Bnh sn khoa ca b

1. m o ln ra ngoi 1.1. Triu chng: Bnh c th chia ra hai loi sau: Th khng hon ton: m o ln ra ngoi co mu to bng nm tay(fist) hoc ln hn mt t. Thng nhn thy khi con b nm xung. Khi gia sc ng dy th b phn li tt v trong xoang chu (cavity vessel). Trng hp tip tc pht trin th b phn m o ln ra ngoi ngy cng to ln. (Lc ny khi con b ng ln v m o khng tt vo trong, di thnh m o cn bc l exposed c ng dn niu v mt phn ca bng quang. Th han ton: Ton b m o b ln tri v b y ra khi mp m, to bng qu bng, lc ny nhn r ming ngoi ca c t cung v hin tng nt dch ng nt c cung. B phn m o ln ra ngoi b tip xc vi ngoi cnh nh cc cht bn nh: t, ct, rm, r(rice stubble) nc gii, phn vv. Nim mc b xy xt (chafe) , b rch, b thng, xut huyt, m o bnhim khun, b vim, th tch m o ngy cng to n ln. Bnh c th gy ra hin thng sy thai hy non. 1.2. Nguyn nhn Do t bo (cell wall) t chc m o b thm dch (aborb) v b cng ra. Do nim mc m o, c t cung b tn thng... Do thc n khng y d. Di truyn. Do b m b nui nht lu trong chung m nn chung qu dc v pha ui. Do bo thai qu to hoc a thai.

 Do b d nhiu la, dy chng v c m o b nho (flaccid) nn chc nng gi m o v tr bnh thng b gim st. (decline) Do k pht t mt s bnh ni khoa khc nh: vim d dy, to bn, a chy v.v. 1.3. iu tr Nhanh chng a b phn m o b bc l ra ngoi v v tr c sau khi v trng. Gi cho vt trong tnh trng yn tnh khng vn ng. con vt lun trong gi c nh. Tt nht u thp ui cao. Buc ui sang mt bn trnh hin tng lm xy xt v kch thch nim mc. V trng nim mc m o v a m o v v tr c. Dung dch st trng: Thuc tim 0,1%, Axit boric 3%, Furacilin 1/500, Nc mui 5%, Cc loi nc sc l cht nh bp sim, bp i, nc ch c. Sau khi ra sch dng thuc sau bi ln khp nim mc b xy xt: Glycerin it 2-3%, hoc cc loi thuc khng sinh m nh M Tetracycline, M penicillin, v.v. Dng ch mm, bn to khu mp m h nh hnh sau:

Ch : Nu b ci mang thai v gn thi gian phi quan st k v lun lun kim tra. Khi bt u con ct ch khu ngay.

 Tim cc loi khng sinh vo bp tht trnh hin tng nhim trng cho c th nh: Penicillin, Ampicillin, Tetracycline v.v... Lu : Bnh ny s c th xy ra li ln sau.

2. Sy thai Qu trnh con b c thai b gin on gi l hin tng sy thai. Ton b bo thai khng c tip tc pht trin m b tiu bin i hay b tng ra khi t cung m. Cn phi phn bit thi gian xut hin thai sy nh sau: Xy ra gia 42 260 ngy gi l sy thi. Xy ra gia 260 n trc thi gian gi l non. 2.1. Nguyn nhn: C th chia nguyn nhn gy sy thai thnh cc nhm sau y: - Sy thai c tnh cht truyn nhim: (tn s cao nht) Vi khun:Brucellosis, Vibriosis, Leptospirosis, Actinomyces pyogenes Vi rut: BVD, IBR K sinh trng:Tricomonas Bnh nm. - Sy thai khng c tnh cht truyn nhim: ch yu l sy thai do tn thng khi con m b vo bng, b hc vo bng, hoc b trt ng. - Sy thai do gia sc m b bnh. - Sy thai do bnh nhau thai v bo thai. - Sy thai do do tim prostaglandin hoc corticosteroid khng ng k thut. - Sy thai do Thiu Selen, Vitamin E, Vitamin A. 2.2. Phng bnh: Nguyn tc phng bnh: iu tr kp thi gim thit hi v kinh t. iu tra tht t m. Xc nh nguyn nhn chnh gy nn hin tng sy thai. Mt s bin php phng bnh: Chn la nhng gia sc ging khng mc bnh truyn nhim nh Brucellosis, vibriosis v.v. Tim phng vaccine cho Lepto, vibriosis, Brucellosis.

