao tc . - Lm cc bi luyn tp nhn din. B. S chun b ca thy tr: - Sgk, sgv. - Hs c trc sgk. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc hnh thc trao i tho lun, thc hnh. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: Cu hi: Cc yu t thuc v ni dung v hnh thc ca VBVH? Mi quan h gia ni dung v hnh thc VBVH? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Kiu bi ngh lun l mt kiu bi quan trng trong chng trnh Ng vn THPT. lm tt kiu bi ny, cc em cn nm chc cc thao tc ngh lun. Bi hc hm nay, chng ta s n li 1 s thao tc ngh lun hc ng thi tm hiu v thao tc ngh lun mi- so snh. Hot ng ca gv Yu cu cn t v hs Hs c v tr li I. Khi nim: GV Nguyn Minh Tr 466

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 cc cu hi ca 1. Thao tc: sgk: L qu trnh thc hin nhng ng - Th no l thao tc theo trnh t v yu cu nht nh. tc? 2. Thao tc ngh lun: VD: Thao tc khi - L thao tc m con ngi thng tin ng xe my, hnh trong i sng nhm thuyt phc my vi tnh; thao ngi khc ng , ng tnh, ng tc nu n;... cm vi nhng vn m mnh a ra - Thao tc ngh bn bc. lun l g? - n gn vi t duy v kh nng lp lun VD: Vn tai ca con ngi tnh cht tru tng. nn giao thng, II. Mt s thao tc ngh lun: nhim mi trng, 1. n li cc thao tc: phn tch, thi trang, ng x tng hp, din dch, quy np: x hi,... a. in t: Hs c yu cu - Tng hp l kt hp cc phn (b phn 1a- sgk, phn), cc mt (phng din), cc nhn tho lun, tr li. t ca vn cn bn lun thnh 1 Gv nhn xt, cht chnh th thng nht xem xt. ng. - Phn tch l chia cc vn cn bn lun ra thnh cc b phn (cc phng din, cc nhn t) c th xem xt 1 cch cn k v k cng. - Quy np l t ci ring suy ra ci chung, t nhng s vt c bit suy ra nguyn l ph bin. - Din dch l t tin chung, c tnh ph bin suy ra nhng kt lun v nhng s vt, hin tng ring. Hs c v lm b. Bi Ta Trch dim thi tp ca yu cu phn Hong c Lng: 1b. - Phng php lp lun: phn tch chia nhn nh chung thnh cc mt ring bit. - Hai cu trong Bi k danh tin s khoa Nhm Tut- Thn Nhn Trung. phng php lp lun: din dch. c. Kt lun c rt ra trong Ta GV Nguyn Minh Tr 467

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 Trch dim thi tp do phhng php lp lun: tng hp. khi qut nhng b phn vo 1 kt lun chung mang tnh khi qut cao Hs tho lun, pht hn biu v cc nhn - on vn ca Trn Quc Tun: phnh: ng php quy np. - Thao tc din d.Nhn nh v phng php din dch c kh nng dch ng vi iu kin: gip ta rt ra + Tin din dch phi chn thc. chn l mi t cc + Suy lun phi chnh xc. chn l bit. Kt lun rt ra mang tnh tt yu. - Thao tc quy np lun lun a li - Nhn nh v phng php quy cho ta nhng kt np: cha tht chnh xc. V khi no cha lun chc chn a ra c y ci ring, mt ring v xc thc. kt lun rt ra mang tnh phim - Tng hp ko din, ch quan ch l thao tc i lp vi phn - Nhn nh v phng php tng tch m cn l s hp: ng. V kt qu ca phn tch tip tc v hon l tng hp. Tng hp l qu trnh tip thnh ca qu tc v hon thnh ca phn tch. trnh phn tch. 2. Thao tc so snh: Hs c yu cu a. Thao tc: so snh thy s ca phn 2 a, b, ging nhau v khc nhau. tho lun, tr li. - cu vn ca Bc nhn mnh s Gv nhn xt, b ging nhau. sung. b. So snh thy s khc nhau - Nhng c s (hn- km). ca lp lun so c. C s (iu kin) so snh: snh? - Nhng i tng c so snh phi c mi lin quan vi nhau v 1 mt (1 phng din) no . - S so snh phi da trn nhng tiu ch c th, r rng v c ngha quan trng i vi s nhn thc bn cht ca vn (s vt, hin tng). GV Nguyn Minh Tr 468

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 - Nhng kt lun rt ra phi chn thc, Hs c v lm mi m, b ch... bi tp 1. III. Luyn tp: - Thao tc phn 1. Bi 1: tch: chia lun - Mc ch: chng minh th Nm im chung Nguyn Tri tip thu nhiu thnh tu thnh nhng b ca vn ha dn gian v vn hc dn phn nh gian. xem xt lun - Thao tc ngh lun ch yu: phn im chi tit, k tch. Cu cui on 2: quy np. cng, thu o. - Thao tc quy np: t trng hp ring ca Nguyn Tri, tc gi nng ln thnh s mnh, chc nng cao qu ca VHNT. T , tc 2. Bi 2: Vit 1 on vn bn v mc gi nng cao ch hc tp ca hs hin nay. tm vc t tng ca bi ngh lun. Yu cu hs v nh lm bi tp 2. E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- Hon thin cc bi tp. - n tp chun b vit bi lm vn s 7. - Son bi Tng kt vn hc.

GV Nguyn Minh Tr

469

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

Ngy son: dy: Tit: 95-96-97. n tp VH:

Ngy

Tng kt phn vn hc
a. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Nm li ton b h thng nhng kin thc c bn trong chng trnh vn hc lp 10: t VHDG n VH vit, t VHVN n VHNN. - C nng lc phn tch vn hc theo tng cp : t s kin VH n tc gi, tc phm vn hc, t ngn ng n hnh tng ngh thut. - Bit vn dng nhng kin thc c bn hc tip tc hc chng trnh VH lp 11. B. S chun b ca thy tr: - Sgk, sgv. - Hs tr li v h thng ha cc kin thc qua cc bng biu theo yu cu ca sgk. - Gv thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc hnh thc pht vn- m thoi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c. 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Chng ta hc xong ton b cc kin thc VH 10. 3 tit hc ti y, chng ta s cng tng kt ton b cc kin thc 1 cch khi qut nht trn c s trao i - tho lun theo cc cu hi trong sgk. Tit 1 GV Nguyn Minh Tr 470

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 bi tng kt, chng ta s n li cc kin thc v VHDG; tit 2, n cc kin thc v VH vit VN; tit 3, n tp v VHNN v LLVH. Hot ng ca gv Yu cu cn t v hs Cu 1: VHVN gm I. n tp VHDG: cc b phn ln 1. Nhng c trng c bn ca no? VHDG: VHVN:- VHDG. - Tnh tp th. - VH vit. - Tnh truyn ming. Cu 2: Nhng - Tnh thc hnh. c trng c bn 2. H thng th loi: ca VHDG? - T s DG: thn thoi, s thi, truyn - H thng th loi thuyt, truyn c tch, truyn ng ca VHDG? Nu ngn, truyn ci, truyn th, v. c trng ca 6 - Tr tnh DG: ca dao. th loi VHDG - Ngh lun DG: tc ng, cu . hc? - Sn khu DG: cho, tung, ci lng. 3. Nhng gi tr c bn ca VHDG: a. Gi tr nhn thc: - L kho tng tri thc v mi lnh vc - Nu cc gi tr c i sng t nhin, x hi v con ngi. bn ca VHDG? - L tri thc ca 54 dn tc anh em Phn tch biu tnh phong ph, a dng. hin ca n qua - Th hin trnh nhn thc v truyn c tch quan im t tng ca nhn dn lao Tm Cm? ng nhn o v tin b. Hs tho lun, pht - Tri thc dn gian thng c trnh biu. by bng ngn t ngh thut hp Gv nhn xt, b dn, d ph bin, c sc sng lu sung hon chnh: bn. Cc gi tr ca b. Gi tr gio dc: truyn Tm Cm: - Tinh thn nhn o: - Gi tr nhn thc: + Tn vinh gi tr con ngi. + Nhng ni kh + Tnh yu thng con ngi. ca ngi m ci, + u tranh bo v, gii phng con ngngi ngho kh bt i khi bt cng. hnh trong x hi - Hnh thnh nhng phm cht c. truyn thng tt p: GV Nguyn Minh Tr 471

