Professional Documents
Culture Documents
com 2010
S TAY
LM SNG N I KHOA
Page | 1
* Khm v ch n on:
1. S t 2. Ph 3. ho 4. kh th c p 5. au b ng c p 6. nn m a 7. nn mu 8. b ng bng 9. vng da 10. gan to 11. h ch to ngo i bin 12. thi u mu 13. ho ra mu 14. xu t huy t 15. lch to 16. tiu ch y 17. hn m.
S t
1. C 3 lo i s t chnh: lin t c, dao ng, v c chu k. 2. Khi c s t cao + ko di: ch tim m ch -> phng tr y tim, b sung i n gi i (u ng ho c tim), s l ng n c ti u. VIM NI U O 3. s t + ti u c (m ). 4. LS: s t km ti u bu t, n u c m ch xu t hi n u bi. Th ng km vim h ch 2 bn b n. 5. CLS: b ch c u: tng s l ng v thnh ph n a nhn trung tnh -> ch ng t c vim nhi m khu n. Tim l u c u (th ng g p) trong m . VIM B TH N C P 6. s t: kh i pht rt run sau nng, ti di n trong vi ngy. 7. LS: s t km au m vng th n. Sau s t 1, 2 ngy n c ti u c. 8. Khm: n su h th n -> BN than au. 9. CLS: BC tng s l ng v NTT. C n l ng n c ti u (c n Addis) - di n ti n: vi ngy u n c ti u trong, c n Addis c BC tng nhi u -> ch ng t nhi m khu n ng ni u. Vi ngy sau, i th nhn n c ti u c, vi th BC tng nhi u trong n c ti u. Xt nghi m vi khu n: th ng E.Coli hay Enterococcus. Ti p theo: X quang ni u (khng chu n b , c c n quang) pht hi n s i th n ho c d d ng ng ni u - l nguyn nhn gy Vim b th n c p. TH P KH P C P 10. s t: nh lc u, cao sau , r i ln xu ng th t th ng.
Page | 2
11. ch y u tri u ch ng kh p: kh p sng khng to, da lng, c ng kh p au. c bi t: di chuy n kh p ny t i kh p kia, m i l n v y nhi t ln cao. 12. Ch n on: ch y u d a vo LS - tnh ch t di chuy n c a kh p vim. CLS: fibrin mu tng nhi u, ECG r i lo n nh p (nhanh xoang, ch m xoang, block nh th t. c bi t hay g p: PQ di 0,5 giy, ngo i tm thu). 13. Khm: vi ngy sau s t: nh p tim nhanh, nhi t bnh th ng. Ti ng tim nh , th i tm thu c nng. VIM KH P 14. S t: t ng t, cao; c th km rt run. 15. au kh p: sng nng au, c ng h n ch . Khng di chuy n (khc v i th p kh p c p). Ch 1 kh p au. N u kh p g i th y r d u hi u n i. 16. Ch c d kh p th y ch t n c c, m . 17. H ch chi ph i kh p vim: sng to + au. 18. Ch n on: vim kh p tnh ch t sng nng au + CLS BC s l ng v NTT tng + Ch c d kh p c m . 19. Xt nghi m m tm vi khu n, th ng g p: l u c u khu n, t c u khu n, lin c u khu n. C n lm Khng sinh s d ng khng sinh thch h p. AP - XE GAN 20. S t: dai d ng. Nhi t dao ng: c lc v t cao 39 - 40o trn n n nhi t bnh th ng, sau vi gi tr l i bnh th ng. S th t th ng ny khng theo chu k nh t nh. 21. CLS h tr : X quang ng c ki m tra y ph i (P), v tr - ho t ng c a c honh (P). 22. Nh ng b nh ng th i cng c s t nhi t dao ng: nhi m trng mu, ung m su (ung m th n, apxe sau tim mng, apxe d i c honh - trong th ng g p l apxe gan).
Ph
1. Ph: l hi n t ng n c trong cc t ch c, d i da, t ng. y ch ni n ph d i da. 2. Xc nh ph: s n c d i da lm cho: * nh ng vng b ph: sng to, cng m ng * mu da vng nh t i. 3. tm nguyn nhn, c n: nh n nh k tnh ch t ph + pht hi n tri u ch ng km theo. TNH CH T PH 4. m c : nhi u, t; ti n tri n: nhanh, ch m -> nn theo di b ng cn n ng. 5. v tr: khu tr 1 vng, ton thn; ni xu t hi n u tin? 6. n lm -> ph m m; khng n lm -> ph c ng. 7. c km theo bi u hi n vim: sng nng au? 8. lin quan th i gian: th y ph khi no? ; t th ng i b nh: ng lu ph? 9. ch n nh t: c lm gi m ph?
Page | 3
11. ph n nh m c n c: ph to -> trn d ch mng (ph i, b ng); ti u t -> h u h t tr ng h p ph u c (tr ph do: 1. vim, 2. b nh b ch m ch); ph cng nhi u ti u cng t. Xt n c ti u nhi u hay t d a vo S l ng n c ti u/ 24 gi . 12. ch i m cho 1 c n tr c gi i trn h th ng tu n hon: * tu n hon bng h : ng c -> c n tr c gi i h th ng TM ch trn, mn - ch , b n & h v -> c n tr c gi i h th ng TM ch d i. * xanh tm: mi, m t -> c n tr c gi i h s n (P) & th ng v -> c n tr c gi i h th ng
* gan to m m, TM c n i & ph n h i gan TM c , kh th . 13. ch i m cho 1 vim nhi m a phng: vim (sng nng au), sng cc h ch tng ng, km theo s t. SINH L B NH 14. C cc y u t : 1. tr tu n hon, 2. h t l protein 5. c ng aldosteron nguyn pht hay th pht. 15. huy t tng, 3. mu i, 4. t n thng thnh b ch m ch tnh m ch v
16. h t l protein huy t tng: lm thay i p su t th m th u, n c d thot ra ngoi m ch mu. ph do: 1. th n nhi m m (HCTH), thi u dinh d ng, x gan. 17. mu i: ph do vim th n. ng.
18. t n thng cc thnh b ch m ch tnh m ch: ph do 1. vim TM, 2. vim b ch m ch, 3. d 1. PH TON THN
19. c cc b nh: 1. H i ch ng th n h, 2. Vim th n c p/ m n, 3. th ph i h p vim th n + HCTH. 20. LS: ph c m t, thn, chn tay; c th trn d ch thanh m c (trn d ch mng ph i, c tr ng th m th u). 21. th ng g p nh t: ph ki u th n (vim th n c p ho c m n, HCTH; ngoi ra: t g p hn -> suy dinh d ng, c ng aldosteron nguyn pht). 22. phn bi t ph th n v i ph do suy dinh d ng v c ng aldosteron nguyn pht d a vo: protein ni u. 23. sau khi xc nh ph th n b ng s c m t c a m ni u, d a vo LS v cc xt nghi m th d ch khc phn bi t: Vim th n & HCTH. HCTH & VCTC/M 24. Ti n hnh phn bi t: * H i ch ng th n h: ph tr ng, n lm, to & ti n tri n nhanh ( t). Trnh t v tr ph: mi m t -> m t -> cc ni khc. Khng lin quan th i gian, t th ; d v y, n u BN n m lu, ph c nhi u vng lng, m t sau i bn c nh cc vng khc v n ph. Ch n nh t khng lm gi m ph. Th ng km theo trn d ch mng ph i v c tr ng n c trong ho c vng chanh th m th u. CLS: m ni u cao ( 30 - 40 g/l), khng tr v HC ni u, c th l ng chi t quang; ure mu cao, protein mu gi m nhi u, lipid v cholesterol mu tng nhi u. Thm d ch c nng th n th ng bnh th ng. * Viu c u th n c p/ m n: gi ng nh HCTH, ph tr ng - n lm ( t ho c khng) - u tin c mi m t r i m t n cc ni khc - khng lin quan th i gian, t th (n u lin quan t th , th i gian l ph do tim) - cng c trn d ch mng, c tr ng n c trong hay vng chanh n u ph nhi u. Khc v i HCTH, y ch n nh t lm gi m ph r r t - th ng km theo Tng huy t p - n c ti u t & v n c (vim c p) ho c v n trong (vim m n). V nguyn do, VCTC/M th ng xu t hi n sau 1 nhi m khu n ni khc, th ng nh t l: 1. vim h ng, 2. vim h ch h nh nhn, 3. m n nh t ngoi da. CLS: gi ng HCTH - cng c m ni u, ure mu cao; khc v i HCTH vi i m: m ni u tng t hn (HCTH 30 - 40 g/l th y kho ng 10 - 15 g/l, n u HCTH khng c tr & HC ni u ( thay vo c th l ng chi t quang) th y c -> c n lm c n Addis theo di ti n tri n b nh d a vo s
Page | 4
38. Xc nh ch n on b ng CLS: o p l c TM 2 chi d i th y tng nhi u; ch p TM chi d i v i thu c c n quang gip xc nh v tr t c or chn p. 3. PH C BI U HI N VIM NHI M A PHNG
Page | 5
41. ph m m, tr ng; nhng r t au: au t pht lm ng i b nh khng dm c ng chn, au tng ln khi s n n g n ni vim t c. 42. th ng km theo m ch nhanh. 43. hon c nh d gy vim t c TM: ph u thu t, b nh nhi m khu n n ng - lu kh i, sinh con. 44. CLS: xt nghi m tm kh nng ng mu: 1. protrombin mu gi m, 2. nghi m php ch ng l i heparin tng cao. Ch p TM sau tim thu c c n quang xc nh v tr t c. VIM M CH B CH HUY T 45. ph c ng th ng ch 1 chi, ph n nhi u chn.
