hng dn cch tr li cc cu hi trc nghim 1.

Loi cu hi ng - sai Mi cu hi loi ng sai c hai phn: Phn th nht l mt cu hoc mt mnh , trong c ni dung thng tin cn c khng nh hoc ph nh. Phn th hai l hai t c tnh khng nh (ng) hoc ph nh (sai). Nhim v ca ngi lm trc nghim l c k cu hi. Sau tch du (x) st ch ng hoc sai theo la chn ca mnh. V d: Cu 13: Nn vn ho - x hi quyt nh trc tip s hnh thnh v pht trin tm l tr em. ng------Sai-------(x)

Cu 1: Do s pht trin c th khng cn i nn thiu nin thng c nhng c ng lng tng, vng v. 2. ng-------(x) Loi cu hi la chn Sai-------

Trong mi cu hi la chn c hai phn: Phn dn v phn la chn. Phn dn c th l mt cu hi hoc mt cu lng, to c s cho s la chn. Phn la chn l cc phng n tr li. Cc cu hi la chn trong ti liu ny u c 4 phng n c m u bng mt trong 4 ch ci: a, b, c v d. Ngi lm bi chn trong s cc phng n mt phng n ng (hoc ng nht), tng ng vi cu hi v tch du (x) vo ngay st bn cnh ch ci ca phng n chn. Nu c phiu ghi kt qu th tch du (x) vo ch ci tng ng. V d: Cu 2: Tr em l: a. Ngi ln thu nh li. b. Thc th pht trin t nhin. c. Thc th pht trin c lp.

(x) d. Thc th ang pht trin theo nhng quy lut ring ca n. 3. Loi cu hi ghp i Trong mi cu hi ghp i c hai phn: Cc cu dn (pha bn tri), c bt u bng cc ch s Rp (1, 2, 3, 4) v cc cu p (pha bn phi), c bt u bng cc ch ci (a, b, c, d, e). S lng cu p (5 cu) nhiu hn s cu dn (4 cu). Nhim v ca ngi lm bi l phi ghp cu p tng ng vi cu dn thnh mt hon chnh. V d: Cu 5: Hy ghp hot ng ch o tng ng vi giai on pht trin ca tr em Giai on pht trin (b) (c) (d) (e) 4. 1.Tui hi nhi (3-12 thng) 2.Tui mu gio (3-6 tui). 3.Tui nhi ng. 4.Tui trng thnh. Loi cu in khuyt Hot ng a. Hot ng hc tp. b. Giao tip xc cm trc tip vi ngi ln. c. Hot ng vui chi. d. Hot ng x hi. e. Hot ng lao ng ngh nghip.

Trong loi cu ny c hai phn: Phn dn, l mt on vn trong c mt s ch b trng v c k hiu bi cc ch s

Rp t trong du (()): (1), (2), (3) Phn cc t, mnh c th b sung vo nhng ch trng trong phn dn v c bt u bng cc ch ci: a, b, c, d, e, f, g, h Nhim v ca ngi lm bi l chn ng t (cm t) ph hp vi cc ch trng ca phn cu dn. Cn lu l phn cc t b sung nhiu hn ch trng trong phn dn, nn cn cn nhc khi la chn. V d: Cu 6: loi vt tn ti hai loi kinh nghim l (1)...(b), cn con ngi c thm kinh nghim (2)..(a), c hnh thnh thng qua c ch (3).. (d) x hi. nn vn ho a. Lch s - x hi. b. Kinh nghim loi v c th. c. T to. d. Lnh hi. e. Bt chc. f. Di truyn. f. Hot ng. v giao tip. h. Bm sinh .

Trn y l cch lm cc loi cu hi trc nghim ca ti liu. Ngi lm trc nghim ghi kt qu trn phiu, s c hng dn cch ghi ring.

Phn th nht cu hi trc nghim Chng mt Nhp mn tm l hc la tui v tm l hc s phm cu hi ng - sai Cu 1: Tr em l ngi ln thu nh li, s khc nhau gia tr em v ngi ln ch l s chnh lch v tm vc, kch thc, ch khng c s khc bit v cht. ng------Sai-------

Cu 2: Tr em l mt thc th khc vi ngi ln, vn ng v pht trin theo quy lut ring ca tr em. ng------Sai-------

Cu 3: Theo quan im duy vt bin chng, mi thi i lch s u c tr em ca ring mnh v s pht trin ca chng thng din ra theo nhng quy lut khc nhau. ng------Sai-------

Cu 4: Nhng ngi theo thuyt "Tin nh" cho rng yu t mi trng c vai tr quyt nh s pht trin tm l ca tr em. ng------Sai-------

Cu 5: Cc nh tm l hc theo thuyt "Duy cm" cho rng, tr em khi sinh ra nh t giy trng, tm bng sch s, s pht trin ca tr hon ton ph thuc vo tc ng bn ngoi, do vy ngi ln mun v ln ci g th n l ci . ng------Sai-------

Cu 6: Trong khi cc thuyt Tin nh v Duy cm u mc sai lm chung l ph nhn tnh tch cc ca c nhn, th thuyt Hi t hai yu t khc phc c sai lm ny bng cch quy vai tr quyt nh s pht trin tm l ca tr em vo c hai yu t di truyn v mi trng.

ng-------

Sai------

Cu 7: Cc quan im quyt nh lun sinh hc hoc quyt nh lun x hi v s pht trin tm l ca tr em u mc sai lm l tuyt i ho cc yu t bm sinh- di truyn v yu t mi trng, khng thy vai tr quyt nh ca hot ng c nhn v vai tr ch o ca gio dc. ng------Sai------

Cu 8: Quan im tm l hc duy vt bin chng ph nhn hon ton vai tr ca yu t di truyn i vi s pht trin tm l ca tr. ng------Sai-------

Cu 9: S pht trin tm l ca tr em khng phi l s tng hay gim mt yu t tm l no m l s bin i v cht lng tm l. S thay i v lng dn n bin i v cht trong cc cu trc tm l ca tr em. ng------Sai------

Cu 10: C ch pht trin ch yu ca ng vt l di truyn, cn c ch pht trin ca con ngi l lnh hi kinh nghim loi ngi trong nn vn ho. ng------Sai------

Cu 11: ng vt ch c kinh nghim loi, kinh nghim c th. Cn con ngi, ngoi hai loi kinh nghim trn cn c kinh nghim x hi - lch s. ng------Sai-------

Cu 12: Nn vn ho - x hi cha ng ton b ni dung kinh nghim x hi ca loi ngi. V vy, nn vn ho - x hi m a tr ang sng quyt nh s pht trin tm l ca n. ng------Sai-------

Cu 13: Nn vn ho - x hi quyt nh trc tip s hnh thnh v pht trin tm l tr em.

ng-------

Sai-------

Cu 14: Mi trng vn ho - x hi m tr em ang nhp vo n l ngun gc v ni dung ca s pht trin tm l. Cn hot ng v giao tip ca tr em trong mi trng mi l yu t quyt nh trc tip s pht trin ca tr. ng------Sai-------

Cu 15: S pht trin ca cc yu t th cht bao gm c yu t bm sinh - di truyn l c s vt cht v nh hng ti con ng, tc pht trin tm l tr em. ng------Sai-------

Cu 16: Mun gi c vai tr ch o i vi s pht trin ca tr, gio dc phi hng vo trnh pht trin hin ti ca tr nhm cng c nhng cu to tm l ang c hnh thnh. ng-----Sai-------

Cu 17: Mi giai on pht trin tm l l mt thi k c lp v khp kn, tng ng vi nhng thi k tui nht nh. ng------Sai-------

Cu 18: S pht trin tm l l s tng ln hoc gim i v s lng ca cc hin tng tm l. ng------Sai-------

Cu 19: Tnh tch cc ca c nhn trong hot ng, trong cuc sng l nguyn nhn ca s pht trin tm l. ng------Sai-------

Cu 20: Nguyn nhn c bn ca s pht trin tm l tr l hon cnh sng ca chnh a tr. ng------Sai-------

Cu 21: S pht trin ca tr em tun theo quy lut t nhin v quy lut vn ho - x hi. ng------Sai------

Cu 22: S pht trin cc chc nng tm l c trng trong mi giai on la tui ca tr em c quy nh bi hot ng ch o ca cc em trong giai on la tui . ng------Sai-------

Cu 23: S hnh thnh v pht trin tm l ca tr em c quyt nh trc tip bi s tc ng ca ngi ln thng qua dy hc v gio dc. ng------Sai-------

Cu 24: S hnh thnh, pht trin cc chc nng tm l cp cao ca tr em c din ra bng con ng chuyn cc kinh nghim x hi ca loi ngi t bn ngoi thnh kinh nghim bn trong ca bn thn thng qua hot ng v giao tip ca ch th vi vt v ngi khc. ng------Sai-------

Cu 25: Hot ng dy hc v gio dc ch thc hin c vai tr ch o trong s pht trin tm l ca tr em khi n i trc s pht trin, kch thch, dn dt s pht trin ca tr em. ng------Sai-------

Cu hi nhiu la chn Cu 1: S pht trin tm l ca tr em l: a. S tng ln hoc gim i v s lng cc hin tng tm l. b. S nng cao kh nng ca con ngi trong cuc sng. c. S thay i v cht lng cc hin tng tm l. d. S tng ln hoc gim v s lng dn n bin i v cht lng ca hin tng ang c pht trin. Cu 2: Tr em l: a. Ngi ln thu nh li. b. Tr em l thc th pht trin t nhin. c. Tr em l thc th pht trin c lp. d. Tr em l thc th ang pht trin theo nhng quy lut ring ca n. Cu 3: Yu t bm sinh, di truyn c vai tr: a. Quy nh s pht trin tm l. b. L iu kin vt cht ca s pht trin tm l. c. Quy nh kh nng ca s pht trin tm l. d. Quy nh chiu hng ca s pht trin tm l. Cu 4: Hon cnh sng ca a tr, trc ht l hon cnh gia nh l: a. L nguyn nhn ca s pht trin tm l. b. Quyt nh gin tip s pht trin tm l. c. L tin ca s pht trin tm l. d. L iu kin cn thit ca s pht trin tm l. Cu 5: Tnh tch cc hot ng v giao tip ca mi ngi trong cuc sng c vai tr l: a. iu kin cn thit ca s pht trin tm l. b. Quyt nh trc tip s pht trin tm l. c. Tin ca s pht trin tm l. d. Quy nh chiu hng ca s pht trin tm l. Cu 6: Kinh nghim sng ca c nhn l:

a. Kinh nghim chung ca loi. b. Kinh nghim do c th t to ra trong cuc sng. c. Kinh nghim lch s - x hi do c nhn tip thu c trong hot ng v giao tip x hi. d. C a, b, c. Cu 7: Ni dung ch yu trong i sng tm l c nhn l: a. Cc kinh nghim mang tnh loi. b. Cc kinh nghim t to ra trong cuc sng c th. c. Kinh nghim lch s - x hi do c nhn tip thu c trong hot ng v giao tip x hi. d. C a, b, c. Cu 8: Kinh nghim lch s - x hi ca mi c nhn ch yu c hnh thnh bng con ng: a. Di truyn t th h trc theo con ng sinh hc. b. Bt chc. c. Hnh ng c tnh m mm theo c ch th - sai. d. Theo c ch lnh hi (hc tp). Cu 9: S hnh thnh v pht trin tm l ngi c din ra theo c ch: a. Hnh thnh hot ng t bn ngoi v chuyn hot ng vo bn trong ca c nhn v ci t li hnh thc ca hot ng . b. S tc ng ca mi trng bn ngoi lm bin i cc yu t tm l bn trong ca c nhn cho ph hp vi s bin i ca mi trng bn ngoi. c. S tc ng qua li gia yu t tm l c bn trong vi mi trng bn ngoi. d. Hnh thnh cc yu t tm l t bn ngoi sau chuyn vo bn trong ca ch th. Cu 10: Nguyn nhn c bn ca s pht trin tm l tr l:

a. Hon cnh sng v quan h ca chnh a tr. b. Mi trng sng ca tr. c. Hon cnh x hi khi a tr ra i. d. Hon cnh kinh t ca gia nh a tr. Cu 11: Ni dung v tnh cht ca s tip xc gia ngi ln vi tr l: a. Yu t ch o ca s pht trin tm l. b. Nguyn nhn ca s pht trin tm l. c. Kh nng ca s pht trin tm l. d. iu kin u tin ca s pht trin tm l.

Cu 12: Quy lut v tnh khng ng u ca s pht trin c th hin : a. S pht trin tm l con ngi. b. S pht trin c th con ngi. c. S pht trin v mt x hi ca con ngi. d. C a, b v c. Cu 13: Trong qu trnh pht trin tm l c nhn, cc giai on pht trin l: a. C tnh tuyt i. b. L kt qu ca s tch lu cc tri thc, k nng, k xo ca c nhn. c. Ch c ngha tng i. d. Cc giai on pht trin tm l do s pht trin c th quy nh. Cu 14: Trong s pht trin tm l ca c nhn, nn vn ho x hi c vai tr: a. Quy nh trc s pht trin tm l ca con ngi. b. Quyt nh gin tip s pht trin tm l con ngi trong mi giai on ca cuc i. c. Quyt nh s pht trin tm l ca tr nh. d. Ch nh hng phn no ti s pht trin tm l ca ngi tr tui.

10

Cu 15: Anh ch khng tn thnh quan nim no di y: a. Con ngi t thi tch cc trc hon cnh ngay t nhng thng, nm u tin ca cuc i. b. Con ngi ch tch cc hot ng khi c x hi nh gi. c. Tnh tch cc hot ng s gip tr pht trin tt nu c ngi ln hng dn chu o. d. Cng pht trin, hot ng ca c nhn cng c tnh t gic. Cu 16: S pht trin tm l ca tr din ra: a. Phng lng, khng c khng hong v t bin. b. Din ra cc k nhanh chng. c. L mt qu trnh din ra cc k nhanh chng, n khng phng lng m c khng hong v t bin. d. Khng phng lng, m c khng hong v t bin. Cu 17: Tm l hc la tui nghin cu: a. c im ca cc qu trnh v cc phm cht tm l ring l ca c nhn. S khc bit ca chng mi c nhn trong phm vi cng mt la tui. b. Kh nng la tui ca vic lnh hi tri thc, phng thc hnh ng. c. Cc dng hot ng khc nhau ca c nhn ang c pht trin. d. C a, b v c. Cu 18: Tm l hc S phm nghin cu: a. Nhng vn tm l hc ca vic iu khin qu trnh dy hc. b. S hnh thnh nhng qu trnh nhn thc, xc nh nhng tiu chun ca s pht trin tr tu v nhng iu kin m bo cho s pht trin tr tu c hiu qu trong qu trnh dy hc. c. Mi quan h qua li gia gio vin - hc sinh, hc sinh - hc sinh.

11

d. C a, b v c. Cu 19: Quan nim: Tr em khng phi l ngi ln thu nh li l quan im ca: a. Thuyt tin nh. b. Thuyt duy cm. c. Thuyt hi t hai yu t. d. Tm l hc macxit Cu 20: Thuyt tin nh, thuyt duy cm v thuyt hi t hai yu t u c sai lm chung l tha nhn c im tm l ca con ngi l do: a. Tin nh hoc bt bin. b. Tim nng sinh vt di truyn quyt nh. c. nh hng ca mi trng bt bin. d. C a, b v c. Cu 21: Bn cht s pht trin tm l tr em l: a. S tng ln hoc gim i v s lng cc hin tng tm l. b. Qu trnh bin i v cht trong tm l gn lin vi s xut hin nhng cu to tm l mi. c. Qu trnh tr em lnh hi nn vn ho - x hi loi ngi, bng chnh hot ng ca bn thn a tr thng qua vai tr trung gian ca ngi ln. d. C b v c. Cu 22: Quy lut chung ca s pht trin tm l tr em c th hin : a. Tnh khng ng u ca s pht trin tm l. b. Tnh ton vn ca tm l. c. Tnh mm do v kh nng b tr. d. C a, b v c. Cu 23: S pht trin tm l tr em tun theo: a. Quy lut sinh hc.

12

b. Quy lut x hi. c. Quy lut sinh hc v quy lut x hi. d. Khng theo quy lut no c. Cu 24: Yu t gi vai tr ch o trong s hnh thnh v pht trin tm l tr em l: a. Di truyn. b. Mi trng gia nh v x hi. c. Gio dc. d. C a v b. Cu 25: Hot ng ch o c c im: a. L hot ng ln u tin xut hin trong mt giai on la tui, sau tn ti trong sut cuc sng ca c nhn. b. L hot ng m trong cc chc nng tm l ca tr em c ci t li thnh chc nng tm l mi. c. L hot ng chi phi cc hot ng khc v tin lm xut hin hot ng mi trong cc giai on la tui tip theo. d. C a, b, c. Cu 26: Vic phn chia cc giai on la tui ca tr em ch yu cn c vo: a. c im tm l ca la tui . b. S pht trin ca cc yu t c th. c. Hot ng ng vai tr ch o. d. Tnh cht ca cc quan h x hi ca tr em. Cu 27: Quy lut khng ng u ca s pht trin tm l tr em c biu hin: a. Trong ton b qu trnh pht trin c nhiu giai on v cc giai on pht trin khng u nhau v nhiu phng din. b. Trong tng giai on pht trin ca tr c s pht trin khng u nhau gia cc chc nng tm l . c. Tt c tr em u tri qua cc giai on pht trin nhng mi tr em s pht trin khng u gia cc giai on.

13

d. C a, b, c. Cu 28: Ni dung hot ng v giao tip ca tr em c quy nh bi: a. S trng thnh ca cc yu t th cht. b. Mi trng sng ca tr. c. S tng tc v pht trin ca chnh hot ng v giao tip ca tr em vi hon cnh sng v vi ngi ln. d. S tc ng ca ngi ln. Cu 29: Trong qu trnh pht trin ca tr em din ra: a. S b tr v tc ng ln nhau gia cc chc nng tm l c. b. Khng c s b tr cc chc nng tm l hnh thnh. c. S iu chnh trong qu trnh pht trin do s mm do ca cc yu t tm - sinh l ca ch th. d. C a v c. Cu 30: Hot ng v giao tip ca tr em trong qu trnh pht trin c din ra: a. c lp. b. Di s nh hng, hng dn v kim sot ca ngi ln. c. Quy nh bi s trng thnh ca cc yu t th cht. d. Quy nh bi ngi ln v x hi. Cu hi ghp i Cu 1: Hy ghp tn cc thuyt (ct I) vi cc ni dung tng ng ca n (ct II): Ct I 1. Duy vt bin chng. Ct II a. S pht trin tm l l do cc tim nng sinh hc to ra, nn mi c im tm l ni chung u c tnh cht tin nh. 2. Thuyt tin nh 3. Thuyt duy cm. b. Mi trng l nhn t quyt nh s pht trin tm l tr em. c. Tm l l ci c sn trong mi con ngi ngay t khi sinh ra v pht trin cng vi s pht trin ca

14

con ngi. 4. Thuyt hi t hai yu t. d. S tc ng qua li gia di truyn v mi trng quyt nh trc tip qu trnh pht trin, trong di truyn gi vai tr quyt nh, mi trng l iu kin. e. S pht trin tm l l kt qu hot ng ca chnh a tr vi nhng i tng do loi ngi to ra. Cu 2: Hy ghp cc vai tr (ct I) vi cc yu t tng ng trong s pht trin tm l tr em (ct II): Vai tr 1. Quyt nh. 2. Ch o. 3. Kh nng. 4. Quyt nh trc tip. Cc yu t a. c im c th ca tr. b. Hot ng v giao tip ca tr em. c. Gio dc ca ngi ln. d. Mi trng vn ho- x hi. e. T gio dc ca tr.

Cu 3: Hy ghp cc lun im v s pht trin tm l ca tr em (ct I) vi cc ni dung th hin n (ct II): Ct I 1. Tin vt cht ca s pht trin. 2. Ngun gc ca s pht trin. 3. Ni dung tm l ca s pht trin. 4. Quy lut ca s pht trin Ct II a. Nn vn ho - x hi cha ng ton b kinh nghim x hi - lch s m loi ngi hnh thnh v tch lu c. b. i vi tr em, ni dung kinh nghim x hi - lch s ca loi ngi c pht trin cng vi s pht trin ca hot ng v giao tip ca n trong qu trnh tng tc vi ngi ln. c. S pht trin tm l ca tr em ch c th din ra trn nn ca mt c s vt cht nht nh. d. S pht trin tm l ca tr em l s tc ng gia yu t c th vi mi trng sng. e. S pht trin ca tr em din ra khng u gia cc giai on la tui v gia cc c nhn.

Cu 4: Hy ghp cc quy lut pht trin tm l tr em (ct I) vi cc ni dung th hin n (ct II):

15

Ct I 1. Quy lut pht trin khng u. 2. Quy lut tnh ton vn. 3. Quy lut mm do v b tr. 4. Quy lut v s hnh thnh tm l.

Ct II a. S pht trin tm l ca tr em l s chuyn dn t cc qu trnh, cc trng thi tm l ri rc n cc thuc tnh tm l thng nht ca c nhn. Trong qu trnh pht trin, nhng tr em b khuyt tt v th gic c th dn n s pht trin mnh m ca cc hot ng thnh gic. S pht trin ca tr em tui mm non c tc rt nhanh, sau c phn chng li tui nhi ng. S tc ng ca mi trng bn ngoi lm bin i cc yu t tm l bn trong ca c nhn cho ph hp vi s bin i ca mi trng bn ngoi. Hnh thnh hot ng t bn ngoi v chuyn hot ng vo bn trong ca c nhn v ci t li hnh thc ca hot ng .

b.

c. d.

e.

Cu 5: Hy ghp cc giai on pht trin ca tr em (ct I) vi cc hot ng ch o tng ng (ct II): Ct I 1. Tui hi nhi (3 - 12 thng) 2. Tui mu gio (3-6 tui). 3. Tui nhi ng. 4. Tui trng thnh. Cu hi in khuyt Cu 1: Ngay t khi ct ting khc cho i a tr l mt (1).. ca x hi, vi nhu cu c trng l (2).. V th, ngi ln cng cn c hnh thc ring, (3) .... ring giao tip vi tr. Cu 2: Thuyt tin nh coi s pht trin tm l l do.. a. Mi trng b. Bm sinh di truyn c. Tim nng sinh vt d. Bn nng e. Sinh vt. f. Yu t siu nhin g. Gen h. Tin nh a. Cng dn b. Nhn cch c. Thnh vin d. u ym e. Nhu cu giao tip vi ngi ln f. Ngn ng g. Nhn thc h. Thi Ct II a. Hot ng hc tp. b. Giao tip xc cm trc tip vi ngi ln. c. Hot ng vui chi. d. Hot ng x hi. e. Hot ng lao ng ngh nghip.

(1)..gy ra v con ngi c tim nng ngay t khi mi cho i. Mi c im

16

tm l ni chung u l (2) .., u c sn trong cu trc (3)... Cu 3: Thuyt duy cm cho rng (1).. l nhn t tin nh s pht trin tm l tr em. H coi mi trng l nhn t (2).. trc s phn con ngi. Cn con ngi c xem nh l i tng (3).. trc nh hng ca mi trng. Cu 4: Thuyt hi t hai yu t tnh ti tc ng ca c mi trng v di truyn. Theo h, s tc ng qua li gia chng quyt nh (1)... qu trnh pht trin. Trong gi vai tr quyt nh l yu t (2) .., cn iu kin pht trin l yu t (3). Cu 5: a tr khng t ln ln gia mi trng, n ch c th (1)... nhng kinh nghim x hi lch s thng qua vai tr (2).. .ca ngi ln. Ngi ln gip tr nm c (3).... v cc phng thc hnh ng ca dn tc, gip tr c c nng lc ngi. Cu 6: a. Hnh thnh b. Tip thu c. Tc ng d. Trung gian e. Gio dc f. Hnh vi g. Ngn ng h. Vn ho a. Gin tip b. Trc tip. c. Di truyn d. Gio dc e. Mi trng f. Giao tip g. Hot ng h. Ch th a. C th b. Mi trng c. Siu nhin d. Chi phi e. Quyt nh f. Bt bin g. Ch ng h. Th ng cc

17

 loi vt tn ti hai loi kinh nghim l (1).., cn con ngi c thm kinh nghim (2)..., c hnh thnh thng qua c ch (3).... nn vn ho - x hi Cu 7:

a. Lch s - x hi b. Kinh nghim loi v c th. c. T to d. Lnh hi

e. Bt chc f. Di truyn g. Hot ng v giao tip h. Bm sinh

Nn vn ho x hi l (1)... ca s pht trin tm l c nhn, cn hot ng v giao tip ca tr l yu t c vai tr (2)... Thng qua hot ng v giao tip vi ngi khc, tr em (3)... tip nhn v bin cc kinh nghim x hi thnh kinh nghim ca mnh. Cu 8: Bn cht ca s pht trin tm l tr em l s (1).., l qu trnh xut hin nhng (2)... Xt mt cch tng th, pht trin l qu trnh tr em (3)... nn vn ho x hi, l kt qu ca chnh hot ng v giao tip ca tr em. Cu 9: Qu trnh pht trin ca tr em din ra theo quy lut (1) ...., quy lut (2).... v quy lut (3)... chnh l cc quy lut c bn ca s pht trin tm l tr em. Cu 10:

a. Quyt nh b. Ngun gc c. iu kin d. Ni dung

e. Tch cc f. Thng xuyn g. Ch ng h/ Sn sng

a. Tng v s lng yu t tm l. b. Thay i v cht yu t tm l. c. Tng v lng dn n bin i v cht cc chc nng tm l.

d. c im tm l mi. e. Hot ng mi. f. Lnh hi. g. Tip nhn. h. Tc ng li.

a. Tng trng dn, u. b. Ton vn, thng nht v bn vng. c. Khng ng u. d. Tng phn.

e. Tc ng qua li. f. Mm do. g. Mm do v kh nng b tr. h. Tng cng.

18

Hot ng ch o l hot ng ln u tin xut hin

a. Cc chc nng tm l. b. Cc cu trc tm l. c. Cc qu trnh tm l.

d. Hot ng e. Cc yu t tm l f. Hnh ng g. Cc chc nng tm l ch yu

trong giai on pht trin. L hot ng quy nh s hnh thnh (1). trong giai on , chi phi (2)... khc v lm tin ny sinh (3).... mi trong giai on tip theo Cu 11:

Trong s pht trin ca tr, gio dc c vai tr (1).. th hin ch, gio dc (2) .. s pht trin tm l ca tr em. Gio dc l con ng truyn t kinh nghim x hi cho tr em; gio dc cn hnh thnh tr em kh nng (3).... Cu 12: Ngi ta c th cn c vo yu t (1)... phn chia cc giai on la tui; cng c th da vo yu t (2)... Nhng ng n nht l da trn c s (3).. phn chia cc giai on la tui. Cu13: Tm l tr em thi k s sinh c quy nh ch yu bi (1).., cn trong thi k hc sinh, tm l tr em ch yu l do (2)... i vi ngi trng thnh, cc chc nng tm l ch yu ph thuc vo

a. Quyt nh. b. Ch o. c. Ch th. d. nh hng.

e. i trc. f. Thc y. g. Tch cc. h. T gio dc.

a. Hot ng tm l b. Hot ng ch o. c. Cc chc nng tm l. d. S pht trin c th.

e. Quan h x hi f. Cc cuc khng hong. g. Hot ng tnh dc ca con ngi. h. Hot ng.

a. Hot ng vi vt. b. Hot ng x hi. c. Hot ng vui chi. d. Quan h vi ngi ln.

e. Hot ng hc tp f. Hot ng giao tip. g. Hot ng ngh nghip. h. Hot ng chnh

19

(3)...

tr - x hi.

Cu 14: Cc quan nim sai lm u cho rng s pht trin tm l ca tr em hoc l do yu t (1).. hoc l do mi trng quyt nh. Thc ra, s pht trin tm l ca tr em c quyt nh bi chnh (2)... ca cc em. l qu trnh hnh thnh cc (3)... ca mi c nhn. Cu15: Trong qu trnh pht trin tm l ca tr em, gio dc c vai tr (1)..., nhng khng th tuyt i ho vai tr ca gio dc. Suy cho cng s pht trin tm l ca tr em c (2).... bi (3).... ca chnh cc em trong mi trng vn ho-x hi c th. a. Quy nh. b. Ch o. c. Quyt nh trc tip. d. Hot ng x hi. e. Hot ng v giao tip. f. Quan h vi ngi ln. g. Hot ng. h. Giao tip. a. Hot ng. b. C th. c. Cu trc tm l mi. d. Sinh hc. e. Quan h x hi. f. Mi trng x hi. g. Hot ng v giao tip. h. Cc chc nng tm l.

20

Chng hai Tm l hc la tui hc sinh Trung hc c s (Tui thiu nin) Cu hi ng - sai Cu 1: Do s pht trin c th khng cn i nn thiu nin thng c nhng c ng lng tng, vng v. ng------Sai-------

Cu 2: S pht trin c th ca tui thiu nin nhn chung l mnh m v cn i. ng------Sai------

Cu 3: Cc xng ln v cc c ln pht trin sm v nhanh hn cc xng nh v c nh dn n hc sinh THCS cha kho lo trong hnh ng. ng------Sai-------

Cu 4: Hin tng hay chng mt, nhc u hoc b chong, ngt hc sinh THCS c th l do h tun hon pht trin khng u: tim pht trin hn so vi cc mch mu. ng------Sai-------

Cu 5: Tnh trng d b kch ng mnh hoc b c ch su l do h thn kinh ca thiu nin cha c kh nng chu c cc kch thch c cng mnh, n iu v ko di. ng------Sai-------

Cu 6: Hin tng d xc ng mnh, bc tc, hay ni khng, kh km ch, d ni khng v.v. ca hc sinh THCS lin quan n s hot ng mnh ca tuyn ni tit. ng------Sai-------

Cu 7: La tui THCS c ngh lc di do, tnh tch cc cao, c nhiu d nh, m c, ho bo ln lao. ng------Sai-------

Cu 8: Trong quan h vi gia nh, tr em THCS c cha, m, anh, ch nhn nhn l thnh vin trng thnh thc th.

21

ng-------

Sai-------

Cu 9: Quan h bn b cng tui l mt c trng ni bt trong giai on pht trin ca hc sinh THCS. ng------Sai-------

Cu 10: Thiu nin thng thch ni nhanh, cu di, lin tc. ng------Sai-------

Cu 11: Hin tng dy th l nt c trng v s pht trin sinh l la tui thiu nin. ng------Sai-------

Cu 12: Quan h ca hc sinh THCS vi gio vin gn gi hn so vi hc sinh tiu hc. ng------Sai-------

Cu 13: Hc sinh THCS c hng th su sc v n nh i vi mt s mn hc nht nh. ng------Sai-------

Cu 14: Trong tt c cc qu trnh nhn thc ca thiu nin u th hin tnh cht chuyn tip t khng ch nh sang c ch nh. ng------Sai-------

Cu 15: Tin b trong tr nh ca thiu nin l c kh nng ghi nh ngha. D gp kh khn, cc em vn c gng s dng ghi nh ngha. ng------Sai-------

Cu 16: hc sinh THCS khng cn hin tng coi thng hc thuc lng v ghi nh my mc. ng------Sai-------

Cu 17: tm hiu nhng du hiu bn cht tru tng ca i tng, hc sinh THCS khng cn s h tr ca biu tng trc quan. ng------Sai-------

Cu 18: T duy tru tng ca hc sinh THCS pht trin mnh, ln t vai tr ca t duy hnh tng c th.

