LI M U

Nh chng ta bit ,bi chi ngn sch l mt vn m cc quc gia u gp phi .Vic X l bi chi ngn sch nh nc (NSNN) l mt vn nhy cm, bi n khng ch tc ng trc mt i vi nn kinh t m cn tc ng n s pht trin bn vng ca mi quc gia. V vy mi quc gia u c nhng bin php thch hp nhm khc phc bi chi ngn sch ua bi chi n mt mc nht nh .Chnh ph Vit Nam cng khng phi l mt ngoi l . Trong bi cnh kinh t ton cu ang c nhng bin ng ln nh: gi du tng cao, khng hong ti chnh ti M, tnh trng lm pht din ra nhiu nc trn th gii, vn kim ch lm pht t ra v cng cp bch khng ch Vit Nam. Vy x l bi chi NSNN nh th no n nh v m, thc hin hiu qu cc mc tiu chin lc v pht trin kinh t x hi, tng trng kinh t v kim ch lm pht hin nay? cc gii php khc phc bi chi ngn sch nh nc Vit Nam hin nay l g ? Nhng u nhc im ca cc gii php i vi s php trin kinh t Vit Nam hin nay I) KHI NIM V PHN LOI 1. Khi nim ngn sch nh nc: Lut Ngn sch Nh nc c Quc hi Vit Nam thng qua nm 1996 nh ngha: Ngn sch Nh nc l ton b cc khon thu, chi ca quc gia trong d ton c c quan chnh ph c thm quyn quyt nh v c thc hin trong mt nm m bo thc hin cc chc nng v nhim v ca chnh ph. 2. Khi nim thm ht ngn sch nh nc: 2.1. Thu ngn sch nh nc: Chnh ph dng quyn lc ca mnh tp trung mt b phn ca tng sn phm quc dn hnh thnh qu tin t tp trung ca quc gia lm ngun thc hin nhim v ca mnh. Cc ngun thu chnh: Thu t cc hot ng sn xut, kinh doanh trong nc: Thu t sn xut, thu t lu thng - phn phi hng ha, thu t hot ng dch v

Thu t ngun thu ngoi nc: thu t vay n v vin tr ca ngoi quc

2.2.

Khi nim:

Thm ht ngn sch nh nc, hay cn gi l bi chi ngn sch nh nc, l tnh trng khi tng chi tiu ca ngn sch nh nc vt qu cc khon thu "khng mang tnh hon tr" ca ngn sch nh nc. 3. Phn loi thm ht ngn sch nh nc: Ti chnh cng hin i phn loi thm ht ngn sch thnh hai loi: thm ht c cu v thm ht chu k. Thm ht c cu l cc khon thm ht c quyt nh bi nhng chnh sch ty bin ca chnh ph nh quy nh thu sut, tr cp bo him x hi hay quy m chi tiu cho gio dc, quc phng,...

Thm ht chu k l cc khon thm ht gy ra bi tnh trng ca chu k kinh t, ngha l bi mc cao hay thp ca sn lng v thu nhp quc dn. V d khi nn kinh t suy thoi, t l tht nghip tng s dn n thu ngn sch t thu gim xung trong khi chi ngn sch cho cho tr cp tht nghip tng ln.

II) THC TRNG BI CHI NGN SCH NH NC VIT NAM HIN NAY .
Ch tiu Tng thu cn i NSNN Thu kt chuyn t nm trc sang Tng chi cn i ngn sch nh nc Bi chi ngn sch nh nc T l bi chi NSNN so vi GDP nm 2007 281900 19000 357400 56500 5% nm 2008 323000 9080 398980 66900 5% Nm2009 389900 14100 481300 873090 4,82%

Thc t trong nhng nm qua chng ta kim sot c mc chi ngn sch nh nc mc gii hn cho php ( khng qu 5% GDP trn nm) v ngun vay ch yu l chi cho u t pht trin. Ngoi ra chng ta cng tch ly c mt phn t ngun thu thu ,ph, l ph, chi u t pht trin. y l nhng thnh cng bc u ng ghi nhn trong cng tc qun l cn i ngn sch nh nc cng nh kim sot vn bi chi ngn sch nh nc.

