You are on page 1of 47

Li ni u

rong chin lc n nh v pht trin kinh t x hi n nm 2000, ng ta cng ch r Chnh sch ti chnh quc gia hng vo vic to ra vn v s dng vn

c hiu qu trong ton x hi, tng nhanh sn phm x hi v thu nhp quc dn...(1). To vn v s dng vn c hiu qu l nhng vn ang c Chnh ph, Ngn hng v cc doanh nghip c bit quan tm. i hi ng ton ln th VI nh du mt bc ngot i mi chnh sch v c ch kinh t ni chung, th trng v sn xut kinh doanh ni ring. Cc DNNN c quyn t ch hn trong hot ng sn xut kinh doanh, nhng cng vi n, doanh nghip phi i mt vi s cnh tranh gay gt trn th trng. Trong cuc cnh tranh ny DNNN c nhng v th bt li l thiu vn, b my chm thch ng vi s bin i ca th trng, lm tng nc trung gian, v nhiu s rng buc ln nhau, phn ln i ng cn b rt th ng. DNNN l mt b phn quan trng nht ca nn kinh t quc gia, c ngha quyt nh trong s nghip cng nghip ha, hin i ha t nc v trong qu trnh hi nhp. Tuy nhin hin nay cc DNNN ang phi i u vi nhiu vn nan gii, trong vn v hiu qu s dng vn lun l bi ton hc ba vi hu ht cc DNNN. Vy huy ng vn u? lm th no huy ng vn? v ng vn c a vo s dng nh th no?. l cu hi khng
(1)

Tp ch Thng tin Khoa hc Ngn hng s 7/1997 -1-

n mn hc
ch cc DNNN quan tm, m l vn bc thit vi hu ht cc doanh nghip hot ng trong nn kinh t th trng. Do i tm li gii v vn v nng cao hiu qu s dng vn cho khu vc DNNN l mt vn mang tnh thi s v thit thc. Qua nghin cu v c s hng dn nhit tnh ca thy gio Nguyn Ngc Huyn, em quyt nh chn ti Mt s gii php to vn v nng cao hiu qu s dng vn cho cc DNNN Vit Nam hin nay. Do thi gian hn ch, kinh nghim thc t cha nhiu. Do ti nay khng trnh khi nhng thiu st. Song y cng l n lc ca bn thn. Em rt mong c s ng gp kin qu bu ca thy gio vic nghin cu ca em ngy cng hon thin hn. Em xin chn thnh cm n!

-2-

n mn hc
I. Vn v hiu qu s dng vn - iu kin tn ti v pht trin ca doanh nghip trong nn kinh t th trng

1.Vn v vai tr ca vn i vi DNNN trong nn kinh t th trng


1.1.Khi qut v vn. T trc n nay c rt nhiu quan im khc nhau v vn, mi mt quan im u c cch tip cn ring. Nhng c th ni, thc cht vn chnh l biu hin bng tin, l gi tr ca ti sn m doanh nghip ang nm gi. Trong nn kinh t th trng, vn c quan nim l ton b gi tr ng ra ban u v trong cc qu trnh sn xut tip theo ca doanh nghip. Nh vy vn l yu t s mt ca hot ng sn xut kinh doanh. Vn c cc c trng c bn l: th nht, vn phi i din cho mt lng ti sn nht nh, c ngha l vn c biu hin bng gi tr ca ti sn hu hnh v v hnh ca doanh nghip. Th hai, vn phi vn ng sinh li, t c mc tiu kinh doanh ca doanh nghip. Th ba, vn phi c tch t v tp trung n mt lng nht nh, c nh vy mi c th pht huy tc dng u t vo sn xut kinh doanh. Th t, vn phi gn lin vi ch s hu nht nh, khng th c ng vn v ch v khng ai qun l. Th nm, vn c quan nim nh mt hng ha c bit, c th mua bn quyn s dng vn trn th trng. 1.2.Phn loi vn
-3-

n mn hc
Hin nay, c rt nhiu cch phn loi vn theo cc gic tip cn khc nhau. Theo ngun hnh thnh c vn ch s hu v vn huy ng ca doanh nghip. Vn ch s hu ca doanh nghip hnh thnh t vn php nh v vn t b sung t nhiu ngun nh li nhun gi li hoc t cc qu u t pht trin, qu d phng ti chnh.Ngoi ra, i vi DNNN cn c li ton b khu hao c bn s dng ti sn c nh u t, thay th, i mi ti sn c nh. i vi mt doanh nghip hot ng trong nn kinh t th trng vn ch s hu c vai tr quan trng nhng ch chim t l nh trong tng ngun vn. p ng nhu cu vn cho sn xut kinh doanh, doanh nghip phi tng cng huy ng cc ngun vn khc di hnh thc vay n, lin doanh lin kt, pht hnh tri phiu v cc hnh thc khc. Trn gic phng thc chu chuyn ca vn, ngi ta chia thnh vn c nh (VC) v vn lu ng (VL). VC l mt b phn ca vn u t ng trc v ti sn c nh. N lun chuyn dn dn, tng phn trong nhiu chu k sn xut. Hin nay Nh nc quy nh VC phi c thi gian s dng t nht l 1 nm v c gi tr trn 5 triu ng. VC ng vai tr quan trng trong sn xut kinh doanh, c bit l vi cc DNNN hot ng trong lnh vc sn xut. VL ca doanh nghip l s tin ng trc v ti sn lu ng nhm m bo cho qu trnh ti sn xut ca doanh nghip c thc hin thng xuyn, lin tc. 1.3.Vai tr ca vn i vi cc doanh nghip nh nc.
-4-

n mn hc
Tt c cc hot ng sn xut kinh doanh, d bt k quy m no cng cn phi c mt lng vn nht nh, n l tin cho s ra i v pht trin ca cc doanh nghip. V mt php l: DNNN khi mun thnh lp, iu kin u tin l doanh nghip phi c mt lng vn nht nh, lng vn ti thiu phi bng lng vn php nh (lng vn ti thiu m php lut qui nh cho tng loi DNNN). Khi a v php l ca doanh nghip mi c xc lp. Ngc li, vic thnh lp doanh nghip khng th thc hin c. Theo iu 4- chng II Quy ch qun l Ti chnh v Hch ton kinh doanh i vi DNNN, nu trong qu trnh hot ng kinh doanh, vn iu l ca doanh nghip khng t iu kin m php lut quy nh, tc l thp hn tng mc vn php nh ca cc ngnh ngh m doanh nghip kinh doanh th c quan c thm quyn quyt nh thnh lp doanh nghip phi cp b sung vn iu l cho doanh nghip, hoc gim ngnh ngh kinh doanh cho doanh nghip hoc phi tuyn b chm dt hot ng nh: ph sn, gii th, st nhp(2). Nh vy, vn c th c xem nh l iu kin tin quyt m bo s tn ti t cch php nhn ca doanh nghip trc php lut. V mt kinh t: Trong hot ng sn xut kinh doanh, vn l mt trong nhng yu t quyt nh s tn ti v pht trin ca mi doanh nghip. Vn khng nhng m bo kh nng mua sm my mc thit b, dy truyn cng ngh phc v cho

-5-

n mn hc
qu1 trnh sn xut m cn m bo cho hot ng sn xut kinh doanh din ra thng xuyn lin tc. Vn l yu t quan trng quyt nh nng lc sn xut kinh doanh ca doanh nghip v xc lp v th ca doanh nghip trn thng trng. iu ny cng th hin r trong nn kinh t th trng hin nay vi s cnh tranh gay gt, cc doanh nghip phi khng ngng ci tin my mc thit b, u t hin i ha cng ngh... tt c nhng yu t ny mun t c i hi doanh nghip phi c mt lng vn ln. Vn cng l yu t quyt nh n vic m rng phm vi hot ng ca doanh nghip. C vn gip doanh nghip u t m rng sn xut, thm nhp vo th trng mi, t m rng th trng tiu th, nng cao uy tn ca doanh nghip trn thng trng. Nhn thc c vai tr quan trng ca vn nh vy, doanh nghip cn phi c nhng bin php hu hiu huy ng m bo vn cho doanh nghip hot ng mt cch hiu qu.

2.Cc cng c to vn cho cc DNNN trong nn kinh t th trng.


