Bo co thc tp tt nghip

Ngnh: Cng Ngh Sinh Hc

LI CM N
Trong qu trnh thc tp ti Trung tm Cng Ngh Sinh Hc Nng em c cc anh ch hng dn, ch bo tn tnh gip chng em hon thnh nhim v nh trng giao cho. Em xin chn thnh cm n trung tm rt nhiu, c bit l ch Nguyn Th Minh Quyn (ngi hng dn trc tip) v anh V Quc Bo Trng phng Cng ngh t bo thc vt, cng vi tt c cc anh ch trong Trung tm. Trung tm Cng ngh sinh hc to iu kin cho chng em c c hi lm vic thc t qua cng c li nhng kin thc l thuyt hc gip chng em hiu thm v ngnh hc ca mnh. Trong mt thng thc tp, em khng trnh khi nhng sai lm v thiu st mong cc anh ch thng cm v b qua cho em. Em xin chn thnh cm n.

Nng, ngy 10 thng 1 nm 2012. Sv: Nguyn Lng Bng

SVTT: Nguyn Lng Bng

Trang 1

Bo co thc tp tt nghip

Ngnh: Cng Ngh Sinh Hc

1.1. Lch s, b phn chc nng v tnh hnh hot ng ca Trung tm Cng ngh Sinh hc Nng: 5 1.2. Chc nng, nhim v phng Cng ngh T bo Thc vt: 5 1.3. B tr tng mt bng trung tm 6 1.3.1. Phng ra, sn xut nc kh ion, hp mi trng: 6 1.3.2. Phng chun b mi trng: 7 1.3.3. Phng nui mu cy: 9 2.1. Thanh phn chinh cua mi trng 10 2.1.1. ng 10 2.1.2. Cac mui khoang a lng 10 2.1.3. Cac mui khoang vi lng: 11 2.1.4. Cac vitamin 12 2.1.5. Cac cht iu khin sinh trng: 12 2.1.6. Cac cht hu c khac 13 2.2. Vn la chon mi trng 14 2.3. Chun bi cac dung dich lam vic 15 3.1. Ngun gc phn b. 20 3.2. Phn loi. 20 3.3. c im hnh thi 20 3.4. Mt s tc ng nh hng n Dendrobium. 21 3.5. Cc giai on pht trin ca lan. 22 3.5.1. Giai on ny mm ca ht. 22 3.5.2. Giai on cy con. 22 3.5.3. Giai on trng thnh 22 3.5.4. Giai on mang hoa, u tri, to ht. 23 3.6. Phng php nhn ging lan. 23 3.6.1. Phng php nhn ging lan c truyn 23 3.6.2. Phng php nui cy m. 23 3.7. Quy trinh nui trng Lan Dendrobium. 23 SVTT: Nguyn Lng Bng Trang 2

Bo co thc tp tt nghip 3.7.1. Qui trinh nui trng 23 3.7.2. Thuyt minh quy trinh 24 3.7.3. Mi trng nui cy 25

Ngnh: Cng Ngh Sinh Hc

M U Trn th gii hin nay, cng ngh sinh hc c coi l mt trong nhng ngnh khoa hc mi nhn ca th k 21. Cng ngh sinh hc v ang lm thay i dn cuc sng ca cc dn tc trn th gii trong cc lnh vc y t (nht l dc phm) cng ngh vi sinh, sinh hc, nng nghip (ging cy, ging con). C rt nhiu khm ph v ng dng t cc thnh tu cng ngh sinh hc dc loi ngi tha hng. Nm 2000 th trng v cc sn phm mi ca cng ngh sinh hc t khong 400 t USD. Trong , cc sn phm phc v y dc 29 t ng, phc v cng nghip thc SVTT: Nguyn Lng Bng Trang 3

Bo co thc tp tt nghip

Ngnh: Cng Ngh Sinh Hc

phm 12,66 t ng, phc v cng nghip nng lng 104,7 t ng, phc v cng nghip ha phm 13,53 t ng, axit amin 4,5 t ng, sn phm phc v nng nghip 218,7 t ng. Cc sn phm phc v ring cho to ging cy trng, vt nui l 210 t ng, cc cy c nh m 8,7 t ng, dch ng Fructose thay saccharose 5,4 t ng...[1] Mt trong nhng thnh tu ni bt ca cng ngh sinh hc l lnh vc nhn ging v phc trng ging cy trng bng phng php nui cy m t bo thc vt, to ra cng ngh nhn nhanh cc ging cy lng thc, rau qu, cy hoa cnh, cy cng nghip v cy rng c nng sut cht lng tt v tnh chng chu cao i vi cc iu kin ngoi cnh bt li cng nh su bnh, phc v pht trin nng lm nghip v ph xanh t trng i ni trc. i vi mt nc ang pht trin nh nc ta hin nay th cng ngh sinh hc ch bc u hnh thnh v pht trin th vic i su vo nghin cu cng nh ng dng nhng nghin cu vo thc t sn xut nng cao nng sut cy trng, vt nui l vic lm cn thit. V th l sinh vin ngnh cng ngh sinh hc th vic thc tp thc t hiu v qu trnh sn xut thc t ngnh nui cy m v qua cng c li nhng kin thc l thuyt hc l vic khng th thiu. cng l mc ch ca vic thc tp ti Trung tm Cng ngh Sinh hc Nng ln ny.

