BI TP LN M HC : X L NH

ti 43: Tm hiu cc c trng sinh trc nh vn tay (Fingerprint Biometric), phng php v thut ton trch chn c trng vn tay. Phn tch mt ng dng. Nhm sinh vin : Gio vin hng dn : PGS.TS Nguyn Th Hong Lan Mc Lc Contents Chng 1. TNG QUAN ..........................................................................................3 1. S cn thit ca nhn dng bng nh sinh trc : ........................................3 2. Lch s ca nhn dng vn tay : ...................................................................4 3. Cc h thng xc thc : ..................................................................................7 4. So snh cc c trng sinh trc : ..................................................................8 5. Cc loi li ca h thng sinh trc : ............................................................10 5.1. Cc li ca h thng kim tra : .............................................................10 5.2. Cc loi li ca h thng nhn dng : ..................................................14 Chng 2 . PHN TCH V BIU DIN VN TAY...........................................16 1. Phn tch cu trc vn tay : .........................................................................16 2. Biu din hnh nh vn tay : ........................................................................17 3. c lng hng vn cc b : ....................................................................17 4. c lng tn sut vn cc b :..................................................................19 5. Tng cng nh : ..........................................................................................21 6. Pht hin chi tit : .........................................................................................27 Phng php da nh phn ha ......................................................................28 7. Lc chi tit : ...................................................................................................30

X l nh Chng 3: PHNG PHP TRCH CHN C TRNG NH VN TAY .....32 Chng 4. CC THUT TON TRCH CHN C TRNG...........................35 1. Thut ton d cnh mc xm : ...................................................................35 2. Thut ton : ...................................................................................................35 3. Xc nh v tr ca cc im cc i trn ng phn cch. ...................36 4. D theo cnh thch nghi ng vn mc xm. ..........................................40 5. Xc nh chi tit c trng : ........................................................................42 6. Kim tra sau khi x l: ................................................................................45 7. nh gi Kt qu thut ton : ..................................................................51

X l nh-Sinh trc nh vn tay & trch chn c trng

Page 2

X l nh Chng 1. TNG QUAN 1. S cn thit ca nhn dng bng nh sinh trc : Ngy nay, lnh vc an ninh & bo mt ngy cng pht trin do nhu cu ca cc t chc , cng ty ngy cng ra tng. c bit l vn bo mt thng tin ni b trong cc t chc ,cng ty, mang ngha sng cn. Bn cnh l nhng vn v an ninh hnh s , yu cu cn c mt h thng cho php nhn dng mt cc nhn, phn bit ngi vi nhng ngi khc, vi chnh xc tuyt i. c rt hiu phng php nhn dng c thc hin trong thc t, c th k n nh th bi truyn thng (cha kha, cc loi th PIN) hay phng php nhn dng da vo tri thc (passwork) tuy nhin cc phng php ny vn cha p ng c tnh cht duy nht, v khng kh gi mo thng tin ca n, khng m bo an ton. Song song vi s pht trin ca cc phng php trn , phng php nhn dng sinh trc th hin nhng u vit hn. Phng php nhn dng sinh trc hc l phng php cp n vic s dng cc c tnh hnh vi v th cht ( gng mt, vn tay, ch k,vng mc mt, ting ni)c tnh cht khc bit nhn dng mt ngi mt cch t ng. Ngi ta nhn thy rng cc c trng sinh trc khng d dng b thay th , chia s hay gi mo, chng c xem l ng tin cy hn cc phng php k trn. Cc lnh vc ng dng nhn dng sinh trc c s dng c th k n nh : chng minh th, bng li xe, kha ca vn tay, kt st vn tay, th thng minh, ng nhp bng dng ni Mi c trng sinh trc c im mnh v im yu ring, nn vic s dng c trng sinh trc c th l ty thuc vo yu cu ca mi ng dng c th. Cc c trng sinh trc c th c so snh da vo cc yu t sau: tnh ph bin, tnh phn bit, tnh n nh, tnh thu thp, hiu qu, tnh chp nhn. Vn tay c bit n vi tnh phn bit (tch cht cc nhn) v n nh theo thi gian l c trng sinh trc c s dng rng ri nht.

X l nh-Sinh trc nh vn tay & trch chn c trng

Page 3

X l nh

Hnh 1: Cc lnh vc ng dng nhn dng sinh trc

Vi cc tch cht nh mc an ton cao hn, tnh hiu qu cao hn, v thn thin vi ngi dng, nhn dng bng sinh trc ang v s c ng dng ph bin trong cc lnh vc ca i sng. 2. Lch s ca nhn dng vn tay : Cc nghin cu lch s cho thy cng vic xc thc c s dng t rt lu trc . Trn thc t, im bt u ca lch s th gii vo nm 1879 l t nhn trc hc gn vi cng lao ca Alphonse Bertillon (1853 - 1914) Php. Phng php sinh trc hc hay Bertillonage ca ng sau ny c chp li di tn phng php nh li hay phng php nhn hc anthropometry. Nhng bin php ny kh chnh xc, phc tp khi tin hnh v i hi nhiu thi gian nn sau ny cc php o c thay th t nm 1897 bng h thng vn tay. Nhn dng vn tay, c gi l dactyloscopy hay individualization.

X l nh-Sinh trc nh vn tay & trch chn c trng

Page 4

X l nh

Kt qu kho c chng minh: t rt xa xa du vn tay c s dng nh l ch k c nhn ti Babylon c i trong thin nin k th hai trc Cng nguyn. Di triu vua Hammurabi (1792 tCn-1750 tCn) ngi ta tin hnh ly du vn tay ca nhng ngi b bt gi. Trong giao dch dn s, bo v chng li s gi mo, cc bn tham gia hp ng n du vn tay ca mnh vo vin t st trn hp ng c vit. Du vn tay c ngi Trung Hoa, Nht Bn s dng xc nhn cc khon vay, cc gm t trc Cng nguyn rt lu. T thi Tn (, 248 tCn207 tCn), cc quan chc bit in tay, in chn cng nh in ngn tay lm bng chng t hin trng v n. Sau ny quan li n du vn tay ca h vo cc con du bng t st c s dng trong cc ti liu khi la v giy (105 bi Thi Lun) c pht minh. Vo th k XIII, bc s Ba T l Rashid al- Din Hamadani (1247-1318) cp n vic Trung Quc xc nh ngi thng qua du vn tay ca h. ng nhn xt: Kinh nghim cho thy rng khng c hai c nhn c ngn tay hon ton ging nhau. Nhng vic nghin cu vn tay, du vt vn tay mt cch khoa hc, vit thnh sch li thuc v ngi chu u. Nm 1684, bc s ngi Anh, nh thc vt hc, ngi pht minh ra knh hin vi l Nehemiah (1641-1712) ng mt bi bo khoa hc u tin m t cu trc ng vn ca da cc ngn tay v lng bn tay. Nm 1685, bc s ngi H Lan l Govard Bidloo (1649-1713) v bc s ngi l Marcello Malpighi (16281694) cho ra i cun sch v gii phu cng c minh ha cu trc ng vn cc ngn tay v cc ng vit: trn c nhng c im khng thay i v khc nhau mi ngi. Mt th k sau, vo nm 1788, gii phu hc ngi c Johann Christoph Andreas Mayer (1747-1801) nhn ra rng du vn tay l duy nht cho tng c nhn.

X l nh-Sinh trc nh vn tay & trch chn c trng

Page 5

X l nh Nm 1823 Jan Evangelista Purkyn Purkinje (1787-1869), nh sinh l hc Sc v l gio s v gii phu hc ti i hc Breslau, cng b bi vit kt qu nghin cu 9 mu vn tay, nhng ng khng cp n kh nng ca vic s dng du vn tay xc nh nhng ngi. Mt vi nm sau, nh gii phu hc ngi c l Georg von Meissner (1829-1905) nghin cu c im ng vn. William James Herschel (1833 1917) khi quan st ngi Trung Quc im ch i su nghin cu v cho rng Con ngi c th gi i, khun mt v hnh dng c th b thay i do tui tc v bnh tt, nhng ng vn trn u ngn tay vn khng h thay i. Sau , vo nm 1877 ti Hooghly (gn Calcutta) ng p dng s dng du vn tay trn cc hp ng ngn nga s thoi thc sau, ng cho ng k du vn tay cc nhn vin chnh ph v hu ngn chn vic thu tin ca thn sau ci cht ca ngi v hu. Herschel cng ly du vn tay cc t nhn sau khi tuyn n phng nga vic chi tin n, trnh chp hnh hnh pht t. ng c ghi nhn l ngi u tin s dng du vn tay mt cch thc t. Nm 1880 Tin s Henry Faulds (1843 - 1930), bc s phu thut ti mt bnh vin Tokyo, trong cc tp ch khoa hc Nature khng nh: du ng vn trn da ngi khng thay i trong sut c i ngi v c th l phng tin nhn din tt hn chp nh. Chnh ng xut mt phng php ghi li chng vi mc in. Nhng tng v cng trnh ca ng khng c ng h. Nhn th, tng ca Henry Faulds qua ngi b con l Charles Darwin (1809 - 1882), Francis Galton (1822-1911) tip tc i su vo nghin cu vn tay. Trong ba cun sch (Du vn tay, nm 1892; Gii m ?, nm 1893 v Mc vn tay, nm 1895) ng kt lun: cc ng vn khng thay i trong sut c qung i ngi, c th chia nhng ng vn ra tng loi, c hi ca mt "dng tnh gi" (hai c nhn khc nhau c cng mt du vn tay) l khong 1 trong 64 t ngi. Kt qu nghin cu khoa hc ca ng c To n chp nhn. Nh vy, cng bng m ni Tin s Henry Faulds l ng tc gi vi Sir Francis Galton trong vic pht minh ra gi tr ca du vn tay v h thng phn loi vn tay. Ngi thc s s dng du vn tay c c s php l v khoa hc cho vic nhn dng ti phm l Edward Richard Henry (1850 -1931), Tng Thanh tra Cnh st Bengal n . Chnh ng k tha thnh cng s nghip d dang ca Galton, tm ra phng php phn loi, sp xp du vn tay lu tr gia 1896 nm v 1925. H thng phn loi Henry l mt phng php tin tin m du vn tay c sp xp theo c im d tm kim. N l c s ca phng php hin i phn loi AFIS cho n nhng nm 1990. ng dng thnh qu ny, t nm 1877 Vng quc Anh c ch trng dng im ch thay ch k v thc hin vic ly im ch ca tt c cc can phm. y l im s khi ca vn tay hnh s. Nm 1897 mt y ban c thnh lp X l nh-Sinh trc nh vn tay & trch chn c trng Page 6