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 + S tn c ca + Tnh yu qu hng t nc. m con m d gh. + Lng v tha, c kin trung. + Mu thun, + Tnh cn kim. c thc tin... xung t trong gia c. Gi tr thm m: nh ph quyn + Nhiu tc phm VHDG tr thnh khi ngi ph n mu mc ngh thut ngi i hc lm ch. tp. - Gi tr gio dc: + L ngun nui dng VH vit pht + Gio dc o l trin. lm ngi: lng yu thng con ngi, tinh thn u tranh ko mt mi bo v, gii phng con ngi khi bt cng, cng quyn. 4. Lp bng so snh VHDG v VH + Gio dc, nui d- vit: ng nim tin hin gp lnh. - Gi tr thm m: hnh tng nhn vt Tm gi cm hng ngh thut cho VH vit. c im VHDG VH vit 1. Thi - Rt sm, khi cha - Khi c ch vit (t im ra c ch vit. th k X). i. - Tp th. - C nhn. 2. Tc gi. - Truyn ming. - Ch vit, ch in, vn 3. Phng bn. thc lu - Gn lin vi truyn. nhng sinh hot - Vn bn vit c nh. 4. Hnh khc nhau trong thc tn ti. i sng cng ng (mi trng din xng). - Nng cao, kt tinh 5. Vai tr, - Nn tng ca VH nhng thnh tu ngh v tr. dn tc. thut. GV Nguyn Minh Tr 472

Trng THPT Thnh Long 10 Ht tit 95, chuyn sang tit 96: Hot ng ca gv v hs - Cc b phn ln ca VH vit Vit Nam?

Gio n Ng Vn

Yu cu cn t II. VH vit Vit Nam: 1. Cc b phn: - VHT (t th k X- XIX). - VHH (t u th k XX- nay). 2. Nhng ni dung ln ca VHVN trong qu trnh pht trin: - Th hin t tng, tnh cm ca con ngi VN trong 5 mi quan h a dng: vi th gii t nhin, quc gia dn tc, x h v bn thn. - Hai ni dung cm hng ln xuyn sut: yu nc v nhn o. - nh hng truyn thng v tip bin VHNN. - VD: + VHT: Nguyn Tri, Nguyn Du, H Xun Hng,... + VHH: H Ch Minh, T Hu, Nam Cao,...

- Nhng ni dung ln ca VHVN trong qu trnh pht trin? - VHVN pht trin trong s nh hng qua li vi cc yu t truyn thng dn tc, tip bin VHNN ntn? Nu 1 s hin tng vn hc chng minh? Hs tho lun, pht biu. Gv nhn xt, b sung: Cc tc gi VHT: + Tip thu li n ting ni, t tng nhn o ca VHDG v truyn thng vn ha dn tc. 3. So snh VHT v VHH: + Vit ha cc yu t tip thu t VH Trung Quc: th loi, ti, thi liu,... Hs trnh by GV Nguyn Minh Tr 473

Trng THPT Thnh Long 10 bng so snh VHT v VHH. Gv nhn xt, b sung hon thin. c im 1. Ch vit. 2. Th loi. VHT - Ch Hn, ch Nm. - Tip thu t VH Trung Quc: co, hch, ph, th ng lut, truyn k, tiu thuyt chng hi,... - Sng to trn c s tip thu: th ng lut vit bng ch Nm. - Th loi VH dn tc: truyn th, ngm khc, ht ni. - Vn ha, vn hc Trung Quc.

Gio n Ng Vn

VHH - Ch quc ng. - Tip thu t VHT: th ng lut, cu i,... - Th loi VHH: th t do, truyn ngn, tiu thuyt, phng s, kch ni,...

3. Tip thu t nc ngoi.

- Vn ha, vn hc Trung Quc. - Vn ha, vn hc phng Ty, Nga- X Vit, M- Latinh

- Cc thnh phn ch yu ca VHT? - Cc giai on pht trin ca VHT?

- Nu cc c im ln v ni dung? Phn tch dn chng minh ha? GV Nguyn Minh Tr

4. VH vit VN t th k X-XIX: a. Cc thnh phn ch yu ca VHT: - VH vit bng ch Hn. - VH vit bng ch Nm. b. Cc giai on pht trin: - T th k X- XIV. - T th k XV- XVII. - T th k XVIII- na u XIX. - Na cui th k XIX. c. Nhng c im ln v ni dung: * Ni dung yu nc: - c im: + Gn lin vi t tng trung qun i quc. + Ko tch ri truyn thng yu nc ca dn tc. 474

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 - c im v - Biu hin: biu hin ca ni + thc c lp, t ch, t cng, t ho dung yu nc? Nu dn tc. dn chng minh VD: Bnh Ng i co (Nguyn Tri), Quc ha? t ( Php Thun), Quy hng (Nguyn Trung Ngn), Ta Trch dim thi tp (Hong c Lng),... + Lng cm th gic, tinh thn quyt chin quyt thng k th xm lc. VD: Bnh Ng i co (Nguyn Tri), Thut hoi (Phm Ng Lo),... + T ho trc chin cng thi i, trc truyn thng lch s. VD: Bnh Ng i co (Nguyn Tri), Hin ti l nguyn kh ca quc gia (Thn Nhn Trung), Bch ng giang ph (Trng Hn Siu),... + Bit n, ca ngi nhng anh hng dn tc, nhng ngi hi sinh v t nc. VD: i Vit s k ton th (Ng S Lin). + Tnh yu thin nhin. VD: Cnh ngy h (Nguyn Tri). * Ni dung nhn o: - c im v - c im: biu hin ca ni + Bt ngun t truyn thng nhn o, dung nhn o? thng ngi nh th thng thn ca dn Nu dn chng tc ta. minh ha? + nh hng t t tng nhn vn tch cc ca tn gio. - Biu hin: + Lng thng yu con ngi, cm thng thng xt nhng kh au ca con ngi. VD: c Tiu Thanh k, Truyn Kiu, Chinh ph ngm, Cung on ngm,... + Ln n, t co cc th lc bo tn ch p ln con ngi. VD: T co chin tranh phi ngha (Chinh ph ngm), b mt tn c, ch k ca giai cp thng tr (Cung on ngm khc), b GV Nguyn Minh Tr 475

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn mt tham nhng, bt cng ca giai cp thng tr (Chuyn chc phn s n Tn Vin),... + Khng nh, cao con ngi v cc mt phm cht, ti nng, nhng kht vng chn chnh (cng l, tnh yu t do, hnh phc la i). VD: Chuyn chc phn s n Tn Vin Ng T Vn cng trc, dng cm, u tranh n cng vi ci xu, ci c. Chinh ph ngm cao kht vng hnh phc la i... + cao nhng quan h o c, o l tt p ca con ngi. VD: Nng Kiu hiu ngha ng. + Li sng ha hp vi t nhin, xa lnh vng danh li. VD: Nhn (Nguyn Bnh Khim). + Nim tin, lc quan trc cuc sng. VD: Co tt th chng (Mn Gic thin s). Hai cm hng trn c quan h bin chng vi nhau. d. Cc c im ngh thut: - Tnh quy phm v ph v tnh quy phm. - Khuynh hng trang nh v xu hng bnh d. - Tip thu v dn tc ha tinh hoa vn hc nc ngoi. e. Cc th loi VHT hc: - Th ng lut ch Hn. - Th Nm ng lut. - Co. - Ph. - Ngm khc. - Truyn th. i. Lp bng tn tc gi, tc phm, c im ni dung v ngh thut c bn ca cc tc phm hc.

- Cc c im ngh thut?

- Nu tn cc th loi VHT hc?

Hs lm nh, trnh by trc lp. Gv nhn xt, nh gi.

GV Nguyn Minh Tr

476

Trng THPT Thnh Long 10 Tc Tc Ni dung gi phm 1. Thut Bc chn dung tinh Phm hoi thn ca tc gi ng Ng thi cng l chn Lo dung tinh thn ca con ngi thi Trn c sc mnh, c l tng, nhn cch cao p, mang ho kh ng A. 2. Nguy n Tri Bo knh cnh gii s 43. - Bc tranh thin nhin cnh ngy h sinh ng v trn y sc sng. - Tnh yu thin nhin, yu i, yu nhn dn, t nc. Trit l sng nhn ca tc gi: - Sng ha hp vi thin nhin. - Ph nhn danh li, gi ct cch thanh cao. - Xt xa, thng cm cho nng Tiu Thanh cng nh bao ngi ph n ti hoa bc mnh. - Suy ngh v s phn ca nhng ngi ti hoa, ti t, Nguyn Du t vn quyn sng, yu cu phi trn trng nhng ngi ngh s- ngi sng to ra cc gi tr vn ha tinh thn. 477

Gio n Ng Vn Ngh thut - Th php gi, thin v n tng bao qut, hm sc. - Bt php ngh thut honh trng c tnh s thi vi hnh tng th ln lao k v, bin php so snh phng i. - Th th tht ngn xen lc ngn. - Cch ngt nhp 3/4. - Ngn ng gin d, tinh t, biu cm. - Th th ng lut tht ngn bt c. - i chnh. - Hnh nh th gin d, biu cm. - Ngn ng hm sc, tinh t. - S ph cch khun mu th ng lut.

