A LI M U.

. Lut ban hnh vn bn quy phm php lut 2008 ra i b sung nhng quy nh cn thiu, ng thi khc phc nhng hn ch cn vng mc pht sinh trong thc tin thi hnh Lut ban hnh vn bn quy phm php lut nm 1996. Mt trong nhng im mi ni bt ca Lut ban hnh vn bn quy phm php lut nm 2008 l quy nh v hot ng d bo nh gi tc ng ca d tho VBQPPL. C th ni vic quy nh v hot ng ny trong Lut ban hnh VBPPL nm 2008 c xem nh l mt bc tin di trong hot ng lp php nc ta. Trn c s quy nh mi ny, nhm s phn tch v tm ra ngha ca quy nh hot ng s bo nh gi tc ng ca d tho VBQPPL. B NI DUNG. I, im mi trong Lut ban hnh vn bn Quy phm php lut v hot ng d bo nh gi tc ng ca d tho vn bn Quy phm php lut. Ln u tin trong lch s lp php Vit Nam c yu cu v d bo nh gi tc ng ca d tho vn bn quy phm php lut (Regulatory Impact Assessment RIA) trong qu trnh lp php c quy nh trong Lut ban hnh vn bn Quy phm php lut ti cc iu 23, 33, 34, 36, 37, 42, 59, 61, 63, 64 v 68. RIA l phng php d bo nh gi chi ph, h qu nhng tc ng c th xy ra vi cc nhm quan h trong x hi, cc khu vc hoc ton b nn kinh t x hi. RIA tr li cho cu hi: trn c s d tho c cn thit a ln thnh vn bn quy phm php lut gii quyt cc vn t ra khng? Nu c th ni dung ca bn d tho ph hp cha? Nu khng cn thit phi a d tho ln thnh mt vn bn quy phm php lut th s c gii php no thay th? Theo lut ban hnh vn bn Quy phm php lut nm 2008 th cc B v c quan ngang b, c quan thuc Chnh ph ngh xy dng php lnh, lut ngoi vic phi nu r s cn thit phi ban hnh vn bn, i tng, phm vi iu chnh ca vn bn, nhng quan im chnh sch c bn, ni dung chnh ca vn bn, d kin ngun lc, iu kin m bo cho vic son tho vn bn; thi gian d kin ngh Quc hi, y ban Thng v Quc hi xem xt thng qua cn phi tin hnh cng tc d bo nh gi tc ng s b ca vn bn (khon 1 iu 23). Php lut quy nh nh vy l hp l v khi mi xut lp chng trnh ch cn nhn bit v nh gi c vn xem xt mc cn thit ca vn c a ra.
1

i vi cc c quan, t chc ch tr son tho php lut yu cu nh gi tc ng ca d tho vn bn mc cao hn, ni dung ca vn bn bo co khng ch dng li mc nh gi tc ng s b m cn phi tin hnh tho lun, phn tch nh gi c th nhng chi tit, nhng tc ng m vn bn khi thc hin trn thc t s gy ra nhng tc ng no? Tho lun v a ra nhng phng hng khc phc ra sao trong nhng gii php no l ti u trn c s phn tch nhng chi ph, li ch cho tng gii php. Vic nh gi tc ng giai on ny c s tham gia ng o ca qun chng nhn dn, cc c quan, t chc c lin quan nhm bo m cho vic nh gi, phn tch khch quan, minh bch v c tnh kh thi (iu 33 Lut BHVBQPPL nm 2008) Cc c quan, t chc, i biu Quc hi trnh d n lut, php lnh, d tho Ngh quyt th h s d n, d tho gi Chnh ph tham gia kin cng cn phi c bo co d bo nh gi tc ng ca d n, d tho (iu 34). Trong qu trnh thm nh d n lut, php lnh, d tho Ngh quyt trnh Quc hi trong h s thm nh cn c bo co nh gi tc ng ca d tho vn bn c trnh (iu 36, 37). Tng t nh vy, khi lp chng trnh xy dng Nghi nh trong ngh xy dng Ngh nh cn phi c bo co nh gi tc ng ca d tho Ngh nh, ng thi c quan ch tr son tho Ngh nh cng phi bo co nh gi tc ng ca d tho vn bn v ng ti cc ti liu ln trang thng tin in t ca c quan hoc c quan ch tr son tho vn bn (iu 59, 61). Trong cc h s thm nh thm tra d tho vn bn quy phm php lut cng c php lut yu cu cn phi c bo co nh gi tc ng ca d tho vn bn quy phm php lut . im mi ny trong Lut ban hnh vn bn quy phm php lut nm 2008 c th nh gi nh l mt bc tin di trong qua trnh lp php nc ta, bi t khi c Lut ban hnh vn bn quy phm php lut nm 1996 c sa i b sung nm 2002 cho n trc khi c Lut ban hnh vn bn quy phm php lut nm 2008, trong mt thi gian di vic nh gi tc ng ca d tho vn bn cha c cp n mt cch r rng trong tt c cc vn bn quy phm php lut ni chung, v vy cht lng vn bn quy phm php lut c ban hnh trong thi gian ny thng khng cao, hay b sa i b sung. Tuy nhin, bn cnh nhng u im c th nhn thy c nhng im cn thiu st v cha hp l v quy nh hot ng d bo nh gi tc ng ca d tho vn bn quy phm php lut. l hai tn ti sau:
2