Hin nay, vn ngn sch nh nc cp cho cc doanh nghip rt hn ch, do m bo vn hot ng, doanh nghip phi thc hin huy ng vn t nhiu ngun khc nhau nh pht hnh tri phiu, c phiu, vay vn ngn hng v cc t chc
1

(2) Quy ch qun l ti chnh v hch ton kinh doanh i vi DNNN

-6-

n mn hc
tn dng, nhn gp vn lin doanh lin kt v cc hnh thc khc. Tuy nhin vic huy ng vn phi tun theo cc qui nh ca php lut, khng c lm thay i hnh thc s hu ca doanh nghip v tng mc d n vn huy ng khng c vt qu vn iu l ca doanh nghip ti thi im cng b gn nht. (iu 11-N59/CP-3/10/1996) huy ng vn doanh nghip cng cn phi xem xt thc trng tnh hnh ti chnh, chin lc ti tr, ch ngun ti chnh, cng nh k hoch huy ng ti chnh cho chi tr. DNNN c th huy ng vn qua ngun cung ng ni b v huy ng t bn ngoi. Ngun cung ng ni b l phng thc t cp vn ca doanh nghip. Mt l, ngun khu hao ti sn c nh. Trong qa trnh s dng th ti sn c nh chuyn dn gi tr vo thnh phm di hnh thc khu hao. S khu hao ny c s dng khi phc ti sn c nh nhm ti sn xut hoc s dng cho cc yu cu kinh doanh ca doanh ghip. Doanh nghip trch khu hao theo nguyn tc bo m b p c hao mn v hnh v hao mn hu hnh ca ti sn. Hai l, t cc khon doanh nghip phi np ngn sch nhng c nh nc cho php li doanh nghip b sung vo ngun vn kinh doanh. Ba l, tch lu ti u t, y l phn li nhun khng chia li doanh nghip nhc mc ch u t pht trin sn xut. C th ni rng phn ny c cc doanh nghip coi l ngun t cung ng ti chnh quan trng v n c cc u im c bn sau: doanh nghip c th hon ton ch ng, gim s
-7-

n mn hc
ph thuc vo cc nh cung ng, gip doanh nghip tng tim lc ti chnh nh gim t l n/vn.Bn l, iu chnh c cu ti sn, phng thc ny tuy khng lm tng s vn sn xut kinh doanh nhng li c tc dng ln trong vic tng vn cho cc hot ng cn thit trn c s gim vn nhng ni khng cn thit. Do mi trng kinh doanh thng xuyn bin ng, nhim v kinh doanh thay i nn trong kinh doanh lun din ra hin tng tha ti sn ny nhng li thiu loi ti sn khc. iu chnh c cu ti sn chnh l vic kp thi c gii php bn cc ti sn d tha, khng s dng n, phi trn c s thng xuyn kim tra tnh ton v xc nh li mc ti sn lu ng trn c s ng dng m hnh d tr ti u nhm gim lng lu kho ti sn lu ng khng cn thit, m bo lng lu kho mi loi ti sn lu ng hp l. Huy ng t ngun cung ng ni b c u im ln l hon ton do doanh nghip ch ng, khng b ph thuc vo bn ngoi, doanh nghip c ton quyn s dng trong di hn vi chi ph s dng vn thp. Mt khc, s n lc t cung ng lun c coi l mt yu t ngi cp vn bn ngoi xem xt kh nng cho vay vn. Tuy nhin t cung ng vn cng c hn ch c bn l qui m cung ng vn nh v ngun b sung lun c gii hn. Huy ng vn t bn ngoi c th qua cc phng thc sau: Th nht l t ngn sch nh nc, hin nay vn t ngn sch nh nc i vi cc DNNN cng b thu hp c v quy m ca vn v phm vi c cp vn. i tng c cung cp vn theo hnh thc ny hin nay phi l cc DNNN ng vai tr cng c iu tit
-8-

n mn hc
kinh t, cc lnh vc sn xut hng ho cng cng , hot ng cng ch m t nhn khng mun hoc khng c kh nng u t, cc d n c tm quan trng c bit do Nh nc trc tip u t. Th hai l pht hnh c phiu, tri phiu trn th trng. y l phng thc ang c s dng rng ri. Tuy nhin khng phi mi doanh nghip c php khai thc ngun vn ny m ch nhng doanh nghip c pht hnh c phiu, tri phiu do Nh nc quy nh. Hnh thc pht hnh c phiu c c trng c bn l tng vn m khng lm tng n ca doanh nghip bi nhng ngi s hu c phiu tr thnh c ng ca doanh nghip. Th ba, l vay vn ca cc ngn hng thng mi, hin ti phng thc ny cung ng mt lng vn ln cho DNNN. Bn cnh thc hin hnh thc ny i hi doanh nghip phi c uy tn ln, kin tr m phn, chp nhn cc th tc ngt ngho. Trong qu trnh s dng vn doanh nghip phi tnh ton tr n ngn hng theo ng tin k hoch. Mt khc doanh nghip vay vn ngn hang thng mi c th b ngn hng thng mi i quyn kim sot cc hot ng ca doanh nghip trong thi gian cho vay. Th t, l tn dng thng mi t nh cung cp, l hnh thc chim dng hp php vn ca cc nh cung ng v ca khch hng. C cc hnh thc tn dng thng mi ch yu l: doanh nghip mua my mc, thit b theo phng thc tr chm . Vn khch hng ng trc. Tuy nhin, kinh doanh trong nn kinh t hin nay i hi doanh nghip phi tnh ton, cn nhc cn thn v khng phi ch tn ti lng vn nht nh khch hng t cc trc m bn cnh
-9-

n mn hc
li tn ti lng tin khch hng chim dng li khi mua hng ca doanh nghip nhiu khi l rt ln. Th nm, l tn dng thu mua. Hin nay c hai hnh thc ch yu l thu ti chnh v thu hot ng. Trong kinh t th trng phng thc tn dng thu mua c thc hin gia mt doanh nghip c nhu cu s dng my mc, thit b vi mt doanh nghip thc hin chc nng thu mua din ra kh ph bin. Th su l, doanh nghip c th huy ng vn thng qua lin doanh, lin kt vi cc t chc c nhn trong v ngoi nc. Phng thc ny s huy ng c mt lng vn ln cn thit cho mt s hot ng no m khng lm tng n, nhng phng thc ny cng c nhng hn ch nht nh, chng hn nh phi chia s li nhun cho bn lin doanh . Ngoi ra doanh nghip c th huy ng vn nc ngoi khc nh vay ngn hn, trung hn v di hn t cc t chc v c nhn nc ngoi hay thng qua cc hnh thc u t trc tip t nc ngoi (FDI) v ngun vn ODA. Huy ng vn t bn ngoi tuy cung cp mt lng vn ln cho doanh nghip. Nhng li hn ch tnh ch ng ca doanh nghip v doanh nghip mt phn chu s kim sot trong vic s dng vn vo hot ng sn xut kinh doanh.

3. v hiu qu s dng vn
3.1.quan im v s dng vn nh gi trnh qun tr iu hnh hot ng sn xut kinh doanh ca mt doanh nghip, ngi ta s dng thc o l hiu qu sn xut kinh doanh. Hiu qu xn xut kinh doanh - 10 -

n mn hc
c nh gi trn hai gc : hiu qu kinh t v hiu qu x hi.Trong phm vi qun tr doanh nghip, ngi ta ch yu quan tm n hiu qu kinh t. y l mt phm tr kinh t phn nh trnh s dng cc ngun lc ca doanh nghip t c kt qu cao nht vi chi ph hp l nht. Do cc ngun lc kinh t c bit l ngun vn ca doanh nghip c tc ng rt ln n hiu qu sn xut kinh doanh ca doanh nghip. V th vic nng cao hiu qu s dng vn l yu cu mang tnh thng xuyn v bt buc i vi mi doanh nghip. nh gi hiu qu s dng vn l yu cu mang tnh thng xuyn v bt buc i vi mi doanh nghip. nh gi hiu qu s dng vn s gip ta thy c hiu qu ca hot ng kinh doanh ni chung v qun tr s dng vn ni ring. Hiu qu s dng vn ca doanh nghip l mt phm tr kinh t phn nh trnh khai thc, s dng v qun tr vn lm cho ng vn sinh li ti a nhm mc tiu cui cng ca doanh nghip l ti a ho gi tr ti sn ca ch s hu. Hiu qu s dng vn c lng ho thng qua h thng cc ch tiu v kh nng hot ng, kh nng sinh li, tc lun chuyn vn. N phn nh quan h gia u ra v u vo ca qu trnh sn xut kinh doanh thng qua thc o tin t hay c th l mi tng quan gia kt qu thu c vi ch ph b ra thc hin sn xut kinh doanh. Kt qu thu c cng cao so vi chi ph b ra th hiu qu s dng vn cng cao. Do nng cao hiu qu s dng vn l iu kin quan trng

- 11 -

n mn hc
doanh nghip pht trin vng mnh. Nng cao hiu qu s dng vn ca doanh nghip phi m bo cc iu kin sau: - Phi khai thc ngun vn mt cch trit ngha l khng vn nhn ri m khng s dng, khng sinh li. - Phi s dng vn mt cch hp l v tit kim - Phi qun tr vn mt cch cht ch ngha l khng vn b s dng sai mc ch, khng vn tht thot do bung lng qun tr. Ngoi ra doanh nghip phi thng xuyn phn tch nh gi hiu qu s dng vn nhanh chng c bin php khc phc nhng mt hn ch v pht huy nhng u im ca doanh nghip trong qun tr v s dng vn. 3.2. cc ch tiu c bn nh gi hiu qu s dng vn 3.2.1.Cc ch tiu nh gi tnh hp nh gi hiu qu s dng vn ca doanh nghip mt cch chung nht ngi ta thng dng mt s ch tiu tng qut nh: hiu qu s dng ton b vn, doanh li vn, doanh li vn ch s hu. Trong :

Doanh thu Hiu qu s dng ton b vn = Tng s vn s dng bnh qun trongk

- 12 -

n mn hc
Ch tiu ny cn c gi l vng quay ca ton b vn, n cho bit mt ng vn em li bao nhiu ng doanh thu, v vy n cng ln cng tt.