SVTT: Nguyn Lng Bng

Trang 4

Bo co thc tp tt nghip

Ngnh: Cng Ngh Sinh Hc

II. TNG QUAN V TRUNG TM CNG NGH SINH HC NNG 1.1. Lch s, b phn chc nng v tnh hnh hot ng ca Trung tm Cng ngh Sinh hc Nng: - Lch s Trung tm: c tch ra t Trung Tm Cng Ngh Sinh Hc v ng Dng Khoa Hc Cng Ngh Nng theo quyt nh s 8725/QD-UBND ngy 12 thng 11 nm 2010 v chnh thc tr thnh Trung tm Cng ngh Sinh hc Nng ngy 01.01.2011. - Cc b phn chc nng: + Ban gim c + Phng Tng hp Hnh chnh + Phng Cng ngh T bo Thc vt + Phng Cng ngh Vi sinh + Trm sn xut 1.2. Chc nng, nhim v phng Cng ngh T bo Thc vt: - Nghin cu v ng dng cng ngh t bo thc vt nhm sn xut ging cy trng cht lng cao phc v cc vng trng trt, cc nh vn, h nng dn trn a bn thnh ph Nng v cc vng ln cn - Tham mu cho Ban lnh o Trung tm trong s pht trin ngnh Cng ngh T bo Thc vt phc v cng tc bo tn v nhn nhanh cc ging cy trng, ngun gen thc vt qu, him. - xut, nghin cu v trin khai cc chng trnh ng dng khoa hc cng ngh, cc ti, d n thuc cc cp. - Thc hin cng tc o to, chuyn giao cng ngh t bo thc vt cho cc c nhn, t chc c nhu cu.

SVTT: Nguyn Lng Bng

Trang 5

Bo co thc tp tt nghip 1.3. B tr tng mt bng trung tm

Ngnh: Cng Ngh Sinh Hc

1.3.1. Phng ra, sn xut nc kh ion, hp mi trng: Dng c, chai l thu tinh c ra bng nc sch. Sau c p trn k ng chai l hoc p ln r kh. Chai l thu tinh kh c ct vo thng giy. S dng nc ct pha mi trng.

- Mi trng sau khi nu c rt vo cc bnh thu tinh, y np ri a vo ni hp trong 25 pht, 120 121oC, P = 1 1,1 at.

Ni hp mi trng

Thng s k thut ca ni hp mi trng: SVTT: Nguyn Lng Bng Trang 6

Bo co thc tp tt nghip - Nhit : max = 370oC. - p sut: max = 4 kpa - Dung tch 110 lt. 1.3.2. Phng chun b mi trng: Gm c t ng ho cht v cc my sau:

Ngnh: Cng Ngh Sinh Hc

pH meter

SVTT: Nguyn Lng Bng

Trang 7

Bo co thc tp tt nghip

Ngnh: Cng Ngh Sinh Hc

Cn k thut chnh xc 10-3 g. max = 320 g.

Cn phn tch - chnh xc 10- 4 g. - max = 210 g.

SVTT: Nguyn Lng Bng

Trang 8

Bo co thc tp tt nghip

Ngnh: Cng Ngh Sinh Hc

Phng cy v trng: Phng cy v trng, sn c lt gch men, tng c sn, trn tng c gn n UV kh trng phng. Ca phng cy l ca knh. Trong phng cy c cc k thp c sn trng ng bnh mi trng. C 2 loi t cy : t cy n v t cy i. Trong t cy c n trng d lm vic v n UV kh trng trc khi lm vic. Ngoi ra, trong phng cy cn c bnh cha la c th dp tt la kp thi khi gp s c nh chy n cn...

T cy n 1.3.3. Phng nui mu cy: C 2 phng nui c din tch 4 x 5 m. Tng phng nui c sn mu trng. Cc gi n c lp n hunh quang chiu sng. Phng nui c nhit 15 30oC tu theo mu cy v mc ch th nghim. Bin m iu chnh c t 20 98oC. Phng c gn cc my kim tra chnh xc nhit v m. Trong phng c cc gi bng g hoc bng thp c sn trng bnh nui cy. Cc gin n hunh quang nhiu ngn, c chiu sng ch bnh nui cy t 2000 3000 lux. Phng c my iu ho nhit .

