HC VIN CNG NGH BU CHNH VIN THNG

QUN TR KINH DOANH VIN THNG

(Dng cho sinh vin h o to i hc t xa) Lu hnh ni b

H NI - 2006

HC VIN CNG NGH BU CHNH VIN THNG

QUN TR KINH DOANH VIN THNG

Bin son :

GS.TS.NGT. BI XUN PHONG

LI M U

Doanh nghip vin thng c vai tr quan trng trong s pht trin kinh t x hi Vit Nam. S thay i c ch qun l kinh t lm cho mi trng hot ng ca cc doanh nghip ni chung, doanh nghip vin thng ni ring thay i. Trong mi trng kinh doanh mi, cc doanh nghip vin thng ch ng trong hot ng kinh doanh, nhng ng thi phi ng trc mt th thch ln l t chu trch nhim trong hot ng kinh doanh ca mnh. Hot ng kinh doanh theo c ch th trng, mun tn ti v pht trin, i hi cc doanh nghip ni chung, doanh nghip vin thng phi hot ng kinh doanh c li. Mun vy, yu cu doanh nghip phi c iu hnh tt mi hot ng kinh doanh ca mnh. Trn c s c nhng bin php hu hiu v la chn a ra quyt nh ti u phng n hot ng kinh doanh. c ti liu tham kho cho cc nh qun l vin thng, ng thi p ng yu cu ngy cng cao v cht lng v quy m o to cn b cho doanh nghip vin thng, chng ti t chc bin son cun sch Qun tr kinh doanh vin thng. Cun sch ny c bin son theo chng trnh mn hc Qun tr kinh doanh vin thng dng cho sinh vin ngnh k thut vin thng. Vi kinh nghim ging dy c tch lu qua nhiu nm, cng vi s n lc nghin cu t cc ngun ti liu khc nhau, cun sch c nhiu thay i v b sung p ng yu cu do thc tin t ra v ph hp vi xu th hi nhp kinh t quc t. Ni dung cun sch gm 8 chng cp nhng kin thc rt thit thc v Qun tr kinh doanh vin thng. Trong c mt chng khi qut nhng vn chung ca qun tr kinh doanh vin thng; mt chng trnh by c s khoa hc ca qun tr kinh doanh. Cc chng cn li trnh by cc lnh vc qun tr kinh doanh c th ca doanh nghip vin thng. Trong ln bin son ny, tc gi c k tha mt s ni dung c bn ca cun sch Qun tr kinh doanh Bu chnh Vin thng do nh xut bn Bu in xut bn nm 2001, ti bn nm 2003 ca tc gi v c nhng sa i, b sung quan trng hng ti yu cu bo m tnh Vit Nam, c bn v hin i. Mc d c rt nhiu c gng trong vic vit v bin tp, cun sch khng th trnh khi nhng thiu st, tc gi mong mun nhn c nhng kin ng gp ca bn c tip tc hon thin nhm nng cao hn na cht lng cun sch. Tc gi chn thnh cm n cc ng nghip gip trong qu trnh bin son cun sch ny H Ni, thng 10 nm 2006 Tc gi

Chng 1: Tng quan v qun tr kinh doanh vin thng

CHNG 1: TNG QUAN V QUN TR KINH DOANH VIN THNG

GII THIU
Mc ch, yu cu: Nm c mt s vn chung v doanh nghip vin thng, kinh doanh vin thng v qun tr kinh doanh vin thng. Trn c s lm nn tng cho tip cn cc lnh vc qun tr kinh doanh trong kinh doanh vin thng Ni dung chnh: - Doanh nghip vin thng - Kinh doanh vin thng v c im - Khi nim v mi trng Qun tr kinh doanh vin thng

NI DUNG
1.1. KINH DOANH VIN THNG 1.1.1. Doanh nghip vin thng Theo Php lnh Bu chnh vin thng, trong lnh vc vin thng c: - Doanh nghip cung cp h tng mng l doanh nghip Nh nc hoc doanh nghip m vn gp ca Nh nc chim c phn chi phi hoc c phn c bit, c thnh lp theo quy nh ca Php lut thit lp h tng mng v cung cp dch v vin thng. - Doanh nghip cung cp dch v vin thng l doanh nghip Vit Nam thuc mi thnh phn kinh t c thnh lp theo quy nh ca Php lut cung cp cc dch v vin thng. 1.1.2. Kinh doanh vin thng C nhiu cch hiu v din t khc nhau v kinh doanh vin thng. Nu loi b cc phn khc nhau ni v phng tin, phng thc, kt qu c th ca hot ng kinh doanh vin thng th c th hiu kinh doanh vin thng l cc hot ng truyn a tin tc nhm mc tiu sinh li ca cc ch th kinh doanh (doanh nghip cung cp dch v) trn th trng. 1.1.3. c im hot ng kinh doanh vin thng - Kinh doanh vin thng phi do mt ch th thc hin c gi l ch th kinh doanh. Ch th kinh doanh c th l doanh nghip Nh nc (Tp on BCVT Vit Nam; Tng cng ty vin thng qun i ); doanh nghip c phn (Cng ty c phn dch v BCVT Si gn) v cc loi hnh doanh nghip khc . - Kinh doanh vin thng phi gn vi th trng. Th trng v kinh doanh i lin vi nhau nh hnh vi bng, khng c th trng th khng c khi nim kinh doanh. Th trng kinh doanh vin thng phi c hiu theo ngha rng l mt h thng bao gm cc khch hng s dng, cc nh cung cp, mi quan h cung cu gia h tc ng qua li xc nh gi c, s lng v cht lng sn phm dch v vin thng 2

Chng 1: Tng quan v qun tr kinh doanh vin thng - Kinh doanh vin thng phi gn vi vn ng ca ng vn. Cc doanh nghip vin thng khng ch c vn m cn cn phi bit cch thc hin vn ng ng vn khng ngng. Nu gt b ngun gc bc lt trong cng thc t bn ca C. Mc, c th xem cng thc ny l cng thc kinh doanh: T-H-SX..-T, cc doanh nghip vin thng dng vn ca mnh di hnh thc tin t (T) mua t liu sn xut (H) sn xut (truyn a tin tc ) theo yu cu ca khch hng nhm thu c s lng tin t ln hn (T) . - Mc ch ch yu ca kinh doanh vin thng l sinh li - li nhun (T T > 0 ) 1.2. QUN TR KINH DOANH VIN THNG 1.2.1. Qun tr v qun tr kinh doanh vin thng 1. Khi nim qun tr Mt cch chung nht, c th hiu qun tr l s tc ng c t chc ca ch th qun tr ln i tng b qun tr nhm t c mc tiu chung ca t chc. Qun tr phi bao gm mt ch th qun tr l tc nhn to ra tc ng qun tr v mt i tng b qun tr v c mc tiu t ra cho c ch th v i tng. 2. Qun tr kinh doanh vin thng Qun tr kinh doanh vin thng l s tc ng lin tc, c t chc, c hng ch ca lnh o doanh nghip ln tp th nhng ngi lao ng trong doanh nghip vin thng, s dng mt cch tt nht mi tim nng v c hi thc hin mt cch tt nht mi hot ng kinh doanh ca doanh nghip vin thng, nhm t c mc tiu ra theo ng lut nh v h thng x hi. Thc cht ca qun tr kinh doanh vin thng l qun tr con ngi trong doanh nghip vin thng, thng qua , s dng c hiu qu nht mi tim nng v c hi ca doanh nghip thc hin cc hot ng kinh doanh theo mc tiu nh . Qun tr kinh doanh vin thng mang tnh khoa hc, tnh ngh thut v l mt ngh - Tnh khoa hc ca qun tr kinh doanh vin thng xut pht t tnh quy lut ca cc quan h qun tr trong qu trnh hot ng ca doanh nghip vin thng, bao gm nhng quy lut v kinh t, kinh doanh, k thut, x hi ... Tnh khoa hc ca qun tr kinh doanh vin thng i hi cc nh qun tr phi nm vng nhng quy lut lin quan n qu trnh hot ng ca doanh nghip. - Tnh ngh thut ca qun tr kinh doanh vin thng xut pht t tnh a dng, phong ph, tnh mun hnh mun v ca cc s vt v hin tng trong kinh t, kinh doanh v trong qun tr. - Qun tr kinh doanh vin thng l mt ngh theo ngha ai cng c th i hc ngh tham gia cc hot ng kinh doanh vin thng. Mun iu hnh cc hot ng kinh doanh vin thng c kt qu mt cch chc chn, th ch doanh nghip phi c o to v ngh nghip (kin thc, tay ngh, kinh nghim ). 1.2.2. Mi trng qun tr kinh doanh vin thng 1. Khi nim v c im ca mi trng kinh doanh vin thng a. Khi nim: Theo quan im h thng: mi trng l tp hp cc phn h, cc phn t, cc h thng khc khng thuc h thng ang xt nhng c quan h tc ng n h thng. Mi trng hot ng ca doanh nghip vin thng bao gm ton b cc yu t bn ngoi c tc ng trc tip hay gin tip n quyt nh hay hot ng ca doanh nghip . 3

Chng 1: Tng quan v qun tr kinh doanh vin thng b. c im ca mi trng kinh doanh vin thng: Hot ng ca doanh nghip vin thng u chu s tc ng ca cc yu t mi trng, trong khi cc yu t mi trng lun lun bin i. Cc doanh nghip vin thng khng th thay i hoc la chn cc yu t thuc mi trng bn ngoi m phi xc nh, c lng v thch nghi vi cc yu t, cc lc lng . Mi trng c th tc ng tch cc hoc tiu cc n hot ng ca doanh nghip vin thng. Mi trng to ra nhng c hi thun li cho doanh nghip, nu bit nm ly chng. Doanh nghip vin thng tc ng n mi trng ti a bn m n ang hot ng: Np cc loi thu, cung cp vic lm, s dng cc hng ho cng cng (ng s, cu, c s h tng). Doanh nghip lm nhim hoc ci thin mi trng... 2. Mi trng v m: Mi trng v m l nhng yu t tc ng gin tip n doanh nghip vin thng trong nn kinh t. Cc yu t ny c phm vi rng ln bao trm ton b nn kinh t. a. Mi trng chnh tr - php lut * Cc tc ng chnh tr- php lut i vi doanh nghip vin thng: Mi trng chnh tr v php lut bao gm cc lut l, cc quy tc, v nhng hot ng ca cc c quan nh nc c nh hng n hot ng ca doanh nghip . Th ch chnh tr gi nh hng, chi phi cc hot ng trong x hi, trong c cc hot ng sn xut kinh doanh. Mi trng chnh tr, php lut thuc nhm cc yu t v m, mc d n c nh hng gin tip n hot ng kinh doanh ca cc doanh nghip, nhng yu t ny gi vai tr rt quan trng trong vic xc nh hng kinh doanh ca doanh nghip vin thng. * S tc ng ca h thng lut php i vi kinh doanh vin thng: Lut php l mt khung cc nguyn tc v lut l do x hi quy nh ch ti hnh vi ca cc thnh vin trong x hi. Chng hn nh h thng php lut, lut v hp ng, nhn hiu thng mi, bng pht minh, sng ch, bn quyn tc gi...mua bn hng ho, quyn s hu ti sn. Nh vy vi t cch l mt cng dn tp th, cc doanh nghip vin thng phi hot ng di mt th ch php lut ca mt quc gia. Lut doanh nghip: ch nh cc hot ng kinh doanh, qun l cc hot ng kinh doanh ca cc doanh nghip nh nc, doanh nghip t nhn, lut cng ty qun l cc doanh nghip. b. Mi trng vn ho - x hi: Mi doanh nghip kinh doanh vin thng u hot ng trong mi trng vn ho - x hi nht nh. Doanh nghip v mi trng vn ho - x hi u c mi lin h cht ch, c s tc ng qua li ln nhau. X hi cung cp nhng ngun lc m doanh nghip vin thng cn, tiu th nhng sn phm dch v m doanh nghip sn xut ra. Cc gi tr chung ca x hi, tp tc truyn thng, li sng ca doanh nghip, cc h t tng tn gio v c cu dn s, thu nhp ca dn c u c tc ng nhiu mt n hot ng ca t chc kinh doanh. c. Mi trng kinh t: Mi trng kinh t l nhng c im ca h thng kinh t m trong cc doanh nghip vin thng hot ng. Mi trng kinh t gm nhng yu t ch yu tc ng n hot ng ca doanh nghip nh tng trng kinh t; chnh sch kinh t ca quc gia v chu k kinh doanh. d. Mi trng cng ngh:

Chng 1: Tng quan v qun tr kinh doanh vin thng Cng ngh l nhn t c s thay i nng ng nht trong cc yu t thuc mi trng kinh doanh. S thay i ca cng ngh mang li nhng thch thc v nguy c i vi doanh nghip vin thng . S thay i ca cng ngh cn c gi l s ph hu sng to lun mang li nhng sn phm dch v mi, nng cao nng lc ca con ngi, thay i phng php lm vic ca h...Tin trnh i mi cng ngh c coi l qu trnh pht trin c tnh h thng, l khong thi gian cn thit bin tng mi thnh sn phm hay dch v c th tiu th trn th trng. Tin trnh i mi cng ngh lm cho vng i sn phm ngy cng ngn hn. Nhu cu i mi sn phm tng , nhiu sn phm mi c tung ra th trng lm cho vng i sn phm, chu k ca sn phm ngn li. e. Mi trng vt cht: Mi trng vt cht bao gm: * Ti nguyn thin nhin: Ngun ti nguyn thin nhin bao gm cc loi khong sn ti nguyn trn b mt v trong lng t. Mc d hin nay do cng ngh hin i, con ngi s dng nguyn liu tit kim hn nhng ngun ti nguyn thin nhin ngy cng tr nn khan him. iu ny nh hng trc tip n hot ng ca cc doanh nghip vin thng . * C s h tng kinh t: H thng c s h tng kinh t bao gm mng li giao thng vn ti, ng x, cu cng, phng tin vn chuyn, mng li thng tin bu chnh vin thng, ngun nhn lc, tnh hu hiu ca cc dch v ngn hng - ti chnh 3. Mi trng vi m Mi trng mi m bao gm nhng yu t bn ngoi c nh hng trc tip n hot ng ca doanh nghip vin thng. a. Khch hng: Khch hng l danh t chung ch nhng ngi hay t chc s dng sn phm dch v vin thng ca doanh nghip. Khch hng bao gm ngi tiu dng cui cng, cc nh phn phi trung gian: i l, bn s. Khch hng cng nghip, khch hng c quan. Doanh nghip vin thng khng th tn ti trong mt nn kinh t th trng nu khng c khch hng . Khch hng l mt yu t quan trng ca doanh nghip. Doanh nghip vin thng phi ly s tho mn nhu cu ca khch hng l mc ch hot ng . Nhng ng thi v nhu cu, v s tho mn v li ch l nhng p lc i vi hot ng ca doanh nghip vin thng .S t do chn la sn phm , dn n cnh tranh gia cc nh sn xut. b. Nh cung cp: Nh cung cp l danh t chung ch nhng nhn t chc hay c nhn cung ng cc loi nguyn li, vt liu, bn thnh phm hay dch v cho doanh nghip vin thng. Gia cc nh cung cp v doanh nghip vin thng thng din ra cc cuc thng lng v gi c, cht lng v thi hn giao hng. Cc loi pht minh, sng ch thng gp phn nng cao u th cho cc nh cung cp trong thi hn ca chng , ngn cn i th cnh tranh cung cp hng ho hoc dch v tng t. Nhng u th v c quyn ca cc nh cung cp c th to ra nhng p lc i vi doanh nghip vin thng nh v thi gian cung cp, cht lng, gi c, tnh n nh ca vic cung cp nguyn liu v cc yu t u vo khc... c. Cc i th cnh tranh:

Chng 1: Tng quan v qun tr kinh doanh vin thng i th cnh tranh l nhng t chc hay c nhn c kh nng tho mn nhu cu ca khch hng ca doanh nghip vin thng bng cch cng mt loi sn phm, dch v c cng nhn hiu hoc cng mt loi sn phm nhng khc nhn hiu. Nhng sn phm dch v c kh nng thay th sn phm dch v ca doanh nghip. Cng vi khch hng, cc i th cnh tranh lun gy ra nhng p lc i vi doanh nghip vin thng. S ganh ua gia cc i th cnh tranh i hi cc doanh nghip vin thng phi p dng chin lc ginh u th, ci thin v tr ca h trn th trng. d. Cc doanh nghip mi gia nhp ngnh: Vic gia nhp ngnh ca cc doanh nghip mi s lm tng mc cnh tranh gia cc doanh nghip vin thng trong cng mt ngnh. Tuy nhin vic e do s gia nhp ngnh ca cc doanh nghip mi s ph thuc vo cc iu kin gia nhp ngnh. Nu nhng iu kin gia nhp ngnh qu kht khe, s gia nhp ngnh s xy ra t hoc khng xy ra. Chng hn nu gia nhp ngnh m li nhun bng 0, hoc do nhng rng buc v quy nh ca Chnh ph, th chc chn vic gia nhp ngnh ca cc doanh nghip mi s khng xy ra. Ngc li nhng iu kin gia nhp ngnh qu d dng, hn na cc doanh nghip c khuyn khch bi li nhun (P>0), s gia nhp ngnh s xy ra mt cch t hn. Vin thng ca Vit Nam, do doanh thu v li nhun ngy cng tng, dn n mt s cc doanh nghip mi tm cch gia nhp. 1.2.3 Qun tr kinh doanh theo chc nng C th hiu chc nng l mt tp hp cc hot ng cng loi ca mt h thng no . Chc nng qun tr kinh doanh vin thng c hiu l mt tp hp cc hot ng qun tr kinh doanh vin thng cng loi. C nhiu cch phn loi chc nng khc nhau. Nu coi ton b hot ng qun tr kinh doanh vin thng l hot ng ra quyt nh th c chc nng ra quyt nh mc tiu, chc nng ra quyt nh phng tin v chc nng ra quyt nh qun tr kinh doanh. Nu cn c vo qu trnh qun tr kinh doanh c th phn thnh cc chc nng nh hng, t chc, iu khin, phi hp v kim tra. Cng c th kt hp hai chc nng t chc v phi hp hoc ba chc nng t chc, phi hp v iu khin li thnh chc nng t chc. Nu cn c vo phng hng tc ng ca ch th n khch th qun tr kinh doanh c th phn loi chc nng rng hay hp tu theo vo xy dng cc b phn chc nng. Thc cht t chc qun tr kinh doanh theo chc nng chh l chuyn mn ho hot ng qun tr kinh doanh, nn c nhiu u im nh y l cch tt nht thc hin cc hot ng qun tr kinh doanh theo hng chuyn mn ho, m bo thc hin y sc mnh v uy tn ca hot ng c bn, to iu kin thc hin cht ch hot ng kim tra. Qun tr kinh doanh theo chc nng c th thch qua thi gian v c coi l cch c bn nht p ng rng ri. Bn cnh , hn ch c bn ca qun tr kinh doanh theo chc nng l khng bao qut v ph hp vi mi iu kin, c xu hng lm gim s ch trng n mc tiu ca ton doanh nghip vin thng, gp kh khn trong thc hin phi hp hot ng gia cc b phn v nh qun tr trng thnh t nh qun tr chc nng s gp kh khn nht nh trong qun xuyn cc nhim v cp qun tr cao hn.

Chng 1: Tng quan v qun tr kinh doanh vin thng

TM TT NI DUNG CA CHNG
1. Doanh nghip vin thng l n v kinh t c thnh lp nhm mc ch ch yu thc hin cc hot ng kinh doanh trong lnh vc vin thng. Theo Php lnh Bu chnh vin thng c doanh nghip cung cp h tng mng v doanh nghip cung cp dch v vin thng. 2. Kinh doanh vin thng l cc hot ng truyn a tin tc nhm mc tiu sinh li ca cc ch th kinh doanh (doanh nghip cung cp dch v) trn th trng. Kinh doanh vin thng c c im do mt ch th thc hin ; gn vi th trng ; gn vi vn ng ca ng vn.Mc ch ch yu ca kinh doanh vin thng l sinh li - li nhun (T T > 0). 3. Qun tr kinh doanh vin thng l s tc ng lin tc, c t chc, c hng ch ca lnh o doanh nghip ln tp th nhng ngi lao ng trong doanh nghip vin thng, s dng mt cch tt nht mi tim nng v c hi thc hin mt cch tt nht mi hot ng kinh doanh ca doanh nghip vin thng, nhm t c mc tiu ra theo ng lut nh v h thng x hi. Qun tr kinh doanh vin thng mang tnh khoa hc, tnh ngh thut v l mt ngh 4. Mi trng hot ng ca doanh nghip vin thng bao gm ton b cc yu t bn ngoi c tc ng trc tip hay gin tip n quyt nh hay hot ng ca doanh nghip . Cc yu t ca mi trng chia ra lm hai nhm mi trng v m v mi trng vi m.

CU HI V BI TP
1. Th no l kinh doanh vin thng? Kinh doanh vin thng c nhng c im g? 2. Th no l qun tr v qun tr kinh doanh vin thng? Ti sao ni qun tr kinh doanh vin thng l mt khoa hc, ngh thut v l mt ngh? 3. Hy trnh by ni dung chnh ca mi trng qun tr kinh doanh vin thng?

Chng 2: C s khoa hc ca qun tr kinh doanh vin thng

CHNG 2: C S KHOA HC CA QUN TR KINH DOANH VIN THNG

GII THIU
Mc ch, yu cu: Nm c c s khoa hc ca Qun tr kinh doanh vin thng, trn c s vn dng vo qun tr cc lnh vc c th ca kinh doanh doanh nghip vin thng Ni dung chnh: - Quy lut v vn dng quy lut trong qun tr kinh doanh vin thng - Nguyn tc trong qun tr kinh doanh vin thng - Phng php qun tr kinh doanh vin thng - Thng tin trong qun tr kinh doanh vin thng - Quyt nh trong qun tr kinh doanh vin thng - Ngh thut qun tr kinh doanh vin thng

NI DUNG
2.1. VN DNG CC QUY LUT TRONG QUN TR KINH DOANH VIN THNG 2.1.1. Khi nim v c im ca cc quy lut Quy lut l mi lin h bn cht, tt nhin, ph bin, bn vng, lp i lp li ca cc s vt v hin tng trong nhng iu kin nht nh. Chng hn trong kinh t th trng tt yu phi c cc quy lut cnh tranh, cung - cu, gi tr... hot ng. Quy lut do con ngi gi tn ra, nhng khng phi do con ngi to ra, n c c im khch quan ca n. - Con ngi khng th to ra quy lut nu iu kin ca quy lut cha c, v ngc li khi iu kin xut hin ca quy lut cn th con ngi khng th xo b quy lut. - Cc quy lut tn ti v hot ng khng l thuc vo vic con ngi c nhn bit c hay khng, c a thch hay ght b n. - Cc quy lut tn ti an xen vo nhau to thnh mt h thng thng nht nhng khi x l c th th thng ch c mt hoc mt s quy lut chi phi tu iu kin c th ca mi trng . 2.1.2 C ch vn dng quy lut. - Phi nhn bit c quy lut, qu trnh nhn thc quy lut bao gm hai giai on nhn bit qua cc hin tng thc tin v qu trnh phn tch bng khoa hc v l lun. y l mt qu trnh tu thuc vo trnh mn cm, nhy bn ca con ngi - T chc cc iu kin ch quan ca doanh nghip cho xut hin cc iu kin khch quan m nh quy lut pht sinh tc dng. 8

Chng 2: C s khoa hc ca qun tr kinh doanh vin thng - T chc thu thp cc thng tin sai phm ch tc do vic khng tun th cc i hi ca cc quy lut khch quan gy ra m kp thi x l sm. 2.1.3. Mt s quy lut trong qun tr kinh doanh vin thng 1. Quy lut kinh t Quy lut kinh t l mi lin h bn cht, tt nhin, ph bin, bn vng, lp i lp li ca cc hin tng kinh t trong nhng iu kin nht nh. Cc quy lut kinh t c c im l tn ti v hot ng thng qua cc hot ng ca con ngi v c bn vng km hn cc quy lut khc. Trong qun tr kinh doanh vin thng thng c mt s quy lut kinh t ch yu sau: a. Quy lut cnh tranh: Yu cu ca quy lut cnh tranh l cc doanh nghip vin thng tham gia cnh tranh phi dng mi bin php c chim hoc chim hu u th th trng v sn phm dch v vin thng cnh tranh, nh thu c li nhun kinh t cao nht trong phm vi cho php. b. Quy lut gi tr: L quy lut ca nn kinh t th trng, yu cu ca quy lut ny l vic sn xut cung cp sn phm dch v vin thng phi da trn s hao ph lao ng x hi cn thit. Quy lut gi tr c biu hin ra bn ngoi l gi c ca sn phm dch v vin thng, gi c lun bin ng xoay quanh gi tr. Trn c s s iu tit ca quy lut gi tr m nh qun tr doanh nghip vin thng phi c k hoch m rng hoc thu hp sn xut.kinh doanh cc dch v vin thng c. Quy lut cung - cu v gi c: y l quy lut ca nn kinh t hng ho. Quy lut ny c hnh thnh trn c s cc tin cu l i lng thng t l nghch vi gi c; cung l i lng thng t l thun vi gi c v khi cung ln hn cu th gi c nh hn gi tr v ngc li. 2. Cc quy lut khch hng . - Khch hng s dng mt sn phm dch v vin thng no l do sn phm dch v ph hp vi tr tng tng ca h. Ch nn sn xut cung cp sn phm dch v vin thng m khch hng cn, ch khng nn bn sn phm dch v m mnh c. Mi sn phm dch v vin thng sn xut cung cp (s lng, cht lng, gi c..) phi theo khch hng d nh cung cp - Khch hng mong mun s dng sn phm dch v vin thng c cht lng vi gi c phi chng v cch bn hp l. Nh vy cnh tranh l tt yu, ch c cnh tranh mi c th a li cht lng, gi c v cch bn hp l . - Khch hng i hi phi quan tm n li ch ca h. Phi c trch nhim cao i vi khch hng, phi gi ch tn v phi c trch nhim c sau khi cung cp . - Khch hng thng khng s dng ht sn phm dch v vin thng cho nn phi qung co, tip th nht l i vi loi khch hng khng c chnh kin v hay bt chc. - Quy lut mt ca khch hng. Quy lut ny lin quan n vng i ca sn phm dch v, i hi phi nhanh chng, bt kp vi nhu cu ca th trng. Phi nhanh nhy v linh hot trong kinh doanh. - Quy lut a thch ca khch hng. Quy lut ny th hin mc bc thit ca i hi gim dn sau khi c p ng . - Quy lut sn phm dch v thay th v b sung. Quy lut ny i hi phi tnh n cnh tranh hoc hp tc trn th trng . 9

Chng 2: C s khoa hc ca qun tr kinh doanh vin thng 3. Cc quy lut tm l trong kinh doanh vin thng - Cc quy lut tm l trong bn hng. l quy lut phi xut pht t tm l khch hng trong s dng sn phm dch v; Quy lut thi quen s dng (khch hng c thu nhp cao, thu nhp thp, ngnh ngh, a phng ..) . - Cc quy lut tm l dng ngi (quy lut ng c lm vic; quy lut xung t trong tp th; quy lut kp lm vic ..) . 2.2. NGUYN TC QUN TR KINH DOANH VIN THNG. 2.2.1 Khi nim v yu cu ca nguyn tc qun tr kinh doanh vin thng Nguyn tc qun tr kinh doanh vin thng l cc quy tc ch o nhng tiu chun hnh vi m doanh nghip vin thng v cc nh qun l phi tun th trong qu trnh kinh doanh vin thng. Cc nguyn tc do con ngi t ra nhng khng phi do s suy ngh ch quan m phi tun th cc quy lut khch quan v phi th hin c yu cu ca cc quy lut khch quan; phi ph hp vi mc tiu ca qun tr; phi phn nh ng tnh cht v cc quan h qun tr v m bo tnh h thng, tnh nht qun. 2.2.2. Cc nguyn tc qun tr kinh doanh vin thng 1. Tun th lut php v thng l kinh doanh: Lut php l nhng rng buc ca Nh nc v cc c quan qun l v m i vi doanh nghip vin thng. S rng buc yu cu cc doanh nghip vin thng phi kinh doanh theo nh hng ca s pht trin x hi. Cc nh qun tr cn phi hiu bit v kinh doanh ng lut php nu khng s b x l bng cc bin php hnh chnh v kinh t. Ngoi vic tun th nhng quy nh ca php lut v hot ng kinh doanh, doanh nghip vin thng cn phi kinh doanh cho ph hp vi thng l ca x hi. 2. Phi xut pht t khch hng: Kinh doanh theo c ch th trng ngy nay, kt qu cui cng tu thuc gn nh quyt nh vo khch hng cho nn cc doanh nghip vin thng phi to cho mnh mt khi lng khch hng cn c tn ti v pht trin. Nguyn tc ny l cn c hnh thnh chin lc Marketing ca mi doanh nghip vin thng (bao gm c 4 ni dung: sn phm/ product, gi c/price, phn phi/place v chiu th/promotion) v cc ni dung qun l ca doanh nghip (vn, lao ng, cng ngh, th trng, xu hng vn ho doanh nghip). Nguyn tc ny cng i hi doanh nghip vin thng phi nm vng vng i ca mi sn phm dch v vin thng lun lun i mi chin lc sn phm, thch nghi c vi th trng lun bin ng. 3. Hiu qu v hin thc: Nguyn tc ny i hi mi hot ng ca doanh nghip vin thng phi t c cc mc tiu ra mt cch thit thc v an ton, th hin cc ch tiu hiu qu kinh t cao .Ngoi ra cn i hi cc doanh nghip vin thng phi hn ch c ti mc thp nht cc ri ro c th xy ra cho doanh nghip. Kinh doanh l mo him. C rt nhiu ri ro pha trc. i khi c nhng thit hi c th dn n ph sn mt doanh nghip. an ton cho kinh doanh, cc doanh nghip vin thng nn nh n cc cng ty bo him thng qua hp ng bo him . 4. Chuyn mn ho:

10

Chng 2: C s khoa hc ca qun tr kinh doanh vin thng L nguyn tc i hi vic qun l cc doanh nghip vin thng phi c nhng ngi c chuyn mn, c o to, c kinh nghim v tay ngh theo ng v tr trong gung my sn xut v qun l ca doanh nghip thc hin. y l c s ca vic nng cao hiu qu hot ng ca cc doanh nghip vin thng. Mt mt, nhng ngi hot ng trong gung my doanh nghip vin thng phi nm vng chuyn mn ngh nghip v tr cng tc ca mnh mt khc h phi thc c mi quan h ca h vi nhng ngi khc v b phn khc thuc gung my chung ca doanh nghip. 5. Kt hp hi ho cc li ch: Nguyn tc ny i hi cc doanh nghip vin thng phi x l tho ng mi quan h bin chng hu c gia cc li ch c lin quan n s tn ti v pht trin ca doanh nghip, bao gm: - Li ch ca ngi lao ng trong doanh nghip vin thng: phi m bo ng lc cho h sng v lm vic , thng qua gn b h vi doanh nghip . - Li ch ca khch hng: l nhng ngi s dng sn phm dch v vin thng cng vi cc yu cu v sn phm dch v v cch phc v ca doanh nghip vin thng - Li ch ca Nh nc v x hi: l ngha v i vi Nh nc v cc rng buc php lut khc m doanh nghip vin thng phi thc hin , l cc thng l x hi m doanh nghip phi tun th nh mi trng , mi sinh, ngha v cng ng - Li ch ca cc bn hng: l nhng c nhn v n v tham gia cung ng mt phn hoc ton b cc yu t u vo cho doanh nghip vin thng. H phi c gii quyt tho ng cc li ch khi thc hin mi quan h vi doanh nghip vin thng . 6. Bit tn dng thi c v mi trng kinh doanh: Mi doanh nghip vin thng d c quy m v tim nng ln ti u u c nhng mt hn ch v c cc im yu nht nh. Do vy, i hi cc phi bit tn dng thi c v mi trng kinh doanh ginh ly hiu qu. Phi bit khai thc thng tin c li t mi ngun, c bit l thng tin v cng ngh mi v s bin ng trong chnh sch qun l m doanh nghip vin thng phi gnh chu do cc nh chc trch d nh a ra kp thi x l tho ng. y l mi quan h gia th v lc ca doanh nghip vin thng. Lc l tim nng ca doanh nghip, cn th l mi quan h ca doanh nghip trong mi trng kinh doanh. 2.3. CC PHNG PHP QUN TR KINH DOANH VIN THNG 2.3.1. Khi nim phng php qun tr kinh doanh Phng php qun tr kinh doanh vin thng l cch thc tc ng ca ch th n khch th kinh doanh vin thng nhm t c mc tiu kinh doanh xc nh, trong iu kin mi trng kinh doanh thc t. Phng php qun tr c vai tr quan trng trong h thng qun tr. Qu trnh qun tr l qu trnh thc hin cc chc nng qun tr theo nhng nguyn tc. Nhng cc nguyn tc ch c vn dng v c th hin thng qua cc phng php qun tr nht nh. Vn dng cc phng php qun tr l mt ni dung c bn ca qun tr kinh doanh. Mc tiu nhim v ca qun tr ch c thc hin thng qua tc ng ca phng php qun tr kinh doanh. Trong nhng iu kin nht nh, phng php qun tr c tc ng quan trng n s thnh cng hay tht bi ca vic thc hin cc mc tiu v nhim v. Cc phng php qun tr mang tnh cht ht sc a dng v 11

Chng 2: C s khoa hc ca qun tr kinh doanh vin thng phong ph, n chnh l b phn nng ng nht ca h thng qun tr. Phng php qun tr thng xuyn thay i trong tng tnh hung c th, tu thuc vo c im ca i tng cng nh nng lc v kinh nghim ca doanh nghip vin thng. Doanh nghip vin thng c quyn la chn phng php qun tr nhng khng c ngha l ch quan tu tin, mun s dng phng php no cng c. Mi phng php qun tr khi s dng li to ra mt c ch tc ng mang tnh khch quan vn c ca n. 2.3.2. Cc phng php qun tr kinh doanh trong doanh nghip vin thng 1. Cc phng php tc ng ln con ngi a. Cc phng php hnh chnh: L cc cch tc ng trc tip ca ban lnh o doanh nghip vin thng ln tp th nhng ngi lao ng di quyn bng cc quyt nh dt khot, mang tnh bt buc, i hi ngi lao ng phi chp hnh nghim ngt, nu vi phm s b x l kp thi thch ng. Vai tr ca cc phng php hnh chnh trong qun tr kinh doanh vin thng rt ln. Trc ht n xc lp trt t k cng lm vic trong doanh nghip. ng thi n l khu ni cc phng php qun tr khc li. S dng ng cc phng php kinh doanh c th du c b mt kinh doanh v gii quyt cc vn t ra trong doanh nghip rt nhanh chng. Cc phng php hnh chnh tc ng vo i tng qun tr theo hai hng: - Tc ng v mt t chc l vic cc doanh nghip vin thng ban hnh cc vn bn quy nh v quy m, c cu, iu l hot ng, tiu chun ...nhm thit lp t chc v xc lp cc mi quan h hot ng trong ni b. - Tc ng iu chnh l vic cc doanh nghip vin thng a ra nhng ch th, mnh lnh hnh chnh bt buc cp di phi thi hnh nhng nhim v nht nh. Cc phng php hnh chnh i hi doanh nghip vin thng phi c quyt nh dt khot, r rng, d hiu, c a ch ngi thc hin loi tr kh nng c s gii thch khc nhau i vi nhim v c giao. Tc ng hnh chnh c hiu lc ngay t khi ban hnh quyt nh, v vy cc phng php hnh chnh ht sc cn thit trong nhng trng hp h thng qun tr ri vo tnh hung kh khn, phc tp. S dng cc phng php hnh chnh i hi cc cp qun l phi nm vng nhng yu cu cht ch sau y: Mt l, quyt nh hnh chnh ch c hiu qu khi quyt nh c cn c khoa hc, c lun chng y v mt kinh t. Hai l, khi s dng cc phng php hnh chnh phi gn cht quyn hn v trch nhim ca ngi ra quyt nh. b. Cc phng php kinh t: Cc phng php kinh t tc ng vo i tng qun tr thng qua cc li ch kinh t, cho i tng b qun tr t la chn phng n hot ng c hiu qu nht trong phm vi hot ng ca h. Tc ng thng qua li ch kinh t chnh l to ra ng lc thc y con ngi tch cc lao ng. ng lc cng ln nu nhn thc y v kt hp ng n cc li ch tn ti khch quan trong doanh nghip vin thng. Mt mnh ca phng php kinh t chnh l ch n tc ng vo li ch kinh t ca i tng qun tr , t m h la chn phng n hot ng bo m li ch chung cng c thc hin. Thc cht ca cc phng php kinh t l t mi ngi lao ng, mi tp th lao ng vo nhng iu kin kinh t h c kh nng kt hp ng n li ch ca mnh vi li ch ca doanh nghip vin thng . iu cho php ngi lao ng la chn con ng c hiu qu nht 12

Chng 2: C s khoa hc ca qun tr kinh doanh vin thng thc hin nhim v ca mnh. Cc phng php kinh t to ra s quan tm vt cht thit thn ca i tng qun tr v cha ng nhiu yu t kch thch kinh t. ng thi, cc phng php kinh t m rng quyn hnh ng cho cc c nhn v cp di, ng thi cng tng trch nhim kinh t ca h. Cc doanh nghip vin thng tc ng vo i tng bng cc phng php kinh t theo nhng hng nh hng pht trin doanh nghip; S dng cc nh mc kinh t v bng ch thng pht vt cht Ngy nay, xu hng chung ca cc nc l m rng vic p dng cc phng php kinh t. lm vic cn ch mt s vn quan trng sau y: Mt l, vic p dng cc phng php kinh t lun lun gn lin vi vic s dng cc n by kinh t nh gi c, li nhun, tn dng, li sut, tin lng, tin thng v.v... vic s dng cc phng php kinh t c lin quan cht ch n cc quan h hng ho - tin t. Hai l, p dng phng php kinh t phi thc hin s phn cp ng n gia cc cp qun tr. Nu khng c s phn cng phn cp r rng gia cc cp qun tr, s dn n vic p dng phng php kinh t khng ng thm quyn, khng ph hp vi i tng p dng, c th dn n kt qu ngc li so vi mong mun. Ba l, s dng phng php kinh t i hi cn b qun tr phi c mt trnh v nng lc v nhiu mt. Bi v s dng cc phng php kinh t cn l iu kin mi m, i hi cn b qun tr phi hiu bit v thng tho kinh doanh, ng thi phi c phm cht kinh doanh vng vng. c. Cc phng php gio dc: Cc phng php gio dc l cch thc tc ng vo nhn thc v tnh cm ca ngi lao ng nhm nng cao tnh t gic v nhit tnh lao ng ca h trong vic thc hin nhim v. Cc phng php gio dc c ngha ln trong qun tr kinh doanh vin thng v i tng ca qun tr l con ngi - mt thc th nng ng, tng ho nhiu mi quan h. Tc ng n con ngi khng ch n thun s dng phng php hnh chnh, kinh t, m cn phi thc hin cc tc ng v tinh thn, tm l - x hi. Cc phng php gio dc da trn c s vn dng cc quy lut tm l. Mt khc, cc phng php gio dc thng c s dng kt hp vi cc phng php khc mt cch uyn chuyn, linh hot, va nh nhng va su st n tng ngi lao ng, c tc ng gio dc rng ri trong doanh nghip. 2. Cc phng php i vi cc yu t bn ngoi. a. Cc phng php s sng i vi cc i th cnh tranh. Cc phng php cnh tranh : L cc phng php tnh ton tt c cc kh nng, cc yu t, cc th on to li th cho sn phm dch v ca doanh nghip vin thng trn th trng. Cc phng php ny bao gm cc bin php cng ngh, kinh t, hnh chnh, tm l, x hi... Cc phng php thng lng: L vic tho thun vi cc doanh nghip cnh tranh phn chia th trng mt cch n ho. l vic s dng cc k thut ca l thuyt tr chi kinh doanh b. Cc phng php s dng i vi bn hng: Bn hng l nhng ngi cung cp u vo cho doanh nghip vin thng, h c th bn sn phm cho ngi khc v gia h (bn bn vi nhau) cng s xut hin hin tng cnh tranh. Phng php ch yu l tn trng ln nhau, thanh ton sng phng, nhng cng cn n trnh s o p ca bn hng (nu h l nhng ngi bn khng bit iu , trc li v khng gi ch tn). C phng php tt gi c bn hng cung cp cc yu t u vo lu di v n nh s gip 13

Chng 2: C s khoa hc ca qun tr kinh doanh vin thng doanh nghip vin thng xy dng c k hoc sn xut kinh doanh mang tnh n nh, khng phi tnh ton nhiu n s bt n ca ngun u vo. 2.4. THNG TIN TRONG QUN TR KINH DOANH VIN THNG 2.4.1. Khi nim v vai tr ca thng tin trong qun tr kinh doanh vin thng 1. Khi nim thng tin: Tu thuc vo tng lnh vc nghin cu, m c th a ra nhng khi nim khc nhau v thng tin, gii hn khi nim li phc v mc ch nghin cu. Chng hn: - Thng tin l ni dung ca th gii bn ngoi c th hin trong s nhn thc ca con ngi - Thng tin l xc sut ca s la chn (Iaglom) - Thng tin l nhng tn hiu t th mi c thu nhn, c hiu v c nh gi l c ch cho vic ra quyt nh (cc nh qun l kinh t ) - Thng tin l mt phm tr phn nh ni dung v hnh thc vn ng ca cc s vt v hin tng. - Theo quan im h thng th thng tin l s hn ch tnh a dng ca mi h thng s vt i vi mi trng, thng tin l tnh trt t ca cc i tng vt cht c nhng mi lin h bin chng (cc nh iu khin hc) - Thng tin l mt phm tr trit hc phn nh s vn ng v tng tc ca cc hin tng, s vt v qu trnh t duy (cc nh trit hc). Hay gn hn: thng tin l qu trnh phn nh v tip nhn phn nh, bin phn nh thnh hiu bit, thnh tri thc. Thng tin kinh t x hi l s phn nh ni dung v hnh thc vn ng, lin h gia cc i tng, yu t ca h thng v gia h thng vi mi trng (cc nh x hi hc). T nhng khi nim trn, c th rt ra thng tin trong qun tr kinh doanh vin thng l nhng tn hiu mi, c thu nhn, c hiu v c nh gi l c ch trong vic ra quyt nh qun tr kinh doanh ca cc doanh nghip vin thng. 2. Mt s c trng c bn ca thng tin. a. Thng tin gn lin vi mt qu trnh iu khin: Bn thn thng tin khng c mc ch t thn. N ch tn ti v c ngha trong mt h thng c iu khin no . D thng tin bt k hnh thc no bng biu, k hiu, m hiu, biu , xung in v.v... u c th d dng thy rng n l yu t c bn ca mt qu trnh thnh lp, la chn v pht ra quyt nh iu khin mt h thng no , h thng ny c th l trong t nhin, trong x hi hoc t duy. b. Thng tin c tnh tng : Mi thng tin ch l mt s phn nh cha y v hin tng v s vt c phn nh. Tnh tng i ca thng tin th hin rt r nt i vi cc h thng kinh t x hi v y l cc h thng ng, h thng m, i vi nhiu mt cn c th coi l mt h thng hp en. c. Tnh nh hng ca thng tin: Thng tin phn nh mi quan h gia i tng c phn nh v ni nhn phn nh. y l mt quan h hai ngi. T i tng c phn nh ti ch th nhn phn nh c coi l hng ca thng tin, thiu mt trong hai ngi thng tin khng c hng v thc t khng cn ngha ca thng tin na.Trong thc t thng c hiu hng ca thng tin l t ni pht n ni nhn. 14

Chng 2: C s khoa hc ca qun tr kinh doanh vin thng d. Mi thng tin u c vt mang tin v lng tin: Hnh thc vt l c th ca thng tin l vt mang tin. C th so snh thng tin l linh hn cn vt mang tin l ci v vt cht. r nt khi ni v vt mang tin ngi ta s dng khi nim ni dung tin v vt mang tin. Ni dung tin bao gi cng phi c mt vt mang no . Trn mt vt mang c th c nhiu ni dung tin v thng tin thng thay i vt mang trong qu trnh lu chuyn ca mnh.Thng tin qun tr kinh doanh l nhng i lng c o lng, miu t cc hin tng kinh t x hi pht sinh mt cch c chn lc phc v qu trnh qun tr kinh doanh. 3. Vai tr thng tin trong qun tr kinh doanh vin thng: hiu r vai tr thng tin trong qu trnh qun tr cn phi xem xt khi nim v cc qu trnh qun tr. y l mt trong nhng ni dung nghin cu quan trng ca mn khoa hc qun tr. Qu trnh qun tr c th c trnh by di gc khoa hc h thng v tin hc nh sau: i tng qun tr bin i cc yu t u vo thnh cc yu t u ra nm trong dng vt cht c th. Nh vy vai tr ca thng tin trong qun tr kinh doanh vin thng l ch n lm tin , lm c s v l cng c ca qun tr kinh doanh, qu trnh qun tr kinh doanh v qu trnh thng tin kinh t. 2.4.2. Cc yu cu i vi thng tin - Tnh chnh xc: nu a tin sai lch th qun l s tht bi. - Tnh kp thi: thng tin m khng kp thi s khng c gi tr trong vic ra quyt nh. - Tnh y , tnh h thng, tnh tng hp: thng tin phi phn nh c mi mt ca qu trnh sn xut kinh doanh. - Tnh php l: qun l l hot ng lm giu trong x hi, nn n phi tun th lut php v thng l quc t. - Tnh ti u, tnh y - Tnh b mt. - Tnh kinh t. 2.4.3. Phn loi thng tin 1. Theo mi quan h gia doanh nghip vin thng vi mi trng bn ngoi - Thng tin bn trong: l nhng thng tin pht sinh trong ni b doanh nghip vin thng (i ng cn b , ti sn, vn .. ) - Thng tin bn ngoi: bao gm cc thng tin trn th trng ( gi c , cht lng chng loi sn phm.. ) 2.Theo chc nng ca thng tin - Thng tin ch o: l thng tin mang tnh mnh lnh , ch th , ch trng, nhim v , mc tiu v c cc tc ng quy nh n mi phng hng hot ng - Thng tin thc hin: l thng tin phn nh ton din kt qu thc hin mc tiu. 3. Xt theo cch truyn tin - Thng tin c h thng: Truyn i theo ni dung v th tc nh trc theo nh k v trong thi hn nht nh nh bo co thng k; thng tin v tnh hnh kinh doanh hng ngy, thng, qu 15

Chng 2: C s khoa hc ca qun tr kinh doanh vin thng - Thng tin khng c h thng: l nhng thng tin c truyn i khi c s kin t xut ny sinh trong qu trnh kinh doanh mang tnh cht ngu nhin . 4. Theo phng thc thu nhn v s l thng tin - Thng tin v khoa hc k thut - Thng tin v tnh hnh kinh t ( gi c , doanh thu, cung cu trn th trng ) 5. Theo hng chuyn ng ca thng tin - Thng tin chiu ngang: ni cc chc nng qun tr ca mt cp - Thng tin chiu dc : ni chc nng qun tr cc cp khc nhau 6. Theo s ln gia cng - Thng tin ban u : thng tin s cp , cha qua s l - Thng tin th cp : qua s l tc l c chnh l theo mt yu cu no . 2.5. CC QUYT NH TRONG QUN TR KINH DOANH VIN THNG 2.5.1. Khi nim: Quyt nh l hnh vi sng to ca ban lnh o doanh nghip vin thngnhm nh ra mc tiu, chng trnh v tnh cht hot ng ca doanh nghip, gii quyt mt vn chn mui trn c s hiu bit cc quy lut vn ng khch quan ca h thng b qun tr v vic phn tch cc thng tin v hin trng ca h thng . Mt quyt nh thnh cng phi bao gm vic xc nh: Ai phi lm quyt nh? Quyt nh ci g ? Quyt nh khi no? u ?Ai thc hin v thc hin nh th no th tt? 2.5.2. Nhng iu kin cn thit ra quyt nh - Phi c mt khong cch (hay s khc bit) gia tnh trng hin ti v nhng mc ch hay mc tiu k vng. iu ny th hin s vn ng ca doanh nghip vin thng t n mt mc ch. Do xut hin nhu cu phi a ra hng lot quyt nh. Thm ch phi hy sinh li nhun trc mt t c mc tiu ny vo cui nm. T l th phn hin ti v cui nm l mt khong cch. - Ngi ra quyt nh phi nhn thc c tm quan trng ca khong cch . Ch khi no nh qun tr ra quyt nh nhn thy rng vic lp y nhng khong cch hay san bng s khc bit l ti cn thit th mi c ng lc hnh ng. - Ngi ra quyt nh phi c ng c hnh ng xut pht t khong cch . Nhn thc c tm quan trng gia khong cch ca hin ti v mc tiu k vng s to ra ng c thc y ngi ra quyt nh hnh ng. - Ngi ra quyt nh phi c nng lc, quyn lc v ti lc hnh ng. Quyn lc m t chc trao cho nh qun tr , gip cho quyt nh ca nh qun tr nh l mt mnh lnh, buc cp di phi thi hnh.Ti lc l c s cho hnh ng. 2.5.3. c im v phn loi quyt nh qun tr kinh doanh 1. c im ca quyt nh qun tr - Ch c ch th qun tr mi ra quyt nh. - Quyt nh qun tr ch c ra khi vn chn mui . - Quyt nh qun tr c lin quan cht ch n thng tin v vic x l thng tin. 16

