B GIO DC V O TO TRNG H K THUT CNG NGH TP.

HCM KHOA MI TRNG V CNG NGH SINH HC

SEMINAR

K THUT THY CANH NNGCAO CHT LNG CY TRNG

GVHD: Thy Bi Vn Th Vinh 2. Dng Hynh Anh 3. Nguyn Th Ngc Trn 4. Nguyn Th Hai Thng 5. Hynh Th Thun 6. L Th Kim Loan NHM SVTH: 1. Trng Khnh Linh

-20071

LI GII THIU
Mi mt ngy tri qua , cuc sng ca con ngi cng theo m pht trin . V c nh th , dng nh cuc sng dn dn tr nn vt khi tm kim sot ca h .

Phi , c mt cuc sng sung tc , y tht s l iu m ai cng m c nhng tri li chng ta dn phi nh i ci m con ngi cn nht : sc khe . Nhng cng khng th ph nhn rng bn cnh con ngi cng nghin cu ra rt nhiu phng thc va ci thin cuc sng va c th m bo an tan cho sc khe ca chng ta . V mt trong nhng phng php c th sn xut ra rau sch m khng hao tn qu nhiu nhn cng hay sc lc , chng ta cng c th t lm ti nh . Chnh l Thy Canh . Nhm lm ti ny mong rng s gip cho cc bn cng nh mi ngi hiu bit thm phn no v cch thc trng trt ny .

MC LC
Li gii thiu 2 Phn I : Tng quan v k thut thu canh I / Gii thiu 4 II / Li ch ca vic nui trng thu canh ...7 Phn II : Cht dinh dng Mi trng nui trng thu canh I / Nhu cu - nhim v cht dinh dng 10 II / Dung dch dinh dng ..13 Phn III : Cc yu t mi trng nhhng n s sinh trng v pht trin ca cy trng thy canh I / nh hng ca s thong kh.............................................................19 II / nh hng ca s ngp ng..............................................................19 III / nh hng ca nhit ....................................................................20 IV / nh hng ca nh sng..................................................................20 V / nh hng ca nng v t l nguyn t khong............................20 VI / nh hng ca gi th......................................................................20 Phn IV : Cc loi hnh thu canh I / H thng thu canh khng hi lu ..20 II / H thng thu canh hi lu .20 III / H thng c s dng gi th rn ..20 IV / H thng kh canh ..21 V / K thut thu canh mng mng dinh dng NFT ..21 Phn V : Quy trnh k thut thu canh I / H thng thy canh ca trung tm pht trin rau Chu ..23 II / Qui trnh thy canh ..24
III / Mt s im cn lu khi trng thy canh vo ma ma min Nam .24 IV / So snh gia cy trng cn t v thy canh 25 V / Mt v d v qui trnh k thut thy canh 26 Nhn xt chung .29 Ti liu tham kho 30

PHN I TNG QUAN THY CANH HC (hydroponics)

I / GII THIU:
1. K thut thy canh l g?

Thy canh l k thut trng cy khng dng t m trng trc tip vo mi trng dinh dng hoc gi th m khng phi l t. cc gi th c th l ct , tru, v x da , than bn, vermiculite perlite.. K thut thy canh l mt trong nhng ngh lm vn hin i. chn la mi trng t nhin cn thit cho cy pht trin l chn s dng nghng cht thch hp cho s sinh trng v pht trin ca cy, trnh c s pht trin ca cn trng, c di v cc bnh tt t t.

M hnh thy canh

2. S lc lch s nghin cu: 2.1.

Ngoi nc:

K thut thy canh c t lu.theo nhng t ng ghi chp t ch tng hnh ca ngi ai cp trong vi nm trc cng nguyn, m t li s trng cy trong nc. S nghin cu ca nhng nin i gn y cho thy vn treo babilon v vn ni kashimir v ti aztec indians ca Mehico cng cn nhiu ni trng cy trn va h trong nhng h cn. hin ti vn cn nhiu b trng cy c tm thy gn thnh ph Mehico. 1699 , John Woodward ( Ngi Anh ) th nghim trng cy trong nc c cha cc loi t khc nhau. - Nhng nm 60 ca th k 19 Sachs &Knop (c) sn xut ra cc dung dch nui cy - Trong nhng nm 30 ca th k 20 ts.W.F.Gericke (California) ph bin rng ri thu canh nc m. nhng nng tri thy canh di ng cung cp thc phm rau ti cho lnh m trong sut thi gian chin tranh qun s ti Nam Thi Bnh Dng. Trong s trong tri ln nht th trng cho mc ch kinh doanh nh hoa Cm Chng, Layon, Cc Ngoi ra cn c cc c s trng thy canh hoa , c, Thy in a phn nc chu m la tinh trng thc phm phc v cho lng thc l ch yu: nam phi 400ha, h lan 3600ha Nht Bn y nhanh k thut thy canh sn xut rau sch . an ton thc phm l mt trong nhng vn m ngi nht quan tm, h ln lo ngi thuc tr su, cc cht ph gia nng nghip . Hn na v din tch canh tc hp nn kiu trng thy canh ny li p ng nhanh nhu cu cho tinh thn v i sng ngi Nht Bn.
2.2.

trong nc:

Vic nui trng thy canh c bit n kh lu, nhng cha c nghin cu c h thng v c ng dng trng cc loi cy cnh nhiu hn. T 1993, gs, L nh Lng _ khoa sinh hc H quc gia H Ni phi hp vi tng nghin cu v trin khai Hngkong tin hnh nghin
5

cu ton din cc kha cnh khoa hc x hi cho vic chuyn giao cng ngh v pht trin thy canh Vit Nam n thng 10/1995 mng li nghin cu v trin khai c pht trin H Ni, Tp.Hcm , Cn o, s khoa hc cng ngh mt s tnh thnh . Cng ty Gold Garden& Gino, nhm sinh vin i Hc Khoa Hc T Nhin Tp. Hcm vi phng php thy canh vi loi rau xanh thng dng, ci xanh, ci ngt, x lchphn vin cng ngh sau thu hoch. Vin sinh hc nhit i cng nghin cu v sn xut. Ni dung ch yu l: +Thit k v phi hp sn xut th cc vt liu dng trng thy canh. + Nghin cu trng cc loi cy khc nhau , cy truyn t nui cy m vo h thng thy canh trc khi a vo t mt s cy n qu kh trng trc tip vo t. + Trin khai thy canh quy m gia nh, thnh th v nng thn. + Kt hp thy canh vi d n rau sch thnh ph.