Li nhun Doanh li vn = Tng s vn s dng bnh qun trong k

Ch tiu ny cn c gi l t sut li nhun trn vn. N phn nh kh nng sinh li ca mt ng vn u t. N cho bit mt ng vn u t em li bao nhiu ng li nhun. Li nhun Doanh li vn ch s hu = Vn ch s hu bnh qun trong k Ch tiu ny phn nh kh nng sinh li ca vn ch s hu, trnh s dng vn ca ngi qun tr doanh nghip. Ch tiu ny cng ln cng tt. Tuy nhin ch tiu ny c hn ch l n phn nh mt cch phin din. Do mu s ch cp n vn ch s hu bnh qun trong k, trong khi hu ht cc doanh nghip ngun vn huy ng t bn ngoi chim mt t l khng nh trong tng ngun vn. Do nu ch nhn vo ch tiu ny nhiu khi nh gi thiu chnh xc. Ba ch tiu trn cho ta mt ci nhn tng qut v hiu qu s dng vn ca doanh nghip. Ngoi ra ngi ta cn s dng mt
- 13 -

n mn hc
s ch tiu khc nh t sut thanh ton ngn hn, s vng quay cc khon phi thu. Tuy nhin nh ta bit ngun vn ca doanh nghip c phn lm hai loi l vn c nh(VC) v vn lu ng(VL). Do , cc nh phn tch khng ch quan tm n vic o lng hiu qu s dng vn ca tng ngun vn m cn ch trng n hiu qu s dng ca tng b phn cu thnh ngun vn ca doanh nghip l VC v VL. 3.2.2.Ch tiu nh gi hiu qu s dng vn c nh nh gi hiu qu s dng VC ngi ta s dng nhng ch tiu sau: Doanh thu thun Vn c nh s dng bnh Hiu sut s dng VC = qun trong k Ch tiu ny cho bit mt ng vn c nh to ra c bao nhiu ng doanh thu thun trong mt nm. Li nhun Sc sinh li ca vn c nh Vn c nh s dng bnh qun = trong k

Ch tiu ny cho bit trung bnh mt ng VC to ra bao nhiu ng li nhun. Ch tiu ny cng ln cng chng t vic s dng VC l c hiu qu.

- 14 -

n mn hc
Ngoi hai ch tiu trn ngi ta cn s dng nhiu ch tiu khc nh gi hiu qu s dng VC nh : h s i mi ti sn c nh, h s loi b ti sn c nh.

3.2.3.Ch tiu nh gi hiu qu s dng vn lu ng Khi phn tch nh gi hiu qu s dng VL ngi ta thng dng Doanh thu thun cc ch tiu sau: Hiu sut s dng VL = VL s dng bnh qun trong k

Ch tiu ny cho bit mt ng VL S dng bnh qun trong k to ra c bao nhiu ng doanh thu thun. Li nhun Sc sinh li ca VL = VL s dng bnh qun trong k

Ch tiu ny cho bit c mt ng VL tham gia vo hot ng sn xut kinh doanh trong k th to ra c bao nhiu ng li nhun, Ch tiu ny cng ln cng tt. ng thi, nh gi hiu qu s dng VL ngi ta cng c bit quan tm n tc lun chuyn VL, v trong qu trnh sn xut kinh doanh,VL khng ngng vn ng qua cc hnh thi khc nhau. Do y nhanh tc lun chuyn
- 15 -

n mn hc
VL s gp phn gii quyt v nhu cu vn cho doanh nghip, gp phn nng cao hiu qu s dng vn. xc nh tc lun chuyn VL ngi ta s dng cc ch tiu sau: Doanh thu thun S vng quay ca VL = VL s dng bnh qun trong k

Ch tiu ny cn c gi l h s lun chuyn VL, n cho bit VL c quay my vng trong k. Nu s vng quay tng th chng t hiu qu s dng VL tng v ngc li. Thi gian ca mt k phn tch Thi gian ca mt vng lun chuyn= S vng quay ca VL trong

Ch tiu ny th hin s ngy cn thit cho VL quay c mt vng, thi gian ca mt vng lun chuyn cng nh th tc lun chuyn ca VL cng ln v lm rt ngn chu k kinh doanh, vn quay vng hiu qu hn. 3.3. S cn thit phi nng cao hiu qu s dng vn ca DNNN trong c ch th trng. Cc doanh nghip trong qu trnh sn xut kinh doanh thng t ra nhiu mc tiu v tu thuc va giai on hay iu
- 16 -

n mn hc
kin c th m c nhng mc tiu c u tin thc hin, nhng tt c u nhm mc ch cui cng l ti a ho gi tr ti sn ca ch s hu, t c mc tiu doanh nghip mi c th tn ti v pht trin c. Mt doanh nghip mun thc hin tt mc tiu ca mnh th phi hot ng kinh doanh c hiu qu. Trong khi yu t tc ng c tnh quyt nh n hiu qu sn xut kinh doanh chnh l hiu qu s dng vn ca doanh nghip. Do vy doanh nghip cn phi c nhng bin php nhm nng cao hiu qu s dng vn, c bit trong iu kin hin nay. Trc y trong c ch tp trung quan liu bao cp, DNNN coi ngun vn cp pht t ngn sch nh nc ng ngha vi cho khng, nn khi s dng nhiu doanh nghip khng cn quan tm n hiu qu, kinh doanh thua l c Nh nc b p. iu gy ra tnh trng v ch trong qun tr v s dng vn dn n lng ph vn v hiu qu kinh doanh thp. Theo s liu thng k cho thy vic s dng ti sn c nh ch t 50%- 60% cng sut thit k, ph bin ch hot ng 1 ca trn ngy, v vy h s sinh li ca ng vn thp. Khi nc ta chuyn sang c ch kinh t th trng c s iu tit ca nh nc theo nh hng x hi ch ngha, cc doanh nghip buc phi chuyn mnh theo c ch mi, mi c th tn ti v pht trin. Cnh tranh gia cc DNNN vi cc thnh phn kinh t khc tr ln gay gt. Bi vy, nng cao hiu qu s dng vn c v tr quan trng hng du ca doanh nghip.

- 17 -

n mn hc
Nng cao hiu qu s dng vn s m bo an ton ti chnh cho doanh nghip. Got ng trong c ch th trng i hi mi doanh nghip phi lun cao tnh an ton, c bit l an ton ti chnh. y l vn c nh hng trc tip n s tn ti v pht trin ca doanh nghip. Vic s dng vn c hiu qu gip doanh nghp nng cao kh nng huy ng vn, kh nng thanh ton ca doanh nghip c bo m. Nng cao hiu qu s dng vn s gip doanh nghip nng cao sc cnh tranh. p ng yu cu ci tin cng ngh, nng cao cht lng sn phm, a dng ho mu m sn phm doanh nghip phi c vn, trong khi vn ca doanh nghip ch c hn, v vy nng cao hiu qu s dng vn l cn thit. Nng cao hiu qu s dng vn s gip doanh nghip t c mc tiu tng gi tr ti sn ch s hu v cc mc tiu khc ca doanh nghip nh nng cao uy tn ca doanh nghip trn th trng , nng cao i sng ca ngi lao ng. V khi hot ng kinh doanh c hiu qu th doanh nghip c th m rng quy m sn xut, to thm cng n vic lm cho ngi lao ng v mc sng ca ngi lao ng cng ngy cng c ci thin. ng thi n cng lm tng cc khon ng gp cho ngn sch Nh nc. Nh vy, vic nng cao hiu qu s dng vn ca doanh nghip khng nhng em li hiu qu thit thc cho doanh nghip v ngi lao ng m n cn nh hng n s pht trin ca c nn kinh t v ton x hi. Do , cc doanh nghip phi lun
- 18 -

n mn hc
tm ra cc bin php ph hp nng cao hiu qu s dng vn ca doanh nghip.

hi qut thc trng to vn v hiu qu s dng trong cc DNNN Vit nam hin nay

1.Vai tr ca DNNN trong nn kinh t th trng.