46. ph m m, tr ng, n au: au t pht & tng ln khi s n n chi. 47. nhn: th y n i r ng i c a m ch b ch huy t thnh nh ng ng , nng, au. 48. cc h ch b ch huy t tng ng v i m ch vim: cng sng + au. 49. Ch n on xc nh d a vo: 1. CLS: BC tng cng v i BCDNTT, 2. pht hi n ni nhi m khu n t nh p: v t x c, v t thng, nh t lot; 3. pht hi n giun ch (nguyn nhn th ng g p gy vim m ch b ch huy t) trong mu. 4. PH C NG 50. ph c ng: th ng g p trong Ph chn voi, di ch ng c a vim b ch m ch do giun ch . PH CHN VOI 51. t ch c d i da: dy + c ng -> n khng lm. Da cng dy & c ng. 52. v tr: th ng g p l chn, ngoi ra cn g p : tay (bn tay, cnh tay), b ph n SD (bu tinh hon n gi i). nam gi i, mi l n m h
53. Ch n on xc nh d a vo: 1. tm giun ch trong mu, n c ti u -> th ng t th y v b nh giun ch c th c t lu, nay ch cn l i di ch ng chn voi c a 1 vim b ch m ch c; 2. pht hi n thm nh ng di ch ng khc c a b nh giun ch (VD: ti u d ng tr p). 5. PH NG C 54. i n hnh l ph 'ki u o khoc' trong h i ch ng trung th t. H I CH NG TRUNG TH T 55. ch ph vng ng c trn & c ; n u ph nhi u: c th ph c 2 tay, m t & u.
56. ph m m, xanh nhng ph n nhi u n khng lm 57. th ng km theo: 1. tu n hon bng h TM ch trn (ch c vng ng c trn), ph to th y r; 2. cc tri u ch ng khc c a
Page | 6
Ho
SINH L B NH 1. ho l ph n x - do s kch thch cc vng gy ho: vng d i thanh mn, c a kh qu n & c a cc cu ng ph i thy, mng ph i, cc b ph n ti p xc v i mng ph i (trung th t, vng d i c honh) & th c qu n. 2. ph n x ny i theo dy ph v v trung tm ho hnh t y & c tr l i b ng s co th t nhanh - m nh c a cc c h h p, ng th i thanh mn c m ra: khng kh trong h th ng h h p c t ng ra nhanh - m nh -> gy nn ti ng ho. TC NHN KCH THCH 3. s thay i ti t d ch c a nim m c kh qu n, cu ng ph i: do vim nhi m. 4. t n thng cc vng gy ho & cc b ph n lin quan n vng: mng ph i, trung th t, cc b ph n d i c honh.
5. do c i m c a tc nhn kch thch, ho th ng g p trong cc b nh: 1. b nh h ng, kh qu n, cu ng ph i, nhu m ph i; 2. b nh mng ph i; 3. b nh trung th t, cc b ph n d i c honh ( vim gan, apxe gan, apxe d i c honh). HO C TRI U CH NG CH I M T N THNG 6. c cc h i ch ng: 1) h i ch ng cu ng ph i 2) h i ch ng ng c 3) h i ch ng hang 4) h i ch ng trn d ch mng ph i. H I CH NG CU NG PH I 7. c cc b nh: + vim cu ng ph i c p: ho t ng cn, i khi ho nhi u BN m t ng ; lc u ho khan sau ho ra m; m lc u t sau tng d n mu tr ng xanh or vng, c th l n vi tia mu. Nghe 2 vng ph i th y h i ch ng cu ng ph i: lc u ran rt ngy (th i k ho khan) sau ran n 2 th (th i k ho long m). + vim cu ng ph i m n: ho dai d ng hng nm, ti pht nhi u l n: t ti pht th ng x y ra khi c k thu n l i nh thay i th i ti t, lm vi c qu s c. Ho ph n nhi u u long m: m nhi u, mu tr ng or xanh or vng c th l n vi tia mu. S t trong nh ng t c p di n. H i ch ng cu ng ph i bi u hi n b ng cc ran n 2 th, r i r i 2 vng ph i; c th c thm t ran rt ngy. + gin cu ng ph i: tnh ch t ho nh trong Vim cu ng ph i m n (ho long m tr ng / xanh/ vng c th l n mu), ho th ng lc sng m i ng d y, ng th i kh c r t nhi u m, m r t nhi u l ng trong c c thnh 4 l p; m c th hi - c m v gin cu ng ph i th ng d b i nhi m. C khi BN ch kh c mu. Khng s t tr c b i nhi m. Km theo kh th : BN th h n h n m i khi lm vi c qu s c. H i ch ng cu ng ph i bi u hi n b ng: ran n 2 th r i rc 2 vng ph i or ch 1 vng n u gin khu tr. + K cu ng ph i: ho hng h ng, kh c mu nhi u l n; m i l n l ng t. X y ra m nh kh e g n y m i ho - kh c mu. H I CH NG NG C 8. c cc b nh: vim ph i, apxe ph i. Vim ph i 9. ho nhi u, long m: m c, dnh, mu g s t c th l n mu or BN kh c h n ra mu. 10. lun km theo h i ch ng nhi m trng: s t cao, kh i pht rt run; m t , mi kh, l i d, m n gi p 11. Nghe: hc ng c -> th i ng, ran n 1 th; v sau ran n 2 th. mp. ng i l n tu i, khng s t, t tr c n nay v n H TH NG H H P D I
Page | 7
17. h i ch ng hang bi u hi n b i: 1. ti ng th i hang, 2. ti ng rn hang, v 3. ti ng hang th m. 18. c cc b nh: lao hang, apxe ph i khi kh c m ( hc ng c -> hc hang). Lao hang 19. Ho: ho s s , th ng km ho ra mu c khi kh nhi u. D u hi u nhi m lao n ng: th tr ng suy s p, s t nhi u or t i khi ch hm h p s t v chi u. 20. CLS: XQ ph i th y hnh hi khng c m c n c, ch y u tm th y BK H I CH NG TRN D CH MNG PH I 21. hc TDMP bi u hi n b i hc 3 gi m: g c, rung thanh gi m, r ro ph nang gi m. C th c thm ti ng c mng ph i nghe c gi i h n trn c a vng 3 gi m. 22. c cc b nh: vim mng ph i n c vng chanh, vim mng ph i c m . Vim mng ph i n c vng chanh 23. th ng ho t, hng h ng t ng ti ng m t. Khng m. 24. km au ng c, kh th t hay nhi u ty vo m c trn d ch. Ty nguyn nhn m s t nhi u, t or khng. 25. XQ ph i: th y hnh en u chi m 1 ph n d i c a vng ph i c hnh cong Damoiseau. 26. Xc nh ch n on b ng ch c d mng ph i: th y n c vng chanh, ph n ng Rivalta (+). BC: nhi u Lympho, Neutrophil or HC ty nguyn nhn. 27. Sau khi pht hi n trn d ch mng ph i n c vng chanh, c n ch phn bi t vim mng ph i nguyn pht v i vim mng ph i th pht sau 1 t n thng nhu m ph i (nh Lao ph i, Vim ph i, Apxe ph i, K cu ng ph i & ph i...) or 1 b ph n ln c n nh t l gan i v i TDMP (P). 28. pht hi n cc t n thng nhu m ph i b che l p b i l p d ch mng ph i, c th : + ch c tho d ch trn r i bm vo mng ph i # 5 - 10ml khng kh -> XQ ki m tra. + ch p ph i c t l p (n u c k). 29. D Vim mng ph i nguyn hay th pht, bao gi cng ph i lm thm cc xt nghi m tm nguyn nhn: thng th ng nh t l Lao, r i n VK, apmip, virus, K. m.
Page | 8
34. c cc b nh: ho g, vim thanh qu n, vim h ch h nh nhn. Ho g 35. th ng tr em. Ho r t nhi u, t ng cn, ti ng ho rt ln nh g gy, th ng v m. Sau ho km nn a ra di nh t, trong ho m t BN b ng, mi tm l i. S t or khng. Khm ph i khng nghe ran tr khi c bi n ch ng vim ph i or ph qu n ph vim. Ch n on xc nh nh vo c y tr c khu n ho g (hemophilus pertussis) trong mi - h ng. Vim thanh qu n 36. Ho: ho khan, th ng xuyn or t ng cn, ti ng ho kh rp lm cho BN thm au h ng. 37. Km theo khn ti ng. S t t or khng. 38. Khm h ng: h ng & mu.
39. tr em: ch vim thanh qu n b ch h u - h ng nhng c thm mng gi tr ng. Ngoy h ng xt nghi m vi khu n th y tr c khu n Lofle. Vim h ch h nh nhn 40. B nh c nh gi ng nh Vim thanh qu n: ho khan khn ti ng nhng khm h ng ngoi th y h ng cn th y h ch h nh nhn to 1 bn or 2 bn sng to - .
