Congtachoagiai Tap1

- TS.
Ung Chu Lu
ch o bin son:
B trng B T php
t chc bin son:

- Nguyn Tt Vin V trng V Ph bin, gio dc php lut - B T php
- Nguyn Huy Ngt - Phm Th Ho
V trng V Hp tc quc t - B T php
Ph V trng V Ph bin, gio dc php lut - B T php Ph V trng V Hp tc quc t - B T php
- L Thnh Long
- Phm Th Lan Anh - ng Hong Oanh
Chuyn vin V Ph bin, gio dc php lut - B T php
Chuyn vin V Hp tc quc t - B T php
- Nguyn Minh Phng
Chuyn vin V Hp tc quc t - B T php
Tham gia bin son:

- Trn Huy Liu Ph Cc trng Cc Tr gip php l - B T php Ph trng Ban Lut php - Trung ng Hi Lin hip Ph n Vit Nam
- L Th Ngn Giang
- Bi Th Thanh Hng
Trng B mn Lut dn s, Khoa Lut - i hc Quc gia H Ni Gim c Trung tm cng tc l lun - U ban Trung ng Mt trn T quc Vit Nam Ph trng Khoa Khoa hc hnh chnh - Hc vin Hnh chnh Quc gia
- Nguyn Ngc Thanh
- o Th i Thi
- Trn Quang Huy - Nguyn B Yn - L Thu Hng
Trng B mn Lut t ai - Trng i hc Lut H Ni Ph V trng V T chc cn b - B T php
- Trn Th Hng Lin
Bin tp vin chnh - Tp ch Dn ch v Php lut Chuyn vin V Ph bin, gio dc php lut - B T php
Li gii thiu
gp phn nng cao nng lc cho cn b t php thc hin qun l cng tc ha gii c s v i ng ha gii vin trn ton quc, trn c s kt qu iu tra, nghin cu nh gi nng lc cn b t php cp tnh v qun l, hng dn cng tc ha gii c s c tin hnh t nm 2005, trong khun kh D n VIE/02/015 H tr thc thi Chin lc pht trin h thng php lut Vit Nam n nm 2010 do Chng trnh pht trin ca Lin Hp quc (UNDP), C quan Hp tc pht trin quc t ca Chnh ph Thu in (Sida), C quan Hp tc pht trin quc t ca Chnh ph an Mch (DANIDA), Chnh ph Na Uy v Chnh ph Ai Len ti tr, B T php tin hnh xy dng B ti liu tp hun thng nht v Cng tc ha gii c s dnh cho cn b t php v cc ha gii vin. Tp 1 - Hng dn qun l cng tc ha gii, gii thiu nghip v qun l cng tc ha gii, hng dn cn b t php a phng v phng php tp hun, bi dng tp hun cho cc ha gii vin. Tp 2 - Cm nang bi dng cho ha gii vin, cung cp cho cc ha gii vin, cn b t php cc kin thc php lut cn thit trong ha gii, hng dn nghip v ha gii, ph bin kinh nghim ha gii. B ti liu tp hun c bin son di hnh thc hng dn c th, d hiu, thun tin vi ngi s dng. Cun sch Cng tc ha gii c s, gm hai tp sau:
Tham gia bin son B ti liu l cc chuyn gia c kinh nghim trong cng tc ha gii c s v cc lnh vc php lut c lin quan.
Hy vng rng, B ti liu ny s l ti liu nghip v cn thit cc cn b t php v ha gii vin c s tham kho trong qu trnh thc hin cng tc ha gii.
Thay mt D n VIE/02/015 H tr thc thi Chin lc pht trin h thng php lut Vit Nam n nm 2010, Nh xut bn T php xin trn trng gii thiu vi bn c Tp 1 Hng dn qun l cng tc ho gii^.
H Ni, thng 6 nm 2007
nh xut bn t php
Chng ti xin chn thnh cm n s h tr tch cc ca cc nh ti tr, s ch o trc tip ca Lnh o B T php, s tham gia nhit tnh ca cc chuyn gia lut php, ca nhiu cn b, cng chc ngnh t php, cc ha gii vin c s trong qu trnh bin son B ti liu v mong mun tip tc nhn c kin ng gp ca cc c gi hon thin B ti liu ny.
Mc lc
Li gii thiu Hng dn qun l nh nc v cng tc ho gii c s I. Mt s vn chung trong qun l nh nc v cng tc ha gii c s 1. Ni dung qun l nh nc v cng tc ho gii c s 2. Cc c quan qun l nh nc v cng tc ho gii c s II. Nghip v thc hin cc nhim v qun l nh nc v cng tc ho gii c s 1. Xy dng v t chc thc hin vn bn quy phm php lut v t chc v hot ng ho gii c s 2. Xy dng, t chc thc hin k hoch ca U ban nhn dn v cng tc ho gii c s Phn I
Trang 7
13 13 13 14 18 18 21 23 26 34 35
3. Xy dng, cng c, kin ton t chc v hot ng ho gii c s
4. T chc bi dng ng li, chnh sch ca ng, php lut ca Nh nc, nng cao nghip v ho gii cho t vin T ho gii 5. Kim tra, n c vic thc hin cng tc ho gii c s 6. S kt, tng kt cng tc ho gii
7. T chc thi ua, khen thng trong cng tc ho gii c s 8. Lp d ton, qun l v quyt ton kinh ph bo m cho cng tc ho gii c s
37 38 40 42 43 44 46 46 47 48 49
III. Vai tr, trch nhim ca Mt trn T quc Vit Nam v cc t chc thnh vin ca Mt trn trong cng tc ho gii c s 1. Phi hp trong vic xy dng vn bn hng dn v t chc v hot ng ho gii c s
2. Phi hp trong vic xy dng, cng c, kin ton t chc cc T ho gii c s
3. Phi hp t chc thi ua khen thng trong cng tc ho gii c s
4. Phi hp trong theo di, hng dn, kim tra, t chc v hot ng ho gii c s 5. Phi hp trong s kt, tng kt cng tc ho gii c s 6. To iu kin cho cc thnh vin ca mnh tham gia tch cc vo cng tc ho gii
7. ng vin cc tng lp nhn dn tch cc tham gia xy dng, cng c t chc v hot ng ho gii c s 8. Gn hot ng ho gii c s vi vic xy dng v thc hin cc phong tro qun chng a phng gia ngnh T php vi Mt trn T quc Vit Nam v cc t 1. Xy dng v thc hin k hoch phi hp
IV. Cc bin php nhm tng cng mi quan h phi hp chc thnh vin ca Mt trn trong cng tc ho gii c s 2. Phn cng u mi phi hp thc hin theo di, qun l t chc v hot ng ca cc T ho gii a phng
50 50 51 51
3. Trao i thng tin t liu
10
4. T chc kim tra, n c vic thc hin k hoch phi hp
5. T chc giao ban, s kt, tng kt nh k nh gi rt kinh nghim cho cng tc phi hp ch o Phng php tp hun cng tham gia 1. Yu cu I. Tng quan v phng php tp hun cng tham gia Phn II
52 52
53 53 53 53 54 54 55 58 58 59 62 64 67 69 76 77 77 79
2. S cn thit phi i mi phng php tp hun tp hun cng tham gia
3. So snh phng php tp hun truyn thng vi phng php 4. Dy v hc trong qu trnh tp hun l g? 5. Xc nh mc tiu tp hun 6. Nguyn tc tp hun 8. Quy trnh tp hun 7. Cch hc ca ngi ln 9. Chu trnh hc v thit k bi hc 10. M u kha tp hun 11. Gii thiu phng php tp hun cng tham gia v vai tr trong nhm
12. Phn tch v nh gi tp hun 13. Kt thc tp hun
II. Cc phng php c bn ca tp hun vin 1. Phng php lm mu 2. Phng php k chuyn
11
3. Phng php lm vic nhm 4. Phng php ng vai 5. Phng php tnh hung 6. Phng php trc quan 7. Phng php v tranh 8. Phng php hi - p
82 83 85 88 90 93 95 96 98 100 104 106 109 110 110 112 113 115 121 124 126 128 117 99
9. Phng php b c vng 11. Phng php radio
10. Phng php kch thch t duy 12. Phng php nu kin ln bng 13. Phng php cng on 14. Phng php phng vn chuyn gia 15. Phng php trao i ni dung 16. Phng php sng lc 1. K nng nh hng 2. K nng iu khin 3. K nng quan st 4. K nng lng nghe 5. K nng trnh by 6. K nng t cu hi
III. Cc k nng ca tp hun vin
7. K nng giao bi tp tnh hung
8. K nng x l tnh hung ging dy
9. K nng phn hi ca tp hun vin
12
HNG DN QUN L NH NC V CNG TC HA GII C S