 Thc hin nghim chnh quy trnh chm sc, nui dng , qun l v s dng gia sc c thai. p dng nhng bin php k thut nhm phng hin tng bnh l c quan sinh dc khi c thai, khi sinh v sau khi xong.

3. Bnh Bi lit sau khi (Gim can-xi huyt) 3.1.Triu chng Bnh thng xy ra nhng b sa c: - Sn lng sa cao. - T la th 3 n la th 6. - Trong vng 3 - 5 ngy sau khi . B t nhin km n hoc b n, nhu ng d c gim, khng nhai li, khng i tiu tin. Nhit c th tng t ngt (41 420C) Th mnh C th chy ri rt. Bn chn, mt l , chn sau lo o, ng khng vng, run ry, co git. Sau 4 chn mt cm gic v lit hn. Lc u tim p nhanh, mnh sau yu dn. Bnh tin trin rt nhanh, nu khng cha kp thi th sau 12 48 gi 60% trng hp b b cht. 3.2. Nguyn nhn Dinh dng cha y . Cn t l canxi v pht pht 2:1. Sau khi nhu cu canxi tng mnh (c bit l nhng con cao sn) v canxi c huy ng v chuyn vo sa Lng canxi trong mu gim t ngt gy ra hin tng bi lit.

 Trong giai on cui, bo thai cn mt lng ln canxi pht trin b xng, nu vo giai on ny b ci khng c cung cp y cc mui pht pht canxi th nguy c bnh cng cao. 3.3. Chn on Da vo cc triu chng lm sng nh trn. Nu lm xt nghim mu s thy lng canxi ch cn 50% so vi bnh thng. 3.4. iu tr B sung Canxi: Calcium-F, 5ml: 100-150ml; Calmaphos, 5ml: 150250ml. Dch truyn 500ml, thnh phn gm: 10g canxi, 2,76 Magi, 6,03 pht pht, 75g dextroza (ng) v 5,25g kali. Dng tim bp tht hoc tnh mch. Lu phi tim rt chm 500ml mt 5-10 pht. Vitamin B-complex: 5-10ml Multivit forte: 5-10ml Chm sc h l: con vt nm yn tnh, gi gn v sinh sch. Tng lng canxi trong khu phn n hng ngy. 4. Bnh Vim ni mc t cung 4.1. Triu chng St Km n Mch p, tn s h hp tng ln Sn lng sa gim t ngt. Gy i Dch chy t m o mu nu m, c ln m. 4.2. Nguyn nhn khng bnh thng. C t cung khng co bp, cc vi khun sau y xm nhp vo bn trong t cung: Lin cu khun (streptococcus) T cu khun (staphylococcus) E coli Actinomces Pyogenes. Bnh ly nhim t con c. Khu phn (dinh dng) cha y . St nhau Chung nui v mi trng rt bn.

 Vim ni mc t cung c lin quan n th tinh nhn to hoc phi trc tip. K thut th tinh nhn to khng ng sch s. Vim ni mc t cung mn tnh vi th vng tn lu (Vim t cung tch m). y l trng hp vim ni mc t cung vi chu k ng dc bnh thng, th vng hnh thnh nhng khng b teo bin do ni mc t cung khng cn kh nng tit ra prostaglandin. 4.3. Chn on Da vo cc triu chng lm sng nh trn. S nn qua trc trng thy t cung phng ln. S m o. 4.4. iu tr Tht ra m o, t cung bng mt trong cc dung dch sau: o Nc mui 1-2%: 300-500ml o Lugol 0,5-1%: 300-500ml

