. nghin cu tc dng ca vin hon Phong t thp b Ging trong iu tr bnh khp Nhm nghin cu: Ths.

. BS CKII Nguyn Thu Hng BS CKII ng Trung Khoa YHCT Bnh vin Bch mai PGS.TS Th Phng SV. Nguyn Th Qunh Trang Khoa YHCT Trng i hc Y H ni I. t vn Bnh khp l mt bnh mang tnh x hi v s ph bin, chim t l kh cao trong cc bnh ni khoa. Theo thng k ca T chc Y t Th gii, bnh khp chim t 0,3-0,5% dn s th gii. C nhng bnh nguy him c th dn n t vong nh: thp khp cp, vim khp trong lupus ban . C bnh din bin ko di c i, dn n tn ph nh: vim khp dng thp, vim ct sng inh khp. C bnh khp tuy khng nng nhng hay ti pht lm nh hng n kh nng lao ng nh cc loi vim gn, vim c, vim bao hot dch. Hoc cc bnh khp do thoi ho, bnh khp do ri lon chuyn ho acid uric (bnh Goutte)... Cc bnh khp ni chung lm gim cht lng cuc sng, gn lin vi au n, tt nguyn, mang li gnh nng v kinh t cho gia nh v x hi. T nhiu nm nay, Y hc hin i nghin cu v a vo s dng nhiu loi thuc khng vim gim au c hiu qu. Tuy nhin, mi loi u c nhng u nhc im nht

nh. Do vic tm ra loi thuc va c tc dng iu tr bnh khp va gim thiu tc dng ph l mi quan tm ca cc nh nghin cu. Mt trong nhng hng mi c ch trong nhng nm gn y l k tha v pht huy nhng bi thuc hay, nhng kinh nghim qu ca Y hc c truyn c s dng t lu i. Vin Phong t thp B Ging l bi thuc gia truyn cha bnh phong t thp ni ting Thanh ho. Thuc c chng minh c hiu qu iu tr trong cc trng hp: au thn kinh to, thn kinh lin sn, au nhc xng, t bun tay chn, vim khp dng thp. Thuc c kim nghim v an ton v cht lng, c B Y t cho php lu hnh trn ton quc kim nh li tc dng ca thuc trn lm sng, c s sn xut thuc YHCT B Ging phi hp vi khoa Y hc c truyn - Bnh vin Bch Mai nghin cu, nh gi tc dng ca vin hon Phong t thp B Ging . Mc tiu ca nghin cu l: 1. nh gi tc dng ca thuc trn 2 loi bnh khp: bnh thoi khp v au thn kinh to 2. Theo di tc dng khng mong mun ca thuc. II. Cht liu, i tng v phng php nghin cu 1. Cht liu nghin cu Thuc nghin cu: ST Tn Tn khoa Tc dng iu tr

T 1.

thuc M tin ch

hc Semen Strychnin pulveratum

-Tr phong thp, thng kinh hot lc - Ch thng, mnh gn ct - B huyt, hot huyt - Nhun trng, thng tin - B can thn, mnh gn ct - Bnh can, h p - Khu phong, tr thp

- au khp cp v mn tnh - au gn c - Thiu mu, to bn - au c khp do huyt - au lng, mi gi, au nhc xng - Huyt p cao - Phong hn thp t - au tht lng,

2.

ng qui

Radix Angelicae sinensis

3.

trng

Cortex Eucominiae

4.

c hot

Radix Angelicea pubescentis

- Thng t, ch thng - au nhc xng u gi - au khp, au ct sng - Huyt p cao - Ri lon lipid mu

5.

Ngu tt

Radix Bidentatae

-Hot huyt, thng - Mnh gn ct - Li niu, ging p

Achyranthis kinh

6.

Qu

Cortex Cinnamomi

- ch thn dng, kin - Cc bnh do hn t - Tn hn, tr thp - Thng kinh, hot lc - Tr thp, li niu - Thanh nhit, tiu c - Khu phong, tn hn
3

- au khp, au dy thn kinh do lnh - au nhc cc khp do phong thp - au nhc khp x-

7.

Th phc linh

Rhizoma Smilacis Glabrae Rhizoa

8.