X l nh so snh Anthropometry h thng phn loi ca Henry. Sau , H thng phn loi ca Henry l c chp nhn trn ton th gii vo nm 1899. T phng php o ngi (nh li) ca Alphonse Bertillon dn c thay th bng phng php ly du tay, sp xp ch bn ca Galton- Henry qun l can phm. K thut xc nh du vn tay v h thng phn loi do Galton v Henry xng mau chng c Cnh st cc nc ng dng v tn ti n ngy nay. Cng t th k 20 , nhn dng vn tay chnh thc c chp nhn nh l phng php nhn dng c nhn c gi tr & tr thnh chun trong php lut.V d, nm 1924 FBI thit lp CSDL c 810000 th vn tay. 3. Cc h thng xc thc : Mt h thng sinh trc c bn l mt h thng nhn dng mu nhn ra mt ngi bng cch quyt nh tnh xc thc ca mt c tnh sinh hc hay hnh vi thuc v ngi . Trong thit k mt h thng sinh trc, mt vn quan trng t ra l xc nh cch mt ngi c nhn dng. Mt h thng sinh trc c th l mt h thng kim tra hay mt h thng nhn dng. H thng kim tra : l h thng xc thc mt ngi bng cch so snh c tnh sinh trc ca ngi ny vi mu sinh trc ca chnh ngi c lu tr trc trong h thng. H thng nhn dng :l h thng xc thc mt cc nhn bng cch tm kim v i snh c tnh sinh trc ca ngi ny vi ton b cc mu sinh trc c lu tr trong c s d liu. Ngoi ra mt h thng sinh trc c th c phn loi theo s c tn ca ng dng: Phi hp hoc khng phi hp: cp n hnh vi ca k gi mo tng tc vi h thng. V d ngn hng in t, l trng hp c phi hp k mo danh phi ng nhp h thng s dng ti khon, cn h thng khng phi hp trong kim tra h chiu my bay, nhng k khng b c th b pht hin khi s dng h chiu. Cng khai v b mt : h thng l cng khai nu ngi s dng bit mnh ang c xc thc h thng, cn khi ngi s dng khng bit mnh ang c xc thc bi h thng l b mt. X l nh-Sinh trc nh vn tay & trch chn c trng Page 7

X l nh Thng xuyn v khng thng xuyn : ch mc thng xuyn m ngi s dng h thng sinh trc. V d , ng dng ng nhp my tnh l mt h thng sinh trc thng xuyn bi v ng dng ny c s dng u n, cong ng dng lm bng li xe l h thng khng thng xuyn do mi bng li xe ch c lm mi sau vi nm. c thc hin bi con ngi v c thc hin t ng : nu c thc hin bi con ngi th d liu sinh trc s c thu thp khi c s hng dn, qun l bi mt ngi. Mi trng iu hnh chun hay phi chun : Mi trng iu hnh l chun nu h thng c hot ng trong mi trng c iu khin (cc yu t nhit , m) L ng dng cng cng hay ng dng kn : nu l ng dng kn th ngi s dng h thng sinh trc l khch hng hay nhn vin va t chc trin khai h thng. ng dng m v ng dng ng : ng dng m s dng chung cc mu sinh trc ca mt ngi vi cc ng dng khc, cn ng dng ng phi s dng cc mu sinh trc thch hp dnh ring. 4. So snh cc c trng sinh trc : Mt c tnh sinh hc hoc hnh vi ca con ngi c th c s dng nh l mt c trng sinh trc trong nhn dng mt ngi nu c cc yu cu sau : Tnh ph bin : mi ngi u c c trng sinh trc ny. Tnh phn bit : hai ngi khc nhau th c trng sinh trc ny phi khc nhau. Tnh n nh : c trng sinh trc ny khng thay i theo tng giai on thi gian (tng ng vi hng mc i snh nht nh) Tnh thu thp : ngha l c trng ny c th o c & lng ha. Hiu nng : kh nng nhn dng chnh xc, tc nhn dng, cc ti nguyn cn thit t c tc v chnh xc mong mun, cc nhn t mi trng v hot ng nh hng n tc v chnh xc trong nhn dng. Tnh chp nhn : mi ngi vui long chp nhn cc c trng sinh trc trong i sng hng ngy ca h. Kh nng ph hoi : l mc kh hay d nh la h thng bi cc phng php la di. X l nh-Sinh trc nh vn tay & trch chn c trng Page 8

X l nh Sau y l mt s c trng sinh trc thng dng : DNA, tai, mt , dng i, hnh bn tay & ngn tay, mng mt

X l nh-Sinh trc nh vn tay & trch chn c trng

Page 9

X l nh
Hnh 3: Cc c trng sinh trc hc. (theo th t tri phi, t trn xung:Ch K, hnh Bn tay,Vng mc mt,Khun mt, Vn tay.)

5. Cc loi li ca h thng sinh trc : i snh trong mt h thng nhn dng vn tay da vo im i snh s (khng mt tnh tng qut, chng ta gi s gi tr ca im ny nm trong [0,1]). im i snh c dng lng ha tng t gia biu din ca u vo v biu din ca mu c s d liu. im ny cng c gi tr gn 1 th kh nng c hai vn tay u cng mt ngn tay cng cao, ngc li im ny cng c gi tr gn 0 th kh nng hai vn tay l ca hai ngn tay khc nhau cng ln. Quyt nh ca h thng c iu khin bi ngng t. Vi im s ca hai vn tay: Nu s >= t : kt lun l cp so khp (ngha l hai vn tay ca cng mt ngn tay) Nu s <= t : kt lun l cp khng so khp (ngha l hai vn tay n t hau ngn tay khc nhau) Mt h thng kim tra chp nhn hai li sau y : Kim tra cc s o sinh trc t hai ngn tay khc nhau vi kt qu l cng mt ngn tay (ra gi l so khp sai) Kim tra cc s o sinh trc ca cng mt ngn tay vi kt qu l ca hai ngn tay khc nhau (ta gi l khng so khp sai) Hai li trn tng ng cn c gi l chp nhn sai & t chi sai. Bi v k gi mo c th c chp nhn s dng thit b hay h thng nu c s so khp sai, v ngi c thm quyn ng nhp, s dng thit b hay h thng li b t chi nu xy ra s khng khp sai. Chng ta lng t ha hai li trn bng cc i lng : t l chp nhn sai & t l t chi sai. Chng ta s i su hn vo cc li trong nhng h thng kim tra v trong cc h thng nhn dng. 5.1. Cc li ca h thng kim tra : Pht biu bi ton : X l nh-Sinh trc nh vn tay & trch chn c trng Page 10

X l nh K hiu T l mu sinh trc ca mt ngi c lu tr , I l biu din sinh trc u vo cn c kim tra. Cc gi thuyt t ra l : H0 : I T, u vo v mu khng ca cng mt ngi H1 : I = T, u vo v mu ca cng mt ngi Tng ng vi cc gi thuyt l cc kt lun : D0: ngi ny khng c mu sinh trc c lu tr trong h thng D1: ngi ny c mu sinh trc c lu tr trong CSDL. i snh trong kim tra T v I s dng tng t s(T,I). Nu s nh hn ngng t th kt qu l D0 nu s ln hn hoc bng ngng t th cho kt lun D1. T cc gi thuyt trn , chng ta nh ngha hai loi li trong 1 h thng kim tra : Dng I: i snh sai (kt lun l D1 khi H0 ng) Dng II: khng i snh sai (kt lun l D0 khi H1 ng) Khi , t l i snh sai (FMR) l xc sut ca li loi I , t l khng i snh sai (FNMR) l xc sut ca li loi II : FMR = P (D1 | H0 ng) FNMR = P (D0 | H1 ng) nh gi tnh chnh xc ca mt h thng sinh trc chng ta phi thng k cc im i snh s ca cc cp vn tay ca cng mt ngn tay (phn b p (s|H1 ng)-thng c gi l phn b chn chnh) v im i snh s ca cc cp vn tay t hai ngn tay khc nhau (phn b p(s|H0 sai)-thng c gi l phn b gi mo)

X l nh-Sinh trc nh vn tay & trch chn c trng

Page 11

X l nh

Hnh 4: FMR v FNMR vi mt ngng t th hin phn b chn chnh v phn b gi mo. Trong hnh v FMR l phn trm cc cp gi mo c im i snh ln hn hay bng t v FNMR l phn trm cc cp chn chnh c im i snh nh hn t.

Thc t, c FMR & FNMR u l hm ca ngng h thng t nn chng ta c th vit chng l FMR (t) v FNMR(t). Nu t gim th h thng s b qua nhiu li v FMR(t) s tng, ngc li khi tng t cho h thng an ton hn th FNMR(t) s tng tng ng. Ngi thit k h thng kim tra thng khng bit trc h thng ca mnh s ng dng lnh vc no, v vy h bo co hiu nng h thng tt c cc im hot ng (ngng t ) bng cch xy dng ng cong c tnh hot ng. ng cong ny biu din cc gi tr FNMR & FMR theo ngng h thng t. Bn cnh cc phn b v th trn, mt vi ch s khc c dng c dng nh gi tnh chnh xc ca 1 h thng kim tra. T l li cn bng (EER): l t l li ti ngng t m FMR(t) = FNMR (t). trong thc t, do chng ta c mt s hu hn cc vn so snh v do s lng t ha gi tr nn EER khng tn ti. V vy thay v a ra mt gi tr n duy nht, ngi ta a ra mt khong. Mc d EER l mt ch s quan trng, nhng cc h thng kim tra vn tay t khi hot ng ngng tng ng vi EER m hot ng cc ngng c FMR thp X l nh-Sinh trc nh vn tay & trch chn c trng Page 12

X l nh Zero FNMR l gi tr nh nht m ti khng xy ra khng i snh sai. Zero FMR l gi tr FNMR nh nht m ti khng xy ra i snh sai. T l tht bi trong thu thp (FTC) : l t l phn trm m thit b khng th t ng thu thp c trng sinh trc khi c trng sinh trc c a vo b cm bin T l tht bi trong kim tra (FTE): l t l phn trm m ngi dng khng c x l bi h thng. T l tht bi trong i snh (FTM) :l t l biu din u vo khng th c x l hoc i snh vi mt mu sinh trc c gi tr, bi cc biu din sinh trc khng cht lng.

