MT S VN LIN QUAN N CHI PH I DIN

I. CHI PH I DIN 1.1 S phn nh gia quyn s hu v quyn qun l Trong mt nn kinh t y bin ng v phc tp, quy m ca doanh nghip cng ln v s cnh tranh cng gay gt, i hi mi doanh nghip phi lun tm ti v pht trin mt c cu t chc hon thin v hp l. vai tr ca ngi qun tr l cc k quan trng v quyt nh mc tn ti v pht trin ca cng ty. Khng phi ngu nhin m trong cc cng ty ln, s phn nh gia quyn s hu v quyn qun l l iu ht sc cn thit. C mt s nguyn nhn dn ti iu ny v tt c cng u nhm mc ch gip cho doanh nghip pht trin tt hn v nng cao nng lc cnh tranh ca cng ty.

Th nht, i khi vic iu hnh trc tip ca cc ch doanh nghip tr nn thiu kh thi v khng hiu qu. Vic iu hnh nhng doanh nghip c quy m ln v phc tp i hi nhng k nng phm cht m khng phi nh u t no cng c c. Thc t dn ti s tch bit gia quyn qun l v quyn kim sot. Nhng ngi c vn nhng khng c kh nng qun l u t vo cc doanh nghip v tr thnh ng ch. Cc ng ch ny s thu nhng chuyn gia c nng lc n iu hnh doanh nghip ca mnh. Nhng ngi ny c chuyn mn (v thng c kinh nghim v lnh vc m h m nhn) nn s c ngi ch giao quyn qun l.

Th hai, vic phn nh gia quyn s hu v quyn qun l cho php chia nh quyn s hu theo nhng phn vn gp bng nhau v t s thay i chuyn nhng quyn s hu s khng gy phin phc n hot ng kinh doanh ca doanh nghip. Chnh v th, vic cng ty thu nhng ngi qun l chuyn nghip iu hnh cng ty ca mnh theo hng hiu qu nht nhng vn m bo mc tiu ban u ca cc ch s hu. Tuy nhin, s phn nh gia quyn s hu v quyn qun l cng lm ny sinh

nhng nguy c khin cho hiu qu hot ng ca doanh nghip khng mc ti u, gy thit hi cho cc nh u t; l khi mc tiu ca cc ch s hu v ngi qun l khng ging nhau. 1.2 Chi ph i din 1.2.1 Khi nim v c im:

Chi ph i din (agency cost): l loi chi ph pht sinh khi mt t chc gp phi vn v s thiu ng thun gia mc ch ca ngi qun tr v ngi s hu v vn thng tin bt cn xng. Chi ph i din xut hin khi: (1) Cc nh qun l khng c gng thc hin nhim v ti a ho gi tr cng ty. (2) Cc c ng s gnh chu ph tn kim sot ban qun l v do nh hng n cng vic ca h. Chi ph i din bao gm: (M) + (B) + (R)

Chi ph theo di bi ngi ch. y l nhng chi ph gim st ngi i din m bo rng ngi i din gn vi li ch ca ngi ch. ng thi cn m rng hn na l i vi cc gim c, h c cc c ng khuyn khch lm vic hiu qu, th bn thn h- nhng nh qun l cp cao- li phi tip tc suy ngh nhng bin php khuyn khch cc nhn vin di quyn mnh cng n lc lm vic- v tt c nhng nhn vin li l ngi i din cho qun l cp cao hn (M).

Chi ph rng buc bi ngi i din. Ngi i din gnh chu chi ph cam kt rng bn thn h khng xm phm n li ch ca ngi ch (B). S mt mt - nhng chi ph c kt hp vi mt kt qu m kt qu khng hon ton phc v li ch ca ngi ch (R). 1.2.2 Cc lnh vc pht sinh chi ph i din Chi ph i din xut hin nhng cng ty ni m cn c s phn nh gia quyn

s hu v quyn qun l. Nhng cng ty ny c th c hng trm ngn c ng, do vy khng c cch no tha mn vic tt c cc c ng cng tham gia qun l. Ngoi ra chi ph i din cn xut hin trong lnh vc ti chnh. Trong nhng thi im bnh thng, ngn hng v cc tri ch, nhng ngi cho doanh nghip vay tin, s c cng quan im vi cc c ng trong vic mong mun cng ty thnh cng v pht t. Nhng khi cng ty c nhng vn kh khn, s thng nht v mc tiu chung c th v. Vo nhng lc nh vy s thay i ban qun l l cn thit cu doanh nghip, nhng nhng nh cho vay li khng cn mun tip tc u t vo doanh nghip na v h quan tm n vic thu hi li khon tin cho doanh nghip vay. H s min cng v khng mun quan tm nhng vn ca doanh nghip, nhng ri ro c th e da n s an ton cc khon cho vay ca h. S tranh ci thm ch c th xy ra gia cc nh ti tr khc nhau v khi cc ch n cm nhn cng ty c kh nng b ph sn th

s c s tranh ginh gia cc ch n nhm ginh cho mnh moat v tr u tin hn c th nhn li khon vay theo th t chi tr ca lut ph sn. 1.2.3 Nguyn nhn dn n pht sinh chi ph i din: Chi ph i din xut pht t nhiu nguyn nhn nhng nhn chung c hai nguyn nhn chnh l: 1.2.3.1 Mu thun v li ch

