You are on page 1of 86

.,.

Ir ~OedidJ9
Dd' 1\CMI18no o Si'
trutdO nucuarnlte im
pzcfa~ 1 Qft4dída~mLJ
eb38 pi(~a~t fi6UfllJ
ni" r o«erran&' atea
officia(ee que qoícrl
-- I
- :
fcguir lag fo~m.(Ío I
Res 01.6 t)afatlt/Co
lunae/Lapirctt6 I ,
otra. pit(18 De 109
bCdíficioe iIJtÍ6UOe.

:año 15+9.
«¡ti pUuftriffimo r rcuuendtffinlC1
ICfío&oon 1\tfoofo De ~onf(cl :8r~obirpo be ¡:okdo:pd~
mado oel.~4:fpafía,:CbladUcr meyoz Det:afltlla.~(go
De rl~cdo 'apcU~ ocla 1\cy~a nueftra fdio:e:bcfe con bu;
mil rcuercnáa fus mur mS6naftces manoI.

eebo fe Oettepol cierto: fl(u


,
ari[lmo fcfto¡)a nueftros mayoltS/ que lo' fecrt
coe y e~pericncfl' Deoatura : que con mucbo 8$
fan y aebJ)o l'cln~iI"on:I06,raíuíuon par' qllCDeml~
DOen mano plfl'llftn po~tOdas Ile fururas 6cocraáolJee:
T60J1fknla0ut~1 Defue ímmenr09 fruros. fio fin mur.
el famofo aarco Yitruuio fequc~a/oi3íldo:qut fe ralrau~
Ila ocloe rCrC9y 6I'andee rcftol(8:4 nocodos con qrUlc.
píeaneecoaRian mlae batallas lDucbabonrreyfscoe:,
CJel'ckan r ao¡menta fus fuersae:pcro ~IC8 bono:ce publi
c09/Jofl' ~ nuJCbo9alol/trenq,a f ricapira roda fu "'''a:
Tno fe a,uerd~D be Ioe ¡riftce efaíplolc8 q efcrfuíeado fue
b3Jaiíae:ful trÚJnfos t YkoIitSIV la8 cof ae q conuíenal alt
GOUcrntcion t 'filídad DCIarcpublía1:tónfullll fu Yida 15~
Ilan fu fentido/alcolfc Dep11JUC9:r e6 fue cónn~erpecu
ladOlle9t -Pfundoe piramitoe atrae la w:;e"y acarrean 18
mucl1' ente6 Detiempo-a ea ,ee0fna8 no foIamáe aguJa
m091arotpedad Denro ~{o: pao aurod}8moe lo q ~
nofouoe qfcmoecompoDCr.Ca no ay nÚ1g60doredo q ~
fe efcreuV enfilofofia fin tocar en ariftonl/lIi enaIlrol0sP8
An tomar oc tMolomeo I ni en medicine finbI)er menaó d

-
.

fue .Pfcrorca. \' como rOCDnnduafl',C rnu f dluftrt rdio:' ta


lDucba incUaadon q.U.e.time "edifiáoe:, lo 4endIo' ba
becbo enSallCia¡o/, en 0alemám/r fe crpera ci bara
eneft8 fu oiocefis De EoIedo:bc facldo OCl89obzae tiIo.an
liluoe quecola fáeaáa Deerebitccura lIr~amc- t:raúrie~
r6 die bxue ciaJoso:enel '1t fe tr.tSlee medidas Q bá Of fa:
ber lo8oficieleeqquieri imirar \' c&rebdJCl' 106 edfflc~ ro
l8anoe:~ taln odae qtee b~ cometido y cada Di. (OmGCII
mucboe erro~m Deoífptopouió Tfealdad eDls.fozlnaclO De
las bafae f capiteles y pi'~ae qlabl~ par ¡ los Cales edíflcjo'
iXlplíco a.9. e.le r(elbe có ral .,oIúrad , emo¡:QI ee mí in ~
rletó f octrco Defcruirlc. Cuyo muy íUuJ1rccftado nudlrofe
~ ¡u6mftc: f PO¡ mu,boe sfioe a ru raó fcruícío p~orpere.

trJLoe inttrlocutozcl que fe inrrodu,en mel pzcrenre ()falo~


6O:foo DOS6randcI amigo". el "DO ee familfar oele rile~
Oe oe i:olcdo:el qual feoí}e i:ampefo.1:i OIro ee w pinto&
llamado ~cardo:(ne ~icardo ~cnc s.,¡nrar a J:ampcfo.
si qua! baUe baJitdo vos cima crl~8:t OíJC.
. .
}elnp1equete "cgo a "er te
I
.
\
. .¡o Debellar locftudiido:o OCbu~gdo:o rra{8tI
do~bíé feria comarrce sl6WJ08 r8C0nSpl')tr:poa
1 _. . ~ (01110 rabc8:18mucba
córinueáó De cftudío en
8édra melleotia:! 16mucbe melScolía incíre \' muCU( coler~
mcd8d(l~no fin (sura d Yiejo ~tó m~a cnuemcur plaJC~
ree 8 buelcae Del'" cuydadoe.( ~ampcfo.)0 mi »k8rdo:
T aano raL1e8 4 ea fenréda oc1'*860zse:Q la buena Yida ba
Defer De fu p¡inápio c~ackada en crabaloe~ oíJildo q fó pt;
ctpalfundárnllo Decóríné,ia:suíó y wádcre Detod, bondti
dld t ~Ú1ud~1!>ao 'o ~ mas q bIIa:ní po~mee qme loJ
alabé los febioe:nlke Nue ni reme bueN yida:ni crRO cere~
c:er d Irebe~.( 1aMc.r. )f&e bii pIKdlliJir tSlusbliotpUC8
c&:1 fe muclé 108bueffos r fefah611ae carncs:r fe lCOUela
Wlaf(~~p.)~lcn parece ~ nobe8 YiI1" eble pbilofoha De
",olterru no la c6gcpció dloe fabio~ qfe jíJleró pera tSJir !oo
rte tJItra bdfo. ~ d ftlofo(o .rm(oneo fue Plcgútado:4
gcqutt.td&oloq
.~ . fabáa:refp6dioq oca rrebijO.1el pocII
a Ü
earipidc'. grldce boJe. Dí,cq la~r~DI8 reW ~ar c6
d uebajo:y qeltrlbaio es padre ocl ~Gr.a:r q1109 rrlbljll:
dozce ayuda Díoe:oíJC mas q el trabajo qrc coma ~ yolúcJd
limas afli¡c aloe bombzcs.lbcro ac~dcr ! 8irGll ío ron
Joe q ""rman q rodaelae cor.~fc pue4l alcá~ar có trlbl~ ~
Dílí¡éda~cnopboll ouofl foftira q no., mcjozníma~ Dulce
IpChto RI arraer el fucfi% el comer lo el bcucr qel 1>00el10
rr.Jbaj~. '8fofanrJcronimocooclufe oi}iido/q cenclrraba
lo recompza la bol6a~a.1 ti pralmo6rapbo oautd:no menoS
rociado r. barpe Tcitádo oiJe. 1:u fClÍOt el uabafo T 00101
conRderae. 90010 I8CDOSmucboe'arolee fabi09q víuíc
roa l.f6° ¡po:, .,a q Yícjoe nu,e cd.roo ~trlbljar , .pxn
der.kfc DeS«ntICS q fermdo mur Yícfo coml~o .dcpll
der taftcr YO, YÍblXla¡ "ocr rcfpódído 8108 q ocl fereTan.
mal vale tarde q nuncl.CC1oe anti600s rtgníficaui cite Era
blje/ po¡ YOcllauero De bPC!:crco poI canlo qes anímll.~
pticado Pira crabljar la nerra . (fbicsr.) ~c ay romaftc ha
mercar tode. tae albal18conwa ~íc;. cabc~a De buey: no
pucdC8 cncubzir 11macba aRdon q tiente el rrabajo:bíé.abl
Earado re pued" Utmar:puce particípee tStantee \'ínudc6
como di re pzcdic~~o Dimcq pintaN ee cltl q citas rrasado
clfC6Ú a:ni me parece/ fu ouJcnáSlcset romanB1(l:amp.)
Una mucRre esDerepalrara para nueRro obífpo.C1bicar.)
J;iCJI podl1a paK.r po: rellblo:! aun feria mcjoz empleado.
(~mp.) ~abla~ lo q qrriae:poztanto fe oíJc:foftaul el cicl
g. q'I'fl/r fofiaualoq querría. (~íclr.)CorRo ft IUno fdl
ptcrC¡qua repzcbédid'3S T -pbíbidae fon lae ~pae ~Iae fe
pukurae: t ptíncipatmcntc aloe ccldieftícoe:q fabé muy bíf
q.o.1 p&Íncípalc9capítlncB Dela Tglen8:como ronfanl~'
dro/fár Plblo/fant 6rc6otío , flt jeronímo: r otros mucboe
rant"8:dt!R en rema (c6úcucntd lo~qlobl ~ift"rourrldo'
an ~uJ¡má" nfngúo ~ (epulrura:fcrfa Ilomenoe mlsfc¡uro
DiRríbarr paz 109pobz(~ 110qRCcuellos rC6IRi.~í tu 4CfC'
DeJír lo tí caca ocBo flicc'=ro rOl ámo q orozg¡ra, comí¡O.
-
bdAff~. 1
,
twa""tf
()13'r~,~.~
n~.5I
~(ttso~.O
.0]»1 . ~
-tbtayO

-.
.b»<JA> ~
.C¡
~-
~
~.
~
~
~

I
~
. -

;::::
~~
~
~+dv ~
:::::=
;::::::
~_.-
---~

- . .
:-
~8 -:..:::--

. . "--- .

UlI
('La",.) 110 podemos IKgJr rer Qnriquimmo~1 ~r~ ocIos
rcpukroa:puct} fe baUaft Incmo:iJB Demucoo~ ocUoe que
fu,rJt1 tX~tnarca8/eaccrd"tc9/r ~lof(ta5.11n[1(Wo
era el fcpulcr-.) De¡"'¡uíd:r fUlllpcuofamfntc ldb:ado; poee
81rkmpo que te fabticaron bí;iaon enel ctertaa albaJ!lIae
ftcrífJa oonde ar,oodícron trc~ mil hb:aa Of OlOquefuc:,
ron I~ fxrenda Q&I(t)(tv:laequalce ocfpuce parfJdotl mU
y .cee años fueron baUadae po: ~trcan" pvottfcce oetoa
bcb:eoe: fegun cucnla ~fcpoo : T concHas 010 guerrd.J
~nlí",fx, rey ti 9ytia quele Etniacercado r pucHo fn mu
,bo eRrccfx).tl1 no fcr I~fcpulcroe p:obibido~ poc1alty:
bien fepuedecol(~r 0(1 monumemo O( }Offpb abaríma ~
lbia oonde fue pucfto el cuerpo Denuel1ro redcmptOl'jefu
o,t1l10. tfi« mae 0(110\'00 mucboe que quU1cron mas
fepulrarfcDCnrroClli tierra que en fepulturae pompofas.
~fzorer De pcrfla m~ndo. fusaíado'al átpo oc fu mua
fC/ que fu cuerpo no le repultafl'cn en 010 ni en plica nícn O~
Ir. cofa De rnctdr ni pícdra:ano que lut60 le mcliclTcn cnla
ácrra : oí;íendo que 80 puede fa mcJOzcofa que le cierre q
hntae buenas cofas pere/crit¡r p:odu,c:r reocuc ~rcna
po¡ DkbJfo quien conclla(qut mucbo merece) rcmejela.
tr~rco cmílio antte qoe múrícd"c mando a rU9 r,.joe:bí
JidJcn d eRrado tX'ndc9uían Depontr fu cuapo fin f~ua~
Ole'1 an¡r"IN/t f1nninguna r(d~ nibzocsdo:rco fue ob
requiaequcnofc6af1alTcn maet'(0i(3m~n(da9. (C~&
las lercSOb"oR De t:iccron fue vedado que ningun ((PUJ~
cro fe bi}icfl"c Demas ob:a oc quanra fepudíf'fc acabtr el
efpido De cinco oías.1r Jt (\~ (~rptíoa IOhmu r contrarío'
Dclo ~U( auema¡ oicbo:C8 Cr'arl1cccn {X 100 q lab:ao cafas
para ~a rida que ce mu y bzcuc' r DítJII t)e IlI1b:sr fepu1nJ$
ras Dódc fe confau3 el cuerpo r re fonienc la fam¡ para Sé
p:c.ce affi los romanos rentan po: mfjozla mcmozia De
108 maufolcoe que ba3ían Qfue capír\Jnce \'tnC(cW1C0 P"
n ruejo:pcrpaulr fu f.ma:quc la memo&ieodae (l1.aaaa~
~mctat:OiJÍmdoqu(r~ ~ria wnir tianpoqac~ to
dlcía o 8CccftacL1d OCmetal ro,icfTcn o roN«cn 1.1tftalua/
Deloqua( elmaufoltoo fepu1cro (ft,lI8bka feguro. (~~
car.) 1bo:qU.amae aire~u(cromauroko. (~p.) aJTi
k UamJR8áptK9 que Brumifa rcfH t)( Csria biJOYII
muf fumWJOfo f(pulcro Q fu marido ~aufol" : , fueral
que le cucntin po¡ y"a OCl18ClacmtraudL1e ocl mundo:
DeDJldc ocfpac~ fe II¡IDJrOll maufole\)8 (08 fcpulcroe pó
por09 'Z bi( blb:adoo.1' bi9 ~íl10 puee como no todoe fó
De Yna opíníon:ca woequtma rtpulcr09/,,'h"091~e lbol
ru:n.(~( )faual ticnd cupo~m~t~ (~amp.) ~3rc
cane em i que no timen muebl raJOO 109 que oiJen que C8¡
ylftldad d~" que reb¡)C cnlos fepulaoe:po:quc eUen
de que 0('0&111T ¡acCÍC8un el cdíftdo ocl rcmplo:O(fpicr
IJO mocoo .Ioe que reodcuf~n ocl-1 muerte I r lo~ptouo
Cln ¡ m(jo&Jr y COUt6frfa NJ. ~ 8tctandrc fe Ice que
quaodo "¡O el rcpukro Deeebüee COmal~" I g(már, r..",~
pírar:, Cd'¡r bí}O lo mcfmo quando "áoeloc!UCJandre
1: ti "° I ri rebtn baUado mucbae WJC8 polclfos mondtc
"011 Icrcndor contemplando con mucboe fofpíroe ncul",
Defepulrurae/ , ~ído I ruc.r. CO~.. luc60lita (.
Id hbw oc 9ih' panum.( ~ícar.)'fio IYoinpno cIKR.
~da rrif1ctan malo:. quiclIla pKfcncil Moe mU(rt~e I o
fu mcmotiano lemucuI116UD.akcracion (n lo mae leere
10Der- cntflftae:pcrG t. DeOOla:qdt" aftígimimlo no
Dura ma t\ Dequanto lo riene octantc puce .wnoe 410tna
e fue p:imaae collumbzce. (~amp.)1bot cfo DtJcn que
(",,109 comparados .¡16lnado que paree: q"ndo ICICrcc
"~nir ,,"Io~ Terrcbau "na res Tfe \'¡ condL1:1odae las
C'tra" ('(tan oc p,f(cr Tla (111nmirando con fue c8bc~ac el
la9:\.lucgo que C1p'afpucno , le pierden DeYifte:tOtnan .
pactr tomo Depúmcro Ro IUcr mas memada Delo plff.~
do:pero octcmoe (nO qU( es oftao t'C ptcdicadolce:r roz~
Demos. nucllra p18tic1;y oímc que re plrdce Demí fcnt~
~ ,_" ....
tit urca bC10akpulaoe.(~ar.)~ba., bitn DIe ba pare
ctd~bJ opiniotl:y a~n a bien q~aem06JU}iar: IV 00'0 pO
roque ,Igaft"q rc"a,emfCmfJ3ntcob:a "mofe oa po:
oto~ pues re rcparfef°r.rc mucboe p~b&fe ohoalc5 yrr¡¡ba
'adotesI f fn tal bcdltiCto eoIDOcJtt¡¡odo es bttn fmplfa.
do:ca f(gun yo aca!l~o:~ar.mJam~I-&lDaIJO 0,1" q~
aque fecon cíenf:fma rcgtfrro Of medldaealoe qUf qUt(r~
fdattcar al modo ¡nrip:mayolmenC( bJltandofe oubdo
ros, nofabíiooqacmcdidaauían D( oaralépi(~~e que
18b1~d'cn/podrian venir ~L1uiDonde baUarian d r(fft(dio
De fu ncccfTídad.yo r", d bombu oel mundo mae OClrco~
fo V padúL> poz r~bcr fftae medidas: f pues ~ioe me ba
rravdo oca:muefd IIK bar~e me laequimscomunicN V
DC3ír los IlÓbKgDecada VIJ3 OfIl3e:poZQUf DO fiaJro quii
Iffi me pufdcl fatüfa}Cl' como ru que lo bae leydo ~ viRo.
(J:ampc. )110pafdo nc~ar mí ~ícardolo q lilerufiae:
r~ le muebaamiRadque( mucbo cicmpo ba)flllfe DOrO
noaleJlemoe:r quítiCn1 yokna m~3rufi.afl1áa y babílí1
dad para mt1o& cúpkr tue DelTeo9..ro loquemcfknU
~ocio yobe'luto 'tIqdo y alcl,aoo:re lo oirc Debuena YO
laRead r 63na. encfta ftasa que baG vífto:ay fOlmacionel
~ Coluf1as:~~ f~e: Capftdc~:8rcbítrau~:frcffoa: COI

-
Dltas/ fronll(plCIO¡( Baolt:r¡aa:y otr ~e oiuafae pie{~e
como p~dla k muc Itra n. 01 canco olgamo9 ~n p~rriCII
lar la f~~madó 1m ~dida/ y odsen:oc cada VAa DeUae enla
..

manera r.¡uienre.

1[ «':omien~an la9 medidas Oel


'Romano.
- (Eampcro.)
il
If)ndufíó mup aumguada
,
ee cn~ 18iJfilorof~:rtr el bombtc 8C msr~ y
maecoolída DuftClon ft~ L,tlQQ I~g .,.ri~'''.~QI
pottanto 1( U~maron ~icnxofmoqufqui(re t'f3irfnej
no: mundo :pOfqlJfn\n~na cofa ayran fublda TfftímAJ
da (nfl múdoquf cnelbomtnr no reballc.1 como loe Plit
mcrO\1fab:ic adotee no tuute(f(n reglas rara Ira1f~r/1~p8l'
rir Iy o:dcnar fueedUlcíoe:partcío\ca owían fmírar h1C5
p~ftdon od bO~~:f1 qU11fue aiado Tfotmadt) De 08111
ral p:opozdon : T cfpcculando 109 Eireios f ekudriñando
I~ mcdíd.e De fu efíarora/ycotejando \'oos mKmb:09 a
orros:bd lla ró la cabe~a fa mal e~dcnce:T O(U. todos los
ouoe:como Demicmbto mas p:indp3llomau3D medid~
t ptopoxion:pozqucocfu rof1ro raC<1d~n ('comp~9para
tomar loebtaf08/lae pimaat/laalllano':rnnalmlrcro
dodClJupo:Dfoonck rom~ronckr~6 rc6lts rmechda8
naturalce para oar paopolri\)n t au~ídad aloe rrptm~
mícoroe Tozckn3n,aa Defue edil1cíC)s.i« manera qUf fa
do edifiCio bíiouknado, repartido es'ompir adoal bó,
'* bifDoífpuelioTptOpo«wnad"'(~~r.) eU( medí'
eras ba Deaucr fl bombtc para ftr bí(o btebo f p:op\)«io
Dadot (1:ampe). ~mb%c bíaa ~polcioo~do f( puede
llamar aqud que conriene en (u ~tto (f~\iú '81trUuío) OÍCJ
roftr09.1 ffguft ~~ gauríc" I OIKUe.~ro loe mo
dfmos auréríco. quícrm qU( ren~ nUaK yvn lací~ i«
la qu~1opinion C9lftaeftrc1bbcUpt oe tio:gofta angula
rifTamoaníficcend ~rtcÓ(r,ulptura Ttftaruaria:\9aró aJ1i
mermo De mudJa ctpencntiA:Y mur ~ner~1 m todas la8
3I1Ce mccanícae t hbU8lce: r no maoa mur rdoluro en
lodae las fcí~nci38 De arcbiccaurs:, I~e medida e que poi
el fon affignadaaenia fftatUra Oilbom~ o'nd~e COda'
lae otrae:fon eRas qIK r~figucn.
C~:ímCNlA'nt( elroBro ocl bomlm feenriende tttnd2
el p:ímer pel" Defoblcla fr~ baBa 1"mas batO orla bar
ua:cl qual ~ rpal allaf60 Oda mano qu, comíCn(3 Den
d~ la janrora oda muñeca bafta lo \'Irimo ocl Dedo Deme
dio.ec)im~e pues que la 'abfs~ conútoe VDronro r mas
- tcrd~ I cfk tercio ct
lo que fubc m~ ~ ~
pq 13trác:cl pccbo (O
ácAc erro roRro-.c1 cfto
ma6° baRacl ombl~ -
otro: tStombligo bana
el mícbzo ~nít¡1 a f o'
IrO:CAcada yn\) Dclos
lnuR09 fcmidé 009/ T
al cada vna OCl89Cfpí
1I,lIle orroe oos.~lo'
routU'-'G a~e plátae"n
ccrdo:enll' cbuceas ti
la, rod"ta~ otro:cól pcf
CU(~ootro lado:oc mi
ncrl q fe monu po: ro
do los 8ibcoe nueue ro
ftros f "" rcráo fc¡ú c1
po: 1. ~cfcnle ftsura fe
mueftr..€~ mucba, .
11111" ¡e re pueden me
dtr lo¡ milb:09' (1111
curlocl bóbtc aUldcd
la q aucmoe Dícbo. S Y
cnd alto oel bób:e fey' '"
pies 0(100 r&11'06. B V q
ero codos.21 , ocl pOro
DCIa cOlonOt. ocla el'
bC~i bafta lo mae bato oela blrua haoctaul parre ~u enl
DJr.:Mf!¡ cOlonílli bina el nacimillo DCJa 6tr6antl .,nl
ijna.panc:Mc mermo IU~lr btftQ lo"ma5 arto 611frác "ni
fteta partc.crCóticnc orrofi el ancbo Del bóblc:oc coRado
8 coRado:la fc):ta parte Dclalto:, OC(otnblígo aloerifibnc1
18 noucna pal1e/! n.ta qellas medidas natienen 1'Crdld
rnlO9 bóbtc'4 ron tnan090 mófiruofo." rnal c:ntaUid01.
€léae De fab(r q d ,,,aroot
bóblt fe fvtma rOblC "n q<1ra
do Qtíd.Jtn tree tcrct08r\)Ua
Ics.ecl pmuo fe fo~ma la fré
1C..~(lfc~údo la narí3.il'cl ter
cero la boca f la barua:fc~ q
enla p:eféc( fi~urrl re .nucftra.
a:ól p:imero cófiftt la fabídu
"":(l1cl (c¡údo la bcrmOruri:
mel tercero la bób.d.trl..(c~
re el 108 cft.atulrfoe T cfculpco
re. OCc6Ypto crá can oicflro'
rnll'" mtdtdae De,n cuerpo
bumano quecftádo en Oitlcr(oelllglrce T ~ Dfucrf.e pfc
dras f'J:mau~ "oa cl1arUllh'1fue miib¡o,:t nn comunic"
re 108 \'n09 có los ocroa ICabaul cada qua. fu pedi,o: T tS(
puta los traran r 108;Círlu",.:, rra(of. mar.lrillofl¡quc
no parecía fino que rod. fue1ftoc "na pk"/f ~ "n arrit
te bccba:uot3 era fupuftcion'f condeno.
I[I~o2qoolra;ófe mouiuó losan
ri~u~a a o:dcn¡r tooae (ueebzae robzeel rcdódo/o ro
btc el quadraJo:r pc~q fellama arte roman..