Hnh 5: nh gi thut ton kim tra vn tay trong cuc thi nhn dng vn tay 2002 (FVC2002) a) cc phn b chiunhs v gi mo c tnh trn 2800 cp chn chnh v

X l nh-Sinh trc nh vn tay & trch chn c trng

Page 13

X l nh
4950 cp gi mo. b) FMR(t) v FNMR(t) c tnh t cc phn b a. c) ng cong ROC dn xut t FMR(t)v FNMR(t) b.

Hnh 6: Mt v d ca th FMR (t) v FNMR(t), vi cc im tng ng l EER, ZeroFNMR v ZeroFMR

5.2. Cc loi li ca h thng nhn dng : T nh ngha cc loi li trong mt h thng kim tra , chng ta m rng nh ngha cc loi li trong mt h thng nhn dng. Gi s h thng khng dng cc c ch nh ch s/ truy tm (ngha l h thng s tm kim vt cn trn ton b tp d liu cha N mu vn tay), v mi ngi ch c mt mu vn tay c lu tr. K hiu FNMRN v FMRN tng n l t l khng i snh sai v t l i snh sai trong mt h thng nhn dng th : FNMRN = FNMR FMRN = 1 (1 - FMR)N : trong biu thc ny (1 - FMR) l xc sut khng xy ra i snh sai vi mt mu vn tay v (1- FMR)N l xc sut khng xy ra i snh sai vi ton b CSDL mu. Nu FMR nh th FMRN N.FMR , ta c th ni t l i snh sai tng tuyn tnh vi kch thc c s d liu mu. X l nh-Sinh trc nh vn tay & trch chn c trng Page 14

X l nh Trong trng hp CSDL mu c phn loi v ch s ha , th trong qu trnh nhn dng ch c mt phn CSDL c kim tra. Khi : FNMRN = RER + (1 RER). FNMR : trong RER (t l li truy tm) l xc sut mu vn tay cn tm trong CSDL b b qua do c ch truy tm. FMRN = 1 (1 - FMR)N P : trong P l t l phn trm trung bnh cc mu c tm kim trong CSDL mu trong qu trnh nhn dng.

X l nh-Sinh trc nh vn tay & trch chn c trng

Page 15

X l nh Chng 2 . PHN TCH V BIU DIN VN TAY 1. Phn tch cu trc vn tay : Khi n ngn tay vo mt b mt trn, mt vn tay c sao chp li t lp biu b da. Cu trc d nhn thy nht ca vn tay l cc vn li v vn lm; trong nh vn tay, vn li c mu ti trong khi vn lm c mu sng. Vn li c rng 100 m, n 300 m. rng ca mt cp vn li lm cnh nhau l 500 m. Cc chn thng nh bng nh, mn da khng nh hng n cu trc bn di ca vn, khi da mc li s khi phc li ng cu trc ny. Vn li v vn lm thng chy song song vi nhau, chng c th r thnh hai nhnh, hoc kt thc. mc tng th, cc mu vn tay th hin cc vng khc nhau m cc ng vn c hnh dng c bit. Nhng vng ny( gi l cc cng n) c th c phn loi thnh cc dng : loop, delta, v whorl v c k hiu tng ng l : . Vng whorl c th c m t bi 2 vng loop i din nhau. Vi thut ton i snh vn tay cn l nh vn tay theo mt im trung tm gi l im nhn. Herry (1900) nh ngha im nhn l im nm v pha bc nht ca ng vn nm trong cng nht. Thc t, im nhn l im trung tm ca vng loop nm v pha bc nht. Nu vn tay khng cha cc vng loop hay whorl th im nhn l im m ti cong ca ng vn l ln nht. nh ngha cc vng n thng uc s dng phn loi vn tay, vi mc ch lm n gin ha cc qu trnh tm kim. mc cc b, chng ta tm kim cc c im quan trng, gi l cc chi tit. Cc chi tit m t cch m cc vn b t qung. V d vn c th i ti im kt thc , hay r thnh hai nhnhNgi Francis Galton (1822-1911)l ngi u tin phn loi chi tit v khng nh chng khng thay i trong sut cuc i mt c nhn. Vin cc chun quc gia M ngh phn loi chi tit theo 4 loi gm : im kt thc, im r hai, im r ba, v im khng xc nh. Trong khi m hnh chi tit ca cc iu tra lin bang M ch c hai loi chi tit l im kt thc v im r hai. Mi chi tit c c trng bi phn lp, h ta xy, gc to bi tip tuyn ca ng vn ti chi tit v trc ngang.

X l nh-Sinh trc nh vn tay & trch chn c trng

Page 16

X l nh Trong cc nh vn tay, cc im kt thc v r hai c th tro i cho nhau v cng v tr, nh m bn im kt thc xut hin nh l im r hai v ngc li. cc nh vn tay c phn gii cao (trn 1000dpi), chng ta c th xc nh c cc l chn long (kch thc t 60 m n 250 m). Thng tin ca l chn long (s lng, v tr, hnh dng)c s khc bit cao, nhng t k thut i snh s dng cc l chn lng bi v x l hnh nh cc l chn lng i hi cc nh c phn gii cao v cht lng tt. 2. Biu din hnh nh vn tay : Hu ht cc thut ton phn loi v nhn dng vn tay yu cu giai on trch chn c trng xc nh cc c trn ni bt. Hnh nh vn tay thng c biu din nh mt b mt hai chiu. K hiu I l nh vn tay cp xm vi cp xm g . I [x,y] l cp xm ca im nh [x,y]. K hiu z = S (x,y) l b mt ri rc tng ng vi nh I : S (x,y) = I [x,y]. Bng cch chn cc im nh mu sng c cp xm l 0 , v cc im nh c mu ti c cp xm l g-1 , th cc ng vn (vn hin c mu ti trong I) tng ng vi b mt vn li cn khong khng gian gia cc vn li (c mu sng) tng ng l b mt vn lm.

Hnh 7: B mt S ca mt vng vn tay

3. c lng hng vn cc b : X l nh-Sinh trc nh vn tay & trch chn c trng Page 17

X l nh Mt c tnh quan trng ca vn tay l hng vn cc b ti cc v tr trong nh vn tay. Hng vn cc b ti [x,y] l gc xy tao bi trc ngang v ng thng ni qua mt s im lng ging ca [x,y]. Do cc ng vn khng c nh hng, xy l gc v hng nm trong on [001800]. Thay v tnh hng vn cc b ti mi im nh, hu ht cc phng php trch chn c trng v x l vn tay c lng vn cc b ti cc v tr ri rc ( lm gim gnh nng tnh ton v cho php thc hin cc c lng cn li nh php ni suy). nh hng vn tay, l mt ma trn D m mi phn t mang thng tin v hng vn cc b ca cc ng vn. Mi phn t ij , tng ng vi nt [i,j] trong li vung cha im nh [xi,yj] , biu din hng trung bnh ca ng vn trong ln cn ca [xi,yj]. Ngi ta thm vo mt gi tr rij lin kt vi ij biu din tnh tin cy (hay ton vn) ca hng. Gi tr ca rij l nh cc vng b nhiu v h hi, c gi tr ln cc vng c cht lng tt.

Hnh 8: Mt nh hng vn tay c tnh trn mt li 16x16 . Mi phn t l hng cc b ca ng vn; chiu di tng ng vi tnh tin cy.

tnh hng vn cc b, phng php n gin nht l tnh ton gradient trn nh vn tay. Gradient (xi,yj) im [xi,yj] ca I l mt vector hai chiu [ x (xi,yj) , y (xi,yj)] trong thnh phn x v y l o hm theo x v y ca I ti im [xi,yj] tng ng vi hng x v y . Gc pha gradient biu th hng thay i mt im nh ln nht. V vy, hng ij ca mt gc gi nh qua vng tm ti [xi,yj] l trc giao vi gc pha gradient ti [xi,yj]. X l nh-Sinh trc nh vn tay & trch chn c trng Page 18

X l nh Ratha , Chen, v Jain (1995) tnh hng vn cc b ij bng cch kt hp nhiu c lng gradient trong mt ca s 17x17 c tm ti [xi,yj].

Trong x v mt n Sobel.

l cc thnh phn gradient theo hng x, v y c tnh qua

4. c lng tn sut vn cc b : Tn sut vn cc b (hay mt ) fxy ti im [x, y] l nghch o ca s vn trn mt n v chiu di dc theo s dc theo on c tm ti [x,y] v vung gc vi hng vn cc b xy . Mt nh tn sut F , tng t vi nh hng D, c th uc xc nh nu tn sut c c lng cc v tr ri rc v c sp xp vo trong mt ma trn. Tn sut vn cc n thay i trn cc ngn tay khc nhau, v thay i trn cc vng khc nhau ca cng mt vn tay. Hong, Wan, v Jain (1998) c lng tn sut vn cc b bng cch tnh trung bnh s im nh gia hai nh lin tip ca mc xm dc theo hng thng thng vi hng vn cc b. Cho mc ch ny, b mt S tng ng vi vn tay c phn chia bng mt cp dng song song vi trc x v vung gc vi hng vn cc b. Tn sut fxy ti im [xi,yj] c tnh nh sau : Mt ca s c hng 32 x 16 c tm ti [xi,yj] c chn trong h ta vn (ngha l quay cn chnh trc y vi hng vn cc b) X l nh-Sinh trc nh vn tay & trch chn c trng Page 19

X l nh Ch k x (x-signature) ca mc xm c nhn c bi tch ly , cho mi ct x, nhng mc xm ca im nh tng ng trong ca s hng. y l sp xp trung bnh to cho mt nghing mc xm mt hn v ngn nga cc nh vn b m do cc t gy ca vn. Fij l nghch o ca khong cch trung bnh gia hai nh lin tip ca xsignature. Phng php rt n gin v c th thc hin nhanh chng. Nhng , kh khn ca phng php ny pht hin mt cch tin tng cc nh lin tip ca cc mc xm trong min khng gian ca cc nh vn tay b nhiu. Trong trng hp ny, cc tc gi ngh s dng php ni suy v lc thng thp. Jiang (2000) cng tnh tn sut vn cc b nh vo x-signature. D sao , thay v o khong cch trong khng gian, ng s dng k thut ph c th t cao gi l mix-spectrum. Cc mu vn trong mt hnh nh vn tay l cc tn hiu nhiu tun hon; khi chng chch hng vi hnh sin thun ty, nng lng ca chng c phn phi theo tn s v c tnh iu ha. K thut mix-spectrum tng cng tn s c bn ca tn hiu bng cch dng thng tin cha trong phn iu ha th hau v th ba. Trong phng php a ra bi Maia v Maltoni (1998), mu vn mt cch cc b c m hnh nh l mt b mt hnh sin , v nh l thay i c s dng c lng tn s khng xc nh. S thay i V ca hm h trong khong [x1,x2] l tng ca thay i theo chiu dc trong h :