I. MT S VN CHUNG TRONG QUN L NH NC V CNG TC HO GII C S
Phn I
Ha gii c s l hot ng mang tnh t nguyn, tnh nhn vn su sc. c trng c bn ca T ha gii l t chc qun chng, c nhn dn thnh lp c s, thc hin hng dn, gip , thuyt phc cc bn tranh chp t c tha thun, t nguyn gii quyt vi nhau nhng vic vi phm php lut v tranh chp nh, nhm xy dng tnh lng, ngha xm, gi gn on kt trong ni b nhn dn, cng c, pht huy nhng tnh cm v o l truyn thng tt p trong gia nh v cng ng dn c, phng nga, hn ch vi phm php lut, bo m trt t, an ton x hi, gp phn thc y pht trin kinh t, x hi. Duy tr, pht trin, khng ngng nng cao cht lng v hiu qu cng tc ha gii c s cng chnh l gp phn nng cao hiu lc, hiu qu hot ng qun l nh nc. Chnh v vy, pht huy hiu qu hot ng ca cc T ha gii c s, th khng th thiu c s qun l ca Nh nc. Qun l nh nc v cng tc ha gii c s c hiu l hot ng ca cc c quan nh nc c thm quyn trong vic theo di, ch o, hng dn t chc v hot ng ca T ha gii c s nhm 13
1. Ni dung qun l nh nc v cng tc ho gii c s
cng tc ho gii c s Tp 1: Hng dn qun l cng tc ho gii
cng c, pht trin t chc v hot ng ha gii c s.
Theo quy nh ti iu 6 Php lnh v T chc v hot ng ha gii c s nm 1998, iu 5 v iu 6 Ngh nh s 160/1999/ N-CP ngy 18/10/1999 ca Chnh ph quy nh chi tit mt s iu ca Php lnh v T chc v hot ng ha gii c s nm 1998 (di y vit tt l Ngh nh s 160/1999/N-CP), th ni dung qun l nh nc v cng tc ha gii c s, bao gm: - Ban hnh vn bn php lut v t chc v hot ng ho gii c s; - Hng dn v t chc v hot ng ha gii c s;
- Xy dng, pht trin h thng mng li T ho gii v i ng nhng ngi lm cng tc ha gii;
- T chc bi dng ng li, chnh sch ca ng, php lut ca Nh nc, nng cao nghip v ha gii cho ngi lm cng tc ha gii; - Bin son, in n, pht hnh, cung cp ti liu hng dn nghip v ho gii c s; - Kim tra, n c vic thc hin cng tc ho gii c s;
- Qun l, s dng kinh ph bo m cho cng tc ho gii c s;
- S kt, tng kt, nh gi, thc hin ch bo co, thng k v t chc v hot ng ho gii c s theo quy nh ca php lut; 2. Cc c quan qun l nh nc v cng tc ho gii c s
- T chc thi ua, khen thng trong cng tc ho gii c s.
Theo quy nh ca Php lnh v T chc v hot ng ho gii c s nm 1998, Ngh nh s 160/1999/N-CP v cc vn bn quy phm php lut nh: Ngh nh s 62/2003/N-CP ngy 06/6/2003 ca Chnh ph quy nh chc nng, nhim v, quyn 14
Phn I. Hng dn qun l nh nc v cng tc ho gii c s
hn v c cu t chc ca B T php; Ngh nh s 171/2004/NCP ngy 29/9/2004 ca Chnh ph quy nh t chc cc c quan chuyn mn thuc U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng; Ngh nh s 172/2004/N-CP ngy 29/9/2004 ca Chnh ph quy nh t chc cc c quan chuyn mn thuc U ban nhn dn huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh; Thng t lin tch s 04/2005/TTLT-TP-NV ngy 05/5/2005 ca B T php v B Ni v hng dn v chc nng, nhim v, quyn hn, c cu t chc ca cc c quan chuyn mn gip U ban nhn dn qun l nh nc v cng tc t php a phng th cc c quan qun l nh nc v cng tc ho gii c s, bao gm: - Chnh ph c nhim v thng nht qun l nh nc v cng tc ho gii trong phm vi c nc;
2.1. trung ng:
- B T php chu trch nhim trc Chnh ph thc hin qun l nh nc v cng tc ho gii c s v ch o, hng dn U ban nhn dn cc cp thc hin qun l nh nc v cng tc ho gii a phng, c th nh sau: + D tho vn bn quy phm php lut v t chc v hot ng ho gii trnh Chnh ph ban hnh hoc ban hnh theo thm quyn;
+ Hng dn v t chc v hot ng ho gii trong phm vi c nc;
+ T chc bi dng v hng dn cc S T php t chc bi dng v ng li, chnh sch ca ng, php lut ca Nh nc, nng cao nghip v ho gii cho ngi lm cng tc ho gii;
+ Kim tra, n c vic thc hin cng tc ha gii trong phm vi c nc;
+ S kt, tng kt cng tc ho gii ca T ho gii trong phm vi c nc; 15
cng tc ho gii c s Tp 1: Hng dn qun l cng tc ho gii 2.2. a phng:
- U ban nhn dn cc cp thc hin qun l nh nc v cng tc ho gii a phng theo s ch o v hng dn ca B T php.
+ D tho vn bn quy phm php lut v cng tc ho gii trnh U ban nhn dn cp tnh ban hnh.
- S T php c trch nhim gip U ban nhn dn cng cp thc hin qun l nh nc v cng tc ho gii a phng nh sau:
Cn c tnh hnh c th v kh nng ngn sch ca a phng, U ban nhn dn cc cp to iu kin, h tr v kinh ph cho vic kin ton t chc, bi dng nghip v, s kt, tng kt, thi ua, khen thng nhm nng cao hiu qu hot ng ho gii a phng.
+ Theo s ch o ca B T php v U ban nhn dn cp tnh, hng dn vic thc hin quy nh ca cp trn v t chc v hot ng ho gii trong phm vi a phng; + T chc bi dng v hng dn Phng T php t chc bi dng v ng li, chnh sch ca ng, php lut ca Nh nc, nng cao nghip v ho gii cho ngi lm cng tc ho gii;
+ Kim tra, n c vic thc hin cng tc ha gii trong phm vi a phng; + S kt, tng kt v bo co U ban nhn dn cp tnh v B T php v cng tc ho gii a phng; t chc thi ua, khen thng cng tc ho gii a phng. - Phng T php c trch nhim:
+ Theo s ch o ca c quan t php cp trn v ca U ban nhn dn cp huyn, hng dn cc Ban T php trin khai thc hin cc quy nh v cng tc ho gii a phng; xut vi U ban nhn dn cp huyn bin php kin ton t chc v nng cao hiu qu hot ng ho gii a phng; 16
+ T chc bi dng kin thc php lut, nghip v ho gii cho ngi lm cng tc ha gii a phng theo hng dn ca c quan t php cp trn;
+ S kt, tng kt cng tc ho gii ca T ho gii a phng v bo co v cng tc ho gii vi U ban nhn dn cp huyn v c quan t php cp trn; t chc thi ua, khen thng cng tc ho gii ca T ho gii a phng. + Thc hin vic bi dng nghip v ho gii, cung cp ti liu nghip v cho T ho gii a phng theo s hng dn ca c quan t php cp trn; - Ban T php (cn b t php) cp x c trch nhim:
+ Kim tra, n c vic thc hin cng tc ha gii a phng;
+ Hng dn, kim tra, n c hot ng ca cc T ha gii a phng; + S kt, tng kt cng tc ho gii ca T ho gii a phng, bo co cng tc ho gii vi U ban nhn dn x, phng, th trn v c quan t php cp trn; thc hin cc th tc ngh U ban nhn dn cp x khen thng hoc trnh c quan cp trn khen thng i vi cng tc ho gii a phng.
Bn cnh , theo quy nh ti Php lnh v T chc v hot ng ho gii c s nm 1998, Ngh nh s 160/1999/N-CP, th Mt trn T quc Vit Nam, cc t chc thnh vin ca Mt trn, cc t chc x hi khc, cc t chc kinh t, cc c quan nh nc, cc n v v trang v cng dn c trch nhim phi hp cht ch vi cc c quan nh nc hu quan, ng vin nhn dn trong vic xy dng, cng c T ho gii v cc t chc ho gii khc ca nhn dn trong cng ng dn c; gip , to iu kin cho hot ng ho gii c s; tham gia ho gii theo quy nh ca php lut. Do vy, trong cng tc qun l nh nc v ho gii c s, S 17
T php, Phng T php v Ban T php cp x phi lu n vic phi hp cht ch vi Mt trn T quc, cc t chc thnh vin ca Mt trn, cc c quan, t chc hu quan nhm huy ng sc mnh ca c h thng chnh tr i vi vic xy dng v pht trin hot ng ho gii c s.
V CNG TC HA GII C S II. NGHIP V THC HIN CC NHIM V QUN L NH NC
1. Xy dng v t chc thc hin vn bn quy phm php lut v t chc v hot ng ho gii c s
ho gii c s
1.1. Xy dng vn bn quy phm php lut v t chc v hot ng
Xy dng vn bn quy phm php lut l mt trong nhng ni dung quan trng ca cng tc qun l nh nc ni chung v trong hot ng qun l nh nc v t chc v hot ng ho gii c s ni ring. Vic ban hnh mt h thng cc vn bn quy phm php lut ng b, thng nht, kh thi i vi cng tc ho gii c s l iu kin quan trng cho vic duy tr, cng c, pht trin cng tc ny mi a phng. thc hin tt chc nng qun l nh nc v ho gii c s, cc S T php, Phng T php, Ban T php (cn b t php) cp x cn ch ng tham mu cho U ban nhn dn cng cp ban hnh cc vn bn quy phm php lut v ho gii c s ph hp vi cc quy nh ca php lut v thc t a phng. Vic ban hnh vn bn quy phm php lut v ho gii c s l s c th ho cc ch trng, chnh sch ca ng, php lut ca Nh nc, s ch o, hng dn ca c quan cp trn, ng thi phc v yu cu qun l cng tc ha gii a phng. Cng tc xy dng vn bn quy phm php lut c chia thnh hai loi nh sau: 18
- Loi th nht, vic xy dng vn bn quy phm php lut l thc hin cc vn bn quy phm php lut ca cc c quan cp trn, trong quy nh vic giao cc a phng phi ban hnh vn bn quy phm php lut. Nhim v ny c xc nh ngay trong cc vn bn quy phm php lut ca cc c quan cp trn. Cc S T php, Phng T php, Ban T php (cn b t php) cp x c trch nhim nm bt cc ni dung, yu cu t ra trong vn bn ca c quan cp trn, bo co U ban nhn dn cng cp t chc xy dng d tho vn bn quy phm php lut. - Loi th hai, vic ban hnh vn bn quy phm php lut xut pht t yu cu qun l a phng. hot ng ny c thc hin theo ng quy nh ca php lut phi xc nh r s cn thit phi ban hnh vn bn, nhng ni dung cn quy nh trong d tho vn bn, thm quyn ban hnh vn bn. Hnh thc vn bn phi ph hp vi quy nh hin hnh. m bo vn bn c xy dng c hiu qu, cn ch ng nghin cu y , ton din cc ngh quyt ca ng, php lut ca Nh nc, s ch o, hng dn ca cp trn v ho gii c s v nhng lnh vc c lin quan; nh gi tnh hnh thc tin cng tc ho gii a phng, d kin k hoch xy dng vn bn quy phm php lut bo co U ban nhn dn cng cp.
S T php, Phng T php, Ban T php (cn b t php) cp x trong qu trnh tham mu, gip U ban nhn dn cng cp xy dng d tho cc vn bn quy phm php lut v t chc v hot ng ha gii c s phi thc hin theo ng trnh t, th tc do php lut quy nh (theo ng quy nh ca Lut Ban hnh vn bn quy phm php lut ca Hi ng nhn dn, U ban nhn dn). Ngoi ra, cc vn bn hnh chnh (vn bn c bit, n hnh, cng vn hnh chnh) cng chim mt v tr ht sc quan trng. Trong qu trnh gip U ban nhn dn thc hin chc nng qun 19
l nh nc v cng tc ho gii c s, cc S T php, Phng T php, Ban T php (cn b t php) cp x t mnh ban hnh hoc tham mu, gip U ban nhn dn, Ch tch U ban nhn dn cng cp ban hnh cc vn bn ny theo quy nh ca php lut v thc t ca a phng, c th nh: ban hnh cng vn n c, hng dn nghip v, quyt nh gii quyt khiu ni, t co, khen thng, cng nhn T ho gii, bu, min nhim t vin T ho gii Vic xy dng cc loi vn bn ny cn bm st cc vn bn quy phm php lut, s hng dn, ch o ca c quan T php cp trn v U ban nhn dn cng cp.
1.2. Hng dn vic thc hin cc quy nh ca php lut v t chc v hot ng ho gii c s
Hng dn vic thc hin cc quy nh ca php lut v t chc v hot ng ho gii c s l mt ni dung quan trng ca qun l nh nc.
- cp tnh, cc S T php phi nm r c thc trng cng tc ho gii trn a bn ton tnh, i ng ho gii vin, c im ca tng a bn cp huyn, thc trng cng tc qun l, s quan tm ca cp u, chnh quyn a phng i vi cng tc ny, nhng mt mnh, mt hn ch, nguyn nhn ca n trn tng a bn. Trn c s , tham mu cho U ban nhn dn cp tnh c k hoch ph bin, qun trit v t chc thc hin cc vn bn quy phm php lut v ho gii c s n cc s, ban, ngnh, on th c lin quan, U ban nhn dn cp huyn. - cp huyn, Phng T php cn bm st, nm vng thc t cng tc ho gii c s trn a bn cp huyn y , c th hn tham mu cho U ban nhn dn cp huyn c k hoch qun trit, trin khai thc hin cc vn bn quy phm php lut n cc phng, ban c lin quan, U ban nhn dn x, phng, th trn trn a bn. 20
nhng a phng t php cp x c t chc theo m hnh Ban T php, th Trng Ban T php (l Ch tch hoc Ph Ch tch U ban nhn dn x) trc tip t chc ch o cng tc qun l nh nc v t chc v hot ng ho gii c s. Vic theo di, hng dn, nm tnh hnh c th v t chc v hot ng ho gii c s c th giao cho mt s thnh vin kim nhim nh: cn b mt trn, ph n, nng dn, cu chin binh, nhng cn b t php cn phi l ngi ch tr trc tip gip Trng ban trin khai cc nhim v qun l nh nc v t chc v hot ng ho gii c s. 2. Xy dng, t chc thc hin k hoch ca U ban nhn dn v cng tc ho gii c s
- cp x, Ban T php (cn b t php) cp x c trch nhim gip U ban nhn dn cng cp qun trit, t chc trin khai, trc tip hng dn cc T ha gii, t vin T ha gii thc hin cc vn bn quy phm php lut v t chc v hot ng ha gii c s.
Vi trch nhim l c quan chuyn mn thuc U ban nhn dn, hng nm, cc S T php, Phng T php, Ban T php (cn b t php) cp x cn phi ch ng tham mu, gip U ban nhn dn cng cp xy dng k hoch thc hin cng tc ho gii c s trong tng th k hoch chung ca cng tc t php hoc k hoch cng tc ph bin, gio dc php lut a phng. a. Cc bc xy dng k hoch: Bc 1: Chun b xy dng d tho k hoch
bc ny, cn phi r sot tt c cc vn bn ca cc cp u ng v cc c quan nh nc, s hng dn ca cc c quan t php cp trn v cng tc ho gii c s, nh gi thc trng cng tc ho gii c s trn a bn a phng. Cc cng vic ny cho php c quan, cng chc ch tr son tho k hoch, nm c nhng 21
yu cu, nhim v t ra i vi cng tc ho gii c s trong giai on hin nay. Trn c s , xc nh c nhng cng vic, nhim v c th cn phi trin khai thc hin. Vic xy dng k hoch ny cn ph hp vi iu kin v kinh ph ca a phng. Nu kinh ph thc hin k hoch c d tr trong d ton kinh ph hng nm th cn bm st thc hin theo d ton . Nu kinh ph thc hin k hoch cha c trong d ton hng nm th cn thit xc nh c th kinh ph trong k hoch trnh U ban nhn dn cng cp ph duyt. Bc 2: Xy dng d tho k hoch
Trn c s nhng chun b nu trn, tin hnh d tho k hoch. K hoch thc hin cng tc ho gii c s cn c xy dng r rng, c th, trong thng bao gm nhng ni dung nh: - Mc ch, yu cu; - Ni dung cng vic; - C quan thc hin; - Tin ; - Kinh ph.
m bo tnh kh thi v s phi hp trong qu trnh trin khai thc hin, d tho k hoch cn c gi ly kin cc c quan, t chc c lin quan vo d tho k hoch. Trn c s cc kin ng gp ca cc c quan, t chc hu quan, cc S T php, Phng T php, Ban T php (cn b t php) cp x c trch nhm chnh sa, b sung, hon thin d tho k hoch trnh U ban nhn dn hoc Ch tch U ban nhn dn cng cp ph duyt. 22 Bc 4: Trnh ph duyt k hoch
Bc 3: Ly kin gp vo d tho k hoch
Sau khi k hoch c U ban nhn dn hoc Ch tch U ban nhn dn cng cp ph duyt, nhim v quan trng l t chc, trin khai thc hin k hoch. Cng vic u tin ca cng tc t chc thc hin l vic ph bin, qun trit k hoch n nhng i tng thc hin v cc t chc, c nhn c lin quan. Trng hp cn c s phi hp thc hin k hoch ca cc c quan, t chc th c th tin hnh vic t chc hp thng bo, bn cch thc t chc thc hin. y l cng vic c ngha quan trng to ra s nhn thc thng nht, ng thun, phi hp cht ch, c hiu qu trong qu trnh trin khai k hoch. Trong qu trnh t chc thc hin, cc S T php, Phng T php, Ban T php (cn b t php) cp x phi lun lun theo di, nm bt tnh hnh, kt qu t chc thc hin, kp thi hng dn v chuyn mn, nghip v, tho g nhng kh khn, vng mc; nh k kim tra, nh gi kt qu, thng k, bo co i vi c quan T php cp trn, U ban nhn dn, Ch tch U ban nhn dn cng cp; tin hnh vic s kt, tng kt theo nh k nhm m bo k hoch c trin khai thc hin t hiu qu cao nht. Trong qu trnh thc hin k hoch, s phi hp ca cc c quan, ban ngnh, chnh quyn a phng khng cht ch, tin thc hin chm, cht lng cng vic cha t yu cu, cc S T php, Phng T php, Ban T php (cn b t php) cp x phi ch ng tham mu cho U ban nhn dn cng cp ch o, n c, hng dn nhm bo m thc hin k hoch theo ng yu cu v ni dung v tin ra. 3. Xy dng, cng c, kin ton t chc v hot ng ha gii c s a. i vi cp tnh, cp huyn: nh k, S T php, Phng T php thc hin r sot, thng 23
b. T chc thc hin k hoch:
k s liu v cng tc t chc v hot ng ho gii c s trn a bn, kp thi hng dn, c bin php cng c, kin ton, pht trin v nng cao cht lng hot ng ca cc T ho gii v t vin T ha gii a phng. b. i vi cp x: - Cng c, kin ton t chc cc T ho gii c s hin c:
+ R sot t chc T ho gii c s: kin ton cc T ho gii hin c, Ban T php (cn b t php) cp x phi hp vi Mt trn T quc cp x v trng thn, t trng t dn ph tin hnh r sot s lng T ho gii hin c trong phm vi x, phng, th trn; r sot li t vin T ho gii v s lng, trnh chuyn mn, nghip v v kh nng p ng yu cu cng tc, s ngi cn c b sung, cc trng hp thi khng lm t vin T ho gii nu c; trn c s , xut, kin ngh v mt t chc, hot ng, bi dng chuyn mn, nghip v cho t vin T ho gii. + Bu b sung t vin T ho gii: Vic bu b sung t vin T ho gii c tin hnh trong trng hp s lng t vin T ho gii thiu theo quy nh ca php lut hoc theo yu cu thc t ca cng vic. Trong trng hp ny, Ban T php (cn b t php) cp x ch ng bo co vi Ch tch U ban nhn dn x thng bo cho U ban Mt trn T quc x chun b cng tc la chn, gii thiu ngi nhn dn thn, xm, bn, p, t dn ph bu t vin T ho gii. Trng thn, xm, bn, p, t dn ph t chc v ch tr cc cuc hp nhn dn, hp ch h hoc t chc vic pht phiu ly kin ch h bu t vin T ho gii. Bin bn bu b sung t vin T ho gii c gi n Ch tch U ban nhn dn x, phng, th trn xem xt cng nhn. Trn c s kt qu bu t vin T ho gii, Ban T php (cn b t php) cp x tham mu cho U ban nhn dn cp x ra quyt nh cng nhn t vin T ho gii. + Min nhim i vi t vin T ho gii: Vic min nhim t
24
vin T ho gii c thc hin trong cc trng hp: c hnh vi vi phm php lut; c hnh vi tri o c x hi; thiu nhit tnh trong hot ng ho gii; theo nguyn vng c nhn xin rt khi T ho gii. Cn c bin bn hp nhn dn, hp ch h hoc kt qu phiu ly kin ch h v vic min nhim t vin T ho gii do trng thn, xm, bn, p, t dn ph ch tr, Ban T php (cn b t php) cp x ngh bng vn bn Ch tch U ban nhn dn cng cp xem xt, quyt nh cng nhn vic min nhim. Sau khi c quyt nh min nhim, Ban T php (cn b t php) cp x cn nhanh chng ngh ngi c min nhim bn giao cc cng vic ca T ho gii cho T trng T ho gii v thng bo U ban Mt trn T quc x tin hnh vic bu b sung thnh vin T ho gii. Theo quy nh hin hnh, cn c c im, tnh hnh c th ca cm dn c, kt qu cuc hp thn, xm, bn, p, t dn ph, kt qu cuc hp cc ch h hoc kt qu phiu ly kin cc ch h, Ban T php (cn b t php) cp x cn tham mu, gip Ch tch U ban nhn dn cng cp quyt nh s lng T ho gii a phng. thc hin tt nhim v ny, Ban T php (cn b t php) cp x phi thng xuyn phi hp vi U ban Mt trn T quc, cc trng thn, xm, p, bn, t trng t dn ph, khu dn c... r sot, nh gi nhu cu v vic c thnh lp mi T ho gii hay khng. Trong trng hp cn thnh lp thm T ho gii cm dn c th ngh trng thn, xm, bn, p, t dn ph, khu dn c ly kin nhn dn qua cuc hp thn, xm, bn, p, t dn ph, cuc hp ch h hoc qua phiu ly kin ch h. Cn c vo kt qu ni trn, Ban T php (cn b t php) cp x tng hp ngh Ch tch U ban nhn dn cp x quyt nh s lng T ho gii mi cn thnh lp. 25 - Thnh lp T ho gii mi:
Trn c s quyt nh ca Ch tch U ban nhn dn cp x v s lng T ho gii a phng, U ban Mt trn T quc cp x phi hp vi cc t chc thnh vin ca Mt trn la chn, gii thiu ngi nhn dn bu t vin T ho gii.
Ban T php (cn b t php) cp x phi hp cht ch vi Mt trn T quc cng cp hng dn cc thn, xm, bn, p, t dn ph thnh lp T ho gii, bu T trng, t vin T ho gii theo ng quy nh ca php lut v hng dn ca c quan t php cp trn m trc tip l Phng T php. Trn c s kt qu bu T trng, t vin T ho gii, Ban T php (cn b t php) cp x tham mu cho U ban nhn dn cp x ra quyt nh cng nhn vic thnh lp T ho gii v thnh phn T ho gii. Ban T php (cn b t php) cp x cn thng xuyn theo di qu trnh hot ng ca T ho gii, t vin v T trng T ho gii nm r nhng kh khn, vng mc trong t chc, hot ng ca cc T ho gii v ho gii vin; xut vi U ban nhn dn cp x, c quan T php cp trn cc bin php gii quyt. 4. T chc bi dng ng li, chnh sch ca ng, php lut ca Nh nc, nng cao nghip v ha gii cho t vin T ho gii - Hng dn hot ng ho gii:
Vic bi dng ng li, chnh sch ca ng, php lut ca Nh nc, nng cao nghip v ha gii cho i ng t vin T ho gii l mt trong nhng ni dung quan trng ca cng tc qun l nh nc v ho gii c s. y l hot ng cn c t chc thc hin thng xuyn, nh k, nht l trong nhng thi im sp xp, cng c, kin ton, bu mi cc t vin T ho gii hoc 26
trong nhng trng hp h thng php lut lin quan n hot ng ho gii c s c s sa i, b sung. a. Trch nhim ca c quan t php cc cp trong t chc bi dng ng li, chnh sch ca ng, php lut ca Nh nc, nng cao nghip v ho gii cho ngi lm cng tc ho gii nh sau:
- Ban T php (cn b t php) cp x thc hin bi dng ng li, chnh sch ca ng, php lut ca Nh nc, nng cao nghip v ho gii cho ho gii vin c s theo s ch o ca c quan t php cp trn (trc tip l Phng T php). b. Ni dung bi dng, tp hun: - ng li, chnh sch ca ng;
- Phng T php ch o, hng dn, h tr Ban T php cp x t chc bi dng hoc trc tip thc hin vic bi dng ng li, chnh sch ca ng, php lut ca Nh nc, nng cao nghip v ho gii cho ngi lm cng tc ho gii. Tu theo iu kin c th ca tng a phng, Phng T php c th h tr v kinh ph, ti liu, bo co vin...
- S T php tnh, thnh ph trc thuc trung ng cn c vo chng trnh khung ca B T php, xy dng chng trnh, ti liu bi dng nng cao nhn thc v ng li, ch trng, chnh sch ca ng v php lut ca Nh nc, k nng, nghip v ho gii cho ngi lm cng tc ho gii ph hp vi cc iu kin c th ca a phng, trc tip t chc bi dng th im a phng.
- B T php xy dng chng trnh, ti liu khung v bi dng nng cao kin thc php lut, cc ch trng, chnh sch ca ng v k nng, nghip v cho ngi lm cng tc ho gii.
- Php lut ca Nh nc, nht l nhng kin thc php lut lin quan thit thc n i sng ca ngi dn c s, thng c 27
vn dng trong ha gii cc mu thun, tranh chp nh trong ni b nhn dn; Bn cnh vic bi dng nhng ni dung trn, cn ch n vic ng vin, khuyn khch cc t vin T ha gii rn luyn, nng cao phm cht o c, li sng, uy tn, lng nhit tnh, thc trch nhim thc s tr thnh nhng tm gng trong vic thc hin php lut, gp phn xy dng v pht trin hot ng ho gii c s. - K nng, nghip v ha gii c s.
Ngoi ra, cn ch hng dn, bi dng kin thc, k nng phi hp, iu hnh cng vic dnh cho cc T trng T ho gii nhm gip h thc hin tt vic phi hp, iu hnh cc thnh vin ca T ho gii c hiu qu hn. c. Hnh thc bi dng, tp hun: - M cc lp bi dng, tp hun.
Ngoi ra, cc S T php, Phng T php v Ban T php (cn b t php) cp x cn tham mu cho Ch tch U ban nhn dn cng cp nh k t chc cc cuc thi ha gii vin gii, cc din n trao i, cc cuc hp giao ban nghip v hng thng, hng qu, tng kt nm hoc trc tip lm vic vi cc T ho gii, qua gp phn nng cao nghip v v gii quyt kh khn, vng mc trong t chc v hot ng ho gii c s. d. vic bi dng, tp hun nghip v cho ngi lm cng tc ho gii t c kt qu tt, cc S T php, Phng T php, Ban T php (cn b t php) cp x cn tin hnh mt s cng vic sau y:
- Thng xuyn theo di, nm bt trnh , nng lc ca i ng t vin T ho gii c s; 28
- Xy dng trnh U ban nhn dn cng cp ph duyt cc chng trnh, k hoch bi dng kin thc php lut v nghip v ho gii cho t vin T ho gii; chng trnh, k hoch phi ph hp vi trnh ca cc t vin T ho gii, ph hp vi yu cu gii quyt cc v vic ho gii thng gp a phng; - Sau khi cc chng trnh, k hoch bi dng kin thc php lut v nghip v ho gii c ph duyt, c quan t php ch ng, tranh th s quan tm ch o ca c quan t php cp trn, phi hp vi cc lut gia, chuyn gia c kinh nghim t chc thc hin cc chng trnh, k hoch ;
- Su tm, tng hp ti liu nghip v cn thit v cng tc ho gii cung cp cho cc T ho gii, nu c iu kin cp n tn t vin T ho gii. . Chun b mt kha bi dng, tp hun nghip v cho ngi lm cng tc ho gii:
Vic chun b mt kha bi dng, tp hun nghip v cho ngi lm cng tc ho gii bao gm cc bc sau:
Mc ch ca Bc 1 l tm hiu cc thng tin v i tng c bi dng, tp hun (gi tt l hc vin). xc nh c th i tng hc vin ca lp bi dng, tp hun cn tr li mt s cu hi sau:
Bc 1: Xc nh c th i tng ca cc lp bi dng, tp hun
- S lng hc vin. c im v gii tnh, tui, trnh vn ha, ngh nghip, thi gian tham gia cng tc ha gii. - Mc hiu bit v php lut, k nng, nghip v ha gii. - ng c tham gia lp bi dng, tp hun?
Vic xc nh r i tng hc vin to iu kin cho cc chuyn gia thc hin vic tp hun (gi tt l tp hun vin) chun b cc 29
ti liu, phng php lm vic thch hp.
t chc bi dng, tp hun hiu qu, cn tm hiu xem hc vin cn g t kha bi dng, tp hun. Vic nh gi nhu cu bi dng, tp hun ca cc hc vin cho php xc nh c mc tiu ca kha bi dng, tp hun nh vo vic xc nh khong cch gia kin thc, kinh nghim cc hc vin ang c vi nhng g hc vin cn c. Vic nh gi nhu cu bi dng, tp hun ca cc hc vin c th c thc hin bng cc phng php sau: - Gp g, phng vn trc tip; - Pht phiu iu tra;
Bc 2: nh gi nhu cu ca hc vin
- Phn tch qua cc ti liu, s liu hin c.
Mc tiu chung ca cc lp bi dng, tp hun cho nhng ngi lm cng tc ho gii l qun trit ch trng, ng li, chnh sch ca ng, nng cao kin thc php lut, k nng, nghip v ho gii c s.
Bc 3: Xc nh mc tiu, yu cu ca tng lp bi dng
Tuy nhin, mi lp bi dng, tp hun li c nhng mc tiu c th khc nhau. Cc mc tiu ca lp bi dng, tp hun c xc nh trn c s c im ca i tng c bi dng, tp hun, kt qu kho st nhu cu bi dng, tp hun ca cc hc vin. Vic xc nh r mc tiu ca lp bi dng, tp hun s to c s :
- Hng tp hun vin v hc vin hon thnh cc kt qu d kin ca lp bi dng, tp hun; 30
- La chn ti liu v phng php bi dng, tp hun hp l;
Yu cu t ra i vi tng lp bi dng, tp hun l: ni dung ngn gn, thit thc, n gin, d hiu, thi lng hp l, st vi i tng ngi nghe, phng php truyn t hp dn, sinh ng, c s thu ht, li cun, pht huy sng to ca ngi nghe. Trnh tnh trng l thuyt ho cc vn lm cho ngi nghe kh tip nhn hoc tip nhn khng y . Bc 4: Xc nh ni dung, chng trnh bi dng trn c s chng trnh khung hoc s hng dn ca c quan t php cp trn, chun b ti liu bi dng
- nh gi mc thnh cng ca lp bi dng, tp hun.
Vic xc nh ni dung, chng trnh tng lp bi dng cn bm st mc tiu v i tng c bi dng, tp hun. Trn c s chng trnh khung hoc s hng dn ca c quan t php cp trn, cn c th ho tng ni dung cho ph hp i tng c th v iu kin thc t ca a phng mnh. i vi bi tp tnh hung, cn la chn nhng bi tp lin quan nhiu n cng vic ho gii c s. Chun b ti liu cho lp bi dng l mt trong nhng ni dung c bn, quyt nh n cht lng ca lp bi dng. C quan ch tr t chc lp bi dng chu trch nhim chun b y ti liu cung cp cho nhng ngi c bi dng, tp hun; h c th kt hp va nghe gii thiu trc tip vi nghin cu ti liu, ch ng tham gia tho lun, chia s s hiu bit, kinh nghim ca mnh. Bc 5: La chn tp hun vin
Cc lp bi dng, tp hun nn c thc hin bi mt nhm tp hun vin l cc chuyn gia c kin thc, kinh nghim thc t su sc v cng tc ho gii a phng, c kh nng s phm, din t truyn cm, sc tch, d hiu. S c mt ca t hai chuyn gia tr ln s lm cho bui hc th v hn rt nhiu. 31
Bc 6: Xy dng chng trnh lm vic ca kha bi dng, tp hun
Chng trnh lm vic ca hc vin cn xc nh r thi gian, ni dung tp hun, ngi thc hin. V d, Chng trnh bi dng, tp hun cho t vin T ha gii x B, huyn X, tnh H.
Thi gian 8h - 8h15 Gii thiu Ni dung i din Ban t chc Ngi thc hin
Chng trnh bi dng, tp hun bao gm chng trnh lm vic ca tp hun vin, chng trnh lm vic ca hc vin v cc hot ng c th nhm t c mc tiu ca lp bi dng, tp hun. Cc chng trnh lm vic ny phi rt c th.
8h15 - 9h45 Gii thiu mt s quy nh ca php lut dn s thng c vn dng trong ha gii c s 10h - 11h30 Gii quyt bi tp tnh hung 9h45 - 10h Gii lao
ng Nguyn Vn A - Chuyn vin Phng T php huyn X, tnh H ng Nguyn Vn A - Chuyn vin Phng T php huyn X, tnh H v cc t vin T ha gii x B, huyn X , tnh H
Chng trnh lm vic ca tp hun vin cn xc nh r thi gian, ni dung, phng php, mc ch. V d: Chng trnh lm vic ca tp hun vin
8h15 - 8h30 Thi gian M u Ni dung Trao i ming Phng php - To khng kh thn thin, gip cc hc vin lm quen vi nhau - Kch thch s t m v quan tm ca hc vin - To iu kin cho cc hc vin c suy ngh ban u v cc quy nh ca B lut Dn s thng c vn dng trong ha gii c s Mc ch
32