3. Nhn Nguy n Bnh Khim . 4. Nguy n Du. c Tiu Than h k.

GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long 10 - T thng cho s phn tng lai ca mnh, khao kht tri m. Gi tr nhn o su sc, mi m. 5. Quc - Tm trng phi phi Php t. nim vui, t ho, lc Thun quan, tin tng vo vn . mnh ca t nc. - Khng nh ng li tr nc: thun theo t nhin, dng phng sch c tr t nc ko cn nn ao binh. Truyn thng tt p ca dn tc: yu chung ha bnh. 6. Mn Co - T quy lut vn Gic tt ng i lp ca thin th thin nhin v i ngs. chng i, tc gi th hin . thc cao v ngha, gi tr s sng ngi. - Nim tin vo s sng bt dit, lmh lc quan, yu i ca tc gi. 7. Quy - Nhng hnh nh Nguy hng. dn d quen thuc n ca lng qu qua ni Trung nh qu rt c th, da Ngn. dit, chn thnh. - Lng t ho dn tc, lng yu nc su sc. 8. Tr- Ph - Khung cnh thin ng sng nhin Bch ng- danh Hn Bch thng lch s- hin GV Nguyn Minh Tr 478

Gio n Ng Vn

- So snh c o. - Ngn ng hm sc.

- Th k. - Ngn ng hm sc, uyn thm.

- Hnh nh th bnh d, dn d. - Bin php i lp.

- L nh cao ngh thut ca th ph trong VHT:

Trng THPT Thnh Long 10 Siu. ng. ln chn thc, sinh ng thng qua cch nhn, miu t ca nhn vt khch v li k ca cc b lo. - Lng yu nc, t ho dn tc. - T tng nhn vn cao p: cao vai tr, v tr ca con ngi. 9. Nguy n Tri. Bnh Ng i co. L bn tuyn ngn c lp ln th 2: - Nu cao t tng nhn ngha, chn l c lp dn tc. - T co ti c ca k th. - Ti hin qu trnh khng chin ho hng. - Tuyn b c lp, rt ra bi hc lch s. - Nhng nguyn nhn khin th vn bik tht truyn. - Tm s v cng vic su tm th vn ca tc gi. Nim t ho, s trn trng v thc bo v di sn vn ha ca dn tc. - Vai tr quan trng ca hin ti i vi vn mnh t nc. - Nhng vic lm khuyn khch hin ti. 479

Gio n Ng Vn + Cu t n gin, hp dn. + B cc cht ch. + Hnh tng ngh thut sinh ng va gi hnh sc trc tip va mang ngha khi qut trit l. + Ngn ng trang trng, ho sng, lng ng, gi cm. - Kt hp hi ha 2 yu t: chnh lun sc bn v vn chng tr tnh. - Mang m cm hng anh hng ca. L ng thin c hng vn.

10. Hon g c Lng.

Ta Trch dim thi tp.

Ngh thut lp lun cht ch bng phng thc quy np, phn tch- tng hp.

11. Thn Nhn Trung .

Hin ti l nguy n kh ca quc

Ngh thut lp lun tam on lun.

GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long 10 gia. - ngha quan trng ca vic khc bia tin s. 12. - Hng V p nhn cch v Ng o V- i ca Trn Quc S ng Tun: trung qun i Lin. Trn quc, ti nng mu lc, Quc c ln. Tun.

Gio n Ng Vn

- Thi s Trn Th .

Nhn cch v i ca Trn Th : trung thc, nghim minh, lim khit, ch cng v t.

- Ngh thut khc ha nhn vt: + t nhn vt trong nhiu mi quan h. + t nhn vt trong nhng tnh hung c th thch. + S dng nhiu chi tit c sc. - Ngh thut khc ha nhn vt: + Cc tnh hung giu kch tnh. + S dng nhiu chi tit c sc.

13. Nguy n D.

Chuy n chc phn s n Tn Vin.

- Gi tr hin thc: - S dng dy c + Ph phn hn ma tn cc yu t k o. tng gic gi mo th - Giu kch tnh. thn. + Ph phn thnh thn, quan li ci m. Hin tng oan tri, bt cng ci trn: quan li tham nhng, vua xa dn, ngi dn lng thin chu nhiu bt cng, ngang tri. - Gi tr nhn o: + cao tinh thn khng khi, cng trc, dm u tranh chng li ci c tr hi cho dn ca Ng T Vn480

GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long 10 ngi i biu ca tr thc nc Vit. + Nim tin cng l chnh ngha nht nh thng gian t. 14. on - Tm trng c n, on trch: bun su, mong nh Th Tnh da dit v kht vng im. cnh hnh phc la i ca l loi ngi chinh ph. ca - Gin tip ln n ngi chin tranh phong chinh kin phi ngha. ph. 15. Truy - Ni au kh, tuyt Nguy n vng ca Thy Kiu n Kiu: trong m trao duyn. Du. - Trao - V p nhn cch duyn ca Kiu: c hi sinh, . lng v tha. - Ni thng thn xt - Ni phn v thc cao v thnhn phm ca Thy ng Kiu. mn h. - V p ca nhn vt T Hi: - Ch + Ch kh phi thng, kh mu cu nghip ln. anh + T tin, bn lnh. hng. + Dt khot, kin quyt m li rt tm l, su sc v gn gi. Ht tit 96- chuyn sang tit 97: Hot ng ca gv v hs GV Nguyn Minh Tr 481

Gio n Ng Vn

- c thoi ni tm. - T cnh ng tnh. - Ngn ng giu sc biu cm.

- c thoi ni tm. - Kt hp ngn ng dn gian v bc hc.

- c l tng trng. - i, ip t, ip ng. - T cnh ng tnh. - Bt php l tng ha, lng mn ha vi cm hng v tr. - S dng nhiu hnh nh c l. - S dng li thoi trc tip th hin tnh cch t tin, bn lnh ca nhn vt.

Yu cu cn t

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 I. n tp v cc b s thi: 1. c im chung: - So snh rt a. Ch : ra vi nhn xt - Hng n nhng vn chung ca v s ging nhau, c cng ng. khc nhau v ni - Phn nh hin thc i sng v t tng dung v hnh con ngi thi c i. thc gia cc b. Nhn vt: thin s thi: m - Tiu biu cho sc mnh, l tng ca Sn, -i-x v cng ng. Ra-ma-ya-na? - C sc mnh phi thng, ti nng, tr Hs trnh by bi thng minh, lng qu cm, o c chun b. cao c, u tranh ko mt mi chinh Gv nhn xt, b phc thin nhin, chin thng ci c v sung. chn, thin, m. c. Ngn ng: - Trang trng. - Hnh tng ngh thut vi v p k v, m l, huyn o qua tr tng tng phong ph, bay bng. 2. c im ring: a. m Sn: - Kht vng chinh phc t nhin, xa b nhng tp tc lc hu v s hng mnh ca b tc. - Con ngi hnh ng. b. - i- x: - Biu tng sc mnh tr tu, tinh thn qu cm trong chinh phc thin nhin khai sng vn ha, m rng giao lu vn ha. - Khc ha nhn vt qua hnh ng. c. Ra-ma-ya-na: - Chin u dng cmchng ci c, ci xu v ci thin, ci p. - cao danh d v bn phn. - Tnh yu tha thit vi con ngi, cuc i, thin nhin. - Con ngi c miu t v tm linh, GV Nguyn Minh Tr 482