Qu trnh v cc h thng trong vic nghin cu trng hoa ng sc theo quy m thy canh

H thng thy canh theo quy m nh II / LI CH CA VIC NUI TRNG THY CANH :
1. Li ch ca vic nui trng thy canh :

Ngy nay thy canh c vai tr quan trng trong i sng hng ngy ca chng ta. N to ra v s iu kin thun li t vic pht trin cy trng khng tn din tch t canh tc, li th thu hoch sn phm cao trnh tnh trng tht thu do cc iu kin khch quan ln ch quan, p ng c nhu cu anh sch v sinh an ton thc phm ca con ngi trong thi k pht trin hin i

Tm li nhng u im ca k thut thy canh hin i:

1/ Khng cn t, ch cn khng gian t hp dng c cy trng, do vy c th trin khai nhng vng t nh hi o, vng ni xa xi, cng nh ti gia nh trn sn thng , balcon 2/ Khng phi lm t, khng c c di , khng cn ti. 3/ Trng c nhiu v c th trng tri v. 4/ Khng phi s dng thuc tr su bnh v cc ha cht c hi khc.
7

5/ Nng sut cao, v c th trng lin tc. 6/ Sn phm hon ton sch v ng nht, giu dinh dng v ti ngon. 7/ Khng tch ly cht c khng gy nhim mi trng. 8/ Khng i hi lao ng nng nhc, ngi gi , tr em u c th tham gia hiu qu.

Tuy nhin k thut thy canh cng c nhiu yu im:

1/ Ch trng c cy rau qu ngn ngy 2/ Gi thnh sn phm cn cao.

2. Thy canh vi vic sn xut rau sch:

Vic ng c thc phm do thuc tr suhay ha cht bo v thc vt chim t l cao. Tuy ng c khng khng gy ra ng c tc thi nhng nh hng lu di c th gy ung th. Cc thuc tr sau c hi ti vo rau vi nng gp 10-20 ln, c khi 50 ln. Chnh v th m tnh trng rau sch s dng tr thnh mi nhu cu cp thit. Vy th no l rau sch?

nh ngha rau sch c rt nhiu kin khc nhau. Hin nay, Vit Nam cha c mt tiu chun no chnh xc cho rau sch ch c th xc nh c bng vic da vo gii hn cho php ca dung lng thuc tr su v thuc bo v thc vt ca FAO & WHO: rau sch l rau c d lng thuc bo v thc vt khng vt mc cho php d lng cc c t vi sinh c hi ti sc kho con ngi mc ti thiu cho php . Hin nay sn xut rau sch c tin hnh theo cc m hnh cng ngh khc nhau : thy canh cch ly, nh li cch ly, canh tc hu c v sn xut trn ng rung. Tuy nhin vi mi m hnh vn then cht vn l phn bn, nc ti, quy trnh s dng nng dc v cc bin php nng hc khc nhau bo v thc vt .

PHN II CHT DINH DNG - MI TRNG NUI TRNG THU CANH

I / Cht dinh dng : nhu cu - nhim v ca mt s cht v khong cht quan trng : Nhng nguyn t cn thit cho s sinh trng v pht trin thch hp l O, H, C, S, Mg, Mn, Fe, Cu, Zn, Bo, Mo. Mt s nguyn t th ch cn vi s lng rt t, tuy nhin mt trong s cc nguyn t c th tr thnh mt nhn t gii hn i vi s lnh mnh ca cy. Nhiu nguyn t c tm thy trong cc enzyme v co-enzyme, trong khi nhng cht khc th quan trng i vi s tch tr thc n. S thiu ht bt k mt nguyn t no u th hin ra vi nhng triu chng v c th ring, c th cho ta bit l cy ang thiu loi nguyn t no. Carbon v oxy c cung cp bi khng kh dng CO2. Kh CO2 c xm nhp vo c th thc vt qua quang hp hay ha tan trong nc. 1 . Cc nguyn t : a) Oxy (O2) : O2 ng vai tr quan trng i v sinh trng v pht trin ca cy, do chc nng tham gia vo qu trnh h hp. Chc nng sng c th b ngng li nu nh khng c qu trnh h hp. khi hp th O2 qua r c th gim st nu nh r mc trong nc khng c thong kh, hoc gia lp ct m khng kh khng th vo c. b) Hydro (H2) : Cy hp th H2 hu ht l t nc, thng qua qu trnh thm thu r. N rt quan trng v cht bo v cacbohydrat u c thnh phn chnh l H, cng vi O v C. Tnh acid ca mi trng ph thuc vo lng ion H+, cn tnh kim ty thuc vo lng ion OH-. 2 . Nguyn t a lng: Hin din vi phn nghn n vi phn trm Bao gm: N:1-3%; K: 2-4%; Ca: 1-2%; Mg: 0.1-0.7%; S: 0.1-0.6%; P:0.10.5% C th xp Cl, Na, Si vo nhm nguyn t a lng v chng c hm lng rt thay i ty thuc vo loi thc vt a) Nit (N2) : L thnh phn bt buc ca protit cht c trng cho s sng
10

