KHOA L LUN CHNH TR - HC VIN TI CHNH

Chng VI

M u 1. Bc i mi t duy chnh tr rt quan trng

Vn kin cc i hi III, IV, V, VI s dng khi nim chuyn chnh v sn v h thng chuyn chnh v sn n TW6, Kha VI (3 - 1989) ln u tin dng khi nim h thng chnh tr. T i hi VII n nay ch dng khi nim ny

 y khng phi l thay i thut ng m l bc i mi t duy chnh tr c ngha l lun v thc tin su sc Cng vi s thay i ny l s i mi t duy t Nh nc chuyn chnh v sn sang Nh nc php quyn x hi ch ngha ca dn, do dn, v dn

 H thng chnh tr l h thng cc t chc chnh tr x hi m nh nhn dn thc thi quyn lc ca mnh trong x hi H thng chnh tr l mt b phn kin trc thng tng x hi, bao gm cc t chc, cc thit ch c quan h vi nhau v mt mc ch, chc nng trong vic thc hin, tham gia thc hin quyn lc chnh tr hoc a ra cc quyt nh chnh tr

2. Khi nim h thng chnh tr

 H thng chnh tr Vit Nam hin nay bao gm ng, Nh nc, Mt trn T quc v 5 on th chnh tr x hi (Tng Lin on lao ng Vit Nam, on Thanh nin Cng sn H Ch Minh, Hi Lin hip ph n Vit Nam, Hi cu chin binh Vit Nam, Hi nng dn Vit Nam) v cc mi quan h gia cc thnh t trong h thng

3. Phng php tip cn trong ging dy h thng chnh tr nc ta

@ Lm r c s hnh thnh v hot ng ca h thng chnh tr mi giai on lch s. Nhng c s l: Hon cnh lch s v ng li, nhim v cch mng C s kinh t (m hnh kinh t) C s x hi - giai cp C s t tng l lun v h thng chnh tr Tc ng ca mt s yu t c th (nh chin tranh, khng hong kinh t x hi, tnh hnh quc t v.v) @ Lm r kt qu i mi t duy v h thng chnh tr

I. ng li xy dng h thng chnh

tr thi k trc i mi
1. H thng chnh tr dn ch nhn dn (giai on 1945 - 1954) Cch mng thng Tm nm 1945 thnh cng, s ra i nc Vit Nam dn ch Cng ha nh du s hnh thnh chnh thc ca mt h thng chnh tr cch mng vi cc c trng sau y:

Nhim v ca h thng chnh tr ny l:

nh ui bn quc xm lc, ginh c lp v thng nht tht s cho dn tc, xa b nhng di tch phong kin v na phong kin, lm cho ngi cy c rung, pht trin ch dn ch nhn dn, gy c s cho ch ngha x hi. Khu hiu Dn tc trn ht, t quc trn ht l b t tng cho h thng chnh tr giai on ny

Da trn nn tng ca khi i on kt ton dn tc ht sc rng ri: khng phn bit ging ni, giai cp, tn gio, m bo cc quyn t do dn ch


Khng ch trng u tranh giai cp Khng t tiu chun thc h, ch thuyt t li ch ca i sng, ca dn tc l cao nht

 C mt chnh quyn t xc nh l cng bc ca dn, coi dn l ch v dn lm ch, thc thi nhiu chnh sch thit thc cho dn. Cn b sng v lm vic: gin d, cn, kim, lim, chnh Vai tr lnh o ca ng (t thng 11 nm 1945 n thng 2 nm 1951) c n trong vai tr ca Quc hi, Chnh ph, vai tr ca c nhn H Ch Minh v c nhn ng vin trong Chnh ph

 C mt Mt trn T quc (Lin Vit) v nhiu t chc qun chng rng ri ng thun xy dng mt x hi dn s vn minh, c t chc theo hnh thc dn s, t nguyn, khng hng lng v kinh ph hot ng t ngun ngn sch Nh nc, vi i ng cn b cha c cng chc ha

 C s kinh t ca h thng chnh tr ny l nn sn xut t nhn hng ha nh nhiu thnh phn, phn tn, t cp t tc, b thc dn phong kin km hm, b chin tranh tn ph; cha c vin tr, cng khng sao chp nc ngoi xut hin ( mt mc nht nh) s gim st ca dn i vi Nh nc v ng, s phn bin gia 2 ng chnh tr khc (ng Dn ch v ng x hi) i vi ng Cng sn

 Nhn xt: H thng chnh tr Dn ch nhn dn (1945 - 1954) pht huy c vai tr ca x hi dn s trong khng chin kin quc nn lm gim bt r rt cc t nn thng pht sinh trong b my cng quyn