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 tnh cch. Chng c miu t vi c nt tnh cch ca con ngi trn tc- mang - Nhng nt c tm l ghen tung. sc v ni dung II. Th ng v th Hai-c: v ngh thut th 1. Th ng: ng? Nhc li a. Ni dung: nhng nt c - Phong ph, a dng, phn nh trung sc v ni dung thc, ton din cuc sng x hi v i v ngh thut bi sng tnh cm ca con ngi. Hong Hc lu - Nhng ti quen thuc: thin nhin, tng Mnh Ho chin tranh, tnh yu, tnh bn, ngi Nhin chi Qung ph n. Lng (L Bch) v - Ni dung v ngh thut bi Hong Hc Thu hng ( lu tng Mnh Ho Nhin chi Qung Ph)? Lng (L Bch): Ni dung:+ Cnh chia li- bc tranh thin nhin th mng, huyn o ong y tm trng con ngi. + Tnh bn chn thnh, su sc v tm s su kn, kht khao, hoi vng ca L Bch. Ngh thut:+ T cnh ng tnh. + Ngn ng hm sc, ti ngn ngoi. - Ni dung v ngh thut bi Thu hng ( Ph): Ni dung:+ Bc tranh thin nhin ma thu hiu ht, m m m y dn nn, d di, cht cha tm s ca tc gi. + Tm trng tc gi: lo u cho tnh hnh t nc ko n nh; ni bun nh qu hng; ni ngm ngi, xt xa cho thn phn. Ngh thut:+ T cnh ng tnh. + Ngn ng hm sc. + Ngh thut i, to cc mi quan h. b. Ngh thut: - Nhng nt c - Th th: c phong (c th), ng sc v ni dung lut (cn th). v ngh thut th - Ngn ng: gin d m tinh luyn, GV Nguyn Minh Tr 483

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 Hai-c? hm sc, giu sc gi. - Thanh lut hi ha, cu t c o. 2. Th Hai- c: a. Ni dung: - Ghi li phong cnh vi vi s vt c th, 1 thi im nht nh trong hin ti, t khi gi c 1 cm xc, suy t su sc no . b. Ngh thut: - Dng nhiu cc qu , qu ng. - Nhc li tn cc - Thin v gi, s dng nhng khong on trch hc trng cho tr tng tng ca ngi c. ca tiu thuyt - Ngn ng c ng, c bi ch trn di Tam quc din 17 m tit. ngha? - T th hm sc, giu sc gi. - Nhn xt v li III. Tiu thuyt c in Trung k chuyn v Quc: khc ha tnh 1. Ngh thut kt cu v khc ha cch nhn vt nhn vt: ca tc phm? - Li k chuyn: - Nu nhng nt + Theo s vic. tnh cch ni bt + Theo kt cu chng hi. ca cc nhn vt - Khc ha tnh cch nhn vt: qua trong cc on hnh ng. trch Tam quc din ngha m em hc? 2. Chn dung cc nhn vt tiu biu trong tc phm: * on trch Hi trng C Thnh: - Trng Phi: tuyt dng. + Dng cm, cung trc, trung ngha. + Nng ny n th l m li thn trng, khn ngoan. + Ht lng phc thin. - Quan Cng: tuyt ngha. + Ti nng phi thng. + Dng cm, trung ngha. * on trch: To Tho ung ru GV Nguyn Minh Tr 484

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 lun anh hng: - Lu B: tuyt nhn. + L bc i anh hng. + Khn ngoan, mu lc. + Thn trng, bit nhn nhng, kin tr thc hin tr ln. Hs n li cc kin - To Tho: tuyt gian. thc LLVH qua cc + L 1 i gian hng. cu hi: + Rt t tin, bn lnh song cng rt t - Nhng tiu ch cao, t i, ch quan, coi thng Lu B ch yu ca nhng b Lu B qua mt m ko hay. VBVH? IV. Cc kin thc LLVH: 1. Nhng tiu ch ch yu ca VBVH: a. VBVH phn nh hin thc khch quan, khm ph th gii tnh cm v t tng, tha mn nhu cu thm m ca con ngi. - Nu nhng tng b. VBVH c xy dng bng ngn t cu trc ca ngh thut c tnh hnh tng, tnh VBVH? thm m v tnh hm sc. c. Mi VBVH u thuc v 1 th loi - Nu cc khi nht nh v phi tun theo nhng nim thuc v ni quy c, cch thc ring ca n. dung v hnh 2. Cu trc ca VBVH: thc ca VBVH? - Tng ngn t. VD minh ha? - Tng hnh tng. - Tng hm ngha. 3. Cc khi nim thuc v ni dung v hnh thc ca VBVH: a. Cc khi nim thuc v ni dung: - ti. - Ch . - Mi quan h - T tng vn bn. gia ni dung v - Cm hng ngh thut. hnh thc ca b. Cc khi nim thuc v hnh VBVH? VD minh thc: ha? - Ngn t. - Kt cu. GV Nguyn Minh Tr 485

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 - Th loi. 4. Mi quan h gia ni dung v hnh thc ca VBVH: - L mi quan h bin chng, thng nht vi nhau. - Yu cu vi 1 tc phm VH: + Ni dung t tng cao p. + Hnh thc ngh thut hon m. Tc phm VH phi l 1 khm ph v ni dung, 1 pht minh v hnh thc. E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- Tip tc n tp, h thng ha ton b cc kin thc hc. - Lm cc bi tp: 1. Thuyt minh v 1 tc gi (1 tc phm) VH trong chng trnh ng vn 10 m em yu thch. 2. Cm nhn v 1 nhn vt VH trong chng trnh ng vn 10 m em yu thch nht. 3. So vi nhng on trch hc THCS, nhng on trch trong Bnh Ng i co v Truyn Kiu c hc lp 10 cho em nhng hiu bit g mi, su sc hn, m rng hn? - Son bi: n tp phn Lm Vn v Ting Vit.

GV Nguyn Minh Tr

486

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

Ngy son: Tit: 98-99. Lm vn: bi vit s 7 (Ti lp) A. Mc tiu: - Kim tra k nng vit bi vn ngh lun ca hs. - Tch hp vi cc kin thc VH v Tryn Kiu ca Nguyn Du. B. S chun b ca thy v tr: - Gv dn hs n tp, chun b trc 1 tun; ra v son p n. - Hs n tp, chun b mi iu kin hon thnh bi vit ti lp. C. Cch thc tin hnh: 1. n nh t chc lp. 2. Yu cu hs chp v lm bi: bi: Vi nhan Hoa hu nht rc v dng nc thi t V-an, bo Tui tr Online (th 2,15/9/2008) c on: Ngu nhin hay trng hp, thi im cc dng nc thi, tc nhn u c sng Th Vi thng ra sng cng l lc hoa hu Tri t 2007 v hai hoa hu Tri t Singapre v Phillippines ang nht rc bin Cn Gi. Dng tin trn gi cho anh (ch) suy ngh g? 3. Thu bi v dn d: - Thu bi sau 90p. - Dn d: yu cu hs v nh tip tc son hai bi tng kt phn Lm Vn v Ting Vit.

GV Nguyn Minh Tr

487

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

Ngy son: dy: Tit: 100-101. Ting Vit:

Ngy

n tp phn ting vit

a. Mc tiu bi hc: Gip hs:- n tp v cng c nhng kin thc hc v ting Vit lp 10. - Tch hp vi kin thcv vn hc, lm vn v vn sng thc t. - Rn luyn k nng s dng ting Vit chun mc v ng phong cch. B. S chun b ca thy tr: - Sgk, sgv. - Hs tr li v h thng ha cc kin thc qua cc cu hi ca sgk. - Gv thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc hnh thc pht vn- m thoi, yu cu hs a ra kt qu chun b cc cu hi n tp nh tho lun. GV Nguyn Minh Tr 488

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c. 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Gv nu cu hi: Em hy nhc li cc n v kin thc ting Vit hc? Hs tr li: Cc n v kin thc ting Vit hc: Hot ng giao tip; Ngn ng ni v ngn ng vit ; Vn bn; Phong cch ngn ng sinh hot; Phong cch ngn ng ngh thut; Khi qut lch s ting Vit; Nhng yu cu s dng ting Vit; Thc hnh v cc bin php tu t; n d v hon d; Php ip v php i. Hot ng ca Yu cu cn t gv v hs Cu 1: Hot Cu 1: ng giao tip Hot ng giao tip l hot ng trao l g? C nhng i thng tin ca con ngi trong x hi, nhn t giao c tin hnh ch yu bng phng tin tip no tham ngn ng (ni hoc vit) nhm thc gia v chi phi hin nhng mc ch v nhn thc, v hot ng giao tnh cm, v hnh ng,... tip bng ngn - Cc nhn t tham gia v chi phi hot ng? Trong hot ng giao tip: ng giao tip + Nhn vt giao tip. c nhng qu + Hon cnh giao tip. trnh no? + Ni dung giao tip. + Mc ch giao tip. + Phng tin v cch thc giao tip. - Cc qu trnh: + Qu trnh to lp (sn sinh) vn bn do ngi ni (ngi vit) thc hin. + Qu trnh lnh hi vn bn do ngi nghe (ngi c) thc hin. Quan h tng tc. Cu 2: Cu 2: Lp bng GV Nguyn Minh Tr 489

Trng THPT Thnh Long 10 so snh c im ca ngn ng ni v ngn ng vit? Ngn ng ni * Hon cnh v iu kin s dng: - L ngn ng m thanh, dng trong giao tip t nhin hng ngy, trong ngi ni v ngi nghe tip xc trc tip vi nhau, c th thay phin nhau trong vai ni v vai nghe. - Ngi nghe c th phn hi ngi ni iu chnh.