Chng 2: C s khoa hc ca qun tr kinh doanh vin thng - Quyt nh qun tr cha ng nhng yu t tri thc, khoa hc v ngh thut sng to. 2. Phn loi quyt nh qun tr - Theo tnh cht ca quyt nh c : Nhng quyt nh hng ngy: Quyt nh hng ngy l nhng la chn c tiu chun ho. Nhng ngi ra quyt nh thng tm mt gii php cho nhng vn ca h theo nhng quy tc c thit lp hay nhng th tc hnh ng chun. Nhng quyt nh thch nghi: Quyt nh thch nghi l s la chn a ra nhm p ng mt tp hp nhng vn v gii php thuc loi c mc khc thng va phi v ch bit r mt phn. Nhng quyt nh thuc loi ny thng em li s thay i dn dn v chng c nhng nh hng nht nh n li nhun ca doanh nghip vin thng. S ci tin lin tc s din ra khi doanh nghip vin thng lin tip a ra nhng quyt nh thch nghi, to mt khi lng nhng ci tin nh, tng ln khng ngng t nm ny qua nm khc. Nhng quyt nh i mi: Quyt nh i mi l nhng quyt nh da trn s khm ph, pht hin cc chn on, ng thi pht trin nhng gii php sng to c o. Cc quyt nh i mi thng th hin s t ph so vi qu kh do nhng ngi ra quyt nh phi c bit cn thn trong vic xc nh vn v a ra cc gii php. N thng bao gm hng lot cc quyt nh nh gn lin vi nhau v c a ra trong khong thi gian nhiu thng hoc nhiu nm. Quyt nh i mi lin quan n nhiu b phn, c nhn trong doanh nghip vin thng, n lin quan n khch hng hay cc nhm quyn li trong doanh nghip. Cc quyt nh i mi l rt cn thit, cho php duy tr tnh cnh tranh ca cc doanh nghip vin thng. - Theo thi gian thc hin c quyt nh di hn 5 nm tr ln; quyt nh trung hn 3 nm; quyt nh ngn hn di 1 nm. - Theo tm quan trng c quyt nh chin lc ; quyt nh sch lc ; quyt nh tc nghip. - Theo tnh cht ca sn phm c quyt nh v cht lng sn phm ; quyt nh v gi c sn phm ; quyt nh v th trng... 3. Yu cu i vi quyt nh - Tnh khch quan v khoa hc: Cc quyt nh l c s ( khoa hc) quan trng m bo cho tnh hin thc v hiu qu vic thc hin chng, nn chng khng th tu tin, ch quan, thot ly thc t.Tnh khoa hc ca quyt nh l s th hin ca nhng c s cn c, thng tin, nhn thc, kinh nghim ca nh qun tr. - C nh hng: Mt quyt nh qun tr bao gi cng phi nhm vo cc i tng nht nh, c mc ch, c mc tiu, tiu chun xc nh.Vic nh hng ca quyt nh nhm ngi thc hin thy c phng hng cng vic cn lm. - Tnh h thng: Yu cu ny i hi mi quyt nh qun tr ra phi t c mt nhim v nht nh, nm trong tng th cc nhim v t ti mt mc tiu chung. Quyt nh c ra v thc hin c lin quan tc ng n ton h thng. - Tnh ti u: Quyt nh a ra thc hin phi l quyt nh c phng n tt hn nhng quyt nh khc v trong mt s trng hp n l phng n tt nht. D c biu hin di hnh thc no, cc quyt nh u phi ngn gn, d hiu trnh c vic ngi thc hin hiu sai lch v mc tiu, phng tin v cch thc thc hin. 17

Chng 2: C s khoa hc ca qun tr kinh doanh vin thng - Tnh php l: Quyt nh a ra phi hp php v c gi tr php l. Cc cp phi thc hin nghim chnh. Trong mi quyt nh cn m bo nhng quy nh v mt thi gian trin khai, thc hin v hon thnh m bo khng ko di thi gian thc hin. 2.5.4. Qu trnh ra quyt nh 1. Xc nh vn cn quyt nh a. S b ra nhim v: Mun ra nhim v, trc ht phi xc nh c l v sao phi ra nhim v, nhim v thuc loi no, tnh cp bch ca n?.Tnh hung no trong sn xut kinh doanh vin thng c lin quan n nhim v ra, nhng nhn t nh hng n nhim v? Khi lng thng tin cn thit c th ra nhim v, cch thu thp nhng thng tin cn thiu. Vic xc nh ba vn trn cn c coi l k nng nhn din vn . Nu khng c thc hin mt cch ng n khi nhn din vn th ngi ra quyt nh s chn sai gii php. b. Thu thp thng tin lm r nhim v ra: Ch c th gii quyt ng n mt vn no nu c thng tin y v chnh xc. Lng thng tin cn thit ph thuc vo tnh phc tp ca nhim v v ph thuc vo trnh thnh tho, kinh nghim ca ngi ra quyt nh. Ngi ra quyt nh c th trc tip tm hiu tnh hnh ti ch. Nu thng tin cha quyt nh vn mt cch chc chn, phi c bin php b sung thng tin. Cng vic tm hiu tnh hnh ti ch khng tn nhiu thi gian nhng li gip cho ngi lnh o c thng tin cn thit y v chnh xc. Ngi lnh o phi ch khi nh gi cc ngun thng tin trc khi ra quyt nh. 2. Lit k cc yu t quyt nh a. D kin cc phng n quyt nh: Mun so snh cc phng n mt cch khch quan la chn phng n tt nht , cn phi c tiu chun nh gi hiu qu.Tiu chun nh gi hiu qu phi nh lng, phn nh y nht nhng kt qu d tnh s t, phi c th, d hiu v n gin.Thng thng, cc tiu chun c chn t cc ch tiu: chi ph nh nht, nng sut cao nht, quay vng vn nhanh nht...Nu khng nh lng cc ch tiu s dn n vic nu ra nhng mc ch chung chung v rt kh khn khi ra quyt nh. b. Chn tiu chun nh gi cc phng n: Nu nhng phng n quyt nh s b trnh by di dng kin ngh. Nhng phng n s b ny thng hin ngay bc ra nhim v. Cn xem xt k lng mi phng n quyt nh c th c, ngay c i vi nhng phng n m mi nhn qua tng khng thc hin c. Nn s dng kinh nghim c khi gii quyt nhng vn tng t. Nu l kinh nghim tt v cho nhng kt qu tt th a cc phng n vo trong cc phng n quyt nh. 3.Tp hp cc thng tin lin h a. Xy dng m hnh ton hc: Cc phng n ca nhng quyt nh phc tp c nghin cu bng m hnh ton hc. M hnh phn nh hoc ti to i tng thay th i tng sau khi nghin cu m hnh thu c nhng thng tin v i tng . Nh m hnh my vi tnh ngi ta xc nh hiu qu cc phng n theo tiu chun nh gi chn. Trn c s , c th chn c phng n quyt nh ti u. b. Tp hp cc thng tin lin h ti quyt nh: Tp hp nhng thng tin lin quan n vic ra quyt nh nhm b sung tnh chc chn ca vic ra quyt nh,m bo cho quyt nh c tnh kh thi. 18

Chng 2: C s khoa hc ca qun tr kinh doanh vin thng 4. Xc nh cc gii php ra quyt nh: Sau khi nh ga nhng kt qu d tnh ca quyt nh v la chn phng n tt nht, ch doanh nghip phi trc tip ra quyt nh v chu trch nhim trc tip v quyt nh . 5.Trin khai thc hin cc phng n la chn. Truyn t quyt nh n ngi thi hnh: Trc ht quyt nh cn c nu thnh mnh lnh hay ch th n c hiu lc ca vn bn hnh chnh. Trong quyt nh khng phi ch d tnh lm ci g m cn phi quyt nh ai lm, u, khi no v lm bng cch no, ai kim tra vic thc hin bao gi th kim tra v kim tra nh th no. y l tin cn thit v t chc thc hin quyt nh. Tip theo l tuyn truyn v gii thch trong doanh nghip ngha v tm quan trng ca quyt nh ra, nhng kt qu c th t c ca quyt nh y. Sau vch chng trnh thc hin quyt nh ny. 6. nh gi kt qu thc hin. a. Kim tra vic thc hin quyt nh: Kim tra tnh hnh thc hin quyt nh c vai tr quan trng v nh hng ti thc tin kinh t. Kim tra tc ng ti hnh vi ca con ngi, nng cao trch nhim ca h v ng vin h thc hin chnh xc nhng hot ng nm trong k hoch; tin hnh kim tra lin tc thc y s thc hin kp thi v c trnh t cc nhim v t ra. Nh vy, t chc tt vic kim tra s em li cho qu trnh thc hin quyt nh linh hot cn thit. Nhng thit hi bao hm nhng s tr tr, sai hng .v.v... xy ra do cc quyt nh khng c hon thnh ng thi hn hoc do k lut lao ng b vi phm. T , ngi ta thy r mc ch ca vic kim tra khng ch l kp thi pht hin nhng ch sai lch vi chng trnh nh, m cn kp thi ra nhng bin php khc phc nhng lch lc thy, hoc tt hn na l nhm ngn nga vic xy ra nhng lch lc.Vic kim tra c t chc tt s l mt s lin h ngc c hiu lc tt, nu khng n s khng gii quyt kp thi cc vn ang xut hin, khng khc ph c cc khu yu v qu trnh qun tr kh tin hnh mt cch bnh thng. b. iu chnh quyt nh: C nhiu nguyn nhn dn n s cn thit phi iu chnh quyt nh trong qu trnh thc hin chng. Cc nguyn nhn thng l: T chc khng tt vic thc hin quyt nh. C s thay i t ngt do nguyn nhn bn ngoi gy ra.C sai lm nghim trng trong bn thn quyt nh v mt s nguyn nhn khc. Khng nn do d trong vic iu chnh quyt nh khi mt tnh hung hnh thnh lm cho mt quyt nh trc y mt hiu lc . Quyt nh c lc ny khng cn l mt nhn t t chc m tri li trn mt chng mc no ang tr thnh mt nhn t ph hoi. c bit, i vi cc quyt nh c ra trong iu kin bt nh, cn d kin trc nhng sa i trong qu trnh thc hin chng. Nhng iu kin bt nh th hin ch thng tin khng y , khin cho tm d on b thu hp ng k.S iu chnh quyt nh khng nht thit l do xut hin tnh hung bt li. Chng hn, trong qu trnh thc hin quyt nh c th pht hin ra nhng kh nng mi m trc ta cha d kin c, em li kt qu cao hn kt qu d nh, v th cn c nhng sa i quyt nh. Ch doanh nghip cn c bn lnh, i khi phi khc phc c s phn i trc tip iu chnh quyt nh, trnh tnh trng quyt nh qa v l gy nn tm trng chn chng cho nhng ngi thi hnh. Mt khc, cn ch rng: nhng sa i nh khng cn bn s to nn s xo trn v mt t chc, gy ra s mt tin tng tnh n nh ca nhim v v dn n nhng thit hi ln.

19

Chng 2: C s khoa hc ca qun tr kinh doanh vin thng c. Tng kt vic thc hin quyt nh: y l yu t quan trng trong cng tc qun tr doanh nghip.Trong mi trng hp , khng k l quyt nh c c thc hin y v ng hn hay khng, u cn c kt cc kt qu thc hin quyt nh. Qua vic c kt cc kt qu, cc tp th bit c h lm vic nh th no, t kt qu ra sao, lao ng ca h c tm quan trng x hi th no, to nn s phong ph kho tng kinh nghim qun l, kim tra hiu qu ca cch ra v cch thc hin quyt nh qun l. Trong qu trnh tng kt cc kt qu, cn xem xt chu o, tt c cc giai on cng tc, phn tch r thnh cng v tht bi, thiu st, pht hin ht cc tim nng cha c s dng. Khi tng kt cn xy dng k hoch tng kt, la chn v kim tra nhng thng tin cn thit, phn tch,so snh ch tiu kinh t-k thut, tm ra nguyn nhn thnh cng hoc tht bi v nh gi tng hp. 2.6. NGH THUT QUN TR KINH DOANH VIN THNG 2.6.1. Tng quan v ngh thut qun tr kinh doanh vin thng 1. Ngh thut qun tr kinh doanh vin thng: L vic s dng c hiu qu nht cc phng php, cc tim nng, cc c hi v cc kinh nghim c tch lu trong kinh doanh nhm t c mc tiu ra ca doanh nghip vin thng. Theo cch ni ca ngi xa, ngh thut (hoc thut) kinh doanh l vic xem xt ng tnh cng vic kinh doanh ch ng n. Thc cht ca ngh thut kinh doanh vin thng l bo m gi cho doanh nghip vin thng lun lun c tn ti pht trin v n nh. l vic s dng cc tim nng (ca bn thn doanh nghip vin thng cng nh ca ngi khc), cc c hi, cc phng php th on kinh doanh c th, b ra chi ph t, thu li kt qu nhiu nht; che giu c u nhc im ca doanh nghip, khai thc c nhc im cng nh cc mt mnh ca ngi khc; gii quyt nhanh chng mi kinh doanh ca doanh nghip m khng ko thm cc i th mi vo cuc; bo m cho doanh nghip pht trin nhanh chng, n nh v lu di. 2. C s ngh thut qun tr kinh doanh vin thng: Ngh thut qun tr kinh doanh vin thng c to lp trn c s ca tim nng doanh nghip vin thng, ti thao lc kinh doanh (tri thc thng tin), s quyt on ca ngi lnh o, kh nng gi b mt kinh doanh v trnh s dng mu k kinh doanh. Cch tt nht lnh hi ngh thut kinh doanh l nm cc nguyn tc c bn ca n, kt hp vi quan st kinh nghim ca cc gim c khc ri vn dng vo thc t ca doanh nghip mi hy vng em li kt qu. a. Tim nng (sc mnh) ca doanh nghip vin thng: l mt thc lc c bn to c s cho ngh thut kinh doanh. l s trng vn, l sc mnh ca khoa hc k thut v cng ngh mi, l kh nng nm bt c thng tin nhanh hn, sm hn v chnh xc hn cc i th khc, ng thi cng l sc ht cc cht xm t ni khc v vi doanh nghip vin thng. y l mt yu cu ct tu ca cc doanh nghip vin thng, i hi qua mi nm thng, tim lc ca doanh nghip vin thng phi ln ln khng ngng c th dnh c th c lp v kinh t trong kinh doanh: c kh nng a vo s dng v ch ng sng to ra cc cng ngh vo loi hng u trn thng trng trong v ngoi nc. b. Tri thc v thng tin: l kh nng nhn bit c cc quy lut din ra trn mi mt ca cc hot ng kinh doanh, c th l phi hiu bit su sc cng vic chuyn mn thuc lnh vc kinh doanh ca mnh, bit tip cn vi cc cng ngh cao nht thuc chuyn ngnh. C thng tin nhanh chng, chnh xc v kp thi hn so vi mi i th cnh tranh. Bit thm bn bt th, bit 20

Chng 2: C s khoa hc ca qun tr kinh doanh vin thng lm t li nhiu. Bit gii quyt vn nhanh chng, nm chc nguyn vng v kh nng ca th trng, gim ri ro kinh doanh ti mc ti a, khng a n s cnh tranh ca cc i th mi. Chun b chu o: chin u vi mt phng php khoa hc, chim lnh th trng. Phi hiu kinh doanh l cnh tranh, l lao tm kh t. c. Gi c cc b mt trong kinh doanh vin thng: t , n gi c, phng hng th trng cng ngh. Vic ca mt ngi, khng tit l cho hai ngi, vic lm ngy mai khng tit l hm nay. Bit ngu trang mc tiu, nh lc hng i phng, dn i phng vo th b ng, bt ng, khin h b tiu hao v phn tn lc lng v.v... t buc h hnh ng theo d kin ca mnh, tn dng thi c. d. S quyt on ca lnh o doanh nghip vin thng: y l mt trong nhng c s ca vic hnh thnh ngh thut qun tr kinh doanh. Tt c nhng ngi lnh o non km v s trch nhim, lun n y trch nhim th khng th c ngh thut qun tr kinh doanh . Ngh thut qun tr kinh doanh ng ngha vi s tin quyt l mi vic s phi din ra theo d kin ca mnh, nu ngi lnh o nhu nhc v khng dm quyt th lm sao c ngh thut qun tr kinh doanh c. S quyt on c da trn vic phn tch tnh to cc hon cnh a ra quyt nh, n l sn phm tr tu cao ca ngi lnh o v khc hn vi s liu lnh ca ngi lnh o ch da trn cc cn c vu v, cc suy lun ch quan, tu tin a ra quyt nh. e. S dng cc mu k kinh doanh trong vin thng: mu k l sn phm tr tu ca lnh o doanh nghip vin thng nhm buc i th nht nh phi hnh ng theo ng d kin ca mnh t ra. Mu k do lnh o doanh nghip ngh v c to lp trn cc c s nm chc c thng tin ni tnh ca i th, pht hin ng nhc im ca h (yu km, ch quan, s h bt cn). Doanh nghip i th d mnh n u cng phi c im yu, cn tp trung vo m tn cng. ch v quyt tm lm giu ca lnh o doanh nghip, dm quyt, dm chp nhn mo him ri ro, c o l, c tnh ngi trong kinh doanh. Vn dng thun thc cc mu k truyn thng. 2.6.2. Ngh thut dng ngi trong doanh nghip vin thng 1. Nm vng hon cnh v c im tm l c nhn: Ngi lnh o doanh nghip vin thng mun dng ngi c kt qu phi hiu r tm tnh, nng lc, s trng, s on, hon cnh, c tnh tng ngi, nht l cc cn b u ngnh. Ngi xa thng ni "dng nhn nh dng mc" chnh l trn. Ngi lnh o cn trnh 3 iu ti k trong vic dng ngi, l khng dng c ngi gii, dng ln ngi gii vi ngi xu v dng ngi nhng li nghi ng h. 2. Phi cng bng v phi c ch i ng tho ng: Ngi lnh o m thng pht khng cng bng, hoc thin v trong vic dng ngi th kh c th c thnh cng ln. Cng nh vy, nu gim c bc i cp di, i ng vi h khng tng xng th kh c th thu phc v s dng c ht cng sc ca cp di. 3. Phi kt hp c uy v n trong qun tr kinh doanh: Ngi xa ni dng n th lu bn nhng d tr thnh tr ph phim, dng uy th nhanh chng nhng tn nhn, cho nn phi kt hp c hai. 4. Phi lm cho cp di tin yu, knh phc:

21

Chng 2: C s khoa hc ca qun tr kinh doanh vin thng Ngi lnh o mun dng ngi c kt qu phi lm cho cp di tin yu, knh phc v lng chn thnh, v thi i x v v ti nng c . 5. Bit dng mu k: Lm cho ngi c dng m khng bit, em li cc thnh tu to ln, bt ng cho cp di. 6. Bit dng i ng cn b gip vic: Ngi lnh o nu khng c "tai mt", khng c "nanh vut" th kh c th c cc thnh cng ln. 7. Bit chia tch k xu tr: Trnh cho nhng k xu lin kt vi nhau trong doanh nghip cn ph, gy ri doanh nghip. 2.6.3. Ngh thut cnh tranh v i x vi khch hng l tri thc v th thut tng hp c th hin trong khoa hc v ngh thut marketing v cng c l thuyt tr chi quen thuc. y l phng php so snh mt nhn vin vi cc tiu chun v s lng, cht lng cng vic, vn s dng thi gian lao ng, thc bo v, bng cch cho im, sp xp th t t km nht n xut sc. Sau tng hp li, a ra nhn xt chung tnh hnh thc hin cng vic ca nhn vin no . - Phng php xp hng lun phin : y l phng php sp xp nhn vin, t gii nht n km nht theo mt s im chnh nh kt qu cng vic, thi lm vic. - Phng php so snh cp : y l phng php dng mt nhn vin ny so snh vi nhn vin khc v tiu chun chnh nh s lng, cht lng cng vic, thi thc bo v, thy nhn vin no c nh gi tt hn. Ngoi cc phng php thng dng trn y, cn c th dng cc phng php khc, b sung nh: ph bnh lu tr, mu tng thut v.v...

TM TT NI DUNG CA CHNG
1. Quy lut l mi lin h bn cht, tt nhin, ph bin, bn vng, lp i lp li ca cc s vt v hin tng trong nhng iu kin nht nh. Quy lut do con ngi gi tn ra, nhng khng phi do con ngi to ra, n c c im khch quan ca n. vn dng quy lut phi c c ch, l phi nhn bit c quy lut, qu trnh nhn thc quy lut bao gm hai giai on nhn bit qua cc hin tng thc tin v qu trnh phn tch bng khoa hc v l lun. y l mt qu trnh tu thuc vo trnh mn cm, nhy bn ca con ngi. T chc cc iu kin ch quan ca doanh nghip cho xut hin cc iu kin khch quan m nh quy lut pht sinh tc dng. T chc thu thp cc thng tin sai phm ch tc do vic khng tun th cc i hi ca cc quy lut khch quan gy ra m kp thi x l sm. Trong qun tr kinh doanh vin thng c quy lut kinh t (Quy lut cnh tranh, quy lut gi tr v quy lut cung - cu v gi c) ; cc quy lut khch hng v cc quy lut tm l trong kinh doanh vin thng. 2. Cc nguyn tc qun tr kinh doanh vin thng l cc quy tc ch o nhng tiu chun hnh vi m doanh nghip vin thng v cc nh qun l phi tun th trong qu trnh kinh doanh 22

Chng 2: C s khoa hc ca qun tr kinh doanh vin thng vin thng. Cc nguyn tc qun tr kinh doanh vin thng gm c tun th lut php v thng l kinh doanh; phi xut pht t khch hng; hiu qu v hin thc; chuyn mn ho; kt hp hi ho cc li ch v bit tn dng thi c v mi trng kinh doanh. 3. Phng php qun tr kinh doanh vin thng l tng th cc cch thc tc ng c th c v c ch ch ca doanh nghip vin thng ln i tng kinh doanh v khch th kinh doanh t c cc mc tiu kinh doanh ra, trong iu kin mi trng kinh doanh thc t. Cc phng php qun tr kinh doanh trong ni b doanh nghip vin thng gm c cc phng php tc ng ln con ngi (phng php hnh chnh, phng php kinh t, phng php gio dc) v cc phng php i vi cc yu t bn ngoi (cc phng php s sng i vi cc i th cnh tranh, cc phng php s dng i vi bn hng) 4. Thng tin trong qun tr kinh doanh vin thng l nhng tn hiu mi, c thu nhn, c hiu v c nh gi l c ch trong vic ra quyt nh qun tr kinh doanh ca cc doanh nghip vin thng. Thng tin trong qun tr kinh doanh vin thng c vai tr lm tin , lm c s v l cng c ca qun tr kinh doanh, qu trnh qun tr kinh doanh v qu trnh thng tin kinh t. Do phi m bo cc yu cu chnh xc, kp thi, y , h thng, tnh php l, ti u, y , b mt v kinh t. 5. Quyt nh l hnh vi sng to ca ban lnh o doanh nghip vin thngnhm nh ra mc tiu, chng trnh v tnh cht hot ng ca doanh nghip, gii quyt mt vn chn mui trn c s hiu bit cc quy lut vn ng khch quan ca h thng b qun tr v vic phn tch cc thng tin v hin trng ca h thng Qu trnh ra quyt nh bao gm cc bc xc nh vn cn quyt nh, lit k cc yu t quyt nh, tp hp cc thng tin lin h, xc nh cc gii php ra quyt nh, trin khai thc hin cc phng n la chn v truyn t quyt nh n ngi thi hnh cng nh nh gi kt qu thc hin. 6. Ngh thut qun tr kinh doanh vin thng l vic s dng c hiu qu nht cc phng php, cc tim nng, cc c hi v cc kinh nghim c tch lu trong kinh doanh nhm t c mc tiu ra ca doanh nghip vin thng

CU HI V BI TP
1. Quy lut l g? Mun vn dng c quy lut con ngi phi lm g? Quy lut kinh t c phn bit vi cc quy lut khc nhng im no? Hy nu mt s quy lut kinh t v tm l c trnh by trong ti liu ? 2. Nguyn tc qun tr kinh doanh l g? N cn p ng nhng yu cu no? Nu cc nguyn tc qun tr kinh doanh c bn c trnh by trong ti liu? 3. Phng php qun tr kinh doanh l g? Quan h gia phng php qun tr kinh doanh, quy lut v nguyn tc din ra nh th no? Nu cc phng php qun tr kinh doanh? 4. Ngh thut qun tr kinh doanh l g? N da trn c s no? Mu k c v tr no trong ngh thut qun tr kinh doanh? 5. Nhiu doanh nghip, buc ngi lao ng phi mc ng phc. Hi: a. Anh (ch) ngh g v cch lm trn? Tt hay khng tt? b. H s dng phng php no qun tr nh vy? 23

Chng 2: C s khoa hc ca qun tr kinh doanh vin thng c. Theo anh (ch) nn khai thc s dng cch trn ra sao? 6. Thng tin trong qun tr kinh doanh l g? Chng c vai tr g trong qun tr kinh doanh? Chng p ng yu cu no? Trong qun tr kinh doanh cn nhng loi thng tin no? c chng cn phi lm g? 7. Quyt nh qun tr kinh doanh l g? C cc loi quyt nh qun tr no? cc yu cu v qu trnh ra quyt nh qun tr? Cc phng php ra quyt nh qun tr? 8. L mt ph gim c doanh nghip, nhng khng may anh (ch) khng c gim c ca mnh ng , h c tnh gy kh khn cho anh (ch). Hi: Anh (ch) phi chn quyt nh ra sao i ph?

24

Chng 3: Chin lc v k hoch kinh doanh vin thng

CHNG 3 : K HOCH KINH DOANH VIN HNG

GII THIU
Mc ch, yu cu: Nm c bn cht, vai tr ca k hoch; cc loi k hoch v h thng ch tiu k hoch; cc phng php lp k hoch. Trn c s bit vn dng vo lp chin lc v k hoch kinh doanh vin thng. Ni dung chnh: - Mt s vn chung v k hoch kinh doanh - K hoch kinh doanh vin thng

NI DUNG
3.1. MT S VN CHUNG V K HOCH KINH DOANH 3.1.1. Khi nim v vai tr ca k hoch kinh doanh Xt v mt bn cht, k hoch ho ni chung, k hoch ho kinh doanh vin thng ni ring l mt hot ng ch quan, c thc, c t chc ca con ngi trn c s nhn thc v vn dng cc quy lut khch quan nhm xc nh mc tiu, phng n, bc i, trnh t v cch thc tin hnh cc hot ng sn xut kinh doanh. N l qu trnh nh hng v iu khin theo nh hng i vi s pht trin sn xut theo quy lut ti sn xut m rng mi cp ca nn kinh t. Trong phm vi ton b nn kinh t k hoch ho l mt trong nhng cng c iu tit ch yu ca Nh nc. Cng c k hoch ho gip Nh nc xc nh cc chin lc, nh hng pht trin chung lm c s hoch nh cc chnh sch v gii php kinh t. C th: - K hoch ho ng vai tr iu chnh v hn ch nhng khuyt tt ca c ch th trng. - K hoch ho c vai tr nh hng s vn ng ca th trng theo c cu pht trin kinh t do ng v Nh nc xc nh. - K hoch ho ng vai tr phi hp, tr gip hot ng ca cc doanh nghip, cc thnh vin trong x hi theo nhng phng hng chung to nn sc mnh tng hp, pht trin ng b, c hiu qu, c tc tng trng cao v n nh bng vic cung cp thng tin, nh hng c cu kinh t, nhng d bo v thay i gi c th trng. - K hoch ho c tc dng lm gim tnh bt n nh ca doanh nghip. - K hoch ho lm gim s chng cho v nhng hot ng lng ph. - K hoch ho thit lp nn nhng tiu chun to iu kin cho cng tc kim tra. 3.1.2. Cc loi k hoch kinh doanh Cn c vo di thi k k hoch gm:

25

Chng 3: Chin lc v k hoch kinh doanh vin thng - K hoch di hn thng c di thi gian t 5 - 10 nm. K hoch di hn nhm xc nh cc lnh vc hot ng doanh nghip s tham gia, a dng ho hoc ci thin hot ng trn cc lnh vc hin ti; xc nh cc mc tiu, chnh sch v gii php di hn v ti chnh, u t, nghin cu, pht trin, con ngi.... - K hoch trung hn thng l 2-3 nm nhm phc tho cc chng trnh trung hn hin thc ho cc lnh vc mc tiu, chnh sch, gii php c hoch nh trong chin lc la chn. - K hoch hng nm : l s c th ho nhim v sn xut kinh doanh cn c vo nh hng mc tiu chin lc v k hoch trung hn, vo kt qu nghin cu, iu chnh cc cn c xy dng k hoch cho ph hp vi iu kin ca nm k hoch. 3.1.3. H thng ch tiu k hoch 1. Khi nim ch tiu k hoch: Ch tiu k hoch l cc ch (goals) cc mc tiu (objectives) hot ng ca doanh nghip vin thng, c th tnh ton, so snh, i chiu v phn tch c. Cc ch tiu k hoch c c trng v khc bit vi cc loi ch tiu khc (ti chnh, hch ton...) ch, chng l cc ch v mc tiu phc tho cho hot ng trong tng lai. V vy, ngoi kt qu phn tch hin trng, khi xc nh cc ch tiu k hoch cn phi cn c vo kt qu d on v d bo. V bn cht, ch tiu k hoch l phng tin ngn ng chuyn ti thng tin v nhim v thc hin cc mc tiu kinh t t ngi lp k hoch n ngi thc hin, sao cho ngi thc hin hiu ng v lm ng m ngi lp k hoch mong mun. Mc d trong a s cc trng hp, gia ngi lp k hoch v ngi thc hin k hoch khng c cc mi lin h trc tip. 2. Yu cu i vi ch tiu k hoch: - Phi c kh nng chuyn ti thng tin, phn nh ni dung ca cc nhim v k hoch mt cch c th, r rng, chnh xc v d hiu. - Phi ng b v c kh nng so snh c vi cc ch tiu kinh t khc. - Ni dung ca h thng ch tiu k hoch phi phn nh bao qut, ton din cc mt hot ng ca doanh nghip,cng nh ngha v ca doanh nghip v li ch kinh t m doanh nghip c hng. - Phi c tc dng kch thch, khuyn khch thc hin hon thnh nhim v c giao. Ni cch khc, ch tiu k hoch phi mang tnh kh thi cao, c giao ng hn v ng a ch ngi thc hin. 3. Cc loi ch tiu k hoch * Cn c vo tnh cht phn nh ca ch tiu: - Ch tiu s lng : th hin quy m v c cu ca cc i tng k hoch, bao gm cc ch tiu phn nh v mt quy m, s lng... cc hot ng ca doanh nghip, nh gi tr tng sn lng, s lng lao ng, gi tr ti sn c nh, s my in thoi pht trin, doanh thu vin thng,... - Ch tiu cht lng: bao gm cc ch tiu phn nh cht lng tng mt cng tc hoc ton b hot ng kinh doanh ca doanh nghip. * Cn c vo n v tnh ton gm: 26

Chng 3: Chin lc v k hoch kinh doanh vin thng - Ch tiu hin vt: phn nh c tnh hu dng ca i tng k hoch, thng p dng cho cc i tng l thnh phm hoc bn thnh phm. - Ch tiu gi tr: l cc ch tiu c o lng bng cc n v tin t (ni t, ngoi t), nh doanh thu, nng sut lao ng tnh bng tin, gi thnh sn phm. * Cn c vo i lng o lng c : - Ch tiu tuyt i: phn nh thun tu quy m, ln ca cc i tng k hoch. Chng c din t bng cc n v o lng c gi tr tuyt i, vi nhiu loi n v khc nhau. - Ch tiu tng i : phn nh s vn ng ca i tng k hoch. Chng c din t bng cc i lng tng i. * Cn c vo vic phn cp qun l gm : - Ch tiu php lnh : l cc ch tiu nh nc, cp trn giao k hoch cho cc doanh nghip Nh nc. l cc ch tiu c quy nh thng nht v ni dung, phng php,... tnh ton v bt buc phi thc hin. Trong tng lai, h thng ch tiu ny s c thay th bng cc n t hng, cc hp ng, khi m Nh nc c cc iu kin v cc b lut tng ng. - Ch tiu hng dn : l cc ch tiu khng c ngha bt buc trong thc hin, song li bt buc v ni dung v phng php tnh ton. Trong iu kin kinh t th trng, cc ch tiu ny s c p dng rng ri nhm phc v hot ng thng tin kinh t v phn tch cc ch tiu kinh t quc dn. - Ch tiu tnh ton : l cc ch tiu do tng doanh nghip quy nh v tnh ton phc v cho cng tc qun l v k hoch ho trong phm vi doanh nghip. y l loi ch tiu chim s lng tuyt i a s trong cc vn bn k hoch, vi s lng khng hn ch. 3.1.4. Phng php lp k hoch 1. Phng php cn i: Phng php cn i c tin hnh qua 3 bc : Bc 1: Xc nh nhu cu cc yu t sn xut thc hin cc mc tiu kinh doanh d kin. Bc 2: Xc nh kh nng bao gm kh nng c v chc chn s c v cc yu t sn xut. Bc 3: Cn i gia nhu cu v kh nng v cc yu t sn xut. Trong c ch th trng, phng php cn i phi bo m cc yu cu sau : - Cn i c thc hin l cn i ng, cn i la chn phng n sn lng ch khng phi cn i theo phng n sn lng c ch nh. Phng n cn i da trn c s 2 yu t bin ng l nhu cu th trng v cc ngun kh nng c th khai thc. - Thc hin cn i lin hon, tc l tin hnh nhiu cn i k tip nhau lin tc b sung v iu chnh phng n cho ph hp vi thay i ca mi trng kinh doanh. Qu trnh cn i c tin hnh lin tc theo chu trnh "Cn i - mt cn i - cn i mi". S bin ng nhanh chng ca nhu cu th trng v iu kin kinh doanh lm cho cc mi quan h cn i ngy hm qua n hm nay tr nn mt cn i. Tnh cht mt cn i c c s t s bin ng ca nhu cu th trng v cc ngun cung ng. V vy, vic iu chnh, b xung k hoch l vic lm tt yu. 27

Chng 3: Chin lc v k hoch kinh doanh vin thng - Thc hin cn i trong tng yu t trc khi tin hnh cn i gia cc yu t. Kt qu cn i tng hp phi l cn c xc nh nng lc sn xut kinh doanh ca doanh nghip v l c s xc nh hoc iu chnh phng n kinh doanh ca doanh nghip. thun tin cho vic qun l, ngi ta phn bit cc bng cn i thnh ba loi tng ng vi ba yu t ngun lc u vo ch yu ca doanh nghip: cn i vt t, cn i lao ng v cn i ti chnh. 2. Phng php nh mc: Ni dung ca phng php nh mc l da trn vic s dng cc nh mc kinh t k thut v tiu hao cc yu t ngun lc cho mt n v sn phm u ra hoc mt n v kt qu trung gian (n v thi gian vn hnh my mc thit b, mt cng on ca qu trnh sn xut,...) tnh ton tng nhu cu v tng yu t kinh t cn phi c m bo thc hin k hoch sn xut kinh doanh d nh. c im ca phng php nh mc: H thng nh mc chnh l yu t cn phi c trong qu trnh tnh ton. Cht lng ca cc nh mc s quyt nh cht lng ca cc ch tiu k hoch. iu nh hng trc tip n hiu qu ca cc k hoch khi chng c trin khai thc hin. V vy, cc h thng kinh t k thut c s dng trong qu trnh lp k hoch phi m bo cc yu cu: - Cc nh mc phi m bo tnh tin tin v k thut sn xut v t chc sn xut, t chc lao ng. - Trong mt s trng hp, cc nh mc c th dng lm tiu chun nh gi hiu qu s dng cc yu t u vo, cn phi xem xt mc tng ng gia cc doanh nghip khc nhau v ch phn cp qun l v kh nng u t c s vt cht k thut. 3. Phng php phn tch cc nhn t tc ng: Phng php phn tch cc nhn t tc ng l phng php lp k hoch c tnh cht truyn thng c s dng rng ri. Khi p dng phng php ny i hi cc nh qun tr phi c cch xem xt, phn tch h thng v tng th nhiu vn , c s hiu bit su sc bn cht ca i tng k hoch, v cc c im nh tnh v nh lng ca n, bit t tnh trng ca cc yu t ni ti ca doanh nghip trong bi cnh kinh t ca cc yu t ngoi lai. Phng php ny c 2 phm vi s dng: tnh ton cc ch tiu k hoch c th v xy dng k hoch tng th. 3.2. K HOCH KINH DOANH VIN THNG 3.2.1. K hoch chin lc kinh doanh vin thng: K hoch chin lc kinh doanh vin thng c th ho cc mc tiu, quan im pht trin ca ng v Nh nc; Quan im, nh hng pht trin ca ngnh trn cc mt kinh t - x hi trong bi cnh pht trin kinh t khu vc v th gii. K hoch chin lc kinh doanh vin thng bao gm cc k hoch chin lc b phn: 1. Chin lc sn xut kinh doanh : a. Chin lc sn phm dch v vin thng * Chin lc sn phm dch v vin thng l phng thc kinh doanh bo m tho mn nhu cu s dng cc sn phm dch v vin thng ca th trng v th hiu ca khch hng trong tng thi k hot ng kinh doanh ca cc doanh nghip vin thng. Chin lc sn phm vin thng l xng sng ca chin lc kinh doanh vin thng. Trnh sn xut kinh doanh cng cao , cnh tranh th trng cng gay gt th vai tr ca chin lc sn 28

Chng 3: Chin lc v k hoch kinh doanh vin thng phm cng tr nn quan trng . Khng c chin lc sn phm th chin lc gi c , chin lc phn phi, chin lc giao tip v khuych trng cng khng c l do tn ti .Nu chin lc sn phm sai lm , tc l sn xut cung cp cc sn phm dch v vin thng m th trng , khch hng khng c nhu cu hoc rt t nhu cu s dng th gi c c thp n u , qung co hp dn ti mc no th cng khng c ngha . Chin lc sn phm khng ch bo m cho sn xut cung cp cc sn phm dch v vin thng ng hng m cn gn b cht ch gia cc khu ca qu trnh ti sn xut m rng ca doanh nghip vin thng nhm thc hin cc mc tiu tng qut . * Cc loi chin lc sn phm dch v vin thng - Cn c vo bn thn sn phm gm c : + Chin lc thit lp chng loi: l tip tc bo m gi cho c v tr ca sn phm dch v vin thng chim c trn th trng bng vic bo v uy tn m doanh nghip vin thng t c v k thut v khch hng tn nhim. + Chin lc hn ch chng loi: l chin lc n gin ho c cu chng loi, loi tr mt s sn phm dch v vin thng khng hiu qu, tp trung pht trin mt s t sn phm c trin vng c la chn. + Chin lc thay i chng loi : l chin lc tip tc thay i th thc tho mn yu cu nhm nng cao s lng khch hng. Vic thay i c th bng cch thay i hnh dng, kch thc, mu sc... Gi c c th gi nguyn hoc tng ln cht t hp dn khch hng. + Chin lc hon thin sn phm: l chin lc nh k ci tin cc thng s cht lng ca sn phm dch v. Sn phm c hon thin phi theo mong mun ca khch hng v c khch hng chp nhn. Nh vic a sn phm my in thoi n phm c nhiu chc nng hn hn my quay s s kch thch cho nhu cu s dng in thoi ca khch hng. + Chin lc i mi chng loi: l chin lc pht trin sn phm dch v mi, gip doanh nghip vin thng cng c th trng hin ti , xm nhp vo th trng mi . - Cn c vo sn phm c kt hp vi th trng gm c: + Chin lc sn phm dch v hin c trn th trng hin c: p dng trong giai on u hot ng, khi mi thnh lp. Bt u t mt sn phm dch v pht trin hot ng kinh doanh theo hoc l khuyn khch cc khch hng c ca mnh s dng sn phm dch v thng xuyn hn hoc l pht trin thm khch hng trong cng mt th trng tng thm mc s dng sn phm dch v; cng c th kch ng khch hng tng thm mc s dng sn phm dch v. + Chin lc sn phm dch v hin c trn th trng mi: nhm m rng th trng bng cch a sn phm dch v hin c vo th trng mi tng mc s dng. + Chin lc sn phm dch v ci tin trn th trng hin c: trong chin lc ny, sn phm dch v hin c c th c thay th mt phn hay hon ton trong tp hp sn phm dch v v khch hng bao gi cng mun s dng sn phm dch v mi hoc ci tin tt hn, tin hn, r hn... + Chin lc sn phm dch v ci tin trn th trng mi: dng sn phm dch v ci tin to ra th trng mi.

29

Chng 3: Chin lc v k hoch kinh doanh vin thng + Chin lc sn phm mi trn th trng hin c: p dng khi a ra mt sn phm dch v mi nhm a dng ho sn phm dch v hoc thay th sn phm dch v c vng i ht. + Chin lc sn phm dch v mi trn th trng mi: p dng khi a ra mt loi sn phm dch v cha c trn th trng nhm mc ch m rng th trng, to ra nhu cu mi. * Ni dung ca chin lc sn phm dch v vin thng: - Xc nh kch thc sn phm dch v vin thng trong chin lc Kch thc sn phm dch v trong chin lc l s loi sn phm dch v cng vi s lng chng loi ca mi loi v s mu m ca mi chng loi chun b a ra th trng. Kch thc sn phm dch v gm c ba s o. Chiu di ca n biu hin s loi sn phm dch v s cung cp cho th trng, tc l phn nh mc a dng ho sn phm dch v. Chin lc sn phm dch v kinh doanh mo him thng c chiu di ca tp hp sn phm nh, ch tp trung vo mt vi loi sn phm dch v nht nh theo nh hng chuyn mn ho. Tri li, mun duy tr s an ton cao trong kinh doanh lun lun tm cch ko di s loi sn phm dch v. Mi loi sn phm dch v bao gi cng c nhiu chng loi. Trong chin lc sn phm phi cp n chng loi no. S lng cc chng loi la chn quyt nh ln ca chiu rng kch thc tp hp sn phm dch v. Sau cng, trong mi chng loi c chn cn ch ra nhng mu m no s a vo sn xut cung cp cho th trng. S lng mu m ca mi loi chnh l chiu su ca tp hp sn phm. - Nghin cu sn phm dch v mi Sn phm dch v vin thng mi c th c hiu nh sau : + L nhng sn phm dch v vin thng mi v nguyn tc cha c loi sn phm dch v no tng t trn th trng . + L nhng sn phm dch v vin thng mi sn xut cung cp ca doanh nghip vin thngnhng theo thit k ca nc ngoi + L nhng sn phm dch v vin thng ci tin , c pht trin trn c s nhng sn phm dch v trc y . Thc t sn phm dch v vin thng mi ch chim t trng nh 10-15% . Phn ln sn phm dch v mi thuc loi 2 v 3 . Tuy nhin khi khng cn thit phn bit mt cch chi tit th sn phm dch v mi l nhng sn phm dch v cha tng c sn xut cung cp ti doanh nghip Nguyn nhn pht trin sn phm dch v vin thng mi : + Tin b khoa hc k thut v ang tr thnh lc lng sn xut trc tip, to iu kin thun li cho vic thit k v ch to sn phm dch v mi. + Cnh tranh trn th trng vin thng chuyn trng tm t cnh tranh gi c sang cnh tranh cht lng sn phm dch v. Trc tnh hnh ny, thc hin cc bin php nng cao cht lng sn phm bng vic ci tin, hon thin cc sn phm dch v hin c hoc ch to nhng sn phm dch v mi th s ginh c li th trong cnh tranh; + Mi loi sn phm u c chu k sng nht nh, khi sn phm c bc vo giai on suy thoi th phi c sn phm dch v mi thay th nhm m bo tnh lin tc ca qu trnh hot ng sn xut kinh doanh. 30

Chng 3: Chin lc v k hoch kinh doanh vin thng + Do i hi tho mn nhu cu mi ca th trng . Tuy nhin khng nn ch dng li mc chy theo cc i hi ca th trng m cn phi bit n u , chun b a ra th trng cc sn phm dch v vin thngmi nhm to ra nhng nhu cu mi , hng dn s pht trin ca nhu cu trong tng lai. + Nn kinh t cng pht trin , nhu cu v thng tin lin lc cng cao v a dng . Do pht trin sn phm dch v vin thng mi l i hi tt yu . + Ngoi ra cho n nay nhiu nhu cu ca khch hng cha c tho mn , do vy phi thng xuyn nghin cu , pht trin sn phm dch v mi . Cc giai on pht trin sn phm dch v vin thng mi : + Giai on th nht, nghin cu sn phm dch v mi. y l giai on khi u, c tnh t khi hnh thnh nh n khi c c lun chng kinh t, k thut tng hp v loi sn phm dch v mi . nh hnh thnh sn phm dch v vin thng mi xut pht t nhiu ngun gc khc nhau . C th xut hin trn c s nghin cu sn phm dch v tng t ca th gii , ca cc i th cnh tranh. y l ngun thng tin quan trng pht trin sn phm dch v vin thng mi . nh cng c th xut pht t nhu cu ca th trng . y l s th hin t duy kinh doanh hng v th trng , ch sn xut cung cp nhng sn phm dch v m th trng cn . Tuy nhin lm c cn phi thm d , iu tra nhu cu , mong mun ca khch hng . Ngoi ra nh cng c th t cc khuyn ngh ca cc t chc vin thng quc t . + Giai on th hai, thit k sn phm dch v mi. Sau khi c lun chng kinh t k thut chc chn, phi chuyn sang vic tnh ton, xy dng cc thng s k thut ca sn phm dch v, hnh dng, mu sc, bao b, nhn hiu. Hnh dng, mu sc phi c tc dng chiu hng, quyn r hoc kch ng tm l khch hng, nh c th tng sc cnh tranh. Nhn hiu sn phm dch v khng ch c tc dng phn bit gia cc loi sn phm dch v m n cn l mt biu tng mang ngha v uy tn sn phm dch v v doanh nghip. Bao gi ca sn phm phi m bo c cc chc nng bo qun, chc nng thng tin, ng thi cn phi tho mn nhu cu s dng li bao gi v yu cu thm m. + Giai on th ba, th nghim sn phm dch v vin thng mi trn th trng trong phm vi a l hn ch ( mt s thnh ph ln ) . Mc ch ca bc ny l khng nh thng s k thut, c tnh s dng ca sn phm v xem xt cc ch tiu kinh t, ti chnh nh tiu hao vt t, lao ng, gi thnh sn phm dch v. Qua th nghim c th nh gi chi ph khai thc , phn ng ca khch hng v cht lng , v gi c . Cng cn ch l khi th nghim do quy m nh nn vic theo di cht ch , hn ch xy ra ri ro ln + Giai on th t, chun b cc iu kin khi c sn phm dch v s a ra th trng tiu th nh d kin thi gian a sn phm ra bn, chn th trng cho sn phm dch v mi; chun b knh v phng thc phn phi, phc tho cc quy ch v bo hnh... b. Chin lc th trng dch v vin thng * Khi nim chin lc th trng: Th trng vin thng l mi quan h qua li c tnh quy lut, gia doanh nghip sn xut cung cp cc sn phm dch v vin thngvi khch hng s dng cc sn phm dch v nhm gii quyt c vn gi c, s lng, phng thc thanh ton v phn phi. Chin lc th trng vin thng xc nh ni sn xut cung cp , ni s dng cc sn phm dch v vin thng ca doanh nghip vin thng hin ti v tng lai trn c s m bo cc yu t cho doanh nghip tn ti v pht trin. 31

Chng 3: Chin lc v k hoch kinh doanh vin thng *Vai tr ca chin lc th trng - Chin lc th trng vin thng c lin quan n cc yu t u vo v u ra ca cc doanh nghip sn xut cung cp cc dch v vin thng. Do cc doanh nghip ny phi c th trng trong tng thi k th mi xc nh c sn phm dch v vin thng phi sn xut cung cp cho khch hng . - Khng c th trng sn xut cung cp v th trng s dng cc sn phm dch v vin thng th cc doanh nghip vin thng khng c iu kin tn ti pht trin. - Xc nh th trng vin thng sai s khng sn xut cung cp, khng s dng c sn phm dch v vin thng v cc doanh nghip vin thng s mt kh nng tng trng. * Ni dung chin lc th trng: - Chin lc th trng dch v vin thng trong nc thc hin chin lc kinh doanh vin thng trong thc tin, vn t ra l phi xc nh chnh xc th trng ca doanh nghip vin thng hin ti v tng lai t mi phn khc th trng, chn khc th trng thch hp vi mi trng kinh doanh ca doanh nghip, t tnh ton quy m ca th trng tnh ton kh nng p ng ca doanh nghip vin thng. Nu xt v khng gian ca th trng, th th trng trong nc l th trng cn bn, u tin v cng l th trng lu di ca cc doanh nghip vin thng. Bi v kinh doanh thng li th phi hiu bit tng tn th trng, hiu bit cn k cc mi trng v m, mi trng tc nghip. hiu tng tn cc yu t phi c thi gian, phi c chi ph, chnh th trng trong nc cho php nhanh chng gii quyt, p ng cc yu cu . iu quan trng hn, th trng nc to ra hiu bit su sc v tm l khch hng, vn ho ngi tiu dng, truyn thng lch s ca khch hng a ra chin lc th trng st thc c tnh kh thi cao. cho qu trnh sn xut kinh doanh tri chy, cc doanh nghip vin thngphi c yu t u vo v cc yu t phi cung cp kp thi, ng gi c, ng cht lng, ng chng loi, iu l thuc vo cc nh cung cp. Kinh doanh trn th trng trong nc cho php tm c cc nh cung cp y uy tn m nhn vic cung ng . Trong iu kin nc ta, cc doanh nghip vin thng s dng chin lc kinh doanh trn th trng trong nc li cng ph hp, ng n. Bi v th trng trong nc cn rng ln v quy m v cn phong ph v khc th trng , y l c hi cho doanh nghip kinh doanh vin thng ngay trn t nc mnh. Cng phi nhn mnh rng, vic thm nhp pht trin th trng trong nc l chin lc cn thit,u tin v lu di, song khng phi l duy nht, cc doanh nghip vin thng cn c c chin lc kinh doanh trn th trng nc ngoi. iu do chnh s phn cng lao ng quc t v iu kin quc t ho quy nh l : thm nhp th trng tng trng th trng hin ti, th hai l pht trin th trng mi. Cng vi vic pht trin th trng trong nc, cc doanh nghip vin thng cn chun b c hi thm nhp v pht trin th trng nc ngoi. - Chin lc th trng nc ngoi (kinh doanh vin thng quc t). S thnh cng trong vic kinh doanh vin thng ngy cng tu thuc vo s cung cp cc sn phm dch v vin thng c kh nng cnh trn ton cu ch khng ch mt quc gia. Nu gi c v cht lng sn phm dch v vin thng khng c kh nng cnh tranh c vi gi c v cht lng ca cc sn phm dch v nhng ni khc trn th gii th ri ro s n vi doanh 32