Cc hp cht Nit cn cung cp nng lng cho c th, tham gia cu to ADP v ATP. Nit cn l thnh phn ca nhiu Vit B1, B2, B6, PPng vai tr l nhm hot ng ca nhiu h enzyme y ha kh, trong c s to thnh adenine Nit cn tc ng nhiu mt n s ng ha CO2, khi thiu Nit cng ng ha CO2 gim lm gim cng quang hp. Khi cung cp y Nit cho cy lm tng hp auxin tng ln. Nit cn nh hng n cc ch tiu ha keo ca cht sng nh a nc, nhtt nh hng n cng quang hp, h hp v cc qu trnh sinh l trao i cht. Dng s dng ure, (NH4)2SO4, NH4NO3 Nu cy trng hp thu N2 vt qu nhu cu th than cy s mm mng v kh hnh thnh hoa. Tuy nhin, nu khng cung cp lng cn thit, cy s b cng do tha xenlulo v lignin thnh t bo Nit l nguyn t a lng duy nht m cy trng c th hp th c dng anion v cation Khi thiu Nit th than l, b r km pht trin, l c mu xanh nht, phin l mng, nh hng n quang hp nn nng sut gim r rt. b) Photpho(P) : P l thnh phn quan trng trong s sinh trng, P cn thit cho s phn chia t bo, s to hoa v tri, s pht trin ca r. P c lien quan n s tng hp ng, tinh bt v P l thnh phn ca cc hp cht cao nng tham gia vo cc qu trnh phn gii hay tng hp cc cht hu c trong t bo Khi thiu P cy c biu hin r rt v hnh thi bn ngoi, l nng sut gim S thiu P thng i i vi s thiu N2 v c triu chng gn tng t nhau v P lin h n s bin dng N2 . c) Kali (K) : K lm gia tng n s quang hp v thc y s vn chuyn gluxit t phin l vo cc c quan. Kali cn tc ng r rt n trao i protit, lipit, n qu trnh hnh thnh cc vitamin . K rt cn thit cho s sinh trng v c vai tr quan trng trong vic duy tr cht lng qu . Tuy nhin, khi tng hm lng K th li gy nh hng bt li cho vic hp th Mg . K gip cho vic tng tnh chng chu ca cy vi nhit thp, kh hn v bnh . Khi thiu K th s tch t ammoniac cao, gy c hi cho cy . d) Canxi (Ca) Canxi l thnh phn mui pectat ca t bo (pectat canxium) c nh hng trn tnh thm ca mng. Trong t bo Ca hin din khng bo, m gi l gi nhiu Ca hn l non .
11

Khi nng Ca cao trong mi trng th Fe b kt ta cho nn cc cht ny gim hoc khng di chuyn vo trong t bo, kt qu l b vng ( v Fe l thnh phn cu to cc dip lc t). Ca cn l cht hot ha ca vi enzyme nht l ATPase . Khi thiu Ca c bit l trong mi trng thy canh th r s b nhy nha a n s hp thu cht dinh dng b tr ngi, cy ngng sinh trng pht trin v cht. Biu hin thiu ngn chi l non thng b xon, l b tua chy ba l, than cung hao gy, sinh trng b cht Ca2+ cn l cht i khng ca ion K+. e) Magi(Mg) : L thnh phn cu trc ca dip lc t, c tc dng su sc v nhiu mt n qu trnh quang hp, ph tr cho nhiu enzyme c bit ATPase lien quan trong bin dng carbonhydrat, s tng hp acid nucleic, s bt cp ca ATP vi cc cht phn ng . Khi thiu Mg l b vng, quang hp km dn n nng sut gim . 3 . Nguyn t vi lng : Cc nguyn t vi lng c vai tr quan trng trong i sng thc vt. Hm lng khong mt phn nghn n mt trm phn nghn. Cc nguyn t vi lng tham gia vo qu trnh y ha kh, quang hp, trao i N v gluxit ca thc vt, tham gia vo cc trung tm hot tnh ca enzyme v vitamin, tng tnh chng chu ca c th thc vt i vi cc iu kin mi trng bt li. S thiu ht cc nguyn t vi lng c th gy ra nhiu bnh v cht Cc nguyn t vi lng : Cu, Bo, Zn, Mo a) Km (Zn) : Tham gia trong qu trnh tg hp auxin, v Zn c lien quan n hm lng tryptophan aminoaxid, tin than ca qu trnh sinh tng hp NAA Zn cn l cht hot ha ca nhiu enzyme dehydogenaza, c th c vai tr trong s tng hp protein . Zn c tc dng phi hp vi nhm GA3, Zn c lien quan n sinh tng hp vitamin nhm B1, B2, B6, B12 . Zn cn thc y s vn chuyn cc sn phm quang hp t l xung cc c quan d tr, tng kh nng gi nc, ngm nc ca m . Khi thiu Zn th cng tng hp trypthophan t undol v xin b km hm nn r khng to c hoc km pht trin, l b bc mu sc t b hy hoi, l km pht trin dng l khng bnh thng . b) Lu hunh (S) : Gi vai tr m trong t bo . S l thnh phn cu trc ca cystein, methyonin, to cu ni S-S to cu trc bc 3 ca protein . c)St (Fe) :
12

C vai tr quan trng trong phn ng oxy ha kh, l nhn ca pooc phyrin, Fe tham d trong chuyn in t quang hp . Fe cn xc tc s kh CO2 ca OAA ( oxaloacetic acid), succinic acid. Fe ng vai tr kt hp gia enzyme v i cht enzyme d dng hot ng . S thiu ht nhanh chng biu hin trn l v s ngn chn s sinh trng v pht trin. D thiu ht Fe thng dn n bnh vng l trm trng, gim lng clorophin l. Fe khng hoy ng mnh trong cy v tc ng thiu ny s biu hin mu vng trn nhng l non . Lng Fe gim trong mi trng dung dch dinh dng kh nhanh so vi nhng nguyn t khc trong mi trng do: - Qa trnh oxy ha Fe bi tia UV khi m dung dch dinh dng cung cp cho cy di dng cc tia phun sng - PH ca dung dch dinh dng vt qu 6.5 - S hp thu ca cy trng cho s sinh trng v pht trin - Tr thnh dng khng tan bi mt s cu phn khc trong mi trng - Thiu Fe thng b vng hon ton v b chy sm ngn, mp l. - Nu mi trng nhiu Zn, Cu, P dn n thiu Fe - Nu mi trng thiu Mg, Ca , K cng dn n thiu Fe d) ng (Cu) : Cng l thnh phn cu to ca nhiu enzyme xc tc cc phn ng oxy ha kh, can thip vo cc phn ng oxy ha cn O2 phn t thiu Cu l km pht trin, l mu xanh m, nu thiu nhiu dn n cht mt phn ca l . Cu cn c tc dng ngn nga s pht trin ca vi sinh vt trong mi trng dinh dng nc . e) Mangan( Mn) : nh hng ca Mn i vi cy trng kh ging Fe f) Silic (Si) : Si c 2 hiu qu ng k sau: - Chng li s tn cng ca cn trng v bnh tt - Chng li tc dng ca kim loi II . Dung dch dinh dng : 1. S pha ch : Trong thy canh tt c cc cht cn thit cung cp cho cy u c s dng di dng cc mui khong v c c ha tan trong dung mi l nc . Nu s dng cc mi trng dinh dng vi dng nc th phi nm r nguyn tc pha ch chng khng b kt ta lm mt tc dng ca ha cht .