SVTT: Nguyn Lng Bng

Trang 9

Bo co thc tp tt nghip

Ngnh: Cng Ngh Sinh Hc

III. MI TRNG NUI CY Hu ht tt c nhng mi trng nui cy bao gi cung gm nm thanh phn chinh: - ng cung cp ngun carbon. - Cac mui khoang a lng. - Cac mui khoang vi lng. - Cac vitamin. - Cac cht iu khin sinh trng. Ngoai ra, tuy tng tac gia co th b sung thm mt s cht hu c co thanh phn hoa hoc xac inh (cac amino acid, EDTA...) hoc khng xac inh (nc da, dch chit nm men, dch chit ca chua ...). 2.1. Thanh phn chinh cua mi trng 2.1.1. ng Hai dang ng thng c s dung la saccharose va glucose. Nhng saccharose c s dung ph bin hn, tuy theo muc ich nui cy ma nng saccharose bin i t 1-12%, thng dung la 2-3%. 2.1.2. Cac mui khoang a lng Nhu cu mui khoang cua m va t bao thc vt tach ri khng khac nhiu so vi cy trng trong iu kin t nhin. Cac nguyn t a lng cn phai cung cp la: N, P, K, Ca, Mg va S (Bang 2.1).

SVTT: Nguyn Lng Bng

Trang 10

Bo co thc tp tt nghip

Ngnh: Cng Ngh Sinh Hc

Bang 2.1. Cac mui khoang a lng dung trong nui cy m [2] Nguyn t a lng N (NO3-, NH4+) 2 3 4 P K Ca Nng (mm)

Stt 1

Dang s dung

Ca(NO3)2.4H2O, KNO3, NaNO3, [NO3-, NH4NO3, NH4+] (NH4)2SO4 NaH2PO4.7H2O, KH2PO4 KNO3, KCl.6H2O, KH2PO4 Ca(NO3)2.4H2O, hoc CaCl2.6H2O MgSO4.7H2O (NH4)2SO4 khoang 20 khoang 1 khoang 10

CaCl2.2H2O khoang 2

5 6

Mg S

0,5-3 khoang 1

2.1.3. Cac mui khoang vi lng: Nhu cu mui khoang cua m thc vt trong nui cy la linh vc it c nghin cu. Rt it cac nguyn t vi lng a c chng minh la khng th thiu c i vi s phat trin cua m va t bao nui cy. Bang 2.2. Cac mui khoang vi lng dung trong nui cy m Stt 1 2 3 4 5 6 7 8 Nguyn t vi lng Mn B Zn Cu Mo Co I Fe Dang s dung MnSO4.4H2O H3BO3 ZnSO4.7H2O CuSO4.5H2O Na2MoO4.2H2O CoCl2.6H2O KI FeSO4.7H2O Nng (mg/L) 15-100 6-100 15-30 0,01-0,08 0,007-1 0,1-0,4 2,5-20 15-27,9

SVTT: Nguyn Lng Bng

Trang 11

Bo co thc tp tt nghip 2.1.4. Cac vitamin

Ngnh: Cng Ngh Sinh Hc

Cac vitamin thng c dung trong cac mi trng nui cy (chu yu la bn loai u). Cac dung dich stock vitamin d hong do nm khun nhim tap, vi vy cn gi trong ngn a tu lanh. Bang 2.3. Cac loai vitamin thng dung trong nui cy m [2] Nng (mg/L) 100 0,5-1 0,05-0,5 10-50

Stt 1 2 3 4 5 6 7 8

Tn vitamin myo-inositol Nicotinic acid Pyridoxine.HCl (Vit B6) Thiamine.HCl (Vit B1)

Panthotenate calcium (Vit 1-5 B5) Riboflavin (Vit B2) Biotin Folic acid 1-5 0,1-1 0,1-1

2.1.5. Cac cht iu khin sinh trng: Mt s cht sinh trng khng tan trong nc, do o khi pha dung dich me cht sinh trng cn chu y: - i vi BAP (hay BA): trc ht thm 2-3 giot nc ct va vai giot HCl 1 N, lc cho tan sau o thm nc ct n th tich cn pha. - i vi KIN: thm 2-3 giot NaOH 1 N trc khi pha n th tich cn thit. Bao quan dung dich me cht sinh trng trong lo kin (ring IAA bao quan trong lo mau nu), ct gi tu lanh. 2,4-D, NAA tng i bn co th bao quan nh vy trong mt nm. BAP, IBA, KIN, va GA3 bao quan c t 2 n 3 thang. IAA cn pha lai hang thang am bao hoat tinh.