Nu hm h tun hon trong khong [x1,x2] hoc thay i trong khong [x1,x2] l nh, s bin thin c th c m t nh l hm ca bin trung bnh m v tn s trung bnh f. V (h) = (x2 x1) * 2 m * f X l nh-Sinh trc nh vn tay & trch chn c trng Page 20

X l nh Do vy , tn s khng bit c c lng nh sau :

Maio v Maltoni (1998) ngh mt phng php thc hnh da trn nh l trn. S bin thin v bin trung bnh ca mt mu vn hai chiu c c lng t phn dn xut u tin v th hai v tn sut vn cc b c tnh t biu thc (3). Kovacs-Vajina v Frazzoni (2000) ngh th tc hai bc: u tin , khong cch vn trung bnh c c lng cho tng khi nh con 64x64 c cht lng v thng tin ny c lan truyn, theo ng thc truyn tin, ti nhng min cn li. Hai phng php c xem xt trong bc u tin : hnh hc v quang ph. Vi phng php hnh hc , nhng im trung tm ca vn c tnh trn li chnh quy v nhng khong cch gia cc vn c o trn ng thng ni qua nhng im ny. Khng ging nh phng php ch k x , cc khong cch c o trc tip trn nh hai chiu ; vi c lng trn cng mt khi nh c thc hin khc phc cc nhiu. Phng php th hai da trn vic tm kim cc ph nng lng Fourier ca mi khi con. y, phng php thc hin trn cc tn hiu hai chiu. S khng thay i tng ng vi cc hng vn cc b c nhn c bng vic tm kim ln nht xung quanh; trong thc t, tt c cc thnh phn c cng khong cch t bt u th hin cng tn sut. 5. Tng cng nh : Hiu qu s dng ca cc thut ton trch trn c tnh v cc k thut nhn dng vn tay khc ph thuc rt ln vo cht lng ca nh vn tay u vo. Trong trng hp nh vn tay, vn li v vn lm thay th nhau v hng theo mt hng c nh. Trong nhng tnh hung th ny, cc vn c th d dng c pht hin v cc chi tit c th xc nh chnh xc trn nh. Hnh 9a th hin mt v d v nh vn tay cht lng tt. Nhng trong thc t , do iu kin da (nh kh hay t, b ct), nhiu cm bin, n vn tay khng ng, v cc ngn tay cht lng thp , mt phn khng nh cc nh vn tay (khong 10 %) l c cht lng thp nh trong hnh 9b & 9c. X l nh-Sinh trc nh vn tay & trch chn c trng Page 21

X l nh

Hnh 10: a) nh vn tay cht lng tt, b) Vn tay vi cc np t, gy, c) Vn tay c nhiu nhiu

Trong nhiu trng hp , mt nh vn tay cha nhiu vng gm c c cht lng tt, trung bnh v xu. Ni chung, c vi dng mt gi tr lin h vi cc nh vn tay : Cc vn khng lin tc , c vi np t. Cc vn song song khng tch bit r rng do tn ti ca nhiu lin kt cc vn song song, khin chng tch bit km. B ct , c np gp, hay thm so. Ba dng vn tay b mt gi tr ny lm cho vic trch chn c tnh cc k kh khn. Chng dn ti cc vn sau trong vic trch chn c tnh : Trch chn cc chi tit sai lch. B qua cc chi tit ng. Gy li v hng v v tr chi tit. m bo hiu qu tt trong cc thut ton trch chn chi tit trn cc nh vn tay cht lng km , cn mt thut ton tng cng nng cao s r rng trong cu trc vn. Mt chuyn gia vn tay thng c th nhn dng chnh xc cc chi tit bng cch s dng nhiu manh mi nhn c nh hng vn tay, tnh lin tc ca vn, xu hng vn Trong l thuyt, c th pht trin mt thut ton tng cng s dng cc manh mi nhn c ny ci thin cht lng hnh nh. Ni chung, X l nh-Sinh trc nh vn tay & trch chn c trng Page 22

X l nh vi mt nh vn tay cho trc , cc vng vn tay c phn on c th chia vo ba hng mc : Vng c nh ngha tt : cc vn c phn bit r rng vi cc vn khc. Vng c kh nng phc hi : cc vn b h hng bi cc ng t gy nh , thm so nhng chng vn c kh nng nhn c v cc vng xung quanh cung cp thng tin khi phc cu trc ban u ca chng. Vng khng th khi phc , ni cc vn h hi bi cc nhiu nghim trng , khng c vn nhn thy c v cc vng xung quanh khng c php chng c xy dng li. Cc vng cht lng tt , c th phc hi v khng th phc hi c th c nhn dng qua vi tiu chun : tng phn, tnh u ca hng, tn sut vn, v cc c tnh cc b khc c th kt hp nh ngha ch s cht lng. Mc ch ca mt thut ton tng cng l ci thin tnh r rng ca cc cu trc vn trong cc vng c kh nng khi phc v nh du cc vng khng th khi phc v qu nhiu nhiu cho cc x l tip theo. Thng thng , u vo ca thut ton tng cng l mt nh cp xm. u ra c th l nh cp xm hay mt nh en trng , ty thuc vo thut ton. Nhiu kt qu khi s dng cc phng php di tri tng phn, thc thi biu , chun ha (Hong, Wan v Jain 1998) v lc Winer (Greenberrg et al , 2000) hin hiu qu nh l bc x l u tin trong mt thut ton tng cng nh vn tay phc tp hn. Phng php chun ha s dng bi Hong , Wan , v Jain (1998) quyt nh gi tr cng ca mi im nh nh :

Trong m v v l k vng v phng sai nh , cn m0 v v0 l k vng v phng sai mong mun sau khi chun ha. Qu trnh chun ha c thc hin trn tng im nh (gi tr ca mi im nh ch ph thuc vo cc gi tr trc v mt vi tham s ton cc) v khng lm thay i cu trc vn. C th hn, chun X l nh-Sinh trc nh vn tay & trch chn c trng Page 23

X l nh ha khng lm ph y cc t gy nh, cc l , hay tch cc vn song song b chm vo nhau. Hnh 10 th hin mt v d :

Hnh 10 : Mt v dn v chun ha vi m0 =50 v v0 =200

Hong, Wan v Jain (1998) a ra mt phng php hiu qu a trn b lc Gabor. B lc Gabor c cc thuc tnh chn tn sut v chn hng v c phn gii ty chn trong c min khng gian v min s (Daugman -1995) v Jain v Farrokhnia (1991). Nh trong hnh , mt b lc Gabor c nh ngha bi mt sng phng hnh sin (i lng th hai ca biu thc (5) hp li bi mt Gauss (thnh phn u ca (5)). Mt b lc i xng hai chiu Gabor c dng sau :

Trong l hng ca b lc, v [x0, y0 ] l nh ca [x,y] sau khi quay quanh trc Cartesian mt gc (900- ) :

Trong biu thc trn , f l tn sut ca song phng hnh sin , chun Gauss tng ng dc theo trc x v trc y. X l nh-Sinh trc nh vn tay & trch chn c trng

x,

y,

l lch Page 24

X l nh

Hnh 11: Biu din ho ca b lc Gabor xc nh bi tham s = 900, f= 1/5, =3

p dng cc b lc Gabor ti mt nh, cn xc nh bn tham s ( , f, x , y ). Tn sut ca b lc hon ton c quyt nh bi tn sut vn cc b v hng ca b lc c quyt nh bi hng vn cc b. Vic chn cc gi tr x v y c th hon i cho nhau. Nu chn gi tr ln th b lc s chu nhiu hn, nhng li to ra s nhm ln gia vn li v vn lm nhng sau chng s t hiu qu trong vic loi b cc nhiu. Trong thc t, t hm Modulation Transfer Function (MFT) ca b lc Gabor, c th nhn thy tng x , y lm gim di thng ca b lc v ngc li. Da trn d liu kinh nghim , Hong, Wan v Jain t x = y = 4. lm nhanh qu trnh ci thin, thay v tnh b lc ng cnh thch hp nht cho mi im nh on the fly, mt tp { gij (x,y) | I = 1n0 , j = 1nf } ca cc b lc c to ra v lu tr t trc, trong n0 l s cc hng ri rc { ( I | I = 1n0 } v nf l s cc tn sut ri rc {fj | j = 1nf }. Sau mi im nh [x,y] ca nh c qun li , trong mim khng gian, vi b lc gij (x,y), vi I l hng c ri rc ha gn nht vi xy v fj l tn s c ri rc ha gn nht vi fxy . Hnh th hin mt v d v tp b lc cho n0 = 8 v nf = 3. Hnh trnh by ng dng Gabor da trn lc ng cnh trn cc nh cht lng trung bnh v thp :

X l nh-Sinh trc nh vn tay & trch chn c trng

Page 25

X l nh

Hnh 12: Mt biu din ha trong mt nhm 24 b lc Gabor (n0 = 8 v nf = 5) vi = y =4

Greenberg et al (2000) lu rng : bng cch gim gi tr ca x tng ng vi y , qu trnh lc to ra vi vn sai v b nhiu. Trong thc hnh, gim x gy kt qu tng di thng tn sut, c lp vi di thng gc khng i ; iu ny cho php b lc b qua tt hn cc li trong c lng tn sut cc b . Mt cc tng t , gim y tng gii thng gc nh ch ra bi Sherlok, Monro, v Millard (1994). Phng php ca h tng di thng gc gn vi cc vng n m cc vn c c tnh ha bi ng cong cao hn v hng thay i nhanh.