e Erre otrl8 mucbt8 medidas ~c '0. -POI 11


can róccrc. och1conmlfuracióoclcucr. bum.
no.huaró que elombli~ tre "arura. ~~o Dero
doelCllcrpo:C3 wn bób¡cccbtdocnél fuclo cldídoe,lbier
101109bZlí09 ,119 pícrnae:cl ~compee qwícrc oclomblf,
10 aloe Dedos DCI~9 manoe:ce el mermo q a, oclomblflO
1I090edos 010&\P"ce. 1 como 4crl qlafisuri circular fti
la mas ~rcca:1' mas amigable I n¡llIre/De todas Iae Ofr.
liUr..:i6oza fean qUQ4radae:a~
cráan¡ularte:
..
~ otra qualquíer ,(pcQc, no conalcto ucure 4 el bombu:
Ctrtdctrc ocUa:puee como ~m~ bi~lII09/cntl rc coomeft
1Od1¡ lis pattcíoa.cg naturalce._allaf, ¡ambím enelb5
brc .,0 quadrado ecrodOQ quatro lados },\3ull/, cada la;
do ran 61'andc como la mcfma cftllUra:l09 qualce roca:aI
YlJO COA la cabc~a:al otro con 109 pí(s:alo8 .otroe 006 COII
109oedos oclae manoe.~ .qui YÍcnc que ranta e~ le bza
{Ida Otl bomb:c/ qu~[a la fu (ftarur..~ffi que ocRas oo.
1i6uraa robtcdicbae que fon rcdódo f quadrado :bíJícron
Ioe mafftroe anu~uoeeftaturo:qrodo loq lab~ft'é T edíJ1
calfedkfmmatTe robleel rcdódoo fobu el quadr.do:, 10
do lo q fuera óalaa 000 fi~(Jrae.f, balurr -rcl Wlído poz tal
fo T no narurel.( ~ÍClr .);¡,c que olácn fueron cftoe Ion
6uOS que có tanta oiligcncí a Tfolídrud p u (i eron en medí ~
da dta 8neromana:(i:¡mp.)oc 6rcda.(1bicar.)~c,
Debuena raJÓ ane Gricga re ocuril Uamlr f no1\oman.:
puce ~ &rtepe ron loe pzimcrH ioulloue DCHa: (J:SDI .
pcJ)La cauf. pozq fe oiJe romSDI e8 eRa que 8go11 OÍrc.
Ir talládo108romao08com~aro"8 rcño~car el mOdo I
procuraron De noblaer 8 roma Detodo lo mcjoz f ml6 no
labtcquecncl fe b.fJ"c:ycomoecatatl"coCD srccílCIIl88
"tooiDciae De&accdonis f :Bcare:1oe bcdíftcioe ocios
pueblos rer De..ueba anngacdad I f no meno! mu y our.
,blce po: raJÓ Defa fabilmirc o&dcnadoe: ~uraró oe cm
bíar macftro9 a roma n9tUra1ee ocle herra q cdíftcatri al
~f~QC.~' ocuffco rcglaeftIJcdídae pot DÓOC lo' w
.~kgoucmllfi.enpoco[tipo "Dora famofoe mec
arce I TÚ bllCOOS ar,biuros""uc edificaron muy robcr.~
DoecdíficiH ! mucbaeob:ae De admirable .rcbíraural
qUllceo,cn oía mumae ocUaeparcccn:DC oonde nUIICI
uIf,o ti facar rnucRrae/DCbu~oe/mcdídae/rra~.e/modc
loe/fi6Urae!irima,39/q fe repartí POZlodo el mundo. 1
comoroma feacÓ(urfo Detodas lae naciones', cabql De
1Od.la ebtiftiáded:ron mil oiuulpdos T .famadolJ fu
cdittcioe q IIC óc oiu¡uua oua PSI1Cocl mundo.
I[i)e algult09~incipj095 geome
cría ncccfl'arios/t mar yrad'*1 cDeIantDcfrr,{ar.

I !2~~:Ja~=RaQ~;~ ~~~~
6commaa como fo IUlliJ0:circulos/inguloe/biJ
gUl09/ qu¡dran6uloe/ 1'. Coagrua cof. me parece pona
la Dalaradon oce¡da ",no odloa par¡ may": CJ"uc100
DCnudlrae m:dídae. «[)La fdellCiaoc ~om(rria ce '8a
Deua RCU artes ltbcrlwe : mur u("ff.rÍl a tOO¡J9los ~
Idal,. muaoícoa :" fi no tienen paru tnclla : D" pueden
fcr bien rcrolUt~e en fus 811La . t:~ la¡comcaia inl1rurnl
ro Que mucoo aruda a com¡nebatdcr todoe loa fabcrc.
ocl.nundo:po: tanto ~[aton mando c!crcuir rOblC lepu«
Eao, fu crcocl, que nín~uno tuclk orado Ó CRUar a or::fín q
plimcro fuclfc ¡nftroto colas fcienciaa d ~mcai¡ T¡rífcnc
cica/ qpc ee arte De c51ir:pozq celan graade el parcntcrco q
DCO( la ~8a con la OIra: q nin¡uno puede fa buen ¡cometra
a no fabccontar:ní I~D fcpucdc lIamer bomblc:fciUn plrc
ce pot el mermo ~laton:(1 qual fe rédo p¡c~unEí1do potq el
I»mb:( cs.nímal tan rebío: refp5dío. ~:q fabe'órar.l:o
cn~e DOS fdenciae fe contienen mucbok1 fccrctoo r i'"QOdC8
rotílc;ae.CC~-arcbímcdce re(renUe fc~un culra ~Iutar~
co:<1 biJo YB arrificio ouknaoo poI arte Deicomctría contr,
&arcc[o capitan OC109 romanos quando tenía cercada
l. ctbJad De 6iracu(a en Cecilia: conel qual pzcndía ¡la
oaoa od Dícb~ marccUo/f laGIcualt.ua f rac.ua Delagua
r lasmetí¡oenttooda ábd¡d.€~Ura mermo fe Ice ó YOpÍl
tozquc ~uocn grcáa oaruraloc ~a'cdoní~q fcoc}ia eu
pompo:cl quat fue macltro eS Sp,Uc":q pot aucr lidocnI8t
Irtee De¡comerria, .rirllKlÍc¡J mur rabi~: elcad~o mucb08
fCCfcEostpzimort9 cnla arte 001 pínlura :t biJOfINrauiUo
fleob:¡e DeQfI'CÚ~ DOodccófáiaio mucba fama, fue
IllUf «Icb&ado poI toda ,cd.:y fIIa6rusob:a! ~ rári ttc
renda TCQrota 8dmír..ciounídae:q 01Ptnaró De ~h adc~an
re 100 6I'it~oe q la arte odt pfntur~ fenumkrafTc co las hbt
ralea:, oe c6la. IDecanic.e.(fbKM.) ~d( (l)tÓC(8wr de
dtTsmenrc romos rodos 108 pÍAtoK8 pobKe:ca pozfa Iibc-
Uke !8ft amoe qu4ro t(ltCInoe: f (Rees el p:oueebo q fen"
ftguc ocl priuílcsto que rime la p.ínrura:cl_qualcreC\:no f"!ha
rillos ofidake q llames mccaulCoe s\'nq Ite rO~9ffcn coel:
I~e qualc0 te ruc~o me Disae q~alce r0n:'l alTí mermo qCOfi
te arcbíICto:qtanluW5Ce po: rrce nóbzado. Ci:amp.)it4
lIoe fe UarBá ofidátcs ft1ecanicoe q tr.ba;sn concl ."genio t
con lee m811~:como IOn108C.nrcrOtJ/~lafcroe . Carpin
1tf09/(;(rra~eroe/Cipancroe T orroeoficiglce q rus .rtce
rcquí,rcn muebo fabcr t in6tf1io.tr~o líbíralc9 rcllam~
(08 que rrabajan folamenrc conel efpjriru f conel in6Cnío / eo
",o ron 109t6ramarícoe I ~íC09 / 'f\cfo:í(Oe/ !trífmcti:;
coe/ bfic0S/6comerrkoe I ~ftrolo6oel conloe qusle.
toa numtntdoe 108~ínrozce r I;fculprozcS/CUr8..ru.
loa fin cfttrtladie ~~ 1068..águoe que I \'n no f~ POZCU01
'f'lNdas Delo.r:~~do q no ~dc fcr erre mae noble ni
le ma,~&p~'rogaaul q la pttIhIN ~ nos pont .nte 1"9 o; 08
la8byftoziae y bi,afiaa Delco pafedoe:lae qlcs qu~dolcc~
moe/o ba3cmos leer noe qu(bz~rá laecabt~.e"nos pmur
bi Tfati~j la mclftoda. t[ l&ae orroR Der.ba q .rcbírno t8
Y«ablo grícso:quícrc DCJárpdncípel '1(,ttcedot:t affi los 01
dcnldozce DecdiftCÍ08 re Oí"p~~d8m(nk ercbíwoe.l.olI
Qusk8 fcBÚpare« ~I nlKOr. 8úruuio : ró abUsa- SIfer
fJ(I'CÚldoe CIlla. fdécíee Depbílo(opbit
T 8rke líbcr.re8.
~ be cera menas no putdi fer pcrfcaoe ercbiuroe / aJ ras
laT~micntae rOlle~ mano¡ DeJos ofIcíek. mccanicos.')' no
!I q~c el buen arcbt~ reDCUtpzouetr ente rodes 'ofe9 I De
la fctcl1(ta Deicomcrraa:Dd8 qua. cfcritriaon mucboe 8uro
,o:ce:f pdncipstmérc ~ucli~c., P8d~t De1poaae:Dc cuyas
8b;ae fe tOmIroR los púocf,a08 ftsuacDke. .
C:1.incI ftetal reU~"'a Ctdo tr I{O que ((J1U.
ce ocrccbo. , - ,
trCírculo/ C8otr11incaquc baJe.,n.
bucka redonda fin tala púndpio nt
fin: en medio Dela quala y \'n púro que
fe oiJe centro Delqua' / r6Uitmcncc el
.parcada.

Pi¡maro/c. d Cl'lS°tJerCcboqpar
" d drc:ulo en008 muadce rsuak&:
el qualoc lICCdId8dbloc pld"er ~
d ccacrt:

trScmfdraJlo I celo mdRIo que IIKI


dío circulo. "/
~r(Ulo
trSngulo/n drincotl q fe C.Jure Del 10
umácu¡o Deooe línea8 't pot r. cqutuo
,"cion. 1lamamoe al "R6ulo Deoéao:
.n~ulo itJtcrto¡:y al od'ucre/ -6010 c~
Ictao: f IJ aplíclCÍon T concurfo ocR..
Des línea¡ no puedcfcr ocrccba ni a re
8'-1poU¡ caconcc5 no ftcaufwap

trMan~o reIltllll (11"SUJo qel ~


clredO/o pucRo CIIáqutdra.
Rtft\ft~(O
fI i:ría\)ulo/te figura ti tieoe tr'tJ an6u
Lh1;eI qua! puede fcr ex trc:emaneraa.
conuicne a (abcr.e:rogooío/ ~mbh~"
nfo/ecÍ~onío.0trogonío fellama qui
do ~noOd06tIea an5ulos(9rCaan~u
lo. :ambh~onío:quádo (e romo. 0,;i:
~
gonío/quandot"doo 1m) feA 8Gudoo. qu.o.i)t o
treuadredo es ft~ura q tiene Quatro
snguloo:f (dufarc oc qrro hacia '6ua~
lee q ba;iquatro an{Suloorctágul09. Cf6r~!rO
C'~oadr8"gulo t6 afTí ",cfmoft6ura
que títne quauo angu 109: pero (9 m as
aucba : f po: (frplo'vn~dS Difiereoel
qu adre do.
tr1Lín ea uí a ~on al r, tia fna el tra~o que
arraulcff a el quadradQ 10 quadranguto
t)CWIc"lnftal. orra.
f[:J.ina'ortboiOOBI ff oiJe rodo tra~o
qucfcJcuanca OC¡coeotro ~"'bimU
te lIJocclíner mas a,o Cibo qa ono. -1L
Eeu¡<S.~1tlKa9kcr(J~" OUOS5D~
nelmwtc cauran qU31ror"'¡lI!uw9~

4C1ineacrpirat qu(po~1oe gri(goo fe


Di,eUMa bclrca:ce la q rOblC \'000 fue
cabos fe rcbuclut Tcnrofca ~ manera De
arlCOl fio 'emas locarfc.

€!t~ f( oi~ lalinea quealreuíc Ifa po:


medw Dequalqutcr círculo
I[Com~(e {)eue fOthtar la co!nfra:
r ql4fea ron IQ¡ moldurae 'luc lacomponw. .

!l prill1trGpiqa q QCuanaltrl(arra.ala
L COUfí~l:poz
quito las moldUr38 q l. eópondon comunf~ a todas
lae otr.~ pic~aB0,1 cdifldo.Cantnp miéb&o DeIoe 4sue
m09 o~fo:m.¡r a r Iq no fCI6IIarncKi40 De coUli,:¡ o mol~
dora e.(1!ritt,.)euc cofa ee co:ní~a:(1:ampc.)Colní~1
ea latín fe DiJe(o:onicc~:q quiere oeJír cO:0IIamiilo o rema
leDd.00. et1c remate fe IIlma pol otro DÓbICtc;aros:o
cntablamkntO.S waq ribíé fe pocde ocJÍr cOlní~e:po&q (11
1o.~ntJ.tC9 't cáconce oet bcdíacto fe mucl1rá' mc~ la8
_duras oe q ft c0p0nt ~ en otl"Qníngúa parte. (~Í(lr.)
edificio comolee lirse!
fe66 yo ~co:ron lae moldurH etlt~1
ríriU.ae:ribaee:marbetca/4 repool (ftlaa ropal q,dtillo'
(~QP. )"60 lo Dip&burliclo~po¡q te blgo faba q lo mae
galano 'l ~íftoro ocl cdifído/fon lae molduNs 41e poDen:
bit effi como 10 mcjoz ~ tu cbamerrl ron 188dru ,lirinH
~fcd. q ricRc.1 (¡be m'5:4 codl8lee mol&lrse q fefíibll
pollos edíftdos:cMfti enocbo oftcr«ie.:lae qu8lce fe no
. bl~po: oiuafoe \'ocabloe fe6UnDíuafulÍU1\19 \' ¡cnree:
po: r~ron09 (era nccdfario po Refla ft6ura Decada .0. De
el1ae f fu nombzc aRtí6uo:quando nos f.111re d moderno:
para que oCrpuC9 poz fu ocbuJ;o¡r poi fa fo:msdon ,Ida
'DO la pueda coaocu r nom~ar 81\'fo Defa ricrrs:que poi
a~Ot' Dofotr"e Ilsllamam09 6ula9/CotoDae/!)0fCIc8
ecbú1oe. t:fcowe /'8a"lae / t)radiUee / ~8lonce .6au.~
droelflleres. '

fL6ula ee \'na moldura querifnebosC01uoe cótrarios d


'no Delou~:ru fi6ura que rcmc;ar ala gargála oci bób&e/
laqlcn ~..
~í~~ ~. ~: ~.~
~

le:po& oódc es tSloe antisuos afti Uamada:efta molQura "


