Professional Documents
Culture Documents
ORG
ON TAP MON KINH TE LNG 1. Ham hoi quy tuyen tnh (phng phap bnh phng be nhat OLS: Ordinary Least Squares) PRF: Yi = E +FXi + ui. SRF: Y = E + F Xi (c lng)
Xi
va Y !
Yi
XiYi n. X .Y Xi n( X )
2 2
va E ! Y F X
(Yi Y ) !
W 2Y
( Xi X ) !
SDY =
va SDX =
W 2X
Tnh ong phng sai hay hiep phng sai (Covariance): SXY = cov(X,Y) =
n 1 * ( Xi X )(Yi Y ) n 1 i !1
yi
yi ui
= = =
(Yi Y ) (Yi Y )
Yi
n(Y ) 2
= F 2 xi 2
(Yi Yi)
va yi ! Yi Y
3. Tnh he so xac nh R2 : R2 ! 1
2 2 RSS ESS F xi ! ! TSS TSS yi 2
Vi 0<R2<1 R2=1 ng hoi quy thch hp (mc o hoan hao cua mo hnh) khi o phan d RSS=0
1-Mr.Isaac Nguy n
=> Yi ! Yi, i R2=0 => SRF(mo hnh hoi quy mau) khong thch hp RSS=TSS 4. He so tng quan: r (coefficient of Correlation) r! => Yi ! Y i, i
Xi
XiYi nXY n ( X ) * Yi
2
n (Y ) 2
Vi xi ! Xi X
va yi ! Yi Y
Ta co the viet: r !
xi. yi xi yi
2
! s R2
cung dau vi F
5. Tnh khoang tin cay he so: Bc 1: Xac nh khoang tin cay 95% (hoac 90%) e tm mc y ngha E=5% (hoac 10%). Tnh E/2 = 0.025. Tnh gia tr t tra bang t-student vi phan v E/2 va bac t do df=n-k-1 Bc 2: Xac nh phng sai PRF W2 ! RSS n k 1
Xi * W n * xi
2
Vi xi ! Xi X
se( F ) !
W2 xi 2
n k F s tE 2 1 * se(F ) /
hoac
n F tE k 1 * se( F ) /2
nk F tE 2 1 * se(F ) /
6. Khoang tin cay cua phng sai: Bc 1: Xac nh khoang tin cay 95% (hoac 90%) e tm mc y ngha E=5% (hoac 10%). Tnh phan v E/2 = 0.025 va 1-E/2=0.975. Tra bang phan phoi Chi-square vi 2 phan v E/2 va 1-E/2 ng vi bac t do df=n-k-1
2 X E / 2 (df ) va X 12E / 2 (df )
2-Mr.Isaac Nguy n
Bc 1: at gia thiet Ho: F=0 va H1: F#0 vi mc y ngha E=5% (thong thng) Bc 2: Ap dung 1 trong cac cach sau: Cach 1: Phng phap khoang tin cay ( ( 2 Kiem nh 2 pha: [U tEn/2 ) * se(U );U tEn/2 ) * se(U )] 2
Neu U o khong ri vao khoang nay th bac bo gia thiet Ho. ( Kiem nh pha phai: [U tEn/22 ) * se(U );g ]
Neu U o khong ri vao khoang nay th bac bo gia thiet Ho. ( Kiem nh pha trai: [g;U tEn22 ) * se(U )] /
Neu U o khong ri vao khoang nay th bac bo gia thiet Ho. Cach 2: Phng phap gia tr ti han Bc 1: Tnh t 0 ! F F0 se(F )
n tE 2
Kiem nh 2 pha: p-value <E: bac bo gia thiet Ho. Kiem nh 1 pha: p-value/2 <E: bac bo gia thiet Ho. 8. Kiem nh s phu hp cua mo hnh (F0): - R2 cang gan 1, mo hnh hoi quy cang co y ngha. Do o, anh gia xem gia tr R2>0 co y ngha thong ke hay khong. - oi vi mo hnh hoi quy 2 bien, gia thiet Ho con co y ngha bien oc lap khong anh hng en bien phu thuoc Y. - Kiem nh bang phng phap gia tr ti han. Bc 1: at gia thiet Ho: R2=0 ~~F=0 va H1: R2>0 Bc 2: tnh Fo = ESS / 1 R 2 (n 2) = 2 RSS /(n 2) 1 R
Bc 3: So sanh ket qua vi E=5%. Tra bang F vi mc y ngha E va 2 bac t do (1,n-2) ta tnh c gia tr ti han FE (1,n-2). So sanh Fo va FE(1,n-2) Neu Fo> FE(1,n-2) : bac bo gia thiet Ho Neu Fo< FE(1,n-2): chap nhan gia thiet Ho. 9. oc hieu bang ket qua hoi quy tren phan mem Excel:
Regression Statistics Multiple R R-Square (R2) Ajusted R Square (r ) he so R co the nhan oi he so xac nh R2 he so tng quan r
R2 !