Kh th c p
1. kh th : ngh t i 2 tr ng h p: 1) c n tr c gi i cho s lu thng khng kh trong h th ng h h p: do ch ng ng i v t or t n thng. 2) r i lo n nh p th : nhanh, ch m, khng u -> do h th n kinh chi ph i. XC NH & NH N NH KH TH C P 2. t th ng i b nh: ng i b nh th ng khng n m c, ph i ng i d y cho d th . Ho c Fowler. t th n a n m n a ng i: t th
Page | 9
PH QU N PH VIM 10. h i ch ng nhi m trng: s t 39 - 40oC, mi kh, l i d. 11. kh th xu t hi n t t , cng ngy cng tng. Nh p th nhanh - nng, km cnh mi ph p ph ng. 12. Nghe: ran n 2 th kh p 2 vng ph i. 13. CLS: BC tng cng v i NTT. X quang ph i th y nhi u m m khng u r i rc kh p 2 vng. 14. Sau khi xc nh l ph qu n ph vim, bao gi cng ph i tm thm tr c khu n Lao ch n on nguyn nhn. LAO K 15. kh th xu t hi n t t . Nh p th nhanh - nng. 16. h i ch ng nhi m trng: c or khng. m & cc lo i vi khu n khc
Page | 10
18. ch n on xc nh: th ng nh X quang v Lao k i khi khng c tri u ch ng ch i m. X quang: c nh ng n t m nh nh h t k u nhau & r i rc u trn kh p 2 vng ph i. 19. ng th i tm thm Tr c khu n lao no. PH PH I C P 20. kh th nhanh - nng, xu t hi n t ng t th ng x y ra v m. 21. BN kh c m h ng c b t -> tri u ch ng c hi u c gi tr ch n on xc nh, nhng khng ch s c m t c a n m i xc nh ch n on, v khi c m h ng km b t th b nh n ng -> tin l ng d d t. 22. Ch khm b nh pht hi n tri u ch ng th c th : nghe ran n 2 th, 2 bn ph i, tng ln r t nhanh nh 'th y tri u dng'. Km theo cc tri u ch ng ch i m Suy tim (T): nh p nhanh, ti ng ng a phi. 23. Nguyn nhn ph bi n gy OAP: 1) b nh van tim: th ng nh t l H p 2 l, H M ch . 2) Tng huy t p. 3) Vim th n c p/ m n c ure mu cao, or c tng huy t p. HEN 24. Kh th : th th ra, xu t hi n t ng t, th ng ti pht nhi u l n trong ti n s . BN c khi ph i t tay vo thnh gi ng th ra. 25. Nghe: ran rt ngy kh p 2 vng ph i. G: th y trong hn bnh th ng. 26. Xc nh ch n on d a vo: ti n s ti pht & tnh ch t kh th ; X quang -> 2 vng ph i sng hn bnh th ng nh ng v n th y r cc nhnh cu ng ph i; Tm t bo Charcot Leyden m khi h t cn hen. 27. V ph n l n cn hen l do d cc thm d ch ng nng ph i. TRN KH MNG PH I 28. Kh th : th ht vo, th nhanh - nng, xu t hi n t ng t th ng sau 1 cn au ng c d d i nh dao m. 29. th ng km theo chong. 30. H i ch ng Trn k mng ph i 1 bn ng c: n a l ng ng c phnh ra, km or khng di ng, g vang (nh g tr ng), rung thanh gi m, r ro ph nang gi m. C th c ti ng th i v km theo. 31. Xc nh ch n on b ng X quang ph i -> 1 bn vng ph i sng hn bnh th ng & khng cn nh ng nhnh cu ng ph i, nhu m ph i b d n p l i thnh 1 c m g n r n ph i. 32. Tr ng h p kh n c p, khng th ch X quang m nghi l case TKMP: c th ch c mng ph i thm d ng th i o p l c. Cng nh m phn bi t 3 lo i TKMP: 1) TKMP m : p l c t : 0 -> +2, +3. V i nghi m php ng tim: pit-tong khng b di chuy n. 2) TKMP ng: p l c cng g n nh trn nhng pit-tong c a ng tim b ht vo. 3) TKMP c supap: p l c c th ln n +6, +8 & y pit-tong c a ng tim ra. tham kh o thm: ch c d Trn kh-trn d ch mng ph i - link:http://www.diendanykhoa.com/showthre...=4403#post4403 33. sau khi xc nh Trn kh mng ph i, c n ch n on thm nguyn nhn (Lao hay khng) cn c vo: 1) tm tr c khu n Lao m ho c d ch mng ph i n u tr thnh Trn kh trn d ch. 2) X quang: n u do Lao th ng c thm t n thng bn ph i khng b trn kh, ho c c nh ng vng dnh mng ph i bn trn kh lm cho ton b nhu m ph i khng b d n p l i thnh 1 c m g n r n ph i m v n cn 1 vng no dnh v i l thnh mng ph i. S pht hi n t n thng Lao ni khc: h ch, mng b ng. ng -> nn c n tm y u t sinh d ng (d nguyn). Ngoi ra, BN hen lu ngy, nn lm thm m or d ch v . Ch pht hi n thm t n thng lao ni khc nh t l Lao mng
Page | 11
44. Xc nh ch n on b ng: nh l ng ure/mu (ure/mu cao). Theo di i u tr nh gi tin l ng nh cc xt nghi m: 1. s l ng n c ti u/ 24h, 2. nh l ng ure/ NT m i ngy, 3. ki m tra l i ure/ mu m i ngy or 2 ngy 1 l n. 45. Nhng tr c tin c n lm ngay cc xt nghi m tm nguyn nhn: 1) tm protein & t bo n c ti u = c n Addis: c h ng ch n onas Vim c u th n c p, Vim th n m n, Vim ng th n, ho c Vim b th n. 2) X quang th n: khng nn ch p v i thu c c n quang tim TM v c ure mu cao, nhng t i thi u ph i ch p khng chu n b yn tm lo i tr s i ni u: pht hi n k p th i -> x tr ngo i khoa -> tin l ng kh quan. 3) c y mu: n u nghi ng b nh do Leptospira th khng vng da. TOAN MU 46. gi ng nh kh th trong ure mu cao: nh p cng nhanh - nng, nhng c th chuy n sang ki u Kussmaul: th ch m, ht vo, ngh , th ra, ngh , r i l i ti p t c nh trn. 47. Th ng km theo cc bi u hi n nhi m c n i t i: nh c u, nn m a, tiu ch y, m t m i, bi ng n trong m y ngy tr c. 48. X y ra th ng nh t trong b nh c nh Ti u ng khng c i u tr . 49. CLS: xc nh ch n on -> 1. tm th ceton trong n c ti u, 2. nh l ng d tr ki m: h nhi u, d i 30 th tch CO2.
au b ng c p
b ng.
1. au b ng c p: l nh ng cn au d d i & xu t hi n t ng t NH N NH CN AU B NG C P 2. D a vo 5 c i m: 1) c ng au 2) tnh ch t au
Page | 12
+ b ng d i: bng quang d con. 9. Mng b ng bao b c ph n l n cc ph t ng: khi cc ph t ng b vim nhi m, s d lan sang mng b ng. N u mng b ng b vim s nh h ng: + lc u nh h ng ngay c thnh b ng -> co c ng mng b ng. + v sau nh h ng nhu ng ru t: ru t b li t, hi lm cho b ng cng tr ng. 10. ng tiu ha l 1 b ph n r ng, c hi & c kh nng c bi t l nhu ng: nh ng c tnh ny lm cho b nh c nh m t s tr ng h p b nh l ng tiu ha c nh ng i m c hi u g i ngay ch n on. + ng tiu ha b th ng (th ng d dy, th ng ru t): hi trong ng tiu ha s thot ra b ng, chi m nh ng i m cao d i c honh -> c tri u ch ng: g trong vng tr c gan & X quang: li m hi d i c honh. Tuy nhin, n u th ng vo ph t ng ln c n (gan, t y) & c b t kn l i: s khng c bi u hi n LS - XQ nh trn. + ng tiu ha b t c (t c ru t c gi i): lc u nhu ng ru t s tng ln c kh c ph c ch ng ng i v t, gy ra 'd u hi u r n b' thnh b ng. D n d n, ru t b li t - khng co bp c n a: hi l i trong ru t lm cho b ng cng tr ng. 11. Bn c nh cc c i m ni trn, c n ch thm n cc tri u ch ng km theo v chng c gi tr g i ch n on nh: 1) ch i m cho 1 t n thng mng b ng: vim mng b ng c p. + b ng khng di ng theo nh p th . + co c ng thnh b ng: c n theo di phn bi t v i ph n ng thnh b ng. - Trong ph n ng thnh b ng n u tay y m t th i gian & ng i b nh khng ch n ch au th thnh b ng m m tr l i, ho c sau m t th i gian (1/2 gi ) ch m & tim Atropin BN b t au th vng cng m m tr l i. - Co c ng thnh b ng l tri u ch ng r t gi tr ch n on Vim mng b ng -> t y ch nh ph u thu t: tr c 1 BN au b ng d d i m cha c ch n on r r t, BS c n trnh dng thu c gi m au ng th i c tc d ng lm b t co c ng nh cc lo i thu c c nha phi n nh t l Morphin. + thm tr c trng ho c m o: ti cng Douglas r t au. 2) ch i m cho 1 c n tr c gi i ng tiu ha: + BN nn nhi u, khng i tiu & khng trung ti n c. + Nhn: th y d u hi u r n b -> thnh b ng c cc khc ru t n i & di ng. C th lm xu t hi n cc d u hi u ny b ng cch bng nh nhi u l n vo thnh b ng. + C n tr c gi i lu: b ng tr ng hi, g vang tr ng. 3) ch i m cho tai bi n th ng 1 b ph n r ng (d dy, ru t) -> g th y m t ti ng c vng tr c gan: vng tr nn g trong. 4) ch i m cho 1 t n thng h th ng gan m t.
Page | 13
3. ti n s : c nh ng cn au tng t , th ng x y ra vo 1 ma nh t nh, ph n nhi u l ma l nh (ng) & c lin quan r r t n b a n. -> lot t trng (i - l ch (P) - d d i xin lan - n vo d u), lot d dy (no - l ch (T) - m khu tr - khng xin lan). 4. b ng v n m m ho c ch c ph n ng thnh b ng th ng v & v n cn vng c tr c gan. b cong nh ...) c n ch p hng lo t m i c gi tr ch n on.
6. V n ch y u: c n xc nh xem lot chuy n sang bi n ch ng th ng cha -> d a vo LS + CLS c a th ng d dy. TH NG D DY 7. x y ra trn c a c ti n s au lot d dy -> ngh ngy ch n on th ng, d v y cng c khi th ng l bi n ch ng m u cho lot. 8. l n au ny kh d d i -> BN v t v, m b ng. au vng th ng v , c th xuyn lan ln ng c, ra sau lng, ho c sang 2 bn. 9. Cng l c nh t ng BN v t v, m b ng than au vng th ng v nhng Lot khc Th ng ch : 1. tnh ch t au n ng n hn -> au nh dao m, qu t m ch u ng gy shock, 2. vng th ng v c co c ng thnh b ng (lu phn bi t co c ng thnh b ng & ph n ng thnh b ng - nu trong p1), 3. c th g trong vng tr c gan . 10. Xc nh ch n on b ng X quang: li m hi d i c honh, c 2 bn ho c ch bn (P). Nay c n i soi h tr v gp ph n quan tr ng trong ch n on xc nh. VIM T Y C P CH Y MU 11. cn au x y n t ng t trn c a m nh kh e, th ng l ng i bo. 12. au r t d d i, th ng km theo shock. 13. Th c th : au i m s n lng (Mayo - Robson) -> g i ch n on.