h
t,f,ba pozloe ~ilgoe ~fma: Y pet 106 moderno e popo
tX paloma.
€1Co~ona eeotratnotdum In' 1.
,,~.
t,." --=
~~~J:~~~:~:ica~~rfo: '~, , "=
uada.1Llamafccozonapo¡ijan
riguamtfe (onena moldura ,o~
r~au j todo fl edificio alórr,dOl.eiJCfc rábil c«on aI pot
qe&nJ menooaníncntccnUf laeO(ra~moldurae como la
,,,!O na enlacabeíQ órcyopñdpc. 8Cótíen((.ntd (¡I\la olra
ptqurña moldura 410mBla futa prc oelarto:(omo poteft!
ft60ra (( mtJd1ra.1 nocaqroda moldura fo¡a fe Uame plO
pdamétc ;ímaJO:yqndofonmucf)Q9 ¡Út88f( eí)i 'otní~.
trl)°3cl eeclra moldurl qfu ro
( :
'

n~~~~~~~::
:=:J~~:
den9 vocablo larino:q quiere De
JÍrmarcma /ofopptra.
,)
€ t:cbino qtiene ft~
(6 moldura
sura Demedío boJel: ea Rdíldo
el bo,c. ~ Ddio fe 'SUfID 008
'- ~~
~
.;
'---. .
abinoe.
tI: efeora m Otra moldura CSU3
da Vmetida beJia oáro:y pozq
tb budr3 feraíra Tno rcabe IUJ
lellamaronloepte¡oefccrieq ~
químocJirobf'euro:a16fio1quíe ~._,. : ¡
.:
rl ftnsir q ce le COUfJiocl bo)(l.
en" motdurl e8pot 108moda
lOS llamada media caña.
«r:1:tacda (8 otra moldura q ríe
Refigura li media crcora 6 mane ~ ~ ~ ~
raqueftttdfda la efeorapo~m~
dio re caufan DOS nace1ae. ~ H1 ... ,.. ~I ..,~
Cf3radill~ e' otr3moldura qua
4rada que fcmQa ala coWlla:u~ ~ ~ .' : : ~'
ceptoquenobaoe auafocaua: 1
dura po: oeba,:o: comunméte re '! :
fozmá endlal06 M1ldloftef q fe
~n (nla cOlnita.
8[J:alon fe ocre moldura que (e
llama alfl potque (caneja al cal,,, ~-
ño:o touiUo od bób&e q eotad fe
oá;c tall1:.¡rícl1ela mümabuelta
~ :- ~
q 13 ~(a faluo qla time." reuf9.
tUt}uadro no es mQldura:po ee yn.efquina ~ Qdr.do 4 fe
~e enrremoldura r moldura RI oíftí6uir 1a~ns 6Ia otra
ti:1í1ctealimd'mo no es moldura:QO es parte par~ aU6~
~ar oíf,rédae d molduree:y no mucRremae ti fola \'tI8
baJ:pcn dto lellemaro loa .~uoe fI(~O :~quiere ó,ír
,inta:o trqadera. creó lal robzedícb86 moldurae /, cócl
recabía q C6cllae fe puede b3}a:fc to:ma qtqer tmbtfaiM
10 ,re cópone toda fuau d cnceblamlcoo rounadó ISco:ni
~a q cnlQe edíftáoe rebella. Vltota q t~ moldura ~no(.
rctüinea:re puede cóponcr Derolo el cebino , necele. CJ.I
OuK 4feduc SUltdar mis c~aáó "ftae moldura9: para
fCJ&mara16una 'olnb:a:~ 4 la moldura alta fal61 mas q la
baJ;a:rodo el 6I1Klfo q 1íenc.1 es rt61a 6ftal qtoda moIdu
ra "ó tenerti
10ti bueloqui
10 De ¡ruclfo.
cr c.&maU3
T GnMU0 109
an6uo1ta~moI
duras oda COI
ni,;. fobtel ro
Oro od f)óble:
poDiloocico q ~
L .4!
droe en dncolu~ree t)(loí,boról1ro. eLjJcbtc
la fra1ti.
et.ij.fobu loe~et.Uj_pol &39l13ft,c6. ~(tíij-foNc la
boca. eL "Jolaberua.El pumcrofal8a mas q(1 kgúdoto
do loq av Delmos! otro:tl ~údo ma9 qelttrccro:y drer
UfOpolfl remcjáu mae q(1quarro:r d quarto mas que ~(
quinro R1c\3uifB qclpltmcro fale m39qctquínco/ todoto
~ ay oel \'00 al oero.e.tcfto6 ijtro inrcrualoe qre(aUra có
d1\X1 doco quadroe foulh1uá 100 oícboe am16Uoe quatro
,
pzincípalee moldurae:cóuifnc 9 (aber:fobK la trmrc I "na
euta:fobK la naráJ YOGtCoIona : fob~e la boca \90eo3d1
ya ~rja r,'4 pozMlírtfta moldurafotncla boca k Dtea
~SobKI. baruafo:m8Uda vne~rad,Ua o raton.

(
rtnl.J I

.\\:
J>H"'" -:

RubOI1

ttlon
creaUadae rfotmadae l\1ebicbae h1ordurae~~aron
p era m QfO; degáda De edolnarlae t atduiarlaa De oiucr~
raelabo:ee;cadaqual rc~ú fuOífpoficíó.Ca hcécía ticncUl
da vno De mcttrlOdoIoq fe le anrojare para o:namcnto De
loe mi(bto~D(ltdificiocótátoQ guardcloda la ~fa f con~
cicreo el ti art~requlerc: r fepacmplcar fue labotte oonde
mse a ptopoRto~t\3an como cola pfentc fí~ura r~ mueRr¡
trl,lam3uan 109anti~ 118talce lebo:c~:o:nato~ (OÚII
rbíoa:po:Q 108 De f:oztnrbio fueron los p~ímfro9Que at8~
uíaron (ae oíebae moldura" con lab"lce r D"jae.
er0uícftn a16uno91quí otJír q cftos ~cf109r oif(rtnóa'
que b'Je" eRas moldurae fuerótomadas odo~ caratcrcl
oclas lar as antiguas:f Oí;," que la gula T el talon fuuoft
facadoa ocla IClra.S.IA cotona T gr adUld ocla.L. )le (r~
,,,ra r bo;ct:DCla.C. T PO&dconfi6UÍCnlc IseOll'8e De otroS
ca rltCrce fe.fl1cjanu9.
I[f'da folmado pnledída qutbá
be 3uet la9 cotuna9:y Defu primera ¡ndellcion y oti¡aI,
.
.

Jncoaener06 "e Colunoo


anti6uaeréballan/coou{enearaber aoúcas/
~

1
. -.
Joníc3e/t:Urcanície/ t:o:intbícaa/ 'Btticae.
C'e~:lCaiJ fe oi}l De OOIeon "" Df 6fccíe:cer(a~I qual ar
.,noeputbloeqfc tñ}é~"6.1a gire c'frospueblos/fuc
r51(\9 primeros cdificado:ee De ripIos. ~ (1 p:imer téplo q
edificaron fue (nla cibdadDC !lrgo9:r t)(fpUC9otroe mu~
(boa po: la pzouinda De!lcara:y (O nín6Ufto{)elloe pt!Jie
ró colunas potq a~n no akan~euan comQ ttbauían Defo.~
mar.t[i)(fpuce los )onioe cola .puíncía De t:a2ia qbe('~
puCI re llamo J~nía poi nób:e oe \'R capirá q la cóquífto q
fe ocJia Jonca:qriendo edificar VI 6fBtlplo al t'íoe ap""
al3 manera ,fo~ma tilo'Q Quiao ~íno pOllarícrr. ó dC.'"
enel Qtl41como qficft"clJ poner COIuO"9 00 fablédo loa IDee
~ .,"
nros t., medida qlee bauisn be ear:córéptar6 1
la eftatura f p:opozció oel bób~f como ~Cb3do
DeQr(ció: f ballaró q en fu altura fe có~enia fu
píc fcye "(J(6: paredolce cfutan ba}ufu eco
lunas tá attas como feys grue«o~ ~fi mermas:
, oel1amanera fucró criad381a8 p1im~r as co ~
IUR36: las quatce fOfron U3mad~e eoricae. (!;
(1btcar,) :anree me parece amíqreoeuii 11'1 ,u
-r\>
mar ioníc39. pUf910e 1onioe fueró fue pzimc o
ros inuctozce. (J:amp.) it'í;éfc colun8e ¡'o¡i P
cas:pozq fe fotmaron para réplo IOOz"o: oigo ~
::
bOzico I o Def abzíc3cíó oozica.(9 íc!r .)~U~9 .3
la cotuna Janleaqual~6:(¡:ampe.)f21ueríé~
V
do ófpuee 109oicboe Jonioecdíficar (ola ,íb~
dM De~plx(o olro úplo a bórra él, oí\)fa Día
n~:burcaf1do otra man(ra IX nucua medida y tr3 ~a:ani p~
ra(leiír ~Itiplo:como para tozm3r lae celm 39 T ba,erla9
m39 foólee/r cotall41dalJ/4Iae oodcae fegú q para lXtna
CÓLlenta.aremplaron fe;!damék la dtarura
De la muea-:r c.o nfidc raro q codo .to nKjord ru
Jxrmofura cófafifa 'n~1 rofiro:y qtftf roRro re
IIKdtam fu fRarura oebo VfJl6 ymfdia.a~
cozderó putsoarafueco!unaB alrura ~ocbo
6flKf(09y medio:! par3 agníficar mas iDlira
mente la '~(acíon Od3 C.í'''A~'!na:p:(\CUr3
ron De rep~(rcnrar enla fotmacion ~Iae colu;
nas i' 1)( fue capicclce/tOdocl tra6C mU'5tríl:!
.rn cfculpianenlas oícbae cotun39 Dealro a~
bi~ / "089 can alce como furcoe:q p:opdaml
re rf oi}éd1rías:q oenotc1uá lo~ plt6uf9 y arru
1!8 oeloe máro8/ ellae marron~e en Qq!ttlpo
rrayan.llo menos fozmauá Del '" cabo T ocl
Q~O ocl ~lpircl.;'na6 bueltae 1)(1feas T rtr\.':~
¡íjadae q (cmqauá lo" cabellos Q.lae 1C¡¡"tae
f bÓJdl3e:YfaUan traer 1i8d~1 compuert09 r mrofc!do9
(oble las OZq39:Ya eflas lalc9 coluBlol1amaron Jonícae.
~ i:uuo cRe templo en largo fegon atentan 100 2utozee ti
oel bao bablado:quatrocicntoB 1 \'fyntt t cinco pies/ f De
ancbo ooJientoe l' .,cynu.6u8 coluo as tucró ciá" T\'CTft
le , fictc:oc vna píc~a cada vna y De fcf(nta pies ÓJlro.6q
¡dificio fUf muy eftímado po: rodo el mOdo- J.:ardaron los
tiRanos mas OUE~tí09 al edificarle/y la ymagen T fimu$
lacro oela oiofa Siana que CAflpufteron fue bfCb~ De~na
apa Deparra:pozque es materia ff6un cuenta ~linio que
;amae~nu~(ccní f(IOm3 oecarCOlU3: po: I~ qual fueron
mucboe l06aftol qUf allí Duro:r al fin eUa y fl tfmplo fale
lodo quemado poz mano DCvn dcrto bombte que fe le In.
cojo 010 ¡1ft b~Jfr /pozque fu nomb:e Trama para ftempte
qucdafle:pcro fabido oefpuee ~z los griegos ~ intenclon
, t'ctTco
oe aquel que puro el fue6o:maodaron fo gandee
penas qU( ningun~ fudr'Orc1dotXba~rmcncionfn fusil
bZ00 1 brflouae Deru oomb¡e:po¡quc no buufdT~ efecto ru
vano pcnCamícnto.
fCe Ittrcero 6fnero be cotuna' re ol;e corintiCtl.
1.,3 m~dida oeRa coluna fuf (nloe pziacipíoe: tt
Díc; f5ru ((Tos/ POI reJon oe oÍf} roRros Q f~ con ~
renia enct alEo ocl bombze. ~ro OC(pDce fue re
fumida enLamerma medída que la ;oníca.
ee la lufeMfca I
tI' el quarto GeftCrODfcolonas
laqualfotmaron loa1:ufcíaDoG: que roa vnoe
pueblos De fEali3:quc a¡o:a r, oáJCOtoreaDOs.
be rIfle {SructToe en lugar O(I~ OQZlca. 816un08
qui~r(n OfJír qu~ t)(lae 001 colunas: ¡¡'ozica f
Cotíntáca:rf engendraron 109 oucelinagce / ea
~e,'nQo loeantí~uoe/Ia pdmera mfdída oela
iOO~ícar~rmuy aJana:y la ,o¡innca ~ ~!~Y,Oi
,.da T rubida:funt".~ loofc1' _tUdf~ t)da
iOO:ícacon 100oíc~~la~¡ln[IC¡:r romaron:
li mctad 12.1el atto DCla1ooiC8.e.Ua da la jo.
níc~:juDtaron conclla oul ,c}.lloodc.a: Tt5lo,
da la fumm3 que ron quatolJC tomaron la me 4
tid para el alto oela ~rc.níca.1Jrcm jút.ol ($
erra \'f} los ocbo ocla jonícl con 108 DicJoel1 \~
'Jzínríca:r óroda ...fuma que ron O(}ícebo:lo ij
mar,," la mctc1dque fon nucuc/parela tOlml
cion \'crdadcra OC(8 codnrica.1 oeRa.manera ~..
fueron críQd06f ~¡Uadóeloeqallrogcn(rol
D( cotunae . Bodca6 oc rCTegructToe en .leo.
-
C'$
=t
......
t:ufcan lae oc Rece.J"niC19 De ocbo.C~ílJl~ o
cae De nucuc.. U
, \'lñmogenero De (01U1I19 fe t)f
f[ el quinco I .
"Suie.. _ara loqual bae De feber qrodle
lIecolunaequcfon qUldrldiercllamá aRiete! polr.~
tOn que 108Brcnicnfcefaxron.IOI prim(roe'4pc~t.1ró po~
IIcr tn fue bcdificioe coluna& quadradae I poI
. Dondefueron llamada" Srríese:q ranco quic
ren ocJír como le. ~tcna8. '60 líCIICJImedida eS

ccrminada:mae De quanto le, pucdtn oar 11m


r. T medida Dequalquicr. Odie colunl' que
be fofoDí~moe.~ftc línasc De colunee qU8
.dra.da9 fe baUeu oren Di. mueble pot1¡alia )

, polla ma1'0:paue roJas fó cftriadas ff quícr ,u .&

ICsnlltdaa:qlcs 8 'f8llDlno me.cuerdo bi~ .-


...
Jw1Oe.~ía.( _icer.)
ucrlae ~U10 en (¡nt
~ codoodOfOlína~e qualcc p.vcr" 1)( mc, ?$
jozconfial(a:r par. foRcnu mayol. trabljo. ct
(I:ampc.)7L'3 oodca cefuticíllc pera foft(lI(r 5
.;::j
.0
lodo cl pefo f carga q.s cutUae le (m,ren POI
if¡dc qfea:! ocfpuce ~1I11¡ I:ufcsníca:r pOI U
II11C6 (ao llamará I.)s ¡ociguos.macboe:, ala,
otrte Dí~ron bcrDbtlS . trCad1I(UII mo bdae rotnt~
,b~" COIUna6:ba Deaucr rUQmoldurDe:aar¡ (Del piccom.
mi' .~.1LI'.n19Ic1UN Dd p~1k ' .

cópo.., De Y11filete, eeyna n¡ext..


~'ro la moldura Odacabq. que
pzoptiamcnu (c,tti}(cda D(I..colll
nl:fc compone I)C.0 ~cl/ oc YO
fiktc:,d \7".t 'fIQccla~C:1:(niá mu
cbaculta 108 anDpos cóclta, mol
duras. T 139mádau~ fozmar cnlas
,,,luna e como partce mu f ncccrfa
rile.(~'ca".)flocr«tQ' mainel
ccffidad 'Del buen p~rcr,cr. (~p.)
Bllcndc ocl buco parcfetr:fó nted
farfi8marozmltc la moldur ti alta:
pozQuc cencUe re abfcódc la iuntul
N 4,rccauflcnucctcapitcl TIa(~lu
'ne:quc te plfIC Demueba pcrftaon
'CI~ ,urdado ,DilíSlcil pdndpel Olloe Qnrigu08! tnC19
brir ,ebfcoudtr qusnco I cUoe fucrepoffiblt:(le jOrar..
'DCr&»íc~oeen fue obzae.(_ícar.) _ule Te q fe er.n De
f~zm8r cReemolduree:cofllofabzcmoe l. ftlídta'8lro 4
bln De 8ucr~ (i:áp. _.a fozmar l. moldura Drl píc:par,
liras el oiamcrro ocla planra poI\'crnrc, quar,,, p'rfte,
~I.e qU31c6oarS9 las D08el buclo Ir \'na slllro Ofl'tlc,
te11tree 8111ro Dcla '6aate:plante ltamamo81J~88tlto De
1, coluna:f el rra{o que 8rraltÍcd'spo~tl punto De medio (.
DiJeoiemctfo ocla ccluna.(~ícar.) '&108oubda fe me bl
ofr"fcído que n~ te-reJOn oc~arl~ pa'.r : Tte que q~ando
l~m8mos(1 oiomcrro oclta p'.nra p.'ra medír'e cofane:1I
cntra cae moldura cncl1( 1.:amp.) 'lio:ca tnronets ocrcolI
tamos Ofloiamítro rod~loquc f~lc la moldura mae qUI
ta coluna:rola la bafs quadofe mide r ref'CkiDtltc D¡am.
.0 ¡O}l.oclo qUf coma'la tí'" moldura: como adelal'e.:
wmno.. ~I.I r.tm8doIJ DeJateJa n4Ukr molduN ,It.
bIrI. "ar"1M11C d oianaaro alto oda cCJluna en OO,JCpar
"' r¡uelce:tS18tqual" oarae:yu alsvutlfo o(11)oJc1 t
filac Dlntlo 11boJd Ioe 001 "rdee , ,,1'Uceeyno:08IU o
Iroft sle nacel¡ 'DI paru r lIIedi.. Lodocl bocio dRa mol
durakraumo:quloEOtlaltoDd bo)dc08fu41ac. 8[1
po&qUC rodal'" colUIJ8' 6CI1",1_,* ron mle cftrubaJ
,od¡adal al lo 1110que ea lo b.~o oipmoe la IINaera r
menta que re lX1DeUna: cace ocae ef1rccWr rarMl' '1
r
18to:ma ftsuicnu.
.
I[fa9reglasque(ebáDe guardar
p.. fo:mar lae COlUD181D18cRrubl8 , ccasacsael ea lo
ello que en lo b,~.

ltllaron 109 itnffffiJ09 qUt


"1 Colunl rurardl c. masfuerte/,par. ra.
er.bajo que 18no rarlfdl.(11*ar(Jo.) Como
, puedepIOU.fdfo~ (1:empcfo.) Caro ea", quel\1da¡
_parece Delaeowaa rctrlrda/cftriuan baJá. oentro: r
r«o&rcn II tuctano eda coluDa:oondc confifte toda la filler
,a:f aploman aCmplC robu; Ikno: que ee C8Ur¡O( mueb.
tirRKJa:f la coluo. rCUlfdl(quc 81ft la podemQs llamar)
no sa¡ DeUgefo fe oc~a "anOinar ni ocrplomar : como las
CluCcncRalíaN tab:¡n nudlroe m"cftroe que con aruda
15cuécoe f pútal~Jl6baJé tener brnicftae/cRtrc rat~ qlas
cafgJ..uicrófc aKámermo 108antiguos a cftrccbar foe
c:olunQe:como cJ;plo:adoue óleo oblae Denatura:a quien
re todo cftudio pwcoraui DefrHítar, fcguir:r tomaoo cú
placo los QJrbolcer pIQra~~omo fon el Crpzefo¡eimo:pí
no:bara:loe quafcs fon 6fUtdOe cncl tronco I r como ~an
metido fe'In 'acur¡lmCOlCdtr,,04ldo l ad,16aJand~
I
ZP'
e ..,n elbóbx N qttfm ftJe tW:~ ~

comeda ptímcramiAlla fo&


m.efOD oda Cotuna:ocupa
quando eRakuantido: mi
1'°1 cfpacío (O n 1013pies que
conla Cab(~3(~icar.)~a
yozmé(( fi le qUlcré cargar I
luC60 fe cfparrQnca I , ba,c
piernas como cauallo t po,
cflar masilnmobilc., frguro
ocao fetr8ftolnar.(~amp.)
J.,ae ("luna, fercrral en CXJ'
mancr8e.B'YIIa.q comié
-
~an I rurlJc,fc Demedio mi
ba/,oc lR(dáoab.~.roo T'
plcs:, eRae fóaee m.~ IR
dgua9' mas natllrllce.1I, 111
oaae q cOl8Ícn{Gn I r(lrscr
reocnde d pie beBe la cabe
{t:Tcft.~pocll mayol pel1C
ron(o riada.» ..nllades:
(uyo (~plo moftramoe poI
(ftae q aquí ""1I(m~8:rQtn
como IY oiucrfae IIIorl80(
colunl8/atrí Ir ~illCl'reef(,
sta. p.rllCl8(ftu(bar 111. .
. { t';
qU\11ce.goza Dfrano8. '?: t;"
tri:oda (oluo. q no ~a8T.re De qufnJ( pke De 1110 I re,.
le (1oiamfh'o O( fa piara ~ rere pIRa1 oe1l8 be
beaUfrcl Diamelro 811o,.nco.,
trt:ode cotona q tuuícre Dequfll,ebda w,. pk./ fa
parre el oi.mcrro De ru planea PG&1rC)Cpllke: DcI18qUlf
lte re oan onJC al ofarndro 8ko.
I:JAcolunl q COUictc ~1CfttIc "'fta Ift- pb:fc parrc
tI oiimctro be ra pláea poz trtttptrtt8: ~f8~ qu"f6fc bi
el ofamttro alco (cye.1 po: cuirar ,pl~ pomcmos caes
rc6lae po: fe ozdéeula p:cfitc fabl,,: 05
de facilmétc fe mueftrs quito fcda. rc~ ~.
traer toda coluna q pafTarc ti 4nJ( pies .
enlc1 qualtabla loenumcro> primao1
j~~~U\
~...Q
()

~o
q fóloe oela mano finícfira:ron alcur.e a
Decolunae.7Loefcgúdo9 ro laeoíuiRo
nce q re baJé tDcl¡Oíamctrooelapt8nfa 1'0.
o .- ~~-
~1J. .):.
~,e rcrceros ró la qu~rídad en.qbl De'If):'~ 1111 ~J.
G~r lo mas o'~adO ola colun8:pollae ytnJ. ):~.
QLNlcs r(~laa fera -"polcfonadae, me lX»
didcJi':laiorr.ecolunasq mielkaeo ~l. ~. ): It}.
mt1sb.Jta' fucré.(~icar.~as b3-~¡S , L. 1"'. x~.
plKdceo;ír:'q enmae8lt,ecfcufadoe8 ~1~"'. ~".
bablar:pucs creo,oq pocas ron lasco ..
IUlae q pafen oe f(renca picl/rÚlO fud
fen O(píe~.. ~60~. re quiero ocmandar 8 q -ppoftto fe po
ntÍl tanr-iS man(r asoc rCG(atJ:pudíédofcrode. tltle cola
naedlrccbar yraracrpoz "namcr~a reglt.CDpc.)I9I,
oeJabcr q para Q rodee las coluAeep...e".n fer fo¡med.,
pOI ~na pzopotcíon y medídaxouuiaJc re6irla. potl18 re
61.e rob:cdICb~~.1C8 fi la coluna Brinde fuctrc cnr«bada
poz la merma rCi3laq1a pcqucúa:.moRrarí~ oifcrcnciae'cn
fus fo:macion(e ¡I jUfJ!O oct ojo:po~q es regla DepcrfpeclÍ
u,:t\ E~" lo q fe mira oe ktos pa rcrce. meRO: Dclo q (s:pO&
rát'-' (':d&:naro l~,; anti\Juoe q la(oh"'.\III.r~lfurffc m(no'
rm:a,d.. ti ..mnao::r oeBa Suü, cóco.zdauá la f-otmacíó,