13

S thnh cng hay tht bi ca vic trng thy canh u ph thuc vo vic x l cht dinh dng, iu ny c th t c ty thuc vo PH, nhit v dn in ca mi trng . 2 . PH : Trong mi trng dinh dng, PH rt quan trng cho s sinh trng v pht trin ca cy . PH c tnh da trn mc hot ng ca cc nguyn t khc nhau vi cy trng . Vic iu khin PH ca dung dch rt quan trng ngn chn pH tng ln qu cao s gy ra tnh trng kt ta ca Ca3(PO4)2, gy ngt ng dn dung dch v bm quanh b r ca cy. ngn chn pH tng cao s dng H3PO4, HNO3 hoc cng c th s dng NH3 . Nu pH xung di 5.5, KOH hay mt vi cht thch hp khc c th thm vo dung dch tng pH ln . S thay i pH trong dung dch dinh dng thng xy ra kh nhanh, ph thuc vo ln ca h thng r v th tch dinh dng ca mt cy . Gi th c s dng cng lu th nhng nhn t hu c ng li trong cng nhiu v cn nhiu s iu chnh cn thit t c pH nh mong mun . Trong thy canh a s cc cy trng thch hp vi mi trng hi acid n gn trung tnh, pH ti u t 5.8-6.5 . Trong nui trng thy canh, pH c cn bng bi hot ng ca cy. Nu pH tng khi cy s thi ra cc mui acid vo mi trng, c th l nguyn nhn lm cht c trong mi trng tng ln v lm hn ch s dn nc. nu pH gim xung th cy s thi ra cc thnh phn ion baz, c th lm gii hn vic hp thu cc mui gc acid, nn r cy khng cn thit hp thu . Nhn chung pH ca mi trng nn kim tra thng xuyn khi trng thy canh c th 2-3 ln/ tun .
Lu : - S thay i pH ca mi trng dinh dng trong thy canh c th do cc vi sinh vt gy ra . - PH ni bo khng ch ph thuc vo mi trng chung quanh m vi sinh vt c th kim sot c mt phn nh tit cc ion . - PH trong t bo khng ging nh mi trng ngoi, ngay trong ni t bo pH cng khng ng nht . - Nhng th nghim nghin cu gn y cho thy: + PH ca t bo do pH ca mi trng quyt nh . + PH tc ng n s vn chuyn cc cht dinh dng qua mng t bo . 14

3 . Nhit : Dao ng v nhit trong mi trng dinh dng thy canh khng ch tc ng n pH m cn nh hng n ha tan ca cc dng cht . Nhit ca nc thch hp ha tan cc cht khong l 20-22oC. 4 . B sung cht dinh dng : Hai yu t cn c xem xt nghin cu mt dung dch b sung : - Thnh phn dung dch . - Nng d dung dch . Trong thi gian sinh trng v pht trin ca cy , cy s s dng cc cht dinh dng theo nhu cu i hi ca chng . i vi loi cy c thi gian sinh tng tng i di th vic b sung dinh dng l rt cn thit . Trong nghin cu ngi ta c th da vo gi tr ca dn in (EC : electro\ conductivity) ; s phn hu cc mui khong (TDS : Toatl dissolved salts ) hoc nhn t hon tan (CF : conductivity factor ) ca cc my o iu chnh b sung cht dinh dng vo mi trng nui trng thu canh .
dn in (electro conductivity EC ) hay yu t dn in (conductivity factor CF ) c th c biu din nh millisiemen (mS) hay phn triu (ppm) . Electro conductivity ch tnh cht ca mt mi trng c th chuyn ti i dng in . dn in ca mt dung dch l s dn ca dung dch ny c o gia nhng in cc c b mt l 1 cm2 khong cch 1 cm , n v tnh l mS/cm ; hoc c th hin n v ppm (parts per million) i vi nhng my o TDS (total dissolved salt ) . Ch s EC ch din t tng nng ion ho tan trong dung dch , ch khng th hin c nng ca tng thnh phn ring bit . Trong sut qu trnh tng trng , cy hp thu khong cht m chng cn , do vy duy tr EC mt mc n nh l rt quan trng . Nu dung dch c ch s EC cao th s hp thu nc ca cy din ra nhanh hn s hp thu khong cht , hu qu l nng dung dch s rt cao v gy c cho cy . Khi ta phi b sung thm nc vo mi trng . Ngc li , nu EC thp , cy s hp thu khong cht nhanh hn hp thu nc v khi ta phi b sung thm khong cht vo dung dch .

