Bi ging vt l

CON LC L XO I. nh ngha Con lc l xo l mt c h l tng gm mt vt nng m c gn vi mt u ca mt l xo l tng( khi lng khng ng k) u cn li ca l xo c gn cht vo mt im c nh. Vt m c th trt khng ma st dc theo mt thanh cng nm ngang (hv)
x Q O P

II. M t dao ng ca con lc l xo + Nu ban u khng kch thch dao ng th vt m ng yn v tr cn bng O nh hnh v + Nu kch thch cho m dao ng bng cch ko m lch khi v tr cn bng ti im P ri th khng vn tc ban u th vt m dao ng xung quanh v tr cn bng mi mi khng ngng
x Q O P

III. Thit lp phng trnh dao ng ca cllx B1: Chn Ox nh hnh v vi gc O trng vi vtcb ca vt B2: Xt ti thi im t bt k, gi s vt ang dao ng v c ta x. khi : h + cc lc tc dng ln vt m l P , N , Fh + p dng nh lut II Niutn ta c: P + N + Fh = m a (1) B3: Chiu (1) ln trc Ox ta c: - Fh = ma Trong : Fh = Kx v a = x

T ta thu c biu thc: - Kx = mx t

x = -

K x m

K m

x = - 2 x (2)

Phng trnh (2) gi l phng trnh vi phn v nghim ca phng trnh c dng x = Acos( t + ) (3) Phng trnh (3) c gi l phng trnh dao ng ca con lc l xo. N cho bit con lc l xo dao ng khng ma st th n s dao ng iu ha mi mi xung quanh v tr cn bng B4: Xc inh chu k, tn s dao ng ca con lc l xo V

T= f =

K m 2 1 T

T = 2

m K

v f =

1 2

K m

IV. Nng lng ca con lc l xo

1. Kho st nh tnh: * Ban u khng kch thch cho con lc dao ng th vt ng yn v tr cn bng. khi c nng ca con lc bng khng * Kch thch cho con lc bng cch ko vt lch khi v tr cn bng ti im P tc l ta truyn cho con lc mt nng lng di dng th nng n hi ca l xo. Th nh cho vt dao ng iu ha. Xt v mt nng lng ta thy: + Khi vt chuyn ng t P ti O: + Khi vt i ti O:
v v x
max

tng gim

= 2 mv2 tng
1 2

Wt =

kx2 gim

x=0

Wmax Wt = 0
v x

+ Khi vt chuyn ng t O n Q:

gim tng

= 2 mv2 gim
1

Wt = 2 kx2 tng

+ Khi vt i ti Q:

v=0

x max

W = 0 Wtmax

Khi ti Q ngay lp tc vt i chiu chuyn ng chy t Q v P vi qu trnh bin i nng lng ging nh t P n Q * Kt lun: Qua phn tch trn ta thy: Trong qu trnh dao ng ca con lc l xo c s chuyn ha t th nng n hi ca l xo sang ng nng v ngc li. 2. Kho st nh lng: * Do con lc l xo dao ng iu ha nn phng trnh c dng: x = Acos( t + ) v v = x = - A sin( t + ) Gi s con lc ang dao ng, xt ti thi im t bt k vt c li x v vn tc v th ti thi im vt c: + W = 2 mv2 = 2 m 2A2sin2( t + ) + Wt =
1 2 1 1

kx2 = 2 kA2cos2( t + )
1 1 2

C nng ca con lc ti thi im bt k c xc nh l: W = W + Wt = 2 mv2 + M = W=

K m 1 1 m 2A2{ sin2( t 2

kx2 =

1 m 2A2sin2( t 2

+ ) + 2 kA2cos2( t + )

nn 2 kA2 =

1 m 2A2. 2

Do :
1

+ ) + cos2( t + )}= 2 m 2A2 = hng s

*Kt lun: Qua phn tch trn ta thy: trong qu trnh dao ng ca con lc l xo c s chuyn ha qua li gia th nng v ng nng. Nhng c nng ca con lc bng tng ng nng v th nng lun khng i v c gi tr l: W = W + Wt = 2 mv2 +
1 1 2

kx2 =

1 m 2A2 2

2 = 2 kA2 = 2 m v max = hng s

VD: Mt con lc l xo c K = 100N/s dao ng iu ha vi bin A = 2cm.