Dng khng sinh o Bm khng sinh: khi bm ra, cho tay qua trc trng vut ht dung dch ra, sau c th dng khng sinh bm vo. Dng Oxytetracycline: 50mg/ml, dng liu 60 ml C th dng Pencillin G trong 1 hoc 2 ngy u ca bnh ny. Nhng sau thi gian ny Penicillin khng hiu qa bi v c nhiu dch vim, t bo v.v.. Nu b m nng, st kt hp tim khng sinh iu tr ton thn: o Penicillin Tim bp o Tetracycline Tim bp o Oxtetracyline hoc tetracyline tim mch. o 500 ml 50% Dextrose tim mch. o Tim selen- vitamin E ba tun trc . Tim thuc tr sc: o Dch Calcium- F o Calmaphos Nu c vim t cung mn tnh c th vng tn lu th tim prostalgandin. o Estrumate 2ml o Lutylase 2ml Nu trong 1-2 ngy sau tim Oxytocin kch thch co bp c ca t

cung. 5. Bnh St nhau 5.1. Triu chng C th nhn thy c nhau treo bn ngoi. C th thy mt phn ca nhau ngoi m mn. C th khng thy mt phn no. Con vt lun lun rn . 5.2. Nguyn nhn Sau khi s thai t cung co bp yu, sc rn ca con m gim. Khu phn thc n thiu khong c bit l canxi v photpho (2:1) C th do sinh i Bo thai qu to Dch thai qu nhiu kh nh hng trc tip n qu trnh co bp ca t cung lm gim sc rn ca m dn ti nhau thai con khng th tch ra khi nim mc t cung gia sc m. non Nu c vim ni mc t cung, vim mng thai, nhau thai con v nhau thai m dnh cht vi nhau nn mc d t cung co bp bnh thng nhng nhau thai m v nhau thai con khng th tch ri nhau ra c. B mc bnh Brucellosis, Vibriosis th nhau m v nhau con thng nh cht vi nhau. Thiu Selen. Thiu Vitamin A, Vitamin E, hoc carotin. Bnh truyn nhim o Brucella, Lepto v.v... o C th Salmonella, bnh nm, Actinomyces lm cho nhau b vim. o Trong trng hp ny bo thai thng b sy thai. 5.3. Chn on Cn c vo triu chng cc b v ton thn, quan st trc tip qua m o. C th nhn thy mt mng mng m trong chnh l mng i v mng niu cn nm trong m o hay treo lng thng mp m mn.

 Da vo trng hp khng hon ton nhn thy mt s nm nhau con. 5.4. Phng bnh Chm sc tt trong thi gian cn sa v Cho b ci n khu phn y cht dinh dng c bit thi gian cn sa. Cn t l Canxi : photpho cn i phng bnh gim canxi huyt. Cho n y Vitamin A, E v Selen 5.5. iu tr Nu qua 12 gi sau khi s thai m nhau thai khng c thi ra ngoi th cn thit phi can thip. Bc nhau: C nh b cht ch, cn thn. Ra sch m mn, gc ui v 2 bn mng bng dng dch st trng nh. C th buc ui b sang mt bn. Ly nhau thai ra. Sau khi ly ht nhau thai ra ngoi, ra li t cung bng cc dung dch thuc st trng. Sau khi bc nhau, dng vin khng sinh 3-5 mg tetracycline t vo t cung. Phng php khng bc nhau: nhau thai thi ra t nhin. Tht ra bng nc sinh l hoc nc mui, sau tht ra vi khng sinh nh vim t cung. C th phi lm vi ngy lin.

6.T cung ln ra ngoi 6.1. Nguyn Nhn Lin gim can-xi C th hp th bo. Khng hin tng di

quan vi huyt do trng phi l truyn.

6.2. iu tr Nu t cung c t tn thng v iu tr hin tng ny ng, nhanh chng th c th phc hi tt. Nu khng iu tr hin tng ny kp thi b c th cht. C th ng mch t cung b v v b ci s cht lun. Nhanh chng a b phn t cung b ln ra ngoi v v tr c sau khi v trng. Gi cho con vt trong tnh trng yn tnh khng vn ng. C th bc nhau. C th p dng bt oxytetracycline hoc bt khng sinh trc khi a t cung v v tr bnh thng. Phi t li ch c hon ton ngn chn rn. Dng ch mm bn (wide) to khu mp m mn. Tim oxytocin sau khi a t cung vo v tr bnh thng. Nu tim trc th vic t li t cung vo ch c rt kh. iu tr cho Gim can-xi huyt.