Mt s gii hn EC v TDS i vi mt s loi cy trng :

15

Cm chng a lan Hoa hng C chua X lch X lch xoong Cy chui Cy da Du ty t

EC (ms/cm) 2.4 5.0 0.6 1.5 1.5 2.4 2.4 5.0 0.6 1.5 0.6 1.5 1.5 2.4 2.4 5.0 1.5 2.4 1.5 2.4

TDS (ppm) 1400 2450 420 560 1050 1750 1400 3500 280 1260 280 1260 1260 1540 1400 1680 1260 1540 1260 1540

DO ( dissolved oxigen ) :

DO l n v dng o hm lng oxigen ho tan trong mt lt nc , n v (mg/l) . o DO bit c thong kh ca mi trng dinh dng . Ch s DO cao thun li cho hot ng h hp v bin dng ca h r . DO ph thuc vo nhit , p sut v mn ca dung dch . 4.1 . Thnh phn dung dch (t l cht dinh dng khong ) : c xc nh bi cc cht m cy i hi . Vic phn tch phin l da trn nng dinh dng khong c trong m l , v l l ni xy ra qu trnh quang hp v do lng enzym trong m l cao nht . Nng dinh dng khong trung bnh trong ton cy thng t hn nng trong l , v vy mt dung dch b sung cn bn phi da trn nng cc cht c trong m l m chng s cung cp cho thn , ht v tri . Cc cy cn nh d dng thiu ht cht dinh dng nhng him khi no to ra cht c Chnh v vy , tc gi s dng dung dch ban u c nng cao . Tuy nhin , dung dch b sung c y cht dinh dng ny ch thch hp cho cy giai on u (thch hp cho s to l sau giai on ny mm ) , v n s tr nn qu m c khi thn v l pht trin . Cho nn tc gi thay i thnh phn ca dung dch b sung theo tng thi k pht tin ca cy nhm ngn cn s tch lu dinh dng khong trong dung dch . Chu trnh sng c chia thnh 3 giai on sau y (tng ng vi 3 loi dung dch b sung ) : + Giai on u ca s pht trin cy : thng l m t (starter solution) .

16

+ Giai on pht trin : trong sut giai on pht trin thn v l pht trin nh nhau (vegetative refill solution) . + Giai on trng thnh : giai on trng thnh , l pht trin ti thiu , cht dinh dng c huy ng vo trong ht v tri (seed refill solution) . S pht trin ca r xy ra ch yu giai on u v t quan trng hn giai on sau . Trong sut giai on trng thnh , r rt t pht trin v gn nh ngng hn . 4.2 / Nng ion trong dung dch : B sung c xc nh bi t l thot hi nc . S thot hi nc quyt nh t l tiu th nc , s pht trin quyt nh t l tiu th cht dinh dng khong (s vn chuyn dinh dng khong t dung dch sang cy) . c lng s thot hi nc i vi s pht trin ca cy trong mi trng thu canh l 300 400 kg (litres) nc/ 1kg sinh khi kh . T l chnh xc tu thuc vo m khng kh , m khi thp s lm tng s thot hi nc nhng khng tng s pht trin . Lng CO2 cao lm ng khu v tng qu trnh quang hp , chnh v vy s thot hi nc n mt t l no s gim xung cn 200kg nc /1kg sinh khi kh . Hiu bit v t l ny s rt c li trong vic quyt nh nng tng ng cho dung dch b sung . Tng nng ion c th c duy tr bng cch iu chnh tnh dn in ca dung dch . Nu tnh dn in gia tng , cn lm long dung dch b sung , nhng thnh phn cht dinh dng vn phi gi nguyn . Tnh dn in khng thay i nhanh cho nn ch cn theo di vi ln trong tun . 4.3 . S chuyn vn ca dinh dng khong trong dung dch : Cc dinh dng khong thit yu c th c t theo 3 nhm sau y da trn cch m chng b loi ra khi mi trng dinh dng (do cy b hp th) : + Nhm 1 : NO3, NH4 , P , K , Mn cc cht ny c hp thu mt cch ch ng nh r v b loi ra khi mi trng trong vi gi . + Nhm 2 : Mg , S , Fe , Zn , Cu , Mo , C cc cht ny c hp thu mc trung bnh v b loi khi mi trng nhanh hn nc . + Nhm 3 : Ca, B , cc cht ny c hp th mt cch th ng v thng tch lu trong dung dch . Mt trong nhng kh khn trong vic theo di v iu chnh tng loi ion l nng nhm 1 phi c gi mc thp nht nhm ngn cn s tch lu cht c trong m thc vt . Tuy nhin , nng thp th rt kh theo di v iu chnh . Nu nng cht dinh dng cao th iu ny cho bit l cy cn thm nc , do nc c thm vo l cn thit (nc c thm vo bi hot ng ca cy ) .
17

Khi nng cht dinh dng gim hn mc cho php th2i cay cn b sung dng cht nhiu hn nc . iu cn ch l vic b sung mui khong hay nc cn ph thuc vo ma v gieo trng . Vo nhng thng ma nhiu , t nng th b sung nc vo l t cn thit , v nhu cu nc cn thit cho s quang hp v lng nc bc hi khng quan trng . Nu ch b sung nc m khng ch n b sung khong cht th s nh hng n cht lng sn phm c th lm gim hng v ca rau qu . Trong thc t vic trng thu canh c cho thy iu trn khi trng cc loi rau n l nh : ci x lch , ci ngt , rau cn ty Trong a s cc loi cy th nng tng cng ca cht dinh dng trong khong t 500ppm - 2000ppm khng lm nh hng n p sut thm thu ca t bo . Tuy nhin mt s loi nh c chua , du ty cn nng mi trng dinh dng cao khong 3500ppm , hoc nng dinh dng c gi tr thp nh ci x lch xoong v gi tr trung bnh nh da chut . Tu thuc vo giai on tng trng v pht trin ca cy , cho nn vic thm vo dung dch b sung theo mt tn s nht nh l iu khng cn thit . Cc cht dinh dng c hp thu nhanh chng s d dng c bin i trong m thc vt c ngha l cy c kh nng d tr cht dinh dng trong , r , thn , l v s nhanh chng bin i cho nhu cu cn thit ca cy . Cy s nhanh chng ly i vi loi khong thng dng trong khi li tch lu cc cht khc . Cho nn nng ca N, P , K , trong dung dch c th mc thp (0.1mM hoc vi ppm) bi v cc cht ny c hp thu vo cy . Vic duy tr dinh dng khong nng cao trong dung dch c th dn n tnh trng mt cn bng dinh dng do cy hp thu cc cht qu nhiu .

