You are on page 1of 8

Ti chnh & Pht trin

TH.S TRN TH HI L

Hnh vi by n trn th trng chng khon cp n vic mt nh u t bt chc hnh ng ca nhng nh u t khc ra quyt nh mua bn chng khon [1]. Hnh vi by n l mt dng tm l vn c ca con ngi nhng tr nn mnh hn khi con ngi phi ra quyt nh trong mi trng thng tin khng y , tin cy ca thng tin thp v tn ti nhiu hn ch trong vn minh bch thng tin. Mt khi nh u t khng tin vo cht lng v tnh minh bch ca thng tin, kt hp vi kh nng phn tch thng tin b hn ch th h thng c xu hng bt chc hnh ng ca nhng nh u t khc trn th trng. Hnh vi by n khng hp l trong mt xu hng th trng no ko di lin tc c th lm gi chng khon i qu xa gi tr c bn ca chng, gy nn s bt n trong gi. Bi vit ny s s dng phn tn ca t sut sinh li kim nh hnh vi by n trn th trng VN trong thi gian qua, bi vit cng phn tch cc nguyn nhn ch yu dn n hnh vi by n mnh trn th trng, trn c s xut mt s gii php hn ch hnh vi ny, gip th trng pht trin n nh v hiu qu hn.

Cc cch tip cn hnh vi by n trn th trng chng khon

kh khn hn cc th trng pht trin, trong khi d liu t sut sinh li th lun c sn.
Hnh vi by n trn th trng chng khon VN

nh lng s hin din v mc ca hnh vi by n trn th trng chng khon, hin nay trn th gii c 2 phng php tip cn ch yu: Phng php da vo mu hnh giao dch ca mt nhm cc nh u t no trn th trng. Lakonishok, Shleifer v Vishny l cc tc gi tin phong s dng phng php ny nghin cu hnh vi by n gia cc nh qun l qu trn th trng M trong nghin cu ca h vo nm 1992 [2], sau c nhiu tc gi khc s dng nhng ch yu trn cc th trng pht trin khc. Phng php th hai l tip cn hnh vi by n mt cch gin tip thng qua vic s dng phn tn trong t sut sinh li ca tng chng khon so vi t sut sinh li ca th trng, phng php ny c Chang, Cheng v Khorana (2000) [3] s dng nghin cu hnh vi by n trn th trng M, Hng Kng, Nht Bn, i Loan v Nam Triu Tin sau c s dng trn nhiu th trng mi ni. L do chnh dn n vic chn phng php no trong hai phng php trn l do kh nng tip cn d liu giao dch ca tng nhm nh u t cc th trng mi ni

Mt th trng c xem l vn hnh hiu qu khi gi cc chng khon phn nh nhng thng tin kinh t v thng tin doanh nghip, nh vy nu nh khng c thng tin mi no c a ra th nhng thay i ca gi chng khon s kh nh, hay ni cch khc th trng t xy ra nhng trng hp tng hoc gim mnh. Th nhng th trng VN th hon ton khc, v mt nh tnh, quan st th trng VN chng ta thy c nhng phin giao dch ch s VN-Index tng mnh mc d khng c mt thng tin tt no v nn kinh t cng nh tnh hnh kinh doanh ca doanh nghip c cng b, v cng c nhiu phin VN-Index gim mnh d khng c thng tin xu no c a ra. Mt s tc gi dng ti chnh hc hnh vi ni chung l gii nhiu hin tng tm l ca nh u t VN [4]. Vi nhng th trng m thng tin giao dch ca cc nh u t gn nh khng th tip cn nh VN th phng php nghin cu hnh vi by n da vo mu hnh giao dch ca nh u t mua v bn chng khon l khng th. V th