Gio n Ng Vn

Ngn ng vit

- L ngn ng c th hin bng ch vit trong vn bn v c tip nhn bng th gic. - Mun vit v c vn bn, c ngi vit v ngi c phi bit cc k hiu ch vit, cc quy tc chnh t, cc quy cch t chc vn bn. - Khi vit, ngi vit c iu kin suy ngm, la chn, gt gia; khi c (do ch vit c - Din ra tc thi, mau l lu gi n nh), ngi c c nn ngi ni t c iu iu kin c li, phn tch, kin la chn, gt gia cc nghin ngm lnh hi phng tin ngn ng; ngi thu o. nghe cng phi tip nhn, - Ngn ng vit n c vi lnh hi kp thi, t c ng o ngi c trong iu kin suy ngh, phn phm vi ko gian rng ln v thi tch. gian lu di. - H thng du cu, cc k hiu vn t, cc hnh nh minh ha, bng biu, s ,... - T: c la chn chnh xc, hp vi phong cch ngn ng, trnh dng cc t khu ng, t a phng, ting lng, bit ng x hi,... - Cu: thng dng cu di, nhiu thnh phn nhng c t chc mch lc, cht ch nh 490

* Cc yu t ph tr: - Ng iu: bc l, b sung thng tin. - Nt mt, c ch, iu b,... * c im ch yu v t v cu: - T: cc lp t c s dng a dng (t mang tnh khu ng, t a phng, GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 ting lng, bit ng x hi, cc quan h t v s sp xp tr t, thn t, t a y, cc thnh phn ph hp. chm xen,...). - Cu:thng dng cu tnh lc, c nhng cu rm r, nhiu yu t d tha, trng lp do tnh cht tc thi hoc do ch ca ngi ni. Cu 3:- Vn bn l sn phm c to ra trong hot ng giao tip bng ngn ng, thng bao gm nhiu cu. - Cc c im ca vn bn: + Mi vn bn tp trung nht qun vo 1 ch v trin khai ch 1 cch trn vn. VD: VB Chinh ph ngm (on Th im) Ch : Ni lng c n, su nh, nhng kht khao, hoi vng ca ngi v c chng chinh chin ni bin i xa xi. + Cc cu trong vn bn c s lin kt cht ch, ng thi c vn bn c xy dng theo 1 kt cu mch lc. + Mi vn bn c du hiu hnh thc biu hin tnh hon chnh v ni dung: thng m u bng 1 tiu v c du hiu kt thc thch hp vi tng loi vn bn. S cc loi vn bn: Vn bn Cu 3: Vn bn c c im c bn no? Hy phn tch cc c im y qua 1 VB c th trong sgk Ng vn 10? - V s cc loi vn bn?

VB VB thuc thuc p/c p/c ngn ngn GV Nguyn ng Tr Minh ng sinh ngh hot thut

VB VB thuc thuc p/c p/c ngn ngn ng 491 ng khoa hnh hc chnh

VB thuc p/c ngn ng chnh lun

VB thuc p/c ngn ng bo ch

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

Cu 4: Lp bng so snh phong cch ngn ng sinh hot v phong cch ngn ng ngh thut: Phong cch ngn ng sinh Phong cch ngn ng ngh hot thut - Tnh c th. - Tnh hnh tng. - Tnh cm xc. - Tnh truyn cm. - Tnh c th. - Tnh c th ha. Ht tit 100- chuyn sang tit 101: Hot ng ca gv v hs Cu 5: Trnh by khi qut v: - Ngun gc ting Vit? Yu cu cn t Cu 5: a. Cc vn lch s ting Vit: * Ngun gc ting Vit: - Bn a (ra i v pht trin cng vi qu trnh hnh thnh v pht trin ca dn tc Vit). - Thuc h ngn ng Nam . * Quan h h hng: C quan h h hng vi ting Mng. * Lch s pht trin: - Ting vit trong thi k Bc thuc v chng Bc thuc: c s tip xc, nh hng su rng, vay mn nhiu t ng gc Hn bng nhiu cch: + Vay mn trn vn t ng hn, Vit 492

- Quan h h hng ca ting Vit? - Lch s pht trin ca ting Vit?

GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 ha m c, gi nguyn ngha. + Rt gn. + o li v tr cc yu t. + i yu t (trong cc t ghp). + M rng (thu hp) ngha. - Ting Vit trong thi k phong kin c lp t ch: 3 loi ch vit + Vic hc ngn ng- vn t hn c ting Vit: y mnh Vic vay mn ch Hn theo + Ch Vit c. hng Vit ha lm ting Vit cng thm + Ch Nm. phong ph, uyn chuyn. + Ch quc ng. + Ch Nm ra i vo th k XIII- th ch ghi m ting Vit trn c s ch Hn. - Ting Vit trong thi k Php thuc: - K tn cc tc + Ch quc ng dn tr nn thng phm hc dng, c s tip xc, nh hng tch cc bng ch Hn, ca ngn ng, vn ha phng Ty (ch ch Nm v ch yu l ngn ng, vn ha Php). quc ng? + Mt nn vn xui ting Vit hin nhanh chng hnh thnh v pht trin. Bo ch, sch xut bn ngy cng nhiu. N c kh nng thch ng trong lnh vc KHTN, xy dng h thng thut ng khoa hc ngy cng hon chnh. - Ting Vit t sau cch mng Thng 81945 n nay: + Cng cuc xy dng h thng thut ng khoa hc ni ring v chun ha ting Vit c y mnh. + Ting Vit tr thnh ngn ng quc gia. Cu 6: Lp bng tng hp v nhng yu cu s dng ting Vit: Ng mT ng Ng php Phong cch ngn ch vit ng - Trnh - Trnh dng - Trnh dng - Khng dng ln nhm ln t sai cu thiu phong cch ngn GV Nguyn Minh Tr 493

Trng THPT Thnh Long 10 cc t gn ngha. m, gn - Trnh dng ngha hoc t trng lp. pht m ko - Dng ng ng chun m thanh mc. v cu to - Thn trng ca t. khi dng t - Dng ng a phng. c im - Vit ng ng php, quy tc phong cch chnh t v ngn ng ch vit. ca t. Cu 7: Tm v sa li sai ca cc cu vn

Gio n Ng Vn thnh phn. ng. - Trnh din t m h, ti ngha. - Cc cu c lin kt.

Cu 7: - Cu a sai, do: tha t i hi, thiu du phy. - Cu b ng. - Cu c sai, do: tha t lm, thiu du phy. - Cu d ng. - Cu e sai, do: ko phn nh r cc thnh phn cu. - Cu g ng. - Cu h sai, do: tha t nn E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- n li kin thc bi hc. - Son bi: Luyn tp vit on vn ngh lun.

GV Nguyn Minh Tr

494

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

Ngy son: Ngy dy: Tit: 102. Lm vn:

luyn tp vit on vn ngh lun

a. Mc tiu bi hc: Gip hs:- n tp v cng c cch vit on vn ngh lun. - Vit c cc on vn ngh lun ph hp vi v tr v chc nng ca chng trong bi vn ngh lun. B. S chun b ca thy tr: - Sgk, sgv. - Thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc hnh thc pht vn- m thoi, thc hnh vit cc on vn c th, sa cha, rt kinh nghim. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c. GV Nguyn Minh Tr 495

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Tip ni vi vic tm hiu, rn luyn k nng lp dn , tm hiu v cc phng php, thao tc ngh lun, vit c cc bi vn ngh lun giu sc thuyt phc, bi hc hm nay chng ta s cng rn luyn k nng vit on vn ngh lun. Hot ng ca yu cu cn t gv v hs 1: Bn v vai I. 1: tr v tc dng to Dn : ln ca sch trong 1. M bi: i sng tinh - Nu vai tr ca sch t xa n nay thn ca con ng- trong i sng tinh thn ca con ngui. i, nh vn M. - Trch dn cu ni ca M. Go-ro-ki. Go-r-ki c vit: 2. Thn bi: Sch m rng tr- a. Sch l sn phm tinh thn k diu c mt ti nhng ca con ngi: chn tri mi. - Sch l sn phm ca vn minh nhn Hy gii thch v loi. bnh lun kin - Sch l kt qu ca lao ng tr tu. trn. - Sch c sc mnh vt ko gian v thi Hs nhc li dn gian. . b. Sch m rng nhng chn tri mi: - Sch cung cp nhng hiu bit v th gii xung quanh, v v tr bao la, v cc t nc xa xi trn th gii. - Sch gip hiu bit v cuc sng con ngi qua cc thi k khc nhau, hiu bit i sng vn ha, tm t, tnh cm, kht vng ca con ngi nhng ni xa xi. - Sch gip con ngi t khm ph dn tc mnh, bn thn mnh v chp cnh nhng c m, nui dng kht vng. c. Cn c thi ng vi sch v vic c sch: - c sch mang li li ch nn phi bit chn sch m c, bit hc hi v lm theo nhng iu tt p trong sch. GV Nguyn Minh Tr 496