Page | 14
24. Soi bng quang: c th nhn th y s i. N u s i b -> khng c n x tr ngo i khoa, c th qua ng soi a k p vo nghi n nt s i. 25. Ch p bng quang: l phng php n gi n nh t, ng th i xc nh ngay ch n on (v s i ni u ph n l n u c n quang). 26. D xc nh c s i bng quang, cng c n ki m tra thm th n b ng XQ kh i b st cc s i c t th n xu ng. 27. Sau khi ch n on s i ni u (d th n, ni u qu n hay bng quang) cng nn xt nghi m thm pH n c ti u -> v s thay i v pH NT th ng t o i u ki n thu n l i cho vi c k t s i.
Nn m a
C CH SINH B NH 1. nn m a: l ph n x - gy ra b i s kch thch b t c a i m no trn ng tiu ha: t y l i cho n i trng. Nh ng s kch thch u a v trung tm nn m a ( hnh t y) -> t y ph n x nn theo cc dy ly tm: + dy TK honh gy co th t c honh + cc dy TK chi ph i c thnh b ng + dy ph v (dy X) lm cho tm v m ra. 2. s co th t c honh & cc c thnh b ng song song v i s m tm v a n hi n t ng nn. TR NG H P HAY G P 3. Nn m a x y ra lin t c - ko di -> m t n c - r i lo n i n gi i.
Page | 15
7. nn: r t nhi u -> nn v t: b t c th c n g cng nn, khng n cng nn - c n tr v n nui d ng. 8. nh c u: r t d d i -> BN ku la, khng p ng v i cc thu c an th n thng th ng. 9. to bn: t lc u m t b nh. 4,5 ngy c khi 9,10 ngy m i i tiu 1 l n -> th ng ph i th t tho phn m i i c. 10. ph n nhi u tr ng h p c tri u ch ng th n kinh ch i m (th ng l li t 1 ho c nhi u dy TK s no, n thu n ho c k t h p v i r i lo n v n ng cc chi) ty v tr u no. 11. CLS: + soi y m t: c ph vng m c.
+ ch c d d ch no t y: th ng c phn ly t bo v i albumin - s t bo khng tng ho c ch tng t, khng tng x ng v i s l ng albumin tng nhi u) & glucoz bnh th ng. Lu : c n thi t l m hy lm xt nghi m ny, v d gy t t hnh t y xu ng chn vo l xng ch m lm BN ng t & ch t t ng t. N u lm, BN t th n m, l y r t ch m & ch l y m t l ng n c no t y r t t, v a nh n nh & lm xt nghi m. + Xc nh ch n on b ng CLS: ch p no sau khi tim thu c c n quang vo M no, ho c ch p no th t sau khi bm hi. Ngy nay c CT - Scanner. VIM MNG NO 12. tnh ch t nn m a, nh c u, to bn gi ng nh trong u no, nhng c thm cc tri u ch ng ch i m cho t n thng mng no: + c c ng + Kernig (+) + Babinski (+), 1 or 2 bn + cn ng kinh + li t dy TK v n nhn -> lc m t. 13. Xc nh ch n on b ng ch c d d ch no t y: th y ch y nhanh v i p l c cao. Mu s c - tnh ch t cc thnh ph n (t bo, albumin, glucoz) thay i ty lo i vim mng no. NG C TH C N
14. c th ch nn n thu n, ho c nn + au b ng, ho c nn + au b ng + tiu ch y. NHI M C N I T I 15. do ure mu cao ho c do toan mu. Nh ng tr ng h p n ng: nn km tiu ch y kh n ng -> BN ki t n c. Th ng tiu ch y n i b t ln trong b nh c nh so v i nn m a.
Page | 16
Nn ra mu
1. Nn mu l 1 c p c u n i khoa. Nguyn nhn ch y u l cc b nh cn c nguyn nhn khc h TM c a. NH N NH NN MU 2. xc nh d a trn: 1) s xu t hi n sau 1 c m gic kh ch u th ng v r i BN nn ra.
2) mu en: c khi long pha l n v i d ch v , c khi nn h n ra nh ng c c mu en. Tr ng h p n ng c th nn ra mu ti v m i ch y mu nn ra ngay. 3) mu th ng l n v i th c n. 3. C n phn bi t v i ho ra mu: + ho ra mu th ng xu t hi n sau 1 cn ho + mu ti, nhi u b t, khng l n th c n + ph i c ran n 2 th. 4. nh gi m c n ng - d a vo: 1) l ng mu nn 2) s l n ti pht & kho ng cch th i gian gi a cc l n ti pht. 5. Tnh tr ng thi u mu c p: nim m c nh t nh t, hoa m t, chng m t, th m ch c khi ng t. Xc nh chnh xc b ng: HA h ; m ch nhanh - nh ; s l ng HC & Hb gi m. C CH SINH B NH 6. nn ra mu l bi u hi n ch y mu NGUYN NHN 7. th ng do 2 nguyn nhn: 1) t n thng nim m c d dy - t trng: lot d dy - t trng, K d dy, vim d dy c p/ m n. 2) tng p h TM c a: lm cho cc TM th c qu n & d dy b gin, lch to (v lch l 1 ph n c a h TM c a). Thng th ng, trong tng p h TM c a do nguyn nhn trong gan (i n hnh l x gan): y u t tng p c a cn ph i h p thm v i: 1. y u t r i lo n ch y mu, 2. tnh tr ng d v c a mao qu n (do tnh tr ng suy gan k t h p). 8. 2 nguyn nhn ni trn th ng d th y LS nh cc tri u ch ng ch i m: 1) au th ng v : i v i cc t n thng d dy - t trng. 2) lch to ho c c tr ng: i v i tng p TM c a. 9. phn lo i nn ra mu theo nguyn nhn: 1) nn mu km au vng th ng v : c cc b nh 1. lot d dy t trng, 2. K d dy, 3. Vim d dy, 4. do s d ng thu c (Aspirin, Corticoid). 2) nn mu km lch to: tng p TM c a. 3) nn mu km c tr ng: 1. x gan, 2. lot d dy t trng/ x gan c tr ng. 4) nn ra mu n c: 1. lot d dy - t trng, 2. h i ch ng Mallory Weiss, 3. ure mu cao. d dy - do: v m ch mu, ho c mu th m th u qua thnh m ch v 1 r i lo n v n m ch.
Page | 17
23. n u K mu n: BN g y i, n i u r n - g gh th ng v , c khi c c di cn sang gan ho c ln h ch th ng n. Tuy nhin, n u n giai o n ny th khng cn kh nng i u tr . 24. XQ: th y 1 o n c ng b cong nh , ho c 1 hnh l i -> xc nh ch n on.
25. N i soi: th y kh i u nham nh r m mu trn n n nim m c d dy km ho c khng cn nhu ng. N u l 1 lot ung th ha th th b lot nham nh & r m mu b . Ch c ch n nh t nn sinh thi t. (c n sinh thi t trong khi soi sinh thi t c ng vo u ho c ng ngay b lot). 26. N u khng c i u ki n n i soi & sinh thi t, m hnh nh XQ l i gi ng nh 1 lot d dy c thm 1 o n c ng b cong vng , c n ph i: i u tr th nh lot d dy, theo di b ng LS k t h p v i X quang. Sau 1 - 2 thng i u tr i u tr tch c c & ng phng php, n u khng th y gi m b nh v LS cng nh XQ -> nn nghi K, sau xc nh ch c ch n b ng sinh thi t.
Page | 18
30. N i soi: nim m c d dy nh t mu, c th c v t x c (vim d dy th x c), nh ng ch m ch y mu (vim d dy th ch y mu), cc n p nim m c c th sng to & d y (vim th ph i) nhng ph n nhi u teo nh (vim d dy th teo - th ng g p hn), gi a cc n p nim m c c th c nhi u ch t nh y ho c nh y mu ng. 31. sinh thi t nim m c d dy trong khi soi: c gi tr xc nh ch n on ng th i phn lo i vim d dy theo c th b nh h c. Ti p t c v i 5 nguyn nhn cn l i c a Nn ra mu: DO S D NG THU C
32. thu c: aspirin, corticoid. 33. nn ra mu: l tai bi n x y ra vi gi sau u ng thu c -> s l ng mu th ng khng nhi u, t khi lm BN t vong. Ph n nhi u, nh ng lo i thu c ny ch l tc nhn thu n l i gy nn ra mu BN mang s n b nh d dy - t trng. TNG P TNH M CH C A 34. nn mu km lch to. Lch to c th do nguyn nhn khc (nh s t rt m n) d v y cng ph i ngh n Tng p TM c a. 35. nn mu: th ng l ng nhi u, c khi BN t vong do khng k p s c u. 36. lch c th to nhi u hay t, nhng m m; nh t l nh b t l i sau tai bi n nn ra mu. 37. CLS: + XQ d dy: lo i tr nguyn nhn + n i soi: th y c TM gin (n u c). + o p l c lch: r t cao (bt 12cm H2O). X GAN 38. nn mu km c tr ng (b ng bng). 39. c ch c a nn ra mu ch y u do tng p TM c a nn tnh ch t mu nn ra gi ng nh trong tng p TM c a: nn l ng nhi u. 40. B ng bng th ng r t to, c tnh th m th u (ph n ng Rivalta (-) & albumin < 30g/l) ti pht nhanh sau khi ch c tho. Th ng bao gi cng km theo tu n hon bng h c a ch . 41. c th c lch to. 42. CLS: cng c n XQ, o p l c lch nh trong Tng p TM c a; nhng trong X gan c n lm thm: + xt nghi m thm d ch c nng gan -> b r i lo n nhi u: xc nh c m c suy gan. + soi b ng: c n ch c tho h t n c c tr ng tr c khi soi soi c thu n l i -> xc nh ch n on. H I CH NG MALLORY WEISS 43. nn ra mu trn n n nn nhi u tr c , y l ng mu ra th ng t: vi mililit ho c mu thnh tia l n v i ch t nn. -> tham kh o thm: H i ch ng Mallory-weiss - link: http://www.diendanykhoa.com/showthread.php?t=142 HC URE MU CAO d dy (lot, K..).