Di y chng ti xin a cc s liu v cn i d ton ngn sch nh nc trong nhng nm gn y (t nm 2007 n 2009 ) Bng cn id ton ngn sch nh nc nm 2007 Cn i d ton ngn sch nh nc 2007 (28/11/2006 16:17)

n v tnh: T ng STT A 1 2 3 4 B C 1 2 CH TIU TNG THU CN I NGN SCH NH NC THU NI A (KHNG K THU T DU TH) THU T DU TH THU CN I T HOT NG XUT KHU, NHP KHU THU VIN TR KHNG HON LI THU KT CHUYN T NM TRC SANG TNG CHI CN I NGN SCH NH NC CHI U T PHT TRIN CHI TR N V VIN TR CHI PHT TRIN S NGHIP KINH T - X HI, QUC PHNG, AN NINH, QUN L HNH CHNH NH NC, NG, ON TH (1) CHI THC HIN CHNH SCH I VI LAO NG DI D CHI CI CCH TIN LNG (2) D TON NM 2007 281.900 151.800 71.700 55.400 3.000 19.000 357.400 99.450 49.160

174.550

4 5

500 24.600

6 7 D

CHI B SUNG QU D TR TI CHNH D PHNG BI CHI NGN SCH NH NC T L BI CHI SO GDP NGUN B P BI CHI NGN SCH NH NC

100 9.040 56.500 5%

1 2

VAY TRONG NC VAY NGOI NC

43.000 13.500

D ton thu ngn sch nh nc quc hi quyt nh l 281900 t ng; phn u c nm c t 287900 t ng, vt 2,1% (6000 t ng). So vi d ton, tng 11,6% so vi thc hin nm 2006. Trong iu kin d ton nm 2007 c xy dng mc cao, qu trnh iu hnh pht sinh nhiu kh khn nh hng trc tip n s thu ngn sch nh sn lng du th, thanh ton gim ln so vi d ton, thc hin iu chnh gim thu bnh n gi c th trng th kt qu thu nh vy l tch cc. D ton chi quc hi quyt nh l 357400 t ng, bao gm c nhim v chi t s thu kt chuyn nm 2006 sang nm 2007 (19000 t ng); c c nm t 368340 t ng, tng 3,1% (10940 t ng) so vi d ton bng 32,3% tng 14,6% so vi thc hin nm 2006. B chi ngn sch nm 2007 c quc hi quyt nh l 56500 t ng c c nm l 56500 t ng, chim 4,95% GDP (tnh theo thng k ti chnh CP-GFS l 1,7% GDP bng mc quc hi quyt nh, c m bo bng cc ngun vay b p b chi ng vi d ton nm.) Thc hin ngh quyt ca quc hi trong ch o iu hnh ngn sch nh nc nm 2007 d kin s dnh 9080 t ng (ngn sch trung ng 7000 t ng, ngn sch a phng 2080 t ng) kt chuyn sang nm 2008 thc hin ci cch tin lng. n 31/12/2007 d n chnh ph (bao gm c n tri phiu chnh ph) bng 35,9% GDP d n nc ngoi ca quc gia bng 30,4% GDP, trong gii hn m bo an ninh ti chnh quc gia v n nh cc ch tiu kinh t v m. Bng cn i d ton ngn sch nh nc nm 2008

T ng - In billions of dong Stt No A 1 2 3 4 B C 1 2 Ch tiu - Items Tng thu cn i ngn sch nh nc Total state budget balancing revenues Thu ni a (khng k thu t du th) Domestic revenue (excluding oil revenues) Thu du th - Oil revenues Thu cn i t hot ng xut khu, nhp khu Revenues from import-export, net Thu vin tr khng hon li - Grants Thu kt chuyn t nm trc sang Brought forward revenues Tng chi cn i ngn sch nh nc Total state budget balancing expenditures Chi u t pht trin Development investment expenditures Chi tr n v vin tr Repayment of debt and provision of aids Chi pht trin s nghip kinh t - x hi, quc phng, an ninh, qun l hnh chnh nh nc, ng, on th Expenditure on socio-economics, defense, public security, public administration, party and unions Chi ci cch tin lng Salary reform expenditure Chi b sung qu d tr ti chnh Transfer to financial reserve fund D phng - Contingencies Bi chi ngn sch nh nc - State budget deficit D ton Plan 2008 323,000 189,300 65,600 64,500 3,600 9,080 398,980 99,730 51,200

208,850

4 5 6 D

28,400 100 10,700 66,900

T l bi chi so GDP - Budget deficit as share of GDP Ngun b p bi chi - Deficit financing 1 2 Vay trong nc - Domestic borrowings Vay ngoi nc - External borrowings