8h30 - 8h45 Gii thiu v mc tiu v phng php ca bui tp hun Trnh by ming, t cu hi - Lm r mc tiu ca bui tp hun
8h45 - 9h45
Gii thiu v mt s quy nh ca php lut dn s thng c vn dng trong ha gii c s
Trnh by ming, t cu hi, s dng bng, n chiu
- Trao i v vai tr ca tp hun vin v cc hc vin c tp hun trong phng php tp hun cng tham gia
- Gip cc t vin T ha gii trao i, tho lun h thng, hiu r hn cc quy nh ca php lut dn s thng c vn dng trong ha gii
Vic theo di, qun l lp bi dng c tin hnh k t khi c quyt nh m lp. Cng vic u tin ca vic qun l lp, l vic triu tp cc i tng tham gia. Vic gi giy triu tp cn nu r i tng, ni dung, thi gian t chc v cc ni dung c th khc c quan T php hoc T ho gii c ngi tham d cho ph hp. Giy triu tp cn c gi trc mt thi gian nht nh cc hc vin sp xp cng vic v chun b tham gia. Trnh cc trng hp gi giy qu gp v thi gian, khng c th v ni dung, chng trnh. Cng tc t chc qun l lp bi dng cn th hin vic chun b cc iu kin cn thit nh: hi trng, kinh ph, vic n, , i li ca cc hc vin tham d lp bi dng, theo di, nm tnh hnh din bin ca lp bi dng, bo m lp bi dng thc hin ng cc mc tiu, ni dung, chng trnh t ra, x l cc trng hp pht sinh trong qu trnh t chc lp, Bn cnh , vic qun l lp cn thc hin vic ly kin cc tp hun vin, hc vin nh gi kt qu bi dng, tp hun v tng kt, rt kinh nghim cho vic t chc cc lp bi dng sau c hiu qu hn. Khi thc hin vic nh gi kt qu bi dng, tp hun cn thc 33
Bc 7: Qun l lp bi dng
hin cc vic sau:
- La chn thi gian nh gi (nh gi sau mi ngy hoc nh gi sau c kha bi dng, tp hun, hoc nh gi sau khi kha bi dng kt thc trong mt thi gian nht nh thu c cc tc ng ca kha bi dng); - La chn cc vn cn nh gi nh: nh gi v ni dung tp hun, phng php tp hun, tp hun vin, v vic qun l lp hc, s tc ng ca kha bi dng i vi cng vic ca cc hc vin
- La chn cng c nh gi (nh nh gi qua phiu, phng vn);
Cui kha bi dng, tp hun, Ban t chc c th trao cho cc hc vin Giy chng nhn tham d kha bi dng, tp hun. 5. Kim tra, n c vic thc hin cng tc ho gii c s
Kim tra, n c vic thc hin cng tc ho gii c s c xem nh mt nhim v quan trng nhm m bo cho cc vn bn quy phm php lut v t chc v hot ng ho gii c thc hin y , ng n trn thc t. Thng qua cng tc kim tra, cc c quan qun l nh nc kp thi nm c tnh hnh, kt qu t chc thc hin cc quy nh ca php lut trn thc t, pht hin nhng ni dung cha hp l trong cc vn bn quy phm php lut kin ngh sa i, b sung, thay th, pht hin nhng sai st, vi phm trong qu trnh t chc thc hin sm c nhng bin php gii quyt vng mc, phng nga, ngn chn, x l kp thi. - Kim tra cng tc qun l t chc v hot ng ho gii c s: tc l kim tra vic thc hin cc ni dung qun l nh nc v cng tc ho gii c s ti cc a phng. a. Ni dung kim tra:
- Cng tc kim tra, nm tnh hnh c th t chc, hot ng ca cc T ho gii c s thng do Ban T php (cn b t php) cp 34
x trc tip m nhn. Trong cc trng hp cn thit, cc c quan t php cp trn c th trc tip kim tra nhm tm hiu, thu thp kin phn hi t thc tin cng tc ho gii c s. Vic kim tra thng xuyn gip cho T php cp x nm c tnh hnh, kt qu t chc, hot ng ca cc T ho gii v t vin T ho gii kp thi ng vin, khuyn khch nhng t chc, c nhn c nhng cch lm hay, vic lm tt nhn rng trn a bn; c bin php gii quyt kp thi i vi nhng kh khn, vng mc, nhng tn ti, hn ch trong t chc v hot ng ho gii c s. Vic kim tra c th tin hnh di nhiu hnh thc khc nhau, nh: kim tra theo k hoch nh k, kim tra t xut, kim tra thng qua ch bo co, thng k ca cc c quan t php cp di. Trong qu trnh kim tra, cc c quan t php cn phi nm c nhng kin phn hi t cc T ho gii, cc t vin T ho gii v nhn dn a phng v cng tc qun l nh nc i vi t chc v hot ng ho gii c s. Vic s kt, tng kt, nh gi cng tc ho gii c s gip cho cc c quan qun l nh nc nh k nm c tnh hnh, kt qu ca cng tc ho gii c s trn a bn, thy r c nhng u im, nhc im trong cng tc ho gii, nguyn nhn ca nhng tn ti, hn ch, t c nhng bin php khc phc thch hp. Vic s kt, tng kt cn i vo thc cht, trnh hnh thc, m bo cht lng, hiu qu, tit kim. a. Ni dung s kt, tng kt: Vic s kt, tng kt cng tc ho gii c s c hai ni dung sau: 6. S kt, tng kt cng tc ho gii b. Hnh thc kim tra:
- S kt, tng kt cng tc qun l nh nc v t chc v hot ng ho gii c s: trn c s nh gi tng ni dung qun l 35
nh nc v t chc v hot ng ho gii c s, c quan T php cn nh gi c nhng hn ch, mt u im ca thc t hot ng qun l ca c quan t php cp di, t rt kinh nghim chung, ph bin nhng cch lm hay, nhng in hnh tin tin cc a phng p dng nhm nng cao hiu qu qun l v t chc v hot ng ho gii c s;
- S kt, tng kt v t chc v hot ng ho gii c s: vic s kt, tng kt v t chc v hot ng ho gii c s cn c tin hnh theo nh k. Vic s kt, tng kt v t chc v hot ng ho gii c s nhm gip c quan qun l nh nc nm r hn thc trng v t chc v hot ng ca cc T ho gii. c bit, qua vic s kt, tng kt v t chc v hot ng ho gii c s trao i kinh nghim, nghip v gia cc t vin T ho gii. Trong mt s trng hp c th la chn nhng t chc, c nhn in hnh bo co ti hi ngh. Vic t chc s kt, tng kt c th c tin hnh nh k 5 nm, hng nm, 6 thng, qu, hng thng v tng kt chuyn v cng tc ho gii, tu theo tnh hnh c th ca a phng v c th tin hnh theo hnh thc hi ngh hoc t chc giao ban. Tu tng mc ch, ni dung, i tng s kt, tng kt m c quan T php c th ngh la chn hnh thc, phng php cho ph hp. Vic t chc s kt, tng kt v cng tc ho gii c s c th c thc hin lng ghp trong s kt, tng kt cng tc t php ca a phng hoc t chc hi ngh s kt, tng kt chuyn v cng tc ho gii. vic s kt, tng kt t c kt qu thit thc, trong qu trnh xy dng k hoch t chc thc hin hng nm v cng tc ho gii c s, cc c quan t php phi chun b k ni dung v 36 c. Cch thc t chc s kt, tng kt: b. Thi gian s kt, tng kt:
xc nh hnh thc, phng php, kinh ph phc v cho hot ng s kt, tng kt. 7. T chc thi ua, khen thng trong cng tc ho gii c s Thc hin khen thng trong cng tc ho gii c s l hnh thc ng vin, khuyn khch cc T ho gii v t vin T ho gii tham gia tch cc trong cng tc ho gii c s. V i tng tham gia ho gii c s l nhng ngi t nguyn, khng v li ch kinh t, h thng l nhng ngi ang cng tc c s hoc nhng ngi cao tui, ngh hu; gi tr tinh thn i vi h c ngha c bit quan trng, do , cng tc thi ua, khen thng cn lu c bit n im ny. Vic pht ng phong tro thi ua c th gn vi tng ch hoc gn vi hi thi ho gii vin gii cc cp. Vic khen thng cn phi cng bng, kp thi, ng i tng. Kt hp hi ho gia vic thng v vt cht, khen v tinh thn khuyn khch ngi c khen thng v ngi cha c khen thng. Cn trnh vic khen thng qua loa, hnh thc, khng cng bng, khng ng i tng, lm trit tiu ngha ca cng tc thi ua khen thng. Khi t chc, pht ng phong tro thi ua trong cng tc ho gii c s cn xc nh r: - Mc ch ca vic pht ng phong tro thi ua; - Ni dung thi ua; - Phm vi v i tng tham gia thi ua. a. Pht ng, t chc phong tro thi ua:
thc hin tt cng tc thi ua, khen thng, cc c quan t php a phng phi bm st thc t, theo di, nm r tnh hnh t chc v hot ng ca cc T ho gii v cc t vin T ho gii c hnh thc khen thng thch hp. Cc c quan t php a 37
phng, trn c s hng dn, ch o ca c quan t php cp trn, cn c th ho nhng iu kin, tiu chun c th khen thng cc tp th, c nhn c thnh tch xut sc trong cng tc ho gii a phng.
Cng tc khen thng cn c tin hnh t cp c s tr ln. i vi vic khen thng x, phng, th trn, Ban T php c trch nhim phi hp vi Ban cng tc Mt trn lp danh sch ngi c khen thng trn c s bnh xt trong cc T ho gii ngh Ch tch U ban nhn dn x, phng, th trn khen thng. i vi cp huyn th Phng T php, i vi cp tnh th S T php c trch nhim lp danh sch cc tp th, c nhn c thnh tch xut sc trong cng tc ho gii c s trnh U ban nhn dn cng cp khen thng. Vic s kt, tng kt phong tro thi ua trong cng tc ho gii c th thc hin kt hp vi vic s kt, tng kt cng tc ho gii a phng. Bn cnh vic t chc thi ua, khen thng theo nh k, theo phong tro thi ua, nhm ng vin kp thi cc tp th, c nhn c thnh tch c bit xut sc trong cng tc ho gii, cn thc hin khen thng t xut. 8. Lp d ton, qun l v quyt ton kinh ph bo m cho cng tc ho gii c s b. T chc s kt, tng kt phong tro thi ua:
Kinh ph chi cho cc hot ng ho gii c s c quy nh ti Thng t s 63/2005/TT-BTC ngy 05/8/2005 ca B Ti chnh v vic hng dn vic qun l v s dng kinh ph bo m cho cng tc ph bin, gio dc php lut (di y vit tt l Thng t s 63/2005/TT-BTC). Thng t s 63/2005/TT-BTC l c s php 38
l cho vic qun l, s dng kinh ph bo m cho cng tc ph bin, gio dc php lut ni chung v cng tc ho gii c s ni ring. S ra i ca Thng t s 63/2005/TT-BTC, vi nhng quy nh c th i vi tng mc chi cho cng tc ho gii c s l mt iu kin thun li cho cng tc ho gii c s.
Hng nm, vo thi im lp d ton ngn sch a phng, bo m kinh ph cho hot ng ho gii c s, cc S T php, Phng T php, Ban T php (cn b t php) cp x c trch nhim lp d ton kinh ph bo m cho cng tc ho gii c s, cng tc ph bin, gio dc php lut cng vi d ton chi thng xuyn ca n v gi c quan ti chnh cng cp tng hp trnh cp c thm quyn ph duyt, giao d ton ngn sch hng nm cho n v. to iu kin thun li cho qu trnh thc hin, cc ni dung chi tit m bo cho cng tc ho gii c s c quy nh ti Thng t s 63/2005/TT-BTC, bao gm cc ni dung chi nh sau: - Chi bi dng nghip v; - Chi t chc hi ngh chuyn ; - Chi thi ho gii vin gii; - Chi th lao ho gii vin;
- Chi s kt, tng kt cc hot ng ho gii; - Chi mua ti liu, vn phng phm phc v cho ho gii vin, chi in n cc biu mu, s sch, bo co. - Chi thi ua, khen thng;
Bn cnh nhng mc chi trn y, trong trng hp thy cn thit, c th lp d ton ngh chi cho vic xy dng, thc hin cc n, ti nghin cu khoa hc phc v cng tc qun l nh nc v ho gii c s. Vic lp d ton, qun l, cp pht, thanh ton v quyt ton 39
kinh ph thc hin theo ng cc quy nh ti Thng t s 59/2003/ TT-BTC ngy 23/6/2003 ca B Ti chnh hng dn thc hin Ngh nh s 60/2003/N-CP ngy 06/6/2003 ca Chnh ph quy nh chi tit v hng dn thi hnh Lut Ngn sch nh nc qua Kho bc nh nc.
Thc t hin nay cho thy, do ngn sch cn hn ch hoc do cha nhn thc c ngha, vai tr ca cng tc ho gii c s, nn B Ti chnh ban hnh Thng t s 63/2005/TT-BTC hng dn vic qun l, s dng kinh ph bo m cho cng tc ph bin, gio dc php lut nhng nhiu a phng vn cha dnh hoc dnh rt t kinh ph cho cng tc ho gii c s. m bo cho vic thc hin ch ti chnh i vi cng tc ho gii c s c ng b, thng nht, ng cc quy nh ca php lut, cc S T php cn phi hp vi S Ti chnh tham mu vi U ban nhn dn cp tnh ch o, hng dn cc a phng thc hin ch ti chnh cho cng tc ho gii a phng.
III. VAI TR, TRCH NHIM CA MT TRN T QUC VIT NAM V CC T CHC THNH VIN CA MT TRN TRONG CNG TC Ho GII C S
Mt trn T quc Vit Nam l t chc lin minh chnh tr, lin hip t nguyn ca t chc chnh tr, cc t chc chnh tr - x hi, t chc x hi v cc c nhn tiu biu trong cc giai cp, cc tng lp x hi, cc dn tc, cc tn gio v ngi Vit Nam nh c nc ngoi. ng thi, Mt trn T quc Vit Nam l b phn ca h thng chnh tr ca nc Cng ha x hi ch ngha Vit Nam do ng Cng sn Vit Nam lnh o, l c s chnh tr ca chnh quyn nhn dn, ni th hin ch, nguyn vng, tp hp khi i on kt ton dn, pht huy quyn lm ch ca nhn dn, ni hip thng, phi hp v thng nht hnh ng ca cc thnh vin, gp 40
Mt trn T quc Vit Nam l mt t chc rng ri ca nhn dn, do vy Mt trn khng phi l c quan quyn lc nh nc nhng Mt trn c vai tr quan trng trong vic tp hp, xy dng khi i on kt ton dn, tng cng s nht tr v chnh tr v tinh thn trong nhn dn, tuyn truyn, vn ng nhn dn thc hin quyn lm ch, thc hin ng li, ch trng, chnh sch ca ng v php lut ca Nh nc.
phn gi vng c lp dn tc, ch quyn quc gia, ton vn lnh th, thc hin thng li s nghip cng nghip ha, hin i ha t nc, v mc tiu dn giu, nc mnh, x hi cng bng, vn minh (iu 1 Lut Mt trn T quc Vit Nam).
Theo iu 5 Php lnh v t chc v hot ng ho gii c s nm 1998 quy nh, U ban Mt trn T quc Vit Nam, cc t chc thnh vin ca Mt trn c trch nhim phi hp cht ch vi cc c quan nh nc hu quan, ng vin nhn dn trong vic xy dng, cng c T ho gii v cc t chc ho gii khc ca nhn dn trong cng ng dn c; gip , to iu kin cho hot ng ho gii c s; tham gia ho gii theo quy nh ca php lut. 41
Xut pht t v tr, vai tr quan trng ca Mt trn T quc Vit Nam, cc t chc thnh vin ca Mt trn trong cng tc vn ng qun chng ni chung v trong cng tc ho gii ni ring, iu 7 Lut Mt trn T quc Vit Nam quy nh, mt trong nhng nhim v ca Mt trn l: Tham gia hot ng ho gii c s theo quy nh ca php lut v ho gii.
Cng tc ho gii l cng tc thuyt phc, vn ng qun chng, chnh v vy, mun nng cao cht lng v hiu qu cng tc ho gii c s, bn cnh vic tng cng vai tr qun l ca cc c quan nh nc khng th thiu s tham gia tch cc ca Mt trn T quc Vit Nam v cc t chc thnh vin ca Mt trn trong cng tc ho gii c s.
Mt trn T quc Vit Nam l t chc lin minh chnh tr, l mt b phn ca h thng chnh tr, khng phi l c quan nh nc, khng nm trong h thng b my nh nc. Do vy, quan h gia Mt trn T quc vi Nh nc c khng nh ti iu 5 ca Lut Mt trn T quc Vit Nam l quan h phi hp thc hin nhim v v quyn hn theo quy nh ca Hin php v php lut. Trong cng tc ho gii c s, Mt trn T quc Vit Nam, cc t chc thnh vin ca Mt trn c vai tr phi hp vi c quan t php trong qun l t chc v hot ng ho gii c s, th hin cc mt sau: 1. Phi hp trong vic xy dng vn bn hng dn v t chc v hot ng ho gii c s
Trong vic ho gii tranh chp t ai, Mt trn T quc Vit Nam cng c vai tr rt quan trng. iu 135 Lut t ai nm 2003 quy nh, U ban nhn dn x, phng, th trn c trch nhim phi hp vi Mt trn T quc Vit Nam v cc t chc thnh vin ca Mt trn, cc t chc x hi khc ho gii tranh chp t ai.
t chc v hot ng ho gii c s i vo n np, pht huy hiu qu, S T php, Phng T php, Ban T php (cn b t php) cp x cn tham mu, gip U ban nhn dn cng cp xy dng cc vn bn quy phm php lut v t chc v hot ng ho gii c s, cc k hoch trin khai thc hin cng tc ho gii c s. Bn cnh , trong chc nng, nhim v, quyn hn ca mnh, S T php, Phng T php, Ban T php (cn b t php) cp x ban hnh cc vn bn hnh chnh hng dn v t chc v hot ng ho gii a phng. Vi trch nhim phi hp vi c quan t php trong vic xy dng, cng c T ho gii v cc t chc ho gii khc ca nhn dn trong cng ng dn c, Mt trn c nhim v tham gia ng gp kin vo cc vn bn trn. 42
2. Phi hp trong vic xy dng, cng c, kin ton t chc cc T ho gii c s
Mt trn T quc Vit Nam, cc t chc thnh vin ca Mt trn c trch nhim phi hp vi cc c quan t php ng vin nhn dn trong vic xy dng, cng c T ho gii. Hng nm, Mt trn T quc Vit Nam c s v cc t chc thnh vin ca Mt trn c trch nhim phi hp cht ch vi U ban nhn dn, Ban T php (cn b t php) cp x r sot ton b cc T ho gii trong phm vi x, phng, th trn. Qua nm c s lng T ho gii, s lng t vin T ho gii, cht lng hot ng ca cc T ho gii, cc t vin T ho gii. Trn c s , xut kin cng c, kin ton v t chc cc T ho gii nh: xut vic thnh lp mi, vic b sung t vin T ho gii - Phi hp trong vic thnh lp T ho gii, bu t vin T ho gii: - Phi hp thc hin vic r sot cc t chc ho gii c s:
Trong vic bu t vin T ho gii hoc thnh lp T ho gii mi, Mt trn T quc c vai tr rt quan trng. Theo quy nh ti iu 7 Php lnh v T chc v hot ng ho gii c s nm 1998 v iu 6 Ngh nh s 160/1999/N-CP, U ban Mt trn T quc x, phng, th trn phi hp vi cc t chc thnh vin ca Mt trn la chn, gii thiu ngi nhn dn bu v U ban nhn dn cng cp cng nhn T ho gii v thnh phn T ho gii, hoc t vin T ho gii c bu b sung. ng thi, U ban Mt trn T quc x, phng, th trn c trch nhim phi hp vi Ban T php hng dn cc thn, xm, bn, p, t dn ph thc hin vic thnh lp T ho gii, bu t vin, T trng T ho gii theo ng trnh t, th tc php lut quy nh. 43
3. Phi hp t chc thi ua khen thng trong cng tc ho gii c s
+ Xut pht t cng tc ho gii c s c vai tr quan trng trong vic thc hin ng li, ch trng i on kt ca ng v Nh nc, ng thi l mt ni dung gn b cht ch vi vic xy dng i sng vn ho lnh mnh cc khu dn c, do cn kt hp vi cc cuc vn ng, cc phong tro do Mt trn ch tr pht ng khu dn c, nht l cuc vn ng Ton dn on kt xy dng i sng khu dn c, ngy hi i on kt ton dn tc... Khi t chc pht ng thi ua, s kt, tng kt cng tc ho gii c s nn kt hp vi vic pht ng, s kt, tng kt cc phong tro, cc cuc vn ng ny. + Trn c s s kt, tng kt thi ua, khen thng c th rt ra mt s bi hc kinh nghim xy dng cc m hnh tt hn v nhn rng ra cc a bn dn c khc. 44
+ Trong vic t chc v pht ng phong tro thi ua trong cng tc ho gii c s, Mt trn T quc phi hp vi Ban T php cp x xc nh r mc ch, ni dung, phm vi v i tng tham gia thi ua. V d m hnh T ho gii 5 tt ca thnh ph H Ni phn nh kh y phong tro thi ua gia cc T ho gii cng ng dn c. 5 tt, l: pht hin v vic kp thi tt; phi hp vi cc ban, ngnh, on th tt; t chc ho gii tt (ho gii thnh t 80% v vic tr ln); bi dng, tp hun ho gii vin tt; nh k giao ban, bo co s kt, tng kt tt.
- Phi hp trong vic t chc, pht ng, s kt, tng kt cc phong tro thi ua trong cng tc ho gii c s; lng ghp vo cc phong tro, cc cuc vn ng ca Mt trn T quc Vit Nam:
Ni dung phi hp gia Mt trn T quc Vit Nam vi chnh quyn c s trong cng tc thi ua khen thng i vi cng tc ho gii c s c th hin qua cc hnh thc sau:
+ i vi vic khen thng x, phng, th trn, Ban cng tc mt trn c trch nhim tham gia phi hp vi Ban T php lp danh sch ngi c khen thng trn c s bnh xt trong cc T ho gii ngh Ch tch U ban nhn dn x, phng, th trn khen thng (khon 1 iu 17 Ngh nh s 160/1999/N-CP). Vic xem xt khen thng cng c th c thc hin thng qua hnh thc t chc cc hi thi Ho gii vin gii. Qua cc hi thi ny nhm bi dng kin thc v nng cao trnh ca cc ho gii vin. Nhng ngi c thnh tch xut sc khng ch c tuyn dng, khen thng m cn c nhn rng v ph bin kinh nghim cho nhng ngi khc v cc a phng khc. Mt trn T quc v cc t chc thnh vin ca Mt trn c trch nhim tham gia phi hp t chc hi thi Ho gii vin gii cc cp. - Phi hp vic t chc cc hi thi ho gii vin gii:
Mt trn T quc Vit Nam v cc t chc thnh vin ca Mt trn cn c trch nhim phi hp vi chnh quyn cc cp, cc S T php, Phng T php, Ban T php cp x xy dng cc danh hiu thi ua i vi tp th v c nhn trong cng tc ho gii c s ti a phng nh: T ho gii 5 tt, Ho gii vin gii Ngoi ra, c th xy dng tiu ch ho gii l mt trong nhng tiu ch bnh xt cc danh hiu nh Lng vn ho, Khu dn c vn ho lm c s bnh chn nhng tp th, c nhn tiu biu. Bn cnh vic thng xuyn t chc thi ua, xt khen thng cho cc t chc v c nhn c thnh tch theo nh k, theo cc cuc vn ng v cc phong tro, nhm ng vin kp thi i vi nhng c nhn, t chc c th c nhng trng hp khen thng t xut. Vic khen thng t xut c th thc hin thng qua cc hi ngh suy tn ca khu dn c do Mt trn t chc. 45
- Phi hp trong vic xy dng cc danh hiu thi ua trong cng tc ho gii c s:
4. Phi hp trong theo di, hng dn, kim tra, t chc v hot ng ho gii c s
vic cng c, kin ton t chc T ho gii c tin hnh thng xuyn, ng thi thc hin vic khen thng kp thi cc t chc, c nhn c thnh tch xut sc trong cng tc ho gii c s, Mt trn T quc, cc t chc thnh vin ca Mt trn cc cp cn phi hp thng xuyn vi c quan t php trong theo di, hng dn, kim tra t chc v hot ng ca cc T ho gii. C th nh, theo di v s lng t vin, thnh phn, tui, trnh , uy tn ca cc t vin T ho gii, hot ng ca T ho gii, t vin T ho gii (s v vic tham gia ho gii, s v vic ho gii thnh), hng dn T ho gii, t vin T ho gii thc hin cc vn bn quy phm php lut v t chc v hot ng ho gii c s, cc k hoch trin khai thc hin cng tc ho gii a phng.
Vic theo di, kim tra t chc v hot ng ho gii c s c thc hin bng cch trc tip, hoc thng qua bo co, s theo di, h s lu Hng nm, c quan t php v Mt trn T quc cc cp phi hp thnh lp on kim tra, trong c phn cng trch nhim c th gia 2 bn (trch nhim ch tr, trch nhim phi hp).
Qua vic phi hp kim tra, theo di t chc v hot ng ho gii c s, Mt trn T quc phi hp vi chnh quyn v c quan t php cc cp bn bc, kp thi ra nhng bin php nhm cng c, nng cao cht lng cng tc ho gii a phng. 5. Phi hp trong s kt, tng kt cng tc ho gii c s
gp phn nng cao cht lng v hiu qu cng tc ho gii c s, hng nm, c quan t php v Mt trn T quc cc cp cn 46
phi hp t chc s kt, tng kt, rt kinh nghim v cng tc ho gii c s. Trong , Mt trn, cc t chc thnh vin ca Mt trn c trch nhim tham gia xy dng bo co s kt, tng kt kt qu t chc v hot ng ha gii c s, xy dng bo co chuyn , tham gia cng tc chun b t chc bui hp s kt, tng kt.
Trong cc t s kt, tng kt cc cuc vn ng, cc phong tro ln ca Mt trn, c bit khi xt cng nhn cc danh hiu Khu dn c vn ho, Lng vn ho ca cuc vn ng Ton dn on kt xy dng i sng vn ho khu dn c, Mt trn cn nh gi cht lng hiu qu ca hot ng ho gii c s vi tnh cht l mt trong nhng tiu ch nh gi mt khu dn c, mt thn, lng, mt t dn ph vn ho. 6. To iu kin cho cc thnh vin ca mnh tham gia tch cc vo cng tc ho gii
Mt trn T quc cng nh cc t chc thnh vin ca Mt trn, cn ng vin, khuyn khch, to nhng iu kin thun li cc thnh vin ca mnh tham gia thc hin cng tc ho gii a phng (cng c, kin ton t chc T ho gii c s, theo di, kim tra cng tc ho gii, t chc cc hi thi ho gii vin gii, t chc thi ua, khen thng, s kt, tng kt cng tc ho gii), c bit, tham gia trc tip ho gii cc v vic. Cn b Mt trn T quc Vit Nam, cc t chc thnh vin ca Mt trn x, phng, th trn c trch nhim tham gia ho gii trc tip cc vic vi phm php lut v tranh chp nh trong cng ng dn c. Bi l, cc cn b Mt trn l nhng ngi c uy tn trong qun chng nhn dn, c kinh nghim trong cng tc tp hp, vn ng, thuyt phc qun chng. Trong thc tin, cn b Mt trn, on th thng l mt trong nhng thnh vin tch cc ca cc T ho gii c s. 47
7. ng vin cc tng lp nhn dn tch cc tham gia xy dng, cng c t chc v hot ng ho gii c s
Mt trn T quc l t chc tp hp ng o cc tng lp nhn dn tham gia xy dng khi i on kt ton dn. Chnh v vy, Mt trn T quc c vai tr quan trng trong vic ng vin cc tng lp nhn dn tch cc tham gia xy dng cng c t chc v hot ng ho gii c s, c th: - Vn ng nhn dn tch cc ng h v tham gia nhng hot ng ho gii, to d lun x hi ng h ci ng, ph phn ci sai, gp phn cng cc t vin T ho gii ho gii thnh cng cc mu thun, tranh chp nh trong ni b nhn dn; pht ng v t chc cho cc h gia nh, c nhn k bn cam kt khng vi phm php lut, nu c xch mch, tranh chp th bit chn cch gii quyt c li nht vi mc ch gi gn s an ton, n nh ca cng ng v c nhn; - Vn ng nhn dn nhit tnh tham gia bu t vin T ho gii;
- Tuyn truyn, vn ng nhn dn pht huy quyn lm ch, thc hin ng li ch trng, chnh sch ca ng, nghim chnh chp hnh Hin php v php lut, tng cng cc hnh thc tuyn truyn, gio dc php lut trong bui sinh hot khu dn c, cc cu lc b php lut, thng qua cc nhm nng ct tuyn truyn gio dc php lut ti cng ng dn c, bao gm: i din ca Ban Cng tc Mt trn, Chi hi Nng dn, Chi hi Ph n, Chi on Thanh nin, Chi hi Cu chin binh v ngi cao tui hoc ngi c trnh , uy tn ti khu dn c..., gp phn nng cao hiu bit php lut ca ngi dn c s c th t nguyn gii quyt vi nhau nhng vic vi phm php lut v tranh chp mu thun nh; - Lng ghp vic vn ng nhn dn chp hnh php lut, tch 48
cc tham gia cng c, nng cao cht lng cng tc ho gii c s vi cuc vn ng Ton dn on kt xy dng i sng vn ho khu dn c, trng tm l phng, chng ti phm, t nn x hi; gim st vic thc hin quy ch dn ch, thc hin cc quy c, hng c cng ng khu dn c. Pht ng cc phong tro tnh thng, n n p ngha, v ngi ngho, ung nc nh ngun vi mc ch nhc nh truyn thng, ng vin nhn dn lm nhiu vic hng thin, nhiu vic c ngha nhm duy tr, cng c khi on kt ton dn tc, gi gn tnh lng ngha xm... h tr cho hot ng ho gii a phng. 8. Gn hot ng ho gii c s vi vic xy dng v thc hin cc phong tro qun chng a phng
Cng tc ho gii c s l cng tc thuyt phc, vn ng qun chng i hi s tham gia ng o, tch cc ca cc t chc chnh tr - x hi c s v phi gn vi cc phong tro qun chng a phng nh: cuc vn ng ton dn on kt xy dng cuc sng vn ha khu dn c; phong tro xy dng np sng vn minh, gia nh vn ha; phong tro bo v an ninh T quc, trt t an ton x hi; phong tro ng, b, cha m gng mu, con chu hiu tho... U ban Mt trn T quc Vit Nam v cc t chc thnh vin ca Mt trn c vai tr c bit quan trng trong vic gn kt cng tc ho gii vi cc cuc vn ng, cc phong tro qun chng ni trn. Coi vic nng cao cht lng, hiu qu cng tc ho gii c s l mt ni dung quan trng trong vic t chc thc hin cc cuc vn ng, cc phong tro. Bn cnh , Mt trn T quc Vit Nam, cc t chc thnh vin ca Mt trn trong iu kin, kh nng ca mnh h tr v kinh ph thc hin cng tc ho gii c s (kinh ph t chc s kt, tng kt, thi ua, khen thng). 49
Nh vy, vai tr ca Mt trn T quc, cc t chc thnh vin ca Mt trn phi hp vi c quan t php tham gia qun l nh nc v cng tc ho gii c s l yu t quan trng, bo m cho vic kin ton t chc, nng cao hiu qu hot ng ho gii c s, gp phn dn ch ha mi mt ca i sng x hi, cng c khi i on kt dn tc, p ng yu cu ca s nghip xy dng t nc trong giai on hin nay.
HP GIA NGNH T PHP VI MT TRN T QUC VIT NAM V IV. CC BIN PHP NHM TNG CNG MI QUAN H PHI
CC T CHC THNH VIN CA MT TRN TRONG CNG TC Ho GII C S
tng cng mi quan h phi hp gia ngnh T php vi Mt trn T quc Vit Nam v cc t chc thnh vin ca Mt trn trong cng tc ho gii c s, cn thc hin cc bin php sau: 1. Xy dng v thc hin k hoch phi hp
vic phi hp gia c quan t php v Mt trn T quc, cc t chc thnh vin ca Mt trn trong thc hin cng tc ho gii c s t hiu qu cao, hng nm cc bn cn xy dng k hoch phi hp trong t chc thc hin cng tc ho gii c s. K hoch phi hp gia c quan t php v Mt trn T quc, cc t chc thnh vin ca Mt trn trong thc hin cng tc ho gii c s, bao gm nhng ni dung ch yu sau: - Mc ch, yu cu;
- Ni dung cng vic phi hp, phn cng trch nhim, thi gian thc hin; - T chc thc hin (cc bin php bo m thc hin). 50
2. Phn cng u mi phi hp thc hin theo di, qun l t chc v hot ng ca cc T ho gii a phng
Sau khi c k hoch phi hp gia S T php, Phng T php, Ban T php cp x v Mt trn T quc cng cp, cc t chc thnh vin ca Mt trn trong cng tc ho gii cn phi c s phn cng b phn lm u mi phi hp thc hin theo di, qun l t chc v hot ng ca cc T ho gii a phng, thng xuyn gi mi quan h, trao i thng tin v xut cc vn duy tr quan h v nng cao cht lng phi hp thc hin qun l cng tc ho gii c s. 3. Trao i thng tin t liu
S T php, Phng T php, Ban T php cp x v Mt trn T quc cng cp, cc t chc thnh vin ca Mt trn cn thng xuyn duy tr ch thng tin theo h thng dc v thng tin ngang gia cc c quan, phi hp cc ti liu lin quan n cng tc ho gii c s.
S T php, Phng T php, Ban T php cp x cn thng tin cho Mt trn T quc cng cp v cc t chc thnh vin ca Mt trn cc vn bn quy phm php lut v t chc v hot ng ho gii c s, cc ti liu khc lin quan n cng tc ho gii c s (cc bo co, cc vn bn hng dn, ti liu hng dn nghip v...)
U ban Mt trn T quc cc cp cn thng tin cho c quan t php cng cp nhng ti liu vn bn, thng tri, hng dn ca Mt trn T quc Vit Nam c lin quan n cng tc ho gii v cc ti liu v cc phong tro, cc cuc vn ng ln Mt trn cc cp; cc bo co v tnh hnh kinh t - x hi, tnh hnh cc tng lp dn c trn a bn lin quan n tnh hnh t chc v hot ng ho gii c s... 51
hp
4. T chc kim tra, n c vic thc hin k hoch phi
S T php, Phng T php, Ban T php cp x v Mt trn T quc cng cp, cc t chc thnh vin ca Mt trn cn thng xuyn hng dn, kim tra, n c vic thc hin k hoch phi hp, bo m cho k hoch phi hp thc hin ng tin , t hiu qu cao. 5. T chc giao ban, s kt, tng kt nh k nh gi rt kinh nghim cho cng tc phi hp ch o
nh k, cc S T php, Phng T php, Ban T php cp x v Mt trn T quc cng cp, cc t chc thnh vin ca Mt trn cn duy tr ch giao ban, s kt, tng kt, rt kinh nghim vic phi hp ch o, hng dn, theo di cng tc ho gii c s bo m duy tr quan h phi hp cht ch, hiu qu.
52
PHNG PHP TP HUN CNG THAM GIA