X l nh-Sinh trc nh vn tay & trch chn c trng

Page 26

X l nh
Hnh 13: Cc v d ca tng cng nh vn tay da vo lc Gabor. bn phi cc vng c kh nng khi phc c tng cng.

u ra ca mt nh chun ha c th l mt nh cp xm , gn nh hai cp, hay l mt nh nh phn, v ni chung ph thuc vo cc tham s c chn, khi chn tp cc b lc thch hp, chnh sa cc tham s. Lu rng, mc ch khng phi l cung cp mt s xut hin bn ngoi ca nh nhng l lm thun tin hn cho cc bc trch hng c tnh thnh cng. Nu cc b lc c chnh sa lm tng tng phn v kh cc nhiu, c lng iu kin cc b (hng v tn sut) c th li trn cc vng cht lng thp, v qu trnh lc ch cung cp cc cu trc sai lm (Jiang- 2000). V d, mt ng dng lp dng b lc Gabor c s dng bi Cappeli, Maio, v Maltoni (2000) to ra mt mu vn tay tng hp; trong trng hp ny, cc b lc sinh ra cc mu vn hon ton khng tn ti trong thc t. Nhu cu ca mt s chun ha hiu qu rt quan trng trong cc nh vn tay cht lng , ch c cc vng c kh nng khi phc mang thng tin cn thit cho i snh. Ni mt cch khc, tnh ton thng tin cc b vi tnh tin cy y t cc nh vn tay cht lng thp l mt cch thc v ri ro cao. vt qua vn ny, Kamei v Mizoguchi (1995), Hong (1996) v Bernard (2002) ngh p dng tt c tp b lc cho trc ti mi im ca nh. Mt b tuyn p sau c chn c p ng tt nht trong tt c cc p ng lc. Trong phng php ca Kamei v Mizouguchi (1995), qu trnh chn c thc hin bng cch gim thiu ha hm nng lng c cc tham s yu cu hng v tn sut c lm mt . D sao , khng nh cc phng php Gabor khc, thng tin t phn thc v phn o ca b lc Gabor cn c s dng cho chun ha nh cui cng. Nhng cc phng php ny nhn chp mt nh vi mt lng ln cc b lc nn rt t, v vy khng tm thy ng dng ny trong cc h thng trc tuyn trong thc t. 6. Pht hin chi tit : Hu ht cc h thng t ng so snh cc vn tay da trn i snh chi tit ; v vy vic trch chn chi tit ng tin cy l mt nhim v cc l quan trng, nhiu nghin cu c tin hnh theo hng ny. D cc phng php kh khc nhau nhng hu ht chng u yu cu nh cp xm vn tay c chuyn vo nh nh phn. Trong cc bc chun ha chun b mt s giai on lm thun tin qu trnh nh phn ha v sau. Mt vai thut ton chun ha cung cp u ra l nh X l nh-Sinh trc nh vn tay & trch chn c trng Page 27

X l nh nh phn , v vy s phn bit gia chun ha v nh phn ha i khi b xa nha. nh nh phn nhn c bi qu trnh nh phn ha thng c qua hai giai on lm mng lm cho dy ca ng vn gim xung mt im nh. Cui cng qua qu trnh qut nh cho php pht hin cc im nh tng ng vi cc chi tit.

Hnh 14: a)nh cp xm ca mt vn tay, b) nh nhn c khi nh phn ha nh a), c) nh nhn c khi lm mnh nh b).

Vi tc gi a ra cc phng php trch chn chi ti lm vic trc tip trn cc nh cp xm m khng cn nh phn ha v lm mnh. La chn ny c a ra do cc iu kin sau : Tp cc thng tin quan trng c th b mt trong qu trnh nh phn ha. Nh phn ha v lm mnh mt thi gian; Lm mnh c th a ra mt lng ln cc chi tit sai lch. Nu thiu bc chun ha , hu ht cc k thut nh phn ha khng cung cp cc kt qu tt khi p dng vi cc nh cht lng thp. Phng php da nh phn ha Vn chung ca nh phn ha c nghin cu rng ri trong x l nh v nhn dng mu. Phng php d dng nht s dng ngng ton cc t v c thc hin bng cch thit lp cc im nh c cp xm hn t v 0 v cc im nh cn li v 1 . Ni chung , cc phn khc nhau ca nh c th c c tnh ha bi tng phn v cng khc nhau, v vy mt ngng n l khng ngh phn ha chnh xc. V l do ny, k thut ngng cc b thay i t mt cc cc b, bng cch iu chnh gi tr ca n theo cng cc b trung bnh. Trong trng hp nh vn tay cht lng, phng php ngng cc b khng phi lc X l nh-Sinh trc nh vn tay & trch chn c trng Page 28

X l nh no cng m bo m mt kt qu chp nhn c , v cc phng php c bit l cn thit. Vi mc ch ci thin cht lng nh nh phn , vi nh nghin cu gii thiu cc k thut chnh quy ph y cc l, loi b cc t gy nh, loi b cc cu gia cc vn. Coetzee v Botha (1993) xc nh cc l v k h bng cch theo di cc ng vn t cc ca s iu hp v loi b chng bng cch s dng thut ton mu blob. Hung (1993) s dng k thut lc iu hp cn bng rng vn. Mt khi nh xng nhn c , mt bc qut nh n gin cho php pht hin cc im tng ng vi cc chi tit : trong thc t cc im nh tng ng vi cc chi tit c c tnh ha bng s im i qua. S im i qua cn(p) ca mt im nh p trong nh nh phn c xc nh bng mt phn hai tng cc sai khc gia cc cp im nh trong 8 ln cn ca p .

Trong p0p1p2.p7 l cc im nh lng ging ln cn ca im nh p v val(p) thuc {0,1} l gi tr ca im nh. im p l : L im vn trung gian nu cn(p)= 2 L im kt thc nu cn (p) = 1 L cc chi tit phc tp hn (im r nhnh, im giao ct) nu cn(p) >= 3;

X l nh-Sinh trc nh vn tay & trch chn c trng

Page 29

X l nh

Hnh 15: th hin hai v d ca qu trnh trch chn c tnh t nh nh phn.

7. Lc chi tit : pht hin cc chi tit sai lm nh hng n cc nh vn tay nh phn c lm mn, c th s dng vi lut cu trc n gian. Xiao (1991) xc nh hu ht cc cu trc chi tit sai v a ra phng php loi b chng. Thut ton s dng da trn cc lut , yu cu cc c tnh s hc lin quan n cc chi tit : chiu di cc vn lin quan (s), gc chi tit , v s cc chi tit i din gn k trong ln cn.

Hnh 16: Cc cu trc sai c bn (hng u tin) v cu trc sau khi sa li (hng th 2)

X l nh-Sinh trc nh vn tay & trch chn c trng

Page 30

X l nh Farina, Kovacs-Vajina v Leone (1999) a ra vi lut v thut ton tin x l chi tit. Cc cu b loi b khi nhn nhn chng trong mt im chr hai sai, ch c hai nhnh c cn chnh, cn nhnh th 3 thng vung gc vi hai nhnh cn li. Cc vn qu ngn c loi b da vo khi so snh chiu di vn vi khong cch trung bnh gia cc vn. Cc im kt thc v r hai c kim tra: chng c loi b nu khng tha mn tnh hnh hc topo.

Hnh 17: Tin x l chi tit theo phng php ca Farina, Kovacs-vajina v Leone (1999). nh bn phi , hu ht cc chi tit sau b loi b t nh nh vn bn tri.

X l nh-Sinh trc nh vn tay & trch chn c trng

Page 31

X l nh Chng 3: PHNG PHP TRCH CHN C TRNG NH VN TAY Trch chn c trng l qu trnh rt trch c trng i din cho nh vn tay, c gi l cc chi tit c trng , t nh vn tay. Cc c trng i din ny yu cu phi c thuc tnh l kh nng bo ton tnh c th phn bit c trong nh vn tay , ng thi phi c tnh c ng, h tr trt ch cho qu trnh i snh, v t b tc ng bi nhiu hoc sai lch trong nh vn tay, ngoi ra cn yu cu phi d tnh ton. Mt mu cc chi tit c trng s to nn mt su i din hiu qu v ng n cho mt nh vn tay. Hin nay ngi ta xc nh c gn 150 loi chi tit c trng, tuy nhin phn ln trong s chng l khng n nh v rt kh nhn din. Ch c hai loi c trng ni bt c s dng trong hu ht trng hp l im ngng v im phn nhnh. Mi loi trong s chng s c cc thuc tnh nh ta x, ta y, v hng. Thng thng trn mt nh vn tay cht lng tt s c khong 50-100 im chi tit c trng. Mt thut ton chch trn chi tit c trng phi va tin cy v va hiu qu. Tnh tin cy ca thut ton th hin bng cc yu t : Khng to ra cc chi tit c trng gi; Khng b st cc chi tit c trng tht Kh nng nh v v tr v xc nh hng ca chi tit c trng mt cch chnh xc. m bo tnh tin cy ca thut ton l mt th thch rt kh khn. V khng phi tt c cc nh vn tay u vo u c cht lng hon ho m c mt s ng k trong o c cht lng nh trung bnh hoc thp, trong cc nh ny c cu trc ca ng vn cng rnh vn ti nhiu khu vc l khng c nh ngha r rng v chnh xc v th rt d to nn cc sai lm dn n mt s lng cc thut ton gi c to ra, ng thi mt s chi tit c trng tht khc li b b st. V vy i vi mt thut ton tt th cn c kh nng thch ng trong chng mc cc tnh hung cu trc ng vn khng r rng hoc b sai. i vi cc thut ton nhn dng vn tay t ng, yu t v thi gian x l cng ng vai tr rt quan trng v nht l cc h thng xc minh hot ng theo X l nh-Sinh trc nh vn tay & trch chn c trng Page 32

X l nh ch thi gian thc. Yu t ny m bo cho tnh ng dng ng n ca chnh cc h thng . Hai thao tc quan trng qu trnh thc hin trch chn c trng l thc hin trch chn ng vn v xc nh gi tr hng cc b. Thao tc trch chn ng vn c th c xem nh l bi ton phn tch ng vn khi nn ca nh. Nhng s phn tch ny khng th ch da trn mt gi tr ngng mu duy nht m s phn tch i hi phi c tnh thch nghi . Mt trong nhng phng php c ngh sm nht l thut ton x l hai bc ca FBI. Thut ton ny nh phn ha thch nghi nh vn tay u vo bng phng php ngng thch nghi cc b da trn gi tr hng c c lng bng mt cng thc so snh cc mt ct. Hiu qu ca thut ton ny l kh tt nu cht lng nh u vo cao. Thut ton Moayer v Fu s dng ton t Laplacian v gi tr ngng ng thc hin vic trch chn ng vn. Chatterjee ngh mt phng php theo hng m thc hin p t gi tr ngng thch nghi duy tr mt s im nh gi tr 1 v 0 trong vng cc b ca n t trch chn ra cc ng vn ca nh. Tuy nhin nhng phng php trn hu nh vn cha khai thc thng tin v hng cc b ca cc ng vn. nh vn tay l mt mu dng cc dng chy, v th hng cc b ca ng vn c th cung cp mt thng tin rt quan trng v t chc ca cc ng vn. Bng cch kt hp vi thng tin hng cc b mt cch ng n , hiu qu c th c nng ln mt cch r rt. Mehtre ngh mt thut ton s dng nh hng gi tr. nh hng gi tr hng, n i din cho hng cu ng vn trong khu vc trong khu vc 16x16. Sau thut ton kt hp vi vic s dng mt tp 8 mt n xon nng cao cht lng ca ng vn v cui cng l s dng mt gi tr ngng thch nghi cc b trch chn ng vn. Botha v Coetzee trch chn ng vn bng cch s dng ton t Marr-Hidreth v tnh hng ng vn trong mt vng ln cn cc b. Vic nh phn ha c thc hin sau bng mt thut ton phn tch, thut ton ny iu khin gi tr ngng cc b da trn hng cc b c c lng trc . Trong thc t, s xut hin ca cc chi tit c trng l theo mt quy lut nht nh. V th mt s heuristic c th c s dng hiu chnh cc chi tit c trng sai. Xiao v Raafat m t mt phng php nhn dng v loi b cc chi tit c trng gi bng cch s dng cc thng tin v t chc cc im chi tit c X l nh-Sinh trc nh vn tay & trch chn c trng Page 33