ESS TSS
r=1-[1-R2]*(n-1/n-k-1)
W2 !
RSS n k df
so quan sat df(bac t do) TSS=ESS+RSS Coefficient SS (ESS) ESS RSS TSS standard error sai so chuan (hoi quy) MS(EMS) ESS/df
(trungbnh phan g.thch)
F =
lower 95% o tin cay (di) upper 95% o tin cay (tren)
ESS / df RSS / df
RSS/df
(t.bnh phan khg g.thch)
TMS=EMS+RMS t-stat
p-value
He so hoi quy
t- thong ke
gia tr P
se(E )
4-Mr.Isaac Nguy n
F2
se( F 2 )
t!
F2 F0 se(F )
2
Variable 1 (bien 2)
F3
se( F 3 )
t!
F3 F 0 se( F )
3
10. oc hieu bang ket qua hoi quy tren phan mem Eviews:
Dependent Variable: CM Method: Least Squares Date: 08/18/07 Sample: 1 64 Included observations: 64 Variable Bi n trong m hnh C Coefficient H s HQ S quan st Std. Error Sai s chu n t-Statistic Th ng k t Time: 21:46 Prob. Gi tr P
E =263.6416
F 2 =-0.005647
PGNP
2
se( F 2 ) =0.002003
R-squared (R )h s xc
nh
(Y )
141.5
2
(Yi Y )
n 1
R2 S.E. of regression ( W
Log likelihood (L) Durbin-Watson stat (DW)
) PRF)
41.7478 Akaike info criterion (AIC) 106315.6 Schwarz criterion (SC) -328.1012 F-statistic Gi tr th ng k F
11. Viet phng trnh hoi quy. Can c vao ket qua hoi quy co trong bang, ta co the viet lai phng trnh hoi quy mau nh sau: SRF: Y = E + F 2 Xi (c lng)
5-Mr.Isaac Nguy n
t!
E E0 se(E )
F F0 t! 2 se( F )
2
Fo=?
RSS=?
13. Y ngha he so hoi quy: oi vi dang ham: Y = E + F 2 Xi (he so hoi quy E,F co y ngha la he so o doc)
oi vi dang ham logY = E + F 2 logXi (he so hoi quy E,F co y ngha la he
so co gian) oi vi dang ham co bien gia: he so hoi quy F theo bien gia co y ngha la he so cat. 14. Y ngha R2, F, DW. R2: R 2 ! 1
2 2 RSS ESS F xi (Vi 0<R2<1) ! ! 2 TSS TSS yi
R2=1 ng hoi quy thch hp (mc o hoan hao cua mo hnh) khi o phan d RSS=0 => Yi ! Yi, i
R2=0 => SRF(mo hnh hoi quy mau) khong thch hp RSS=TSS =>
Yi ! Y i, i
F: Gia tr thong ke F-stat = EMS/RMS (cang ln cang tot, chng to phan d RSS nho, mo hnh phu hp). Durbin Waston stat (phng phap OLS): Sau khi xuat ket qua hoi quy, tm phan d ei va tao bien tre phan d ei-k : oc lap. DW !