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 - Sch rt quan trng nhng ch hc trong sch v th vn cha m phi bit hc trong c thc t. 3. Kt bi: - Khng nh tc dng to ln ca sch v vic c sch. - Nu phng hng hnh ng ca c nhn. Gv yu cu hs II. Luyn tp vit on vn: chia nhm vit 4 1. on 1: on vn trin - Ch : Sch cung cp nhng hiu khai 4 . bit v th gii xung quanh, v v tr Mt s em c bao la, v cc t nc xa xi trn th on vn ca gii. mnh, cc em - Cc c bn: khc nhn xt, + Mi con ngi thng sng trong 1 phm b sung. vi ko gian nht nh, thi gian i ngi Gv nhn xt, hu hn nhng kht vng hiu bit ca cht li cc c con ngi li l v tn. T nh, con ngi bn cn trin c hc ch tip cn vi cng c khai, nu 1 vi hiu bit hu hiu: sch. dn chng: + Nhng cun sch KHTN gip con ngi + Sch khm ph v tr v tn vi nhng quy KHTN:Nhng lut ca n, bn cht nhng s vt, cun sch ca hin tng t nhin xung quanh ta. Bru-n, Ga-li-l + Nhng cun sch KHXH gip con ngi v tri t v hiu bit v i sng cng ng trn thi dng h cc t nc khc nhau vi nhng c m ra thi k mi im kinh t, chnh tr, lch s, vn trn con ng ha,... chinh phc t nhin; Sch v thuyt tin ha ca c-uyn, gen di truyn ca Men- en gip chng ta hiu r v cc ging loi sinh vt v chnh GV Nguyn Minh Tr 497

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 con ngi;... + Sch KHXH: Sch trit hc ca Cc-mc v ng-ghen gip con ngi lm nhng cuc cch mng tin b; Sch vn hc ca Ban-dc gip chng ta hiu r v th gii t bn vi sc mnh lnh lng ca ng tin; c th Tagor, L Bch, Ph,... chng ta hiu i sng v tm hn ca c dn tc n , Trung Hoa,...; c 2. on 2: Nguyn Tri, - Ch : Sch gip hiu bit v cuc Nguyn Du, H sng con ngi qua cc thi k khc Xun Hng, Cao nhau, hiu bit i sng vn ha, tm B Qut,... chng t, tnh cm, kht vng ca con ngi ta hiu ng cha nhng ni xa xi. ta xa tng au - Cc l l v dn chng minh ha: kh v m c + Sch gip hiu bit v cuc sng con nhng g;... ngi qua cc thi k khc nhau. - Tm dn chng Dn chng: Cc cun sch lch s ti minh ha cho l l hin chn thc lch s loi ngi qua cc ny? thi k; cc cun sch vn hc ti hin Hs tho lun, tr hin thc khch quan thng qua th gii li. hnh tng;... Gv nhn xt, + Sch gip chng ta hiu bit i sng cht ng. vn ha, tm t, tnh cm, kht vng ca con ngi nhng ni xa xi. Dn chng: Nhng cun sch vn hc: Nhng b s thi c bc chn dung GV Nguyn Minh Tr 498

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 tinh thn ca cc cng ng ngi : Rama-ya-na (n ), -i-x (Hi Lp),...; tc phm ca L Tn, M. Gor-ki, V. Huy-g,... 3. on 3: - Ch : Sch gip con ngi t khm ph dn tc mnh, bn thn mnh v chp cnh nhng c m, nui dng kht vng. - Cc l l v dn chng minh ha: + Sch gip con ngi t khm ph dn tc mnh: qua cc sch lch s v vn hc qu trnh hnh thnh v pht - Tm dn chng trin dn tc, qu trnh dng nc v minh ha cho l l gi nc, nhng anh hng tn tui v ny? nhng ngi hi sinh thm lng, v danh, Hs tho lun, tr c bit l lch s tm hn dn tc. li. + Sch gip con ngi t khm ph bn Gv nhn xt, thn mnh v chp cnh nhng c m, cht ng. nui dng kht vng: soi vo kho tng tri thc nhn loi hiu bit ca mi ngi v cng nh b; thy c mt tt- xu ca bn thn; t sch ht ging tm hn nui dng c m v kht vng,... 4. on 4: - Ch : Cn xc nh thi ng vi sch v vic c sch. - Cc l l v dn chng minh ha: + Sch c nhiu loi cn chn sch tt c. + Hc hi nhng iu hay ca sch p dng v kim nghim li bng thc tin. - Th no l sch + Kt hp hc sch v thc t cuc tt, sch xu? sng. L thuyt th mu xm ch c Hs tho lun, tr cy i mi mi xanh ti. li. Gv nhn xt, b sung: + Sch tt l sch phn nh GV Nguyn Minh Tr 499

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 ng quy lut ca t nhin v i sng x hi; gip con ngi hiu r bn thn mnh c thc ng v quyn li v ngha v ca mnh trong i sng; gip cc dn tc hiu bit, gn gi nhau hn, ca ngi s cng bng v tnh hu ngh; tip thm ch, ngh lc; gip tm hn con ngi tr nn trong sng, lng, phong ph hn, hng con ngi n cc gi tr * Ch : chn- thin- m. Khi vit on vn ngh lun, cn: + Sch xu l - C s lin kt vi cc on vn trc n. sch xuyn tc - Cn c 1 ch chung. i sng, em - Cc l l v dn chng mch lc, hp l. n cc kin thc sai lm; k th, chia r tnh on kt gia cc dn tc; kch ng bo lc, chin tranh v nhng th hiu thp hn ca con ngi. - Lm th no GV Nguyn Minh Tr 500

Trng THPT Thnh Long 10 ko b bin thnh ci t mt ng sch khi c sch? - T vic vit cc on vn trn, em thy cn c nhng lu g khi vit on vn ngh lun?

Gio n Ng Vn

* Cng c, dn d: Yu cu hs:- Hon thin cc on vn vo v bi tp. - Son bi: n tp phn Lm Vn.

GV Nguyn Minh Tr

501

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

Ngy son: Tit: 103. Lm vn: vit qung co a. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Hiu c cc c im, yu cu ca vn bn qung co. - Nm c cch vit qung co cho 1 sn phm hoc dch v. - Vit c cc vn bn qung co. B. S chun b ca thy tr: - Sgk, sgv. - Mt s vn bn qung co. - Thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc hnh thc pht vn- m thoi, trao i-tho lun. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c. 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Hng ngy, cc em bt gp rt nhiu cc vn bn qung co trn bo ch, t ri, i pht thanh, truyn hnh,... Vy, vai tr v cc yu cu ca 1 vn bn qung co l g? Lm th no vit c 1 vn bn qung co hp dn, thuyt phc? Bi hc hm nay, chng ta s cng tm hiu nhng vn . Hot ng ca gv v hs Yu cu cn t I. Vai tr v yu cu chung ca vn bn qung co: 1. Vn bn qung co trong i sng: GV Nguyn Minh Tr 502

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 - Th no l vn a. Khi nim vn bn qung co: bn qung co? L vn bn thng tin v sn phm hay dch v nhm thu ht v thuyt phc khch hng tin vo cht lng, li ch, s tin li ca sn phm, dch v m ham thch mua hng v s dng dch v - Cc vn bn . qung co trong b. Tm hiu 1 s vn bn qung co: sgk ni v iu - Vn bn qung co: Bn my vi tnh. g? qung co cho cng ti bn my vi - Cc vn bn trn tnh. thng gp - Vn bn qung co: Phng khm a u? khoa H.D. qung co cho dch v khm cha - K tn mt s loi bnh. vn bn qung co - Cc vn bn trn thng gp cc t thng gp? ri, trn ti vi, bo ch,... - Mt s loi vn bn qung co: cc - to s hp dch v in thoi di ng, xi mng, dn, cc vn bn thp, du gi,... trn c trnh by ntn? 2. Yu cu chung ca vn bn qung co: a. Cch trnh by to s hp dn: - Kt hp s dng cc t ng v hnh - Phn tch mt nh minh ha. hn ch ca 2 vn - Vn bn c chia tch thnh cc phn bn qung co r rng, cch trnh by cc t ng to trong sgk? n tng th gic. - T ng d hiu, cu vn ngn gn b. VD: - VD (1): Vn bn qung co 1 loi nc gii kht. Di dng, ko lm r c tnh u vit ca sn phm cn qung co. - VD (2): Vn bn qung co cho 1 loi - Cc yu cu ca kem trng da. vn bn qung Qu cng iu cng dng ca sn co? phm khin ngi nghe kh tin. GV Nguyn Minh Tr 503