X l nh trng. i vi mi chi tit c trng, cc thng s ca rng ng vn v cc thuc tnh ca ng vn nh chiu di, hng c th c s dng xc nh cc chi tit c trng gi. Szekely ngh mt phng php trch chn c trng da trn r hng ca ng vn. Trong cc phn tip theo ca bo co s trnh by mt s thut ton trch chn c trng tiu biu, c s dng ph bin trong cc h thng dng vn tay t ng .Do tnh phc tp, tng hp nhiu kin thc ca mi thut ton, cng kin thc cn hn ch nn trong bo co, nhm em xin php ch trnh by chi tit mt thut ton c s dng ph bin nht, v gii thiu mt s thut ton hay dng trong thc t. Thut ton u tin c trnh by l da vo phng php d theo cnh hng ng vn xc nh v tr v thuc tnh hai loi chi tit c trng l im ngng v im phn nhnh. Thut ton th hai c trnh by cng l mt trong nhng thut ton ph bin, s dng hai mt n xon, thc cht l mt dng lc bandpass, thc hin trch chn ng vn ri sau l thc hin xc nh cc loi chi tit c trng nh thut ton trn. Thut ton tip theo c ni dung l thc hin trch chn dng chi tit c trng mang tnh ton cc hn, bng cch s dng mt tp b lc nm bt im c trng ton cc ca ng vn ti nhng phn vng ca nh vn tay. V thut ton cui cng , khc vi cc thut ton trc , ch yu tp trung trn vic kim tra tnh ng n v hiu chnh cu trc ca cc ng vn sai m chng c th dn n vic to ra cc chi tit c trng gi. ng thi thut ton ny cng thc hin kim tra mt cch chi tit tnh ng n ca cc chi tit c trng c ghi nhn nhm nhn din v loi b cc chi tit c trng gi.

X l nh-Sinh trc nh vn tay & trch chn c trng

Page 34

X l nh Chng 4. CC THUT TON TRCH CHN C TRNG 1. Thut ton d cnh mc xm : Thut ton ny d theo cnh cc ng vn mc xm ca nh vn tay u vo v s dng b lc thch nghi c nh hng ch ti nhng ni cn thit phi lm trn nh. Mt trong nhng im mnh ng ch ca vic d theo cnh ca cc ng vn tay bng cc on thng tuyn tnh. Vic pht hin cc ng vn tay v th khng phi tun theo tng im nh na m l theo tng bc (tng on). Do cong ca cc ng vn thay i rt nhiu ti nhng im khc nhau v th vic d theo cnh ng vn phi c kh nng thch nghi vi cong ca ng vn. iu ny gip tng tc ca vic d cnh rt nhiu nhng ng thi vn duy tr c chnh xc. Mt im mi khc trong thut ton ny l cc thao tc kim tra sau khi x l (hu x l). Khng ging nh vi hu ht cc phng php khc, phng php ny khng ch da vo mi quan h v v tr gia cc im chi tit c trng m cn da vo mi quan h kt ni ca cc ng vn v mc tin cy xc nh ca cc im chi tit c trng. iu ny rt quan trng i vi cc nh vn tay b nhiu, trong c th s c rt nhiu cc im chi tit c trng gi c pht hin trong giai on u x l. tin cy cho php chng ta phn bit c gia cc im chi tit c trng tht vi cc im chi tit c trng gi v v th n rt quan trng cho vic tng chnh xc ca vic nhn dng vn tay. 2. Thut ton : Mt nh vn tay mc xm I kch thc HxH c th c xem nh l mt b cc c nh hng, cha ng cc ng vn phn cch vi nhau bi cc ng rnh. t g(i,j) l mc gi tr xm ca nh ti v tr im nh (i,j) v (i,j) l hng ca im nh vi 0 < g(i,j) <= 255, - /2 <= (i,j) <= /2 vi (i,j) I . Hng (i,j) cho bit hng cc b ca ng vn ti v tr im nh (i,j) v c th c tnh bng cng thc c nu ra trong phn trc. Mt ng vn c th c xem nh l tp cc im chy dc theo mt hng cc b, trong cc gi tr g(i,j) t cc i ti v tr gn trung im ca ng phn cch vung gc vi phng cc b ca ng vn. V th vic xc nh ng nt chnh ca ng vn (ng vn c kch thc rng 1 im nh) tr thnh vic xc nh cc gi tr cc i cc b ny. X l nh-Sinh trc nh vn tay & trch chn c trng Page 35

X l nh 3. Xc nh v tr ca cc im cc i trn ng phn cch. Cho trc 1 im (i*,j*), (i*,j*) I , tp cc im k ca ng phn cch vung gc vi hng cc b ca ng vn c th c nh ngha nh sau :

Trong hm round l hm lm trn tham s ca n n gi tr nguyn gn nht v l mt hng s xc nh trc. Vi cng thc CT 3.2.3, ta c - /2 <= k /2. s <= Vic xc nh cc im cc i thuc ng phn cch (k) c ngha rt quan trng n vic xc nh mt cch chnh xc cc chi tit c trng, do n c tc ng rt ln n vic xc nh ng nt chnh ca ng vn trong qu trnh d nh. nh ng nt ny sau c s dng pht hin v nh v cc chi tit c trng ca vn tay. Nhiu v tng phn km ca nh c th dn n vic ng vn tay b gy, ni bc cu gia cc ng vn, thay i cng mc xm. iu ny c th dn n vic khng th xc nh c gi tr cc i ti v tr trung tm ca ng vn, hoc trng hp xu hn l v tr ca cc gi tr nm trn ng vn khc. V th mt s lng ln cc chi tit c trng gi c th c to ra nu nh khng gim thiu cc kh nng li trong qu trnh nh v cc gi tr cc i ny . lm trn v nng cao cht lng nh, cn thit phi s dng mt vi k thut lc. Do phng php trch chn ng vn trong thut ton ny l thc hin xc nh ng nt chnh ca ng vn bng cch tm kim cc im gi tr ca i v cc tiu ca ng ct ngang ng vn trong qu trnh d cnh ng vn mc xm. Nn tng phn thp gia cc ng vn / rnh v tng phn khng ng nht trong ton b nh vn tay s khng tc ng nhiu n kt qu ca qu trnh xc nh ng nt chnh ca ng vn. V vy vic lm sc nt nh l khng cn thit i vi thut ton pht hin ng vn ny cho d n c th lm tng cht lng biu hin ca nh. Ngc li, vic lm trn nh li c ngha rt X l nh-Sinh trc nh vn tay & trch chn c trng Page 36

X l nh quan trng nhm lm gim cc nhiu, ni li cc ng vn b gy v gip to ra cc gi tr mc xm cc i ti v tr trung tm ng vn. Cho nn vic s dng mt b lc low-pass c hng l thch hp cho mc ch ny. Mt b lc low-pass c th lm gim cc nhiu , lm trn cc l hng nh v thm ch l ni kt cc ng vn gy nu kch thc ca mt n lc theo hng ca ng vn ln hoc tn s ngng thp. Mt b lc low-pass mt chiu vi tn s ngng rt nh theo hng ca ng vn c th c s dng do dy gi tr mc xm mt chiu dc theo hng ca ng vn gn nh l hng s trong ca s cc b. Thut ton ny chn ca s Hamming kch thc N lm b lc low-pass .

Mt im nh trn ng ct ngang k c lc theo hng ca ng vn bng cch s dng mt b lc mt chiu c chiu di c nh N (N=11) nh th. Theo hng vung gc vi hng ca ng vn, b lc low-pass mt mt lm gim cc nhiu v lm trn cc l hng nh khc khng ni cc ng vn song song c khng cch gn nhau. Tn s ngng ca b lc theo hng vung gc vi hng ca ng vn phi thch nghi vi tn s ca ng vn do dy gi tr mc xm mt chiu dc theo hng vung gc vi hng ca ng vn l mt dng song hnh sin. Sng hnh sin ny, c cng tn s vi cc ng vn v rnh vn trong ca s cc b, phi c vt qua thao tc lc. Tn s ca ng vn c th c c lng da vo vic tnh DFT ng ct ngang k mt chiu, m n c lc bng hl(n) theo hng ng vn. Vic lc theo hng ng vn trc khi c lng tn s ng vn lm tng chnh xc ca vic c lng tn s ng vn. Sauk hi c lng tn s ng vn, tham s b lc theo hng vung gc vi ng vn uc iu chnh thch nghi vi tn s ng vn c c lng rfk hoc khong cch cc b rdk = 1/ rfk. Thut ton ny ng thi cng chn ca s Blackman kch thc Mk + 2 lm b lc low-pass theo hng vung gc vi hng ca ng vn. X l nh-Sinh trc nh vn tay & trch chn c trng Page 37

X l nh

i vi mt ca s Blackman kch thc Mk + 2, kch thc ca b lc tht s s l Mk do hbk = hbk (M+2-1) = 0. Kch thc b lc Mk c chn bng vi round(2/3rdk). Cho d tham s b lc l ph thuc vo tn s ng vn, kt qu lc t nhy cm hn vi chnh xc ca chnh vic c lng tn s cc b ng vn khi so snh vi cc k thut lc band-pass c hng. ng ct ngang k sau tip tc uc lc theo hng vung gc vi hng ng vn. Vic thc hin lc c tin hnh gm hai bc, mt ln trc khi c lng tn s v mt ln sau khi c lng tn s, cch thc ny khng ch lm tng tin cy ca qu trnh c lng tn s m cn lm gim thi gian tnh ton. Mt n b lc hai chiu c hng kch thc MkxN, c nh hng theo phng ngang p ng vi cc ng vn ngang, c th c nh ngha nh sau :

Cc b lc hai chiu cho hng khc c th c tnh bng cch quay mt n lc trn. H s ca b lc c hng vi hng ti v tr (m, n) c tnh bng cch quay mt gc tr v v tr (m,n) trn b lc hng theo phng nagng nh sau :

V th mi im nh g(i:j) ca ung ct k c xon bng mt b lc c nh hng hk(m,n,) l tng ng vi :

X l nh-Sinh trc nh vn tay & trch chn c trng

Page 38

X l nh Mt b lc c nh hng ngang 5x11, hk(m,n,0) c biu din theo m hnh khng gian trong s hnh 18 v theo m hnh tn s trong s hnh 19 .