Trong ng li ci cch v pht trin ca nc ta hin nay, ng v Nh nc khng nh nn kinh t nc ta l nn kinh t nhiu thnh phn trong khu vc kinh t Nh nc gi vai tr ch o, v do cc DNNN l lc lng kinh t ch lc, l xng sng cho nn kinh t quc dn. Trong nn kinh t th trng Nh nc c th iu tit v thc y gin tip vo nn kinh t thng qua cc chnh sch v m hay tc ng trc tip thng qua cc DNNN u t vo cc ngnh sn xut ra ca ci vt cht tho mn nhu cu ca x hi. DNNN l b phn quan trng nht ca nn kinh t quc gia, ng gp ngun lc ti chnh cho Nh nc. Hiu qu hot ng ca DNNNc ngha quyt nh trong s nghip cng nghip ho, hin i ho t nc, trong qu trnh hi nhp thng mi vi cc nc khu vc, vi Chu v th gii. DNNN c vai tr ch o nhm m bo s cn i, n nh v bn vng trong pht trin kinh t, m bo hi ho gia
- 19 -

n mn hc
pht trin kinh t v pht trin x hi, c trch nhim khc phc v hn ch nhng khuyt tt ca kinh t th trng. iu c ngha l DNNN c vai tr chin lc gi vng s cn i v n nh trong pht trin kinh t nhiu thnh phn. Vai tr c th hin qua nhng im sau: Th nht, cc DNNN phi gi c vai tr ch o trong thc t, nm gi cc ngnh, cc lnh vc kinh t c lin quan n an ninh quc phng, cc ngnh then cht ca nn kinh t. Th hai, cc DNNN phi l n by, l cng c m Nh nc s dng huy ng vn tp trung vo nhng ngnh mang tnh chin lc ca nn kinh t, tp trung vo nhng hot ng chuyn giao cng ngh, k thut qun tr to c s cho s pht trin kinh t. Thng qua cc DNNN cho php Nh nc thc hin cc chnh sch, cc gii php thc y s pht trin ca nn kinh t. Th ba, cc DNNN tham gia tch cc v c hiu qu vo s pht trin kinh t bng kt qu sn xut kinh doanh ca mnh. i vi nc ta hin nay ng gp ca cc DNNN trong GDP ang mc kh cao th hiu qu hot ng ca cc DNNN c tc ng rt ln n s tng trng ca nn kinh t. Hn na hin nay khu vc DNNN ang chim gi lng vn u t ln vi nhng trang thit b k thut, cng ngh v nhn lc c trnh cao th hot ng ca cc DNNN s l mt yu t quyt nh n vic hon thnh nhng ch tiu kinh t ra. Th t, cc DNNN l nhng n v i u trong qu trnh cng nghip ho, hin i ho theo hng hi nhp vi nn kinh
- 20 -

n mn hc
t th gii. Trong mt nn kinh t lc hu vi lc lng sn xut cn yu km nh Vit Nam, th cc DNNN c s dng nh nhng cng c trc tip nhm huy ng cc ngun lc k thut tin hnh qu trnh cng nghip ho, hin i ho nn kinh t, thu ht vn u t nc ngoi, ng thi l nhn t nng cao cht lng sn phm hng ti xut khu nhm ho nhp vi nn kinh t th gii. Tuy vai tr cc DNNN l ht sc quan trng, nhng nhn nhn mt cch khch quan th DNNN cha tm cnh tranh vi nn kinh t khu vc.

2.Thc trng vn, to vn v s dng vn trong cc DNNN


2.1.nh gi chung 2.1.1. Thi k trc i mi kinh t. Trong c ch k hoch ha tp chung bao cp, DNNN tn ti di hnh thc cc x nghip thuc s hu Nh nc hnh thnh mt mng li thng nht trn khp a bn c nc, t trung ng n c s. Cc x nghip thuc s hu Nh nc thm nhp vo mi lnh vc, sn xut kinh doanh hu ht mi sn phm hng ha, di hnh thc ch tiu, nh mc ca nh nc. Thch ng vi thi k ny, vn ca x nghip u do ngn sch nh nc cp. Thc hin nguyn tc cp pht, giao np ngn sch, cc x nghip khng t khai thc v huy ng vn m bo vn kinh doanh, dn n tnh trng cc x nghip khng quan tm n vic bo ton v pht trin vn. Vn ca x nghip tht
- 21 -

n mn hc
thot nghim trng, nhiu x nghip li gi, l tht v bo co sai lch trong hch ton kinh doanh. 2.1.2. Thi k i mi kinh t t 1986 n nay. Chuyn sang nn kinh t th trng c s qun tr iu tit ca nh nc, cc DNNN c t ch trong sn xut kinh doanh. T y vn vn tr thnh vn sng cn ca mi DNNN. Trong thi k 1986 1990, cc DNNN c hnh thnh trn quy m rng ln c cp qun huyn v khng c s lin kt cht ch gia cc doanh ngip Trung ng v a phng. n nm 1990, c nc c 12080 DNNN. Cc doanh nghip trong thi k ny c quy m nh, vn t v cng ngh lc hu. S dn tri ca cc DNNN lm cho ngun vn u t ca nh nc khng th tp trung cho cc ngnh trng im dn ti s thiu ht vn thng xuyn, hiu qu s dng vn rt thp. T nm 1990 Ngh nh Chnh ph ban hnh nhiu chnh sch nh 338/HBT, Quyt nh 315/HBT, Ch th

500/Ttgnhm sp xp v t chc li cc DNNN. Qua nhiu ln sp xp, st nhp v gii th, n nay cn khong 5280 DNNN. Cc DNNN nng cao hn trnh tch t v tp trung, tng qui m v kinh doanh c hiu qu hn. Tuy nhin hin nay DNNN ang ng trc thc trng yu km v nhiu mt: sc cnh tranh cn qu yu km, qui m qu nh, thiu vn nghim trng, li sut kinh doanh bnh qun thp hn li sut ngn hng, hiu qu st km. Hu ht cc DNNN ang trong tnh trng i vn trm trng. Theo bo co tng kt
- 22 -

n mn hc
ca B thng mi nm 1998, trn 90% s doanh nghip khng mc vn php nh theo quy nh ti Ngh nh s 50/Chnh ph ngy 28/8/1996 ca Chnh ph. V ngay ti TP HCM, trong s 169 doanh nghip thng mi Nh nc c ti 70% doanh nghip ang trong tnh trng thiu vn. Xt chung cc DNNN hin nay c ti 60% s DNNN khng vn php nh theo qui nh ti N 50/CP. Nghim trng hn l do thiu vn nn cc DNNN khng c kh nng u t i mi trang thit b, hin i ha cng ngh, khng c kh nng cnh tranh. 2.2.Thc trng v vn v huy ng vn trong cc DNNN. Trong nhng nm gn y vn cc DNNN ang c xu hng tng ln. Tuy nhin qui m vn cn nh b v dn tri. Nm 1994 vn bnh qun cho mt DNNN ch khong 3,3 t ng, nm 1996 tng ln 11 t ng, nm 1998 tng ln 18 t ng v hin nay khong 22 t ng. Nh vy tc tng bnh qun hng nm t nm 1996 n nay khong 19%. So vi tc tng bnh qun giai on 1994 1998 c s gim st (giai on 1994 1998 tng bnh qun 52,8%) Tng ngun vn kinh doanh ca khu vc DNNN nm 1996 khong 67.100 t ng, n nm 1998 khong gn 100.000 t ng v hin nay tng ln gn 117.000 t ng. Tc tng bnh qun hng nm ch t di 15%. So vi giai on 19911994 tc tng bnh qun gim st nhiu (giai on 19911994 tng bnh qun 29%)

- 23 -

n mn hc
i vi tng cng ty nh nc, vn nh nc bnh qun ca tng cng ty 91 nm 1998 l 3.661 t ng (tng ng 260 triu USD). Nm 1999 tng ln 3900 t ng (tng ng 280 triu USD). Nm 1998 trong s 17 tng cng ty 91 c ti 14 tng cng ty (chim 82%) c mc vn nh nc di mc vn bnh qun. Nm 1999 cc tng cng ty nm gi 66% v vn. Trong ring 17 tng cng ty 91 chim ti 56% tng s vn kinh doanh. Vi tng cng ty 90 hnh thnh vn cn km xa so vi cc tng cng ty 91. Hn 20% s tng cng ty 90 nm 1998 c vn nh nc bnh qun di 100 t ng, trong 13 tng cng ty vn t ngn sch cp cho mi tng cng ty ch c di 40 t ng. Sang nm1999 tnh hnh cng khng c nhiu tin trin. Vn nh nc bnh qun trong cc tng cng ty 90 ch khong di 153 t ng. Nh vy c th ni vn trong cc tng cng ty hin nay cn qu nh b khng tng xng vi tm vc ca n. Mc d qui m vn ca cc DNNN nh b nh vy, nhng s vn li khng tp trung m dn tri, manh mn. Lng vn phn b trong tng doanh nghip rt nh b v khng u. Xt ring 82 DNNN hot ng trong lnh vc Thng mi do B Thng mi trc tip qun l. u nm 1996 tng ngun vn ca 82 doanh nghip ny ch c 2.603 t ng. Trong vn c nh l 1.123 t ng, vn lu ng l 1.480 t ng, c phn b nh sau: Bng phn b ngun vn ca cc doanh nghip
- 24 -

n mn hc
Thng mi Nh nc nm 1996 ST T 1 2 3 4 5 S lng vn S doanh nghip Di 1 t ng 2 Trn 1 n 3 t 10 ng Trn 3 n 10 t ng Trn 10 n 50 t ng Trn 50 t ng 43 24 3 2.4% 12.2% 52.4% 29.3% 3.7% lng T trng