Th nht, theo tinh thn ca cc quy nh phn tch trn th cc d tho Ngh quyt, d n lut u phi tin hnh d bo nh gi tc ng, iu ny l cha hp l v khng phi tt c cc vn bn quy phm php lut u c kh nng gy tc ng ln n kinh t, x hi. Xt nhng quy nh ca php lut mi c ban hnh sa i, b sung nhng quy nh ca php lut c iu chnh cng mt vn m n khng c kh nng gy tc ng mi, hoc c kh nng gy tc ng mi nhng rt nh v khng ng k th khng cn thit phi tin hnh cng tc d bo nh gi tc ng d tho ca nhng loi vn bn ny. Th hai ,i vi cc Thng t ca B trng, Th trng c quan ngang B, php lut khng quy nh cn c hot ng d bo nh gi tc ng ca d tho vn bn do cc ch th ny ban hnh, theo c nhng Thng t ca B trng, Th trng c quan ngang B cho d c phm vi tc ng rt ln vy m cng khng c qu trnh nh gi tc ng, iu ny cn hn ch, bi nu mt vn bn c gi tr tc ng ln nh vy m khng c quy nh v hot ng d bo nh gi tc ng ca d tho th mt khi a ra thc t, nu vn bn khng ph hp vi iu kin thc t th s li hu qu tng i ln. II, ngha ca hot ng d bo nh gi tc ng ca d tho vn bn quy phm php lut. Hot ng d bo nh gi tc ng ca d tho vn bn quy phm php lut c ngha v cng quan trng. Th nht, nh gi kh nng tc ng ca d tho VBQPPL nh l tr li cho cu hi c tht s cn thit phi ban hnh vn bn quy phm php lut hay khng? Hot ng ny nhm d bo nhng tc ng tch cc, tiu cc ca d tho vn bn c bin php khc phc trc khi ban hnh. ng thi, nh gi kh nng tc ng ca d tho vn bn cn l c s so snh, nh gi hiu qu ca VBQPPL sau khong thi gian thi hnh nht nh. Th hai, Ci thin tnh hnh lm pht v vn bn quy phm php lut, v vn bn ch c ban hnh sau khi cn nhc tng i y cc tc ng kinh t- x hi v thy li ch ca vic thi hnh ln hn chi ph. Qu trnh thc hin vic xy dng bo co nh gi tc ng ca d tho vn bn quy phm php lut gip c quan son tho c ci nhn tng th, ton din v vn s c gii quyt trong vn bn, trong bao gm nhng nh gi mt c v
3

mt hn ch ca cc phng n a ra. Hot ng ny cn nhm bo m cho ni dung cc quy nh trong d tho c tnh kh thi, l phng n ti u, theo cch thc tit kim nht t c mc tiu qun l. nh gi tc ng l tm ra phng php ti u nht c th a ra cu tr li ng tin cy nht i vi cc vn thc tin iu hnh chnh sch cng t ra nhng phi lm iu mt cch khn trng, hiu qu v minh bch, khng tn km, bo m thu ht s tham gia ca cng chng vo qu trnh hoch nh chnh sch, mc tiu pht trin kinh t. Vic nh gi tc ng ca d tho VBQPPL trc khi a VBQPPL vo thc t s mang li tnh n nh cao, lu di, bn vng, tnh kh thi v khc phc nhng hn ch mang tnh truyn thng l vic vn bn mi ban hnh c hiu lc khng lu khng cn ph hp vi iu kin thc t v yu cu c vn bn sa i, b sung hoc thay th vn bn c. III, Thc tin p dng quy nh v hot ng d bo nh gi tc ng d tho v mi trng trong qu trnh ban hnh vn bn quy phm php lut. Theo cc chuyn gia, ch khi no chng minh li ch thu nhn c nhiu hn cc chi ph b ra th ngh xy dng lut, php lnh, ngh nh mi c chp thun, u tin phng n no c li ch rng ln nht. lm c iu ny trc ht phi tin hnh hot ng d bo nh gi tc ng ca d tho vn bn quy phm php lut. V c bn ni dung nh gi tc ng mi trng gm: - Xc inh cc tc ng m d tho vn bn quy phm php lut c th gy ra i vi mi trng. Mun nh gi c cc tc ng ca vn bn i vi mi trng trc tin phi tm hiu xem vn bn khi c ban hnh trn thc t s tc ng ti nhng thnh phn no ca mi trng nh khng kh, nc, t kh hu, ti nguyn ti sinh v khng ti sinhTrn c s xc nh nhng tc ng s tin hnh phn tch c th tc ng no l tc ng xu, tc ng no l tc ng tt hoc khng xu khng tt. - Phn tch chi ph, li ch. nh gi tc ng chi ph tng quan vi li ch do vic thc hin vn bn quy phm php lut gy ra l ni dung quan trng nht ca nh gi tc ng mi trng. Trong , iu quan trng nht l vn bn quy phm php lut phi mang li mi trng sch hn, tc l phi gim thiu c t l nhim mi trng, gim c t l khai thc ti nguyn thin nhin v tng c cc bin php bo v mi trng v ti nguyn thin nhin. Vic nh gi li ch m d tho vn bn mang li cho mi
4