(e e e
i
i k
)2
2 i
vi k=1
(Dung e kiem nh mo hnh co hay khong co tng quan gia cac bien) AIC: cang nho cang tot. Quan he gia R2 va R2adj: R2 =1 => R2adj =1 R2 =0 => R2adj <0 (R ieu chnh co the am)
6-Mr.Isaac Nguy n
Fo =
tren 2 bien chon va mo hnh tuyen tnh) (TSS ESS ) /(n k ) RSS /(n k ) n 1 R2adj = 1 =1 = 1 (1 R 2 ) * dung cho cac mo TSS /(n 1) TSS /(n 1) nk hnh hoi quy co cac bien giai thch khac nhau (xem mc o thch hp cua bien) 16. Kiem nh gia thiet ong thi (kiem nh s phu hp cua mo hnh hoi quy a bien): Bc 1: at gia thiet: Ho: R2=0 ~ Ho: F1=F2=0 (y ngha: cac bien oc lap ong thi khong anh hng en bien phu thuoc hay noi cach khac: ham hoi quy mau khong phu hp) H1 : R2>0 ~ H1 : co t nhat mot F#0. Bc 2: Tnh gia tr F F! ESS /(k 1) R 2 (n k ) ! ~ F (k 1, n k ) RSS /(n k ) (1 R 2 )(k 1)
Bc 3: Tra bang F vi mc y ngha E=5% (thong thng) va phan v F(k-1,n-k). Bc 4: So sanh ket qua gia tr F trong bang ket qua hoi quy (F-statistic) vi F tra bang. Kiem nh bang phng phap gia tr ti han: Fo> FE(k-1,n-k) : bac bo gia thiet Ho
Kiem nh bang mc y ngha E: p-value =P(F>Fo)< E: bac bo gia thiet Ho Note: Fo cang cao th kha nang bac bo gia thiet Ho cang ln.
17. Kiem nh Wald Test. Y ngha: xem xet co nen a them bien mi vao mo hnh hay khong? Xet 2 mo hnh: Mo hnh rang buoc (UR-unrestricted model): Y=F0+F1 X1++Fm-1 Xm-1++Fk-1 Xk-1+ui. Mo hnh rang buoc (R restricted model) : Y=F0+F1X1++Fm-1 Xm-1+ui. Kiem nh bang thong ke F: Bc 1: c lng mo hnh UR vi k tham so, lu ket qua cua RSSUR co df=n-k c lng mo hnh R vi m tham so, lu ket qua cua RSSR co
7-Mr.Isaac Nguy n
df=n-m. Trong o: m la so rang buoc =k1 -k2 k2 la so bien giai thch trong mo hnh R k1 la so bien giai thch trong mo hnh UR Bc 2: Tra bang F vi mc y ngha E=5% (thong thng) va FE(k-m,n-k). 2 2 ( RSS R RSSUR ) /( k m) ( RUR RR ) /(k m) ! Tnh Ftt ! 2 RSSUR /(n k ) (1 RUR ) /(n k ) Bc 3: So sanh F tnh toan vi F tra bang. Ftt > FE(k-m,n-k) : bac bo gia thiet Ho (nen a bien vao mo hnh) Ftt < FE(k-m,n-k) : chap nhan gia thiet Ho (khong nen a bien vao mo hnh) 18. Kiem nh Chow Test: Y ngha: Xem trong chuoi d lieu co khac nhau g ve cau truc khong? Neu khac tach thanh cac mo hnh khac nhau. Neu giong ch dung mot mo hnh. Y tng: co nen tach rieng hay e chung mo hnh. Thc hien: Bc 1: c lng 3 mo hnh (1) Y=E1+E2 X+v1. trong giai oan au co n1 quan sat (VD: 1997~1990) Tnh RSS1 vi df=n1 -k (2) Y=F1+F2X+v2. trong giai oan sau co n2 quan sat (VD: 1991~1998) Tnh RSS2 vi df=n2 -k (k la tham so cua mo hnh hoi quy) at RSS U=RSS1+RSS2 vi bac t do df=n1+n2 -2k (1) c lng mo hnh chung Y=K1+K2 X+u vi so quan sat n=n1+n2 Tnh RSSR vi df=n-k ( RSS R RSSUR ) / k Bc 2: Tnh gia tr cua F-statistic Ftt ! RSSUR /(n 2k ) Bc 3: Kiem nh Gia thiet: Ho: hai hoi quy cua 2 thi ky nh nhau Gia thiet H1 : hai hoi quy khac nhau. Ftt > FE(k,n-2k) : bac bo gia thiet Ho Ftt < FE(k,n-2k) : chap nhan gia thiet Ho 19. Xac nh bien gia; Cach tao bien gia: oi vi d lieu cheo, bien gia co the theo giai oan D=0 : giai oan 1 D=1: giai oan 2