Ngun: v tip tc i mi t chc v hot ng kinh doanh ca cc doanh nghip Thng mi Nh nc thng 6/1996. Nh vy, lng vn phn b cho tng doanh nghip rt nh b v khng ng u. C doanh nghip vn cha n 1 t ng. Phn ln cc doanh nghip Thng mi Nh nc c vn t 3 n 10 t ng, chim 52.44%. Ch c 3 doanh nghip c vn tng i kh(Tng cng ty xng du Vit Nam: 1.444 t ng; Cng ty Thng mi v u t: 234 t ng; Cng ty my v ph tng: 138 t ng), ang c chim th trng m cha c i th cnh tranh thc s. Xt ton b cc DNNN nm 1998 v nm 1999 ta thy lng vn phn b trong cc DNNN c chiu hng gia tng. Tuy nhin n

- 25 -

n mn hc
vn cn nh b v khng u. iu c biu hin trong bng sau: g phn b ngun vn ca cc DNNN nm 1998-1999 T trng doanh nghip Nm 1998 Nm 1999 72,5% 7,5% 20% 65,45% 13,66% 20,89%

STT 1 2 3

S lng vn Di 5 t ng T 5-10 t ng Trn 10 t ng

(Ngun: Tp ch Ti chnh doanh nghip s 2/2000 v Tp ch Con s v s kin s 6/2000) Qua bng trn cho thy, s DNNN c vn di 5 t ng cn chim t l qu ln. Nm 1998 chim ti 72,5%, nm 1999 mc d c gim nhng vn chim 65,45%, trong s DNNN c vn di 1 t ng chim gn 26%. Ring s DNNN do a phng trc tip qun tr, s DNNN c vn di 1 t ng (tng ng 70.000 USD) chim trn 30%. S DNNN c vn trn 10 t ng chim mt t l nh ch khong 20% nm 1998 v tng ln 20,89% nm 1999. Quy m vn nh b, dn tri, c cu vn kinh doanh li c nhiu bt cp. Nm 1997 vn nh nc mi ch p ng c 20% nhu cu vn lu ng gy kh khn cho doanh nghip. Trong nm 1997 vn bnh qun mi DNNN khong trn 17 t ng, trong VL chim 20%, nhng c ti 50% l vt t ng, km phm cht, cng n kh i v l, ch cn li 10% cho hot
- 26 -

n mn hc
ng. VC chim 80%, nhng phn ln l ti sn c nh c, lc hu nng sut thp, thit b c k.Nh vy VL cn thiu khong 20% mi t mc ti thiu v VL hot ng. VC li chim t l qu ln lm cho ng vn b ng v quay vng chm. Hin nay vn thc t hot ng ca DNNN ch t 80%. Ring VL ch c 50% c huy ng vo kinh doanh, cn li nm ti sn, vt t mt mt, km phm cht, cng n cha thu hi c, l cha c b p. Thc t hin nay vn ngn sch v vn t c ca DNNN cha c mt na mc VL cn thit. duy tr sn xut kinh doanh, doanh nghip phi huy ng vn t bn ngoi, ch yu l vay ca cc t chc tn dng v chim dng vn ln nhau. Nm 1997 vn i vay ca DNNN chim ti 85%-90% VL. Trong khi , ngun vn h tr t ngn sch ch bng 8% so vi GDP, vn t tch lu khng ng k. Ngoi ngun vn vay t cc t chc tn dng, hin nay cc DNNN cn huy ng vn thng qua lin doanh, lin kt, pht hnh c phiu, tri phiu hay s dng hnh thc tn dng thu mua.Tuy nhin vic thc hin huy ng vn t bn ngoi DNNN thc hin cha ng b, mt s DNNN vn trng ch li vo vn ngn sch nh nc. 2.3.thc trng v hiu qu s dng vn ca cc DNNN Nhn chung t sau khi i mi nn kinh t n nay, hiu qu sn xut kinh doanh ni chung, hiu qu s dng vn ni ring ca cc DNNN tng ln. Tuy nhin n vn cn mc thp. Nhiu doanh nghip cha bo ton c vn, tnh trng thua l xy ra trong nhiu doanh nghip. Nm 1995 ti sn c nh
- 27 -

n mn hc
trong cc DNNN chim 70% - 80% nhng ch cung cp 44% tng sn phm trong nc. Nm 1998 s DNNN thc s c hiu qu ch chim khong 40%, s b thua l lin tc chim ti 20% (nu tnh khu haoTSC th t l ny cn cao hn), cn li 40% l cc doanh nghip trong tnh trng bp bnh, ni chung l cha c hiu qu. Ch xt ring cc DNNN thuc Thnh ph H ni t 1995 n 1998 ta thy nhiu doanh nghip thuc thnh ph qun tr lm n c li, trong c mt s doanh nghip t doanh thu ln, ng gp ngn sch cao. Tuy nhin s doanh nghip b l c chiu hng gia tng, t trng doanh nghip b l ca Thnh ph vn cn nhiu. iu c th hin bng sau: Tnh hnh hot ng ca cc DNNN thuc Thnh ph H ni Loi 1995 TW TP doanh nghip 1.DNc li 2.DNho vn 3.DN l (Ngun:Tp ch kinh t v pht trin s 38/2000) Qua bng trn cho ta thy cc DNNN do trung ng(TW) qun l c hiu qu kinh doanh cao hn cc DNNN do Thnh ph qun
- 28 -

1996 TW TP 465 15 52

1997 TW TP

1998 TW TP 241 13 43

46 8 18 48

27 3 15 36

251 481 258 28 47 36 35 38 32

n mn hc
l. Cc DNNN lm n thua l c xu hng gim i vi cc DNNN do TW qun l, nhng li c xu hng tng i vi cc DNNN do Thnh ph qun l. Trong mt s nm gn y, hiu qu sn xut kinh doanh ni chung, hiu qu s dng vn ni ring c xu hng gim xung. Nm 1995, mt ng vn Nh nc to ra c 3.46 ng doanh thu v 0.19 ng li nhun. Nm 1998, cc ch tiu tng ng ch t 2.9 ng v 0.14 ng. Thm ch trong ngnh cng nghip, mt ng vn ch to ra c 0.024 ng li nhun. Hiu qu s dng vn gim xung i km vi n l tc tng trng ca cc DNNN cng gim dn. (n v: %) S T T Tc tng trng GDP 9.34 8.15 5.80 nn kinh t Tc tng trng GDP 11.2 9.67 5.48 ca DNNN 8 T trng np ngn sch 64 ca DNNN T trng GDP ca DNNN trong ton b nn kinh t T sut li nhun trn vn 0.19 ca DNNN T sut np ngn sch 0.32
- 29 -

Ch tiu

199 6

199 7

1998

56

40.4 40.0 8 0.11 0.21 7 0.14 0.35

n mn hc
trn vn (Ngun: Tp ch Ti chnh doanh nghip Thng 2/2000) Qua bng s liu trn cho thy tc tng trng ca DNNN nm 1996 v 1997 cao hn tc tng trng GDP ca nn kinh t, nhng n nm 1998 th ngc li, thp hn. Cng qua bng s liu trn cho thy mc d nm 1998 t sut li nhun trn vn ca DNNN c gim so vi nm 1996, nhng li tng so vi nm 1997. Nhn chung, tnh hnh huy ng v s sng vn trong thi gian qua t c nhng kt qa nht nh, song bn cnh n ang gp phi nhng kh khn cn phi c gii quyt. 2.4.Nhng kt qu v tn ti. 2.4.1. Nhng kt qu t c. T khi i mi nn kinh t n nay h thng DNNN t c mt s kt qu nh sau: Mt l, gim 68% s DNNN t 12.080 DNNN vo u nm 1990 xung cn 5.280 DNNN hin nay. S doanh nghip gim i ch yu l do st nhp gii th. Trong gii th hu ht cc DNNN cp huyn, quy m qu nh b, khng c iu kin tn ti trong c ch th trng. iu ny gp phn tng s tch t tp trung vn , tng quy m doanh nghip. Hai l, nng cao r rt trnh tch t v tp trung, tng qui m DNNN. S DNNN c vn di 1 t ng gim
- 30 -

n mn hc
t 50% (nm 1994) xung cn 26% (nm 1998). S DNNN c s vn trn 10 t ng tng tng ngt 10% ln gn 20%. n nm 1999 s DNNN c vn trn 10 t ng tng ln gn 21%. Vn bnh qun ca mt DNNN tng t 3,3 t ng nm 1994 ln gn 22 t ng hin nay. hnh thnh cc DNNN di dng cc tng cng ty 90,91. Tnh n cui thng 2/2000 c nc c 76 tng cng ty 90 v 17 tng cng ty 91. Cc tng cng ty Nh nc nm gi 66% v vn. Trong ring cc tng cng ty 91 chim ti 56% tng s vn kinh doanh, bnh qun s vn ca mt tng cng ty 91 hin nay ln n gn 3900 t ng( tng ng 280 triu USD). Ba l, tng s lng DNNN gim gn 70%, song h thng DNNN vn pht trin n nh thch nghi dn vi c ch th trng, gp phn quan trng trong vic pht huy vai tr ch o ca kinh t nh nc. T trng trong tng sn phm quc ni (GDP) do cc DNNN to ra tng t 36.5% (nm 1991) ln 40.2% (nm 1999), t l np ngn sch trn vn Nh nc tng t 14.7% (nm 1991) ln gn 35% (nm 1998). Bn l, c phn ha c hn 400 DNNN. Hu ht cc DNNN sau khi c phn ha, u hot ng c hiu qu. Tnh n nm 1999, c 370 DNNN c phn ha thu ht thm t trong x hi gn 1.432 nghn t ng, bng 111% tng s