trng c th lng ha c nh: s lng cc loi ng thc vt tng, tng ngun nc c x l chng nhim Bn cnh phn tch li ch, cn phi phn tch chi ph. Chi ph y c c hiu l nhng chi ph do vn bn c nh gi gy ra nh: chi ph i vi khu vc Nh nc l chi ph son tho, chi ph gim st thc thi, chi ph o to nhn lc Chi ph i khu vc t nhn l chi ph h phi b ra tun th cc quy nh c ban hnh; chi ph hnh chnh l chi ph lin quan n giy t, h s v cc chi ph pht sinh khc t vic phn tch mi trng bng cc phng tin khoa hc k thut hin i. Bn canh cn phi phn tch nh gi chi ph i vi doanh nghip bi tc ng ca cc doanh nghip n mi trng l rt ln c bit trong mi trng CNHHH hin nay mc tp trung cng nghip l rt ln vi vic hnh thnh cc khu cng ngh cao, khu ch xutc tc ng rt ln n mi trng. Do vic nh gi tc ng v chi ph i vi doanh nghip l rt quan trng, cn phi gi sao cho va bo v mi trng va kch thch cho s hot ng mnh m ca cc doanh nghip trong nc. Vic phn tch cc cho ph nhm nh danh, nh tnh v nh lng nhng chi ph m doanh nghip phi chu thc thi quy nh ca php lut. T loi b c nhng chi ph khng cn thit, gim nh gnh nng thc thi cho doanh nghip, y l vn chng ta cn phi tham kho v hc hi php lut nc ngoi. - nh gi phn tch ti chnh: nh gi tc ng mi trng cn tnh n ngun lc ti chnh thc thi nhng quy nh ca php lut . Cc c quan phn tch chnh sch, cc ch th c lin quan cn nh gi xem d tho c ph hp vi iu kin ti chnh hin nay hay khng, nhng ngun b sung no c th huy ng c, trong gii hn ti chnh gii php no l hiu qu nht. T loi b c nhng xut khng em li nhiu ng gp u tin, Do tit kim c mt khon dnh cho cc xut khc. V d: ban hnh mt quy nh v x l cht thi cn c bao nhiu kinh ph quy nh trn c thc hin trn thc t, t giai on xut n giai on ban hnh s tc ng ti ngn sch Nh nc nh th no? nh gi xem quy nh c ph hp hay khng vi iu kin ti chnh hin c hay khng? Phn tch ti chnh trng hp ny c th hiu l tnh tc ng n ngun knh ph t c mc tiu, nh mua sm trang b, kinh ph xy dng cng s, kinh ph th lao - nh gi ri ro:
5

Mt trong nhng vn kh quan trng khng th thiu c trong qu trnh nh gi tc ng mi trng l phn tch ri ro. Ri ro l xc xut ca mt tc ng ngc c th xy ra trong mt khong thi gian nht nh. nh gi ri ro c da trn nhng d liu, gi thuyt khoa hc v thut ton nh gi xc xut, tn sut mc gy hi i vi con ngi hoc ti nguyn mi trng ca mt s vic hay kt qu bt li. Mi quan tm ch yu ca vic nh gi ri ro l phi tip cn, nh gi, nh lng v c phn ng nh th no i vi ri ro. Chng hn khi Chnh ph khuyn khch xay dng cc d n u t pht trin kinh t, th trong lut u t s c nhng quy nh u i , h tr d n u t . V vy cc doanh nghip thnh lp v hot ng s tng ln rt nhiu, ng ngha vi n l s gia tng lng kh thi gy nhim mi trng vo khng kh ngy cng ln, lm o ln trt t cc thnh phn trong khng kh. V vy khi ban hnh nhng vn bn trn cn phi tin hnh hot ng d bo nh gi tc ng ca d tho vn bn v ri ro c th xy ra i vi mi trng ng thi vn phi m bo c mc tiu pht trin kinh t. C KT LUN. C th thy, cht lng d tho vn bn quy phm php lut s c nng cao thng qua vic y mnh cng tc nh gi d bo tc ng kinh t - x hi ca vn bn. V vy, vic quy nh v hot ng d bo nh gi tc ng ca d tho vn bn quy phm php lut chnh l mt im mi quan trng v cn thit ca Lut ban hnh vn bn quy phm php lut nm 2008.