SVTT: Nguyn Lng Bng

Trang 12

Bo co thc tp tt nghip

Ngnh: Cng Ngh Sinh Hc

Bang 2.4. Ch vit tt cua mt s cht kch thch sinh trng Ch vit tt BA BAP GA3 IAA IBA 2-iP Ch Cht kch thch sinh vit trng tt Benzyladenin Benzyladeninpurine Gibberellic acid Indoleacetic acid Indolebutyric acid 2-Isopentenyl adenin KIN NAA 2hZ TDZ Zea 2,4-D

Cht kch trng Kinetin

thch

sinh

Naphthaleneacetic acid Dihydrozeatin Thidiazuron Zeatin 2,4Dichlorophenoxyacetic acid Picloram

NOA Naphthoxyacetic acid Ch :

Pic

Cac cht sinh trng co th tac ng ln m nui cy nng rt thp (10 - 8). Cn dung pipette ring cho tng loai cht sinh trng mt. Va chu y ra cn thn cac ly, cc, chai loc a dung ng va pha cac cht sinh trng nng cao. Ngoai tr IAA va GA3, cac cht sinh trng con lai c coi la bn vng trong qua trinh hp v trung. [2] IAA sau khi pha dung dch stock, c lc qua mang loc millipore sau o cha trong cac tube eppendof c boc giy nhm bn ngoai, bao quan lanh su. Mi trng sau khi hp kh trung nhit giam xung con khoang 50-60oC khi o mi cho IAA a loc vao (cac thao tac thc hin trong tu cy v trung). 2.1.6. Cac cht hu c khac 2.1.6.1. Nc da Cht co hoat tinh trong nc da hin a c chng minh la myo-inositol va mt s amino acid khac. Lng nc da dung trong mi trng nui cy thng kha cao, t 10-20% th tich mi trng. Ly nc da gia, loc trong, cho vao cac tui nilon va SVTT: Nguyn Lng Bng Trang 13

Bo co thc tp tt nghip

Ngnh: Cng Ngh Sinh Hc

bao quan trong lanh su cho n khi dung. Thi gian bao quan khng qua vai thang. Tt nht la nn s dung ti. 2.1.6.2. Dch chit nm men va dich thuy phn casein y la cac ch phm thng dung trong nui cy vi sinh vt, m va t bao ng vt a c tiu chun hoa va ban di dan thng phm, thanh phn hoa hoc khng ro. Dung dich thuy phn casein cung cp mt s amino acid, lng thng dung la 1g/1 L mi trng. 2.2. Vn la chon mi trng Khi khi s nui cy m va t bao mt s i tng nht inh, vn t ra la chon mi trng nao va trn c s nao phi hp ty l cac cht dinh dng. Cach thng lam la qua cac tai liu a xut ban, xem cac tac gia nui cy m trn cung i tng y hoc cac i tng gn gui v mt phn loai a dung loai mi trng gi. Bc u co th gi nguyn mi trng cua cac tac gia o hoc trn c s o ma cai tin cho phu hp qua mt s thi nghim thm do. Trong hang trm mi trng do rt nhiu tac gia nghi cho nhiu loai cy khac nhau, nhiu muc ich nui cy khac nhau, co th chia ra lam ba loai: - Mi trng ngheo cht dinh dng: in hinh la mi trng White, Knop v Knudson C. - Mi trng trung binh: in hinh la mi trng B5 cua Gamborg. - Mi trng giau cht dinh dng: in hinh la mi trng Murashige-Skoog v Linsmaier-Skoog. Vi vy, khi bt u nghin cu nui cy m mt s i tng mi, cha co tai liu trc thi nn thm do so sanh ba loai mi trng trn xem i tng nghin cu thich hp vi loai mi trng nao nht. Sau o, cn tim ty l NO3-/NH4+ thich hp. Vic s dung mang tinh kinh nghim i vi mt s mi trng a can tr kha nhiu s tin b trong cac nghin cu v nui cy m va t bao thc vt.

SVTT: Nguyn Lng Bng

Trang 14

Bo co thc tp tt nghip

Ngnh: Cng Ngh Sinh Hc

Hin nay, mi trng Murashige-Skoog c coi nh la mt mi trng thich hp vi nhiu loai cy do giau va cn bng v cht dinh dng. Vi vy, nhng ngi mi tp s nui cy m thng bt u vi mi trng nay trc khi tim ra c mi trng ring cua minh. 2.3. Chun bi cac dung dich lam vic thun tin cho vic pha cac mi trng nui cy (mi trng lam vic), ngi ta khng cn hoa cht cho mi ln pha mi trng ma chun bi trc di dang m c (stock), sau o chi cn pha loang khi s dung. Cac dung dich m c c bao quan dai ngay trong tu lanh thng hoc tu lanh su. Nu chun bi mi trng tt thi se giam mt s thi gian ang k cho cng tac nui cy.