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn c. Cc yu cu ca vn bn qung co: - Ni dung thng tin: lm r trng tm, trung thc, tn trng php lut v thun phong m tc. - Tnh hp dn: ngn ng ngn gn, sc tch, mi m, to n tng. - Tnh thuyt phc: to c nim tin ni ngi nghe, ngi c. II. Cch vit vn bn qung co: 1. Xc nh ni dung c bn cho li qung co: Nhng u im ca rau sch: - Chm bn: + c trng trn t rau truyn thng, ko b pha tp bi ha cht c hi. + c ti bng nc sch. + Ko s dng thuc tr su, thuc dit c v thuc kch thch tng trng. - Cht lng: + Ti ngon. + C tc dng tt cho sc khe: cung cp cc vitamin thit yu, gii nhit, iu ha tiu ha,... - Gi c v chng loi: + Chng loi phong ph, p ng mi khu v. + Gi c hp l. 2. Chn hnh thc qung co: - Dng cch quy np. - Dng cch so snh. * Ghi nh: (sgk). III. Luyn tp: Bi 1: Cc qung co u rt ngn gn, sc tch nhng nu y ni dung cn qung co: VB 1: Xe F.X ko nhng l sn phm vt tri (sang trng, tinh t, mnh m, 504

Yu cu hs thc hnh lm bi tp: Vit qung co cho sn phm rau sch. Gi m: - Nu nhng c im u vit ca rau sch v cc mt: chm bn, s dng thuc bo v thc vt, cht lng, gi c?

Yu cu hs c cc vn bn qung co vit theo 2 cch quy np v so snh. Gv nhn xt, b sung. Yu cu hs c v lm cc bi tp. Gv nhn xt, cht p n.

GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn quyn r) m cn l ngi bn ng tin cy. VB 2: Sa tm H. c bit- thm ngt hng hoa v l b quyt lm p. VB 3: S thng minh, t ng ha ca my nh M. lm cho n tin li, d s dng. Bi 2: (BTVN).

* cng c, dn d: Yu cu hs:- Hon thin cc bi tp. - Son bi n tp phn Lm Vn.

Ngy son: Tit: 104. Lm vn: n tp phn lm vn a. Mc tiu bi hc: Gip hs:- n li tri thc v k nng vit cc kiu vn bn hc THCS v nng cao lp 10. - Chun b tt cho bi kim tra cui nm. B. S chun b ca thy tr: - Sgk, sgv. - Hs tr li v h thng ha cc kin thc qua cc cu hi n tp ca sgk. - Gv thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc hnh thc pht vn- m thoi, trao i tho lun. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c. 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Gv (hi): Em hy nhc li cc n v kin thc Lm vn hc chng trnh Ng Vn 10? GV Nguyn Minh Tr 505

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 Hs (tr li): Cc n v kin thc Lm vn hc chng trnh Ng Vn 10: Vn t s, thuyt minh, ngh lun; Cch tm tt vn bn t s, thuyt minh; Lp k hoch c nhn v vit qung co; Cch thc trnh by mt vn . Hot ng ca gv v hs Gv chia hs thnh cc nhm tho lun tr li cc cu hi: Cu 1: Nu c im ca cc kiu vn bn t s, thuyt minh, ngh lun v cc yu cu kt hp chng trong thc t vn bn? Yu cu cn t I. L thuyt: Cu 1: a. Vn bn t s: - Khi nim: T s l trnh by cc s vic (s kin) c quan h nhn qu dn n kt cc, biu l ngha. - Mc ch: Biu hin con ngi, quy lut i sng, by t thi , tnh cm. b. Vn bn thuyt minh: - Khi nim: Thuyt minh l kiu vn bn nhm gii thch, trnh by chnh xc, khch quan v cu to, tnh cht, quan h, gi tr,...ca mt s vt, hin tng, mt vn thuc t nhin, x hi v con ngi. - Mc ch: Gip ngi c c tri thc khch quan v thi ng n vi chng. c. Ngh lun: - Khi nim: Ngh lun l trnh by t tng, quan im i vi t nhin, x hi v con ngi bng cc lun im, lun c v cch lp lun. - Mc ch: Thuyt phc mi ngi tin theo ci ng, ci tt, t b ci sai, ci xu. d. Mi quan h gia 3 loi vn bn trn: - T s: c s dng yu t miu t, biu cm, thuyt minh, ngh lun. 506

GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

- Thuyt minh: c s dng yu t Cu 2: S vic v miu t, t s, ngh lun. chi tit tiu biu - Ngh lun: c s dng yu t miu trong vn bn t s t, biu cm, thuyt minh. l g? Cho bit vic s dng kt hp cc kiu vn cch chn s vic bn trn nhm to s linh hot, thuyt v chi tit tiu biu phc v hp dn cho cc loi vn bn. khi vit kiu vn Cu 2: bn ny? - S vic l ci xy ra c nhn thc c ranh gii r rng, phn bit vi nhng ci xy ra khc. - S vic tiu biu l nhng s vic quan trng gp phn hnh thnh ct truyn. - Chi tit l tiu tit ca tc phm mang sc cha ln v cm xc v t tng. - Chi tit c sc l chi tit tp Cu 3: trung th hin r nt s vic tiu Trnh by cch lp biu. dn , vit on - Cc bc thc hin vic la chn s vn t s c s vic, chi tit tiu biu: dng cc yu t + Xc nh ti, ch cu miu t v biu chuyn. cm? + D kin ct truyn (s vic tiu biu). + Trin khai s vic bng cc chi tit. Cu 3: - Cch lp dn : + Xc nh ti: K v vic g, chuyn g? + Xc nh nhn vt. Cu 4: + D kin ct truyn: S vic 1, 2, Trnh by cc ph3,... ng php thuyt - Dn chung: minh thng c s + MB: Gii thiu cu chuyn (hon dng trong 1 bi cnh, ko gian, thi gian, nhn vt,...) vn thuyt minh? + TB: K nhng s vic, chi tit GV Nguyn Minh Tr 507

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn chnh theo din bin cu chuyn, kt hp cc yu t miu t v biu cm. + KB: Nu cm ngh ca nhn vt hoc mt chi tit c sc. Cu 4: Cc phng php thuyt minh thng dng: - nh ngha. - Phn tch, phn loi. - Lit k, nu v d. - Ging gii nguyn nhn- kt qu - So snh. - Dng s liu. Cu 5: a.Yu cu m bo tnh chun xc: - Tm hiu thu o trc khi vit. - Thu thp y ti liu tham kho, cc ti liu c gi tr. - Ch vn thi im xut bn ca ti liu cp nht thng tin. b. Yu cu m bo tnh hp dn: - a ra cc chi tit c th, sinh ng, nhng con s chnh xc bi vn ko tru tng, m h. - So snh lm ni bt s khc bit, to n tng. - Kt hp v s dng cc kiu cu linh hot. - Khi cn nn phi hp nhiu loi kin thc i tng thuyt minh c soi ri t nhiu mt. Cu 6: a. Cch lp dn : - MB: Gii thiu i tng thuyt minh. - TB: Cung cp cc c im, tnh cht, s liu,... v i tng. - KB: Vai tr, ngha ca i tngi vi i sng. b. Cch vit on vn thuyt minh: 508

Cu 5: Lm th no vit c bi vn thuyt minh chun xc, hp dn?

Cu 6: Trnh by cch lp dn v vit cc on vn thuyt minh?

Cu 7: Trnh by cu to ca 1 lp lun, cc GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long 10 thao tc ngh lun v cch lp dn cho bi vn ngh lun?