18

PHT TRIN & HI NHP S 5 - Thng 6/2010

Ti chnh & Pht trin


tc gi s dng cch tip cn hnh vi by n da trn phn tn t sut sinh li ca cc chng khon so vi t sut sinh li th trng ca Chang, Cheng v Khorana (2000) tm chng c by n trn th trng VN. Theo phng php ny, tc gi s hi quy phn tn trung bnh ca t sut sinh li cc chng khon giao dch trn HoSE t 01/01/2002 n 31/12/2008 so vi t sut sinh li th trng theo t sut sinh li tuyt i ca th trng v t sut sinh li th trng bnh phng trong cng thi k theo m hnh: trng gim, tc gi tch ton b chui d liu trn thnh hai chui tng ng vi Rm,t >0 v Rm,t <0, sau chy li hai hi quy trn ng vi hai chui d liu ny. Hai gi thuyt s c kim nh: Gi thuyt 1: 0, khng tn ti hnh vi by n trn th trng VN Gi thuyt 2: , k m t ca CSAD v Rm,t c trnh by trong Bng 1. Bng 2 trnh by kt qu kim nh hnh vi by n cho ton b phn phi ca t sut sinh li Rm,t v cho hai chui Rm,t<0 v Rm,t>0 c tch ra t ton b phn phi. C trn ton b phn phi, Rm,t<0 v Rm,t>0, h s hi quy dng nh, m mnh v c ngha thng k mc 1%, iu cho thy CSAD khng c quan h tuyn tnh vi |Rm,t| m quan h ny l dng phi tuyn bc hai. Mi quan h ny c th hin r hn trn Hnh 1 (minh ha cho ton b mu). CSAD t gi tr cc i khi |Rm,t| = 2,197% ( / (- 2 ). CSAD s tng nhng mc chm hn so |Rm,t| khi |Rm,t| tng di 2,197% v s gim khi |Rm,t| vt qu 2,197%. Nh vy gi thuyt 1 trn b t chi, ni cch khc c chng c hnh vi by n rt mnh trn th trng VN trong giai on nghin cu. Mt iu c bit t kt qu hi cho hai trng hp Rm,t<0 v Rm,t>0, l h s | l Rm ,t >0 |>| Rm ,t <0 | (c th l l2 2 |-24,4| > |-17,7|). Kim nh gi thuyt v s bng nhau ca h s l 2 cho hai trng hp cho thy chng khc nhau c ngha thng k vi gi tr kim nh F = 20,52 v p-value = 0,000. Nh vy, gi thuyt th hai

Rm ,t >0 2

=l

Rm ,t <0 2

hnh vi by n tng ng trong trng hp Rm,t>0 v Rm,t <0 Tc gi thu thp d liu gi ng ca ca cc chng khon trn 2 CSADt = a + l 1 Rm ,t + l 2 Rm ,t + et HoSE trong giai on t ngy 01/01/2002 n 31/12/2008. Kt , trong CSADt = thc ngy 31/12/2008, HoSE c N l phn 170 c phiu nim yt (khng tnh 1 | Ri,t Rm,t | tn trung chng ch qu), c phiu HAG N i 1 bnh, c giao dch chnh thc vo 22/12/2008 tnh bng trung bnh lch tuyt nn c loi ra do s quan st t, i ca cc t sut sinh li theo v th cn 169 cng ty trong mu, ngy ca cc c phiu i (i=1, , N) s cng ty trong mu t nht l vo trong danh mc so vi t sut sinh ngy 01/01/2002 vi 10 cng ty. li trung bnh theo ngy ca danh D liu gi ca cc chng khon mc th trng (k hiu l Rm,t). c iu chnh i vi c tc tin Nu khng tn ti hnh vi by n mt, c tc c phiu v c phiu th CSAD l mt hm s tng tuyn thng. T sut sinh li ca chng tnh vi t sut sinh li tuyt i khon i trong ngy t no c ca th trng, nu nhng ngi tnh , trong Pit, Pt ,t Pi ,t 1 tham gia th trng b qua nim tin Rit = ca mnh v i theo th trng khi Pi ,t 1 th trng c bin ng gi ln th mi quan h tng tuyn tnh gia Pi,t-1 l gi chng khon i cui ngy CSAD v t sut sinh li tuyt i t, t-1 iu chnh i vi c tc ca th trng khng cn ng, tin mt, c tc c phiu v c thay vo mi quan h ny l phiu thng. D liu ngy t tng phi tuyn hoc thm ch gim, 01/01/2002 n 31/12/2008 cung do h s l 2 trong m hnh trn cp 1727 quan st ngy (bng vi tng s phin giao dch ca HoSE s nhn gi tr m v c ngha t 01/01/2002 n 31/12/2008), thng k. xem hnh vi by n trong c 871 quan st c t sut c mc tng ng trong hai sinh li Rm,t m v 856 quan st c trng hp th trng tng v th t sut sinh li Rm,t dng. Thng