Chng 3: Chin lc v k hoch kinh doanh vin thng nghip vin thng. Th trng ton cu tr ln hin thc mi ni tr cc khu vc ho lnh ca th gii. Hin nay cng nh thi gian ti, cc doanh nghip vin thng tm kim v tip tc tm kim cc vn hi kinh doanh mi nm ngoi bin gii. iu ny dn n cnh tranh kinh t v quc t ho din ra gay gt, nhanh chng. Nhiu ngnh kinh t ca cc nc u b xo trn hon ton do h qu ca cc thch quc t. Tin trnh xy dng mt chin lc kinh doanh vin thng quc t v t chc thc hin chin lc kinh doanh v c bn cng ging nh hot ng trong nc. Tuy nhin vic i vo chi tit, th vic xy dng v t chc thc hin mt chin lc kinh doanh vin thng quc t phc tp hn v s hin din ca nhiu bin s v nhiu mi quan h hn. Cc c hi v mi e do cnh tranh, cng ngh, lut php, chnh ph, a l, chnh tr, vn ho, x hi... C rt nhiu l do ti sao doanh nghip vin thng li xy dng v thc hin chin lc kinh doanh vin thng quc t. C l thun li nht l tm kim c cc khch hng mi v sn phm dch v vin thng do lm tng thu nhp v li nhun. S gia tng thu nhp v li nhun l mc tiu chung ca cc doanh nghip vin thng v cng l s mong i ca nhng ngi gp vn . Cc thun li ca hot ng kinh doanh vin thng quc t + Hot ng kinh doanh nc ngoi c th thu ht c cng sut tha, gim n gi sn phm v phn tn c ri ro v kinh t trn mt s lng ln hn cc th trng. + Hot ng kinh doanh nc ngoi c th cho php thit lp c s sn xut chi ph thp ti cc ni gn nguyn liu, lao ng vi gi r. + Vic cnh tranh ti th trng nc ngoi c th t khc lit hn so vi th trng trong nc. + Hot ng kinh doanh nc ngoi c th to ra vic gim thu xut khu, c nh thu thp hn v c i x d di hn v mt chnh tr. Cc bt li tim nng ca vic khi u, tip tc hoc khuych trng kinh doanh vin thng quc t. + Cc doanh nghip phi i mt vi cc nh hng x hi, nn vn ho, nhn khu, a l, chnh tr, chnh ph, lut php, cng ngh, kinh t v cnh tranh khc bit v thng rt kh hiu khi tin hnh kinh doanh trn phm vi quc t. + Nhng nhc im ca i th cnh tranh nc ngoi thng c nh gi qu cao v u th ca h th b nh mt qu thp. thng nht cc vn trn u phc tp. + H thng ngn ng, nn vn ho v gi tr khc bit nhau gia cc quc gia, iu ny c th to nn cc chng ngi i vi vic lin lc v nhng vn qun tr con ngi. + S hiu bit cn k cc khu vc kinh t nh EC, NAPTA, AFTA, cc qu tin t, ngn hng th gii l iu cn thit cho kinh doanh, song lm c iu khng phi d dng. 2. Chin lc ti chnh: Gm cc nh hng v quy m v ngun hnh thnh vn cho u t, v huy ng v s dng c hiu qu cc ngun vn hin c thc hin mc tiu ra: cc lin doanh hay nh thu, cc nh u t, cc nh cung ng. Chin lc ti chnh phi bao gm quan im pht trin; Mc tiu chin lc (La chn knh huy ng vn, phng thc huy ng vn, mc tiu doanh thu v li nhun ); Gii php chin lc + Gii php s dng vn 33

Chng 3: Chin lc v k hoch kinh doanh vin thng - Vn u t : vo ti sn c nh ; u t vo vic m rng th trng; u t vo cng ngh u t vo cng nghip phn mm . - Vn c nh : Nng cao nng lc hot ng ca TSC nht l vi cc tng i, cc tuyn truyn dn ; Ch trng cng tc bo dng sa cha; C k hoch mua sm , d phng ti sn hp l ; nh k nh gi li gi tr ti sn bo ton v pht trin vn . - Vn lu ng : gm vn tin mt ;vn vt t d tr; vn chim dng trong ni b ; vn trong thanh ton . + Phn phi li nhun m bo kch thch qu trnh sn xut kinh doanh + Xy dng c ch ti chnh ph hp vi loi hnh v quy m tng giai on pht trin 3. Chin lc ngun nhn lc: Nhm xc nh quy m, c cu v yu cu cht lng lao ng ng vi chin lc sn xut kinh doanh xc nh (phn ny s trnh by trong chng qun tr lao ng). Chin lc kinh doanh v phc v ca cc doanh nghip vin thng c xy dng cn c trn cc nh hng ln ca Nh nc c ra trong cc Ngh quyt ca ng, cc Ngh quyt, Quyt nh ca Chnh ph v cc hng dn c th ca cc c quan qun l chc nng ca Chnh ph; cn c trn kt qu nghin cu phn tch nhu cu th trng, cc kt qu tnh ton, d bo ca doanh nghip. Chin lc kinh doanh v phc v cng c hon thin v sa i khi c nhng bin ng ln v ch trng v s thay i ln ca tnh hnh th trng. Thng thng hnh thnh chin lc cn tri qua cc bc nghin cu tnh hnh hot ng sn xut kinh doanh hin ti, nhn thc v quan im pht trin ca Nh nc, nhn nh v mi trng kinh doanh, ra cc chnh sch pht trin trong cc chin lc b phn, c bit phn nh hng cc gii php thc hin cho cc giai on 5 nm trn tt c cc lnh vc. 3.2.2. K hoch di hn K hoch di hn l s th hin ca mc tiu quy hoch tng th pht trin ca cc doanh nghip vin thng theo thi gian. N c th ho cc mc tiu, chnh sch, chin lc theo cc giai on, thng thng l 3-5 nm. Trong giai on hin nay khi khoa hc cng ngh pht trin nh v bo, nhiu dch v mi pht sinh, th ch trong qun l cng c nhiu s thay i nhanh c trong nc v trn th gii, vic xy dng k hoch di hn ca mt doanh nghip c xc nh l mt cng vic ht sc quan trng v cn thit c cc nh qun l c bit quan tm. mt phn do vic d bo trc cc thay i ca cng ngh, tng ng l chi ph cho mt thi gian qu di s l rt kh khn v thiu c s. Do vic xy dng k hoch 3-5 nm l kh thi nht v c tc dng ln trong vic hoch nh chnh sch cho giai on . 3.2.3. K hoch hng nm 1. Trnh t xy dng: K hoch hng nm ca doanh nghip vin thng gm k hoch trnh Nh nc v phn k hoch c th ca cc n v thnh vin. Cui thng 7, u thng 8 hng nm trn c s nh hng ln ca Nh nc v vn bn hng dn xy dng k hoch ca B K hoch v u t gi cc Tng cng ty, Tp on, doanh nghip vin thng nghin cu phn tch nhu cu th trng; mi trng kinh doanh trong nc; tc ng ca kinh t khu vc v th gii; phn tch c th kh nng ni lc ca bn thn; xy dng cc phng n k hoch, sau cn c vo ch tiu hiu qu kinh t x hi la chn phng n ti u trnh cc c quan qun l cp trn nu r cc 34

Chng 3: Chin lc v k hoch kinh doanh vin thng iu kin thc hin, cc bin php thc hin mc tiu ra bao gm c vn u t, tin lng, gi cc, nghip v, c ch qun l . 2. Ni dung v phng php xy dng: - D kin nh gi tnh hnh thc hin k hoch ca nm trc trn tt c cc mt sn xut kinh doanh, phc v, hiu qu, np ngn sch, thc hin chnh sch x hi - Xy dng k hoch pht trin vin thng nm k hoch gm + Cn c xy dng k hoch: nhng nh hng ln ca Nh nc; mi trng sn xut kinh doanh trong khu vc v th gii , nh hng cng ngh , k thut.. v tnh hnh ca cc i tc cng hot ng sn xut kinh doanh trong lnh vc vin thng . + Mc tiu tng qut + Nhng nhim v v cc ch tiu ch yu trn tt c cc lnh vc - Bin php v iu kin thc hin k hoch nh huy ng vn trong v ngoi nc, cn i hon tr; Ci tin v i mi c ch qun l kinh t , k thut , nghip v v bin php khc. - Cc kin ngh v xut K hoch hng nm bao gm ba b phn c bn: K hoch mc tiu: trong c ba loi mc tiu - Sn xut (sn xut v cung cp dch v g, vi quy m nh th no?...) - Li nhun; - Phc v x hi. K hoch iu kin bao gm k hoch v vn u t, v lao ng, tin lng, v k thut. K hoch hiu qu ti chnh v phn phi kt qu sn xut kinh doanh, bao gm cc mc tiu v hiu qu s dng vn v cc yu t sn xut, v phn phi kt qu t c.

TM TT NI DUNG CA CHNG
1. K hoch ho ni chung, k hoch ho kinh doanh vin thng ni ring l mt hot ng ch quan, c thc, c t chc ca con ngi trn c s nhn thc v vn dng cc quy lut khch quan nhm xc nh mc tiu, phng n, bc i, trnh t v cch thc tin hnh cc hot ng sn xut kinh doanh. N l qu trnh nh hng v iu khin theo nh hng i vi s pht trin sn xut theo quy lut ti sn xut m rng mi cp ca nn kinh t. K hoch ho c vai tr quan trng v l cng c iu tit nn kinh t. 2. C nhiu cch phn loi k hoch, nu theo thi gian c k hoch di hn, k hoch trung hn v k hoch ngn hn. 3. Ch tiu k hoch l cc ch (goals) cc mc tiu (objectives) hot ng ca doanh nghip vin thng, c th tnh ton, so snh, i chiu v phn tch c. Ch tiu k hoch phi p ng 4 yu cu c bn. Tu theo cc tiu ch khc nhau m c cc loi ch tiu khc nhau, nh theo tnh cht phn nh c ch tiu s lng, ch tiu cht lng ; cn c vo n v tnh ton c ch tiu hin vt, ch tiu gi tr. 4. lp k hoch, c th s dng rt nhiu phng php khc nhau tu theo yu cu, iu kin c th nh phng php cn i, phng php nh mc 35

Chng 3: Chin lc v k hoch kinh doanh vin thng 5. K hoch chin lc kinh doanh vin thng c th ho cc mc tiu, quan im pht trin ca ng v Nh nc; Quan im, nh hng pht trin ca ngnh trn cc mt kinh t - x hi trong bi cnh pht trin kinh t khu vc v th gii. K hoch chin lc kinh doanh vin thng bao gm cc k hoch chin lc b phn nh k hoch chin lc sn xut kinh doanh (k hoch sn phm dch v, k hoch th trng.) ; k hoch chin lc ngun nhn lc ; k hoch chin lc ti chnh. 6. K hoch hng nm ca doanh nghip vin thng gm k hoch trnh Nh nc v phn k hoch c th ca cc n v thnh vin. K hoch hng nm bao gm k hoch mc tiu ( Sn xut, li nhun v phc v x hi ; K hoch iu kin bao gm k hoch v vn u t, v lao ng, tin lng, v k thut; K hoch hiu qu ti chnh v phn phi kt qu sn xut kinh doanh, bao gm cc mc tiu v hiu qu s dng vn v cc yu t sn xut, v phn phi kt qu t c.

CU HI V BI TP
1. Hy trnh by bn cht v vai tr ca k hoch ho? Theo anh (ch) c nhng loi k hoch no? 2. Th no l ch tiu k hoch? Ch tiu k hoch phi p ng nhng yu cu no? c nhng loi ch tiu k hoch no? 3. Hy trnh by ni dung ch yu ca cc phng php lp k hoch? Hin nay thng s dng phng php no l ch yu? Yu cu ch g? 4. Th no l sn phm dch v mi? Ti sao phi xy dng chin lc pht trin dch v mi? Hy trnh by cc giai on pht trin sn phm dch v mi? 5. Th no l th trng? Hy trnh by ni dung ca chin lc th trng? 6. Anh (ch) hy trnh by trnh t, ni dung v phng php xy dng k hoch kinh doanh vin thng hng nm? c k hoch kh thi cn phi ch khu no?

36

Chng 4: Qun tr cht lng sn phm dch v vin thng

CHNG 4: QUN TR CHT LNG VIN THNG

GII THIU
Mc ch, yu cu: - Nm c khi nim v sn phm dch v vin thng; cc loi sn phm dch v vin thng - Cht lng sn phm dch v vin thng (khi nim, ch tiu v bin php nng cao cht lng sn phm dch v vin thng) Ni dung chnh: - Khi nim v cc loi sn phm dch v vin thng - Cht lng sn phm dch v vin thng (khi nim, h thng ch tiu v bin php nng cao cht lng sn phm dch v vin thng)

NI DUNG
4.1. DCH V VIN THNG Theo Php lnh bu chnh vin thng, dch v vin thng l dch v truyn k hiu, tn hiu, s liu, ch vit, m thanh, hnh nh hoc cc dng khc ca thng tin gia cc im kt cui ca mng vin thng. Dch v vin thng bao gm: - Dch v c bn l dch v truyn a tc thi dch v vin thng qua mng vin thng hoc Internet m khng lom thay i loi hnh hoc ni dung thng tin. - Dch v gi tr gia tng l dch v lm tng thm gi tr thng tin ca ngi s dng dch v bng cch hon thin loi hnh, ni dung thng tin hoc cung cp kh nng lu tr, khi phc thng tin trn c s s dng mng vin thng hoc Internet. - Dch v kt ni Internet l dch v cung cp cho cc c quan, t chc, doanh nghip cung cp dch v Internet kh nng kt ni vi nhau v vi Internet quc t. - Dch v truy nhp Internet l dch v cung cp cho ngi s dng kh nng truy nhp Internet. - Dch v ng dng Internet trong bu chnh, vin thng l dch v s dng Internet cung cp dch v bu chnh, vin thng cho ngi s dng. Dch v ng dng Internet trong cc lnh vc kinh t x hi khc phi tun theo cc quy nh php lut v bu chnh, vin thng v cc quy nh khc ca php lut c lin quan. Cc c quan qun l nh nc v bu chnh, vin thng quy nh v cng b danh mc c th cc dch v vin thng.

37

Chng 4: Qun tr cht lng sn phm dch v vin thng 4.2. CHT LNG SN PHM DCH V VIN THNG 4.2.1. ngha, bn cht ca cht lng sn phm dch v vin thng Vin thng l mt ngnh thuc kt cu h tng, hot ng ca ngnh vin thng nh hng trc tip n hiu qu sn xut x hi. Do c im hot ng, vai tr v tr ca Ngnh trong nn kinh t quc dn, cht lng hot ng vin thng c ngha rt quan trng. Cc tin tc phc v cho hot ng qun l, sn xut, kinh doanh, sinh hot,... c truyn i cng nhanh, cng chnh xc, hot ng tin cy ca cc thit b v ca mng li cng cao th hiu qu sn xut x hi, iu hnh, qun l, kinh doanh,..., iu kin sng ca con ngi ngy cng c nng cao. S thiu chnh xc v ni dung tin tc truyn a v vic truyn a tin tc chm s lm gim hoc mt i gi tr s dng ca dch v vin thng. Trong iu kin cnh tranh, cht lng tr thnh tin cho hiu qu hot ng v pht trin ca cc doanh nghip vin thng, m bo li nhun v kh nng cnh tranh ca doanh nghip. Do vy mi hot ng kinh doanh ca doanh nghip vin thng u nhm nng cao cht lng cc dch v truyn thng v cung cp cc dch v mi cht lng cao, t mc cht lng tng ng vi cc yu cu hin ti, yu cu s ny sinh ca x hi. Cht lng sn phm dch v vin thng l c trng tng th hot ng ca cc t chc, doanh nghip vin thng v ca tng cn b cng nhn vin theo mt lot cc thng s v k thut - sn xut kinh doanh, v kinh t x hi, v tm sinh l. Cht lng sn phm dch v vin thng ph thuc vo cc yu t khch quan v ch quan. i vi ngi s dng dch v vin thng, iu quan trng i vi h l mc tho mn nhu cu, tc l s sn sng v kh nng cung cp cc dch v vin thng mt cch thun tin v mt thi gian, a im v vi cht lng cao. Sn phm dch v vin thng khng phi l vt th c th m l hiu qu c ch ca qu trnh truyn a tin tc. Chnh v vy cht lng sn phm dch v vin thng l nhng tnh nng tc dng ca sn phm dch v vin thng m khch hng s dng yu cu p ng h. Nhng tnh nng ny bao gm tc truyn a tin tc; chnh xc trung thc ca vic truyn a v khi phc tin tc v hot ng n nh ca cc phng tin thng tin. Nu thiu mt trong nhng tnh nng trn th sn phm dch v vin thng s mt i gi tr s dng v gy ra nhng thit hi cho ngi s dng, trong mt s trng hp gy ra nhng thit hi v vt cht v tinh thn khng th b p c. Cht lng phc v trong vin thng th hin mc p ng nhu cu ca khch hng v cc dch v vin thng, mc tim cn cc phng tin thng tin n ngi s dng, thi phc v ca nhn vin vin thng... 4.2.2. Ch tiu cht lng dch v vin thng 1. Tc truyn a tin tc: y l mt yu cu khng th thiu c i vi sn phm dch v vin thng. Tc truyn a tin tc ph thuc vo rt nhiu yu t, c yu t thuc v trnh pht trin ca x hi, c yu t thuc v bn thn ngnh vin thng.

38

Chng 4: Qun tr cht lng sn phm dch v vin thng tnh ton ch tiu v tc truyn a tin tc thng da vo thi hn kim tra. Thi hn kim tra l quy nh (nh mc) v tc truyn a tin tc. ln ca thi hn kim tra ph thuc vo mc t ng ho, c gii ho cc qu trnh x l v truyn a tin tc, ph thuc vo h thng mng li thng tin xy dng, trnh pht trin ca x hi. Cc i lng ny khng c nh, lun lun thay i cng vi vic p dng k thut mi v hon thin cc phng php, bin php t chc sn xut. 2. chnh xc trung thc ca vic truyn a v khi phc tin tc: Trong vin thng, yu cu tin tc truyn i khng c thay i ngoi s thay i v v tr khng gian do vy khng quy nh mc vi phm cht lng sn phm v chnh xc, trung thc ca tin tc. Bt k s vi phm chnh xc ca vic truyn a tin tc u l vi phm cht lng sn phm dch v vin thng. S ln vi phm chnh xc s c phn nh vo ch tiu t trng tin tc c truyn i vi phm ch tiu cht lng trong tng s tin tc. chnh xc, trung thc ca vic truyn a v khi phc tin tc i vi tng loi tin tc c th hin khc nhau. Trong in thoi chnh xc th hin ting ni to, r rng, trung thc, khng c ting n, khng b xen m thanh khc,... Tnh cht ny ca sn phm dch v vin thng c c trng bng cc ch tiu nh s cuc m thoi khng thc hin c do khng nghe r. Trnh x hi cng pht trin th yu cu v chnh xc, trung thc cng cao, v ngnh vin thng cng c iu kin p ng cc yu cu ny. 3. hot ng n nh ca cc phng tin thng tin: Mi s hot ng khng n nh ca cc thit b thng tin vin thng u l vi phm cht lng sn phm v c c trng bng cc ch tiu c th tng dch v vin thng. hot ng n nh c nh gi bng cc khi nim nh khng c s c, xc sut lm vic khng c s c, kh nng lm vic, bn, h s sn sng, thi gian bo dng, v.v... hot ng n nh ca cc phng tin thng tin l mt phm tr kinh t - k thut, mc n nh ph thuc vo trnh k thut v mc pht trin ca cc h thng thng tin. S lng khiu ni cng l mt trong nhng ch tiu phn nh mc vi phm cht lng sn phm dch v vin thng. Khiu ni c th di dng li ni hoc vn bn ca nhng khch hng khng tho mn yu cu v cht lng sn phm dch v vin thng. Khiu ni c th phn thnh khiu ni chnh ng l nhng khiu ni ny sinh do li ca c s vin thng v khiu ni khng chnh ng l nhng khiu ni ny sinh khng ph thuc vo hot ng ca c s vin thng, c th khiu ni ny sinh do s thiu khch quan ca chnh bn thn khch hng. Nhim v ca vin thng l khng gy cng thng thm bt k khiu ni no ca khch hng, m phi c gng vi mi kh nng, tm nguyn nhn, bin php c th tho mn nhu cu ca khch hng v cc dch v vin thng. Chng ta cn phi ch n khiu ni bi v khiu ni thng ny sinh khi c s tn tht v vt cht v tinh thn i vi khch hng. 4.2.3. Bin php nng cao cht lng phm dch v vin thng 1. Bin php k thut: Nhm nng cao tin b k thut ca cc phng tin thng tin trong tt c cc giai on thit k, a vo s dng v hin i ho ng thi gian. p dng cc bin php k thut khng 39

Chng 4: Qun tr cht lng sn phm dch v vin thng ch m bo truyn a tin tc vi cht lng cao m cn to iu kin m bo cht lng mi v k thut. 2. Bin php t chc: - Xy dng mng li hp l m bo cht lng thng tin, trn mng phi c cc tuyn d phng, c d tr cng sut m bo truyn a tin tc trong nhng gi cao im. - T chc tt qu trnh sn xut, m bo s phi hp tt c cc cng on, cc thao tc v s phi hp gia cc c s vin thng. - Thc hin tt k hoch bo dng, sa cha trang thit b. - Bi dng nghip v, nng cao trnh chuyn mn cho cn b cng nhn vin. - p dng cc bin php lm gim s khng ng u ca ti trng, nghin cu s khng ng u t chc b tr thit b cho ph hp. 3. Bin php khuyn khch kinh t: Trong iu kin kinh t th trng, cht lng phi c th hin trong tin lng ca mi cn b cng nhn vin, v ca mi c s vin thng. T chc cc cuc thi ua, thi tay ngh khuyn khch nng cao cht lng...

4.3 QUN TR CHT LNG DCH V VIN THNG

4.3.1 Khi qut Qun tr cht lng dch v vin thng l tng hp cc hot ng qun tr nhm xc nh cc ch tiu, tiu chun cht lng, ni dung, phng php v trch nhim thc hin cc ch tiu v tiu chun xc nh bng cc phng tin thch hp nh lp k hoch, iu khin cht lng nhm m bo v ci tin cht lng trong khun kh mt h thng cht lng xc nh vi hiu qu ln nht. Mc ch ca qun l cht lng dch v vin thng l m bo cht lng vi hiu qu cao. m bo cht lng l ton b hot ng c k hoch v h thng c tin hnh trong h thng cht lng v c chng minh l mc cn thit to s tho ng rng khch hng s dng dch v s tho mn cc yu cu cht lng dch v vin thng. Mt khc, cng nh mi hot ng qun tr khc, qun tr cht lng dch v vin thng tt yu pht sinh chi ph kinh doanh. Kt qu qun tr cht lng dch v vin thng em li l m bo cht lng ph hp vi yu cu ca khch hng s dng nn tng doanh thu nh vic s dng nhiu dch v vin thng hn. Qun tr cht lng dch v vin thng c nhim v xc nh yu cu cht lng dch v vin thng; duy tr chtlng; ci tin v nng cao cht lng dch v. Mun vy, qun tr cht lng dch v vin thng phi p ng cc yu cu : - Phi xut pht t nhu cu v cu ca khch hng s dng. - Phi bo m tnh ng b v ton din - Phi thc hin qun tr theo qu trnh - Phi coi yu t con ngi c vai tr quyt nh - Phi bit s dng cc phng php v cng c qun tr hin i - Phi kt hp cht ch vi cc ni dung qun tr khc. 4.3.2 Ni dung qun tr cht lng dch v vin thng 40

Chng 4: Qun tr cht lng sn phm dch v vin thng 1. Qun tr cht lng dch v vin thng trong khu thit k dch v : y l phn h u tin trong qun tr cht lng dch v vin thng. Nhng thng s kinh t k thut thit k c ph chun l tiu chun cht lng quan trng buc cc n v cung cp dch v vin thng phi tun th. Cht lng thit k s tc ng trc tip ti cht lng ca mi dch v. thit k dch v vin thng m bo tiu chun cht lng cn t chc tt s phi hp gia khu thit k vi cc khu khc nh marketing, ti chnh Sn phm ca s phi hp ny l chuyn ho nhng i hi c th ca khch hng thnh cc tiu chun cht lng dch v. a ra cc phng n khc nhau v hnh dng, kc c ca dch v. Th nghim v kim tra cc phng n dch v nhm chn phng n ti u. Quyt nh nhng tiu thc cht lng dch v vin thng c th. 2. Qun tr cht lng dch v vin thng trong khu cung cp : bao gm nhng ni dung ch yu nh la chn nh cung cp c kh nng p ng nhng i hi v cht lng dch v ; to lp h thng thng tin phn hi cht ch, thng xuyn cp nht. Tho thun v vic m bo cht lng, v phng php kim tra, xc minh 3. Qun tr cht lng dch v vin thng sau khi cung cp dch v : Mc tiu ca giai on ny nhm m bo tho mn khch hng nhanh nht, thun tin nht v vi chi ph thp nht nh tng uy tn , danh ting ca doanh nghip vin thng. Nhim v qun tr cht lng dch v giai on ny l to danh mc dch v hp l ; t chc mng li phn phi dch v thun li, nhanh chng ; thuyt minh hng dn y cc thuc tnh, iu kin s dng, quy trnh, quy phm s dng dch v ; t chc bo hnh v dch v k thut sau khi bn hng.

TM TT NI DUNG CA CHNG
1. Dch v vin thng l dch v truyn k hiu, tn hiu, s liu, ch vit, m thanh, hnh nh hoc cc dng khc ca thng tin gia cc im kt cui ca mng vin thng. Dch v vin thng bao gm dch v c bn, dch v gi tr gia tng, dch v kt ni Internet, dch v truy nhp Internet v dch v ng dng Internet. Cc c quan qun l nh nc v bu chnh, vin thng quy nh v cng b danh mc c th cc dch v vin thng. 2. Cht lng sn phm dch v vin thng l c trng tng th hot ng ca cc t chc, doanh nghip vin thng v ca tng cn b cng nhn vin theo mt lot cc thng s v k thut - sn xut kinh doanh, v kinh t x hi, v tm sinh l. Cht lng sn phm dch v vin thng ph thuc vo cc yu t khch quan v ch quan. Sn phm dch v vin thng khng phi l vt th c th m l hiu qu c ch ca qu trnh truyn a tin tc. Chnh v vy cht lng sn phm dch v vin thng l nhng tnh nng tc dng ca sn phm dch v vin thng m khch hng s dng yu cu p ng h. Nhng tnh nng ny bao gm tc truyn a tin tc; chnh xc trung thc ca vic truyn a v khi phc tin tc v hot ng n nh ca cc phng tin thng tin. 3. Ch tiu cht lng sn phm dch v vin thng bao gm tc truyn a tin tc, chnh xc trung thc ca vic truyn a v khi phc tin tc, hot ng n nh ca cc phng tin thng tin 4. nng cao cht lng phm dch v vin thng, cn s dng cc bin php k thut, bin php t chc v bin php khuyn khch kinh t

41

Chng 4: Qun tr cht lng sn phm dch v vin thng 5. Qun tr cht lng dch v vin thng l tng hp cc hot ng qun tr nhm xc nh cc ch tiu, tiu chun cht lng, ni dung, phng php v trch nhim thc hin cc ch tiu v tiu chun xc nh bng cc phng tin thch hp nh lp k hoch, iu khin cht lng nhm m bo v ci tin cht lng trong khun kh mt h thng cht lng xc nh vi hiu qu ln nht.

CU HI V BI TP
1. Anh (ch) hy cho bit th no l sn phm dch v vin thng? Theo Php lnh BCVT c nhng dch v vin thng no? 2. Hy trnh by ch tiu cht lng dch v vin thng? 3. nng cao cht lng dch v vin thng cn c nhng bin php g?

42

Chng 5: Qun tr nhn lc doanh nghip vin thng

CHNG 5 : QUN TR NHN LC DOANH NGHIP VIN THNG

GII THIU
Mc ch, yu cu: - Nm c cch xc nh cc loi lao ng ca doanh nghip vin thng. - Nm c bn cht, cch tnh v bin php nng cao nng sut lao ng - Nm c cng tc tin lng trong doanh nghip vin thng. Ni dung chnh: - T chc lao ng trong vin thng, c im v yu cu - Cc lao ng vin thng v cch xc nh. - Nng sut lao ng vin thng - Tin lng trong doanh nghip vin thng

NI DUNG
5.1. T CHC LAO NG VIN THNG V C IM Qu trnh t chc lao ng vin thng c mt s c im sau: - L ngnh lin hip nhiu ngnh ngh nhng li c mt chc nng chung l phc v truyn a tin tc cho cc ngnh kinh t quc dn v nhn dn. - Thu ht mt lc lng lao ng kh ln. - Hot ng vin thng va thc hin nhim v sn xut kinh doanh, va l cng c chuyn chnh phc v mi nhu cu thng tin lin lc ca ng, Nh nc, phc v an ninh quc phng. - C s thng tin tri rng khp ni, lin kt thnh mt dy chuyn thng nht trong phm vi c nc, nhiu chc danh lao ng phi thng xuyn lu ng trn ng. - Do quy lut khi lng cng vic khng ng u gia cc gi trong ngy, gia cc ngy trong thng, gia cc thng trong nm nn t chc lao ng i hi phi t chc cht ch theo nguyn tc gi nhiu vic nhiu ngi, gi t vic t ngi, thc hin iu lao ng thay th ngh b theo ca kp. T chc lao ng ngnh vin thng phi m bo yu cu sau: - Lnh o, ch o sn xut phi tp trung, mi lao ng phi chp hnh k lut nghim, t gic trong lm vic. - T chc lao ng phi khoa hc, hp l v phi c s hp ng cht ch gia cc n v, b phn. Chp hnh nghim chnh cc quy trnh, th l khai thc thit b v nghip v vin thng. - Trong qun l phi thc hin nghim chnh ng lnh o, c nhn th trng ph trch, pht huy tt chc nng cc b phn tham mu v tinh thn lm ch tp th ca cn b cng nhn vin trong n v. 43

Chng 5: Qun tr nhn lc doanh nghip vin thng - Thng xuyn pht ng cc phong tro thi ua, pht huy cc sng kin ci tin k thut, p dng rng ri cc kinh nghim tin tin, hc tp v noi gng ngi tt, vic tt trong ngnh v cc n v. 5.2 XC NH LAO NG VIN THNG 5.2.1 Thnh phn lao ng vin thng Lao ng trong khu sn xut ni chung v cc doanh nghip vin thng ni ring chia lm hai b phn ch yu v thc hin hai chc nng chnh sau y: Mt l, b phn lao ng trc tip thc hin cung cp cc dch v vin thng nh lao ng lm cc cng vic bo dng, sa cha cp, dy my thu bao, di chuyn lp t my in thoi thu bao, lao ng chuyn mch, vi ba, giao dch.... Hao ph lao ng ny nhp vo gi tr sn phm dch v vin thng. B phn lao ng ny sng to ra gi tr mi v to ra thu nhp quc dn. Hai l, b phn phc v cho thc hin cc dch v vin thng. Ngoi hai b phn lao ng thc hin hai chc nng ch yu ca qu trnh sn xut kinh doanh, trong cc doanh nghip vin thng cn c b phn lao ng ngoi kinh doanh. B phn lao ng ny nhiu hay t tu thuc vo quy m v c ch qun l. Trong vin thng, cn c vo chc nng, ni dung cng vic ca tng lao ng bao gm: - Lao ng cng ngh tc l nhng lao ng tham gia trc tip vo qu trnh sn xut kinh doanh (truyn a tin tc) nh lao ng lm cc cng vic bo dng, sa cha cp, dy my thu bao, lao ng chuyn mch, vi ba,.. - Lao ng qun l l nhng lao ng lm cc cng vic tc ng vo mi quan h gia nhng ngi lao ng v gia cc tp th lao ng ca n v nhm thc hin qu trnh sn xut kinh doanh. Lao ng qun l thc hin cc cng vic theo chc nng: nh hng, iu ho, phi hp, duy tr cc mi quan h v t chc qun l sn xut kinh doanh trong v ngoi ngnh. Lao ng qun l c phn thnh ba loi: + Vin chc qun l (Ch tch, Ph Ch tch, u vin Hi ng qun tr; Tng Gim c, Ph Tng Gim c, K ton trng, Trng, Ph cc ban Tng Cng ty; Gim c, Ph Gim c, K ton trng cc cng ty, Trng Ph i, trm, cn b chuyn trch ng, on th). + Vin chc chuyn mn k thut, nghip v (Chuyn vin, k s, thanh tra, cn s, k thut vin, k ton vin, th qu, th kho, y bc s, lu tr vin, k thut vin). + Vin chc tha hnh, phc v (Nhn vin vn th, lu tr, bo v, k thut vin nh my, in nc, li xe, nhn vin phc v). - Lao ng b tr l nhng lao ng lm cc cng vic tc ng vo qu trnh chun b, qu trnh m bo cc iu kin cho lao ng cng ngh sn xut, kim tra cht lng sn phm cc Cng ty, i, trm nh vn chuyn cung ng vt t trong dy chuyn cng ngh, v sinh cng nghip, kim sot cht lng thng tin, bo v kinh t ti doanh nghip, tch cc, thu cc, hng dn ch o k thut nghip v Mi loi lao ng ni trn c vai tr v nhim v nht nh trong qu trnh sn xut kinh doanh ca ngnh vin thng. Nhn chung lao ng phi p ng c nhng yu cu nht nh v bn lnh chnh tr, nng lc t chc thc hin v phm cht o c. 44

Chng 5: Qun tr nhn lc doanh nghip vin thng - V bn lnh chnh tr: Phi kin nh vi ch trng, ng li ca ng, chnh sch v php lut ca Nh nc, mc tiu v chin lc sn xut kinh doanh ca ngnh. Phi c bn lnh chnh tr vng vng, mnh dn pht trin sn xut kinh doanh, tng thu nhp cho ngnh v ngi lao ng, ng thi tch cc ng gp cho Nh nc theo lut php quy nh, c thi i x vn minh, lch s vi khch hng. - V nng lc t chc thc hin: Phi c trnh nhn thc v kh nng vn dng cc quy lut kinh t, cc chnh sch, php lut, c ch qun l t chc thc hin c hiu qu nhim v sn xut kinh doanh, lun lun trau di kin thc. - V phm cht o c: Lun trau di phm cht o c, thc hin nhim v mt cch ch ng, sng to... 5.2.2 Tnh ton lao ng vin thng Theo quy nh lao ng nh bin ca doanh nghip bao gm lao ng trc tip sn xut (trong cc doanh nghip vin thng l lao ng cng ngh), lao ng phc v v b tr, lao ng qun l v lao ng b sung. Nh vy, lao ng nh bin ca doanh nghip c xc nh nh sau: Tb = Tcn + Tpv + Tql + Tbs Trong : Tb - nh bin lao ng ca doanh nghip Tcn - nh bin lao ng cng ngh Tpv - nh bin lao ng phc v v b tr Tql - nh bin lao ng qun l Tbs - nh bin lao ng b sung 1. Tnh ton nh bin lao ng cng ngh a) i vi cc lao ng lm cc ni dung cng vic bo dng sa cha cp, dy trn, dy my thu bao, di chuyn lp t my in thoi thu bao, nh bin lao ng xc nh theo cng thc:

Tcnj =

N i t i Tn

Trong : Tcnj - nh bin lao ng cng ngh loi j (ngi) Ni - S n v sn phm tnh nh mc i (km cp, my in thoi) ti - nh mc thi gian 1 n v sn phm (gi - ngi) Tn - Qu thi gian phi lm vic ca mt lao ng trong mt nm (2088 gi) b) i vi lao ng chuyn mch, vi ba, h thng tin c bit, ngun, iu ho kh hu, cc trm thit b cp quang... c im sn xut ca cc lao ng cng ngh trn y l phi m bo thng tin thng sut 24/24 gi trong ngy, 365 ngy trong nm, theo quy lut khng u, khi lng cc sn phm thng tin tng gi trong ngy, trong tun, thng nhiu t ch yu do khch hng s dng cc dch v vin thng quyt nh. Nhng khi c yu cu s dng th cht lng i hi phi nhanh, chnh xc, an ton, do vy thi gian sn xut bao gm thi gian thc t lm vic v thi gian thng trc. Vi nhng c im sn xut , nh bin ca cc loi lao ng cng ngh trn 45

Chng 5: Qun tr nhn lc doanh nghip vin thng c xc nh trn c s t chc lao ng khoa hc, th hin trong vic t chc ca lm vic hp l c nng sut lao ng, cht lng cao v m bo nguyn tc gi nhiu vic nhiu ngi, gi t vic t ngi. 2. Tnh ton nh bin lao ng b tr a) Loi lm vic theo ch ca Cn c vo ni dung cng vic, khi lng cng tc nghin cu ch ca lm vic. Sau khi xc nh c ch ca lm vic, nh bin cc chc danh phc v ny tnh theo cng thc:

Tpv =

L ca .Tn 365 - 52 - 52

Trong : Tpv - nh bin lao ng phc v (tnh cho tng chc danh) Tca - S lao ng lm cc ca trong ngy thng 52 S ngy ch nht (th by) trong mt nm b) Loi lm vic theo gi hnh chnh hoc theo khi lng cng vic Loi ny bao gm li xe vn ti, mua sm vt t, v sinh cng nghip... cc n v cn c vo ni dung cng vic, khi lng tng ni dung cng vic trong nm, thi gian cn thit hon thnh mt ln ni dung cng vic tnh nh bin theo cng thc:

Tpv =

M.T m Tn

Trong : Tpv - nh bin lao ng phc v theo gi hnh chnh hoc theo khi lng (tnh cho tng chc danh) M - Khi lng ni dung cng vic nm Tm - Thi gian cn thit hon thnh 1 ni dung cng vic (gi-ngi) 3. Tnh ton nh bin lao ng qun l nh bin lao ng qun l c tnh ton theo cng thc:

Tql =

Tycn m Tn

Trong : Tql - nh bin lao ng qun l (tnh cho tng chc danh) Tycnm - Tng s gi lao ng yu cu cc ni dung cng vic ca chc danh trong 1 nm 4. Tnh ton nh bin lao ng b sung Cn c vo tho c lao ng v tnh hnh c th ca n v nh cc thi gian trn v tnh nh bin lao ng b sung. 5.3. NNG SUT LAO NG VIN THNG 5.3.1 Khi nim nng sut lao ng vin thng Nng sut lao ng (NSL) l "Sc sn xut ca lao ng c th c ch". N ni ln kt qu hot ng sn xut c mc ch ca lao ng vin thng trong mt n v thi gian nht nh. Nng sut lao ng l ch tiu cht lng quan trng biu th trnh pht trin lc lng sn xut, mc t chc lao ng ca ton x hi ni chung v ngnh vin thng ni ring. NSL 46

Chng 5: Qun tr nhn lc doanh nghip vin thng c o bng s lng sn phm dch v vin thng sn xut cung cp trong mt n v thi gian; cng c th hiu NSL l lng thi gian hao ph sn xut cung cp mt n v sn phm dch v vin thng. 5.3.2 Cc ch tiu tnh nng sut lao ng vin thng 1. Ch tiu nng sut tnh bng hin vt Khi nim: Ch tiu nng sut tnh bng hin vt l dng sn lng hin vt ca tng loi sn phm dch v vin thng (n v tnh: cuc, pht, knh/thng...) biu hin NSL ca mt lao ng. Cng thc tnh:

W=

Q T

Trong : w - NSL ca mt lao ng tnh bng n v hin vt Q - Khi lng sn phm dch v vin thng tnh bng hin vt T - Tng s lao ng Ch tiu ny c u im biu hin NSL mt cch c th, chnh xc, khng chu nh hng ca s bin ng v gi c v c th so snh NSL gia cc b phn, cc doanh nghip theo mt loi sn phm dch v vin thng sn xut v cung cp. Tuy nhin ch tiu ny c nhc im ch dng tnh cho mt loi sn phm dch v vin thng nht nh no , khng th dng lm ch tiu tng hp cho nhiu loi sn phm dch v vin thng. Trong thc tin rt t cc doanh nghip, b phn sn xut cung cp mt loi sn phm dch v vin thng. Chnh v vy khc phc nhc im ny phi dng ch tiu hin vt quy c. Ngha l cc sn phm c cng tnh cht v c im c quy i v mt sn phm dch v ly lm chun nh quy i cc dch v in thoi thu bao v dch v chun... 2. Ch tiu NSL tnh bng gi tr Ch tiu ny dng khi lng sn phm dch v vin thng tnh theo n v gi tr biu hin NSL ca mt lao ng. Cng thc tnh:

W=

D T

Trong : w - NSL ca mt lao ng tnh bng n v gi tr (tin t) D - Doanh thu sn phm dch v vin thng T - Tng s lao ng Ch tiu ny c trng cho NSL ca ton b doanh nghip vin thng v mt s n v c u im l c th dng tnh cho cc loi sn phm dch v khc nhau, khc phc nhc im ca ch tiu tnh bng hin vt. Phm vi s dng ca n rng ri; c th dng so snh NSL gia cc b phn, gia cc doanh nghip vin thng vi nhau. Yu cu c bn khi dng ch tiu ny l khi so snh NSL cc thi k khc nhau c cc ph khc nhau hoc gi c thay i phi loi tr nh hng ca yu t gi c. Tuy th ch tiu ny vn c nhc im nht nh, l trong ch tiu gi tr (doanh thu) sn phm dch v vin thng bao gm c phn gi tr lao ng vt ho khng do lao ng vin thng to ra, cho nn NSL tnh bng gi tr th hin NSL x hi, phn nh hiu qu ca lao ng khi s dng mt loi cng c, t liu no . Do vy khng th so snh NSL tnh bng n v gi tr ca cc sn phm dch v vin thng c mc trang b ti sn c nh khc nhau 47

Chng 5: Qun tr nhn lc doanh nghip vin thng v cng khng th so snh NSL gia cc doanh nghip vin thng c mc trang b ti sn c nh khc nhau. NSL ca cc doanh nghip vin thng ph thuc rt nhiu cc yu t nh v tr a l, mc pht trin kinh t x hi, vn ho, tnh hnh mng li thng tin vin thng... 5.3.3 Cc nhn t nh hng n nng sut lao ng 1. Nhm cc nhn t gn lin vi pht trin v s dng k thut cng ngh Nhm ny bao gm: c gii ho v t ng ho qu trnh sn xut cung cp cc sn phm dch v vin thng trn c s k thut cng ngh tin tin; Hin i ho cc phng tin thng tin vin thng ang khai thc s dng; xy dng mng li vin thng hp l v tin hc ho qu trnh truyn a tin tc... Cc nhn t k thut cng ngh nh hng mnh nht n NSL ngnh vin thng. Vic ng dng k thut cng ngh hin i trong qu trnh cung cp cc dch v vin thng s lm gim tiu hao lao ng thc hin mt n v sn phm dch v vin thng, lm cho lao ng c hiu qu cao hn. 2. Cc nhn t gn lin vi ngi lao ng v qun l ngi lao ng Nng cao trnh vn ho chuyn mn cho ngi lao ng c ngha ln i vi tng NSL. Thc ra y l mt yu t khng th thiu c. V bn thn khoa hc, k thut cng ngh pht trin vi t nhanh, s sng to v a vo qu trnh sn xut cung cp cc dch v vin thng cng hin i, i hi ngi lao ng phi c trnh chuyn mn tng ng. Nu khng nm bt cc k thut cng ngh hin i, ngi lao ng khng th thc hin c qu trnh sn xut cung cp cc dch v vin thng. Cng vi tin b khoa hc, k thut cng ngh cn nng cao trnh qun l ngi lao ng. C th k n phn cng v hp tc lao ng, s phn b hp l lc lng sn xut v ngun nhn lc... u l cc nhn t lm tng NSL x hi. Cc nhn t nh hng n NSL c nhn bao gm cc nhn t gn vi bn thn ngi lao ng (K nng, k xo, cng lao ng, thi v k lut lao ng...). Cc nhn t gn vi qun l ngi lao ng (Phn cng, hp tc lao ng; to ng lc lao ng: tin lng, tin thng; t chc, phc v ni lm vic; nh mc...). Cc nhn t gn vi iu kin lm vic ca ngi lao ng (chiu sng, ting n, bi, thng gi, an ton lao ng...). 3. Cc nhn t gn lin vi iu kin thin nhin Cc nhn t ny l iu kin khch quan nh hng n NSL. Thi tit, kh hu nu thun li s nh hng tt n qu trnh sn xut cung cp cc dch v vin thng v do lm NSL cao. Ngc li nu thi tit, kh hu khc nghit s lm cho qu trnh sn xut cung cp cc dch v vin thng kh khn v lc NSL s thp. Trong qu trnh cung cp cc dch v vin thng c nhiu hot ng nhm hn ch cc nh hng xu ca thin nhin v t c kt qu nht nh. Tuy nhin vn cha khc phc c ht. V vy nhn t iu kin thin nhin vn l nhn t quan trng, cn phi c bit tnh n c cc bin php hn ch nhm nng cao NSL. 5.3.4 Bin php nng cao nng sut lao ng Cc bin php nng cao NSL c hiu l bin php tit kim lao ng x hi. Nhng bin php ny lin quan n vic ng dng thnh tu khoa hc, k thut cng ngh, hon thin t chc sn xut, t chc lao ng cung cp cc dch v vin thng; nng cao trnh s dng lao ng, xo b mi tiu hao lao ng v ch v nhng tn tht v thi gian lao ng. Xut pht t 48

Chng 5: Qun tr nhn lc doanh nghip vin thng tnh hnh v iu kin c th ca qu trnh sn xut cung cp cc dch v vin thng tng ni, tng thi k c cc bin php ph hp. Mun vy cn phi: - Nghin cu tt c cc yu t tng NSL c lin quan n k thut, cng ngh, trnh thnh to ca lao ng, trnh s dng sc lao ng. Ngi cn b chuyn mn cn pht ng mi ngi trong n v a ra cc bin php nhm tng NSL. - Sp xp, phn loi cc bin php c lin quan n cc b phn, cc n v v doanh nghip hoc rng hn na n ton ngnh vin thng. - T chc thc hin cc bin php. 5.4. TIN LNG DOANH NGHIP VIN THNG 5.4.1 Khi nim tin lng v nguyn tc tr lng trong vin thng 1. Khi nim tin lng Trong iu kin nn kinh t hng ho nhiu thnh phn nh nc ta hin nay, phm tr tin lng c th hin c th trong tng thnh phn v khu vc kinh t. i vi thnh phn kinh t Nh nc v khu vc hnh chnh s nghip trong c lao ng ngnh vin thng, tin lng l s tin m cc doanh nghip Nh nc, cc c quan t chc ca Nh nc tr cho ngi lao ng theo c ch v chnh sch ca Nh nc v c th hin trong h thng thang lng, bng lng do Nh nc quy nh. i vi thnh phn kinh t khng phi Nh nc, tin lng chu s tc ng, chi phi rt ln ca th trng v th trng lao ng. Tin lng trong khu vc ny d vn nm trong khun kh lut php v theo nhng chnh sch ca Nh nc nhng l nhng giao dch trc tip gia ngi s dng lao ng v ngi lao ng. Tin lng trong ngnh vin thng phn nh quan h gia Nh nc vi cn b cng nhn vin vin thng. Tin lng tr thnh cng c c lc thc y s pht trin ca sn xut kinh doanh vin thng, ci thin iu kin sinh hot cho cn b cng nhn vin trong ngnh. Tin lng l mt vn trng yu trong cng tc t chc sn xut kinh doanh ngnh vin thng. N c quan h mt thit vi cc mt hot ng sn xut kinh doanh v biu hin r chnh sch, ch i ng i vi ngi lao ng ngnh vin thng. Chnh v vy tin lng ng n khng nhng th hin y nguyn tc tr lng, m cn c ngha to ln trong vic y mnh tc pht trin sn sut kinh doanh vin thng, ng vin cn b cng nhn vin thi ua hp l ho sn xut kinh doanh, ci tin k thut, thc hnh tit kim khng ngng nng cao nng sut lao ng, h gi thnh sn phm dch v vin thng, to kh nng vt cht cn thit nng cao phc li ca ngi lao ng. 2. Nguyn tc tr lng - Tin lng phi c tr trn c s sc lao ng v nng sut lao ng. Nhng lao ng c trnh ngh nghip cao, thnh tho v cht lng cao th c tr cng cao v ngc li. Do vy, tin lng phi phn nh ng gi tr ca sc lao ng v c coi l gi c sc lao ng. - Tr lng phi cn c vo iu kin lao ng c th. Vic tr cng lao ng phi tnh n thc trng ca qu trnh lao ng kp thi ng vin nng lc sn c, gii phng sc lao ng v b p kh khn m ngi lao ng phi gnh chu nhm nng cao nng sut lao ng. Trong qu trnh lao ng, ngi lao ng chu s tc ng ca rt nhiu yu t nh iu kin v mi 49

Chng 5: Qun tr nhn lc doanh nghip vin thng trng lao ng, mc nng nhc ca cng vic, do vy, vic tr lng phi m bo tnh hp l, thng qua ch ph cp nhm b p hao ph lao ng cho ngi lao ng. - Tr lng trn c s tho thun gia ngi lao ng v ngi s dng lao ng. S tho thun l yu t tinh thn cn bn ca tin lng trong quan h hp ng lao ng. 5.4.2 Ch tin lng Ni dung c bn ca ch tin lng bao gm : 1. Tin lng ti thiu a) Khi nim lng ti thiu: Tin lng ti thiu l s tin nht nh tr cho ngi lao ng tng ng vi trnh lao ng gin n nht trong iu kin lao ng bnh thng. Theo B lut Lao ng: Mc lng ti thiu c n nh theo gi sinh hot, bo m b p sc lao ng gin n v mt phn tch lu ti sn xut sc lao ng m rng v c dng lm cn c tnh cc mc lng cho cc loi lao ng khc. Khi ch s gi sinh hot tng ln lm cho tin lng thc t ca ngi lao ng b gim st, th Chnh ph iu chnh mc lng ti thiu bo m tin lng thc t. Nh vy, lng ti thiu l mc lng c quy nh trn c s cung cu lao ng, kh nng kinh t v ch s gi sinh hot theo tng thi k. Tin lng ti thiu l khung php l quan trng, l c s tr cng cho ngi lao ng ton x hi, l mc lng mang tnh cht bt buc ngi s dng lao ng phi tr t nht l bng ch khng c thp hn. b. Vai tr ca lng ti thiu: - Lng ti thiu l s m bo c tnh php l ca nh nc i vi ngi lao ng trong mi ngnh ngh, khu vc c tn ti quan h lao ng. Tin lng ti thiu bo m i sng ti thiu cho ngi lao ng, ph hp vi kh nng ca nn kinh t. - L cng c iu tit ca nh nc trn phm vi ton x hi v trong tng c s kinh t nhm loi b s bc lt c th xy ra i vi ngi lm cng n lng trc sc p ca th trng. Bo v sc mua cho cc mc tin lng trc s gia tng ca lm pht v cc yu t kinh t khc. Loi b s cnh tranh khng cng bng ca th trng lao ng. m bo s tr lng tng ng cho nhng cng vic tng ng, tin lng ti thiu mt mc no l s iu ho tin lng trong cc nhm ngi lao ng m tin lng khng c tnh ng mc. - Thit lp mi quan h rng buc kinh t trong lnh vc s dng lao ng, tng cng trch nhim ca cc bn trong qun l v s dng lao ng. c. Cc loi lng ti thiu: Hin nay c hai loi lng ti thiu l lng ti thiu chung v lng ti thiu i vi ngi lao ng lm vic trong cc doanh nghip c vn u t nc ngoi. Tu theo iu kin v kh nng hot ng kinh doanh, nh nc khuyn khch doanh nghip, c quan p dng mc lng ti thiu cao hn mc lng ti thiu do nh nc quy nh lm cn c tr lng cho ngi lao ng. - Mc lng ti thiu chung: c dng lm cn c tnh cc mc lng trong h thng thang lng, bng lng, mc ph cp lng trong khu vc nh nc, tnh cc mc lng ghi trong hp ng lao ng i vi cc doanh nghip xy dng thang lng, bng lng theo quy nh ca php lut lao ng v thc hin mt s ch khc cho ngi lao ng theo quy nh ca php lut. Mc lng ti thiu chung p dng i vi c quan nh nc, n v s nghip, lc lng v trang, t chc chnh tr, t chc chnh tr x hi.