8-Mr.Isaac Nguy n
Bang Eviews: Cach 1: nhap gia tr 0,1 vao cac quan sat tng ng. Cach 2: * tao bien xu the Eviews/genr/tt=@trend(moc cuoi giai oan1) * tao bien gia da tren bien xu the, Eviews/genr/DUM=tt>so quan sat. oi vi 2 thuoc tnh: D=1 (thuoc tnh troi), phan con lai D=0 (bien khong co trong mo hnh) oi vi nhieu thuoc tnh, so bien gia = so thuoc tnh -1. So sanh cac thuoc tnh khac vi thuoc tnh c s. Tnh % khac biet cua bien gia bang cach lay 1-antilog
Kiem nh: Phng phap khoang tin cay (lien he phan tnh khoang tnh cay) Phng phap mc y ngha: (lien he kiem nh bang gia tr p-value vi mc y ngha) Phng phap nen hay khong a bien vao mo hnh (kiem nh bang thong ke F) Note: Ta can chu y en mo hnh hoi quy trc vao sau khi co bien gia e anh gia. Khi a bien gia vao mo hnh, cac he so hoi quy co y ngha (R2,t-stat va p-value) se cho ta nhan nh ung hn ve mo hnh. Khi o mi ket luan mo hnh phu hp hay khong. 20. Phat hien phng sai thay oi Phat hien: e phat hien phng sai cua nhieu co thay oi hay khong, ngi ta thng dung cong cu chan oan phan d Ui (co the co ket qua ang tin cay). Trong d lieu cheo do lay mau rat rong, de xay ra phng sai thay oi. Phan tch phan d Ui, va ve o th phan d theo bien oc lap bat ky, ta co dang hnh phan tan eu va ong nhat.
Kiem nh Park test Bc 1: Hoi quy mo hnh, lu so lieu phan d (resid trong bang bien tai phan mem Eviews). Mo hnh (1): Yi=F1+F2Xi+Ui Bc 2: c lng mo hnh phan d theo bien oc lap. Mo hnh (2): lnU^i= E1+E2Xi+Vi. Bc 3: at gia thiet: Ho: E2=0 (phng sai khong oi) H1 : E2 #0 (phng sai thay oi) Kiem nh bang t-stat. Kiem nh Glejsei test Bc 1: Hoi quy mo hnh, lu so lieu phan d (resid trong bang bien tai phan mem Eviews).
9-Mr.Isaac Nguy n
Mo hnh (1): Yi=F1+F2Xi+Ui Bc 2: c lng mo hnh phan d theo bien oc lap. Mo hnh (2) co 1 trong cac dang sau : 1 Ui ! E 1 E 2 Xi Vi hoac Ui ! E 1 E 2 Vi Xi 1 Ui ! E 1 E 2 Vi hoac Ui ! E 1 E 2 Xi Vi Xi
Bc 3: at gia thiet: Ho: E2=0 (phng sai khong oi) H1 : E2 #0 (phng sai thay oi) Kiem nh bang t-stat.
Kiem nh White test: Bc 1: Hoi quy mo hnh, lu so lieu phan d (resid trong bang bien tai phan mem Eviews). Mo hnh (1): Yi=F0+F1X1i+F2 X2i +Ui Bc 2: c lng mo hnh phu bang thao tac Eviews (View/Residual Tests/White Heteroscedasticity) thu c R2. Sau o ta tnh Xtt=n* R2 (trong o n la so quan sat) Bc 3: at gia thiet: Ho: E1=E2=E3 = E4 = 0 (phng sai khong oi) H1 : E1=E2=E3 = E4 #0 (phng sai thay oi) Bc 4: Kiem nh va so sanh,
2 Tra bang Chi-square X E ( df ) vi mc y ngha E
21. Phat hien t tng quan bang kiem nh Durbin Waston Phat hien: can c vao o th Scatter cua phan d Ui vi bien tre Ui-1. -o th co dang ngau nhien th khong co s tng quan. - o th co dang he thong th nhan nh co s tng quan xay ra. Thc hien kiem nh bang Durbin Waston Bc 1: c lng mo hnh hoi quy goc. Lu gia tr phan d Ui va tao bien tre Ui-1.
n
Bc 2: Tnh gia tr V !