Rm ,t >0 2

=l

Rm ,t <0 2

b t chi, hn na v

Rm ,t >0 2

Rm ,t <0 2

= 6.689

nn c th thy hnh vi by n

S 5 - Thng 6/2010 PHT TRIN & HI NHP

19

Ti chnh & Pht trin


Bng 1. Thng k m t lch tuyt i t 1/1/2002 n 31/12/2008
CSAD S lng c phiu trong mu S quan st Gi tr ln nht Gi tr nh nht Trung bnh lch chun 169 1727 0,0406 0,0000 0,0120 0,0068 Rm 169 1727 0,0475 -0,0474 0,0003 0,0142

trong trng hp th trng i ln mnh hn ng k trong trng hp th trng i xung. Vi nhng kt qu ny, tc gi cho rng hnh vi by n tn ti rt mnh trn th trng VN v hnh vi by n trong trng hp th trng tng cao hn trng hp th trng gim, nh vy khi th trng tng cng mnh, ri ro phi h thng ca cc c phiu gn nh chuyn thnh ri ro th trng v chi phi ri ro tng th. Trong nhng tnh

Bng 2. Kim nh hnh vi by n ton b phn phi ca Rm,t v trong trng hp Rm,t<0, Rm,t>0
2 CSADt = a + l 1 Rm,t + l 2 Rm,t + et

Rm,t Coefficient t-Statistic 29,070 22,586 -19,940

Rm,t<0 Coefficient 0,007(a) 0,815(a) -17,744(a) 0,1970 0,1952 106,4736 0,0000 871 t-Statistic 20,950 13,834 -11,543 Coefficient 0,007(a) 1,044(a) -24,433(a) 0,2765 0,2748 163,0180 0,0000 856

Rm,t>0 t-Statistic 20,530 18,005 -16,539

a l1 l2
R-squared Adjusted R-squared F-statistic Prob(F-statistic) S quan st

0,007(a) 0,936(a) -21,311(a) 0,2344 0,2335 263,8447 0,0000 1727

l
F-statistic Ghi ch: (a) c ngha thng k 1% p-value

Rm ,t >0 2

Rm ,t <0 2 = -6,689

20,52 0,000 Ngun: Tnh ton ca tc gi

hung nh vy, cc chin lc a dng ha gim thiu ri ro t c tc dng v ri ro h thng ca th trng l rt ln.
Nguyn nhn tn ti hnh vi by n mnh trn th trng VN

Nh cp trn y, hnh vi by n l mt dng tm l vn c ca con ngi, nhng tr nn mnh hn khi con ngi quyt nh phi