Mu thun gia ch s hu v ngi qun l: C hai bn u mong mun ti a ho li ch ca mnh, tuy nhin iu kin ti

a ho li ch ca hai bn khng ging nhau. Nh u t mong mun ti a ho li ch ca mnh thng qua vic tng gi tr ca doanh nghip, cn li ch ca nh qun l thng gn trc tip vi thu nhp nhn c. Do nh qun l l ngi trc tip iu hnh hot ng ca doanh nghip nn h c th thc hin nhng hnh vi hay quyt nh nhm ti a ho li ch cho c nhn mnh nhng li lm tn hi n li ch ca nh u t. V d, nh qun l c th khng n lc vi kh nng cao nht ca mnh, do lm gim hiu qu hot ng ca doanh nghip (gim c, nh bt k mt ngi bnh thng no khc, c xu hng thch ngh ngi hn l lm vic); nh qun l c th quyt nh khng u t ngun lc vo mt d n c kh nng sinh li cao trong tng lai v lm nh vy s nh hng ti li nhun trong ngn hn (nu thu nhp ca nh qun l c xc nh da trn kt qu hot ng ca doanh nghip trong ngn hn); thm ch nh qun l c th bo co khng trung thc v tnh hnh hot ng ca doanh nghip nhm t mc li nhun k hoch (km theo l tin thng). Nhng hnh vi nh vy ca nh qun l s lm tn hi ti li ch di hn ca nh u t. Ngoi ra cng cn nhiu yu t khc t ngi qun l tc ng n cng vic ca h nh cc mi quan h lm n ring, quan h bn b v d nh qun l c th chn i tc l cng ty ca bn hc cung cp hng ha cho cng ty mnh thay v mt i tc khc c nng lc cao hn. Cng c th ngi qun l ang nhm n v tr lm vic tt hn i th ca cng ty hin ti h c th hnh ng gy thit hi cho cng ty. Mt nhn t khc cng gy nh hng ln n ngi qun l ca doanh nghip l cuc sng ring t, anh ta khng th lm vic nh mong mun ca ch doanh nghip nu phi lo lng nhiu v cc mu thun trong gia nh

Mu thun gia ngi qun l v nhn vin: y bao gm c mi quan h gia qun l cp cao v qun l di quyn, gia

cc nh qun l cng cp. Bao gm cc hnh ng chng t quyn lc, tranh ginh li ch gia cc nh qun l, cc nhm nh qun l m chng ta c th thy bt c mt

doanh nghip no, t bit l khi doanh nghip nh nc thng xy ra tnh trng chia b phi to mu thun trong ni b cng ty v ng nhin s tranh ginh nh th tt yu s gy thit hi khng mong mun cho ch doanh nghip.

Mu thun gia cc nhm c ng: Cng tng t nh nhn t pht sinh trong mi quan h gia nh qun l v nhn

vin. Gia cc nhm c ng i khi cng xy ra mu thun trong vic chn la d n u t, phng n ti tr, phng thc chia c tc, b nhim ngi qun l m vic thu xp nhng xung t nh th c th gy nhng tn km ln.

Mu thun gia cc ch n v c ng: Khi doanh nghip mang mt khon n, s c xung t li ch pht sinh gia c

ng v tri ch ca doanh nghip. Xung t pht sinh khi c ng cng ty thng mun theo ui nhng chin lc hot ng chin lc kinh doanh vi mc ri ro cao, hoc mt chin lc nhm vo u t nhng ti sn c mc sinh li thp hn k vng ca tri ch nh hng n kh nng tr n ca doanh nghip. Mu thun ny cng xy ra khi tnh hnh kinh doanh ca n v b tt, cn thit phi ci t b my qun l ci thin hot ng kinh doanh trong khi cc tri ch ch quan tm n vn bo ton vn u t bng cch thu hi n sm nht.

Mu thun gia cc ch n: Gia cc ch n i khi cng pht sinh mu thun trong quyt nh tip tc u t

cho doanh nghip hay tn thu cc khon n. Vic ny sinh nhng bt ng nh th cng gy kh khn cho vic hoch nh chin lc kinh doanh cho nh qun l, ch doanh nghip.

Mu thun gia ch doanh nghip v i l: Ch yu xoay quanh vic chi tr hoa hng, tr li ch trn thnh cng u vic,

chia s li nhun, p dng cc hnh thc theo di kim sot hot ng ca i l 1.2.3.2 Thng tin bt cn xng Mt cng ty th c nhiu cp qun l, thng tin t cp trn truyn t n cp di nhiu khi khng chnh xc, mc tiu ca qun l cp thp khng cn ng vi mc tiu ca qun l cp cao ra. Trng hp khc, nh qun l c tnh i sai mc tiu nhm chn p cc ch th c lin quan cn li bng cch che giu hay sai lch thng tin, v v iu ny bn th hai khng nhn ra phi chu mt tn tht nng n. Mt v d in hnh cho trng hp ny l vic giu nhm thng tin v kt qu hot ng kinh doanh thua l 2 nm lin ca cng ty Bng Bch Tuyt, thm ch cn bo co li. Phn ln cc c ng khng h hay bit cho n khi tnh trng qu trm trng khng cn giu c na v trong ni b HQT c nhng kin bt ng, Bng Bch Tuyt mI chu cng khai thng tin th lc ny cng ty ng bn b vc ph sn.