U U
t i! 2 n
t 1
vi 1 e V e 1
U
i !1
2 t
10-Mr.Isaac Nguy n
t n
U t 1 ) 2
} 2(1 V ) vi 0 e d e 4
U t2
t !1
Bc 3: Kiem nh va so sanh Tra bang thong ke Durbin Waston cho ta cac gia tr ti han dU va dL vi mc y ngha E, so quan sat n, va so bien oc lap k. So sanh: * d (0,dL): t tng quan dng * d (dL,dU): khong quyet nh c * d (dU,2): khong co tng quan bac nhat. * d (2,4-dU): khong co tng quan bac nhat. * d (4-dU, 4-dL): khong quyet nh c * d (4-dL, 4): t tng quan am
22. Phat hien a cong tuyen Phat hien: R2 cao nh t-stat thap (khong co y ngha p-value co gia tr cao) He so tng quan cap gia cac bien giai thch cao, khoang 0.8 Thc hien kiem nh va xac nh a cong tuyen: Bc 1: Xet he so tng quan gia 2 bien (co a cong tuyen) Neu he so tng quan gan bang 1 (a cong tuyen gan nh hoan hao), Neu he so tng quan < 0.8 (a cong tuyen khong hoan hao). Bc 2: Hoi quy Y theo tng bien oc lap X1, X2. Ta co 2 mo hnh (1): Y^1=E + E1X1 lu ket qua R2, p-value (xem co hay khong y ngha thong ke) (2): Y^2=F+F2 X2 lu ket qua R2, p-value (xem co hay khong y ngha thong ke) Bc 3: Hoi quy mo hnh phu 2 bien co a cong tuyen (3) X^2=K+K1X1 lu ket qua R2, p-value (xem co hay khong y ngha thong ke) Bc 4: at gia thiet: Ho: khong co a cong tuyen H1 : co a cong tuyen Kiem nh bang thong ke F: 2 R2 /(k 2) F2 ! 2 (1 R2 ) /(n k 1) Tnh F tra bang vi mc y ngha E, FE(k-2,n-k+1) So sanh: F2 > FE(k-2,n-k+1): bac bo gia thiet. F2 < FE(k-2,n-k+1): chap nhan gia thiet.
11-Mr.Isaac Nguy n
Thc hien kiem nh va bo bt bien. Bc 1: Xet he so tng quan gia 2 bien (co a cong tuyen) Neu he so tng quan gan bang 1 (a cong tuyen gan nh hoan hao), Neu he so tng quan < 0.8 (a cong tuyen khong hoan hao). Bc 2: Hoi quy Y theo tng bien oc lap X1, X2. Ta co 2 mo hnh (1): Y^1=E + E1X1 lu ket qua R2, p-value (xem co hay khong y ngha thong ke) (2): Y^2=F+F2 X2 lu ket qua R2, p-value (xem co hay khong y ngha thong ke) Bc 3: Kiem nh Xet p-value cua X1 va p-value cua X2 trong ket qua hoi quy.
p-value (X1) > p-value (X2): mo hnh hoi quy Y theo X1 co mc o phu hp cao hn mo hnh hoi quy Y theo X2. Do o loai bo bien X2. 23. Cach khac phuc cac loai benh (phng sai thay oi, t tng quan, a cong tuyen) Cach khac phuc a cong tuyen: Bo bien ra khoi mo hnh, sau o hoi quy lai mo hnh khong bao gom bien can loai bo. anh gia gia tr R2, t-stat va p-value xem co y ngha thong ke khong. Can c vao ket qua earnings (he so ang tin cay cho trc). Sau o xac nh mo hnh hoi quy phu theo he so cho trc. anh gia gia tr R2, t-stat va p-value cua mo hnh hoi quy phu xem co y ngha thong ke khong. Them d lieu cho mo hnh, tuy nhien cach thc nay ton kem chi ph nen t c thc hien.
Cach khac phuc phng sai thay oi: Biet phng sai W2 Khong biet phng sai W2 : Bc 1: c lng phng trnh (1): Yi=b1+b2 Xi+ui Bc 2: Ve o th phan d ui theo Xi. anh gia xem phng sai nhieu co hay khong ty le thuan vi bien giai thch . Bc 3: Chia 2 ve cua phng trnh hoi quy (1) cho can bac 2 cua bien giai thch. b2 Xi vi Xi Xi Xi Xi Xi Xi chuyen thanh dang phng trnh khong co he so cat. Bc 4: So sanh mo hnh (1) va (2) qua so lieu hoi quy R2, t-stat va p-value va anh gia mo hnh. Cach khac phuc t tng quan:
12-Mr.Isaac Nguy n
(2)
Yi
b1
b2
Xi
ui
<=>
Yi
b1
Trng hp biet cau truc cua tng quan Trng hp cha biet cau truc cua tng quan Cach 1: c lng V bang thong ke d Cach 2: Phng phap Durbin Waston 2 bc (sach KTL-trang 171)
13-Mr.Isaac Nguy n