Hnh 18: B lc hng theo chiu ngang (= 0)

B lc ny s lm trn ng vn gn im (ik,jk). Cc im gy ra bi nhiu s c lm trn v cc on gy nh gy ra bi cc vt so s c ni li. V th vic lc s lm ni bt cc gi tr mc xm cc i ca ng vn v gim thiu kh nng xc nh sai v tr ca im cc i trn ng ct ngang. K thut lc trn s lm gim cc nhiu v ni li cc on vn b t ri v bo m rng gi tr mc xm cc i s c nh v ng ti v tr trung tm ca ng vn. Hn na phng php ny khng to ra cc on ng vn gi. Cho d phng php ny khng th tch ri hai ng vn song song dnh lin nhau nhng cc chi tit c trng gi c to ra bi khuyt im ny c th c nhn ra v loi b trong phn x l kim tra (hu x l). ng thi thut ton ny phn tch vic lc thnh hai x l lc mt chiu v tch hp li ba cng on : xy dng ng ct ngang, c lng tn s ng v lc. iu ny gip trnh vic lp li mt s thao tc tnh ton chung nn c th lm gim ng k lng thi gian cn cho vic x l.

X l nh-Sinh trc nh vn tay & trch chn c trng

Page 39

X l nh

Hnh 19 : Tn s p ng ca b lc (= 0)

Sau khi thc hin lc, mt gi tr cc i cc b g(imk,jmk), (imk,jmk) k , gn im (ik,jk) nht c th d dng c tm thy, hn na chng ta c th tm c gi tr cc tiu g(ink,jnk), (ink,jnk) k ca ng ct ngang v nh ngha. Dk = g(imk,jmk), g(ink,jnk) Dk l i din cho tng phn cc b gia ng vn v rnh ng vn sau khi lm trn. g(imk,jmk) l mt im thuc on thng c kch thc mt im nh. 4. D theo cnh thch nghi ng vn mc xm. Cho trc mt im (ik,jk) v hng cc b ti im l (ik,jk), chng ta c th tm ra trung im (imk, jmk) v tng phn cc b l dk. u tin chng ta gi s rng hng ng vn ti im ny l dk = (imk, jmk) v sau tnh im k (ik+1,jk+1) vi khong cch mi bc tnh l k.

on thng d cnh ng vn tuyn tnh Tk t im (imk, jmk) n im (ik+1,jk+1) c nh ngha nh sau : X l nh-Sinh trc nh vn tay & trch chn c trng Page 40

X l nh

di mi bc

ca on d cnh c xc nh bi ng thc iu kin sau :

Trong l mt hng s v 0 < < 1. G(i,j) l gi tr mc xm ti im (i,j) c lm trn bng b lc hk(m,n) tnh theo cng thc pha trn. R rng , di k ca on thng d cnh l c tnh thch nghi vi s thay i ca tng phn ng vn v gp khc ca ng vn. Mt on thng d cnh c th di nu nh c rt t s thay i trong tng phn v gp khc ca ng vn l nh. gp khc ca ng vn ln (c th xy ra ti im phn nhnh ng vn) hoc tng phn thay i nhiu (xy ra c im dng ca ng vn)s dn n cc on thng d cnh ngn. V th thut ton ny c th gip tng tc x l nhng ng thi vn gi c s chnh xc trong qu trnh d cnh ng vn. T im (ik+1,jk+1) chng ta c th thc hin nh qu trnh x l trn, xy dng tp cc im thuc ng ct ngang ng vn k+1 v im trung tm ng vn (imk+1,jmk+1) v gi tr mc xm c lm trn g(imk+1,jmk+1) ca n v gi tr tng phn dk+1. ng vn gi y c th c xem l tng ng vi on thng d cnh ng vn c rng mt im nh, Rk = [(imk,jmk), (imk+1,jmk+1)] , hng rk ca on thng tuyn tnh ny c tnh bng cng thc sau:

T im (imk+1,jmk+1), ng vn s tip tc c d cnh. hon tt vic d cnh mt ng vn , thut ton s bt u t gi tr k=0, d cnh ng vn theo mt hng (i din bng gi tr n=0), cho n khi iu kin ngng c tha mn,sau khi ng li vic d cnh ng vn vi gi tr k=0, nhng theo X l nh-Sinh trc nh vn tay & trch chn c trng Page 41

X l nh hng ngc li (n=1) v thc hin cho n khi iu kin ngng c p ng. V th vic d cnh mt ng vn c gi l hon tt nu iu kin ngng tha mn hai ln. c th thc hin vic d cnh ng vn theo hng ti v lui, cng nh l trnh thc hin li trn ng vn x l, hng ca qu trnh d cnh c xc nh nh sau :

V i vi k > 0

5. Xc nh chi tit c trng : Cc chi tit c trng c th uc xc nh trong qu trnh thc hin d cnh ng vn v khi nh ng nt c to ra. Vic d cnh ng vn ch nn thc hin trong vng nh vn tay quan tm. Vng ny c ct ra t nh g(i,j), (i,j) I , da vo tin cy cc b c (i,j) ca trng vector nh hng (i,j).

X l nh-Sinh trc nh vn tay & trch chn c trng

Page 42

X l nh

Hnh 20: Tin trnh to ng vn cnh nt

Chng ta thit lp vng nh quan tm bng cch khi to mt nh ng nt s (i,j), (i.j) S, c cng kch thc vi I :

Sau khi hon tt d cnh mt ng vn ca nh vn tay mc xm , cc im nh thuc S tng ng vi on thng tuyn tnh ng vn Rk(n) (n = 1.2; k= 0,1,2,) c gn mt s m (m>1), gi l s ca ng vn, nu chiu di ca ng vn ln hn mt gi tr ngng r xc nh trc , tnh theo cng thc :

X l nh-Sinh trc nh vn tay & trch chn c trng

Page 43

X l nh K hiu (it,jt) l mt im nh thuc on thng ng vn d cnh Rk ca nh ng nt S v N9(it,jt) l tp cc thnh phn (it,jt) cng tm lng ging ca n. K hiu sm(it,jt) l gi tr cc i ca s (i,j) i vi (i,j) N9(it,jt) , trong : sm(it,jt) = maxij (s(i,j)), i vi (i,j) N9(it,jt) Nu mt phn ca on thng d cnh ng vn Rk l nm trong vng nh quan tm v khng ct vi cc on thng d cnh ng vn bit th sm(it,jt) = 0 cho tt c cc im nh (it,jt) thuc on thng d cnh ng vn Rk. Trong qu trnh d cnh , cc chi tit c trng c pht hin bng cch kim tra cc iu kin ngng cho tt c cc im nh (it,jt) thuc on thng d cnh ng vn Rk. iu kin ngng l : Vic d cnh vt ra khi vng quan tm. iu ny xy ra khi sm(it,jt) =1. Vic d cnh s ngng m khng pht hin c chi tit c trng no. on thng ng vn c d cnh ct vi mt on thng ng vn tnh. iu ny xy ra khi sm(it,jt) = l vi l >1. Trong trng hp ny , giao im ca on thng ng vn L v ng vn hin ti m s to ra mt chi tit c trng loi im phn nhnh. Vic d cnh s ngng v ch tit c trng phn nhnh ny [it, jt, dk, c(it, jt), m , l ] s c lu li nu n n k(n) > r . tin cy cc b c(it,jt) ca hng ti v tr ca im chi tit c trng s cho bit tin cy ca chi tit c trng ny. on thng ng vn ang c d cnh c un khc qu ln. Khi mt ng vn ngng ti mt im (imk,jmk), k s rt nh v (imk+1,jmk+1) s nm trn mt ng vn khc. V th khc nhau gia hng rk v dk s ln hn mt ngng t thng thng. Trong trng hp ny im (imk,jmk) s to thnh mt chi tit c trng loi im ngng. Vic d cnh s ngng v mt chi tit c trng ngng [imk, jmk, dk, c(imk, jmk), m , 0 ] s c lu li nu nu n n k(n) > r . Da vo iu kin ny, vic pht hin cc im ngng ca ng vn s khng ph thuc vo mc xm ca vng nh hin hnh, v th vic d cnh c th thc hin trn c vng nh sm mu v vng nh c tng phn km. im ngng ca ng vn c xc nh khi gi tr cc i cc b khng nm trong vng hu hn ca ng vn c d cnh m c th l nm trn ng vn khc. V vy thut ton vn c th thc

X l nh-Sinh trc nh vn tay & trch chn c trng

Page 44

X l nh hin rt tt khi gi tr ca mc xm v tng phn l khng ng nht gia cc vng trong nh vn tay. Tr s ca ng vn m v I c gn lin vi cc chi tit c trng cng vi tin cy ca chi tit c trng , s c s dng cho giai on x l kim tra (hu x l). 6. Kim tra sau khi x l: Trong phn trc cc chi tit c trng c xc nh m khng quan tm xem xt n cc mi quan h v mt khng gian v kin trc ca chng vi cc chi tit c trng khc v cc ng vn trong vng ln cn. Trong s s c mt s chi tit c trng gi. Trong thut ton xc nh chi tit c trng trn do c s dng kt hp k thut lc low-pass v gii hn kch thc ng vn ti thiu hp l nn gip lm gim s lng cc chi tit c trng gi. Cc im v m c lp l khng xut hin trong nh ng nt ca thut ton ny, tng t nh th i vi cc on ng vn ngn v cc c o nh. Tuy nhin cc ng vn t ri khong cch ln do cc vt bn s khng c ni li bi b lc lm trn nh hng, v n s to ra hai im ngng gi. Ngoi ra, hin tng cc ng vn giao nhau do trn mc, nhn tay qu mng c th to ra cc im phn nhnh gi. Hn na, mt ng vn khng c lm trn tt c th dn n vic to ra cc on gai nh t hnh thnh ra mt im ngng v mt im phn nhnh gi. Cc chi tit c trng gi ny c th c loi b bng cch da vo mi quan h v khng gian v kin trc gia chng, hoc vi cc ng vn trong vng khng gian ln cn. Hnh 20(a) m t mt cp chi tit c trng gi to bi on gy ca ng vn. Hnh 20 (b-d) m t 3 cp chi tit c trng gi c to ra do cc ng vn giao nhau t vic trn mc, n qu mnh hoc do nhiu. Hnh 20 (e) m t cp chi tit c trng gi to ra bi mt ng vn khng c lm trn tt. ng vn mc xm gn lin vi cc chi tit c trng gi ny v hng d cnh cng c m t trong cc hnh trn.