20

PHT TRIN & HI NHP S 5 - Thng 6/2010

Ti chnh & Pht trin

lm, trong mi trng thng tin khng y , tin cy ca thng tin thp, thng tin c nhiu kh nng b r r v tn ti nhiu hn ch trong vn minh bch thng tin. Mt khi nh u t khng tin tng vo cht lng v tnh minh bch ca thng tin m mnh nhn c, hoc kh nng nh phn tch thng tin b hn ch th h thng c xu hng bt chc hnh ng ca nhng nh u t khc trn th trng. th trng VN, hnh vi by n mnh l do nhng nguyn nhn ch yu sau: l Cht lng thng tin v minh bch thng tin cn nhiu bt cp. Trong nhng nm va qua, nhiu bt cp v cht lng v vi phm cc quy nh v minh bch thng tin lin tip xy ra v ng ngc nhin l s v vi phm c xu hng tng theo s gia tng ca s lng cng ty nim yt. iu ny cho thy cht lng v h thng minh bch thng tin trn th trng cha c thc thi hiu qu, nh

hng tiu cc n tnh hiu qu ca th trng v nim tin ca cc nh u t i vi nhng thng tin c cng b, theo tc gi y l nguyn nhn chnh khin nhiu nh u t hnh ng theo by n. Nhng bt cp v cht lng thng tin v minh bch thng tin trn th trng: - Bt cp v kh nng so snh ca thng tin trn bo co ti chnh v tnh n iu ca thng tin trn bo co thng nin. ra quyt nh, nh u t cn phi nh gi, so snh tnh hnh ti chnh v kh nng sinh li ca cc cng ty thng qua ngun thng tin ph bin nht l cc bo co ti chnh v bo co thng nin. Tuy nhin do cc doanh nghip thc hin cha ng quy nh v hch ton k ton hoc hch ton khng y , dn n cc khon mc trn bo co ti chnh cha phn nh chnh xc tnh hnh ti chnh ca doanh nghip, khin cho vic so

snh hiu qu hot ng gia cc doanh nghip thng qua kt qu trn bo co ti chnh tr nn khp khing, thm ch kt qu kinh doanh ca nhiu doanh nghip trc v sau kim ton chnh lch nhiu, mt s chnh lch l do s khng nht qun trong trong hch ton ca doanh nghip v ca kim ton vin. Thng tin trn bo co thng nin ca doanh nghip cn ngho nn, bo co thng nin hin nay ch n thun trnh by cc bo co ti chnh bt buc nh bng cn i ti sn, bo co thu nhp, bo co lu chuyn tin t v bo co thuyt minh cc bo co ti chnh. Bo co thuyt minh cng kh s si v c nhng khon mc vn cha c thuyt minh r rng. Bo co thng nin ca cc doanh nghip VN hin nay cha c phn phn tch ca ban qun tr v v th ti chnh, kt qu hot ng ca doanh nghip, phn tch ri ro m doanh nghip

S 5 - Thng 6/2010 PHT TRIN & HI NHP

21

Ti chnh & Pht trin

phi i mt. V nhng vn trn nn nh u t thiu i s tin tng vo thng tin doanh nghip cng b, trong hon cnh vic nh u t coi trng cc thng tin r tai hoc tin n hn nhng thng tin chnh thc m doanh nghip cng b l iu d hiu, dn n tm l by n. - Doanh nghip nim yt bp mo bo co ti chnh. Trong 2008, th trng VN xy ra trng hp bp mo s liu v b pht hin (cng ty c phn Bng Bch Tuyt). Cng ty c phn Bng Bch Tuyt lp bo co ti chnh qu v nm sai lch cng b ra th trng, bp mo doanh thu, to li nhun gi. Nghim trng l vic thua l ca cng ty Bng Bch Tuyt b che du trong nhiu nm. Mc d y l trng hp vi phm u tin c pht hin nhng n nh hng xu ln nim tin ca th trng v cht lng thng tin ca cc bo co ti chnh c kim ton. - Nhiu doanh nghip vi phm quy nh cng b thng tin v huy ng vn, cho bn chng