Thng

trut

Atractratylo - Kin t, tr thp des

ng - y bng chng hi

Cng thc cho mt vin: M tin ch 14 mg, ng quy 20 mg, trng 16 mg, ngu tt 14 mg, qu 8mg, thng trut 16 mg, c hot 16 mg, th phc linh 24 mg, t dc va 1 vin Dng bo ch: vin hon cng, l 400 vin v l 250 vin. Ni sn xut: - C s sn xut thuc YHCT B Ging - Tiu chun: TCCS - S ng k: VND- 0173-02 Liu dng: ngy ung 2 n 3 ln, mi ln 10-12 vin, sau ba n 1gi 2. i tng nghin cu Tiu chun chn bnh nhn - Bnh nhn n khm v iu tr ni tr ti khoa Y hc c truyn Bnh vin Bch Mai v Trung tm Y t huyn Ph lng- Thi nguyn. - Cc bnh nhn c xc nh bnh thoi khp v au thn kinh to theo sch Bnh khp ca Gio s Trn Ngc n. - S bnh nhn tham gia nghin cu l 42 i tng, trong c 2 bnh nhn khng thc hin ht quy trnh nghin cu v tc dng ph ca thuc, 6 bnh nhn chn on ban u l au thn kinh to, nhng sau khi chp cng hng t (MRI) ct sng tht l4

ng, c 2 bnh nhn c chn on l u thn kinh, 4 bnh nhn chn on thot v a m , c ch nh phu thut. S bnh nhn cn li l 34 ngi: 21 nam v 13 n Tiu chun loi tr - Cc bnh khp khng nm trong tiu chun nhn bnh nh: vim ct sng dnh khp, luspus ban , bnh khp do vy nn, bnh gt - Bnh nhn mc cc bnh gan thn mn tnh - Cc bnh nhn khng tun th theo quy trnh iu tr: b thuc, t dng thuc iu tr khp khc trong qu trnh nghin cu. 3. Phng php nghin cu. 3.1. Thit k nghin cu: m, khng c l i chng, so snh trc sau. 3.2. Phng php tin hnh - Lm bnh n nghin cu theo mu: cc ch s lm sng c nh gi trc iu tr, sau iu tr 2 tun, 4 tun. - Xt nghim cn lm sng: gm cng thc mu, mu lng, chc nng gan (SGOT v SGPT), chc nng thn (ur, creatinin) lm trc v sau t iu tr. - Chp Xquang ct sng lng, tht lng, khp gi. Chp cng hng t ct sng tht lng: ch lm mt ln xc nh chn on. 3.3. Phng php nh gi kt qu

3.3.1. Ch tiu theo di v lm sng * au c nng: c tnh theo thang im VAS (au t nhin) gm 10 im c chia lm 5 mc : - Khng au: 0 im, au t: 1-2 im, au va: 3-5 im, au nhiu: 6-8 im, rt au: 9-10 im. * Triu chng thc th: - Nghim php ngn tay-mt t: ngi bnh ng thng chn khng chng gi, ci gp thn ti a, a thng hai tay xung mt t, o khong cch u ngn tay gia v mt t. Bnh thng khong cch ny l 0-5 cm. - Nghim php Schober (o gin ct sng tht lng): ngi bnh ng thng, thy thuc nh du mm gai t sng tht lng 5, o ln cao theo ng gia 10 cm, nh du im th hai. Bo ngi bnh ci gp thn ti a, o li khong cch nh du. gin tht lng l hiu s gia di o c v di ban u, Bnh thng ch s ny l: 14,5 15 cm - o bin khp: tu theo loi khp m o gc khp. 3.3.2. Ch tiu theo di cn lm sng - nh gi hiu qu gim vim: mu lng, s lng bch cu - nh gi nh hng ca thuc: chc nng gan SGOT, SGPT, chc nng thn: ur, creatinin huyt thanh. 3.3.3. Theo di tc dng khng mong mun ca thuc trn lm sng - Bun nn, nga, au u, chng mt, nng rt hoc au vng thng v, to bn , ho kht, y bng, chn n

3.3.4. Tiu chun nh gi kt qu - Loi tt: gim au r rt, cc ch s khch quan gim r. - Loi kh: gim au kh r, cc ch s c thay i. - Loi trung bnh: gim au t, cc ch s khng thay i - Loi km: khng kt qu hoc au tng ln. IV. Kt qu nghin cu.
1. c im chung.

c im phn b la tui. Tui N % <30 2 5.9 30-39 6 17.6 40-49 8 23.5 50-59 13 38.2 60 5 14.8

Bng 1: Phn b la tui.