Page | 19
B ng bng (c tr ng)
1. B ng bng (c tr ng): l hi n t ng c n c trong b ng ti t ra. mng b ng. N c c th do ngoi th m th u vo ho c do mng 2. Trong quy n 'Ch n on lm sng' ny, NXH ch ni n c tr ng t do -> th ng g p nhi u nh t. Khng ni n lo i c tr ng ngn cch - c trng b i g c bn c -> lao mng b ng th b u. XC NH B NG BNG 3. b ng to: s xu ng khi BN ng, b sang 2 bn khi BN n m ng a. 4. R n l i. 5. G c vng th p: ni BN n m nghing sang (P) r i (T) xc nh k tri u ch ng ny. Gi i h n trn c a vng c l 1 ng cong ng a ln trn. 6. d u hi u sng v . 7. xc nh ch c ch n b ng ch c thm d: ph i lm d b ng bng nhi u hay t n c. B ng bng nhi u n c - ch c d gip nh n nh, b ng bng t n c - ch c d gip xc nh ch n on. 8. Theo di b ng bng b ng cch: o vng b ng qua r n bi t m c n c nhi u hay t, m i xu t hi n hay ti pht nhanh ch m. 9. khi c b ng bng, th ng c thm hi n t ng n c + d i da: gy ph ton thn or ch ph 2 chi d i. cc b ph n khc:
+ cc thanh m c khc, nh t l mng ph i -> gy trn d ch mng ph i. CH N ON PHN BI T 10. c n ch n on phn bi t b ng bng v i: 1) b ng bo s 2) bng quang n c 3) t cung c thai v i nhi u n c i 4) u n c 5) th n n c gi t o c tr ng. 11. b ng bo s + cng to, cng s xu ng khi ng & b sang 2 bn khi n m ng a. + tuy nhin, phn bi t b ng bng v i b ng bo khng kh nh d a vo: 1) r n: bng - l i, bo - khng l i. 2) bo - l p m thnh b ng dy, ton thn to bo. 3) g vng th p: bng - c c, bo - khng c. 12. bng quang n c + b ng ch to v pha d i, trn xng v . + r n: khng l i. + g: cng c, nhng vng c khng thay i theo t th BN & gi i h n trn c a vng c l 1 ng cong p xu ng d i. + c m gic ch quan c a BN - i m i n hnh: t c b ng, mt ti u nhng ti u c. + ki m ch ng th c t : thng bng quang - c nhi u n c ti u, sau thng kh i u x p h n. + cu i cng, khi xc nh c l bng quang tra ti n li t tuy n ho c t cung), XQ ni u. 13. t cung c thai - nhi u n c i n c, c n tm thm nguyn nhn: thm tr c trng ho c m o ( ki m
Page | 20
16. trong tr ng h p b ng bng, mng b ng c n c l do: 1) vim nhi m ho c kch thch. 2) y u t th d ch. 3) y u t mu. 17. vim nhi m ho c kch thch: lm cho mng b ng ti t d ch (trong lao mng b ng, K mng b ng nguyn pht or di cn). 18. y u t th d ch: + do gi m protein mu lm thay i p l c keo nn huy t tng d th m th u qua thnh m ch mu (trong th n nhi m m , ph dinh d ng, cng l 1 trong nh ng y u t nguy c gy c tr ng do x gan). + NaCl lm n c b gi l i (trong vim th n).
+ c ng Aldosteron: th ng th pht, x y ra trong suy tim, x gan, h i ch ng th n nhi m m . 19. y u t mu: + trong tu n hon TM ni chung: c tr ng do suy tim. + trong h th ng TM c a: c tr ng do tng p l c TM c a (nh t l tng p c a do x gan). PHN LO I 20. T tnh ch t sinh l b nh: + y u t vim nhi m ho c kch thch bao gi cng gy ra c tr ng xu t ti t bi u hi n b i ph n ng Rivalta (+) & c nhi u protein. + y u t th d ch & y u t mu bao gi cng gy ra c tr ng th m th u bi u hi n b i ph n ng Rivalta (-) & t protein.
Page | 21
Page | 22
+ m ch nhanh khng tng ng v i nhi t (m ch nh p phn ly). 35. Sau khi xc nh ch n on nh CLS (o p l c TM - r t cao (bt 12cmH20 khi n m); o t c tu n hon: r t ch m (bt 12 20s) ), c n tm nguyn nhn gy suy tim khng h i ph c - th ng g p l: + cc b nh van tim. + vim mng ngoi tim c n c. + vim mng ngoi tim co th t. + b nh tim ph i m n. SUY DINH D NG 36. b nh c nh gi ng nh trong vim th n: + l tr ng h p c tr ng n c trong - th m th u - rivalta (-). + n c c tr ng trong, t protein, t t bo. 37. trong Suy dinh d ng, c tr ng th ng khng to; ng th i ph ch khu tr 2 chi d i, nhi u ho c kn o; km tnh tr ng suy mn. (Cn Vim th n: ph ton thn - m m, tr ng, xu t hi n u tin mi m t & m t, km trn d ch mng ph i 2 bn). 38. CLS: + xt nghi m n c ti u khng c protein, tr ni u & HC -> i m lo i tr c tr ng + ph do th n. + nh l ng protein mu gi m. 39. tm b nh nguyn pht gy suy dinh d ng: th ng l cc b nh ng tiu ha m n tnh ho c cc nhi m khu n m n tnh (nh t l Lao) hay cc b nh c tnh (K).
Gan to
XC NH GAN TO 1. nhn: gan to n i thnh 1 u d c theo h s n (P). 2. s : gan nh ra kh i b s n (P), nhi u hay t, ty m c gan to & di ng ln xu ng theo nh p th . 3. g: bnh th ng vng c c a gan 10 - 11cm theo ng trung n (P), b trn s n. kho ng lin s n 5, b d i st v i h
4. xc nh gan to ch y u nh s + g. Ty m c , gan c th to ln trn nhng ph n nhi u to xu ng d i. CH N ON PHN BI T 5. phn bi t Gan to v i: 1) gan sa 2) th n (P) to 3) u d dy 4) u i trng, m qunh mng b ng ho c kh i u thnh b ng. GAN SA
Page | 23
+ c th y gan ln c. TH N (P) TO 8. v th n sau mng b ng nn khi th n to: + kh i u h ng v pha sau, bao gi cng ch m th n (+). + g pha tr c, trn vng c kh i u: ti ng g v n trong v c i trng & cc quai ru t n m ch n pha tr c. 9. th ng km theo cc r i lo n ti t ni u: ti u mu, ti u m ho c v ni u; cn au qu n th n ho c n c ti u c protein. 10. n u c LS c a th n to (ch m th n (+), r i lo n ti t ni u, au qu n th n) th cng ngh u s th y l th n to. Nhng n u khng c cng khng lo i c th n to v c th th n v n to nhng b lo i tr , khng bi ti t c n c ti u xu ng bng quang n a, n c ti u thot ra c l c a bn th n lnh. 11. c th c ng c lo i tr b ng siu m b ng: gan v n bnh th ng, ch th y 1 kh i sau mng b ng y cc quai ru t & i trng ra tr c. Ho c b ng XQ ni u c c n quang: th y bng th n to. U D DY 12. d nh m v i gan to (ch y u thy (T) ).
13. u th ng km theo r i lo n i ti n: tiu ch y, tiu mu en.. 14. c nn sau khi n. K I TRNG, M QUNH MNG B NG, KH I U THNH B NG 15. phn bi t v i gan to gi ng nh v i lch to (Xem 'Lch to'). GI I PH U 16. gan l c quan c lin quan v i: 1) ph i (P) & mng ngoi tim. 2) ng tiu ha (thng qua ng m t ch & TM c a). 3) ton thn (b ng ng mu). 4) tim (P) (thng qua TM trn gan) -> gan l b ph n ti n n c a tim (P). NGUYN NHN 17. nhi m trng t ph i, ng tiu ha ko theo nhi m trng gan -> gan to: trong Apxe gan. + h u pht t vim mng ph i m , vim ph i or pxe ph i (P), i khi t vim mng ngoi tim c m . + h u pht sau vim m t qu n: cc vi khu n ng ru t nhn i u ki n thu n l i ( m t) theo ng m t ch ln gy vim nhi m m t qu n -> apxe gan. + do amip: amip t i trng theo h TM c a v gan. + do nhi m khu n mu: nhi m khu n n gan b ng ng mu t 1 nhi m khu n xa. 18. lin quan tim (P) v phng di n tu n hon: suy tim (P) -> mu ngo i bin: nh h ng s m n gan (v gan l b ph n ti n n c a tim (P) ) -> gan to/ suy tim = gan tim. 19. s n xu t & bi ti t m t qua h th ng d n m t: khi h d n m t b c n tr c gi i, m t khng lu thng c h t, gan -> gan to/ m t = gan m t. l i trong
Page | 24
+ c s t, c vng da: vim m t qu n. + c ph 2 chi d i: 1) gan tim 2) apxe gan - apxe m t qu n m n tnh gy ph dinh d ng. X GAN TO 23. l tr ng h p gan to c ng, m t gan nh n. 24. m t gan ch c, b r - s c. Pht tri n ch m, d n d n: hng thng - hng nm. 25. khng s t. khng tri u ch ng bi u hi n y ph i (P), c honh (P).
26. i m lu : tri u ch ng tng p TM c a (c tr ng, tu n hon bng h ), CLS r i lo n ch c nng gan -> xu t hi n r t s m. 27. xc nh ch n on b ng CLS: + xt nghi m ch c nng gan: r i lo n nhi u - s m. + soi b ng: - nhi u d u u anh r i rc u trn kh p m t gan - n u m t gan c ch n i to, ho c u anh to - tr ng vng -> c nh gic x gan K ha: sinh thi t gan. + ch p h c a, M thn t ng -> n u ch gan x to th cc nhnh c a & M gan trong gan u nh - x. K GAN 28. c 2 th : + th nhi u u (nguyn pht, h u pht) -> gan to c ng m t gan g gh . + th kh i (nguyn pht) -> gan to c ng m t gan nh n. Th nhi u u
Page | 25
33. CLS: + ch c nng gan: lc u bnh th ng, v sau r i lo n. + soi b ng: th y r u n i ln trn m t gan, mu tr ng vng, c nhi u mao m ch (trn - xung quanh u).