18

PHN III CC YU T MI TRNG NH HNG N S SINH TRNG V PHT TRIN CA CY TRNG THU CANH
I / nh hng ca s thong kh n s ht cht dinh dng : Ngun O2 trong nc l do O2 khuch tn t khng kh (nh gi) s chuyn ng ca nc . Tuy nhin lng O2 trong nc lun khng cao , O2 thng b mt do nhiu nguyn nhn : + Do to , ng vt ph du h hp . + Do qu trnh oxy ho cc cht hu c v v s trong nc . + Ngun O2 do to quang hp thi ra l n nh v quan trng nht cho nc . Trong nc sinh vt ly O2 kh nhng thi CO2 rt d dng . Mi trng bo ho O2 l mt trong nhng s kin quan trng nht nh hng n s sinh trng v pht trin ca vi sinh vt . Khi tha O2 , gy ra tc hi cho tt c cc sinh vt . Cc sn phm trao i cht (axit amin) trong trng thi ch tha oxy c th tham gia phn ng to cc cht c cho c th nh H2O2 ... Cc nh nghin cu thy s ht cc cht khong t mc cao nht mi trng c nng O2 t 2 3% . Khi nng O2 di 2% tc ht khong gim . Nhng nu tng nng O2 t 3 100% th tc khng thay i . Ngoi ra nh hng ca nng CO2 , N2 , H2S v pH mi trng . S tch lu N2, H2S v nhiu kh khc trong nc gy c ch hot ng ht khong ca h r . II / nh hng ca s ngp ng i vi h r : S thiu O2 trong vng r xy ra khi t thot nc km sau cn ma hoc sau khi ti gy gim tng trng v gim nng sut cy trn cn . Mc d mi thc vt bc cao cn c nc t do , nhng nu qu nhiu nc trong mi trng , r cy trn cn c th b tn hi thm ch gy cht v n ngn cn s trao i di chuyn ca oxy v cc kh khc , gia t v kh quyn . Khi b ngp thi gian ngn , r cy b thiu O2 do O2 ho tan vn chuyn chm trong cc khe t y nc . Khi t m ln s h hp vi sinh vt c kch thch th O2 c th b cn kit hon ton trong vng 24 gi v v vy r chuyn t iu kin thng kh sang mi trng k kh .
19

III / nh hng ca nhit : Nhit l yu t quan trng nh hng n s tng trng v pht trin ca thc vt trong quang hp , h hp , cc phn ng bin dng trn s dinh dng nc , khong , s thot hi nc v chuyn nha . Mt s nghin cu cho thy khi tng nhit mt gii hn hp lm tng s ht cc cht dinh dng . V d nh r cy i mch non sau 10 gi tch lu K+ , NO3- , v Cl- nhiu hn t 5 10 ln so vi 6oC . V c ch nh hng ca nhit ln s ht khong th nhiu nghin cu cho thy nhit nh hng ch yu ln qu trnh trao i cht , ln qu trnh lin kt gia cc phn t trong cht nguyn sinh vi cc nguyn t khong . IV / nh hng ca nh sng : nh sng nh hng mnh n s ht khong . Nu cy bp trong ti 4 ngy th kh nng hp thu P khng xy ra v kh nng ny s phc hi dn khi a cy bp ra ngoi nh sng . nh sng cn nh hng n kh nng hp thu NH4 , SO4 tng mnh , trong khi s hp thu Ca , Mg t thay i . Nhn chung tc ng ca nh sng lin quan n qu trnh quang hp , trao i nc v tnh thm thu ca cht nguyn sinh . V / nh hng ca nng v t l cc nguyn t khong mi trng n s ht khong : T l gia cc ion trong mi trng v mi lin quan gia chng vi cng ht khong , ngi ta thy c 3 hnh thc tng quan gia cc ion : i khng , h tr v khng nh hng ln nhau . Hin tng i khng ion l hnh thc tng quan ph bin i vi cc cation . Th nghim khi tng nng K+ th s hp thu Ca2+ gim ng k . VI / nh hng ca cc gi th nui trng thu canh : Gi th trng cy phi c nhiu tnh cht ging t , phi l ch da cho h thng r , to iu kin cho r mc di ra tm nc v cht dinh dng v phi l phng tin cung cp O2 , nc v dinh dng cho s sinh trng v pht trin ca cy . Vic la chn mt ga th no ph thuc vo nh hng ca cc yu t bao gm gi tin , hiu qu , cn nng , t l xp , kh nng chng li s phn hu , tnh tr , kh nng gi nc , tnh ng u v bn vng , c v trng cao , bn v c kh nng ti s dng c . Gi th phi khng cha cc vt liu gy c c th nh hng c hi ti mi trng dinh dng v c pH ca mi trng .

PHN IV
20

CC LOI HNH THU CANH

I / H thng thy canh khng hi lu : H thng ny cn c gi l h thng m dch dinh dng khng tun hon m ch s dng mt ln. Khi nng , pH hay dn in thay i, th dch s thay i. - K thut ngm r: cy c trng trong chu cha cc gi th tr c c l r pht trin c ra bn ngoi chu. chu gi th cha cy ngp trong dung dch khong 2-3 cm, mt s r ca cy c ngm trong dung dch cn mt s khc li nm trong gi th tip xc vi khng kh nhiu hn. - k thut ni: Cy c nui trong chu c nh trn vt liu nh ni trn mt dung dch dinh dng v dung dch c thng kh nhn to. - K thut mao dn: c hai loi chu c s dng trong k thut ny. cy c trng trong cc chu cha gi th, dung dch dinh dng cha t mt chu cha bn di c mao dn ln ti chu cha cy trn thng qua dy dn. II / H thng thy canh hi lu : Cn c gi l h thng ng, tc l dch dinh dng c bom qua h thng r cy v dch d c thu nhn, lm y v ti s dng. - K thut mng mng dinh dng: dung dch dinh dng chy qua cc knh c dc to ra mt lp mng dinh dng trong knh v tip xc trc tip vi r cy cung cp dinh dng. - K thut dng su: dung dch dinh dng chy qua cc ng nha PVC v tip xc vi r cy bng cch thm qua cc chu cha gi th c c l. H thng sp xp cc ng nha theo hnh zig zag tn dng c khng gian nui cy, th hin c th mnh ca thy canh III / H thng thy canh c s dng gi th rn : Cc h thng kt hp gia dung dch lng v cc gi th rn cy pht trin bn trn, h thng c th l ng hoc m: K thut ti treo: cy ging c cho vo cc l bn ca cc ti treo chc cc gi th tr ( thng l x da ), di khong 1m, c dng hnh tr, ngoi trng trong en, x l UV dy, lm bng polyethylene. Dch dinh dng c bm ln nh ca mi ti t dch dinh dng s thm xung gi th v ti r cy. K thut ti tng trng: cy ging c trng vo cc ti nha tng hp cha gi th ( thng l bt x da kh trng ), chng tia UV, ngoi trng trong en, di khong 1-1.5m, cao khong 6cm v rng khong 18cm di mi bn ti c khe nt nh thot nc hoc ra tri.