40 35 30 25 20 15 10 5 0 <30 30-39 40-49 50-59 ?60 N %

Biu 1: phn b la tui Nhn xt: la tui gp nhiu nht l 50-59, t l 38,2%. Phn b v gii

Gii n %

Nam 21 61.8

N 13 38.2

Bng 2: Gii tnh. Nhn xt: t l nam nhiu hn n (61,8% so vi 38,2%) Phn loi bnh khp theo y hc hin i. Bnh Thoi ho Thoi ho S au TK to au TK to khp S c Tht lng do TV khng r NN N 14 8 9 3 % 41,17 23,52 26,47 8,82

Bng 3: Phn loi bnh khp ( yhh). Nhn xt: T l bnh khp do thoi ho chim 64,59%. Phn loi bnh khp theo yhct. Bnh khp Phong hn Phong thp Phong thp thp nhit N 20 14 0 % 61.8 38.2 0

Bng 4: Phn loi bnh khp theo yhct. Nhn xt: th phong hn thp chim t l 61,8%. Thi gian iu tr. S ngy iu tr N % NO 0 0 N1 12 35.3 N2 22 64.7

Bng 5: Thi gian iu tr. Nhn xt: a s bnh nhn iu tr 4 tun, t l 64,7%.
8

2. Hiu qu ca thuc trn lm sng. au t nhin: Tnh theo thang im VAS. V tr N0 N1 N2 X n au ct 5.742. 34 sng 4 au r thn 23 6.652. 23 kinh 17 Bng 6: au t nhin(VAS). n 34 X n 4.061. 22 72 4.481. 22 9 X 2.911. 66 3.231. 63

7
Biu 2: au t nhin-VAS Nhn xt: - au ct sng: so snh gia N0 v N1 thy s thay i cha c ngha,nhng gia N0 v N2 gim c ngha vi p<0,05. - au r thn kinh: so snh gia 2 thi im u thy gim c ngha vi p<0,05. Triu chng thc th. Nghim php tay t. N0 N1 N2

6 5
n 2 2

n 3 4

X 17.1813. 76

n 3 4

X 11.7111. 38

X 8.6610.05

Bng 7: Nghim php tay t.

Biu 3: Nghim php tay t Nhn xt: so snh 2 thi im N0 v N1 thy c s thay i vi p <0,01,gia N1 v N2 vi p <0,05. Nghim php Schober. Khong N0 cch (cm) n 34 N1 N2 X 4.573. 27

X n X n KC 3.713. 34 4.193. 22 84 67 Bng 8: Nghim php Schober.

20 15

10

Biu 4: Nghim php Schober Nhn xt: gin tht lng c ci thin so vi trc iu tr nhng s thay i cha c ngha vi p>0,05. Vn ng khp c. Tm vn N0 N1 0 ng( ) n X n X Ci 14 28.578.6 14 32.148.4 4 8 Nga 14 31.7910. 14 35.3610. 49 83 Quay phi 14 53.2113. 14 54.6413. 81 78 Quay tri 14 50.7111. 14 551.44 58 Nghing 14 38.8610. 14 39.649.3 phi 87 Nghing tri 14 34.2910. 14 37.149.9 89 5 Bng 9: Vn ng khp c. Nhn xt:Tm vn ng khp c c ci thin nhng s thay i cha c ngha vi p >0,05. N2 n 13 13 13 13 13 13 X 36.927. 23 38.859. 16 58.087. 51 58.466. 89 41.549. 87 37.318. 57

sau iu tr

3.Kt qu ca thuc trn cn lm sng. 3.1.S lng bch cu. S lng(G/L) Trc iu tr Sau iu tr n X n X SL 31 4.420. 26 4.460. 47 46 Bng 10: S lng bch cu. Nhn xt: s lng bch cu sau iu tr thay i khng c ngha vi p>0,05. 3.2.Tc mu lng. Mu lng Trc iu tr Sau iu tr

11

n X Sau 1 h 2 26,29 7 15,49 Sau 2 h 2 23,3214, 7 76 Bng 11: Tc mu lng. Nhn xt: Tc mu lng ngha vi p>0,05

n 2 4 2 4

X 14,56 9,98 13,37 11.61

sau iu tr thay i cha c

4.Tc dng khng mong mun ca thuc. 4.1.Tc dng ca thuc trn cn lm sng. Ch s Trc iu tr Sau iu tr n X n X Ur 17 6.221.9 17 5.591.3 8 4 Creatinin 29 81.625. 29 83.4418 62 .6 SGOT 32 34.3451 32 29.6815 .52 .56 SGPT 32 41.0665 32 32.8327 .08 .91 Bng 12: nh hng ca thuc trn chc nng gan, thn. Nhn xt: Chc nng gan, thn trc v sau iu tr thay i khng c ngha vi p>0,05. 4.2.Tc dng khng mong mun ca thuc trn lm sng. Trong s bnh nhn nghin cu c 2 bnh nhn phi ngng iu tr v c cm gic nng rt vng thng v . 5. nh gi hiu qu iu tr. Bng 13 Hiu qu ca thuc T l Tt Kh N % 8 23,52 17 50 Trung bnh 9 26,48 Km 0 0

Nhn xt: Kt qu kh v tt chim t l 73,52%.