SVTT: Nguyn Lng Bng

Trang 15

Bo co thc tp tt nghip

Ngnh: Cng Ngh Sinh Hc

Chun bi mi trng Murashige-Skoog (MS, 1962), Chia lam 5 phn: Bang 2.5. Thanh phn mi trng MS [2]

Dung dich stock MS1: KNO3 KH2PO4 NH4NO3 MgSO4.7H20 MS2: MS3: CaCl2.2H2O H3BO3 MnSO4.4H2O CoCl2.6H2O CuSO4.5H2O ZnSO4.4H2O Na2MoO4.2H2O KI MS4: FeSO4.7H2O Na2-EDTA MS5: myo-inositol Thiamine.HCl Pyridoxine.HCl Nicotinic acid Glycine

Nng (mg/L) 1900 170 1650 370 440 6,2 22,3 0,025 0,025 8,6 0,25 0,83 27, 85 37,25 100 0,1 0,5 0,5 2

Nng trong dung dich me (g/200 mL) 19 ( 10) 1,7 16,5 3,7 ( 20) 8,8 0,124 0,446 0,5 ( 20) 0,5 0,172 5 mg 16,6 mg ( 20) 0,556 0,746 2 2 mg ( 20) 10 mg 10 mg 40 mg

Dung tich dung cho 1 L mi trng 20 mL

10 mL

10 mL

10 mL

10 mL

SVTT: Nguyn Lng Bng

Trang 16

Bo co thc tp tt nghip

Ngnh: Cng Ngh Sinh Hc

Chun bi mi trng Nitsch (Nt, 1956). Chia lam 5 phn: Bang 2.6. Thanh phn mi trng Nitsch [2] Nng (mg/L) 950 68 720 185 166 10 25 0,0025 10 0,25 27,8 37,3 100 0,5 0,5 5 0,05 2 0,5 ( 20) 2 10 mg 10 mg 100 mg 40 mg 1 mg 10 mg 10 mL ( 20) ( 20) ( 10) Dung tich dung cho 1 L mi trng

Dung dich stock Nt1: KNO3 KH2PO4 NH4NO3 MgSO4.7H20 Nt2: Nt3: CaCl2.2H2O H3BO3 MnSO4.4H2O CuSO4.5H2O ZnSO4.4H2O Na2MoO4.2H2O Nt4: FeSO4.7H2O Na2-EDTA Nt5: myo-inositol Thiamine.HCl Pyridoxine.HCl Nicotinic acid Glycine Biotin Acid folic

Nng trong dung dich me (g/200 mL) 9,5 0,68 7,2 1,85 ( 20) 1,66 0,2 0,5 0,05 mg 0,2 0,5 mg 0,556 0,746

20 mL

10 mL

10 mL

10 mL

SVTT: Nguyn Lng Bng

Trang 17

Bo co thc tp tt nghip

Ngnh: Cng Ngh Sinh Hc

Chun bi mi trng nui cy protoplast - Mi trng phn lp (Protoplast Isolation medium PI) Bng 2.7. Thnh phn mi trng phn lp PI [2]

Stt 1 2 3 4 5 6

Thnh phn CaCl2.H2O KH2PO4 KNO3 MgSO4.7H2O CuSO4.5H2O KI pH mi trng

Nng (mg/L) 1480 27,2 101 246 0,025 0,16 5,8

SVTT: Nguyn Lng Bng

Trang 18

Bo co thc tp tt nghip

Ngnh: Cng Ngh Sinh Hc

- Mi trng nui cy (Protoplast Culture medium PC) Bang 2.8. Thanh phn mi trng PC [2] Nng trong dung dich me (g/200 mL) ( 20) 9 50 ( 20) 1,68 5 60 mg 132 mg 0,5 mg ( 20)0,5 mg 40 mg 5 mg 15 mg ( 20) 2 10 mL 20 mg 10 mL 3,4 10 mL 2 Dung tich dung cho 1 L mi trng 10 mL

Dung dich stock PC1: Ca(H2PO4)2.2H2O CaCl2.2H2O PC2: KNO3 NaH2PO4.2H2O (NH4)2SO4 MgSO4.7H20 PC3: H3BO3 MnSO4.4H2O CoCl2.6H2O CuSO4.5H2O ZnSO4.7H2O Na2MoO4.2H2O KI PC4: myo-inositol Nicotinic acid