V tr b ci iu tr t cung ln ra ngoi

V tr b ci iu tr t cung ln ra ngoi

7. Vim Ni mc t cung mn tnh vi th vng tn lu (vim t cung tch m) 7.1. Triu chng Khng ng dc i khi c dch m chy ra, i khi khng c. 7.2. Nguyn nhn Sau khi vim t cung khi c rng trng v th vng bt u pht trin. Khi rng trng xy ra sm hn c th tng ln bnh ny. 7.3. Chn on S khm t cung qua trc trng Trong t cung khi s khm nu c th lm cho dch cha bn trong di chuyn t sng t cung ny sang sng t khc th c th khng nh chc chn l trng hp vim t cung tch m. C th vng. Khng c hin tng mang thai. Soi m o c t cung khng m. Lu : Trnh nhm ln bnh ny vi trng hp mang thai. iu tr: Prostaglandins hiu qu cao hn nu tim 2 ngy lin, hiu qu 85-90%. Thuc ny lm tiu bin th vng (thoi ho), gim hm lng progesteron v tng hm lng estrogen trong mu. Sau c t cung m, t cung co bp v nhu vy m c thi ra. Estrogens Hiu qu 50-65%. Bm khng sinh vo t cung. Xem phng php trn. 8. Bnh Vim m o 8.1. Nguyn nhn Do cc tn thng khi iu kin h l, v sinh km sau , lm c t cung v t cung b vim do nhim trng th pht. Phi ging trc tip v c ging b bnh. Do lin cu khun, T cu khun, E coli, Actinomyces pyogenes gy ra. 8.2. Chn on Da vo cc triu chng bn ngoi 8.3. iu tr Tht ra v bm khng sinh ph rng.

9. Bnh vim v

Nm v b ci bnh thng 9.1. Triu chng Rt da dng Thay i nhit v mu da ca bu v. Thay i hnh dng ca c bu v hay ca mt khoang v. Thay i trng thi c chc ca m bu v, s gn kt ca da vi m tuyn. B c cm gic au khi s vo bu v. Ty ln cc hch lm ba pha trn tuyn v. Triu chng bnh ton thn: o C th st o C th km n v.v.. Nhng thay i ca sa: - Sa c cc ht ln nhn. - Cc vt mu - C th cc vt m - C th c dng rt lng. Biu hin lm sng: a) Vim v qu cp tnh Pht trin rt nhanh (trong mt vi gi). Thng xut hin trong 2 3 tun sau khi . Con vt m yu, chn n, st, c v bun ng, c th tn s h hp v nhp p ca tim tng. C triu chng ca chng vim nh , ty, au, tng nhit ca da v.v.. Sa: Hnh thnh cc ht ln nhn, tit cht lng mu vng nht, c th cc vt m v mu b) Vim v cp tnh

Pht trin t mt ln nhim bnh mi hoc ti pht t mt dng vim v c. Triu chng c th rt khc nhau nhng gn ging vim v qu cp tnh.

c) Vim v khng r triu chng Trng hp khng pht hin ra triu chng no. Khi s bu v, i khi thy cm gic cng trong m tuyn Sa trng thy bnh thng, khng cha cc vt mu. C hin tng gia tng s lng t bo soma. Gim sn lng sa. C th chuyn thnh dng vim v cp hoc c th trin thnh dng vim v mn tnh. ***Gy thit hi ln nht cho ngnh chn nui b sa.*** d) Vim v mn tnh Ban u khng pht hin ra mt triu chng no. Thy c s tng s lng t bo thn th ln mt cht. Sau mt vi nm c x cng pht tn rng trong khoang v cng vi cc cc cng trong cc b cha sa v nhng bin i thnh phn sa. Cc con b ny l ngun ly nhim cho cc gia sc khc. )Vim v p-xe C p-xe trong m tuyn v Sa c mi c trng. Thng cha mu, m v cc mnh m t bo b hoi t. C th c c t vi khun bi tit vo tun hon mu.

 c t ny tham gia vo vic lm tng tnh thm ca cc mch mu.