I. TNG QUAN V PHNG PHP TP HUN CNG THAM GIA
Phn II
- Hc vin thy c s cn thit phi i mi phng php tp hun theo hng tch cc;
1. Yu cu
- Hc vin cn hiu c th no l hc mt cch ton din, phn bit khng ch truyn th tri thc m cn rn luyn k nng v hnh thnh thi mi ngi hc; - Hiu phng php tp hun l g? So snh vi phng php trc y;
- Xc nh c mc tiu tp hun l kt qu hc tp, xc nh nhu cu tp hun l cn thit; - So snh c cc l thuyt tp hun v thy c u, nhc im ca cc l thuyt vn dng;
- Nm c cc nguyn tc tp hun cn thit v cch hc ca ngi ln. 2. S cn thit phi i mi phng php tp hun
- Nhm pht huy tnh ch ng, sng to; p ng nhu cu tp hun; 53
- Rn luyn thi gii quyt vn trong thc tin; - Kch thch s tham gia tch cc; - To tng v khm ph cc cch gii quyt mi;
- Ph hp vi c im tm l ca ngi hc (mc tip thu theo quy lut tm l). 3. So snh phng php tp hun truyn thng vi phng php tp hun cng tham gia
- Vn dng kh nng v kinh nghim ca cc thnh vin khc;
a. Phng php truyn thng: (quan tm n ging vin ni ci g? Hng v ngi dy)
- Ngi dy c ton b trch nhim quyt nh cn hc g v hc nh th no?; b. Phng php tp hun cng tham gia: (quan tm n ngi hc thu g? Hng v ngi hc) - Hc vin d b ng, thu nhn th ng.
- Hc vin cng c trch nhim tham gia xy dng chng trnh vi ngi dy; 4. Dy v hc trong qu trnh tp hun l g?
- Hc vin tch cc, ch ng tham gia vo qu trnh tp hun.
- L thuyt my mc: nhn nhn ngi hc ging nh my mc khng c kh nng sng to: hc vin (u vo) + ging dy (qu trnh x l) = kt qu (ging vin n nh); - L thuyt tha nhn: khng nh rng, con ngi c kh nng 54
Ba l thuyt ph bin v hnh nh ca ngi hc:
t duy ph phn v gii quyt vn ;
- L thuyt nhn v: theo l thuyt ny, th con ngi c nhng tim nng sng to duy nht, c tnh cm v nhu cu ring, qu trnh dy hc l nhm pht huy ti a tim nng . L thuyt nhn v l l thuyt pht huy tnh tch cc nht ca ngi hc. Khi nim:
Dy l qu trnh gip cho ngi hc t mnh chim lnh kin thc, k nng; thay i thi v hnh thnh tnh cm; Hc l qu trnh t lm giu mnh, lm phong ph mnh bng cch tip nhn v x l thng tin ly t mi trng xung quanh. 5. Xc nh mc tiu tp hun
L tr
Cm xc
Hnh ng
a. Mc ch kha tp hun:
Bt c mt chng trnh tp hun no cng phi c mt mc 55
ch. Da trn kt qu ca phn tch nhu cu tp hun xy dng nn mc ch chng trnh tp hun. Khi xc nh c mc ch ca chng trnh tp hun, chng ta s xc nh c mt cch c th nhng vn khc nh: - Mc ch ca kha tp hun; - Phng hng d nh ca kho tp hun; - Cc ni dung chnh, mi lin h gia cc ch trong kho tp hun; Vic xy dng nn cc mc tiu hc tp phi da vo kt qu ca vic xc nh nhu cu tp hun v mc ch ca chng trnh. b. Mc tiu hc tp: - Hc vin s t c g nu kt thc thnh cng kho tp hun. - Cc i tng hc vin ca kho tp hun;
Mc tiu hc tp l li tuyn b chnh xc v c th hn nhiu so vi mc ch kho tp hun, xc nh cc kin thc, k nng, thi m hc vin cn t c sau khi kt thc kho tp hun. - Cc mc tiu hc tp phi quan st c; - Phi o lng c; Mt mc tiu hc tp thch hp phi t c 3 tiu chun:
- Phi c vit bng ng t hnh ng r rng v khng c gy ra s hiu lm, hay khng c th.
Khi vit cc kt qu hc tp cn xc nh r rng, cc yu cu c th no m hc vin phi t c trong 3 lnh vc hc tp: - p dng kin thc;
56
- Pht trin k nng;
- Hnh thnh cm xc.
Thng th cc yu cu hc tp c s kt hp gia cc lnh vc ch t khi ch mt lnh vc. c. Cc cp mc tiu hc: ng vi cc phng php khc nhau - Mc tiu pht trin kin thc:
V kt hp c ba iu trn.
Phn tch nhn xt Vn dng Hiu Bit Hi p Tnh hung Tho lun nhm

K chuyn
- Mc tiu hnh thnh cm xc:

nh gi Sng lc, tho lun...
Gi tr Cm nhn Nu vn
Kch thch t duy
Bn cht

Trc quan
57
- Mc tiu pht trin k nng:

K nng
Tnh hung + ng vai...
Ngh thut
Ch ng Bt chc Lm mu
Tnh hung
ng vai

6. Nguyn tc tp hun - To ng c hc tp; - Thc y nng lc;
- To iu kin hc vin tham gia tch cc; - Kch thch t duy sng to; - Khuyn khch s tham gia pht trin; - Hc tp a gic quan; - Chia khc thng tin; - Thng tin lin kt;
- To tng v cc cch khm ph gii quyt vn ; - Hc tp phi c ngha;
- Cc n tng u tin v cui cng; - Thc hnh v cng c; - To c hi cho hc vin phn hi. 7. Cch hc ca ngi ln - Ngi ln hc khi h c nhu cu mun c thm mt tri thc 58
hay nhng k nng mi c th gip h gii quyt nhng vn ny sinh trong qu trnh cng tc ca h. - Ngi ln hc thng qua lm vic. - Ngi ln hc qua gii quyt cc vn thc t.
- Ngi ln hc tp tt hn trong mi trng hc tp khng chnh thc, v lp hc cng ging nh trng, h c cm gic nh mnh l tr con. - Ngi ln p ng tt vi s a dng ca cc phng php v phng tin ging dy v c nhiu kinh nghim. - Ngi ln mun s hng dn ch khng phi im s.
- Kinh nghim tc ng n vic hc tp ca ngi ln.
c nhiu nghin cu v phong cch hc tp, mi tc gi gi tn cc phong cch hc tp khc nhau, tuy nhin, cc phong cch ny c nhng c im chung vi bn phong cch hc tp m Peter Honey nu ra, l nhng phong cch sau: - Phong cch hc tp tch cc; - Phong cch phn nh; - Phong cch l thuyt;
- Phong cch thc dng. 8. Quy trnh tp hun: (c nm bc)
- Phn tch nhu cu tp hun; - Thit k tp hun; - Chun b tp hun; - nh gi tp hun.
- Tin hnh tp hun; 59
Quy trnh ny c minh ha bi s sau:
Phn tch nhu cu tp hun nh gi Thit k
Tin hnh tp hun
Tp hun
Chun b ti liu tp hun
a. Phn tch nhu cu tp hun:
- i tng tham gia kho hc l nhng ai?
- Ni dung no l quan trng i vi hc vin?
- Hc vin s ch i nhng g khi tham gia kho hc?
- Cc c quan hnh chnh v cc Th trng c quan ch i nhng g? C th phn tch nhu cu tp hun theo nhm hoc theo c nhn. Phng php chnh phn tch nhu cu tp hun nhm l: - Tho lun; - Phn tch hin trng v tnh hung. - Phng php phiu cu hi; - Phng php tho lun.
- Hc vin c sn nhng kin thc v kinh nghim no?
Phng php chnh phn tch nhu cu tp hun c nhn l:
iu tra v phn tch nhu cu tp hun c ngha rt quan trng trong vic t chc qu trnh dy hc thnh cng, v qua , chng 60
ta bit c ci x hi v ngi hc ang cn ch khng phi ci chng ta ang c. - Thit k kha hc l ni tip ca phn tch nhu cu tp hun chi tit. Kt thc bc thit k kha hc, chng ta c mt thi kha biu cho kha hc c b tr hp l v thi gian, trnh t bi hc, tn tp hun vin chu trch nhim, trao i thng nht v cc phng php tp hun chung. b. Thit k tp hun:
- Thit k bi hc l vic tng i c lp ca mi c nhn tp hun vin. Kt qu ca bc ny l chi tit cc hot ng d nh din ra trn lp hc ca tng bi ging trong tng khong thi gian c quy nh phn thit k kha hc. L bc kt hp ca hai bc trn c mt b ti liu dng cho bc tin hnh tp hun. Nhng ti liu chun b gm c: - Thi gian biu ca kha hc; - Thit k ca tng bi hc; - Ti liu cho hc vin; c. Chun b ti liu tp hun:
- Phng tin cho tp hun; - Cc th tc lin quan... d. Thc hin tp hun:
c thc hin khi vic chun b xong, vai tr ca tp hun vin c th hin trong qu trnh thc hin tp hun: - Lnh o, nh hng; - iu phi, ng vin, khuyn khch; - Qun l, nh gi tp hun. 61
. nh gi tp hun:
- Bit c kt qu hc tp; - Ci tin kha tp hun.
L bc quan trng trong quy trnh tp hun. nh gi nhm:
Nm bc trn gip cho vic to nn s thay i trong k nng, kin thc v thi lm vic ca hc vin. S thay i ny c gi l hc c hiu qu. 9. Chu trnh hc v thit k bi hc
9.1. Chu trnh hc:
c th hin qua s sau:
62
p dng: Thay i cch lm c Phn tch: th nghim cch lm mi Nhn li kinh nghim tri qua, thc hnh hng ngy pht hin nhng c im, ngha ca kinh nghim Khi qut: Tm xu hng, l lun chung trong kinh nghim tri qua, c kt thnh khi nim, l thuyt
Tri nghim: S kin hoc va xy ra cha ng vn cn quan tm
Chu trnh hc th hin s trn din ra lin tc. Bc p dng ca bi hc trc tr thnh tri nghim phn tch v rt ra nhng bi hc tip theo mc cao hn. C nh vy, con ngi ngy cng ci tin, hon thin cc hot ng ca mnh. Qu trnh hc din ra rt t nhin, ngi hc khng nhn ra mnh ang hc, do vy, bi hc tr nn nh nhng, th v. L h thng tri thc m ngi tp hun vin chun b trnh by theo mt trnh t logic v thi lng cho cc ni dung v hot ng cn din ra trong mt bui tp hun nhm t c mc tiu t ra. a. Mc ch ca thit k bi hc: - Hnh thnh h s bi hc;
9.2. Thit k bi hc:
- Xc nh c ci ch t ti; - Ch ng v m bo thi gian; - Khai thc c s tham gia ca hc vin; - L cn c kim tra, nh gi; b. Cc bc ca thit k bi hc: - Bc 1. Ch r mc tiu hc: - L cn c chun b bi cho cc bi hc tng t.
Nhng ng t din t mc tiu l nhng ng t ch r kt qu nh: + Lm, ni, vit, biu din, v, tm, chn, t chc; + Cho bit, m t, lit k, gii thch, iu chnh, din t, tr li; + Phn bit, xc nh, so snh, o lng, xp loi, xy dng, k li; 63
+ Chng minh, tha nhn, thc hin, sa cha, a ra, tm ra gii php, ng . - Bc 2. Thit k cc hot ng hc tp: + Tri nghim; + Phn tch; + p dng.
+ Khi qut ha; Cc bc trn u da trn kt qu cn t + hot ng + vai tr ca tp hun vin + phng php thc hin. 10. M u kha tp hun a. V sao cn c phn m u tt?
+ V hc vin: h l ai? Trnh chuyn mn, kinh nghim v s hiu bit ca h v mn hc?
- Nhng cu hi thng phi gii p khi bt u bui tp hun:
+ V tp hun vin: h l ai? Trnh hc vn, kinh nghim v phong cch sn phm? + V ni dung ca kho hc v mn hc, bi hc: ni dung c ph hp vi trnh v yu cu ca hc vin khng?
+ Mc ch ca kho hc, mn hc: nhng thu hoch v s tc ng ca n n cng tc ca hc vin? - M u tt s gip ph v s lo lng, e ngi ban u; - To mi trng dy v hc tin cy, tch cc cho hc vin; 64
+ V cu trc ca kho hc, mn hc: c bao nhiu chuyn ? Ni dung, thi gian ca tng chuyn ?
- Thu ht hc vin vo vic hc ch ng, tch cc, sng to;
Ngn ng Vit Nam: Vn s khi u nan; u xui, ui lt. Khng c hai ln m u. b. Nhng vic cn lm c mt m u hiu qu
- To n tng u tin tt p cho s dy v hc c hiu qu.
- Gii thiu v lm quen tr li cu hi: hc vin, ging vin l ai? + Gii thiu c nhn, theo nhm, theo cp (trong qu trnh gii thiu c th v chn dung ca mnh). + Ging vin ln u ging, nht thit phi gii thiu v mnh. - Gii thiu mc ch ca kho hc, bi ging; - Gii thiu ni dung kho hc, bi ging;
- Gii thiu quy tc lm vic trong kho hc, bi ging;
- Thng bo v lch trnh lm vic v nhng thng tin c lin quan. - Tp hun vin nn n sm kim tra phng hc v nhng phng tin tr ging. - C th bt u ni chuyn thn thin vi mt s hc vin. - Chun b cu m u t trc v cn lu : + Khng nn chn nhng t phc tp, khoa trng; c. Nhng chun b cn thit ca tp hun vin cho bi m u
+ Khng nn s dng nhng cu nh: Xin li, ti khng thi gian, ti ging thay; + Khng nn bt u t nhng cu to tm l lo ngi, cng thng nh: y l ch rt kh, cc anh, cc ch phi. - Tp hun vin cn phi bit: + Khng nn ni nhng cu tha, khng c thng tin;
65
+ Chp nhn nhng kin khc bit ca hc vin; + Khuyn khch hc vin tham gia tch cc; + C gng nh tn hc vin; + Th hin mi quan tm i vi cc mong i ca hc vin; + Tranh th s ng h, hng ng ca hc vin;
+ Khng nn i thng vo ni dung s gy kh khn cho hc vin v mt nim tng qut ca bi ging. d. B cc ca m u bi tp hun: - To quan h; - To ng c; - nh hng.
. M u mt cch kho lo, tu ph bng:
- Bt u mt cch bt ng: khiu khch v mu thun;
- i thoi v quan h tng h. e. M u c nh hng: - a ra tng qut; - Gii thiu bn thn;
- Mi bt mt: p vo mt - trng by;
- a yu im ra trc: nguyn tc tiu cc - tch cc;
g. M u bng cch trnh by vn cha c li gii hoc nu ch li: - Kch thch s suy ngh bng mt vn hc ba; - Li cun bng cch nu ch li. 66
- Bin nin s: s ra i ca ch .
h. M u bng lin h mang tnh thi s: - Vn thi s; - Vn mi nht, nng hi nht. 11. Gii thiu phng php tp hun cng tham gia v vai tr trong nhm a. Phng php - Qu trnh tp hun
Thay v lp y thng rng th tp hun vin nn thp ln tia sng cho hc vin.
- Phng php tp hun cng tham gia
Quan h hai chiu to ra s kch thch t duy cao nht i n hiu qu hc tp cui cng. 67
- Lng ghp cc phng php tp hun
b. Tin trnh nhm v vai tr trong nhm: - Tin trnh nhm: + Hnh thnh nhm; + nh hnh nhm; + Tan r nhm.
+ Tranh u trong nhm; + Lm vic hiu qu; - Cc vai tr trong nhm: + Vai tr lnh o; + Ngi tham gia; + Ngi quan st; 68
+ Ngi khng tham gia;
+ Ngi ph ri.
- Mt s kiu ngi trong nhm: + Ngi nh hnh; + Ngi theo di;
+ Ngi nhiu tng; + Ngi cp tin; + Ngi chan ha;
+ Ngi nht nht... 12. Phn tch v nh gi tp hun Trong mt chng trnh tp hun cn phi nh gi hc vin, nh gi bui ging v nh gi trong ton b kho tp hun.
12.1. Cc nguyn tc nh gi
Vic nh gi phi m bo rng, cc phng php v quy trnh nh gi l y v cng bng. iu ny c th c thc hin qua vic tp trung vo cc nguyn tc: - Tnh c gi tr; - ng tin cy;
- Tnh cng bng.