22

ng-------

Sai-------

Cu 19: Trong nhn thc ca thiu nin, vic nm du hiu bn cht tru tng ca i tng thng din ra khng gp kh khn. ng------Sai-------

Cu 20: tui thiu nin, xut hin cm gic c o: "Cm gic mnh l ngi ln". ng------Sai-------

Cu 21: S xut hin cm gic "mnh l ngi ln" thc y mnh m nhu cu giao tip vi ngi ln hc sinh THCS. ng------Sai-------

Cu 22: hc sinh THCS, s xut hin cm xc gii tnh khin cho mi quan h ca cc em c tch cc ho trong nhng quan h vi bn khc gii. ng------Sai-------

Cu 23: La tui hc sinh THCS thng hay xut hin mu thun gia nhu cu t nh gi v kh nng t nh gi ca cc em. ng------Sai-------

Cu 24: S hnh thnh t thc ca hc sinh THCS ch yu xut pht t yu cu ca cuc sng v hot ng. ng------Sai-------

Cu 25: Hc sinh THCS dn dn hnh thnh khuynh hng c lp trong phn tch, nh gi bn thn. ng------Sai-------

Cu 26: Mu thun gia mc k vng ca hc sinh THCS v thi ca ngi xung quanh vi cc em bao gi cng gy ra xc cm nng n, tiu cc. Cc em cho rng ngi ln khng hiu v khng cng bng vi cc em. ng------Sai-------

Cu 27: Do s pht trin ca nhn thc v hot ng, giao tip, thiu nin hnh thnh c h thng khi nim nim tin, o c ng n.

23

ng-------

Sai-------

Cu 28: Nhu cu c bn thn v c chia s vi bn l nhu cu c trng v ni bt ca tui thiu nin. ng------Sai-------

Cu 29: Trong quan h bn b, tui thiu nin c nhng yu cu rt cao v s tn trng, bnh ng, trung thc v trung thnh ca bn, nhng bn thn mnh li thng khng ng x theo nhng yu cu . ng------Sai-------

Cu 30: c trng trong tnh cm ca tui thiu nin l tnh d xc ng, d b kch ng, bng bt, d thay i v hay mu thun. ng------Cu hi nhiu la chn Cu 1: Mnh no di y th hin ng bn cht giai on la tui hc sinh THCS (tui thiu nin)? a. Tui dy th. b. Tui khng hong, kh khn. c. Tui chuyn tip t tui th sang tui trng thnh. d. V c bn, thiu nin vn l tr con khng hn khng km. Cu 2: Nguyn nhn khin thiu nin thng mi mt, chng mt, hoa mt... ch yu l do: a. S pht trin mnh nhng thiu cn i ca h tun hon. b. S pht dc. c. S pht trin mnh nhng thiu cn i ca h c. d. S pht trin mnh nhng thiu cn i ca h xng. Cu 3: S pht trin th cht ca la tui thiu nin v c bn l giai on: a. Pht trin chm, theo hng hon thin cc yu t t la tui nhi ng. b. Pht trin vi tc nhanh, khng ng u, khng cn i. Sai-------

24

c. Pht trin vi tc nhanh, ng u, cn i. d. Pht trin mnh v tm vc c th (chiu cao, cn nng). Cu 4: S pht dc tui thiu nin, khin cc em: a. Ngi tip xc vi ngi khc gii. b. Quan tm nhiu hn n ngi khc gii. c. Tm l mc cm, lo lng v c th. d. Quan tm nhiu hn n bn cng gii cng tui.

Cu 5: Nguyn nhn ch yu khin thiu nin thng ni "nht gng", cc lc l: a. Mun khng nh tnh ngi ln ca mnh trong quan h vi ngi xung quanh. b. Mun che y s lng ngng, vng v ca mnh do s pht trin thiu cn i ca c th gy ra. c. Do phn x vi tn hiu trc tip hnh thnh nhanh hn phn x vi tn hiu t ng. d. S pht trin khng cn i ca c th lm cc em thy mt mi, ngi giao tip. Cu 6: Nguyn nhn ch yu khin thiu nin thng d b kch ng, c cm xc mnh, d bc tc, ni khng, phn ng mnh m vi cc tc ng bn ngoi l do: a. S pht trin h xng mnh hn h c. b. Tuyn ni tit hot ng mnh, nh hng ti h thn kinh. c. S pht trin mnh nhng thiu cn i ca h tun hon, nh hng ti h thn kinh. d. Tr em thc v s pht trin khng cn i ca c th. Cu 7: H xng ca thiu nin pht trin nh th no? a. C s pht trin nhy vt v chiu cao. b. H xng pht trin khng ng u, thiu cn i.

25

c. Phn ni gia cc t sng vn cn sn nn xng sng d b bin dng t th. d. C a, b, c. Cu 8: Qu trnh hot ng thn kinh cp cao thiu nin c c im: a. Qu trnh hng phn chim u th r rt so vi c ch. b. Phn x c iu kin vi tn hiu trc tip thnh lp nhanh hn phn x vi tn hiu t ng. c. Kh nng chu ng cc kch thch mnh, n iu, ko di cn yu, nn d b c ch, hoc d b kch ng mnh. d. C a, b, c. Cu 9: Biu hin ca hin tng dy th l: a. Tuyn sinh dc bt u hot ng. b. C th xut hin cc du hiu gii tnh ph (nch mc lng, nam mc ria mp...). c. Nam c s xut tinh, n c kinh nguyt. d. C a, b, c. Cu 10: Trong giai on pht dc (dy th), a s cc em thiu nin: a. Thit lp c s cn bng gia s pht trin yu t tm l tnh dc vi tm l x hi. b. trng thnh v mt tm l tnh dc nhng cha pht trin v mt tm l x hi. c. trng thnh v mt tnh dc nhng cha trng thnh v c th, c bit l cha trng thnh v mt tm l v x hi. d. C th pht trin khng cn i, cn mang nhiu nt tr con. Cu 11: im no di y khng c trng cho s pht trin tm l ca tui thiu nin? a. S pht trin mnh m, cn i cc yu t th cht v tm l. b. S pht trin mnh m, thiu cn i v mt tr tu, cm xc v nu ng ngi khng ng

26

xu hng, o c. c. S pht trin mnh m tnh tch cc x hi hng n cc chun mc vn ho - x hi. d. S pht trin din ra khng u, to ra tnh hai mt: "va l tr con va l ngi ln". Cu 12: Nhng c trng tm l ca tui thiu nin c c l do iu kin no? a. S pht trin c th v hot ng h thn kinh mnh m nhng khng cn i. b. Hin tng dy th xy ra tui ny. c. S thay i cc iu kin x hi v hot ng ch o. d. C a, b, c. Cu 13: Hon cnh sng v hot ng ca thiu nin thng: a. Khng thay i nhiu so vi la tui nhi ng. b. Bao hm c yu t thc y v km hm pht trin tnh ngi ln cc em. c. Ch bao hm nhng yu t thc y tnh ngi ln. d. Ch bao hm nhng yu t thc y duy tr tnh tr con. Cu 14: Nhng thay i v v tr ca thiu nin trong gia nh c tc ng nh th no i vi thiu nin? a. Tng cng s l thuc ca cc em vo cha m. b. Thc y tnh tch cc, c lp trong suy ngh v hnh ng. c. Mt mt thc y pht trin tnh ngi ln nhng mt khc li lm km hm tnh ngi ln cc em. d. C a, b, c. Cu 15: Thiu nin thch tham gia cng tc x hi, v cc em: a. C sc lc v hiu bit nhiu hn. b. Mun c tha nhn l ngi ln, v cho rng cng tc x hi l ca ngi ln.

27

c. Mun c lm vic c tnh cht tp th, mun c nhiu ngi bit n. d. C a, b, c. Cu 16: S khng hong trong s pht trin tm l tui thiu nin ch yu l do: a. Bn cht, hon cnh x hi v quan h x hi ca tr em v s ci t li h thng quan h ca tr em. b. S pht trin nhanh, mnh v khng cn i v th cht v tm l. c. Quan nim ca ngi ln v s pht trin ca tr em d. S pht dc.

Cu 17: S chuyn tip t tnh cht khng ch nh sang tnh c ch nh l c im chung ca s pht trin tr tu. c im ny c th hin trong cc qu trnh nhn thc ca thiu nin ch: a. Tnh cht khng ch nh gim mnh, tnh cht ch nh tng ln. b. Tnh cht khng ch nh gi nguyn, tnh ch nh tng nhanh. c. Tnh cht c ch nh chim u th hn so vi tnh khng ch nh. d. Tnh cht c ch nh pht trin mnh nhng cha chim u th, tnh khng ch nh khng gim. Cu 18: c im tr nh ca hc sinh THCS l: a. C tin b trong ghi nh ti liu t ng tru tng. b. C tin b trong kh nng ghi nh ngha. c. Coi thng ghi nh my mc, nhng khi ghi nh ngha gp kh khn s s dng ghi nh my mc. d. C a, b, c.

28

Cu 19: c im ch ca thiu nin l: a. Ch c ch nh tng. b. Tnh bn vng ca ch thp. c. Khi lng ch tng, kh nng di chuyn tt hn hc sinh nh. d. C a, b, c. Cu 20: c im c bn trong hot ng t duy ca thiu nin l: a. T duy tru tng pht trin mnh chim u th. b. S pht trin t duy hnh tng dng li, t duy tru tng pht trin mnh. c. T duy tru tng v t duy hnh tng u pht trin, nhng cht lng ca t duy tru tng l khng ng u mi hc sinh. d. T duy trc quan - hnh tng pht trin mnh. Cu 21: Hy ch ra c im khng th hin tnh ph phn ca t duy thiu nin: a. Lun bng bnh, nghi ng d khng c cn c. b. Bit lp lun gii quyt vn mt cch c cn c. c. Khng d tin. d. Ch tip thu khi c chng minh r rng. Cu 22: Ni dung c bn ca "cm gic mnh l ngi ln" thiu nin l: a. Mnh khng cn l tr con. b. Cha l ngi ln, nhng khng cn l tr con, sn sng lm ngi ln. c. Mnh l ngi ln. d. Cha l ngi ln nhng sn sng lm ngi ln.

Cu 23: "Cm gic mnh lm ngi ln" khin thiu nin quan tm nhiu hn n bn thn. Lnh vc u tin cc em quan tm n l: a. Nhng phm cht tm l c nhn.

29

b. Hnh thc tc phong c ch ca bn thn. c. Nhng kh nng ca bn thn. d. C a, b, c. Cu 24: Nguyn nhn ny sinh thiu nin cm gic v s trng thnh: a. Cc em nhn thy s pht trin mnh m v c th v sc lc. b. Cc em nhn thy s m rng tri thc, k nng, k xo. c. Cc em tham gia nhiu hn vo cuc sng x hi v c tnh t lp ging ngi ln. d. C a, b, c. Cu 25: Nguyn vng mun c c lp hn trong quan h vi ngi ln ca thiu nin biu hin ch: a. Thiu nin bo v kin quan im ca mnh. b. Thiu nin chng i li nhng yu cu ca ngi ln m trc kia cc em t nguyn thc hin. c. Thiu nin tch cc hot ng, chp nhn nhng yu cu o c v phng thc hnh vi trong th gii ngi ln. d. C a, b, c. Cu 26: Nguyn nhn ch yu gy ra s xung t gia thiu nin v ngi ln l: a. Ngi ln khng hiu thiu nin v vn i x vi cc em nh tr con. b. Hot ng thn kinh ca thiu nin khng cn bng. c. Thiu nin lun ngang bng chng t mnh ln. d. Phn ng tt yu ca la tui khng th khc phc c. Cu 27: Cch i x no vi thiu nin l thch hp nht? a. Ngi ln cn tn trng tnh c lp ca cc em, cc em hon ton t quyt nh cc vn ca mnh. b. Thiu nin vn cha thc s l ngi ln nn cn quan tm kim sot tng c ch, hnh ng ca cc em. c. Ngi ln cn c quan h hp tc gip thiu nin trn c s tn

30

trng, tin tng cc em. d. y l la tui bng bnh, cn c s kim sot cht ch v bin php cng rn vi cc em. Cu 28: Phm vi giao tip ca thiu nin vi bn b l: a. Rng ri v bn vng. b. Hp hn hc sinh nh nhng bn vng. c. T phm vi rng nhng cha bn vng n hp nhng bn vng, su sc. d. Ban u phm vi giao tip hp sau m rng dn. Cu 29: Yu t no c ngha nht trong mi quan h bn b ca thiu nin? a. Hnh thc din mo ca bn. b. Bng tui v hc cng lp. c. Cc phm cht tnh bn: tn trng, gip nhau, trung thnh... d. Gn nh nhau v gia nh c quan h thn thin. Cu 30: Phm cht o c u tin c thiu nin t nhn thc l: a. Phm cht lin quan n hon thnh nhim v hc tp. b. Phm cht th hin thi i vi ngi khc. c. Phm cht th hin thi i vi bn thn. d. C a, b, c cng xut hin. Cu 31: Nhu cu t thc xut hin l do: a. S pht trin ca c th. b. S pht trin ca tr tu. c. S pht trin ca cc quan h x hi. d. C a, b, c.

31

Cu 32: Ni dung t thc ca thiu nin c xut hin dn theo th t no ? a. T thc hnh vi phm cht lin quan n tnh bn phm cht lin quan n bn thn phm cht lin quan n hc tp phm cht th hin nhiu mt ca nhn cch. b. T thc hnh vi ng thi t thc nhng phm cht lin quan n tnh bn, n hc tp, n bn thn phm cht lin quan n nhiu mt ca nhn cch. c. T thc hnh vi phm cht lin quan n hc tp phm cht lin quan n ngi khc phm cht lin quan n bn thn phm cht lin quan n nhiu mt ca nhn cch. d. T thc hnh vi phm cht lin quan n bn thn phm cht lin quan n ngi khc phm cht lin quan n cng vic phm cht lin quan n nhiu mt ca nhn cch. Cu 33: L do khin ngi ln khng thay i thi i x vi thiu nin l: a. Cc em sng ph thuc kinh t vo b m, l i tng gio dc ca b m. b. Biu hin bn ngoi v c im tm l bn trong ca cc em cn nhiu nt th hin tr con. c. Ngi ln thng yu v c thi quen chm sc tr. d. C a, b, c. Cu 34: Con H nh ti 13 tui ri, tay chn th di ngong ra m lm g th hu u i l hu u: Ra bt th bt v, ct ba u th nt c u- mt b m than th. , th th ging ht con Thu nh ti, n hc cng lp vi con H y. M Thu hng ng. Nhng li phn nn trn ca hai b m l v: a. Tnh cch c nhn ca la tui thiu nin. b. c im hot ng thn kinh cp cao ca thiu nin. c. S pht trin c th thiu cn i, hi ho ca thiu nin.

32

d. Hnh vi mun chng i ngi ln. Cu 35: im no di y khng phn nh r c trng trong quan h khc gii ca tui thiu nin? a. Quan h khc gii l nhng tnh cm cha ng nhiu yu t ca tnh yu nam n. b. Quan h bn khc gii l quan h thun tu mang cm xc x hi, ny sinh trong hot ng v giao tip bn b. c. Quan h khc gii m mu cm xc gii tnh do tc ng ca yu t pht dc. d. Quan h khc gii mang mu sc cm xc gii tnh kt hp vi nhng rung cm x hi nh nhng, kn o, bng bt, pha cht kch ho. Cu hi ghp i Cu 1: Hy ghp cc nguyn nhn (ct I) vi cc hin tng tm l biu hin tng ng ca la tui thiu nin (ct II): Ct I 1. H tim mch pht trin khng cn i. 2. c im hot ng thn kinh cp cao . 3. Hon cnh sng thay i . 4. S pht dc. Ct II a. Tui thiu nin c v nh mt x s k l: Dn c vng ny khi th vui v n o, khi th bng nhin trm ngm lng l, khi th h c nhng hnh ng anh hng qu cm, khi th bng tr nn s st v yu ui". b. My a tr ny hc n cp 2 ri m cn n ni cc lc, nht gng". c. " 14 tui ri y, ngi th di ngong nh vy nhng lc no cng mt mi, chng mt, nhc u". d. Tnh c lp c pht trin hn trc. e. Quan tm n bn khc gii. Cu 2: Hy ghp cc la tui hoc gii tnh (ct I) vi cc c im pht trin tng ng ca la tui thiu nin (ct II): Ct I 1. Nam thiu nin. Ct II a. Pht trin c th theo hng ngy cng trn trn, y

33

2. N thiu nin. 3. Thanh nin. 4. Thiu nin.

n. b. Thng tru chc v biu hin bng phng php c th ca tr con khi quan tm n bn khc gii. c. La tui mang tnh tp th nht. d. Xut hin cm gic v s trng thnh l nt c trng trong nhn cch. e. La tui m mi hot ng tm l cn mang m mu sc xc cm.

Cu 3: Hy ghp cc c im tm l (ct I) vi cc biu hin tng ng ca tui thiu nin (ct II): Ct I 1. Cc tc ng nh hng mi trng t pht. 2. T duy tru tng pht trin khng u. 3. S pht trin t thc. 4. Xu hng vn ln thnh ngi ln. Ct II a. Cn hin tng hc sinh nm du hiu b ngoi khng bn cht ca khi nim. b. Hiu phin din hay sai lch cc khi nim o c nh: ng nht dng cm vi liu lnh, on kt vi bao che.. c. S quan tm n bn thn vi hng lot cu hi xoay quanh ch ny: Ti l ai, Ti c th lm c g?..., lun l iu trn tr ca cc em. d. Nhu cu ci t quan h vi ngi ln, mong mun c c lp, c ngi ln hiu v tn trng. e. Nguyn tc quan trng trong quan h bn b l s trung thc, tin cy, trung thnh v tn trng ln nhau. Cu 4: Hy ghp cc la tui (ct I) vi nhng c im th cht tng ng (ct II): Ct I 1. Thiu nin. 2. Thanh nin. Ct II a. C th pht trin mnh nhng khng cn i. b. Nhp tng trng chiu cao v trng lng c th chm li. c. La tui c th pht trin cn i, kho v p. d. La tui din ra s pht dc. e. Thi k pht trin m v sinh l.

34

Cu 5: Hy ghp cc la tui (ct I) vi cc c im hot ng hc tp ca n (ct II): Ct I 1. Thiu nin. 2. Thanh nin. Ct II a. Thi hc tp c s phn ho: c mn hay v khng hay. b. Thi la chn mn hc gn vi khuynh hng ngh nghip v tng i n nh. c. Coi thng cc mn khng cn thit theo quan nim ring ca cc em. d. C mu thun trong hng th: mt mt say m v tp trung vo mn hc c hng th; mt khc, tnh t m, ham hiu bit lm hng th b phn tn khng bn vng. e. ng c hc tp rt phong ph, a dng nhng cha bn vng.

Cu 6: Hy ghp cc c trng la tui thiu nin (ct I) vi cc biu hin tng ng ca chng (ct II): Ct I Hnh thnh kiu quan h mi vi ngi ln. 2. Hot ng giao tip vi bn b cng tui. 3. Kh nng t thc 4. Tnh cm xc trong tnh cm. 1. Ct II a. Trong lnh vc , cc em dnh nhiu tm huyt, tri nghim nim vui ca thng li, thnh cng, tht bi v au kh. S n c l tri nghim nng n v khng th chu c i vi cc em. b. Trong quan h tp th v trong hot ng cc em thng ny sinh mu thun gia thi i vi bn thn vi nhng phm cht nhn cch ca chnh mnh. c. Nhng tm gng dng cm hi sinh v ngha ln ca cc bn cng la tui gy cm xc mnh m cc em. Nhiu em thm ha mnh s c gng noi theo. d. Cm xc gii tnh xut hin nhng cha c c nhn thc. e. Trong quan h v ng x vi cha m, cc em thng hay cu bn, ngng nguy, d gy s kh chu, tht vng cc bc cha m.

Cu hi in khuyt Cu 1:

35

Tui thiu nin c v tr c bit. l thi k (1)... S pht trin th cht din ra (2).. Hon cnh sng c (3) .. to ra nt c th trong s pht trin tm l ca cc em. Cu 2: Trong quan h vi ngi ln, tui thiu nin xut hin nhu cu (1)....., Mun c ngi ln

a. Tip tc ca giai on tui nhi ng. b. Chuyn t tr em sang ngi ln. c. Nhanh, mnh, cn i. d. Cn bng, ng u.

e. Mu thun. f. Nhanh, khng cn i . g. Tnh thng nht. h. Tnh hai mt.

a. c quan tm chm sc. b. Vn ln lm ngi ln. c. Bnh ng, chn tnh. d. T do, t lp.

e. u ym, vut ve. f. Phc tng, chp nhn. g. Bt bnh, bng bnh. h. Im lng.

i x (2).... V vy, trong trng hp ngi ln khng thay i nhn thc v ng x ph hp, th cc em s c nhng phn ng (3) ...

Cu 3: Tui thiu nin thng xut hin cc hin tng: mt mi, nhc u, chng mt, hay a. Tiu ho. b. H c. c. Tun hon. d. Bi tit. e. Thn kinh. f. Ni tit. g. Gic quan. h. H hp.

cu gt, d xc ng v tht thng. iu ny l do nhng bin i mnh, khng u ca cc h (1)..., h (2).... v h (3).... trong qu trnh pht trin ca c th.

Cu 4:

36

Tui thiu nin rt thch hot ng x hi. iu ny l do cc em mun c chng t mnh (1)..., mun c mi ngi tha nhn mnh (2).. Ni tm li, ng c thc y tnh tch cc hot ng x hi ca thiu nin l nhu cu (3)....

a. kho mnh. b. T khng nh. c. l ngi ln. d. Lm c vic .

e. Vn ln lm ngi ln. f. L ngi tin cy. g. Thch lm vic tp th. h. L ngi ln.

Cu 5: Mt s ngi cho rng s "Khng hong" tui thiu nin ch yu do yu t sinh l. Thc ra khng phi nh vy. S kh khn tm l ca tr em giai on ny ch yu l do (1) ... y l giai on cc em (2)..., nhng cha c (3). V vy dn n kh khn, xung t tm l cc em. a. Tip tc ca giai on tui nhi ng b. Chuyn t tr em sang ngi ln. c. Hon cnh x hi c th. d. Kh nng hot ng ca tr em. e. Cng nhn cn l tr con. f. Tha nhn l ngi ln g. Khng nh.

Cu 6:

37

Tnh (1)... l c im ni bt trong nhn thc ca tui thiu nin. Trong ghi nh ti liu hc tp, cc em bit (2)..., nhng cc em thng ch quan, coi thng ghi nh (3)..., coi thng hc thuc lng

a. My mc b. Ch th c. Khng ch nh d. C ngha

e. C ch nh f. Ghi nh g. Dng cc phng php nh. h. Dng cc phng tin nh.

Cu 7: Tui thiu nin pht trin kh nng t duy (1)... S thay i mi quan h chuyn t t duy hnh tng sang t duy tru tng. T duy tru tng (2)... ng thi t duy hnh tng vn ..(3).. a. T duy hnh ng. b. T duy hnh tng. c. T duy tru tng. d. pht trin. e. Chim u th. f. Mt dn. g. Tn ti v pht trin. h. Cn nh hng. mnh n hot. ng nhn thc.

Cu 8: Tui thiu nin c nhu cu rt cao v tnh bn. Cc em kt bn da trn c s (1).. L tng tnh bn ca cc em l (2).. mt trong nhng nhu cu kt bn ca cc em la tui ny l c (3)... vi bn a. Kt qu hc tp ca mnh v bn. b. Cc c im v hnh th. c. Cc phm cht v tnh bn: tn trng, bnh ng, trung thc v.v d. Gip nhau cng tin b e. B lut tnh bn f. Tr chuyn tm tnh g. Cng hot ng. Sng cht c nhau.

38

Cu 9: S pht trin c th ca thiu nin nhn chung l mnh m v (1) . V s pht trin nhn cch, c im quan trng l s hnh thnh (2). v o c. S hnh thnh (3)... o c l c im quan trng trong s pht trin tm l ca thiu nin. Cu 10: Thiu nin c s pht trin mnh m v nhu cu giao tip, nht l nhu cu giao tip vi (1).. Cc em cng c cm gic v s trng thnh ca bn thn v c xu th (2).. n, trong khi kinh a. Tp th. b. Ngi ln. c. Cn hn ch. d. Che giu. e. Cng iu. f. pht trin. g. Bn cng tui. h. tng xng. a. Cn i. b. Ton din. c. Thiu cn i. d. thc. e. T thc. f. Th gii quan. g. Hnh vi. h. Thi quen.

nghim ca cc em (3).. Cc nh gio dc cn phi thy c nhng iu ny.

39

40

Chng ba tm l hc la tui trung hc ph thng (tui u thanh nin) Cu hi ng - sai Cu 1: Tui thanh nin l giai on pht trin bt u t lc dy th v kt thc khi bc vo tui ngi ln. ng------Sai-------

Cu 2: Tm l hc macxt cho rng khi nghin cu tui thanh nin ch cn theo quan im quyt nh lun x hi m khng cn tnh n nhng quy lut bn trong ca s pht trin. ng------Sai-------

Cu 3: Trong x hi ngy nay, thi gian chun b cho th h tr hot ng lao ng v hot ng x hi ngy cng rt ngn li. ng------Sai-------

Cu 4: Do gia tc pht trin, gii hn ca tui thanh nin v thiu nin c y li xung. ng------Sai-------

Cu 5: Cu trc h thn kinh ca tui u thanh nin t mc tng ng vi cu trc thn kinh ca ngi trng thnh. ng------Sai-------

Cu 6: La tui u thanh nin l thi k tip tc nhng bin ng mnh m v mt c th c bt u t tui thiu nin. ng------Sai-------

Cu 7: La tui thanh nin a s t ti mc trng thnh c v mt c th v mt x hi. ng------Sai-------

Cu 8: V tr ca tui u thanh nin trong cc quan h x hi c tnh khng xc nh: mt ny, h c coi l ngi ln, mt khc li khng. ng------Sai-------

Cu 9: Ni dung v tnh cht hc tp ca hc sinhTHPT i hi tnh nng

41

ng, c lp cao ca ngi hc v cn phi pht trin t duy l lun hc sinh. ng------Sai-------

Cu 10: Thi tch cc hay tiu cc i vi cc mn hc ca hc sinh THPT khng ph thuc vo quan nim v ngha ca cc mn hc m n s gn vi ngh cc em nh chn trong tng lai. ng------Sai-------

Cu 11: Thi hc tp ca thanh nin hc sinh THPT c thc y trc ht bi ng c nhn thc v ngha x hi ca mn hc. ng------Sai-------

Cu 12: i vi hc sinh THPT, hc tp l hot ng quan trng nht, cn cc hot ng khc nh hot ng tp th, hot ng x hi khng c cc em quan tm, thch th thc hin. ng------Sai-------

Cu 13: la tui hc sinh trung hc ph thng, tnh khng ch nh vn chim u th trong tt c cc qu trnh nhn thc. ng------Sai-------

Cy 14: Hc sinh trung hc ph thng to c cho mnh tm th phn ho trong vic ghi nh cc ti liu hc tp. ng------Sai-------

Cu 15: T duy trc quan hnh tng vn cn chim u th trong hot ng nhn thc ca hc sinh THPT. ng------Sai-------

Cu 16: T duy l lun, t duy tru tng cng nh tnh c lp v tnh ph phn ca t duy hc sinh THPT pht trin, to c s cc em tip thu tri thc khoa hc tru tng. ng------Sai-------

Cu 17: tui hc sinh THPT, tnh c ch nh gi vai tr ch o trong hot ng nhn thc v trong hot ng tr tu ca cc em.

42

ng-------

Sai-------

Cu 18: la tui hc sinh THPT, ch c ch nh c tng ln v ch sau ch nh cng tr nn thng xuyn hn. ng------Sai-------

Cu 19: a s hc sinh THPT thch cc mn hc no l do s hp dn ca chnh cc mn hc . ng------Sai-------

Cu 20: Hnh nh thn th ca mnh l mt thnh t quan trng trong t thc ca thanh nin hc sinh THPT. ng------Sai-------

Cu 21: Vic cc em hc sinh THPT hay ghi nht k, so snh mnh vi cc nhn vt m cc em ly lm tm gng l biu hin ca s t thc ca hc sinh la tui ny. ng------Sai-------

Cu 22: S hnh thnh t thc ca la tui thanh nin c xut pht ch yu t nhng bin i mnh m v c th v s m rng cc mi quan h x hi ca cc em. ng------Sai-------

Cu 23: Hc sinh THPT thng c xu hng cng iu ho vic t nh gi bn thn. ng------Sai-------

Cu 24: S hnh thnh th gii quan l nt ch yu trong s pht trin tm l ca c tui hc sinh THCS v THPT. ng------Sai-------

Cu 25: la tui u thanh nin, quan h vi ngi ln vn chim v tr ln hn hn so vi quan h bn cng tui. ng------Sai-------

Cu 26: Tn trng v i x bnh ng trn c s tin tng, to iu kin cc em tho mn nhu cu tnh tch cc ca mnh l iu kin thnh cng trong vic gio dc hc sinh THPT.

43

ng-------

Sai-------

Cu 27: la tui u thanh nin xut hin nhiu vai tr ca ngi ln v h thc hin cc vai tr ngy cng c tnh c lp vi tinh thn trch nhim cao. ng------Sai-------

Cu 28: c im quan trng trong s t thc ca tui u thanh nin l s t thc ca cc em, xut pht t yu cu ca cuc sng v hot ng. ng------Sai-------

Cu 29: Tnh bn ca tui hc sinh THPT rt bn vng, su sc v c cc em coi l mt trong nhng mi quan h quan trng nht ca con ngi. ng------Sai-------

Cu 30: tui hc sinh THPT xut hin tnh yu nam n v vic duy tr gii hn cn thit trong quan h nam n cc em ph thuc rt nhiu vo gio dc ca gia nh v nh trng. ng------Cu hi nhiu la chn Sai-------

Cu 1: Trong x hi ngy nay, hin tng gia tc pht trin tui thanh nin: a. Bt u v kt thc sm hn trc y. b. Bt u sm, nhng kt thc mun hn. c. Bt u mun, nhng kt thc sm hn. d. Bt u v kt thc mun hn trc y. Cu 2: S pht trin v c th tui hc sinh THPT din ra: a. Tng i m v cn i. b. Nhanh, mnh v c nhiu bin ng. c. Mnh m nhng khng cn i.

khin cho

44

d. Mnh m v cn i. Cu 3: c trng trong ni dung pht trin ca tui hc sinh THPT c quy nh ch yu bi yu t: a. tui sinh hc. b. S pht trin c th. c. iu kin x hi m tr em sng v hot ng. d. c trng hot ng hc tp, hat ng x hi v giao tip ca hc sinh trong iu kin x hi nht nh.

Cu 4: iu no khng ng vi s pht trin th cht ca la tui hc sinh THPT? a. a s cc em ang trong thi k pht dc (thi k dy th). b. a s c c th pht trin cn i, kho, p nh c th ngi ln. c. S pht trin h thn kinh gn tng ng vi h thn kinh ca ngi trng thnh. d. Chiu cao v cn nng tuy vn pht trin nhng c chiu hng chng li. Cu 5: im no khng th hin tnh hai mt trong iu kin x hi ca s pht trin tm l tui hc sinh THPT? a. Trong gia nh cc em c nhiu vai tr v trch nhim nh ca ngi ln, nhng cc em vn b ph thuc vo kinh t gia nh. b. Trong x hi, cc em c quyn cng dn nhng hot ng ch o ca cc em vn l hot ng hc tp. c. Thi v ng x ca ngi ln va khuyn khch xu hng ngi ln ca cc em, va yu cu cc em tun theo cc yu cu ca cha m, gio vin.

45

d. Th cht ca cc em ang pht trin vi tc v nhp nhanh dn n cn i, hi ho.