khon ra cng chng. Hn na minh bch vic s dng ngun vn huy ng t c quan tm t c gc qun l nh nc v nh u t. Vo nm 2006 v 2007 vi s tng gi chng khon lin tc, cc doanh nghip ua nhau pht hnh, nh u t tranh mua chng khon. Tuy nhin cng tc hu kim sau khi vn c huy ng b b ng. V th c trng hp vn huy ng c khng phi tp trung vo sn xut theo phng n huy ng vn, thay vo vn huy ng c s dng sai mc ch, u t dn tri, thm ch khng t trong s doanh nghip huy ng vn thm ch u t ti chnh. - Vi phm quy nh giao dch, thao tng gi, giao dch ni gin, v tung tin n sai s tht. Hnh vi sai phm ny ch yu n t pha nh u t, cc c ng ni b v mt s cng ty chng khon. Thc t c nhng cng ty chng khon chp nhn cc phiu t lnh khng hp l, khng y thng tin, c trng hp nhn vin cng ty chng khon k vo phiu lnh thay nh u t. Mt

s cng ty chng khon c hin tng chn lnh ca nhn vin hoc lnh t doanh ca mnh ln trn lnh ca nh u t hoc u tin lch ca nhng nh u t thn tn. i vi hnh vi thao tng gi, mt s nh u t s dng nhiu ti khon cng lc t lnh mua v bn mt loi chng khon, mt s trng hp cc nh u t thng ng vi nhau cng thc hin cc lnh mua v bn khi lng ln trn mt m chng khon nhm to ra cung cu gi v chng khon ny. Th trng tn ti kh ph bin hnh vi giao dch ni gin, mt s c nhn c li th v mt thng tin thc hin giao dch hng li trc khi thng tin c cng b rng ri ra cng chng. Hn 8 nm hot ng ca th trng chng khon, c nhng tin n nh hng n uy tn ca cc cng ty nim yt v nh hng khng tt ti th trng. Cc quy nh x pht vi phm hnh chnh i vi cc hnh vi vi phm cn kh nh nn cc vi phm vn tip din v c trng hp ti din.

22

PHT TRIN & HI NHP S 5 - Thng 6/2010

Ti chnh & Pht trin


- Y thc ca cng ty nim yt trong vn minh bch thng tin cn thp, doanh nghip cha hiu ht li ch v tm quan trng ca vic minh bch thng tin i vi s n nh v pht trin ca doanh nghip nn nhiu trng hp cng b mang tnh chiu l, s si, nhiu doanh nghip cng b bo co ti chnh nh k chm tr so vi thi gian quy nh. C nhng doanh nghip cng b thng tin trn cc knh thng tin khng nht qun v mt thi gian, chng hn nh thng tin a ln website ca doanh nghip xy ra trc thi im thng tin c cng b trn website ca S giao dch, cng c trng hp doanh nghip cp nht kt qu kinh doanh ca thng mt cch kh ty tin, i loi nh cng ty XYZ cng b, n ht 28/10/2009 li nhun tng thm khong 100 t ng l Kh nng phn tch thng tin ca nh u t VN cn hn ch. Bn cnh vn bt cp v cht lng thng tin v minh bch thng tin, phi ni n kh nng nh gi v phn tch thng tin ca cc nh u t trn th trng VN trong nhng nm qua cn hn ch. Giai on th trng tng mnh cng l giai on m lng ti khon nh u t tng mnh, trn HoSE lng ti khon nh u t tng t 13.520 ti khon nm 2002 ln 106.393 ti khon nm 2006 v 349.402 ti khon vo nm 2007 [5] (theo Bo co thng nin HoSE 2008), trong ti khon ca nh u t c nhn chim 99% tng s ti khon ca cc nh u t trn th trng, vi kinh nghim cha nhiu nn cc nh u t c nhn trn th trng VN t c kh nng phn thng tin, h mua/bn chng khon theo hnh ng ca cc nh u t khc, nu quan st thy cc nh u t khc mua, h cng mua v ngc li, iu ny d lm cho nh u t ri vo cm by ca cc i tng lm gi trn th trng. l Khng c php bn khng v chu k giao dch T+3. By n trong trng hp th trng i ln mnh hn trong trng hp th trng i xung l mt c trng ca th trng VN so vi cc th trng pht trin, iu ny c th do cc nh u t cha c php s dng nghip v bn khng v chu k giao dch T+3 (trn HoSE) trong giai on nghin cu. Vic cha cho php bn khng cn tr nh u t kim li khi th trng gim v cc quan im nh gi theo xu hng ngc li b b qua nn nhng thng tin bt li khng c chit khu vo trong gi, v th xu hng gi ln ko di. C ch giao dch T+3 cng ng gp vo vic hn ch by n khi th trng gim, v nhng nh u t mua c phiu mt hoc hai ngy trc khng th bn li, lm p lc gim gi tr nn chm hn. l Hng ha trn th trng cn hn ch. Hng ha hn ch khin nh u t t c c hi la chn hng ha cho danh mc u t ca mnh. S hu c phn nh nc vn cn cao trong cc cng ty nim yt m s c phn ny t (hoc khng) c giao dch trn th trng, nn khi nhu cu tng mnh th th trng d ri vo khan him hng ha. Do lo s phi ng ngoi th trng khi th trng tng nn nhiu nh u t c gng mua vo bng mi gi, y gi tng mnh hn v thanh khon cn kit nhiu phin giao dch trong nm 2006 v 2007. Hnh vi by n gp phn khng nh vo vic to nn bong bng gi chng khon trong nm 2006 v 2007, gi cc c phiu trn th trng tng cao qu mc v sau l s st gim su trong nm 2008.
Gii php gim hnh vi by n trn th trng VN