12.2. nh gi hc vin
- Tuyn b v cc yu cu hc tp cn t c v cc tiu ch nh gi, thu thp cc bng chng; - nh gi hc vin t c cc tiu ch ra trong cc yu cu hc tp hay cha? 69
a. nh gi hc vin c miu t nh mt chu trnh gm:
- Kim tra nh gi hc vin l mt phn quan trng ca qu trnh tp hun; - Kim tra nh gi hc vin s cung cp cho hc vin: + Mt ch bo v s tin b; + Mt c hi c chnh thc cng nhn nhng kin thc c; + Phn hi c th khuyn khch, to ng c; c. nh gi ca tp hun vin:
b. Mc ch kim tra nh gi hc vin:
+ Mt bng chng ca vic t c cc mc tiu hc tp ra. - Mt ch bo v nhng im mnh, im yu ca hc vin; - Bng chng v nng lc ca hc vin t c cc yu cu hc tp. - Thng tin v cc kt qu t c ca nhn vin h trong qu trnh tp hun; - Mt s bo m v cht lng; - Mt s kim tra v hiu qu u t. d. i vi cc c quan c ngi v nhng i tc quan tm khc: - Phn hi v s hiu qu ca qu trnh tp hun;
. Cc loi hnh phn tch v nh gi: - Phn tch, nh gi cui kho.
- Phn tch, nh gi qu trnh kho tp hun; e. Phn tch, nh gi i chiu v kim tra nh gi theo tiu ch:
- Phn tch, nh gi i chiu l s so snh kt qu hc tp ca c nhn hc vin ny vi cc c nhn hc vin khc trong kho hc; 70
- Phn tch, nh gi theo tiu ch l so snh gia kt qu hc tp ca tng c nhn vi cc yu cu hc tp nh ra t trc; - Chn la phng php kim tra nh gi; - Khng c mt nguyn tc cng nhc. - Tho lun nhm; - Quan st; - Trnh din; - D n;
g. Kim tra nh gi cc k nng thc hnh:
- Cc bi tp thc hnh; - ng vai.
- Ch c th i n nhng kt lun v thi v gi tr ca mt ngi khi quan st hnh vi ca h. - Hnh vi nh vy c th c quan st trong: + Bi tp thc hnh; + Bi tp m phng;
h. Kim tra nh gi thi :
+ D n v cng vic;
- Phn kin thc v hiu bit, mt phn ca thi v gi tr c th c nh gi tt nht bng phng php kt thc m nh: + Vn p; + Bi lun c cu trc hoc c kt thc m. i. Kim tra nh gi kin thc: - Kim tra vit - theo cch m hc vin la chn cu tr li, bao gm: 71
+ Cng vic trn thc t.
+ Chn cu tr li ng; + ng/Sai; + Ghp ni hai phn.

12.3. nh gi bi tp hun
- Hiu c nhng tm t, nhng mong i ca hc vin, cng nh kin nh gi ca h v bi ging ca mnh kp thi iu chnh; - Cc tp hun vin cng t nh gi, xem xt nhng g lm c, nhng g cn phi thay i khng ngng nng cao nng lc ca mnh cng nh cht lng ca tng bi ging v ca ton kho hc; - Kt qu nh gi tng bi ging cn l ngun thng tin nh gi kho tp hun. b. Thng tin phn hi, kin nh gi t: - Hc vin; - Cc ng nghip;
a. Mc ch nh gi bi tp hun:
- Cc chuyn gia v phng php s phm; - Nhng ngi quan tm c. Nhng ni dung cn nh gi:
- Bi ging ph hp vi mc tiu chung ca ton kho tp hun; - Bi ging t c mc tiu ra; - Ni dung bi ging ph hp vi mc tiu v trnh hc vin; - Phng php tp hun thch hp t c mc tiu bi ging; - C thc hin ng tin trnh ca mt bi ging (m bi, thn bi, kt lun); 72 - Chun b bi ging cn thn;
- Hon ton lm ch c lnh vc chuyn mn; - Lm ch, qun l lp hc;
- S dng thnh tho cc phng php tp hun; - Thi ng x ng mc;
- Linh ng trong gii quyt cc vn ny sinh trn lp; - Khuyn khch, to iu kin hc vin tham gia; - Qun l tt thi gian; - Ghi nhn s ng gp ca hc vin trong bi tp hun; - S dng thnh tho cc phng tin tp hun;
- Ngun lc hc tp: cc ti liu hc tp, phng tin c s dng hp l. - Phng php phng vn nhanh, cc hc vin pht biu theo th t mt cch ngn gn (2 n 3 cu) v cm tng, kin nh gi ca h v gi ging; - Phng php gi hi kin, tp hun vin yu cu hc vin nh gi nhng im m h cho l tt v nhng im cn cha t yu cu; d. Cc phng php nh gi:
- Tp hun vin thay v trc tip, c th p dng phng php iu tra bng phiu (pht phiu cho hc vin h c th ghi cm ngh v kin ng gp ca h ngay trong gi ging); - Phng php quan st c s dng bng kim.
12.4. nh gi kho tp hun
- C hiu qu nh th no trong vic gip hc vin t kt qu hc tp? 73
a. Mc ch ca nh gi kho tp hun:
- C thc hin c nhng g ca d kin cha? - ci tin;
b. Tm quan trng ca nh gi kho tp hun: - Tnh trch nhim;
- Xc tin cc chng trnh o to. - Lp k hoch nh gi;
c. Cc bc ca qu trnh nh gi kho tp hun: - Thu thp d liu chnh thc v khng chnh thc; - a ra kt lun v xy dng nhng xut v chng trnh tp hun; - Trao i kt lun v xut vi nhng i tng ph hp; - Bo co nh gi chng trnh o to. d. Lp k hoch nh gi: - Mc ch nh gi; - Ni dung nh gi; - X l, phn tch d liu;
- Nhng ngi lin quan thu thp thng tin trong qu trnh nh gi; - Khung thi gian nh gi; - Phn tch d liu; - Bo co kt qu. - Cc phng php nh gi;
Xc nh mc ch nh gi s gii hn ni dung nh gi, lng thng tin cn thu thp v phng php nh gi. . Ni dung nh gi chng trnh tp hun c th gm: - S ph hp ca ti liu o to; 74
- Kh nng ca ging vin;
- S tham gia ca hc vin trong qu trnh o to; - S cn i gia l thuyt v thc hnh; - S r rng ca cc yu cu kim tra nh gi. - Cc hc vin;
e. Nhng ngi lin quan thu thp thng tin nh gi: - Cc ging vin;
- C quan c ngi;
- C quan cung cp kinh ph;
- Cc i tng quan tm khc. Tu thuc vo mc ch nh gi quyt nh khung thi gian nh gi. Thu thp thng tin trong sut qu trnh kho hc, ngay khi kt thc kho hc hay sau khi kt thc kho hc 6 thng, mt nm. a. Cc phng php nh gi kho tp hun: - iu tra trc v sau chng trnh;
12.5. Khung thi gian cho nh gi
- Phn hi t nhng hc vin tham d chng trnh tp hun;
- Phn hi t ging vin, cc ng nghip v nhng ngi quan tm; b. Cc k thut nh gi:
- Chng trnh tip tc theo di cc cu hc vin sau kho hc. - Phng vn, phiu iu tra, quan st, nht k, s ghi chp hng ngy, nh, bng hnh, bng ghi m. c. Yu cu i vi k thut nh gi: C hiu qu, ng tin cy, r rng, ngn gn, kinh t. 75
13. Kt thc tp hun
a. Yu cu ca bi hc:
- Bit cch tng kt v lm trn kha tp hun t c mc tiu hc tp. - Tng kt kha tp hun: hy cho phn m u v phn kt thc hp vi nhau lm mt (Gt); - Kt thc bng vic to dng kin, quan im v to c hi cho phn hi. - Bi tp hun ca bn cn phi ng nh; - Lin h n nhng iu hc vin bit; - Lo liu trc vic gi thng tin. c. Th neo: lin h n thc tin ca ngi hc - Nu trin vng v nhng gi dn dt ngi hc i tip; b. Kt thc: to n tng tt nht
- C k nng kt thc mt cch n tng tt nht;
- Gi li nhng cu chuyn, s vic xy ra trc bi ging; d. Chun b tho lun cui cng: vt qua vch ni cui cng - Trc tin hy thu thp tt c cc cu hi; - Ai cn cu hi no na khng?
- Nguyn tc vng i vi cc cu hi kh chu: cn kho lo kt thc gy n tng. - Ngi hc thu c g t bi ging? - Bn ch li nh th no? 76 . nh hng ng dng: t bi ging n tip thu
- Sau bi ging, c to ca chng ta dng nh bit nhiu hn? e. Gi cui cng cho phn kt thc
- Hy tr li theo kiu tc hnh v trnh tr li bng kiu thuyt trnh; - Bin php thi min. - Tm tt, tng kt; - Gn vi tng lai. g. Kt thc c ba chc nng: - Lin h n thc tin ca ngi hc;
II. CC PHNG PHP C BN CA TP HUN VIN
- Trc quan ho s cu nguy khi gp kh khn;
1. Phng php lm mu a. Mc ch s dng:
Phng php lm mu c s dng nhiu hng dn cc thao tc k nng thc hnh. V d, cch x l tnh hung, cch ni cho i tng cn c ha gii, v.v. b. Cc bc thc hin phng php lm mu: Bc 1: Trnh din tc tiu chun:
Bc ny nhm gii thiu vi hc vin k nng m h sp hc, ng thi, gip hc vin hnh dung kt qu cui cng m h cn t sau bi hc.
Trong bc ny, tp hun vin trnh din k nng mu chnh xc, vi tc tiu chun, to ra kt qu tt nht v k nng . Hc vin quan st, ghi nh v nh gi kt qu lm mu ca tp hun vin. Bc ny nhm gip hc vin hiu r yu cu v bn cht ca tng ng tc nh trong k nng, nhng h thng logic pha sau mi ng tc. 77 Bc 2: Trnh din chm kt hp ging gii:
Trong bc ny tp hun vin trnh din li k nng vi tc chm, kt hp vi gii thch cch tin hnh tng ng tc, loi vt liu, s lng, l do la chn, nhn mnh nhng thng tin quan trng. Hc vin lng nghe v quan st k tng ng tc, ghi nh ng tc v bn cht ca cc thao tc. Bc ny gip hc vin cng c phn ghi nh v hiu bn cht cc thao tc, tp hun vin yu cu hc vin phi cng c phn ghi nh v hiu bn cht cc thao tc. Trong bc ny, tp hun vin yu cu hc vin phi m t li qu trnh thao tc v gii thch ti sao phi thc hin nh vy. Tp hun vin c th thao tc theo m t ca hc vin, hi li khi hc vin m t cha hoc cha chnh xc. Tp hun vin c th ghi li bng li v tranh v nhng m t ca hc vin. Bc 4: Gip hc vin c thm t tin v kinh nghim thc hnh c lp trong nhm hoc c nhn Bc 3: Hc vin ghi nh cch lm
Trong bc ny, tp hun vin nn chn mt s hc vin gii lm thc hnh mu v nhng hc vin ny s thay tp hun vin h tr nhng hc vin khc trong bc thc hnh tip theo. Tp hun vin s trc tip iu chnh nu hc vin thc hin thiu hoc cha chnh xc cc thao tc. Tp hun vin chia hc vin thnh cc nhm thc hnh vi s h tr ca cc hc vin gii trong mi nhm. Tp hun vin s quan st chung v h tr nhng ni cn thit. Bc 5: Nhm rn luyn k nng cho hc vin
Thi gian cho bc ny t nht phi chim 50% tng thi gian ca c bi hc. Cn khuyn khch hc vin tch cc gip nhau hc tp. Tp hun vin hn ch can thip v khng lm h hc vin. Tuy nhin, tp hun vin cn c mt gii p nhng thc mc m hc vin cha tr li c 78
Nhm cng c thm k nng ca hc vin sau khi thc hnh. Trong bc ny, tp hun vin c th yu cu mt s hc vin trnh din li k nng. Tp hun vin tr li nhng thc mc ca hc vin xut hin trong khi thc hnh. Tp hun vin nhn mnh li mt vi im quan trng v k nng m hc vin cn ch . - Phng php lm mu c kh nng kt hp s dng nhiu gic quan ca ngi hc nh nghe, nhn, gip cho vic ghi nh; - Tin trnh hc gn lin vi thc hnh gip rn luyn k nng tt. Lm mu to iu kin hc vin gip nhau hc tt; - Phng php ny s kh thc hin vi nhm qu ng khi hc vin khng quan st c tp hun vin lm mu; d. Ch : c. u im, nhc im ca phng php:
Bc 6: nh gi kt qu hc tp v kt thc bi hc
- Lm mu cn kh nhiu thi gian v vt liu tin hnh cc bc mt cch chu o. c th lm mu tt, tp hun vin phi hon ton quen thuc vi k nng v cc phng tin hay thit b dng lm mu v c th s dng nhng th mt cch thun thc. Tp hun vin nn thc tp trnh din trc khi thc hin trnh din trn lp. 2. Phng php k chuyn - Phng php k chuyn thng c dng t mc tiu thay i thi , nng cao nhn thc ca hc vin v mt vn no . Phng php k chuyn cng rt hiu qu khi s dng tp hun nhng ch lin quan n qun l cng vic v giao tip nh: k nng qun l, gii quyt vn , tnh hung xung t, 79 a. Mc ch s dng:
- Khi s dng phng php k chuyn, tp hun vin v hc vin s cng nhau thc hin 4 phn vic: xy dng/chun b cu chuyn k chuyn; phn tch v rt ra bi hc t cu chuyn; p dng bi hc vo cuc sng. Phn k chuyn khng nht thit phi do tp hun vin thc hin. Cu chuyn c th do hc vin hoc mt ngi khc k. Trong trng hp ny, tp hun vin s gip ngi chun b cu chuyn cho tt. Trong phn phn tch, ngi k cu chuyn cn c chia s suy ngh ca mnh v vn nu ra trong cu chuyn. - Tp hun vin dng nhng cu chuyn c tht a vo tnh hung tp hun. Cu chuyn a ra trong lp hc c th tng hp t mt s cu chuyn nh, xy ra nhng thi im v nhng ni khc nhau. b. Xy dng/chun b:
xy dng nhm lm vic.
- Cu chuyn hay phi c ct chuyn tt vi nhng mu thun n mc khng th khng gii quyt. Cu chuyn tt trong tp hun phi m bo hay v quan trng hn, phi ph hp vi mc tiu hc tp.
- Mt ct chuyn tt cn cc yu t h tr n tr nn ng tin, l cc chi tit nh: thi gian, a im xy ra cu chuyn, c im bn ngoi ca nhng nhn vt trong chuyn, nhng quan st v din bin ni tm ca nhn vt, nhng yu t ngoi cnh tc ng n nhn vt trong cu chuyn, nhng vai ph trong chuyn - Nhng chi tit trn khng phi l ct chuyn chnh, chng khng c nhng mu thun gay gt cn gii quyt nhng chng c th lm cu chuyn tr nn tht hn, gn gi hn, d hnh dung hn v hp dn hn vi ngi nghe. i khi chng cng gi nhng tng phn tch nhng vn chnh ca cu chuyn.
- Khi nh dng phng php k chuyn, tp hun vin nht thit phi chun b k cu chuyn nh k, trong c y nhng yu t nu trn. Trong trng hp cu chuyn do hc vin k, tp 80
hun vin v cc hc vin khc c th hi thm ngi k cung cp cc chi tit . K chuyn c th coi l mt ngh thut s dng ging ni. Cng mt lc ngi k phi th hin ging ni ca tt cc cc nhn vt trong chuyn; phi th hin din bin ni tm nhn vt thng qua ging ni ca h. Nhn vt bun vui hay gin hn, ngi k cn th hin c iu . Nhn vt ni nhanh hay ni chm; ging thanh hay ging khan u l nhng th thch m ngi k chuyn phi c gng. Mc th hin chnh xc cng l mc thnh cng phn k chuyn. Khi thc s xc ng bi cu chuyn th ngi k s th hin cu chuyn hay nht. Hng dn hc vin phn tch, rt ra bi hc t cu chuyn l nhim v quan trng nht ca tp hun vin. Mc tiu ca bi hc khng phi l k mt cu chuyn hay m hc vin hc c g qua cu chuyn . Tp hun vin c th hng dn hc vin phn tch cu chuyn ty theo mc cm nhn ca hc vin sau khi nghe chuyn v kh nng linh hot ca tp hun vin. Nu phn k chuyn cha gy c n tng, cm xc mnh cho hc vin, phn phn tch nn bt u t vic nhc li tn cc nhn vt, din bin hot ng ca cu chuyn n din bin tm l ca nhn vt v ca ngi nghe. Sau phn tch nhng vn a ra trong cu chuyn; nhng iu cha hp l, xu v tt; nguyn nhn v hu qu ca nhng vn . Cui cng a ra bi hc kt lun cho nhn vt trong chuyn v thc t cuc sng ca hc vin. Nu phn k chuyn gy c n tng mnh cho hc vin, phn phn tch c th bt u t cm xc chung ca ngi nghe: bun, vui, gin v cc nguyn nhn ca nhng cm xc i n kt lun vn a ra trong cu chuyn, v rt ra bi hc. 81 d. Phn tch v rt ra bi hc: c. K chuyn:
Phn ny gip hc vin a ra nhng bi hc t cu chuyn p dng vo cuc sng, cng vic, gia nh v cng ng ca h. Cc bi tp p dng thng cc hnh thc nh: bn lun v nhng vn , cu chuyn tng t trong cng ng hay gia nh, nu ra bi hc c th hn, nu ln nhng vic cn lm, lp k hoch thc hin thay i trong cng ng hay gia nh v bn thn. Phng php k chuyn rt d s dng li t hiu qu cao trong vic to n tng, cm xc trong hc vin. Vn c a ra di dng cu chuyn logic gip hc vin d nh v nh lu. Tuy nhin, phng php i hi ngi tp hun vin phi rn luyn k nng xy dng cu chuyn ph hp vi mc ch tp hun v kh nng k chuyn tt. a. Kin thc v k nng cn thit ca ngi dy cho vic hng dn lm vic nhm: 3. Phng php lm vic nhm e. u nhc im ca phng php:
. p dng:
- Ngi dy cn c kin thc rng v chc c th gii p thc mc; - Ngi dy phi c k nng kim sot thi gian v nh hng mc ch r rng. b. Mc ch ca phng php: - Gip hc vin lm vic tp trung v c nh hng; - Ngi dy phi c nng lc iu khin;
- Tng cng s lin kt v hp tc gia cc hc vin; c. Hng dn thc hin: 82
- Nhng hc vin hc tp tch cc c kt qu hc tt hn.
- Chia nhm tho lun (c th chia nhm theo c quan, theo lnh vc chuyn mn, theo s thch, theo v tr ngi trong lp...); - Cc nhm tho lun theo nhim v c giao; - Cc nhm trnh by kt qu tho lun; d. K nng thc hin phng php: - Phn cng r rng:
- Giao nhim v (nhim v chung hoc nhim v tng nhm);
- Ging vin tng kt kt qu hot ng ca cc nhm.
+ Nhim v: vn tho lun, th k nhm, trng nhm; + Thi gian tho lun, thi gian trnh by kt qu nhm; + V tr cc nhm tho lun (ti lp, phng hc khc...).
- Chia nhm ph hp vi quy m lp hc. Tt nht mi nhm t 5 - 7 hc vin v s l l s cn thit i n thng nht theo a s; cch chia nhm cn n gin, thun tin. - Ging vin gim st, hng dn cc nhm tho lun nu thy cn thit. . T chc chun b: - Vn tho lun; - Nm bt c im c nhn to nhm; - Thi gian cho tho lun; 4. Phng php ng vai
- Phng tin: giy, bt, bng, phng... a. Th no l phng php ng vai?
ng vai l phng php hc vin din t thi ca ngi khc nhng tnh hung cho trc; vai din c cc thnh vin quan 83
st, ghi chp li nhn xt v rn luyn thi giao tip. b. Mc ch ca phng php ng vai: - Khuyn khch kh nng tip xc;
- Nu cc kh nng quyt nh khc nhau;
- Ch ra cc h qu mang tnh lu di ca quyt nh;
- Luyn cc phn ng tiu biu gn vi thc t nhng vn mang tnh cht l mt tr chi; - Luyn cch x l v kh nng gy nh hng; - Khuyn khch ng c hc tp.
- To iu kin lin h vi nhng tnh hung ngh nghip c th;
- Nng cao hiu qu ging dy cho hc vin v gip hc vin gii quyt cng vic c th; c. u im ca phng php ng vai:
- Lm cho vic hnh dung v tho lun vn c sng ng, d dng; - Qua vai tr gi nh, phng php ng vai lm cho vic thc hnh c d hiu; - Lm cho hc vin nng ng trong mi tnh hung. d. Hng dn thc hin:
Lm sng t tnh hung
- Hc nhanh, su v vng cc kin thc, k nng;
- Phng php ng vai c din t theo 4 bc:

Tr chi nhp vai nh gi

Lin h kt qu vi lp hc

84
Phng php ng vai p dng trong cc bi ging lin quan nhiu n gii quyt vn , x l tnh hung thc t. - Cn mt s ngi tham gia ng mt s vai (trnh a nhng ngi nht nht vo vai din); - Cn khong khng thch hp; - Thi gian t 30 - 45 pht. 5. Phng php tnh hung . Cc iu kin thc hin:
a. Kin thc v k nng cn thit ca ngi dy cho vic p dng phng php dy hc tnh hung: - Tp hun vin phi c phm cht tt p, thi r rng khi hng dn gii quyt tnh hung; - Tp hun vin phi l ngi ch tr kho lo, v c u c sng to, nh hng cao. b. Phng php tnh hung l g? - Tnh hung l g? - Tp hun vin phi c nhiu kin thc khoa hc v thc t;
L tt c nhng vn , s kin xy ra xung quanh hot ng ca cuc sng con ngi, n cha ng mu thun ca h thng sinh thi - nhn vn, buc con ngi phi la chn phng n gii quyt. - Phng php tnh hung l g? Nu vn : Phng php tnh hung = nu vn + gii quyt vn . Ci g l vn ?
Vn lin quan n ai? 85
Vn xy ra u?
Vn xy ra khi no? Gii quyt vn :
Ti sao n li xy ra nh vy? Lm nh th no?
- Tng thm s hiu bit v kh nng p dng l thuyt vo thc t ca hc vin; - Nng cao k nng phn tch v lp lun ca hc vin; - Pht trin tnh sng to v khuyn khch s i mi hc vin; - Thay i thi ca hc vin i vi mt vn c th; - Thc y s ch , quan tm ca hc vin;
c. Mc ch ca phng php tnh hung:
- To iu kin cc hc vin hc hi v chia s kinh nghim;
- Tng cng s say m, yu thch ca hc vin vi mn hc. Tp hun vin cn phi xc nh r mc tiu tp hun. Tu theo mc tiu ging dy m la chn mt tnh hung ph hp. . Nhng yu cu i vi mt tnh hung tt: - Thi s v st thc t; d. Mt tnh hung c son tho nh th no?
- To kh nng hc vin a ra nhiu gii php;
- Khi lng ni dung v mc di ngn ca tnh hung; - Ni dung phi ng v ph hp vi trnh hc vin. e. Son tho tnh hung:
Khi son tho mt tnh hung c th theo mt b cc nh sau: - Ch : miu t c im ni bt ca tnh hung; 86
- Mc ch tp hun: nu r mc tiu cn t c thng qua tnh hung; - Nhim v ca hc vin: Sau khi nu r ni dung ca tnh hung, tp hun vin a ra nhng yu cu c th hc vin hiu r nhim v ca mnh. - Vn phong s dng d hiu, r rng, trnh dng t chuyn mn v nn gii thch nhng thut ng mi; g. Mt s lu khi vit tnh hung: - Ni dung tnh hung;
- C th lm cho tnh hung sng ng, hp dn bng cch s dng cc trch dn r rng. thc hin tt phng php tnh hung, mt bc quan trng khng th thiu i vi tp hun vin l bc chun b, c bit vi cc tp hun vin s dng tnh hung c sn. + a ra c mc tiu ging dy c th m thng qua tnh hung tp hun vin mun t c; + Nghin cu k cc thng tin trong tnh hung, la chn cc thng tin hu ch; + Chun b cc cu hi hng dn hc vin. - Bc thc hin: + Gii thiu tnh hung; + Lm vic c lp; + Dnh thi gian tng hc vin c, tm hiu v tnh hung. 87 - Bc chun b: cc tp hun vin phi: h. Thc hin phng php tnh hung nh th no?
+ Xem xt trnh , k nng, kinh nghim m hc vin cn phi c;
Tu theo mc tiu ging dy, phc tp ca tnh hung v quy m lp hc quyt nh thi gian; + Lm vic nhm; + Tng kt. + Tho lun c lp; i. Vai tr ca tp hun vin: - Hng dn to iu kin; k. Vai tr ca hc vin: - To mi trng hc tp, thc y hc vin tham gia. Hc vin khng cn th ng tip thu kin thc m h s l ngi tham gia ng gp vo qu trnh tho lun. C th ni, hc vin chu trch nhim v vic hc tp ca chnh h. - Ch n iu kin vt cht, phng tin ging dy v quy m lp hc; l. Nhng lu khc:
- Tp hun vin cn tm cch phn nhm, trnh by kt qu nhm thch hp, nu khng s mt rt nhiu thi gian; - Vi lp hc trn 100 hc vin vic p dng phng php tnh hung theo ng cc trnh t nu trn l rt kh khn. Trong trng hp ny, tp hun vin c th yu cu cc hc vin lm vic c lp hoc trao i theo bn, trnh by kt qu ra giy v a li cho tp hun vin. 6. Phng php trc quan a. Yu cu: 88 Thy c tm quan trng ca phng php trc quan trong - Phn b thi gian lm vic nhm, tho lun hp l;
vic gip ngi hc ghi nh kin thc nhanh;
C k nng s dng phng php trc quan mt cch thnh thc, c hiu qu trong vic lng ghp vi cc phng php dy hc khc. b. Kin thc v k nng cn thit i vi tp hun vin khi p dng phng php ny: - Tp hun vin phi c u c phong ph, giu tng tng; - Tp hun vin phi c cm nhn nhanh. c. Mc ch ca phng php trc quan:
- Dng hnh nh, biu bng minh ho cho ni dung; - Gy n tng, thu ht s ch ca hc vin; - Ngn gn, d hiu, d nh, d tip thu. d. Hng dn thc hin phng php: - Chun b hnh nh, biu bng; - Gii thiu ch ; - Chn phng tin thc hin ch ; - n lp trc t 15 - 30 pht chun b phng tin; - Truyn t ni dung qua cc hnh nh, biu bng. - Thc hin theo nguyn tc 3T (Touch - Turn - Talk: lm quay li - ni); - Ch to, r rng, ngn gn, d hiu; - Hnh nh n gin, nhiu mu sc ph hp vi ch ; - Treo biu bng, hnh nh theo trnh t trnh by; - Hi kin hc vin v tng biu bng; . K nng thc hin phng php: - Gip cho hc vin nh hng tt v ni dung;
89
- Sp xp ch ngi ca hc vin v treo biu bng, hnh nh v tr tt c hc vin u nhn thy. e. T chc chun b: - Thi gian p dng: sut c bui hc;
- S dng giy kh ln, nh, giy bt mu, bng ghim, bng giy lt; - C th v biu bng, tranh ln bng. 7. Phng php v tranh Phng php v tranh rt hu dng trong cc bui tp hun nhm thay i thi , cch nhn nhn mt vn . V tranh thng c s dng trong cc hi tho hay lp k hoch chin lc nhm trc quan ha nhng vn phc tp. - Mc ch s dng
- p dng cho tt c cc loi hnh lp;
S dng phng php v tranh l vn dng sng to, kh nng tng tng, s nhy cm ca bn cu no phi h tr kh nng logic, khoa hc ca bn cu i no tri. Phng php v tranh gip cho nhng bi hc l thuyt kh cng bi cc l lun kh hiu tr nn vui ti, th v v d nh, d hiu.
Khi s dng phng php v tranh, tp hun vin nn theo cc bc: to cm hng v tranh; v tranh v hin trng; phn tch v hin trng; v tranh v tng lai mong mun; phn tch tranh v tng lai mong mun; phn tch nhng im khc bit cn pht trin; lp k hoch hnh ng to cm hng v tranh, tp hun vin c th ch cn ni mt cu vi hc vin - cu ny va to cm hng va l giao nhim 90 Bc 1: To cm hng v tranh
v cho hc vin. V d:
- By gi chng ta s th hin nhng suy ngh ca mnh v vn bng hnh v.
- Cc anh cc ch hy dng bt mu th hin cm xc ca mnh v vn ln t giy ny. - Cc anh ch hy chn mt hnh nh biu trng cho hin trng vn v v hnh nh ln t giy ny. - Anh ch hy dng hnh nh th hin tnh trng v sinh mi trng hin nay ca cng ng.
- By gi chng ta th hin mi quan h gia cc thnh vin trong c quan mnh bng hnh nh v mu sc.
Tp hun vin c th to hng th cho hc vin bng cch pht giy v sp v cho h, sau mi ni nhng li yu cu nh gi trn. Tp hun vin mi cc hc vin tm ch ngi thoi mi, d chu v sng tc. Tp hun vin khng nn can thip vo qu trnh v ca hc vin tr khi h c cu hi. Hy hc vin sng to v tranh ca h. Tp hun vin cn cho hc vin bit khi thi gian v sp ht. Tp hun vin ngh (nhm) hc vin thuyt minh v tranh ca mnh: h v g, hnh v c ngha g, h mong mun th hin nhng cm xc, suy ngh, quan im g v vn ang bn lun. Nhng hc vin khc v tp hun vin c th hi thm v cc chi tit trong tranh v c th ng gp nhng cm xc, suy ngh, pht hin ca mnh v bc tranh ca nhm ang trnh by. Bc 3: Phn tch tranh v hin trng Bc 2: V tranh v hin trng
Tp hun vin ghi chp li nhng tng th hin trong cc bc tranh. Nhng ghi chp ny s cn cho cc bc cui ca bi hc. 91
Sau khi tt c cc (nhm) hc vin thuyt minh xong tranh ca mnh, tp hun vin ngh hc vin nhn/c li nhng kin m hc vin a ra qua cc bc tranh ca h thy c mt cch ton din hin trng ca vn h va bn lun. Trong bc ny, hc vin va v bc tranh th hin hnh nh tng lai tt p m h mong mun va v v vn bi hc bn lun. Tp hun vin cn c hng dn chuyn hng th ca hc vin t phn tch hin trng sang hnh dung hnh nh tt p tng lai khi vn kh khn hin ti c gii quyt. Bc 4: V tranh v tng lai mong mun
Dnh thi gian hc vin tng tng v v, khuyn khch hc vin m c nhng iu h cho l cn rt xa xi v c th vin vng, khuyn khch nhng mong mun, hoi bo, tng v ch. Trong bc ny, hc vin trnh by nhng tng, mong mun ca mnh v hnh nh tng lai tt p. Cc hc vin khc ghi nhn hc tp, lm phong ph thm cc tng ca mnh v tng lai. Tp hun vin khuyn khch nhng suy ngh v cm xc tch cc ca hc vin bng cch khen ngi nhng tng hay, to bo, mi m, khc l. Bc 6: Phn tch nhng im khc bit cn pht trin Bc 5: Phn tch tranh v tng lai mong mun
Trong bc ny, hc vin so snh hai bc tranh v (tranh v hin trng v tranh v v tng lai mong mun), tm ra nhng im pht trin hn trong bc tranh v tng lai. V d, ng i trong thn sch hn; cc chai l ng thuc tr su c thu gom qun l; h no cng c nh v sinh; gia sc chn th c quy hoch, khng chy rng ngoi ng. Bc 7: Lp k hoch hnh ng/p dng 92
Trong bc ny, hc vin xc nh nhng vic cn lm r c th a cng ng t tnh trng hin ti ti hnh nh tng lai mong mun. Hc vin lp k hoch thc hin nhng vic .
Phn lp k hoch c th nhng quy m khc nhau ty thuc vo quy m ca vn c bn lun. K hoch trn c th tm chin lc nu mi vic cn lm l mt kha cnh cn pht trin ca mt cng ng ln, nhng cng c th l k hoch hnh ng gin n nh nhng vic lm ci thin an ton v sinh mi trng trong mt thn. 8. Phng php hi - p a. Yu cu: - Hiu c tnh tch cc ca phng php;
- Nm c cch thc thc hin phng php lng ghp vi phng php thuyt trnh; b. K nng, kin thc cn thit i vi tp hun vin khi thc hin phng php hi p - Chuyn gia su v ch ; - Kin thc rng; - Nm c k nng hi v phn hi.
- Cn c k nng hi iu luyn.
c. Mc ch s dng phng php hi p:
- Kch thch t duy, tnh sng to v s ch ng ca hc vin; - Huy ng v chia s kin thc, kinh nghim; - nh gi c kin thc v nng lc ca hc vin;
- Thay i trng thi tip nhn thng tin v gip hc vin ghi nh tt hn. 93
d. Hng dn:
- Quy nh thi lng i vi hc vin hc vin c th suy ngh k v vn c nu ra; - Hc vin tr li (hc vin xung phong hoc tp hun vin ch nh); - Hc vin suy ngh tm cu tr li;
- Tp hun vin la chn tng cu hi theo ti nh trc;
- Tp hun vin tm tt cc cu tr li v kt lun theo vn nh. . Thc hin: - Cu hi ngn gn, d hiu, hng vo mc ch ra; - Dnh thi gian hc vin suy ngh v tr li; - Tp hun vin kim sot v ni dung v thi gian trao i;
- Bnh lun cc cu tr li (hc vin hoc tp hun vin thc hin);
- C th ghi tm tt cu tr li ln bng hc vin d theo di v bnh lun; - Nn mt vi hc vin tr li ri mi bnh lun; - C th dnh thi gian cho hc vin t cu hi;
- Thi im t cu hi: u gi ging, trong qu trnh ging, hoc cui gi ging; - Phng php ny dng cho mi loi hnh lp. e. T chc chun b: - Cu hi (chnh v gi m); - Bng, giy, phn, bt... 94
- Nhng ti liu chuyn mn c lin quan;
g. Rn luyn k nng hi: - Hi trc tip; - Hi ng; - Hi m; - Hi gin tip;
- Hi hng bin.
h. K nng phn hi:
- Lng nghe v cm n;
- Tn trng kin tr li ca hc vin; - Khng vi kt lun ng sai; - a ra vn ng; - Dn dt vn cho ngi hc hiu; - Ngi hc nhn ra cu tr li sai mt cch t nh m khng b xu h. a. Yu cu: 9. Phng php b c vng
- C k nng thc hin phng php hiu qu lng ghp vi phng php tho lun. b. Kin thc, k nng cn thit ca tp hun vin khi p dng phng php b c vng: - Tp hun vin phi l ngi gii nh hng; - L chuyn gia v vn tho lun; - L ngi ch tr kho lo, iu khin tt; 95
- Hiu c bn cht, u, nhc im ca phng php;
- C u c tng hp v bit nh hng. c. Th no l phng php b c vng?
- L ngi c k nng t cu hi nhng ch c vng tho lun;
Mt s hc vin vng trong nh nhng ch c vng tho lun v mt ch no cn cc hc vin khc vng ngoi quan st cuc tho lun. d. Cc bc thc hin: - Bc 1: B tr phng hc to c 2 vng;
- Bc 2: Mi 3 hoc 5 hc vin i din cho nhng kin khc nhau v ch bt u tho lun vng trong. Thi gian tho lun t 20 n 30 pht; - Bc 4: Sau khi nhng ch c vng kt thc biu din, th cc hc vin vng ngoi bnh lun a ra kin ca mnh. . Lu khi thc hin phng php: - Cn c lch trnh v khng gian thch hp b tr ph hp; - Ch a ra cn phi th v, thi s, gy tranh ci. 10. Phng php kch thch t duy - Sau bi hc, ngi hc cn nm vng c k nng thc hin phng php mt cch thun thc; b. Kin thc, k nng cn thit ca tp hun vin khi p dng phng php kch thch t duy: - Tp hun vin phi c t duy cao; 96 a. Yu cu ca bi hc: - Bc 3: Cc hc vin khc vng ngoi lng nghe;
- Thc hnh c cc bin php kch thch t duy ngi hc c hiu qu.
- Phi c kin thc tng hp;
- Phi c tm nhn vn su sc; c. Mc ch ca phng php:
- Phi c k nng tc ng n tr no ngi hc. - Rn luyn tnh ch ng, sng to, pht hin vn ; - Nng cao kh nng t duy, suy ngh; - Pht huy tnh tch cc hc tp; - To s c lp suy ngh.
d. iu kin v thi gian thc hin:
- Cn c thi gian v iu kin mi trng hc thun li; . Nhng iu nn trnh:
- Phng hc thoi mi v ngi hnh vng cung hoc hnh ch U. - Nhm hc vin khng nn qu ng hoc qu t v hc vin s ngi pht biu; - Khng ngi tp trung thnh khi nh khi nghe thuyt trnh, m phi ngi hnh cung hoc hnh ch U;
- Khng nn lm dng thi gian, v khng nn sa vo nhng chi tit vn vt;
- Ngi thy khng hiu bit, khng trnh khng th hin c phng php ny. - Thu thp cc kin mi cch t vn nht nh vi mi khi nim hoc mt tng ring. Sau , cc kin ny s c trnh by trn bng hoc th; - Ph bnh hoc tranh lun v cc kin s khng c tin hnh cc bc khi u, nhm thu thp v trnh by tt c cc 97 e. Hng dn thc hin:
kin, k c cc kin khng ph hp;
- Thng th ngay trong cch trnh by kin t pht v t do ny, xut hin nhng hng phn tch v gii quyt vn , hoc thc y tin trnh mi l. Giai on ny ko di chng 20 - 30 pht. Tip , cc kin c lit k gi y c lin kt li, ng thi c phn loi hoc c s dng cho bc tip theo ca gi hc. 11. Phng php radio a. Yu cu ca bi hc:
- Thnh tho k nng pht vn nhanh, c bit trong m u bi tp hun;
- t c s rn luyn v phn x, gip cho ngi hc c ti ng khu trong ging dy; - Lng ghp phng php a dng lm cho bi tp hun nhm chn. b. Yu cu i vi tp hun vin khi thc hin phng php ny: - C nhiu thng tin di dng cu hi; - C k nng hi; c. Mc ch: - L chuyn gia v lnh vc ging dy. - Khi ng, thu ht s ch ; - Thu thp thng tin nhanh; - Tm hiu, hc hi ln nhau.
- Lp ng vng trn (tp hun vin ng gia); hoc sp xp lp theo cc hnh thc ph hp; - Ch nu nhng cu hi r rng, c nh hng: 98
d. Hng dn thc hin phng php:
+ Tp hun vin nu cu hi;
+ Nhiu hc vin tr li cu hi . . K nng thc hin phng php: - Cu hi n gin ai cng c th tr li;
- phn gia: iu ny cc anh (ch) c th p dng u trong thc t? - Ch nu mt cu hi; e. T chc chun b: - Khng tho lun v cc cu tr li. Thi gian chun b: t 5 - 7 pht. 12. Phng php nu kin ln bng a. Yu cu:
- Cui cng: Trong bui hc hm nay iu g i vi anh (ch) l quan trng nht?
- Bt u: Anh (ch) t u n? S thch ca anh (ch) l g?
- C k nng thc hin phng php thun thc lng ghp vi cc phng php khc. b. Kin thc v k nng cn thit i vi tp hun vin khi p dng phng php ny: - Am hiu su sc vn ; c. Mc ch: - C k nng tm tt vn . - Kch thch v huy ng c nng lc t duy ca hc vin; 99
- Hc vin phi hiu c bn cht v u im ca phng php;
- Hc vin c c hi bc l quan im v nhn thc ca mnh; - Tp hun vin thu thp c nhiu kin t hc vin; - Gip hc vin NEO kin thc c tt hn. d. Hng dn: - Thay i khng kh lp hc, tng kh nng tp trung ca hc vin;
- Tp hun vin nu vn v hc vin suy ngh (nh hng kin cho hc vin); - Hai hc vin thay phin ghi li cc kin ln bng (mt bn phi, mt bn tri); - Tp hun vin c th nhc li kin ca hc vin. . Gi v cc phng n h tr: - Tp hun vin c t nht 2 hc vin ghi cc kin ln bng;
- Tp hun vin khng nh gi kin ca hc vin; - C th p dng phng php ny cho mi kiu lp; - Phn trnh by trn bng cn ghi ch to, r rng;
- Khng p dng phng php ny nhiu ln cho mt bui hc; e. T chc chun b:
- Tp hun vin nn lng kin ca hc vin vo gi hc sau . - Phng php ny p dng khng qu 10 pht; 13. Phng php cng on a. Yu cu ca bi hc: - Nm vng cch thc hin phng php vn dng c hiu qu; - C k nng lng ghp vi cc phng php khc. 100
- Ch cn mt bng en duy nht lm phng tin.
b. Kin thc, k nng cn thit i vi tp hun vin khi p dng phng php cng on:
- Ngoi kin thc chuyn mn vng vng, tp hun vin cn c nhng k nng ca cc phng php khc nh: lm vic theo nhm, tho lun;
- Tp hun vin c th n tng nhm xc nh xem cc thnh vin ca nhm hiu r nhim v t ra cha; - Tp hun vin cn c kh nng iu khin v bao qut lp hc tt. Phng php cng on l phng php chia ni dung bi ging thnh nhng phn nh c ni dung tng ng nhau v mt logic hc vin tho lun theo tng nhm trong mt khong thi gian nht nh, ri sau t rt ra nhng chnh, ghi li nhng nhn xt v nhng cu hi ca mnh i vi ni dung . c. Th no l phng php cng on?
Ht mi phn ni dung, n ni dung tip theo, tng nhm hc vin li i ch cho nhau. C th i ch theo vng trn cho n khi tt c cc ni dung u c tt c cc nhm c v cho kin (cc nhm i qua c ht cc chng cng on). Tp hun vin s thu thp li cc kt qu lm vic ca cc nhm, c th kim tra ngu nhin xem cc thnh vin c thc s hiu ni dung v c ghi chp li c g cho mnh khng. Sau tp hun vin s tng kt ton b ni dung, tp hp v gii p nhng cu hi ca cc nhm a ra. - Phng php cng on gip truyn t mt khi lng ni dung ln cho mt lp c ng hc vin m vn pht huy c tnh ch ng tham gia ca tt c cc hc vin trong lp; - S dng phng php cng on s nng cao k nng tng 101 d. Mc tiu v u im:
hp, phn tch v kh nng lp lun ca hc vin;
- Phng php ny to iu kin hc vin hc hi v chia s kinh nghim; . Cc bc thc hin:
- Vic chia nh ni dung khin hc vin nm bt vn nhanh hn, sau khi hiu vn ny ri mi c tip sang vn khc. Bc 1: t nhim v cng vic
- n nh thi gian lm vic cho mi cng on (lch lm vic c th c th ghi ra giy kh ln v treo ln tng mi ngi d nhn, d nh); - Quy nh v tr lm vic ca tng cng on, nh s v tr t 1, 2, 3... theo s ni dung cn tho lun;
- Nu vn tt cc ni dung m lp cn tho lun, tng phn ni dung cn c ph t ra giy v nh s;
- Ging vin gii thch cho hc vin cch thc lm vic;
- Chun b hiu lnh (trng, chung...) bo thi gian bt u lm vic v kt thc mi cng on (khi c hiu lnh cc nhm s t ng chuyn n v tr k tip). Bc 2: Chia nhm Bc 3: Lm vic trong mi cng on
- Cc nhm c ni dung mi cng on, rt ra nhng chnh ca ni dung , t cu hi cho nhng phn m mnh cha hiu. Tt c nhng kin v cu hi c ghi ra mt t giy v c nguyn khi nhm chuyn sang cng on khc; - Sau thi gian lm vic ca mt cng on, khi c hiu lnh th nhm 1 s chuyn sang c ni dung 2, nhm 2 s chuyn sang c ni dung 3..., c tip tc lun chuyn nh vy cho n khi to c mt vng trn khp kn; 102
Bc 4: Thu thp cc kt qu lm vic, phn tch, tng kt v rt ra kt lun e. Cc iu kin thc hin tt phng php cng on: - Chun b cc ni dung cho ging dy theo cng on: + Vn phong s dng nn d c, d hiu;
- Ging vin tham gia qun l cc nhm lm vic.
+ Mi phn ni dung khng nn qu di, thng khng qu 2 trang giy; + Cc ni dung nn tng ng nhau, khng nn c phn qu kh, phn qu d, phn qu di, phn qu ngn;
+ Mi ni dung nn ph t thnh 2 - 10 bn (tu theo s lng ca mi nhm) m bo tt c cc thnh vin ca nhm u cng c. C nh vy mi m bo thi gian lm vic cho mi cng on. + Ngoi kin thc chuyn mn vng vng, tp hun vin cn c nhng k nng ca cc phng php ging dy khc nh: lm vic theo nhm, tho lun; - Yu cu i vi tp hun vin:
+ Tp hun vin c th n tng nhm xc nh xem cc thnh vin ca nhm hiu r nhim v t ra cha; + Tp hun vin cn c kh nng iu khin v bao qut lp hc tt. + Tho lun a ra nhng nhn xt v nhng cu hi i vi phn ni dung ; + Cn tun th ng thi gian v hiu lnh lm vic ca tng cng on. - Yu cu i vi phng tin, c s vt cht: + Phng hc ln cc nhm lm vic v di chuyn; 103 - Yu cu i vi hc vin khi hc theo phng php cng on:
+ Cn c phng tin lm hiu lnh (trng, chung...); - ln ca mi nhm, s lng nhm:
+ Giy, bt mi cng on cc nhm ghi kin ca mnh. Tu theo s lng hc vin m chia lp thnh nhng nhm t 4 - 6 hc vin, hoc c th ln ti 10 - 15 hc vin i vi lp ng. S nhm khng c nhiu hn s ni dung tho lun. - y l mt phng php kh phc tp, i hi tp hun vin phi nm vng phng php v lm ch c lp hc; - Phng php lm vic theo cng on i vi nhiu ngi vn cn xa l, do , khi thc hin c th c nhng lng tng nh s dng thi gian lm vic khng hp l, lng tng khi chuyn t cng on ny sang cng on khc. 14. Phng php phng vn chuyn gia g. Nhng kh khn, tr ngi:
C nhiu cch trin khai vic trao i gia ging vin v hc vin trn lp: ging vin hi hc vin tr li; hc vin hi ging vin tr li; hc vin t tho lun vi nhau; ging vin v hc vin cng tho lun vn . Trong cch trin khai th hai (hc vin hi ging vin tr li), ging vin c th chn mt trong hai dng: - cho hc vin tu t cu hi. a. Cch tin hnh: - Chun b: - Nu trc mt nh hng hc vin hi.
+ Chun b v ti; 104
+ Chun b v ngi vo vai chuyn gia: Chuyn gia c th l
ngi ngoi, chnh tp hun vin hoc l hc vin c kinh nghim trong ti chn; + Chun b v phng tin, thi gian p dng. - Thc hin: + Nu ch ;
+ Gii thiu hoc tuyn chn chuyn gia (nu cn); + ngh hc vin t cu hi; + Gii p cc cu hi. + Thu thp cu hi; phn loi, sp xp nu cn thit; b. Tc dng ca phng php phng vn chuyn gia: - Hc vin tp trung hn vo bi hc;
- Tp hun vin ch cn tp trung vo nhng vn m hc vin quan tm, do c th tit kim thi gian; - Sc thuyt phc ln, v nhng ngi gii p cu hi l chuyn gia trong lnh vc . c. Gi p dng: - Khng ch s lng cu hi;
- Tr li ngn gn, trng tm;
- Tp hun vin lm ch thi gian, trnh tranh lun; - Khng p dng nhiu ln trong mt bui; - C th mi chuyn gia bn ngoi; - C th p dng cho mi loi lp; d. p dng phng php: - Chun b:
- Nn hi li xem cu hi cn g cha r khng; sau khi kt thc, mi cu hi nn nh du hoc t ring ra mt v tr.
105
+ S lng hc vin: 20 ngi l cn b cp x, phng; + Ngi vo vai chuyn gia: tp hun vin; - Thc hin:
+ ti: Gii quyt tranh chp t ai Vit Nam hin nay; + Phng tin: Bng phn, giy A4, bt d, bng dnh. + Tp hun vin nu yu cu: Anh/ch hy t cu hi v vic gii quyt tranh chp t ai hin nay Vit Nam; vit cu hi to, r rng trn giy A4; + Chia lp lm 5 nhm, mi nhm c t 2 cu hi; + Thi gian lm vic: 5 pht; + Gii p cc cu hi. + Thu thp cu hi, sp xp, phn loi nu cn thit; 15. Phng php trao i ni dung L phng php i hi hc vin phi trao i cng nhau t lnh hi tri thc sau khi nghe tp hun vin thuyt trnh hoc t nghin cu ti liu hc tp. b. ngha ca vic p dng phng php trao i ni dung trong ging dy hnh chnh: - Ph hp vi lp hc c quy m ln; a. Ni dung ca phng php:
- Ph hp vi i tng hc vin l nhng ngi c kinh nghim thc tin trong h thng hnh chnh;
- Gip hc vin c s thay i hot ng trong qu trnh hc tp, gp phn pht huy tnh tch cc hc tp ca hc vin; - Rn luyn kh nng t duy c lp v k nng phi hp vi ngi khc trong cng vic; 106
- Gip tp hun vin nhn c thng tin phn hi t pha hc vin, t c s iu chnh bi ging cho ph hp. - Phng php trao i ni dung c thc hin vi nhng ch mi; - Nhng ch tru tng, phc tp, kh; - Nhng ch hc vin c nhiu thng tin; - Nhng ni dung hc vin c sn ti liu. d. T chc thc hin: - Vi nhng ch mi, kh v tru tng c. a ch thc hin:
+ Bc chun b: Tp hun vin chia ni dung bi ging thnh nhiu nhm tiu thng tin; b cc bi ging thnh nhng on tiu thng tin xen k vi hot ng trao i ni dung ca hc vin.
+ V pha hc vin: Thng qua vic trao i ni dung bi ging, hc vin s t thu nhn cc tri thc su sc hn, t xc nh c vn trng tm; tip cn vn a chiu, bt ra c nhng tng mi, nhng vn cha r rng cn gii thch... + V pha tp hun vin: Nhn c thng tin phn hi v vic hc tp ca hc vin, qua s c s iu chnh bi ging ph hp vi nhu cu ca hc vin; gii thch nhng vn hc vin cha r rng; b sung thm nhng v d hoc tnh hung minh ho cho nhng vn trng tm; yu cu hc vin c nhng v d thc tin v ni dung va c ging vin thuyt trnh. Tp hun vin s tin hnh bi ging theo b cc c chun b sn cho n khi kt thc ch . 107
+ Bc thc hin: Tp hun vin thuyt trnh trong khong thi gian 20 pht; sau yu cu hc vin trao i vi nhau xem nhng vn chnh ca ch l g? Vn no ph hp vi h? Vn no l mi cn trao i thm? Vn no cha r cn lm sng t...
+ Bc chun b: Tp hun vin chun b nhng ti liu, nhng thng tin c lin quan n ch , cung cp nhng ti liu ny cho hc vin, chun b cng ca ch .
- Vi nhng ch hc vin c nhiu thng tin hoc c ti liu y :
+ Bc thc hin: Tp hun vin cung cp ti liu v cng ch cho hc vin, nh hng nghin cu ti liu, t ra nhng vn i hi sau khi nghin cu ti liu, hc vin cn trao i tm ra cu tr li nh: trng tm ca ch l g? nhng ni dung ny c thc hin trong thc tin nh th no? p dng nhng thng tin vo thc tin ra sao? + V pha hc vin: C th nghin cu ti liu c lp, c th cng cc hc vin khc nghin cu ti liu, sau trao i vi nhau cng gii quyt cc nhim v m ging vin t ra, cng chia s lm r nhng vn cha r rng hoc cng thng nht nhng vn cn gii thch ging vin gii p... Hc vin s h thng ho c tri thc thng qua hot ng ny, hiu r rng v su sc hn khi t mnh c ti liu. + V pha tp hun vin: S n c vic nghin cu ti liu ca hc vin, gii p nhng vn m hc vin t ra, khi qut ho ti liu v xc nh vn trng tm ca ch ... . iu kin thc hin phng php trao i ni dung: - V pha tp hun vin:
+ Phi thc s hiu su sc ch c a ra hc vin trao i; + C kh nng nh hng tt cho hc vin; + C k nng lm ch cc tnh hung s phm; - V pha hc vin: 108
+ C s chun b k bi ging theo phng php ny.
+ c chun b tm th hc tp theo phng php trao i ni dung; + c hng dn cch lm vic theo phng php ny; + c cung cp cc ti liu cn thit cho hot ng. - V cc iu kin khc: + Quy m lp hc khng qu ng; 16. Phng php sng lc - Hc vin cn nm c tnh kch thch t duy cao ca phng php; - C k nng thc hnh lng ghp phng php trc nghim vi cc phng php khc lm phong ph bi ging; b. Kin thc, k nng cn thit ca tp hun vin khi p dng phng php ny: - Tp hun vin phi c t duy cao, c nhiu thng tin mi; - Tp hun vin phi c k nng ch huy, iu khin tt; c. Mc ch ca phng php: - K nng s dng phng php mt cch hiu qu nht. a. Yu cu ca bi hc:
+ Cc c s vt cht ti thiu cho mt lp hc cn c m bo.
- Tp hun vin phi c k nng tng hp v chn lc vn . - Gip hc vin la chn vn v xc nh ng, sai; - Buc hc vin phi tp trung tm hiu, suy ngh; - Gip hc vin ghi nh ni dung bi hc;