Gio n Ng Vn - Xc nh ch ca on vn. - S dng hp l cc phng php thuyt minh. - m bo tnh lin kt v hnh thc v ni dung. - Dng t, t cu trong sng, ng phong cch ngn ng. Cu 7: a. Cu to ca 1 lp lun: - Lun im. - Cc lun c. - Cc phng php lp lun. b. Cc thao tc ngh lun: - Din dch. - Quy np. - Phn tch. - Tng hp. - So snh. c. Cch lp dn : - Nm chc cc yu cu ca bi. - Tm h thng lun im, lun c. - Sp xp cc lun im, lun c hp l. Cu 8: - Yu cu ca tm tt VB t s: + Tn trng ni dung c bn ca tc phm. + Tha mn nhng yu cu c bn ca 1 vn bn. + p ng c mc ch tm tt. - Tm tt VB t s theo nhn vt chnh: Mc ch:+ Gip ta nm vng tnh cch , s phn nhn vt chnh. + Gp phn tm hiu v nh gi tc phm. - Cch thc tm tt VB t s: + Xc nh mc ch tm tt. + c k VB, xc nh nhn vt 509

Cu 8: Trnh by yu cu v cch thc tm tt VB t s v VB thuyt minh? - Cc cch tm tt VB t s: tm tt theo ct truyn v tm tt theo nhn vt chnh.

- Tm tt Vb thuyt minh nhm hiu v nm c nhng ni dung chnh ca VB . GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn chnh, t nhn vt trong mi quan h vi cc nhn vt khc v din bin ca cc s vic trong ct truyn. + Vit VB tm tt bng li vn ca mnh, c th trch dn nguyn vn 1 s t ng, cu vn trong tc phm. - Yu cu ca tm tt VB thuyt minh: VB tm tt phi r rng, chnh xc so vi ni dung vn bn gc. - Cch thc tm tt VB thuyt minh: + Xc nh mc ch, yu cu tm tt. + c k VB gc nm c i tng thuyt minh. + Tm b cc vn bn. + Vit bn tm tt bng li vn ca mnh Cu 9: - c im cch vit bn k hoch c nhn: + Th hin r mc tiu, ni dung, cch thc v thi gian tin hnh. + Li vn ngn gn, th hin di cc mc ln nh khc nhau, cn thit c th k bng. - c im cch vit qung co: + Ngn gn, sc tch, hp dn, to n tng. + Trung thc, tn trng php lut v thun phong m tc. + Chn c 1 ni dung c o, gy n tng, th hin tnh u vit ca sn phm, dch v ri trnh by theo kiu quy np hoc so snh v s dng nhng t ng khng nh tuyt i. + Kt hp s dng cc t ng v hnh nh minh ha. 510

Cu 9: Nu c im cch vit k hoch c nhn v qung co?

Cu 10: Nu cch thc trnh by 1 vn ?

GV Nguyn Minh Tr

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn Cu 10: - Cch thc trnh by 1 vn : + Trc khi trnh by cn tm hiu, suy ngh, nm chc cc c im ca vn , i tng cn trnh by. + Chun b ti, cng cho bi ni. + Khi trnh by cn tun th trnh t: khi u- din bin- kt thc. - Yu cu: m bo cc yu cu v ni dung, ng iu, c ch, nh mt, iu b, cm xc,... li cun ngi nghe.

* Cng c, dn d: Yu cu hs:- V n li, hon thin cc cu hi n tp. - Chun b tt cho bi kim tra cui nm.

GV Nguyn Minh Tr

511

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

thi kho st cht lng hc k 2 nm hc 2008-2009.

Cu 1:(3) Tm v phn tch tc dng ca bin php tu t trong cc cu th sau: Bit bao bm l ong li, Cuc say y thng trn ci sut m. Dp du l gi cnh chim, Sm a Tng Ngc, ti tm Trng Khanh. (Truyn Kiu- Nguyn Du) Cu 2:(7) Nhn xt v on trch Trao duyn (Truyn KiuNguyn Du), c kin cho rng: Ci thn ca on th l

GV Nguyn Minh Tr

512

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 ch: Trao duyn m khng trao c tnh! au kh v tn! Cao p v ngn! Anh (ch) hy phn tch on trch Trao duyn lm sng t kin trn.

thi kho st cht lng hc k 2 nm hc 2008-2009.

Cu 1:(3) Anh (ch) hy nu nhng c im ni dung trong cc sng tc ca Nguyn Du? ng gp mi ca ng cho ch ngha nhn o trong vn hc trung i Vit Nam giai on t th k XVIII n na u th k XIX l g? Cu 2:(7) Cnh ng v tm trng ca nng Kiu trong on trch Ni thng mnh (Truyn Kiu- Nguyn Du)

p n: Cu 1:(3) Bin php tu t i (i tng thnh): Bm l- ong li, cuc say y thng- trn ci sut m, l gi- cnh chim, sm a Tng Ngc- ti tm Trng Khanh.(1) Tc dng: phi by hin thc tnh cnh tr tru, nhc ko di ca Kiu chn lu xanh, bn khch lng chi ra vo dp du tp np. Cch dng cc hnh nh c l c tnh i xng trn cn th hin thi trn trng, cm thng ca tc gi vi nhn vt, gip nhn vt vn gi c chn dung cao p.(2) GV Nguyn Minh Tr 513

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 Cu 2:(7) 1. M bi:(0.5) - Gii thiu v Nguyn Du, Truyn Kiu v trch on Trao duyn. - Dn nhn nh. 2. Thn bi:(6) a. Gii thch nhn nh:(1) Li nhn nh ch ra ci thn- linh hn, iu ct li, im c sc ca on Trao duyn. N hon ton ng n, l kim ch nam chng ta tm hiu on trch. - Trao duyn m khng trao c tnh!: ch duyn ban u l thut ng ca Pht gio ch s gn b vi nhau t kip trc, sau chuyn thnh t ton dn c ngha ch hn nhn nam n. Qua on trch, chng ta thy Kiu trao c mi nhn duyn ca mnh v Kim Trng cho Thu Vn nhng khng th trao c tnh yu ca nng dnh cho Kim Trng. - au kh v tn!: l tm trng ca Kiu khi phi dn lng trao mi duyn p , trao i kht khao hnh phc v c sau khi nh c Vn tr ngha cho chng Kim ri nhng Kiu khng thanh thn m au n tt cng. - Cao p v ngn!: Qua on trch chng ta thy c quan nim v tnh yu p , ng n, tin b v v p ng qu ca tr tu v nhn cch ca Thu Kiu. b. Phn tch- chng minh:(5) - Kiu trao c duyn cho Thu Vn:(2) + Hon cnh c bit khc thng (2 cu u). + c nguyn ca Kiu (2 cu tip). + Li thuyt phc ca Kiu: Kiu k li vn tt cu chuyn tnh yu ca mnh cho Vn hiu v thy tnh yu l thing ling c tri t chng gim nn Kiu khng th ph bc chng Kim. Nhng nng cng nhc n hon cnh hin ti o le, khng th vn hiu trn tnh c. Nng chn ch hiu nn tr thnh k ph bc Kim Trng. Do vy, nng cy nh Vn gip mnh c sng vn ngha trn tnh vi chng. Ba l do thuyt phc:- Vn cn tr. - Tnh cm ch em rut tht.

GV Nguyn Minh Tr

514

Trng THPT Thnh Long Gio n Ng Vn 10 - Nu Vn gip th d c cht Kiu cng vui lng, mn nguyn v c thm ly l ngi sng vn ngha trn tnh. + Trao k vt hon tt vic trao duyn. - Kiu khng th trao c tnh yu:(2) + Biu hin:- V c s ging x d di gia l tr v tnh cm trong hnh ng trao k vt (ptch hai ch ca chung) - Khi trao duyn, nng au kh v tn. Sau khi trao c duyn ri, nng coi mnh nh cht qu kh ti p, hnh phc rc r tr thnh o nh xa xi (ptch ngy xa). tng tng ra vin cnh tng lai cht oan, cht hn, m m (ptch Mai sau....thc oan). thc v hin ti chia li, tan v t ngt, thm khc, au n n m sng (ptch By gi...t y). - Cao p v ngn:(1) + Qua on trch, ta thy c quan nim v tnh yu ca Kiu: t/y- tnh cm thu chung, mnh lit v thing ling, tnh gn vi ngha ng n, tin b. + Trong hon cnh bi kch, Kiu vn thv hin c v p ca 1 tr tu thng minh sc so ( qua li thuyt phc thu l t tnh) + c hi sinh, lng v tha ca Kiu. 3. Kt bi:(0.5) - Khng nh li gi tr ca li nhn nh. - Nu cm xc, suy ngh v ti nng (ngh thut ngn t, miu t tm l nhn vt) v tm lng ca Nguyn Du qua on trch.

GV Nguyn Minh Tr

515

Trng THPT Thnh Long 10

Gio n Ng Vn

GV Nguyn Minh Tr

516