"o,oul~laYna:con 1...fozlR8Ctonoda erra: rpara dI\)
biuó ta9 rC61ae q auenloa t)ídM..trecrae cotunae-af.quc
re mucnra ala \'ína'Cllae grudf.e ocloq fon:cuyo octcro rd
bit remedia ró 109ilnríguos có baJcrlae ma~ oelgadas tifa
p:op:iamtdtda Dcmadaul.aae 'oluDae ró las q reaftté
C8I Déuo DWipIo: r l. ealÍa DCfto ee:q lOda ,or. q Cai ct,r
,adI ~.gua o ot ",IC dpfffó T obfc:uro~pardd rnGfO~ De
lo'qcw.GOnte J'OZupcri~~ts Lopucdce ~r: m«itdo el Y'!i
dtUdilta "1)11 ~na r~ o moneda.!5t 1C8p3t18feSba}1fI
UlS woq la pícrdae Deftfta:, CICÓC(Sfe fuac ccb8do ól
IfUI cnL1cf&:utijUa:Yfraela to,B'qpdmcro ~ftfa9:T aú
patdce retraer mas:y no Qdcrta DeTifia:puclto qlo~pcr
"fpeCIÍ11
os BmbuVCR la ,aura Dcfto:alo9 rafQe rCflftoe q fe
caufan cnla fuRficíc 0(1 86UQ:OOp"tcffo Otra oc conf(ffar:
q todQ lo q eRaO(na-" ocia~:o ccrcado ocl ar:cobfcuro
parece mal'ot eslo 'ics. ~hAt() cf'rtuc q las colunss C(oé
irQd ripio quátD ma~ efpclÑmérc foneraaradas t~[o mee
guctfa e parccl:poz fc1JOn q.ft be" ci ay:c De(""(medíss
maecfpc[cJ, maeobrcuro. t[Lcncn nomcnoe IOSQoti;
poe pozmur.u(ri~o:q oc DOScolunas rgualcs/edi
(IIclelr" como cRel gructTo:fi la ~n. ocll19fucre cOriada I
feIllUCRramas Ifucd'a q 188Qcftriada:cngaftaooof( 18~i
I~ cócl arzc tÍ Dáro oclae canales Si quíer cRrial' fecncícr
r..(1!Jtcar.)1J.goza COOOJCOq d bué arebitcrorf4crc fer eo
moarriba oí~iRc:no follmitc 8rriftapcron..tfiJofofo/
puce.Nd ra1ittr f . ,mediar las ,sufee f paft'ióce De Blraa
áóQ.fus ob:as rccíbé poz ~rc ~Ios ekméroe.Bcftae (RríaS
,canalcs q a60~ ol;cdtc O(lfeo ti baSJae elpa micíópues
lee bas erardo T maado para (Jipio De tu "zopofíco.
I[tt01t10 fe Oeuettcauar J~6 eftrias
fi qukr ,aoalc&. (nlas ColWllft.
iBa eftriaa que fe f01má e11fae
colunaefc ballá Decórinuo p.1rce ,numcro¡ q
_. ~~
fufré pararfc poI quarlOi ;'°010 fon.r~j.Jt~t~iil.
~.r~td.tnÍJ.)Loequal'e nurncroe fon 'p:íJpía~
d,,~ ala 9 cl1rias tilae coluna~.po:q fcñalddo9 fRia colu.-
qUiero quarEcroftcs:facihncnrc fepuede Oc1rr rra{aren el'
da '00 ocU~ : la qu.¡rt4 ptlrU O(l,¡ecl1rí.¡s q bti O.'iUU.
'Urau31lloe aná\1UOSt)e tal maner. tdoe aumeroe:q fii~
~ los maYOZC9 re DaOOelas colun.e Deoétro:, 108mmo
rC9alas DeflKra.eí~o q laecolunae (narradas requiere
mas ffpcKaa la8 cftríae que las no memada 8:pozq feren
do alal cxl~adae r~ qocfufoot~ímoe:P'lrc;can ,¡uaJe'
" lai oduaa q fon mas \yucffae. tr ""ufdlff fozmar d}3j
fRríaacntodogct1cro Decolunae:sgo:a feso ood,,,s/.
ra f(an jonícas:a~o:a quadradas/i60zi rcdondatJ.J.,aca
uadura tiRas earias ba De fa oc \'n ¡tc", rcmicírculo:d
fI cebíé fozmado fe puede 1á6Cramcntcconocer có YOcfqua
,
dra.(1bícar.) Como puede fuelfo q oíJe81rocrcraqno
bailía otro anítido para "amfoar la medíe cefta q fecaos
mis ,el una tino (Imarc" / a quía molde q fe cocta al juRo
Del ftmiárculo:y agoza oíJCSq concl cfquldrl que no áac
cera figura ano ~n ea¡ulo quadr8do~ (i:i 111 p.) _U(1 me
le tu clfcIft6ulo qdrado erreudfado cnd buceo ocladlria:
1:B bti f~mada cftuuícre baUaneque el crquldre toca (ó
Ioe lad09/1ae cfquin.a ocla eftric f cócl citó la buctta od
- redódo.1b:opoRcíóce ocea
dáde1 cael capúulo rrcrnra ti
fu terccro tUno: DOnde OiJe 4
IOdotriásulo q rebiJicrc Del
0'0 oe medio círculo: ft es el
oiametro yno tJloe UC'lado,
Del uíasulo / el an{5U1oque fe
opone 'lmíra contri el Diebo otamctro /cn qualquftr parte
ocladrcútertncia que .,isa 1» Defer De nf'(ftidadrctagu~
Io.frl:n II~na6 colaDas re fo:ma tOae carias iúta""Ii"D
Jlr cnrrcmcdiae fil(te nfnSúo:v eftas ralce fe baUá folamé
le enlaecolunas oodcae:cn codas las orra0 fe poncn apar
tattaf':Dctando cntrcmedías \'n filctc:q té~a la quarta par
te od ancoo ('(la eRria.(C fo:manrc moR Dcntro 0(119 ~
'ftrfae ocalt1lJnaa coluna9:~n08 oo}clee que fubl atas ft~
¡ce:IG "rcía paru:elae '()eS bena famiNe!oele (olutn.
~oe qtce alUde ee fcr pzoueeborot
pacófcruar yocfcnder le8 cfquins,
f aríRas Olas cOria, como partcs q
mas ferratá:~doU1an , acrtÓcol8n
mucbocnls clegáda oells colunaa
Qmopez la pfitc ft6ure fe mucRra.
tren mucboo cdíftdoe De 6I'ccía
be.yralía fe blUá grádcecoluo89
,
es
I

pácdra oura:alTaJlad88 robtcbafas


üe mual , con capiteles oe mdal:q
teepared en roma en fClá maría la
tcdóde:pucRae poI.rco a6lipl
cóful rom~o. IJo meno, re blUá mu
c.b¡ecoluol' ,muy "óclee oc me
tatcon cica Dílísúil .'.btdae q10
. doe loe ti 188.,ú ;u,p rcr IabZ8ds'
al rozno:fno C8De marsuUlar puee
ff keoc Doe meeRro' Q8uiá nóbK:
tolo: f J:bcodolo 4rcníi aniflcío . ..:
-::-,
'I
. ,
earo~ncarla" colunee:affí ~pí(dra
(O!I° Demasa poz gridC8 q r~(R. ~ ~= i
-- - f t ~ (11
: ." 1
1

,q"nrolomocblcbocr. fuftcícnre ~
f~". .~ tt
.
parlla8 rodear, mOlla.(~kar.) ~
'1

Mcolipoc ycralgáa colunala ,:.: I - ¡


I.
.
.
1

bllda cótala oílíglcáa frurdado (O


mo ~e Dítbo:no Cfeo q108ofiáaln
---
(J ~ ..
.
.

ee860~erepógá a!o~~arlaegWJl'~:~ ~.

dado cocUaelae codlClonce rlefe. ~~-


4. reQuícrl.(t:áp. J..oe buenos ofi~
.

aales r loe q ocO'cá q fue ob~18 riSln aurorided


T Cl'fJCI
~rtpb(aó:~urá ocregirfepodlelll(didae Inripa9c~
1110baJc tu wJino CríRoual ~ andino:pol oódc fueob..
ro mal¡) wnuft.Js , clc!lrf8
4 nflti)líae oh'l18 el blftll36Ol8
108ra 'ifto:lno .,ccl0 pouffl reJa tí I8bw para IUr,fio¡d
~&kIiebk:la ql rime tOnocida~ef. e rodes las me.
Dd rCfl1o.~uf9 com unfcar fu ob~ad~ pues fa Cfrce le ~
lee: y enel bellarae las colunse q offcas:wr:y fue bafa1 (O
rálo (urdado lab~adas ijnto nos tu.cpo~los ~Drf6uos eneo
mld~do.Cuya fo:macíó r medidacomf(3rfmoe mañana
Dios mcdíantc:qu~ al pl~rente no tenemos tífmpo PUf1,a
el Colnos ba embíadola nocbc: f bablando la wrd3d 1'0
(fior aI6ocanfado.(tbfcar.)1: a\'n a mi m~ conuime que
lo oc~~e:pozque IC06° la pOrad3Ie~ueloe.
I[;!)ela fOlmaciol1 oelaa colulJaa
O¡ebaemóftraofle/cstkleróe/r
.,
b8laurtres. <_fe..)
tt=natf sura oadomi¡~rd~n'3/ pUa1veoq~
I(f}a~ efpaádo cóct cópas cole m3f10 123comépr
¡la rr~a ~a8 bara9.f21uí(ro le tnr pzímeroq co
_.J I1ÚlCfS:CU lt3 c5Io q me "3 fUCfdtdo oefpuee qfd
tí Demí pofada. trComo a,~r offff\'ecóduf(ó31~ 1erurad
la9(olunas:en roda dla nocJx no bá gOJado mil ojos o fue
fio:traftoznádo f rcboluí~do en la fácafia codo lo 4 me~et
cnfeñado:, me pare~I"~60 muybíéenridído.~ro po&
mas fatíffiJCrmc:4rc va 81601cofa tillo:, sKi ti eamío me
lácc oétro Dclt'bzado~ De8odíno:oóde ,,¡ poI ~_cía fa
\'udad lodo lo qa fer me oíJiRc.:f enrre I~ coluna' q IUÍI
qdradae r rcdódaa:\'í 1nsed tá earafte fozmacíó q no pu
de oífcfrnír a erg DOricae/o fonicae:ní menos rufcenicas.
~tcgúrc como{e lIamaua: fucmcrcfpódído q belauftre.
1bo: táto antes q otra cofa Oigas ten pOI bíi De pl2rícarmc
elgúa colilla ocUae:puceami p¡rec(r fóotro genero De (O
lunae.Ci:amp.)fComoquíua q los anrísuoe:no baJé~~
cíoncnfuslibzoeoEfioebalauRrfs:note marauille9 a ~
no sva tocado fu fozmJcion.(~fcar.)1a puede fer qnot
b!Uf enloelíb:oe f fe baile en 106 fdificioe. (i:áp.) iUT¡ es
"crd3d q enloe edificios l' mucba DíucrRdad De oUlamé
coe q reponé m~e po: al3uio q poI necefTidad fin ce,," me~
dida ~rrnnfnada:(()mo ron colunas q
fe DiJi móftruofae/cedeleres/crfría~:
T°trae mucbaeoitmndse DCapars
10: r en cada ~na Ddlee entrcuícne el
,
.
balauftmqcscomo

Iro,o oe calUDa rcrra f~
da f ti affiento rfdondo
como fuelo 6odoal POI
lo qual e9 D~ muebo9 .

am llamado. Su ft6U~
fa es tiRa manera: r 108
gríc60e le llaman bar,
ccpbala q qcre oCJfr gra
uccabcsa:pcro balau~
arc creoyo q ocfciéde eS
bataunium,ocablo lari
no q fiGl1ifice ae flo& Del
sreoado:oe oód~ poI fll
lIIucba femqsn{3 fue Diebo balauftre.
ff&adoqufcriennlralgun'3. colu~
namóftruofa:fupli codo lo q ralta pa~
ra el alto q ba De eucr:có bUJ:ctGe r \'.
foeenn¡uoe/ofuer(amirc fo¡madoe/
cubicrroe t veftidos Defollagería rOl.
Irae I~bo~ce fant8Rícae: pucRos ,no
fob~eotro: , encima Of todos emiten
~I balauftrc:cl ql no es mcnos atauia' .

do:d ,,¡cntre Defue boJas IDtíguas/r


el ClKlloDefue cRríae:o De ouae labo
rte q a pzopoflto le YCn6J:como poz la
p:cftrc figura fe mucnrs.l:n fu fo¡ma
c:,,,o re ba oe ¡ulrdar q las OtlOlladu
ras, rctra rmilloG DIos cuellos ocios
'ar06 r Defue pcaoae:ao qdémis ~
e
lados ~ leprgQtI ~ batauftre.lar¡5ra Ilam8moolo Ih~
DCI¡ado~ cuello ocl ba lauBre.)La moldura oc13 cefa Dffte
balauJJrequando ba De¡ua capítcl:.fsl a merma ti fe founa
enlaecolunee. ~
~~ If
C'&1oe balauftrt9 De /1 (
candeleros no fopucdc .
efl'á!nsr fo:maóó Deter
mineda:poz beUarfc la
b&ada. De DíUCI f ae mI~
ncrae. Solamente r, tíc 8
he cuita có la ba r¡: la '11
los son6Uoe poz la mi
yO&¡?te fo&mauá trí9Su
Isr:\, tomaDa en alto la'
ooe fqKima' ~IU' &Saler
&0Detodo el,gddcro/y
orrolanro cnd "lTícmo.
Jré clda wao ocIos cree
19doe bep)8 ee mayoa
q cada "00 ocios altOlI
YDS (jIU parce.tre~d,
ma oeBa "arl/~i'oe w
".fo o bu~(ta ~tíiul fo
bK la qlYicoe elbtl.lI~
Ore:v cndma DCIbailo,
Ore\'nlc:&ba o arande:
laoodc poní~ y quema
uln dcrt08 olioe r go~
mae.1Lo q (A fu fo~ma~
áon fe ocuc 6Uardar Ice
lo mcf mo q oá1=fmoe ar~
riba:q la. Degolladurae r cntrtta1la9 t)((oe .,aroe~o quedé
mas ~Igldae q la 6ar~ta ocl b.alauRrc:v IG9 pura e Dla ba
fa/atrl altae como ba~as re~ui co;rar : lo ql todo re mucttra
~z la ~rcnrt ftSllra.enros O1ntonceotroff btRa ya", rt tfl
culpé r f~zman:pi(8 Degríf"a:6arrae DeIconce f De mal1i~
Icelr DeOtras beBías mur fer"'te:poz ¡.antocrccme qmaa
"aptóllc(barl~YCfcnd"to q orédome.tCa no ricnl mcdídB
dcrtacomo~lp:incipío le oí~c.('Pícar.)i:odae las ob~at1
Deartcromaoa ron ozdcnadae fob~c el rcElondo o (obzc el q
c1ra40:fc6ú q oc fufo oirillc:,omo la Yafa ocnc candelero fe
'~Ima en trían6Ulo~(t:Qpc.)el1os candeleroe fucró ínual\
dos Ra 109 flcrificfoe q loe ano6uoe btJian aloe Díofce:'tfo
Inc cilos ba }ian del1.)
" ccrímoníasqmando cndifo I balía ~
mo¡ ~ mírra:, otroelíquozee Defue ydolatti,e:, 108lame
roeimparcs/ron mas oiuínatee, maa amfk10soc altbra:
qac loa nu meros pares, m.as cercanos. Dios fC6ú partcc
pJ: gir~lio I f pOI oeros mocboe aurOIC1 q Dí}Cn.q oioe fe
alciri mucl>\) T fe gOJacócl numtr" íllpar:y encre (odoono
ar nÚl¡UBt)qCtAgafuma Qf«1ócomo(lnumer""tre~:8pií
rando mae miRera\) 0(1 q cU~.lcan(.ua:po& Donde (.010 ~I
candelero fo:mauan oe cree .1I6dloe;aSf1ificand~ la afiní~
dad f J>J:imidcld q tiene con los eáofc8.( 1bic.r.) 1:u aplica
áon buena (9:~ creo '° q mael. bc1Jt'ielloe poI mcJol8lfc
gurarfu S}Cftc q pot moUrar parcnrdcocnrrc 106oíofce y
Clcaod(tcro.Ca meJot ,dicfttortcncn tres piee q no qu~tro:
t: a yn ru me buuiltc cótado q aríftolilee DiJc q no ar niolÜ
(u(rp~ ~ ranra f irme,.1 como.cl rctrsgo
.~q me ocbu~aRcC)cfta manera:elql
jama9fc puede traltoznar ocfpueeoc
"Da ~CJatf(ntado: T q 108 b5wcs ocué
t)c trabajar pOI fcmcjar ala conftácí. eS
ftc rctrag"no: pOIé¡B loa tales ninguna
edu(rttdad DCf~lruna 109 puede Dcrro
car: r "trae mucbae caras me "cderdo
bautrrc ordo /(0 fauo: ocios q ocfm61'an poz rcu([ce qree
cib,n ocle r"uunl: la. qua.ee DUODeI)tJir pozq rioo!gen
De mí q~mdG miel e'colancDcro.(J:ampc. )en mí\,(rdld
rti
tt jaroqtodoquaro "ae~e8dfictámm. rtrptKn~ Dd8
oro1ando poI ti pucftl/fob:c le qual puce no Ir miS ,que 11
mea r: patrem 08 adelanrc.
8[7:\ f otros balauftrce q re ("tI ~11:

0,3 pare píllrCS o be liante tSre


Ja~:o oc ~criS9 oe ant~pceb08 rI
qlr~1radae:cópueR08 De 00&
b.Jrícefilae T6ualce/ (ocllar6°
tncl grucft',,:clllGemolduras/ r
en todas las oul1elabotee:pega
dos "": lo¡ aiTlltos. e Re6cllcro
Debalauftree f5 mas ocl6adoe:
m¡e fubtüc¡/mae lirg09 Decue
.
lIo:y m¡~ cnírado~:r(iíí la Dífpo
fldó ocllu6¡r oódc bí OC\'Coir
re4crc. ~"lmárc De piedra ml8
grucflj)e q Demadcrl:roc madc
fl masq oc maal.llo tiene fAI'
la cabc~i q el pie/ni el pie que l.
C¡bc{l:rodo e~YJ11 merma l.1boc
, mo'dura.f)uardllfecnruf~,
m JÓÓti lae cntrcr.Uas ~lle mol
darasq Yíencnen medía no que
dé mas oc.l~ada9 q 109 cacltoe/
T tal moldurí1s q fe ponen aloe
cabJs:oo f.flan m3~ ní c3to/co
mo 1"8 ~í(l1trt8 . Su fo~macion
compubenderae mc;o: t\C\'tfta
que Deoydas: po:quc fue II1Cdí
C~)
das n~ fon t)( oblíg.cíó pira po
DCrfc cnreñar.~: ranto mude.
mos nu(Rrae rajÓCe ~ oí6amos
lae tOlmacíonee oclle balaSI r J "('

te fue mícrab:o.1. .,..


.
t[Conto((óeuéfo~"tarrt1tedir laB
bafa..e p~imcram(ntc la bafa oo:íca.

$pirOs lIantauan 109tl{ntj


gU09alas baf.¡eoctae colunae:quc quiere ocJir
.
bUcltse oe cir(ulacíon:po~ ranro que laGmoldu~
-- rae Dclae bar~9 fon rodee circularcs r redon~
dae I t aIfí como ar oíocrfae maneras DecokJnae :¡1Tí Sl
oiucrfae f~:madonC0 DCbafas.'Bnae ay q fe oí;en OO¡íca8:
ocraereUtman jonicae:orrae ttl(canícas:ouae rrahcs¡:y la
oífcrécia q (ncUas fe baila (onaRc rOlaMe (01a6 molduras
Dequcfc. componc:po~ raJon que 1'oae tienen mIs! r ceras
mcnos/fcgulI que adelanre ~frcmoe.{-P.íclr.)~mand.r
le quíero Rcl1ae moldurae fon como 1.9 que connene la coz
nfts.(l:amp.)Sólaem(rm~s:pcrollamlllfc poz otros nó
b:e~que tomar"" ocla ,,,fa que m.eftmcj.n quádo ron puc
ftle cola bafa. (tfbícar.) ~cute pOCIoc;ir fue nomb:ce/ !
. '11poner el oebuto Deis cofa qUt kmcjan : pozQue m,jo: re
pueda entender.e i:emp.) !:ode b.r. scntrllmente e8 caD
8lca:como la mered Del oíamctro-od ~ctro oe fu coluna:ro
mado po: la piña r mctícndocncl1c gruclf~ la moldura que
la ciftc:rloe mílbzoe DCq fe compone ron murc,.iUoe/lroCbí
los/ armllas/ccbíno9/nacclae /"Untos/filetes.
tr ~ureJilro re llama el b03el re
dódo q f( balll enl~ blfa :al qua'
109antiguos lIamausn 'J:o:ue:q
quicre o;ír cierra ctnlc tMlra \' ncr
DJfa Donde ,,,nBfte la fu\r~a:l. fi\3ura Denemíéb:o qDádo re
~n( p~ fi/cecomo~n~ b~a;a oe pan.
tr 'í:rvebtlo es otro miébto pztncf
pal enla bafe q poz fcmfj3r ,,1car
rtno / o polca:lc llamaron loe 6ríc
109 Irocbilo q4ac DeJÍr!~¡ja.
~ UI
crSrmilaefon como ~90 tree
qUJtTOanínoe )untos en \'"-OC;',
"
do. I.I.manrc armHae po:quc fe
mcjan allie maníllaequc 13a n1U~
gercs trJcn cnloe b:a~oe: las qua
IC9c" (artn fe oí}(n 3rtníle.
tr ecbínoee otra moldura que fe J
pODcfobl(dpünrocn lug\1ró~u
rtJdlo I r fu roRro eacomo medio
bojel.
~- /
~
f[l1accle fe llame la motttura ti
líenc 116ura De medio troc:bílo.
~~:~
f[:."Unto tQ ti .mento quadr'~
do ocla bara/ quiere ocJir en len ~
gua ¡riega ledrlllo : po: oao n~m
bIt fellama ¡arallro. eu 6fUCfTO
pOlla mayo: parte (8 leftrcÍl par
le lKIabarl¡baUafc el!uoas ft~ -

/ .~
Jtsrcd-'Ddo:loqu,Irodo
ftTaCGlaeft~ureepKr(ntc9.
fcmUCf
~
L:'" , ,
! 1, 1

€ fifete fe llama el gruflT"que titne qualqufcra Dflo91a~


b:vt1DdtrocbdJ 1" °' otro qualquícr plano O( moldural
(~¡no arriba ou:imoe. 1,n09 mlcmb¡os r~b:edi,boe foa
loa que comunmenrc fe bailan cnlae blfa~ 10000 quale.
toma para r¡ la bafa oJlÍca:'9nplinto, t)oe murf;iUoe y "'8
trocbilocon (ue fUerca. C[)1a tenc.noe oí(bo que q~alquí(,
ra Oelae bafaa bJ ocfer can alra como la R1eradot:1 GrucJfo
De fu coluna . ~utd" pues el Bite oe(a bafa oJlica/torn¡,
moe [cla t~rcia parte para l¡ fotmacio.1 Del phnco / leque
qu~da ocrpuce 0,1 pUnto:parhlUos po: quatro pilUe F6Ut
Ice:? ~13 'n3 t)C,
llas to:mamoe e.
murC}Ítlo alro / fOI
b:c el qual fe effil1
u la caluna. Loq
qucdJotron (otr~
cítc murcJilt~ f el
phnto ¡?timo6 po&
mcdi~ / T oela ~na
mct~d tcnmamo8
el murc}íUo q ~íc ~
De fOb:C c.1 plinto I
T ocla otra el tros o~l
,!>¡Io con fue fUe~ ~ftf ( t.Lo
r'e.en:J~ til'tc~to bo =3el
má oo. reprimas
parEce DeIa oícba p1plínto
metad I cada \'no
,oJreptímaRrt"nanebo.f[Jtlcl murt}i1loalro fale mas