X l nh-Sinh trc nh vn tay & trch chn c trng

Page 45

X l nh

Hnh 20: Mt vi kin trc chi tit c trng gi tiu biu

Hnh 21 : Mt vi kin trc c trng khng x l

Hnh 21 m t mt vi kin trc chi tit c trng gi c th xy ra c gii thiu. Cc kin trc ny c th c to ra bi cc ng vn dy v b nhiu. Do trong thut ton ny s dng b lc low-pass nh hng c ngng tn s trc giao vi hng ng vn c tnh cho thch nghi vi tn s ng vn nn kt qu l cc ng vn dy v b nhiu s c lm trn tt v khng b chia ra thnh hai ng vn tch ri. C hai hnh 21(b) v 21(c) u cha t nht mt on ng vn ngn , chng hon ton c th c loi ra do k thut gii hn chiu di ng vn ti thiu trong qu trnh d cnh ng vn. V trong trng hp khng c on ng vn ngn th cc chi tit c trng b v c trong hnh 21(b) s bin mt v chi tit c trng a s l mt chi tit c trng tht .Kin trc chi tit c trng gi trong hnh 21 (c) nu khng c on vn ngn a-b th s c chuyn thnh cc kin trc c m t trong hnh 21 (b-d) ty thuc vo qu trnh d cnh. Tuy nhin kiu kin trc ny cng c th l c to ra bi hai chi tit c trng X l nh-Sinh trc nh vn tay & trch chn c trng Page 46

X l nh tht. Nu chng ta loi b cc chi tit c trng c kiu kin trc nh trong hnh 21 (d) th mt vi chi tit c trng tht c th b xa mt i. V th, c hai l do xem xt ch cc kin trc m t trong hnh 20 l cc kin trc chi tit c trng gi v cn phi loi b i. Mt l thut ton pht hin chi tit c trng ny ngn nga vic pht sinh cc kiu kin trc chi tit c trng khc. Hai l giai on kim tra hu x l phi da trn cc thng tin tin cy v vic loi b cc chi tit c trng gi vi vic gi li cc chi tit c trng tht u c tm quan trng nh nhau. Phn ct li trong giai on kim tra ny l phi phn bit cc chi tit c trng gi vi cc chi tit c trng tht. Nu cc kiu kin trc chi tit c trung gi trong hnh 20 c m t mt cch ng n v r rng th vic loi b cc chi tit c trng gi ny s l mt cng vic d dng bng cch s dng cc m t kin trc chi tit c trng ny. Trong thut ton d cnh ng vn trn c cung cp hng ca vic d cnh ti im ca chi tit c trng v v tr s ca ng vn gn lin vi chi tit c trung . Cc thng tin ny l tin cy c th to ra cc m t kin trc chi tit c trng gi c tnh r rng hn. Gi s cc tham s c lu ca chi tit c trng a trong nh 21 l [ia, ja, da, c(ia,ja), ma, la] , trong khi cc tham s c lu ca chi tit c trung b l [ib, jb, db, c(ib,jb), mb, lb] . Chng ta nh ngha khong cch v gc gia hai chi tit c trng ny l :

i vi cp chi tit c trng gi to ra bi mt ng vn t on khong cch ln nh trong hnh 20 (a) , th chng s tha mn cc iu kin sau :

X l nh-Sinh trc nh vn tay & trch chn c trng

Page 47

X l nh

(CT3.2.22)(CT 3.2.23) (CT 3.2.24) Trong D1 v

1

l cc hng s xc nh trc .

i vi mt cp chi tit c trng gi to ra bi cc ng vn giao nhau nh m t trong hnh 20 (b-d), th chng s tha mn cc iu kin sau :

(CT 3.2.25) D2 v 2 v CL l cc hng s nh ngha trc. CL c th c th c bng hoc nh hn gi tr trung bnh ca tin cy v hng ca tt c cc chi tit c trng c pht hin. Vic kt hp s dng tin cy v hng ca chi tit c trng trong vic xc nh cc im chi tit c trng phn nhnh gi l do cc mi ni gia cc ng vn c to ra bi hin tng trn mc hoc n qu mnh th thng c tin cy v hng thp. i vi cp chi tit c trng gi to bi vic lm trn khng tt nh m t trong hnh 20 (e) , th chng s tha mn cc iu kin :

X l nh-Sinh trc nh vn tay & trch chn c trng

Page 48

X l nh

(CT 3.2.25) Trong D3 l hng s xc nh trc. Cc ng thc trn m t v cho php nhn dng cc kin trc chi tit c trung gi da trn mi quan h v tr ca chi tit c trng (dab, a, v b) , quan h hng (da v db) quan h s ca ng vn gn vi chi tit c trng (ma, la, mb, v lb) v chc chn (c(ia,ja) v c(ib,jb)). Thut ton. Gi s ban u c K chi tit c trng c pht hin (K>1) t nh vn tay. Tham s ca mi chi tit c trng c lu li l [ik, jk, dk, c(ik,jk), mk, lk] . u tin , tt c cc chi tit c trng k, 1<=k <= K, c nh du fk = 0. Thut ton bt u vi k = 1. 1) Nu (fk= 1) th i n Bc (6); ngc li t n = k +1; 2) Nu (fn = 1) th i n Bc (5); 3) Nu tha mn cc ng thc (CT 3.2.22 hoc CT3.2.25 hoc CT3.2.26)trn vi a = k v b = n l ng th t fk = fn = 1 v i n Bc (6); 4) Nu (CT3.2.25 hoc CT3.2.26) vi a = n v b = k l ng th t fk = fn = 1 v i n bc (6); 5) N +1 n ; nu (n<= K)th quay v Bc (2); 6) K + 1 k; nu (k < K) th quay v Bc (1); 7) Xa b tt c cc chi tit c trng k, 1<= k <=K , c fk = 1 Sau qu trnh kim tra hu x l c thc hin th hu ht cc chi tit c trng gi u s c loi b. Cc chi tit c trng cn li c th c xem nh l chi tit c trng tht. Giai on kim tra hu x l ny khng ch da va quan h khng gian v kin trc gia cc chi tit c trng m cn da vo quan h ca cc ng vn gn kt v tin cy ca chi tit c trng. iu ny gip vic phn bit cc chi tit c trng gi vi cc chi tit c trng tht chnh xc hn. X l nh-Sinh trc nh vn tay & trch chn c trng Page 49

X l nh Trong phng php xc nh chi tit c trng ny , cc th tc tnh c lng tn s ng vn, lc nh , d cnh ng vn, xc nh cng nh l rt trch chi tit c trng khng phi c thc hin tun t tng ci mt trn nh vn tay m c s dng phi hp v ln lt i vi nh vn tay mc xm u vo. iu ny trnh lp li mt s cng vic tnh ton chung , gip lm gim ng k lng thi gian tnh ton. Hn na , do bc d cnh k l c tnh thch nghi vi cong ca ng vn v tng phn ca ng vn , nn phng php ny s thc hin nhanh hn so vi kch thc bc c nh trong khi vn gi c chnh xc trong qu trnh d cnh. Bc d cnh cng ln cng ng ngha vi vic lng tp im trn ng ct k cn tnh t. Do ch mt phn nh nh l cn phi lm trn vi b lc low-pass nh hng. B lc low-pass nh hng c ngh ra s gip lm trn cc nhiu v cc vng c tng phn thp v ni cc ng vn gy. Cc vn cc ng vn dy gy khong cch ln , cc ng vn kt dnh nhau th c gii quyt trong phn thc hin kim tra hu x l. Hnh 22 (a) biu din mt nh vn tay v d , hnh 22(b) m t nh ng nt ca cc ng vn cng cc chi tit c trng c xc nh trc khi thc hin kim tra hu x l, trong cc im en i din cho cc im phn nhnh, cc im trng i din cho cc im ngng. Hnh 22(c) l nh kt hp ca 22 (a) v 22(b). Hnh 22 (d) m t tp cc chi tit c trng kt qu sau qu trnh kim tra hu x l.

X l nh-Sinh trc nh vn tay & trch chn c trng

Page 50

X l nh

Hnh 22: Kt qu v d ca thut ton (a): nh vn tay trc x l; (b)(c): nh ng vn nt v cc chi tit c trng c xc nh; (d): Sau kim tra.

7. nh gi Kt qu thut ton : Bng phng php d cnh thch nghi ng vn mc xm t nh vn tay u vo, thut ton ny cho php thc hin pht hin ra tp cc im chi tit c trng mt cch hiu qu. Mt trong nhng im mnh chnh ca n l cho php thc hin thao tc d cnh theo tng bc bng cch xp x ha mt on ng vn bng mt on thng, di ca bc d cnh c xc nh mt cch thch X l nh-Sinh trc nh vn tay & trch chn c trng Page 51

X l nh nghi vi cong ca tng on ng vn. V th gip thut ton c th thc hin nhanh hn trong khi vn duy tr chnh xc ca qu trnh d cnh.

Hnh 23: Hiu qu ca thut ton. So snh vi cc trng hp s dng di bc c nh

nh vn tay u vo c tin hnh lm trn ch ti nhng im cn thit. Kch thc ca b lc theo hng vung gc vi hng ng vn l thc nghi vi khong cch c c lng ca ng vn. iu ny gip trnh trng hp b lc kt dnh hai ng vn chy song song gn nhau. Sauk hi cc im chi tit c trng c pht hin , chng s c kim tra v tnh xc thc da trn khng ch v mi quan h v tr ca chng m cn da trn mi quan h vi cc ng vn m chng gn kt, cng nh l tin cy ca chng. iu ny gip thut ton t c mt chnh xc cao hn.

X l nh-Sinh trc nh vn tay & trch chn c trng

Page 52