Nng (mg/L) 100 450 2500 170 134 250 3 13,2 0,025 0,025 2 0,25 0,75 100 1

Ly mi loai stock PC (PC1, PC2, PC3 va PC4) 10 ml. B sung thm: + Sequestrene 330 + Sucrose + Glucose + Mannitol 28 mg/lt 10 g/lt 18 g/lt 100 g/lt

SVTT: Nguyn Lng Bng

Trang 19

Bo co thc tp tt nghip

Ngnh: Cng Ngh Sinh Hc

III. NUI CY IN VITRO LAN DENDROBIUM 3.1. Ngun gc phn b. Ging lan ny c Olf Swartz t tn vo nm 1799. Ging Dendrobium c khong 16000 loi v c to thm nhiu loi mi. Tn Dendrobium c ngun gc t ch Hy Lp Dendro- c ngha l g, bios- c ngha l sng. Dendrobium hu ht l thc vt biu sinh, sng bm trn v cy. Vit Nam ngi ta gi l Hong Lan, hay c ngi gi l ng Lan. [3] Dendrobium ch c tm thy ng Bn Cu, tri di t Australia, xuyn sut nam Thi Bnh Dng, Phillipines, n , xut hin mt t Nht Bn v xut hin nhiu nht ng Nam . Do qu a dng nn Dendrobium tp trung thnh 2 dng chnh: + Dng ng (Dendrobium Phalanopsis): thng mc x nng, chu m, rt sing ra hoa. + Dng thng (Dendrobium Nobile): chu kh hu mt m vng i ni cao nh Lt, Lm ng Vit Nam Dendrobium c n 100 loi, xp trong 14 tng, c phn bit bng thn (gi hnh), l v hoa. 3.2. Phn loi. V tr phn loi: + Lp mt l mm : (Monocotyledones) + B + H + H ph + Tng + Ging 3.3. c im hnh thi Dendrobium c s lng kh ln, phn b rng ri nn c im hnh thi a dng, do khng c mt hnh dng chung nht nh no v hoa v dng cy. SVTT: Nguyn Lng Bng Trang 20 : Orchidales : Orchidaceae : Epidendroideae : Epidendreae : Dendrobium

Bo co thc tp tt nghip

Ngnh: Cng Ngh Sinh Hc

Vit Nam con goi la Hoang Lan hoc ng Lan.Tn Dendrobium co ngun gc t Hi Lap Dendro co nghia la g, con bio co nghia la s sng. - R: R mp, khng chiu c lanh, nu bi lanh trong thi gian dai se cht. - Thn: Thuc nhom a thn. - Gia hanh: La nhng oan phinh to, bn trong co cac m mm cha dich nhy nhm lam giam s mt nc va d tr cht dinh dng nui cy trong iu kin kh han. - La hinh kim, mm mong, mong nc. - Hoa: Thuc nhom phu ra hoa nach la. Nhn chung, lan thuc ging ny u c cc b phn sinh dng nh r, thn, gi hnh, l v c quan sinh sn nh hoa, tri. Dendrobium thuc nhm a thn (cn gi l nhm hp trc), gi hnh cha dip lc t nn c th quang hp c, r ca lan Dendrobium khng chu c lnh, nu b lnh trong thi gian di, r cy s b mc nt v cy b cht. Ht chn v pht tn nh gi khi gp nm cng sinh tng thch trong iu kin ph hp, ht s ny mm. [4] 3.4. Mt s tc ng nh hng n Dendrobium. + nh sng: Rt cn thit cho s tng trng v ra hoa. Lng nh sng cn thit bng khong 50% nh sng mt tri. Nu dng nh sng nhn to th cn 4 n neon 40w v 2 n trn 40w chiu sng trc tip ln pha cy. + Nhit : Dendrobium a thch nhng vng t thp v m p nh vng kh hu nhit i v cn nhit i. Nhit thch hp nht cho s pht trin ca Dendrobium l: Ngy: 27 320C. m: 16 180C Trong iu kin m v thong kh tng th nhit 35 380C l rt tt. Nhit thp di 100C c th lm rng l. + Nc: Gip duy tr m trong giai on tng trng. Nu gi kh ro gia cc ln ti nc sau giai on tng trng s lm cho cy cng cp hn