- 31 -

n mn hc
vn c ti thi im c phn ha ca cc DNNN ny m rng sn xut kinh doanh. Nm l, hiu qu sn xut kinh doanh ni chung, hiu qu s dng vn ni ring tng l2n r rt. T sut li nhun trn vn nh nc nm 1993 l 6.8% tng ln 14% nm 1998. Tuy nhin cc DNNN vn c nhng tn ti nht nh. 2.4.2. Nhng tn ti trong cc DNNN hin nay.(3) Th nht, qui m ca cc DNNN cn b v dn tri, trng cho v ngnh ngh. n nay vn bnh qun trong cc DNNN ch khong 22 t ng (tng ng 1.5 triu USD). y l s vn qu nh b so vi vai tr ca DNNN v so vi cc DNNN ca cc nc trong khu vc. S DNNN c vn 5 t ng tr xung chim ti 65,45%, s DNNN c vn trn 10 t ng ch chim gn 21%. Cc DNNN dn tri trn tt c cc ngnh ngh t sn xut n thng mi, dch v gy tnh trng phn tn manh mn v vn, trong khi vn u t nh nc rt hn ch, khng tp trung c vo nhng ngnh, lnh vc ch yu, then cht. Th hai, trnh k thut, cng ngh cc DNNN lc hu, nng lc cnh tranh km, rt hn ch v thua thit trong hi nhp th trng quc t. Hu ht cc DNNN c trang b my mc, thit b t nhiu nc khc nhau v thuc nhiu th h, chng loi. Theo kt qu kho st ca b Khoa hc, Cng ngh v Mi trng ti nhiu DNNN thuc 7 ngnh th dy truyn sn
2(3)

Tp ch kinh t v pht trin s 38/2000

- 32 -

n mn hc
xut, my mc thit b ca ta lc hu so vi th gii t 10 n 20 nm, mc hao mn hu hnh t 30%-50%, c ti 38% dng phi thanh l. Thi hn khu hao ti sn c nh ko di bnh qun t 10 n 12 nm, trong khi mc khu hao bnh qun ca khu vc v Th gii ch t 7 n 8 nm. Bo co iu tra H ni v TP HCM cho bit s my mc c tui trung bnh trn 10 nm, chim ti 40% v ch c 30% di 5 nm. Thit b c k, lc hu nh hng ln n cht lng, gi c v hn ch nng lc canh tranh ca sn phm c to ra. iu ny i hi phi c lng vn ln u t i mi trang thit b, hin i ho cng ngh nhm tng kh nng cnh tranh ca cc DNNN trn th trng. Th ba, n ca cc DNNN l qu ln. Nm 1996 l 174.797 t ng, nm 1999 l 199.060 t ng. So vi tng s vn DNNN, n phi tr bng 109% (tng ng 126.366 t ng), n phi thu bng 62% ( tng ng 72644 t ng), trong khi kh nng thanh ton ca cc DNNN rt thp. N qu hn hoc kh i chim t l khng nh ang l gnh nng i vi cc DNNN. Ngoi phn vn u t ban u khi thnh lp, hng nm DNNN cn phi vay ti 85% vn t nh nc vi li sut u i. Trong khi ngn sch lun thiu ht nhng Nh nc vn phi ginh mt t l ng k h tr cho mt s DNNN. Trong ba nm 1997- 1999, ngn sch Nh nc u t trc tip cho cc DNNN gn 8000 t ng, trong 6482 t ng cp b sung vn 1464,4 t ng b l, h tr cho cc DNNN gim bt kh khn v ti chnh. Ngoi ra t nm 1996 n nay, Nh nc cn min gim
- 33 -

n mn hc
thu 2288 t ng, xo n 1088,5 t ng, cho vay tn dng u i 8685 t ng. Thc t, s np vo ngn sch ca cc DNNN ny t hn phn m Nh nc h tr. ang l gnh nng cho ngn sch Nh nc. Th t, hiu qu sn xut kinh doanh ni chung, hiu qu s dng vn ni ring gim. Nm 1995, mt ng vn Nh nc to ra 3.46 ng doanh thu v 0.19 ng li nhun. Nm1998, cc ch tiu tng ng ch t 2.9 ng v 0.14 ng. Thm ch, trong ngnh cng nghip, mt ng vn ch to ra c 0.024 ng li nhun. Nm 1998 s DNNN thc s c hiu qu ch chim khong 40%, s doanh nghip b l lin tc chim ti 20%, cn li 40% l nhng DNNN trong tnh trng bp bnh khi l khi li. Nhng tn ti k trn l do nhng nguyn nhn c bn sau: Mt l, vai tr tch cc ca ng lc i mi theo nguyn tc d b cn tr, xa bao cp, khuyn khch t hch ton l li...cn dn, nhng s tip sc cho ng lc mi DNNN vn cha hnh thnh ng b. C ch qun tr ti chnh ca DNNN cn qu cng nhc, sa i chp v mt cch b ng, thiu quan im h thng, chnh sch i vi kt qu t tch lu ca DNNN qu bt hp l hn ch kh nng m rng qui m ca DNNN. Hai l, Nh nc cn tp trung vn cho yu cu pht trin c s h tng k thut v h tng x hi, cn doanh nghip cn nhiu vn cho yu cu i mi cng ngh v m rng sn xut nhng
- 34 -

n mn hc
cc knh huy ng vn ca DNNN u b trc tr. Hin nay ang din ra tnh trng Ngn hg tha vn cho vay, cn cc DNNN li khng vay c hoc khng gim vay bi v: DNNN thiu cc iu kin th chp an ton, cc doanh nghip khng c s m bo v ti sn th chp; Cc DNNN thiu vn vay trung hn v di hn, cn Ngn hng tha ch yu l vn cho vay ngn hn; Trong khi cc quy nh v th tc xc nhn ti sn th chp, cm c i vi DNNN khng st thc t. Khng ch mc tin vay bng 70% gi tr ti sn th chp v tng mc huy ng vn khng vt qu vn iu l ca doanh nghip ti thi im cng b gn nht gy ch tc lu thng tn dng. Th tc cng chng hp ng th chp, cm c, bo lnh vay vn ngn hng rm r, phc tp, xt thy khng cn thit trong mi ln vay vn. Mt khc, t chc trin khai ng k ti sn th chp cc c quan chuyn ngnh c lin quan nh c quan a chnh, c quan xy dng cha ng b cng gp phn lm ch tc lu thng tn dng. Ba l, v pha cc DNNN, hiu qu s dng vn cn km, vn s dng khng c qun tr cht ch, iu mt phn lm cho hiu qu sn xut kinh doanh gim st, gy ra tnh trng l vn ko di. iu hn ch kh nng vay vn t bn ngoi. Bn l, hu ht cc DNNN khi chuyn sang c ch kinh t mi, vn cn b nh hng ca c ch c, chm thay i so vi s bin ng ca th trng. Mt s DNNN cn da dm, trng ch vo vn h tr t ngn sch nh nc.

- 35 -

n mn hc
Nm l, hin nay mt s c quan sng lp DNNN vi t cch l ch s hu nhng li khng m bo vn ti thiu ban u cho DNNN gy kh khn c cho vic huy ng thm vn t bn ngoi cho cc doanh nghip. Bi hu ht nhng ngi gp vn v cc t chc tn dng trc khi cho vay u xem xt tnh hnh ti chnh ni ring v hot ng sn xut kinh doanh ni chung ca doanh nghip. Ngoi ra cn rt nhiu cc nguyn nhn khc. Nhng nhn chung nguyn nhn ch yu vn l t chnh bn thn doanh nghip III.Gii php to vn v nng cao hiu qu s dng vn cho cc DNNN