a. Tnh nng lng ca con lc b. Xc nh v tr ca vt m ng nng bng th nng a. W = W + Wt = 2 mv2 + b. 2 mv2 + mt khc 2 2 kx2 =
1 1 1 1 2

kx2 =

1 kA2= 2

0,02J

1 1 kx2 = 2 kA2 2 1 1 mv2 = 2 kx2 thay 2 A 1 kA2 x = 2 2

vo phng trnh trn ta c:

Phng php gii mt s bi ton thng gp trong Con lc l xo

Ni dung bi tp ca con lc l xo rt nhiu v rng nn thy gii thiu mt s dng cu hi thng gp khi lm bi tp v con lc l xo + Bi ton tm vn tc v hoc gia tc a ti mt thi im bt k t + Bi ton lin quan nng lng dao ng + Bi ton vit phng trnh dao ng Phng php gii: 1. Bi ton tm vn tc hoc gia tc ti mt thi im t Phng trnh dao ng c trng: x = Acos( t + ) v = x = - A sin( t + ) a = v = - A 2 cos( t + ) sau thay gi tr thi gian t vo phng trnh v v a ta tm c gi tr v v a 2. Bi ton lin quan c nng ca con lc l xo: W = W + Wt = 2 mv2 +
1 1 2

kx2 =

1 m 2A2 2

2 = 2 kA2 = 2 m v max = hng s

3. Bi ton vit phng trnh dao ng ca con lc l xo: Vit phng trnh dao ng iu ha ca con lc l xo l chng ta i tm A, , trong phng trnh dao ng a. Tm : + C1:
=
K m

hoc = 2 f hoc =

2 T

+ C2: thng qua v = A 2 x 2 b. Tm A: C1: thng qua nh ngha bin A C2: thng qua v = A 2 x 2 c. Phng php kt hp tm A v * Nu ti thi im t = 0 ta bit x0 v v0 thi ta c: x0 = Acos v0 = -A sin v sin
2

cos = sin =

x0 A v0 - A v0 A x0 + A ca
2 2

+ cos

= 1 nn ta c

=1

2 A = x0 +

2 v0 2

thay tr li h

Phng trnh (1) ta thu c gi tr * Nu ti thi im t = 0 ta bit v0 v a0 th ta c: a0 = -A 2 cos v0 = -A sin v sin

2
0 cos = - A 2 0 sin = - A

+ cos

= 1 nn ta c

v0 A

phng trnh (2) ta thu c gi tr

a + 0 2 A ca

=1

2 2 a 0 v0 + 2 4

thay tr li h

VD1: Cho mt con lc l xo dao ng iu ha vi phng trnh x = 2cos(2 t +

)cm 3

Tm vn tc v hng chuyn ng ca vt dao ng ti thi im t = 0,5s k t lc t = 0? Li gii: Ta c v = x = - 4 sin(2 t + thu c v = - 4 sin(2 0,5 +
) 3

=-

)cm/s, thay t = 0,5s vo phng trnh v ta 3 4 sin( + 3 ) = 2 3 cm/s > 0. Ti thi im

vt chuyn ng cng chiu dng VD2: Mt con lc l xo c K = 40N/m, m = 100g dao ng iu ha vi bin A = 5cm a. Tm c nng ca con lc b. Tm vn tc ca vt m ti ng nng bng mt phn ba th nng Li gii: a. W = W + Wt = 2 KA2 = 0,5.40.25.10-4 = 0,05J b. 2 mv2 + Mt khc
1 2 1 1 1 1 1 2 1

kx2 =

1 kA2 2 A 2

kx2 = 3 2 mv2 thay vo phng trnh trn ta c:

4. 2 mv2 = 2 kA2

v2 =

1 K 2 A 4 m

v=

50cm/s

VD3: Mt con lc l xo c K = 100N/m, m = 250g ang dao ng iu ha. Bit rng ti thi im t = 0 vt i qua v tr x = 2cm vi vn tc 40cm/s ngc chiu dng. Vit phng trnh dao ng ca con lc Li gii: Ta c: =
K m

= 20 rad/s x0 = 2cm = Acos v0 = - 40cm/s = -A20sin

2 A
2 2

Ti thi im t = 0 ta bit v sin

2

cos = 2/A sin = - 2/A

2 cm

+ cos
1 2

cos =

2 = 1 ta c + = A 1 sin = - 2 nn = - 4

1 suy ra A = 2

thay tr li thu c

Vy phng trnh dao ng ca vt l: x = 2

2 cos(20t

) 4

(cm)