Cu 6: im no khng ng vi vic m rng vai tr ngi ln ca tui u thanh nin? a. Trong gia nh, cc em c nhiu quyn li v trch nhim ca ngi ln hn. b. Ngoi x hi, cc em c quyn cng dn. c. Trong nh trng v ngoi x hi, thi ca ngi ln th hin tnh cht hai mt i vi cc em tui u thanh nin: va i hi cc em tnh c lp, thc trch nhim, va i hi cc em phi thch ng vi yu cu ca ngi ln. d. C th cc em trng thnh, cn i v kho mnh c th lm c nhiu vic ca ngi ln. Cu 7: Trong quan h vi tui u thanh nin, ngi ln thng: a. Yu cu cc em tnh c lp v thc trch nhim. b. i hi cc em phc tng nhng yu cu ca mnh ra. c. Mt mt i hi cc em phc tng nhng yu cu ca mnh, mt khc li mong mun cc em tnh c lp, t gic v thc trch nhim. d. Mong mun cc em c cch c x v kh nng thc hin cc cng vic nh ngi ln. Cu 8: Trong cc mi quan h x hi, v tr ca hc sinh THPT thng c tnh cht: a. Hon ton n nh. b. Xc nh. c. Khng xc nh. d. Tng i n nh. Cu 9: Thi hc tp ca hc sinh THPT c thc y trc ht bi:

46

a. ng c thc tin v ng c nhn thc. b. ng c thc tin, ng c nhn thc v ngha x hi ca mn hc. c. ng c nhn thc v ngha x hi ca mn hc. d. ng c quan h x hi. Cu 10: Hng th hc tp cc mn hc ca hc sinh THPT thng gn lin vi: a. Tnh cht ca mn hc. b. Phng php ging dy ca gio vin b mn. c. Kt qu hc tp ca mn hc. d. Khuynh hng ngh nghip m cc em la chn. Cu11: im c trng trong nhn thc ca hc sinh THPT l: a. Chuyn t tnh khng ch nh sang c ch nh. b. Tnh c ch nh pht trin mnh, chim u th. c. C tnh c ch nh v tnh khng ch nh cng pht trin. d. Tnh khng ch nh pht trin mnh v chim u th. Cu 12: Loi t duy no pht trin mnh la tui hc sinh THPT? a. Trc quan hnh nh. b. Trc quan hnh ng. c. Tru tng, l lun. d. C a, b,c. Cu 13: im no khng phn nh c im t duy ca tui hc sinh THPT? a. Tnh ph phn ca t duy pht trin mnh. b. Tnh c lp ca t duy pht trin. c. Tnh trc quan ca t duy pht trin. d. Tnh cht ch v nht qun pht trin. Cu 14: c im ni bt v tr nh ca la tui hc sinh THPT l: a. Ghi nh c ch nh pht trin mnh, nhng cha hon ton chim u th. b. Cc em cha bit vn dng cc bin php ghi nh lgc.

47

c. Ghi nh ch nh gi vai tr ch o, cc em to c tm th phn ho trong ghi nh. d. C a, b. Cu15: Tnh la chn ca ch la tui hc sinh THPT c quyt nh bi: a. Thi la chn i vi mn hc ca cc em. b. Tnh hp dn ca mn hc. c. Thi ca cc em i vi gio vin ging dy b mn. d. C a, b, c.

Cu 16: la tui hc sinh THPT, cc em c kh nng va nghe ging, va ghi chp, ng thi vn theo di c cu tr li ca bn trong gi hc... iu ny chng t s pht trin v hon thin ca kh nng: a. Tri gic. b. Ghi nh hnh tng c th v ghi nh ngha. c. Di chuyn v phn phi ch . d. T duy trc quan hnh ng v t duy ngn ng. Cu 17: Nhng mn hc hp dn i vi hc sinh THPT l nhng mn hc: a. i hi cc em s t duy tch cc, c lp. b. C ni dung c th, khng i hi nhiu kh nng t duy tru tng. c. C ngha x hi cao. d. Mi l v cc em c tip xc ln u. Cu 18: im no khng ph hp vi c im t thc ca tui hc sinh THPT: a. Hc sinh THPT bt u tri gic c im c th ca bn thn. b. Hnh nh v c th l thnh t quan trng ca t thc tui hc sinh THPT. c. Tui hc sinh THPT c nhu cu tm hiu v nh gi nhng c

48

im tm l ca mnh theo quan im v mc ch v hoi bo cuc sng ca bn thn. d. T thc ca tui hc sinh THPT xut pht t yu cu ca cuc sng v hot ng ca bn thn trong tp th. Cu 19: Nguyn nhn c bn khin hc sinh THPT rt quan tm n din mo, hnh thc b ngoi ca bn thn l: a. S bin i mnh m v mt c th la tui ny. b. S thc y ca nhu cu tr thnh ngi ln. c. Hnh nh v thn th ca mnh l mt thnh t quan trng trong s t thc la tui ny. d. C a, b, c. Cu 20: T thc ca thanh nin hc sinh c xut pht t: a. Yu cu ca cuc sng v hot ng. b. S bin i v pht trin mnh m ca c th. c. Mong mun thay i kiu quan h vi ngi ln ca cc em. d. C a, b, c. Cu 21: Trong t thc ca mnh, hc sinh THPT thng coi trng hn: a. Nhng hnh thc b ngoi ca bn thn. b. Nhng phm cht nhn cch v nng lc ca c nhn. c. Hnh vi, c ch ca bn thn. d. C a, c.

Cu 22: Trong quyn s ca Lin dy cp ln nhng cu danh ngn ca cc nh hin trit. Khng hiu sao Lin rt thch chp nhng cu danh ngn v suy ngh rt lu v chng. Ti, ngi vo bn hc, Lin t hi: mnh 18 tui ri ? Mnh lm g c g ri nh?

49

Khng, trc ht phi hc tht tt , ri mi tnh n vic khc... Vic lm v suy ngh ca Lin phn nh c trng no trong tm l tui u thanh nin? a. Tui giu cht lng mn. b. Tui pht trin mnh m t thc, t tu dng c nhn. c. Tui pht trin t duy tru tng. d. Tui y hoi bo, c m. Cu 23: la tui hc sinh THPT: a. Quan h vi ngi ln vn chim u th hn so vi bn cng tui. b. Quan h bn cng tui chim v tr ln hn quan h vi ngi ln. c. Quan h vi bn cng tui v quan h vi ngi ln c v tr ngang bng. d. Quan h vi bn cng tui c khuynh hng thu hp v phm vi, nhng nh hng ca n i vi tui u thanh nin li su sc hn quan h vi ngi ln.

Cu 24: Thanh nin hc sinh thng chu nh hng nhiu hn t pha quan h no? a. Vi bn cng tui. b. Vi ngi ln. c. C ngi ln v bn cng tui nh hng nh nhau. d. Bn b cng tui, hoc ngi ln nh hng nhiu tu theo tng lnh vc v quan h. Cu 25: S xut hin nhiu nhm pha trn bn cnh nhng nhm thun nht la tui u thanh nin l du hiu chng t: a. S tch cc ho r rt trong quan h bn khc gii la tui ny. b. S phc tp ho trong nhu cu giao tip la tui ny. c. S a dng ho cc nhu cu hot ng ca la tui ny. d. S l tng ho tnh bn ca cc em la tui ny.

50

Cu 26: im no khng ph hp vi tnh bn ca la tui hc sinh THPT? a. Rt su sc v yu cu cao trong tnh bn. b. Nhu cu rt cao v bn tm tnh. b. Tnh bn rt bn vng. c. Tnh bn ch c thit lp trong lnh vc hot ng hc tp. Cu 27: Tnh yu nam n ca tui hc sinh THPT thng: a. Mang m mu sc tnh dc. b. Mang tnh hn nhin. c. Tng i bn vng. d. Rt lng mn. Cu 28: Trong lnh vc chn ngh, vi a s hc sinh THPT: a. Cha thc s c nhu cu la chn ngh nghip cho tng lai ca mnh. b. Nhu cu la chn ngh tr ln cp thit, nht l cc lp cui cp. c. t quan tm, suy ngh, trn tr trong vic quyt nh la chn ngh v trng hc ngh sau khi tt nghip THPT. d. Chn ngh v trng hc ngh thng ng n, ph hp vi bn thn v x hi. Cu 29: im no khng ph hp trong vic gio dc ca ngi ln i vi tui hc sinh THPT? a. Thit lp quan h bnh ng, tn trng v tin cy cc em. b. Quan tm ch dn v gim st thng xuyn, trc tip cc hot ng v quan h ca cc em trong mi lnh vc. c. Tr gip cc em theo hng tng dn tnh t quyt nh ca cc em trong hat ng v quan h ca mnh. d. Thng xuyn ch n tnh hai mt ca s pht trin la tui ny khi ra cc quyt nh gio dc.

51

Cu 30: im no khng ng vi c im tm l tui u thanh nin hin nay? a. Quan h bn b chim v tr th yu so vi quan h vi ngi ln hay vi tr em nh tui hn. b. Nhu cu kt bn ca tui u thanh nin rt cao v tnh bn rt bn vng c. Nhu cu la chn ngh nghip dn tr thnh vn cp thit trong i sng ca cc em. d. Hnh nh v thn th ca mnh l mt thnh t quan trng trong t thc ca cc em. CU hi ghp i Cu 1: Hy ghp cc lnh vc pht trin c bn ca la tui hc sinh THPT (ct I) vi nhng biu hin ca chng (ct II): Ct I 1. S pht trin t thc. 2. S pht trin v th gii Ct II a. C c th pht trin cn i, hi ho, kho p. b. Tnh cht c ch nh c bc l tt c cc qu trnh nhn thc. c. Ch s u tin ca vic hnh thnh th gii quan l s pht trin hng th nhn thc cc vn chung nht v t nhin, v tr v con ngi. d. Hc sinh THPT xy dng cho mnh mt h thng quan im v th gii tng i hon chnh. e. Hnh nh thn th bn thn l mt thnh t quan trng. Cu 2. Hy ghp cc c im c trng trong hot ng hc tp ca hc sinh THPT (ct I) vi nhng biu hin ca chng (ct II): Ct I 1. Thi vi mn hc mang tnh Ct II a. Hng ngy, Tun Anh phi hc nhiu mn hn, kin thc nhiu v kh hn nhng nm hc trc.

quan. 3. S pht trin v c th. 4. S pht trin tr tu.

52

la chn. 2. Ni dung v tnh cht hc tp, ng c hc tp. 3. Hng th hc tp c s phn ho r rt.

b. Tun Anh i hc rt u, hu nh khng ngh bui no. V em thy thy c gio no ging cng hay. c. Tun Anh c th ngi say sa gii ton c ngy, nhng em cm thy rt vt v khi hc cc mn khoa hc x hi. d. Tun Anh thch hc cc mn khoa hc t nhin, mt phn v em c nh thi vo trng i hc Bch khoa. e. Mc d vic hc cc mn x hi rt vt v nhng Tun Anh chm hc, v em thy chng cng rt quan trng.

Cu 3: Hy ghp cc c im tr tu ca la tui hc sinh THPT (ct I) vi nhng biu hin ca Ct I 1. Tnh c ch nh chim u th trong hot ng nhn thc. 2. T duy l lun, t duy tru tng pht trin mnh. 3. Tnh ph phn ca t duy pht trin mnh. 4. Tnh c lp, sng to pht trin mnh. chng (ct II): Ct II a. Hng c thi quen hay t cu hi: Ti sao? C ng nh vy khng ? v ni dung kin thc c hc trn lp. b. Hng thng "nh vt vi mt bi ton kh, nhng em khng nh b, d b l thy gio dy ton ca trng. c. Do c kh nng suy lun, nhiu khi Hng ch quan v hay b qua cc chi tit nh nn kt qu bi lm khng cao. d. Trong hc tp, Hng thng c quyn s nh ghi tm tt cc chnh bi ging ca thy gio trn lp v ca sch gio khoa. e. Hng thng hay khi qut nhng iu thy gio ging trn lp thnh mt mnh hay mt cng thc cho d hiu.

Cu 4: Hy ghp cc c im ca t thc la tui hc sinh THPT (ct I) vi cc biu hin c th ca chng (ct II):

53

Ct I 1. Hnh nh v thn th l thnh t quan trng ca t thc. 2. Nhu cu tm hiu v nh gi bn thn theo mu hnh ngi l tng ca mnh. 3. T thc c xut pht t yu cu ca cuc sng v hot ng ca cc em. 4. Xu hng cng iu trong khi t nh gi.

Ct II a. Khng ring ch mnh Dng m c lp 11 A u xut hin nhu cu t thc, t nh gi bn thn mnh. b. T ngy c bu lm lp trng, trong s nht k ca Dng c thm mc mi: Hm nay mnh suy ngh v hnh ng g cho lp? c. Mi ln khng sun s khi iu khin lp, Dng rt hoang mang v lo lng: C l mnh khng lm lp trng c? d. Trong phng ca Mnh c y nh ca Ronando. Em lun t hi: Mnh c ging danh th ny khng nh v em thm c c nh anh. e. Hm nay Hu li c kiu tc mi, gn nh c lp u pht hin ra iu , ngay khi Hu bc vo phng hc.

54

Cu 5: Hy ghp cc c im ca giao tip v tnh cm ca hc sinh THPT (ct I) vi cc biu hin c th ca chng (ct II):

Ct I 1. Tnh tp th rt cao trong quan h vi bn b, vi lp hc. 2. Tnh bn c l tng ho v mang tnh cm xc cao. 3. Tnh bn rt bn vng v c m rng. 4. Tnh bn khc gii c tng cng v xut hin tnh yu ban u.

Ct II a. Khi c gio va bc vo phng hc, c lp u nhn thy v h to: Hm nay c gio rt p! b. ang nghe c gio ging bi, Phng nhn c mnh giy t bn di: "i t cng v". Phng ngonh li, bt gp nh mt ca Minh, Phng bi ri quay ln. c. Nghe Nam ni, ngi m bi ri, khng bit x tr th no.Thng ny, Nam xin c i d sinh nht ca 5 bn: 3 bn c thi THCS v 2 bn cng trng THPT. d. Kt thc bui sinh hot lp, mi ngi ra v vi tm trng nng tru: Khng hiu sao Hng li th vi cng vic ca lp nh vy? e. Cng nh cc bn trong lp, Hong b cun ht v chinh phc bi cu chuyn v tnh bn v i v cm ng gia Mc v ngghen.

55

Cu hi in khuyt Cu 1: Trong Tm l hc La tui, tui thanh nin l (1) pht trin bt u t lc (2) v kt thc khi bc vo (3).. Cu 2: Tm l hc macxit cho rng, cn phi nghin cu tui thanh nin mt cch (1).., phi kt hp quan im (2).. x hi vi vic tnh n nhng (3).. bn trong ca s pht trin. Cu 3: la tui thanh nin, do (1).. ca cc em tr ln phc tp m xu hng, vai tr x hi cng pht trin. S pht trin khng ch th hin (2) hot ng c m rng m ch cc em hot ng (3).. hn. a. Mi quan h. b. Tnh cht. c. Hot ng. d. Tch cc. e. c lp. f. Ni dung. g. Phm vi. h. Mc . a. H thng. b. Hon chnh. c. Quy lut. d. c im. e. Phc hp. f. Lch s. g. Tm l hc. h. Ch o. a. Qu trnh. b. Thi k. c. Dy th. d. X hi ngi ln. e. Giai on. f. Trng thnh. g. Cuc sng. h. Tui ngi ln.

Cu 4: Gii hn tui thanh nin c tnh cht (1) song y l mt (2)... khch quan. Tnh cht v a. Nht thi. b. Xc nh. c. Tnh cht. d. Tm l. e. Khng xc nh. f. u c. g. Tt yu. h. Quy lut.

nhng yu cu ra cho thanh nin c phn nh mt cch c o vo (3) thanh nin

56

Cu 5: Hc sinh THPT thc c mnh ang ng trc ngng ca cuc i. Vi (1) kh phong ph, cc em th hin thi c thc vi (2).. v do (3)... tri thc tng ln. Cu 6: Tui thanh nin, (1)... pht trin mnh m v si ni, thanh nin c nhu cu tm hiu v (2). nhng c im tm l ca mnh theo quan im v (3) cuc sng v hoi bo ca bn thn. a. C th. b. Nhn thc. c. T thc. d. Ngh nghip. e. Hon cnh. f. nh ga. g. V tr. h. Mc ch. a. Trnh . b. Kh nng. c. Kinh nghim sng. d. Thi . e. Nhu cu. f. Lao ng. g. Hc tp. h. ng c.

Cu 7: a v mi trong tp th, nhng quan im mi vi th gii xung quanh buc thanh nin mi ln (1)... c nhng c im (2) ca bn thn, cc em c bit quan tm ti i sng (3) ca ring mnh. Cu 8: Thanh nin khng ch c (1) . m cn c (2). nh gi su sc v nhiu mt. ng thi cc em cng c khuynh hng (3). trong vic phn tch v nh gi bn thn a. Kh nng. b. Yu cu. c. Ph thuc. d. Nhu cu. e. Khch quan. f. cao bn thn. g. c lp. h. Trnh . a. Nhn thc. b. c o. c. Tm hn. d. Nhn cch. e. thc. f. C th. g. Tm l. h. Phn nh.

57

Cu 9: Do t thc pht trin mnh, nhu cu (1) hc sinh THPT cng c pht trin. iu ny khin cho (2) ca cc em thay i: t ch l i tng ca gio dc n ch va l i tng va l (3)... ca gio dc a. Gio dc. b. nh gi. c. Nhn thc. d. Ch th. e. Khch th. f. C nhn. g. T gio dc. h. V tr.

Cu 10: Tui u thanh nin l la tui (1) ca s hnh thnh th gii quan. iu ny c th hin tnh tch cc (2).v phm vi (3) Cu 11: Tui

a. Quan trng. b. Ni dung. c. Hot ng. d. C bn.

e. Quyt nh. f. Tch cc. g. Giao tip. h. Nhn thc.

hc sinh PTTH l la tui a. Tch cc b. X hi c. Tp th d. Kh nng e. Uy tn f. Cng gii g. Vai tr h. Cng tui

mang tnh (1) nht. iu quan trng vi cc em l c sinh hot vi cc bn (2) v cm thy mnh c (3) trong nhm Cu 12. Nam n thanh nin u coi (1) . l quan trng nht ca con ngi. Tnh bn ca cc em mang mu sc xc cm nhiu hn v (2) hn. Quan h gia nam v n thanh nin c (3). cch r rt Cu 13: mt s em hc sinh THPT xut hin s (1) kh mnh v nhu cu chn chnh v (2) v tnh cm su sc xut hin. y l mt

a. Bn b. b. Nhy cm. c. Phn bit. d. Phong ph.

e. Tnh bn. f. Lng mn. g. Tch cc ho. h. Ch ng.

a. nh hng. b. Tnh bn khc gii. c. Tnh yu.

e. Li cun. f. Quan trng. g. T nhin. h. Bnh thng.

58

loi tnh cm mi m nhng rt (3) la tui thanh nin. Cu 14: Tnh bn la tui thanh nin (1) hn v ch yu l (2) hn tnh bn la tui thiu nin. Thanh nin a s tm tnh thn mt, tnh cm m p, thi chn thnh ln (3) Cu 15: Hc sinh THPT c (1)... hng nghip rt cao. Vn ny tr thnh (2)... vo nm cui cp. Vic quyt nh chn mt ngh no nhiu em c (3).

d. Hp dn.

a. Chn chn. b. Bn vng. c. u tin. d. Quan trng.

e. Su sc. f. m . g. Hng u. h. V tr quan trng.

a. Hiu bit. b. Nhu cu. c. Cp thit. d. Quan trng.

e. Cn c . f. ng c. g. Hng u. h. Tnh ch th.

59

Chng bn Tm l hc dy hc Cu hi ng - sai Cu 1: Trong dy hc, ngi thy gio c chc nng truyn t tri thc cho hc sinh. ng------Sai-------

Cu 2: Vic tip thu tri thc v bn thn hot ng hc phi c hc sinh thc hin trc khi tip thu tri thc, k nng, k xo. ng------Sai-------

Cu 3: Trong thc tin, cc s vt lin h vi nhau. V vy, trong nhn thc ca con ngi vic nh li mt s vt, hin tng no s dn n nh mt s vt hay hin tng khc. Dy hc c th da vo cc mi lin tng nh vy. ng------Sai-------

Cu 4: Mc ch ca hot ng dy l gip tr em lnh hi nn vn ho- x hi, pht trin tm l, hnh thnh nhn cch ca mnh. ng------Sai-------

Cu 5: Trong thc t c hai phng thc dy: Dy da vo hot ng khc - dy theo phng thc cuc sng v dy theo phng thc nh trng tc l hot ng dy hc. ng------Sai-------

Cu 6: Dy theo phng thc cuc sng ch gip ngi hc c kinh nghim sng, cn mun hnh thnh tri thc khoa hc cho hc sinh phi dy hc theo phng thc nh trng. ng------Sai-------

Cu 7: Trong hot ng dy, chc nng ch yu ca ngi thy gio l sng to ra tri thc khoa hc. ng------Sai-------

Cu 8: Trong hot ng dy, chc nng ch yu ca ngi thy gio l sng to s phm, tc l t chc ti to nn vn ho x hi chnh mnh mt

60

cch khoa hc. ng------Sai-------

Cu 9: Mt trong nhng im quan trng nht ca hot ng dy l to ra c tnh tch cc hot ng hc tp ca ngi hc chim lnh i tng hc tp. ng------Sai-------

Cu 10: Hot ng dy hc l hot ng kp: Hot ng hc ca ch th hc v hot ng dy ca ch th dy. Hai hot ng ny gn b cht ch vi nhau. ng------Sai-------

Cu 11: Trong dy hc, hot ng dy c chc nng nh hng, gip , t chc, iu khin, iu chnh hnh ng hc ca hc sinh bng h thng cc hnh ng s phm ca gio vin. ng------Sai-------

Cu 12: Vic nm c tri thc, k nng, k xo hnh ng nht nh thng qua qu trnh thc hin hot ng khc, c gi l hc ngu nhin hay hc kt hp. ng------Sai-------

Cu 13: Hc ngu nhin hay hc kt hp l phng thc ch yu con ngi tip thu nn vn ho - x hi hin i. ng------Sai-------

Cu 14: Hot ng hc khc vi hot ng khc l ch, cc hot ng khc hng vo i tng v lm bin i i tng, cn hot ng hc hng vo ch th v lm bin i ch th ca hot ng. ng------Sai-------

Cu 15: Hot ng hc l hot ng c iu khin mt cch c thc nhm tip thu tri thc, k nng, k xo hnh ng v tip thu tri thc v chnh bn thn hot ng hc.

61

ng-------

Sai-------

Cu 16: ng c hc tp khng c th hin i tng ca hot ng hc, tc l tri thc khoa hc, k nng, k xo thi , chun mc o c v.v. ng------Sai-------

Cu 17: Hot ng hc c thc y bi ng c hon thin tri thc cha ng xung t bn trong s hc. ng------Sai-------

Cu 18: Nu trong trng hp hot ng hc c thc y bi ng c quan h x hi, th nguyn vng hon thin tri thc c hin thn i tng hc. ng------Sai-------

Cu 19: Cc khi nim mn hc c th hin trong tng bi hc, tit hc l mc ch ca cc hnh ng hc. ng------Sai-------

Cu 20: Mc ch hc tp c trc khi cc hnh ng hc c bt u, v hc sinh lun phi bit trc mnh s hc ci g. ng------Sai-------

Cu 21: Khi nim c ngun gc xut pht trong tm l, tinh thn ca con ngi. ng------Sai-------

Cu 22: Khi nim l mt h thng nhng c im khi qut, bn cht v cc s vt, hin tng v nhng mi quan h gia chng. ng------Sai-------

Cu 23: Khi nim c ba hnh thc tn ti: hnh thc vt cht, hnh thc "m ho" v hnh thc tinh thn, nn trong hc tp cng c ba hnh thc hnh ng: hnh ng vt cht trn vt tht, hnh ng m hnh ho v hnh ng tinh thn. ng------Sai-------

Cu 24: Bn cht ca qu trnh hnh thnh khi nim trong dy hc l qu

62

trnh di chuyn ch ca khi nim t u ngi thy sang u hc tr. ng------Sai-------

Cu 25: Ngun gc xut pht ca khi nim khoa hc l vt (hoc m hnh ca n), nn vic hnh thnh khi nim khoa hc ca hc sinh phi c bt u t t chc cho hc sinh hnh ng vi vt hay m hnh ca n. ng------Sai-------

Cu 26: K nng l kh nng vn dng kin thc gii quyt mt nhim v mi, cn k xo l hnh ng c cng c v t ng ho. ng------Sai-------

Cu 27: S pht trin tr tu c xem xt trong s thay i thng nht gia cu trc ca i tng c phn nh v phng thc phn nh n trong hot ng nhn thc. ng------Sai-------

Cu 28: Trong s pht trin tr tu ca hc sinh c hai trnh : Trnh hin ti v trnh pht trin gn nht - tc l ci m nu dy hc tc ng vo s lm cho n pht trin tt hn. ng------Sai-------

Cu 29: Dy hc pht trin l dy hc hng vo c vng pht trin hin ti v vng pht trin gn nht trong s pht trin tr tu ca hc sinh. ng------Sai-------

Cu 30: Pht trin tr tu va l kt qu, va l iu kin ca qu trnh dy hc. ng------Cu hi nhiu la chn Cu 1: i tng ca hot ng dy l: a. S pht trin tr tu ca hc sinh. b. Tri thc v nhng k nng, k xo tng ng vi n. Sai-------

63

c. S pht trin nhn cch ca hc sinh. d. Qu trnh dy hc. Cu 2: Tin hnh hot ng dy, ngi thy c nhim v: a. Sng to ra tri thc mi. b. Ti to li tri thc, nn vn ho x hi cho bn thn. c. T chc, iu khin qu trnh ti to li tri thc, nn vn ho x hi hc sinh. d. C a, b v c. Cu 3: Mun t chc thnh cng qu trnh ti to nn vn ho x hi ngi hc, ngi dy cn: a. To ra tnh tch cc trong hot ng hc ca hc sinh. b. Bit cch truyn t c hiu qu nht i vi hc sinh. c. To ra tnh tch cc trong hot ng dy. d. Bit cch ch bin ti liu hc tp cho ph hp vi c im nhn thc ca hc sinh. Cu 4: to ra c tnh tch cc trong hot ng hc tp ca hc sinh, gio vin cn: a. Bit cch c th ho, n gin ho cc ni dung

hc tp. b. Lm cho hc sinh va c thc c i tng cn chim lnh, va bit cch chim lnh i tng. c. Thc hin cht ch cc quy nh, ni quy dy hc trong nh trng. d. C a, b v c. Cu 5: Vic nm c nhng tri thc, k nng, k xo thng qua thc hin mt hot ng no trong cuc sng hng ngy, c gi l: a. Hot ng hc. b. Hot ng t hc. c. Hc k nng. d. Hc ngu nhin. Cu 6: Hot ng lnh hi nhng tri thc, k nng, k xo theo mt mc

64

ch t gic, c gi l: a. Hc ngu nhin. b. Hc khng ch nh. c. Hot ng hc. d. Hc kinh nghim. Cu 7: i tng ca hot ng hc l : a. Tri thc khoa hc. b. Tri thc v nhng k nng, k xo tng ng vi n. c. S tip thu tri thc. d. Qu trnh nhn thc. Cu 8: Hot ng hc hng vo lm thay i: a. Ch th ca hot ng. b. Khch th ca hot ng. c. i tng ca hot ng. d. ng c ca hot ng. Cu 9: Trong hot ng hc, vic tip thu nhng tri thc v bn thn hot ng hc c tin hnh: a. c lp vi vic tip thu nhng tri thc, k nng,

k xo. b. ng thi vi vic tip thu nhng tri thc, k nng,

k xo. c. Trc khi tip thu nhng tri thc, k nng, k xo. d. Sau khi tip thu nhng tri thc, k nng, k xo. Cu 10: Nu hot ng hc tp ca hc sinh c thc y bi ng c quan h x hi th: a. Hc sinh thng khng say sa, khng c kht vng hc tp. b. Hc sinh vn say sa hc tp do s hp dn ca bn thn tri thc. c. Hc sinh vn say sa hc tp, nhng s say sa thng do s hp dn, li cun ca mt ci khc nm ngoi mc ch trc tip

65

ca vic hc. d. Hc sinh say sa hc v b hp dn bi tin trnh v kt qu hc tp.

Cu 11: Mc ch ca cc hnh ng hc tp l: a. Cc khi nim mn hc. b. Cc qu trnh nhn thc. c. Tri thc, k nng, k xo. d. Bin i ch th hot ng. Cu 12: Mc ch hc tp bt u c hnh thnh: a. Trc khi hc sinh thc hin hnh ng hc. b. Sau khi hc sinh thc hin xong hnh ng hc. c. Khi hc sinh bt u c thc v vic hc. d. Khi hc sinh bt u thc hin hnh ng hc. Cu 13: Trong hnh thc m ho, lgc ca khi nim c tn ti : a. Vt tht. b. Trong tm l c th. c. Mt vt liu khc thay th vt tht. d. C a, b v c. Cu 14: hnh thnh khi nim l lun cho hc sinh trong dy hc, ta cn hnh thnh cc em nhng thao tc t duy no? a. Phn tch, so snh, tng hp, tru tng ho, khi qut ho. b. Phn tch, tru tng ho, khi qut ho. c. Phn tch, m hnh ho, c th ho. d. Tru tng ho, khi qut ho, c th ho.

Cu 15: Loi m hnh hc tp c tnh trc quan cao nht l: a. M hnh gn ging vt tht. b. M hnh tng trng. c. M hnh m ho.

66

d. Tnh trc quan ca c 3 loi m hnh trn l tng ng nhau. Cu 16: Hnh ng gip hc sinh din t lgc tng qut ca khi nim di hnh thc trc quan l hnh ng: a. Phn tch. b. M hnh ho. c. C th ho. d. C a,b,c. Cu 17: Khi nim v mt i tng no ca hin thc khch quan l: a. Hnh nh tm l v i tng. b. H thng nhng du hiu khi qut v bn cht ca i tng. c. Bn thn i tng. d. Nng lc thc tin ca con ngi c kt tinh li v c gi vo i tng. Cu 18: Khi nim v mt i tng no c ngun gc trong: a. Tm l, tinh thn ca con ngi. b. Tn gi ca i tng. c. Bn thn i tng. d. nh ngha khi nim. Cu 19: Qu trnh hnh thnh khi nim cho hc sinh trong dy hc l qu trnh: a. Chuyn ho khi nim t u gio vin sang u hc sinh. b. Gio vin m t, ging gii hc sinh nm c nh ngha, khi nim. c. Gio vin t chc, iu khin hot ng hc ca hc sinh nhm gip cc em ti to li nhng nng lc thc tin ca loi ngi c gi gm trong th gii i tng cho bn thn. d. Gio vin h thng ho nhng kinh nghim vn c trong bn thn hc sinh hnh thnh cc em nhng khi nim khoa hc. Cu 20: Theo quan im S phm, cch tt nht lm ny sinh nhu cu

67

nhn thc hc sinh l: a. To ra nhng tnh hung s phm. b. Khen thng, khch l. c. K lut, trng pht. d. C a, b v c. Cu 21: S pht trin tr tu c biu hin s thay i v: a. S lng tri thc. b. Cu trc ca tri thc c phn nh trong hot ng nhn thc. c. Phng thc phn nh tri thc. d. C b v c.

Cu 22: Ch sau hai ln gii cc bi tp cng loi, hc sinh nm c cch gii tng qut ca loi bi tp . iu ny chng t s pht trin cao ca phm cht tr tu no? a. Tc nh hng tr tu. b. Tc khi qut ho. c. Tnh tit kim ca t duy. d. Tnh mm do ca tr tu. Cu 23: Dy hc l: a. Mt qu trnh truyn t tri thc, k nng, k xo cho hc sinh. b. Mt qu trnh t chc, iu khin hot ng hc ca hc sinh nhm gip cc em lnh hi nn vn ho - x hi. c. Mt qu trnh nu vn hc sinh gii quyt, thng qua hc sinh lnh hi c tri thc, k nng, k xo. d. Mt qu trnh tc ng qua li gia gio vin vi hc sinh, nhm lm cho hc sinh lnh hi nhng tri thc, k nng, k xo. Cu 24: Hc ngu nhin trong cuc sng thng ngy l: a. Hc khng c mc ch, khng c chng trnh, ni dung xc nh.