5%

51,900 15,000

D ton thu cn i ngn sch nh nc nm 2008 l 323000 t ng phn u c nm t 399000 t ng, vt 23,5% (76000 t ng so vi d ton, tng 26,3% so vi thc hin nm 2007, t t l ng vin 26,8% GDP, trong t thu v ph t 24,9% GDP, ;loi tr yu t tng thu do tng gi du th th t t l ng vin 23,5% GDP (thu v ph t 21,6% GDP) chnh ph tp trung ch o tng cng cng tc qun l thu ngn sch nm 2008. D ton chi cn i ngn sch nh nc quc hi quyt nh l 398900 t ng c thc hin c nm t 474280 t ng vt 18,9% so vi d ton, tng 22,3% so vi thc hin nm 2007. B chi ngn sch nh nc nm 2008 quc hi quyt nh l 66900 t ng. c c nm b chi ngn sch thc hin l 66200 t ng bng 4,95% GDP khi xy dng kim ton. n ngy 31/12/2008 d n chnh ph (bao gm c n tri phiu chnh ph) bng 33,5% GDP d n ngoi nc ca quc gia bng 27,2% GDP trong gii hn m bo an ninh ti chnh quc gia v n nh cc ch tiu kinh t v m. Cng tc ti chnh ngn sch nm 2008 cn nhng kh khn tn ti. Thu ngn sch tng nhng cha vng chc ch yu l do gi du th v thu xut nhp khu .Thu ngn sch nhng thng cui nm c chiu hng gim do sn xut kinh doanh gp kh khn

Cc b ,ngnh ,a phng bm st iu hnh d ton ngn sch nh nc c giao nhng trin khai vn u t xy dng c bn c t ngun ngn sch nh nc v ngun tri phiu chnh ph cn chm Qun l chi tiu ngn sch c tng cng nhng vn cn tnh trng lng ph ,km hiu qu ,mt s ni cha tht s qun trit tit kim chi ngn sch nh nc . Bng cn i d ton ngn sch nh nc nm 2009

n v tnh: T ng STT A 1 2 3 4 B C 1 2 3 4 5 Ch tiu Tng thu cn i ngn sch nh nc Thu ni a Thu t du th Thu cn i t hot ng xut khu, nhp khu Thu vin tr khng hon li Thu kt chuyn t nm trc sang Tng chi cn i ngn sch nh nc Chi u t pht trin Chi tr n v vin tr Chi pht trin s nghip kinh t - x hi, quc phng, an ninh, qun l hnh chnh Chi ci cch tin lng Chi b sung qu d tr ti chnh D ton nm 2009 389,900 233,000 63,700 88,200 5,000 14,100 491,300 112,800 58,800 269,300 36,600 100

6 D

D phng Bi chi ngn sch nh nc T l bi chi so GDP

13,700 87,300 4.82% 87,300 71,300 16,000

E 1 2

Ngun b p bi chi ngn sch nh nc Vay trong nc Vay ngoi nc

D ton thu ngn sch nh nc : d ton tng thu cn i ngn sch nh nc nm 2009 l 389900 t ng,t t l ng vin 23%GDP trong t thu ph v l ph l 21,5% GDP l mc ng vin ch cc . V c cu thu nm 2009 d ton thu ni a chim 59,8% tng thu ngn sch nh nc ,thu du th chim 16,3%, thu cn i t hot ng xut nhp khu chim 22,6% tng thu cn i ngn sch nh nc D ton chi ngn sch nh nc nm 2009 c xy dng trn c s c cu li chi ngn sch mc tiu gp phn kim ch lm pht n nh v m ,m bo cc nguyn tc : -Tp tc c cu li ngn sch ,dm bo kinh ph thc hin cc chnh sch an sinh x hi v iu chnh tin lng ,cc khon tng chi theo tin lng - b tr tng chi d phng ,d tr quc gia m bo an ninh lng thc v ch ng phng chng khc phc hu qu thin tai dch bnh ,b tr m bo chi tr n theo ng cam kt - b tr kinh ph cho cc lnh vc gio dc -o to -dy ngh y t ,khoa hc -cng ngh ,vn ho thng tin ,bo v mi trng ,nng nghip nng thn theo ngh quyt ca ng ,quc hi

-p ng nhu cu chi cho cc nhim v khc trn tinh thn trit tit kim ,tip tc r sot tht cht chi xy dng ,b tr d ton chi thng xuyn cho cc b cc c quan trung ng v cc a phng c bn khng tng so vi nm 2008 ,gim mc bi chi ngn sch nh nc di 5%GDP D ton chi ngn sch nm 2009 l 491300 t ng ,tng 23,1% so vi d ton nm 2008: s tng chi ny tp trung cho cc nhim v chnh V chi ngn sch nh nc b tr theo hng c cu li cc khon chi tp trung chi cho an sinh x hi ,u t pht trin con ngi thng qua gio dc ,y t ,khoa hc cng ngh ,ng thi thc hin iu chnh tin lng mc cao hn so vi l trnh c duyt c xy dng trong bi cnh c s d bo tnh hnh kinh t vn cn kh khn ,din bin tht thng ca th trng v cc bin php kim ch lm pht vn tip tc thc hin ,vic iu chnh chnh sch thu to thun li hn cho sn xut kinh doanh nhng bc u lm gim thu ngn sch nh nc V cn i ngn sch nh nc Bi chi ngn sch nh nc mc 4,82% GDP (gim 3700 t ng so vi tnh bi chi mc 5%) gp phn kim ch lm pht Nhng vn cn c gii php khc phc trong t chc thc hin : V thu ngn sch nh nc : d ton xy dng vn cn cha ng cc yu t ri ro ,cha lng ht ,trong :thu ni a t hot ng xut nhp khu ph thuc nhiu vo kh nng kim sot lm pht ,bnh n kinh t v m v pht trin sn xut kinh doanh . thu du th ph thuc vo yu t sn lng v c bit l yu t gi dng c bin ng kh lng .