21

K thut rnh: trng cy vo cc rng cha gi th( c th l bt x da c, ct, si, ru, vermiculite, perlite, mc ca c hay hn hp cc vt liu ny) c phn cch vi t bng vt liu khng thm nc. Dch dinh dng v nc c cung cp qua mt h thng ti nh git hay ti th cng. y rnh mt ng ng knh 2.5cm c xoi l thot dch dinh dng tha. K thut chu mi trng: cy c trng vo cc chu ( bng t st hay plastic) cha gi th v c cung cp dinh dng bi mt h thng vi ti.

IV / H thng kh canh: Cy trng thc vt c c nh trong cc l trn cc tm xp v r c treo trong khng kh di cc tm ny. Cc tm ny c xp thnh dng hp knh ngn chn s xm nhp ca nh sng v kch thch s tng trng ca r, ng thi ngn chn s tng trng cu to v nm. Dch dinh dng c phun vo r dng sng, mi ln phun ko di khong vi giy, 2-3 pht th phun mt ln. Lm nh vy c tc dng gi m cho r v dch dinh dng c thong kh. Cy hp thu cht dinh dng v nc t lp dung dch dnh vo r. Thun li ln ca k thut ny l tn dng khng gian ti a. K thut ny c mt cy trng cao gp i so vi k thut khc. Mt ng dng u th khc ca k thut ny l to ra cy sch t t cc mu ct xut khu. V / K thut thu canh mng mng dinh dng NFT : N l mt bin th ca h dng chy su . N cng l dng thu canh hp dn nht i vi cng ng do tnh cht v dng v bn ngoi ca n . Cht dinh dng c cho n vo cc ng d tha rt xung do trng lc tr li b cha . Mt lp mng mng dinh dng cho php cc r c tip xc n nh vi cht dinh dng v lp kh pha trn cng lc .

PHN V QUI TRNH K THUT THY CANH

22

I. H thng thy canh ca trung tm pht trin rau Chu (AVRDC) (Asian vegetables Researche and Deverloppement Center): H thng thy canh ny do tin s Hideo Imai v tin s David Midmore nghin cu v hon thin. H thng gm: a. Mt hp xp c kch thc thay i ty theo tng loi cy trng. thng c chiu di 50 60cm, rng 40 cm, cao 30 cm. hp xp c tc dnggi cho dung dch nui cy khng b thay i v nhit gy sc cho cy (iu kin min Bc, iu kin min Nam). b. Vt liu chn cy cn gi l gi th cy (dng tro, tru, ct, than vn, cui). c. R nha hay ly nha nggi th (nhng loi chuyn dng trng nhng loi cy khc nhau). V d: Loi trng x lch c th dng 1 r nha, ly nha c ng knh y khong 3cm, ng knh ming ly khong 4-5cm. Loi trng c tm, c chua, t th phi c kch c ln hn. R nha c cm vo cc np hp xp c l sn.

Trng thy canh cy x lch.

23

 u im ca h thng:

Dung dch dinh dng ph hp vi mi loi cy trng, c bit l rau. C khong cch thch hp gia cy v dung dch. To iu kin cho mt phn r nm l lng v th trong khng kh. Phn cn li nm trong dung dch, ht nc v cht dinh dng. i vi nhng cy c thi gian sinh trng ngn (3 -4 tun) th ga trnh trng khng cn b sung dung dch nh x lch, ci xanh lc c thu hoch th dung dch cng sp ht. Hp xp kn c tc dng cch nhit, trnh nh sng cho b r. Hp gn nh di chuyn d dng khi cn thit. Xung quanh ni t hp c li nylon che cch ly cn trng gy bnh.

II. Qui trnh thy canh : 1 . Chun b vt liu: Hp xp c nylon en ng dung dch. Nylon en c tc dng ngn nh sng bn ngoi khng lt vo dung dch bo v b r. Khung g c chn cao khong 15cm chng hp xp v gip cho vic di chuyn c d dng khi cn thit (trng hp c bo). - Khung bng ng nha hoc tre li che, cy n qu. - Nylon che ma. - R, ly nha. - Li nylon che chn cn trng. - Cc cht dinh dng v nc pha. 2 . Thao tc c th tng bc : a. Chun b khung: t khung vo ni nh trng cy. Ni c nh sng mt tri cng nhiu cng tt, trnh ni khut nng. cn li hng ra pha ngoi tin m kha chm sc cy. b. Treo li: Treo trn khung , nh trng hp treo mn. c. Chun b hp xp: Lt nylon en vo trong y hp trc khi d dung dch vo hp. d. Pha dung dch:

24

Ln lt ha tan cc dung dch a lng, vi lng, cht st vo hp cha 30 lit nc ong sn. e. Chun b gieo ht: Ct mnh li lt vo r (ly) cho tro, tru, mt ca, vn x da vo dung dch dung dch mao dn lm m gi th, cho ht ny mm ln ri ph lp tru hun t cung cp m cho ht ging. f . Theo di v chm sc : - Nu mc nc trong hp tt xung di 15cm so vi mp hp th cn b sung 5 lit dung dch. Gia c cc, li, li che, m che ma phng ma to gi mnh. III . Mt s im cn lu khi trng thy canh vo ma ma min Nam : Trc khi trng, cn che ma cho cy. Tt nht nn lm mi che t tm lp nha cng trong sut c mu hng, mu xanh da tri hoc khng mu. Khong cch gia mi che v nn khong 3cm. C li bao quanh cng tt trnh ht ma v cn trng. Cn t cc hp xp trng cy trn cc b gch chng nng nhiu l thng dng chng nng cho trn nh, hoc b bng g r tin nh cp pha dng risao cho khong cch t hp xp ti sn khong 30 40cm. Khng bao gi cho dung dch ngp ton b r hoc r nha en v nh th lm cho cy khng h hp c. lun gi cho khong cch na b r ra khi r nha th r ch c ngp vo dung dch khong 2cm, phn cn li phi nm trong phn khng kh bn trong hp. Ni t hp phi c chiu nng ti thiu 6 gi/ngy i vi cy rau. Cn ch li trng bao quanh, phi chn loi khng gi nhit khng lm tng nhit bn trong cy trng nht l vo ma h min Nam. IV . So snh gia cy trng cn t v thy canh : Trng cy cn t Trong t trng, cc vi khun phi phn ct cc cht hu c phc tp thnh cc nguyn t c bn nh nitrogen, phosphor, potassium (kali) cng nh cc nguyn t vt (vi lng). Thy canh Thc n cho cy c cn bng (dung dch dinh dng) c ha tan thng vo nc nn thc vt c th nhn cht dinh dng hon ho mi lc.

25

t trng khng th sn sinh nhiu cht dinh dng trn mi din tch cho h r hp thu. t trng gim st gi tr dinh dng ca n v kh o cc pH v mu m. Ch khi cc cy trng trn t c ti, cc nguyn t c bn mi c th ha tan vo nc. t trng ng vai tr vt ch i vi nhiu vi sinh vt c hi. t trng cn nhiu vic ti, c s hin hin ca cc sinh vt gy hi cao hn, thc vy ln chm hn, cn nhiu khng gian v s chm sc hn.

Thy canh mang lng thc n c cn thng ti r hn l bt r thc vt tm ti n. Gi tr pH v dinh dng ca nc c o v duy tr d dng, v vy thc vt lun c n. Trong mt h thng thy canh, m hin din trong cc khong thi gian c ko di hay trong mi lc. Cc mi trng trng thy canh l tr, v trng, mt mi trng rt v sinh cho thc vt v ngi trng. Thy canh lm tng s sinh trng v sn lng trn mi din tch ca thc vt , gim cc sinh vt gy hi, bnh tt v nhu cu ti nc ca thc vt.

V . Mt v d v qui trnh k thut thy canh:

X lch v rau mung thy canh, Cn Th U IM : 1. Khng phi lm t khng c c di. 2. Trng c nhiu v, c th tri v, khng cn ti. 3. Khng phi s dng thuc tr su bnh, tr c di.

26

4. Nng sut cao hn t 25% n 50%. 5. Sn phm hon ton sch ng nht. 6. Ngi ga yu tr em c th tham gia c hiu qu. 7. Khng tch ly cht c, khng gy nhim mi trng.
IU KIN TRNG :

Tn dng mt bng sn thng, ban cng hay khong sn trc nh: - nh sng cho cy quang hp t nht 5-6 gi trong mt ngy. - Cn trnh nc ma dung dch dinh dng khng b pha long, c th lm mi che bng ni lng trng. - Cn phun nc 2-3 ln vo bui tra nng gt i vi rau n l. - Cn trnh cho cy khi b nght th: Khng bao gi cho dung dch ngp hon ton b r, cha phn na b r nm trn mt dung dch. VT LIU 1. Hp xp (45 x 60 x 15 cm) 2. Cht dinh dng 3. R nha gieo ht 4. Ht rau (x lch, rau mung, ci xanh, ci ngt, hng qu...) 5. X da, tro tru 6. Bnh phun nc
TRNH T THAO TC :

1. Chun b hp xp: Hp xp c sn en bn trong hoc lt ni long en ng dung dch. 2. Khoan l: Dng ng nc bng nha (c ng knh tng ng ming r) c l trn np hp, s l ph thuc vo tng loi cy trng: Rau mung, x lch, ci xanh, ... c th 24 l. 3. Chun b r gieo ht: Dng x da nhi di y r, nhi tro tru bn trn, t r vo cc l c trn np hp.

27

Chun b hp xp, sn en; Khoang l trn np ht; Chun b r gieo ht 4. Gieo ht: 2-3 ht vo mi r su khong 1cm 5. Pha dung dch: Dinh dng c c ng trong chai, lc tht u vo thng xp, thm lng nc theo hng dn, sau khuy u. Mc nc cch ming thng t nht 2 cm. 6. Kt thc: t np hp c sn r nha gieo ht ln trn hp xp cha dng dch dinh dng, sao cho y r nha ngp trong dung dch t 1-2 cm.

Gieo 2 - 3 ht vo mi r; Pha dung dch dinh dng; t np hp ln thng Ch : Theo di mc nc trong hp xp, cn pha dinh dng thm vo khi mc nc thp hn b r.

28

NHN XT CHUNG
Qua , chng ta c th hiu thm phn no v mt cng ngh tin tin sn xut ra cc sn phm sch phc v i sng con ngi. Tuy rng h thng nui trng thy canh vn cha hon ton l mt gii php hon ho cho vic phc v i sng ca con ngi nhng phi ni rng cho n thi im hin ti th y l mt cng c gip ch rt c hiu qu cho nhu cu ca chng ta . Trong tng lai s cn rt nhiu cuc nghin cu nng cao cht lng h thng ny v mong rng con ngi s ngy cng gim bt c gnh nng lo lng v an ton sc kho cho bn thn mnh v cho gia nh.

29

TI LIU THAM KHO

my.opera.com www.cuctrongtrot.gov.vn www.hcmbiotech.com.vn rausach.com.vn Sch : thu canh cy trng (TS V Th Bch Mai )

( Nh xut bn i hc Quc Gia TPHCM 2003 )

30