BAI 4: TIEN TE VA HOAT ONG NGAN HANG

TIEN TE VA MC CAU VE TIEN HE THONG NGAN HANG VA HOAT ONG CUA HE THONG NGAN HANG CHNH SACH TIEN TE TN DUNG VA TO CHC TN DUNG

I. TIEN TE VA MC CAU VE TIEN TE

a.

1. Nguon goc, ban chat va phan loai tien te

Nguon goc:

la ket qua lau dai va tat yeu cua qua trnh san xuat va trao oi hang hoa gan lien vi lch s phat trien cua cac hnh thai gia tr.
Hnh thai gia tr cuoi cung la hnh thai tien te.

San xuat hang hoa phat trien . Quan he trao oi gia cac vung c m rong San xuat va trao oi hang hoa phat trien

Phai thong nhat vat ngang gia Trao oi trc tiep mat dan

Vat ngang gia c co nh vang, bac Mot H trung gian

Tien te ra i
Hnh thai gia tr chung

San xuat hang hoa ra i. Trao oi tr nen thng xuyen

Nhieu H co the ong vai tro lam vat ngang gia

Hnh thai gia tr toan bo hay MR

Trao oi mi xuat hien va co tnh ngau nhien, n gian

Trao oi trc tiep ty le ve lng trong trao oi cha on nh

Hnh thai gia tr gian n hay ngau nhien

b. Chc nang cua tien te:

Ban chat cua tien te c the hien thong qua cac chc nang cua no. Tien te co 5 chc nang:
Thc o gia tr Phng tien lu thong Chc nang cua tien te
Phng tien tch luy, cat tr

Phng tien thanh toan Tien te the gii

c. Phan loai tien te

Hoa te (commodity money)

Tien te

Tien quy c ( token money)

Tien ngan hang (bank money)

But te

c. Phan loai tien te

Tien kim loai (coin)

Tien quy c

Tien giay ( paper money)

Tien giay kha hoan (convertible paper money

Tien giay bat kha hoan-phap nh (inconvertible paper money-fiat

2. Khoi tien te

Tien kim loai Tien mat (currency)

Tien giay

Tien giao dch (M1)

Tien ngan hang (bank money)

Cac khoan ky gi s dung sec(checkable deposits) Hoac tai khoan sec (checking accounts)

2. Khoi tien te
Tien rong (M2) (chuan te-near money) M1

Tien tiet kiem, tien gi co ky han

S phan chia gia M1 va M2 da vao tnh thanh khoan cua tai san. Tnh thanh khoan: tnh de dang chuyen oi tai san sang tien vi s ton that gia tr t nhat.

2. Khoi tien te

Tn dung (D)

M2

Cac the che tai chnh khac (cong trai, van t cam co)

3. Van e lai suat

Lai suat phu thuoc cac yeu to:

Cung cau ve tien te Ky han thanh toan Mc o rui ro Kha nang chuyen hoan Chi ph hanh chnh
Lai suat thc te

Lai suat thc te va danh ngha: =

Lai suat danh ngha

Ty le lam phat

II. HOAT ONG CUA NGAN HANG

1. H thng ngn hng

Ngan hang Trung ng (NHNN): Central bank Ngan hang trung gian: Intermediary banks

Ngan hang trung gian.

Chc nang kinh te cua trung gian tai chnh

Chuyen hoa thi han bang cach vay ngan han va cho vay dai han Toi thieu hoa chi ph vay

Toi thieu hoa chi ph sang loc va giam sat Chia xe rui ro

Ngan hang Thng Mai la to chc kinh doanh tien te ma hoat ong chu yeu la thng xuyen nhan tien gi t khach hang vi trach nhiem hoan tra va s dung so tien o e cho vay, thc hien nghiep vu chiet khau va lam phng tien thanh toan.

Phap lenh Ngan hang ngay 23/05/1990 cua Viet Nam

II. HOAT ONG CUA NGAN HANG

3. Tao tien qua ngan hang

1 USD d tr

Ngan hang 1

Ngan hang 2

10 USD ngan hang

Ngan hang 3

v.v

S m rong gap boi cua tien gi thong qua ngan hang

V tr cua ngan hang Ngan hang ban au Ngan hang th 2 Ngan hang th 3 Ngan hang th 4 Ngan hang th 5 Ngan hang th 6 Ngan hang th 7 Ngan hang th 8 Ngan hang th 9 Ngan hang th 10 Tong cua 10 the he ngan hang au tien Tong cua nhng the he ngan hang con lai Tien gi mi
1.000,00