- Khuyn khch tnh ch ng, tch cc tham gia hc tp ca hc vin. 109
d. Hng dn thc hin:
- Tp hun vin cung cp hng lot thng tin hc vin chn la; - Tp hun vin cng hc vin sp xp thng tin theo dng ng hay sai. - Cc thng tin a ra la chn c chun b k v khng qu d; - C thi gian cho hc vin suy ngh, la chn v gii thch, bo v kin ca mnh; - Khuyn khch hc vin tham gia; . K nng thc hin phng php: - Ghi to, r thng tin ln bng;
- Phng php ny c th kt hp vi cc phng php khc nh: nu kin ghi ln bng, hi, p trong gi ging. - Tu theo ch v mc kh, d ca thng tin m tp hun vin sp xp thi gian cho ph hp; - Tu theo iu kin lp hc m s dng cc phng tin cho ph hp; - Chun b sn bt mu hoc phn mu.
III. CC K NNG CA TP HUN VIN
e. T chc chun b:
- C th p dng vi mi loi hnh lp;
1. K nng nh hng
- L kh nng tp hun vin da vo s biu l bn ngoi nh sc thi biu cm, ng iu, thanh iu, ni dung li ni, c ch, 110
a. K nng nh hng ca tp hun vin l g?
ng tc... v da vo ng cnh giao tip m phn on chnh xc nhng trng thi tm l bn trong v bn cht nhn cch ca hc vin, phn on tnh cht mi quan h gia ngi dy v ngi hc.
- Nhm k nng nh hng c chia thnh nhm cc k nng c trn nt mt, c ch, hnh ng, li ni ca ngi hc v nhm k nng chuyn t tri gic bn ngoi vo nhn bit bn cht bn trong ca ngi hc. - Xc nh r mc ch m qu trnh tp hun cn t n, chnh l mc ch ca giao tip s phm trong tp hun. Trong khi thc hin cc khu khc ca k nng nh hng, tp hun vin lun phi t n trong mi lin h vi mc ch hc tp; - Thu thp thng tin, hnh thnh biu tng v ngi hc, chnh l biu tng v tm l v nhn cch ca ngi hc; b. Cc thnh phn k nng nh hng ca tp hun vin:
- Thu thp thng tin v qu trnh tri nghim ca i tng m qu trnh ny nh hng n qu trnh hc tp ca hc vin;
- Phn nh hon cnh giao tip c din ra gia tp hun vin v ngi hc;
- Phn nh bn thn tp hun vin vi t cch l ch th giao tip ca qu trnh tp hun. Nu sm nhn thy c cn tr khi hc vin khng lng nghe th phi c thc nh hng ngay;
- H thng ha tt c cc thng tin thu c, x l chng trong qu trnh tp hun tm ra cch thc tip xc, tc ng n ngi hc mt cch ti u nht;
- Trong qu trnh nh hng dy hc, k nng nh hng giao tip c s tham gia ca tri gic, tr nh, t duy, tng tng kt hp vi vn tri thc, kinh nghim ca tp hun vin. ng thi, c s tham gia ca thi , rung cm, nhng phm cht ch nh: tnh mc ch, tnh quyt on, tnh kin tr ca tp hun vin. 111
- Tch lu kinh nghim, quan st con ngi: (hnh thc, ng tc, c ch, ngn ng, iu b, sc thi tnh cm), to sc ht, li cun, hng th, tp trung; - Cn ch ng tm hiu nhng vn hc vin quan tm, hng th;
c. Rn luyn k nng nh hng:
- Ch ng tc ng n i tng tm hiu tm trng, thi ca hc vin, ch ng hng vo vic thay i khng kh hc tp theo hng si ng, tch cc. 2. K nng iu khin
- Th hin kh nng bit thu ht i tng, tm ra ti giao tip trong dy hc, duy tr n, xc nh c nguyn vng, hng th ca ngi hc. + B phn k nng lm ch trng thi ca bn thn tp hun vin chnh l qu trnh tp hun vin t iu chnh mnh; - K nng ny gm hai nhm k nng nh:
a. Th no l k nng iu khin?
+ B phn k nng s dng tng hp cc phng tin giao tip s phm l qu trnh dng ngn ng, ng tc thu ht, iu khin hc vin. - Trn c s m hnh nh hng ca tp hun vin c phc tho, tp hun vin phi c k nng iu khin trong qu trnh giao tip trong tp hun hin thc ha m hnh nh hng giao tip s phm v hin thc ha , mc ch giao tip trong bui ging ca tp hun vin. - Nu khng c k nng iu khin qu trnh giao tip, tp 112 b. K nng iu khin ca tp hun vin:
hun vin rt c th s b nhng tc ng khch quan, c bit l t pha hc vin lm hng mc tiu bi ging ca mnh.
- K nng iu khin trong qu trnh giao tip s phm ca tp hun vin chnh l k nng t iu khin, iu chnh cm xc, hnh vi ca bn thn tp hun vin v k nng s dng cc phng tin giao tip (ngn ng c li v ngn ng biu cm) tc ng n hc vin, iu khin thi v hnh vi ca ngi hc t c mc tiu hc tp.
- K nng iu khin c bc l ch, bit che du hoc bc l cm xc thc ca mnh (nu thy c li cho vic t mc tiu ca giao tip s phm), bit thu ht, li cun i tng v pha tp hun vin, dn dt hc vin tun theo ni dung giao tip s phm d kin, bit gi cho hc vin hc tp tch cc, pht biu kin ca mnh, bc l quan im, t tng, thi ca ngi hc trc nhng thng tin lnh hi c. - Bit km hm chuyn hng ni dung giao tip khi thy hc vin ni lc ch , bit thc y hoc ko di cuc giao tip ty theo thi gian bi ging cho php, bit s dng ngn ng, hnh vi biu cm gy xc ng cho i tng, bit chn thi im kt thc bi ging hp l. - K nng nh hng l c s c k nng iu khin ca tp hun vin. Nu khu nh hng khng tt th khng th c iu khin tt c. 3. K nng quan st a. Tp hun vin quan st nhng g?
- Mc hng th ca mi hc vin v c lp vi mi bi hc v kha hc. - Kh nng nhn thc, su ca s hiu bi ca mi hc vin v c lp. 113
- Mc tham gia ca mi hc vin vo cc hot ng hc tp v cc hot ng khc trong lp. - Mi quan h tnh cm, tinh thn h tr v hp tc gia cc hc vin trong lp. - Mi quan h, s tin tng ca hc vin vi tp hun vin. - C tnh ca mi hc vin. - Nhng iu lm cn tr vic hc ca hc vin. - Mi trng vt cht ca lp hc. b. Tp hun vin quan st bng cch no?
Cn c nhng ch s, hnh vi bo hiu nhng din bin trong lp. Tp hun vin hy xem nhng biu hin sau y ni ln iu g? - Ngi nh ra pha trc, hng v pha ngi ni. - Ngi vn lng, thay i t th lin tc. - Ngi nhp nha nhp nhm.
- ng dy rt nhanh tm nhm sau khi c giao bi tp. - Ngi im ti ch sau khi c giao bi tp nhm. - Ng gt trong lp. - Ni chuyn ring.
Tp hun vin cn kp thi quan st thy nhng biu hin khng c li cho vic hc tp nh: hc vin tham gia khng u, cha tham gia ht kh nng, mi quan h gia cc hc vin khng pht trin tt ln, khng hp tc, lp hc nng nc hay qu lnh, hc vin t t tin, khng hiu r bi tp... c. Tp hun vin p ng th no? - iu chnh tc cho ph hp vi i tng. 114
- C nhng tranh lun gay gt hn mc cn thit...
- iu chnh phng php to c hi cho tt c hc vin cng tham gia. - Lm r bi tp, tr li nhng bn khon vng mc. - Ci thin cc mi quan h. - Tng tnh t tin cho hc vin.
- iu chnh ni dung cho ph hp vi mc tiu v i tng.
Tp hun vin c k nng quan st tt s khng vi vng din gii nhng g h thy v mt hnh vi c th hiu theo nhiu ngha. 4. K nng lng nghe a. Th no l lng nghe?
- Gip gii ta nhng c ch ca hc vin.
- Lng nghe c th hiu l mt tin trnh nhn thc ton b nhng tn hiu ngi khc th hin, cho php con ngi a ra thng tin mt cch c thc v c trong v thc nhng g h bit v c nhng g h cha hiu. l hnh ng quan st nhng g ngi khc ni ra v c nhng g h khng ni ra.
- K nng lng nghe l nng lc ca con ngi nm bt cc phng tin giao tip mt cch c hiu qu t c s hiu nhau, cm thng ln nhau v cng nhau hnh ng v mc tiu chung do con ngi t ra v mong mun t ti. - Phng tin giao tip trong lng nghe l bng trc quan v cc gic quan. Lc ny i hi nh hnh chnh cn c kh nng nhn thc v cm nhn cao th mi to ra c hiu qu ca vic lng nghe. b. Ti sao tp hun vin phi lng nghe? - thu thp thng tin nhiu, y v chnh xc;
- Tho mn nhu cu ca i tng: tn trng v t trng; 115
- To n tng tt v pht huy sng to cho hc vin; - Tm hiu hc vin tt hn; - Hn ch xung t.
- Lng nghe bn thn l vic tp hun vin lun t tm ra mu thun ca chnh mnh. Nhng mu thun y l s ging x gia l tr, tnh cm v hnh ng trc vic la chn cc chn gi tr ca thi i chn cho bn thn mnh gi tr c nhn ca chnh mnh. Nhng mu thun th hin ra bn ngoi thng phn nh xung t bn trong ca mi tp hun vin.
c. Lng nghe bn thn v lng nghe hc vin:
- Lng nghe hc vin l hiu ngi hc cn g, mun g, th hin s tn trng i vi h. c bit trong x l tnh hung, lng nghe ngi khc gip cho chng ta nm bt c c im tm l, nhu cu, bn cht ca hc vin, t c bin php x l tnh hung ph hp hn. Lng nghe gip cc tp hun vin bit cch lin h vi tm hn hc vin tc ng n hnh vi hot ng ca h mt cch hiu qu nht. d. Cn tr vi vic lng nghe: - Tc suy ngh: phn tn; - S phc tp ca vn ; - Khng c tp luyn;
- Thiu quan tm, kin nhn; - Thiu quan st bng mt; - uy tn ca ngi ni;
- Thi quen xu khi lng nghe: on trc, my mc, bung tri; - Nhng thnh kin tiu cc. . Nghe thu cm: 116
- K nng biu l s quan tm: c ch, iu b; - K nng phn nh: nhc li; 5. K nng trnh by - K nng gi m: lng nghe v phn hi.
L kh nng ca con ngi trong vic s dng ngn ng tc ng n nhn thc, thi v hnh vi ca ngi khc t c hiu qu giao tip nh d nh v mong i. b. Yu cu i vi trnh by ca tp hun vin - n gin; - B cc/ trt t;
a. K nng trnh by l g?
- Ngn, n tng;
- To thm hng th cho ngi nghe;
- Suy ngh k, chun b chu o trc khi ni; 117
- Mch lc, r rng, c trng tm; - Ngn ng biu cm; - C ch m say, ng mc, khoan thai;
- Quan st, nm bt thi , tnh cm ca i tng; Tm li: ni t hiu nhiu, ni c chn lc, va v hiu qu, ni ng lc, ng ch, ng thi c. C k nng bin lun tt l phm cht ca tp hun vin. Ngi hng bin gii ngi nghe tm phc khu phc l ngi bit vn dng mt cch nhun nhuyn cc k nng v ngh thut trnh by ca mnh mt cch thnh tho nht. Sau y l cc php bin lun ch yu khi thuyt trnh: - Php tam on lun: bao gi ngi ni cng nhn mnh ba trng tm c bn ca mi vn : c. K nng bin lun: - Ch i tng, mi trng, c hi ph hp.
+ Trng tm 1: Gip ngi hc nhn thc vn , do vy cn c c s l lun sc bn, li l trong sng, n gin, d hiu, thng tin y . Lun nh ngha ng ri phn tch, lun nho nn, x l v chn lc cc thng tin mt cch nhun nhuyn, sp xp theo trt t, logic, lin kt cc vn vi nhau cht ch, t ngn gn, hp l. + Trng tm 2: Gip ngi hc hnh thnh cm xc, do vy khi ngi thuyt trnh a ra bt k mt lun im no cn c v d thc t minh ha cho lun im . Do vy, khi trnh by nn a vn ha tnh yu cuc sng v con ngi vo bi thuyt trnh mang tnh gio dc cao. Nn a nhiu hnh nh sng ng, cu chuyn cm ng, bi th i vo lng ngi khuy ng n cm xc ca ngi nghe. + Trng tm 3: Gip cho ngi hc bin nhng nhn thc v cm xc c c t bi thuyt trnh vo hnh ng thc tin c
118
th. Do vy, khi trnh by bn cnh lun im v thc trng, ngi trnh by cn gi cho ngi nghe cc gii php c th khc phc cc vn thc t . - Php song quan: ngi nghe nhn nhn vn mt cch ton din, th ngi thuyt trnh khi a ra thc trng ca vn bao gi cng phi lp lun hai mt ca vn , hai mt l: + Lun im - phn lun im; + Mi ci c l bt ngun t v l;
+ C gi th phi c tht; c d th phi c hay; c sai th phi c ng; c xu th phi c p, v.v... + Ci ring - ci chung; ci chung - ci ring: v d, Qun l nh nc ni chung, qun l hnh chnh ni ring. Khng bao gi c ni: qun l nh nc ni chung, cn b cng chc ni ring, nh vy th hin ci yu km ca ngi thuyt trnh. Hoc Vit Nam ni ring v cc nc ni chung bao gi cng phi i nhng bc tt yu m th gii v ang i; - Php quy np, php din dch, php loi suy:
+ Tht bi l m ca thnh cng;
+ Ci ring - ci ring V d, loi thuc ny su n vo cht th ng nhin n cng c hi cho ngi. Nhng khng nn ni: anh ta c b l nghin ht th ng nhin anh ta cng s nghin ht. - Php th mng trong bin lun:
+ Ci ton th - ci c bit: khng ly mt hin tng c bit quy kt ci chung. Khng bao gi c ni, trong tnh hnh hin nay s sa a, h hng ca mt s thanh nin th hin cho thy s h hng ca c th h thanh nin ta hin nay;
+ a yu t vn ha, ci hay, ci p ca con ngi vo trong bi thuyt trnh, qua cc cu chuyn lch s, cc gi tr vn ha, cc 119
+ a gi tr ca tnh yu vo cc lnh vc thuyt trnh kh khan nh ng li, php lut... m ngi nghe vn cm thy thch. V d, khi ni n ci tm ca cn b, cng chc th ta ni n ba ch yu, l yu con ngi, yu cng vic v yu nc: ni u c tnh yu ni t c iu phi thng. Ni trng c im tm l hin hu ca ngi nghe, lun bit c ngi nghe ang cn g, mun g v cm thy g ni ng vo ci m h ang cn. + l, lun gy ra ting ci cho ngi nghe, khin ngi nghe cm thy thoi mi, vui v li nghe tip; + Chuyn vui phi lin quan ti ch hay hon cnh, chuyn vui nhng khng th tc m phi t nh, d dm, nh nhng, su lng; - Php d dm hi hc: - Php quy chiu:
danh ngn, ngn ng lin quan n ch ;
+ S dng cu chuyn vui phi ph hp c tnh, c im ring ca ngi thuyt trnh, s dng chuyn vui c chng mc, ng liu, lng. d. Nhng iu cn trnh trong trnh by: - Cha nh ngha l lun; - nh ngha sai;
+ Chuyn vui khng bao gi c c tnh cch cng kch bt c ngi no trong c to;
- Nhm v nguyn nhn v kt qu; - Ni qu di, khng ngng ngh; - Vng vo vng lun qun 120 - Ly mt trng hp c bit quy kt chung;
Trong giao tip s phm, c bit l giao tip trc tip, cu hi c v tr quan trng. C nhiu loi cu hi, tu theo mc ch v tnh hung giao tip m chn cch hi cho ph hp. Thu thp thng tin t hc vin l mt k nng kh quan trng trong giao tip. C nhng thng tin chng ta cn li nm trong u ca hc vin. C lc chnh h t nguyn t gic cho ta tin tc, nhng a s trng hp l chng ta phi khai thc n bng cc cu hi khc nhau. Khi dng cu hi thu thp thng tin, cn lu mt s im sau y: Mun khuyn khch vic cung cp thng tin, bn phi lm sao cho vic y tr thnh nim vui i vi ngi khc. Mun lm c iu ny, cn th hin thi nh nhn, lch s, t ra bit n ngi i thoi v nhng g h cung cp. Ngoi ra, cn p dng k thut lng nghe nu (xem trang 125) ngi i thoi thm phn hng th. Khi mun khai thc thng tin, hy bt u bng mt cu hi d. Thng thng mi ngi thch tr li ng. Nhng cu hi d s gip ngi khc c c hi tr li ng mt cch d dng. Chng lm cho i tng cm thy thoi mi, bt cng thng v t tin hn. Th no l cu hi d tr li? Cu hi d tr li l cu hi m ngi c hi c sn thng tin, c th la chn nhiu thng tin khc nhau cho cu tr li ca mnh hoc l cu hi khng ng chm n nhng vn t nh, hay vn kh ni nh chng ta thng gi. b. Cc loi cu hi: Sau khi ngi c hi cm thy thoi mi, t tin, vic tip 121 - Bt u bng mt cu hi d tr li: - Khi gi hng th ca ngi hc: a. Dng cu hi thu thp thng tin:
6. K nng t cu hi
theo l cn bit t nhng cu hi c c nhng tin tc y v chnh xc. Tu theo tnh hung m chn loi cu hi ph hp.
- Cu hi trc tip: Hi trc tip l hi thng v vn m mnh cn tm hiu. Loi cu hi ny c u im l thu thp thng tin mt cch nhanh chng v thng to ra yu t bt ng i tng, lm cho h phi bt ra cu tr li trung thc. Tuy nhin, n cng t ra kh nhiu nhc im. Hi trc tip thng l mc ch tm hiu, lm cho i tng khng c t nhin. Trong mt s trng hp, hi trc tip s khng lch s, t nh, hoc gy ra bu khng kh cng thng, nng n (v d: tui tc, hn nhn, quan im chnh tr, quan im tn gio...). khc phc nhc im ny c th dng cu hi gin tip. - Cu hi gin tip: Hi gin tip l hi v mt vn khc, nhng qua cu tr li ca ngi i thoi suy ra vn mnh cn tm hiu.
- Cu hi hp: l nhng cu hi nhm thu hp vn tranh th nhng thng tin chnh xc, ngn gn. V d: Ai thc hin vic ny?, Tn anh ta l g?. Nhng cu hi hp c ch khi bn cn nhng d kin r rng, thng thn. Hu ht cc cuc gp g u c nhng cu hi hp mt thi im no .
- Cu hi gi m: y l loi cu hi ch nu ti, ch khng h gi ni dung cu tr li. Chng hn, ng b ngh g v vn ny?, Ngi dn c cm tng g v vic c nhng thay i ?. Cu hi gi m thng c nu phn u cuc gp g nhm xy dng mi quan h hi ho. Loi cu hi ny to s d dng cho ngi i thoi do c php t quyt nh nn ni g. Mc ch ch yu ca cu hi gi m l thu thp mt loi thng tin su hn m cu hi hp khng lm c v chng ta khng n nh trc hnh dng ca cu tr li. - Cu hi ng: y l loi cu hi c sn cc phng n tr
122
li, ngi c hi ch cn chn mt trong cc phng n . Loi cu hi ny rt ph bin trong cc phiu iu tra, thm d d lun. - Cu hi m: y l loi cu hi ngc vi cu hi ng, tc l khng c phng n tr li c n nh t trc, ngi tr li c th thoi mi tr li theo mnh, do thng tin thu thp c phong ph v a dng.
- Cu hi tm lc : L loi cu hi dng tm tt li nhng g chng ta hiu v nhng iu ngi i thoi ni. Loi cu hi ny thng c dng: Theo ti hiu, th anh mun ni l... phi khng?. Cu hi ny gip chng ta kim tra xem mnh c hiu ng ca ngi i thoi hay khng. Nu khng, h s a nhng thng tin khc nh chnh, b sung. c. Dng cu hi vi cc mc ch khc:
- Cu hi chuyn tip: L loi cu hi c dng chuyn sang ti khc theo ch ca ngi hi. V d: Th cn vn iu kin lm vic th sao?, Th cn vn mi trng th sao?.
i khi trong giao tip cng c th a ra nhng cu hi khng phi thu thp thng tin, m nhm nhng mc ch khc. Loi cu hi ny c dng khi bt u gp g, thng i km vi li cho nhm to ra bu khng kh thoi mi, ci m, tin tng ln nhau. L nu cu hi ngh mt kin. Loi cu hi ny c s dng thm d cch thot ra khi s b tc v c s dng trong m phn, hi ngh v cc tnh hung khc m kh t c nht tr gia nhng ngi tham d. - Cu hi kch thch v nh hng t duy: 123 - Cu hi c tnh ngh: - Cu hi to khng kh tip xc:
Con ngi ch t duy trong nhng tnh hung c vn . Khi mun ngi i thoi suy ngh v vn no , c th s dng cu hi. Cu hi ny thng khng i hi ngi hc tr li m ch thu ht s ch ca h, buc h suy ngh v nhng vn ngi ni t ra. N thng c tp hun vin s dng khi m u bi ging. Trong trng hp hc vin c thao thao bt tuyt hay ni di dng, lan man, c th gim tc hay i hng ch bng cch t ra nhng cu hi nht nh. Khi cn kt thc cu chuyn m khng mun ct t vi ngi hc, bn c th a cu hi chun b nh: By gi ti ngh l chng ta trao i xong, c phi khng?. Giao bi tp l mt k nng tp hun c s dng rt nhiu trong tt c cc bi hc s dng phng php tp hun tch cc vi s tham gia ca hc vin. 7. K nng giao bi tp tnh hung - Cu hi kt thc vn : - Cu hi km hm:
Giao bi tp tt s gip cho c lp tit kim thi gian. Trong thc t, c tp hun vin mt n 10 pht giao bi tp m hc vin vn cha hiu mnh phi lm g, v lm vi nhm no. a. Ni dung giao bi tp: Cn tr li cc cu hi sau:
Hc vin cn bit h s c li g khi lm bi tp tnh hung ny. Bi tp s gip cho h thm k nng g. Lm xong bi tp ny h s hiu thm v vn g? Li gii thch ny rt cn thit nhng phi ht sc ngn gn. - Lm g? 124
- Ti sao cn lm bi tp ny?
Hc vin cn bit bi tp to ra kt qu g? Cn phi dng ng t ch kt qu m t cng vic cn thc hin. + Cch lm bi tp: hc vin cn bit h s lm bi tp theo cch no: c nhn, theo cp, ba ngi ngi gn nhau, theo nhm... - Lm nh th no?
+ Thi gian lm bi tp: hc vin cn bit h c bao nhiu thi gian hon thnh bi tp. iu ny c tc ng n tc lm bi. Hc vin cn bit sau khi hon thnh bi tp, h s bo co li kt qu theo cch no: chia s vi ngi bn cnh, bo co trc lp... b. Vi cc bi tp phc tp: - Mi nhm hay c nhn lm mt bi khc nhau; - Bi tp gm nhiu d liu, thng tin kh nh; - Bi tp c cu hi di v kh phn tch; - Bi tp c nhiu cu hi cn phn tch. - Lm g tip theo?
Vi cc bi tp ny, tp hun vin nn vit sn bi tp ln bng trc khi giao bi tp. Nh vy, hc vin va c nghe va c c bi tp v h c th c li khi cn thit. Tp hun vin c th vit ring bi tp cho mi nhm hoc c nhn vo cc t ba, t giy v pht ring cho h. Khi hc vin khng hiu s t cu hi tp hun vin gii thch li. Nu c lp khng hiu th tp hun vin cn gii thch chung cho c lp tht ngn gn, sau nhanh chng phn cng hc vin vo cc nhm lm vic, nu ch mt ngi khng hiu, tp hun vin nn phn cng hc vin vo nhm lm vic sau gii thch ring cho ngi cha hiu. 125 c. Khi hc vin khng hiu bi tp:
Hc vin cn c bt tay vo bi tp cng nhanh cng tt. Tp hun vin cn trnh dnh nhiu thi gian gii thch bi tp v iu lm gim hng th ca hc vin v bi tp. a. Cc tnh hung thng xy ra trong qu trnh ging dy ca tp hun vin: - Lng tng, b ng do khng chun b bi k; - ang ni th qun; - Run, hi hp: nhng biu hin khng mong mun ca c th; - C s sut v trang phc; 8. K nng x l tnh hung ging dy
- Qun khng tt in thoi; - Hng Micro; - Mt in;
- M khng c my chiu powerpoint;
- Hc vin hi cu hi kh tr li hoc cu hi m tp hun vin khng bit; - Tp hun vin hi hc vin khng chu tr li; - Hc vin cho rng tp hun vin ni sai;
- ang ging th b bnh bt thng: au bng, au u, au mt;
- Hc vin khng nghe m lm vic ring, ng gt, gi in thoi to trong lp; - Hc vin th hin ci g mnh cng bit; - Hc vin qu nht nht; 126
- Hc vin khng chu tham gia khi chia nhm, ngi mt ch; - Hc vin ni nhiu hoc thch tranh lun;
- Hc vin c thi phn ng gay gt vi vn tp hun vin a ra m h khng hiu hoc cho l v l... - Lng nghe l b quyt to ra cc gii php cho vic x l cc tnh hung ging dy: + X l tnh hung theo hng tch cc ph thuc ng k vo cc k nng giao tip, c bit l k nng lng nghe ca tp hun vin; b. Vai tr ca lng nghe trong x l tnh hung ging dy:
+ Khi tnh hung xy ra, cc tp hun vin thng t t hi rng, mnh c giao tip tt hay khng? bit lng nghe hay khng? thng cho rng, mnh gii quyt ng m khng cn bit n cm gic ca hc vin nh th no. - x l tnh hung tt, chng ta cn nng cao nng lc hiu bit v nhng yu t nh hng n kh nng giao tip v pht trin cc cng c cn thit to nn mi trng vn ho lnh mnh. c. Cc k nng x l tnh hung ca tp hun vin:
- Ch c kin thc thi cha a ra cc gii php tch cc x l tnh hung, bi v cc k nng yu cu nhiu hn cho cc gii php ny. - Vic pht trin cc k nng x l tnh hung i hi cc tp hun vin phi hc cch to c hi phn hi v phn hi li vi i tng ngi hc. Ni mt cch c th, phi hc k nng lng nghe, cch ni v cch lm. - Hc cch lng nghe trong x l tnh hung chnh l hc cch lm ngi, bit lng nghe l hng ti gi tr mi ca thi i, con ngi vn ti ci hay ci p ca con ngi vi nhng gi tr chn, thin, m. d. Ba nng lc cn c ca tp hun vin trong x l tnh hung ging dy: 127
Mun tc ng ti hc vin c hiu qu, tp hun vin cn hiu cch, bit cch iu khin h bng kh nng giao tip ca mnh. Trong giao tip, tp hun vin cn phi hiu bn thn mt cch ng n v bit cch hiu ngi khc tc ng mm do v kin quyt n hnh vi v hot ng ca i tng. + Nhng gi tr cm xc trong giao tip gia tp hun vin v hc vin c chuyn ti thnh nhng gi tr tnh cm tt p nht gia con ngi vi nhau; - Nng lc hnh ng: - Nng lc cm nhn:
- Nng lc t duy
+ Tp hun vin lun cm nhn gi tr ch thc x l cc tnh hung mt cch ngh thut... Tp hun vin cn c phng php x l tnh hung t nh, lch s, tn trng hc vin khi gp nhng phn ng t pha ngi hc. 9. K nng phn hi ca tp hun vin Phn hi l mt hnh thc p ng. Khi bn c hay lng nghe, mc ch ca bn l hiu nhng g ngi khc vit hay ni. Khi bn thc hin phn hi, mc ch ca bn l lm thay i hay tc ng vo nhng g ngi khc lm. K thut phn hi cho php lm vic hu hiu hn, tng thm kh nng tham gia tp th, duy tr lin h cng vic tt hn. b. Thc hin phn hi: a. Th no l phn hi?
Thc hin phn hi l mt vic rt t nh v kh khn ca tp hun vin. S phn hi tt nht bao gm c li ph bnh vit v ni. S 128
thc hin phn hi c hiu qu t trn c s hai tiu chun: s tin cy v s hiu bit.
+ Th ba, thn trng a ra nhng li bnh lun c tch cc ln tiu cc. Hc vin khng vui lng chp nhn s phn hi hon ton tiu cc: nu b ph bnh dn dp qu, con ngi c th cm thy b e do v c th khng thay i thi . Nhng ngi ta cng c khuynh hng khng hon ton tch nhng li bnh lun tch cc. V vy, tp hun vin phi cn thn to th qun bnh. - S hiu bit: Thc hin phn hi l t c s hiu bit. Hy ch r cho i tc bc tranh ton cnh, ng nhi nht mt ng chi tit ri rc. Bc tranh ton cnh cng c th cng hay, cng c hy vng c ngi ta hiu bn r hn. Nn trnh lm qu mc cn thit, v mc ch ca s phn hi c hiu qu l thay i v thi c x. C mt gii hn i vi nhng g m ngi ta c th chp nhn v thay i, hy tp trung vo nhng kt qu c ngha nht, ng ngh rng mnh phi c bn phn ni ht nhng suy ngh cho ngi khc nghe. - Kh nng tip nhn phn hi cng quan trng cho cng vic thnh cng. Ch c chp nhn s phn hi ca hc vin th tp hun 129 c. Tip nhn li phn hi:
+ Th hai, hy chim lng tin ca hc vin. Trnh dng nhng t nng n v r rng c ngha ph phn. C gii quyt vi thi c x tn trng thay cho vic gin lc ton b vic lm ca hc vin;
+ Th nht, hy xem xt chnh ng c ca tp hun vin. Cn t mnh vo tm trng ch c nh gip hc vin, ch khng phi ph trng hay tr a;
- S tin cy: S phn hi s khng hiu qu nu thiu tin cy. chim c lng tin, nhm to ra khng kh thin cm gip ngi ta chp nhn, hy cn nhc nhng bin php sau y:
vin mi t ci thin, trng thnh v thay i. B quyt tip nhn phn hi l trnh thi phng v khuyn khch ngi khc p ng.
- Thi phng l mt trong nhng tr ngi chnh ngn cn s tip nhn phn hi v khuyn khch giao tip. Thi phng ch c kt qu tt khi ta tm cch gi th din hoc trnh t ra ng ngn, nhng n c kha cnh t hi l thi phng cn c theo mt tin sai lm: tng quan gia mi ngi t c s trn s i khng ln nhau, tng tc ngha l u tranh, nn n lm hi kh nng tho hip vi nhau v hc hi ln nhau, lm cho bn c v kh chu v thiu tin cy. + Th nht, trao i thng tin v kin. Hy gi nh rng, bn thn tp hun vin v cng vic ging dy ch c th ci thin bng cch trao i v cho tng tc ng ln nhau; hc vin s thch th v c li khi giao tip vi bn; - Hy trnh thi phng bng cch nui dng bn thi :
+ Th hai, ng xem s ch trch tng ca bn nh ch trch bn thn. Trong sut cuc i khng th khng c kin b ch trch. Cho d kin ca bn c b bc b th t nhiu bn tham gia vo qu trnh giao tip v nn nh rng, bc b kin khng phi l bc b con ngi; + Th ba, hy nh rng, i khi hc vin cng mc phi s khng chc chn v tm trng bt an nh bn. Ngi ta cm thy phi phng khi ngi ta c th ngh rng, ngi khc t tin v chc chn khng lm sao bit c ni tm ca ngi khc;
+ Th t, ng t v tc th mt cch my mc khi c hc vin khng ng vi bn. Thay v trnh n v ph nhn s phn hi, bn hy nh gi n, c th s dng n t ci thin tng ca mnh. Hy t hi s phn hi ca ngi khc c ng khng. Nu 130
ng hy biu l s ng , nu ch ng mt phn hy ng trong chng mc cn thit, nu sai hy tm cch p ng li bng nhng cu hi v trao i vi nhau nhiu hn nh tan s bt ng.
+ Th nht, hy yu cu hc vin p ng, hy xc nh mt phng php hay mt h thng c th (bn mun h tr li bng cch no) v nhng cu hi r rng. S c th, r rng khng ch gip cho c to p ng d dng hn m cn chng t s thnh tht trong li yu cu ca bn. ti nhng du hiu phi ngn ng ca hc vin cng l mt cch yu cu p ng;
- Hy khuyn khch s p ng. Khuyn khch s p ng c th ci thin kh nng tip nhn phn hi:
+ Th ba, hy n p li bng s phn hi. Trong cch ni, tp hun vin nn t ra quan tm ti kin ca hc vin bng cch t nhng cu hi chng t bn hiu s p ng xy dng ca h v khen ngi s p ng .
+ Th hai, hy cho hc vin c thi gian phn hi. Hy n nh thi gian hc vin c thi gian suy ngh, sp t t;
131