50

Chng 5: Qun tr nhn lc doanh nghip vin thng - Mc lng ti thiu ca ngi lao ng Vit nam lm vic trong cc doanh nghip c vn u t nc ngoi: c thc hin theo hng dn ca B lao ng Thng binh v X hi. 2. H thng thang, bng lng a. Khi nim thang, bng lng: Thang, bng lng l mt trong nhng ni dung quan trng trong chnh sch tin lng. Vic xy dng h thng thang, bng lng phi xut pht t c im lao ng khc nhau trong tng ngnh ngh v trong iu kin lao ng c th nhm thit lp ch tin lng hp l cho tng i tng lao ng. Thang lng l nhng bc thang lm thc o cht lng lao ng, phn nh nhng quan h t l tr cng lao ng khc nhau theo trnh chuyn mn khc nhau gia cc nhm ngi lao ng. Thang lng bao gm mt s nht nh cc bc v nhng h s tin lng tng ng. Mi bc trong thang lng th hin mc phc tp v mc tiu hao lao ng ca cng vic. Vi cng vic c mc phc tp v mc tiu hao nng lng t nht th thuc bc thp nht, thng gi l bc khi im. Trong thang lng ca khu vc sn xut kinh doanh, bc khi im gi l bc 1. Mc lng bc 1 c th cao hn mc lng ti thiu. Mi bc trong thang lng c th biu hin bng mc lng theo s tuyt i, c th va theo s tuyt i, va theo h s ca mi bc trn so vi bc di lin k. Chnh lch gia bc cao nht v bc thp nht ca thang lng c gi l bi s ca thang lng. i vi mt s ngh do khng th phn chia c cc mc phc tp r rt, hoc do c im ca cng vic phi b tr lao ng theo cng v v trch nhim nn thng khng gi l thang lng m gi l bng lng. bng lng cng c bc t s 1 tr i, c bc khi im, c bi s ca bng lng v cng c th km theo h s bc lng cng vi mc lng theo s tuyt i ca tng bc. b. H thng thang, bng lng: Gm lng cn b lnh o bu c v b nhim; lng cn b, cng chc chuyn mn hnh chnh; lng cn b, vin chc s nghipVi doanh nghip vin thng p dng thang lng cng nhn, nhn vin trc tip sn xut kinh doanh. C th: Bng thang lng k thut vin thng n v tnh: 1000 ng Nhm mc lng Nhm I - H s - Mc lng thc hin t 01/10/2004 Nhm II - H s - Mc lng thc hin t 01/10/2004 Bc lng I 1,55 449,5 1,78 516,2 II 1,83 530,7 2,10 609,0 III 2,16 626,4 2,48 719,2 IV 2,55 739,5 2,92 846,8 V 3,01 872,9 3,45 1000,5 VI 3,56 1032,4 4,07 1180,3 VII 4,20 1218,0 4,80 1392,0

(Ngun: Hng dn xy dng thang, bng lng $ quy ch tr lng theo ch tin lng mi; NXB Lao ng x hi, nm 2005) Nhm I: - Vn hnh, bo dng, sa cha thit b viba analog; - Vn hnh, bo dng, sa cha my thu pht v tuyn in; - Vn hnh, bo dng, sa cha my ti ba; 51

Chng 5: Qun tr nhn lc doanh nghip vin thng - Vn hnh, bo dng, sa cha ng thu bao; - Vn hnh, bo dng thit b ngun, thit b u cui; Nhm II: - Vn hnh, bo dng my pht hnh; - Vn hnh, bo dng my pht thanh; - Vn hnh, bo dng tng i quang; - Vn hnh, bo dng tng i in t; - Vn hnh, bo dng thit b viba s; - Vn hnh, bo dng thit b thng tin v tinh; - Vn hnh, sa cha cp si quang; - Vn hnh, sa cha cp kim loi; - Vn hnh, sa cha cp bin; - Vn hnh, bo dng thit b in t, tin hc. 5.4.3 Cc hnh thc tr lng 1. Tr lng theo sn phm a) ngha v iu kin p dng Tr lng theo sn phm l hnh thc tr lng cho ngi lao ng cn c trc tip vo s lng v cht lng sn phm dch v hon thnh. Hnh thc tr lng ny c u im v ngha sau: - Qun trit tt nguyn tc tr lng theo lao ng, v tin lng ca ngi lao ng ph thuc vo s lng v cht lng sn phm dch v hon thnh. - C tc dng trc tip khuyn khch ngi lao ng hc tp nng cao trnh lnh ngh, tch lu kinh nghim, rn luyn k nng, pht huy sng to nng cao kh nng lm vic v nng sut lao ng. - C ngha trong vic nng cao v hon thin cng tc qun l, nng cao tnh t ch, ch ng trong lm vic ca ngi lao ng. iu kin p dng hnh thc tr lng theo sn phm: - Phi xy dng c cc nh mc lao ng c cn c khoa hc. y l iu kin quan trng lm c s tnh ton n gi tin lng, xy dng k hoch, s dng hp l v c hiu qu tin lng. - m bo t chc v phc v tt ni lm vic nhm to iu kin cho ngi lao ng hon thnh nng sut lao ng nh gim bt thi gian tn tht do phc v t chc v phc v k thut. - Lm tt cng tc kim tra, nghim thu sn phm nhm m bo sn phm sn xut ra ng cht lng quy nh, qua tin lng c tnh v tr ng vi kt qu thc t. - Gio dc tt thc v trch nhim ca ngi lao ng phn u nng cao nng sut lao ng, m bo cht lng sn phm, tit kim vt t v s dng c hiu qu thit b. b) Cc ch tr lng theo sn phm Tr lng theo sn phm trc tip c nhn: Ch ny c p dng rng ri i vi lao ng trc tip sn xut trong iu kin qu trnh lao ng mang tnh cht c lp tng i, c th 52

Chng 5: Qun tr nhn lc doanh nghip vin thng nh mc, kim tra v nghim thu sn phm mt cch c th v ring bit. Tin lng ca ngi lao ng c hng trong k c tnh theo cng thc: TL1 = G. Q1 Trong : TL1 - Tin lng thc t ngi lao ng c nhn G - n gi tin lng tr cho mt sn phm Q1 - S lng sn phm dch v hon thnh Tr lng sn phm tp th: Ch ny p dng tr cho mt nhm ngi lao ng khi hon thnh mt khi lng sn phm nht nh, khi nhng cng vic i hi nhiu ngi cng tham gia thc hin, cc cng vic ca mi lao ng c lin quan vi nhau. Tin lng thc t ngi lao ng c hng: TL1 = G. Q1

G =

TL CBi .Ti Q

Trong : TLCBi - Lng cp bc ca lao ng i Q0 - Mc sn lng ca c nhm (t) Ti - S lng lao ng bc i TL1 - Tin lng thc t t, nhm ngi lao ng c hng G - n gi tin lng Q1 - Sn lng thc t hon thnh. Tr lng theo sn phm gin tip: Ch ny c p dng tr lng cho nhng lao ng lm cc cng vic phc v hay b tr, phc v cho hot ng ca lao ng chnh. - Tnh n gi tin lng:

Gbt =

TL bt M.Q

Trong : Gbt - n gi tin lng ca lao ng ph, b tr TLbt - Lng cp bc ca lao ng ph, b tr M Q - Mc phc v ca lao ng ph, b tr - Mc sn lng ca lao ng chnh TL1bt = Gbt . Q1

- Tnh tin lng thc t: Q1

Trong : TL1bt - Tin lng thc t ca lao ng ph, b tr - Sn lng thc t hon thnh ca lao ng chnh Tr lng sn phm khon: Ch ny c p dng cho nhng cng vic c giao khon cho ngi lao ng, khi cc cng vic mang tnh t xut, khng th nh mc lao ng n nh trong thi gian di. Tin lng khon c tnh: TL1 = Gk . Q1 Trong : TL1 - Tin lng thc t Gk - n gi khon cho mt sn phm hay cng vic Tr lng sn phm c thng: L cc ch tr lng sn phm kt hp vi tin thng. Ch tr lng ny gm hai b phn: - Phn tr theo n gi c nh v s lng sn phm dch v thc hin. 53

Chng 5: Qun tr nhn lc doanh nghip vin thng - Phn tin thng c tnh da vo trnh hon thnh cc ch tiu thng c v s lng v cht lng sn phm dch v. Tin lng sn phm c thng c tnh: Trong : TLth - Tin lng sn phm c thng TLsp - Tin lng tr theo sn phm dch v m - T l % tin thng tnh theo tin lng sn phm vi n gi c nh h - T l % hon thnh vt mc sn lng c tnh thng. Tr lng theo sn phm lu tin: Ch ny c p dng nhng khu yu trong sn xut, nh hng trc tip n ton b qu trnh sn xut. Tr lng theo sn phm ly tin dng hai loi gi: - n gi c nh dng tr cho nhng sn phm thc t hon thnh. - n gi lu tin dng tnh lng cho nhng sn phm vt mc khi im. n gi lu tin l n gi c nh nhn vi t l tng n gi. Tin lng tr theo sn phm ly tin: TLlt = G. Q1 + G . k(Q1 - Qk) Trong : TLlt - Tin lng tr theo sn phm lu tin Qk - Sn lng t mc khi im k - T l tng thm c c n gi ly tin

TL th = TL sp +

TL sp ( m.h ) 100

k=
Trong : c tc tl

cd .t cd .100 tl

- T trng chi ph gin tip sn xut c nh trong gi thnh - T l tin tit kim v chi ph gin tip sn xut c nh dng tng n gi - T trng tin lng trong gi thnh khi hon thnh vt mc sn lng.

2. Tr lng theo thi gian a) Tr lng theo thi gian n gin: L ch tr lng m tin lng ca mi lao ng do mc lng cp bc v thi gian thc t lm vic quyt nh. Ch tr lng ny ch p dng khi khng nh mc lao ng c, kh nh gi cng vic chnh xc. Tin lng c tnh: TLttg = TLcb . t lv Trong : TLttg - Lng thc t ngi lao ng c nhn TLcb - Lng c bn tlv - Thi gian lm vic Lng theo thi gian n gin c th lng gi, lng ngy v lng thng. nc ta ni chung, ngnh vin thng ni ring ch yu p dng lng thng. Nhc im ch yu ca ch tr lng ny l mang tnh cht bnh qun, khng khuyn khch s dng hp l thi gian lm vic, tit kim vt t v khai thc trit thit b... nng cao NSL. b) Tr lng theo thi gian c thng: L ch tr lng theo thi gian n gin kt hp vi ch thng khi t hoc vt cc ch tiu v s lng hoc cht lng quy nh. Ch 54

Chng 5: Qun tr nhn lc doanh nghip vin thng ny p dng i vi lao ng ph, b tr hoc nhng lao ng chnh lm vic nhng khu sn xut c trnh c kh ho, t ng ho cao hoc nhng cng vic i hi phi tuyt i m bo cht lng. Tin lng c tnh: TLttct = TLttg + TLt Trong : TLttct - Tin lng thi gian c thng TLt - Tin thng Ch tin lng ny c u im phn nh trnh thnh tho v thi gian lm vic thc t, gn thnh tch cng tc ca tng lao ng thng qua cc ch tiu xt thng. Do khuyn khch ngi lao ng quan tm n trch nhim v kt qu cng tc ca mnh.

TM TT NI DUNG CA CHNG
1. T chc lao ng trong vin thng c mt s c im cn ch , l vin thng l ngnh lin hip nhiu ngnh ngh nhng li c mt chc nng chung l phc v truyn a tin tc cho cc ngnh kinh t quc dn v nhn dn. Thu ht mt lc lng lao ng kh ln. Hot ng vin thng va thc hin nhim v sn xut kinh doanh, va l cng c chuyn chnh phc v mi nhu cu thng tin lin lc ca ng, Nh nc, phc v an ninh quc phng. C s thng tin tri rng khp ni, lin kt thnh mt dy chuyn thng nht trong phm vi c nc, nhiu chc danh lao ng phi thng xuyn lu ng trn ng. Do quy lut khi lng cng vic khng ng u gia cc gi trong ngy, gia cc ngy trong thng, gia cc thng trong nm nn t chc lao ng i hi phi t chc cht ch theo nguyn tc gi nhiu vic nhiu ngi, gi t vic t ngi, thc hin iu lao ng thay th ngh b theo ca kp. T chc lao ng ngnh vin thng phi m bo yu cu lnh o, ch o sn xut phi tp trung, mi lao ng phi chp hnh k lut nghim, t gic trong lm vic; phi khoa hc, hp l v phi c s hp ng cht ch gia cc n v, b phn; chp hnh nghim chnh cc quy trnh, th l khai thc thit b v nghip v vin thng 2. Xc nh lao ng vin thng c thc hin ring cho tng loi lao ng. Vi lao ng cng ngh chia ra lao ng lm cc ni dung cng vic bo dng sa cha cp, dy trn, dy my thu bao, di chuyn lp t my in thoi thu bao; lao ng chuyn mch, vi ba, h thng tin c bit, ngun, iu ho kh hu, cc trm thit b cp quang...Vi lao ng b tr chia ra loi lm vic theo ch ca, loi lm vic theo gi hnh chnh hoc theo khi lng cng vic. Vi lao ng qun l v lao ng b sung 3. Nng sut lao ng l "Sc sn xut ca lao ng c th c ch". N ni ln kt qu hot ng sn xut c mc ch ca lao ng vin thng trong mt n v thi gian nht nh. tnh nng sut lao ng c th s dng ch tiu hin vt, ch tiu gi tr v ch tiu thi gian. nng cao NSL cn c cc bin php nh bin php v k thut cng ngh, bin php v t chc v khuyn khch kinh t. 4. Tin lng, trc ht l s tin m ngi s dng lao ng tr cho ngi lao ng. Trong iu kin nn kinh t hng ho nhiu thnh phn nh nc ta hin nay, phm tr tin lng c th hin c th trong tng thnh phn v khu vc kinh t. Nguyn tc tr lng l trn c s sc lao ng v nng sut lao ng. Tr lng phi cn c vo iu kin lao ng c th v trn c s tho thun gia ngi lao ng v ngi s dng lao ng. 5. Ch tin lng bao gm tin lng ti thiu v h thng thang bng lng. Hin nay thng tr lng theo sn phm v tr lng theo thi gian. Mi hnh thc tr lng c u nhc 55

Chng 5: Qun tr nhn lc doanh nghip vin thng im v phm vi s dng nht nh. pht huy c vai tr ca tin lng cn vn dng cc hnh thc tr lng cho ph hp vi iu kin c th.

CU HI V BI TP
1. T chc lao ng trong vin thng c nhng c im g? Phi p ng nhng yu cu no? 2. Lao ng trong vin thng c nhng loi no? Cch xc nh cc loi lao ng ? 3. Th no l NSL? Cch tnh v bin php nng cao nng sut lao ng? 4. Anh (ch) hiu th no l tin lng? C my nguyn tc tr lng? Ch tin lng bao gm nhng ni dung g ? 5. Cc hnh thc tr lng ? Ni dung, u nhc im v phm vi p dng

56

Chng 6: Qun tr ti chnh doanh nghip vin thng

CHNG 6 : QUN TR TI CHNH DOANH NGHIP VIN THNG

GII THIU
Mc ch, yu cu: - Trang b cc kin thc v vn kinh doanh; doanh thu, chi ph cng nh gi thnh v gi cc cc sn phm dch v ca doanh nghip vin thng. Chng ny cng trang b cho ngi hc kin thc v li nhun hot ng kinh doanh. - Yu cu nm c nhng kin thc c bn v bit cch vn dng gii quyt vn khi nghin cu nhng ni dung lin quan n kin thc ca chng. Ni dung chnh: - Vn kinh doanh ca doanh nghip vin thng (vn c nh v vn lu ng) - Doanh thu hot ng kinh doanh ca doanh nghip vin thng - Chi ph, gi thnh v gi cc sn phm dch v ca doanh nghip vin thng - Li nhun hot ng kinh doanh ca doanh nghip vin thng.

NI DUNG
6.1 VN KINH DOANH DOANH NGHIP VIN THNG 6.1.1 Vn c nh 1. Ti sn c nh a. Khi nim: Ti sn c nh (TSC) l nhng t liu lao ng tham gia vo nhiu chu k sn xut kinh doanh vn gi nguyn hnh thi vt cht ban u. Trong qu trnh tham gia b hao mn v gi tr ca n chuyn dn sang gi tr sn phm theo mc hao mn v c thu hi li di hnh thc khu hao. TSC c nhiu loi, c thi gian s dng v gi tr khc nhau, cho nn thun tin cho vic qun l, Nh nc quy nh tiu chun nhn bit TSC. Vi ti sn c nh hu hnh (Chc chn thu c li ch kinh t trong tng lai t vic s dng ti sn ; Nguyn gi ti sn phi c xc nh mt cch tin cy; C thi gian s dng t mt nm tr ln v c gi tr t 10.000.000 ng tr ln). Vi ti sn c nh v hnh ( Tnh kh thi v mt k thut m bo cho vic hon thnh v a ti sn v hnh vo s dng theo d tnh hoc bn; Doanh nghip d nh hon thnh ti sn v hnh s dng hoc bn; Doanh nghip c kh nng s dng hoc bn ti sn v hnh ; Ti sn v hnh phi to ra c li ch kinh t trong tng li; C y cc ngun lc v k thut, ti chnh v cc ngun lc khc hon tt cc giai on trin khai, bn hoc s dng ti sn v hnh ; C kh nng xc nh mt cch chc chn ton b chi ph trong giai on trin khai to ra ti sn v hnh v c tnh c tiu chun v thi gian s dng v gi tr theo quy nh cho TSC v hnh). 57

Chng 6: Qun tr ti chnh doanh nghip vin thng Nhng t liu lao ng khng tiu chun quy nh trn c coi l nhng cng c lao ng nh, c mua sm bng ngun vn lu ng. Trn thc t vic xem xt tiu chun v nhn bit TSC khng phi l vn n gin. c im chung ca TSC l tham gia trc tip hoc gin tip vo nhiu chu k sn xut sn phm. Trong qu trnh mc du TSC b hao mn song chng vn gi nguyn c hnh thi vt cht ban u v c tnh s dng. Gi tr ca TSC khng b tiu hao hon ton trong ln s dng u tin m n c chuyn dch dn tng phn vo gi tr sn phm sn xut ra. Bn cnh nhng c im nu trn, mt t liu lao ng ch c coi l TSC khi n l sn phm ca lao ng. Do TSC khng ch c gi tr s dng m cn c gi tr. Ni cch khc TSC phi l hng ho nh mi hng ho thng thng khc. Thng qua mua bn, trao i cc TSC c th c chuyn dch quyn s hu v quyn s dng t ch th ny sang ch th khc trn th trng. TSC ngnh vin thng l iu kin ch yu th hin nng lc sn xut kinh doanh ca ngnh. Cc TSC ny l yu t quan trng thc hin hon thnh nhim v v m bo cng tc truyn a tin tc thng xuyn lin tc. Ngoi nhng c im chung, TSC ca ngnh vin thng c nhng c im , c th ring nh gi tr ca TSC chim t trng ln trong vn sn xut kinh doanh ca ngnh; Hu ht cc TSC u c gi tr ln v c nhp t nc ngoi; Mt s TSC nh cng trnh ng dy, anten.. thng xuyn hot ng ngoi tri do chu nh hng ln n mc hao mn . b. Phn loi ti sn c nh Phn loi ti sn c nh theo hnh thc biu hin: - TSC hu hnh: L nhng t liu lao ng ch yu c biu hin bng cc hnh thi vt cht c th nh trm vi ba, tng i, nh ca... Nhng TSC ny c th l tng n v ti sn c kt cu c lp hoc l mt h thng gm nhiu b phn ti sn lin kt vi nhau thc hin mt hay mt s chc nng nht nh trong qu trnh sn xut kinh doanh. - TSC v hnh: L nhng TSC khng c hnh thi vt cht c th, th hin mt lng gi tr c u t c lin quan trc tip n nhiu chu k kinh doanh ca doanh nghip nh chi ph thnh lp doanh nghip, chi ph v t s dng, chi ph mua bng sng ch, pht minh hay nhn hiu thng mi, gi tr li th thng mi... Cch phn loi ny cho thy c c cu u t vo TSC hu hnh v v hnh. T la chn cc quyt nh u t hoc iu chnh c cu u t sao cho ph hp v c hiu qu nht. Phn loi ti sn c nh theo mc ch s dng: - TSC dng cho mc ch kinh doanh: L nhng TSC dng trong hot ng kinh doanh dch v vin thng v kinh doanh dch v khc ca n v. Bao gm nhng TSC tham gia trc tip hoc gin tip vo qu trnh truyn a tin tc nh thit b chuyn mch, thit b truyn dn, - TSC dng cho mc ch phc li, s nghip, an ninh, quc phng: L nhng TSC do ngnh qun l v s dng cho cc hot ng phc li, s nghip, TSC phc v cho hot ng bo m an ninh, quc phng ca ngnh nh nh n, cu lc b... - Cc TSC bo qun h, gi h, ct gi h nh nc: L nhng TSC bo qun h, gi h cho cc n v khc hoc cho nh nc theo quyt nh ca c quan Nh nc c thm quyn. Cch phn loi ny cho thy c cu TSC ca mnh theo mc ch s dng t c bin php qun l TSC sao cho c hiu qu nht. 58

Chng 6: Qun tr ti chnh doanh nghip vin thng Phn loi ti sn c nh theo cng dng kinh t: - Nh ca, vt kin trc: L nhng TSC c hnh thnh sau qu trnh thi cng xy dng nh nh xng, tr s lm vic, trm vi ba, ct vi ba, ct in thoi... - My mc thit b: L ton b cc loi my mc thit b dng trong hot ng sn xut kinh doanh nh tng i, my vi ba... - Thit b truyn dn: L cc thit b truyn dn nh cp... - Thit b, dng c qun l: L nhng thit b, dng c dng trong cng tc qun l hot ng sn xut kinh doanh nh my vi tnh, thit b in t, my iu ho nhit ... - Cc loi TSC khc: L ton b TSC khc ngoi cc loi trn. Cch phn loi trn cho thy cng dng c th ca tng loi TSC, to iu kin thun li cho vic qun l s dng TSC v tnh ton khu hao TSC mt cch chnh xc. Phn loi ti sn c nh theo tnh hnh s dng: - TSC ang s dng: l nhng TSC ang s dng cho hot ng sn xut kinh doanh hoc cc hot ng phc li, s nghip, an ninh v quc phng - TSC cha cn dng: L nhng TSC cn thit cho hot ng sn xut kinh doanh hay cc hot ng khc song hin ti cha cn dng hoc ang c d tr s dng sau ny. - TSC khng cn dng ch thanh l: L nhng TSC khng cn hay khng ph hp vi nhim v sn xut kinh doanh Cch phn loi ny cho thy mc s dng c hiu qu cc TSC nh th no, t c bin php nng cao hn na hiu qu s dng chng. Theo s hu - TSC t c: L ti sn c u t, mua sm, xy dng bng ngun vn ca ngn sch nh nc, sau chuyn giao cho ngnh qun l hoc bng ngun vn t c ca doanh nghip. - TSC i thu: l nhng ti sn m ngnh khng c phi i thu ngoi theo yu cu sn xut kinh doanh. Cch phn loi ny c tc dng gip cho vic xc nh phm vi qun l TSC hin c; tnh ton khu hao v xc nh hng u t m rng cho cc thi k. Tu theo yu cu v mc ch ca cng tc qun l m la chn cch thc phn loi cho ph hp. Mi cch phn loi trn y cho php nh gi, xem xt kt cu TSC theo cc tiu thc khc nhau. c. Cc hnh thc nh gi ti sn c nh * nh gi ti sn c nh theo gi tr ban u (nguyn gi): Theo phng php ny gi tr TSC l ton b cc chi ph thc t chi ra c c TCS cho n khi a TSC vo hot ng bnh thng nh gi mua thc t ca TSC, cc chi ph vn chuyn, bc d, lp t, chy th, li tin vay u t TSC khi cha bn giao v a TSC vo s dng... Tu theo tng loi TSC hu hnh hay v hnh, m nguyn gi c xc nh vi ni dung c th khc nhau. Xc nh nguyn gi ti sn c nh hu hnh - TSC hu hnh mua sm: Nguyn gi TSC hu hnh mua sm (k c mua mi v c) l gi mua thc t phi tr cng (+) cc khon thu (khng bao gm cc khon thu c hon li), cc chi ph lin quan trc tip phi chi ra tnh n thi im a TSC vo trng thi sn 59

Chng 6: Qun tr ti chnh doanh nghip vin thng sng s dng nh li tin vay u t cho TSC; chi ph vn chuyn, bc d; chi ph nng cp; chi ph lp t, chy th; l ph trc bTrng hp TSC hu hnh mua tr chm, tr gp, nguyn gi ti sn c nh mua sm l gi mua tr tin ngay ti thi im mua cng (+) cc khon thu (khng bao gm cc khon thu c hon li), cc chi ph lin quan trc tip phi chi ra tnh n thi im a TSC vo trng thi sn sng s dng nh chi ph vn chuyn, bc d; chi ph nng cp; chi ph lp t, chy th; l ph trc bKhon chnh lch gia gi mua tr chm v gi mua tr tin ngay c hch ton vo chi ph ti chnh theo k hn thanh ton, tr khi chnh lch c tnh vo nguyn gi ca TSC hu hnh theo quy nh vn ho chi ph li vay. - TSC hu hnh mua di hnh thc trao i: Nguyn gi TSC hu hnh mua sm di hnh thc trao i vi mt TSC hu hnh khng tng t hoc ti sn khc l ga tr hp l ca TSC hu hnh nhn v, hoc gi tr hp l ca ti sn em trao i (sau khi cng thm cc khon phi tr thm hoc tr i cc khon phi thu v) cng (+) cc khon thu (khng bao gm cc khon thu c hon li), cc chi ph lin quan trc tip phi chi ra tnh n thi im a TSC vo trng thi sn sng s dng nh chi ph vn chuyn, bc d; chi ph nng cp; chi ph lp t, chy th; l ph trc b Nguyn gi TSC hu hnh mua di hnh thc trao i vi mt TSC hu hnh tng t, hoc c th hnh thnh do c bn i ly quyn s hu mt TSC hu hnh tng t l gi tr cn li ca TSC hu hnh em trao i. - TSC hu hnh t xy dng hoc t sn xut: Nguyn gi TSC hu hnh t xy dng hoc t sn xut l gi thnh thc t ca TSC cng (+) cc chi ph lp t chy th, cc chi ph khc trc tip lin quan phi chi ra tnh n thi im a TSC vo trng thi sn sng s dng (tr cc khon li ni b, cc chi ph khng hp l nh vt liu lng ph, lao ng hoc cc khon chi ph khc vt qu mc quy nh trong xy dng hoc t sn xut). - Nguyn gi TSC hu hnh do u t xy dng c bn hnh thnh theo phng thc giao thu l gi quyt ton cng trnh xy dng theo quy nh ti Quy ch qun l u t v xy dng hin hnh cng (+) l ph trc b, cc chi ph lin quan trc tip khc. - TSC c cp, c iu chuyn n Nguyn gi TSC hu hnh c cp, c iu chuyn n l gi tr cn li trn s k ton ca TSC cc n v cp, n v iu chuynhoc gi tr theo nh gi thc t ca Hi ng giao nhn cng (+) cc chi ph m bn nhn ti sn phi chi ra tnh n thi im a TSC vo trng thi sn sng s dng nh chi ph vn chuyn, bc d; chi ph nng cp, lp t, chy th, l ph trc b (nu c).. i vi TSC iu chuyn gia cc n v thnh vin hch ton ph thuc th nguyn gi TSC phn nh n v b iu chuyn ph hp vi b h s ca TSC . n v nhn TSC cn c vo nguyn gi, s khu hao lu k, gi tr cn li trn s sch k ton v b h s ca TSC xc nh cc ch tiu nguyn gi, s khu hao lu k, gi tr cn li trn s k ton ca TSC v phn nh vo s k ton. - TSC hu hnh c cho, c biu, tng, nhn vn gp lin doanh, nhn li vn gp do pht hin tha Nguyn gi TSC hu hnh c cho, c biu, tng, nhn vn gp lin doanh, nhn li vn gp do pht hin tha l gi tr theo nh gi thc t ca Hi ng giao nhn cng (+) cc chi ph m bn nhn phi chi ra tnh n thi im a TSC vo trng thi sn sng s dng nh chi ph vn chuyn, bc d; chi ph nng cp, lp t, chy th, l ph trc b Xc nh nguyn gi ti sn c nh v hnh

60

Chng 6: Qun tr ti chnh doanh nghip vin thng - TSC v hnh loi mua sm: Nguyn gi TSC v hnh loi mua sm l gi mua thc t phi tr cng (+) cc khon thu (khng bao gm cc khon thu c hon li), cc chi ph lin quan phi chi ra tnh n thi im a ti sn vo s dng theo d tnh. Trng hp TSC v hnh mua di hnh thc tr chm, tr gp, nguyn gi TSC l gi mua tr tin ngay ti thi im mua. Khon chnh lch gia gi mua tr chm v gi mua tr tin ngay c hch ton vo chi ph ti chnh theo k hn thanh ton, tr khi s chnh lch c tnh vo nguyn gi ca TSC v hnh theo quy nh vn ho chi ph li vay. - TSC v hnh mua di hnh thc trao i: Nguyn gi TSC v hnh mua di hnh thc trao i vi mt TSC v hnh khng tng t hoc ti sn khc l gi tr hp l ca TSC v hnh nhn v, hoc gi tr hp l ca ti sn em trao i (sau khi cng thm cc khon phi tr thm hoc tr i cc khon phi thu v) cng (+) cc khon thu (khng bao gm cc khon thu c hon li), cc chi ph lin quan phi chi ra tnh n thi im a ti sn vo s dng theo d tnh. Nguyn gi TSC v hnh mua di hnh thc trao i vi mt TSC v hnh tng t, hoc c th hnh thnh do c bn i ly quyn s hu mt TSC v hnh tng t l gi tr cn li ca TSC v hnh em trao i. - TSC v hnh c to ra t ni b doanh nghip: Nguyn gi TSC v hnh c to ra t ni b doanh nghip l cc chi ph lin quan trc tip n khu thit k, xy dng, sn xut th nghim phi chi ra tnh n thi im a TSC vo s dng theo d tnh. - TSC v hnh c cp, c biu, c tng: Nguyn gi TSC v hnh c cp, c biu, c tng l gi tr theo nh gi thc t ca Hi ng giao nhn cng (+) cc chi ph ph lin quan trc tip phi chi ra tnh n thi im a TSC vo s dng theo d tnh. - Quyn s dng t: L ton b chi ph thc t chi ra c lin quan trc tip ti t s dng bao gm tin chi ra c quyn s dng t v chi ph cho n b, gii phng mt bng, san lp mt bng, l ph trc b - Quyn pht hnh, bn quyn, bng sng ch, l ton b cc chi ph thc t chi ra cho cc cng trnh nghin cu (bao gm c chi cho sn xut th nghim, chi cho cng tc kim nghim, nghim thu ca nh nc) c nh nc cp bng pht minh sng ch, bn quyn tc gi, hoc cc chi ph mua li bn quyn tc gi, bn quyn nhn hiu, chi cho vic nhn chuyn giao cng ngh t cc t chc v c nhn m cc chi ph ny c tc dng phc v trc tip hot ng kinh doanh . Xc nh nguyn gi ti sn c nh thu ti chnh: Nguyn gi TSC thu ti chnh c phn nh n vi thu l gi tr hp l ca ti sn thu ti thi im khi u thu ti sn. Nu gi tr hp l ca ti sn thu cao hn gi tr hin ti ca khon thanh ton tin thu ti sn ti thiu, th nguyn gi ghi theo gi tr hin ti ca khon thanh ton tin thu ti thiu. Chi ph pht sinh ban u lin quan trc tip n hot ng thu ti chnh c tnh vo nguyn gi ca TSC i thu. Cch nh gi ny cho thy c s tin vn u t mua sm TSC thi im ban u, l cn c xc nh s tin phi khu hao ti sn xut gin n TSC. u im ca phng php nh gi ny l n gin v c cc d liu tnh ton cho i tng song n li c nhc im l do s bin ng ca gi c nn c th dn ti s khc nhau v gi tr ban u ca cng mt loi TSC nu c mua sm cc thi k khc nhau. Mt khc phng php ny khng tnh n mc hao mn hu hnh v v hnh ca TSC. Dn n nu dng gi tr ban u ca 61

Chng 6: Qun tr ti chnh doanh nghip vin thng TSC nh gi s khng phn nh ng tnh hnh TSC, khng th dng tnh ton cc ch tiu kinh t trong phn tch. * nh gi ti sn c nh theo gi khi phc (Gi nh gi li): Theo phng php ny gi tr ca TSC l gi tr mua sm TSC ti thi im nh gi. Hay ni mt cch khc gi nh gi li TSC phn nh ton b chi ph ti sn xut ti sn trong mt thi gian nht nh. Gi nh gi li ca TSC c th cao hn hoc thp hn gi tr ban u ca n. Tu thuc vo tnh hnh c th m c quyt nh x l thch hp nh iu chnh li mc khu hao, thanh l nhng bn hoc hin i ho TSC. u im ca phng php nh gi ny l thng nht mc gi c ca TSC c mua sm cc thi im khc nhau v thi im nh gi li, loi tr s bin ng ca gi c. Do n l mt cn c xem xt, iu chnh mc khu hao, loi tr nh hng ca hao mn v hnh. Tuy nhin vic nh gi li TSC l mt vn phc tp, v th thng sau mt s nm nht nh hoc trong trng hp c s t bin v gi c, t gi ngoi t (i vi TSC c mua bng ngoi t) ... th mi tin hnh nh gi li. Theo quy nh hin hnh ch c nh gi li TSC trong trng hp kim k nh gi li ti sn theo quyt nh ca c quan nh nc c thm quyn. Thc hin c phn ho, a dng ho hnh thc s hu, chuyn i s hu hoc dng ti sn lin doanh, gp vn c phn (khi em gp ti sn v khi nhn li ti sn) * nh gi theo gi tr cn li ca ti sn c nh: Theo phng php ny gi tr ca TSC l phn gi tr cn li cha chuyn vo gi tr ca sn phm. Gi tr cn li c th: - Tnh theo gi tr ban u: u im ca cc nh gi ny cho php thy c mc thu hi vn u t n thi im nh gi. T gip cho vic la chn chnh sch khu hao thu hi s vn u t cn li. - Tnh theo gi nh gi li: u im ca cch nh gi ny l cho thy c s vn u t thc t cn phi thu hi loi tr s nh hng ca gi c. C 3 cch xc nh gi tr cn li ca TSC Cch 1 : K1 Nguyn gi TSC - Gi tr khu hao = --------------------------------------------------- x 100 Nguyn gi TSC

Cch xc nh ny n gin, d thc hin. Nhng do gi c cha thng nht, khu hao cha chnh xc so vi mc hao mn ca TSC cho nn kt qu khng m bo chnh xc. Cch ny ch p dng khi kim k nh gi TSC hng nm . Cch 2 : tcl K2 = ---------------- x 100 tsd Trong tcl - Thi gian cn phi s dng TSC tsd - Thi gian s dng TSC ( theo quy nh ) Cch tnh ny n gin nhng khng m bo chnh xc v thi gian s dng quy nh khng chnh xc. Thng xy ra 2 trng hp ht thi hn s dng nhng TSC vn cn s dng c v cha ht thi hn s dng nhng TSC khng s dng c na 62

Chng 6: Qun tr ti chnh doanh nghip vin thng Cch 3 : K3 = iBi

Bi Trong : i T trng cn li ca b phn th i Bi S lng b phn th i Cch tnh ny m bo mc chnh xc, tuy nhin i hi phi am hiu v k thut v tm quan trng tng b phn khc nhau ca TSC 2. Vn c nh a. Khi nim: Trong iu kin nn kinh t th trng, vic mua sm xy dng hay lp t TSC u phi thanh ton, chi tr bng tin. S vn u t ng trc mua sm, xy dng hay lp t cc TSC hu hnh v v hnh c gi l vn c nh ca doanh nghip. l s vn u t ng trc v s vn ny nu c s dng c hiu qu s khng mt i, doanh nghip s thu hi li c sau khi tiu th sn phm dch v ca mnh. Vn c nh ca doanh nghip bao gm gi tr ti sn c nh, s tin u t ti chnh di hn, chi ph xy dng c bn d dang, gi tr TSC th chp di hn. L s vn u t ng trc mua sm, xy dng cc TSC nn quy m ca vn c nh nhiu hay t s quyt nh quy m TSC, nh hng rt ln n trnh trang b k thut v cng ngh, nng lc kinh doanh ca doanh nghip. Song ngc li nhng c im kinh t ca TSC trong qu trnh s dng li c nh hng quyt nh, chi phi c im tun hon v lun chuyn ca vn c nh. b. c im lun chuyn ca vn c nh: - Vn c nh lun chuyn v vn ng theo c im ca TSC c s dng lu di, trong nhiu chu k sn xut quyt nh. - Vn c nh c lun chuyn dn dn tng phn trong cc chu k sn xut. Khi tham gia vo qu trnh sn xut, mt b phn vn c nh c lun chuyn v cu thnh chi ph sn xut sn phm dch v (di hnh thc khu hao) tng ng vi phn gi tr hao mn ca TSC. - Sau nhiu chu k sn xut, vn c nh mi hon thnh mt vng lun chuyn. Sau mi chu k sn xut, phn vn c lun chuyn vo gi tr sn phm lu k li, song phn vn u t ban u vo TSC li dn dn gim xung cho n khi TSC ht thi gian s dng, gi tr ca n c chuyn dch ht vo gi tr sn phm dch v sn xut cung cp th vn c nh mi hon thnh mt vng lun chuyn. Nhng c im lun chuyn trn y ca vn c nh i hi vic qun l vn c nh phi lun gn lin vi vic qun l hnh thi hin vt ca n l cc TSC ca doanh nghip. T nhng phn tch trn c th a ra khi nim v vn c nh: Vn c nh l mt b phn ca vn u t ng trc v TSC m c im ca n l lun chuyn dn dn tng phn trong nhiu chu k sn xut v hon thnh mt vng tun hon khi TSC ht thi gian s dng. 3. Hao mn v khu hao ti sn c nh a- Hao mn ti sn c nh Hao mn hu hnh : L s hao mn v vt cht v gi tr ca TSC trong qu trnh s dng. V mt vt cht l s hao mn c th nhn thy c t s thay i trng thi vt l ban u cc b phn, s gim st v cht lng, tnh nng k thut ban u (tnh chc chn, tin 63

Chng 6: Qun tr ti chnh doanh nghip vin thng cy, kh nng thc hin nhng chc nng c th, m bo cht lng cn thit) dn n mt i gi tr s dng TSC. Mun khi phc li gi tr s dng ca n phi tin hnh sa cha, thay th. V mt gi tr l s gim dn gi tr ca TSC cng vi qu trnh dch chuyn dn tng phn gi tr hao mn vo gi tr sn phm sn xut. Hao mn hu hnh thng xy ra do cc nguyn nhn s dng TSC trong qu trnh khai thc, sn xut nh thi gian v cng s dng, vic chp hnh cc quy phm k thut trong s dng v bo dng TSC; do cc yu t t nhin v mi trng s dng nh m, nhit mi trng, tc ng ca cc ho cht, iu kin khai thc sn xut khng t tiu chun quy nh. Nh vy TSC b hao mn khng ch nhng ti sn c s dng m c nhng ti sn khng c s dng. Mc hao mn ca nhng TSC khng c s dng ny khng c n b, cng nh vic chng khng to ra sn phm chc chn s dn n thit hi cho ngnh. Mc hao mn hu hnh ti sn c nh vin thng trong qu trnh khai thc vn hnh ph thuc vo nhiu yu t: nh mc ti ca TSC, thi gian v cng s dng, cht lng ch to ti sn c nh; Cc c im ca qu trnh sn xut cng nghip v mc bo v TSC trc nhng nh hng ca iu kin bn ngoi; cht lng bo dng TSC; tay ngh ca ngi lm vic Hao mn v hnh: l s gim st v gi tr trao i do nh hng ca tin b khoa hc k thut. Ngi ta thng phn bit loi hao mn v hnh m TSC b gim gi tr trao i do trn th trng xut hin nhng TSC tnh nng s dng, hnh thc vn nh c song gi mua li r hn do cc TSC c b mt i mt phn gi tr ca mnh; loi hao mn do hu qu ca vic to ra nhng TSC mi c tnh kinh t v c hiu qu hn, iu c ngha l TSC b gim gi tr trao i do xut hin nhng TSC mi tuy mua vi gi tr nh c nhng li hon thin hn v mt k thut v loi hao mn xy ra khi TSC b mt gi hon ton do chm dt chu k sng ca sn phm, tt yu dn n nhng TSC s dng ch to sn phm cng b lc hu, mt tc dng. hao mn v hnh cao nht. Nguyn nhn c bn ca hao mn v hnh l s pht trin ca tin b khoa hc k thut. Do bin php c hiu qu nht khc phc hao mn v hnh l phi coi trng i mi trang thit b, k thut, cng ngh sn xut, ng dng kp thi cc thnh tu tin b khoa hc k thut. Thay th cc my mc thit b c bng cc my mc thit b mi hin i hn l cch lm rt kinh t nu vic thay th ny cho php tng nng sut lao ng, gim gi thnh sn phm. iu ny c ngha quyt nh trong vic to ra cc li th trong cnh tranh trn th trng. b- Khu hao ti sn c nh * Khi nim khu hao TSC : Khu hao l vic chuyn dch phn gi tr hao mn ca TSC trong qu trnh s dng vo gi tr sn phm sn xut ra theo cc phng php tnh ton thch hp. Mc ch ca khu hao TSC l nhm tch lu vn ti sn xut gin n hoc ti sn xut m rng TSC. B phn gi tr ca TSC tng ng vi mc hao mn c chuyn dch vo gi tr sn phm c coi l yu t chi ph sn xut sn phm c biu hin di hnh thc tin t gi l s tin khu hao. Sau khi sn phm hng ho c tiu th, s tin khu hao c trch li v tch lu hnh thnh qu khu hao TSC. Qu khu hao TSC l ngun ti chnh quan trng ti sn xut gin n v ti sn xut m rng. V nguyn tc vic tnh khu hao TSC phi ph hp vi mc hao mn ca TSC v m bo thu hi y gi tr vn u t ban u. iu ny khng ch m bo tnh chnh xc 64

Chng 6: Qun tr ti chnh doanh nghip vin thng ca gi thnh sn phm, hn ch nh hng ca hao mn v hnh m cn gp phn bo ton c vn c nh. Chnh v vy vn t ra i vi ngi qun l l xc nh c mc khu hao mt cch chnh xc. Nu mc khu hao cao s dn n vic tng gi thnh, gim li nhun, ngc li nu mc khu hao thp s khng b p hao mn TSC. Tuy nhin trong thc tin sn xut kinh doanh phi bit x l mt cch linh hot mi quan h gia yu cu tnh ng, tnh chi ph khu hao u vo v gi bn sn phm u ra ph hp vi yu cu hch ton kinh doanh theo c ch th trng. Bin php quan trng nht c th tnh ng, tnh chi ph khu hao vo gi thnh sn phm l phi la chn phng php khu hao thch hp. Mi TSC ca doanh nghip lin quan n hot ng kinh doanh u phi trch khu hao. Mc trch khu hao TSC c hch ton vo chi ph kinh doanh trong k. Doanh nghip khng c tnh v trch khu hao i vi nhng TSC khu hao ht nhng vn s dng vo hot ng kinh doanh. i vi nhng TSC cha khu hao ht hng, doanh nghip phi xc nh nguyn nhn, quy trch nhim n b, i bi thng thit hi v tnh vo chi ph khc. Nhng TSC khng tham gia vo hot ng kinh doanh th khng phi trch khu hao nh TSC thuc d tr nh nc giao cho doanh nghip qun l, gi h. TSC phc v cc hot ng phc li trong doanh nghip nh nh tr, cu lc b, nh truyn thng, nh n.. c u t bng qu phc li. Nhng TSC phc v nhu cu chung ton x hi khng phc v cho hot ng kinh doanh ca ring doanh nghip nh cu cng, ng x m nh nc giao cho doanh nghip qun l. TSC khc khng tham gia vo hot ng kinh doanh. * Cc phng php khu hao ti sn c nh - Phng php khu hao theo ng thng: y l phng php khu hao n gin nht, c s dng kh ph bin tnh khu hao cc loi TSC v y cng l phng php m theo quy nh ca nh nc buc cc ngnh phi p dng. Theo phng php ny t l khu hao v mc khu hao hng nm c xc nh theo mc khng i trong sut thi gian s dng TSC. Mc khu hao hng nm v t l khu hao hng nm c xc nh theo cng thc sau: Mc trch khu hao bnh qun hng nm = ca TSC T l khu hao bnh qun Nguyn gi ca TSC ------------------------------------Thi gian s dng 1 = --------------------Thi gian s dng

Mc khu hao hng nm = ------------------------------------Nguyn gi ca TSC

Nguyn gi TSC l ton b cc chi ph thc t chi ra c c TSC v a vo hot ng. Thi gian s dng TSC l thi gian d kin s dng TSC vo hot ng kinh doanh trong iu kin bnh thng. N c xc nh cn c vo tui th k thut v tui th kinh t ca TSC. Tui th k thut l khong thi gian c th s dng TSC c tnh theo cc thng s v mt k thut khi ch to chng. Tui th kinh t c xc nh cn c vo thi gian m TSC s dng c hiu qu nhm loi tr nhng nh hng bt li ca hao mn v hnh. Thng thng tui th kinh t lun nh hn tui th k thut ca TSC. Thi gian s dng TSC hu hnh c xc nh nh sau: vi TSC cn mi (cha qua s dng), doanh nghip phi cn c vo khung thi gian s dng TSC do B Ti chnh quy nh. Vi TSC qua s dng, thi gian s dng ca TSC c xc nh 65

Chng 6: Qun tr ti chnh doanh nghip vin thng Thi gian s dng ca TSC Gi tr hp l ca TSC Thi gian s dng ca = ------------------------------------------ x TSC mi cng loi Gi bn ca TSC mi cng loi do B ti chnh (hoc ca TSC tng ng trn th trng) quy nh

Gi tr hp l ca TSC l gi mua hoc trao i thc t (trong trng hp mua bn, trao i), gi tr cn li ca TSC (trong trng hp c cp, c iu chuyn), gi tr theo nh gi ca Hi ng giao nhn (trong trng hp cho, biu tng, nhn vn gp), - Trng hp doanh nghip mun xc nh thi gian s dng ca TSC khc vi khung thi gian s dng do B Ti chnh quy nh, doanh nghip phi gii trnh r cc cn c xc nh thi gian s dng ca TSC B Ti chnh xem xt, quyt nh theo ba tiu chun: Tui th k thut ca TSC theo thit k; Hin trng TSC (thi gian TSC qua s dng, th h TSC, tnh trng thc t ca ti sn); tui th kinh t ca TSC. - Trng hp c cc yu t tc ng nhm ko di hoc rt ngn thi gian s dng xc nh trc ca TSC, doanh nghip tin hnh xc nh li thi gian s dng ca TSC theo ba tiu chun ti thi im hon thnh nghip v pht sinh, ng thi phi lp bin bn nu r cc cn c lm thay i thi gian s dng. Thi gian s dng TSC v hnh c xc nh nh sau: Doanh nghip t xc nh thi gian s dng TSC v hnh nhng ti a khng qu 20 nm. Ring thi gian s dng ca quyn s dng t c thi hn l thi hn c php s dng t theo quy nh. Mt s trng hp c bit: - i vi cc d n u t theo hnh thc Xy dng Kinh doanh Chuyn giao (B.O.T), thi gian s dng TSC c xc nh t thi im a TSC vo s dng n khi kt thc d n. - i vi hp ng hp tc kinh doanh (B.C.C) c bn nc ngoi tham gia. Hp ng, sau khi kt thc thi hn ca hp ng bn nc ngoi thc hin chuyn giao khng bi hon cho Nh nc Vit nam, th thi gian s dng TSC ca TSC chuyn giao c xc nh t thi im a TSC vo s dng n khi kt thc d n. T l khu hao v mc khu hao c xc nh theo cng thc trn l trong iu kin s dng bnh thng. Trong thc t nu TSC c s dng trong iu kin thun li hoc kh khn hn mc bnh thng c th iu chnh li t l khu hao v mc khu hao bnh qun hng nm cho ph hp bng cch iu chnh thi hn khu hao t s nm s dng ti a n s nm s dng ti thiu i vi tng loi TSC hoc nhn t l khu hao trung bnh hng nm vi h s iu chnh. Phng php khu hao ny c th tnh c bit cho tng TSC hoc tnh cho tng nhm, tng loi TSC (phng php ny gi l phng php khu hao bnh qun tng hp). Phng php khu hao bnh qun c u nhc im tnh n gin, d hiu; mc khu hao c tnh vo gi thnh sn phm n nh, to iu kin n nh gi thnh sn phm; trong trng hp s dng phng php khu hao tng hp th khi lng phng php tnh ton s gim c ng k, thun li cho vic lp k hoch khu hao. Tuy nhin c nhc im khng phn nh chnh xc mc hao mn thc t ca TSC vo gi thnh sn phm trong cc thi k s dng TSC khc nhau; do tnh bnh qun nn kh nng thu hi vn u t chm trong nhiu trng hp khng thu hi vn kp do khng tnh ht c s hao mn v hnh ca TSC. 66