1.Mt s gii php tng qut


Mt l:Tip tc sp xp li DNNN nhm nng cao hiu qu hot ng ca doanh nghip trn th trng. Cn xc nh ch s hu ch thc i vi nhng ti sn thuc DNNN, vic s dng chng c hiu qu v trnh lng ph. Cn tip tc y nhanh vic chuyn i mt s DNNN khng thit yu sang hnh thc a s hu hoc sang cc hnh thc kinh t khc nh: cng ty trch nhim hu hn, cng ty c phn,.Nh nc cn to mi trng php lut v th ch thun li cho c phn ho DNNN v coi y l mt trong nhng gii php c bn to vn trong cc doanh nghip. Hai l: thc hin ln doanh lin kt gia DNNN vi cc thnh phn kinh t khc. Nh c th thu ht ngun vn, trnh qun tr, cng ngh ca nhng i tc ny. Song nh nc cn
- 36 -

n mn hc
quan tm hn n quyn li ca DNNN trong lin doanh. Hin ti, hnh thc lin doanh mi c trin khai vi cc i tc nc ngoi, nhng quyn li pha bn Vit nam vn cn nh, lun b i tc lin doanh chn p. Hnh thc lin doanh, lin kt gia DNNN vi cc thnh phn kinh t khc trong nc cha pht trin. y l vn cn phi c ch trng trong thi gian ti. Bn cnh nhng gii php trn Nh nc cn phi c chnh sch to thun li cho vic huy ng vn ca cc DNNN. Trc ht, Nh nc cn a ra gii php tho g nhng vng mc v ti sn th chp, cm c v quyn vay vn ca DNNN. Hin nay, ti sn th chp ca DNNN nh hn nhiu so vi nhu cu vay vn, dn n doanh nghip thiu vn, ngn hng tha vn khng cho vay c. Mt mt, nh nc cn sm hon thin hnh lang php l to iu kin cho ngn hng hot ng. Mt khc, ngn hng nn xem xt n nhng yu t nh nng lc qun tr ca doanh nghip, kh nng sinh li cng nh kh nng i ph vi nhng bt li ca doanh nghip, cui cng mi xem xt n ti sn th chp ca doanh nghip. Nh nc nn kim k, nh gi li ti sn ca cc DNNN thy c thc trng ti sn hin nay ti cc doanh nghip. ng thi nh nc nn dnh mt t l vn ngn sch u t thm vn iu l cho cc DNNN tng xng vi quy m v nhim v sn xut kinh doanh c giao. Nh nc cn ci tin, n gin ho th tc cho vay, bi b ch xin php c quan nh nc c thm qun v xc nhn ca c quan qun tr vn khi a ti sn th chp, cm c, bo lnh vay vn ngn hng. Nh nc cng
- 37 -

n mn hc
nn bi b ch cng chng Nh nc trong mi ln vay vn m ch thc hin mt ln cng chng, ch cng chng li khi doanh nghip thay i ti sn th chp.

2.Nhng gii php c th nhm to vn cho DNNN


Mt l: DNNN phi lp k hoch sn xut kinh doanh ni chung, k hoch huy ng v s dng vn ni ring ngay t u v phi c th r rng. C nh vy mi ch ng trong hot ng sn xut kinh doanh to ra hiu qu sn xut kinh doanh cao, to ra kh nng ti chnh vng mnh, y l c s cc ch ngun vn xem xt trc khi ra quyt nh cho vay. Doanh nghip phi xc nh, tnh ton lng VL nh mc phc v sn xut kinh doanh k k hoch st vi nhu cu VL thc t, t c bin php huy ng vn hp l. Hai l: DNNN nn huy ng vn t chnh bn thn doanh nghip. Hin nay, hu ht cc DNNN ch ch trng huy ng vn t bn ngoi m qun i vic huy ng t chnh doanh nghip. Cc doanh nghip nn tng cng huy ng vn t cn b cng nhn vin ca doanh nghip, thay cho vic vay ngn hn ngn hng. Mt mt, vay ngn hn ngn hng nhiu lm cho kh nng thanh ton ca doanh nghip gim st, kh nng t ch v vn thp. Mt khc, vay ngn hn ngn hng lm gim bt kh nng huy ng vn t cc ngun khc v cc ch ngun vn lun xem xt tnh hnh ti chnh ca doanh nghip trc khi ra quyt nh cho vay.

- 38 -

n mn hc
Ba l: cc DNNN nn nhanh chng trin khai hnh thc tn dng thu mua. Trong nhng nm qua, hu ht cc doanh nghip i vay ca cc t chc tn dng bng cc hnh thc th chp, cm c v bo lnh. Song vic vay vn i mi cng ngh th cc doanh nghip gp nhiu kh khn. Bi v, mt mt, ngun vn trung v di hn ca cc ngn hng c hn. Mt khc, cc DNNN thiu nhng iu kin nht nh v ti sn th chp, cm c v bo lnh. V vy quan im thu my mc thit b tr thnh xu hng ca nhiu doanh nghip. y l hnh thc kh mi m nc ta. i hi nh nc cn nhanh chng hon thin c ch nghip v thu mua, xc lp v m rng i tng ti sn thu mua, khch hng thu mua, cng nh hon thin h thng php lut hin hnh to iu kin thun li cho tn dng thu mua hot ng. Bn l: cc DNNN lm n c hiu qu c th pht hnh c phiu, tri phiu. Nh huy ng c cc ngun vn nhn ri trong x hi mt cch nhanh chng pht trin sn xut kinh doanh. Khi doanh nghip cng pht trin, lm n cng c li th doanh nghip cng thu ht c nhiu vn hn t trong dn c, gip doanh nghip c th pht hnh c phiu lin tc, thc y lu thng tin vn. Tm li: Nu gii quyt ng b v trit nhng vn nu trn c l li gii cho bi ton v vn ca cc DNNN s c nhiu kh quan. ng thi n cng ph hp vi s vn ng ca

- 39 -

n mn hc
nn kinh t nc ta trong giai on hin nay theo c ch th trng c s iu tit ca nh nc.

3. Gii php nng cao hiu qu s dng vn cho cc DNNN


3.1. Gii php nng cao hiu qu s dng VC

nh gi v nh gi li ti sn c nh: Trong thi i khoa hc k thut pht trin nh hin nay, ti sn c nh thng xuyn phi i mt vi nguy c hao mn v hnh. Do , c c s cho vic tnh ton khu hao thu hi vn y , doanh nghip cn phi gim thiu s chnh lch gia gi tr thc t v gi tr trn s sch ca ti sn. Mun vy, doanh nghip phi c k hoch v bin php nh gi v nh gi li ti sn mt cch thng xuyn, chnh xc. Nh vy m doanh nghip xc nh c gi tr thc ca ti sn c nh, t xc nh mc khu hao hp l thu hi vn hoc kp thi s l nhng ti sn c nh b mt gi chng li s tht thot vn. Nng cao hiu sut s dng ti sn c nh: cc doanh nghip cn tn dng ti a cng sut ca my mc thit b, gim ttthi gian tc nghip, hp l ho dy chuyn cng ngh, m bo nghim ngt ch duy tu bo dng my mc thit b, p dng ch khuyn khch vt cht v trch nhim i vi qun tr v s dng ti sn c nh. ng thi doanh nghip cn t chc tt qu trnh sn xut theo nguyn tc cn i, nhp nhng v lin tc

- 40 -

n mn hc

Kim tra ti chnh i vi hiu qu s dng VC ca doanh nghip: Sau mi k k hoch, nh qun tr phi tin hnh phn tch, nh gi tnh hnh s dng ti sn c nh thng qua cc ch tiu phn tch hiu qu s dng vn. T , doanh nghip c th a ra nhng quyt nh u t, iu chnh li quy m, c cu sn xut cho ph hp, khai thc c nhng tim nng sn c v khc phc nhng tn ti trong qun tr.

Ngoi cc bin php trn, doanh nghip c th s dng mt s bin php khc nh s dng qu khu hao hp l, kp thi s l nhng my mc thit b lc hu, mt gi, gii phng nhng my mc thit b khng cn dng, mua bo him ti sn phng ri ro.

73.2.Gii php nng cao hiu qu s dng VL m bo qu trnh sn xut kinh doanh din ra lin tc, VL lun thay i gi tr v vn ng theo chu k sn xut t cung ng n sn xut v lu thng. C nh vy VL c tip tc tun hon v chu chuyn theo chu k sn xut. Do phng thc vn ng c tnh chu k nh trn, nn nng cao hiu qu s dng VL cc doanh nghip cn phi p dng cc bin php sau: Xc nh chnh xc VL tng khu lun chuyn. y l mt trong nhng nhim v trng tm trong cng tc qun tr VL nhm: - tit kim VL s dng trong sn xut kinh doanh. - thng qua vic xc nh VL tng khu nm c lng VL cn phi i vay, trnh ng. m bo VL cn thit cho
- 41 -

n mn hc
sn xut kinh doanh c tin hnh lin tc, thc y tc lun chuyn VL nhm nng cao hiu qu s dng vn. T chc khai thc tt ngun VL phc v cho sn xut kinh doanh. Trc ht doanh nghip cn phi khai thc trit cc ngun vn ni b v cc ngun vn c th chim dng mt cch thng xuyn (n nh mc), s dng tit kim v c hiu qu nht ngun vn ny. Nu cn thiu doanh nghip phi tm n cc ngun vn t bn ngoi nh vn vay ngn hng v cc t chc tn dng, vn lin doanh lin kt, vn pht hnh c phiu tri phiu. Tuy nhin, cc doanh nghip cn cn nhc, tnh ton, la chn phng thc huy ng sao cho chi ph l thp nht. Thng xuyn phn tch tnh hnh s dng VL: Tng cng vic kim tra ti chnh i vi vic s dng VL, thc hin cng vic ny thng qua phn tch mt s ch tiu nh : Vng quay VL, sc sinh li ca VL.Trn c s bit c r tnh hnh s dng VL trong doanh nghip, pht hin nhng vng mc v sa i kp thi, nng cao hiu qu s dng VL. Ngoi cc bin php nu trn doanh nghip cn p dng mt s bin php tng hp nh : y mnh khu tiu th hng ho, s l kp thi nhng vt t, hng ho chm lun chuyn gii phng vn. Thng xuyn xc nh phn chnh lch gia gi mua ban u vi gi th trng ti thi im kim tra ti sn c nh tn kho c bin php x l kp thi, hiu qu. Thc hin nghim tc, trit cng tc thanh ton cng n, ch ng phng nga ri ro, hn ch tnh trng chim dng vn m
- 42 -

n mn hc
t lm pht sinh nhu cu VL dn n doanh nghip phi i vay ngoi k hoch, tng chi ph vn m ng ra khng c. Vn b chim dng ngy cng tr thnh gnh nng cho doanh nghip khi tr thnh n kh i, gy tht thot vn ca doanh nghip. Bi vy ch ng hn trong hot ng kinh doanh, doanh nghip nn lp cc qu d phng ti chnh c th b p khi vn b thiu ht.