D ton chi ngn sch nh nc da thc hin c cu li tng cng an sinh x hi , nhng vn cn kh khn : d ton chi u t pht trin NSTW b tr tng 10,1% so vi d ton nm 2008 ,nhng vn cn thp so vi nhu cu ,i hi phi r sot ,la chn cng trnh ,d n quan trng trin khai thc hin . ng thi phi tng cng huy ng ngun lc u vo t t cc thnh phn kinh t khc phc v mc tiu pht trin kinh t mt s nhu cu chi cha c kh nng b tr theo yu cu ,nh chi b chnh lch li sut tn dng u i ,chi thu hi vn ng theo k hoch trong qu trnh iu hnh ,trng hp c tang thm thu NSTW s b sung ngun x l
-

thc hin mc tiu kim ch lm pht , b tr gim bi chi ngn sch nh nc , nhng mc gim cha nhiu do nhu cu an sinh x hi v u t pht trin cn ln . nu gim tip mc bi chi ngn sch th s phi gim chi u t pht trin ,hin dang rt kh khn .

D ton chi thng xuyen b tr cho cac b ,c quan trung ng ,cc a phng ngoi cc khon tng chi theo chnh sch ,ch v nhim v mi pht sinh ,cc khon chi cn li khng tng so vi d ton nm 2008 trong khi gi c tawng l kh khn ln ,i hi cc b ,c quan trung ng phi tip tc thc hin trit cc bin php s dng hiu qu kinh ph v tit kim chi D phng ngn sch nh nc b tr t 2,8% tng chi ngn sch nha nc ,trong

d phng NSP bng 3,5% ,m bo d phong ca c a phng mc 3-4%, d phng NSTW 2,4% tng chi NSTW , mc b tr ny l raat mng so vi yu cu ch ng phng chng thin tai dch bnh v s l cc nhim v t xut khc pht sinh trong nm . III) NGUYN NHN BI CHI NSNN Da vo hai loi thm ht trn ta c 2 nguyn nhn c bn gy thm ht ngn sch nh nc: Nhm nguyn nhn th nht l tc ng ca chnh sch c cu thu chi ca Nh nc. Khi Nh nc thc hin chnh sch y mnh u t, kch thch tiu

dng s lm tng mc bi chi NSNN. Ngc li, thc hin chnh sch gim u t v tiu dng ca Nh nc th mc bi chi NSNN s gim bt. Mc bi chi do tc ng ca chnh sch c cu thu chi gy ra c gi l bi chi c cu. Nhm nguyn nhn th hai l tc ng ca chu k kinh doanh. Khng hong lm cho thu nhp ca Nh nc co li, nhng nhu cu chi li tng ln, gii quyt nhng kh khn mi v kinh t v x hi. iu lm cho mc bi chi NSNN tng ln. giai on kinh t phn thnh, thu ca Nh nc s tng ln, trong khi chi khng phi tng tng ng. iu lm gim mc bi chi NSNN. Mc bi chi do tc ng ca chu k kinh doanh gy ra c gi l bi chi chu k.