Chng 6: Qun tr ti chnh doanh nghip vin thng - Phng php khu hao theo s d gim dn c iu chnh: Thc cht ca phng php ny l y nhanh mc khu hao TSC trong nhng nm u s dng v gim dn mc khu hao theo thi gian s dng. Ni dung ca phng php nh sau: Xc nh thi gian s dng ca TSC: Doanh nghip xc nh theo quy nh ca B ti chnh. Xc nh mc trch khu hao nm ca TSC trong cc nm u Mc trch khu hao hng nm ca TSC T l khu hao nhanh (%) Gi tr cn li ca TSC T l khu hao nhanh

T l khu hao TSC theo phng x php ng thng

H s iu chnh

H s iu chnh xc nh theo thi gian s dng ca TSC: (t 4 nm) : h s 1,5; ( 4 < t 6 nm): h s 2,0 v (t > 6 nm): h s 2,5. Nhng nm cui, khi mc khu hao nm xc nh theo phng php s d gim dn ni trn bng (hoc thp hn) mc khu hao tnh bnh qun gia gi tr cn li v s nm s dng cn li ca TSC, th k t nm mc khu hao c tnh bng gi tr cn li ca TSC chia cho s nm s dng cn li ca TSC. Mc trch khu hao hng thng bng s khu hao phi trch c nm chia cho 12 thng. Phng php khu hao nhanh c u im phn nh chnh xc hn mc hao mn TSC vo gi tr sn phm; thu hi vn nhanh gim bt c tn tht do hao mn v hnh v l bin php hon thu trong nhng nm u. Tuy nhin nhc im ca phng php ny l tnh ton mc khu hao v t l khu hao hng nm phc tp; c th gy nn s t bin v gi thnh sn phm trong nhng nm u do chi ph khu hao ln. i vi cc ngnh kinh doanh cha n nh cha c li th khng nn p dng cc phng php khu hao nhanh 6.1.2 Vn lu ng 1. Khi nim vn lu ng: Trong iu kin nn kinh t hng ho - tin t hnh thnh cc ti sn lu ng phi b ra mt s vn u t ban u. Nh vy c th ni vn lu ng l s vn tin t ng trc u t mua sm cc ti sn lu ng nhm m bo qu trnh sn xut kinh doanh Vn lu ng thun c xc nh bng tng gi tr ti sn lu ng tr i cc khon n ngn hn. Quy m ca vn lu ng quyt nh quy m ca ti sn lu ng nhng c im vn ng ca ti sn lu ng li quyt nh c im lun chuyn ca vn lu ng. Chnh v vy vn lu ng c c im l ch c th tham gia vo mt chu k hot ng sn xut kinh doanh, khng ngng vn ng qua cc giai on ca chu k kinh doanh, qua mi giai on vn lu ng li thay i hnh thi biu hin v cui cng n tr v hnh thi ban u. Sau mi chu k sn xut kinh doanh vn lu ng c thu hi ton b v kt thc mt vng lun chuyn. 2. Phn loi vn lu ng a- Phn loi theo hnh thi biu hin: Theo tiu thc ny vn lu ng c chia thnh

67

Chng 6: Qun tr ti chnh doanh nghip vin thng - Vn bng tin v vn trong thanh ton (Vn bng tin: Tin mt ti qu, tin gi ngn hng, tin ang chuyn v vn trong thanh ton gm: Cc khon n phi thu ca khch hng, cc khon tm ng, cc khon phi thu khc) - Vn vt t hng ho: Vn vt t hng ho trong ngnh vin thng bao gm nguyn nhin vt liu, ph tng thay th, cng c dng c lao ng. - Vn v chi ph tr trc: L nhng khon chi ph ln thc t pht sinh c lin quan n nhiu chu k sn xut kinh doanh nn c phn b vo gi thnh sn phm ca nhiu chu k sn xut kinh doanh nh chi ph sa cha TSC, chi ph thu TSC, ci tin k thut, chi ph qung co b- Phn loi theo vai tr ca vn lu ng i vi qu trnh kinh doanh: Theo tiu thc ny vn lu ng c chia thnh : - Vn lu ng trong khu d tr sn xut: Bao gm gi tr cc khon nguyn vt liu chnh, vt liu ph, nhin liu ng lc, ph tng thay th, cng c dng c lao ng nh. - Vn lu ng trong khu sn xut: bao gm vn ph tr trc - Vn lu ng trong khu lu thng: Bao gm vn bng tin, cc khon vn trong thanh ton, cc khon u t ngn hn. Cc phn loi ny cho thy vai tr v s phn b ca vn lu ng trong tng khu ca qu trnh kinh doanh. T c bin php iu chnh c cu vn lu ng sao cho hp l v c hiu qu s dng cao nht. c- Phn loi theo quan h s hu v vn: Theo cch ny ngi ta chia vn lu ng thnh 3 loi: - Vn ngn sch nh nc cp: L s vn lu ng thuc quyn s hu nh nc, giao cho ngnh c quyn chim hu, chi phi v nh ot. - Vn b xung t qu u t pht trin - Cc khon n: l cc khon vn lu ng hnh thnh t vn vay Cch phn loi ny cho thy kt cu vn lu ng c hnh thnh bng vn ca bn thn ngnh c nh nc cp hoc t b xung hay t cc khon n. T c cc quyt nh trong huy ng v qun l, s dng vn lu ng hp l hn. 6.2. DOANH THU CA DOANH NGHIP VIN THNG 6.2.1 Doanh thu doanh nghip vin thng Doanh thu l mt ch tiu kinh t quan trng quyt nh s tn ti ca doanh nghip vin thng. Doanh thu ca doanh nghip vin thng gm cc loi: a) Doanh thu t hot ng kinh doanh v phc v: doanh thu v cung cp dch v vin thng, tin bn sn phm, hng ho, cung ng, ca cc n v s nghip c thu v cung cp cc dch v khc sau khi tr (-) cc khon hon cc, gim gi hng bn, hng bn b tr li; thu t tr cp, tr gi ca Nh nc khi thc hin cc nhim v cung cp hng ho, dch v theo yu cu ca Nh nc v ph thu do Nh nc quy nh. b) Doanh thu t cc hot ng khc bao gm: cc khon thu t hot ng u t ti chnh v cc hot ng bt thng. - Doanh thu t cc hot ng u t ti chnh bao gm cc khon thu: 68

Chng 6: Qun tr ti chnh doanh nghip vin thng + T cc hot ng lin doanh lin kt; gp vn c phn; li tin gi, tin cho vay (tr tin li pht sinh t ngun vn vay u t xy dng c bn); tin li tr chm ca vic bn hng tr gp; tin h tr li sut tin vay ca Nh nc trong kinh doanh (nu c); thu t hot ng mua bn chng khon (tri phiu, tn phiu, c phiu)... + T hot ng nhng bn ngoi t hoc thu nhp v chnh lch t gi nghip v ngoi t theo quy nh ca B Ti chnh; + Hon nhp s d d phng gim gi chng khon; + Tin cho thu ti sn i vi n v cho thu ti sn khng phi l hot ng kinh doanh thng xuyn. - Doanh thu t cc hot ng bt thng l cc khon thu t cc hot ng xy ra khng thng xuyn nh: thu t bn vt t, hng ho, ti sn di tha; bn cng c, dng c phn b ht gi tr, b h hng hoc khng cn s dng; cc khon phi tr nhng khng tr c v nguyn nhn t pha ch n; thu chuyn nhng, thanh l ti sn, n kh i xo nay thu hi c; hon nhp cc khon d phng gim gi hng tn kho, khon d phng n phi thu kh i trch vo chi ph ca nm trc nhng khng s dng ht; hon nhp s d chi ph trch trc v bo hnh hng ho, sn phm, cng trnh v hng mc cng trnh khi ht thi hn bo hnh; cc chi ph trch trc (nu c) ln hn s thc chi (tr chi ph trch trc v sa cha ti sn ca 4 loi ti sn c nh c th); thu t cho thu hoc chuyn quyn s hu tr tu; thu t tin pht vi phm Hp ng kinh t; thu v chit khu thanh ton; cc khon thu phi np (tr thu thu nhp doanh nghip) c Nh nc gim v cc khon thu bt thng khc. 6.2.2 Doanh thu cc n v thnh vin 1. n v thnh vin hch ton c lp Doanh thu ca cc doanh nghip thnh vin hch ton c lp bao gm doanh thu v hot ng kinh doanh v doanh thu khc (hot ng ti chnh, bt thng). 2. n v thnh vin hch ton ph thuc Doanh thu ca n v thnh vin hch ton ph thuc phn nh kt qu hot ng kinh doanh ca n v c biu hin bng gi tr ca cc dch v cung cp cho x hi k c cc dch v trong lnh vc vin thng, cc dch v khc v cc hot ng khc. Doanh thu ca n v bao gm: a) Doanh thu kinh doanh: Doanh thu kinh doanh ca n v gm doanh thu kinh doanh dch v bu chnh vin thng v doanh thu kinh doanh khc. - Doanh thu kinh doanh dch v vin thng: Doanh thu cc dch v vin thng sau khi tr cc khon hon cc, gim cc, phn chia cc cho cc i tc trong hp ng hp tc kinh doanh (BCC) v cc n v hch ton c lp. Thu v lp t, dch chuyn my thu bao v thu khc l thu ca cc n v cung cp dch v vin thng c cc hot ng kinh doanh khc km theo nh: thu v bn sn phm, hng ho; cung cp dch v phn mm tin hc; cung cp cc dch v khc. - Doanh thu kinh doanh khc: l doanh thu ca cc hot ng kinh doanh khc ngoi dch v vin thng (ch bao gm cc n v c thnh lp thc hin cc hot ng kinh doanh khc) v c hch ton ring nh thu v t vn thit k, xy lp cc cng trnh xy dng c bn; thu v kinh doanh pht trin phn mm tin hc ca cc trung tm tin hc chuyn pht trin phn 69

Chng 6: Qun tr ti chnh doanh nghip vin thng mm tin hc v thu v bn sn phm, hng ho ca cc n v kinh doanh xut nhp khu sau khi tr cc khon chit khu, gim gi hng bn, hng bn b tr li. Ngoi ra doanh thu hot ng kinh doanh ca n v cn bao gm cc khon tr gi, ph thu theo qui nh ca Nh nc s dng cho n v i vi hng ho tiu th c Nh nc cho php. b) Doanh thu cc hot ng khc: Doanh thu cc hot ng khc l doanh thu t cc hot ng u t ti chnh v hot ng bt thng. - Doanh thu t cc hot ng u t ti chnh bao gm cc khon thu t cc hot ng lin doanh lin kt; gp vn c phn; li tin gi, tin cho vay (tr tin li pht sinh t ngun vn vay u t xy dng c bn); tin li tr chm ca vic bn hng tr gp; tin thu h tr li sut tin vay ca Nh nc trong kinh doanh (nu c); tin thu t hot ng mua bn chng khon (tri phiu, tn phiu, c phiu)...; T hot ng nhng bn ngoi t hoc thu nhp v chnh lch t gi nghip v ngoi t theo quy nh ca B Ti chnh; hon nhp s d d phng gim gi chng khon v tin cho thu ti sn i vi n v cho thu ti sn khng phi l hot ng kinh doanh thng xuyn. - Doanh thu t cc hot ng bt thng l cc khon thu t cc hot ng xy ra khng thng xuyn nh: thu t bn vt t, hng ho, ti sn di tha; bn cng c, dng c phn b ht gi tr, b h hng hoc khng cn s dng; cc khon phi tr nhng khng tr c v nguyn nhn t pha ch n; thu chuyn nhng, thanh l ti sn, n kh i xo nay thu hi c; hon nhp cc khon d phng gim gi hng tn kho, khon d phng n phi thu kh i trch vo chi ph ca nm trc nhng khng s dng ht; hon nhp s d chi ph trch trc v bo hnh hng ho, sn phm, cng trnh v hng mc cng trnh khi ht thi hn bo hnh; cc chi ph trch trc (nu c) ln hn s thc chi (tr chi ph trch trc v sa cha ti sn ca 4 loi ti sn c nh c th); thu t cho thu hoc chuyn quyn s hu tr tu; thu t tin pht vi phm Hp ng kinh t; thu v chit khu thanh ton; cc khon thu phi np (tr thu thu nhp doanh nghip) c Nh nc gim v cc khon thu bt thng khc. 3. n v s nghip n v s nghip c trch nhim thc hin nhim v theo cc ch tiu k hoch ca ddoanh nghip giao trn c s nh mc chi s nghip c duyt. n v hot ng theo nguyn tc ly thu b chi i vi hot ng kinh doanh cc dch v khc ngoi nhim v c doanh nghip giao. Ngun thu ca n v: - Thu t thc hin nhim v theo k hoch: l cc khon thanh ton vi doanh nghip theo nh mc v nhim v c giao; thu t cc khon kinh ph c Ngn sch cp (nu c). - Thu t hot ng kinh doanh cc dch v khc ngoi nhim v c doanh nghip giao nh hp ng cung cp dch v, o to, nghin cu khoa hc, cng ngh, pht trin phn mm tin hc, dch v khm cha bnh, cc hot ng s nghip c thu v cc dch v khc cung cp cho cc n v, c nhn trong v ngoi doanh nghip. 6.3 CHI PH, GI THNH SN PHM V CC PH DCH V VIN THNG 6.3.1 Chi ph hot ng kinh doanh vin thng 1. Khi nim chi ph hot ng kinh doanh 70

Chng 6: Qun tr ti chnh doanh nghip vin thng Chi ph sn xut kinh doanh l biu hin bng tin ca ton b nhng hao ph v lao ng sng (Tin lng, Bo him x hi,...) v lao ng vt ho (Nguyn vt liu, nhin liu, cng c lao ng, khu hao ti sn c nh,...) m doanh nghip chi ra tin hnh cc hot ng sn xut trong k kinh doanh nht nh. Chi ph sn xut kinh doanh ca doanh nghip phi c tnh ton, xc nh trong tng thi k nht nh. Trn thc t chi ph sn xut kinh doanh c tnh theo thng, qu, nm. Chi ph sn xut kinh doanh vin thng l biu hin bng tin ca ton b hao ph v lao ng sng (Tin lng, Bo him x hi,...) v lao ng vt ho (Vt liu, nhin liu, cng c lao ng, khu hao ti sn c nh,...) pht sinh trong qu trnh sn xut kinh doanh vin thng mt k kinh doanh nht nh (thng, qu, nm). 2. Phn loi chi ph hot ng kinh doanh a) Phn loi chi ph theo ni dung kinh t: - Nguyn vt liu chnh mua ngoi l gi tr ton b nguyn vt liu chnh dng vo sn xut ton b gi tr tng sn lng v mt s hot ng khc trong k kinh doanh. N bao gm gi mua, chi ph vn chuyn, bc d v n kho ca doanh nghip - Vt liu ph mua ngoi bao gm gi tr ca tt c vt liu ph mua ngoi, ph tng dng cho sa cha my mc thit b, cng c lao ng nh. Ni dung tnh tng t nh i vi nguyn vt liu chnh. - Nhin liu, nng lng mua ngoi bao gm gi tr ca nhin liu v nng lng mua ngoi dng cho sn xut v cc nhu cu khc ca doanh nghip. Cch tnh yu t ny tng t nh i vi nguyn vt liu chnh, vt liu ph. - Tin lng cng nhn vin chc bao gm lng v ph cp lng ca ton th cng nhn vin trong doanh nghip trong k kinh doanh. - Bo him x hi, bo him y t, kinh ph cng on l s tin trch theo t l thng nht so vi qu lng theo quy nh ca Nh nc. - Khu hao ti sn c nh l s tin trch khu hao ca tt c cc loi ti sn c nh ca doanh nghip. - Chi ph dch v mua ngoi l cc khon chi ph sa cha ti sn c nh thu ngoi, chi ph in nc, in thoi, tin bc vc, vn chuyn hng ho, sn phm, tin tr hoa hng i l, mi gii, u thc xut khu, nhp khu, tin mua bo him ti sn, tin thu kim ton, t vn, qung co, chi ph cho vic thu hi cc khon n v cc dch v mua ngoi khc. - Chi ph khc bng tin gm nhng khon chi ph khng th tnh vo cc yu t trn nh li tin vay ngn hng, cng tc ph, vn phng ph, tin thu t, ti sn, thu ti nguyn, l ph cu ph, chi ph tip tn, khnh tit, qung co, tip th, chi ph giao dch i ngoi, chi ph hi ngh, chi ph tuyn dng... Phn loi chi ph theo ni dung kinh t gi c tnh nguyn vn ca tng yu t chi ph, mi yu t u l chi ph ban u ca doanh nghip chi ra v khng th phn tch c na. c im ca cch phn loi ny l khng xt n mc ch, cng dng, a im pht sinh chi ph, quan h ca n i vi qu trnh sn xut kinh doanh, mi yu t chi ph u bao gm mi chi ph c cng ni dung v tc dng kinh t ging nhau. Phng php phn loi ny c s dng 71

Chng 6: Qun tr ti chnh doanh nghip vin thng lp d ton chi ph sn xut, lp k hoch cung ng vt t, k hoch qu tin lng, tnh ton nhu cu vn lu ng nh mc; phn tch c trng kinh t k thut ca doanh nghip vin thng. Cch phn loi ny gip phn tch c trng kinh t k thut ca cc loi dch v vin thng v tnh li nhun ca doanh nghip. b) Phn loi chi ph theo cng dng c th ca chi ph trong kinh doanh: - Khu hao ti sn c nh: Mi ti sn c nh c huy ng vo sn xut kinh doanh u phi trch khu hao theo quy nh ca Nh nc v nhng vn bn p dng trong doanh nghip vin thng. i vi nhng cng trnh xy dng c bn hon thnh a vo s dng nhng cha c ph duyt quyt ton vn u t, n v c tm thi hch ton tng ti sn c nh theo gi d ton c duyt (nu gi tr khi lng thc hin ln hn gi tr d ton c duyt); hoc theo gi tr khi lng thc hin (nu gi tr khi lng thc hin thp hn gi d ton c duyt) trch khu hao. Sau khi c ph duyt quyt ton, vn u t ti sn c nh phi c iu chnh li theo gi tr quyt ton cng trnh c duyt. - Chi sa cha ti sn: Chi ph sa cha ti sn l khon chi nhm phc hi ti sn hao mn trong qu trnh s dng, nhm khi phc gi tr s dng ca ti sn c nh, m bo khang trang c s vt cht phc v khch hng v cc khon chi ph sa cha ti sn c nh c th. i vi TSC c th nh thit b chuyn mch, thit b truyn dn (bao gm c mng cp), ngun in, ng ln trm thng tin c trch trc chi ph sa cha ti sn bng 15% nguyn gi ca ti sn th khng trch tip. Vic trch trc v hch ton chi ph sa cha i vi 04 loi ti sn c th c thc hin theo cng vn ca B Ti chnh v cng vn hng dn ca doanh nghip. Chi ph sa cha ti sn bao gm chi ph nhn cng, chi ph vt liu dng trong sa cha: Vt liu ph tng linh kin dng cho sa cha ti sn c nh, nh card dng trong cc loi tng i, vt liu sa cha thay th cc thit b vi ba, ngun, truyn dn, ph tng sa cha t,...; vt liu sa cha nh ca, vt liu kin trc, kho tng; vt liu sa cha thay th cc cng c, dng c thuc cc n v sn xut. - Vt liu: Chi ph vt liu bao gm chi ph vt liu dng trong sn xut khai thc nghip v, vt liu cho lp t my in thoi, thit b vin thng... v qun l nh giy, bt, dp ghim,... (Trong chi ph vt liu khng bao gm vt liu dng trong sa cha ti sn). - in nng: Chi ph in nng bao gm ton b chi ph tiu hao in nng phc v cho sn xut vin thng v cho cng tc qun l. - Nhin liu: Chi ph nhin liu bao gm xng du phc v cho sn xut v qun l mng li, bao gm xng du dng cho t, chy my n khi mt in,... - Dng c sn xut, dng vn phng (Cng c lao ng): Chi ph dng c sn xut, dng vn phng (Cng c lao ng) l khon chi mua sm dng c phc v cho cng nhn khai thc, vn hnh, bo dng mng li nh nh dng c ngh cho cng nhn sa cha tng i, vi ba, mng cp,... phc v cho cn b cng nhn vin lm cng tc qun l nh my tnh c nhn, dng vn phng. Hay ni cch khc chi ph dng c sn xut, dng vn phng (Cng c lao ng) l khon chi mua sm nhng dng c phc v cho iu kin lm vic ca cn b cng nhn vin khng iu kin ca ti sn c nh.

72

Chng 6: Qun tr ti chnh doanh nghip vin thng - Bo h lao ng: Chi bo h lao ng l khon chi bo h lao ng chung cho ton b lao ng trong n v theo ch quy nh ca Nh nc, ca ngnh cho tng chc danh sn xut, k c tin thuc thng dng, tin nc ung cho cn b cng nhn vin. - Hoa hng i l: Chi hoa hng i l l khon chi tr cho cc i l in thoi cng cng tnh theo quy nh ca doanh nghip. - o to: Chi o to l khon chi cho cng tc o to, bi dng nng cao trnh chuyn mn, b tc nghip v cho cn b cng nhn vin trong n v ti cc trng o to ca ngnh, m ti ch hoc o to cc ni khc. - Tuyn truyn, qung co, tip tn: Chi tuyn truyn, qung co, tip tn l khon chi phc v cho cng tc gii thiu, tuyn truyn v cc dch v vin thng, cc dch v mi, dch v gia tng; t chc trin lm gii thiu cc sn phm trn cc phng tin thng tin i chng hoc trn cc bin qung co; chi cho vic t chc cc hi ngh, tp hun, chi ph trong giao dch, tip tn, khnh tit. Cc khon chi tuyn truyn, qung co, tip tn... phi gn lin vi hot ng kinh doanh v m bo hiu qu kinh t. - Tin lng: Chi ph tin lng bao gm cc khon tin lng, tin cng v cc khon ph cp c tnh cht lng phi tr cho ngi lao ng tham gia vo hot ng kinh doanh ca n v theo ch hin hnh. Tin lng phi c chi theo ng mc ch, gn vi kt qu kinh doanh trn c s cc nh mc lao ng v n gi tin lng hp l c doanh nghip ph duyt. Tin lng thc t thc hin ca cc n v ph thuc vo kt qu kinh doanh, hiu qu s dng lao ng ca n v v quy ch phn phi ca doanh nghip. - Bo him x hi, bo him y t, kinh ph cng on: Chi ph bo him x hi, bo him y t, kinh ph cng on c tnh trn c s qu tin lng ca n v theo cc ch hin hnh ca Nh nc - Thu mt bng: L cc khon chi thu mt bng m n v k hp ng kinh t thu ca cc t chc hoc cc c nhn lm vic, t thit b... - Cc khon thu, ph, l ph: Cc khon thu, ph, l ph bao gm cc loi thu mn bi, thu nh t, tin thu s dng t,... v cc khon ph, l ph khc theo cc vn bn hin hnh ca Nh nc. Trong cc khon thu, ph, l ph khng bao gm tin thu s dng vn Ngn sch Nh nc. - Li vay cc i tng: Li vay cc i tng l khon chi v thanh ton tin li vay vn kinh doanh, dch v ca ngn hng, ca cc t chc tn dng theo li sut thc t, tin li vay ca cc i tng khc theo li sut thc t, nhng ti a khng qu t l li sut trn do Ngn hng Nh nc Vit Nam quy nh cho cc t chc tn dng. - Chi ph khc: Chi ph khc l nhng khon chi phc v cho sn xut v qun l khng thuc nhng khon chi ph trn, nh chi dch ti liu, thu phin dch, thu ti sn c nh, thu cng c lm vic, thu hi trng, tr cp thi vic cho ngi lao ng theo quy nh ca php lut, chi thu kim ton, chi bo him, chi tr tin s dng cc ti liu, bng sng ch, cc dch v k thut, chi tin n tra theo quy nh, chi bo hnh sn phm,... c) Phn loi chi ph theo phng php phn b chi ph vo gi thnh: Chi ph trc tip sn xut dch v vin thng: 73

Chng 6: Qun tr ti chnh doanh nghip vin thng - Chi ph vt liu gm chi ph vt liu chnh, vt liu ph, nhin liu, ng lc dng cho sn xut khai thc dch v vin thng v sa cha ti sn c nh dng trong sn xut khai thc dch v vin thng. - Chi ph dng c sn xut l gi tr cc cng c, dng c s dng trc tip vo sn xut khai thc dch v. - Chi ph nhn cng trc tip gm cc khon phi tr cho cng nhn, nhn vin trc tip sn xut, khai thc dch v nh: Tin lng, tin cng v cc khon ph cp c tnh cht lng; chi n gia ca; trch bo him x hi, bo him y t, kinh ph cng on ca cng nhn vin trc tip sn xut. - Chi ph khu hao ti sn c nh l s khu hao ca ti sn c nh dng trc tip vo sn xut khai thc dch v. - Chi ph dch v mua ngoi l cc chi ph mua ngoi, thu ngoi trc tip phc v sn xut kinh v khai thc dch v. - Chi ph sn xut chung gm cc khon chi ph chung pht sinh cc n v trong doanh nghip nh tin lng, ph cp phi tr, trch bo him x hi, bo him y t, kinh ph cng on ca cn b cng nhn vin qun l cc n v; chi ph dch v thu ngoi, chi ph vt liu, cng c, khu hao ti sn c nh, cc chi ph bng tin khc phc v chung cc n v trc thuc doanh nghip. Chi ph gin tip bao gm: - Chi ph pht sinh trong qu trnh tiu th sn phm, dch v; - Chi ph qun l kinh doanh, qun l hnh chnh v cc chi ph khc c lin quan n hot ng ca ton n v nh tin lng, cc khon ph cp phi tr, n gia ca bo him x hi, bo him y t, kinh ph cng on ca Ban Gim c v nhn vin qun l cc phng, ban; - Chi ph vt liu, dng vn phng s dng cho cng tc qun l; - Khu hao ti sn c nh dng chung cho ton n v; - Cc khon thu, l ph, chi ph dch v mua ngoi thuc doanh nghip, n v. - Cc chi ph khc bng tin mang tnh cht chung ton n v nh: d phng n phi thu kh i, d phng gim gi hng tn kho, ph kim ton, chi ph tip tn, khnh tit, cng tc ph, tr cp thi vic cho ngi lao ng; - Cc khon chi nghin cu khoa hc, nghin cu i mi cng ngh, chi sng kin, chi ph o to nng cao tay ngh cng nhn, nng lc qun l; - Chi y t cho ngi lao ng; - Chi bo v mi trng; - Chi cho lao ng n. d) Phn loi theo c tnh bin ng ca chi ph: - Chi ph c nh (cn gi l chi ph bt bin) l nhng chi ph hu nh khng thay i theo sn lng, doanh thu trong mt gii hn quy m nht nh. Ni mt cch khc chi ph c nh l nhng chi ph tn ti ngay c khi khng kinh doanh sn phm dch v, n khng chu s tc ng ca vic thay i sn lng sn phm, dch v trong mt gii hn qui m nht nh. 74

Chng 6: Qun tr ti chnh doanh nghip vin thng - Chi ph bin i l nhng chi ph c th bin i (tng gim) t l thun hoc t l nghch vi s thay i ca sn lng doanh thu. Cc chi ph bin i thng l cc chi ph trc tip cho qu trnh kinh doanh. Trong chi ph bin i, c th chi tit ho hnh chi ph bin i cng t l v chi ph bin i khng cng t l vi s bin i sn lng sn phm dch v. Cch phn loi ny gip cho cng tc phn tch, nh gi chnh xc tnh hp l ca chi ph sn xut chi ra, mt l c s quan trng xc nh im ho vn v xy dng chnh sch gi c hp l linh hot ph hp vi c ch th trng. 6.3.2 Gi thnh sn phm dch v vin thng 1. Khi nim gi thnh sn phm dch v vin thng Gi thnh sn phm l biu hin bng tin ca ton b chi ph m doanh nghip vin thng b ra sn xut v tiu th sn phm dch v (tnh cho mt khi lng sn phm, cng vic, lao ng nht nh hon thnh). Gi thnh sn phm l mt ch tiu kinh t tng hp phn nh cc mt hot ng kinh doanh ca doanh nghip nh trnh trang b k thut, tnh hnh s dng vn sn xut kinh doanh, trnh qun l, t chc sn xut, tc tng nng sut lao ng... Trong cng tc qun l cc hot ng kinh doanh vin thng, ch tiu gi thnh sn phm dch v vin thng gi mt vai tr quan trng th hin trn: - Gi thnh l thc o mc hao ph sn xut v tiu th sn phm dch v vin thng, l cn c xc nh hiu qu hot ng kinh doanh vin thng. - Gi thnh l mt cng c quan trng ca doanh nghip vin thng kim sot tnh hnh hot ng kinh doanh, xem xt hiu qu ca cc bin php t chc, k thut. - Gi thnh l cn c quan trng doanh nghip vin thng xy dng chnh sch gi c i vi tng loi sn phm dch v vin thng. Gi thnh sn phm l ch tiu kinh t tng hp phn nh cht lng hot ng kinh doanh ca doanh nghip vin thng, l cng c quan trng cc nh qun tr kinh doanh vin thng nng cao hiu qu kinh doanh, do vy cn phi t chc tnh ng, tnh chi ph vo gi thnh ca cc loi sn phm dch v vin thng. Trong cng tc k hoch v thng k k ton, cn c vo tnh cht phn nh cc chi ph trong gi thnh sn phm, gi thnh sn phm c chia ra: gi thnh k hoch, gi thnh nh mc v gi thnh thc t. 2. Phng php tnh gi thnh sn phm dch v vin thng - Phng php tnh trc tip: c p dng trong cc doanh nghip vin thng c s lng sn phm dch v t, chu k sn xut ngn. Theo phng php ny, gi thnh n v sn phm dch v c xc nh bng cch ly tng chi ph sn xut tp hp c chia cho s lng sn phm dch v thc hin trong k. - Phng php tng cng chi ph: p dng i vi cc doanh nghip vin thng m qu trnh sn xut c thc hin nhiu b phn sn xut, nhiu giai on cng ngh, chi ph sn xut c tp hp theo chi tit hoc b phn sn phm. Gi thnh sn phm dch v c xc nh bng cch cng chi ph sn xut ca tng b phn sn phm dch v hoc chi ph sn xut ca cc giai on tham gia sn xut sn phm dch v.

75

Chng 6: Qun tr ti chnh doanh nghip vin thng - Phng php h s: p dng i vi nhng doanh nghip vin thng m trong cng mt qu trnh sn xut c nhiu loi sn phm dch v vin thng khc nhau v chi ph sn xut khng tp hp ring cho tng sn phm c. Cn c vo mi quan h chi ph gia cc loi sn phm dch v vin thng xc nh h s. Trn c s h s xc nh c tin hnh quy cc sn phm v sn phm chun tnh gi thnh. - Phng php t l: p dng nhng doanh nghip vin thng sn xut nhiu loi sn phm dch v c quy cch sn phm khc nhau. Chi ph sn xut c tp hp theo nhm sn phm dch v cng loi v phn b cho tng sn phm theo t l phn b chi ph xc nh gi thnh. Nh cn c vo t l phn b chi ph c th xc nh gi thnh ca cc dch v in bo, in thoi ng di, my in thoi, di ng,... - Phng php kt hp: p dng trong doanh nghip vin thng c quy trnh cng ngh v kt cu sn phm phc tp, i hi vic tnh gi thnh phi kt hp nhiu phng php tnh gi thnh khc nhau. Trong doanh nghip vin thng tnh gi thnh sn phm pht m thoi ni ht, pht m thoi ng di,... cn phi p dng tng hp cc phng php tnh gi thnh sn phm, nh phng php tng cng chi ph, phng php h s, phng php t l. 3. Cc nhn t nh hng n gi thnh sn phm dch v vin thng - Nhm nhn t khch quan: Tnh hnh pht trin kinh t, chnh tr, thng mi quc t; ng li, ch trng pht trin kinh t x hi ca ng, Nh nc; Tnh hnh th trng Quc t, trong nc; chnh sch gi ca Nh nc; S pht trin ca nn kinh t quc dn, kh nng p dng k thut tin tin trong xy dng, ch to my mc thit b, v.v - Nhm nhn t ch quan: L nhm nhn t thuc v cc doanh nghip vin thng, nh: Cng tc u t pht trin mng li; Trnh qun l k thut, qun l kinh doanh, khai thc cc dch v vin thng; Cc bin php hon thin k thut, cng ngh, t chc qun l sn xut. Khi xy dng phng hng, bin php h gi thnh sn phm c th chia nhm nhn t ch quan thnh nhn t lm tng nng sut lao ng, tit kim chi ph tin lng; Nhn t lm tng quy m sn xut, tit kim tng i chi ph c nh v nhn t lm gim tiu hao nguyn vt liu, nhin liu, nng lng. 4. Bin php h gi thnh sn phm dch v vin thng a) Tng nng sut lao ng, s dng c hiu qu chi ph tin lng: Mun gim chi ph tin lng trong gi thnh sn phm dch v vin thng cn tng nhanh nng sut lao ng, m bo nng sut lao ng tng nhanh hn tin lng bnh qun. y cn phi p dng tin b khoa hc k thut cng ngh hin i, nng cao trnh c gii ho, t ng ho, tin hc ho sn xut; Hon thin cng tc t chc sn xut, t chc lao ng; hon thin nh mc lao ng; Bi dng, nng cao trnh i ng; p dng cc bin php khuyn khch vt cht v tinh thn i vi ngi lao ng;... b) Gim chi ph c nh trong gi thnh sn phm: gim chi ph c nh trong gi thnh sn phm dch v cn phi tng quy m sn phm dch v sn xut ra, hon thin cng tc qun l, s dng ti sn c nh, tinh gin b my qun l ca doanh nghip vin thng... c) Gim chi ph nguyn vt liu, nhin liu, nng lng trong gi thnh sn phm: tit kim nguyn vt liu, nhin liu, nng lng cn phi ci tin kt cu sn phm, ci tin quy trnh cng ngh, s dng tng hp nguyn vt liu, li dng trit ph liu, s dng vt liu thay th, gim chi ph mua sm, vn chuyn, bo qun,... 76

Chng 6: Qun tr ti chnh doanh nghip vin thng 6.3.3 Cc ph dch v vin thng 1. Khi nim: Trong vin thng vn chnh sch gi, cc l mt vn phc tp v quan trng. Chnh sch gi, cc quyt nh tnh hnh ti chnh ca doanh nghip vin thng, mc doanh thu, li nhun, v cc kh nng u t pht trin nh ngun vn t c ca mnh. H thng gi, cc ng n c cn c khoa hc l mt trong nhng nhn t quan trng nht quyt nh s thnh cng v pht trin ca cc ngnh kt cu h tng. Nhim v hon thin h thng gi, cc l mt trong nhng nhim v quan trng trong tng th cc nhim v k thut, t chc v kinh t cn phi gii quyt. Vic hnh thnh h thng gi, cc ng n khng nhng quan trng i vi ngnh vin thng m cn quan trng i vi ton b nn kinh t Vit Nam. Bi v c cu v mc gi, cc dch v vin thng hp l s gp phn vo s n nh ca nn kinh t v m bo mc ng gp vo ngn sch Nh nc. 2. Nguyn tc xy dng cc ph vin thng - Cc ph c xy dng cn c vo chi ph sn xut hp l ca cc sn phm v dch v. Vic xy dng cc ph cn c vo chi ph sn xut hp l l iu kin cn thit xc nh ng n hiu qu vn u t v k thut mi. Nu cc ph c thit lp thot ly chi ph sn xut hp l s to ra s gi to v thi gian thu hi vn, v hiu qu sn xut kinh doanh,... - Khi xy dng cc ph vin thng phi xem xt: ngha kinh t - x hi, kinh t quc dn ca tng loi dch v vin thng; Kch thch dch v pht trin trong giai on no ; Tnh cht tiu th dch v vin thng v kh nng cung cu v cc dch v vin thng. - Bo m cho cc doanh nghip b p c chi ph sn xut, c tch lu v lm ngha v vi ngn sch Nh nc. - Ph hp vi kh nng thanh ton ca ngi s dng; khuyn khch cnh tranh lnh mnh; to iu kin thun li cho cc doanh nghip ch ng trong sn xut kinh doanh ph hp vi thc t th trng. - Cc vin thng Quc t c xy dng ph hp vi cc quy nh v vin thng ca cc t chc Vin thng Quc t v khu vc m Vit N am tham gia k kt song phng hoc a phng; ph hp vi chnh sch kinh t i ngoi ca ng, Nh nc, hi nhp khu vc v th gii. - H thng cc ph phi n gin, d hiu, thun tin i vi ngi s dng cng nh i vi nhn vin vin thng. - H thng cc ph phi c hon thin thng xuyn mt cch c h thng. 3. Xy dng cc ph dch v vin thng a) Phng php hnh thnh gi, cc da vo chi ph : Vi quan im ca doanh nghip vin thng th gi, cc phi trang tri c tt c cc chi ph to ra dch v v m bo cho doanh nghip vin thng c li cn thit np thu, m rng sn xut, nng cao i sng vt cht v tinh thn ca cn b cng nhn vin. Gi, cc ban u ca doanh nghip sn xut c xc nh theo cng thc sau: P i = Zi + Lni 77

Chng 6: Qun tr ti chnh doanh nghip vin thng Trong : Pi Zi - Gi, cc ban u ca 01 n v sn phm dch v loi i - Gi thnh ca 01 n v sn phm dch v loi i.

Lni - Mc li nhun quy nh cho 01 n v sn phm dch v. Gi, cc ban u ny ch c th m bo li nhun cho doanh nghip thi im hnh thnh gi hoc trong khong thi gian ngn k t khi s dng gi. S d nh vy v th trng l mt h thng ng, n chu nh hng ca rt nhiu yu t trong c yu t hnh thnh gi c. Cc yu t hnh thnh gi, cc bao gm cc yu t bn ngoi khng ph thuc vo s hot ng ca chnh doanh nghip vin thng v cc yu t bn trong m doanh nghip vin thng c th v cn phi c nhng tc ng ph hp ln chng. Do vy mc gi, cc ban u cn phi c iu chnh ph thuc vo nhng yu t hnh thnh gi nh hng n i lng chi ph sn xut. Gi, cc iu chnh l hm s ca cc yu t k trn: Pc = F (Z, Ic, Iinf, Iqual, Ln) Trong : Ic - Ch s tng gi thnh trung bnh do tng cc khon mc chi ph. Iinf - Ch s tng gi thnh do lm pht. Iqual - Ch s tng gi thnh nng cao cht lng sn phm, dch v. c im ca phng php hnh thnh gi, cc vin thng trn c s chi ph: - y l phng php thng dng, doanh nghip sn xut cung cp dch v vin thng bit c chi ph sn xut ca mnh v do nh gi, cc mt cch n gin ng thi khng phi thng xuyn iu chnh gi khi nhu cu thay i. - Nu tt c cc doanh nghip trong ngnh vin thng cng s dng phng php ny th gi, cc sn phm dch v vin thng s kh gn nhau, V vy s cnh tranh v gi, cc s t gay gt. - y l phng php c coi l kh cng bng gia doanh nghip sn xut cung cp sn phm dch v vin thng v khch hng s dng cc dch v . Nhc im ca phng php ny trc ht l vic tnh ton chi ph, phn b chi ph cha hon ton chnh xc, hp l do nhiu yu t khch quan em li. V tng chi ph kh nh gi, xy dng mt cch chnh xc, hn na theo phng php ny th gi, cc ph thuc vo gi thnh sn phm dch v trong khi chnh mc gi thnh li ph thuc vo sn lng sn phm dch v vin thng sn xut cung cp v tiu th (s dng). Trong thc t gi thnh sn phm dch v vin thng c xc nh trn c s mc sn lng nht nh, trong iu kin nht nh ca th trng, nhng gi, cc c thc hin trong mt iu kin th trng c nhiu thay i, l yu t v cu, v cnh tranh,... V vy vic hnh thnh gi, cc bng phng php da vo chi ph phi kt hp vi cc phng php khc, c bit l phng php lin quan n cu trn th trng, tr li cu hi vi mc gi thnh nht nh tng ng vi mt mc sn lng, mt t l li th khi so snh vi cu c s bin ng nhiu khng? b) Phng php hnh thnh gi, cc cn c vo nhu cu ca khch hng s dng: Theo phng php ny mc gi cc ph thuc vo nhiu nhn t: Loi th trng (th trng cnh tranh thun tu, th trng c quyn thun tu, th trng cnh tranh c c quyn, th trng 78

Chng 6: Qun tr ti chnh doanh nghip vin thng c quyn nhm); mc v c im nhu cu th trng...Mi mc gi, cc t ra s dn n mt mc cu khc nhau v trc tip nh hng n doanh thu, li nhun v th phn th trng ca doanh nghip vin thng. Mi lin h gia gi, cc v cu c m t bng ng cu, v vy cc doanh nghip vin thng u c gng xc nh c cu ca mnh th trng mc tiu. Trn c s phn tch c im cu v cc dch v vin thng, doanh nghip vin thng p dng chnh sch gi phn bit cho cc sn phm dch v vin thng. H thng gi phn bit gm c mt s dng sau: - nh cc theo thi gian: Cc c thay i theo ma, theo ngy, thm ch theo gi. Vo nhng gi ban ngy, ti trng ln, quy nh mc cc cao. Vo gi ban m, ngy l quy nh mc cc thp. Phng php ny c th p dng hnh thnh cc in thoi ng di. - nh gi, cc nhiu thnh phn: Hnh thnh gi, cc khc nhau cho s lng n v dch v khc nhau. Trong trng hp ny gi, cc thay i ph thuc vo lng s dng. u im ca cch phn bit gi ny l lm tng sn lng sn phm dch v, tng doanh thu. Tuy nhin xc nh n cn phi nghin cu nhu cu s dng c bit. 6.4. LI NHUN KINH DOANH DOANH NGHIP VIN THNG 6.4.1 Ni dung li nhun v cch xc nh : Li nhun kinh doanh vin thng l kt qu ti chnh cui cng ca kt qu hot ng sn xut kinh doanh vin thng, l ch tiu cht lng nh gi hiu qu cc hot ng kinh doanh ca doanh nghip vin thng. Li nhun kinh doanh vin thng gi vai tr quan trng trong hot ng kinh doanh ca doanh nghip vin thng v trong nn kinh t th trng, doanh nghip c tn ti v pht trin c hay khng, iu quyt nh l doanh nghip c to ra c li nhun hay khng? V th li nhun kinh doanh vin thng c coi l n by kinh t quan trng ng thi cn l mt ch tiu c bn nh gi hiu qu sn xut kinh doanh ca doanh nghip vin thng. Li nhun tc ng n tt c cc hot ng ca doanh nghip vin thng, c nh hng trc tip n tnh hnh ti chnh ca doanh nghip, vic thc hin c ch tiu li nhun l iu kin quan trng m bo tnh hnh ti chnh ca doanh nghip vin thng c vng chc. Li nhun l mt ch tiu cht lng tng hp ni ln kt qu ca ton b hot ng sn xut kinh doanh. Nu doanh nghip vin thng phn u ci tin hot ng sn xut kinh doanh lm gi thnh sn phm h th li nhun s tng ln mt cch trc tip. Ngc li nu chi ph cao, gi thnh sn phm tng th li nhun s trc tip gim bt. V vy, li nhun l mt ch tiu quan trng nht nh gi cht lng hot ng kinh doanh vin thng. Li nhun cn l ngun tch lu c bn m rng ti sn xut x hi, s tham gia ng gp ca cc doanh nghip vin thng vo ngn sch Nh nc. 1. Li nhun ca doanh nghip vin thng - Li nhun ca n v thnh vin hch ton c lp l chnh lch gia tng s thu v tng s chi ca hot ng kinh doanh, hot ng ti chnh v hot ng khc. Li nhun pht sinh cn bao gm li nhun nm trc pht hin trong nm v c tr i khon l ca cc nm trc (nu c) c xc nh trong quyt ton. - Li nhun hch ton tp trung bao gm: + Li nhun hot ng kinh doanh: l s chnh lch gia tng doanh thu hot ng kinh doanh ca cc n v hch ton ph thuc (khng bao gm doanh thu kinh doanh khc hch ton 79

Chng 6: Qun tr ti chnh doanh nghip vin thng ring), doanh thu kinh doanh pht sinh ti doanh nghip vi tng chi ph hot ng kinh doanh ca cc n v thnh vin hch ton ph thuc (khng bao gm chi ph kinh doanh khc hch ton ring), chi ph kinh doanh tp trung pht sinh ti doanh nghip. + Li nhun hot ng khc: l s chnh lch gia tng doanh thu hot ng khc ca cc n v hch ton ph thuc v doanh thu hot ng khc pht sinh ti doanh nghip tr tng chi ph hot ng khc ca cc n v hch ton ph thuc v chi ph hot ng khc pht sinh ti doanh nghip. Li nhun pht sinh cn bao gm li nhun cc nm trc pht hin trong nm v c tr i khon l ca cc nm trc (nu c) xc nh trong quyt ton. + Li nhun kinh doanh khc hch ton ring l s chnh lch gia tng doanh thu kinh doanh khc hch ton ring vi tng chi ph kinh doanh khc hch ton ring ca cc n v hch ton ph thuc. 2. Li nhun ca n v thnh vin trong doanh nghip vin thng a) Doanh nghip thnh vin hch ton c lp: Li nhun ca n v l chnh lch gia tng s thu v tng s chi ca hot ng kinh doanh v hot ng khc. Li nhun pht sinh cn bao gm li nhun cc nm trc pht hin trong nm tr i cc khon l ca cc nm trc (nu c) c xc nh trong quyt ton. b) n v thnh vin hch ton ph thuc - Li nhun hot ng kinh doanh ca n v gm li nhun kinh doanh dch v bu chnh vin thng v li nhun kinh doanh khc hch ton ring. + Li nhun kinh doanh dch v bu chnh vin thng l s chnh lch gia phn doanh thu cc dch v bu chnh vin thng n v c hng vi chi ph (gi thnh) cc dch v bu chnh vin thng. + Li nhun kinh doanh khc hch ton ring l s chnh lch ca doanh thu kinh doanh khc hch ton ring vi chi ph (gi thnh) kinh doanh khc hch ton ring. - Li nhun cc hot ng khc l khon chnh lch gia thu nhp t cc hot ng khc (ti chnh, bt thng) vi chi ph ca hot ng khc. Cc n v thnh vin hch ton ph thuc np ton b li nhun thc hin ca cc hot ng khc hch ton tp trung. c) n v s nghip: Li nhun ca n v s nghip l s chnh lch gia doanh thu hot ng kinh doanh cc dch v khc ngoi nhim v giao vi chi ph cc dch v . 6.4.2 Phn phi li nhun vin thng 1. Yu cu phn phi li nhun - Gii quyt hi ho mi quan h v li ch gia Nh nc, doanh nghip v cng nhn vin, trc ht cn lm ngha v v hon thnh trch nhim i vi Nh nc theo php lut quy nh nh np thu thu nhp doanh nghip. - Dnh phn li nhun thch ng gii quyt cc nhu cu kinh doanh ca mnh, ng thi ch trng m bo li ch ca cc thnh vin trong n v mnh. 2. Phn phi li nhun ca doanh nghip vin thng a) Li nhun hch ton tp trung (gm li nhun hot ng kinh doanh v li nhun hot ng khc) c phn phi nh sau: 80

Chng 6: Qun tr ti chnh doanh nghip vin thng Np thu thu nhp doanh nghip: Doanh nghip trc tip np Ngn sch i vi thu thu nhp doanh nghip theo lut nh ca hot ng kinh doanh dch v vin thng v hot ng khc. Li nhun thc hin tp trung sau khi np thu thu nhp doanh nghip c phn phi theo trnh t sau: - B khon l ca nm trc i vi cc khon l khng c tr vo li nhun trc thu; - Np tin thu s dng vn Ngn sch Nh nc ca khi hch ton ph thuc; - Tr cc khon tin pht do vi phm php lut Nh nc nh: vi phm lut thu, lut giao thng, lut mi trng, lut thng mi,. quy ch ti chnh... sau khi tr tin bi thng do tp th hoc c nhn gy ra (nu c); - Tr cc khon chi ph thc t chi nhng khng c tnh vo chi ph hp l khi xc nh thu nhp chu thu; - Tr li cho cc i tc gp vn theo hp ng hp tc kinh doanh (nu c); - Phn li nhun hch ton tp trung sau khi tr cc khon trn, tr phn li nhun c trch lp cc qu cc n v hch ton ph thuc c trch lp vo cc qu ca doanh nghip nh sau: + Trch 10% vo Qu D phng ti chnh. Khi s d qu ny (gm c s d ca cc n v thnh vin hch ton ph thuc) bng 25% vn iu l ca doanh nghip th khng trch na. + Trch ti thiu 50% vo qu u t pht trin. Trong trch vo Qu Khoa hc, cng ngh v o to tp trung 3% - 10% ca Qu u t pht trin. Mc c th do Tng Gim c ngh thc hin cc chng trnh ti ln ca doanh nghip; + Trch 5% vo Qu D phng tr cp mt vic lm. Khi s d Qu ny t 6 thng lng thc hin ca khi hch ton ph thuc th khng trch na; Phn li nhun cn li sau khi trch cc qu trn c trch lp Qu Khen thng v Qu Phc li ca doanh nghip. Mc trch ti a cho c hai qu cn c vo t sut li nhun trn vn Nh nc, c th nh sau: * 03 thng lng thc hin cho cc trng hp: Doanh nghip c t sut li nhun ni trn nm nay bng hoc cao hn nm trc; hoc doanh nghip u t i mi cng ngh, u t m rng kinh doanh ang trong thi gian c min thu thu nhp doanh nghip theo Lut nh nu c t sut li nhun thp hn nm trc khi u t. * 02 thng lng thc hin, nu t sut li nhun nm nay thp hn nm trc. Li nhun c trch vo Qu Khen thng, Qu Phc li nh trn c phn phi; Trch lp Qu Khen thng tp trung; Trch lp Qu Phc li tp trung; B sung, h tr Qu Khen thng, Qu Phc li i vi cc n v thnh vin hch ton ph thuc v n v s nghip. Sau khi trch Qu Khen thng v Qu Phc li theo mc quy nh trn, s li nhun cn li b sung vo Qu u t pht trin tp trung. b) i vi li nhun kinh doanh khc hch ton ring: Cc n v hch ton ph thuc np thu thu nhp doanh nghip ti a phng v c phn phi theo quy nh phn phi li nhun ca n v thnh vin hch ton ph thuc. 3. Phn phi li nhun cc n v thnh vin trong doanh nghip vin thng 81

Chng 6: Qun tr ti chnh doanh nghip vin thng a) Cc n v thnh vin hch ton c lp: Thc hin theo hng dn ch phn phi li nhun sau thu v qun l cc qu trong cc doanh nghip Nh nc. Ngoi ra, trong vic lp v s dng cc qu n v hch ton c lp c ngha v np v doanh nghip cc qu iu tit chung. Mc trch np ti a cc qu c quy nh nh sau: - 10% Qu u t pht trin c trch trong nm ca n v. - 10% Qu D phng ti chnh c trch trong nm ca n v. - 15% Qu Khoa hc, cng ngh v o to c trch trong nm ca n v. - 10% Qu Phc li c trch trong nm ca n v. - 10% Qu Khen thng c trch trong nm ca n v. b) Cc n v thnh vin hch ton ph thuc: Li nhun ca n v thnh vin hch ton ph thuc bao gm li nhun hot ng kinh doanh v li nhun cc hot ng khc c phn phi nh sau: Np thu Thu nhp doanh nghip theo lut nh. Trong : - Np cho doanh nghip doanh nghip np Ngn sch thu Thu nhp doanh nghip v kinh doanh dch v bu chnh vin thng. Ring phn thu thu nhp doanh nghip b sung (nu c), doanh nghip s thng bo mc np c th i vi n v. - Np ti a phng thu thu nhp doanh nghip i vi hot ng kinh doanh khc hch ton ring (thit k xy lp cng trnh, bn sn phm, hng ho, cung cp cc dch v khc). Phn li nhun thc hin sau khi np thu thu nhp doanh nghip v np v doanh nghip c phn phi nh sau: - B cc khon l ca cc nm trc i vi cc khon l khng c tr vo li nhun trc thu; - Tr cc khon tin pht do vi phm php lut Nh nc thuc trch nhim ca n v nh: vi phm lut thu, lut giao thng, lut mi trng, lut thng mi, quy ch ti chnh... sau khi tr tin bi thng do tp th hoc c nhn gy ra (nu c); - Tr cc khon chi ph thc t chi nhng khng c tnh vo chi ph hp l khi xc nh thu nhp chu thu; - Tr li cho cc i tc gp vn theo hp ng hp tc kinh doanh (nu c); - Phn li nhun cn li sau khi tr i cc khon trn c trch lp cc qu ca n v: + Trch 10% vo Qu D phng ti chnh. Khi s d qu ny bng 25% vn iu l ca n v th khng trch na; + Trch ti thiu 50% vo Qu u t pht trin; + Trch 5% vo Qu D phng tr cp mt vic lm. Khi s d qu ny t 6 thng lng thc hin ca n v th khng trch na; + Phn li nhun cn li n v trch Qu Khen thng v Qu Phc li n v thc hin trch nh sau: ch tm trch vo hai qu s tin tng ng 02 thng lng thc hin (tin lng thc hin ca hot ng kinh doanh dch v bu chnh vin thng v qu tin lng thc hin ca

82

Chng 6: Qun tr ti chnh doanh nghip vin thng kinh doanh khc hch ton ring). Phn cn li, n v s c trch tip vo hai qu sau khi bo co ti chnh c doanh nghip xc nh. c) Cc n v s nghip: Phn phi li nhun t hot ng kinh doanh cc dch v khc ngoi nhim v doanh nghip giao - Np Ngn sch thu thu nhp doanh nghip theo lut nh - B cc khon l ca nm trc i vi cc khon l khng c tr vo li nhun trc thu - Tr cc khon tin pht vi phm php lut thuc trch nhim ca n v nh vi phm lut thu, lut giao thng, lut mi trng, lut thng mi v quy ch hnh chnh sau khi tr tin bi thng ca tp th hoc c nhn gy ra (nu c). - Tr cc khon chi ph thc t chi nhng khng c tnh vo chi ph hp l khi xc nh thu nhp chu thu. Trch lp cc qu - Ngun trch lp + Ngun c b sung t Qu Khen thng, Phc li tp trung ca doanh nghip theo nhim v c giao. + Li nhun thc hin ca n v t hot ng kinh doanh cc dch v khc ngoi nhim v c giao. - Trch lp cc qu + Li nhun t hot ng kinh doanh cc dch v khc ngoi nhim v c giao c trch ti thiu 50% vo Qu u t pht trin, phn cn li c trch vo hai Qu Khen thng v Phc li. Nu s trch vo hai qu ny cao hn cao hn so vi mt bng chung ca doanh nghip th phn chnh lch c b sung vo Qu u t pht trin ca n v, nu thp hn mt bng chung s c doanh nghip xem xt, cp b sung t Qu Khen thng, Phc li tp trung. + i vi nhng n v thc hin nhim v doanh nghip giao, khng c hot ng kinh doanh cc dch v khc th c xem xt cp b sung hai Qu Khen thng, Qu Phc li tu theo mc hon thnh nhim v c giao, nhng khng vt qu mt bng chung.