Hnh vi by n tn ti rt mnh trn th trng VN, s tng gi lin tc cng nh s o chiu mnh m ca th trng trong nhng nm va qua mc no cho thy th trng kh bt n v hm cha nhiu ri ro h thng. T nhng nguyn nhn c phn tch trn y, mt vi gii php gim bt hnh vi by n trn th trng VN l: l Tng cht lng thng tin v minh bch thng tin. Thng tin c cht lng v thng tin c minh bch s to nim tin cho nh u t h t tin a ra quyt nh u t da vo thng tin chnh thc m doanh nghip cng b ch khng phi nghe nhng tin hnh lang. thng tin trong cc bo co ti chnh c cht lng th trc ht cc doanh nghip cn tun th cc nguyn tc hch ton k ton, khng xy ra chnh lch qu ln gia bo co ti chnh trc v sau kim ton. Cc c quan chc nng cng cn c th ha cc chun mc v hng dn thc hnh chi tit, chng hn nh i vi vic lp d phng cc khon u t c phiu cha nim yt, lm sao xc nh gi tr th trng khi lp bo co, to s nht qun trong hch ton ca doanh nghip v ca kim ton vin. l Tng thm ni dung thng tin trn bo co thng nin, chng hn nh yu cu bo co thng

S 5 - Thng 6/2010 PHT TRIN & HI NHP

23

Ti chnh & Pht trin


triu n 50 triu i vi c nhn v 50 triu n 70 triu i vi cc t chc u t l qu thp. Th hai, cn xem xt v bi b quy nh mi nh u t ch c mt ti khon giao dch m hin ti v ang bc l nhiu hn ch v to s bt bnh ng gia cc nh u t, to c hi cho nhng k bt chnh li dng k h lm gi. Th ba, sm nng cp c s h tng chuyn i t h thng lu k hai cp sang h thng lu k mt cp, t cc c quan chc nng c th qun l trc tip n ti khon ca tng nh u t ch khng phi ch qun l ti khon tng hp ca thnh vin lu k nh hin nay, iu ny s gip pht hin sm nhng giao dch ng ng. Gn y s kin quyt i vi cc hnh vi sai phm ny trn th trng chng khon c th hin trong Thng t lin tch 46 /2009/TTLT-BTC-BCA ngy 11 thng 3 nm 2009 ca B Ti chnh v B Cng an, v cng c a vo trong Lut s 37/2009/QH12 sa i, b sung mt s iu ca B lut hnh s s 15/1999/QH10 ngy 19/6/2009 c hiu lc t ngy 1/1/2010. Tuy nhin cc quy nh php l ny tr thnh cng c gip hn ch hnh vi giao dch ni gin, thao tng gi v thng tin sai s tht n mc no mt phn ty thuc vo nng lc ca nhng ngi chu trch nhim gim st th trng, v th cn phi nng cao nng lc chuyn mn v kh nng pht hin sai phm ca h (nh kh nng phn tch din bin khi lng giao dch v gi, i tng thc hin giao dch i nhng giao dch bt thng) cng l vn ng c quan tm. l Tng tnh chuyn nghip ca cc nh u t c nhn v khuyn

