a.

Thc trng cc cng c phi sinh Vit Nam

- Giao dch k hn xut hin vi t cch l cng c ti chnh phi sinh u tin Vit Nam theo quyt nh s 65/1999/Q-NHNN7 ngy 25/2/1999. Cc giao dch k hn c thc hin trong hp ng mua bn USD v VND gia ngn hng thng mi vi doanh nghip xut nhp khu hoc vi cc ngn hng thng mi khc c php ca ngn hng nh nc. Tuy nhin, Hp ng k hn t c s dng, mt phn l do th trng lin ngn hng VN cha pht trin, mt phn do nhng hn ch vn c ca n trong vic phng chng ri ro t gi v nhng hn ch ca NHNN. V th, cc giao dch k hn ch chim khong 5-7% khi lng giao dch ca th trng ngoi t lin ngn hng. - Giao dch hon i cng xut hin kh sm theo quyt nh s 430/Q NHNN13 ngy 24/12/1997 v sau ny l quyt nh s 893/2001/Q-NHNN ngy 17/7/2001 ca thng c NHNN. Tuy nhin y ch l nhng giao dch hon i thun chiu gia NHNN v NHTM. N ch c s dng trong trng hp cc NHTM d tha ngoi t v khan him VND. - Cc cng c phi sinh li sut v t gi ngoi t: tip tc xut hin VN v c cc ngn hng s dng do nhu cu ni ti ca cc NHTM nhm theo kp chun mc hot ng ngn hng quc t. NHNN cho php cc NHTM thc hin

mt s nghip v phi sinh nhm phng nga ri ro li sut v ri ro t gi. Theo quyt nh s 1133/Q- NHNN ngy 30/09/2003 v quy ch thc hin giao dch hon i li sut cho php m rng danh mc cc NHTM v cc t chc tn dng (TCTD), cc DN c s dng cng c hon i li sut. Hon i li sut c thc hin i vi c VND v ngoi t gia cc ngn hng vi DN vay vn ti NH; gia NH vi nhng DN vay vn ti cc TCTD khc, k c vay vn nc ngoi; gia cc NH trong nc vi nhau v gia cc ngn hng thng mi trong nc vi cc TCTD nc ngoi. Trn c s ni lng qun l ca NHNN, nhiu NHTM trin khai cung cp Hp ng hon i li sut cho cc doanh nghip (DN), tm kim i tc l cc TCTD nc ngoi k kt hp tc. Tuy nhin, giao dch phi sinh trong c hon i li sut c coi l hot ng ngoi bng ca NH do hng dn hch ton t pha NHNN i vi cc nghip v ny ang c xem l iu kin cc NHTM y mnh cung cp dch v ny cho khch hng. T khi NHNN cho php thc hin nghip v hon i li sut trn th trng Vit Nam (t 1/2003), c mt s ngn hng nh ABN, Citibank thc hin hon i li sut trong phm vi ng USD t ngy 1/3/2005 ti 2/2006. Tuy nhin, giao dch hon i li sut gia 2 ng tin USD v VND (hon i li sut cho) c thc hin, t trc khi c quy nh chnh thc ca ngn hng nh nc. Cho ti ln u tin, khi c NHNN cho php, HSBC cung cp gi Swaps tin ng cho mt cng ty a quc gia vi s vn ln ti 15 triu USD trn ti trng Vit Nam. Theo , HSBC s a VND v nhn USD t khch hng, ti thng 12/2007, HSBC s a USD v nhn li VND t khch hng. Vi giao dch ny, khch t c mc li sut cnh tranh nht trn th trng ni a cho vic vay vn tin ng k hn 3 nm m khng chu bt c mt ri ro no v t gi USD/VND.