TM TT NI DUNG CA CHNG
1. Ti sn c nh (TSC) l nhng t liu lao ng tham gia vo nhiu chu k sn xut kinh doanh vn gi nguyn hnh thi vt cht ban u. Trong qu trnh tham gia b hao mn v gi tr ca n chuyn dn sang gi tr sn phm theo mc hao mn v c thu hi li di hnh thc khu hao. Vn c nh l mt b phn ca vn u t ng trc v TSC m c im ca n l lun chuyn dn dn tng phn trong nhiu chu k sn xut v hon thnh mt vng tun hon khi TSC ht thi gian s dng. 2. C th phn loi TSC theo hnh thc biu hin (TSC hu hnh, TSC v hnh); Phn theo mc ch s dng; Phn theo cng dng kinh t ; Phn theo tnh hnh s dng v theo s hu. TSC c th nh gi theo gi tr ban u (nguyn gi) ; nh gi theo gi khi phc (Gi

83

Chng 6: Qun tr ti chnh doanh nghip vin thng nh gi li). Cng c th nh gi theo gi tr cn li ca ti sn c nh. C 2 loi hao mn ca TSC, l hao mn hu hnh v hao mn v hnh. 3. Khu hao TSC l vic chuyn dch phn gi tr hao mn ca TSC trong qu trnh s dng vo gi tr sn phm sn xut ra theo cc phng php tnh ton thch hp. Mc ch ca khu hao TSC l nhm tch lu vn ti sn xut gin n hoc ti sn xut m rng TSC. Hin nay trong vin thng s dng 2 phng php khu hao l khu hao theo ng thng v khu hao nhanh. Mi phng php khu hao c u nhc im v phm vi s dng nht nh. 4. Vn lu ng l s vn tin t ng trc u t mua sm cc ti sn lu ng nhm m bo qu trnh sn xut kinh doanh. Vn lu ng c th l vn bng tin v vn trong thanh ton; c th l vn vt t hng ho v vn v chi ph tr trc. Nu theo vai tr ca vn lu ng i vi qu trnh kinh doanh th bao gm vn lu ng trong khu d tr sn xut; vn lu ng trong khu sn xut v vn lu ng trong khu lu thng. Nu theo quan h s hu v vn c vn ngn sch nh nc cp; vn ngnh b xung t qu u t pht trin v cc khon n. 5. Doanh thu ca doanh nghip vin thng gm doanh thu t hot ng kinh doanh v phc v; doanh thu t cc hot ng khc. Nu phn theo cc n v th bao gm doanh thu cc n v thnh vin hch ton c lp; n v thnh vin hch ton ph thuc v n v s nghip. 6. Chi ph sn xut kinh doanh l biu hin bng tin ca ton b nhng hao ph v lao ng sng (Tin lng, Bo him x hi,...) v lao ng vt ho (Nguyn vt liu, nhin liu, cng c lao ng, khu hao ti sn c nh,...) m doanh nghip vin thng chi ra tin hnh cc hot ng sn xut trong k kinh doanh nht nh. Trong hot ng kinh doanh c nhiu loi chi ph khc nhau, tu theo mc ch v yu cu phn loi. 7. Gi thnh sn phm l biu hin bng tin ca ton b chi ph m doanh nghip vin thng b ra sn xut v tiu th sn phm dch v (tnh cho mt khi lng sn phm, cng vic, lao ng nht nh hon thnh). C nhiu phng php tnh gi thnh nh tnh trc tip; tnh tng cng chi ph; tnh theo h s. gim gi thnh cn tp trung vo cc bin php nh tng nng sut lao ng, s dng c hiu qu chi ph tin lng, gim chi ph c nh trong gi thnh sn phm, gim chi ph nguyn vt liu, nhin liu, nng lng trong gi thnh sn phm. 8. Chnh sch gi, cc quyt nh tnh hnh ti chnh ca doanh nghip vin thng, mc doanh thu, li nhun, v cc kh nng u t pht trin nh ngun vn t c ca mnh. H thng gi, cc ng n c cn c khoa hc l mt trong nhng nhn t quan trng nht quyt nh s thnh cng v pht trin ca cc ngnh kt cu h tng. c gi cc ng n phi c phng php hnh thnh thch hp v tun theo nhng nguyn tc nht nh. 9. Li nhun kinh doanh vin thng l kt qu ti chnh cui cng ca kt qu hot ng sn xut kinh doanh vin thng, l ch tiu cht lng nh gi hiu qu cc hot ng kinh doanh ca doanh nghip vin thng. Li nhun ca doanh nghip vin thng bao gm li nhun n v thnh vin hch ton c lp v li nhun hch ton tp trung. Do c v tr v tm quan trng nn phi phn phi li nhun sao cho gii quyt hi ho mi quan h v li ch gia Nh nc, doanh nghip v cng nhn vin, trc ht cn lm ngha v v hon thnh trch nhim i vi Nh nc theo php lut quy nh nh np thu thu nhp doanh nghip. Dnh phn li nhun thch ng gii quyt cc nhu cu kinh doanh ca mnh, ng thi ch trng m bo li ch ca cc thnh vin trong n v mnh. 84

Chng 6: Qun tr ti chnh doanh nghip vin thng

CU HI V BI TP
1. Anh (ch) hy cho bit th no l TSC? Lm th no nhn bit c TSC? 2. Th no l vn c nh v vn lu ng? 3. Hy trnh by cc hnh thc nh gi TSC? 4. Hy trnh by ni dung, u nhc im ca phng php khu hao theo ng thng v khu hao nhanh? 5. Doanh thu ca doanh nghip vin thng bao gm nhng ni dung g? 6. Hy trnh by khi nim chi ph sn xut kinh doanh v gi thnh sn phm dch v ? gim ch ch v gi thnh sn phm cn c nhng bin php g? 7. hnh thnh gi cc c th bng nhng phng php no? v theo nguyn tc no? 8. Ni dung li nhun kinh doanh ca doanh nghip vin thng? tng li nhun phi lm g? Cch thc phn phi li nhun?

85

Chng 7: Qun tr d n u t trong vin thng

CHNG 7 : QUN TR D N U T TRONG VIN THNG

GII THIU
Mc ch, yu cu: - Trang b nhng kin thc c bn v u t v d n u t. Cch thc lp mt d n u t ; thm nh, u thu v qun l d n u t. - Nm c kin thc vn dng lp mt d n u t ; thm nh, u thu v qun l d n u t. Ni dung chnh: - Mt s vn chung v u t v d n u t. - Cch thc lp mt d n u t (Nghin cu k thut cng ngh; nghin cu ti chnh; nghin cu kinh t x hi v mi trng ca d n u t) - Thm nh mt d n u t - u thu d n u t - Qun l d n u t

NI DUNG
7 .1 MT S VN CHUNG V D N U T VIN THNG 7.1.1 Khi nim u t v d n u t 1. Khi nim u t u t theo ngha rng l s hy sinh cc ngun lc hin ti tin hnh cc hot ng no nhm thu v cho ngi u t cc kt qu nht nh trong tng lai ln hn cc ngun lc b ra t c cc kt qu . Ngun lc c th l tin, l ti nguyn thin nhin, l sc lao ng v tr tu. Cc kt qu t c c th l s tng thm cc ti sn ti chnh, ti sn vt cht, ti sn tr tu v ngun lc . u t theo ngha hp ch bao gm nhng hot ng s dng cc ngun lc hin ti nhm m li cho nn kinh t - x hi nhng kt qu trong tng lai ln hn cc ngun lc s dng t c cc kt qu . T y c khi nim v u t nh sau: u t l hot ng s dng cc ngun lc ti chnh, ngun lc vt cht, ngun lc lao ng v tr tu sn xut kinh doanh trong mt thi gian tng i di nhm thu v li nhun v li ch kinh t x hi. Hot ng u t c nhng c im chnh sau y: - Trc ht phi c vn. Vn c th bng tin, bng cc loi ti sn khc nh my mc thit b, nh xng, cng trnh xy dng khc, gi tr quyn s hu cng nghip, b quyt k 86

Chng 7: Qun tr d n u t trong vin thng thut, quy trnh cng ngh, dch v k thut, gi tr quyn s dng t, mt nc, mt bin, cc ngun ti nguyn khc. Vn c th l ngun vn Nh nc, vn t nhn, vn gp, vn c phn, vn vay di hn, trung hn, ngn hn. - Mt c im khc ca u t l thi gian tng i di, thng t 2 nm tr ln, c th n 50 nm, nhng ti a cng khng qu 70 nm. Nhng hot ng ngn hn trong vng mt nm ti chnh khng c gi l u t. Thi hn u t c ghi r trong quyt nh u t hoc Giy php u t v cn c coi l i sng ca d n. - Li ch do u t mang li c biu hin trn hai mt: li ch ti chnh (biu hin qua li nhun) v li ch kinh t x hi (biu hin qua ch tiu kinh t x hi). Li ch kinh t x hi thng c gi tt l li ch kinh t. Li ch ti chnh nh hng trc tip n quyn li ca ch u t, cn gi li ch kinh t nh hng n quyn li ca x hi, ca cng ng. 2. Cc giai on u t: Qu trnh u t c phn thnh 3 giai on ln nh sau: a. Giai on chun b u t: Trong giai on ny cn gii quyt cc cng vic nh nghin cu s cn thit phi u t v quy m u t. Tin hnh tip xc, thm d th trng trong nc, ngoi nc xc nh ngun tiu th, kh nng cnh tranh ca sn phm, tm ngun cung ng vt t, thit b, vt t cho sn xut; xem xt kh nng v ngun vn u t v la chn hnh thc u t . Tin hnh iu tra, kho st v la chn a im xy dng ; Lp d n u t. Gi h s d n v vn bn trnh n ngi c thm quyn quyt nh u t, t chc cho vay vn u t v c quan thm nh d n u t. Giai on ny kt thc khi nhn c vn bn Quyt nh u t nu y l u t ca Nh nc hoc vn bn Giy php u t nu y l ca cc thnh phn kinh t khc. b. Giai on thc hin u t: Giai on ny gm cc cng vic nh xin giao t hoc thu t (i vi d n c s dng t ) ; Xin giy php xy dng nu yu cu phi c giy php xy dng v giy php khai thc ti nguyn (nu c khai thc ti nguyn); Thc hin n b gii phng mt bng , thc hin k hoch ti nh c v phc hi (i vi d n c yu cu ti nh c v phc hi), chun b mt bng xy dng. Mua sm thit b, cng ngh; Thc hin vic kho st, thit k xy dng; Thm nh, ph duyt thit k v tng d ton, d ton cng trnh; Tin hnh thi cng xy lp ; Kim tra v thc hin cc hp ng; Qun l k thut, cht lng thit b v cht lng xy dng; Vn hnh th, nghim thu quyt ton vn u t, bn giao v thc hin bo hnh sn phm . c. Giai on kt thc xy dng a d n vo khai thc s dng: Giai on ny gm cc cng vic nh nghim thu, bn giao cng trnh; Thc hin vic kt thc xy dng cng trnh; Vn hnh cng trnh v hng dn s dng cng trnh; Bo hnh cng trnh; Quyt ton vn u t; Ph duyt quyt ton . 3. Khi nim d n u t C th xem xt d n u t t nhiu gc khc nhau : V mt hnh thc n l mt tp hp h s ti liu trnh by mt cch chi tit v c h thng cc hot ng v chi ph theo mt k hoch t c nhng kt qu v thc hin c nhng mc tiu nht nh trong tng lai . Trn gc qun l, d n u t l mt cng c qun l s dng vn, vt t, lao ng to ra cc kt qu ti chnh, kinh t - x hi trong mt thi gian di . 87

Chng 7: Qun tr d n u t trong vin thng Trn gc k hoch, d n u t l mt cng c th hin k hoch chi tit ca mt cng cuc u t sn xut kinh doanh, pht trin kinh t - x hi, lm tin cho cho cc quyt nh u t v ti tr . V mt ni dung, d n u t l mt tp hp cc hot ng c lin quan vi nhau c k hoch ho nhm t cc mc tiu nh bng vic to ra cc kt qu c th trong mt thi gian nht nh, thng qua vic s dng cc ngun lc xc nh . 4. Yu cu ca d n u t m bo tnh kh thi, d n u t phi p ng cc yu cu c bn sau: - Tnh khoa hc: Th hin ngi son tho d n u t phi c mt qu trnh nghin cu t m k cng, tnh ton thn trng, chnh xc tng ni dung ca d n c bit l ni dung v ti chnh, ni dung v cng ngh k thut. Tnh khoa hc cn th hin trong qu trnh son tho d n u t cn c s t vn ca cc c quan chuyn mn - Tnh thc tin: cc ni dung ca d n u t phi c nghin cu, xc nh trn c s xem xt, phn tch, nh gi ng mc cc iu kin v hon cnh c th lin quan trc tip v gin tip n hot ng u t. - Tnh php l: D n u t cn c c s php l vng chc tc l ph hp vi chnh sch v lut php ca Nh nc. Mun vy phi nghin cu k ch trng, chnh sch ca Nh nc, cc vn bn php quy lin quan n hot ng u t. - Tnh ng nht: Cc d n u t phi tun th cc quy nh chung ca cc c quan chc nng v hot ng u t, k c cc quy nh v th tc u t. Vi cc d n u t quc t cn phi tun th quy nh chung mang tnh quc t. 5. Phn loi d n u t a. Theo thm quyn quyt nh hoc cp giy php u t * i vi d n u t trong nc: tin hnh qun l v phn cp qun l, tu theo tnh cht ca d n v quy m u t, cc d n u t trong nc c phn theo 3 nhm A, B v C . C hai tiu thc c dng phn nhm l d n thuc ngnh kinh t no?; D n c tng mc u t ln hay nh ? Trong cc nhm th nhm A l quan trng nht, phc tp nht, cn nhm C l t quan trng, t phc tp hn c. Tng mc vn nu trn bao gm c tin chuyn quyn s dng t, mt nc, mt bin, thm lc a, vng tri (nu c). * i vi cc d n u t nc ngoi: gm 3 loi d n u t nhm A, B v loi c phn cp cho a phng. b. Phn theo trnh t lp v trnh duyt d n: Theo trnh t (hoc theo bc) lp v trnh duyt, cc d n u t c phn ra hai loi: Nghin cu tin kh thi: H s trnh duyt ca bc ny gi l Bo co nghin cu tin kh thi. Nghin cu kh thi: H s trnh duyt ca bc ny gi l bo co nghin cu kh thi. c. Theo ngun vn: D n u t bng vn trong nc (vn cp pht, tn dng, cc hnh thc huy ng khc) v d n u t bng ngun vn nc ngoi (ngun vin tr nc ngoi ODA v ngun u t trc tip nc ngoi FDI). 7.1.2. Cc bc nghin cu v hnh thnh mt d n u t 1. Nghin cu pht hin cc c hi u t 88

Chng 7: Qun tr d n u t trong vin thng a. Mc ch nghin cu pht hin cc c hi u t: l xc nh mt cch nhanh chng, nhng t tn km v cc c hi u t. Ni dung ca vic nghin cu l xem xt cc nhu cu v kh nng cho vic tin hnh cc cng cuc u t, cc kt qu v hiu qu s t c nu thc hin u t. b. Cn c pht hin v nh gi cc c hi u t : - Chin lc pht trin kinh t - x hi ca t nc hoc chin lc pht trin sn xut kinh doanh dch v ca ngnh, ca c s. - Nhu cu trong nc v trn th gii v nhng hot ng dch v c th. - Tnh hnh cung cp nhng mt hng hoc hot ng dch v trong nc v trn th gii cn ch trng d n chim lnh trong mt thi gian di. - Tim nng sn c cn v c th khai thc v vn, ti nguyn thin nhin, sc lao ng thc hin d n ca t nc, ca a phng, ca ngnh hoc ca cc c s. - Nhng kt qu v hiu qu s t c nu thc hin u t. 2 . Nghin cu tin kh thi: Ni dung nghin cu tin kh thi bao gm cc vn sau y: + Nghin cu v s cn thit phi u t , cc iu kin thun li v kh khn . + D kin quy m u t , hnh thc u t . + Chn khu vc a im xy dng v d kin din tch s dng trn c s gim ti mc ti a vic s dng t v nhng nh hng v mi trng , x hi v ti nh c . + Phn tch, la chn s b v cng ngh, k thut v cc iu kin cung cp vt t thit b, nguyn liu, nng lng , dch v , h tng . + Phn tch , la chn s b cc phng n xy dng . + Xc nh s b tng mc u t , phng n huy ng cc ngun vn , kh nng hon vn v tr n , thu li . + Tnh ton s b hiu qu u t v mt kinh t x hi ca d n + Xc nh tnh c lp khi vn hnh , khai thc ca cc d n thnh phn hoc tiu d n . c im nghin cu cc vn trn giai on ny l cha chi tit, xem xt trng thi tnh, mc trung bnh mi u vo, u ra, mi kha cnh k thut, ti chnh kinh t ca c hi u t v ton b qu trnh thc hin u t vn hnh kt qu u t. Do chnh xc cha cao. Sn phm cui cng ca nghin cu tin kh thi l Bo co nghin cu tin kh thi. Ni dung ca bo co tin kh thi bao gm cc vn sau: - Gii thiu chung v c hi u t theo cc ni dung nghin cu tin kh thi trn. - Chng minh c hi u t c nhiu trin vng n mc th quyt nh cho u t. Cc thng tin a ra chng minh phi sc thuyt phc cc nh u t. - Nhng kha cnh gy kh khn cho vic thc hin u t v vn hnh cc kt qu ca u t sau ny i hi phi t chc cc nghin cu chc nng hoc nghin cu h tr. 3. Nghin cu kh thi a. Bn cht v mc ch ca nghin cu kh thi: Xt v mt hnh thc, ti liu nghin cu kh thi l mt tp hp h s trnh by mt cch chi tit v c h thng tnh vng chc, hin thc ca mt hot ng sn xut kinh doanh, pht trin kinh t - x hi theo cc kha cnh th trng, k thut, ti chnh, t chc qun l v kinh t x hi. 89

Chng 7: Qun tr d n u t trong vin thng b. Ni dung ch yu ca nghin cu kh thi: bao gm cc kha cnh kinh t vi m v v m, qun l v k thut. Cc kha cnh ny cc d n thuc cc ngnh khc nhau u c nt c th ring. Do vic chn lnh vc m t k thut son tho v phn tch d n s ra mt m hnh tng i hon chnh. M hnh ny c th c s dng tham kho khi son tho cc d n thuc cc ngnh khc. Ni dung ch yu c th ca mt d n u t bao gm cc vn sau y: * Xem xt tnh hnh kinh t tng qut lin quan n d n u t: C th coi tnh hnh kinh t tng qut l nn tng ca d n u t. N th hin khung cnh u t c nh hng trc tip n qu trnh pht trin v hiu qu kinh t ti chnh ca d n u t. Tnh hnh kinh t tng qut c cp trong d n bao gm cc vn sau: + iu kin v a l t nhin c lin quan n vic la chn, thc hin v pht huy hiu qu ca d n sau ny. + iu kin v dn s v lao ng c lin quan n nhu cu v khuynh hng tiu th sn phm, n ngun lao ng cung cp cho d n. + Tnh hnh chnh tr, chnh sch v lut l c nh hng n s quan tm ca nh u t. + Tnh hnh pht trin kinh t x hi ca t nc, ca a phng, tnh hnh pht trin sn xut kinh doanh ca ngnh, ca c s (tc gia tng GDP, t l u t so vi GDP, quan h gia tch lu v tiu dng, GDP/u ngi, t sut li nhun sn xut kinh doanh...) c nh hng n qu trnh thc hin v s pht huy hiu qu ca s d n. + Tnh hnh ngoi hi (cn cn thanh ton ngoi hi, d tr ngoi t, n nn v tnh hnh thanh ton n...) c bit i vi cc d n phi nhp khu nguyn vt liu, thit b. + H thng kinh t v cc chnh sch bao gm: - C cu t chc h thng kinh t theo ngnh, theo quan h s hu, theo vng lnh th nh gi trnh v li th so snh ca d n u t. - Cc chnh sch pht trin, ci cch kinh t, chuyn dch c cu nhm nh gi trnh nhn thc, i mi t duy v mi trng thun cho u t n u. + Thc trng k hoch ho nn kinh t quc dn theo thi hn, theo mc chi tit, theo cc mc tiu, cc u tin, cc cng c tc ng t thy c kh khn, thun li, mc u tin m d n s c hng ng, nhng hn ch m d n phi tun theo. + Tnh hnh ngoi thng v cc nh ch c lin quan nh tnh hnh xut nhp khu, thu xut nhp khu, chnh sch t gi hi oi, cc lut l u t cho ngi nc ngoi, cn cn thng mi, cn cn thanh ton quc t... Nhng vn ny c bit quan trng i vi cc d n sn xut hng xut khu, nhp khu nguyn vt liu, my mc. * Nghin cu v th trng: Th trng l nhn t quyt nh vic la chn mc tiu v quy m ca d n. Ngay c trong trng hp d n k c cc hp ng bao tiu cng phi nghin cu th trng ni ngi bao tiu s bn sn phm v uy tn ca ngi bao tiu trn th trng. Mc ch nghin cu th trng y nhm xc nh th trng cung cu sn phm hoc dch v ca d n hin ti, tim nng pht trin ca th trng ny trong tng lai, cc yu t kinh t v phi kinh t tc ng n nhu cu ca sn phm hoc dch v. Cc bin php khuyn th v tip th cn thit c th gip cho vic tiu th sn phm ca d n (bao gm c chnh sch gi

90

Chng 7: Qun tr d n u t trong vin thng c, t chc, h thng phn phi, bao b, trang tr, qung co...). Kh nng cnh tranh ca sn phm so vi sn phm cng loi c sn v cc sn phm c th ra i sau ny. 7.1.3 Trnh t nghin cu v lp d n u t kh thi - i vi d n nhm A: Tin hnh 2 bc l nghin cu tin kh thi v nghin cu kh thi, nu c Chnh ph cho php th ch lp nghin cu kh thi. - i vi d n nhm B xt thy cn thit tin hnh 2 bc: Tin kh thi v kh thi do ngi c quyn quyt nh u t quyt nh. - i vi cc d n cn li ch lp d n kh thi. c mt d n u t tt, cng vi cc phng php phn tch, tnh ton c c s khoa hc, vic lp d n cn c tin hnh theo mt trnh t hp l. Thng thng vic lp mt d n u t kh thi c tin hnh theo mt trnh t vi cc bc cng vic ch yu sau: 1. Xc nh mc ch, yu cu ca vic lp d n u t : Mc ch chung ca vic lp d n l xy dng c d n nhng ni dung c c s khoa hc, c s thc tin v c tnh kh thi cao cc c quan qun l nh nc chc nng xem xt v ph duyt, cc nh ch ti chnh chp thun ti tr vn. Yu cu chung ca vic lp d n l phi xem xt, nghin cu mt cch ton din vi cc phng n nghin cu, tnh ton c c s v ph hp nhm m bo nhng yu cu t ra i vi mt d n u t, tc bo m tnh khoa hc, tnh thc tin, tnh php l, tnh thng nht v tnh phng nh c cn c. 2. Lp nhm son tho d n u t : Nhm son tho d n thng gm ch nhim d n v cc thnh vin. S lng cc thnh vin ca nhm ph thuc vo ni dung v quy m ca d n. Ch nhim d n l ngi t chc v iu hnh cng tc lp d n. Nhim v chnh ca ch nhim d n l lp k hoch, lch trnh son tho d n (bao gm c vic xc nh v phn b kinh ph son tho) ; Phn cng cng vic cho cc thnh vin trong nhm ; Gim st v iu phi hot ng ca cc thnh vin trong nhm ; Tp hp cc chuyn gia thuc cc lnh vc khc nhau gii quyt cc ni dung c th ca d n v tng hp kt qu nghin cu ca nhm son tho. hon thnh nhng nhim v trn, ch nhim d n phi l ngi c trnh chuyn mn v c nng lc t chc nht nh. Ch nhim d n cn c n nh trong qu trnh son tho v c th c trong qu trnh thc hin d n. Cc thnh vin ca nhm son tho d n cn phi l nhng ngi c trnh chuyn mn cn thit ph hp vi ni dung v yu cu c th ca cng vic son tho d n m h c phn cng. 3. Cc bc tin hnh nghin cu lp d n u t a. Nhn dng d n u t : c thc hin vi cc ni dung c th l: - Xc nh d n thuc loi no; D n pht trin ngnh, vng hay d n sn xut kinh doanh ca doanh nghip ; d n u t mi hay ci to, m rng ... - Xc nh mc ch ca d n - Xc nh s cn thit phi c d n - V tr u tin ca d n b. Lp k hoch son tho d n u t: Ch nhim d n ch tr vic lp k hoch son tho d n. K hoch son tho d n thng bao gm cc ni dung sau: - Xc nh cc bc cng vic ca qu trnh son tho d n 91

Chng 7: Qun tr d n u t trong vin thng - D tnh phn cng cng vic cho cc thnh vin ca nhm son tho. - D tnh cc chuyn gia (ngoi nhm son tho) cn huy ng tham gia gii quyt nhng vn thuc ni dung d n. - Xc nh cc iu kin vt cht v phng tin thc hin cng vic son tho d n. - D tr kinh ph thc hin qu trnh son tho d n Kinh ph cho cng tc son tho d n thng thng bao gm: + Chi ph cho vic thu thp hay mua cc thng tin, t liu cn thit. + Chi ph cho kho st, iu tra thc a + Chi ph hnh chnh, vn phng. + Chi ph th lao cho nhng ngi son tho d n Mc kinh ph cho mi d n c th ty thuc quy m d n. Loi d n v c im ca vic son tho d n, nht l iu kin v thng tin, t liu v yu cu kho st, iu tra thc a xy dng d n. - Lp lch trnh son tho d n c. Lp cng s b ca d n u t: cng s b ca d n thng bao gm: gii thiu s lc v d n v nhng ni dung c bn ca d n kh thi theo cc phn: s cn thit phi u t ; nghin cu th trng sn phm, dch v ca d n; nghin cu cng ngh v k thut ; nghin cu kinh t - x hi ; nghin cu v t chc, qun l d n. d. Lp cng chi tit ca d n u t: c tin hnh sau khi cng s b c thng qua. cng chi tit, cc ni dung ca cng s b cng c chi tit ha v c th ha cng tt. Cn t chc tho lun xy dng cng chi tit nhm son tho mi thnh vin ng gp xy dng cng, nm vng cc cng vic v s lin h gia cc cng vic, c bit l nm vng phn vic c giao, to iu kin h hon thnh tt cng vic ca mnh trong cng tc son tho d n ... e. Phn cng cng vic cho cc thnh vin ca nhm son tho: Trn c s cng chi tit c chp nhn, ch nhim d n phn cng cc cng vic cho cc thnh vin ca nhm son tho ph hp vi chuyn mn ca h. g. Tin hnh son tho d n u t: Cc bc tin hnh son tho d n bao gm: - Thu nhp cc thng tin, t liu cn thit cho d n. Vic thu thp thng tin, t liu cc thnh vin nhm son tho thc hin theo phn vic c phn cng. Cc ngun thu thp chnh t cc c quan qun l nh nc, cc c quan nghin cu, cc t chc kinh t c lin quan, t sch bo, tp ch ... Trong cc thng tin, t liu cn thit c th c mt s thng tin, t liu phi mua qua cc ngun lin quan. - iu tra, kho st thc t thu thp cc d liu thc t cn thit phc v vic nghin cu, gii quyt vn thuc cc phn ni dung ca d n. - Phn tch, x l cc thng tin, t liu thu thp theo cc phn cng vic phn cng trong nhm son tho tng ng vi cc ni dung ca d n. - Tng hp cc kt qu nghin cu. Cc kt qu nghin cu tng phn vic s c tng thnh vin nhm nh tng hp, sau s c tng hp chung thnh ni dung ca d n. Thng thng ni dung ca d n, trc 92

Chng 7: Qun tr d n u t trong vin thng khi c m t bng vn bn v trnh by vi ch u t hoc c quan ch qun, c trnh by v phn bin trong ni b nhm son tho di s ch tr ca ch nhim d n. h. M t d n v trnh by vi ch u t hoc c quan ch qun : Ni dung ca d n, sau khi t chc phn bin v tho lun trong nhm son tho s c m t dng vn bn h s v c trnh by vi ch u t hoc c quan ch qun ch u t hoc c quan ch qun cho kin b sung v hon chnh ni dung d n. i. Hon tt vn bn d n u t : Sau khi c kin ca ch u t hoc c quan ch qun, nhm son tho tip tc b sung v hon chnh ni dung ca d n cng nh hnh thc trnh by. Sau bn d n s c in n. 7.1.4 Phng php trnh by mt d n u t kh thi 1. Li m u: Li m u cn a ra c mt cch khi qut nhng l do dn ti vic hnh thnh d n. Li m u phi thu ht s quan tm ca ngi c v hng u t ca d n, ng thi cung cp mt s thng tin c bn v a v php l ca ch u t v u t cho ngi c. Li m u nn vit ngn gn, r rng. Thng thng li m u ca mt bn d n ch 1 - 2 trang. 2. S cn thit phi u t: Trnh by nhng cn c c th khng nh v s cn thit phi u t. Cn ch m bo tnh xc thc ca cc lun c v tnh thuyt phc trong lun chng. Cc ni dung phn ny cn vit ngn gn v thng c trnh by trong 1 - 2 trang. Trong cc trng hp quy m d n nh hoc s cn thit ca u t l hin nhin th phn lun gii s cn thit phi u t thng c kt hp trnh by trong li m u ca bn d n. 3. Phn tm tt d n u t: y l phn quan trng ca d n, l phn c lu v c n nhiu nht. Mc ch ca phn ny l cung cp cho ngi c ton b ni dung ca d n nhng khng i su vo chi tit ca bt c mt khon mc ni dung no. y mi khon mc ni dung ca d n c trnh by bng kt lun mang tnh thng tin nh lng ngn gn, chnh xc. Thng thng phn tm tt d n cp cc thng tin c bn nh tn ca d n; Ch d n; Tn ch u t hoc n v c u quyn, a ch, s in thoi, s FAX ; n v lp d n ; c im u t ; Mc tiu, nhim v ch yu ca u t i vi cc d n quy m trung bnh thng thng phn tm tt d n c trnh by khng qu 2 trang. Nhng d n quy m ln phn tm tt cng khng qu 3 trang. 4. Phn thuyt minh chnh ca d n u t: Phn ny trnh by chi tit ni dung v kt qu nghin cu bc nghin cu kh thi d n trn cc mt: nghin cu th trng sn phm (hay dch v) ca d n ; nghin cu cng ngh ca d n ; phn tch ti chnh ca d n ; phn tch kinh t - x hi ca d n ; t chc qun l qu trnh u t. Trnh by phn ny cn ch m bo tnh lgc, cht ch v r rng, nht l khi tm tt, kt lun v th trng. Ngi thm nh d n c cng nhn kt qu nghin cu th trng hay khng l ty thuc vo s nh gi ca h i vi cc chng c c a ra v phng php lp lun, trnh by phn ny. 7.2. LP D N U T VIN THNG 7.2.1 Nghin cu k thut cng ngh 1. V tr ca nghin cu k thut - cng ngh : Nghin cu k thut cng ngh l tin cho vic tin hnh nghin cu v kinh t, ti chnh, cc d n u t khng c s liu ca nghin cu k thut - cng ngh th khng th tin hnh nghin cu kinh t ti chnh tuy rng cc thng 93

Chng 7: Qun tr d n u t trong vin thng s kinh t c nh hng n cc quyt nh v mt k thut. Cc d n khng c kh thi v mt k thut phi c bc b trnh nhng tn tht trong qu trnh thc hin u t v vn hnh kt qu u t sau ny. Nghin cu k thut cng ngh l cng vic phc tp i hi phi c chuyn gia k thut chuyn su v tng kha cnh k thut cng ngh ca d n. Chi ph nghin cu mt k thut ca d n thng thng chim ti trn di 80% chi ph nghin cu kh thi, v t 1 - 5% tng chi ph u t ca d n. 2. Ni dung nghin cu k thut cng ngh a. M t sn phm ca d n c im ca sn phm chnh, sn phm ph, cht thi. Cc tiu chun cht lng cn phi t c lm c s cho vic nghin cu cc vn k thut khc. Cc hnh thc bao b, ng gi, cc cng dng v cch s dng ca sn phm. Cc phng php v phng tin kim tra cht lng sn phm . Xc nh cc yu cu v cht lng ca sn phm phi t, d kin b phn kim tra cht lng sau khi xc nh phng php kim tra, d kin cc thit b v dng c cn cho vic kim tra cht lng, d kin chi ph cho cng tc kim tra. b. Xc nh cng sut ca d n Xc nh cng sut bnh thng c th ca d n. Cng sut bnh thng c th ca d n l s sn xut trong mt n v thi gian: gi, ngy, thng, nm p ng nhu cu ca th trng m d n d kin s chim lnh. Xc nh cng sut ti a danh ngha. Cng sut ti a danh ngha biu hin bng s sn phm cn sn xut trong mt n v thi gian va p ng nhu cu tiu th ca th trng m d n s chim lnh, va b vo nhng hao ht tn tht trong qu trnh sn xut, lu kho, vn chuyn v bc d. Cng sut sn xut ca d n l s sn phm m d n cn sn xut trong mt n v thi gian nh nht (gi hoc ca) p ng nhu cu ca th trng m d n c th v cn chim lnh c tnh n thi gian v ch lm vic ca lao ng, ca my mc thit b trong nm. c. Cng ngh v phng php sn xut: la chn cng ngh v phng php sn xut thch hp cn xem xt cc vn sau y: - Cng ngh v phng php sn xut ang c p dng trn th gii - Kh nng v vn v lao ng. - Kh nng vn hnh v qun l cng ngh c hiu qu. - Nguyn liu s dng i hi loi cng ngh no? - iu kin v kt cu h tng hin c, kh nng b sung, c thch hp vi cng ngh d kin chn hay khng? - iu kin pht trin kinh t - x hi ca a phng, phong tc tp qun ca dn c ni s dng cng ngh. - Cc yu t ri ro c th xy ra trong qu trnh s dng cng ngh. - Xem xt ton din cc kha cnh kinh t k thut ca cng ngh. d. Chn my mc thit b : Tu thuc cng ngh v phng php sn xut m la chn my mc thit b thch hp. ng thi, cn cn c vo trnh tin b k thut, cht lng v gi c 94

Chng 7: Qun tr d n u t trong vin thng ph hp vi kh nng vn hnh v vn u t, vi iu kin bo dng, sa cha, cng sut, tnh nng, iu kin vn hnh, nng lng s dng, iu kin kh hu... Sau khi chn c loi my mc thit b cho d n phi lp bng lit k m t y theo cc cn c la chn trnh by. Trong bng lit k phi sp xp cc thit b my mc thnh cc nhm sau y: my mc thit b chnh trc tip sn xut; thit b ph tr; thit b vn chuyn, bc xp, bng truyn; thit b v dng c in; my mc v thit b o lng, kim tra cht lng dng c, phng th nghim; thit b v dng c bo dng, sa cha, ph tng, thay th; thit b an ton, bo h lao ng, phng chy, x l cht thi; cc loi xe a n cng nhn, xe con, xe ti; cc my mc, thit b khc. Cng sut ca my mc thit b: Cn phn bit cc loi cng sut: Cng sut thit k l kh nng sn xut sn phm trong 1 gi ca thit b. Cng sut l thuyt l cng xut ti a trn l thuyt m thit b c th thc hin c vi gi thit l my mc hot ng lin tc khng b gin on v bt c l do no nh mt in, my h hng ... trong thi gian quy nh (bao nhiu ca trong mt ngy, bao nhiu ngy trong mt nm). Cng sut thc t : lun nh hn cng sut l thuyt, l cng sut thc t t c. Trong iu kin hot ng tt nht trong cng sut thc t cng ch t c 90% cng sut l thuyt. S khc bit ny do nhiu nguyn nhn ny sinh trong qu trnh hot ng Cng sut kinh t ti thiu: biu hin bi mc sn phm cn thit phi c sn xut trong mt n v thi gian em li li ch cao nht. C nhiu loi thit b nu cng sut qu nh l khng kinh t v chi ph sn xut bnh qun cho mt n v sn phm rt cao. e. Nguyn vt liu u vo : Nguyn vt liu u vo gm tt c cc nguyn vt liu chnh v ph l chnh v ph, vt liu bao b ng gi. y l mt kha cnh k thut quan trng ca d n, cn xem xt k theo cc vn sau: Trc ht phi xem xt nguyn vt liu s s dng cho d n thuc loi no. Ngun kh nng cung cp nguyn vt liu c nh hng n s sng cn v quy m ca d n sau khi xc nh c quy trnh cng ngh, my mc thit b. Ngun cung cp nguyn vt liu c bn phi m bo s dng cho d n hot ng ht i. Nu khng , th c th chn a im khc hoc gim quy m ca d n. Khi nguyn liu chnh d kin s dng cho d n cng c th c s dng cc d n khc th phi cn nhc tnh kinh t nu xy ra trng hp th hai. Khi nguyn liu chnh phi nhp t nc ngoi tng phn hoc ton b, cn xem xt y cc nh hng ca vic nhp ny: kh nng ngoi t, s rng buc bi thit b, mua sm. d. C s h tng - Nng lng : c nhiu loi c th s dng nh in, cc ngun t du ho, cc ngun t thc vt, t mt tri, gi, thu triu, nguyn t nng, biogaz.. Phi xem xt nhu cu s dng, ngun cung cp, c tnh, cht lng, tnh kinh t khi s dng, chnh sch ca Nh nc i vi loi nng lng phi nhp, vn nhim mi trng... ca mi loi c s dng c tnh chi ph. - Nc : Cn xem xt nhu cu s dng theo tng mc ch, ngun cung cp ; thot nc: cng rnh, h thng x l nc thi trc khi thi ra cc cng trnh cng cng hay sng ngi trnh gy nhim. Chi ph bao gm: Chi ph u t xy dng h thng cung cp nc v cc thit 95

Chng 7: Qun tr d n u t trong vin thng b km theo. Chi ph s dng cn c vo lng nc tiu th v gi nc hoc chi ph tnh cho mt n v khi lng nc s dng . - Cc c s h tng khc: H thng giao thng cung cp u vo v tiu th u ra, h thng x l cc cht thi, h thng an ton lao ng, h thng phng chy cha chy.. u cn c xem xt tu thuc vo loi d n. Nhng g c sn, nhng g phi xy dng cc cng trnh mi. Chi ph u t v chi ph vn hnh ca tng h thng. h. Lao ng v tr gip k thut ca nc ngoi. Lao ng: Nhu cu v lao ng; ngun lao ng v chi ph lao ng. Tr gip ca chuyn gia nc ngoi: - Nghin cu son tho cc d n kh thi c quy m ln, k thut phc tp. - Thit k, thi cng v lp t cc thit b m trong nc khng th m nhim c. - Hun luyn cng nhn k thut ca nh my. - Chy th v hng dn vn hnh my mc cho ti khi t c cng sut nh. - Bo hnh thit b theo hp ng mua bn cng ngh trong thi gian quy nh. Chi ph cho chuyn gia c th c tnh vo gi mua cng ngh v phi c ghi trong hp ng mua bn cng ngh. Nu cha tnh trong gi mua cng ngh th ngi thu phi tr. Chi ph tr cho chuyn gia nc ngoi gm chi ph bng ngoi t (tin lng, tin my bay...) v tin Vit Nam (n , i li trong nc Vit Nam c lin quan n cng vic) trong mt thi gian no . Chi ph tr cho chuyn gia nc ngoi rt cao nn phi c xem xt k lng. i. a im thc hin d n : Xem xt la chn a im thc hin d n, thc cht l xem xt cc kha cnh v a l, t nhin, kinh t, x hi, k thut... c lin quan n s hot ng v hiu qu hot ng sau ny ca d n nh: - Cc chnh sch kinh t x hi ti khu vc hot ng ca d n, c bit l cc chnh sch khuyn khch u t v cc chnh sch ti chnh c lin quan. Cc ch trng chnh v phn b cc ngnh, cc c s sn xut trnh nhim mi trng, pht trin kinh t cc vng dn tc... - nh hng ca a im n s thun tin v chi ph trong cung cp nguyn vt liu v tiu th sn phm. - C s h tng thch hp n mc no? C cn phi u t thm khng? Mc u t c chp nhn c khng? - Mi trng kinh t x hi: mi trng kinh t x hi bao gm nhiu vn c lin quan n s hot ng ca d n nh lao ng c th tuyn lao ng ni chung v lao ng c chuyn mn hoc o to chuyn mn t dn c ca a phng l tt nht. iu ny s lm gim chi ph v to iu kin thun li cho s hot ng ca d n sau ny. - V trnh pht trin kinh t - x hi ca a phng, lut l, phong tc tp qun v vn an ninh. B my t chc qun l hnh chnh, kinh t - x hi ca a phng s nh hng rt nhiu n thun li hoc tr ngi cho s hot ng ca d n nh cc iu kin v a hnh, kh hu s nh hng n tui th v s hot ng lin tc ca cng trnh. Kh nng x l cht thi chng nhim mi trng v tnh hnh nhim mi trng hin c. C hai vn ny u c xem xt n khi la chn a im cho d n. 96

Chng 7: Qun tr d n u t trong vin thng k. K thut xy dng cng trnh ca d n - Cng trnh xy dng ca d n bao gm cc hng mc xy dng nhm to iu kin v m bo cho dy chuyn thit b sn xut, cng nhn hot ng c thun li v an ton. Nh vy, cc hng mc cng trnh c th bao gm: Cc phn xng sn xut chnh, ph. H thng in. H thng nc. H thng giao thng, bn , bc d hng. H thng thp sng, iu ho khng kh. H thng thang my, bng truyn. Vn phng, phng hc. Nh n, khu gii tr, nh v sinh. H thng x l cht thi v bo v mi trng. H thng thng tin lin lc. Tng ro... - T chc xy dng : sau khi xem xt cc hng mc cng trnh ca d n phi lp h s b tr mt bng ca ton b nh my, s thit k ca tng hng mc cng trnh, s b tr my mc thit b, bn v thi cng, tin thi cng... Cc s ny cho thy r, th t xy lp cc yu t cu trc, kch thc ca cc hng mc cng trnh c th c tin hnh theo phng thc t lm hoc bao thu, u thu, tu tnh cht phc tp v mt k thut v quy m ca cng trnh. l. X l cht thi nhim mi trng: Cc cht thi c kh nng gy nhim mi trng c th chia thnh 3 loi: - Cc cht thi th kh nh : khi, hi, kh c... - Cc cht thi th lng hoc rn nh : cn b, ho cht... - Cc cht thi th vt l nh : ting n, hi nng, s rung ng... Mi loi cht thi i hi phng php v phng tin x l khc nhau. la chn phng php v phng tin x l cht thi phi xut pht t iu kin c th v lut bo v mi trng ti a phng, a im v quy m hot ng ca nh my, loi cht thi, chi ph x l . m. Lch trnh thc hin d n - Thi gian cn phi hon thnh tng hng mc cng trnh v c cng trnh. - Nhng hng mc no phi hon thnh trc, nhng hng mc no c th lm sau, nhng hng mc, cng vic no c th lm song song. - Ngy khi s hot ng sn xut. 7.2.2 Nghin cu ti chnh d n u t 1. Mc ch nghin cu ti chnh ca d n u t : - Nhm khng nh tim lc ti chnh cho vic thc hin d n - Nghin cu nhng kt qu hch ton kinh t ca d n. 97