IV) CC GII PHP KHC PHC BI CHI NGN SCH NH NC VIT NAM HIN NAY
X l bi chi ngn sch nh nc l mt vn nhy cm , bi n khng ch tc ng trc mt ti nn kinh t m cn tc ng n s pht trin bn vng ca mi quc gia .Trong bi cnh kinh t ton cu ang c nhng bin ng ln nh : gi du tng cao .khng hong ti chnh ti m ,tnh trng lm pht din ra nhiu nc trn th gii,vn kim ch lm pht t ra v cng cp bch khng ch vit nam .Vy x l bi chi ngan sch nh th no n nh v m ,thc hin hiu qu cc mc tiu chin lc v pht trin kinh t -x hi ,tng trng kinh t v kim ch lm pht hin nay ? Vn thiu ht ngn sch thng lam cc nh chnh tr gia au u gia mt bn l pht trin bn vng ,duy tr c tc tng trng kinh t vi mt bn l ngun lc c hn .i hi cc chnh tr gia phi la chn ph hp vi yu cu pht trin thc t v s pht trin trong tng lai .T s la chn h a ra mc bi chi hp l ,bo m nhu cu ti tr cho tiu cng nh u t pht trin kinh t ,ng thi bo m cho n quc gia mc hp l .Bi chi ngn sch nh nc c hiu mt cch chung nht l l s vt tri v chi tiu so vi tin thu c trong nm ti kha hoc thm ht ngn sch do s c ca chnh ph to ra nhm thc hin chnh sch kinh t v m . C nhiu cch chnh ph b p thiu ht ngn sch nh tng thu t thu ,ph ,l ph ; gim chi ngn sch ;vay n trong nc ,vay n nc ngoi ;pht hnh thm tin ph p chi tiu ; S dng phng php no ,ngun no ty thuc vo iu kin kinh t v chnh sch kinh t ti chnh trong tng thi k ca mi quc gia . Bi chi ngn sch tc ng n nn kinh t v m ph thuc nhiu vo cc gii php nhm b p bi chi ngn sch .Mi gii php b p u lm nh hng n cn i kinh t v m .Chng ta hy cng i tm hiu mt s gii php c bn m chnh ph vit nam s dng kim ch bi chi ngn sch hin nay . 1.TNG THU GIM CHI

y l bin php c bn nht m chnh ph thng dng gim h chi ngn sch .Bng quyn lc v ngha v ca mnh chnh ph tnh ton tng cc khon thu v ct gim chi tiu . Tng thu v gim chi l bin php c tryn nhng khng phi bao gi cng thc hin thnh cng c bi v y x ra hai nghch l kh gii quyt .Mt l: trong bi cnh t l tng trng GDP cha ln s nh hng n kh nng u t vo tiu dng khu vc t nhn b hn ch ,tc gim ng lc pht trin kinh t .Hai l: kh nng gim chi cng c gii hn nht nh ,nu gim chi vt qu gii hn th cng nh hng khng tt n qu trnh pht trin x hi Chnh v th vn t ra l chnh ph pohai tnh ton ph tng thu v gim chi nh th no gy nh hng t nht n tng trng kinh t TNG THU Cng tc thu ngn sch nh nc phi m bo mc ng vin vo ngn sch nh nc hp l tng nhanh t trng ni a trong tng thu ngn sch nh nc tp trung thc hin thu ng, ,kp thi theo cc lut thu nhm ng vin hp l ,khuyn khch sn cut kinh doanh pht trin v m bo ngun lc thc hin nhim v quan trng pht trin kinh t x hi trong iu kin hi nhp quc t ch ng ng ph vi cc tc ng ca th trng gi c trong v ngoi nc ;ng thi y mnh thc hin ci cc th tc hnh chnh ,hi quan v m rng c ch t khai t np tng trch nhim ngi np thu v c quan thu ;tng cng kim tra chng tht thu ,n ng to mi trng thun li bnh ng trong mi doanh nghip ca cc thnh phn kinh t .C c ch khuyn khch cc cp tng thu c hng hp l kt qu tng thu so vi nhim v nh nc giao theo quy nh php lut .Hin nay tnh trng n ng thu cha c kim sot cht ch .V vy chnh ph cn phi c gii php kin quyt hn trong vic kim sot ngun thu t thu ,c bin php kim sot hiu qu th s gp phn tng thu ngn sch nh nc nh :y mnh tuyn truyn gio dc nng cao hiu bit v t gic thc hin ngh v thu ;y mnh kim tra ,thanh tra pht hin v x l kp thi cc trng hp k khai khng ng ,khng s thu phi np tng thu tin thu cho ngn sch nh nc Chnh ph cng cn phi ca thin cc ngun thu ngn sch ny trnh tnh trng ngn sch ph thuc qu nhiu (ti hn 40% vo cc ngun thu khng bn vng t du m v thu nhp khu nh hin nay ) Ci cch thu c bit l thu thu nhp c nhn (hin chim 2% ngn sch nh nc ca Vit Nam, trong khi con s ny cc nn kinh t hin i u ln hn 20%) v thu bt ng sn. p dng thu bt ng sn ng n l mt cch m bo s bn vng trong ngn sch nh nc, ng thi gip nh nc thc hin c cc chng trnh u t c s h tng v quc t nhn sinh. Chnh ph iu chnh tng mc thu xut, thu nhp bng trn ti a theo cam kt trong WTO ca nm 2008 i vi cc hng ha tiu dng khng khuyn khch nhp khu (