Th kh i 34. Gi ng th nhi u u, K gan th kh i gan cng c ng nh , b r, pht tri n nhanh. Phn bi t 2 th ny d a vo: th nhi u u m t gan g gh , l n nh n; th kh i m t gan nh n. 35. Nhn chung, LS pht hi n gan to ti n tri n nhanh - m t c ng -> ngh K gan. xc nh, c n soi khi soi th y c: kh i u nh h n ln m t gan thnh 1 kh i tr ng vng c nhi u mao m ch. b ng. Trong th kh i,
36. Tr ng h p kh i u n m trong lng c a gan -> sinh thi t. D v y, n u sinh thi t cha su n c K, v n khng pht hi n t bo K trong m u gan sinh thi t. Lc ny c n ch p h c a -> th y cc nhnh c a trong gan b t o n, ho c ch p M thn t ng: th y nhnh M gan trong gan b x y & c nhi u mao m ch tn t o vng c kh i u. GAN TIM 37. gan to, c tnh ch t n gi, m t gan m m. 38. ph n h i gan - TM c (+). 39. ph 2 chi d i: lc u nh - kn o, xu t hi n khi BN ng lu ho c v chi u, m t i lc sng s m sau ng d y. V sau, ph th ng xuyn & r. 40. lun km tri u ch ng khc c a suy tim: TM c n i, kh th , xanh tm, ti u t... 41. CLS: + o Huy t p tnh m ch: r t cao. + o t c tu n hon: r t ch m. 42. pht hi n nguyn nhn gy suy tim: cc b nh van tim, b nh c tim, vim mng ngoi tim c n c, vim mng ngoi tim co th t, b nh tim - ph i m n...
Vng da
1. vng da: l bi u hi n c a tnh tr ng tng bilirubin trong mu -> c hi u ch i m cho b nh l gan - m t. 2. ch n on vng da: c n ch n on c nguyn nhn: + do gan -> ph n l n i u tr n i khoa. + do h th ng d n m t -> i u tr ngo i khoa. XC NH VNG DA @ vng da r: 3. mu da: vng nhi u hay t, th ng k t h p v i s m b n. Nhng ch y u vng nim m c - nh t l nim m c m t, m m, l i. 4. n c ti u: s m mu, vng nh ngh . @ vng da nh :
Page | 26
2) theo h TM c a tr v gan (vng ru t - gan): ph n l n c gan s d ng ti s n xu t bilirubin, ph n nh theo i tu n hon n th n, th i ra ngoi theo n c ti u d i d ng urobilinogen. GI I PH U 12. m t c gan s n xu t s theo cc vi ti u qu n m t trong ti u thy n cc m t qu n c a khoang c a r i ra ngoi theo cc ng gan, ng ti m t v d tr ti m t ng th i c c c l i. 13. Trong cc b a n, ti m t co bp t ng m t tr l i ng ti m t, xu ng ng m t ch vo t trng. 14. C 3 i m c n ch : 1) cc vi ti u qu n m t trong ti u thy i theo song song v i cc mao m ch, ch b ngn cch b i cc c t t bo gan (c t Remak). 2) d c theo cc ng gan & ng m t ch c nh ng chu i h ch chi ph i gan - d dy - t y t ng. 3) o n cu i ng m t ch i st vo m t sau ho c xuyn qua u t y t ng vo o n 2 c a t trng t i bng Vater chung v i ng t y. SINH L B NH 15. khi c r i lo n vi c s n xu t m t, ho c khi c t n thng trn h th ng d n m t u c th lm cho bilirubin tng nhi u trong mu -> gy tri u ch ng vng da. 16. cc r i lo n c th l: 1) s c t m t c s n xu t qu nhi u 2) vim nhi m ho c h y ho i nhu m gan 3) c n tr c gi i trn h d n m t ngoi gan: s i, K. 17. s c t m t c s n xu t qu nhi u: do h ng c u b v nhi u, gi i phng qu nhi u huy t s c t - ti n thn c a s c t m t -> vng da do ho i mu (cn g i l vng da tr c gan). 18. do vim nhi m ho c h y ho i nhu m gan: lm cho cc vi ti u m t qu n trong ti u thy b vim t c gy m t, m t d th m
Page | 27
19. do c n tr c gi i trn h d n m t ngoi gan: c n tr c th l s i m t (thng th ng nh t), K cc ng d n m t, sng cc h ch xung quanh ng m t ch , K u t y -> vng da do t c m t (cn g i l vng da sau gan). PHN LO I 20. Nguy n Xun Huyn phn lo i vng da d a trn tri u ch ng lm sng k t h p: @ vng da khng c gan to: 1) vim gan virus th i n hnh 2) b nh do Leptospira 3) vim gan nhi m c. @ vng da c gan to, ti m t to: 1) t c m t do s i 2) vim m t qu n 3) vim gan th m t 4) b nh Hanot 5) t c m t do u. @ vng da c b ng bng: + km theo gan to: 1) x gan m t 2) K gan 3) b nh Hanot giai o n cu i. + khng km gan to: X gan h u pht sau vim gan do virus. @ Vng da nh c thi u mu: Vng da ho i mu. X GAN 22. d a vo gan to km theo c 2 th b nh: + km gan to -> x gan m t + khng km gan to -> x gan h u pht sau vim gan do virus. X gan m t 23. m t c th do s i ho c u r i ko di gy ra x gan.
24. BN ti n s c tri u ch ng c a t c m t do s i ho c vng da lu nay xu t hi n thm h i ch ng tng p TM c a (b ng bng, tu n hon bng h ) v h i ch ng suy t bo gan. 25. n c b ng bng: mu vng xanh nh m t. 26. gan to, khng m m nh khi m i c m t: m t gan tr nn ch c nh m i tr ng h p x gan khc.
27. ti m t c th bnh th ng ho c to ty tr ng h p. X gan h u pht sau vim gan do virus 28. b nh s l c a vim gan do virus nhng trong qu trnh di n ti n b nh xu t hi n thm h i ch ng tng p TM c a. 29. B ng bng c th nhi u hay t, n c mu vng xanh nh m t, ph n ng Rivalta (-). 30. km theo tu n hon bng h r ho c kn o. 31. di n ti n b nh th ng chuy n bi n x u: BN i vo hn m gan -> t vong, ho c ch t sau bi n c XHTH n ng. K GAN 32. c thm tng p TM c a ho c di cn c a K n mng b ng gy b ng bng, K ln ng d n m t gy thm t c m t. 33. vng da: cng ngy cng tng. 34. n c b ng bng: nh trong X gan, cng mu vng xanh nh m t; nhng Rivalta (+) hay (-) ty b ng bng do tng p
Page | 28
+ phn c r t nhi u stercobilinogen. + h ng c u gi m, hnh dng HC trn, c nhi u HC l i. S c b n HC gi m. 41. Sau khi xc nh vng da ho i mu, c n tm nguyn nhn gy ho i mu b ng LS (ch y u b ng h i b nh: cc lo i thu c u ng tr c y, cc ch t ha h c ti p xc..) v b ng cc xt nghi m (tm k sinh trng s t rt mu, nghi m php Coombs tr c ti p & gin ti p...)
H ch to ngo i bin
XC NH H CH TO 1. xc nh h ch to ngo i bin: nh vo bi u hi n thnh nh ng kh i u to ho c nh b n, h th ng n... cc v tr thng th ng c h ch - nch, c ,
2. ch n on nguyn nhn gy H ch to c chnh xc, c n nh n nh k cc tnh ch t c a h ch: 1) v tr 2) kch th c 3) m t 4) m c di ng 5) c au hay khng 6) cch xu t hi n & pht tri n. V tr 3. 1 hay nhi u vng c h ch, d a vo h ch - ty vng on b nh: + vng n a thn trn (c , nch, h th ng n) -> h ch lao, h ch b nh b ch c u. + vng n a thn d i (b n) -> h ch b nh da li u: Nicolas Favre, b nh giang mai. Kch th c 4. c th to t t ngn tay n n m tay. + h ch nh : n c ho c t ng chm. Th ng l h ch vim nhi m, h ch lao, h ch di cn c a K. + h ch to hn: h ch Nicolas Favre, h ch b nh b ch c u. + h ch r t to: h ch lao th lympho, h ch lympho sarcom. M t 5. ty m t c cc th b nh: + r n, c ng -> h ch K + ch c -> h ch lao th lympho + m m -> h u h t cc b nh khc c h ch to. N u m m nhn & r ra nh b u -> h ch lao, c m -> cc h ch nhi m trng c m .
Page | 29
Page | 30
22. m huy t c u - lm huy t : + HC: gi m nhi u ( < 1 tri u) + TC: gi m nhi u ( # 50.000) + BC: tng nhi u ( 50.000 - 200.000, 300.000). 23. trong huy t , xu t hi n nhi u BC nguyn th y (myeloblast), khng c t bo non trung gian, kho ng tr ng b ch huy t r t c hi u c a b ch c u c p. 24. v i th b ch c u khng bi u hi n nhi u. mu ngo i bin -> lm t y : trong t y t l cc b ch c u nguyn th y cng tng r t
25. sau khi xc nh B ch c u c p, c n lo i tr cc tr ng h p 'gi b ch c u' b ng nh l ng men phosphataza: th y men ny tng. 26. tm cc nhi m khu n, th ng nh t ph i -> lao k: c n ch p X quang ph i.