SVTT: Nguyn Lng Bng

Trang 21

Bo co thc tp tt nghip

Ngnh: Cng Ngh Sinh Hc

+ m : Dendrobium cn m trong khong 50 60%. Nu trng trong nh knh th nn dng my to m nu iu kin qu kh hanh. + Gi th: Gi th dng trng lan phi xp, thong kh v khng gi nc qu lu. C th s dng mt loi gi th hoc trn hn hp cc gi th vi nhau nh v cy kh, ni la, x da hoc bt. [4] + Phn bn: Nn ti ln c l, ln thn, ln r v nn c bnh phun sng vo sng sm hoc chiu mt. Cng nn ti phn hn hp NPK nh thng. Lan con vi cng thc 30.10.10 cng thm vi lng, lan trng thnh vi cng thc 10.30.10 cng thm vi lng, lan c li mo th theo cng thc 10.10.30 cng vi lng. [5] + Thay chu: Lan Dendrobium trng c 2 nm th gi hnh pht trin mc nhy ra ngoi chu nn phi thay chu. ng thi, lc ta nn tch chit nhn ging. + Su bnh: Vic bn phn hu c hay dng gi th x da (s mc nt sau thi gian ngn) l nguyn nhn ch yu gy bnh hi cho cy nh su, rp, nm, virus 3.5. Cc giai on pht trin ca lan. 3.5.1. Giai on ny mm ca ht. Trong thin nhin ht lan ch ny mm khi c nm ph hp do chng khng c cht d tr s dng nn phi ly thc n c sn ca nm. Sau khi ny mm v ch sau khi thnh lp dip lc t l cy con mi c kh nng tng hp hydratcarbon cho s pht trin ca n. 3.5.2. Giai on cy con. giai on ny tt c cc nhu cu cn thit cho phn ng quang hp lan cn phi c quan tm. Nc v mui khong cn cung cp trong mi trng nui cy, nh sng ca bng n thay th nh sng mt tri nhng khng ln hn giai on trng thnh. 3.5.3. Giai on trng thnh Giai on ny cy lan ra r, ny chi, ra l cho nn nhu cu nh sng, nhit , phn bn tng cao hn nhiu so vi giai on cy con. c bit giai on ny cy chun b ra hoa nn phi cng kht khe hn. SVTT: Nguyn Lng Bng Trang 22

Bo co thc tp tt nghip

Ngnh: Cng Ngh Sinh Hc

3.5.4. Giai on mang hoa, u tri, to ht. Cc nhu cu giai on ny cng khc giai on trng thnh. nh sng v nhit phi h thp xung hoa lu tn. [6] 3.6. Phng php nhn ging lan. 3.6.1. Phng php nhn ging lan c truyn 3.6.1.1. Tch chit y l phng php c nhiu ngh nhn s dng i vi cc ging lan a thn nh Cattleya, Dendrobium, Cymbidium, .... 3.6.1.2. Chit cnh Vic chit cnh c th thc hin bt k thi gian no, thng l u thi k pht trin, vo cui ma kh- u ma ma. [6] 3.6.2. Phng php nui cy m. L phng php duy nht hin nay c th nhn ging trn quy m cng nghip, cc cy lan con c sn xut hon ton ging nhau t mt cy b m qu mi c lai to v c xem l c gi tr sau ln tr hoa u tin. So vi phng php chit tch thng thng tc pht trin ca 1 cy/nm th phng php nhn ging thng qua cy m s sn xut mt lng cy con gn nh khng tng khong 4 triu cy/nm. 3.7. Quy trinh nui trng Lan Dendrobium.
3.7.1. Qui trinh nui trng

V mu

SVTT: Nguyn Lng Bng

To PLBs

Trang 23

Bo co thc tp tt nghip

Ngnh: Cng Ngh Sinh Hc

Nhn PLBs

Hon chnh cy in vitro

Nh hun luyn

Ra vn om 3.7.2. Thuyt minh quy trinh 3.7.2.1. V mu - Chon chi con nho, bo la, ct thanh nhiu oan, mi oan mang mt chi ngu cho vao binh tam giac sach, em lc vi nc x phng trong 5 phut. Ra di voi nc chay. -Thao tac trong tu cy: mu lc vi cn 700 trong vong 30 giy, ra lai bng nc ct v trung 2 ln. Tip tuc kh trung vi nc javel, ra lai bng nc ct v trung n sch. - Ct bo nhung phn trng do javel, tach be, ct tach inh sinh trng ( khoang 2- 4mm) ri cy vao mi trng v mu, mu trong ti.