 t nguyn chic, linh kin v ph tng m t, mt s mt hng in t in lnh) ; iu chnh gim thu nhp khu i vi mt s nhm mt hang thit thc phc v sn xut (clinke mt s mt hang sn xut thc n chn nui, giy in bo) gp phn bnh n gi iu chnh tng thu xut khu i vi hang ha l ti nguyn thin nhin, khong sn (du th,than , qung kim loi) iu chnh tng l ph trc b i vi t con nguyn chic di 10 ch ngi; thc hin bin php ko di, gin thi hn np thu v gim thu i vi cc n v sn xut kinh doanh, hot ng ch bin v xut khu, to iu kin cho cc doanh nghip vt qua kh khn do gi u vo tng cao, duy tr v tng sn xut xut khu. GIM CHI Trit tit kim cc khon u t cng v chi thng xuyn t ngn sch nh nc . y l mt gii php tuy mang tnh tnh th ,nhng v cng quan trng vi mi quc gia khi sy ra bi chi ngn sch v xut hin lm pht .trit tit kim cc khon u t cng c ngha l chi u t vo nhng d n mang tnh ch o , hiu qu nhm to ra nhng t ph cho s pht trin kinh t _x hi ,c bit nhng d n cha hoc khng hiu qu th phi ct gim ,thm ch khng u t .Mt khc bn cnh vic trit tit kim cc khon thu u t cng ,nhng khon chi thng xuyn ca nhng c quan nh nc cng phi ct gim nu nhng khon chi ny khng hiu qu v cha thc s cn thit Mt trong nhng gii php quan trng c quc hi thng qua l c cu li chi ngn sch nh nc theo hng u tin cho an sinh x hi; tng chi c trng im cho pht trin nng nghip, nng thn v nhng vng kh khn, nht l 61 huyn c t l ngho cao. Quc hi quyt nh: cn r sot k ngun vn nh nc b tr cho cc d n, cng trnh thuc trch nhim u t ca ngn sch nh nc sao cho cc tp on, tng cng ty nh nc thc hin. Khng b tr vn ngn sch nh nc cho cc d n cng trnh khng thuc lnh vc ngn sch nh nc u t. Chnh ph vit nam v c t trong bi cnh chng lm pht nn chnh sch ti kha ca chnh ph trong thi gian va qua ch hng n mc ch gim chi tiu cng (gm u t cng v chi thng xuyn ) v qua gim tng cu .C th chnh ph ch nh : - Ct gim ngun u t t ngn sch v tn dng nh nc -R sot v ct b cc hng mc u t km hiu qu ca cc doanh nghip nh nc -Ct gim chi thng xuyn ca b my nh nc cc cp

Tng u t nh nc (t ngn sch ,tn dng nh nc thng qua doanh nghip nh nc ) lun chim trn 50% tng u t ca ton x hi .V vy khng nghi ng g ,nu nh nc c th ct gim mt s hng mc u t km hiu qu v c th t u tin thp th sc p gia tng lm pht chc chn s nh i .Cng tng t vy ,lm pht cng s c kim ch bt nu cc c quan nh nc c th ct gim chi tiu thng xuyn (chim 56% tng chi ngn sch nm 2007) Mc d vic ct gim chi tiu l hon ton ng n , song hiu lc ca nhng bin php c th n u cn cha chc chn v t nht c 4 l do : -Th nht vic ct gim ,thm ch gin tin u t cng khng h d dng , nht l khi nhng d n ny c cc c quan lp cc cp quyt nh ,d dc a vo quy nh ca cc b ,ngnh a phng , c trin khai , v nht l khi chng gn vi li ch thit thn ca nhng c quan lin quan n d n -Th 2 :nh nc hu nh khng th kim sot cc khon u t ca cc DNNN mt mt l do chnh sch phn cp trong qun l u t ,v mt khc l do mt s tp on ln t thnh lp ngn hng ring - Th 3 : Vi tc lm pht nhanh nh hin nay th ch cn gi c tng c u t cng theo ng d ton cng c coi l mt thnh tch ng k -Th 4 : kinh nghim quc t cho thy rng vic gimchi thng xuyn rt kh khn nn y l hng mc cui cng nm trong danh sch ct gim . Hn th vi thc t vit nam th phm vi chi thng xuyn c th ct gim khng nhiu . u tin l phi tr i qu lng ( chim khong 2/3 tng chi thng xuyn ),sau tr i cc khon ph cp c tnh cht lng ,chi chnh sch ch ,tin ng nim lin cho cc t chc quc te, cc khon chi thng xuyn c thc hin Theo c lng ca b k hoch v u t th nu lm tht quyt lit th s gim c khong 3000 t ng chi hi hp v mua sm xe ,tc gim c khong 0,8 tng chi ngn sch nh nc . 2. BIN PHP VAY N a, Vay n trong nc S thiu ht ngn sch do nhu cu vn ti tr cho s pht trin nn kinh t qu ln i hi phi i vay b p . iu ny c th hin qua vic chng ta ch vay u t phat trin kt cu ha tng v cc cng trnh trng im quc gia phc v li ch pht trin t nc . Nhng trn thc t s tin vay ,c bit ca nc ngoi cha c qun l cht ch .Tnh trng u t dn tri cc a phng vn cha c khc phc trit tin thi cng nhng d n trng im quc gia cn chm v thiu hiu qu .Chnh v