2. H thng chnh tr chuyn chnh v sn (1954 1975 v 1975 - 1989)

* Bc ngot lch s

nc ta, khi giai cp cng nhn gi vai tr

lnh o cch mng th thng li ca cch mng dn tc dn ch nhn dn cng l s bt u thi k thc hin nhim v lch s ca chuyn chnh v sn

Bc ngot ny din ra min Bc t 1954. Do h thng chnh tr dn ch nhn dn lm nhim v lch s ca chuyn chnh v sn. Bc ngot ny din ra trong phm vi c nc t nm 1975. Do h thng chnh tr chuyn sang h thng chuyn chnh v sn

* C s hnh thnh v hot ng ca h

thng chnh tr chuyn chnh v sn
Hon cnh lch s vo thi im nm 1975 1976
Trong nc Quc t

L lun Mc- Lnin v thi k qu v v chuyn chnh v sn

3. ng li chung ca cch mng Vit Nam trong giai on mi

Xut pht t mt nc vn l thuc a, na phong kin, t sn xut nh tin ln ch ngha x hi; b qua giai on pht trin t bn ch ngha

 iu kin tin quyt l phi thit lp v khng ngng tng cng chuyn chnh v sn, thc hin v khng ngng pht huy quyn lm ch tp th ca nhn dn lao ng, tin hnh ng thi 3 cuc cch mng

4. C s kinh t ca h thng chnh tr chuyn chnh v sn

L nn kinh t k hoch ha tp trung, quan liu bao cp Khng tha nhn th trng, khng cho tn ti nhiu thnh phn kinh t Thc hin cng nghip ha theo m hnh Lin X, da nhiu vo vin tr

5. C s x hi
L lin minh 2 giai cp v mt tng lp u tranh giai cp, u tranh ai thng ai gia hai con ng

6. C s chnh tr
Cc yu t ca h thng chnh tr hnh thnh t nm 1930, bt r vng chc trong lng dn tc

* Ch trng xy dng h thng chuyn chnh v sn

Theo i hi IV v V th xy dng h thng chuyn chnh v sn c quan nim l xy dng ch lm ch tp th x hi ch ngha, vi cc ni dung sau:

Mt l, xc nh quyn lm ch ca nhn dn cn c th ch ha bng php lut v t chc. Thc hin: dn bit, dn bn, dn lm, dn kim tra

Hai l, xc nh Nh nc trong thi k qu l Nh nc chuyn chnh v sn thc hin ch dn ch x hi ch ngha, l mt thit ch chnh tr ca dn, do dn, v dn, nng lc tin hnh 3 cuc cch mng

Ba l, xc nh ng l ngi lnh o ch lm ch tp th

Bn l, xc nh vai tr nhim v, phng thc hot ng ca Mt trn T quc v cc on th chnh tr x hi M rng cc hnh thc t chc theo ngh nghip, nhu cu ca qun chng

Nm l, xc nh mi quan h ng lnh o, nhn dn lm ch, Nh nc qun l l c ch chung trong qun l ton b x hi

2. Kt qu, ngha, hn ch v nguyn nhn

a. Kt qu, ngha nh gi tng qut b. Hn ch Hn ch chung ca h thng chuyn chnh v sn Hn ch ca b my Nh nc Hn ch ca vai tr lnh o ca ng Hn ch trong hot ng ca Mt trn T quc v cc on th chnh tr x hi

 Nguyn nhn
Duy tr qu lu c ch qun l kinh t tp trung, quan liu, bao cp Va ch quan nng vi, va bo th tr tr Va t khuynh, va hu khuynh ng khng ngang tm vi nhim v chnh tr

1. Qu trnh hnh thnh ng li i mi h thng chnh tr

II. ng li xy dng h thng chnh tr thi k i mi

a. C s hnh thnh ng li
(hay l nhu cu phi chuyn h thng chnh tr chuyn chnh v sn sang h thng chnh tr dn ch php quyn)

1. i mi h thng chnh tr

p ng yu cu chuyn i t th ch kinh t k hoch ha tp trung quan liu, bao cp sang th ch kinh t th trng nh hng x hi ch ngha

2. i mi h thng chnh tr xut

pht t nhu cu gi vng n nh chnh tr x hi, m bo cho thng li ca cng cuc i mi

3. i mi h thng chnh tr p

ng nhu cu pht huy dn ch, m bo quyn lc thuc v nhn dn, chng c tha ha quyn lc

4. i mi h thng chnh tr p

ng yu cu tham gia ton cu ha, m rng quan h i ngoi v hi nhp quc t

5. i mi h thng chnh tr thc hin chin lc i on kt ton dn tc - ng lc ch yu pht trin t nc trong giai on mi

b. Qu trnh i mi t duy v xy dng h thng chnh tr

1. Nhn thc mi v vai tr, mc tiu ca h thng chnh tr 2. Nhn thc mi v u tranh giai cp v v ng lc ch yu pht trin t nc

3. Nhn thc mi v c cu v c ch vn hnh ca h thng chnh tr 4. Nhn thc mi v xy dng Nh nc php quyn trong h thng chnh tr 5. Nhn thc mi v vai tr v phng thc lnh o h thng chnh tr ca mt ng cm quyn duy nht 6. Nhn thc mi v c cu x hi ang chuyn i