Chnh hnh ng ca HSBC, to ra nn tng pht trin cho cc giao dch hon i sau ny. Ngn hng Standard Chartered chi nhnh ti Vit Nam thc hin hon i li sut cho gia hai ng tin cho i vi cc khon vay ngoi t ca khch hng s dng khi khch hng vay ngoi t. V trong tng lai, Standard Chartered s cn cung cp nhiu sn phm phi sinh na trn th trng Vit Nam, ha hn tng lai pht trin th trng. - Cc cng c lai tp c ngun gc t hon i: mt mc cao hn, nh hon i li sut cng dn, hon i li sut km theo iu kin quyn chn, hon i li sut bt u thc hin trong tng lai cng xut hin v trin khai trn th trng ngoi hi trong thi gian gn y. iu c bit l cc hp ng hon i ri ro tn dng c th im p dng ti Vit Nam theo cng vn 3324/NHNN-CSTT, thng 4/2006 cho php HSBC chi nhnh thnh ph H Ch Minh thc hin. Mc d l mt loi hon i nhng hon i ri ro tn dng thc s li ging mt chnh sch bo him hn. Tc mt bn nm gi tri phiu hoc cc khon vay, nh k s thanh ton cho bn kia. Trng hp tri phiu b nh gi thp hay cc khon vay trn b v n, bn bo him y l HSBC s tr cho bn i tc, khch hng cc khon b tr l. Sn phm hon i ri ro tn dng ca HSBC Vit Nam ch gn vi ri ro tn dng ca cc loi tri phiu do chnh ph hoc cc DN Vit Nam pht hnh tri phiu ra th trng quc t, cc khon vay di hn ca DN Vit nam ti cc t chc tn dng hot ng ti Vit Nam. Khch hng chuyn nhng ri ro tn dng cho HSBC l cc t chc tn dng hot ng ti Vit Nam v bn nhn chuyn nhng l cc chi nhnh HSBC nc ngoi. Thi hn ca giao dch khng qu 5 nm. Khch hng mua loi cng c ny cng ging nh thc hin mt khon u t gin tip. Vic tip cn vi cc cng c ny cho php nh u t c c hi tm kim

nhng mc li nhun cao hn so vi hot ng tn dng tin gi bnh thng, nng cao hiu qu s dng ngun vn ca cc TCTD. Hn na, vic s dng cc cng c mi ny cn gp phn nng cao mc tn nhim ca chnh ph v cc DN Vit Nam khi pht hnh tri phiu ra th trng quc t.

- Quyn chn ngoi t, li sut v vng: dng nh l nhng cng c phi sinh c th trng hoan nghnh v n nhn nhiu nht do nhng u im vn c ca n trong bi cnh li sut v t gi v gi vng lun trng thi tng lin tc. Ngn hng u t v pht trin Vit Nam (BIDV) l ngn hng u tin c php thc hin giao dch quyn chn li sut. Cc giao dch quyn chn li sut c php thc hin i vi nhng khon cho vay v i vay trung hn (di 5 nm) bng USD hoc bng EURO v ch c thc hin i vi cc DN hot ng ti VN, cc NHTM hot ng VN c NHNN cho php v cc NH nc ngoi. Sau BIDV l hng lot cc NHTM khc, bao gm c NHTM c phn cng c cho php thc hin nghip v ny. Bn cnh quyn chn li sut, quyn chn ngoi t cng c nhiu ngn hng cung cp, in hnh l BIDV, Eximbank, ACB, Techcombank, Agribank, Citibank, Vietcombank, ICB, v ngn hng Hng Kng bank chi nhnh thnh ph HCM. Nguyn tc chnh ca loi quyn chn ny l cc DN v c nhn c quyn t mua hay t bn USD vi VN thng qua mt t gi do khch hng t chn, c gi l t gi thc hin. c bit, quyn chn USD v VN p ng cho c nh nhp khu v nh xut khu trong quyn chn mua p dng cho nh