9.2. Nguyn nhn a) Cc yu t nh hng n bnh vim v Di truyn Cu to bu v v nm v Tui Thi k tit sa Cc vt thng K thut vt sa khng ng. b) Cc tc nhn gy bnh Quan trng nht l nhng mm bnh thuc 4 nhm sau: Lin cu khun v t cu khun: gy ra ly truyn trong n chm nhng mi khi b nhim th rt kho thanh ton. 1. Lin cu khun gm c 3 loi: Streptococcus agalactiae Streptococcus dysgalactiae Streptococcus uberis B loi ny pht trin trong sa v tn cng cc lp t bo b mt ca cc ng dn sa. 2. T cu khun Staphylcccus aureus Vi khun gram dng gy bnh mnh nht i vi tuyn v. 3. Vi khun dng coli Nhng vi khun gram m E. coli Enterobacter Klebsiella pneumoniae Sinh vt ny sng trong phn, t,, nc b nhim, cc cht n chung Phi cn thn khi cn sa 4. Mt s mm bnh khc: Pasterella Nocardia Mycoplasma Brucella 9.3. Chn on Vim v qu cp tnh v cp tnh d dng chn on qua triu chng lm sng.

 Vim v khng c triu chng lm sng v mn tnh kh chn on hn. Chn on da vo s lng t bao soma trong sa: - Lm xt nghim xc nh s lng t soma (California Mastitis Test) - Xt nghim ny bo m chnh xc cao, - D dng p dng trong iu kin sn xut v t tn km. 9.4. Phng vim v Khi mua b cn chn nhng con c hnh dng bu v v nm v p, cn i. Ch : Mi khi vt sa kim tra cc tia sa u tin xem c g bt thng khng, c mu, c m khng v.v.. Tun th v sinh vic vt sa: Tay ngi vt sa, dng c vt sa v.v rm lt chung phi sch s v kh ro. Nu bu v hoc nm v b tn thng phi chy cha kp thi. Nu bu v v nm v b bn phi dng nc ra sch. Nhng con b bnh v mc bnh vim v th phi vt sa sau cng. Cn st trng nm v bng cch nhng nm v vo mt cc nha ng dung dch trng (c th l Iodamam, chlorhexidine, iodophore, hypochloride) Phi tun th k thut vt sa, nh nhng, khng vt bu v trng rng. Chung nui cn phi thng thong tt, m bo din tch cho mi con b. Cn trnh nht cng mt ni nhng b ci cn sa v nhng con ang vt sa. C cc bin php chng cn trng (rui, mui, ve). Bo m ch dinh dng hp l. Trnh cho bu v b d bn do phn qu lng. Hng thng kim tra bng California Mastitis Test. 9.5. iu tr vim v S dng khng sinh: Phiquyt nh chn loi khng sinh no ph hp. Nu c iu kin lm xt nghim kim tra vi khun no B sa c cc tn thng khu vc gy bnh thng l lin cu khun hoc t cu khun (gram +): o Lin cu khun (Streptococcus)

Penicilline-G o T cu khun (Staphylococcus) - Erytromycine - Licomycine - Kanamycine - Cloxacilline - Oxacilline Nu khng phn bit c lin cu khun v t cu khun kt hp Penicilline-G v mt loi khng sinh trn. o Vi khun dng coli - Oxytetracyline - a s vi khun dng coli mn cm vi polymixine. Vt tha sa thng xuyn: Dng tay vt sa ra. Nu ng dn sa ra b tc c th vt, thi sa bng cch dng kim thng v Vt sa gip loi b m, nhng mnh m t bo trong sa. Ch : tin hnh thao tc nh trnh lm tn thng. Cc hnh thc dng thuc: - Nu vim nhim c tr lu trong tuyn v, th cn p dng phng php iu tr trc tip vo v. - C th phi phi hp iu tr cc b vi tim khng sinh. - p dng 2 ln iu tr khng sinh vo bu v cch nhau 24 gi. Ln th nht, thc hin sau khi vt sa, tip theo nh vy ngy th hai. Nu cha khi th tip tc 1 2 ngy na. iu tr triu chng: - C th kt hp vi iu tr khng khun - Vim v cp tnh c th tim cc corticosteroide. - Nu b au nng c th dng thuc gim au. - Flunixin Meglumine..

10. kh Nguyn nhn: Do con b rt to V tr ca con trong d con khng bnh thng C th rn qu yu Cn co bp c t cung yu Thai khng X l kh: Dng dy sn khoa qung vo tay ngi a vo ng sinh dc buc vo hai chn ca thai. Ko con ra. Trong khi ko thai phi ch ko thai hi chch v pha trn. Tranh trng hp th bo, ko thai tht nhanh v mnh s lm cho t cung v m o ln ra ngoi. Nu con khng ra bnh thng phi m v ly con ra.

V tr bnh thng ca bao thai trong d con