12

V.Bn lun Qua nghin cu trn 42 i tng, chng ti c nhn xt sau: 1. c im v tui, gii - a s bnh nhn nm trong khong tui t 50-59, hay gp ph n sau tui mn kinh. - Trong nghin cu ny bnh nhn nam chim nhiu hn n, v t l nam b au thn kinh to kh nhiu. 2. c im bnh khp theo y hc hin i - Trn phim chp ct sng c v tht lng, a s bnh nhn u c hin tng thoi ho (chim t l 64,59%), triu chng thng gp l au mi c v vai gy , c bnh nhn au lan sang khp vai v cnh tay. Bnh nhn au ct sng tht lng hoc au lan xung mt sau i v cng chn, nhng triu chng ca au thn kinh to khng in hnh. -T l bnh nhn b au thn kinh to do thot v a m chim 26,47%, nhng bnh nhn ny c triu chng thn kinh to rt in hnh.Trong s 6 bnh nhn b loi khi nghin cu th c 6 ngi ny u c triu chng ban u l au thn kinh to, iu tr rt nhiu ni tuyn di nhng khng . Nh c chp cng hng t pht hin c 2 trng hp b u thn kinh v 4 trng hp b thot v a m, hp ng sng, c ch nh phu thut. 3. Phn loi bnh theo y hc c truyn. Chng ti chia theo nguyn nhn gy bnh. Kt qu l: nguyn nhn do phong hn thp chim a s vi t l 61,8%. 4. Tc dng gim au ca thuc: Chng ti nh gi theo thang im VAS (mc au t nhin) v cc ch s khch quan nh: nghim php ngn tay-mt t, ch s Schober. Kt qu cho thy: thang im VAS v nghim php ngn tay-mt t thay i so vi trc iu tr c ngha vi p < 0,05 sau 2 tun iu tr v p < 0,01 sau 4 tun iu tr. Cn ch s Schober c gim sau iu tr nhng s gim cha c ngha thng k. 5. Tc dng chng vim qua cc xt nghim huyt hc nh: s lng bch cu, mu lng, tuy c gim so vi trc iu

13

tr nhng cng cha c ngha thng k. C th do s lng bnh nhn cn t. 6. V kt qu iu tr cho thy: t l kh v tt chim 73,52%, a s bnh nhn thy gim au r rt sau t iu tr. Trong s ch yu l bnh nhn c thoi ho t sng c v tht lng. Cn t l trung bnh li ri vo cc bnh nhn c thot v a m nhng cha c ch nh phu thut. 7.Kh nng dung np v tc dng khng mong mun ca thuc Thuc dng vin d ung, liu lng mi ln ung va phi (10-12 vin/ln). Bnh nhn ung khng b to bn, khng ho kht. tuy nhin cn dn bnh nhn nn ung sau khi n no. Nhng bnh nhn c tin s bnh d dy, t trng nn thn trng khi dng thuc. Trong s 42 bnh nhn nghin cu c 2 bnh nhn phi ngng thuc v b nng rt vng thng v. VI. Kt lun Nghin cu trn 42 bnh nhn dng thuc Phong t thp B Ging, chng ti c nhng nhn xt sau: 1. Thuc c tc dng gim au kh tt, th hin qua thang im au VAS v nghim php ngn tay-mt t, sau iu tr 2 tun v 4 tun u gim c ngha vi p < 0,05 v p < 0,01. 2. Tc dng chng vim cha r, cc xt nghim cn lm sng thay i khng c ngha thng k. 3. T l kh v tt t 73,52%, trong ch yu bnh nhn thoi ho t sng c v tht lng. 4. Nhn chung bnh nhn dung np thuc tt, khng c bnh nhn no b to bn hoc ho kht nhng c 2 bnh nhn phi ngng thuc v c triu chng nng rt thng v 5. Xt nghim chc nng gan thn trc v sau iu tr khng c s thay i, chng t thuc dng cho bnh nhn l an ton. ti lm ti Khoa Y hc c truyn Bnh vin Bch Mai

14

Lnh o khoa nhim ti

Ch

BS. Nguyn Cng Doanh Thu Hng

BS. Nguyn

15