68

b. Hc thng i km theo mt hot ng khc, m s lnh hi tri thc, k nng, k xo khng phi l mc ch chnh ca hot ng . c. Hc m kin thc nm c khng h thng. d. C a, b, c. Cu 25: Hot ng hc l: a. Hot ng theo phng thc nh trng. b. Hot ng c iu khin bi mc ch t gic l lnh hi nhng tri thc, k nng, k xo v nhng phng thc hnh vi nht nh. c. Hot ng c iu khin bi gio vin lnh hi nhng tri thc, k nng, k xo v nhng hnh thc hnh vi nht nh. d. C a, b, c . Cu 26: i tng ca hot ng dy l: a. Nhng tri thc, k nng, k xo. b. Hot ng hc ca hc sinh. c. S pht trin tr tu v nhn cch ca hc sinh. d. Nn vn ha - x hi. Cu 27: i tng ca hot ng hc l: a. Nhng tri thc, k nng, k xo ca nhn loi. b. Nn vn ho - x hi. c. S pht trin tr tu v nhn cch ca bn thn. d. Nhng tri thc, k nng, k xo tip thu c trong qu trnh hc tp. Cu 28: Mc ch ca hot ng dy l: a. Hnh thnh tri thc, k nng, k xo cho hc sinh. b. Lm cho hc sinh chim lnh nn vn ho - x hi, pht trin tm l, hnh thnh nhn cch. c. Lm cho hc sinh thay i v tr tu v nhn cch. d. Biu tng v s thay i tr tu v nhn cch ca hc sinh trong

69

qu trnh dy hc. Cu 29: Mc ch ca hot ng hc l: a. Thay i bn thn ch th hot ng. b. Biu tng v kt qu hc tp. c. Thay i hot ng v hnh vi ca mnh. d. Thay i nhn thc, tnh cm v hot ng. Cu 30: Bn cht ca hot ng hc l: a. Hot ng hng vo lm thay i i tng hc. b. Hot ng tch cc ca hc sinh nhm tip thu tri thc, k nng, k xo mi. c. Hot ng c th ca con ngi nhm lnh hi nhng tri thc, k nng, k xo mi v lnh hi chnh bn thn hot ng hc. d. Hot ng lm thay i bn thn ngi hc, do h tip thu tri thc, k nng, k xo mi. Cu 31: ng c hon thin tri thc l: a. S hp dn, li cun bi tri thc v phng php ginh ly tri thc ca hc sinh. b. Nhu cu hc v nhu cu nhn thc ca hc sinh. c. Nguyn vng hon thin tri thc ca hc sinh. d. C a, b v c. Cu 32: ng c quan h x hi l: a. S ging dy hp dn ca gio vin. b. S ng vin, khuyn khch ca cha m, bn b... c. a v c nhn trong x hi. d. C a, b v c. Cu 33: Khi nim l: a. Hin tng tinh thn, tm l ca con ngi. b. Sn phm nhn thc ca con ngi, bao gm nhng thuc tnh chung, bn cht ca nhiu s vt, hin tng cng loi.

70

c. Chc nng tm l c t duy phn nh. d. Hnh nh ca s vt, hin tng ca th gii khch quan. Cu 34: Khi nim c ngun gc: a. Trong u ca con ngi. b. Trong cc thut ng, cc nh ngha. c. Trong cc s vt, hin tng ca th gii khch quan. d. C a, b v c. Cu 35: im no di y khng thuc v cc khu ca vic hnh thnh khi nim khoa hc cho hc sinh? a. Lm xut hin nhu cu nhn thc hc sinh. b. T chc hc hnh ng trn i tng pht hin ra cc du hiu bn cht ca i tng v m hnh ho cc du hiu (pht biu nh ngha). c. Vn dng nh ngha (trin khai m hnh). d. T chc cho hc sinh hnh ng vi cc i tng cha ng khi nim, nhm tch nhng thuc tnh chung, bn cht khi qut thnh khi nim. Cu 36: Bn cht ca qu trnh hnh thnh khi nim l: a. Qu trnh hc sinh thc hin nhng hnh ng nht nh a khi nim t ngoi vo trong. b. Qu trnh gio vin t chc cho hc sinh hnh ng vi cc i tng cha ng khi nim, nhm tch nhng thuc tnh chung, bn cht khi qut thnh khi nim. c. Qu trnh gio vin gip hc sinh thc hin mt h thng hnh ng nht nh a khi nim t ngoi vo trong. d. Qu trnh gio vin m t, ging gii, minh ho, cho v d hc sinh hiu khi nim.

71

Cu 37: K nng l: a. Kh nng vn dng tri thc v phng php gii quyt cc nhim v hc tp. b. Hnh ng c luyn tp nhiu ln. c. Hnh ng tr tu gii quyt cc nhim v hc tp. d. Kh nng gii quyt cc nhim v khc nhau ca

hc tp. Cu 38: C s ca k nng l: a. Nng lc hc tp ca hc sinh. b. Tri thc v phng php hc. c. Kh nng tr tu ca hc sinh. d. S nhanh tr v tho vt ca hc sinh. Cu 39: Trong dy hc, mun pht trin tr tu cho hc sinh th: a. Ni dung dy hc phi ci cch cho ph hp vi yu cu ca x hi. b. Phng php dy hc phi kch thch c tnh tch cc hc tp ca hc sinh. c. Phi cung cp cho hc sinh mt h thng tri thc v cc bin php t duy. d. C a, b v c. Cu 40: Dy hc v s pht trin tr tu c mi quan h vi nhau, v: a. Dy hc nh hng v thc y s pht trin tr tu. b. Mc dch ca dy hc l pht trin tr tu cho hc sinh v pht trin tr tu l iu kin ca dy hc. c. Dy hc v pht trin tr tu l hai vn khc nhau ca mt qu trnh i n s pht trin tr tu ca hc sinh. d. Dy hc bao gi cng gn lin vi s pht trin tr tu v khng th c s pht trin tr tu ngoi qu trnh dy hc.

72

Cu hi ghp i Cu 1: Hy ghp cc thuyt dy hc (ct I) vi cc ni dung c th ca n (ct II): Ct I 1. Thuyt lin tng. 2. Thuyt hnh vi. 3. Thuyt nhn thc Thuyt hot ng. Ct II a. S pht trin ca con ngi l s tch lu h thng hnh vi, nn vic hc c quy v vic hnh thnh cc hnh vi thng qua qu trnh iu kin ho cc kch thch. b. S pht trin tm l ca con ngi c c trng bi kh nng thch ng vi mi trng. V vy dy hc c quy v dy tr em hnh ng nhm thch ng vi i tng hc tp. c. Hot ng hc l hot ng tip thu (lnh hi) nhng tri thc, k nng, k xo. d. Hc tp c c trng bi s iu khin v kim sot cc yu t: u vo v u ra ca qu trnh nhn thc. e. Dy hc l s hnh thnh cc mi lin tng cc hnh nh ging nhau, khc nhau, ngc nhau v nhn qu.

Cu 2: Hy ghp cc c trng ca hot ng dy (ct I) vi cc ni dung biu hin ca n (ct II): Ct I 1. Tnh sng to ca hot ng dy. 2. Mc ch ca hot ng dy. 3. Phng thc ca hot ng dy. 4. Hng tc ng ca hot ng dy. Ct II a. Hot ng ca ngi ln l t chc v iu khin hot ng ca tr em nhm gip chng lnh hi nn vn ho x hi, hnh thnh nhn cch. b. Hot ng khng hng vo lm bin i bn thn m hng vo v lm bin i i tng l ngi hc. c. Hot ng khng sng to ra tri thc khoa hc mi cho nhn loi, nhng sng to v phng din s phm. d. Hot ng c th ca ngi ln, c mc ch, c ni dung, phng php, phng tin ring. e. Tng tc hot ng ca ngi dy v ca ngi hc.

Cu 3: Hy ghp bn cht ca hot ng hc (ct I) vi cc biu hin ca n (ct II): Ct I 1. i tng ca hot ng hc 2. Hng tc ng ca hot ng hc. Ct II a. Vic hc c th c tin hnh thng qua hot ng khc, cn hot ng hc l hot ng c th ca ngi hc. b. Hot ng hc l hot ng c th ca con ngi. l hot ng t gic, c mc ch, ni dung, phng

73

3. Tnh cht ca hot ng hc 4. Phng thc ca hot ng hc.

php v phng tin c th. c. Hot ng khng hng lm thay i i tng m hng vo v lm bin i chnh bn thn mnh. d. Hot ng t gic, c iu khin mt cch c thc, nhm tip thu tri thc, k nng, k xo v tip thu chnh bn thn hot ng. e. Ci ch m hot ng vn ti l chim lnh tri thc, k nng, k xo thng qua s ti to ca c nhn.

Cu 4: Hy ghp cc ni dung ca vic hnh thnh hot ng hc (ct I) vi cc biu hin ca chng (ct II): Ct I Ct II 1. Hnh thnh a. Thy gio cn gip hc sinh hnh thnh v s dng cc ng c hc hnh ng phn tch, hnh ng m hnh ho v tp. hnh ng trin khai m hnh trong hc tp. 2. Hnh thnh b. Khi dy nhu cu nhn thc, nhu cu chim lnh i mc ch hc tng hc ca hc sinh, gip cc em thc c nhu cu tp. , bin n thnh sc mnh li cun cc em vo bi 3. Hnh thnh cc hc. hnh ng hc c. Gi ra vn hoc dng bin php s phm no tp. li cun, dn dt hc sinh vo bi hc. 4. Hnh thnh d. Ni dung ti liu hc tp cn phi c c th ho nhim v hc thnh cc n v tri thc (khi nim) r rng v hc tp sinh phi thc c s cn thit ca vic nm vng nhng tri thc . e. Hc sinh cn phi bit vic nm vng n v tri thc no bng cch no, vi phng tin no, trong iu kin no. Cu 5: Hy ghp cc c im ca k xo hnh ng (ct I) vi cc biu hin c th ca n (ct II): Ct I 1. K xo l mt thao tc c t ng ho trong nhiu thao tc ca mt hnh ng. 2. Mc tham gia ca thc t. 3. Cc ng tc tha b loi b, nhng ng tc cn thit chnh xc 4. K xo c th di chuyn t hnh ng ny sang hnh ng khc. Ct II a. Khi mi tp vit ch, Mai dng c nm ngn tay nm, nhng ci bt ch vn b tut. Cn by g ng tc cm bt rt p v thnh tho. b. Nh ni tng i thnh tho ting Anh, nn by gi hc ting Php, Minh thy khng kh lm. c. Dt xe p ra khi nh l Minh leo ln v phng mt mch, dng nh khng cn phi n cc ng tc ca mnh. d. Khi ngi nghe c gio ging bi, Mai va phi ch nghe, va phi ngh cch ghi tm tt li c gio vo v. e. Trong lc i xe p Minh phi thc hin nhiu ng tc: p, li, ly thng bng v. v

Cu 6: Hy ghp cc ch s pht trin tr tu (ct I) vi cc ni dung th hin n (ct II):

74

Ct I 1. Tc ca s nh hng. 2. Tc khi qut ho. 3. Tnh tit kim ca t duy. 4. Tnh mm do ca tr tu.

Ct II a. c xc nh bi s cc lp lun cn thit i n kt lun ng. b. c xc nh bi mc nhanh hay chm trong vic tm kim v huy ng nhng kin thc, k nng c gii quyt mt vn , mt bi tp khng ging vi bi tp mu. c. c c trng bi s khng d dng chp nhn cc kt lun khng c cn c. d. c c trng bi s ln luyn tp theo cng mt kiu cn thit hnh thnh mt hnh ng khi qut. e. c c trng bi s d dng hay kh khn trong vic xy dng li hnh ng cho thch hp vi nhng bin i ca iu kin.

Cu 7: Hy ghp cc ni dung ca vic hnh thnh hot ng hc cho hc sinh (ct I) vi cc cng vic c th (ct II): Ct I Ct II 1. Hnh thnh ng c a. Cn c nhng bin php khuyn khch (khen thbn trong ca hot ng), lm cho hc sinh hiu r ngha ca hot ng hc tp. ng hc tp. 2. Hnh thnh ng c b. Cn hnh thnh cho hc sinh cc hnh ng bn ngoi. hc tp nh phn tch, m hnh ho, c th ho. 3. Hnh thnh khi nim c. Cn bit so snh, phn loi, sp xp khi nim khoa hc cho hc vo mt h thng v nhn li. sinh. d. Ch th cn bt tay thc hin hnh ng hc 4. Hnh thnh nhng tp kinh nghim cho hc e. Cn to ra n tng tt p cho hc sinh i vi sinh. hot ng hc.

Cu 8: Hy ghp cc quan im dy hc (ct I) vi cc ni dung c th ca n (ct II):

75

Ct I 1. Dy hc i sau s pht trin. 2. Dy hc i trc s pht trin. 3. Dy hc i cng v lm bc l s pht trin. 4. Dy hc c lp vi s pht trin. php thch hp.

Ct II a. C th dy hc sinh bt c iu g nu c phng b. Ni dung v phng php dy hc phi ph hp v tc ng qua li vi nhng yu t tm l tng ng ca hc sinh. c. Ni dung v phng php dy hc phi i trc s pht trin, ko s pht trin i theo n. d. Ni dung v phng php dy hc phi c xy dng da trn c s nhng yu t tm l v th cht ca hc sinh c pht trin. e. Ni dung v phng php dy hc phi i trc s pht trin, tc ng vo vng pht trin gn nht ca s pht trin tr em.

Cu hi in khuyt Cu 1: Hot ng hc l hot ng hng vo lm thay i chnh (1). ca hot ng hc. D nhin hot ng hc cng c th lm thay i (2)... Tuy nhin, vic lm thay i (3).. nh th khng phi l mc ch t thn ca hot ng hc. Cu 2: Hot ng dy phi to ra c hc sinh nhng...(1)... thch hp vi (2) ... ca vic tip thu. S tip thu nh th ch c th din ra trong hot ng hc c (3)... mt cch c thc ca ngi ln. Cu 3: Hot ng hc tp c thc y bi ng c. (1).. thng khng cha ng (2).. bn a. Trong sng. b. V li. e. Xung t. f. Tc ng. a. Phng tin. b. Hng th. c. Tm th. d. Mc ch. e. Thao tc. f. Hnh ng. g. iu khin. h. Trnh by. a. i tng. b. Khch th. c. Tri thc. d. Ch th. e. K nng. f. ng c. g. Khi nim. h. Nhu cu.

76

trong. Tt nhin n c th xut hin nhng n lc hng vo vic khc phc nhng (3). bn ngoi. Cu 4: Thng thng c hai loi (1) .. hc tp cng c hnh thnh hc sinh. Chng lm thnh mt (2)... c sp xp theo (3)

c. ngha x hi. d. Hon thin tri thc.

g. Tr ngi. h. Hon cnh.

a. H thng. b. Hnh ng. c. Hot ng. d. ng c.

e. i tng. f. Hng th. g. Th bc. h. Nng lc.

Cu 5: Trong dy hc, mun hnh thnh khi nim cho hc sinh, thy gio phi t chc (1)... ca hc sinh (2).. vo (3).. theo ng quy trnh hnh thnh khi nim m nh khoa hc pht hin ra trong lch s. Cu 6: Khi tin hnh hot ng dy, thy gio khng nhm lm (1)... chnh mnh, m nhm t chc qu trnh (2) . nn vn ho x hi, nhm to ra (3) ... trong tm l hc sinh. Cu 7: Vic lnh hi cc tri thc, kinh nghim trong hc ngu nhin khng phi l (1). m ch l (2)... ph, thu c trong cc (3)... khc. Cu 8: a. Ch nh. b. Mc ch. c. Phng tin. d. Bt buc. e. Hnh ng. f. Hot ng. g. Kt qu. h. ng c. a. Sng to. b. Ti to. c. Pht trin. d. Tri thc. e. Ci mi. f. K nng. g. Cht lng. h. Kt qu. a. iu khin. b. Hng dn. c. i tng. d. S vt. e. Hot ng. f. Hnh ng. g. Chim lnh. h. Tc ng.

77

Mun cho hot ng hc din ra c kt qu cao, hc sinh phi bit (1) ... ngha l phi c nhng (2).. v (3).. hot ng hc. S tip thu tri thc ny khng th din ra mt cch c lp vi vic tip thu tri thc, k nng, k xo. Cu 9: Cu trc chung ca qu trnh hnh thnh khi nim bt u t lm ny sinh (1).., tip n l (2)., Bc tip theo l hc sinh vch ra nhng du hiu bn cht ca i tng, ri khi qut nhng du hiu bn cht thnh (3) . Bc cui cng l trin khai n vo trong thc tin Cu 10: Mun hnh thnh k xo cho hc sinh trc ht phi gip cc em (1).. bin php hnh ng. Sau t chc cho cc em (2)... Cui cng l gip cc em (3).. Khi tr thnh ng hnh ho th k xo xut hin. Cu 11:

a. Tri thc. b. Kinh nghim. c. Ch . d. Cch hc.

e. T gic. f. Bn thn. g. Hp l. h. Sng to.

a. Tri thc. b. Kinh nghim. c. Ch . d. Khi nim.

e. Hnh ng vi i tng. f. Nhu cu nhn thc. g. Vn . h. Quan st i tng.

a. Tri thc. b. Kinh nghim. c. Hiu. d. Cch hc.

e. Hnh ng. f. Luyn tp. g. Trin khai. h. Sng to.

78

C th xc nh mc pht trin tr tu ca hc sinh qua su ch s sau y: tnh (1).., tnh tit kim ca t duy, tc (2).. v tc khi qut ho ca tr tu. Cui cng l tnh (3). v kh nng thm su vo bn cht ca ti liu. Cu 12: dy hc c vai tr thc y s pht trin i ln, th dy hc phi (1). s pht trin, phi tc ng ti (2).. v phi l s (3). ca thy gio vi hc sinh .

a. Trin khai. b. nh hng. c. Mm do. d. Su sc.

e. T gic. f. Ph phn. g. Hp l. h. Thun thc.

e. Vng pht trin hin a. i cng vi. b. i sau. c. i trc. d. S pht trin. ti. f. Vng pht trin gn nht. g. Ging gii. h. Tng tc.

79

Chng 5 Tm l hc gio dc Cu hi ng - sai Cu 1: H thng yu cu do con ngi t gic ra trong quan h vi ngi khc v vi x hi gi l o c. ng------Sai-------

Cu 2: o c c thay i tu theo hnh thi kinh t x hi v ch chnh tr x hi khc nhau. ng------Sai-------

Cu 3: Bt c hnh vi no c ngha v mt o c (ph hp vi chun mc o c) u gi l hnh vi o c. ng------Sai-------

Cu 4: H thng chun mc o c ch c th tn ti di hnh thc hnh vi o c (ca nhn cch c th ang vn hnh di s ch o ca chnh n). ng------Sai-------

Cu 5: Mt hnh vi c tnh t gic, c ch v khng v li c coi l hnh vi o c. ng------Sai-------

Cu 6: Mt hnh vi khng v li l hnh vi o c. ng------Sai-------

Cu 7: Trong mt s trng hp, c th c hnh vi o c m khng c tri thc o c. ng------Sai-------

Cu 8: Mt hnh vi o c khng phi bao gi cng c thc y bi ng c o c. ng------Sai-------

Cu 9: ng c o c c th l tch cc hoc tiu cc v mt o c, nn mt hnh vi c th tr thnh hnh vi o c hay hnh vi phi o c.

80

ng-------

Sai-------

Cu 10: Ngi c hiu bit v cc chun mc o c quy nh hnh vi ca h, c coi l ngi c tri thc o c. ng------Sai-------

Cu 11: Mt ngi hc thuc lng cc chun mc o c v cc quy tc o c l ngi c tri thc o c. ng------Sai-------

Cu 12: C tri thc o c tt chc chn s c hnh vi o c tt. ng------Sai-------

Cu 13: Ngh lc l mt trong nhng yu t bin thc o c thnh thi quen hnh vi o c. ng------Sai-------

Cu 14: Mun c hnh vi o c tt cn phi c c tri thc o c v nim tin o c. ng------Sai-------

Cu 15: Ngh lc l yu t bin thc o c thnh hnh vi o c, nhng khng nht thit mi hnh vi o c u cn c s tham gia ca ngh lc. ng------Sai-------

Cu 16: Cng tc gio dc ca nh trng l yu t quyt nh trc tip s hnh thnh v pht trin o c ca hc sinh. ng------Sai-------

Cu 17: Khng kh trong tp th l mi trng pht sinh, iu kin tn ti v cng c hnh vi o c. ng------Sai-------

Cu 18: Cc tri thc o c khng nht thit phi gn vi xc cm, nhng tri nghim ca c nhn mi c th bin thnh nim tin o c. ng------Sai-------

Cu 19: Nu nm vng tri thc v cc chun mc o c th c nhn s c hnh vi o c.

81

ng-------

Sai-------

Cu 20: ng c ca hnh vi o c lun thng nht vi mc tiu trc tip ca hnh vi. ng------Sai-------

Cu 21: C nhng tnh cm o c tch cc v tnh cm o c tiu cc. ng------Sai-------

Cu 22: Ngh lc v thin ch l hai mt biu hin ca ch (gi tr v cng ca ch). ng------Sai-------

Cu 23: Thi quen o c l mt phm cht o c ca c nhn, v c s thng nht gia thc v hnh vi o c. ng------Sai-------

Cu 24: C hnh thnh c thin ch o c cho c nhn l c nhn s c hnh vi o c ng n. ng------Sai-------

Cu 25: Trong gio dc o c, cha m cn ngn cm con ci tip xc vi nhng nh hng xu bn ngoi. ng------Sai-------

Cu 26: Phng php gio dc o c quan trng nht trong gia nh l s gng mu v s nghim khc vi bn thn ca b m trong sinh hot gia nh. ng------Sai-------

Cu 27: nh hng ca cha m n con ci ch din ra khi c mt b m trc con ci. ng------Sai-------

Cu 28: Tnh cm v thin ch o c l nhng yu t to nn ng c o c, cn tri thc o c soi sng cho hnh vi o c. V vy, c hnh vi o c cn c c tnh cm, thin ch v tri thc o c.

82

ng-------

Sai-------

Cu 29: iu kin tn ti v cng c hnh vi o c ca hc sinh l xy dng bu khng kh o c tp th ca cc em. ng------Sai-------

Cu 30: Trong gio dc o c cho tr em, ngi ln c th s dng phong cch c on, phong cch t do v phong cch dn ch. Nhng phong cch dn ch em li hiu qu nht. ng------Cu hi nhiu la chn Cu 1: Trong tm l hc mc xt, o c c hiu l: a. H thng nhng yu cu con ngi t ra trong cc mi quan h x hi. b. Mt trong nhng hnh thi ca thc x hi. c. H thng nhng chun mc c con ngi t t ra v t gic tun theo trong qu trnh quan h x hi. d. C a, b, c. Cu 2: Hnh vi o c l: a. Hnh vi c thc y bi ng c c ngha v mt o c do c nhn t gic lm. b. Mt hnh vi c ch cho x hi v cho c nhn, khng vi phm cc chun mc o c. c. Mt hnh vi do c nhn t nguyn thc hin. d. C a, b, c. Cu 3: Tiu chun nh gi mt hnh vi o c l: a. Tnh t gic. b. Tnh c ch. c. Tnh khng v li c nhn. d. C a, b, c. Cu 4: Hnh vi no c xem l hnh vi o c trong cc hnh vi sau? Sai-------

83

a. Hm nay, Hi lm c mt vic tt v c nh trng tuyn dng: em gip c mt c gi b ngt vo trm x gn trng. Em rt vui khi ngh n phn thng ca b v b ha: "Nu con lm c mt vic tt th b s c phn thng". b. Hng rt chm ch hc hnh, nhng do cha c phng php tt nn kt qu hc tp ca em nm no cng thp. c. Nhn thy c gi chun b qua ng gia dng xe tp np, Hng vi vng chy ti ni: ng i, ng chu dt ng qua ng". d. C a, b, c. Cu 5: Thin ch c hiu l: a. Vic lm hu ch. b. ch hng vo vic to ra gi tr o c. c. Kh nng bt con ngi phi thc hin cc gi tr o c. d. C a, b, c. Cu 6: Yu t xo i khong cch gia thc o c vi hnh vi o c, lm thc o c thng nht vi hnh vi o c l: a. Nim tin o c. b. Tnh cm o c. c. Thi quen o c. d. Thin ch. Cu 7: Yu t quyt nh trc tip trnh o c ca mi hc sinh l: a. S t tu dng ca hc sinh. b. Vic t chc gio dc ca nh trng. c. Khng kh rn luyn o c ca tp th hc sinh. d. Nn np sinh hot v t chc gio dc ca gia nh. Cu 8: Tnh t gic ca hnh vi o c c th hin : a. Tnh tch cc ca ch th hnh ng. b. thc c kt qu hnh ng v t nguyn thc hin. c. Tnh t nguyn ca ch th hnh ng.

84

d. thc c mc ch v ngha hnh ng. Cu 9: Cch hiu no khng ng v ng c o c trong cc ng c sau? a. ng c o c th hin gi tr ca hnh vi o c. b. ng c o c l ng c c ngha v o c. c. ng c c th mu thun vi mc ch trc tip ca hnh ng c th. d. ng c th hin sc mnh ca hnh vi o c. Cu 10: Yu t no th hin sc mnh ch trong thc hin hnh vi o c trong cc yu t sau? a. Thin ch. b. Ngh lc. c. Thi quen. d. C a, b, c. Cu 11: Trong tnh hung phi u tranh gia ci ti cn v ti mun th vic thc hin hnh vi o c l kt qu ca nhng yu t no trong cc yu t sau? a. Thin ch v tri thc o c. b. Ngh lc v nim tin o c. c. Thi quen o c. d. Thin ch, ngh lc v tri thc o c. Cu 12: Gio dc o c thc cht l: a. Hnh thnh thc o c. b. Hnh thnh hnh vi ng vi chun mc o c. c. Hnh thnh phm cht o c. d. C a, b, c. Cu 13: Yu t no trong cc yu t sau tc ng vo nim tin o c? a. Hc mn o c c nghe gio vin ging v nhng tri thc o c khi qut v h thng. b. Tc ng ca cc mn vn ho khc (c bit cc mn khoa hc x

85

hi). c. Tip xc vi ngi thc, vic thc. d. Cc hnh tng ngh thut trong hot ng ngoi kho. Cu 14: Khng kh o c ca tp th l: a. Tm trng chung bao trm ln cc hot ng ca tp th. b. D lun ca tp th v hnh vi o c ca mi thnh vin. c. Ni quy ca tp th. d. C a, b, c. Cu 15: c c d lun tp th tt, ngi thy gio cn c kh nng no trong cc kh nng sau? a. Kh nng xy dng c mt tp th hc sinh tt. b. Kh nng lm cho d lun ca tp th khc nhau, c s thng nht v cng mt vn . c. Bit hng d lun tp th theo mt hng c ch nh v dp i nhng d lun khng c li cho gio dc o c. d. C a, b, c. Cu 16: gia nh c nh hng gio dc o c tt cho con em mnh, gia nh khng nn lm iu no di y? a. Ngn cm con em tip xc vi nh hng xu t bn ngoi. b. Xc nh r mc ch gio dc cho con ci. c. Gio dc con ngay c khi c mt hay vng mt b m. d. Va khuyn rn con em va nu tm gng tt ca b m.

Cu 17: Uy quyn ca cha m c tc dng tt n gio dc o c cho con ci l uy quyn c xy dng trn c s: a. Tnh yu thng mnh lit. b. Thi , hnh vi mu mc ca cha m trong cuc sng. c. Tho mn mi nhu cu ca con. d. Nhng li khuyn rn v o c, nhng cu chuyn k v ngi

86

tt, vic tt (gio dc o c). Cu 18: Cch hiu no khng ng v s t tu dng? a. L nhu cu t nhin ca con ngi. Tr th hay ngi ln u c s t tu dng. b. H thng hnh ng t gic nhm hon thin bn thn. c. L con ng gio dc o c quan trng ca c nhn. d. L kh nng ch c con ngi. Cu 19: Ngun gc ca s t tu dng c nhn l do yu t no trong cc yu t sau? a. Hon cnh bn ngoi. b. Gio dc. c. Kinh nghim sng. d. C a, b, c. Cu 20: c s tu dng tt cn nhng iu kin no trong cc iu kin sau? a. c gio dc to c s v nhn thc, tnh cm, ch cn thit. b. c gio vin v tp th gip . c. C ng c trong sng. d. C a, b, c. Cu 21: iu no khng phi l cng vic ca gio vin khi gip cho hc sinh t tu dng? a. Lp k hoch t tu dng cho hc sinh, trong nu r nt o c cn rn luyn, cng c hay khc phc. b. Lm cho hc sinh hiu rng phi t tu dng trong hot ng thc tin mi t kt qu. c. Lm cho hc sinh hiu rng t kim tra nh gi thng xuyn l vic lm khng th thiu ca s t tu dng. d. Cn nm mc ch, phng php, t chc tu dng ca hc sinh gip cc em nh hng ng.

87

Cu 22: Trong t tu dng ca c nhn th: a. Phi t c nhn ln k hoch v thc hin, khng cn s tc ng ca bn ngoi. b. ch l quan trng hn mc ch. c. Khng ph thuc s pht trin ca c nhn m ph thuc ch ca c nhn . d. C nhn ln k hoch v quyt tm thc hin vi s h tr ca bn ngoi. Cu 23: Cch hiu no l ng v mi quan h gia nhu cu v hnh vi o c trong cc cch hiu sau? a. Nhu cu o c quy nh hnh vi o c. b. Nhu cu o c ch c th hin qua hnh vi o c. c. Hnh vi o c c th lm bin i nhu cu o c. d. C a, b, c.

Cu 24: Hiu nh th no l ng v mi quan h gia cc yu t trong cu trc tm l ca hnh vi o c? a. Tri thc o c soi sng con ng ti mc ch ca hnh vi. N l c s ca nim tin, tnh cm v ng c, thin ch, thi quen o c. b. Ngh lc phi do tri thc, thin ch v tnh cm o c to ra mi gip con ngi bin thc thnh hnh vi o c. c. Thi quen lm cho thc v hnh vi o c c thc hin thng nht m khng i hi n lc ch. d. C a, b, c. Cu 25: Thi quen o c c th hiu l: a. Hnh vi sn sng thc hin chun mc o c. b. Hnh vi o c n nh tr thnh nhu cu ca con ngi. c. Hnh ng t ng ho. d. C a, b, c.

88

Cu 26: Trong vic gio dc tr em, phong cch gio dc tt nht l: a. Phong cch dn ch. b. Phong cch c on, gia trng. c. Phong cch t do. d. C a,b,c. Cu 27: Phng php gio dc tt nht l: a. p t, cng bc thc hin theo mnh lnh. b. Ging gii, thuyt phc, ng vin , gim st. c. Hon ton tr t do lm theo mnh. d. C a,b,c. Cu 28: nhn cch hc sinh tr thnh ch th o c cn hnh thnh cc em phm cht tm l no? a. Tnh sn sng hnh ng c o c. b. Nhu cu t nh gi, t khng nh. c. Lng tm. d. C a, b, c. Cu hi ghp i Cu 1: Hy ghp cc con ng hnh thnh o c cho hc sinh (ct I) vi cc vai tr ca n (ct II): Ct I 1. Hc mn o c nh trng. 2. Khng kh o c ca tp th. 3. Gio dc gia nh. 4. T tu dng. Ct II a. Quyt nh trc tip trnh o c mi ngi b. Hnh thnh h thng tri thc o c khi qut v c h thng. c. iu kin pht sinh, tn ti v cng c hnh vi o c. d. Tp th c nh hng c bit quan trng n o c ca hc sinh. e. To nn tng nhn cch cho tr sm nht.

Cu 2: Hy ghp cc yu t tm l ca hnh vi o c (ct I) vi cc c im ca n (ct II): Ct I Ct II 1. Ngh lc. a. ch ca con ngi hng vo vic to ra gi tr o c. 2. Thin ch. b. Nng lc bin thc thnh hnh vi o c. 3. Thi quen o c. Hnh vi o c n nh tr thnh nhu cu ca con c. ngi. 4. Tri thc o d. Tri thc o c c kt tinh vng bn, n tr thnh

89

chn l hng dn con ngi hnh ng. e. Hiu bit ca con ngi v cc chun mc o c.