q la p[~t. ocla COlU03:Ia metad DI6ruc1f~ q tic"eTmas ,oa
octaucJ parte.EI mUfcJiUo bato r~uatc1 fu ronrocon tos la~
doe oel p1íat".tCdda \'no oen"a (.id Ja ba Defcr tan srandc
como el oiametro otla p{dotar m3a ~n1 mctad: paz mane;
ra que: 11(1oiamt:tro ~alcquatro:e( quadro Del plinto ~al~1
fefu:ft:gun q po: la figtJra p:d(otc femueltra.f[t:e De {5uar
dar c:nlafo:mdctofl oella bar. f oc [od~~ la0 orrae:que (a ea
lJadura o~l"e trocbi(J~ no fea tjr) ni °' Ealmancrd c~u3da
que la ptant 1 oct:J c~tunJ la [\)m, ocbJtJe 1f\~~la le ~cfJcral
Dctoa anti~UJ5 que todJ pí(~.Jque foble otra fe afT¡entJ:fIcm
pt( budl( fobte Ueno y mJCI~o Ibal1.) U~~ar ala ptámcra píC
dr a oe( cimiento.

cr Síguefe la fo~nJJcío n oela ba


fl ]Joníc..
, Uij
If)lnponefe la bafa ]onica
loe \'ft plinro \' oe \'n murcJiUo f De 000 rrocbl~
¡loa T De009 ormilae.tri:omada laaltura ocll
bafa ocla mcrad Delgrudf" ola (aluila como Dé
fufo Di~tmoa:facar, la tercia pGrCt pare lafo:medó ólplúo/
l' lo q queda que e9 T~ualala terda pane ocl oÍlmcuQ otla
planta:fe Díuídc pot &lcte partes fsualce:r ocles tree fe fot~
ma el murc;iUo slto:y oclaequauo que quedan baJemos."
Jifera b3;icndo Decada yoa qUQuo/ólae queJc.comamos
009 para la fotmacíó Delas
009 armi1ae : \' cato:Jc pal
ra los DOStrocbUoe que \'íc
nen ocl \'n cabo r OCL otro I
oando a cada trocbilo con
fus DOSftlctcs:lictc partes:
lis áncoal rrocbilo l' Ile
DOS IJ09 fUaes.
tr1 Doti 4,(1 rrocbflo ¡'S ~o
parece rnarotqcl alto POI
rSJon ocll cftenaon que bl
5c robze el plinto.€Cada ( )
\'no ocios lados ocRe pUn J \.
10ee mayo: q el Diametro J \:
DeJaplanta oe fu coluRa I
rere otauas plrr(9:po~ ma
nera que rtel DÍilmetro ~alc
oc;ifcye:cllado Dcl plinro \'ernte, Doe.6alc tRe plinto fue
ra ocla coluna tree partce DeJasDicbae vcyntc y Do~.~1 mu
rCJillo tiene DC bu(lo la meta,) De fu 6rucITo / r mas yna ot.
U3 parte qtle ee lo mermo que Irríba oi~mos.
"'~i(f~ ('Corrafozmacion De b~ra9 jonicao/1Ií
V UC I ~ qual pone )Leobapttfta tu fu líblO q
bí}o oearcbltctura:oodc oí;c que la bafa Jonícl fccomp"
De~c .,n ptinto/ee t)08 murc,i1101/DC DOI rrocbiloe/t>c bOl
armílasl medid.GeneRa mlacr¡. .
([~artbooecl alto Dela ba.
fa en quarru partte : otlas
qLJaltS oamos .,nl ei gfucf
fo Del plinto I ,onJC s cada
,no Defue quadroe. ~ouna
(10el plinto:parrímoe lo ~q~
da poz Rcrc partcs:dlae qua -
Ice DamOOD-'S al irucfo~
lI1urcjíllo que ~ícne fobzc el
plinto.fOlmado pucs el pli
t" re' murcJU!g/ plJ1im09
otra \'e} lo q queda poz rree ----- .
--- .-

perece:r óla \'na (\CUas foz~


mamoeel murcJitloalto / r
oclae D08 panes que qucdi
cnerc cRoe D.S murcJ.II\Js/
bajen10ScitozjC:tilae qualee Damos cada dueo8 c.d, ftlO
ocloetrocbiloe ra fuefilctc3/Y DCl8equarroquereftan/to&
mamoelae D09 ermUas que vicné cntre los DOSrroebíloe.
(~ícar.) ~oz mefoz rengo fO eRs que 86°tQ rr8~anC que 18
pzímera:s~nque la ~nl y II otrsce Demu(bocmbars{o poz .
las muebae Díuifionce VfubdíufRonc' 'l Díucrr~8 parriClo~
nce que licnen. ([:~udícr"n(par(c(mc ami)loe sntí~uo8
poner ~na cierta fuf"S D5dc tomaran Ioe numU08 q conue~
nian e cada ~no OCl09 miéb:oe:y cfoofaranfe De h1uebo tra,
bajo 1 fal1ídio.(i:ampc.) 1Rocrcaeqcfte clfopozbufeer IY
109 q lo pzouaró Dí~cron q concRe numero De.J:';, fe pucd,,~
Dillribu yz y [ra~Br 109 miéb:oe Dtla bafa fin orra lubdiuirl6
II\3úa:ocf1a manera.Sacado el plinto Dclalro ocla bar. PO¡
la rigla YQoíeba:parrtfc lo que qucd.a poz.~ri'PQrr(a Delao
quates oan al mure;illo ocl pUnro quarro : y al murc}illoal,
eotres; al trocbilo ba~o treo y mcdía:al rroebílo Qleootras

;..
art9' rntdfa: r ,," t)Oe4 rtftan D81lla. armON. rRo
fe
ti quequando el pUnro re rOlme oclQ qual1l parte ocla ba,
ra:ba Delucr cada \'no Defue ladoednqucnra r ocbo par~
ICsDelargo: Tquando ee la rada panc b. O( aucr (,renee
T quauo=poz quanto I baCa s(e bailan cAblequalee ti plinro
re fOlma Dclaquarta parte .(["allarae orro d baf31 modcr
nae:cnlae qualce el mure,tllo ocl plinro fÍe
nc mas fl~ura De ccDíno que DCbo}Cl:quc~
rIendo Dar a entender fue ínuentolce que - --
con la ¡ran car~a que nene fe DCra boller f --
moftrar rcocimlento: o po: "enrura Ice pI~
rece quclabafafc mucl1ra oeQqueU-I nh1~
ncrl masagracíada r cl(santef'SUD que po~(ft" ftgurl fe
IIHJcftnJ.
trt:omo fefolma rlnídc (a bafa
I:ufcaníca
f)~111a(e la b~
fa i:urcaníca muy oíferi
te De todaelae roble oí:
eb.J9: po: fer mur ocfaudl r pobzc
De moldurae. Ca rolamente recópo
ne Oe YO plinto rcdódo T De \'n mu~
ft}iUo:fobtc d qual ~í(nc ,," fUcte
,~na nacela como ea eRaft~ura fe ~-
mueRra.1:1 att0 oena bafa fe toma ~,-~
e-.
bel medía gru(d'o oeta c.oluna bífn
en¡ como qualquícra oclas otras barae r tl\1fUffTooel pUn
10roma la rn(tad Delalrooela bara: yru oíametroC9 la me
cad mayo: q el oíamerro ocla plinta OCfu coluna : lo q qdl
l'crpuce oc fo:mado el phnto fe parte pOI medio:y oels yoa
mecad re fazma el murcJlllo que Yícnc rob:( el pUnto:, oel.
OUt mctad '" filere F '9na n~"1a fC6ú que cola fob~,d"b8
ft¡UN re mudlrl:Y potc1 dcfta bef. NJt11poc' axnMIoe..
fbirct"6 \'ic;oo " fu .,ro fe ~aUa en pocoe cd.ficioe:mudcmo'
aucl1raeraJOOcB ala fo:mtcion oclae bafae tttliC88.
I[Si~uefe otra founació
tKbara9.
[:r.e mucbao oiferendl90e bGfee repucdl rreílf

O que a~nquc no rO" cfcrípcae paz 109antiguos / no


po:dT",ea Dcrncnorp~ect¡rfu fozmacion / comopoa
,f}¡ repuede \'cr cUY' f,,:maaon rebaUa (mi poUicoti flnl
~,dro(n r"ma.(~C8r.)~e¡puceoc ponulB mcdid8
Deftle mlcmbzOB:pozquc mcjoz puedan {5O}41roc118loe que
Defa tozmacion mle fe
cont(nt~ri. (Dp.) 1Le
p:opozcáó De fue mícm
bzoe fe puede ,olC6ir De
he mcdtdae pIII"adae.
8:111 b.ra fccóponc 'o
110\'Cce:oc ~n planeo,
()(trcemurcJÍlloe" De
quarro Irmtlael T tS~.
D'oebUo.1:oda11blr.
celan.lra como memo
sru(lf~ t)( fu colaDa.S
plínro nene be gruclTo
1.1quarra paru ocll ba
fa:lo q rcfta f~lmado d
I pUnto Díuídires en DCJi
refe partcs f6Ualca:oc
lae qualce Darae qUI'
tro al6ruc(fo Del murcJiUO bel plúlto " bOl r medít 818.
cree armilaa que YiCRCnroble cae murcJíllo / t)aras mi.
tree V media al rrocbilo ,8 fUi filetes: fobu cae tr",b¡lo ~íc
le 'ftI~armill que Dcac ,118 plree De ¡rucft'o. al murcJ4"~
4U~ robJUfta trJDIla ~8 trt8 ~rtt81 al erro murr~
,.1J~qac wnc (oIncdk mdmo Oar88ooe partce. ~e o'
uoCi a cada moodo&Jadoe Delplí.ro f(renta p¡rttS que CI
lo rad"mo4uc d Díamso oda plaAra De fa colon¡ / T mas
\'namaad: ocr~"DCmlS me rcmKo IIaS rtglleDC fuf"
pllcftas. € J:odoe los micmb:oe r moldurae odae Nf.8
fobKditNe re poede lalnar
oct\1llaite I (oacNs I fenc,
liras / cfeaml6/ dpkbioel
~crgU: T De otToe mucb08
ltauioe s volúrad Od Diferc
10 madlro cm picando en'e
da moldura la labm q mas.] ti ti ~ (11) 1)11 D () () 1)
le cOlJucn~a '1 con canro que
DO fe oíffozmc el buclfo r tl~
ci6od¡moldurs. CQ OCUC8
De Yba q no a r arte oódc , fli repucden anpker L1e oittll
I)Caatora TbotaRas od bomb:c cOtnel8rOlftlnS:f d m.'
Oroocuf¡uardar cnla oillribucÍQo r .ocb&¡Jo ocl.. ¡alce 18
~n.ucb. paridadr conócrto.
I[ICOIUO fe ocue fOlnlarl'nledir la
contrabafa.
. --liBeda nos ago1abe nC5ir la
- .;
fOUllacion DCOtN píc,a que re oi}tcolCra bar¡»
.
;rorabafa/o picdcftal.Su oficiocelcu3cir loe ba
lauflres y antccoluoaaqUt re p8Mn aRte la5 po~
ladas, arcos [ríumpbah~9 para acrdccntamícnto oc mi'
fOZaut\Jtidad oel cdificío.t=na pí(~1 fe fozma poz la may'"
parrcquadrada/yrcquicrcftrflcmpzema8 alta que IIIcb8
,nunca menos 6fuctra que el quadrado Dcl plinro ocl.. bJ~
fa que fobu dla fe affíelJta. Bafclc ru cozni~8 altl/r fu moII
dura CIIclpícmur complídlmcnrc I f po~la mucbl RmtIú
IUd qtJ( db plC{i1titlc sli1
.~mquc~ann~f. ~

amcauá:la Uami16 108ar,


cblraoe anda q qUIere ~tr
ara pcqucñ~ . "f"~mafc De
. IIIU'~ 111"9polq no l¡ o;
bli~aró" mcdu~ia fOl{.dal
..1\1 oe 'tuáto la co:nac. al
g be oc tom¡r L1rcptím¡
piIU d rod" el a(u):r oao 11
lOla COIDt~a bJ ~a:r pira lo
bIi baJCl':par1irae ~o die
.., enRetep¡n,e rguek8 J " ," ,.

,DtJrae "naalacoulln81~ /
18:!...1 ala moldura bate
, las áco q Qdá:oarle aloe
plnoe:cnlOl qlce re cfculpl rfounl mcdaDae/d'cudoe:riru
~íftoúae:f ocrae Qtcfquía IaboKe 4d matftro quilicrc.
(:ada "no DeRce planos ocuc ti fa pamcádo 81 OCITcdo&
DCfuolINJO84(r moldura COCft"~ la ;rc,," ftGUra remUC1
tr Lo q re ocuc guardar Ccro1~ f~lI1Id6Ddt.J fOlab8
fa ce:q fu ~rudf" no rca menos ~I~do ,<1el qdro ocl plín¡o.
U Rmenos 6rucr. fuctrc:boIlana d phot~ fobtc YIJÍO qes
IlUTa6'DO DeQfcdóf nKgul Del.rrt T.\'11 ~I macltro:r no
la q cnc ¡rucfl'Q fe cntilde Jtn lo q roma la cozní~.:lI '11 ocac
1'01~r tucr.1 ocl grucITD:OtrOtáro como ncO( De ilro.~o 11
quífiuce q IU córrabafa fca rcdood¡:ocucesuardar mfu fOI
IIIC1Ó laemefmc19códí,íonceqCDla quadrlldll.
l[~oJnofeo(ucnfoll11ar lO9Capire
l(e:1' como fucró p:ímcramác b¡lladoe.

B ~ti6UJn1fnte
"' fe fOUD8UI '°
lacoluna pcapi
YI8 mcfma pacta: T el cepttcl CI"I
pt1ttf 8d eIro rxú cohma:y M fcfum1aw tnt5ces ti cópfi~
dv ni un perfUto / ~ 00 pcx9 qw: k bt}Ífaon pic~a ~: ti.
«1M pmna~ Q alfmtaró capUcke fobu las co1unae fue
ron1oe~:rfu capUdmm'll1forcdódoe manaaoe
caíÓ o beJá,a:cutooto W.!Dtablao quadr~o a rcmcjj,a oe
pluu~:q UlJiaLÜarnde Qnu a cUoa pard'ci-:» bal1au¡ para
fUrbtf &ae;unrur as ocios arcbttrauce t hi"}QI1ceocl.. ,,~
gal q encima '9t1Jian.6cnaalmáf LXSoe106capíul(s f)a~
De fa c~ 3Iroe '''''"° mroío 6ructTo D( fue colunae:cucpto ti
CJptul qreoí;t: co:íntico:d qua! b3 Deaua tanto en au~
lo todod grucff" De fLJCO(UfWcomo adelafttf oiremos: 'l afTi
ron t4)d09I09 00'00 ,~ualee en alta aLas bafae:fino fca el ~
'boú):íotico.~artiaD pues 10080100clllt" De fu capu(lcn
me rguarcs p-artf9:T ocla \'oa fo:mauan el tablero O(ld f€
gÚdd~ "aro:ocla tercera t:1cuclkt:aa
T" afTtcoto "" bdJÍAt1 mas nI mcnoe
grudr" qta ~r~arcJ Ocld ,oluna :6c1f
6ár. U¡mat1L?e 1" miS odgaoo T re
¡r~,doólJ cohJn'¡:f ,pucvJ 4n\Jho~
Ualf, p.xo 01 mueoo r~~blC id ceja O(
l. colun.a:ca fcria gr1 tn1uria 'i "ido
ocl cdíñcto }' oc( macf1ro: t a'a Ot)i~
fRO('qr~6loe afflétoe t'clos 'apí~
cck~ no ba Defir mas gcudfoo q ia8
garganrae De fua colund8 . Ceda la
~ otroü oel tablero to:mauá maroa
q ,1 oía maro Dela platd oela coluna
~na oo}auiJ parrc.'fozmeu¡J n1aeCft
la caloa t)(Re tablero\1ncíma;o qera yna pequeña gula:oEa
Ióqtom~ua 006 quintas partce oel ~ruClro De( oícb\J rable~
ro.':1 ",C[Teoel yafo fozmau.1n ouiculedo I el cucllo cercado
O( boia9 o fenelUa(Ü) ~ nOla q la fo:macion Den, caplk!nO
ee~a cofe fi bié.qcree mírar:f'ino moldura8t~madae, oda
coUJlJaJ:s la COtOnafe muel1ra cncl tdblcfQ:p,1 ,cbioo eod
,afo:y 13fa~a mcl (odio fegú q enIe pufmt(
ftgura re mue
nra:q cvfa fea faxa adciáu f( OtrO qu3dc 0<1arCbttr3Ucba
túffinC¡, (~t'~r.) fl~ folamicc las moIdurae O{ftceapi
rd 1ba~ todae qle6qulu ocrag rotmacloot's: 3lfa De Nfot
como De bata utlrcs :ci dderos V otras parue 0\ omafn(n~
coo:00 rooorra cora fino moldurae D(la ,,,mtra: PJ:que fe
JUn yo be nOtado:1oe oebuJ:09 paffad"s f6@1lae:nacdae:
ubíooe/r todos 100Ott'oegenero¡ oe moIdurae.
I[Sigud'c otra fo:mQcíon t'f cap'
rdllamado
- ~~o.
.
~rpuce q toe Joníoe~¡aó la manm od capitel
t)omeap:ooaró fu fo:madM I \'11qr(~atV3~
daró ocl cueDo oí'¡ldo q caursua oífpzopo:don
. .. cnls cotuna. ~"'es el rablcro:cétélolcs ocro
ti¡, ínnldon Delyefo: dQltomeró p&raarmadura oeru ea
píUl r le fin~OQ ~ tan
cubíato con VDSguctra CCUCJ8
lucn~8: q ~e cabos q Deme patU 'i t'( ocre cayan fe rolla~
lW1 De fi mefmoe ,~
pid O(papmino :dla. budme n
f'lificluan 108 cabellos O(I!, mu¡crc8-bátn.m ,~~ las
dbiae : 108pleguce odoe m9t09 f(¡un q Defufo 0tMI0~:y
FaT3 faunar dl8~ bLKlcss r tra~ar cae 'epítd bares mta ma
ncra ft SUácntt. cr1bSrtires pdmaamltc \'nslínel qfUItall.
srandc como d medio oilmctro DeIs pt~ta ~ colona/poI
~Lcomparce:y guardar la ba, 8p81U.ltdpu~ cfcriue Yft8
~nea ocrccf)a comé~ando dls mano nnidtrs bsJfa la otcltra
~ fea t1 gridc como todo el oísmetro ole coJunl:r m" "na
ec}iocbe n a l1tc. t=ne linca fera (11er6O Oflrablcro:cacftera
b(cr" fe f~)lmamal largo q ancbo:yod cabo finícftrocolga
rae oUo~orralmá( DOSlíneas parslflae Y6ueh:e c.sa"0'
ata q tienesguardada:, tan aparteda la .,na oele orreco~
mo trce compar,s. Jti aJcl 011'0cabo Dícnro col¡arae otra,
~ ~t la merma manaa.J.iness paralelas reOíJé quádo
OOso uce o mas lÚJcae fe aparten ma5 De otras po~ ysual:
Ilam5k 1184 alclS5 ~oe cabos catlxtboe:, lal ~ tUclglft
Deme9 8demro "es: pozque r4'b:c ello. fc rcbucluen {as
""clce.Delacouqa. 9uee~cada ~no oeftoe cree ~
Hltrtll:tlli.:; tlt'

.,
.g"efb ci'iftÁOkro.
t prodd~ C~C~(\.

D~modd4~~(oLata.
. 1', li I! I':'!: 11" I
p~.cópar(e:f fon ,~S mermas Diuítlonce Dclalínea ~ de,,"
¡uar(lacJa:oclos qtce o.ras treeal¡rucIo ~I r.blcro: yqua.
croal¡rucfoólacoueJa/Y fcre QI~aro:rlaeorr8e ftrsep!
rcftá:toma las bucltae q cuclg3n Dela COUCJ¡ :cftae boclras
fo:m¡ra9Itrí.(f~(fi8fa \'n punto en cada .,no OCl09 t~e a
aDCUCc6pafce OCbit" Dfl tablcro:fob¡cel 'tual ocrcrtbíras
YO pequeño circulo q ru oíamctro tome 008 copa fce.enc dr
palo U.maras ombliGo DClae bucltl9 : ,colos D06lu~.res
DOIIdefcco¡tacnclCJ:c/fcfialaraeefti mdmo otros DOepun
coe éi (cfan cltroe Delabuclta oela CO¡tcJa:llamando al púto
Ilto cltro rupcrioz:y 01púto b8~" cenrro infcriot : T pUtna la
yna pierna oel CÓpa9 robzc el cétro fupcríoz:r la otra abíclta
Ilnto qtoque la pzímcra Iíncl ocl grucffo ocl tablero en 2lql
lu~r oódc reco:r.con(I(~c:oc allí comcn~ara9 a moucrd
,
cópaa Defctdícndo fcñalaado »aJíl fuera ba tia topar '°
la ocre parte ba~ ocl c~c:~a bil bae medido be t)C ",oír TU
no concilio rob&arni falclr ocInlnsuDa cor.:bara~ 8I1í plefa.
c6la piern. bel c6P'O:CCMrlB re orra t5to 41~pong'8 tnel
Iftt" Infcrio::r enroncee p:ofcluírae tu buelracom(n~lda
yemae a parar cñl mermo ete enla parrc alra q R bil mcdínc
,
~e De r\Xar la línea bG~ DCI¡rudJo tila COUCJI:~allí barl'
.lTtmcfm" pura có la pierna 0(1c5p3e/r cerraree la otra r~
10q \'é63 otra "'J a p" nerrecHelcltro fupcrloz:y be allá pz~
IiguírQs tu buclta b.Jfll q ",ngae. parar orra WJ cnls percc
~a~¡ oel C~(:r parando enclla pierna ocl CÓpI8:junt.r.e la
otra b.1lta pOlerla otra \lCJenel cirro ínfcríoz : T oe allímouc
r~s1i6uiédo tu boclcabaRa ~(nír a fcncfcer enel erro cenerofa
pcríoz:, oel1a m~ncrl.urle rraíadocl.,n car.coI Dell couc
,a:no meROS barae eaIoe orroe q reltan . "fiocaq cola fozme
cíó ICftc ear.",.
N)C i:1cópae quarro falros/i:1 pdmcro Deo.
cbo pOtoe:d fcgúdo De fef8:cl ra'~ro Dequaero: r el wlrímo
De008.t[t:llncbo otro« oel tablero conlíene rodoel oi,me ~
aro octepláta ocla coluna menos vna Dc}íocbcna parre r me
.:quícrooCJirgucclubicrocemasllrSG que IMbo m.
JYii;.parle.ell1fláo DCftecapírd t8 el rucio 0(1ba(o:y pozq
ftOfe podrii alfcnc,r fob:c II colaos pOIlae buckle ocll Co&
-Ja Q femué oeba~:ce n(celr a~ -

río 4tar enla coluna la ptlU ocle


cejaque a11íre erconde:t abtir las r~
Melrae 0(1 capúd baRa ófcubzír ~
d redondo ocl adilro Dely.ro I el
QIno ba oe fu meroz q la Slrgan
la ocla colunl.i-oe mtcmb&oe oe
eOeclpítcl re alauií T adozRá De
mucb¡e manera" I cncl gruelTo
DclacOlle,a re fozma T caua \1na
caa¡1 qce yna ercoracon fuefilc~
Ice.enclgrucll"o8cllablcro YOI
pequeña moldura a quícr cfm8~
so que toma la mec.1d ocl6rudro:
f líenc Defalídi 008 comp8fee.
O
<_fear.,braumome tJra r.lidé comol,a111la motdl
t)(

ra ocl tabkro: pozq arríN DíJiftc q todas las moldurae bI