vy cc khon u t pht trin ly t ngun vn nay c trong v ngoi nc cn m bo cc quy nh ca ngn sch nh nc v mc bi chi cho php hng nm do quc hi quyt nh Tp trung cc khon vay do trung ng m nhn cc nhu cu u t ca a phng cn c xem xt v thc hin b xung t ngn sch cp trn thc hin nh vy ,trnh c u t trn lan km hiu qu va tn ngn sch qu ln qun l cht ch s bi chi ngn sch nh nc .Hin ti chng ta ang ng rc mu thun gia nhu cu vn cho vay u t vi ngun nhn lc hn hp . Nu thc hin tht cht ,hn ch vay u t s km hm s pht trin ca nn kinh t ang c nhu cu vay vn rt cao .Nhng nu chung ta khng kim sot cht ch cc khon vay ca ngn sch nh nc ,nht l vay vn ca ngn sch a phng thi nguy c nh hng ti nn an ninh ti chnh quc gia ,s bn vng ca ngan sch nh nc .Thc hin u t tp trung cng c li l bo m pht trin hi ha cn i gia cc vng min trong ton quc . khi cc a phng vay vn u t s kien quyt khng b tr ngun chi thng xuyn cho vic vn hnh cc cng trnh khi hon thnh v i vo hot ng cng nh chi ph duy tu ,b dng cc cng trnh ,lm gim hiu qu u t . C nh vy cc a phng phi t cn i ngun kinh ph ny ch khng th yu cu cp trn b sung ngn sch nh nc Vay trong nc c chnh ph thc hin di hnh thc pht hnh cng tri ,tri phiu .Cng tri ,tri phiu l nhng chng ch ghi nhn n ca nh nc ,l mt loi chng khon hay tri khon do nh nc pht hnh vay cc dn c ,cc t chc kinh t x hi vccs ngn hng . vit nam chnh ph thng y nhim cho kho bc nh nc pht hnh tri phiu di cc hnh thc tn phiu kho bc v tri phiu kho bc, tri phiu cng trnh NM 2007 2006 2005 2004 2003 2002 S TIN VAY TRONG NC (t ng) 43000 36000 32420 27450 22895 18382

u im :y l bin php cho php chnh ph c th gim bi chi ngn sch m khng cn phi tng c s tin t hoc gim d tr quc t . V vy ,bin php ny c coi l mt cch hiu qu kim ch lm pht

Nhc im : vic khc phc bi chi ngn sch bng n tuy khng gy ra lm pht trc mt nhng n li c th lm tng p lc lm pht trong tng lai nu nh t l n trong GDP lin tc tng . Th na ,vic vay t d trc tip s lm gim kh nng khu vc t nhn trong vic tip cn tn dng v gy sc p lm tng li sut trong nc c bit , nhng nc tri qua giai on lm pht cao (nh nc ta hin nay) , gi tr thc ca tri phiu chnh ph gim nhanh chng ,lm cho chng tr nn t hp dn .Chnh ph c th s dng quyn lc ca mnh buc cc ch th khc trong nn kinh t phi gi tri phiu ,.Tuy nhin ,nu vic lm ny ko di s gy nh hng nghieem trng n uy tn ca chnh ph v khin cho vic huy ng vn thng qua knh ny s tr nn kh khn hn vo cc nm sau . Mt s im t c ,i vi vay n trong nc : hng nm ngan hng phi huy ng mt khon tn nhn ri trong nc tng i ln b p bi chi ngn sch . vic huy ng vn khng nh hng ln n th trng tin t ,n li sut ,B ti chnh thc hin chnh sch trc ht thc hin vay vn nhn ri t cc qu ti chnh nh nc nh : qu bo him x hi ,qu tch ly tr n ..phn cn thiu s thc hin pht hnh tri phiu v tn phiu chnh ph .i vi tn phiu (loi thi hn 1 nm) ,thc hin phi hp vi ngn hng nh nc u thu (u thu v li sut ) qua ngn hng nh nc ,y l bin php va m bo ngun b p bi chi cho ngn sch nh nc ,ng thi cng to iu kin cho cc t chc tn dng c ngun vn nhn ri ,cha cho vay c thc hin mua tri phiu ny (kt qu cho thy trong nm qua nhiu t chc tn dng mua tn phiu kho bc ) b, Vay n nc ngoi Chnh ph c th gim bi chi ngn sch bng cc ngun vn nc ngoi thng qua vic nhn vin tr nc ngoi hoc vay n nc ngoi t cc chnh ph nc nc ngoi ,cc nh ch ti chnh th gii nh ngn hng th gii(WB), Qy Tin t Quc t (IMF) ,Ngn hng Pht trin Chu (ADB),cc t chc lin chnh ph ,toor chc quc t Vin tr nc ngoi l ngun vn pht trin ca cc chnh ph ,cc t chc nhm thc hin cc chng trnh hp tc pht trin kinh t x hi v hin nay ch yu l ngun vn pht trin chnh thc ODA Vay n nc ngoi c th thc hin dicc hnh thc :pht hnh tri phiu bng ngoi t mnh ra nc ngoi ,vay bng hnh thc tn dng
NM 2007 2006 2005 S TiN VAY NC NGOI (t ng) 13500 12500 8326