B CH C U KINH TH LYMPHO 27. h ch to l tri u ch ng chnh. Trong th i gian vi thng, h ch to pht tri n r t nhanh ng. 28. lch: ch hi to, qu b s n # 2 - 3 cm. 29. m huy t c u - lm huy t : HC, TC gi m; BC tng. 30. v i th b nh b ch c u khng bi u hi n mu ngo i bin -> ph i lm t y . t t c cc vng c h ch. H ch m m - di
31. huy t : c nhi u t bo non trung gian thu c lo i lympho. 32. t y : t l cc t bo non trung gian lo i lympho tng nhi u.
B NH TNG B CH C U N NHN DO NHI M KHU N 33. nhi u h ch to, kch th c t n a t ngn tay n qu to xu t hi n t ng t 34. h ch ch c, nh n, khng bao gi ha m . 35. au t pht, nh t l khi s n n. 36. di ng d dng d i da v trn t ch c su. 37. sau vi ngy: s t cao -> vim h ng: nu t au. Vim h ng ho c vim h ng lot. 38. th ng km lch to nh ra kh i b s n. nhi u vng.
Page | 31
39. CLS: BC tng, t l BC lympho v mono tng r t nhi u (60 - 90%). Ph n ng Paul - Bunnell (+).
Thi u mu
XC NH THI U MU 1. lm sng: + tai, hoa m t, chng m t, ng t + m t m i, th h n h n khi lm vi c n ng + da - nim nh t nh t. 2. xt nghi m mu: c tc d ng xc nh - nh gi m c thi u mu -> HC, Hct. 3. sau khi xc nh thi u mu, c n pht hi n thm nh h ng c a thi u mu i v i: + ton thn: chng m t, ng t, ph dinh d ng. + tim: t ti ng th i thi u mu n b nh c nh suy tim r r t c c ti ng ng a phi. SINH L B NH 4. m t 1 kh i l ng mu: thi u mu do ch y mu. + m t kh i l ng mu l n cng lc: thi u mu c p sau khi b ch n thng huy t qu n, b bng huy t ho c nn ra nhi u mu. + m t kh i l ng mu t - dai d ng: 1) thi u mu do ch y mu r r c a lot d dy or K d dy 2) b nh tr 3) do giun mc. 5. r i lo n trong s n xu t mu: v cc y u t c n thi t cho vi c t o mu protein, cc y u t n i t i (trong d ch v ) v ngo i lai (B12, acid folic), Fe: + khng c cung c p y : th c ph m khng m b o yu c u. + khng c tiu ha - h p thu t t: d ch v thi u toan, ch c ph n ru t b t th ng. + khng c s d ng y do r i lo n cc c quan t o mu, ch y u c a t y xng: b nh b ch huy t, b nh x t y... 6. tiu h y HC thi qu b i: + cc vi sinh v t: k sinh trng s t rt. + tng ch c ph n c a lch: c ng lch. + h ng c u km b n v ng b m sinh. + ch t ha h c: ch, photpho... PHN LO I 7. Nguy n Xun Huyn phn lo i Thi u mu d a vo tnh ch t km theo: c or khng r i lo n c quan t o mu: @ C r i lo n c quan t o mu: + thi u mu c lch to: 1) do c ng lch 2) b ch c u kinh th t y bo 3) b nh Hodgkin th lch to. + thi u mu c h ch to: 1) b ch c u kinh th lympho 2) b nh Hodgkin th i n hnh. + thi u mu c xu t huy t: 1) b ch c u c p 2) h i ch ng ch y mu ko di. + thi u mu c gi m b ch c u - ti u c u: 1) c ng lch 2) x t y. @ Khng c r i lo n c quan t o mu:
Page | 32
22. thi u mu nh c s c. Ch n on g n nh ch c ch n n u x y ra sau khi c t o n d dy. 23. c n xc nh b ng xt nghi m toan c a d ch v , nghi m php histamin. THI U MU DO NHI M TRNG - KST - C CH T
Page | 33
Ho ra mu
XC NH HO RA MU 1. xu t hi n sau cn ho - c mu: ti, nhi u b t; km m, khng l n th c n. 2. bo hi u b i c m gic: nng sau xng c. 3. ph i: ran n 2 th, ph n nhi u CH N ON PHN BI T 4. ch n on ho ra mu v i nn ra mu: + xu t hi n sau c m gic: nng sau xng c -> ho, kh ch u au r i nn. + mu: ti -> ho; en, ng thnh c c -> nn. + l n th c n: khng -> ho, c -> nn. + ph i: ran n -> ho, khng ran -> nn. NH GI M C 5. d a vo: 1. s l ng mu kh c ra, 2. s l n ti pht, 3. kho ng cch th i gian gi a cc l n ti pht. 6. tnh tr ng thi u mu c p: + r i lo n th n kinh (hoa m t, chng m t, ng t) + da nim nh t nh t + huy t ng: HA h , m ch nhanh - y u + CLS: HC, Hb -> gi m. SINH L B NH 7. ho ra mu: l bi u hi n ch y mu ng h h p t kh qu n -> cu ng ph i -> nhu m ph i. Mu cc ph n ny c th thot ra kh i M ph i, TM ph i, M cu ng ph i, mao qu n ( m ch mu thu c h ti u tu n hon) : dov m ch or th m m ch. NGUYN NHN 8. th ng do: + t n thng nhu m ph i, nim m c cu ng ph i (d c p or m n) + tng p l c ti u tu n hon. 9. nguyn nhn: 1) b nh ph i - cu ng ph i: + lao ph i: th ng nh t + vim ph i th ng v -> nn. Trong nn ra mu, th ng BN trong chu k y (trong lc ho c vi ngy sau).
Page | 34
Page | 35
XC NH XU T HUY T 1. xu t huy t (ch y mu d i da) bi u hi n b ng nh ng n t thm: khi l y ngn tay ln khng bi n m t. 2. ty l n nh : nh -> v t xu t huy t, l n -> m ng xu t huy t. 3. xu t huy t d l n hay nh u c c i m chung: 1) t pht 2) ch y u da - nim 3) khng bao gi trong c, xng, kh p. CH N ON PHN BI T 4. phn bi t xu t huy t v i ban : + ban : n t h ng or thm -> n ngn tay ln th m t + xu t huy t: n t thm -> n ngn tay khng m t. SINH L B NH 5. 2 y u t chnh gy xu t huy t: 1) ti u c u: gi m v s l ng ho c ch t l ng 2) thnh m ch: gi m s c b n v ng. Ch y mu do ti u c u 6. ti u c u ng vai tr ch y u trong vi c thnh l p 'nt tr ng' do 2 tnh ch t: dnh - k t t . 7. ti u c u cn c nhi m v b o v trng l c c a cc m ch mu: khi ti u c u thoi ha i, n phng thch ra nh ng ch t gy co m ch c tc d ng ln c n i qu n. 8. v v y, XH do gi m ti u c u bao gi cng km r i lo n ch y mu v cc r i lo n khc do ti u c u chi ph i (th i gian co c c mu ko di). C th km d u hi u bu c th t (Lacet (+) ). 10. v t y xng sinh s n ra ti u c u, cn lch l ni tch tr v tiu h y nn s l ng - ch t l ng ti u c u c th gi m do: 1) cc b nh c a t y xng: b nh x t y, b nh b ch huy t. 2) cc b nh c a lch: c ng lch, b nh ch y mu Werlhof. Ch y mu do thnh m ch 11. y y u t thnh m ch l ch y u, khng c r i lo n ti u c u - huy t tng nn XH do thnh m ch bao gi cng: + khng km r i lo n v ch y mu ho c ng mu. + km d u hi u bu c th t (Lacet (+) ). 12. nh ng y u t lm thnh m ch km b n v ng: vim nhi m, nhi m khu n, d ng. PHN LO I 13. Nguy n Xun Huyn d a vo tnh ch t R i lo n ch y mu km theo phn lo i Xu t huy t: @ C km r i lo n ch y mu: 1) b nh Werlhof (xu t huy t do thi u ti u c u) 2) h i ch ng ch y mu ko di trong b nh b ch c u 3) h i ch ng ch y mu ko di trong suy t y
Page | 36
HCCMKD trong b nh b ch c u
17. ch y mu d i da & ch y mu nim m c c khi l tri u ch ng chnh r t r m r m u cho b nh c nh (b ch c u c p), c khi nh - kn o: ch xu t hi n trong nh ng t ti n tri n c a b ch c u kinh. 18. cng v i h i ch ng Ch y mu ko di, cn c thm: 1) h i ch ng nhi m trng 2) h i ch ng thi u mu 3) h i ch ng lch to - h ch to. 19. h i ch ng nhi m trng: r t d d i (b ch c u c p) ho c nh - th t th ng: ch s t nhi u trong nh ng t ti n tri n c a b ch c u kinh. 20. h i ch ng thi u mu: nhi u ho c t, th ng thi u mu nhi u - nhanh trong b ch c u c p. 21. h i ch ng lch to - h ch to: xu t hi n r t nhanh. 22. n u c thm lot ho i t , ch y mu mi ng - h ng: cng ngh n B ch c u c p.
23. Cng th c b ch c u: b ch c u tng r t nhi u - c nh ng b ch c u nguyn th y ho c b ch c u non cha tr ng thnh. Ch vai tr c a kho ng tr ng b ch huy t -> c gi tr quy t nh ch n on B ch c u c p. 24. T y : t l b ch c u non & trung gian: tng r t nhi u (b ch c u kinh) ho c t l b ch c u nguyn th y tng r t nhi u (b ch c u c p).
Page | 37
XH do nhi m trng
32. l bi u hi n n ng, c th x y ra trong t t c cc b nh nhi m khu n (nh t l: nhi m trng huy t do No m c u - lin c u - t c u - ph c u) 33. n t ch y mu c khi thnh nh ng m n ph ng: chch l y ch mu ny xt nghi m -> tm vi khu n gy b nh. 34. lun km h i ch ng nhi m trng n ng c khi d n n hn m. 35. V c nhi m trng: BC tng nhi u cng v i BC a nhn trung tnh. 36. CLS xc nh: + c y mu + xt nghi m mu chch cc n t ph ng ch y mu. -> tm th y VK gy b nh.