Congtachoagiai Tap1

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Congtachoagiai Tap1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

- TS.

t chc bin son:

- Nguyn Huy Ngt - Phm Th Ho

V trng V Hp tc quc t - B T php

Ph V trng V Ph bin, gio dc php lut - B T php Ph V trng V Hp tc quc t - B T php

- Phm Th Lan Anh - ng Hong Oanh

Chuyn vin V Ph bin, gio dc php lut - B T php

Chuyn vin V Hp tc quc t - B T php

- Nguyn Minh Phng

Chuyn vin V Hp tc quc t - B T php

Tham gia bin son:

- Nguyn Ngc Thanh

- Trn Quang Huy - Nguyn B Yn - L Thu Hng

Trng B mn Lut t ai - Trng i hc Lut H Ni Ph V trng V T chc cn b - B T php

- Trn Th Hng Lin

3. Xy dng, cng c, kin ton t chc v hot ng ho gii c s

2. Phi hp trong vic xy dng, cng c, kin ton t chc cc T ho gii c s

3. Phi hp t chc thi ua khen thng trong cng tc ho gii c s

3. Trao i thng tin t liu

4. T chc kim tra, n c vic thc hin k hoch phi hp

2. S cn thit phi i mi phng php tp hun tp hun cng tham gia

12. Phn tch v nh gi tp hun 13. Kt thc tp hun

9. Phng php b c vng 11. Phng php radio

III. Cc k nng ca tp hun vin

7. K nng giao bi tp tnh hung

8. K nng x l tnh hung ging dy

9. K nng phn hi ca tp hun vin

HNG DN QUN L NH NC V CNG TC HA GII C S

1. Ni dung qun l nh nc v cng tc ho gii c s

cng tc ho gii c s Tp 1: Hng dn qun l cng tc ho gii

cng c, pht trin t chc v hot ng ha gii c s.

- Qun l, s dng kinh ph bo m cho cng tc ho gii c s;

- T chc thi ua, khen thng trong cng tc ho gii c s.

Phn I. Hng dn qun l nh nc v cng tc ho gii c s

+ Hng dn v t chc v hot ng ho gii trong phm vi c nc;

+ S kt, tng kt cng tc ho gii ca T ho gii trong phm vi c nc; 15

cng tc ho gii c s Tp 1: Hng dn qun l cng tc ho gii 2.2. a phng:

Phn I. Hng dn qun l nh nc v cng tc ho gii c s

+ Kim tra, n c vic thc hin cng tc ha gii a phng;

cng tc ho gii c s Tp 1: Hng dn qun l cng tc ho gii

1.1. Xy dng vn bn quy phm php lut v t chc v hot ng

Phn I. Hng dn qun l nh nc v cng tc ho gii c s

cng tc ho gii c s Tp 1: Hng dn qun l cng tc ho gii

Phn I. Hng dn qun l nh nc v cng tc ho gii c s

cng tc ho gii c s Tp 1: Hng dn qun l cng tc ho gii

Bc 3: Ly kin gp vo d tho k hoch

Phn I. Hng dn qun l nh nc v cng tc ho gii c s

b. T chc thc hin k hoch:

cng tc ho gii c s Tp 1: Hng dn qun l cng tc ho gii

Phn I. Hng dn qun l nh nc v cng tc ho gii c s

cng tc ho gii c s Tp 1: Hng dn qun l cng tc ho gii

Phn I. Hng dn qun l nh nc v cng tc ho gii c s

cng tc ho gii c s Tp 1: Hng dn qun l cng tc ho gii

- Thng xuyn theo di, nm bt trnh , nng lc ca i ng t vin T ho gii c s; 28

Phn I. Hng dn qun l nh nc v cng tc ho gii c s

Bc 1: Xc nh c th i tng ca cc lp bi dng, tp hun

cng tc ho gii c s Tp 1: Hng dn qun l cng tc ho gii

ti liu, phng php lm vic thch hp.

- Phn tch qua cc ti liu, s liu hin c.

Bc 3: Xc nh mc tiu, yu cu ca tng lp bi dng

- Hng tp hun vin v hc vin hon thnh cc kt qu d kin ca lp bi dng, tp hun; 30

- La chn ti liu v phng php bi dng, tp hun hp l;

Phn I. Hng dn qun l nh nc v cng tc ho gii c s

cng tc ho gii c s Tp 1: Hng dn qun l cng tc ho gii