Chng 7: Qun tr d n u t trong vin thng 2. Tc dng ca nghin cu ti chnh d n u t - Thng qua nghin cu xc nh quy m u t, c cu cc loi vn, ngun ti tr cho d n, tnh ton thu chi l li, nhng li ch thit thc mang li cho nh u t v cho c cng ng. - nh gi c hiu qu v mt ti chnh ca vic u t nhm quyt nh c nn u t hay khng? Nh nc cng cn c vo y xem xt li ch ti chnh c hp l hay khng? D n c t c cc li ch ti chnh hay khng v d n c an ton v mt ti chnh hay khng? - Nghin cu ti chnh l c s tin hnh phn tch kinh t - x hi. 3. Ni dung nghin cu ti chnh d n u t Xc nh tng mc vn u t : Xc nh vn u t cn thc hin tng nm v ton b d n trn c s k hoch tin thc hin u t d kin. Trong tng s vn u t trn cn tch ring cc nhm: - Theo ngun vn - Theo hnh thc vn . Tng mc vn ny c chia thnh vn c nh (Chi ph chun b; chi ph cho xy lp v mua sm thit b gm cc khon chi ph ban u v t, chun b mt bng xy dng, chi ph v my mc thit b, phng tin vn ti) v vn lu ng ban u (cc chi phi ph to ra cc ti sn lu ng ban u nhm m bo cho d n c th i vo hot ng bnh thng theo cc iu kin kinh t, k thut d tnh). Tng mc vn u t d tnh ca d n cn c xem xt theo tng giai on ca qu trnh thc hin u t v c xc nh bng tin Vit Nam, ngoi t, bng hin vt hoc bng ti sn khc. Xc nh cc ngun ti tr cho d n, kh nng m bo vn t mi ngun v mt s lng v tin : Xem xt cc ngun ti tr cho d n, kh nng m bo vn t mi ngun v mt s lng v tin . Cc ngun ti tr cho d n c th l ngn sch cp pht, ngn hng cho vay, vn gp c phn, vn lin doanh do cc bn lin doanh gp, vn t c hoc vn huy ng t cc ngun khc. V vn u t phi c thc hin theo tin ghi trong d n, m bo tin thc hin cc cng vic chung ca d n v trnh ng vn, nn cc ngun ti tr c xem xt khng ch v mt s lng m c thi im nhn c ti tr. S m bo ny phi c c s php l v c s thc t. Tip phi so snh nhu cu vi kh nng m bo vn cho d n t cc vn v s lng v tin . Nu kh nng ln hn hoc bng nhu cu th d n c chp nhn. Nu kh nng nh hn nhu cu th phi gim quy m ca d n, xem xt li kha cnh k thut lao ng m bo tnh ng b trong vic gim quy m ca d n. Lp cc bo co ti chnh d kin cho tng nm hoc tng giai on ca i d n: Cn lp bng chi ph sn xut hoc dch v, doanh thu, bng d tnh mc l li, bng d tr cn i k ton, bng d tnh cn i thu chi. Cc bo co ti chnh gip cho ch u t thy c tnh hnh hot ng ti chnh ca d n v n l ngun s liu gip cho vic tnh ton phn tch cc ch tiu phn nh mt ti chnh ca d n. D tnh doanh thu t hot ng ca d n: gm doanh thu bn sn phm chnh, sn phm ph.. v t dch v cung cp cho bn ngoi. Doanh thu ny c tnh cho tng nm hot ng v da vo k hoch sn xut v tiu th hng nm ca d n xc nh. D tnh chi ph sn xut: Chi ph ny cng c tnh cho tng nm trong sut c i d n. Vic d tnh da trn k hoch sn xut hng nm, k hoch khu hao v k hoch tr n ca 98

Chng 7: Qun tr d n u t trong vin thng d n. Cn ch chi ph khu hao l mt yu t ca chi ph sn xut. Bi vy mc khu hao c nh hng n li nhun, n mc thu thu nhp hng nm phi np. Nu khu hao tng, li nhun gim v do thu thu nhp doanh nghip gim v ngc li.Vic xc nh chnh xc mc khu hao c ngha quan trng trong phn tch ti chnh d n u t. Mc khu hao hng nm li ph thuc vo phng php tnh khu hao, chnh v vy cn la chn phng php khu hao nh th no tin np thu cng np v sau cng nhiu cng tt. Thng thng phi chn phng php tnh khu hao nhiu nhng nm u v v sau cng t dn. Tuy nhin vic p dng tnh khu hao theo phng php no phi c cc c quan c thm quyn ca Nh nc cho php nhm va khuyn khch u t, to thun li cho vic tnh thu, m bo thu hi vn ti u t. D tnh mc l li ca d n: Trn c s s liu d tnh v tng doanh thu, chi ph tng nm tin hnh d tnh mc li l hng nm ca d n . y l ch tiu phn nh kt qu hot ng sn xut trong tng nm ca i d n. D tr cn i k ton ca d n: c tnh cho tng nm hot ng ca d n. N m t tnh trng ti chnh hot ng kinh doanh ca d n thng qua vic cn i gia ti sn v ngun vn trong tng nm hot ng ca d n. y l ngun ti liu gip cho ch u t phn tch nh gi c kh nng cn bng ti chnh ca d n. 4. Tnh cc ch tiu phn nh mt ti chnh ca d n a.Ch tiu gi tr hin ti thun (Net Present Value NPV) * Khi nim: Gi tr hin ti thun l tng li rng ca c i d n c chit khu v nm hin ti theo t l chit khu nht nh.
NPV =
i =0 n

Bi Ci (1 + r)i

hay
NPV =
i =0 n n Bi Ci i (1 + r) i =0 (1 + r)i

Trong : Bi (Benefit) - Li ch ca d n, tc l bao gm tt c nhng g m d n thu c (nh doanh th bn hng, l ph thu hi, gi tr thanh l thu hi..) Ci (Cost) - Chi ph ca d n, tc l bao gm tt c nhng g m d n b ra (nh chi u t, chi bo dng, sa cha, chi tr thu v tr li vay) r T l chit khu. n S nm hot ng kinh t ca d n (tui th kinh t ca d n) i Thi gian (i = 0,1n) Cch xc nh NPV nh trn c thc hin vi tnh hung bt k. Trong trng hp Pi = (Bi Ci) u hng nm hoc tng gim u hng nm cch tnh s n gin hn. Trng hp Pi u tc l Pi = const =P
NPV = P (1 + r) n 1 r(1 + r) n

99

Chng 7: Qun tr d n u t trong vin thng Trng hp Pi + 1 = Pi + G hay P tng u mt khong l G

(1 + r ) n+1 1 G ( n + 1) NPV = n r (1 + r ) r
Trng hp Pi+1 = Gi hay P gim mt khong l G NPV=

G (1 + r ) n 1 n r r (1 + r ) n

* nh gi ch tiu NPV - Nu d n c NPV ln hn 0 th d n ng gi v mt ti chnh - Nu d n c nhiu phng n loi b nhau th phng n c NPV ln nht l phng n ng gi nht v mt ti chnh. - Nu cc phng n ca d n c li ch nh nhau th phng n c gi tr hin ti ca chi ph nh nht th phng n ng gi nht v ti chnh. * u nhc im ca ch tiu: u im: Cho bit quy m tin li thu c ca c i d n Nhc im: - NPV ph thuc nhiu vo t sut chit khu dng tnh ton. Vic xc nh t l chit khu l rt kh khn trong th trng vn y bin ng. - S dng ch tiu ny i hi xc nh r rng dng thu v dng chi ca c i d n. y l mt cng vic kh khn, khng phi lc no cng d kin c. - Ch tiu ny cha ni ln hiu qu s dng mt ng vn. - Ch tiu ny ch s dng la chn cc d n loi b nhau trong trng hp tui th nh nhau. Nu tui th khc nhau, vic la chn cn c vo ch tiu ny s khng c ngha. b. Ch tiu gi tr tng lai thun (Net Future Value NFV) Gi tr tng lai thun l tng li rng ca c i d n c tch lu v nm tng lai (nm cui cng) theo t l tch lu nht nh.
NFV = (Bi Ci )(1 + r) n i
i =0 n

Cch xc nh NPV v NFV nh trn c thc hin vi tnh hung bt k. Trong trng hp Pi = Bi - Ci u hng nm hoc tng gim u hng nm cch tnh s n gin hn. Trng hp Pi u tc l Pi = const =P
NFV = P (1 + r) n 1 r

Trng hp Pi + 1 = Pi + G hay P tng u mt khong l G

G (1+r)n+1-1) (n+1) c r

NFV=

100

Chng 7: Qun tr d n u t trong vin thng Trng hp Pi+1 = Gi hay P gim mt khong l G

NFV =

G(1 + r)n r

(1 + r)n 1 n r(1 + r) n

Nu d n c NFV ln hn khng th d n ng gi v mt ti chnh. Trng hp c nhiu d n loi b nhau th d n no c NFV ln nht th d n ng gi nht v mt ti chnh. Nu cc d n c li ch nh nhau th d n no c gi tr tng lai ca chi ph nh nht l d n tt nht v mt ti chnh. Gia ch tiu NFV v ch tiu NPV c quan h vi nhau:
NPV = NFV (1 + r) n

u nhc im ca ch tiu NFV cng tng t nh ch tiu NPV. Trong thc t, ngi ta thng dng ch tiu NPV nhiu hn so vi NFV. c. Ch tiu gi tr hin ti hng nm (Annual Value AV) * Khi nim: Gi tr hin ti hng nm l gi tr hin ti thun c phn phi u trong thi k phn tch t 1 n n nm.
AV = NPV r(1 + r) n r(1 + r) n 1

* nh gi: - D n no c AV ln hn l d n ng gi v mt ti chnh. - Trong trng hp c cc d n loi b nhau, th d n no c AV ln nht l d n tt nht v mt ti chnh. - Nu cc d n c thu nhp nh nhau th d n no c chi ph hin ti hng nm (AVC) nh nht l d n ng gi nht v ti chnh. * u nhc im ca ch tiu AV: - u im: C th so snh gia cc d n c tui th khc nhau, c nhiu ln u t b sung khng ging nhau. - Nhc im: Kt qu tnh ton ph thuc nhiu vo t sut chit khu c la chn tnh ton v cng khng cho bit hiu qu s dng mt ng vn. d. T s li ch / chi ph (B/C) * T s li ch / chi ph: L t s gia gi tr hin ti ca li ch thu c vi gi tr hin ti ca chi ph b ra

B/ C =

(1 + r) (1 + r)
i =0 i =0 n

Bi

Ci

Nu d n c B/C ln hn hoc bng 1 th d n c hiu qu v mt ti chnh. Trong trng hp c nhiu d n loi b nhau th B/C l mt tiu chun xp hng theo nguyn tc xp v tr cao hn cho d n c B/C ln hn.
101

Chng 7: Qun tr d n u t trong vin thng

B/C c u im ni bt l cho bit hiu qu ca mt ng vn b ra. Nhng n cng c hn ch l ph thuc vo t l chit khu la chn tnh ton. Hn na y l ch tiu nh gi tng i nn d dn n sai lm khi la chn cc d n loi b nhau, c th b qua d n c NPV ln (v thng thng phng n c NPV ln th c B/C nh). Chnh v vy khi s dng ch tiu B/C phi kt hp vi ch tiu NPV v cc ch tiu khc na. Mt khc B/C ln hay nh cn tu thuc vo quan nim v li ch v chi ph ca ngi nh gi. Cho nn khi s dng ch tiu B/C la chn d n phi bit r quan nim ca ngi nh gi v li ch v chi ph ti chnh.
e. T sut hon vn ni b (Internal Rate of Return - IRR)

* Khi nim v cch tnh: T l ny c biu hin bng mc li sut m nu dng n quy i dng tin t ca d n th gi tr hin ti thc thu nhp bng gi tr hin ti thc chi ph, tc l

i=o

Bi

(1 + IRR)

=
i= o

Ci (1 + IRR ) i

Hay NPV =
i =0

Bi Ci =0 (1 + IRR) n

Trong : Bi - Gi tr thu nhp ( Benefits) nm i Ci - Gi tr chi ph (Cost) nm i n- thi gian hot ng ca d n IRR cho bit t l li vay ti a m d n c th chu ng c. Nu phi vay vi li sut ln hn IRR th d n c NPV nh hn khng, tc thua l. Khc vi cc ch tiu khc, khng c mt cng thc ton hc no cho php tnh trc tip. Trong thc t, IRR c tnh thng qua phng php ni suy, tc l phng php xc nh mt gi tr gn ng gia 2 gi tr chn. Theo phng php ny, cn chn t sut chit khu nh hn (r1) sao cho ng vi n c NPV dng nhng gn 0, cn t l chit khu ln hn (r2) sao cho ng vi n c NPV m nhng st 0, r1 v r2 phi st nhau, cch nhau khng qu 0,05%, IRR cn tnh (ng vi NPV = 0) s nm trong khong gia hai t sut r1 v r2 . Vic ni suy IRR c th hin theo cng thc sau:
IR = r1 + NPV1 (r2 r1 ) NPV1 NPV2

Trong : r1 l t sut chit khu nh hn r2 l t sut chit khu ln hn NPV1 l gi tr hin ti thun l s dng nhng gn 0 c tnh theo r1 NPV2 l gi tr hin ti thun l s m nhng gn 0 c tnh theo r2 Cch xc nh r1 v r2: sau khi c NPV, tm mt gi tr ca r bt k. Thay gi tr vo tnh NPV. Nu gi tr NPV > 0 th tng dn r. Nu gi tr NPV < 0 th gim dn r; Cho n khi chn c gi tr ri v ri+1 tho mn iu kin ri+1 - ri = 0,01 hoc 0,01 m NPVri > 0 ; NPVri+1 < 0 hoc NPVri < 0 ; NPVri+1 > 0 th s chn trong 2 gi tr ri v ri+1 . Gi tr no nh hn lm r1 , gi tr no ln hn lm r2. * nh gi: - D n c IRR ln hn t l li gii hn nh mc quy nh s kh thi v ti chnh. - Trong trng hp nhiu d n loi b nhau, d n no c IRR cao nht s c chn v c kh nng sinh li ln hn. * u nhc im ca ch tiu IRR: 102

Chng 7: Qun tr d n u t trong vin thng

- u im: N cho bit li sut ti a m d n c th chp nhn c, nh vy c th xc nh v la chn li sut tnh ton cho d n. - Nhc im: + Tnh IRR tn nhiu thi gian + Trng hp c cc d n loi b nhau, vic s dng IRR chn s d dng a n b qua d n c quy m li rng ln (thng thng d n c NPV ln th IRR nh) + D n c u t b sung ln lm cho NPV thay i du nhiu ln, khi kh xc nh c IRR.
g. Thi gian thu hi vn u t (Payback method - T) * Thi gian thu hi vn cha xt n yu t thi gian: Thi gian thu hi vn cha xt n yu t thi gian l khong thi gian n khi hon tr ton b vn u t vi gi nh t l li sut 0%. N c tnh bng cng thc
T= K P

Trong : T- Thi gian thu hi vn cha xt yu t thi gian. K - Tng vn u t ca phng n P- Li nhun v khu hao hng nm. Ch tiu ny n gin, d tnh ton. Song n b b qua yu t thi gian ca tin t, ngha l khng quan tm n thi im b vn v pht sinh li.
* Thi gian thu hi vn c xt yu t thi gian.

- Phng php cng dn: Tnh gn ng thi hn thu hi vn u t c tnh n yu t thi gian thng qua thi hn thu hi vn gin n v h s tng li sut

(1 + r )
i =1

Thv

Nu

(1 + r )
i =1

T th x Thv

- Phng php tnh chnh xc thng qua phng trnh logarit:

P P r.K

Thv = log (1+ r)

Hay * nh gi:

P P lg ln P r. k P r. k Thv = = lg(1 + r ) ln(1 + r )

- D n c T cng nh cng tt - Nu d n loi b nhau, th d n no c T nh hn c xp hng cao hn. * u nhc im: 103

Chng 7: Qun tr d n u t trong vin thng

u im: Ch tiu thi gian thu hi vn cho bit lc no th vn c thu hi, t c gii php rt ngn thi gian . Nhc im: - Khng cp n s din bin ca chi ph v li ch ca d n sau khi hon vn. Mt d n tuy c thi gian hon vn di hn song li ch tng nhanh hn th vn l mt d n tt. - D ng nhn phi chn d n c T nh nht, do c th b qua cc d n c NPV ln. - Ph thuc nhiu vo li sut tnh ton r.
5. Phng php so snh nh gi v la chn d n u t vin thng a. Phng php gi tr hin ti: Khi s dng phng php ny, ton b thu nhp v chi ph ca cc d n trong sut thi k so snh c quy i thnh mt gi tr tng ng hin ti (u thi k). Trong cc d n d n no c gi tr hin ti PV ln nht s l d n c li nht. Cn ch l ton b li ch v chi ph ca cc d n u c quy i li theo thi k so snh, ch khng phi theo thi gian hot ng ca tng d n. Thi k so snh c tnh bng bi s chung nh nht ca cc thi gian hot ng cc d n. b. Phng php gi tr tng lai : Khi s dng phng php ny ton b thu nhp v chi ph ca cc d n trong sut thi k so snh c quy i thnh mt gi tr tng ng tng lai (cui thi k). Trong cc d n , d n no c gi tr tng lai FV ln nht s l d n c li nht. c. Phng php gi tr u hng nm: Khi s dng phng php ny, ton b thu nhp v chi ph c quy i thnh mt chui dng tin t u hng nm tng ng vi dng tin t ban u, trong cc d n, d n no c gi tr u hng nm AV ln nht c s chn. S dng phng php ny khng cn xc nh thi k so snh.

Li ch u hng nm (AVB) Chi ph u hng nm (AVC)

= =

Thu nhp hng nm Chi ph hng nm

+ +

Phn ri u cc nm ca gi tr cn li Phn ri u cc nm ca u t ban u

Ch ph u hng nm Gi tr u hng nm Li ch u hng nm (AVC) (AV) = (AVB) d. Phng php t s li ch trn chi ph: so snh la chn d n theo t s li ch trn chi ph (B/C) s dng phng php phn tch theo gia s v c tin hnh theo cc bc:
Bc 1 : Xc nh t s B/C nh mc tc l t s khi ngnh tin hnh u t phi em li kt qu t nht bng nh vy. Gi s t s nh mc bng k (k 1) Bc 2: Xc nh gi tr li ch u hng nm AVB v gi tr chi ph u hng nm AVC cho tng d n. Bc 3 : Sp xp th t cc d n theo trt t gi tr AVB v AVC tng dn. Bc 4 : Bt u xc nh t s B/C t cc d n c gi tr AVB v AVC nh nht. Nu d n i no c kt qu t s (B/C k)th ly n lm nn so snh vi d n tip theo xem c hiu qu hn khng. Bc 5 : Xc nh t s B/C theo gia s ca d n i +1 so vi d n i bng

104

Chng 7: Qun tr d n u t trong vin thng

AVB(i +1i ) AVC(i +1i )

AVB( i +1) AVB(i ) AVC( i +1) AVC(i )

Nu t s ny ln hn hoc bng k c ngha l d n i+1 c li hn d n i v lc s ly d n i+1 lm nn so snh d n i+2. Cn t s ny nh hn k c ngha l d n i c li ch hn d n i+1 lc s ly d n i lm nn so nh vi d n i+2. Vic so snh c tip tc cho n khi tm c mt d n ti u no tho mn iu kin tm c t s B/C theo gia s ca n vi bt k d n nn no trc n (cc d n AVB v AVC nh hn AVB ti u v AVC ti u) ln hn hoc bng k v t s B/C theo gia s ca bt k d n ly n lm nn no sau n (cc d n c AVB v AVC ln hn AVB ti u v AVC ti u) nh hn k th d n ti u l d n chun.
e. So snh la chn d n theo t l thu ni ti IRR: Khi so snh la chn d n theo t l thu hi ni ti cng tin hnh cc bc tng t nh khi so snh cc d n theo gia s ca d n c vn u t nh. Nu IRR ca gia s ln hn t l thu hi nh mc (MARR - Minimum attractive rate of return) th d n c vn u t ln hn c chn; cn trong trng hp ngc li th d n c vn u t nh hn c chn. T l thu hi nh mc l t l li m ngnh t nht phi t c khi thc hin d n t c mc tiu sn xut kinh doanh. T l ny t nht phi bng t l li vay. g. Phng php thi gian hon vn (c xt yu t thi gian ca tin t): Vic so snh cc d n c tin hnh tng t nh khi so snh la chn theo t s B/C v t l thu hi ni ti IRR, ngha l so snh theo gia s ca d n c vn u t ln hn so vi d n c vn u t nh hn. Nu thi gian hon vn ca gia s nh hn thi gian hon vn nh mc th d n c vn u t ln hn c chn , cn trong trng hp ngc li th d n c vn u t nh hn c chn. Thi gian hon vn nh mc l gii hn thi gian nhiu nht ngnh phi hon tr vn, vt qua gii hn c ngha l vic u t khng t hiu qu. 7.2.3 Nghin cu kinh t - x hi v mi trng ca d n 1. Mc tiu v tc dng ca nghin cu kinh t x hi v mi trng

* Mc tiu - Xc nh c th v tr ca d n u t trong k hoch kinh t quc dn, tnh ph hp ca d n vi mc tiu. - m bo tin cy ca d n u t thng qua vic s dng ng n c s l thuyt v s ng gp thit thc ca d n vo li ch chung ca ton x hi. - Gp phn m bo cng bng x hi, bo v mi trng khi thc hin d n u t. * Tc dng :
- i vi nh u t : phn nghin cu kinh t - x hi l cn c ch yu nh u t thuyt phc cc c quan c thm quyn chp thun d n v thuyt phc cc ngn hng cho vay. - i vi Nh nc: l cn c ch yu quyt nh c cp giy php u t hay khng. - i vi cc Ngn hng, cc c quan vin tr song phng, a phng: l cn c ch yu h quyt nh c ti tr vn hay khng. 2. Cc ch tiu xc nh nh hng ca d n i vi nn kinh t quc dn.

105

Chng 7: Qun tr d n u t trong vin thng a. Ch tiu gi tr gia tng: Phn lng c tr cho cn b cng nhn vin trong doanh nghip. Phn thng d x hi bao gm cc loi thu m doanh nghip phi tr khi thc hin d n, li sut phi tr cho cc c quan ti chnh, li nhun ca d n em li cho doanh nghip, qu phc li, qu d tr, qu pht trin ca doanh nghip.v.v...Gi tr gia tng thc (NVA) c xc nh bng gi tr gia tng chung tr i phn gi tr gia tng chuyn ra ngoi nh lng, li tc c phn .v.v... y l phn ng gp thc ca d n i vi nn kinh t quc dn.

Sau khi xc nh c VA ca cc nm, chng ta s xc nh gi tr hin ti gia tng thc NPVA (Nt Present Value Added) theo cng thc: NPVA = Trong :

i=0

VAi

(1 + rs ) i

VAi : Gi tr gia tng nm i. rs : T l chit khu x hi. n: S nm hot ng ca d n.

Phn gi tr hin ti ca lng (PW) c xc nh theo cng thc: PW = Trong :

i =o

(1+ rs ) i

Wi

Wi : Tng tin lng nm i.

Nu NPVA > 0 th hin d n c ng gp cho nn KTQD Nu NPVA - PW < 0 c ngha l d n hot ng khng trang tri phn lng cho cn b, cng nhn vin. Nu NPVA - PW > 0 th hin d n khng nhng trang tri phn lng m cn ng gp c cho x hi. Hiu s hoc t l ny cng ln th hin gi tr thng d ca x hi do d n em li cng cao. Nh vy, gi tr hin ti gia tng thc ca d n u t mi s bng: NPVA =
m n

j =1 i = 0

VA j ,i

(1 + rs ) i

Trong : VAj,i : Gi tr gia tng tng thm nm i ca d n j do d n mi ra i (cn i vi d n mi th l gi tr gia tng nm i). m: S d n c lin quan c tnh n. T c th tnh c hiu s thy c phn thng d x hi do d n mi em li.
m n

j =1 i = 0
m n

VA j ,i

(1 + rs ) i
VA j .i

j =1 i = 0

W j ,i

(1 + rs ) i

hoc
j =1 i = 0 m n

(1 + rs ) i
W j ,i

j =1 i = 0

(1 + rs ) i
106

b. Vn to cng n vic lm ca d n.

Chng 7: Qun tr d n u t trong vin thng

nh gi hiu qu v to cng n vic lm ca d n chng ta cn s dng hai nhm ch tiu hiu qu sau y:
* Nhm 1: Nhm hiu qu tuyt i bao gm cc ch tiu:

- Tng s lao ng lnh ngh cn thit cho d n; - Tng s lao ng khng lnh ngh cn thit cho d n; - Tng s lao ng (lnh ngh v khng lnh ngh) cn thit cho d n; - Tng s lao ng lnh ngh cn thit ca d n lin quan tng ln (hoc gim i) do d n mi ra i; - Tng s lao ng khng lnh ngh cn thit ca d n lin quan tng ln (hoc gim i) do d n mi ra i. - Tng s lao ng (lnh ngh v khng lnh ngh) cn thit cho cc d n lin quan tng ln (hoc gim i) do d n mi ra i; - Tng s lao ng lnh ngh tng ln ni chung; - Tng s lao ng khng lnh ngh tng ln ni chung; - Tng s lao ng (lnh ngh v khng lnh ngh) tng ln ni chung.
* Nhm 2 : Nhm hiu qu tng i bao gm cc ch tiu phn nh s vic lm c to ra trn mt n v vn u t bao gm:

- Sut vic lm trc tip cho lao ng lnh ngh trn mt n v vn u t - Sut vic lm trc tip cho lao ng khng lnh ngh trn mt n v vn u t - Sut vic lm trc tip cho lao ng lnh ngh v khng lnh ngh trn mt n v VT - Sut vic lm gin tip cho lao ng lnh ngh v khng lnh ngh trn mt dn v VT - Sut vic lm ton b cho lao ng lnh ngh v khng lnh ngh trn mt n v VT
c. Tc ng iu tit thu nhp: Nh trn ni mt d n u t ra i ng gp cho nn kinh t quc dn bng gi tr gia tng ca mnh v gi tr gia tng ca cc d n c lin quan. Phn gi tr gia tng s c phn b cho cc nhm i tng khc nhau nh nhng ngi lm cng n lng, nhng ngi hng li nhun, Nh nc, cc qu d tr v pht trin ca doanh nghip hoc s c phn phi theo cc vng khc nhau. Chnh vic phn phi ny s to nn nhng nh hng ca d n i vi cc mi quan h v thu nhp trong x hi v t s c nhng tc ng n s pht trin ca nn kinh t quc dn. Hai d n to ra hng nm cng mt lng gi tr gia tng nh nhau nhng s to ra nhng nh hng khc nhau nu nh vic phn phi gi tr gia tng c khc nhau. Nh vy, c cu phn phi gi tr gia tng ca d n l yu t quyt nh n s tc ng iu tit thu nhp. C cu ny c th hin qua 2 loi ch tiu: * Ch tiu tuyt i: c xc nh phn gi tr gia tng phn phi hng nm cho cc nhm i tng khc nhau * Ch tiu tng i: c xc nh bng t trng gi tr gia gia phn phi hng nm cho tng nhm i tng trn tng gi tr gia tng thc hng nm. d. Hiu qu tit kim ngoi t

- Gi tr hin ti li ngoi t ca d n (PVFE):

107

Chng 7: Qun tr d n u t trong vin thng

n

PVFE =

i=0

( Fli FOi)
(1 + r ) i

Trong : Fli : thu ngoi t nm i; FOi : chi ngoi t nm i; r: t l chit khu c chn tnh ton; - Hiu qu thay th nhp khu - Hiu qu tit kim ngoi t thc
e. Kh nng cnh tranh quc t: nh gi kh nng cnh tranh quc t chng ta cn cp n:

- Kh nng cnh tranh trn th trng quc t ca sn phm; - Li ch ngoi t thu c ca d n ; - Chi ph ngoi t ca d n; - Chi ph sn xut cho xut khu. Ch tiu xc nh kh nng cnh tranh quc t ca d n l t l cnh tranh quc t IC. N bng gi tr hin ti li ngoi t (PVFE) chia cho gi tr hin ti ca chi ph cho vic xut khu (PWC).

IC =
i=0

( Fli FOi )

(1 + r ) i
n

i=0

Ci

(1 + r ) i

Trong : Fli : Thu ngoi t ca d n nm i; FOi: chi ngoi t ca d n nm i; Ci: chi ph sn xut nhm mc ch xut khu ca d n nm i;
3. nh hng ca d n i vi mi trng sinh thi nh hng tch cc c th k n:

- To thm ngun nc sch cho ngi v sinh vt. - To thm cy xanh lm trong sch khng kh v du mt. - Ci thin iu kin v sinh, y t. - Lm p thm cnh quan, tn to v p ca thin nhin.
nh hng tiu cc:

- Lm thay i iu kin sinh thi, mt cn bng sinh thi, lm kh cn cc ngun nc tiu dit cc sinh vt... - Gy nhim mi trng. y l trng hp hay gp nht, c bit i vi cc cc d n cng nghip: lm bn, nhim c khng kh, cc ngun nc, nht l nc mt, t ai, gy n o cho cc khu vc dn c.

108

Chng 7: Qun tr d n u t trong vin thng

Mc nhim mi trng c nh gi bng cc thit b o ring cho tng loi. Cc ch tiu quy nh cho php v nhim c Nh nc ban hnh. Nhng d n no vi phm cc quy nh ny s b loi b. Trong khi lp d n cn phi xem xt n cc vn sau: - D tnh mc nh hng xu n mi trng. - Xc nh r nguyn nhn. - xut cc gii php khc phc. - Chi ph cn thit cho vic bo v mi trng.
7.3 QUN L D N U T VIN THNG 7.3.1. Khi nim v m hnh qun l d n u t 1. Khi nim qun l d n u t : Qun l d n l vic p dng nhng hiu bit, k nng, cng c, k thut vo hot ng d n nhm t c nhng yu cu v mong mun t d n. Qun l d n cn l qu trnh lp k hoch tng th, iu phi thi gian, ngun lc v gim st qu trnh pht trin ca d n t khi bt u n khi kt thc nhm m bo cho d n hon thnh ng thi hn, trong phm vi ngn sch c duyt v t c cc yu cu nh v k thut v cht lng sn phm dch v, bng nhng phng php v iu kin tt nht cho php. Qun l d n bao gm 3 giai on l lp k hoch; iu phi thc hin d n v gim st. 2. M hnh qun l thc hin d n u t a. M hnh ch u t trc tip qun l thc hin d n:y l hnh thc qun l d n khng do cn b chuyn trch qun l d n thu ngoi trc tip tham gia iu hnh d n. Hnh thc ny thng c p dng cho cc d n quy m nh , n gin v k thut v gn vi chuyn mn ca ch d n , ng thi ch u t c nng lc chuyn mn k nng v kinh nghim qun l d n . qun l ch u t c lp v s dng b my c nng lc chuyn mn ca mnh m khng cn lp ban qun l d n . b. M hnh ch nhim iu hnh d n: Hnh thc ny l m hnh t chc trong ch u t giao cho ban qun l iu hnh d n chuyn ngnh lm ch nhim iu hnh hoc thu t chc c nng lc chuyn mn diu hnh d n. Ch u t khng iu kin trc tip qun l thc hin d n th phi thu t chc chuyn mn hoc giao cho ban qun l chuyn ngnh lm ch nhim iu hnh d n; ch u t phi trnh ngi c thm quyn quyt nh u t ph duyt t chc iu hnh d n. Ch nhim iu hnh d n l mt php nhn c nng lc v c ng k v t vn u t v xy dng. c. M hnh cha kho trao tay: M hnh ny l hnh thc t chc trong nh qun l khng ch l i din ton quyn ca ch u t - ch d n m cn l " ch" ca d n. Hnh thc cha kho trao tay c p dng khi ch u t c php t chc u thu chn nh thu thc hin tng thu ton b d n t kho st thit k, mua sm vt t, thit b, xy lp cho n khi bn giao cng trnh a vo khai thc, s dng. Tng thu thc hin d n c th giao thu li vic kho st, thit k hoc mt phn khi lng cng tc xy lp cho cc nh thu ph. i vi cc d n s dng cc ngun vn ngn sch Nh nc, vn tn dng do Nh nc bo lnh, vn tn dng u t pht trin ca Nh nc, khi p dng hnh thc cha kho trao tay ch thc hin i vi cc d n nhm C, cc trng hp khc phi c Th tng Chnh ph cho php. Ch

109

Chng 7: Qun tr d n u t trong vin thng

u t c trch nhim t chc nghim thu v nhn bn giao khi d n hon thnh a vo s dng.
d. M hnh t thc hin d n: Ch u t c kh nng hot ng sn xut xy dng ph hp vi yu cu ca d n th c p dng hnh thc t thc hin d n. Hnh thc t thc hin d n ch p dng i vi cc d n s dng vn hp php ca chnh ch u t (vn t c, vn vay, vn huy ng t cc ngun khc). Khi thc hin hnh thc t thc hin d n (t sn xut, t xy dng), ch u t phi t chc gim st cht ch vic sn xut, xy dng v chu trch nhim trc php lut v cht lng sn phm, cht lng cng trnh xy dng. 3. Mc tiu ca qun l u t a. Mc tiu chung ca qun l d n u t l p ng tt nht vic thc hin cc mc tiu ca chin lc pht trin kinh t x hi trong tng thi k ca quc gia. Huy ng i a s dng vi hiu qu cao nht cc ngun vn u t trong v ngoi nc, tn dng v khai thc tt cc tim nng v ti nguyn thin nhin, t ai, lao ng v cc tim nng khc, bo v mi trng sinh thi, chng mi hnh vi tham , lng ph trong s dng vn u t v khai thc cc kt qu ca u t. m bo qu trnh thc hin u t, xy dng cng trnh theo quy hoch kin trc v thit k k thut c duyt, m bo s bn vng v m quan, p dng cng ngh xy dng tin tin, m bo cht lng v thi hn xy dng vi chi ph hp l. b. Trn gic tng c s, doanh nghip c vn u t, mc tiu ca qun l u t suy cho cng l nhm t c hiu qu kinh t ti chnh cao nht vi chi ph vn u t thp nht trong mt thi gian nht nh trn c s t c cc mc tiu qun l ca tng giai on ca tng d n u t. Vi giai on chun b u t, mc tiu ch yu ca qun l l m bo cht lng v mc chnh xc ca cc kt qu nghin cu, d ton, tnh ton. Vi giai on thc hin u t, mc tiu ch yu ca qun l l m bo tin , cht lng vi chi ph thp nht. Cn vi giai on vn hnh cc kt qu u t l nhanh chng thu hi vn b ra v c li i vi cc cng cuc u t sn xut kinh doanh, hoc t c hiu qu kinh t x hi cao nht vi chi ph thp nht i vi cc hot ng u t khc. 7.3.2. Cc phng php qun l d n u t 1. Phng php gio dc: Ni dung ca cc bin php gio dc bao gm gio dc v thi lao ng, thc k lut, tinh thn trch nhim, khuyn khch pht huy sng kin, thc hin cc bin php kch thch s say m hng hi lao ng, gio dc v tm l tnh cm lao ng, v gi gn uy tn i vi ngi tiu dng. Cc vn ny c bit quan trng trong lnh vc u t do nhng c im ca hot ng u t (lao ng vt v, di ng lun i hi tnh t gic cao m bo cht lng cng trnh trnh tnh trng ph i lm li gy tht thot lng ph,...) 2. Phng php hnh chnh: L phng php c s dng trong qun l c lnh vc x hi v kinh t ca mi nc. y l cch thc tc ng trc tip ca ch th qun l n i tng qun l bng nhng vn bn, ch th, nhng quy nh v t chc. u im ca phng php ny l gp phn gii quyt trc tip v nhanh chng nhng vn c th, nhng cng d dn n tnh trng quan liu my mc, b my hnh chnh cng knh v c on. Phng php hnh chnh trong qun l c th hin hai mt: Mt tnh th hin nhng tc ng c tnh n nh v mt t chc thng qua vic th ch ho t chc (gm c cu t chc v chc nng qun l) v tiu chun ho t chc (nh mc v tiu chun t chc). Mt ng ca phng php l s tc

110

Chng 7: Qun tr d n u t trong vin thng

ng thng qua qu trnh iu khin tc thi khi xut hin v cc vn cn gii quyt trong qu trnh qun l.
3. Phng php kinh t : L s tc ng ca ch th qun l vo i tng qun l bng cc chnh sch v n by kinh t nh tin lng, tin thng, tin pht, gi c, li nhun, tn dng, thu,... Khc vi phng php hnh chnh da vo mnh lnh, phng php kinh t thng qua cc chnh sch v n by kinh t hng dn, kch thch, ng vin v iu chnh cc hnh vi ca nhng i tng tham gia qu trnh thc hin u t theo mc tiu nht nh ca nn kinh t x hi. Nh vy, phng php kinh t trong qun l u t ch yu da vo li ch kinh t ca i tng tham gia vo qu trnh u t vi s kt hp hi ho li ch ca Nh nc, x hi vi li ch ca tp th v c nhn ngi lao ng trong lnh vc u t. 4. Vn dng tng hp cc phng php qun l trn y trong qun l hot ng u t. p dng phng php ny cho php nng cao hiu qu ca qun l trong hot ng u t 5. p dng phng php ton hc: qun l hot ng u t c hiu qu, bn cnh cc bin php nh tnh cn p dng cc bin php nh lng, c bit l phng php ton kinh t. Phng php ton kinh t c p dng trong hot ng qun l u t bao gm phng php ton thng k; M hnh ton kinh t 7.3.3. Ni dung ca qun l d n u t 1. Trn gic qun l v m, Nh nc thng nht qun l hot ng u t thng qua xy dng, hon chnh h thng lut php lin quan n u t bao gm: ban hnh, sa i, b sung lut u t v cc vn bn di lut nhm mt mt khuyn khch cc nh u t trong v ngoi nc u t, mt khc m bo cho cc cng cuc u t thc hin p ng i hi ca s nghip cng nghip ho theo nh hng x hi ch ngha ca t nc, s pht trin n nh v tng trng bn vng nn kinh t x hi. Xy dng chin lc, quy hoch u t theo tng ngnh, tng a phng nm trong chin lc, quy hoch tng th pht trin kinh t - x hi ca t nc, t xc nh danh mc cc d n u tin. Ban hnh cc nh mc kinh t k thut cc chun mc u t. Thc hin cc bin php nhm huy ng vn u t trong dn v thu ht vn u t t nc ngoi, ci thin mi trng th tc u t. Kim tra gim st vic tun th php lut ca cc ch u t, x l nhng vi phm php lut, quy nh ca Nh nc, ca giy php u t, cc cam kt ca ch u t. iu chnh, x l cc vn c th, pht sinh trong qu trnh pht huy tc dng ca cc kt qu u t. Phn tch nh gi hiu qu ca hot ng u t, kp thi b xung, iu chnh nhng bt hp l, cha ph hp trong c ch, chnh sch. o to, hun luyn i ng cn b chuyn mn su cho tng lnh vc ca hot ng u t. 2. i vi cc B, ngnh v a phng, ni dung qun l hot ng u t bao gm Xy dng chin lc, quy hoch u t cho B, ngnh v a phng. Xy dng danh mc cc d n u t cho B, ngnh v a phng. Xy dng k hoch huy ng vn u t. Hng dn cc nh u t Vit Nam lp bn m t d n u t, lp d n tin kh thi, la chn i tc nc ngoi, m phn k kt hp ng lin doanh lin kt trong u t vi nc ngoi. Trc tip kim tra gim st qu trnh hot ng ca cc d n u t thuc ngnh, a phng theo chc nng nhim v c phn cp qun l. H tr v trc tip x l cc vn pht sinh trong qu trnh u t nh cp t, tuyn dng lao ng, xy dng cng trnh v kin ngh vi cp trn iu chnh, sa i, b sung cc bt hp l trong c ch chnh sch, quy nh di lut...

111

Chng 7: Qun tr d n u t trong vin thng 3. i vi cc ch u t cc c s : Ni dung ch yu ca qun l hot ng u t cp c s l iu phi, kim tra, nh gi hot ng u t ca c s ni chung v ca tng d n u t trong c s ni ring. Xy dng k hoch u t v k hoch huy ng vn thc hin k hoch u t c lp. Lp d n u t v qun l qu trnh thc hin u t v pht huy tc dng ca cc kt qu u t, thu hi vn u t b ra c li.

TM TT NI DUNG CA CHNG
1. u t l hot ng s dng cc ngun lc ti chnh, ngun lc vt cht, ngun lc lao ng v tr tu sn xut kinh doanh trong mt thi gian tng i di nhm thu v li nhun v li ch kinh t x hi. u t c c im l phi c vn, thi gian tng i di, li ch do u t mang li c biu hin trn hai mt: li ch ti chnh v li ch kinh t x hi. 2. C th xem xt d n u t t nhiu gc khc nhau v mt hnh thc, trn gc qun l, trn gc k hoch v v mt ni dung. Yu cu ca d n u t phi p ng tnh khoa hc, tnh thc tin, tnh php l v tnh ng nht. 3. Cc bc nghin cu v hnh thnh mt d n u t bao gm nghin cu pht hin cc c hi u t; nghin cu tin kh thi v nghin cu kh thi. Mt d n u t thng bao gm li m u; s cn thit phi u t; phn tm tt d n u t v phn thuyt minh chnh ca d n u t. 4. lp mt d n u t vin thng, nht thit phi : * Nghin cu k thut cng ngh ca d n: y l ni dung ht sc quan trng, th hin nghin cu k thut cng ngh l tin cho vic tin hnh nghin cu v kinh t, ti chnh, cc d n u t khng c s liu ca nghin cu k thut - cng ngh th khng th tin hnh nghin cu kinh t ti chnh tuy rng cc thng s kinh t c nh hng n cc quyt nh v mt k thut. Cc d n khng c kh thi v mt k thut phi c bc b trnh nhng tn tht trong qu trnh thc hin u t v vn hnh kt qu u t sau ny. Nghin cu k thut cng ngh l cng vic phc tp i hi phi c chuyn gia k thut chuyn su v tng kha cnh k thut cng ngh ca d n. Chi ph nghin cu mt k thut ca d n thng thng chim ti trn di 80% chi ph nghin cu kh thi, v t 1 - 5% tng chi ph u t ca d n. Ni dung chnh ca nghin cu k thut cng ngh bao gm - M t sn phm ca d n - Xc nh cng sut ca d n - Cng ngh v phng php sn xut - Chn my mc thit b - Nguyn vt liu u vo - C s h tng - Lao ng v tr gip k thut ca nc ngoi. - a im thc hin d n - K thut xy dng cng trnh ca d n - X l cht thi nhim mi trng - Lch trnh thc hin d n 112

Chng 7: Qun tr d n u t trong vin thng

* Nghin cu ti chnh ca d n u t nhm khng nh tim lc ti chnh cho vic thc hin d n ng thi phn tch nhng kt qu hch ton kinh t ca d n. Ni dung chnh ca nghin cu ti chnh bao gm xc nh tng mc vn u t; xc nh cc ngun ti tr cho d n, kh nng m bo vn t mi ngun v mt s lng v tin ; lp cc bo co ti chnh d kin cho tng nm hoc tng giai on ca i d n. D tnh doanh thu t hot ng ca d n; chi ph sn xut; mc l li ca d n v cn i k ton ca d n. nh gi hiu qu ti chnh ca mt d n u t c th s dng cc ch tiu nh Gi tr hin ti thun; gi tr u hng nm, t s li ch trn ch ph; t sut hon vn ni b; thi gian hon vn. Cc phng php ch yu so snh la chn mt d n u t gm: phng php gi tr hin ti thun (gi tr tng lai thun); phng php gi tr u hng nm; phng php t s li ch trn chi ph; phng php t sut hon vn ni b; phng php thi gian hon vn.. * Nghin cu kinh t x hi v mi trng ca d n u t: Thng qua xc nh nhng li ch kinh t x hi v mi trng do d n u t mang li m xc nh c th v tr ca d n u t trong k hoch kinh t quc dn, tnh ph hp ca d n vi mc tiu. m bo tin cy ca d n u t thng qua vic s dng ng n c s l thuyt v s ng gp thit thc ca d n vo li ch chung ca ton x hi. Gp phn m bo cng bng x hi, bo v mi trng khi thc hin d n u t. Cc ch tiu ca nghin cu kinh t x hi v mi trng ca d n bao gm ch tiu gi tr gia tng; vn to cng n vic lm ca d n; tc ng iu tit thu nhp; hiu qu tit kim ngoi t; kh nng cnh tranh quc t v nh hng ca d n i vi mi trng sinh thi 5. Qun l d n l vic p dng nhng hiu bit, k nng, cng c, k thut vo hot ng d n nhm t c nhng yu cu v mong mun t d n. Qun l d n cn l qu trnh lp k hoch tng th, iu phi thi gian, ngun lc v gim st qu trnh pht trin ca d n t khi bt u n khi kt thc nhm m bo cho d n hon thnh ng thi hn, trong phm vi ngn sch c duyt v t c cc yu cu nh v k thut v cht lng sn phm dch v, bng nhng phng php v iu kin tt nht cho php. Qun l d n bao gm 3 giai on ch yu l lp k hoch; iu phi thc hin d n v gim st. qun l d n u t thng p dng cc m hnh ch u t trc tip qun l thc hin d n; ch nhim iu hnh d n; m hnh cha kho trao tay hoc m hnh t thc hin d n. Phng php ch yu qun l mt d n u t l phng php gio dc; phng php hnh chnh; phng php kinh t. Ngoi ra cng c th s dng phng php ton hc.