Cu 3: Hy ghp cc yu t tm l ca hnh vi o c (ct I) vi cc tnh hung m n xut hin Ct I 1. Ngh lc. 2. Thin ch. 3. Thi quen. 4. Tri thc o c. (ct II): Ct II a. Anh y lun c nh tt, nhng khng ch bin n thnh s tht. b. Bit rng lm nh vy l sai, nhng anh y vn c lm. c. Hnh vi l php cho hi ngi ln tui n su vo thc v tr thnh bn tnh ca Nam. d. Minh rt y ny v sai hn vi Lan. T trc ti nay, cha bao gi anh sai hn vi ai c. e. Bi kim tra hm nay kh qu, Minh ngi cn bt mi, thy Nga ngi bn cnh gi ti liu ra chp, nhng Minh khng lm nh vy, em cho rng nh th l xu, th b im km cn hn.

Cu 4: Hy ghp cc tiu chun ca hnh vi o c (ct I) vi cc biu hin ca n (ct II): Ct I 1. Tnh t gic 2. Tnh c ch 3. Tnh khng v li Ct II a. Mc d rt mt v rt, nhng nghe thy ting ku ca em b cn kt trong ngi nh ang b ngp, Mnh li vi vng bi ti, c a em b ln ch cao. y l em b th su c Mnh cu thot trong cn l ny. b. Hm nay Hi rt vui v thy mnh va lm c vic c ch: em gip a mt c gi b ngt vo trm x gn trng. c. Nhn thy c gi chun b qua ng gia dng xe tp np, Hng vi vng chy ti ni: "ng i, ng chu dt ng qua ng". d. Nh Lan rt ngho, hm nay, Lan li ngh hc v m m. C lp khng ai bo ai, u ngh mnh phi lm g gip Lan. Nn khi lp trng xut, mi ngi u hng hi tnh nguyn nhn li

Cu 5: Hy ghp cc phong cch gio dc (ct I) vi cc biu hin ca n (ct II): Ct I 1. c on. 2. T do. 3. Dn ch. Ct II a. Hng lun cm thy b, m nh nhng ngi bn ln. Khi cn phi quyt nh hoc lm vic g quan trng, Hng u hi b, m v u nhn c nhng li khuyn qu bu.

90

b. nh, Lan gn nh c t do quyt nh cng vic ca mnh. Rt t khi b, m can thip vo cng vic ca con ci. c. Trong gia nh Nam, b Nam l ngi c quyn nht, Khi b ra mnh lnh no th mi ngi u phi nghe theo, k c m. d. Hm nay gia nh Hng li m "Hi ngh Din Hng". Ch l Hng s thi vo trng i hc no? Nhng "hi ngh" nh vy l truyn thng ca gia nh Hng. Cu hi in khuyt Cu 1: Gi tr o c ca mt hnh vi o c c xt theo cc tiu chun l tnh (1)...., tnh (2)... v tnh (3)...... a. Gi tr b. T gic c. Tri thc d. C ch e. Thin ch f. Tch cc. g. Khng v li h. Ch th

Cu 2: Hnh vi o c l hnh vi c thc y bi (1).. v mt o c. Gi tr o c ca hnh vi th hin tnh (2)., tnh c ch v tnh khng v li. Khi hnh vi o c n nh, tr thnh nhu cu th c gi l (3). . Cu 3: Trong gio dc o c, cha m (1).. con ci tip xc vi nhng nh hng xu bn ngoi. Phng php gio dc quan trng nht trong gia nh l (2) . trong sinh hot gia nh ca b m. a. Cn ngn cm. b. C mt. c. Khng nn ngn cm. d. Hn ch. e. S d di. f. S nghim khc. g. S gng mu. h. C mt hoc khng c mt. a. Gi tr. b. ng c c ngha. c. Tri thc. d. Thin ch. e. Thi quen o c. f. Tch cc. g. T gic. h. Hnh ng. o c.

91

nh hng ca cha m vi con ci din ra khi b m (3). trc con ci. Cu 4: Mt hnh vi o c cn c tri thc o c, tc l hiu bit v(1) ., phi c thc y bi (2). o c v phi c thc hin bi (3) .. o c. Cu 5: ch ca c nhn hng vo vic to ra gi tr o c c gi l (1). o c. Cn sc mnh thc hin thin ch c gi l (2). o c. Ngoi ra, hnh vi o c khng tn nhiu nng lng, cn phi c (3).. o c. Cu 6: Tri thc o c (1).. n hnh vi o c. Cn thin ch o c l (2).. con ngi c hnh vi o c. C tri thc o c, tnh cm v thin ch o c s to thnh thc o c. T ch c thc o c n ch c hnh vi o c cn phi c (3).. o c. a. Pht ng. b. Soi ng. c. iu kin. d. Nim tin. e. T gic. f. Ngh lc. g. Thi quen. h. Hnh ng. a. ng c. b. Ngh lc. c. Xu hng. d. Thin ch. e. T gic. f. Thi quen. g. Tch cc. h. Hnh ng. a. Gi tr. b. Chun mc o c. c. ng c. d. Cc quy c o c. e. Thin ch. f. Thi quen. g. Tnh tch cc. h. Hnh ng.

Cu 7 Trong vic gio dc o c cho tr em, nh trng cung cp (1).. cho cc em; t chc cc (2) .. v to ra bu khng kh o c trong lnh ca tp th. Cn gia nh c vai tr c bit a. Gi tr. b. ng c. c. Tri thc. d. Quyt nh trc e. Hot ng c nhn. f. Hot ng tp th. g. Quan trng.

92

quan trng trong vic hnh thnh np sng, tc phong o c lnh mnh, Tuy nhin, yu t quyt nh thuc v (3) .. ca chnh cc em. Cu 8: c th t tu dng, hc sinh cn phi c (1).. v bn thn; bit nh gi ng v mnh. ng thi phi c (2).. ca cuc i, ng c tu dng c ngha x hi v phi c (3)... Cui cng, t tu dng ca hc sinh phi c s hng dn ca ngi ln. Cu 9: o c l h thng (1).. biu hin (2).. nh gi quan h gia li ch ca bn thn vi li ch ca ngi khc v ca x hi. ng thi n quy nh (3). ng x ca c nhn

tip.

h. Quyt nh.

a. Thi . b. Hiu bit. c. Tnh cm. d. L tng.

e. Thin ch. f. Tnh t gic. g. Thi quen o c. h. Ngh lc o c.

a. Gi tr. b. Chun mc. c.ng c. d. Thi .

e. Tri thc. f. thc. g. Thi quen. h. Hnh vi.

93

Chng su Tm l hc nhn cch ngi thy gio Cu hi ng - sai Cu 1: i tng ca ngh dy hc l con ngi ang pht trin. ng------Sai-------

Cu 2: Cng c lao ng ca ngi cng nhn l my mc cn cng c lao ng ca ngh dy hc l nhn cch ca chnh ngi thy gio. ng------Sai-------

Cu 3: Cc ngh khc to ra sn phm tiu dng cho x hi cn ngh dy hc o to ra chnh con ngi. ng------Sai-------

Cu 4: Nh cc ngh khc trong x hi, ngh dy hc cng c php to ra th phm. ng------Sai-------

Cu 5: c hiu qu trong hot ng s phm, ngi thy gio phi c mc cao h thng nhng phm cht v nng lc s phm. ng------Sai-------

Cu 6: Cc phm cht trong cu trc nhn cch ngi thy gio l th gii quan, l tng ngh, lng yu tr, yu ngh dy hc v.v.. ng------Sai-------

Cu 7: Ngi gio vin phi c tinh thn lc quan s phm. ng------Sai-------

Cu 8: yu t quyt nh hiu qu dy hc v gio dc ca ngi thy gio l trnh chuyn mn, cn th gii quan v l tng ngh nghip l yu t ph, khng quan trng. ng------Sai-------

Cu 9: Nim say m ngh dy hc, lng yu tr, lng tm ngh v s tn tu hi sinh vi cng vic dy d tr em chnh l l tng ngh dy hc. ng------Sai-------

94

Cu 10: i vi nh gio dc, iu ch yu l tnh ngi, l nhu cu su sc trong con ngi thy gio, l mm mng to ln hng th v say m s phm ca ngi thy gio ng------Sai-------

Cu 11: C lng yu tr tt yu c lng yu ngh dy hc. ng------Sai-------

Cu 12: Ngi gio vin khng cn phi bit kim ch cm xc. ng------Sai-------

Cu 13: Ngi gio vin khng bao gi c th hin cm xc ca mnh. ng------Sai-------

Cu 14: Ngi gio vin khng bao gi c xc phm hc sinh. ng------Sai-------

Cu 15: Ngi gio vin tt phi l ngi khng bao gi c khuyt im. ng------Sai-------

Cu16: Nhng ngi gio vin gii hiu rng ti liu no cng l n gin, d hiu i vi hc sinh. ng------Sai-------

Cu 17: Ngi gio vin phi lun tn trng, hc sinh khng bao gi c trch pht hc sinh. ng------Sai-------

Cu 18: Ngi gio vin khng bao gi c bun phin ngay c khi tht bi. ng------Sai-------

Cu 19: Ngi gio vin phi l mt tm gng sng cho hc sinh noi theo. ng------Sai-------

Cu 20: Ngi gio vin khng cn c phm cht ch c bit. ng------Sai-------

Cu 21: hiu hc sinh trong gi dy, thy gio phi xc nh c kin thc c hc sinh, mc v phm vi lnh hi ca cc em; mc v tnh cht kin thc cn truyn t cho cc em, d kin c nhng kh khn tm l cc em gp phi khi tip thu kin thc.

95

ng-------

Sai-------

Cu 22: Gio vin ch cn n tnh t ch khi mun km nn s bc tc. ng------Sai-------

Cu 23: Nhng nh gio dc ni ting l nhng ngi rt uyn bc v ngc li. ng------Sai-------

Cu 24: Nu khng nm vng tri thc th thy gio khng th kho lo ng x s phm c. ng------Sai-------

Cu 25: Ngi thy gio nm vng v hiu bit su sc mn mnh ph trch l ngi thy gio c tri thc v tm hiu bit rng. ng------Sai-------

Cu 26: Nm vng v hiu bit su, rng mn mnh dy; hiu bit su rng cc kin thc vn ho khc; thng xuyn theo di s pht trin khoa hc; c nng lc t bi dng, l nhng biu hin ca nng lc hiu bit su rng ca ngi thy gio. ng------Sai-------

Cu 27: Trong bn thit k ti liu dy hc ca gio vin, yu t quyt nh l m bo lgc s phm. ng------Sai-------

Cu 28: Trong bn thit k bi dy ca gio vin phi m bo hai yu t: lgc khoa hc b mn (lgc tri thc khoa hc) v lgc s phm. ng------Sai-------

Cu 29: Nng lc ngn ng ca ngi thy gio phi c th hin trong c ni dung v hnh thc ca n. Do ngn ng ca ngi thy gio phi su sc v ni dung v gin d v hnh thc. ng------Sai------

Cu 30: Ngoi thi gian trn lp, tc phong sinh hot ca cc thy c gio cng phi c "t do thoi mi" nh mi ngi khc. ng------Sai-------

Cu 31: Nng lc ngn ng l nng lc km ch cm xc bn thn v k

96

nng s dng cc phng tin ngn ng v phi ngn ng trong giao tip. ng------Sai-------

Cu 32: Kho lo i x s phm l k nng tm ra c nhng bin php tc ng s phm ng n nht trong mi hon cnh. ng------Sai-------

Cu 33: Ngi thy gio c nng lc t chc hot ng s phm l ngi bit t chc hot ng v on kt hc sinh, bit vn ng nhn dn v cha m hc sinh v cc t chc x hi tham gia cng tc gio dc hc sinh. ng------Sai-------

Cu 34: Uy tn ca ngi thy gio c hnh thnh t uy quyn ca ngi thy i vi hc sinh. ng------Sai-------

Cu 35: Uy tn ca ngi thy gio c tot ln t ton b cuc sng ca ngi thy gio; l kt qu ca s hon thin nhn cch, l hiu qu lao ng kin tr v sng to ca ngi thy da trn quan h thy - tr tt p. ng------Cu hi nhiu la chn Cu 1: im no di y khng ph hp vi ngh dy hc? a. Ngh c i tng l con ngi ang pht trin. b. Ngh c cng c lao ng l nhn cch ca chnh ngi thy. c. Ngh c php to ra th phm. d. Ngh sng to s phm cao. Cu 2: im no di y khng ph hp vi ngh dy hc? a. Ngh to ra sn phm tiu dng cho x hi. b. Ngh to ra nhn cch con ngi. c. Ngh ti sn xut sc lao ng cho x hi. Sai-------

97

d. Ngh lm cu ni gia qu kh v tng lai. Cu 3: Lng yu tr ca ngi thy gio c th hin qua: a. Thi hi lng, sung sng khi c tip xc vi tr em. b. S quan tm y thin ch i vi tr em. c. Sn sng gip tr em trong mi iu kin. d. C a, b, c Cu 4: Phm cht no khng ph hp vi tnh cm ngh dy hc? a. Th gii quan Mc - Lnin, l tng o to th h tr. b. Lng yu ngi, yu ngh. c. S u m, yu mm i vi tr. d. Cc phm cht o c ngh nghip. Cu 5: Nng lc s phm ca ngi thy gio bao gm: a. Cc nng lc dy hc. b. Cc nng lc t chc. c. Cc nng lc gio dc. d. C a, b, c Cu 6: Ngi thy gio c nng lc ch bin ti liu l ngi: a. Bit xc nh ng n v chnh xc ti liu cn truyn t cho hc sinh. b. Bit ch bin ti liu theo lgc khoa hc v lgc s phm. c. D kin cc hnh ng hc tp ca hc sinh v nhng tnh hung s phm s xy ra khi hc sinh tip nhn ti liu hc tp. d. C a, b, c. Cu 7: Yu t quan trng trong cu trc nhn cch, quyt nh nim tin chnh tr, quyt nh hnh vi v nh hng ca thy gio i vi tr l: a. L tng o to th h tr. b. Th gii quan khoa hc. c. Phm cht o c.

98

d. Lng yu tr. Cu 8: Nng lp l: a. D on c mc cng thng ca hc sinh khi tip thu bi mi. b. Xy dng biu tng chnh xc v mc lnh hi bi ca hc sinh. c. Xc nh mc hiu bi ca hc sinh qua nt mt. d. C a, b v c. Cu 9: C s hnh thnh th gii quan khoa hc ca ngi thy gio l: a. C tnh cm ngh nghip. b. C t tng ng. c. C hiu bit su rng. d. Thc tin cuc sng. Cu 10: Kh nng nh gi ng n ti liu hc tp l thnh phn ca nng lc: a. Tri thc v tm hiu bit rng. b. Hiu hc sinh trong dy hc v gio dc. c. Ch bin ti liu. d. Nm vng k thut dy hc. Cu 11: Tri thc v tm hiu bit ca ngi thy gio l: a. Nm vng v hiu bit su rng mn mnh ph trch. b. C vn hiu bit cc khoa hc khc v kin thc vn ho chung. c. Kh nng nghin cu khoa hc, t hc, t bi dng kin thc chuyn mn, nghip v. d. C a, b, c Cu 12: Nhng phm cht nhn cch cn c ngi thy gio l: a. Th gii quan khoa hc b. L tng o to th h tr. Yu ngi, yu ngh. c. Cc phm cht o c ngh nghip. d. C a, b, c. lc hiu hc sinh trong qu trnh dy hc trn

99

Cu 13: Mun tr thnh ngi nh thc c nhng sc mnh tim n bn trong a tr, ngi thy gio cn phi c: a. Nng lc hiu hc sinh. b. Lng yu ngh, yu tr. c. L tng o to th h tr. d. Tri thc v tm hiu bit rng. Cu 14: Vic nhn thc su sc v tnh c ch ca ngh nghip l biu hin ca: a. Th gii quan khoa hc. b. Lng yu thng con ngi. c. Lng yu ngh. d. Nng lc kho lo ng x s phm. Cu 15: Yu t no di y khng phi l c trng ca nng lc dy hc ca ngi thy gio? a. Nng lc cm ho hc sinh. b. Nng lc hiu hc sinh trong qu trnh dy hc. c. Tri thc v tm hiu bit, nng lc ch bin ti liu. d. Nng lc ngn ng v k thut dy hc. Cu 16: Yu t no di y khng phi l c trng ca nng lc ca ngi thy gio? a. Nng lc vch d n pht trin nhn cch ngi hc sinh. b. Nng lc thit k ti liu. c. Nng lc giao tip. d. Nng lc cm ho hc sinh v nng lc kho lo ng x s phm. Cu 17: Nng lc hiu hc sinh trong qu trnh dy hc v gio dc l: a. Ht nhn trong cu trc nhn cch ngi thy gio. b. Ch s c bn trong nng lc s phm. c. L yu t quyt nh s thnh bi ca gio vin trong hot ng s phm. d. L phm cht c trng ca ngh dy hc.

100

Cu 18: K nng thit k c nhng bc i dn dt hc sinh pht hin ra khi nim l thuc v: a. Nng lc hiu hc sinh. b. Nng lc nm vng k thut dy hc. c. Nng lc ch bin ti liu. d. Nng lc ngn ng. Cu 19: Biu hin c bn nht ca nng lc kho lo ng x s phm l: a. Nhanh chng pht hin vn . b. Bit bin ci b ng thnh ci ch ng. c. Nhy bn v mc s dng cc tc ng s phm. d. C a, b, c. Cu 20: Bit lng trc phn ng ca hc sinh khi tc ng n cc em l biu hin ca: a. Nng lc ch bin ti liu. b. Nng lc hiu hc sinh. c. Nng lc nm vng k thut dy hc. d. Nng lc cm ho hc sinh. Cu 21: Yu t no di y khng phi l c trng ca nng lc ch bin ti liu: a. Trnh by ti liu theo suy ngh v lp lun ring ca mnh. b. D on c nhng thun li v kh khn, mc cng thng cn thit ca hc sinh khi tip nhn ti liu. c. Tm ra nhng phng php mi, hiu nghim lm cho bi ging s hp dn, li cun hc sinh. d. Nhy cm vi ci mi v giu cm xc sng to s phm. Cu 22: Bit vch k hoch hot ng mt cch c th, khoa hc v k hoch kim tra nh gi, iu chnh k hoch hot ng l biu hin ca: a. Nng lc dy hc. b. Nng lc t chc cc hot ng s phm. c. Nng lc giao tip s phm.

101

d. Nng lc gio dc. Cu 23: c im c trng ca ngh thy gio l: a. Ngh c i tng l con ngi ang pht trin. b. Ngh m cng c lao ng l nhn cch ca chnh ngi thy. c. Ngh hnh thnh v pht trin nhn cch c nhn, ti sn xut sc lao ng. d. C a, b, c Cu 24: Ngi ta lm mt thc nghim: ngh 10 gio vin dy gii, 10 gio vin dy kh v 10 gio vin dy trung bnh, mi ngi phn tch mt bng cu hi mn hc ca hc sinh lp 10 v cho bit s cu hi m hc sinh s tr li c, s cu hi kh, khng tr li c. ng thi cho 100 hc sinh lp 10 lm cc cu hi . So snh cc kt qu d on ca cc gio vin dy gii, kh v trung bnh vi kt qu lm bi ca hc sinh. Thc nghim trn nhm pht hin nng lc g trong h thng nng lc dy hc ca gio vin? a. Nng lc hiu hc sinh. b. Nng lc nm vng k thut dy hc. c. Nng lc ch bin ti liu. d. Nng lc ngn ng.

Cu 25: Gi tp lm vn. C gio ra : " Hy vit cm xc v m ca em". An cm bt suy ngh, ri n hnh din. N nh thm y l dp by t cm xc ca mnh. N vit:"... cha mt ln c nhn thy m, nhng em sng trong vng tay thng yu ca d. D thng yu nh mt ngi m thc th, khng nh gim pha ca ngi i: my i bnh c c xng...". Gi tr bi n hi hp trong tm trng hnh phc. Nh-

102

ng tht bng hong, trc mt n, bi vn ch c im 1 cht vi li ph ca c gio: "Lc ". N chua xt: M i! Tnh hung trn th hin hn ch trong nng lc no ca gio vin? a. Nng lc kim tra nh gi hc sinh. b. Nng lc hiu hc sinh trong dy hc v gio dc. c. Nng lc cm ho hc sinh trong dy hc. d. Nng lc giao tip. Cu 26: Yu t no khng c trng ca nng lc nm vng k thut dy hc? a. Nm vng cc phng php, k thut dy hc mi, to ra cho hc sinh v tr ca ngi "pht minh", "sng to" trong qu trnh hc tp. b. Gy hng th v kch thch tnh c lp sng to trong t duy v trong hnh ng hc tp. c. Trnh by ti liu theo suy ngh v lp lun ring

ca mnh. d. To tm th c li cho vic lnh hi tri thc, k nng, k xo cho hc sinh. Cu 27: Nng lc ngn ng ca ngi thy gio th hin ch: a. Ni dung ngn ng cha ng mt thng tin cao, chnh xc v lgc cht ch. b. C cch din t gin d, sinh ng, giu hnh nh, c ng iu, mch lc v ng ng php v.v.. c. C s kt hp hi ho ngn ng ni vi cc phng tin phi ngn ng khc. d. C a, b, c. Cu 28: Trong lp c mt hc sinh ni tc. Thy gio nghe thy, nhng khng h qut nt, thy bo mt hc sinh khc mang n mt cc nc

sch. Thy cm ly, a cho hc sinh ni tc v ni: Em hy ra ngoi

103

kia sc ming cho sch ri vo lp hc tip. Cu hc tr ci u ngng vi li lm ca mnh. C lp im lng. T khng ai cn nghe thy li ni tc na. Tnh hung trn th hin nng lc no l ch yu ca gio vin? a. Nng lc giao tip. b. Nng lc hiu hc sinh trong dy hc v gio dc. c. Nng lc cm ho hc sinh trong dy hc. d. Nng lc kho lo ng x s phm.

104

Cu 29: Cui tit ton, thy i xung lp v ni: Ca dao Vit Nam rt phong ph. Em no c th c cho c lp nghe mt bi hp cnh by gi. C lp khng c c. Thy ni tip: Khng ai c c th thy c gim nh: Nng ma th ging nng y. Sao khng c nc cho thy.... ra tay C lp ... ln, ci ...ri im lng. Tnh hung trn th hin nng lc no l ch yu ca gio vin? a. Nng lc kho lo ng x s phm. b. Nng lc giao tip. c. Nng lc hiu hc sinh trong dy hc v gio dc. d. Nng lc cm ho hc sinh trong dy hc. Cu 30: Khi tr bi kim tra, t ngi cui lp p tay ln bn ni to: "Thy khng cng bng". Ti bnh tnh gi em ln: "Sao khng cng bng, em ni cho thy nghe". t tr li: "Bi ca em v ca bn Hip lm ng nh nhau nhng bi ca Hip c 7 im cn ca em ch c 6 im". Ti bo: "Hai em a bi cho thy xem". Ti c k hai bi v ch ra ch thiu trong bi ca t cho em xem. Lc ny, em bt u ti mt ri xin li thy. Ti ni:" Khi mun ni iu g, em phi suy ngh cho k. Ln ny thy tha li cho em." Tnh hung trn th hin nng lc no l ch yu ca gio vin? a. Nng lc giao tip. b. Nng lc hiu hc sinh trong dy hc v gio dc. c. Nng lc cm ho hc sinh trong dy hc. d. Nng lc kho lo ng x s phm. Cu hi ghp i Cu 1: Hy ghp cc nng lc s phm (ct I) vi cc vic lm c th ca gio vin (ct II): Ct I 1. Nng lc ch Ct II a. Tm ra ch ni chuyn vi hc sinh.

105

bin ti liu. 2. Nng lc kho lo ng x s phm. 3. Nng lc giao tip. 4. Nng lc hiu hc sinh.

b. Xc nh c cc kin thc c bn ca bi dy. c. Quan st tinh t nhng biu hin bn ngoi xc nh phn ng v mt tm l. d. Tin on c s pht trin ca nhng thuc tnh nhn cch, nm c nguuyn nhn pht sinh v mc pht trin ca cc thuc tnh . e. Tm ra phng thc tc ng n hc sinh mt cch hiu qu nht trong mi tnh hung.

Cu 2: Hy ghp cc nng lc s phm (ct I) vi cc ni dung tng ng ca n (ct II): Nng lc 1. Nng lc nm vng k thut dy hc. 2. Nng lc hiu hc sinh. 3. Nng lc hiu bit rng. 4. Nng lc ch bin ti liu. Biu hin a. D kin cc dng hnh ng cn t chc cho hc sinh thc hin lnh hi bi mi. b. Lm cho hc sinh nghe, tin v lm theo nhng li dy ca thy bng tnh cm, bng nim tin. c. Xy dng c biu tng chnh xc v mc lnh hi ca hc sinh i vi bi ging. d. Biu din thc nghim, s dng thnh tho cc phng tin dy hc ph hp. e. Nm vng, hiu bit rng b mn mnh ph trch. Cu 3: Hy ghp cc nng lc s phm (ct I) vi cc biu hin c th ca n (ct II): Ct I 1. Nng lc kho lo ng x s phm. 2. Nng lc nm vng k thut dy hc. 3. Nng lc hiu bit rng. 4. Nng lc vch d n pht cch. trin nhn Ct II a. Bit s dng cc hnh vi, c ch, nh mt, n ci iu khin hc sinh. b. Xy dng c biu tng nhn cch ca nhng hc sinh khc nhau s thu c trong tng lai di tc ng gio dc ca gio vin. c. Nhy bn v mc s dng cc tc ng s phm. d. C k nng t hc, t bi dng b tc v hon thin tri thc ca bn thn. e. T chc iu khin hnh ng hc ca hc sinh.

106

Cu 4: Hy ghp cc phm cht, nng lc s phm (ct I) vi cc vai tr ca n (ct II): Ct I 1. Lng yu ngh, yu tr. 2. Th gii quan khoa hc. 3. L tng o to th h tr. 4. Nng lc hiu hc sinh trong dy hc v gio dc. Cu 5: Hy ghp cc phm cht, nng lc s phm (ct I) vi cc biu hin ca n (ct II): Ct I 1. Ngi thy gio c l tng o to th h tr. 2. Ngi thy gio c th gii quan khoa hc. 3. Ngi thy gio c nng lc kho lo ng x s phm. 4. Ngi thy gio c lng yu tr. nhn c nhiu Ct II a. Lun c hc sinh knh trng, yu mn, c tha phm cht v nng lc tt p. b. Lun ham mun lm cho hc sinh ngy mt hiu bit, lun coi dy hc, gio dc l mc tiu cao p ca cuc i. c. Lun nhn nhn a tr nh n vn c, nh mt nhn cch ang pht trin trong nhng hon cnh c th m a tr ang sng. d. Lun bit bin ci b ng thnh ci ch ng, x l vn khng nng vi, th bo. e. Lun sn sng lng nghe, chia s nim vui ni bun vi tr th. Cu hi in khuyt Cu 1: Ct II a. L ch s c bn ca nng lc s phm . b. L ht nhn trong cu trc nhn cch ngi thy gio. c. L phm cht c trng trong nhn cch ngi thy gio. d. L yu t quan trng, quyt nh nim tin chnh tr ca ngi thy gio. e. L yu t quyt nh s thnh bi ca gio dc.

107

Nn vn ho (tri thc khoa hc) l (1). ca hot ng dy, ng thi l (2) ca hot ng hc ca tr. Vi t cch l (3). ca hot ng dy - hc, thy v tr u phi hot ng tch cc. Cu 2: Con ngi vi t cch l (1).. ca ngi thy gio khng hon ton ging nh (2).. trong quan h vi thy thuc, ch bn hng hay c hng dn vin du lch. l con ngi ang trong thi k (3) ... Cu 3: S kho lo i x s phm biu hin s nhy bn v (1). s dng bt c mt tc ng s phm no: khuyn khch, trch pht hay ra lnh, nhng tc ng ny (2). c th dn n (3).. Cu 4: Th gii quan ca ngi thy gio chi phi vic (1). ni dung (2) .. ging dy v gio dc, vic kt hp gia gio dc vi nhim v (3) .. ca x hi, gn ni dung ging dy vi thc tin cuc sng. Cu 5:

a. ng c. b. Hnh ng. c. Phng tin. d. Thao tc.

e. Ch th. f. Mc ch. g. Sn phm. h. Yu t.

a. Hc sinh. b. Khch th. c. Con ngi. d. i tng.

e. Chun b. f. Pht trin. g. Sn phm. h. Th u.

a. K nng. b. K xo. c. Mc . d. Mc ch.

e. ng c. f. Qu mc. g. Phn s phm. h. Hu qu ng tic.

a. La chn. b. Phng php. c. Chnh tr. d. Thc tin.

e. T chc. f. Cu to. g. Chng trnh. h. Vn dng.

108

Vi nhng gio vin t kinh nghim, tt c hc sinh u (1)

a. Ngoan. b. Khng ngoan. c. Nh nhau. d. Chun b.

e. Li bing. f. Phn bit. g. Xa l. h. Chm ch.

.., s (2).. ca h c chng ch c hai loi: (3).. hoc c gng. Cu 6: Ngi thy gio c (1). l ngi lun (2). hc sinh, tin tng vo nng lc vo s (3). ca cc em. Cu 7: im s l (1). hc sinh, ch khng phi l th hin (2) ca (3). Cu 8: Cn phi nm vng (1).. trnh tnh trng nm vng ni dung bi dy nhng trnh by li qu (2).. hoc qu (3)..

a. L tng. b. o c. c. Lng yu ngh. d. n cn.

e. Tin tng. f. Quan tm. g. Tin b.

a. Dy d. b. Hng dn. c. nh gi. d. Trnh . a. Tri thc. b. Hc sinh. c. Yu cu. d. i tng.

e. Tnh cm. f. Thy gio. g. Nh trng. h. o to. e. C ng. f. Vn hoa. g. Di dng. h. Trc trc.

Cu 9: Ngh o to con ngi l ngh lao ng c bit, khng c php to ra (1).; lm hng mt con ngi l mt (2). . Khng g so snh c vi (3)... ca tr th. Cu 10: Chc nng ca gio dc l bi dng v pht huy (1)... vt cht v tinh thn v (2).. l lc lng ch a. Tri thc. b. Sc mnh. c. K nng. d. Thy gio. e. Sc lao ng. f. Ca ci. g. Ngi ln. h. Cha m. a. Sai lm. b. Tc trch. c. Ti li. d. Lng tm. e. Nhu cu. f. Tm hn. g. Sn phm. h. Ph phm.

109

yu to ra (3)... x hi.

110

Cu hi t lun ngn

Cu 1: Hy tm tt lun im c bn ca thuyt tin nh v s pht trin tm l tr em. Thuyt tin nh c im g cn ph phn? Cu 2: Nhng ngi theo thuyt duy cm quan nim nh th no v s pht trin tm l tr em? H sai lm im no? Cu 3: Hy ph phn nhng im sai lm ca thuyt hi t hai yu t v s pht trin tm l tr em. Cu 4: im chung gia thuyt hi t hai yu t, thuyt duy cm v thuyt tin nh v s pht trin tm l tr em l g? Cu 5: Hy tm tt lun im c bn ca tm l hc duy vt bin chng v s pht trin tm l tr em. Cu 6: T quan im c bn ca tm l hc duy vt bin chng v s pht trin tm l tr em, hy rt ra nhng kt lun s phm cn thit. Cu 7: Trnh by vai tr ca yu t bm sinh di truyn i vi s pht trin tm l tr em theo quan im ca tm l hc duy vt bin chng. T rt ra nhng kt lun s phm cn thit.