Lch to
XC NH LCH TO 1. khi to nhi u: + lch n i h n thnh u d c theo h s n (T) + b trong c ch lm vo + di ng ln xu ng theo nh p th + g c. 2. khi to t: + s : theo nh p th - n u lch hi to, nh lch ch m vo tay BS trong th ht vo c a BN. + g: vng c c a lch qu b s n (T), v pha trn c th ln qu lin s n 9. 3. khi s c lch to, nn l i trn gi y bng theo di ti ng tri n. CH N ON PHN BI T 4. ch n on Lch to v i: 1) thy (T) gan to 2) th n (T) to 3) u i trng 4) m qunh mng b ng ho c kh i u thnh b ng. Thy (T) gan to 5. khi thy (T) gan to, c th l n sang h s n (T), nhng khng chi m vo h t vng ny v khng c lm vo nh lch. 6. phn bi t ch c ch n b ng soi Th n (T) to 7. bao gi cng ch m th n (+). (Trong Lch to 4 cng c d u hi u ny). 8. b trong khng s c r, khng c ch lm r nh c a lch. 9. g trong: v c i trng & cc quai ru t n m ngang pha tr c. 10. th ng km r i lo n ti t ni u ch i m: ti u mu, ti u m , ti u m, ho c v ni u. N u c cc y u t ny cng ngh u l th n to, nhng n u khng c cng khng lo i c th n to v c th th n v n to nhng b lo i tr khng bi ti t c n c ti u xu ng bng quang, n c ti u th i ra l c a bn th n lnh. U i trng b ng.
Page | 38
14. khng di ng ln xu ng theo nh p th . SINH L B NH 15. gi i ph u: 2 thnh ph n + nhu m lch: ch y u l nh ng t ch c lin vng n i m c + mng l i mao m ch: c lin quan tr c ti p v i h TM c a. 16. ch c nng: lch tham gia trong: + cc ho t ng t o mu - ho i mu + s sinh s n khng th b o v c th ch ng l i VK + lin quan lch - t y xng trong v n t o mu. NGUYN NHN 17. nguyn nhn lch to lin quan v m t gi i ph u - ch c nng c a lch: @ t h vng lin n i m c: + b nh Hanot + b nh Hodgkin. @ t h TM c a: tng p TM c a. @ t h th ng t o mu: + b ch c u c p, b ch c u kinh + b nh ch y mu ko di do thi u ti u c u: b nh Werlhof. @ do nhi m trng - k sinh trng: + thng hn + s t rt + vim mng trong tim lot si + nhi m trng mu. PHN LO I 18. Nguy n Xun Huyn d a vo tri u ch ng km theo phn lo i Lch to: @ Lch to c s t: 1) Cn s t rt 2) Thng hn 3) Vim mng trong tim lot si 4) nhi m trng mu 5) b nh b ch c u kinh th t y bo (th lch to n thu n). @ Lch to c s t + h ch to: 1) b ch c u c p 2) b ch c u kinh th t y bo 3) b ch c u kinh th lympho 4) b nh Hodgkin 5) b nh Lymphosarcoma. @ Lch to + XHTH: Tng p TM c a (h i ch ng Banti). @ Lch to + c ng lch: 1) h i ch ng tng p TM c a 2) b nh ch y mu ko di do thi u ti u c u (b nh Werlhof). @ Lch to n thu n:
Page | 39
H I CH NG TNG P TM C A (HC BANTI) 26. khi cha nn ra mu BN c lch to + c ng lch. 27. khi b nh ti n tri n n ng: lch to trn n n XHTH trn. 28. lch c th to nhi u hay t - m m - co l i d i tc d ng Adrenalin - nh l i sau m i l n XHTH. 29. ch y mu ng tiu ha th ng th hi n d i hnh thi nn ra mu, c khi r t nhi u, c th lm BN t vong. 30. c th km theo c ng lch bi u hi n b ng: gi m 1 - 2 ho c c 3 dng huy t c u + tng sinh t y c u. 31. m c n ng, c thm b ng bng n c vng chanh th m th u & tu n hon bng h c a - ch .
Tiu ch y
1. tiu ch y: tr ng h p n ng c th d n n t vong do r i lo n n c - i n gi i + tr y tim m ch + suy dinh d ng do km h p thu. XC NH TIU CH Y 2. xc nh d dng nh 2 y u t :
Page | 40
lm sng.
Page | 41
18. cc ch n thng tinh th n, tnh c m ho c s hi x y ra tr c vi gi . 19. trong khi s d ng khng sinh: Oreomycin, Biomycin, Chloramphenicol.. x y ra tiu ch y, v d t b nh sau khi ngng s d ng. TIU CH Y DO URE MU CAO - TOAN MU 20. th ng km theo cc bi u hi n tinh th n: nh c u, m t m i, l m; c th i d n vo m s ng, bn hn m r i hn m. 21. nn m a, ti u t; c khi v ni u. 22. x y ra BN ang c nh ng b nh c th a n ure mu cao: b nh v th n, b nh do xo n khu n, tng huy t p..; ho c a n toan mu: i tho ng..
Page | 42
TIU CH Y SAU C T O N D DY - DY PH V 34. th ng d ngh ngay n ch n on ny khi: + BN c ti n s ph u thu t c t o n d dy or dy ph v + tiu ch y ko di x y ra sau ph u thu t. R I LO N C NNG I TRNG 35. l tr ng h p tiu ch y m n khng c suy dinh d ng. 36. tnh ch t: tiu ch y th t th ng, xen l n nh ng t phn bnh th ng ho c to bn, ki t l . 37. th tr ng BN bnh th ng. 38. t c l ng h ng c u (VS): khng cao. 39. xc nh ch n on: c n lo i tr t t c nguyn nhn khc c th gy tiu ch y m n - khm k lm sng (khm ton thn ni chung & ng tiu ha ni ring, lu nh thm tr c trng) - CLS ( xt nghi m phn nhi u l n lo i tr nguyn nhn vi khu n or KST, nh t l amip). N u c phng ti n, nn soi tr c trng; nh t l ch p i trng c baryt.
Hn m
1. Hn m - ch n on nguyn nhn th ng kh nhng xc nh bao gi cng d . C nh ng lo i thu c khi dng ng lc - ng nguyn nhn cng hi u r t r: + Dng Quinin i v i hn m do S t rt cn c tnh + Dng khng sinh i v i hn m do Vim mng no + Dng Insulin i v i hn m do i tho ng + Dng dung d ch ng t u trng i v i hn m do H ng huy t.
Page | 43
Page | 44
13. B nh c nh i n hnh ni trn th ng ngh n hn m do Xu t huy t no nh t l khi x y ra m t ng i l n tu i c HA cao ho c x c ng M. N u x y ra ng i tr tu i, nn ngh n d d ng b m sinh c a M no (ph ng M, u mu).
T C M NO 14. b nh c nh gi ng nh XH no nhng: - kh i pht khng t ng t b ng XH no - hn m khng su cng khng lu b ng, ch vi ba gi ho c vi ba ngy sau BN c th h i t nh. 15. x y ra m t ng i c s n b nh d gy tc ng m ch nh: h p van 2 l - nh t l khi c lo n nh p tim hon ton, cc b nh van tim c bi n ch ng Osler. 16. b nh c nh x y ra, n u c y cc y u t ni trn - nh t l pht hi n c nguyn nhn gy t c -> th ng ch n on t c M no. XU T HUY T MNG NO 17. tnh ch t c a hn m (xu t hi n - m c - ti n tri n) gi ng nh trong XH no & cng th ng x y ra ng i l n tu i c HA cao ho c x v a M, nhng km theo c c ng & d u hi u Kernig, khng c li t n a ng i nh trong XH no. 18. ch c d d ch no tu : n c mu h ng ho c nh mu, khi lu ngoi khng kh n c mu khng ng l i. 19. protein: tng, c nhi u HC (do ch y mu), cn Glucose & BC v n bnh th ng. 20. Cng gi ng nh XH no & T c M no, khi x y ra BN tr c n ngh n: - d d ng b m sinh c a M mng no - h p van 2 l c lo n nh p tim hon ton. Ho c t c M mng no do Osler n u BN c s n b nh van tim. HN M DO H NG HUY T 21. hn m x y ra t ng t, bo hi u b i c m gic b n r n tay chn, mt m i, c n co trong b ng. 22. bao gi cng km nh ng cn co gi t gi ng nh co gi t trong ng kinh. 23. Sau cn co gi t ho c khi t nh l i, BN ra m hi r t nhi u. 24. tc d ng r t nhanh chng c a i u tr th : tim TM dung d ch Glucose u trng ho c cho BN u ng n c ng. 25. t t nh t: nh l ng Glucose mu -> h nhi u. 26. c n ch : l y mu th khi BN cn ang hn m & tr c khi i u tr th . 27. Sau khi xc nh, c n tm nguyn nhn gy h ng huy t: @ n u x y ra BN i tho ng: - c th ngh ngay n H ng huy t do Insulin n u hn m x y ra khi BN m i c tim Insulin cch y vi gi (c th qu li u Insulin). - ho c do ch n: n u BN ang theo m t ch n qu h n ch Gluxit. @ n u x y ra BN khng c i tho ng, c n ngh n:
Page | 45
43. hn m r t su, nh ng i ng say, hi th ph ph. 44. bao gi cng km theo hi n t ng: m t ph n x gn. 45. tm cc tang v t ng i b nh u ng thu c ng : vin thu c, v h p thu c ho c cc gi y t l i.
Page | 46
46. nhng ch y u ph i b ng xt nghi m c ch t: tm ch t thu c ng n c d dy - n c ti u - mu. N u ng i b nh c a n s m, c n r a d dy ngay i u tr c p c u ng th i l y n c d dy tm c ch t. 47. v k t qu xt nghi m tr l i th ng mu n, m yu c u c a th c t l i ph i x tr c p c u ngay cho nn: v i b nh c nh nh trn, c th nghi ng hn m do thu c ng -> ti n hnh x tr c p c u, nh t l khi bi t c ng i b nh c nh ng v ng m c v t t ng, v gia nh: bu n n n, chn i.
The end.
Page | 47