TiÕt 27

So¹n ngµy 13.10.2008 Xin LËp khoa luËt

(TrÝch : TÕ cÊp b¸t ®iÒu)
NguyÔn Trêng Té
A. Môc tiªu bµi häc
- §Þnh híng cho häc sinh hiÓu ý nghÜa t tëng cña NguyÔn Trêng Té
vÒ vai trß cña luËt ph¸p trong sù nghiÖp canh t©n ®Êt níc.TÊm
lßng cña NguyÔn Trêng Té ®èi víi d©n víi níc.
- ThÊy ®îc nghÖ thuËt biÖn luËn cña NguyÔn Trêng Té trong viÖc
tr×nh bµy t tëng: Lèi diÔn ®¹t b»ng nh÷ng lêi lÏ ®Çy t©m huyÕt vµ
c¸ch lËp luËn chÆt chÏ cã søc thuyÕt phôc cao.
B. Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn
- S¸ch GK, s¸ch GV
- Gi¸o ¸n lªn líp c¸ nh©n
C. C¸ch thøc tiÕn hµnh
- Gi¸o viªn tæ chøc giê d¹y theo c¸ch kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p: híng
dÉn häc sinh ®äc theo ®Æc trng thÓ lo¹i; trao ®æi th¶o luËn, tr¶
lêi c¸c c©u hái.
D. TiÕn tr×nh lªn líp
1. KiÓm tra bµi cò:

TÇm nh×n s¸ng suèt cña vua Quang Trung trong viÖc cÇu
hiÒn ?
2. Giíi thiÖu bµi míi:
Hoạt động của thầy và trò
Ho¹t ®éng1
Gv: y/c hs ®äc tiÓu dÉn
Nãi thªm vÒ thÓ lo¹i ®iÒu
trÇn
+§iÒu trÇn thuéc lo¹i v¨n b¶n
mµ cÊp díi ®Ö tr×nh lªn cÊp
trªn nh»m tr×nh bµy nh÷ng
®iÒu chÝnh sù (x· héi chÝnh
trÞ).
+V¨n b¶n ®iÒu trÇn cßn gäi
lµ: tÊu biÓu, tÊu nghÞ, tÊu sí,
tÊu kh¶i, tÊu tr¹ng... Gäi
chung lµ tÊu, tÊu th, sí.
+ThÊt tr¶m sí (Chu V¨n An)
thuéc lo¹i tÊu Sí; V¨n b¶n
cña NguyÔn Trêng Té thuéc
lo¹i tÊu biÓu.
+§iÒu trÇn mang tÝnh nghÞ
luËn nh»m thuyÕt phôc ngêi
nghe lµm theo ®Ò nghÞ cña
m×nh. V× thÕ lËp luËn ph¶i
Kiến thức cơ bản
I.T×m hiÓu chung
1.TiÓu dÉn
 T¸c gi¶ NguyÔn Trêng Té (1830-1871)
 Ngêi tri thøc tiÕn bé sím nh×n tríc vÊn ®Ò, víi
tÇm nh×n t tëng tiÕn bé vît qua thêi ®¹i m×nh.
2.V¨n b¶n
Xin lËp khoa luËt
§îc trÝch tõ b¶n ®iÒu trÇn sè 27 TÕ cÊp b¸t
®iÒu (t¸m viÖc ph¶i lµm gÊp) viÕt ngµy
20/10/1867 n¨m Tù §øc thø hai m¬i.
 Bè côc: ba phÇn
PhÇn 
Tõ ®Çu ®Õn ...th× ®ã lµ quèc d©n giÕt
T¸c gi¶ nªu néi dung cña luËt ph¸p vµ mèi quan
hÖ cña luËt ®èi víi quan, d©n víi ®¹o ®øc vµ
chÝnh lÖnh (chÝnh s¸ch vµ ph¸p luËt)
PhÇn 
TiÕp ®ã ®Õn ...quª mïa chÊt ph¸c
T¸c gi¶ phª ph¸n ®¹o Nho ë tÝnh chÊt nãi
chÆt chÏ, chøng cø x¸c thùc,
lêi lÏ mÒm máng, ®Ó tr¸nh
ngêi nghe tù ¸i.
B¶n ®iÒu trÇn sè 27 cña
NguyÔn Trêng Té mang tªn
“TÕ cÊp b¸t ®iÒu”
T¸m viÖc ®ã nh sau:
Xin gÊp rót söa ®æi viÖc
vâ bÞ
Xin hîp tØnh huyÖn ®Ó
gi¶m bít quan l¹i vµ kho¸ sinh
Xin g©y tµi chÝnh
b»ngc¸ch®¸nh thuÕ xa xØ
Xin söa ®æi häc thuËt, chó
träng thùc dông
Xin ®iÒu chØnh thuÕ
ruéng ®Êt
Xin söa sang l¹i biªn giíi
Xin n¾m râ l¹i nh©n sè
Xin lËp viÖn Dôc Anh (viÖn
nu«i dìng må c«i) vµ tr¹i tÕ
bÇn (tr¹i cøu gióp nh÷ng ngêi
nghÌo)
Trong ®iÒu  t¸c gi¶ ®Ò
nghÞ më c¸c khoa sau ®©y :
-Khoa n«ng chÝnh
-Khoa thiªn v¨n ®Þa lÝ
-Khoa kÜ nghÖ
-Khoa luËt häc
su«ng, kh«ng cã ph¸p luËt
PhÇn  cßn l¹i
LuËt cã vai trß quan träng víi ®êi sèng con ng-
êi. LuËt kh«ng chØ cã t¸c dông cai trÞ x· héi,
cßn lµ ®¹o ®øc tinh vi, ®¹o lµm ngêi.
 §¹i ý
§o¹n trÝch nªu râ néi dung cña luËt, mèi quan
hÖ cña luËt ®èi víi c¸c thµnh viªn trong x·
héi.Trªn c¬ së ®ã phª ph¸n ®¹o Nho ë mét vµi
®iÓm; ®ång thêi nªu vai trß cña luËt víi ®êi
sèng con ngêi.
II.Híng dÉn ®äc-hiÓu v¨n b¶n
1.Néi dung cña ph¸p luËt vµ mèi quan hÖ gi÷a
ph¸p luËt víi c¸c thµnh viªn trong x· héi
+ Néi dung cña luËt bao gåm: KØ c¬ng, Uy
quyÒn, ChÝnh lÖnh (chÝnh s¸ch vµ luËt ph¸p)
+ T¸c dông: tÊt c¶ ®Ó duy tr× sù tån t¹i cña
®Êt níc, luËt bao trïm lªn tÊt c¶ “BÊt luËn quan
hay d©n mäi ngêi ®Òu ph¶i häc luËt”
Kh«ng cã luËt lµm sao gi÷ ®îc kØ c¬ng phÐp
níc? xa ®· ®óng, nay cµng thÊy ®óng vµ thÊm
thÝa h¬n!
- Vµo ®Ò trùc tiÕp, th¼ng th¾n ng¾n gän
- KhÐo lÐo thuyÕt phôc nhµ vua: “ph¶i häc
nh÷ng luËt míi bæ sung thªm tõ triÒu Gia Long
®Õn nay”.§a ra quan niÖm luËt cña ®¹o Nho:
Tam c¬ng ngò thêng, c¸c c¬ quan ®Çu n·o cña
chÕ ®é phong kiÕn:lôc bé
+ Quan dïng luËt ®Ó trÞ d©n
+ D©n theo luËt mµ gi÷ g×n
+ BÊt cø h×nh ph¹t nµo trong níc ®Òu kh«ng v-
ît khái luËt
- LÝ lÏ x¸c ®¸ng
- DÉn chøng cô thÓ (kÓ chuyÖn bªnT©y...)
- Tõ chuyÖn bªn T©y, khÐo lÐo ®a vÒ thùc tÕ
nãi vÒ viÖc vua cã “Tam hµo” (ba lÇn tha)...®Ó
nhÊn m¹nh: tÊt c¶ ph¶i cã luËt.
2. Nh÷ng ®iÓm t¸c gi¶ phª ph¸n ®¹o Nho
+ TÝnh chÊt v« tÝch sù, nãi su«ng “c¸c s¸ch
Nho chØ nãi su«ng trªn giÊy, kh«ng lµm còng
ch¼ng ai bÞ ph¹t, cã lµm còng ch¼ng ai ®îc th-
ëng”
+ T¸c gi¶ dÉn chøng lêi nãi cña Khæng Tö “ta
cha hÒ thÊy ai nhËn ®îc lçi m×nh mµ biÕt tù
tr¸ch ph¹t” -> gËy «ng ®Ëp lng «ng
+ V× thÕ ph¶i cã luËt, luËt ph¶i g¾n víi thùc
tiÔn vµ hµnh ®éng cña con ngêi -> ®ã lµ lµm
theo ph¸p luËt.
S¸ch vë thêi phong kiÕn, xÐt kÜ chØ lµm rèi trÝ
 thªm, ch¼ng ®îc tÝch sù g×.
+ DÉn lêi Khæng Tö: “chÐp nh÷ng lêi nãi su«ng
ch¼ng b»ng th©n hµnh ra lµm viÖc”
(GËy «ng ®Ëp lng «ng)
+ T¸c gi¶ ®a dÉn chøng: “Thö xem cã nh÷ng
nhµ Nho suèt ®êi ®äc s¸ch...mµ cßn tÖ h¬n
nh÷ng ngêi quª mïa chÊt ph¸c”
V× sao nh vËy? v× hä kh«ng ®îc häc luËt, v×
thÕ cÇn ph¶i cã luËt.
3.Vai trß cña luËt ®èi víi ®êi sèng con ngêi
+LuËt cã t¸c dông cai trÞ x· héi
+LuËt cßn lµ ®¹o ®øc, ®¹o lµm ngêi
-LuËt kh«ng b¸m vµo thùc tiÔn, ngêi thi hµnh
ph¸p luËt kh«ng nghiªm dÉn ®Õn hËu qu¶ nh
sau:
+Xö sai
+Bao che. dung tóng
+Ngêi m¾c téi ch¹y chät, ®ót lãt.
+ThiÕu tÝnh g¬ng mÉu cña l·nh ®¹o
+Ngêi d©n coi thêng ph¸p luËt
III.Cñng cè
Lßng yªu níc vµ t tëng tiÕn bé cña t¸c gi¶. B¶n
®iÒu trÇn viÕt n¨m 1867, c¸ch ®©y hµng tr¨m
n¨m, nhng ®Õn nay vÉn cßn nguyªn gi¸ trÞ.

Híng dÉn häc bµi, chuÈn bÞ bµi sau:

Thùc hµnh nghÜa cña tõ trong sö dông.