Cu 8: Theo tm l hc mcxt, gio dc c vai tr nh th no i vi s pht trin tm l tr em? T rt ra nhng kt lun s phm cn thit. Cu 9: Theo tm l hc mcxt, hot ng ca chnh a tr c vai tr nh th no i vi s pht trin tm l tr em? T rt ra nhng kt lun s phm cn thit? Cu 10: kin ca anh (ch) v quan im: Tr em l ngi ln thu nh li? Cu 11: Hy trnh by tm tt quy lut chung ca s pht trin tm l tr em. Cu 12: Trnh by mi quan h gia dy hc, gio dc v s pht trin tm l tr em. Cu 13: Nu vn tt s phn chia cc giai on pht trin tm l tr em v cc hot ng ch o ng vi cc giai on pht trin . Cu 14: Ti sao ni giai on pht trin tm l ch c ngha tng i? Cho

111

v d minh ho. Cu 15: Nh tm l hc E. Toocai cho rng: T nhin ban cho mi ngi mt vn nht nh, gio dc cn phi lm bc l vn l vn g v phi s dng n bng phng tin tt nht. Theo anh (ch) quan im ng hay sai? Ti sao? Cu 16: La tui hc sinh Trung hc c s (THCS) c v tr, ngha nh th no trong thi k pht trin ca tr em? Cu 17: Trnh by cc phng hng pht trin tnh ngi ln la tui thiu nin. T rt ra kt lun s phm cn thit. Cu 18: Ti sao ni la tui thiu nin tn ti song song va tnh tr con, va tnh ngi ln? Hy rt ra kt lun s phm cn thit. Cu 19: Trnh by tm tt s bin i v mt gii phu sinh l la tui hc sinh THCS. Cu 20: Nhng nguyn nhn no khin thiu nin d b ri vo tnh trng c ch hoc b kch ng mnh? Rt ra kt lun s phm cn thit? Cu 21: T c im ch yu trong s pht dc ca la tui hc sinh THCS, hy rt ra nhng kt lun s phm cn thit. Cu 22: a v ca thiu nin trong gia nh c thay i nh th no? T rt ra kt lun s phm cn thit? Cu 23: Trnh by nhng c im trong i sng nh trng ca hc sinh THCS. Cu 24: Ti sao thiu nin li thch lm cng tc x hi? Hy rt ra nhng kt lun s phm cn thit. Cu 25: Nu vn tt cc quan im khc nhau v s khng hong trong s pht trin tm l la tui hc sinh THCS.

Cu 26: Trnh by c im hot ng hc tp ca hc sinh THCS. Cu 27: Tr nh ca hc sinh THCS c c im g? Hy rt ra nhng kt lun s phm cn thit. Cu 28: Ch ca hc sinh THCS c c im g? Hy rt ra nhng kt

112

lun s phm cn thit. Cu 29: T duy ca hc sinh THCS c c im g? Hy rt ra kt lun s phm cn thit. Cu 30: S hnh thnh kiu quan h mi gia thiu nin vi ngi ln din ra nh th no? Cu 31: Nguyn nhn no dn n xung t gia thiu nin vi ngi ln? Lm th no xung t khng xy ra? Cu 32: Giao tip ca hc sinh THCS vi bn b cng tui c c im g? Cu 33: Hy nu nhng c im ni bt trong tnh bn ca la tui thiu nin. Cu 34: Giao tip vi bn khc gii la tui thiu nin c c im g? T rt ra kt lun s phm cn thit. Cu 35: Trnh by c im ni bt trong t thc ca la tui thiu nin. Cu 36: Nu nhng c im ni bt trong tnh cm ca hc sinh THCS.

Cu 37: Hy phn tch nhng c im ca s pht trin c th ca la tui u thanh nin. Cu 38: V tr ca la tui u thanh nin trong gia nh v x hi c nhng thay i nh th no? Cu 39: Trnh by nhng c im hot ng hc tp ca la tui u thanh nin. Cu 40: Trnh by nhng c im ni bt trong s pht trin tr tu ca la tui u thanh nin. Cu 41: T thc ca la tui u thanh nin c c im g ni bt? Cu 42: So snh t thc ca la tui u thanh nin v la tui thiu nin. Cu 43: S hnh thnh th gii quan la tui u thanh nin din ra nh th no? Cu 44: Ti sao ni tui u thanh nin l la tui mang tnh tp th nht? Cu 45: Trnh by nhng c im ni bt trong tnh cm ca hc sinh THPT.

113

Cu 46: Mi tnh u ca la tui u thanh nin c c im g? Ngi lm cng tc gio dc cn c thi nh th no khi tnh yu xut hin la tui ny? Cu 47: S la chn ngh nghip ca hc sinh THPT c nhng c im g? Cu 48: Ngi ln cn ch vn g trong cng tc gio dc hc sinh THPT? Cu 49: Hy so snh c im tnh bn ca la tui thiu nin v u thanh nin. Cu 50: Trnh by ni dung c bn ca thuyt lin tng trong dy hc. Nu nhng u im v hn ch ca l thuyt ny. Cu 51: Trnh by ni dung c bn ca thuyt hnh vi. Nu nhng ng gp v hn ch ca l thuyt ny i vi tm l hc dy hc. Cu 52: Nu nhng c im c bn ca l thuyt hot ng. Cu 53: Trnh by nhng nguyn tc vn dng l thuyt hot ng vo dy hc. Cu 54: Hot ng dy l g? Hot ng dy c mc ch g? Cu 55: Trnh by vn tt bn cht ca hot ng dy. Cu 56: Hc ngu nhin trong cuc sng hng ngy mang li kt qu g cho con ngi? Cu 57: Hot ng hc l g? Trnh by vn tt bn cht ca hot ng hc. Cu 58: ng c hon thin tri thc c c im g? Rt ra kt lun s phm cn thit. Cu 59: ng c quan h x hi c c im g? Rt ra kt lun s phm cn thit. Cu 60: Lm th no hnh thnh ng c hon thin tri thc cho hc sinh? Cu 61: Mc ch hc tp l g? Lm th no hnh thnh c mc ch hc tp cho hc sinh? Cu 62: Trnh by ngn gn bn cht tm l ca qu trnh hnh thnh khi

114

nim. Cu 63: Nu cu trc chung ca qu trnh hnh thnh khi nim. Cu 64: Trnh by khi nim k nng v s hnh thnh k nng trong dy hc. Cu 65: K xo l g? S hnh thnh k xo? Cu 66: Trnh by khi nim v s pht trin tr tu. Cu 67: Nu v phn tch cc ch s ca s pht trin tr tu. Cu 68: Mi quan h gia dy hc v s pht trin tr tu? Cu 69: Hnh vi o c l g? Tiu chun nh gi hnh vi o c? Cu 70: Trnh by quan h gia nhu cu o c v hnh vi o c. Cu 71: Trnh by ngn gn cu trc tm l ca hnh vi o c. Cu 72: Ti sao nhn cch l ch th ca hnh vi o c? T rt ra kt lun s phm? Cu 73: Trnh by hiu bit ca mnh v tri thc o c v nim tin o c. T rt ra kt lun s phm cn thit. Cu 74: Trnh by hiu bit ca mnh v ng c v tnh cm o c. T rt ra kt lun s phm cn thit. Cu 75: Trnh by hiu bit ca mnh v thin ch v thi quen o c. T rt ra kt lun s phm cn thit. Cu 76: Trnh by ngn gn nhng con ng trong vic gio dc o c cho hc sinh. Cu 77: Da vo c s no khng nh s cn thit trau di nhn cch i vi ngi thy gio? Cu 78: Hy trnh by c im lao ng s phm ca ngi thy gio. Cu 79: T nhng c im lao ng s phm ca ngi thy gio, anh (ch) hy cho bit ngha ca s hiu bit trong s nh hng rn luyn nhn cch ca bn thn. Cu 80: Phn tch phm cht th gii quan trong nhn cch ngi thy gio. T rt ra kt lun s phm cn thit? Cu 81: L tng o to th h tr c ngha nh th no trong cu trc

115

nhn cch ngi thy gio? Cu 82: Phn tch vai tr ca phm cht lng yu tr trong lao ng s phm ca ngi thy gio. T rt ra kt lun s phm cn thit. Cu 83: Phn tch vai tr ca phm cht lng yu ngh trong lao ng s phm ca ngi thy gio. T rt ra kt lun s phm cn thit? Cu 84: Th no l nng lc hiu hc sinh trong qu trnh dy hc v gio dc. Theo bn cn phi rn luyn nh th no c c nng lc ni trn. Cu 85: Tri thc v tm hiu bit ca ngi thy gio c vai tr nh th no trong hot ng dy hc v gio dc. Cu 86: Phn tch nng lc ch bin ti liu hc tp trong hot ng s phm ca ngi thy gio? Cu 87: Phn tch nng lc nm vng k thut dy hc? Cu 88: Nng lc ngn ng c vai tr nh th no trong hot ng s phm ca ngi thy gio? Cu 89: Trnh by nhng biu hin nng lc ngn ng ca ngi thy gio. Cu 90: Th no l nng lc vch d n pht trin nhn cch hc sinh? Cu 91: Hy phn tch nng lc giao tip ca ngi thy gio. Cu 92: Th no l nng lc cm ho hc sinh? Nng lc ny i hi ngi thy gio cn phi rn luyn nh th no? Cu 93: Phn tch nng lc kho lo i x s phm? Cu 94: Trnh by nhm nng lc t chc hot ng s phm. Mun c c nhng nng lc ny, anh (ch) c nhng bin php rn luyn nh th no? Cu 95: Nhng iu kin cn thit i vi ngi thy gio t chc tt cc hot ng s phm? Cu 96: Uy tn, vai tr ca uy tn trong hot ng ca ngi thy gio? Cu 97: Nhng iu kin ch yu hnh thnh uy tn. Cu 98: M t chn dung tm l mt thy c gio li trong tm tr anh (ch) nhng n tng su sc v c v ti nng?

116

Cu 99: Hy a ra mt tnh hung s phm v cch x l ca mnh v tnh hung . Cu 100: Nu v d v mt hnh vi o c v t phn tch cu trc tm l ca hnh vi o c .

117

Phn th hai p n cu hi t lun ngn

Cu 1: Nhng lun im c bn ca thuyt tin nh v s pht trin tm l tr em: + S pht trin tm l l do cc tim nng sinh hc gy ra v con ngi c tim nng ngay t khi ra i. + Mi c im tm l chung hay c tnh cht c th u l tin nh, u c sn trong cc cu trc sinh hc. + S pht trin ch l qu trnh trng thnh, chn mui ca cc thuc tnh c sn v c quyt nh bng con ng di truyn ny. + Vi nhng thnh tu ca vi sinh hc pht hin ra c ch ca gen di truyn, mt s nh khoa hc nhn thy nhng thuc tnh ca nhn cch, nng lc cng c m ho, chng trnh ho trong cc trang b gen. V d: Nh di truyn hc ngi Anh S. Auerbac cho rng mi ngi bt u sng khi trong tay c cc trang b gen cng ging nh u th chi mt vn bi khi trong tay c cc qun bi... Nh tm l hc ngi M E. Toocai cho rng: T nhin ban cho mi ngi mt vn nht nh, gio dc cn phi lm bc l vn l vn g v s dng n bng phng tin tt nht.... + Gio dc ch l nhn t bn ngoi c kh nng tng nhanh hoc km hm qu trnh bc l nhng phm cht t nhin, b c ch bi tnh di truyn. Do , h cho rng s can thip vo qu trnh pht trin t nhin ca tr l tu tin, khng th tha th c. T nhng lun im nu trn cho thy thuyt tin nh c nhng sai lm ch yu l: + Tuyt i ho vai tr ca yu t bm sinh di truyn. + H thp vai tr ca gio dc. + Ph nhn tnh tch cc ca c nhn. Cu 2: Nhng ngi theo thuyt duy cm gii thch s pht trin tm l ca tr

118

ch bng nhng tc ng ca mi trng xung quanh: Tr em sinh ra nh t giy trng hay tm bng sch s. V vy, ngi ln mun v ln ci g th n nn th... (quan im ny bt ngun t Anh) Theo h, mi trng l nhn t tin nh s pht trin ca tr em. V th, mun nghin cu tm l con ngi ch cn phn tch cu trc mi trng ca h: mi trng xung quanh nh th no th nhn cch con ngi, c ch hnh vi s nh th . V d: bu th trn, ng th di Hay Gn mc th en, gn n th rng... Tuy nhin, mi trng c hiu mt cch siu hnh, h coi mi trng x hi l bt bin, quyt nh trc s phn con ngi. Con ngi c xem nh i tng th ng trc nh hng ca mi trng. Nhng sai lm ch yu, l: Tuyt i ho vai tr ca yu t mi trng. cao vai tr ca gio dc, coi gio dc l vn nng. Ph nhn tnh tch cc ca c nhn. Cu 3: Nhng ngi theo thuyt ny tnh ti tc ng ca c hai yu t (mi trng v di truyn) khi nghin cu s pht trin tm l ca tr em. Theo h, dng nh s tc ng qua li gia chng quyt nh trc tip qu trnh pht trin, trong di truyn gi vai tr quyt nh v mi trng l iu kin bin nhng c im tm l c nh sn thnh hin thc. S pht trin l s chn mui ca nhng nng lc, nhng nt tnh cch, nhng hng th v s thch... m tr sinh ra c di dng c sn hoc bt bin. Trong nhp v gii hn ca s pht trin l tin nh. Quan im khc cp ti nh hng ca mi trng i vi tc chn mui ca nng lc v nt tnh cch c truyn li cho tr (nh tm l hc V. Stecn). Nhng mi trng ch l gia nh ca tr, c xem nh l ci ring bit tch ri khi ton b i sng x hi. Tc ng ca mi trng cng nh nh hng ca yu t sinh vt (di truyn)

119

nh trc s pht trin ca tr, khng ph thuc vo hot ng s phm ca nh gio dc, vo tnh tch cc ngy cng tng ca tr. Cu 4: im chung gia thuyt hi t hai yu t, thuyt duy cm v thuyt tin nh v s pht trin tm l ca tr em, l: H u tha nhn c im tm l ca con ngi hoc l bt bin hoc l tin nh; hoc do tim nng sinh vt di truyn quyt nh; hoc l do nh hng ca mi trng bt bin. Cc tc gi ny nh gi khng ng vai tr ca gio dc. H xem xt s pht trin tr em mt cch tch ri v khng ph thuc vo nhng iu kin c th m trong qu trnh y din ra. Ph nhn tnh tch cc ring ca c nhn, coi thng nhng mu thun bin chng c hnh thnh trong qu trnh pht trin tm l ca c nhn; coi a tr l mt thc th t nhin, th ng, cam chu nh hng c tnh cht quyt nh ca yu t sinh vt hoc mi trng... Cu 5: Lun im c bn ca tm l hc duy vt bin chng v s pht trin tm l tr em: Nguyn l pht trin trong trit hc mcxt c vn dng xem xt s pht trin tm l tr em. Bn cht s pht trin tm l tr em khng phi ch l s tng trng hoc gim v s lng, m l qu trnh bin i v cht trong tm l. C th l: + S thay i v lng ca cc chc nng tm l dn n s thay i v cht v a n s hnh thnh ci mi mt cch nhy vt. + S pht trin tm l gn lin vi s xut hin nhng cu to tm l mi nhng thi k tui nht nh. V d: Nhu cu t lp ca tr ln ba, cm gic v s trng thnh ca bn thn tui thiu nin.... + Trong cc giai on pht trin khc nhau c s ci bin v cht lng ca cc qu trnh tm l v ton b nhn cch ca tr. S pht trin tm l tr em thc cht chnh l qu trnh lnh hi nn vn ho x hi ca loi ngi, l kt qu ca hot ng do chnh a tr tin

120

hnh trn nhng i tng do loi ngi to ra vi vai tr trung gian ca ngi ln.

Tm li, s pht trin tm l ca tr y bin ng v din ra cc k nhanh chng. l mt qu trnh khng phng lng, m c khng hong v c t bin. Hot ng ca chnh a tr di s hng dn ca ngi ln s lm tm l ca n c hnh thnh v pht trin. Cu 6: T quan im c bn ca tm l hc duy vt bin chng v s pht trin tm l tr em, c th rt ra mt s kt lun sau y: Mun hnh thnh v pht trin tm l ca tr cn phi ly hot ng ca chnh cc em lm c s. T chc i sng hot ng ca tr c ni dung phong ph, hnh thc a dng, c sc thu ht hp dn kch thch s tm ti sng to ca cc em. To tin v nhng iu kin thun li cho qu trnh xut hin nhng cu to tm l mi tr, c bit trong cng tc gio dc cn c nhng bin php gio dc ph hp vi c im la tui. T chc tt cc hot ng ch o trong tng thi k pht trin ca tr. Phi kt hp vi cc lc lng gio dc trong cng tc gio dc tr em... Cu 7: Vai tr ca yu t bm sinh di truyn i vi s pht trin tm l tr em theo quan im ca tm l hc duy vt bin chng: Cc nh tm l hc duy vt bin chng cng tha nhn rng tm l ch c th xy ra trn nn ca mt c s vt cht nht nh (mt c th ngi vi nhng c im bm sinh, di truyn nht nh). + Nhng c im c th l iu kin cn thit, l tin , l kh nng pht trin tm l. Khng c s pht trin c th bnh thng, khng c hot ng bnh thng ca no s khng c s pht trin tm l bnh thng. + Nhng c im c th c th quy nh con ng v phng thc khc nhau ca s pht trin cc thuc tnh tm l, c th nh hng ti tc v nh cao ca nhng thnh tu ca con ngi trong mt lnh vc no . Tuy nhin, nhng iu kin khng quyt nh trc s pht trin tm l, khng phi l ng lc ca s pht trin tm l. Nhng c im

121

 ch l kh nng ca s pht trin tm l. Kh nng c th tr thnh hin thc hay khng cn ph thuc vo mt t hp nhng yu t khc na. Tr phi sng v hot ng trong iu kin x hi tng ng th nhng kh nng mi tr thnh hin thc, tm l ca n mi c pht trin. Cu 8: Theo tm l hc mcxt, gio dc gi vai tr ch o i vi s pht trin tm l tr em, l qu trnh tc ng c mc ch, c thc, c k hoch ca th h trng thnh i vi th h tr nhm hnh thnh nhng phm cht nht nh ca c nhn, p ng c yu cu ca x hi. Gio dc nn c t chc cht ch s c kh nng: + Vch ra chiu hng cho s pht trin nhn cch v dn dt s hnh thnh, pht trin nhn cch ca hc sinh theo chiu hng . + Gio dc c th em li nhng ci m bm sinh, di truyn hoc mi trng t nhin khng th em li c. + Gio dc c th gip tr b p nhng thiu ht do khuyt tt hoc bnh tt em li. + Gio dc c th un nn nhng nt tm l xu c hnh thnh do nh hng t pht ca mi trng, nhn cch ca tr c pht trin tt p. + Gio dc c th i trc hin thc, gip tr pht trin nhanh hn thc t xung quanh. KLSP: Khi khng nh vai tr ch o ca gio dc i vi s pht trin tm l tr em cn ch : Tm l con ngi mang tnh ch th. Nhng tc ng ca iu kin bn ngoi lun b khc x thng qua lng knh ch quan. V vy, nhng hc sinh khc nhau c th c thi khc nhau trc cng mt yu cu ca gio vin. Con ngi l ch th ca hot ng, ca cc mi quan h giao tip. V vy, cn phi t chc cc dng hot ng ph hp vi tng i tng pht huy tnh tch cc, ch ng v sng to ca chnh bn thn ch th. Khi nghin cu tm l tr em, cn phi nghin cu mi trng tr sng v hot ng, c bit ch n hot ng ch o ca tng giai on la tui....

122

Cu 9: Theo tm l hc duy vt bin chng, hot ng ca chnh a tr c vai tr quyt nh i vi s pht trin tm l tr em: a tr khng t ln ln gia mi trng v cng khng th c c s pht trin tm l nu a tr sng tch ri vi mi trng x hi. Mun c s pht trin tm l, a tr phi ly li nhng kinh nghim x hi loi ngi c gi vo th gii i tng v bin n thnh kinh nghim ca bn thn.

Cch ly li khng c cch no khc l a tr phi tin hnh hot ng, bng cch lp li nhng chui thao tc m trc loi ngi th hin trong i tng. V vy, s pht trin tm l l kt qu hot ng ca chnh a tr vi nhng i tng do loi ngi sng to ra. Cu 10: kin v quan im Tr em l ngi ln thu nh li: y l quan nim sai lm v tr em. Ngay t khi ct ting khc cho i, a tr l mt con ngi, mt thnh vin ca x hi. Do , vic nui nng, dy d phi theo ng kiu ngi. Khi cho rng Tr em l ngi ln thu nh cng ng ngha vi vic khng nh mt a tr sinh ra bit i, bit ni, bit ci.... Nhng trn thc t mun c c nhng iu tr cn c mt qu trnh x hi ho lu di vi vai tr trung gian ca ngi ln. iu kin sng v hot ng ca cc th h con ngi cc thi k lch s khc nhau l rt khc nhau. Do vy, mi thi i s c tr em ca ring mnh. Cu 11: Quy lut chung v s pht trin tm l tr em bao gm: a. Tnh khng ng u ca s pht trin tm l: Cc chc nng tm l, cc nt tm l c nhn ca cc tr em khc nhau l khc nhau. Trong nhng iu kin bt k, thm ch ngay c trong nhng iu kin thun li nht th nhng biu hin tm l, nhng chc nng tm l khc

123

nhau... ca c nhn cng khng th pht trin nh nhau. C nhng thi k ti u i vi s pht trin mt hnh thc hot ng tm l no . S khc bit v s pht trin gia cc c nhn trong cng mt tui. b. Tnh ton vn ca tm l: Cng vi s pht trin, tm l con ngi cng c tnh trn vn, thng nht v bn vng. S pht trin tm l l s chuyn bin dn cc trng thi tm l thnh cc c im tm l c nhn. Tnh ton vn tm l ph thuc kh nhiu vo ng c ch o hnh vi ca tr. c. Tnh mm do v kh nng b tr: Da trn tnh mm do ca h thn kinh m tc ng gio dc c th lm thay i tm l tr em. Tnh mm do to ra kh nng b tr. Khi mt chc nng tm l sinh l no yu hoc thiu th cc chc nng tm l khc c tng cng pht trin mnh hn b p hot ng khng y ca chc nng yu hoc hng Ch : Nhng quy lut ch l mt xu th m s pht trin tm l ca tr c th xy ra, c sau so vi nh hng ca mi trng (trong c gio dc). S pht trin v ngay c tnh c o ca nhng xu th cng ph thuc vo iu kin sng ca tr em (trc ht l gio dc). Cu 12: Mi quan h gia dy hc, gio dc v s pht trin tm l tr em l mi quan h bin chng. Hai qu trnh ny khng phi l hai qu trnh din ra song song, m chng thng nht vi nhau, c quan h tng h vi nhau. S pht trin tm l tr em ch c th din ra mt cch tt p trong nhng iu kin ca gio dc v dy hc.

gi c vai tr ch o th gio dc v dy hc phi kch thch, dn dt s pht trin, i trc mt bc v n trc s pht trin. Gio dc v dy hc cng cn phi tnh n nhng c im v mc

124

 t c tr, tnh n c im la tui v nhng quy lut bn trong ca s pht trin tm l... Mun tm l tr pht trin ng hng rt cn c s t gio dc ca tr trong tt c cc thi k ca cuc i. Cu 13: Tiu ch phn chia cc giai on pht trin tm l tr em: + Nhng thay i c bn trong iu kin sng v hot ng. + Nhng thay i trong cu trc tm l. + S trng thnh v c th. * Bng phn chia cc giai on pht trin tm l tr em: Giai on La tui Thi k Hot ng ch o n ng phi hp vi Tui s sinh 0 - 2 thng tui phn x bm sinh, tc ng bt pht. Giao lu cm xc trc tip Tui hi nhi 2 - 12 thng vi ngi ln. Trc Hot ng vi vt, tui bt chc hnh ng s hc Tui vn tr 1 - 3 nm dng vt v tm hiu khm ph cc s vt xung quanh Vui chi ( trung tm l Tui mu gio 3 - 6 nm tr chi sm vai ) Tui hc Hc sinh tiu hc T 6 - 11,12 tui Hc tp sinh (nhi ng) Hc sinh THCS T 11,12 - 14,15 Hc tp v giao tip (thiu nin) tui nhm bn. Hc sinh THPT Hc tp, hnh thnh th T 14,15 - 17,18 (u tui thanh gii quan v nh hng tui nin) ngh nghip. Cu 14: Giai on pht trin tm l ch c ngha tng i l v: + Khi chuyn t la tui ny sang la tui khc bao gi cng xut hin nhng cu to tm l mi v cht cha tng c trong cc giai on la tui trc y. V d: Nhu cu t lp ca tr ln ba; cm gic v s trng thnh ca bn thn la tui thiu nin...

125

+ Nhng cu to tm l mi ny s ci t li v lm bin i chnh tin trnh pht trin. + Mi giai on pht trin c quyt nh bi mt t hp nhiu iu kin: iu kin sng v hot ng, c im cc mi quan h, kiu tri thc v phng thc lnh hi, c im v s pht trin c th Cu 15: Nhn xt v quan im ca nh tm l hc E. Toocai: + y l quan im sai lm v s pht trin tm l tr em (theo thuyt tin nh). + Theo ng, vn t nhin t ra gii hn cho s pht trin. Mt ln na quan im trn khng nh yu t bm sinh di truyn gi vai tr quyt nh i vi s pht trin tm l ca tr. + Mc d c cp ti vai tr ca gio dc, song theo ng gio dc ch c coi l yu t iu chnh, yu t th hin nhn t bt bin vn nht nh tr. + Quan im ny nh gi khng ng v vai tr ca gio dc, khng thy c tnh ch th v tnh tch cc trong hot ng ca tr. Cu 16: V tr, ngha ca la tui hc sinh THCS trong thi k pht trin ca tr em: La tui hc sinh THCS l la tui t 11,12 - 14,15 tui (hc t lp 6 - 9 THCS). y l thi k quan trng v phc tp trong qu trnh pht trin ca mi con ngi. Vi v tr c bit l thi k chuyn tip t tui th sang tui trng thnh mi c nhn, to nn ni dung c bn v s khc bit c th v mi mt: + S bin i c th khin thiu nin tr thnh ngi ln mt cch khch quan. + T thc pht trin mnh, hnh thnh thiu nin nng lc nh gi v t nh gi. + S thay i trong cc mi quan h (vi ngi ln - vi bn cng tui). + Hot ng hc tp v hot ng x hi ngy cng tr nn c ngha.

126

 Tnh tch cc x hi ca thiu nin pht trin mnh m nhm lnh hi v nhng chun mc x hi, nhm xy dng quan h tho ng vi bn b v thay i bn thn theo nhng nh v mc ch ring. Qu trnh hnh thnh ci mi thng ko di v thi gian; s pht trin tm l thiu nin din ra khng u v mi mt v khng ging nhau gia cc c nhn. Nguyn nhn ca s khc bit ny l do hon cnh sng v hot ng, tc dy th ca mi thiu nin l khc nhau. Chnh nguyn nhn ny quy nh nhng biu hin v khc bit cn bn trong s pht trin kha cnh ny hoc kha cnh khc thiu nin: + Yu t km hm s pht trin tnh ngi ln. + Yu t thc y tnh ngi ln. S pht trin tnh ngi ln din ra khc nhau hnh thnh nhng gi tr cuc sng c ni dung khc nhau tr. y l c s, phng hng chung ca s hnh thnh nhng quan im x hi v o c ca nhn cch. Cu 17: Phng hng pht trin tnh ngi ln la tui thiu nin c th xy ra theo cc hng sau: + i vi mt s em, tri thc sch v gip cho cc em hiu bit nhiu, nhng trong i sng th cc em cn nhiu hn ch, thiu kinh nghim thc tin. + Mt s em t quan tm n vic hc tp nh trng, coi trng vic giao tip vi ngi ln, vi bn b, chy theo mt thi trang... t ra mnh cng nh ngi ln. + Mt s em khng biu hin tnh ngi ln ra bn ngoi, nhng thc t ang rn luyn c nhng c tnh nh ngi ln nh dng cm, c lp..., nhng trong quan h vi bn khc gii th nh tr con. Mc d nhng hng pht trin tnh ngi ln nh trn l khc nhau, nhng chng u th hin mong mun tr thnh ngi ln ca thiu nin. V th hnh thnh tr nhng gi tr cuc sng c ni dung khc nhau. Cu 18: La tui thiu nin tn ti song song Va tnh tr con, va tnh ngi

127

ln l v: hon cnh sng v hot ng ca cc em thng c 2 mt: Yu t km hm s pht trin tnh ngi ln: + S chm lo v mi mt v s gio dc ca cha m, gia nh. + Hot ng hc tp l ch yu (ch o) nn thiu nin khng c nhng ngha v khc thng xuyn v nghim tc... Yu t thc y tnh ngi ln: + S pht trin mnh m v c th. + Ngun thng tin tr c tip xc ngy cng nhiu... + Mt s gia nh rn luyn cho tr sm c tnh t lp. Tt c nhng iu kin khc nhau ca cuc sng to ra s khc bit cn bn trong s pht trin nhng kha cnh khc nhau ca tnh ngi ln hc sinh THCS. Cu 19: S bin i v mt gii phu sinh l la tui hc sinh THCS: S pht trin c th ca thiu nin din ra mnh m nhng khng cn i: + S pht trin mnh m: hot ng ca cc tuyn ni tit to nhiu thay i trong c th tr, r rng nht l s nhy vt v chiu cao v s pht dc... + S pht trin khng cn i: h xng pht trin mnh hn h c, bn thn trong h xng pht trin cng khng u; h tim mch... Hot ng thn kinh cp cao cng c nhng im ring bit: + Qu trnh hng phn chim u th r rt, s c ch phn bit km i, hng phn mang tnh cht lan to. Do , thiu nin khng lm ch c cm xc, khng kim ch c nhng xc ng mnh... + Phn x c iu kin vi nhng tn hiu trc tip c hnh thnh nhanh hn l nhng phn x c iu kin vi nhng tn hiu t ng. Do , ngn ng ca thiu nin c s thay i: ni chm, ngi ni cu di, nn thng cc lc, nht gng.... Hin tng dy th nh du s trng thnh v mt sinh dc l yu t quan trng nht ca s pht trin c th tui thiu nin.