2. Mc tiu, quan im v ch trng xy dng h thng chnh tr thi k a. i mi quan im Mc tiu v

* Mc tiu Nhm thc hin tt hn dn ch x hi ch ngha, pht huy y hn quyn lm ch ca nhn dn Bo m quyn lc thuc v nhn dn

* Quan im ch o i mi h thng chnh tr 1. Bt u cng cuc i mi t i mi t duy chnh tr trong hoch nh ng li, chnh sch Tp trung trc ht vo ci cch kinh t, ng thi tng bc i mi chnh tr

2. i mi h thng chnh tr nhm lm cho tng thnh t v c h thng hot ng nng ng hn, hiu qu hn, ph hp vi ng li i mi ton din, ng b.

c bit l ph hp hn vi yu cu ca nn kinh t th trng nh hng x hi ch ngha, ca s nghip cng nghip ha, hin i ha gn vi pht trin kinh t tri thc, vi yu cu hi nhp quc t

3. i mi h thng chnh tr mt cch ton din, ng b, c k tha, vi bc i, hnh thc v cch lm ph hp

4. i mi mi quan h gia cc b phn cu thnh trong h thng chnh tr vi nhau v vi x hi nhm t c mc tiu i mi ton din

b. Ch trng xy dng h thng chnh tr

Trng tm ca i mi h thng chnh tr l i mi t chc v i mi cch thc, phng thc hot ng ca cc b phn cu thnh h thng

1. Xy dng ng trong h thng chnh tr

Nhn thc r hn ng l ca ai? i biu cho li ch ca ai? Nhn thc r hn v i mi c hiu qu hn phng thc lnh o ca ng i vi h thng chnh tr, khc phc c 2 khuynh hng thng xy ra l ng bao bin lm thay hoc bung lng s lnh o ca ng

2. Xy dng Nh nc php quyn x hi ch ngha trong h thng chnh tr

Thut ng ny xut hin ln u tin ti TW2 (Kha VII) nm 1991 Nh nc php quyn l mt tt yu lch s, l sn phm ca nn vn minh nhn loi, Vit Nam cn tip thu

Ni dung ca khi nim Nh nc php quyn x hi ch ngha Vit Nam


Ch nh Nh nc php quyn khng phi l mt kiu nh nc, mt ch nh nc. Trong lch s loi ngi ch c 4 kiu nh nc. Nh nc php quyn l cch thc t chc phn cng quyn lc nh nc thc hin quyn lc nh nc.

5 c im Nh nc php quyn
Mt l, l nh nc ca dn, do dn v v dn, tt c quyn lc nh nc thuc v nhn dn Hai l, quyn lc nh nc l thng nht, c s phn cng rnh mch v phi hp cht ch gia cc c quan nh nc trong vic thc hin cc quyn lp php, hnh php v t php.


Ba l, nh nc c t chc v hot ng trn c s Hin php, php lut v bo m cho Hin php v cc o lut gi v tr ti thng trong iu chnh cc quan h thuc tt c cc lnh vc ca i sng x hi


Bn l, nh nc tn trng v bo m quyn con ngi, quyn cng dn; nng cao trch nhim php l gia nh nc v cng dn, thc hnh dn ch, ng thi tng cng k cng, k lut


Nm l, nh nc php quyn x hi ch ngha Vit Nam do mt ng duy nht lnh o, c s gim st ca nhn dn, s phn bin x hi ca Mt trn T quc Vit Nam v cc t chc thnh vin ca Mt trn

 Vai tr ca Mt trn T quc Vit Nam v cc t chc chnh tr x hi phi c xc nh r hn v phi c th ch ha i mi hot ng ca cc ch th ny

3. Xy dng Mt trn T quc v cc t chc chnh tr - x hi trong h thng chnh tr

3. Kt qu, ngha, hn ch, nguyn nhn

a. Kt qu thc hin ch trng Hot ng ca Nh nc Hot ng ca ng Hot ng ca Mt trn T quc v cc on th Mi quan h trong h thng * ngha

b. Hn ch
Nhn chung ton h thng Nh nc ng Mt trn T quc v cc on th

* Nguyn nhn
Nhn thc v quyt tm i mi h thng chnh tr cha c s thng nht cao Trong thc hin cn lng tng, thiu dt khot i mi h thng chnh tr chm tr so vi i mi kinh t v cc lnh vc khc L lun v h thng chnh tr v i mi h thng chnh tr cn nhiu iu cha sng t