2004 2003 2002

7253 7041 7125

u im :n l mt bin php gim bi chi ngn sch hu hiu ,c th b p c cc khon bi chi m li khng gy sc p lm php cho nn kinh t .y cng l mt ngun vn quan trng b sung cho ngun vn thiu ht trong nc ,gp phn thc y pht trin kinh t -x hi Nhc im : N s khin chi gnh nng n nn ,ngha v tr n tng ln ,gim kh nng chi tiu cho chnh ph .ng thi ,n cng d khin cho nn kinh t tr nn b ph thuc vo nc ngoi .Thm ch ,nhiu khon vay ,khon vin tr cn i hi km theo l nhiu cc iu khon v chnh tr ,qun s ,kinh t khin cho cc nc i vay b ph thuc nhiu . Mt s im t c ,i vi vay n nc ngoi ,thc hin chnh sch ch vay u i nc ngoi ,khng vay thng mi nc ngoi cho u t pht trin .i vi nhng khon vay thng mi nc ngoi v n qu hn trc y c x l qua cu lc b Pari v cu lc b lun n . thc hin x l n vi Nga ,Angiri Nh thc hin tt qu trnh c cu li n ,cng nh chnh sch vay mi m d n Chnh ph hin nay mc 35% GDP vo nm 2005 ,mc an ton ,m bo an ninh ti chnh quc gia .

3.VAY NGN HNG (IN TIN ) Chnh ph khi b thm ht ngn hng s i vay ngn hng trung ng b p .p ng nhu cu ny ,tt nhin ,ngn hng trung ng s tng vic in tin .iu ny s to ra thm c s tin t .Chnh v vy ,n c gi l tin t ha thm ht u im :ca bin php ny l nhu cu tin b p ngn sch nh nc c dp ng mt c nhanh chng ,khng phi tr li ,khng phi gnh thm cc gnh nng n nn Nhc im :ca bin php ny l li ln hn rt nhiu ln .Vic in thm v pht hnh thm tin s khin cho cung tin vt cu tin . n y cho vic lm phat tr nn khng th kim sot ni .Vit nam t nm1988 tr v trc bi chi ngn sch c nh nc b p ch yu bng cch pht hnh thm tin vo lu thng dn n tc lm pht rt cao ,nm 1986 l 774,7% ,nm 1987 l 223,1% ,1988 l 393,8% ;nhmg t nm1991 mc d bi chi ngn sch cn mc ln , b p bng cc bin php tch cc khc nn lm pht gim nhanh v c kim sot mc mt con s cho n nay .Chnh v nhng

hu qu ,bin php ny rt t khi c s dng . V t nm 1992 ,nc ta chm dt hon ton vic in tin b p bi chi ngn sch nh nc 4, TNG CNG VAI TR QUN L CA NH NC Tng cng vai tr qun l ca nh nc nhm bnh n gi c ,n nh chnh sch kinh t v m v nng cao hiu qu hot ng trong cc khu ca nn kinh t . thc hin vai tr ca mnh ,nh nc s dng mt h thng chnh sch v cng c qun l v m iu khin ,tc ng vo i sng kinh t _x hi ,nhm gii quyt cc mi quan h trong nn kinh t cng nh i sng x hi ,nht l mi quan h tng trng v cng bng x hi .gia tng trng kinh t vi gi gn mi trng v.v..c bit trong iu kin hin nay ,khi lm pht l mt vn nn ca cc nc trn th gii ,vn tng cng vai tr qun l ca cc nc trn th gii ,vn tng cng vai tr vai tr qun l ca nh nc i vi qun l ngn sch nh nc ni chung v x l bi chi ngn sch ni ring c ngha v cng cp thit