128

Cu 20: Nguyn nhn khin thiu nin d b ri vo tnh trng c ch hoc b kch ng mnh: + Cc qu trnh hng phn ca v no pht trin mnh v chim u th, cc qu trnh c ch c iu kin b suy gim. Do vy, nhiu thiu nin khng lm ch c cm xc ca mnh, khng kim ch c xc ng mnh... + H thn kinh ca thiu nin cha c kh nng chu ng nhng kch thch mnh, n iu, ko di. V vy, thng gy cho cc em tnh trng b c ch hoc ngc li khi xy ra tnh trng b kch ng mnh. + Ngoi ra vi s pht trin mnh m nhng khng cn i ca c th cng khin cc em chng mt, nhc u, mt mi... v cn hu u na. Nu ngi ln khng hiu c nhng tc ng khng ph hp s to ra s c ch hay kch ng ca cc em. + Do hon cnh sng v hot ng, nh hng ca yu t gio dc t gia nh, nh trng, x hi c bit l s nh hng t nhm bn ngoi nh trng. KLSP: T nhng c im trn, nh gio dc cn ch : + Phi c nhng bin php tc ng ph hp vi c im tm sinh l ca la tui, cn gip cc em mt cch kho lo, t nh cc em hiu ng vn v c th t mnh khc phc. + Phi hp cht ch cc lc lng gio dc gia nh, nh trng v x hi. c bit cn pht huy mt mnh ca bin php gio dc trong tp th v gio dc bng tp th.... Cu 21: T c im ch yu trong s pht dc ca la tui hc sinh THCS, c th rt ra kt lun s phm: + Cn phi gip hc sinh hiu rng s pht dc l mt hin tng bnh thng, din ra theo quy lut sinh hc cc em c th sn sng n nhn s kin mi m ny. + Hng dn cc em nh gi, bit km hm v nh gi bn nng ham mun ca mnh mt cch ng n, xy dng mi quan h lnh mnh vi bn khc gii,... + T chc nhng hot ng phong ph v hp dn li cun cc em trong

129

cuc sng tp th, chuyn dch nhng nhu cu ham mun sang nhng dng tch cc hn... Cu 22: a v ca thiu nin trong gia nh t nhiu c s thay i: + c gia nh xem nh mt thnh vin tch cc, c giao v c kh nng hon thnh mt s nhim v c th. + c tham gia bn bc mt s cng vic ca gia nh, quan tm n vic xy dng v bo v uy tn ca gia nh. + Cc em thc c v th mi ca mnh v th hin n mt cch tch cc. KLSP: + Cc bc cha m nn t chc lao ng gia nh v t giao vic ph hp cho thiu nin. + Khuyn khch tnh tch cc, ch ng, sng to cc em ng thi vi vic kim tra gip mt cch kho lo khi thy tht cn thit. + Nhng cng vic c a ra cho tr cn tnh n c im tm sinh l ca tr vi hiu qu ca cng tc gio dc... Cu 23: Nhng c im trong i sng nh trng ca hc sinh THCS: + Thay i v ni dung hc tp: S phong ph v tri thc tng mn hc lm cho khi lng tri thc ca thiu nin lnh hi ngy cng nhiu. Tm hiu bit ca cc em c m rng. + S thay i v phng php v hnh thc hc tp: hc nhiu b mn, mi b mn cng nh vi mi thy c s c nhng yu cu, phng php dy hc khc nhau... + Quan h vi thy c v bn b cng khc trc. + Thi t gic i vi vic hc tp tng ln r rt: * Khi nim hc tp c m rng, vt ra ngoi gii hn nh trng v chng trnh hc tp. * C thi la chn i vi mn hc. * Hnh thnh k nng t hc. Cu 24: Thiu nin thch lm cng tc x hi l v: + y l mi trng giao tip rng ln, c nhiu iu mi l v hp dn

130

khc vi nhng iu tr c tip xc trong mi trng gia nh v nh trng. i tng giao tip phn ln l nhng bn cng tui. + Tr c th hin mnh, c lm nhng iu mnh thch, c c lp, sng to, ch ng trong mi hnh vi hot ng ca mnh t chng trnh, k hoch, cch thc tin hnh... V kt qu hot ng c mi ngi nh gi khch quan. + c th hin tnh ngi ln thc s ca mnh m khng chu s gim st cht ch ca ngi ln. + c th nghim mnh, th nghim v nhng vic mnh c th lm v ngi khc, v bit hi sinh quyn li ca mnh cho ngi khc. + Tham gia hot ng x hi s gip tr hnh thnh nhng chun mc o dc v cc mi quan h x hi... KLSP: Ngi ln v cc nh gio dc cn t chc v khuyn khch ng vin thiu nin tham gia vo cc hot ng ny. Cn c s nh hng kim tra, theo di thng xuyn, gip tr hot ng c ni dung v ngha gio dc x hi cao. Cu 25: Khi ni n s khng hong trong s pht trin tm l la tui hc sinh THCS c rt nhiu quan im khc nhau: Quan im sinh vt ho (C. Khn; Z. Frt) cho rng, nhng c im t bin la tui hc sinh THCS l do nguyn nhn sinh vt. Nhng nh tm l hc, gio dc hc Lin X trc y (nhng nm 20 30) lm sng t s ph thuc nhn cch ca la tui hc sinh THCS vo nguyn nhn x hi. Cc nh nhn chng hc chng minh hon cnh c th ca cuc sng quyt nh: + Thi gian di hay ngn ca la tui ny; + C hay khng c cuc khng hong, s xung t, nhng kh khn ca la tui ny. + Bn cht ca s chuyn t tr con sang ngi ln.

131

T h cho rng bn cht t nhin trong con ngi khng c th mu thun vi x hi, bi v ci t nhin trong con ngi mang tnh cht x hi. V. I. Lnin phn tch v tr ca thiu nin trong x hi hin i v thi k xung t t tr con n ngi ln, ng cho rng la tui hc sinh THCS l tr con vn ng t nhm tr con sang nhm ngi ln. L. X. Vgtxki t vn cn xem xt nhng t chc mi c hnh thnh trong nhn cch ca la tui ny v lm r hon cnh x hi trong s pht trin ca n. Cu 26: c im hot ng hc tp ca hc sinh THCS: L hot ng ch o ca la tui hc sinh. ng c hc tp phong ph, a dng nhng cha bn vng. Ban u cha c k nng t hc, dn dn hnh thnh k nng t chc vic t hc. ngha ca hot ng hc tp dn dn c xem nh l hot ng c lp hng vo s tho mn nhu cu nhn thc ca bn thn. Thi i vi hc tp ca thiu nin l rt khc nhau: thi tch cc hay li bing, ch ng hay b ng, hng th i vi mn hc thng khng bn vng... Cu 27: Tr nh ca hc sinh THCS dn dn mang tnh cht ca nhng qu trnh c iu khin, iu chnh v c t chc: + Kh nng ghi nh v nh li c ch nh t ti trnh kh cao. + Thiu nin bit chn lc ni dung ghi nh v c nhiu tin b trong vic ghi nh ti liu tru tng. + C thc chn lc cch ghi nh v phng thc ghi nh. + Ghi nh my mc gim dn v ghi nh c ngha tng ln. Hn ch: Thiu nin cn tu tin trong ghi nh, cha hiu ng vic ghi nh my mc, coi l hc vt, coi thng vic ghi nh chnh xc nn nhiu nh ngha, nh l din t sai. Ngc li, mt s hc sinh hc vt l chnh, khng tm ra phng php ghi nh. KLSP: + Gio vin cn khuyn khch kh nng din t hiu theo ngn ng

132

ca hc sinh. Hn ch nhng bi kim tra di dng i hi ghi nh ni dung mt cch my mc. + i vi hc sinh c xu th hc vt, khi kim tra nn chn nhng vn i hi kh nng khi qut, suy lun v t duy. Cu 28: Ch ca hc sinh THCS tn ti mt s mu thun nht nh: + Ch c ch nh ca cc em pht trin r nt, song nhng n tng v rung ng mnh m phong ph thiu nin khin cho s ch ca cc em khng bn vng. + Ch ca cc em c tnh la chn, nhng s la chn li ph thuc vo tnh cht ca i tng v hng th ca cc em. + Khi lng ch v kh nng ch ca cc em tng ln r rt. KLSP: Gio vin cn ch n hnh thc, tc phong v trang phc ca mnh trc mi gi ln lp. Trong ging dy, gio vin cn kt hp nhiu hnh thc t chc khc nhau, s dng hiu qu dng dy hc, kch thch tnh tch cc, to hng th cho thiu nin i vi cc mn hc.

Cu 29: T duy ca thiu nin c nhng chuyn bin cn bn: + T duy ni chung, t duy tru tng ni ring pht trin mnh l mt c im c bn ca hot ng t duy thiu nin. + Thnh phn t duy hnh tng c th vn tip tc pht trin v gi vai tr quan trng trong cu trc t duy. + Tuy nhin, mc v cht lng t duy tru tng khng c hnh thnh nh nhau mi thiu nin. + Tnh ph phn ca t duy pht trin, cc em bit lp lun v gii quyt vn mt cch c cn c. KLSP: Pht trin t duy tru tng cho thiu nin, lm c s cho vic lnh hi khi

133

nim khoa hc. Ch dn cho cc em nhng bin php rn luyn kh nng suy ngh c tnh ph phn v c lp. Cu 30: S hnh thnh kiu quan h gia thiu nin vi ngi ln: Nhu cu m rng quan h vi ngi ln v mong mun ngi ln quan h vi mnh mt cch bnh ng: Mong mun hn ch quyn hn ca ngi ln, m rng quyn hn ca bn thn. Nhu cu c ngi ln tha nhn n l ngi ln v a n vn quyn hn ca ngi ln v cc em trong quan h vi nhau. Mong mun ngi ln tn trng nhn cch, phm gi, tin tng v m rng tnh c lp ca cc em. Thiu nin bt u c nhng hnh thc chng i vi nhng yu cu m trc y n vn thc hin mt cch t nguyn, c xem nh l phng tin thay i kiu quan h c bng kiu quan h mi Cu 31: Nguyn nhn dn n xung t gia thiu nin vi ngi ln: Ngi ln khng thay i thi i vi thiu nin v cho rng: + Thiu nin cn l hc sinh nn ph thuc vo cha m v kinh t. + Cha m vn gi vai tr gio dc i vi cc em. + Bn thn cc em cn nhng nt tr con trn khun mt, dng dp, hnh vi, trong tnh cch... Ngi ln nhn thy vic tng quyn hn v tnh c lp cho thiu nin l khng hp l. Mt s cha m mc d rt tn trng v to iu kin c lp cho thiu nin nhng khng th t b thi quen chm sc, iu khin t m sinh hot ca cc em. Nhng hnh vi tng ng ny sinh tr: xa lnh ngi ln, khng tin tng ngi ln, cho rng ngi ln khng hiu cc em v khng chu hiu cc em, kh chu mt cch c thc vi nhng yu cu, nh gi, nhn xt ca ngi ln. Tc ng gio dc ca ngi ln i vi cc em b gim st.

134

KLSP: Ngi ln phi xy dng c mi quan h vi thiu nin trn c s tn trng v bnh ng, tin tng v gip ln nhau. S hp tc ny cho php ngi ln t cc em vo v tr mi - v tr ca ngi gip vic v ngi bn trong nhng cng vic khc nhau. ng thi, bn thn ngi ln phi thc s gng mu v l ngi bn tin cy ca cc em. Cu 32: Giao tip ca hc sinh THCS vi bn b cng tui c nhng c im sau y: Nhu cu giao tip vi bn pht trin mnh l mt c im quan trng tui thiu nin. Phm vi: Ban u rng nhng cha bn vng, dn dn thiu nin gn b trong mt phm vi hp hn - nhm bn. Quan h vi bn ca thiu nin phong ph v phc tp hn, a dng hn nhiu so vi hc sinh tiu hc: + Quan h c s la chn mc gn gi, thn tnh. + Thiu nin coi bn l quan h ring ca c nhn v c quyn c lp trong quan h vi bn, khng mun ngi ln can thip vo chuyn bn b ca mnh . + Nhu cu giao tip vi bn ln n ni vt ln trn c hot ng hc tp, sao nhng giao tip vi ngi thn. Ni dung giao tip: nhng nhn xt, bn khon v dng v bn ngoi, tnh cm ngh tm t ca bn thn, quan h ca mnh vi ngi khc v c quan h ca mi ngi vi nhau... B lut tnh bn l c s xy dng tnh bn la tui thiu nin. Giao tip vi bn c ngha ln i vi s pht trin nhn cch thiu nin. Cu 33: Nhng c im ni bt trong tnh bn ca la tui thiu nin: Cc em rt coi trng nhng phm cht ca tnh bn nh tn trng, thng thn, hiu bit, tin cy, gi b mt cho nhau v sn sng gip ln nhau v

135

coi nh mt b lut trong tnh bn. Tuy nhin, i khi thiu nin khng hiu ng v biu hin ca cc phm cht ny, do vy nh gi khng ng hnh vi, thi ca bn. Mong mun c bn b tha nhn v tn trng l nhu cu quan trng nht trong i sng tinh thn v tnh cm ca thiu nin. Gio dc ln nhau l mt nt c th trong quan h vi bn ca cc em. Thiu nin c nhng rung cm nng n nu quan h ca cc em vi bn c s bt ho, thiu thn bn thn hoc tnh cm b ph v. S ln n chn thnh v thng thn ca tp th, s ty chay ca bn b... s l nhng tnh hung rt kh chu vi thiu nin. iu ny s to hai xu hng: Mt l, thiu nin s sa cha khuyt im ca bn thn. Hai l, thc y cc em tm kim bn b ngoi nh trng. Cu 34: Giao tip vi bn khc gii la tui thiu nin c nhng c im sau: T thc pht trin mnh m khin thiu nin nhanh chng nhn thc c c dim gii tnh ca mnh. Thiu nin bt u biu hin quan tm ln nhau, a thch nhau do quan tm n v ngoi ca mnh: + i vi nam gii, lc u cn c tnh cht tn mn, biu hin bng phng thc c th ca tr con nh x y, tru chc cc bn n... + N gii tuy khng hi lng v nhng hnh vi ca cc em nam, nhng cc em thc c ng c ca nhng hnh vi nn khng bc tc, gin di.

+ V sau quan h ny c thay i, xut hin tnh ngng ngng, nht nht, e thn,... thm ch c che giu bng thi th , gi to, khinh b i vi ngi khc gii. Xut hin cc nhm hn hp (nam v n), hng th vi ngi bn hc khc gii c ngha khng nh i vi s pht trin nhn cch ca cc em. y l mt ng lc t hon thin bn thn ca tng thiu nin. Quan h vi bn khc gii cng c th dn n vic ua i, chi bi,

136

u c b phn tn, kt qu hc tp v cng tc b gim st. KLSP: Ngi lm cng tc gio dc cn phi kho lo, t nh khi gii quyt vn ny. Khng nn can thip th bo, dng cc bin php bo lc, p t i vi cc em. Nn t chc cc hot ng tp th phong ph, hp dn gip tr hiu bit nhau v xy dng nhng tnh bn v t, trong sng, gip nhau trong hc tp v tu dng. Cu 35: c im ni bt trong t thc ca thiu nin: La tui thiu nin xut hin nhu cu quan tm n ni tm ca mnh, n nhng phm cht nhn cch, xut hin nhu cu t nh gi so snh mnh vi ngi khc. V ni dung: khng phi ton b nhng phm cht nhn cch u c ch cng mt lc: + Bt u t s nhn thc hnh vi ca bn thn. + Tip theo l nhng phm cht o c, tnh cch v nng lc ca bn thn trong cc lnh vc khc nhau. + Cui cng l nhng phm cht phc tp th hin mi quan h nhiu mt ca nhn cch. V cch thc: ban u, thiu nin cn da vo nh gi ca nhng ngi gn gi, c uy tn i vi cc em. Sau dn dn hnh thnh khuynh hng c lp phn tch v nh gi bn thn. c im quan trng trong t thc ca la tui ny l s mu thun gia nhu cu tm hiu bn thn vi k nng phn tch tnh ng n nhng biu hin nhn cch cha pht trin y . iu ny dn n nhng xung t do mu thun gia mc k vng ca cc em vi a v thc t trong tp th, mu thun gia thi ca cc em vi bn thn, vi nhng phm cht nhn cch ca mnh v thi ca cc em vi ngi ln, vi bn cng tui. ngha quyt nh nht n s pht trin t thc la tui hc

137

sinh THCS l cuc sng tp th ca cc em. T thc pht trin c vai tr thc y thiu nin bc vo mt giai on mi, cc em khng ch l khch th ca hot ng gio dc m cn l ch th ca hot ng t gio dc. Cu 36: Nhng c im ni bt trong tnh cm ca hc sinh THCS: Tnh cm ca hc sinh THCS su sc v phc tp hn cc em hc sinh tiu hc. D xc ng, d b kch ng, tnh cm mang tnh bng bt, vui bun chuyn ho d dng... Tnh d kch ng i khi dn n nhng xc ng rt mnh m nh vui qu trn, bun r, lc qu hng say, khi th qu chn nn... Trong tnh cm ca thiu nin i khi tn ti nhng mu thun. V d: i vi em nh ny th yu thng qu mn, nhng vi em nh khc th do nt, tru chc... Vi ngi gi khi th tn tnh gip , nhng c lc li tru chc, lm tr... Tnh cm ca thiu nin bt u bit phc tng l tr. y l la tui pht trin mnh m tnh cm o c, tnh cm bn b v tp th. Cu 37: S pht trin c th la tui u thanh nin: L thi k pht trin tng i m v mt sinh l: + Nhp tng trng v chiu cao v trng lng chm li. + Sc mnh c bp tng nhanh, lc ca em trai khi 16 tui gn gp 2 ln so vi khi tui 12. + Cu trc bn trong ca no tr nn phc tp, cc chc nng ca no pht trin, to tin vt cht cho hot ng phn tch, tng hp... ca v bn cu i no trong qu trnh hc tp. + Hot ng ca cc tuyn ni tit tr nn bnh thng, s khng cn i ca h tim mch cng mt dn. Nhn chung, thanh nin l thi k t c s trng thnh v th lc, l la tui c c th pht trin cn i, kho p. Cu 38: V tr trong gia nh v x hi ca la tui u thanh nin c

138

nhng thay i c bn: Hot ng ca thanh nin ngy cng phong ph nn vai tr x hi v hng th x hi ca cc em khng ch m rng v s lng, phm vi m cn bin i v c cht lng. thanh nin ngy cng xut hin nhiu vai tr ca ngi ln v h thc hin cc vai tr ngy cng c tnh c lp v tinh thn trch nhim cao hn. Trong gia nh, thanh nin c nhiu quyn li v trch nhim ca ngi ln, c trao i bn bc mt s cng vic trong gia nh, bit quan tm n nhiu mt ca i sng. Ngoi x hi: + 14 tui gia nhp on TNCSHCM, tham gia cng tc tp th, cng tc x hi vi tinh thn c lp v trch nhim cao. + 18 tui c quyn v ngha v ca ngi cng dn, thanh nin bt u suy ngh v vic la chn ngh nghip. V tr khng xc nh ca thanh nin l mt tt yu khch quan. Tnh cht v nhng yu cu ra cho thanh nin c phn nh mt cch c o trong tm l ca cc em. Cu 39: c im hot ng hc tp ca la tui u thanh nin: Ni dung hc tp ngy cng nhiu, i su vo nhng tri thc c bn, nhng quy lut ca cc b mn khoa hc. i hi hc sinh c tnh nng ng, tnh c lp mc cao, pht trin t duy l lun. Nhu cu tri thc tng ln, ng c hc tp gn lin vi ng c thc tin, ng c nhn thc sau mi n cc ng c c th khc... Thi c thc i vi vic hc tp ngy cng pht trin. iu ny pht trin tnh ch nh ca cc qu trnh nhn thc v nng lc iu khin bn thn ca hc sinh trong hc tp. Thi i vi mn hc tr nn c tnh la chn, hnh thnh hng th hc tp gn lin vi khuynh hng ngh nghip.

139

 Hn ch: Hin tng hc lch, hc t ca hc sinh THPT. Cu 40: Nhng c im ni bt trong s pht trin tr tu ca hc sinh THPT: Tnh ch nh c pht trin mnh tt c cc qu trnh nhn thc: Tri gic c mc ch t ti mc rt cao. Quan st tr nn c mc ch, c h thng ton din, chu s iu khin ca h thng tn hiu th hai, khng tch ri khi t duy ngn ng. Ghi nh c ch nh gi vai tr ch o, vai tr ca ghi nh lgc tru tng, ghi nh ngha ngy mt tng, to c tm th phn ho trong ghi nh. Ch ca thanh nin cng c tnh la chn, ch c ch nh tng ln. Nng lc di chuyn v phn phi ch cng c pht trin v hon thin mt cch r rt. Thanh nin hc sinh c kh nng t duy l lun, t duy tru tng mt cch c lp, sng to. T duy cht ch, c cn c v nht qun hn, tnh ph phn ca t duy pht trin. Tuy nhin, mc t duy c trng ca la tui cha nhiu. Cu 41: T thc ca la tui u thanh nin: Nhu cu t thc c pht trin mnh m. Hnh nh thn th l mt thnh t quan trng trong s t thc ca thanh nin mi ln. T thc l mt qu trnh lu di v tri qua nhng mc khc nhau. Qu trnh pht trin t thc din ra mnh m, si ni v c tnh cht c th: Nhu cu tm hiu, nh gi nhng c im tm l ca mnh theo quan im v mc ch cuc sng v hoi bo ca bn thn. S t thc ca thanh nin xut pht t yu cu ca cuc sng v hot ng. Ni dung ca t thc kh phc tp, cc em khng ch nhn thc ci ti trong hin ti m cn nhn thc v tr x hi ca mnh trong tng lai. Thanh nin khng ch c nhu cu nh gi m cn c kh nng nh gi su sc v nhng phm cht, mt mnh, mt yu ca nhng ngi cng sng

140

v ca chnh mnh. ng thi cc em c khuynh hng c lp trong vic phn tch, nh gi bn thn... Nhu cu t gio dc ca thanh nin hc sinh cng c pht trin. Cu 42: So snh t thc ca la tui u thanh nin v la tui thiu nin: Nu la tui thiu nin bt u xut hin nhu cu t nh gi, so snh mnh vi ngi khc th thanh nin mi ln nhu cu ny pht trin mnh m. Nu t tui thiu nin cc em bt u tri gic nhng c im c th mt cch hon ton mi th la tui thanh nin hnh nh thn th l mt thnh t quan trng trong t thc ca cc em. Nu nh thiu nin, ban u s nh gi ca cc em cn ph thuc vo ngi khc, sau mi hnh thnh kh nng t nh gi v bn thn th la tui thanh nin, cc em c nhu cu tm hiu nh gi theo quan im ca ring mnh. Thanh nin khng ch nhn thc ci ti ca mnh trong hin ti nh thiu nin, m cn nhn thc v v tr ca mnh trong x hi, trong tng lai. Thiu nin hiu r mnh c nhng phm cht nhn cch v bc l r chng. Thanh nin c th hiu r nhng phm cht phc tp, biu hin nhng quan h nhiu mt ca nhn cch. Thiu nin kh c th thc cng mt lc ton b nhng nt tnh cch. Thanh nin c kh nng nh gi ton b nhng thuc tnh nhn cch ca bn thn. Thanh nin khng ch c nhu cu nh gi, m cn c kh nng nh gi su sc hn v tt hn thiu nin v nhng phm cht, mt mnh, mt yu ca nhng ngi xung quanh... Cu 43: S hnh thnh th gii quan la tui u thanh nin: Tui thanh nin l la tui quyt nh ca s hnh thnh th gii quan bi y l la tui c y iu kin v mt tr tu, nhn cch v x hi hnh thnh h thng quan im ring. S hnh thnh th gii quan c th hin tnh tch cc nhn thc: + Ch s u tin l s pht trin ca hng th nhn thc vi nhng vn

141

 thuc nguyn tc chung nht ca v tr, nhng quy lut ph bin ca t nhin, x hi v s tn ti ca x hi loi ngi... + Thanh nin quan tm nhiu nht v cc vn c lin quan n con ngi, vai tr ca con ngi trong lch s, quan h gia con ngi v x hi, gia quyn li v ngha v, gia ngha v v tnh cm. + ngha cuc sng chim v tr trung tm trong suy ngh ca cc em. V vy, cc em c khuynh hng sng mt cuc sng tch cc v x hi, mun mang li li ch cho ngi khc, quan tm n i sng tinh thn nhiu hn phc li vt cht. Vn la chn v tr x hi trong tng lai cho bn thn v cc phng thc t n v tr x hi - Xc nh ng i m trc ht l vn nh hng ngh nghip. Cu 44: Tui u thanh nin l la tui mang tnh tp th cao nht: Giao tip vi bn chim v tr ln hn hn so vi ngi ln tui hoc nh tui hn. Hon cnh giao tip t do, bnh ng to iu kin trong vic pht trin nhu cu, s thch thanh nin. iu quan trng i vi cc em l c sinh hot vi bn cng tui, l cm thy mnh cn cho nhm, c uy tn v v tr nht nh trong nhm. S m rng phm vi giao tip v s phc tp ho hot ng ring ca thanh nin khin cho s lng nhm quy chiu tng ln r rt. Vic tham gia vo nhiu nhm s dn n nhng s khc nhau nht nh v c th c xung t v vai tr nu c nhn phi la chn cc vai tr khc nhau. Trong gio dc cn ch n nh hng ca nhm v hi t pht ngoi nh trng... Cu 45: c im ni bt trong tnh cm ca hc sinh THPT: Nhu cu tnh bn tm tnh tng ln r rt. Trong quan h vi bn, cc em c yu cu cao hn ng thi cng nhy cm hn: khng ch c kh nng xc cm thn tnh, m cn c kh nng ng cm.

142

 Tnh bn ca thanh nin rt bn vng, c th vt qua mi th thch v c th ko di sut cuc i. Thanh nin thng l tng ho tnh bn, h ngh v mong mun v bn thng vt qu thc t bn. Quan nim ca thanh nin v tnh bn v mc thn tnh trong tnh bn c s khc nhau. Nguyn nhn kt bn cng rt phong ph. Quan h nam n c tch cc ho mt cch r rt. Phm vi quan h bn b c m rng. Nhu cu v tnh bn vi bn khc gii c tng cng. Xut hin nhu cu chn chnh v tnh yu v tnh cm su sc. Cu 46: Mi tnh u ca la tui u thanh nin c c im: l mt trng thi mi m, nhng rt t nhin trong i sng tnh cm ca thanh nin mi ln. Tnh cm trong sng, hn nhin, giu cm xc v kh chn thnh. V vy, n c th tr thnh ng lc thc y cc em hon thin bn thn. Tuy nhin, tnh yu mi ny cng c th pht trin theo chiu hng tiu cc (tnh cm khng c p li, hoc c nhng hng th rung ng khng hon ton lnh mnh) c th khin cc em b phn tn, sao nhng trong hc tp. KLSP: Ngi lm cng tc gio dc cn phi thy y l nhng hin tng ph hp vi quy lut pht trin. Trong bt c trng hp no cng khng c can thip th bo vo tnh cm thn thit ny ca cc em. Cn c thi t nh v trn trng vi tnh cm ny, ng thi hng ngh lc, s ch ... ca cc em vo hot ng tp th. Cu 47: S la chn ngh nghip ca hc sinh THPT c nhng c im: La chn ngh tr thnh cng vic khn thit i vi mi hc sinh THPT. Vic chn ngh bao gm hai thnh t: ngh c th v trnh chuyn mn ca ngh. S hiu bit v nhng thng tin v ngh cn phin din v cha y

143

. Cng tc hng nghip ca nh trng, on th cn nhiu hn ch. Thanh nin hc sinh thng chn ngh theo s thch, kh nng ca bn thn vi yu cu ngh nghip, ngha x hi ca ngh, hoc do nh hng ca cc bc cha m... Tuy nhin hin nay hc sinh THPT thng nh hng mt cch phin din vo vic hc tp i hc, dn n hin tng mt cn i trong o to ngnh ngh, ngun nhn lc v th trng lao ng trong x hi. V vy, cng tc gio dc hng nghip c vai tr rt ln trong vic la chn ngh nghip v v tr x hi trong tng lai ca cc em... Cu 48: Trong cng tc gio dc hc sinh THPT, ngi ln cn ch : Xy dng tt mi quan h gia thanh nin vi ngi ln: quan h bnh ng, tn trng ln nhau, tin tng, hiu bit v chia s... Pht huy tnh tch cc, ch ng, sng to trong hot ng ca thanh nin, to iu kin nng cao tinh thn trch nhim ca h. Khng quyt nh v khng lm thay, ngi ln cn gip , t chc thanh nin mt cch kho lo, t nh, li cun hc sinh tham gia mt cch tch cc, kch thch s t gio dc v gio dc ln nhau ca cc em. Cu 49: So snh c im tnh bn ca la tui thiu nin v u thanh nin: i tng giao tip cng hng ti bn cng tui. Phm vi giao tip ca thiu nin ban u cn rng, sau mi i vo phm vi hp hn l nhm bn. Cn thanh nin, nhu cu v tnh bn tm tnh c tng ln r rt Tnh bn bt u su sc t tui thiu nin, nhng bc sang tui thanh nin, tnh bn ca cc em tr nn su sc hn nhiu. Thiu nin v thanh nin u c yu cu cao trong tnh bn, nhng trong quan h vi bn thanh nin cng nhy cm hn: khng ch c kh nng xc cm chn tnh m cn c kh nng p ng li xc cm ca ngi khc. Tnh bn ca thanh nin c th vt qua mi th thch v c th ko di sut c cuc i.

144

Cu 50: Ni dung c bn ca thuyt lin tng trong dy hc: Thuyt lin tng cho rng s lnh hi kinh nghim x hi thc cht l lnh hi cc lin tng. S nh li mt s s vt, hin tng no thng dn n s nh li mt s s vt hay hin tng khc gi l lin tng. V vy, trong dy hc mun hnh thnh khi nim, quy lut... phi da vo cc lin tng. Cc loi lin tng: + Lin tng khu vc. + Lin tng bit h. + Lin tng ni h. + Lin tng lin mn. Nhng u im v hn ch: + u im: Phn loi c cc lin tng hnh thnh trong thc, trong vn hiu bit. Thy c mi lin quan gia cc lin tng. + Hn ch: Cha vch ra c cc c ch, cc giai on hnh thnh lin tng nh th no. Khng nh gi ng vai tr ca ch th trong s hnh thnh cc lin tng. Cu 51: a/ Ni dung c bn ca thuyt hnh vi: Ngi sng lp l J. Oatsn (1878 - 1958). Tm l hc hnh vi ch trng khng m t hay ging gii cc trng thi thc, m ch nghin cu nhng ng x hay hnh vi ca c th. Hnh vi c hiu l tng s cc c ng b ngoi c ny sinh c th, nhm p li mt kch thch no . Ton b hnh vi, phn ng ca con ngi v ng vt phn nh bng cng thc : S R (Kch thch phn ng).

iu kin ho trong thuyt hnh vi ng vai tr quan trng trong vic rn luyn, gio dc v hnh thnh nhn cch.

145

b/ Nhn xt: Thuyt hnh vi c nhng ng gp to ln cho tm l hc: + Xc nh c phm tr c bn trong nghin cu tm l: phm tr hnh vi vi t cch l biu hin ca tm l, thc v t xy dng c phng php khch quan trong nghin cu tm l hc. + Tm ra c ch, cu trc ca s lnh hi, trong xc nh r vai tr chc nng ca kch thch (xem nh u vo) v p ng (xem nh u ra). Hn ch: + Khng cp ng mc hot ng t gic ca con ngi. + Ph nhn s gia cng tr tu ca ch th nhn thc. Cu 52: c im c bn ca thuyt hot ng: Hot ng l mi quan h qua li gia khch th v ch th, kt qu l to ra sn phm kp. Hot ng l phng thc tn ti ca con ngi trong x hi; hot ng l ni ny sinh tm l v cng l ni tm l vn hnh. Hot ng bao gm hai qu trnh: + Qu trnh i tng ho (xut tm) + Qu trnh ch th ho (nhp tm) Hot ng c nhng c im c bn sau: + Tnh i tng. + Tnh ch th. + Tnh mc ch. + Tnh gin tip. Tm l, thc v nhn cch c bc l, hnh thnh v pht trin trong hot ng. Cu 53: Nhng nguyn tc vn dng l thuyt hot ng vo dy hc: Tm l cng nh thc c ny sinh, hnh thnh v pht trin trong hot ng v thng qua hot ng.