nin phi c phn phn tch ca ban qun l cng ty v tnh hnh kinh doanh, t trng doanh thu v thu nhp t hot ng chnh, ri ro m cng ty s phi i mt trong hot ng, chnh sch qun tr ri ro, mc tiu tng trng, bo co chi tit v thay i vn c phn gip nh u t c nhiu thng tin v hiu r hn v doanh nghip trong vic ra quyt nh. Mt vn cn quan tm hn l vic nng cao thc ca doanh nghip i vi cht lng thng tin v minh bch thng tin. Cc c quan chc nng (chng hn nh y ban Chng khon Nh nc hoc S Giao dch Chng khon) cn t chc cc bui hi tho hoc cc bui gp g lnh o doanh nghip ni v li ch ca vic nng cao cht lng thng tin v minh bch thng tin ca doanh nghip, dn dn thay i suy ngh khng my thin cm ca cc nh lnh o doanh nghip hin nay v minh bch thng tin. Ngoi ra cn phi chun ha

vic minh bch thng tin m bo cc nh u t c c hi tip cn thng tin nh nhau, chng hn quy nh thng tin phi c cng b cng lc trn cc phng tin cng b thng tin, trn website ca S Giao dch Chng khon, v website ca doanh nghip. Thm ch thng tin ch nn c cng b qua mt knh chnh thng l S giao dch cng tt. Cc doanh nghip khng c ty tin cp nht thng tin ti chnh khi khng c yu cu... Hn na, cn ch ti cht ch v mnh tay i vi cc hnh vi gian di nh hng n cht lng thng tin v minh bch ha thng tin ca cc doanh nghip nim yt trn th trng. i vi cc hnh vi giao dch ni gin, thng tin sai s tht v u c lm gi, th nht cn phi thay i mc hnh pht theo hng tng mnh mc x pht hnh chnh, v hin ti theo quy nh ti cc iu 26, 27 v 28 ca Ngh nh 36/2007/N-CP mc x pht i vi cc hnh vi ny ch t 30