OClCner t.JAN r.Uda qlÑrl futrc fu .ku~ a:f potcfta rc6l8 18
lI101dur. octrablcro bauía Defcr fu rlUda VI compa. r lile
dio:,.aa le mandas olr DO..(~mp.)~fck ella.,lre
'11pOIcl.ra q no fe .rcondl con la raUda 8el" cozrc,a:fu f~
81ICÍon.~ ;ufto era re m_sutil. free ocls mucba DiUg~
da ocios aaci6uos ccrc.. Den, pzouccr.~cr(clraró allariO
M cablero "', Ot}Íocbcnl parrc:qullldoti capirel es para
coIaIN q no paffa DC.~\'.pice:pcroquendo es mas Ilta:I,.
crcccnteroa.YRa noucna:f al "fpeco Yecrcácodo clgrucr,
ro DelrabIao:r ". creáendo fu l10ldura como"'1 fubíldo
C8llcuralaecolulJ18 6uardan4o cId. ,orefa~potcíó.
I[~e otro genero oe '''pitd llama
do I:o~in"co.
.
.
,
¡'clpfrdcoziadc%codmfot¡ mu, bitr&
Mcmcjablc Ddoe ii bsucmoe oícbo:ce 1m.,
C08ocios Olroe(apítck, róD( medio 6tUcll'o'
~ l. 'olú~:T el colindo ee d 'DO cntcro:loe ~dOl
~doe ouoe pblcr08 roo ocrccboe: I.osbcl coztnrbfo (Oll.rl
caake.t:1 Ylfo C)(los orroete como u~5 o belá~a:cl tn cod
.bío eecomocub%aradl cóC¡racá ISU.. tr~uc belladO
die (~pircl cotinlbio ¡pOI'" fJmofo .-cbictro 4 feD',.. (el
maco: (nclta manm. Ir 8:nll cibdad Decodnrbio fdUtát
.,nafloblcoonJcUa:la '11raeparílr(ecntfrrarÓcn(lcQpo~ .'

iJun coRúbze ~\1l¡ik~:\"l1a 'm~ qla baui~ Qiad~ Illtnfs ear


So oc cnfcftarla:antfo mucba tríRtJa po~ fa muerte: r ced.
~e; q (ncóuauapozcefacíaroe NaUo9/falfcrucl,1¡b"re;
1100 rOu09rrcuc,oe ~ la Dítbt oollSCl1a f(oía par. fu "rO!
r(creacion rclc rcnoua U.Jel oolot. Bcotdo De aUtgarfoe rol
doa, CO¡aI09 T OKtcrloe en ~na (di r ponfrloo fcb:er.
rtpulrura:loql bt50atTí:y R3 q mcioñeconferualfcn CUblío~
loa có VD qdredo lldrill~ 2 caro.1Iá~ la OictMceAafobl
,..1 ran De.,n. yau. qre bfJt Ie.llibo: ,ymldo el tilpo q
CDlllcn~.ua be bzorar r cebar
R'olle: como no pudíclt.
De
rurgircond,pdo oel canaftíllo: no poi ell'oocnuen ~ cr(ccr
r burc~r fsl1da:r dClpadas ocl fuclo ocla ceRa rcku,nrauá
¡nucRiendo I! ofcba c~. po: todls paRee:, los tallos q en
rrc citas ral~ qndo lIegaua al ala" T alo' co¡níJ;.11~9~ ladrf
lió/como no pudícft'en Deallí pelfar:fc totnauan aínclínar,
bOIucrbaJÍa ba~o Ir recnrrofe8uá: T ori09 mas pcqutño~ q
odios mcfmos falian fe repantl poz 109 coRados o(la (eRa
Ida. dorof.fclufindo rcrolCijos muy 'on'(rl8doe~
IImllla. qucparcfcía fa compucftl polmluoocllgU8
fI1tAcc :,c.mo d t'Íebo CAlimlco paft'ando '1 'efo poz alB.
~Irc aqu(UI.(OmooacíoDtli~CIqueD.Wlbl~)
Díaoado 1II ceRa: I[cgrofc mucbo DeIUcr b,¡UJdo ncuc
dad que fucfl"c fuftcíCdk para nucu. ínucndon Deca-pirdce:
lo qual pbfo luego PO&eb:a y o:deno fue medidas: 1 puro
lb fozmacíon en faJon regan que asoz' ofl'ae.
e 'Lodocapirel co:ínrbfo ba De ECncrranro.cn atto quanto
eeel oíamcuoocla pilora ocfu coluna.en'91to oiuidíra,
en Rcte palU9 T--ale~:f la \'na Darse 8' ¡ablcro/ r las fey'
81 "..fo: cuyo alfícnro bl Defer T6Uat ala garganra cela ,o~
11ma / r la b\Xs ala plaAtlt 1.,19 bajas que fe ((culpen T foz'
man 1I ocrrcdo: ocRe \'aro comícn~an ocl alflcnro:r lee pri,
,
~(ra9 fubfa yn tcrdo: les ftgundae otro:, 109cogo 1"" r
Ultos «OpiO elotro. eRos lallos baa ~c rtrt)t3fft~r ft,g
ocbo re iURlan tJO~ (11ooe .fba~o I5J~écozní;alce til rabie
fOo,ndc b~Jl (ue ruoKíjOQTbucltlS b(licas: loe-orroe o~
cbo re fiébzá poz las parates od yafG:yI>aJialrá mermo fUI '~~"
~tctjo8 rcf¡J\)n4ífrci los \'006 atoe otr~ /cóaredlS~
alldalce oe mllcba ygualdad. el tablcrGbl tJ(I~r '~II
cid.. yno OCfU911do8 ranto quanto fu(rce( alro Dcl-c"pí~ '-.J'
lel. r II1JGtres ftptimaé : al quel felc tajan lae puotae.~
co¡nitalc9r feleUtrlcn loa tadoe ba3ia Dentro. ~Q ca~
~ es 'di q uacO~JCD' panc ; r lo rClrardo 'D' nouea.; fta
~ íi .J
ftguracs tKRa mancrl. (~i
, eICapddbienmt parcce:
pero b¡ltome confufo enetro q
_¡oza oí,ce:ca yo no lo cnácn
do R me}ol no te Declarls.
(1:imp. ~ra bié t...~ar die
rablcro-tonuicncq ba6se ,n
quadr~do ran glidc que fu Ii
Dcaoá~onal cóplcbédsa oo.
ytJCS ti altO oclcapírcl:y bailaras q en cadQ mo~rull.dae
fcc&fcncOíCJ "cJCad grucffo.q ba DeQua clrablcro.1íl1t8
Di.goal fc6Ú q d fufo DiJimos ee el rra~o q arrauícffa el qUl
drado De '° co~ní~1I1 011'0.Sinc plICa el compae lila qUII
'idea qutnt. rcmóte md mcdio !filtro ti tablero:, pon La
yna pierna robu vn,ocI.. pútaeoclQdrado:rcon la otra
fenala ooe pCiroe enloe DOSlados ocl oi¡bo quadrado:r ~
~no al otro cebaras m pequeño rr.,o q te mucRra la taja'
dura qUt ba tc aucr el co~nfjll:r po~la mtfma mancr~ re
fialara. las otra., rrc¡ q reasn. Piuidírae otron el oícbo
qu'drado en quarro qual10e Y6ualcs: lo qual baHft1medí
enreDOS IíncQ.q rcau}lcn medio:! cada Yla odl~e partí
rae pOI aucuccompafc9. enae Ifncie facarae fuera 01 qUI
dr.do cada ,na en fu DCrccbo quantíd8d OCoebo cópafce:
el celo mermo q\'nIldooclquadrado menos yna nourna
Rtc.SCrJR lo¡ cnrcmOB ocRae línta~cltros "los tfeoe q re
foz(na cnloe ¡Idos oc( lablcro.1bo:n~e puee la "OSpierna
ocl compe6 folnc qual4cra ~Ioe Dieboa ,ltras: t la otra cnl
dirae pot la lincl sJclanrc bana poncrla cncl fin ocla plime
r. nouenlq.p~ftc OCutro ocl quadr.do:le qual mou(ra'
fcfttlido d arco q pertenece al Oíc"o rablero.,\, nola éjel có~
pH q cltl buclt. bi}fcrc ba OCpaffar pOt 108pútos DClae ta
IIdarl8 q pdmcro feftalanc.:y Irn mas te oí60 q la 8btrtu~
ra ecl cópas ba oc'fa r~tl quárlla larsura Otllado 01 qua
. ctr.do:r no puede. errlr fIel oíebo qUldrado fuuc bícarfo&
m:td"l lo qual con~cerle qUlnde ~e Des oíamctroe oia~o
natcefucri f6uales. enCCJblcroba oesucr cnta frente tu
moldura q'coma la ccrcía paree ól.gruc[J:Y quatro rofc1e en
loa qu atro Iado.I¡J9 qU.IC5 no.c~ccdj cl6ructro ~I Die"" ta
blcro.tr~(d(e r(ñal~r'l1a.facítfDcntc 109oicboe arcos
Ipútádo p:fmcro laslajadura9 0(00 co:nif¡lce:r "bieno el
CÓpJ9qujtídld DC''° lado ocl qUldrado:facar ynaccrcbs'
o mJIJc cócl qual feñalce 109 oicboe arcos pooiédolc fob:e
109púr~e ÓI2~tJjadurae:focf1a man.:ra pae fo:madocl
tJbl(ro rC6ú le fotm4uá 1084ntí~oe n1acfTrb9. 6obzc.la '11
inutcíó 100arcbítaoe q~fpufe ru'c~íué bá r""UJdo rQlas
biffrida":y acrccáado IdtOs esaeautO~:g ya ólap:im(rs fQI
m¡ctó no IY I1cmodl:balláfe mueboi ticftoe qoi~~ .rrft los
b IU
rdiRcfoe be rtalia pot lo ij1.ronlI~mtdoe c¡pft(lte rtaUc,,-
t no cozínttcotpo:fu n1ucbaoáucrfidadno ff puede afJ"~n.r
rc~aa ti ru fO:fAacíó:l?omot1ranc bcal6úoo ocbuto0 De 01
mas anti6uoa que pud( auer:T ron CnO! que fe fteucn.
:::---
€entlto9clpirc1eell.bu(qure medidas fpozQUt no la.
Iicncn:clI folamcntc reponen para moftrar fue oifcrcncíae ,
no cmbarS3nte que en t~oe fepueden iuardar las r(~'.1!
.! m,dida¡;(gb" oicb.i.
O fiíj
(C ~m 4rod06 tfloe , otros mucbOB q repudiera moRrar
lo marO o~¡é ocl (o~ioCbio:1 notaq la maro: QlCDefu oifc~
rtná8 conttfte tnla~ "f.. ~IOB 'farOl q ptopdamtntc re Ita~
m'R bflr((~.(1!)lcir..Slcerado me be,con rue ,."ícelc.,
r D.J"do ~ra bIt cnrenr equfcftoe ocbu~oe:polq qu"lquíe~
ra ocUoe fe oc muy 6racíofo p8r(ccr:n.aro~mirc fire" guar
dadascn fu rotmació (as reglas rmedidas Defufo otcbee/
I~" qUites pOt la Ihueblclarídad Ótue p818b~.~ yo be mur
bien cntcndld".(l:am.)1'ícn podemos pUf' 8~Ota comen
Sir la trl{G Dclee ¡res pitSc1e que Yltnf fcbzc fRee capireles:
qbc fOilIrcbitr .auc/frdf0 /,COZRíx~:ll1e qualc8 ron De tanre
bcrmendadquciJo fe confien tf o pontrfino jútae / rQff. mcf
""° requieren mueba oílí6cncía (O fu tozmacíon r efJ'ítnto.
1.0 qual com" f(I .cabido .urcmol Ndo fin 8 nucaras me
dídae.
ll'Bela9tre9pie~a9qu( :oimlfob!c
L» 'Iptttlce que ron arcbírrauc/frttro ',coznf~a.
-1 ~ plÍmef. elrrt'r. Depítdr. o d madtre q 101.8
'JtígU"9 poníQn robze 18ecolunlslIl,mluen .r(m,
fltrau(:q quiere olJir p~indpal\'íga . 7LOi gríeso8
)' ~
.~
¡,la IJÓb:iuan cpTftylíO/q fu ngnífk.ció quiac ren
~- : ro o¡ir como fobzecolu...~ftc aret>úr.ue a quia
tPffhli~ qu1do ce O(pícdrl re tOlma Deoíucrfoe 8It08:'De
Diucrfoe sftcboe, Deoiueñ08llrgos:fc6ú oiucrfae8.tur..
t)( corunas/ca llnto lebajé mG9 ¡ructro:qu8nlO r"bze In"
11Ira 18celunae le afltCnEsn:, IIsrt61ae que fobleeRe (afo 01
dtnaron ¡fon lee qponc8itruuío enelcipúulo Ylaimo 8Cr.
rercero Iíbzo/tl8 qUitra oi,cn am.
cr:euindo 'e coluna fucrc De oOJ( be" a qafn~ pfe8 De.rro
cllrcbítr JUC q "ícnc roblt ella ba oe IUcr De1110medio oí.,
merre ocla planea oela lal cotunl.
Ireuando la coluna fucrc De quinJt t'afta Ytrncc pite I cl
Ilro ocltrcbirreuc b. Deluer,na rrcJ(na parlC oclllro 0(11
131colunl.
Ceulndo (¡ coIUDatucrc Ot.a.tEn.Pic.: Dartide fu ah8
tn.~~'. plrtce :cl.rcbitrluc códcnc tn tIrar. lag boe/ptro
po: cuitar p:oh~ídad:, par. ma roz occlarlcÍó I po~nclllOi
lae ,ícbl" rc¡lls enl8 rabia pzcfenEC:.

bÓdc (nloe primeros Rumeros recon: i!~ !

benéll" c"lunaequc re pucdé ball8r ' ~ ~:


DC.J..piee Desito baRa.l~ CoIos re ~il <: .§ ::.
sundos fe ocnotá Ise oíuíRonce que , ~ ~ ~~ ~
rebiJen (ocll.'6° oclas oíebae eo;' -ü ~ g,¡} '"
lunls. eql~tcrccroefc~ucflrael; oj ~~
81t~ f p:"po:el~n que conulcnc al08 ~ 8
'
J.f
.rcbírrlu(s poI r.aJon ;)elae tile8 co~ ~ .
lunae~r oot.l que Rno ballarcd la eo;.1 .
luna q~c quíere.enea.) t~bla /Eoma~ ~!~j;". ~:~:
raelaq c.maf~Zf mas cercana:rco xxv.. nb. ,.
m'IK'(u .rcbltraucfozm.rle(ltu~1 ~x.. J:1)~ .
fO €1 ~q CR08 .rcbítrauce bá DC~ ~~v l~ffJ.,..
.1c3~lroc 'Inscolunaeorra:cenccef, xL~ "J. tJ.
r8rioql".cnErccoluníoenofcln
mur, t~ J..
r~ 1)
.biC:l1o~I T Q dll eaura 10,9mlyozce. Lx: ~
J."
e.rrecolun.os que 106lntt~U~ ocu
Dá 10 paJf aui Detres ~rucft'os De colu
.a:, ¡va CnlÓCC~no .p~ouau~ paz mur ourablee rue ercbl
uaucs:oiJildo q poz fu R1Debalar6ura crá maeaparcjado8
para rópcrfc qUlndo fuclfcn carsadee:lo qu¡1 P9z ttpcríco
~iale~'c enmucboeedificioe enri6u09:Y fctítlademcnte en
Janl ~dro o 'Roma:r nota q cnrrccolunío Uafnlmoe la oí
RanCla q ay De \'na coluna 8 otra t[Jtem el anebe ba~o De
109 .rcbítraucs a¿pzc ba De fcr ,gual ala ger6ata oc ru eolu
na:, el ancb" ala planta.€ fo:marc oEroRcola friEcoeRos
ercbitrauf9 "oa moldura que roma la reprima p¡rtc Del al,
IOOc1OIcbo.Jrebitrauc:, loq qucdaocfpuce Delta moldll~
r~ oIC.lídepo: DO;!parEce f¡ualcs Ddae qUSllc6fcfozman
Crea farde. 1!..a pzimcra eles la mes ba~aeóticn(ErCeparEC\
J.,i (CiUDd¡ quatrQ.)L.¡ ¡creera cineol eRa:terare f¡le fob&c
'1 rC¡ulld. , la f(&Unda fobze l. ptimcra:c"mo pozrRa ftgu'
-

,. remucRra/cnlle quates falidas fe reFine el c~ccfToqu.


nene el anebo I lEOfob:c el ¡nebo baJ:o.1l ~arc oe ~uar dar
Clcl atfttnEO oe ¡"do arebitrauc q la fata ptímera rClponda
11plomo oela garg¡,Jta ocla coluna:r p.J: el remc~ant( :ntn
luna parE.' ocl o1.ebo arcbirrauc ni rue cabos ('lIgan fuera
DClosc.puclcenl menos De las coluDas: pozque I~ tdl feria
m'nd~f" r fuera oe artt. Ir Los arebttrauca oo¡¡coe ron fea
m.ad~e po~ las mermas medidas q 109 jonicoe: pUdloque
ron Iodos rafos 't tiD f~p;a~ nín6unae/l~arccc qtodo te ou(r
mesfc6un tienes la "bc~a tnchnlda~ ;zfiIlfá es no quiero tS
,ir m.1~/pol(jmí trabajo QOfCicnbaldc. (~icar.)fJooucr'
me q bien beordo todo lo q bae otcbo: y lo tengo bien cnré
dido. ~cro eRau8 pcnfsndo cDlos arcbítrauC9 Del templo
le oiana ~n epbcfo/q Dcul Defcr mur gridcs:puce fu~colu
nae riclco afclcnt¡ pieeoealto.(~smp.)fio pucdéfcr fino
IrlJndce: polQ fus entrccoluníos ffgun ,reriue 9lrruuio:
cacncn atree 6fU( nos oe coluna : plCOOlo puedee ftibcr n lo
quieres '~Ear. (~íCir.) ~íé oijee/atTi lo quiero ba~r ¡pea
que cono}cae oe mi fi tomo bícn lo q me cnfcñae.(1:amp.)
':omi(n~a pucsq "(ore4,ro cfcuebar. C1bícar.) ¡,os coh1t
fercquícf'o para r~bcr la quantidad DeIOdo arcbicraue/có
&líenca faber:la 6randc;& D~la caluD. q le foftícnc:rcl cnlre
colunío q le Df~'¡A.J!.,ae colunas ~I ripio De epbcro noecó
Ra pOllas ra}\1nce paffadaa fer jonicas:r rcner a.lr.piee eS
elto.7:\ ci1e -1lto rcfpondi quafi acte píce oe gruclTo: po:quc
m..ltíphcad"e flcte P"l ocbo , medioI beJi.lit. r medio /-,
Irce 6rueff~e q tícncn oc cntr(colunlo monta.. ,JXI.plce. ~
c80i. J~.píce C'D~O OC a~r,f"nl.Jr lQ q .cntra De '° c¡bo
,
ecl otro d Ircbfrrauc folNe 108Clpútld q CI mec1f. srutro
Decoluo. Dee- plree en q re montl err08 Rete ptee:.~ "la
Dcre que lodo ellar80 Del .rebitrauc contíc.c,~~~ííj.Pí(e.
t[Jlé el.lto ocRe...cbilrluc ba Deftr 1I noucol pII1C 61 lar
So DCII colun. fCSUB parefce pozll tibia 0(1;6 regl., Defa
fo oicble:cncl1a RooeRI ,Ine fe CócíCIKIIrere piee r DOS ter
dos q (8 el .ko q conuícncal Dícboarebicrauc.t[Jectn ti..
'00 pOI 1I pane ale. cótíme ftac pfc.:q C8todo el ¡rucIo De
la pláta ocll ,,,luna:, poz li pll'IC b8~. córícncref' , m.
qu afi vna qu(nt. parte De orro I que ee d OíllllCUO Del" ¡8
Slnta ocl. colunl:pozq fc!ú ta. f(6(1" q DÍRc (olnc el eRl1f
'bar Ollas coloose.1A COlUH8oc.I~.pi(. re oiuíde fu Díant;
Ir' en.~~p.l1e8:tKlle qUites vienen 81 Di.maro 8e1a eer
¡aAea.~f. S eRa. quín}C P.Jrtc. cozrcfpódf lfe oícboa fere
píee , qdR yn quinto. --21m q pOlca. mi 'UClItI re coli6C
que 101tr,bítragc¡ DI templo D' I:pbefo áencn De lar60 CI
dl.dO.~~.~iíj.pí(e/r en atto reTe, 008 cuctoel r en encbo
polla parEebl~i fef6 f.,n quinto:y poz 18panc all. flete.
1cf1.celo q Ilcan~o,Ioq bccópzclKdido Detue I"¡olte,
IVIUIUC(Ooy con pcnr.mícnto q me IY3 ,rr.do
tnel cultol
pozqut ri~o poz ímpoffiblc~podcffc rubir tan grandes píC'i8
robze tln alEas COIuDI~. (I:áp.) lf)ucbo pl.}crmebae..
do con tu cucntl'a qual ba ado mu r cícrta q 110 ay m¡B que
pcdír.8nl DClaecorae maefcñaladae q en, templo ¡iene/
l' poz Donde tinto rClo18bzc bl confC6t1ído I cela bo~ríblc
18agnfrud l' cantidad oe fue .rebúr 3U(0 l' colunae: oíJcrc
POzlos (r(rlp1o~c" .ná6uO& que para fubír ,afrentar 109 oí
cbo.arcbirrlucefobzclaecolunaa / que bíJi(ron ~andce
mone~ce Detll(6°1)(1 lIe008 De arena r ~e rirel altura que
r"blcpujaul el alto Dcl19colUDas:! ocfpuce rubia n mJño~
r.mcntc r COAgrande ingenio arraf1rando pozflloe/loe ar~
cbiu8UCS : .f ocfquc lo. reniaR e"cima / foitauan 140 bocas
D(IOI talcgonce ,rlUcndore tI ercn8:fc abaJ;Juan poco Qpo
co baR. ,.risr fobu 101,.púcke:r DCn. mucrl fueron fu .
~fdo8 r afrentados 108 Dfcboe ercbirrauc9 , pueft"s en ru~
lugares.e mas oi~cn que el arcbircro que ati fa30n tncn.)
ob:apzclldía q fe ICJía' i:clifon:murio Derolo \'n enojo que
buuo:pozque "° arcbítrauc 0,109 que p"nil cnla ""trad.
ocllcmplo/q eran mur marozce q 109 orroe:caro Dfrmcn~
rido, no f:)ícn.coplado foble fu coluna: e8 ocfpuce De "Da
ya afrentado: no Icueua remedIo podcrlc fndcr(~Qr p"z el
~ran pcfoque tenia.1:1 '11 B\'n pOdemIJ9 collcglr Detu cuen
N.Ca numerando pie quadrlJdo poz quíntal bailaras que
cada \"'00ocios oícb09 arcbítrauce condene mea DCmili f .

crCJicnto9quintales: , los Delapoztada mueboe mae:puc~


como oícbo C8eran mur maro:'9.(~ícar.) !tsora .í~o q
ruuieron clufa loe Deafta Detardar 109 oOJítnr"e años que
oí~ífl( en edificar cRe rcmplo:pcro mareuíllado enor temo
pudo cmpc~cr el fuego" fcmejáre cdífido.( 1:amp.) 1.9 m.
der. ocl" tccbumbzc r tejados era roda Deccdro:fc6ú cuco
la plinío:, era c.nra que OCfPUC8Decncendida fue podcro
r. pare quemar r oeRrur: lo que era ~c piedra: pucRo que
no fue ranro .folldo / q no quedare alguna parte para me~
mOlía r rclad~n Delan fobauío r yaRiffimo edificio.
l[iE'da (egunda pi(~ que fe oí;e
-
1rc«0
;elnc el arcbítr.uc .'entluaD los Iná6Uoe ti
rcebo qera De m_ra :t par. atcub:ir ¡'s ,.~
bt,le oclae "¡¡Ie que encima ocl fe moftretllD
ponf8n oclante \'na'píe~.ala quellllm8U8n 50
fo¡o:nofetroe la ocJímoe frcffo : cnaa q.,.. dculpían mcd8~