Cho vay va au t mi
900,00 810,00 729,00 656,10 656,10 531,44 478,30 430,47

D tr mi
100,00

900,00
810,00 729,00 656,10 590,49 531,44 478,30 430,47 378,42

90,00
81,00 72,90 65,61 59,05 53,14 47,83 43,05 38,74

378,42
348,68

6.513,22
3.486,78 10.000,00

5.861,90
3.138,10 9.000,00

651,32
348,68 1.000,00

Tong cua toan bo he thong ngan hang

The hien bang tai khoan

Ngan hang th nhat
Tai khoan co
D tr 100

Ngan hang th hai

Tai khoan co Tai khoan n Tien gi 900

Tai khoan n Tien gi 1000

D tr

90

Cho vay 900

Cho vay 810

Tong so 1000

Tong so 1000

Tong so 900

Tong so 900

Goi M1 la lng tien ky gi tang them, ta co: M1= 1.000 + 900 + 810 + 729 + = 1.000 + (0,9)1.000 + (0,9) 21.000 + = [1 + 0,9 + (0,9)2 + (0,9)3 + ]1.000 Nh vay: M1 = 1.000 x 1/ (1-0,9) = 10.000

4. So nhan tien te (money multiplier)

Khai niem:

So nhan cua tien (kM) la he so phan anh khoi lng tien c tao ra t mot n v tien c s (tien manh) Tien manh (H- high powered money) hay c so tien, tien c s (monetary base): H = TM + DT; M1 = TM + KG
M1 = kM H M1 = kM H

kM

m+1 m+d

4. So nhan tien te (money multiplier)

Lu y:

kM > 1

kM t le nghch vi dbb kM t le nghch vi ty le tien mat ngoai ngan

hang

kM

= 1+

1-d

m+d

5. Cac cong cu cua ngan hang trung ng

a. Mua ban chng khoan cua chnh phu (hoat ong cua th trng m open market operations) Tang khoi lng tien:

Mua chng khoan se lam tang lng H

Giam lng tien:

Phat hanh cong trai, trai phieu, tn phieu

5. Cac cong cu cua ngan hang trung ng

b. Thay oi ty le d tr bat buoc:

Lam thay oi kM Ty le nghch vi M1

V du: Cho biet H = 400 ty; m = 0,2 d= 0,1; dbb = 0,06 Neu Ngan hang Trung ng quyet nh thay oi dbb thanh 12%. Tnh mc thay oi cua M1?

5. Cac cong cu cua ngan hang trung ng

c. Thay oi ty suat chiet khau: Lai suat chiet khau (discount rate):

Ca so chiet khau (discount window):

Tac ong cua chnh sach chiet khau c thc hien ong thi qua ca H va kM Nguyen tac: Muon tang lng tien phai giam lai suat chiet khau va ngc lai.

5. Cac cong cu cua ngan hang trung ng

d. Cac cong cu khac: Lai suat tien gi s dung sec.

Khi ngan hang T quy nh, muon tang khoi lng tien Tang lai suat tien gi s dung sec.

Kiem soat che o tn dung chon loc An nh lai suat cho cac NHTG Cu canh cho vay cuoi cung

Ham cung cua tien (SM - Money Supply): SM = M 1 b. Ham cau ve tien te (DM Money Demand)
a.

6. Th trng tien te mc cung va cau ve tien te. Ham au t theo lai suat

la lng tien ma moi ngi muon nam gi

Ham cau tong quat: DM = Do + Dr .r

m

Trong o: Do la cau giao dch va d phong

(transactions and precautionary demand for money)

Drm : Cau au c theo lai suat (speculative demand for money)

6. Th trng tien te mc cung va cau ve tien te. Ham au t theo lai suat c. Lai suat can bang:
Th trng tien te t ieu chnh
r Dm Sm2 Sm1

V du: SM = 300
DM = 500 100r SM = DM r* = 2

r2
r* r1
E

B
Lng tien

6. Th trng tien te mc cung va cau ve tien te. Ham au t theo lai suat d. Ham au t theo lai suat:
Dang tong quat:

I = I 0 + ImY +

Ir .r
I r

r
m

I = I0 + Ir

Trong o:
m

Ir

<0
I

7. Chnh sach tien te

a. Cac loai chnh sach:
Chnh sach tien te m rong: khi Yt < Yp

Muc tieu cua chnh sach tien te. On nh gia trong trung han va dai han Tranh suy tien kinh te neu Khi Yt Chnh sach thoai te thu hep: co the > Yp

M r I AD Y

Ap dung nhng bien phap ngc lai

Tai sao on nh gia la muc tieu cua chnh sach tien te?

Khong co chnh sach tien te tot, lam phat se tang cao Lam phat se pha huy sc mua cua tien tiet kiem va lng hu Lam phat se lam ton thng en ngi ngheo Lam phat se xoi mon he thong thue Lam phat se lam chech hng cac quyet nh tiet kiem va au t Mot khi co lam phat, bien phap giam lam phat co the lam tang ty le that nghiep Giam phat co the lam nen kinh te suy thoai nghiem trong.

b. Lng hoa chnh sach tien te:

Drm Y M1 = Ir k m
Bai toan:Cho cac ham so: C = 400 + 0,75Yd I = 700 + 0,15Y 250/3.r G = 800; T = 200 + 0,2 Y DM = 700 100r; SM = 400; Yp = 5700 a. Xac nh san lng can bang b. Tm chnh sach tien te e Yt = Yp c. Lai suat can bang mi?