CU HI V BI TP
1. Anh (ch) hiu th no l u t? u t c nhng c im g? 2. Th no l d n u t ? hnh thnh mt d n u t phi tri qua cc bc no ? Cch thc trnh by mt d n u t? 3. V tr v ni dung ch yu ca nghin cu k thut cng ngh khi lp mt d n u t ? 4. Hy trnh by cc ch tiu nh gi hiu qu ti chnh d n u t (khi nim, cch tnh, cch nh, u nhc im)? 5. Hy trnh by cc phng php so snh, la chn d n u t ? 6. Anh (ch) hiu th no l qun l d n u t ? C nhng m hnh qun l d n u t no ? Cn c vo u la chn m hnh qun l d n u t ? 113

Chng 7: Qun tr d n u t trong vin thng

7. Bng phng php gi tr hin ti thun, hy so snh, nh gi v la chn d n u t vin thng. T sut chit khu l 10%, cc thng s khc trong bng: Thng s 1. Tng vn u t ban u (Triu USD) 2. Thu nhp hng nm 3. Chi ph hng nm 4. Gi tr cn li 5. Thi gian hot ng (nm) DA I 1 0,6 0,3 0,4 4 DA II 1,2 0,8 0,4 0,5 6 DA III 1,4 1 0,5 0,6 3

8. Bng phng php gi tr tng lai thun, hy so snh, nh gi v la chn d n u t vin thng. T sut chit khu l 10%, cc thng s khc trong bng: Thng s 1. Tng vn u t ban u (Triu USD) 2. Thu nhp hng nm 3. Chi ph hng nm 4. Gi tr cn li 5. Thi gian hot ng (nm) DA I 1 0,6 0,3 0,4 4 DA II 1,2 0,8 0,4 0,5 6 DA III 1,4 1 0,5 0,6 3

9. Bng phng php gi tr u hng nm, hy so snh, nh gi v la chn d n u t vin thng. T sut chit khu l 10%, cc thng s khc trong bng: Thng s 1. Tng vn u t ban u (Triu USD) 2. Thu nhp hng nm 3. Chi ph hng nm 4. Gi tr cn li 5. Thi gian hot ng (nm) DA I 1 0,6 0,3 0,4 4 DA II 1,2 0,8 0,4 0,5 6 DA III 1,4 1 0,5 0,6 3

10. Bng phng php t s li ch trn chi ph, hy so snh, nh gi v la chn d n u t vin thng. T sut chit khu l 10%, T s li ch trn chi ph nh mc l 1,10, cc thng s khc trong bng: theo s liu sau : Thng s 1. Tng vn u t ban u (Triu USD) 2. Thu nhp hng nm 3. Chi ph hng nm 4. Gi tr cn li 5. Thi gian hot ng (nm) DA I 1 0,6 0,3 0,4 4 DA II 1,2 0,8 0,4 0,5 6 DA III 1,4 1 0,5 0,6 3 114

Chng 7: Qun tr d n u t trong vin thng

11. Bng phng php thi gian hon vn c xt yu t thi gian, hy so snh, nh gi v la chn d n u t vin thng. Bit thi gian hon vn nh mc 7 nm, h s chit khu 0,10. cc thng s khc trong bng: Thng s 1.Tng vn u t ban u (Triu USD) 2. Li v khu hao hng nm DA I 1 0,25 DA II 2 0,4 DA III 3 0,5 DA IV 4 0,8

115

Chng 8: Hiu qu hot ng kinh doanh vin thng

CHNG 8: HIU QU HOT NG KINH DOANH VIN THNG

GII THIU
Mc ch, yu cu:

Nm c bn cht, cc loi hiu qu hot ng kinh doanh. Nguyn tc v ch tiu nh gi. Cc bin php nng cao hiu qu hot ng kinh doanh.
Ni dung chnh:

- Bn cht v cc loi hiu qu hot ng kinh doanh - Nguyn tc nh gi hiu qu hot ng kinh doanh - H thng ch tiu nh gi hiu qu hot ng kinh doanh - Bin php nng cao hiu qu hot ng kinh doanh

NI DUNG
8.1. BN CHT HIU QU HOT NG KINH DOANH VIN THNG 8.1.1 Khi nim hiu qu hot ng kinh doanh vin thng

T cc khi nim c th khi qut quan nim hiu qu hot ng kinh doanh vin thng l phm tr kinh t phn nh trnh s dng cc ngun lc ca doanh nghip vin thng nhm t c kt qu ca mc tiu hot ng kinh doanh trong lnh vc vin thng.
8.1.2 Phn loi hiu qu sn xut kinh doanh 1. Hiu qu kinh doanh c bit v hiu qu kinh doanh x hi

Hiu qu kinh doanh c bit l hiu qu sn xut kinh doanh thu c t hot ng sn xut kinh doanh ca tng doanh nghip. Biu hin chung ca hiu qu c bit l li nhun m mi doanh nghip t c. Hiu qu kinh doanh x hi m ngnh vin thng em li cho nn kinh t quc dn l s ng gp ca hot ng kinh doanh vin thng vo vic pht trin sn xut, i mi c cu kinh t, tng nng sut lao ng x hi, tch lu ngoi t, tng thu cho ngn sch...
2. Hiu qu ca chi ph b phn v chi ph tng hp

Hot ng ca bt k doanh nghip no cng gn lin vi mi trng v th trng ca n. Doanh nghip cn cn c vo th trng gii quyt nhng vn then cht: sn xut v kinh doanh ci g, sn xut kinh doanh nh th no, sn xut kinh doanh cho ai v vi chi ph bao nhiu? Mi doanh nghip tin hnh hot ng sn xut kinh doanh ca mnh trong nhng iu kin c th v ti nguyn, trnh trang b k thut, trnh t chc v qun l lao ng, qun l kinh doanh. H a ra th trng sn phm - dch v ca mnh i vi mt chi ph c bit nht nh v ngi no cng mun c tiu th hng ho ca mnh vi gi cao nht. Tuy vy, khi a 116

Chng 8: Hiu qu hot ng kinh doanh vin thng

hng ho ca mnh ra bn trn th trng, h ch c th bn theo mc gi ca th trng, nu sn phm ca h c mc gi tng ng. Bi v th trng ch chp nhn mc trung bnh ca x hi cn thit v hao ph sn xut ra mt n v hng ho - dch v. Qui lut gi tr t tt c cc doanh nghip vi mc chi ph c bit khc nhau trn cng mt mt bng trao i, thng qua mt mc gi c ca th trng. Suy cho cng chi ph b ra l chi ph lao ng x hi. Nhng ti mi mt doanh nghip m chng ta cn nh gi hiu qu th chi ph lao ng x hi li c th hin cc dng chi ph c th. Bn thn mi loi chi ph trn c th c phn chia chi tit, t m hn. nh gi hiu qu sn xut kinh doanh ca doanh nghip th khng th khng nh gi hiu qu tng hp ca cc chi ph trn nhng cng cn thit nh gi hiu qu ca tng loi chi ph.
3. Hiu qu tuyt i v hiu qu so snh

Hiu qu tuyt i l lng hiu qu c tnh ton cho tng phng n c th bng cch xc nh mc li ch thu c vi lng chi ph b ra. Xc nh hiu qu tuyt i khi phi b chi ph ra thc hin mt nhim v hot ng kinh doanh no , bit c vi nhng chi ph b ra s thu c nhng li ch c th v mc tiu c th g, t i n quyt nh c nn b ra chi ph hay khng. V vy trong cng tc qun l kinh doanh, bt k cng vic g i hi b ra chi ph d mt lng ln hay nh cng u phi tnh ton hiu qu tuyt i. Hiu qu so snh c xc nh bng cch so snh cc ch tiu hiu qu tuyt i ca cc phng n vi nhau. Ni cch khc, hiu qu so snh chnh l mc chnh lch v hiu qu tuyt i ca cc phng n. Mc ch ch yu ca vic tnh ton l so snh mc hiu qu ca cc phng n (hoc cch lm khc nhau cng thc hin nhim v) do cho php la chn mt cch lm c hiu qu cao nht.
8.2. NGUYN TC NH GI HIU QU HOT NG KINH DOANH VIN THNG

- V thi gian hiu qu t c trong tng giai on, tng thi k khng c lm gim st hiu qu cc giai on, cc thi k tip theo. Khng v li ch trc mt m qun i li ch lu di. - V khng gian hiu qu ch c th coi l t c mt cch ton din khi ton b hot ng mang li hiu qu v khng nh hng n hiu qu chung. - V nh lng, hiu qu phi c th hin mi tng quan gia li ch v chi ph sn xut kinh doanh vin thng. - V gc nn kinh t quc dn hiu qu kinh doanh ca vin thng phi gn cht vi hiu qu ton x hi, t hiu qu cho vin thng cn cha , m cn mang li hiu qu cho ton b x hi, c kinh t v x hi. Ngoi ra nh gi hiu qu cn phi m bo s thng nht gia chnh tr v kinh t, phi m bo nng cao hiu qu kinh doanh vin thng vi vic thc hin cc nhim v chnh tr.
8.3. H THNG CH TIU NH GI HIU QU KINH DOANH VIN THNG 8.3.1. Yu cu i vi cc ch tiu

- Trong h thng cc ch tiu phi c cc ch tiu nh gi tng hp phn nh chung tnh hnh hot ng kinh doanh, cc ch tiu b phn phn nh hiu qu kinh doanh tng mt, tng khu nh: lao ng, vn v chi ph. Cc ch tiu b phn l c s cho vic tm ra mt mnh, mt yu trong qu trnh s dng tng yu t trung gian vo qu trnh kinh doanh. 117

Chng 8: Hiu qu hot ng kinh doanh vin thng

- Trong h thng cc ch tiu nh gi phi m bo tnh h thng v ton din. Tc l cc ch tiu hiu qu phi phn nh hiu qu hot ng kinh doanh ca ton b qu trnh kinh doanh ca doanh nghip vin thng. - H thng cc ch tiu phi hnh thnh trn c s nhng nguyn tc chung ca hiu qu, ngha l phi phn nh c trnh s dng lao ng sng v lao ng vt ho thng qua vic so snh gia kt qu v chi ph. Trong cc ch tiu kt qu v chi ph phi c kh nng o lng c th mi c th so snh tnh ton c. - Cc ch tiu hiu qu phi c s lin h so snh vi nhau, c phng php tnh ton c th, thng nht cc ch tiu phi c phm vi p dng nht nh phc v cho mc ch nht nh ca cng tc nh gi. - H thng cc ch tiu phi m bo phn nh c tnh c th ca doanh nghip vin thng.
8.3.2 H thng cc ch tiu 1. Ch tiu tng hp:

- Tnh theo dng hiu s: Hiu qu kinh doanh = Kt qu u ra - Chi ph u vo - Tnh theo dng phn s:

Hiu qu s n xut kinh doanh (H) =

2. H thng cc ch tiu chi tit :

Kt qu u ra Chi ph u vo

a) Sc sn xut cc yu t c bn tc l mt lao ng (1ng chi ph tin lng), 1 ng nguyn gi bnh qun TSC, 1 ng chi ph vt t lm ra bao nhiu doanh thu (sn lng sn phm dch v) vin thng

Doanh thu Sc sn xut cc yu t c bn = Cc yu t c bn

b) Sut hao ph cc yu t c bn: lm ra mt n v sn lng sn phm dch v vin thng cn bao nhiu n v cc yu t c bn ca qu trnh kinh doanh. Ch tiu ny l nghch o ca sc sn xut cc yu t c bn. Sut hao ph cc yu t c bn cng gim th hot ng kinh doanh cng c hiu qu.

Cc yu t c bn Sut hao ph cc yu t c bn = Doanh thu

c) Sc sn xut cc yu t c bn mi tng thm: Ch tiu ny cho bit 1 lao ng (1 ng chi ph tin lng); 1 ng nguyn gi TSC; 1 ng chi ph vt t tng thm trong k lm ra bao nhiu sn lng sn phm dch v vin thng

Doanh thu tng thm Sc sn xut cc yu t c bn = mi tng thm Cc yu t c bn mi tng thm 118

Chng 8: Hiu qu hot ng kinh doanh vin thng

d) Sut hao ph cc yu t c bn mi tng thm: Ch tiu ny cho bit c c 1 n v sn lng sn phm dch v vin thng tng thm th cn tng thm bao nhiu lao ng (chi ph tin lng) nguyn gi bnh qun TSC, chi ph vt t.

Cc yu t c bn mi tng thm Sut hao ph cc yu t c bn = mi tng thm Doanh thu tng thm

e) Sc sinh li cc yu t c bn: Ch tiu ny phn nh trong k 1 lao ng (1 ng chi ph tin lng); 1 ng nguyn gi TSC; 1 ng chi ph vt t lm ra bao nhiu ng li nhun

Li nhun Sc sinh li cc yu t c bn = Cc yu t c bn
g/ Sc sinh li ca cc yu t c bn mi tng thm: Ch tiu ny cho bit mt n v cc yu t c bn tng thm mang li bao nhiu li nhun.

Li nhun tng thm Sc sinh li cc yu t c bn = tng thm Cc yu t c bn tng thm

8.4. BIN PHP NNG CAO HIU QU HOT NG KINH DOANH VIN THNG 8.4.1 La chn quyt nh sn xut kinh doanh vin thng c hiu qu 1. Quyt nh mc sn xut cung cp sn phm dch v vin thng v yu t u vo: Mi doanh nghip sn xut kinh doanh ni chung cng nh doanh nghip vin thng ni ring u c mc tiu bao trm, lu di l ti a ho li nhun. Xt trn phng din l thuyt th t c mc tiu ny trong mi thi k SXKD, doanh nghip u phi quyt nh mc sn xut ca mnh tho mn iu kin doanh thu bin thu c t n v sn phm th i phi bng chi ph sn xut kinh doanh bin sn xut ra n v sn phm th i . Mt khc s dng cc ngun lc u vo c hiu qu nht doanh nghip quyt nh s dng khi lng mi ngun lc sao cho mc chi ph SXKD c n v yu t u vo th j no phi bng vi sn phm doanh thu bin m yu t u vo to ra. 2. Xc nh v phn tch im ho vn: Kinh doanh trong c ch th trng doanh nghip vin thng cng nh cc doanh nghip khc u quan tm ti hiu qu s dng cc yu t u vo. quyt nh sn xut, kinh doanh mt loi sn phm, dch v doanh nghip phi tnh ton bit c phi sn xut bao nhiu sn phm vi mc gi u vo c th no v bn vi gi no th m bo ho vn v bt u kinh doanh c li. Do t ra yu cu xc nh v phn tch im ho vn.

im ho vn l im m ti tng doanh thu bng tng chi ph b ra. Ti im ho vn, kt qu kinh doanh ca loi sn phm bng khng. y chnh l ranh gii gia m hoc dng ca mc doanh li. Phn tch im ho vn chnh l xc lp v phn tch mi quan h ti u gia chi ph kinh doanh, doanh thu, sn lng v gi c. im mu cht xc nh chnh xc im 119

Chng 8: Hiu qu hot ng kinh doanh vin thng

ho vn l phi phn chia chi ph kinh doanh thnh chi ph kinh doanh c nh (nh ph) v chi ph kinh doanh bin i (bin ph) v xc nh c chi ph kinh doanh c nh cho tng loi sn phm theo cng thc:

S n lng ho vn =

nh ph Gi - Bin ph tr n n v s n phm

3. Pht trin trnh v to ng lc cho i ng lao ng: Lao ng sng to ca con ngi l nhn t quyt nh ti hiu qu sn xut kinh doanh. Theo xu th pht trin ca nn kinh t th gii, nn kinh t tri thc i hi i ng lao ng phi c trnh chuyn mn cao, c nng lc sng to. Do vn tuyn dng, o to bi dng v o to li nhm thng xuyn nng cao cht lng cho i ng lao ng l nhim v m doanh nghip phi ht sc quan tm. c bit i ng lao ng qun tr phi c kh nng hoch nh chin lc, phn b c hiu qu cc ngun lc, ch ng ng ph c hiu qu vi nhng thay i bt thng ca mi trng kinh doanh. Doanh nghip phi xy dng c cu lao ng ti u, m bo vic lm trn c s phn cng v b tr lao ng hp l ph hp vi nng lc, s trng v nguyn vng ca mi ngi lao ng. Phi m bo cung cp y cc iu kin cn thit ca qu trnh sn xut, t chc lao ng khoa hc v m bo cc iu kin lao ng ti u.

nng cao hiu qu SXKD cn ch ti vic to ng lc cho tp th, c nhn m yu t tc ng mnh m nht ti vic to ra ng lc l vic thc hin tr lng, khuyn khch li ch vt cht v chu trch nhim vt cht i vi ngi lao ng.
4. Cng tc qun tr : B my qun tr ca doanh nghip gn nh, nng ng, linh hot trc bin i ca th trng lun l i hi bc thit. Do phi ch ngay t khu tuyn dng, nguyn tc tuyn ngi theo cng vic ch khng phi ngc li. C cu ca b my qun tr doanh nghip phi thch ng c vi s bin ng ca mi trng kinh doanh. 5. Pht trin khoa hc cng ngh : Pht trin khoa hc k thut cng ngh l mt yu cu bc xc nng cao hiu qu sn xut kinh doanh, song pht trin k thut cng ngh lun i hi mt lng u t ln. u t ng hay sai s tc ng n hiu qu lu di trong tng lai ca doanh nghip, v vy, gii quyt u t i mi k thut cng ngh cn phi phi d on ng cung - cu ca th trng, tnh cht cnh tranh, cc ngun lc cn thit lin quan ti sn phm, dch v doanh nghip s u t pht trin; Phn tch nh gi v la chn cng ngh ph hp vi xu th pht trin k thut cng ngh trn th gii. C gii php huy ng v s dng vn ng n. Nu d n i mi thit b khng c m bo bi cc iu kin huy ng v s dng vn ng n th u cha ng nguy c tht bi v khng c hiu qu.

Trong qu trnh sn xut kinh doanh hin nay, cc hng ch yu nhm i mi v pht trin k thut cng ngh thng tp trung vo nng cao cht lng qun tr k thut, tng bc hon thin qun tr nh hng cht lng theo tiu chun ISO 9000. Nghin cu, nh gi c th chuyn giao cng ngh mt cch c hiu qu, tin ti lm ch cng ngh v c kh nng sng to cng ngh mi. Nghin cu, nh gi v nhp cc loi thit b my mc ph hp vi iu kin ti chnh v trnh k thut, s dng c hiu qu thit b my mc hin c. ng dng cng ngh tin hc trong mi lnh vc qun l t chc sn xut kinh doanh.

120

Chng 8: Hiu qu hot ng kinh doanh vin thng 8.4.2 Tng cng qun tr chin lc kinh doanh vin thng

Trong xu th ton cu ho nn kinh t th gii, ng ph c hiu qu vi s thay i khng lng trc ca mi trng kinh doanh i hi doanh nghip phi c mt chin lc kinh doanh mang tnh ch ng v tn cng. Cht lng ca hoch nh v qun tr chin lc tc ng trc tip n s tn ti v pht trin ca doanh nghip, v th cnh tranh cng nh hiu qu sn xut kinh doanh ca doanh nghip. Chin lc kinh doanh phi c xy dng theo quy trnh khoa hc, phi th hin tnh linh hot cao, c th hin qua cc mc tiu c th trn c s ch ng tn dng cc c hi v tn cng lm hn ch cc e do ca th trng. Trong qu trnh hoch nh chin lc phi th hin s kt hp hi ho gia chin lc tng qut v chin lc b phn. Mt vn quan trng nng cao hiu qu sn xut kinh doanh l phi ch n cht lng khu trin khai thc hin chin lc, bin chin lc kinh doanh thnh cc chng trnh, cc k hoch v chnh sch kinh doanh ph hp.

TM TT NI DUNG CA CHNG
1. Hiu qu hot ng kinh doanh vin thng l phm tr kinh t phn nh trnh s dng cc ngun lc ca doanh nghip vin thng nhm t c kt qu ca mc tiu hot ng kinh doanh trong lnh vc vin thng. Hiu qu hot ng kinh doanh bao gm hiu qu kinh doanh c bit v hiu qu kinh doanh x hi. Hiu qu ca chi ph b phn v chi ph tng hp. Hiu qu tuyt i v hiu qu so snh 2. Nguyn tc nh gi hiu qu kinh doanh v thi gian hiu qu t c trong tng giai on, tng thi k khng c lm gim st hiu qu cc giai on, cc thi k tip theo. Khng v li ch trc mt m qun i li ch lu di. V khng gian hiu qu ch c th coi l t c mt cch ton din khi ton b hot ng mang li hiu qu v khng nh hng n hiu qu chung. V nh lng, hiu qu phi c th hin mi tng quan gia li ch v chi ph sn xut kinh doanh vin thng. V gc nn kinh t quc dn hiu qu kinh doanh ca vin thng phi gn cht vi hiu qu ton x hi, t hiu qu cho vin thng cn cha , m cn mang li hiu qu cho ton b x hi, c kinh t v x hi. Ngoi ra nh gi hiu qu cn phi m bo s thng nht gia chnh tr v kinh t, phi m bo nng cao hiu qu kinh doanh vin thng vi vic thc hin cc nhim v chnh tr. 3. Ch tiu nh gi hiu qu hot ng kinh doanh gm c ch tiu tng hp v ch tiu chi tit. Cc ch tiu ny phi p ng nh gi tng hp phn nh chung tnh hnh hot ng kinh doanh, cc ch tiu b phn phn nh hiu qu kinh doanh tng mt, tng khu. H thng ch tiu phi hnh thnh trn c s nhng nguyn tc chung ca hiu qu, ngha l phi phn nh c trnh s dng lao ng sng v lao ng vt ho thng qua vic so snh gia kt qu v chi ph. Trong cc ch tiu kt qu v chi ph phi c kh nng o lng c th mi c th so snh tnh ton c. Cc ch tiu hiu qu phi c s lin h so snh vi nhau, c phng php tnh ton c th, thng nht cc ch tiu phi c phm vi p dng nht nh phc v cho mc ch nht nh ca cng tc nh gi. H thng cc ch tiu phi m bo phn nh c tnh c th ca doanh nghip vin thng.

121

Chng 8: Hiu qu hot ng kinh doanh vin thng

4. nng cao hiu qu hot ng kinh doanh cn c cc bin php nh la chn quyt nh sn xut kinh doanh vin thng c hiu qu; Tng cng qun tr chin lc kinh doanh vin thng

CU HI V BI TP
1. Anh (ch) hiu th no l hiu qu hot ng kinh doanh? C cc loi hiu qu hot ng kinh doanh no? 2. Hy trnh by nguyn tc nh gi hiu qu hot ng kinh doanh? 3. nh gi hiu qu hot ng kinh doanh bng nhng ch tiu no? Cc ch tiu phi p ng nhng yu cu g? 4. nng cao hiu qu hot ng kinh doanh phi c nhng bin php g?

122

Hng dn tr li

HNG DN TR LI

CHNG 1
1. Th no l kinh doanh vin thng? Kinh doanh vin thng c nhng c im g?

- Khi nim kinh doanh vin thng (khi khng xem xt cc phn ni v phng tin, phng thc v kt qu) - c im kinh doanh vin thng + Ch th + Th trng + Vn ng ca vn + Mc ch
2. Th no l qun tr v qun tr kinh doanh vin thng? Ti sao ni qun tr kinh doanh vin thng l mt khoa hc, ngh thut v l mt ngh?

- Khi nim qun tr - Khi nim qun tr kinh doanh vin thng - Tnh khoa hc ca Qun tr kinh doanh vin thng - Tnh ngh thut ca qun tr kinh doanh vin thng - Qun tr kinh doanh vin thng l mt ngh.
3. Hy trnh by ni dung chnh ca mi trng qun tr kinh doanh vin thng?

- Khi nim v c im mi trng qun tr kinh doanh vin thng - Mi trng qun tr kinh doanh v m - Mi trng qun tr kinh doanh vi m

CHNG 2
1. Quy lut l g? Mun vn dng c quy lut con ngi phi lm g? Quy lut kinh t c phn bit vi cc quy lut khc nhng im no? Hy nu mt s quy lut kinh t v tm l c trnh by trong ti liu ?

- Khi nim v c im quy lut - C ch vn dng quy lut + Nhn bit quy lut + T chc cc iu kin quy lut pht sinh tc dng 123

Hng dn tr li

+ Thu thp thng tin khi khng thc hin quy lut - Phn bit quy lut kinh t vi cc quy lut khc (thng qua hot ng con ngi v c bn vng km) - Mt s quy lut kinh t + Quy lut cnh tranh + Quy lut gi tr + Quy lut cung cu v gi c
2. Nguyn tc qun tr kinh doanh l g? N cn p ng nhng yu cu no? Nu cc nguyn tc qun tr kinh doanh c bn c trnh by trong ti liu?

- Nguyn tc qun tr kinh doanh vin thng l cc quy tc ch o nhng tiu chun hnh vi m doanh nghip vin thng v cc nh qun l phi tun th trong qu trnh kinh doanh vin thng. - Phi th hin c yu cu ca cc quy lut khch quan; phi ph hp vi mc tiu ca qun tr; phi phn nh ng tnh cht v cc quan h qun tr v m bo tnh h thng, tnh nht qun. - Cc nguyn tc qun tr kinh doanh c bn: + Tun th lut php v thng l kinh doanh + Xut pht t khch hng + Hiu qu v hin thc + Chuyn mn ho + Kt hp hi ho cc li ch + Tn dng thi c v mi trng kinh doanh
3. Phng php qun tr kinh doanh l g? Quan h gia phng php qun tr kinh doanh, quy lut v nguyn tc din ra nh th no? Nu cc phng php qun tr kinh doanh?

- Phng php qun tr kinh doanh vin thng l tng th cc cch thc tc ng c th c v c ch ch ca doanh nghip vin thng ln i tng kinh doanh v khch th kinh doanh t c cc mc tiu kinh doanh ra, trong iu kin mi trng kinh doanh thc t. - Quan h gia phng php qun tr kinh doanh, quy lut v nguyn tc - Cc phng php qun tr kinh doanh + Cc phng php tc ng ln con ngi + Cc phng php i vi yu t bn ngoi
4. Ngh thut qun tr kinh doanh l g? N da trn c s no? Mu k c v tr no trong ngh thut qun tr kinh doanh?

124

Hng dn tr li

- Ngh thut qun tr kinh doanh vin thng l vic s dng c hiu qu nht cc phng php, cc tim nng, cc c hi v cc kinh nghim c tch lu trong kinh doanh nhm t c mc tiu ra ca doanh nghip vin thng. - C s ca ngh thut qun tr kinh doanh: + Sc mnh ca doanh nghip + Tri thc v thng tin + Gi c b mt trong kinh doanh + Quyt on ca ngi qun tr. + S dng cc thut trong kinh doanh. - V tr ca mu k trong ngh thut qun tr kinh doanh
5. Nhiu doanh nghip, buc ngi lao ng phi mc ng phc.

Hi: a. Anh (ch) ngh g v cch lm trn? Tt hay khng tt? b. H s dng phng php no qun tr nh vy? c. Theo anh (ch) nn khai thc s dng cch trn ra sao? Hc vin t nghin cu tr li
6. Thng tin trong qun tr kinh doanh l g? Chng c vai tr g trong qun tr kinh doanh? Chng p ng yu cu no? Trong qun tr kinh doanh cn nhng loi thng tin no? c chng cn phi lm g?

- Thng tin trong qun tr kinh doanh vin thng l nhng tn hiu mi, c thu nhn, c hiu v c nh gi l c ch trong vic ra quyt nh qun tr kinh doanh ca cc doanh nghip vin thng. - Vai tr ca thng tin trong qun tr kinh doanh vin thng l ch n lm tin , lm c s v l cng c ca qun tr kinh doanh, qu trnh qun tr kinh doanh v qu trnh thng tin kinh t. - Yu cu ca thng tin: + Chnh xc + Kp thi + y , h thng + Php l - Trong qun tr kinh doanh cn thng tin: thng tin bn trong v thng tin bn ngoi doanh nghip - c thng tin phi thu thp, s l thng tin
7. Quyt nh qun tr kinh doanh l g? C cc loi quyt nh qun tr no? cc yu cu v qu trnh ra quyt nh qun tr?

- Quyt nh l hnh vi sng to ca ban lnh o doanh nghip vin thngnhm nh ra mc tiu, chng trnh v tnh cht hot ng ca doanh nghip, gii quyt mt vn chn 125

Hng dn tr li

mui trn c s hiu bit cc quy lut vn ng khch quan ca h thng b qun tr v vic phn tch cc thng tin v hin trng ca h thng. - C cc loi quyt nh: + Quyt nh hng ngy + Quyt nh thch nghi + Quyt nh i mi + Quyt nh di hn, trung hn v ngn hn - Yu cu i vi quyt nh + Khch quan, khoa hc + C nh hng + H thng + Ti u + Php l - Qu trnh ra quyt nh + Xc nh vn cn quyt nh + Lit k cc yu t quyt nh + Tp hp cc thng tin + Xc nh cc gii php ra quyt nh + Trin khai quyt nh + nh gi kt qu thc hin quyt nh
8. L mt ph gim c doanh nghip, nhng khng may anh (ch) khng c gim c ca mnh ng , h c tnh gy kh khn cho anh (ch).

Hi: Anh (ch) phi chn quyt nh ra sao i ph? Hc vin t nghin cu tr li

CHNG 3
1. Hy trnh by bn cht v vai tr ca k hoch ho? Theo anh (ch) c nhng loi k hoch no?

- K hoch ho ni chung, k hoch ho kinh doanh vin thng ni ring l mt hot ng ch quan, c thc, c t chc ca con ngi trn c s nhn thc v vn dng cc quy lut khch quan nhm xc nh mc tiu, phng n, bc i, trnh t v cch thc tin hnh cc hot ng sn xut kinh doanh. N l qu trnh nh hng v iu khin theo nh hng i vi s pht trin sn xut theo quy lut ti sn xut m rng mi cp ca nn kinh t. - Vai tr ca k hoch ho + iu chnh v hn ch nhng khuyt tt ca c ch th trng. + nh hng s vn ng ca th trng 126

Hng dn tr li

+ Phi hp, tr gip hot ng ca cc doanh nghip, cc thnh vin trong x hi + Lm gim tnh bt n nh ca doanh nghip. + Lm gim s chng cho v nhng hot ng lng ph. + Thit lp nn nhng tiu chun to iu kin cho cng tc kim tra. - Cc loi k hoch: di hn, trung hn v ngn hn
2. Th no l ch tiu k hoch? Ch tiu k hoch phi p ng nhng yu cu no? c nhng loi ch tiu k hoch no?

- Ch tiu k hoch l cc ch (goals) cc mc tiu (objectives) hot ng ca doanh nghip vin thng, c th tnh ton, so snh, i chiu v phn tch c. - Yu cu i vi ch tiu k hoch + C kh nng chuyn ti thng tin, phn nh ni dung ca cc nhim v k hoch mt cch c th, r rng, chnh xc v d hiu. + ng b v c kh nng so snh c vi cc ch tiu kinh t khc. + Phn nh bao qut, ton din cc mt hot ng ca doanh nghip, cng nh ngha v ca doanh nghip v li ch kinh t m doanh nghip c hng. + C tc dng kch thch, khuyn khch thc hin hon thnh nhim v c giao. Ni cch khc, ch tiu k hoch phi mang tnh kh thi cao, c giao ng hn v ng a ch ngi thc hin. - C cc ch tiu: s lng, cht lng; gi tr, hin vt
3. Hy trnh by ni dung ch yu ca cc phng php lp k hoch? Hin nay thng s dng phng php no l ch yu? Yu cu ch g?

- Phng php lp k hoch + Phng php cn i + Phng php nh mc - Thng s dng: c hai phng php - Ch : nh mc; cn i phi l cn i ng.
4. Th no l sn phm dch v mi? Ti sao phi xy dng chin lc pht trin dch v mi? Hy trnh by cc giai on pht trin sn phm dch v mi?

- Quan nim sn phm dch v mi: c 3 cch - Nguyn nhn phi xy dng chin lc pht trin sn phm dch v mi: Tin b KHKT; cnh tranh; chu k sng ca sn phm dch v; di hi ca th trng - Giai on pht trin dch v mi: 4 (Nghin cu sn phm dch v mi; Thit k; Th nghim; Trin khai)
5. Th no l th trng? Hy trnh by ni dung ca chin lc th trng?

127

Hng dn tr li

- Th trng vin thng l mi quan h qua li c tnh quy lut, gia doanh nghip sn xut cung cp cc sn phm dch v vin thngvi khch hng s dng cc sn phm dch v nhm gii quyt vn gi c, s lng, phng thc thanh ton v phn phi. - Ni dung chin lc th trng: Th trng trong nc; th trng nc ngoi (quc t)
6. Anh (ch) hy trnh by trnh t, ni dung v phng php xy dng k hoch kinh doanh vin thng hng nm? c k hoch kh thi cn phi ch khu no?

- Trnh t xy dng - Ni dung - Phng php xy dng: - c k hoch kh thi cn ch cn c lp; mc tiu k hoch; cc iu kin thc hin k hoch

CHNG 4
1. Anh (ch) hy cho bit th no l sn phm dch v vin thng? Theo Php lnh BCVT c nhng dch v vin thng no?

- Dch v vin thng l dch v truyn k hiu, tn hiu, s liu, ch vit, m thanh, hnh nh hoc cc dng khc ca thng tin gia cc im kt cui ca mng vin thng. - Dch v vin thng bao gm: + Dch v c bn + Dch v gi tr gia tng + Dch v kt ni Internet + Dch v truy nhp Internet + Dch v ng dng Internet
2. Hy trnh by ch tiu cht lng dch v vin thng?

- Tc truyn a tin tc - chnh xc trung thc - hot ng n nh

3. nng cao cht lng dch v vin thng cn c nhng bin php g?

- Bin php k thut - Bin php v t chc - Bin php khuyn khch kinh t

CHNG 5

128

Hng dn tr li 1. T chc lao ng trong vin thng c nhng c im g? Phi p ng nhng yu cu no?

- T chc lao ng trong vin thng c 6 c im cn ch - Khi t chc lao ng phi p ng 4 yu cu

2. Lao ng trong vin thng c nhng loi no? Cch xc nh cc loi lao ng ?

- Trong vin thng c cc loi lao ng: lao ng cng ngh; lao ng b tr; lao ng qun l v lao ng b sung - Cch xc nh cc loi lao ng cn c vo tng nhim v c th v theo khi lng, nh mc.
3. Th no l NSL? Cch tnh v bin php nng cao nng sut lao ng?

- NSL l s lng sn phm dch v vin thng ( Doanh thu kinh doanh vin thng) sn xut cung cp trong mt n v thi gian; cng c th hiu NSL l lng thi gian hao ph sn xut cung cp mt n v sn phm dch v vin thng. - Tnh NSL theo n v hin vt; theo n v gi tr hoc theo thi gian. - tng NSL cn c cc bin php v k thut; bin php v t chc v kinh t.
4. Anh (ch) hiu th no l tin lng? C my nguyn tc tr lng? Ch tin lng bao gm nhng ni dung g ?

- Trong iu kin nn kinh t hng ho nhiu thnh phn nh nc ta hin nay, phm tr tin lng c th hin c th trong tng thnh phn v khu vc kinh t. + i vi thnh phn kinh t Nh nc v khu vc hnh chnh s nghip trong c vin thng + i vi thnh phn kinh t khng phi Nh nc - Tr lng theo 3 nguyn tc. - Ch tin lng bao gm tin lng ti thiu v h thng thang bng lng
5. Cc hnh thc tr lng ? Ni dung, u nhc im v phm vi p dng

- Tr lng theo sn phm (khi nim, cc loi, u nhc im v phm vi p dng) - Tr lng theo thi gian (khi nim, cc loi, u nhc im v phm vi p dng)

CHNG 6
1. Anh (ch) hy cho bit th no l TSC? Lm th no nhn bit c TSC?

- Ti sn c nh (TSC) l nhng t liu lao ng tham gia vo nhiu chu k sn xut kinh doanh vn gi nguyn hnh thi vt cht ban u. Trong qu trnh tham gia b hao mn v gi tr ca n chuyn dn sang gi tr sn phm theo mc hao mn v c thu hi li di hnh thc khu hao. 129

Hng dn tr li

- Tiu chun nhn bit TSC + Vi TSC hu hnh c 4 tiu chun nhn bit + Vi TSC v hnh c tiu chun nhn bit
2. Th no l vn c nh v vn lu ng?

- Vn c nh l mt b phn ca vn u t ng trc v TSC m c im ca n l lun chuyn dn dn tng phn trong nhiu chu k sn xut v hon thnh mt vng tun hon khi TSC ht thi gian s dng. - Vn lu ng l s vn tin t ng trc u t mua sm cc ti sn lu ng nhm m bo qu trnh sn xut kinh doanh
3. Hy trnh by cc hnh thc nh gi TSC?

nh gi TSC theo - Gi tr ban u (nguyn gi) ca TSC - Gi tr khi phc - Gi tr cn li

4. Hy trnh by ni dung, u nhc im ca phng php khu hao theo ng thng v khu hao nhanh?

- Phng php khu hao theo ng thng + Ni dung, cng thc tnh + u nhc im + Phm vi s dng - Phng php khu hao nhanh + Ni dung, cng thc tnh + u nhc im + Phm vi s dng
5. Doanh thu ca doanh nghip vin thng bao gm nhng ni dung g?

Ni dung doanh thu - Doanh thu kinh doanh (kinh doanh dch v BCVT v kinh doanh dch v khc hch ton ring) - Doanh thu hot ng khc (hot ng u t ti chnh v hot ng bt thng)
6. Hy trnh by khi nim chi ph sn xut kinh doanh v gi thnh sn phm dch v ? gim ch ch v gi thnh sn phm cn c nhng bin php g?

- Khi nim chi ph v gi thnh sn phm dch v vin thng - Bin php gim chi ph v gi thnh sn phm dch v vin thng 130

Hng dn tr li

+ Tng nng sut lao ng, s dng c hiu qu chi ph tin lng + Gim chi ph c nh trong gi thnh sn phm + Gim chi ph nguyn vt liu, nhin liu, nng lng trong gi thnh sn phm
7. hnh thnh gi cc c th bng nhng phng php no? v theo nguyn tc no?

- Phng php hnh thnh gi cc + Da vo chi ph + Quan h cung cu + i th cnh tranh - Nguyn tc hnh thnh gi cc + Cc ph c xy dng cn c vo chi ph sn xut hp l ca cc sn phm v dch v. + Khi xy dng cc ph vin thng phi xem xt: ngha kinh t - x hi, kinh t quc dn ca tng loi dch v vin thng; + Bo m cho cc doanh nghip b p c chi ph sn xut, c tch lu v lm ngha v vi ngn sch Nh nc. + Ph hp vi kh nng thanh ton ca ngi s dng; khuyn khch cnh tranh lnh mnh; to iu kin thun li cho cc doanh nghip ch ng trong sn xut kinh doanh ph hp vi thc t th trng. + Cc vin thng Quc t c xy dng ph hp vi cc quy nh v vin thng ca cc t chc Vin thng Quc t v khu vc m Vit Nam tham gia k kt song phng hoc a phng; ph hp vi chnh sch kinh t i ngoi ca ng, Nh nc, hi nhp khu vc v th gii. + H thng cc ph phi n gin, d hiu, thun tin i vi ngi s dng cng nh i vi nhn vin vin thng. + H thng cc ph phi c hon thin thng xuyn mt cch c h thng.
8. Ni dung li nhun kinh doanh ca doanh nghip vin thng? tng li nhun phi lm g? Cch thc phn phi li nhun?

- Ni dung li nhun ca doanh nghip vin thng + Li nhun n v thnh vin hch ton c lp + Li nhun hch ton tp trung - Bin php tng li nhun - Phn phi li nhun + Yu cu phn phi + Cch thc phn phi

CHNG 7
131

Hng dn tr li 1. Anh (ch) hiu th no l u t? u t c nhng c im g?

- u t l hot ng s dng cc ngun lc ti chnh, ngun lc vt cht, ngun lc lao ng v tr tu sn xut kinh doanh trong mt thi gian tng i di nhm thu v li nhun v li ch kinh t x hi. - c im ca u t + Phi c vn + Thi gian u t di + Li ch mang li th hin trn 2 mt: li ch ti chnh v li ch kinh t x hi
2. Th no l d n u t ? hnh thnh mt d n u t phi tri qua cc bc no ? Cch thc trnh by mt d n u t?

- D n u t c xem xt trn cc kha cnh : + V mt hnh thc + Trn gc qun l + Trn gc k hoch - hnh thnh mt d n u t phi qua cc bc + Nghin cu pht hin c hi u t + Nghin cu tin kh thi + Nghin cu kh tr - Cch thc trnh by mt d n u t + Li m u; + S cn thit phi u t; + Phn tm tt d n u t + Phn thuyt minh chnh ca d n u t.
3. V tr v ni dung ch yu ca nghin cu k thut cng ngh khi lp mt d n u t ?

- V tr ca nghin cu k thut cng ngh - Ni dung + M t sn phm ca d n + Xc nh cng sut ca d n + Cng ngh v phng php sn xut + Chn my mc thit b + Nguyn vt liu u vo + C s h tng + Lao ng v tr gip k thut ca nc ngoi. + a im thc hin d n 132

Hng dn tr li

+ K thut xy dng cng trnh ca d n + X l cht thi nhim mi trng + Lch trnh thc hin d n
4. Hy trnh by cc ch tiu nh gi hiu qu ti chnh d n u t (khi nim, cch tnh, cch nh, u nhc im)?

Cc ch tiu nh gi hiu qu ti chnh d n u t (trng hp u t trong iu kin an ton) - Gi tr hin ti thun (NPV) - Gi tr u hng nm (AV) - T s li ch trn chi ph (B/C) - T s hon vn ni b (IRR) - Thi gian hon vn (Thv) Trng hp u t trong iu kin khng an toan - im ho vn - nhy ca d n u t - Ri ro ca d n u t.
5. Hy trnh by cc phng php so snh, la chn d n u t ?

- Phng php Gi tr hin ti thun (NPV) hoc gi tr tng lai thun (NFV) - Phng php gi tr u hng nm (AV) - Phng php t s li ch trn chi ph (B/C) - Phng php IRR - Phng php Thv
6. Anh (ch) hiu th no l qun l d n u t ? C nhng m hnh qun l d n u t no ? Cn c vo u la chn m hnh qun l d n u t ?

- Qun l d n u t l qu trnh lp k hoch tng th, iu phi thi gian, ngun lc v gim st qu trnh pht trin ca d n t khi bt u n khi kt thc nhm m bo cho d n hon thnh ng thi hn, trong phm vi ngn sch c duyt v t c cc yu cu nh v k thut v cht lng sn phm dch v, bng nhng phng php v iu kin tt nht cho php. - M hnh qun l d n u t + Ch u t trc tip qun l thc hin d n; + Ch nhim iu hnh d n; + M hnh cha kho trao tay + M hnh t thc hin d n + M hnh ma trn.. 133

Hng dn tr li

7. - Tnh NPV ca cc d n

+ I : 0,4819 triu USD + II : 1,2897 triu USD + III : 0,8061 triu USD - nh gi c 3 d n u ng gi - La chn d n 2 v c NPV ln nht
8. - Tnh NFV ca cc d n

+I

: 1,5123 triu USD

+ II : 4,0475 triu USD + III : 2,5299 triu USD - nh gi c 3 d n u ng gi - La chn d n 2 v c NFV ln nht

9. - Tnh AV cc d n

+ I : 0,2107 triu USD + II : 0,3593 triu USD + III: 0,3183 triu USD - nh gi c 3 d n u ng gi - La chn d n 2 v c AV ln nht

10.- Tnh B/C ca cc d n

+ I : 1,4087 + II : 1,6468 + III: 1,3449 - nh gi c 3 d n u ng gi - Tnh B/C theo gia s: + D n 2 so vi 1: B/C theo gia s = 4,715 + D n 3 so vi 2 : B/C theo gia s = 0,8884 - La chn d n 2

11. - Tnh Thv ca cc d n

+ I : 6 nm + II : 8 nm 134

Hng dn tr li

+ III : 11 nm + IV : 8 nm - nh gi cc d n: 1 ng gi; cn 3 d n cn li c thi gian hon vn ln hn nh mc nn khng ng gi - Tnh Thv theo gia s: Khng phi tnh - La chn d n 1

CHNG 8
1. Anh (ch) hiu th no l hiu qu hot ng kinh doanh? C cc loi hiu qu hot ng kinh doanh no?

- Hiu qu hot ng kinh doanh vin thng l phm tr kinh t phn nh trnh s dng cc ngun lc ca doanh nghip vin thng nhm t c kt qu ca mc tiu hot ng kinh doanh trong lnh vc vin thng. - Hiu qu hot ng kinh doanh bao gm hiu qu kinh doanh c bit v hiu qu kinh doanh x hi. Hiu qu ca chi ph b phn v chi ph tng hp. Hiu qu tuyt i v hiu qu so snh
2. Hy trnh by nguyn tc nh gi hiu qu hot ng kinh doanh?

- V thi gian hiu qu t c trong tng giai on, tng thi k khng c lm gim st hiu qu cc giai on, cc thi k tip theo. Khng v li ch trc mt m qun i li ch lu di. - V khng gian hiu qu ch c th coi l t c mt cch ton din khi ton b hot ng mang li hiu qu v khng nh hng n hiu qu chung. - V nh lng, hiu qu phi c th hin mi tng quan gia li ch v chi ph sn xut kinh doanh vin thng. - V gc nn kinh t quc dn
3. nh gi hiu qu hot ng kinh doanh bng nhng ch tiu no? Cc ch tiu phi p ng nhng yu cu g?

- Ch tiu nh gi hiu qu kinh doanh + Ch tiu tng hp (dng hiu s; dng thng s) + Ch tiu chi tit (sc sn xut cc yu t c bn; Sut hao ph cc yu t c bn; Sc sinh li cc yu t c bn; sc sn xut cc yu t c bn mi tng thm; Sut hao ph cc yu t c bn mi tng thm; Sc sinh li cc yu t c bn tng thm) - Yu cu i vi cc ch tiu + p ng nh gi tng hp phn nh chung tnh hnh hot ng kinh doanh, cc ch tiu b phn phn nh hiu qu kinh doanh tng mt, tng khu.

135

Hng dn tr li

+ Phi hnh thnh trn c s nhng nguyn tc chung ca hiu qu, ngha l phi phn nh c trnh s dng lao ng sng v lao ng vt ho thng qua vic so snh gia kt qu v chi ph. + Phi c s lin h so snh vi nhau, c phng php tnh ton c th, thng nht cc ch tiu phi c phm vi p dng nht nh phc v cho mc ch nht nh ca cng tc nh gi. + Phi m bo phn nh c tnh c th ca doanh nghip vin thng.
4. nng cao hiu qu hot ng kinh doanh phi c nhng bin php g?

- La chn quyt nh sn xut kinh doanh vin thng c hiu qu; - Tng cng qun tr chin lc kinh doanh vin thng

136

Ti liu tham kho

TI LIU THAM KHO

1. Php lnh Bu chnh, Vin thng (2002) NXB Chnh tr quc gia 2. H thng vn bn php lut v ch tin lng mi trong doanh nghip (2005) NXB Lao ng 3. Vin nghin cu v o to v qun l (2005) Hng dn xy dng thang, bng lng & quy ch tr lng theo ch tin lng mi. NXB Lao ng - X hi 4. PGS.TS L Vn Tm (2000) Gio trnh Qun tr doanh nghip. NXB Thng k 5. Trng i hc Kinh t quc dn (2001) Gio trnh Qun tr kinh doanh tng hp (Tp 1). NXB Thng k 6. Trng i hc Kinh t quc dn (2001) Gio trnh Qun tr kinh doanh tng hp (Tp 2) NXB Thng k. 7. PGS,TS Bi Xun Phong, TS. Trn c Thung (2002) Chin lc kinh doanh BCVT. NXB Thng k 8. Th.S H Vn Hi, PGS.TS Bi Xun Phong, TS. V Trng Phong (2002). Qun tr ngun nhn lc trong doanh nghip Bu chnh Vin thng. NXB Bu in 9. GS,TS Bi Xun Phong (2003) Qun tr kinh doanh BCVT. NXB Bu in 10. GS.TS. Bi Xun Phong, TS. Nguyn ng Quang, Th.S H Vn Hi (2003). Lp v qun l d n u t . NXB Bu in 11. Hc vin hnh chnh quc gia (2003) Qun tr kinh doanh. NXB Lao ng 12. TS. Nguyn Vn nh (2003) Qun tr kinh doanh Bo him. NXB Thng k 13. TS. Trn Quc Khnh; TS. Phm Vn Khi (2003) Gio trnh Qun tr doanh nghip nng nghip. NXB Thng k 14. GS.TS Nguyn Thnh ; TS. Nguyn Ngc Huyn (2004) Gio trnh Qun tr kinh doanh. NXB Lao ng X hi 15. GS.TS Bi Xun Phong (2004) Phn tch hot ng kinh doanh. NXB Thng k 16. PGS.TS Nguyn vn Thng (2005) Gio trnh Qun tr kinh doanh trong doanh nghip xy dng theo hng hi nhp. NXB Xy dng 17. PGS.TS ng Th Thanh Phng (2005) Gio trnh Qun tr doanh nghip. NXB Thng k 18. Th.S Bi c Tun (2005) Gio trnh K hoch kinh doanh. NXB Lao ng X hi

137

Ti liu tham kho

MC LC

LI M U ........................................................................................................................................................1 CHNG 1: TNG QUAN V QUN TR KINH DOANH VIN THNG ................................................2 GII THIU ......................................................................................................................................................2 Mc ch, yu cu: .......................................................................................................................................2 Ni dung chnh: ............................................................................................................................................2 NI DUNG ........................................................................................................................................................2 1.1. KINH DOANH VIN THNG ............................................................................................................2 1.2. QUN TR KINH DOANH VIN THNG.........................................................................................3 TM TT NI DUNG CA CHNG..........................................................................................................7 CU HI V BI TP ....................................................................................................................................7 CHNG 2: C S KHOA HC CA QUN TR KINH DOANH VIN THNG..................................8 GII THIU ......................................................................................................................................................8 Mc ch, yu cu: .......................................................................................................................................8 NI DUNG ........................................................................................................................................................8 2.1. VN DNG CC QUY LUT TRONG QUN TR KINH DOANH VIN THNG......................8 2.2. NGUYN TC QUN TR KINH DOANH VIN THNG...........................................................10 2.3. CC PHNG PHP QUN TR KINH DOANH VIN THNG...............................................11 2.4. THNG TIN TRONG QUN TR KINH DOANH VIN THNG .................................................14 2.5. CC QUYT NH TRONG QUN TR KINH DOANH VIN THNG .....................................16 2.6. NGH THUT QUN TR KINH DOANH VIN THNG ............................................................20 TM TT NI DUNG CA CHNG........................................................................................................22 CU HI V BI TP ..................................................................................................................................23 CHNG 3 : K HOCH KINH DOANH VIN THNG...........................................................................25 GII THIU ....................................................................................................................................................25 Mc ch, yu cu: .....................................................................................................................................25 Ni dung chnh: ..........................................................................................................................................25 NI DUNG ......................................................................................................................................................25 3.1. MT S VN CHUNG V K HOCH KINH DOANH .......................................................25 3.2. K HOCH KINH DOANH VIN THNG ...................................................................................28 TM TT NI DUNG CA CHNG........................................................................................................35 CU HI V BI TP ..................................................................................................................................36 CHNG 4: QUN TR CHT LNG VIN THNG.............................................................................37 GII THIU ....................................................................................................................................................37 Mc ch, yu cu: .....................................................................................................................................37 Ni dung chnh: ..........................................................................................................................................37 NI DUNG ......................................................................................................................................................37 4.1. DCH V VIN THNG ...................................................................................................................37 4.2. CHT LNG DCH V VIN THNG ........................................................................................38 4.3 QUN TR CHT LNG DCH V VIN THNG.
U U U U U

TM TT NI DUNG CA CHNG.......................................................................................................41 CU HI V BI TP.................................................................................................................................42 CHNG 5 : QUN TR NHN LC DOANH NGHIP VIN THNG .................................................43 GII THIU ....................................................................................................................................................43 Mc ch, yu cu: .....................................................................................................................................43 Ni dung chnh: ..........................................................................................................................................43 NI DUNG......................................................................................................................................................43 5.1. T CHC LAO NG VIN THNG V C IM ...............................................................43 5.2 XC NH LAO NG VIN THNG............................................................................................44 5.3. NNG SUT LAO NG VIN THNG .......................................................................................46 5.4. TIN LNG DOANH NGHIP VIN THNG.............................................................................49 TM TT NI DUNG CA CHNG........................................................................................................55 CU HI V BI TP ..................................................................................................................................56 CHNG 6 : QUN TR TI CHNH DOANH NGHIP VIN THNG .................................................57
U

138

Ti liu tham kho

GII THIU .................................................................................................................................................... 57 Mc ch, yu cu: ..................................................................................................................................... 57 Ni dung chnh:.......................................................................................................................................... 57 NI DUNG...................................................................................................................................................... 57 6.1 VN KINH DOANH DOANH NGHIP VIN THNG................................................................... 57 6.2. DOANH THU CA DOANH NGHIP VIN THNG.................................................................... 68 6.3 CHI PH, GI THNH SN PHM V CC PH DCH V VIN THNG ............................. 70 6.4. LI NHUN KINH DOANH DOANH NGHIP VIN THNG .................................................... 79 TM TT NI DUNG CA CHNG........................................................................................................ 83 CU HI V BI TP.................................................................................................................................. 85 CHNG 7 : QUN TR D N U T TRONG VIN THNG .......................................................... 86 GII THIU .................................................................................................................................................... 86 Mc ch, yu cu: ..................................................................................................................................... 86 Ni dung chnh:.......................................................................................................................................... 86 NI DUNG...................................................................................................................................................... 86 7 .1 MT S VN CHUNG V D N U T VIN THNG ............................................... 86 7.2. LP D N U T VIN THNG .............................................................................................. 93 7.3 QUN L D N U T VIN THNG................................................................................... 109 TM TT NI DUNG CA CHNG...................................................................................................... 112
U U

CU HI V BI TP.. CHNG 8: HIU QU HOT NG KINH DOANH VIN THNG.................................................. 116 GII THIU .................................................................................................................................................. 116 Mc ch, yu cu: ................................................................................................................................... 116 Ni dung chnh:........................................................................................................................................ 116
U

NI DUNG.. 8.1. BN CHT HIU QU HOT NG KINH DOANH VIN THNG ...................................... 116 8.2. NGUYN TC NH GI HIU QU HOT NG KINH DOANH VIN THNG ............ 117 8.3. H THNG CH TIU NH GI HIU QU KINH DOANH VIN THNG......................... 117 8.4. BIN PHP NNG CAO HIU QU HOT NG KINH DOANH VIN THNG ................ 119 TM TT NI DUNG CA CHNG...................................................................................................... 121 CU HI V BI TP................................................................................................................................ 122 HNG DN TR LI .................................................................................................................................. 123 CHNG 1 ................................................................................................................................................... 123 CHNG 2 ................................................................................................................................................... 123 CHNG 3 ................................................................................................................................................... 126 CHNG 4 ................................................................................................................................................... 128 CHNG 5 ................................................................................................................................................... 128 CHNG 6 ................................................................................................................................................... 129 CHNG 7 ................................................................................................................................................... 131 CHNG 8 ................................................................................................................................................... 135 TI LIU THAM KHO................................................................................................................................. 137 MC LC.......................................................................................................................................................... 138

139

QUN TR KINH DOANH VIN THNG

M s: 411QTK470
Chu trch nhim bn tho TRUNG TM O TO BU CHNH VIN THNG 1 (Ti liu ny c ban hnh theo Quyt nh s: /Q-TTT1 ngy ca Gim c Hc vin Cng ngh Bu chnh Vin thng)