l18e/foUajce/cPfgremse r Ob"aemucb8elabozeecon que
rnrríquccíln r .tauí.uan Is oícba pie,.: f cnron~(" la ro~~
lIiuen mal aflcba que el arcbiuiU e YO' quart' parte: pe'
roqUlndo el oícbo fr("o no ee labzlde:fc fotme mas rl1re
cbo q cllrcbíuauc ~na quarta parre: Nicle fu moldurl en
18frcou que corn'lI repcime parJC ocl8IJcl» fesó que POI
'.

tfta fi~lIra re mufl}ra .1[1\ccufauan 106 macftroe anríBuOI


meter albo:e. Do:íca¡ en fu. frcfoa po:quc Ice era mu y oítU
, ,ult~foguardlr laecódicíonce q en fu ocftribucíon f rcpard
míéto rereqrítC"icar.)Dc q m.nera crá fua IIbo¡ce qraa
uaba;ofaelae ballauan: (¡:amp.)~ae oe f~b(r q los arebt
tetos grieg~6 ¡lUCeq baUaffcn la t,,:m8áó ocl frcfo: cubdan
la f(aldid oclas couadura. oclaa \'ígl9 ,\)n.,nae tsblítae 4
poníá oel§rccouad.8.1 ¡BftO:r en cada \'Da fo:msuan cree
..andas q DCrcédían DCaltos ba~":y cocada ~o. sffí mcfmo
ocUas lbondouan yna 'Inalcfa ,la vntauá con c{crta mi:rro
ra oc cera q era ctma pintura q lesoauan/, I citas ¡alce ta.,
bliUaa Uamauá rrigtifoi qquicri oe;ír tree pinturas ~\'sds:
, 10,..}ío q fecaufaua cntre ,iga 'l Yí~. U.mau~ opa: qquic
re oc}tr agufero: nofotros le DC;imoe focarrCla: r la tabhU.
có q te ccrrauá Itlrntuá meEopa:nucRros modernos la t'i}tG
cabic¡.t:naa metopas ti 4cr rablícae lUlO De rcr todas f~ua
Ice:cada ~na tiftlJ1cb.1 como ski: f' co(Uaa re f"zmauan fi"
liUOI y ,afol tK oíuufae maneras 1 ~icja9 cabC~c1e De buey
, otraa ,,,rilS cóucniltcs atle ccrimoníae OCl08 flCrifictoe:t
quando ocrpuce loa oícboo gric6o~ fueron oc acucrdooc po
Det rr~fr~ fobzcd arcbítrau(.rcpitícró (nellas trígllfo9 " IIK
c"pae C"r1fue labo:ta !como pdmero la~ "r~uan : f cfeulptcJ
ron mcl Ql'cbitraue en DCf"bo Of cadJ r..'gtifo:~n3 r(~brJ es
11qual cot~¡uln tree 60tas rcfpond'ícntc9 alas trce~"nda.
ocl crí~lifo.eftae ~oCas con fu r,~ItUa tomauan la fena p,r~
le Del8°'00 ocl arebítrauc : y todo ,1 trabajo Deisf~tmacion
OCn.:fr-:tr" (58fte en comp.¡trar cRoe trigtífoe f metQpae:1aI
IIctopllqua4r¡d¡e:r lOitri6Ufoequc Dofcá ,.da "''° me .
... encboq It ttTda parte ~a mctoPQ:ni pozcl rcme)át( me.,
nebo el la metad:y tSral manera DíftribuVdce T (ópaft"adoe
q IOGtríglifoe caT~6n roble Isecolunae V no lee metopae.

- ..

(~fcar .),aut rl61ae fepodría oar para meter eRae labole8


coloe frcf"s qnofoefc muypcnofa:fCe po~fa fan antí~ua9
cftor mu f bien ,,,"cllao. (i:~p.) ~ara laa aucr DCtra~ar fe
ocuc tener la mancrl a~uilt(,~ñala cnel frcITo O~'Spuntos
enocfcebo Dcl.e DOS,olunae q le tienen:, ab~(elcópee tan
u quátidad quita e9 la fc~ta parre oel anebo Del fltlfo/fucra
le moldura q rícnt : ~mide oe ~n punlo s Ofro 109 compares
q ay:I09 qualcs b~ oe fcr De necclftdad/o.J;~~O.J;~ííií.O.J;J;Pí.
O.J;(.Ooéd( arriba/ 'ótanr~ q ficn1p:c ~aTa faltando Deoc~
fh c,t)o lo tí fe au~métarc como p":cf18 pzcfcn
retablilla ff muc'lra I 't fi a caro no acudicrcn -
rue cópafcecon,B(6uno Dcftoe numcroe;roml ~.. T
dmaeccr,.notloqucfaltdfcofob:arc repar ~~,' ~
.
1
rdo entre todoe:oc maIKr8 q tue cópafC9 fean ~l. }lt
todOi y~ualce r ~igan a fcr cantos como elnu ~~. T
mero q roma(1t.e,nríbuy:ae pues (ftae Diuí: :"~ ~
A~ncaaloe t~0lifo9 f al.e metopae: oando si ~~'1'.. M
rrtgUfo 009 (aparce/fati R1etopa ((re:, DeR. ~¡~. T
iQtra fcran les mccopse '1uadrldae:yc.da rrá V~~\'.,. M
.

glffo latada parte DeJa bieb. mctopa.1 nota elel pzimcro V


poRrcro c6paree De:tu cuenra : filpzc fon medíos rri¡Jhfoe/s
los qualee bas DCañadir Deplrtce Defuete otroe fcndoscÓ
pares para blJcrlo9 enteros:, cftoe 001 trí6tifoe ftlpte rcrpó
den al ocrcebo r plomo oclle ooecolunae.-=I frcrro orrofi en
Ir. con nacdl¡ met"pa t fentec coa otra media.C['jté ti quiRe
rcequetuerrí6Utoe fca la merad ocla meropa:toma la qu.
ta parte Del ancbo Del frdTo:y mide cORella lo q 11' De wn pUft
toaotropozla manera.fufodícba:fR loecompafesqucbaUa
res tucrcn. pj. o. tt'íij.o. -=~iííj.o Dende arriba con au~mcnro
tiemple De feye: como po:cJ}a fC6unda tsblí~ l

lIa fe mucftra;oarae a cada meropa quatro có ~tJ. T


perca:, a cada tri~hfo DOS: yacrtcltQtae 009 .,:\?n} M
complfce aloe puntos De fobKlae colunae ~):mr. T
par. fozmar cnrcr~e los rríghfoe como oicbo .J:..x!,~ .H
r
cs. nota que eRa Icrr~. ¿R,. fi¡náftca mctopa ¡.y:,y. J' T
T en. letra. ¡:.Eri!3ltfo.po:éde n el numero que ~~. ~
.

tomareituuaertoclantcDC fi.~. Denota que l,,11;"' M


en mcdío Del frclTo viene metopa:t Ii.i:.tri6tí: ~. '1'
f" . :Bp:ouccba eRopara co: ~"1 .M
men,ar R q uícrc9 8 Díftríbul .

't 106rrt6ltfoo V mcroPQS ocnde el medio


DelfrelT~ . €lbuuo DCrpues Q16uooe que
pulieron en IU6ar Derrí6hfo ,," rctulo abía
[O que mucl1ra ,,"e boja anngui/CUYi fo¡~
mací"n te como ella que aqut Yet6. .ena
manera De tríghfo licmptc be ti aucr en an
cbo la mctad Defu alto que c¡ otro tanto'~
mo medía mctopa.

I[eigucfe la ,.,11nadon be(a tcrce


r. píc~. que feDi;cco~oi.c',
~ rtrma pftrl Dt nuellro altlblamlto te t, COI
nl~a:cuf. fozmedó te la plfmcr. q arriba nllT8
. ,mes.-pcre laque 1088ntíguoe .rauan po,," ro
- bIt fue frcffos no era compucltl
durat\ fino tifolse f!ce:lae ql(9 cr. ~,..- .
Dettnla8 mols
.-,
fula/r cozona/ r Dltcllonce r ayo :.~:.. o-- ,

'

'e 4riuJ I! gula qu~do 4cra q(ncít \~.,.>


1111 ¡cuitaui trótífpiáo,omo adtl~ ~~-:c
ICyercmos.l:llae moldurae rícnl
fu mcdída q roml61 arcbírr6uc en ~:.
,
tfta mlllra. CI..a lI'edílla oódc fe ~ ~

ba o formar 108otrellonce be o re; ,

na r~ro en Iko l¡rtto fucre la fara tJ.:


medio dI'8rKeqto~mamoecfil.r
ebúrauc:r be tSt~n(r otro riro 6 ra~
Ud. fobzc el 'rerro. 8:trlacelue ba es ,
lu.:r fu moldura q tome lefc,:r. ~c -

elinebo. ~ft. moldura piden 106 olrtllone':I08 qlce ban


octeoer 'ida vno cnlargo 006 ancbo~ Ó Rmefmo pOI mane
re q fca ooblado alto qaDebo:,. fu apanamílro ba Deftr me
nos ,n tercio q el oícbo encbo:r ¡?a lo bíl ba3cr Rtírae el abo
q nene la gradilla (fuera fu moldura) pozcin,,, cópafes Tcó
'no odios ~ompararae rodo cllar60 ~ta gradilla:r rra~aras
Ice oentcUonce: oando 8 cada \'00 rres compafC9 oe ancbo
, 009 oe apartamícnto.1 nora q la cauldura q fe baJe mcr~
Icapart¡micnro: ba Depenetrar bal1a la moldura ()CI frcff'o
I:ftoe Dltcllonte rcplcrcnta fcr frá;ee q cuelgá oc 18coznita
rOblC lo~ qua les ~ícne lato:ene: la qual ba oe ftr no menos
alra q la rob:cdíeba fa~a l' ba DC[cna otro cáro De buclo ro~
btc los oitc
lIon(~colno D E N T E LL o N E S.
potcftafiGu

~
.

ra ft mucf~ .

- - ,- ~'~.
-
rra.Cótícnc ~~, ~-:~ ...
.
.
Cb fa ralu,,'- -' -
,

fu moldura q toma la ft).1I"L't(~I.ncbo: ,. p"da ~t b~~ rf


roc~ua fC6Ú.Qóruroqndo~fu fo:nla,íóbabl.moi: t~n(mOt
mol1rad~.S~Qzeclta cOlona ~i(nc 141otra moldura q fe oiye
IJJla la qI fe r"lma mas gruclfa q la foblCOtcba fa-=a ~na. ~h~
~tc.t[Con dlamoldu'ra qda cerrado, acabado el établam¡
1" tí comOmétc "í(ne robze 10' CQpítclce:fobzc ti '11of puc~ po
Di pat rema re r pcnaebo ó todo el cdui(Í() ~n fréttrpícíi' púra
6udoq,ppz!am(re~e Ua~a pot lo~5riguoe.fJn'~io q 4!rtd
,r agra fubtds.:tSood, "lene cae nob:c baf1tal pul la ólatcra
'~tt.da tS todo edificio fúpruofo:ca en m ucboe \'oclblo< d

~
IIrorom~c(caftclllno4ramo~18.f.,pon'mo~tnru lugar.b.,'
po:o;irf.rnal óríuariuo Í5feftigí":óJimo, baftíal.erroefró
IÍfpícío~a, 6 buclta rcd~dl:loe ql(8 no ró t-tn apz"uadoeco
mo loe pfíla6Ddoe.~r. qQádo 106 ~UtdT(9 ~ fozmar:0uc8
6uardar q la~ moldura~.q yieni ,,' ~rrcdoz tilllpano / carpe
fob:cla" colúas r no fuera DCUa~poco ni mucbo:ca fcría IRé
&toro" falfo:y cnae moldurae fcá Ile mcfmae: T tatae como
córicnela cozní~ fobzc qI( Ift',lr~.i:ipaRoUamamofcl pl.
no q fe cGufa Ditro Mas moldurls.1Le' rubid8~ T altos ~ft08
frórífpídoe araJlke:fc baila ~ ~e maneras ICe ~no~ ne fu
l1érn~ Deqnto re móta cfil alco tS code el éc8bla miro. ecrOl
~
fubila urd, partc ~ larGo ~ toda I~ co!tlfr3~~Om(\P\\t tila.
ft6ursefc mutRrJ.Y fepaeq Iodos roeorroealloe q fuera c5
RH medidas baUdrce: no r"h pOllos 9nrtguoe apzouadoe.
t:1oe trÓlÍfpicí~ pÚC"ssudoe fó fO~lI1ad\Je r medadosP~I

--
GIr. cuéra:parllo qUII 0tUt9 f1rber qoctocla ccthí~ q fUie
re oe auer rob:c fi fronnf pieto punra6udo conmeec q.no 148
rpoldura De gula corno tiradoGípmo8:la qua( 100snMpcI.
l8Iádlró 4rar p\1lqme;o& femol1rali L1~efeulplur., y ~un.
rió ÓIOICbvfrórifpícío:r affl110áauQ ru tipano lome la cozo~
na: al oerrcdo: DIqual fozmauá orras tátae moldurae como
recÓlcníacnla oicba cozníX-J/TéClmatiradas aflcntauá la 9U
li como moldura q '8 robzetodaS rup:cma:y Hora q níngúa
oeld9 c-icboe moldur.s qyícnl robze el répano DCUCfalir fue.
ra ola cozona ano (cala oícba 6ula:qucricndo fingír ql. ~Iía
róo, mcdío para melcr eltépeno l' qucdarópcndáltce 61"°
cabo TOtlotroruec~rcmoe'omo¡?lce ijpzimcrofaha l' ~o
lauá fuera DCla COlon,: r al tíipo q te tcuanraron etrato (ófl
60 eltr.ln.adoólae molduraeqocba~tcnia. J.,oqualtodo
fe mucfl.r a cola 116t1r. De nucOra crl~..
8f :Jté
el alro
t\1 rem
p¡no
no f(!
lRa¡ tí
II nOI
bUfn a~
IC dI far~o oe roda la (o~ona r ella c~IJ mtdida q 108 .nri~u
09 mandaUin oarel altoDcl trontirpíc10: Tla quecnfuscdí
.fidos o, en oía fe baila: ,robze cRe elto añade r acrccícnt~
.. mefmi cotníra q tiene ocba~" D( R:r mas la suls como d
fufo oitimoe:pot los modernos lemidepoz otra mencr,,:ca
lanra quanta fucr~la altura q ~T (fil arcbítrauc/frcfl'oj reo:
nítl todo funro/o31111 fronr,rplet\) que encima re poiJ(~f caa
medida no fcría mur agena DepcrficioA:fi enls founació De
la9 oieblG tree pt(~a9 fue"," guardada ~Dud}rss mcdit.l~f
r
pero De no guardarlas rcfulta \90 mo: : que C8 b.J,cr ue fró
It(.,ict~ mas empinados rpunra6udosqtK'c6uímt.Cfl.,o
4uC reba de 6u¡rdar e8cl.ficuco ~r~o frOlJ~ío:c~ que
~

el pldno btl tlpano rcfponde 81plo~ ~Ia ptfmtrl fd~. ~~


arebátrQuc: r les moldurae que encima ttene rcfpondan.alTl
mermo cada qUllafu linaje q fe contiene cala coznfJ~. tren
címa otroa ól piebo rr"nrífpício fe atrlcnran comunmitc cree
peinas pare tres (Retuls o caadclcroe que fe poni po~ yJtj,
mo rcmatc:llamadoe poz 109 ~rfe608 ¡crorcríle:quc quferé
DCJírfup:tmae alturas o remaEca.crJ.aeqk. peinas fi4er
contrabafaefc aft"icntá/lae Dosfob:el19 D06co(unae qYíC
ne" aloe cabos: r la otrl roblela púta DI fronrífpício:la .qual .
fe fozma mafo& q nín6úl Dclae cotatcra(c8~Yna octaUI par~
re:, las co(atcralc8 ban De fubír táto como la punta oel rroll
lifpíc¡o:y bJ D( cargar fobzc las coluDas f rcfpondcr afuplo
mo l' la Demcdíg al plano Dclrempano:cl qutdrado orroft tS
nie conrr.bafas no fca maro: que cl6ruetro Dela gargárl eS
II coluna:frob~c todo feba Deponer Dílígcnda quelapunta
ocl frontífpfcío rdpondl f car61 folnc el medío oel arebítrl
ue:potquf te bago fabcr:que "oa píc~a mal afitada yfozml
di baRa pira .rcer labucosotdcnanía, ~cnuf1a'acíó~ YB
edificio poz muy.labzado 'l pintado que fea. Cerca ocIo qual
tl quiero oc;ír antee qU( te yaYla:at6unoe notables auiros
que re apzoucebsran para quando feaa ozdcnad~ De al~úa
poztad8 o jucJ 9clltficnto Defus píc~a9.
fC el plimcrof pdndpal es/ q IOlltcbiUIUC6/ frclfos/co¡
ní~¡e/frótífpíci06 / fcan fozmadoe y arrenradol estll mlDc
ra que fue pl.n09 queden inclínado1 ba,ía oclante y no cly
91Ra plomo:ca fia plomocarctren fcmonrarileloequcDC
"bs~o loa mírafTcn fcr acortados y ocrrocados baJÍa tris,
caufarian mucba fealdad y Dc:r6racia enel c4íftdo pueDo q
en fue f,,: macíoncs no la "uícffc.
trela ra;"" que los anri~uoe atTígná po: Donde 188oicbl'
píc~aa fe oeuá incUnar ba;ia oclenrc ce/que rcridoeffCllta~
dae a plomo / (¡¡ líneas "ir ualce q fe embía ocl ojo para con
pzebédcr qLJa~qqi(r a OCI,19~icba9 píc~ae/no fon r~tJ.Ic1:C.
, ,
maro~ c¡ la hnea que btcrc ela parte alta:quc laotrl que 01
toca cola pane ba~ J : eRa CCfi~QI14ad cafa Quct rindo
1'561 bftcro tftl~alto 11..1 pie,. Tlepe~. q cftc tXrocsd0 ~
,te rrae:pJl r~ro ('Ti
do lafrenre be qlqcr ¡
D,Ia~ Dicble pícsa.
íclínada 1raUda .de
I Brc:rccíbt las oicble
líncas \'ífua1fs 110 CÓ
lára DCa~u.ldad eo.
mo ft ct1uulclrc atrirl
da órccba.1 el ofplo
moqloe ~lí6U08 má
daron olr aqualqcr.
I'Clas oíeo.e pi"a6
c¡.nao"Jaua ~c 01
elto que tiene. Corno
~I atto¡ o.a.b. (~l.)
\'crdadcr.miu yoer
COI' muyalc6rcóft8'
mcdidaJ q ru me bl8
14 oclárc 'c'~'Ndo:
l' no re podría but...
mlrc rccéplfar: ca tU
mt ble \'5uard.d~ De
ba,a YO~rá c,mino
qTo QUíiJ tomado .r.
,cr po:,aufi Olla ,o
IÚIId ~t(Aill)C raber
Deftsa medida. !18U
cae: 136 qualc9 noró
C\Jnocídae cncOaelÍ'
erras {\( erpañ. T tS
iraci".1:ábicn auil . - --'. -
lCr(tomddoDcb.,(r.,n"lafcb~ a - ta íaputsqfóloepzíme~
ros (nUforOlCSDe 1'6 Dicbae medidas atígu~e el corno tu r.1x.
cUas nos bajeD m~bo mClCftcr:" cnoiogúa mancrllo' pode
"01 ~fr.r finen., ea lfndo nos falra piear algúa im agé:pol
facr~.la Quemos eSmerao(tro\'Aa nlcJcócra icópalTada cad
ocra m3cra le ím'6l feria tifcubierta: l' po:ide I1ladíebJ 101
concr a nore mide rlJOIIablcmétc ólas ptimcrae ínuécíoncs/
t a&1'1mífmo I¡ ymaié 4 ea. otero ola msconcra tia J)pozcíó
.attlral~ kVá~fbóIT. di oftcial res oioo ~ repz(béfió ma~pu
es q tu me ble Dado alUda \,olce podre oar la~mtdida~ ta
kscomo Ice Rtcnccc(amí jUJglr)poZCn80 qtu me bss aq olá
le tSbu~ado mas nocftoT cótl[OÓrra1mcdid~)-lifO nol-1S'9co
,5 fue ozn amé roe talce q Ice Ice I2tcnccn ! fe a fabcr la0 oírc'
récii9 óll~mold..l.sOt¡ ~nl ata orra;qarTdacozní,ta frifa r
.rcbícrauc:ca tu me lo bis ~clar.do antea fino Dcla oozica.
(1:á.)gcrdadcram~te f" CORi)'CO q la rajó ROC'mal.t ea ttf
puc~qrl~ ba ~iBoé ob:a e9tJto qua,\) tu puedes Ollabii apn
dcr:q qndo laa qert fozmar Vn",,1 Icrd~ I¡)¡ líb:OB 0109 illt
IOK6 q(os bá oJ:adJ poz (fcrít~ Doce polfablc olden,r las Di
ebae colúas có fu~ ozn9mtto~ ca(c~(omo Ice Rrc~cl que las
mCJ(lé 109 \'009 CÓ 109 otro~ I como la COUJt~a :frir ~ 1 u,bitra
uc I~ E\)mar pOI ¡"nica fpOI cóflgtlífrcola~'otra5:lnae yote ,6
tare cu ",oI6cad df1c1:catu \,cr.¡, q,~rctopo:n' pOI fiGura yór
la ml(ra lo "odra~ bii apradcr.( _í.) t)U(\ qtc pta)( 1\1lnar
c~t.) trabajo po:mi y q conoJca yo qno te el1oj~:cs meQcttcr\t
,frEe lo q Eegt) émícoZ3~Ó el qt m, cónriñe OIC rogar ti tu pó.
gos loa a[,ieos oclaa colúas q Uamamo~ píedcftal ea tu mc
bJ e Dado. élcdlr aqlilatt qno fóo-l't1~4"e im(did~' P~Q
q feá mas .Iras q lat~.s 'Z affl mifmo re pido a ea rñeñf1cr q"
nab«bur. d pícdcl1al arua atodaf ta~colúa¡.( 1:j.)eñlrpo
q la8 c"IOae fu~r6 inuétadae no lea pufier5 fujeció ~ rnedí ~
dae:mJe IJ9 oftdaJceq fi\)u¿ 139 medidas ocolúao:bá fi¿p
,pcurQdiJ oarlcs rnC;"t gfa oc6rlramiito Ó ojo:rba cado alo'
pícdcftaltal ,ppo:dó qfo rdo v() amoRrar pO%f!~ur3'có cada
"no fucolú3íbara~/cspitclc5/ar,"ítraufS¡frira~ 'l (olni~so.
~a9n1edída9 t'cl pieddtal Q fueró
p&ICl1esp~: IQ1ob:croS m.19 fuficíéUs cadá vno rc~ú ru COiÚi
. - ---_.-.

C' El pkdcft81 De cozÜJtbfa re


ecU( u.,ar como el Dejonke:
1118. e8 meneOcr ó oerle la mi
rld tiaoi.m(tro oellMdáo cir,
culo ~ m.~ De fu llrun:f ftcm
pie lOma" circunferacía ocl
círculo lrcro para fOUIN,*ol
lIiQ Dclrribi TblJacOIIIOtJ
. ilee , la rare,., en fa quadro
pozNc la DíI6Qnalfcrutral'
~c l"I fonaer 18~c~nt~ ocbe
JO:r fm el picdeR8. bd8 p&o
, Fuioafepallco1u88.
----
r- - 1
- -
¡,j¡~~,s'~~.""iii_lJCI

1
~::~~-~~::::,'.
-
_,Ifl ~
,J'I
.nI"
;';~::
,'..
1

~el picdcl1al ocl. 1onfc.


fe DWCua~ar porcl medio ,ir
culo con(1 cerco entero pudl0
en fu qUldrado: y ba)cr rue
moldurae como De oozíc. De