- 43 -

n mn hc Kt lun
Trong c ch th trng hin nay, mi doanh nghip phi t quyt inh con ng pht trin ca mnh, hoc tin ln hoc doanh nghip s tt hu trt khi qu o kinh doanh dn n tht bi, ph sn. tn ti v pht trin mi doanh nghip u phi to cho mnh mt lng vn nht nh. ng thi ng vn to ra phi c s dng sao cho c hiu qu. chnh l mc tiu c bn ca doanh nghip. Qua nghin cu tnh hnh huy ng v s dng vn ti cc DNNN cho thy vic huy ng v s dng vn mc d c ch trng hn v t c mt s kt qu nht nh, song vn cn nhiu tn ti, kh khn trong thc t. Vi thi gian c hn, cng vi kin thc cn hn ch, bi vit khng trnh khi nhng thiu st. V th em mong c s gp chn thnh ca thy gio. Cui cng em xin by t lng bit n chn thnh nht vi thy gio Nguyn Ngc Huyn ht lng ch bo, gip em hon thnh bi vit ny.

- 44 -

n mn hc

Ti liu tham kho 1. Gio trnh qun tr kinh doanh tng hp sch mi 2. Kinh t x hi Vit nam thc trng, xu th v gii php PTS L Mnh Hng. 3. Tp ch kinh t v pht trin s 21/97; 22/98; 38/2000. 4. Tp ch Ti chnh doanh nghip s2/95; 6/96; 2,5,9,11/97; 1,2,9,11/98; 2/2000. 5. Kinh t v d bo s 1/96; 9/97; 4/99; 4/2000. 6. Pht trin kinh t s 89,97/99; 7. Th trng Ti chnh tin t s 4/98. 8. Con s v s kin s 2/97; 6/2000. 9. Tp ch Ngn hng v thng tin khoa hc ngn hng s7,10/97; 9/98. 10. Quy ch mi v qun tr ti chnh DNNN. 11. Kt qu iu tra thc trng DNNN, doanh nghip c vn u t nc ngoi hot ng Thng nghip, Khch sn, Nh hng, Du lch v dch v. 12. Ngh nh 338/HBT, Quyt nh 315/HBT, Ch th 500/Ttg, Ngh nh 59/CP ca Chnh ph. 13. Lut Doanh nghip Nh nc. 14. Cc tp ch v bo khc.
- 45 -

n mn hc

Mc lc

Li ni u I.To vn v nng cao hiu qu s dng vn mt trong nhng yu t quyt nh s tn ti v pht trin ca DNNN trong nn kinh t th trng 1.Vn, vai tr ca vn i vi DNNN trong nn kinh t th trng 1.1.Khi qut v vn 1.2.Phn loi vn 1.3.Vai tr ca vn i vi cc DNNN 2.Cc cng c to vn cho cc DNNN trong nn kinh t th trng 3.Vn v hiu qu s dng vn 3.1.Quan im v hiu qu s dng vn 3.2.Cc ch tiu c bn nh gi hiu qu s dng vn 3.2.1.Cc ch tiu nh gi tng hp 3.2.2.Ch tiu nh gi hiu qu s dng VC 3.2.3.Ch tiu nh gi hiu qu s dng VL 3.3.S cn thit phi nng cao hiu qu s dng vn trong cc DNNN trong c ch th trng II.Khi qut thc trng to vn v s dng vn trong
- 46 -

n mn hc
cc DNNN Vit nam hin nay 1.Vai tr ca DNNN trong nn kinh t 2.Thc trng v vn v hiu qu s dng vn trong cc DNNN 2.1.nh gi chung 2.1.1.Thi k trc i mi kinh t 2.1.2.Thi k i mi kinh t t 1986 n nay 2.2.Thc trng v vn v huy ng vn trong cc DNNN 2.3.Thc trng v hiu qu s dng vn trong cc DNNN 2.4.Nhng kt qu v tn ti 2.4.1.Nhng kt qu t c 2.4.2.Nhng tn ti III.Gii php to vn v nng cao hiu qu s dng vn cho cc DNNN 1.Mt s gii php tng qut 2. Nhng gii php c th nhm to vn cho DNNN 3. Gii php nng cao hiu qu s dng vn cho cc DNNN 3.1. Gii php nng cao hiu qu s dng VC 3.2.Gii php nng cao hiu qu s dng VL Kt lun Ti liu tham kho

- 47 -

You might also like

  • Da055 7146
    Da055 7146
    Document27 pages
    Da055 7146
    lonelybabi
    No ratings yet
  • DA040
    DA040
    Document51 pages
    DA040
    ch_hhh
    No ratings yet
  • DA039
    DA039
    Document36 pages
    DA039
    ch_hhh
    No ratings yet
  • DA041
    DA041
    Document49 pages
    DA041
    ch_hhh
    No ratings yet
  • DA043
    DA043
    Document20 pages
    DA043
    ch_hhh
    No ratings yet
  • DA042
    DA042
    Document25 pages
    DA042
    Deckcan Iu
    No ratings yet
  • DA038
    DA038
    Document40 pages
    DA038
    ch_hhh
    No ratings yet
  • DA034
    DA034
    Document35 pages
    DA034
    ch_hhh
    No ratings yet
  • DA035
    DA035
    Document28 pages
    DA035
    ch_hhh
    No ratings yet
  • Chinh Sach Lai Suat Ngan Hanh Nha Nuoc VN Trong Thoi Gian Qua
    Chinh Sach Lai Suat Ngan Hanh Nha Nuoc VN Trong Thoi Gian Qua
    Document48 pages
    Chinh Sach Lai Suat Ngan Hanh Nha Nuoc VN Trong Thoi Gian Qua
    binhminh2303GMAIL
    No ratings yet
  • DA031
    DA031
    Document40 pages
    DA031
    ch_hhh
    No ratings yet
  • DA032
    DA032
    Document66 pages
    DA032
    ch_hhh
    No ratings yet
  • Ngan Hang Thuong Mai
    Ngan Hang Thuong Mai
    Document44 pages
    Ngan Hang Thuong Mai
    Doan Song Thang
    No ratings yet
  • DA025
    DA025
    Document20 pages
    DA025
    阮季時尚
    No ratings yet
  • DA029
    DA029
    Document20 pages
    DA029
    ch_hhh
    No ratings yet
  • DA030
    DA030
    Document50 pages
    DA030
    ch_hhh
    No ratings yet
  • DA024
    DA024
    Document51 pages
    DA024
    ch_hhh
    No ratings yet
  • Chính sách tỷ giá của Trung Quốc
    Chính sách tỷ giá của Trung Quốc
    Document36 pages
    Chính sách tỷ giá của Trung Quốc
    Trương Quang Quốc Đại
    No ratings yet
  • DA015
    DA015
    Document59 pages
    DA015
    ch_hhh
    No ratings yet
  • Ngan Hang Thuong Mai
    Ngan Hang Thuong Mai
    Document44 pages
    Ngan Hang Thuong Mai
    Doan Song Thang
    No ratings yet
  • DA026
    DA026
    Document54 pages
    DA026
    ch_hhh
    No ratings yet
  • DA020
    DA020
    Document28 pages
    DA020
    mylinh_nguyen908645
    No ratings yet
  • DA023
    DA023
    Document48 pages
    DA023
    ch_hhh
    No ratings yet
  • DA021
    DA021
    Document43 pages
    DA021
    ch_hhh
    No ratings yet
  • 017. Xy dựng website quản l danh bạ điện thoại ch
    017. Xy dựng website quản l danh bạ điện thoại ch
    Document53 pages
    017. Xy dựng website quản l danh bạ điện thoại ch
    Phan Cong Quang
    No ratings yet
  • DA022
    DA022
    Document30 pages
    DA022
    ch_hhh
    No ratings yet
  • 18 (Ty Gia Hoi Doai)
    18 (Ty Gia Hoi Doai)
    Document33 pages
    18 (Ty Gia Hoi Doai)
    Nguyen Thi My Dzung
    No ratings yet
  • DA014
    DA014
    Document25 pages
    DA014
    ch_hhh
    No ratings yet
  • DA013
    DA013
    Document44 pages
    DA013
    ch_hhh
    No ratings yet