24

PHT TRIN & HI NHP S 5 - Thng 6/2010

Ti chnh & Pht trin


khch pht trin cc nh u t t chc. Tng cng hiu bit ca nh u t v kh nng phn tch thng tin h t phn tch thng tin v ra quyt nh. Nh u t cn hiu rng, u t trn th trng chng khon lun hm cha ri ro, iu quan trng l nh u t cn phi thit lp c mc tiu u t ca mnh v c hai kha cnh ri ro v t sut sinh li, kin nh vi mc tiu u t tng ng vi khu v ri ro ca mnh, trnh hnh ng m qung theo nhng tin n trn th trng. Bn cnh pht trin cc nh u t t chc bao gm khng ch cc qu ng m c cc qu m, cc qu hu bng Nhiu nghin cu trn th gii cho thy mt th trng n nh v pht trin khng th thiu cc nh u t t chc, vi quy trnh nh gi chuyn nghip v k lut u t nghim ngt, cc t chc u t s gp phn gip th trng hot ng hiu qu hn. l Tng lng chng khon t do giao dch v a dng hn cc loi hng ha. Vi t l s hu nh nc trong cc cng ty nim yt kh cao nh hin nay, vic gim s hu nh nc l mt gii php gip s lng c phiu t do giao dch trn th trng tng, lm tng hng ha cho th trng. Hn na nhiu nghin cu trn th gii kt lun s hu nh nc gim s gia tng hiu qu qun tr cng ty do gia tng gim st ca cc nh u t chuyn nghip bn ngoi, t thng tin ti chnh v tnh hnh hot ng ca doanh nghip s c minh bch hn. Ngoi ra cn xem xt a ra th trng nhiu loi hng ha khc c bit l xy dng l trnh pht trin th trng phi sinh tng c hi u t cng nh gip nh u t phng nga ri ro cho danh mc u t ca h. l Xy dng l trnh rt ngn chu k giao dch T+3 hin nay. Mc d t ngy 15/6/2009 y ban Chng khon cho php HoSE p dng phng thc thanh ton trc tip vi thi gian thanh ton rt xung cn T+1 so vi T+3 trc , nhng quy trnh thanh ton ny ch p dng cho cc giao dch tha thun vi khi lng ln t 100.000 c phiu hoc chng ch qu. Trong khi th trng VN, nh u t c nhn chim i a s nhng khi lng giao dch ca h nh nn quy nh trn cng cha gip ci thin c nhiu thanh khon cho th trng. Bn cnh , thc trng vt ro T+3 xy ra cc cng ty chng khon i vi mt nhm khch hng no ang gy ra tnh trng bt bnh ng gia cc nh u t. Rt ngn chu k giao dch xung T+1 ngoi vic gip tng thanh khon cho th trng cn c nhiu li ch khc nh gim ri ro hot ng (do x l t ng) v gim ri ro tn dng (do rt ngn 2/3 thi gian). Tuy nhin vic chuyn i nn c l trnh c th, l trnh ny c th bao gm ba giai on: giai on xut d n; giai on u thu v thc hin nng cp c s h tng S giao dch v Trung tm lu k, y cng l giai on cc thnh vin u t h tng sn sng cho vic kt ni vi h thng trung tm khi chuyn sang T+1; giai on th nghim h thng, giai on ny vn thc hin c ch giao dch T+3 nh gi mc n nh trc khi chuyn sang giao dch theo T+1. Mc d tc gi tha nhn rng hnh vi by n l mt dng tm l ca con ngi nn khng th trit tiu hon ton, nhng vi nhng gii php ph hp, hnh vi by n khng hp l s c hn ch, t gp phn gim bt tnh trng bong bng v nhng v mang tnh h thng ca th trng, gip th trng pht trin n nh v chuyn nghip hn, gim ri ro cho nh u t v tng kh nng tip cn ngun vn ca cc doanh nghip p ng nhu cu vn cho hot ng sn xut kinh doanh.l

TI LIU THAM KHO Trn Ngc Th H Quc Tun, ng dng ti chnh hnh vi vo phn tch thc tin, Tp ch Pht trin kinh t, s 201 thng 7/2007, trang 2-5 (ch thch [4]) L t Ch, Ti chnh hnh vi v nhng bt thng ca th trng chng khon VN, Tp ch Pht trin kinh t, s 201 thng 7.2007, trang 6-9 (ch thch [4]) HOSE, Bo co thng nin 2008, Thng 2.2009 (ch thch [5]); Website ca S Giao dch Chng khon TP. HCM www.hsx.vn Bikhchandani, S. and Sharma, S., 2001, Herd Behavior in Financial Markets, IMF Staff Papers, International Monetary Fund, Vol 47, 279310 (ch thch [1]) Chang, E.C., Cheng, J.W., Khorana, A., 2000, An Examination of Herd Behavior in Equity Markets: An International Perspective, Journal of Banking and Finance No. 24, 16511679 (ch thch [3]) Lakonishok, Shleifer, Vishny, 1992, The impact of Instituitional trading on stock prices, Journal of Financial Economics Vol. 32, 23-43 (ch thch [2])

S 5 - Thng 6/2010 PHT TRIN & HI NHP

25

You might also like