nhp khu v quyn chn bn p dng cho nh xut khu. Sau khi NHNN cho php ACB, Sacombank v Agribank thc hin quyn chn mua bn vng, ngy 10/12/2004 ACB l ngn hng u tin cng b trin khai dch v ny. Dch v ny c tung ra trong bi cnh trong nc v quc t gi vng lin tc tng, tuy nhin cng cn c thi gian o lng mc n nhn ca th trng i vi cng c. Ti nay, c rt nhiu ngn hng c php ca Ngn hng nh nc cho php thc hin cc nghip v Option. c bit, Ngn hng nh nc cng cho php thc hin cc Options tin ng ti BIDV, ngn hng thng mi c phn Chu, ngn hng c phn thng mi quc t. Vi nghip v ny, chc chn tng lai s c m rng bi khi VND s c c hi tip cn vi th trng ti chnh th gii. V th ca VND v Vit Nam cng qua m tng ln. Tuy nhin, v ang trong giai on th im nn cc ngn hng ny b gii hn bi thi gian thc hin. Nhn chung, hot ng ny ang em li mt c cu sn phm hin i cho cc ngn hng trong iu kin hi nhp. Hn na, nhu cu ca khch hng i vi cc giao dch Options ang c xu hng tng, do vy ngn hng nh nc tin hnh gia hn th im hp ng cc nghip v ny. Quyn chn USD v VN p ng cho c nh nhp khu v nh xut khu trong quyn chn mua p dng cho nh nhp khu v quyn chn bn p dng cho nh xut khu. Sau khi NHNN cho php ACB, Sacombank v Agribank thc hin quyn chn mua bn vng, ngy 10/12/2004 ACB l ngn hng u tin cng b trin khai dch v ny. Dch v ny c tung ra trong bi cnh trong nc v quc t gi vng lin tc tng, tuy nhin cng cn c thi gian o lng mc n nhn ca th trng i vi cng c ny. b. nh gi cc cng c phi sinh

im li nhng mc chnh xut hin ca cc cng c phi sinh VN, d nhn thy rng n cha c th trng n nhn nh l cng c khng th thiu trong phng nga ri ro. Thc trng t ra nhiu cu hi. Phi chng cc DN cha thc s c nhu cu phng chng ri ro? Phi chng khong cch gia mong mun phng nga ri ro ca cc DN v cc cng c phi sinh cn qu ln? Phi chng s hiu bit ca cc DN i vi cc Cng c phi sinh, t l nhng chnh sch s dng n cn yu km? Phi chng iu kin kinh t, c bit l s pht trin VN cn hn ch? Phi chng l vic hch ton nhng nghip v ngoi bng ny cn nhiu bt cp khin cc ngn hng cn nhiu lng tng trong vic trin khai cc dch v phi sinh ? Phi chng nhng quy nh php l hin nay cn hn ch s hot ng ca cc cng c phi sinh?.. Kt qu kho st nhu cu s dng sn phm hi oi phi sinh ca doanh nghip
Loi giao dch hi oi m doanh ngoi ang s dng
Giao dch Giao ngay K hn Hon i Quyn chn S ngi 122 7 1 0 T l (%) 93,8 5,4 0,8 0

Qua bng, chng ta c th nhn xt rng vic s dng cc sn phm hi oi phi sinh trong thc t cn gp rt nhiu hn ch (ch c 8/130 doanh nghip c hi c tr li ang s dng sn phm ny). V theo bng 4 nguyn nhn chnh ca tnh trng l do t gi trong thi gian qua t bin ng v do doanh nghip khng am hiu lm v sn phm ny.

Nguyn nhn doanh nghip cha s dng sn phm hi oi phi sinh

Nguyn nhn Khng c nhu cu Khng am hiu T gi bin ng t Mc k qu/ph S ngi T l (%) 11 9.0 43 35.2 54 44.3 6 4.9

Khc Tng

8 122

6.6 100.0

iu m doanh nghip mun ngn hng lm to iu kin cho h s dng cc sn phm hi oi phi sinh
Gii S ngi T l (%) T chc hi php hi ngh tho, 59 48.4 Gim mc k qu/ph 10 8.2 Nhn vin ngn hng t vn 45 36.9 Khc 8 6.6 Tng 12 100 2

Nhu cu v sn phm hi oi phi sinh ca doanh nghip.

kin Mun s dng Khng mun s dng Cha quyt nh Tng S ngi T l (%) 79 64,8 13 10,7 30 24,6 122 100

Do t gi thuc v yu t khch quan, ngn hng ch l mt ch th nh trong nn kinh t nn khng th tc ng n c, do trn c s gi nh t gi bin ng mnh trong thi gian sp ti, tc gi tin hnh kho st kin ca doanh nghip v vn : Ngn hng nn lm g to iu kin cho doanh nghip s dng cc sn phm hi oi phi sinh?. Theo thng k trn do doanh nghip khng am hiu nhiu v lnh vc ny, chnh v th iu m doanh nghip mong mun nht ngn hng l hy nng cao s hiu bit cho chnh h.