146

 Hot ng va to ra tm l, va s dng tm l lm khu trung gian ca hot ng tc ng vo i tng - nguyn tc thng nht thc v hot ng. Tt c cc qu trnh tm l, cc chc nng tm l k c thc nhn cch phi c nghin cu trong cu trc hot ng. Theo l thuyt hot ng, cuc i con ngi l mt dng hot ng trong c hot ng dy v hc. Hot ng dy v hot ng hc cng thc hin theo c ch di sn x hi: th h trc truyn li nhng kinh nghim x hi lch s cho th h sau, ng thi th h sau lnh hi v tip tc pht huy, pht trin. Vn dng phng php tip cn hot ng vo dy hc, trc ht l phi cho c thy v tr u thc s tr thnh ch th ca hot ng dy v hc t ch cui cng l hnh thnh pht trin nhn cch th h tr. Cu 54: a/ Hot ng dy l hot ng chuyn bit ca ngi ln (ngi c o to ngh dy hc) t chc v iu khin hot ng hc ca tr, nhm gip chng lnh hi nn vn ho x hi, to ra s pht trin tm l, hnh thnh nhn cch. b/ Mc ch ca hot ng dy l gip tr lnh hi nn vn ho - x hi, to ra s pht trin tm l, hnh thnh nhn cch. Cu 55: Bn cht ca hot ng dy: Thy gio l ch th ca hot ng dy. Chc nng ca thy trong hot ng ny l khng lm nhim v sng to ra tri thc mi, cng khng lm nhim v ti to tri thc c m nhim v ch yu, c trng l t chc qu trnh ti to ny tr. Khi tin hnh hot ng dy, thy gio khng lm nhim v pht trin chnh mnh m nhm t chc ti to nn vn ho - x hi, nhm to ra ci mi trong tm l hc sinh. Vn ct li trong hot ng dy hc l phi to ra c tnh tch cc trong hot ng ca hc sinh, lm cho cc em va thc c i tng cn chim lnh, va bit cch chim lnh c i tng. Chnh tnh tch cc ny

147

ca hc sinh trong hot ng hc quyt nh cht lng hc tp. Hot ng dy ca thy c mi quan h bin chng vi hot ng hc ca tr hp thnh hot ng dy hc, trong ngi dy thc hin chc nng t chc iu khin hot ng hc, tr c chc nng hnh ng tch cc lnh hi kinh nghim x hi bin thnh kinh nghim bn thn, to ra s pht trin tm l. Cu 56: a. Vic nm c tri thc, hnh thnh k nng, k xo cng nh cc phng thc hnh vi khc thng qua vic thc hin mt hot ng khc trong cuc sng hng ngy gi l hc mt cch ngu nhin. b. Kt qu ca cch hc ny l: Nhng kinh nghim lnh hi c khng trng hp vi nhng mc ch trc tip ca chnh hot ng hay hnh vi. Ch lnh hi c nhng g lin quan trc tip vi cc nhu cu, hng th, cc nhim v trc mt, cn nhng ci khc th b qua. Ch mang li nhng tri thc tin khoa hc, c tnh cht ngu nhin, ri rc v khng h thng. Ch hnh thnh nhng nng lc thc tin do kinh nghim hng ngy trc tip mang li. Cu 57: a. Hot ng hc l hot ng c th ca con ngi, c iu khin bi mc ch t gic l lnh hi nhng tri thc, k nng, k xo mi, nhng hnh thc hnh vi v nhng dng hot ng nht nh. b. Bn cht ca hot ng hc: i tng ca hot ng hc l tri thc v nhng k nng, k xo tng ng vi n. Hot ng hc l hot ng hng vo s thay i chnh mnh. Hot ng hc l hot ng c iu khin mt cch c thc, nhm tip thu tri thc, k nng, k xo. Hot ng hc khng ch hng vo vic tip thu nhng tri thc, k nng, k xo mi m cn hng vo vic tip thu c nhng tri thc ca chnh

148

bn thn hot ng (phng php ginh tri thc - cch hc). Hot ng hc l hot ng ch o ca hc sinh. Cu 58: - Nguyn vng hon thin tri thc c hin thn i tng hot ng, c gi l ng c hon thin tri thc. Biu hin ca ng c ny l hc sinh c lng khao kht m rng tri thc, mong mun c nhiu hiu bit, say m trong qu trnh gii quyt cc nhim v hc tp. c im ca loi ng c ny l: + Khng cha ng xung t bn trong. + Ch th khng c nhng cng thng tm l. + L loi ng c ti u theo quan im s phm.

KLSP: ng c khng c sn, khng p t, m phi c hnh thnh dn trong qu trnh hc sinh i su chim lnh i tng hc tp di vai tr t chc, iu khin ca thy gio. Lm ny sinh nhu cu nhn thc cc em thng qua nhng hnh thc t chc dy hc hp dn, li cun s tham gia tch cc ca hc sinh, hnh thnh hng th, to ra nim say m ca cc em trong hot ng... Cu 59: Trng hp nhng mi quan h ca c nhn c hin thn i tng hc tp c gi l ng c quan h x hi. Biu hin: Hc sinh cng say sa hc tp, nhng s say sa v sc hp dn li cun ca mt ci khc bn ngoi mc ch trc tip ca vic hc tp. c im ca ng c quan h x hi: + mt mc no mang tnh cht cng bch v c lc xut hin nh l mt vt cn cn khc phc trn con ng i ti mc ch c bn. + Gn lin vi s cng thng tm l, i hi nhng n lc bn trong, i khi c s u tranh vi chnh bn thn mnh. KLSP:

149

 ng c khng c sn, khng p t, m phi c hnh thnh dn trong qu trnh hc sinh i su chim lnh i tng hc tp di vai tr t chc, iu khin ca thy gio. Lm ny sinh nhu cu nhn thc cc em thng qua nhng hnh thc t chc dy hc hp dn, li cun s tham gia tch cc ca hc sinh, hnh thnh hng th, to ra nim say m ca cc em trong hot ng... Cu 60: hnh thnh ng c hon thin tri thc cho hc sinh, cn ch : Lm ny sinh nhu cu ca cc em i vi cc tri thc khoa hc. Ngi thy lun sng to trong vic t chc cho hc sinh t pht hin ra nhng iu mi l v nhng tri thc mi. Phi lm cho nhu cu ca cc em gn lin vi cc mt khc ca hot ng hc tp: mc ch, qu trnh hay kt qu. Phi c nhng bin php tc ng ph hp vi tng i tng hc sinh c kh nng khi dy tim nng ca chng. Pht huy ti a cc mt mnh: tnh tch cc, ch ng, sng to ca cc em. Cu 61: a. Mi khi nim ca mi mn hc th hin trong tng tit, tng bi l nhng mc ch ca hot ng hc tp. Mc ch ny ch bt u hnh thnh khi ch th bt tay vo thc hin hnh ng hc tp. Khi ch th xm nhp vo i tng, ni dung mc ch xut hin s nh hng cho hnh ng qua ch th chim lnh c nng lc mi, tri thc mi. Trong qu trnh chim lnh i tng hc tp lun c s chuyn ho gia mc ch v phng tin. Mc ch cui cng c hnh thnh mt cch tt yu trong tin trnh thc hin mt h thng cc hnh ng hc tp. b. Mun hnh thnh mc ch hc tp cho hc sinh phi ly hnh ng hc tp ca cc em lm c s. Thng qua vic thm nhp vo i tng, hc sinh s nm c nhng du hiu bn cht, nhng mi quan h bn trong c tnh quy lut ca cc s vt, hin tng...dn dn thay i mc lm ch nhng khi nim, nhng gi tr, nhng chun mc, nhng quy lut, nhng ph-

150

ng thc hnh vi, hnh ng. V vy, nh gio dc cn phi t chc hot ng, hnh ng c ni dung, hp dn v hnh thc, c kh nng li cun s tham gia tch cc, sng to ca cc em... Cu 62: Bn cht tm l ca qu trnh hnh thnh khi nim: Khi nim c hai ni tr ng: mt l, i tng, hai l, trong u ch th. Khi nim c trong u ch th l kt qu ca s hnh thnh bt u t bn ngoi ch th, bt ngun t i tng, Qu trnh chuyn ch nh vy chnh l qu trnh hnh thnh khi nim ch th. Mun to ra qu trnh chuyn ch phi ly hnh ng ca ch th thm nhp vo i tng lm c s. Trong dy hc, mun hnh thnh khi nim cho hc sinh phi ly hnh ng vi i tng ca hc sinh lm c s nhm tch lgc ca i tng chuyn vo trong u ca hc sinh. Nh vy, ngun gc xut pht ca khi nim l vt, ni m con ngi gi nng lc ca mnh, by gi mun c khi nim y th phi ly li nhng nng lc c gi vo . Cch ly li l phi c nhng hnh ng tung ng hnh thnh khi nim. Cu 63: Cu trc chung ca qu trnh hnh thnh khi nim: Mt l, lm ny sinh nhu cu nhn thc hc sinh. Hai l, t chc cho hc sinh hnh ng nhm pht hin lgc ca khi nim. Ba l, dn dt hc sinh vch ra c nhng nt bn cht ca khi nim v lm cho chng thc c nhng du hiu bn cht . Bn l, gip hc sinh a nhng du hiu bn cht v lgc ca chng vo nh ngha. Nm l, h thng ho khi nim. Su l, luyn tp vn dng khi nim. Trong hai giai on ca qu trnh hnh thnh khi nim, cc bc 1, 2, 3, 4, 5 l giai on chim lnh ci tng qut ca khi nim, cn bc 6, chnh l giai

151

on chuyn ci tng qut vo cc trng hp c th. Cu 64: a. K nng l kh nng vn dng kin thc (khi nim, cch thc, phng php...) gii quyt mt nhim v mi. b. S hnh thnh k nng trong dy hc: Thc cht vic hnh thnh k nng l hnh thnh cho hc sinh nm vng mt h thng phc tp cc thao tc, nhm lm bin i v sng t nhng thng tin cha ng trong bi tp, trong nhim v v i chiu chng vi nhng hnh ng c th. Khi hnh thnh nhng k nng cn ch : + Gip hc sinh bit tm ti nhn ra yu t cho, yu t phi tm v mi quan h gia chng. + Gip hc sinh hnh thnh mt m hnh khi qut gii quyt cc bi tp cng loi. + Xc lp c mi lin quan gia bi tp m hnh khi qut v cc kin thc tng xng. Cu 65: K xo l hnh ng c cng c v t ng ho. c im ca k xo: + K xo khng tch ri khi hnh ng c thc phc tp. + t c s tham gia ca thc. + Khng nht thit phi theo di bng mt m kim tra bng cm gic vn ng. + ng tc nhanh, chnh xc v tit kim. + Thng nht gia tnh n nh v tnh linh hot. hnh thnh k xo cn m bo cc bc sau y: + Lm cho hc sinh hiu bin php hnh ng. + Luyn tp. + T ng ho. Cu 66: Khi nim v s pht trin tr tu: S pht trin tr tu l s bin i v cht trong hot ng nhn thc.

152

S bin i c c trng bi s thay i cu trc ci c phn nh v phng thc phn nh chng. Ni n pht trin l c s bin i v cht, s bin i theo tin b, theo i ln, theo quy lut. S pht trin c gii hn trong hot ng nhn thc, l hot ng phn nh bn thn hin thc khch quan. c trng ca s pht trin tr tu chnh l s thay i cu trc ci c phn nh, li va thay i phng thc phn nh chng. Cu 67: Cc ch s ca s pht trin tr tu: Mt l, tc ca s nh hng tr tu. Hai l, tc khi qut ho. Ba l, tnh tit kim ca t duy. Bn l, tnh mm do ca t duy. Nm l, tnh ph phn ca tr tu. Su l, s thm su vo ti liu, s vt, hin tng nghin cu. Cu 68: Dy hc v s pht trin tr tu c mi quan h cht ch vi nhau: Dy hc to ra s pht trin v nng lc tr tu, lm bin i vn kinh nghim sng ca hc sinh, h thng hnh ng tr tu c cng c v khi qut. Dy hc khng ch nh hng n s pht trin cc nng lc tr tu m cn nh hng n s pht trin cc mt khc ca nhn cch: nhu cu nhn thc, hng th hc tp, ng c hc tp... Ngc li, tr tu ni ring, cc phm cht tm l li c nh hng ngc li n qu trnh dy hc, qu trnh lnh hi tri thc. S pht trin tr tu va l kt qu, va l iu kin ca vic nm vng tri thc trong hot ng hc tp. Cu 69: Hnh vi o c l mt hnh ng t gic c thc y bi mt ng c c ngha v mt o c. Chng thng c biu hin trong cch i nhn, x th, trong li sng, trong phong cch, trong li n ting ni... Tiu chun nh gi hnh vi o c:

153

+ Tnh t gic ca hnh vi. + Tnh c ch ca hnh vi. + Tnh khng v li ca hnh vi. Cu 70: Nhu cu o c v hnh vi o c c mi quan h gn b cht ch vi nhau, quy nh ln nhau: Nhu cu o c quy nh hnh vi o c, nhng hnh vi o c cng tc ng tr li nhu cu o c v lm n bin i.

ng c o c c ngha tch cc hay tiu cc v mt o c, nn mt hnh vi c th tr thnh hnh vi o c hay hnh vi phi o c. Trong gio dc o c, xt cho n cng l phi t chc hot ng, hnh ng trong nhng hon cnh v iu kin c th m hc sinh c c hi bc l ng c v thc o c tng ng. Cu 71: Cu trc tm l ca hnh vi o c: Tri thc v nim tin o c. ng c v tnh cm o c. Thin ch, ngh lc v thi quen o c. Cu 72: Nhn cch l ch th ca hnh vi o c: Mt hnh vi o c c th, xt cho n cng l do nhn cch trn vn thc hin hnh vi . Tri thc o c, nim tin o c, tnh cm o c, thin ch, ngh lc v thi quen o c chnh l h thng phm cht v nng lc cng thc ca mt con ngi c th to nn cu trc tm l ca hnh vi o c. KLSP: Gio dc o c ng thi vi vic gio dc ton b nhn cch thng qua t chc hnh vi o c. Cu 73: Tri thc o c l s hiu bit ca con ngi v nhng chun mc o c quy nh v nhng hnh vi x hi ca h trong mi quan h vi ngi khc v vi x hi. Nim tin o c l s tin tng mt cch su sc v vng chc ca con ngi vo tnh chnh ngha v tnh chn l ca cc chun mc o c

154

v s tha nhn tnh tt yu phi tn trng trit cc chun mc y. KLSP: Cn phn bit vic hiu tri thc o c vi vic hc thuc mt cch hnh thc cc chun mc v nguyn tc o c. Vic hnh thnh nim tin o c ph thuc vo vic trang b nhng khi nim bng nhiu hnh thc, s th nghim trong cuc sng, s t chc gio dc gia nh, gio dc trong tp th... Cu 74: ng c o c l nguyn nhn bn trong, c con ngi thc v tr thnh ng lc chnh lm c s cho nhng hnh ng ca con ngi trong mi quan h gia ngi ny vi ngi khc v vi x hi, bin hnh ng ca con ngi thnh hnh vi o c. Tnh cm o c l nhng thi , rung cm ca c nhn i vi hnh vi ca ngi khc cng nh vi hnh vi ca chnh mnh trong qu trnh quan h gia c nhn vi ngi khc v vi x hi. KLSP: Xy dng cho hc sinh nhng ng c o c vng bn. Biu dng nhng hnh vi o c tch cc ca hc sinh, gio dc v un nn nhng hnh vi sai lch. Khi dy nhng nhu cu o c, thc y cc em hnh ng mt cch c o c trong mi quan h gia c nhn vi ngi khc, vi x hi v vi tp th... Cu 75: ch ca con ngi hng vo vic to ra gi tr o c l ch o c hay cn gi l thin ch. Ngh lc l nng lc phc tng thc o c ca con ngi. Thi quen o c l nhng hnh vi o c n nh ca con ngi; n tr thnh nhu cu o c ca ngi v nu nhu cu ny c tho mn th con ngi cm thy d chu, nu khng c tho mn th tri li. KLSP: Cn hnh thnh hc sinh nhng thin ch, ngh lc bin nhng thin ch thnh hnh vi o c tht s.

155

 Gio dc hc sinh c nhng hnh vi o c v rn luyn c thi quen o c cc em... Cu 76: Nhng con ng gio dc o c cho hc sinh: Gio dc nh trng. Tp th l mi trng pht sinh, l iu kin tn ti v cng c nhng hnh vi o c. Gio dc gia nh. T gio dc, t tu dng l yu t quyt nh trc tip phm cht o c ca mi hc sinh. Cu 77: S cn thit trau di nhn cch i vi ngi thy gio: Sn phm lao ng ca ngi thy gio l nhn cch hc sinh do nhng yu cu khch quan ca x hi quy nh. Thy gio l ngi quyt nh trc tip cht lng

o to. Thy gio l ci du ni gia nn vn ho nhn loi v dn tc vi vic ti to nn vn ho v dn tc th h tr. S cn thit trau di nhn cch i vi ngi thy gio l tt yu, l yu cu khch quan da trn c im c bn ca ngh dy hc, da trn vai tr thy gio. v chc nng ca ngi

Cu 78: c im lao ng s phm ca ngi thy gio: Ngh m i tng quan h trc tip l con ngi. Ngh m cng c ch yu l nhn cch ca chnh mnh. Ngh ti sn xut, m rng sc lao ng. Ngh i hi tnh khoa hc, tnh ngh thut v tnh sng to cao. Ngh lao ng tr c chuyn nghip. Cu 79: T nhng c im lao ng s phm ca ngi thy gio cho thy lao ng s phm c ngha rt ln lao trong i sng ca x hi loi ngi, i

156

vi s pht trin ca mi quc gia. V vy, vi t cch l mt gio vin trong tng lai cn phi c mt phng hng rn luyn nhn cch ca bn thn. Khng ngng hc tp, nng cao tri thc. Rn luyn k nng ngh nghip. Tham gia nghin cu khoa hc v phong tro rn luyn NVSP thng xuyn. Rn luyn t cch, tc phong, trau di ngn ng... Cu 80: Th gii quan l yu t quan trng trong cu trc nhn cch ngi thy gio. N khng nhng quyt nh nim tin chnh tr, m cn quyt nh ton b hnh vi cng nh nh hng ca ngi thy gio i vi th h tr. Th gii quan ca ngi thy gio l th gii quan duy vt bin chng. Nhng yu t nh hng: + Trnh hc vn. + Hot ng nghin cu, ging dy. + Hon cnh kinh t chnh tr, vn ho x hi... Th gii quan duy vt bin chng l kim ch nam, gip cho ngi thy gio i tin phong trong phong tro xy dng XHCN, xy dng nim tin cho th h tr.... KLSP: Ngi thy gio khng ngng nng cao trnh chuyn mn, k nng ngh nghip, lun c tinh thn sng to trong cng vic, kin nh vi l tng do mnh la chn.... Cu 81: L tng o to th h tr l ht nhn trong cu trc nhn cch ngi thy gio, l ngi sao dn ng gip thy gio vt qua mi kh khn lun hng v pha trc, thy c gi tr lao ng ca mnh i vi th h tr. Biu hin: Nim say m ngh nghip, lng yu tr v lng tm ngh nghip, hi sinh v cng vic, c li sng gin d v thn tnh... L tng o to th h tr l kt qu ca mt qu trnh hot ng tch cc trong cng tc gio dc. Cu 82: Lng yu tr l mt phm cht c trng trong nhn cch ngi thy gio, v lng yu thng ngi l o l ca cuc sng: Yu ngi bao nhiu, yu

157

ngh by nhiu. Lng yu tr c th hin: + Cm thy hnh phc khi c tip xc vi tr, i su vo th gii c o ca tr. + Thi quan tm chm sc v gio dc tr. + Tnh cm chn thnh, gin d, khng phn bit i x, nhng phi m bo tnh nghim khc i vi tr.... KLSP: B quyt thnh cng ca nh gio dc bt ngun t tnh cm v cng su sc, l tnh yu tr vi khu hiu: Tt c v hc sinh thn yu. Cu 83: Lng yu ngh v yu tr gn b cht ch vi nhau, ho quyn vo nhau. Biu hin: + Lun ngh n vic cng hin cho s nghip o to th h tr. + Lao ng vi tinh thn trch nhim cao. + Lun ci tin ni dung, phng php ging dy. + Khng ngng bi dng nng cao trnh chuyn mn... KLSP: Khng ngng rn luyn trnh ngh nghip chuyn mn, trau di nhn cch ca bn thn, hnh thnh nhng hnh vi o c ph hp. Cu 84: Nng lc hiu ca hc sinh l nng lc thm nhp vo th gii bn trong ca tr, c th hiu bit tng tn v nhn cch ca chng v bit quan st tinh t nhng biu hin tm l ca hc sinh trong qu trnh dy hc v gio dc. Biu hin: + Bit tnh n trnh vn ho, trnh pht trin ca hc sinh. + Xc nh chnh xc khi lng kin thc hin c v khi lng kin thc cn trnh by cho hc sinh. + C kh nng nm c nhng thng tin phn hi t pha hc sinh. + Bit t vo v tr ca ngi hc c nhng ng x s phm thch hp vi tng i tng. + Bit d on nhng thun li v kh khn khi thc hin cc nhim v

158

nhn thc. KLSP: Cn phi rn luyn nghim tc trong qu trnh hc tp ngh nghip ca bn thn. Cu 85: Tri thc v tm hiu bit l nng lc quan trng ca nng lc s phm, mt trong nhng kh nng tr ct ca ngh dy hc. Biu hin: + Nm vng v hiu bit mn mnh ph trch. + Thng xuyn theo di nhng xu hng, nhng pht minh trong khoa hc thuc mn mnh ph trch, bit tin hnh nghin cu khoa hc v hng th vi n. + C nng lc t hc, t bi dng. Mun vy, ngi thy gio phi c hai yu t c bn: + Nhu cu v s m rng tri thc v tm hiu bit. + K nng tho mn nhu cu (Phng php t hc). Cu 86: Nng lc ch bin ti liu hc tp l nng lc gia cng v mt s phm ca ngi thy gio i vi ti liu hc tp, nhm lm cho n ph hp ti a vi c im la tui, c im c nhn hc sinh, trnh , kinh nghim ca cc em v m bo lgc s phm. Mun lm c iu ngi thy gio cn: + C kh nng phn tch, tng hp, h thng ho kin thc. + Thy gio phi c c sng to: * Cung cp kin thc c ng, chnh xc, tnh ng dng cao. *Lun i mi phng php, bi ging c sc li cun, giu cm xc tch cc. * Nhy cm vi ci mi, giu cm hng sng to. Cu 87: Nng lc nm vng k thut dy hc l nm vng cch t chc v iu khin hot ng nhn thc ca hc sinh qua bi ging. Biu hin: + Nm vng k thut dy hc mi, to cho hc sinh c v tr ngi pht minh trong qu trnh dy hc.

159

+ Truyn t ti liu r rng, d hiu v lm cho n tr nn va sc vi hc sinh. + Gy hng th, kch thch hc sinh t tm ti, suy ngh mt cch tch cc v c lp. + To ra tm th c li cho vic hc tp, lnh hi kin thc. y l kt qu ca qu trnh hc tp nghim tc, rn luyn tay ngh cng phu. Cu 88: Nng lc ngn ng l nng lc biu t r rng v mch lc ngh v tnh cm ca mnh bng li ni cng nh nt mt v iu b. L mt trong nhng nng lc quan trng, cng c sng cn ca ngi thy gio khi thc hin chc nng dy hc v gio dc ca mnh: + L phng tin chuyn ti thng tin t gio vin n hc sinh. + Ngn ng c kh nng nh hng s ch ca hc sinh vo bi ging. + Ngn ng thc y tnh tch cc suy ngh ca hc sinh. + Ngn ng iu khin, iu chnh qu trnh nhn thc... Cu 89: Nhng biu hin nng lc ngn ng ca ngi thy gio: V ni dung: + Ngn ng cha ng mt thng tin ln, c din t trnh by chnh xc, c ng.

+ Li ni phn nh c tnh k tc v tnh lun chng, m bo thng tin lin tc, lgc. + Ni dung v hnh thc phi thch hp vi nhim v nhn thc (thng bo ti liu mi, bnh lun, biu l s tn ng hay bt bnh...) + Nhn cch ca ngi thy l hu thun vng chc v duy nht cho li ni. V hnh thc: + Ngn ng gin d, sinh ng, giu hnh nh, c ng iu c kh nng biu cm... + D hiu, c chiu su v t tng, c sc lay ng, thc y mt cch

160

ti a s suy ngh ca hc sinh. + Nhp trung bnh, hot bt. Cu 90: Nng lc vch d n pht trin nhn cch hc sinh l nng lc bit da vo mc ch gio dc v yu cu o to hnh dung trc cn phi gio dc cho tng hc sinh nhng phm cht nhn cch no v hng hot ng ca mnh ti u t c hnh mu trn vn ca con ngi mi. Biu hin ca nng lc: + Thy gio va phi c k nng tin on s pht trin ca nhng thuc tnh ny hay khc tng hc sinh, va phi nm c nguyn nhn sinh ra cng nh mc pht trin ca nhng thuc tnh . + C hnh mu r rng v biu tng nhn cch ca nhng hc sinh khc nhau s thu c trong tng lai di nh hng ca nhng d n pht trin nhn cch do mnh xy dng. + Hnh dung c hiu qu ca cc tc ng gio dc nhm hnh thnh nhn cch theo d n. Nhng yu t tm l cn thit i vi nng lc ny: c tng tng s phm, tnh lc quan s phm, c quan st s phm, nim tin vo sc mnh gio dc v nim tin vo con ngi. Cu 91: Nng lc giao tip s phm l nng lc nhn thc nhanh chng nhng biu hin bn ngoi v nhng din bin tm l bn trong ca hc sinh v bn thn, bit s dng hp l cc phng tin ngn ng v phi ngn ng, ng thi bit cch t chc, iu khin v iu chnh qu trnh giao tip nhm t mc ch gio dc. Nng lc giao tip s phm biu hin cc k nng chnh sau: + K nng nh hng giao tip. + K nng nh v. + K nng iu khin qu trnh giao tip. K nng ny cn th hin mt s k nng c th sau: * K nng lm ch trng thi xc cm ca bn thn. * K nng s dng phng tin giao tip.

161

Ch trong thc tin gio dc ca mnh, thy gio cn tin hnh giao tip vi ng nghip, vi ph huynh hc sinh, vi cc t chc x hi khc. Thng qua s giao tip ny, thy gio ng gp cng sc vo vic gn kt gio dc nh trng vi gio dc gia nh v x hi, to nn sc mnh tng hp trong s nghip o to th h tr. Vic rn luyn nng lc giao tip khng tch ri vi vic rn luyn cc phm cht ca nhn cch. Cu 92: Nng lc cm ho hc sinh l nng lc gy c nh hng trc tip ca mnh i vi hc sinh v mt tnh cm v ch. Ni mt cch khc, l kh nng lm cho hc sinh nghe, tin v lm theo mnh bng tnh cm, bng nim tin. Nng lc cm ho hc sinh ph thuc vo mt t hp cc phm cht nhn cch ca ngi thy gio nh tinh thn trch nhim i vi cng vic, nim tin vo s chnh ngha v kh nng truyn t nim tin , s tn trng hc sinh, s chu o v kho lo i x s phm, lng v tha v cc phm cht ca ch. c nng lc ny, ngi thy gio phi khng ngng phn u v tu dng c mt np sng vn ho cao, mt phong cch mu mc, nhm to ra mt uy tn chn chnh thc s biu hin trong tng c ch, li ni, trong tinh thn lao ng hng say, tnh sng to v l tng ngh nghip cao p. Phi xy dng quan h thy tr tt p: Va nghim tc, va thn mt; c thi yu thng v tin tng hc sinh, i x cng bng, chn thnh v gin d, bit pht huy tnh tch cc ch ng sng to ca hc sinh. Ngi thy phi c t th, tc phong gng mu trc hc sinh. Sc ht ca s cm ho hon ton bt ngun v hin thn t chnh phm cht chnh tr, o c v ti nng s phm ca ngi thy. Cu 93: Th no l s i x kho lo s phm: Theo I.V. Xtrakhp cho rng: Ci ch yu trong s i x s phm l k nng tm ra nhng phng thc tc ng n hc sinh mt cch c hiu qu nht, l s cn nhc ng n nhng nhim v s phm c th, ph hp vi

162

nhng c im v kh nng ca c nhn cng nh tp th hc sinh trong nhng tnh hung s phm c th. Cc yu t tm l ca s kho lo i x s phm: + S thng nht gia tnh thng yu hp l ca gio vin i vi hc sinh v nhng hnh thc i x hon thin v mt s phm. + Thng nht gia s tn trng nhn cch hc sinh v tnh yu cu cao v mt s phm. + S thng nht gia nim tin v vic kim tra s phm. + S cn bng gia ch khi giao tip vi tnh gin d, t nhin, chn tht v c thin ca nhng hnh thc i x. Biu hin ca s kho lo i x s phm: + S nhy bn v mc s dng bt c mt tc ng s phm no: khuyn khch, trch pht hay ra lnh...; nhng tc ng s phm ny nu qu li hay qu mc u c th dn n tc ng phn s phm. + Nhanh chng xc nh c vn xy ra v kp thi p dng nhng bin php thch hp. + Bit pht hin kp thi v gii quyt kho lo nhng vn xy ra bt ng, khng nng vi, khng th bo. + Bit bin ci b ng thnh ci ch ng, gii quyt mt cch mau l nhng vn phc tp trong cng tc dy hc v gio dc. + Ngoi ra ngi thy gio bit kho lo i x s phm thng quan tm chu o n tr, c tnh n mt cch y nhng c im tm l ca c nhn hc sinh. Cu 94: Nhm nng lc t chc hot ng s phm: Ngi thy gio va l ngi t chc lao ng cho c nhn v tp th hc sinh trong nhng iu kin s phm khc nhau, l ht nhn gn kt hc sinh thnh mt tp th, va l ngi tuyn truyn v lin kt, phi hp vi cc lc lng gio dc. V th, nng lc t chc hot ng s phm l tt yu cn c trong nng lc s phm ca ngi thy gio: a. Bit t chc v c v hc sinh thc hin cc nhim v khc nhau ca

163

cng tc dy hc v gio dc trn lp cng nh ngoi trng, trong ni kho cng nh ngoi kho cho tng hc sinh cng nh cho tp th ca chng. b. Bit on kt hc sinh thnh mt tp th thng nht, lnh mnh, c k lut, c nn np, m bo cho mi hot ng ca lp din ra mt cch thun li, to dng tp th thnh mt thy gio thng trc (thy gio th hai). c. Bit t chc v vn ng nhn dn, cha m hc sinh v t chc x hi tham gia vo s nghip gio dc theo mt mc tiu xc nh. Mun c nng lc ny, nhng gio sinh tng lai cn phi hc tp, tu dng, phn u vt qua mi kh khn th thch rn luyn mnh tr thnh mt nh gio trong tng lai: phn u trong hc tp, tu dng o c, rn luyn tc phong, tham gia cng tc x hi, thm nhp thc t, khng ngng sng to trong mi lnh vc hot ng ca bn thn... Cu 95: Nhng iu kin cn thit i vi ngi thy gio t chc tt cc hot ng s phm: a. Bit xy dng k hoch, suy ngh su sc hnh dung cc tnh hung gio dc v c im ca i tng, m bo tnh nguyn tc v tnh linh hot ca k hoch. Bit vch k hoch i i vi kim tra k hoch nh gi hiu qu v sn sng b sung cc hot ng h tr khi cn thit.

b. S dng ng n cc hnh thc v phng php dy hc v gio dc nhm t chc tt vic hc tp, tc ng su sc n t tng v tnh cm ca hc sinh. c. Xc nh mc v gii hn ca nhng bin php dy hc v gio dc khc nhau. d. C ngh lc v dng cm tin vo s ng n ca k hoch v cc bin php gio dc. Cu 96: Uy tn, vai tr ca uy tn trong hot ng ca ngi thy gio. Uy tn, ni mt cch c ng v y l tm lng v ti nng ca ngi thy gio.

164

 Ngi thy gio c uy tn s c nh hng mnh m n t tng v tnh cm ca cc em. Uy tn l kt qu ca s hon thin nhn cch, l hiu qu lao ng kin tr v giu sng to, l s kin to quan h tt p gia thy v tr. Cu 97: Nhng iu kin ch yu hnh thnh uy tn, l: a. Thng yu hc sinh v tn tu vi ngh. b. Cng bng trong i x (khng thin v, khng thnh kin, khng cm tnh) c. Phi c ch tin th (c nguyn vng t pht trin nhu cu v s m rng tri thc v hon thin k nng ngh nghip) d. C phng php v k nng tc ng trong dy hc v gio dc hp l, hiu qu v sng to. e. M phm, gng mu v mi mt, mi lc v mi ni. Cu 98: M t chn dung tm l mt thy c gio. Cu 99: Tnh hung s phm v cch x l. Cu 100: V d v phn tch cu trc tm l ca hnh vi o c (da vo cu 71).

165

Chu trch nhim xut bn: Gim c inh Ngc Bo Tng bin tp L A Bin tp ni dung: Nguyn th ngc h K thut vi tnh: o Phng Duyn Trnh by ba: Phm Vit Quang

B cu hi n tp v nh gi kt qu hc tp mn tm l hc la tui v tm l hc s phm In 1000 cun, kh 14,5 20,5cm, in ti Nh In Qun i Giy php xut bn s: 21 953/XB QLXB, k ngy 20/6/2005 In xong v np lu chiu thng 11 nm 2005.

166