la circunferencia Del circulo,
pare fozmar la cQznb=a o ¡ni
ba f la poner en fa quadro.
~ae empero el oiagonal fer
Utr. po: aqueUa Deocba~o t
el pícdenal fera De plopo:cio
comotLl coluna. .

e .
.-
...

- - - -

- el pícdcn.locft bodcs re
Ouc tra,ar pozcl quadro: f fal
18tíMr yoa Ií¡nca q Irrau(cr
fe el qdro De VDc~tó en orroI
t Uamafeena lígoca oíago~
nll:l. quel CI rncftacr comar
fu I¡rBO~r ba)Crla aliar. ocl
quedro:ffe beUara mls-
q IIJCba IR rue moldurae : ee
mcncftcr bs," la comíu De
ertiba MI ctrcOtcrlcfl Del re
.
dód\):, 6rpucefalra maerl.
.Jlurl ocBe (Omf~a ea ijdro I
T oc fu oíaloRal fa Ira fo:mer
la comíJl De Debs~o:cG e1 me
Dcftcr (e. mas msó,a q la De
8tíba:polcOa manera el pie
deltal fal OCp¡opoKió fciA
lacola....

6-.
!:~!:=i~;:~:1~~~~~¡~i1
mdraa ocl orro:rfcguir ftlp:c
.. ma"era OCfo~marIIIS mol¡;
dnrae OCl3 drcúrcrécía Deldr --
I

talo r para fOlmar la cozní~1


..", ..11 -
OCBtríblpozle ofi~onalocl~..n -

qu,dro:flruc Q¡ fozmar eRa o


DCba~~:f p":ldc cada coluna
lur. fu ptcdcflal tal como ba
~ fa .(~, fClr.)ma1 yo re pido
a IUN 116ft pclí6l"oquádo 81
1"110 quáRcrcfozm¡r 8166cdi
ftcfe:óc poner c.alcándad o ,o
lunancomo quura el tí lo má
d8 blJefala rlntafia ocl obzc
ro4ri¡cl8obzl. CI:.mp.)tU
puedes bit plfar q ban mcnc
Rtr pzopolció raJonablc:y qR
lis colunl9 tfcDlcar6' oc:ma
nad¡/q cllaeno II podraa fo
n,ncr:y po: cfpado Oriempo
Yldrico faka:yrábié el mc~
Icftcr entender q 1a9 colUDe 9
mediana' no p.drfá licuar la
ptfgdl c.rsa como las ma,í~
~/'omo coda:bía q ea la me
noz Deoarlc tglO cir60 ComB
Ila oozica:faia mal q le baría
-- ....
, no auria nínguns ozdl enel
ral edificio :mlS es ~ mcñflcr
.

C'IpOCirlcs 1.8 clr~ee alas ,-


Daelifpu(e alas orrae De ruer
k q cUas fe oífmínuy¡ como
luto \'tra9 ÓfPUC9 Declarado
r puc(lo po: ft6ursa.
c~ -~~
-::=7
-=-- -~
1[ t(omo las colunas(e btUfpo ner
cnob_. ~
. .-.. - - - -- -
.
- - -. -- - - - . - - .- 1\.
Pmc~
rlmirel.
c~déDelI
iOOzáca q
e9 la ptit
InCra ./ fe
ocfpeíu
ENIRECO:E
pez 11 tú
- Des&ticr
J II 11" l11r V VI VII TJ
--
"4 fer18
De.11.r
,- Jr 601 como
\~
ti cditido
----- - -- - - - - qquicre8
fO~lD8r!
clfU8r:t8 -
meocftu
mirar le
airar. q
4crce ~.r (

88 cola
aae, Dar
~ORIClV.E . le. fugo
fure ocl
mcfmoco
,
- mo paltÍr
(8 poz equf oclire có fu bara l' fuplinto: r ee mtnlRcr oicbo
la IílOca Dedcrr¡ en ráro oefpacio clpucda eouar De lar¡oa
oc pUnro la colulII:'l quado fe ¡(álea lae ColUDI8falta ~~r
'llro I8rSOU8 Defu plinto entre los DO~ plínroe:como lo ~
*iI '" ~do r pucnoaquíocIacc~ ft¡Url',
- - :_- - O_H--~_-. -
€11' cola
P.~ ]fonícas 1'-
"_::-:-: =7' -- -:=-~- - --- ~
fe ocfparun
.0.
o . .:.
0- -:-~ .:- ~- . >--'~ . '.
. i
pol18líncg~ -~:
o

~.~~ ~~

Del De bcrnl '

q(ere ocllar
60~ rxl edifi
cíoQ quC1Tl'
founar:y IS IONIC'A~
DCfeluir la
m.ncra~ra ~o
.~-
J }II!IIJ.- DrrVVI
fo~m8dópo&
I~ O&dt~ 00 ,:-
raca:mlS DO
e8 mcncfta
DC~arma'cS "L,--- -
trc,IIrI'&('
~cl pUnto tS
l. coluna ;0' ~1 -
niclcntrc lo'
D08 plintos
ea oe orro tá --
toqno~ml
tí,a nonme ..c
nefta oerlc JONlCA.
rato crplcio
,Rce mcnc -
ftcr baJer arcos o YUlto8cndma tJla. t)Ícble colunl.:no te
mencncr oarlce miS cfp.cio q lile oaae comoru wc, aquf
ft6ur8d0.
- -
--

C-,... 8dprirllcola
Dacoúnlbil te mcncfkr re
ptr la 11a acr. De DOZíClr CORIN rE.
DeJonícaXt eU. fe dfpar
re:r 110re fOlIll. esocra ma
Daa lino DeI~ro c1re Dámi
nor.lIIl. qlas orr.f DO': .
noel mcacftcr DeJar mal - - --- .. --- .-

q 008 l.Jr6"u:e otl plinco


ClJlrClos 008 plinros Dela.
coIuna:como '8.'Yed.q8í
pueno poIftsur..

CORIN TE ~
-
c:.smre t)Crpartl tl9colu ~. -~~.::;:;t'
IISst:ufcllnlllJ ,.mo Clb~ e
po: equt anrC0 {)Celar~,Je. or~
it alfi ea m~n(ncr re~utr d
(\
~
- -
r:~)
::.::
-
-~ --
O"

modo oe Iceoar elgrudJo/


fcgú la alturaq (n09~~r~
lIeuJr:r nJ falta oc~arcntrc
109 OC'OpUnto. Otlaecolu$
nae mQS ~ ~na lar90: ,me
día ocl plinro como lowce
aquí pucl10 po: 116urse.
C:Sí tu quiere, ba,cr ¡rucr
roe beRimlcoe 4 te fel mc'
ncftcr poner la. quo ozdc~
Dceedal cohlnae:ce mcnc
ftcr que tu fCle lairado CQ ti
naífmoq IJ DOdci ea 1I ma'
fucrtc:r dbil (8 11mas fuI
dftc Ra b.,rr el tundlmiro.
oMe atril colunl': (8 me
Delta poner la p~imcra:y 1I
joníce fe ocuc poner cnel fc'
lúJolDSlr mas ccrcaocla TVS CAK
DolÍc.1:fl8 eOlÍnrbN enel ter
(cro IUlar qesla""8 «reJ - ~ ..
-
na oc )oRaca:, la tureaDa ee m..kaq rer. PUC08robat c01Í1
lbia qbaratafto di edificio:y ""teRa maDera fera las coldas
polla ozdl q los I neis nos las o~d(n.ró pozmefol:' fe duloi
mfnofz las ~nae oclae crr .¡s:como tU "era s aquí Dcl~IC pOI
ekríro.
«)lcln todo edificio 4 "uferc De aucr colunae robze colun.e
COIIuícntque lIe colunas alEas rei tOlmsd'ls menozce qlas
"t~'...aqullUplrrt. treoucm.uanloe annguoe m
8trKnroO(na~otunaGpara qqucdafcn DCrccbae cMa m.
",Pt2 ~ .r,n,~A~ 1t2h~f. ~n r.. hlir~r.hl1(/'481ñ "n nlln'.n rw
lDf.S a1Joque ti CoWfM 8(~( col¡* ~ plomla YÚtid
, fe * tllCl palJlD De IIKdto 1.1Lnft:d qua! pU,!", N~..do I~
{;uardlUJn qlK eftuoadk ti.tOmcdUIKC m¡ \'Iga 011110 ~
ra citecb lII'alldl'lul:pucfla ~ colúc1 fob:elabar.:~
Di ocl oícbo púL3pardado la plomada:ybNIXIUBIa cabe
(d 0(1.1 coIun. De 141 m¡nCri q (1 duo
ak" rcfp..\iicaTc 81pú
1" guard* : 1 dfi qdaua la colú¡ DelOCL18 pdrtcs Dmcb8
, alT(otada: la qu¡1 firmaaá có plomo DCrraíd~ ta IU6- ~
,~I/I\) qual ¡ú re ff¡ 01 (odia ~zmuc:boeputbloeoc rr-
C[ &ae bae Def.¡ba que 1¡8 antc ,oJlas que fepooé cal88
pc:ladae f arCQ9hiunpbtke q p:OpUmérc feDI}lcolo..
CudI¡e:NMrmarafl r.lídl fila. ocll paredq~ kDit~
re d plinto DCfu befs:d qual fe ocuc afréUr 18Dlpertado De
1.1oicba pared quilo yna quarta QCCDCa mermo /quado me
n~., quádoma. ~lIImClId.i«aqui K "6UCQ laeconttl
baf as G ("fticoi las Dicb88 ce1ó8e lllfel oda mdma partd:
P\1: raJÓ ocJa mda que.,.r. comíP II ocrrcdoa Del pUaao
~ cftas coluna. rodeas bi Derápóckr Deplrtc 0d8 pered
otr.as ,,,lunas qu¡dradae qacfc mucftri/qaido mas lela
(le) p4rtc/r qujde mcno~ la ClD'rra.1A puerca ocrOft q u~,
res ofozmarce fea DOblQdo alra qancb8. ~N pilU ~
°" q auemos oiWo podrfae ,er a quílclleeltn eOlficios a.
It¡Uoeq rebaUá en algunos puc~oe De t:rpefia 1 p¡incípal
menle en menda: DÓdeloe romanOl edificaró conmlkbt oí
ligcndlcdíficioe muy ~~rauiUof~qDCrpUcefucrópozl08
sodosocftrurdoeff6uqucocloq .l~plrtcc cokgimo8
tr~a8lae I~bozce l..arauioe que f"UI1ircec~ 10. "ic~.f
feaR mor Sl'aaoraer eoccrradee: r las buelcae q lee oicrce
fea fob:c lodl9 mu y redondae rclc6arc~ q e8 g~ «caCo pa
re elofo que no fufre co:couoe:r suarda bii que poz foame,
eRas labozce:ne ocffozmee I~ pK{a lea Dtue8 guardar ClRtI
ro fubucfo y m(did¡:como ba}C el bucn rmaStnarío q qui
d(\ f~nna el rrapo 6Uarda COIIIIUCOO curd.d~ ~Ia carne.
e t;, mira.bieD q no UDS" ¡ncfumpcíó DeIDCJCLv romaao
t:
,s mOOmlo:ai quiera bu((If noued~d(e rrallrO(~d~ la ~ ~
b~:aJ O( "JI. píc~. cRoCla:, Diodo aloe píc~ lae 8IOIdura~
Del. (.lx~a:ca ya'''n~o fO' .~n rutJbicn/ ~n p1rroct;i.
10 dI.rte qeo \"nas finteftra~ que bl~ f(':m"cn(1 ~rnl la,
mdmae moldura~ q en la'9 j~mbc1~.t linrd ~u(eq olre t\C.
00"04 có r"bcruia De Caberf~Uh" cnláe bdfaiJI~ bcJtlcs De
106e.pttclts:oiJtid" que allí piJc'cn muy bkn:r que los..
n6U~ bí}itralo n1cfmo R e8Tcran ,",Uo. !I r n(' m(n~"(' O~
1r0\1 q ponen cnlotl cmNremcDc09 LJi\ co:onae , NKII('DC8
O(I~ ene.bI¡mcluoe:lae quales mclduree fucró feñala d..
rnlrc o~dcnld¡e pira 100 c~:ni~~neealrcen us moldura'
t)(loe emblf.lmcnl\X1 T ,anjae que fe pool al t)('rcd~: 151\'~
cdiftáoe noquícrcn fa mu l' eftendíd.Je ni oc mucN ald..
(_icar.) ~fk cmbif¡mico c1rria oiJdree a'gane cofl po¡
que yo DO re cOmo ee/ni eu melo ba' olebo.(J:amp.)~ 11\N
facnaro eeel"'"° l'cal,. cj .,caen al c,,~o T ambiro lil ti
pIo:t oiJCfc cmbefamelUo potque ee belTa {\cl edit1clo bié.r
ti corno el picdcRal bGtraocll COIUAS:! atrlle m.ro~ parre &S
Ile moldurae re tOlI1sn 0(1. befa DeJacoluna:r (\"'6 qfe I~ .
naden re coml ocla 'otDí~¡ có canco q fcen i q uell¡~ que me
noe poIuoo 16uI pueden foftentr:y que mc",: [\((pidllo ci
.

roble cUae re atrcocarc.JLae molduris Deque recompone d


anbafimcnco/ ron Gencr.lmlIc/ 'R.accl¡e/ccbioce, ~Ic.
ácocae/fileue,lisucLJe.l:noc.que no nencn mQI medida
Dda que el macftro lea quiftcrc Dar.!lIP09 qui(~ que It,
"'8'°1 raUda ocRe emblfamflo feel. qu.rr. parte ~ &fue(
ro &xlmuro, fuba ocro I~O quáto e8 el oiebo grucrr":rm..
11 foblcdícba qUina:, como ,.
fubfldo fe'8 r(Q1(e1ido".
ne que rcmurec conel ptño r be) oclofcoo muro. ~ tp.1rrifc
fUImoldurael Dircrccíon Del bucn mlcftro:P\'z o~dt n,,' fOJ
cJoe 109cmbirtméc"e rótJ "ni bccbufe ,mlncra.(~icdr)
.¡o¡ reNrías. cncédcr ti pofítll"ce squiel~(burot' "iu
D080,11"9. (Dp.) !I ~n q 110fea po~ma. t\c moRt.rlc fa
fOW8áoD pouJc equi Cll88 "el Dáfcrco,á.1e que wce,
{. =-

~
1
. ~

1- ..
I.....
".

., pardlcOII mucba DRi¡cndl quc 1.9 foctalduras befa.


lIIoldarlS marO&mcntc Del4e dcotla no Ylgan DCba~" 6Ia
pmd:rl09 ptano9qtJcrcb~JclI entre ellal m"ldoras rcfpó
aaa el ""0 11plomo odotro:ca DeOErtll1.ncra raíe falfoclI
cmbafarnmo.
De lila"odio noemcomendaron 108,,¡c;oearcbirctOl q
'1 piedra qae refaca p..¡los Dícb\J~cdíttcio9 fe oetenGa a8
lea que fe Ilbzc po: cfpado De 009 aft"3 05dc rcfcíbafel.,
, fote./ f otrae ínjuril8 ocl ricmpo:pozquc OCfPUCfquedan
r febajé mas fda'ce r m.3Ipzouad.1s:y ¡ibien P\)tq Ii algd
.. orilla tUtlicre¡1\1l1f1J
enfermedad ocu!ra:tcn'5J lu~ar oe
moltrlrla anre. que fe labzc:r ocfta manera fU3mas our.
bI~ la8 cfculpcuriS r I."o¡cs qcndlll otfpue\1 fe biJicrco:
,¡a~í1r
Deno fe ~tc,
muebee
cno IlCitCC como cacW bia wm09/ t'tff(
ocUas ocfpuce De 'a~das, ocfbl,crk d au
yo:po: ra;oo que Ise lab:aron entee que fe (Urdlr.:n.
tr 1tll~ fund amenloe q bi}icrce pcncrré toda la IlftrG que
re mC'.1rarc moucdtJ3:t n et lu¡ar no fucrc a.raJ fohdl' /01>"&
"cntura fuete c(na~of" T t'C l1Iela Dafpoli(íon pera c{fiar IU'
cimícntoa cnct:pucdC9 te afirmar T reparar fincádo cnel mu
(bas cnacae oe rob:c o De oliuo/.oc ,'n08 arbolctJ ['(109 q
fC'[erradC'e mu( bo t'urse:quc tl68n pOIlo IRtnoe a cinco pt
re oc l-1f60/T afcre:r para la. mcterOcuce lee bcrír có~a
SJ1Ktfo "OSO que t\cfciédc poz entre ooe \'i68 S mediante fue
canalce bit cnlcoadle:T concftfC81 inftrumlco mcrcr881Ue
cft3c¡eCi'doloqueconuicnc Icu,le 'lbc{88 (nc~rC(18r..
yale con ctri18/con YiSl8 muy fuau,:y cnrrclIKdías cebe
f80(arboa bientapildo/cudme ~n.e ruepitdrie De á$
micDloe 188 mayoZC8 que pudkrce luer con fu cal ncceBes
ría:pcro fI d lupr DOadccito bi,lme tucrem8nlnrill:tcN
f88 foble d carbon 18nl~' ((cods polqae cócllo k tnJ;uSIII
esl, fecadaruc, frosa mcjoz. tr a: n maeboe fOdlmCIII08
romaaoe fe baIlen po~ abfcrc08/loequalce mllldalJl.,
bur 101~ IDIcftfOl pot Ub~r fue btdífid08 ocl poder
t DOminio Ddoe IaTOmoroe:loe queles beUádo poz oorcr.
P!rIr I qucd.rien foe cdificío. rllo08 T fC6Uroe.("¡,.rdo)
8:0810 re conoce 18bu COI cIl:pozquc fégun me perdce:c8 lo
piocípal que el bato cimienro rcqutcrc't (~Imp.)!lqucn.
scncralmcnrccs butn. ClI que fc be,c oc picdr8 DUra, Itli
ca.l.. buenacal be ptfar Offpuc, t)( c«be ~n rerdo mtno~.
1.,8 ell que fe &.xrbozone quando'le facá Delbozno: no ee II
buena como la que fele enrer. f liuílna:f refine quldo l. ro
csncomo 1'sfo bien cOJído:lG qa81 quádo lemotl¡ nfpingl
oando oc fi rrucnoe t errojendo en elto lae clt,íone~, ~.po
ree ola bumid8d oclsSUI:, eRs rel te buena (si t futre mi'
.tena que "U.:T nors q tOda c81fe 811C68r junre (en lis pi,
edras que fon falidee ~ fu bof' r c.ola./mcjez que cóla,
dlraftlG a'",eI. befu plrcntd'ce ! lin.i(:~ bOldt re ¡nRe
re que loda píedr. fr06I ftleíoz/có la cal el es Dt fu merma ni
c.ó. ~mbícn apzucuá po: buena cal: la qae febaJeo pícdrl
rfperal fiftulofa ,Ucn. DCB6U;croe como rOllos pedernales
ocfucgo:,po:elfemclantc recuflll/toda pícdrl quce8 terro
fa ! bl.uda.c:eae no menos Detener cuerua con la arena q
fc mCJClacó la cal:po:q De\'oa re pone maa r De otra menos
ecla arena que e9 'marína/ o Derío DaUln loe Inriguoe rre'
medidas" ~na DCcal:pcro Rel arena erl cau8dí;1 le Dauá q
11"0:1qu~do la qacri¡n baJcr ccnacifíma ,De mucba rcfallé
,ia.aCCCDc.ui clKlarena la tcráa plrtc bt pcda,oe ftlcnu~
do8 Deladrillo olc;a o ouo barroco,ído:y ocRetal bozmig6
ron cdi6cldai lae termas r otros mucbo9 edificios ániuoI
al "Roma. elltcrcfe fONr , rcbolucr muebo pozque no'que
de ninguna palU p~zmeJClar:, nofequiere ~.ftlr lUCiO POZ
qac COIIIImc;oz fiJÓ quando re OCÚCnc .(¡unos C\i19bccbI
pilon o IIIOIterO. I:nllslcft8 De cdiftcar que o:dcn aron 106
IIUÍ¡U08l88ndaró a Iqucllge que tenían PO&oftcio" b"cr
mouaoe De cal per. ycadcr / qL1Cningunl cal ftndicfTcn be
ebl De menos rpo q Derrcsafios. aJí mefmo biJlcró otr ¡ ler
q d Ircbitag I o matRro qromlUI Clrgo DeIlguna obla pti
tf oc,tr todo lo que podría collar:r la mareria que
IBCI'O auia
CN meneftcr para q todo fe pzouerclc anue q fe comfíalTc T
di lo ftnnaaa De funóbu r oblí6auafUI bienes baae EálO 11
l. *1 fuclrc IJc.b¡da:~ fi poz cero fe ~cJRlua mle ocio q be
aílllft'ado:l0 pasaus oe rus bicncs ferido l. ocmafiamas
DCII 'quar!3 pirtc:'l a meROS era (lo pagaua la rcpublfcl" 4
en ¡do mado ba,er : t ti refpondtlel gaRo al. talfaáon que
.. bccbo/1e Icrcccncauan clfllano r gratificauan con DO~
1It8 ,mercedes. 'Pero oc mí ,enrejo quando algo qUiHcrce
cdiftcar:p:ocura pOZlua bUCIOSmacftrol quc tc ínfozmcn
pÚIIJaimcnre DelgaRo que puedes ocfpcndcr /f la mareria
qI)a)mcoellcr:'l fi EUb.1Jféda lo fdfrcr lo bis mucbagana f
aClce ICCClldacl De lo blJQ : lIIee cod¡s ,oras p&OU'CCDe to~
del 108 pcrtrccboe qu~ po~(1 te ruaon bicbos fcr RcctfTarice
,tr abaj¡ po: meter rnucbos t buenos oficía~(e/ que en brtUl
Eícmpo 'Icabcn tu ob:a y la pon~an tn pcrfccion:pozQuc tefe
ra ~rá 6Iotia r atu tamül8 mucbQ Dtf,ifo.Có I~B n1 ucboe "
ficialfs r cócl bucn rccaudo-loílíGf,ia crece .nucbo r pleua
,"( ti edificio. tr1Lccfc D! oauíd f falomon G como quif1efTé
edificar elripio o Jerulalé:apare;sron púme,,, mu(ba COpíd
De 0:0 T ~ plata Vo otroe maake/madcra/ piedra; r [Od09
108 otros pcrtrccb"e Medraríos¡ ti ~üa ij 00 fal[Bfft: (ofa q
.1 edificio RtcnccidTc:y luego efcríuÍfró a t"dos loa re ffS CO'
mc1rcanoe (cscmbíalfcn todos 108 macRroQ_Y otf(cíalet3 que .
en fue rerooa re baUalTcn:los qlc6 c~mo fueron "enidos eo;;
mé~aró fu ob:a 1I acabaró oirro ~ oc:bo años. (['lA o menoS
t
feoí;C oc Slttadro que con gra numero oe ('ficaalce (daR'"
junto cócl río ¡:an3i~:.n" ciudad en (fpacío o "(te Días Jil
bucod"nofo&ótrofi/aceboel ripIo D(!;clon en quin}( oiae:
y am mefmo en otr"e quín;c: edificotree murOi al ocrrcdoa
Delaciud9d o J:,abílonía.tri« orros mucboe cdífictoe que
tucrócon aru"" Dt mucboe oficiales bccf>j6Cn b:cuetíépo
l' pedría DC5ir. ~ro litolo pozi} quíl,nuebo lJabla muebo
,erra: fera mcjoz poner el 33ial ~mí im~ríra ligual po:q no
arroje rnaecacepbatonce.1 pu(s"'e'OrC6U~doc'cff(ro oc
ru Dctrc" que ffa fabcr edificar enel fucl0:rucga aoioe nos tS
fu grada pata edificar end ,iclo.~uí ~Ioriorue/píus/márcri
core:fit bCflcdíctue in Ifcula fcculo~um.Smcn.
~&:O Bracíae.

".ueiJI1P2cf1:11~ p:efente Obla (nla


imperial ciudad oe i:olcdo:clI cafa "cJuan De
a rala ~cabofe acnel mes Deec)léb:e
!iño DC.I, 4 9.
]. ~

r J ( ,ti, , ),
,.
-.. ¡",
.' J .. '.."1 ,,' . A ,~ 'j

11'~ I " O(..la, !~ ~) lo ..


. ..
(
.J
ti'

,
I
r;A ¿ ti ~l¿)¡ ".1 j
.f 1 .~

You might also like