3.6.2.2. Tao protocorm like bodies (PLBs) va nhn PLBs - Sau 4-6 tun thi mu tao PLBs.

SVTT: Nguyn Lng Bng

Trang 24

Bo co thc tp tt nghip

Ngnh: Cng Ngh Sinh Hc

- Ta tip tuc cy chuyn nhiu ln sang mi trng tng t at c lng theo yu cu, mi ln cy chuyn khoang 20 ngay. 3.7.2.3. Hoan chinh cy in vitro. - Ta tip tuc chuyn sang mi trng tng trng, sau 4 tun thi cy con bt u phat trin, tip tuc nui dng trong mi trng ny them 1 n 2 thng thi cy chuyn tr li trn mi trng tng trng. - Sau 3 4 ln cy chuyn khi cy at kich thc khoang 1,5 cm thi cy chuyn sang mi trng ra r. - R se phat trin sau 2 tun nui cy. 3.7.2.4. Hun luyn. -Khi cy at kich thc yu cu ( 3 cm tr ln) thi chuyn ra khoi phong lanh cy quen dn vi mi trng bn ngoai. - Sau 1 tun la co th chuyn ra vn m. 3.7.2.5. Vn m - Trng chung trn gian: Dung kep gp cy ra, ra agar tht sach, t nhe nhang ln r co x da a c lam m... - Cho vao chu nho: Sau 3-5 thang khi ma cy a bung r mi v mc chi mi th ta ly vo da cht khuc (a c ngm vi) bao quanh r, ri buc lai cho vao chu nho ( ng kinh 12-13 cm). [7] - Chuyn qua chu ln: Sau khi cy a ln, ra nhiu la mi thi tip tuc chuyn qua chu ln (ng kinh 18 - 20 cm) thm vo da va than, khi chuyn chu mt tun khi cy a hi phuc mi tin hanh bon cac cht dinh dng.

3.7.3. Mi trng nui cy - Mi trng MS: SVTT: Nguyn Lng Bng Trang 25

Bo co thc tp tt nghip

Ngnh: Cng Ngh Sinh Hc

Mi trng nui cy gm: - MS1 20 ml - MS2 10 ml. - MS3 10ml. - MS4 10ml. - MS5 10ml. - ng: 30g. - pH : 5,8 - Agar: 8. - Mi trng v mu: Mi trng MS c bn + BAP=1-2ppm + 10% nc da. -Mi trng tng trng : Mi trng MS c bn + 30g khoai ty hoc chui, co th b sung NAA hoc BAP. - Mi trng ra r: Mi trng MS c bn + 30 g khoai ty hoc chui + 0,5 g than hot tnh. [8] Mt s hinh anh minh hoa:

SVTT: Nguyn Lng Bng

Trang 26

Bo co thc tp tt nghip

Ngnh: Cng Ngh Sinh Hc

IV. KT LUN

Qua t thc tp ti Trung Tm Cng Ngh Sinh Hc Nng gip cho em c th tip cn thc t v c lm vic vi phng k thut nui cy m nhiu hn. ng thi, thng qua t thc tp ny cng c v gip em hiu r hn v nhng kin thc b mn: Cng ngh nui cy m v t bo thc vt m em c hc ti trng. Bn cnh cng thy c nhng iu kin thun li v kh khn gia thc t sn xut v l thuyt c hc ti trng.Thng qua gip em c cch nhn tng qut hn v nhng kin thc nui cy m v t bo hc. Cui cng em xin chn thnh cm n qu trung tm to cho em iu kin c hon thnh tt t thc tp va qua.

SVTT: Nguyn Lng Bng

Trang 27

Bo co thc tp tt nghip

Ngnh: Cng Ngh Sinh Hc

TI LIU THAM KHO

1. http://niemtin.free.fr/congnghesinhhoc.htm 2. PGS.TS. L Vn Hong (2007), Cng Ngh Nui Cy M V T Bo Thc Vt, nh xut bn Khoa Hc v K Thut H Ni. 3. http://tailieu.vn/xem-tai-liu/ch-ong-ii-cong-nghe-nuoi-cay-mo-va-te-bao-thucvat-nhan-giong-in-vitro.573760.html 4. 8. Dng Cng Kin (2006). Gio trnh nui cy m (tp III). T sch i hc Khoa hc T nhin. 5. 13. Hunh Vn Thi (1996). Cm nang nui trng v kimh doanh phong lan. Nh xut bn tr Thnh ph H Ch Minh. 6. 12. Nguyn Thin Tch, on th Hoa, Trn S Dng, Hunh Th Ngc Nhn (2004). K Thut nui trng hoa lan. Nh xut bn Nng nghip Thnh ph H Ch Minh 7. http://mt.lhu.edu.vn/Data/News/388/file/GIAO%20TRINH%20THUC%20HANH %20NCM.pdf 8. http://docs.4share.vn/docs/4179/Ky_thuat_thuc_hanh_nuoi_cay_mo.html

SVTT: Nguyn Lng Bng

Trang 28

Bo co thc tp tt nghip

Ngnh: Cng Ngh Sinh Hc

Nhn xt ca n v thc tp

SVTT: Nguyn Lng Bng

Trang 29

Bo co thc tp tt nghip

Ngnh: Cng Ngh Sinh Hc

Nng, ngy.thng.nm 2012 Xc nhn ca trung tm

SVTT: Nguyn Lng Bng

Trang 30