TRNG I HC CN TH VIN NC&PT CNG NGH SINH HC

Bo co chuyn CNSH 1:

Thuc tr su sinh hc
Cn b hng dn: PGS.TS Nguyn Vn Thnh Nhm 2 1.Kim Anh Khoa 3092409 2.Cao Tn t 3092462 3.Phan Anh Hu 3092399 4.Nguyn Thanh Hong 3092472 5.L Phng Hng 3092403 6.Trn Vn ip 3096815 7.V Long Duyn 3092461 8.Trn Th Leckhana 3092414 9.Nguyn Th Thy Kiu 3092481

Cn Th 9-2010

MC LC
A. T VN B. TNG QUAN V TTSSH
I. nh ngha v c im chung ca TTS II. Tnh hnh s dng TTSSH III. Phn loi TTSSH IV. IPM trong nng nghip V. u nhc im

C. KT LUN V KIN NGH

Ti liu tham kho

A. T VN

nc ta, thuc tr su ha hc (TTSHH) & ang c s dng ph bin, rng ri trong hot ng sn xut nng nghip.

A. T VN

Tuy nhin, bn cnh nhng ng gp to ln, TTSHH bc l nhng mt tiu cc ca mnh, nh l : - Ph hy mi trng - nh hng n sc khe ngi dn v lin quan ti v sinh an ton thc phm. - Lm mt i 1 s ngun sinh vt c li cho con ngi -Hin tng khng thuc ca su b

A. T VN

p ng yu cu ngy cng tng v nng sn sch, vic sn xut v s dng TTSSH ngy cng pht trin. Nhiu loi thuc tr su sinh hc th h mi tip tc ra i.

B. TNG QUAN V TTSSH

I. nh ngha v c im chung ca thuc tr su

1. nh ngha: Thuc tr su gm cc cht hay hn hp cc cht c ngun gc ho hc, tho mc, sinh hc, c tc dng loi tr, tiu dit, xua ui hay di chuyn bt k loi cn trng no c mt trong mi trng.

B. TNG QUAN V TTSSH

Da vo ngun gc, TTS c 2 loi:

Thuc tr su ha hc

Thuc tr su sinh hc

B. TNG QUAN V TTSSH

2. c im chung: -Nng cao hiu qu kinh t -Mt phng cch hu hiu trong vic gim thiu su bnh - Thng tc ng giai on su non (u trng), trng thnh, t hiu qu vi giai on nhng - Tc ng n h thn kinh cn trng, c tc ng tip xc, v c, v c xng hi, dit cn trng tng i nhanh -Tnh c i vi ngi v ng vt c ch thay i nhiu tu theo nhm thuc, loi thuc, dng thnh phn

B. TNG QUAN V TTSSH

II. Tnh hnh s dng TTSSH: 1. Vit Nam -TTSSH c a vo nc ta kh sm.
Thiu iu kin, phng tin nghin cu
Gi thnh cao

C s thc nghim nh, t, cng tc ging th s

B chi phi bi TTSHH

B. TNG QUAN V TTSSH

2. Trn th gii
-TTSSH c mt t rt sm v ngy cng pht trin - Hng lot ch phm TSS ra i bng cng ngh hin i

Xu hng mi

B. TNG QUAN V TTSSH

III. Phn loi TTSSH

1. TTS c ngun gc vi sinh 1.1 Vi khun: ch yu l t vi khun Bacillus thuringiensis (Bt)

Bt l trc khun sinh bo t hiu kh khng bt buc, Gram dng, kch thc 3 6m, c ph tim mao khng dy, t bo ng ring r v xp thnh tng chui.

Qu trnh sng c th chia ra 3 giai on: th sinh dng, nang bo t, bo t v tinh th.

B. TNG QUAN V TTSSH

c tnh v c ch gy c
Nhm c t Cht c phn gii t bo (Cyt) Sn phm tit ca vk Ngoi c t (alpha- exotoxin)
Ngoi c t (betaexotoxin) Ngoi c t

Bn cht l mt loi enzyme phospholypase

Cu trc tng t ATP l mt loi phospholipase L 1 protein kt tinh cha Ca, Mg, Fe, Si,

Tc ng gy phn hy m trong c th cn trng b tc ng.

Ngn qu trnh lt xc,gy d thng trong pht trin tc ng ln phospholipid, lm ph hoi m t bo. L tc nhn chnh trong vic gy c cho cn trng

Cht c tinh th (Cry)

Ni c t (deltaendotoxin)

B. TNG QUAN V TTSSH

C ch gy c:
Tinh th Qu trnh ha tan tinh th v hot ha cht c Ni c t
Bo t

Xuyn thng mng rut

tin c t c t hot ng recepto r c t

c t lin kt vi receptor trn biu b rut

D. Bo t ny mm v vi khun sinh si

B. TNG QUAN V TTSSH

Chng Bt thun khit

Qui trnh sn xut:

Nhn ging cp 1 Nhn ging cp 2

Thi gian ln men: 48-72h, pH = 7, nhit 30oC Ln men Lc v ly tm Thu sinh khi Hon thin sn phm

B. TNG QUAN V TTSSH

Mt s sn phm tiu biu

B. TNG QUAN V TTSSH

1.2 Virus

Virus l mt vt th c c im k sinh bt buc vi mt hay mt s vt ch nht nh, thm ch lm cht vt ch k sinh

B. TNG QUAN V TTSSH

Phn loi: 7 nhm + Nhm Baculovirus: + Nhm virus t bo cht Cytoplasmic Polyhedrosis Virus (CPV): + Nhm Entomopox virus (EV) + Nhm Irido Virus (IV) + Nhm Denso virus (DV) + Nhm RNA + Nhm sigma Virus

B. TNG QUAN V TTSSH

Triu chng gy bnh:

- Khi b bnh virus, su non thng hot ng yu, gim n, c th b bin mu - Sau 2-3 ngy cc t chn v thn cng phng mng nc c th c mu trng c, da su mng dn v d b v sau 35 ngy th dch trng chy ra.

B. TNG QUAN V TTSSH

Nguyn tc sn xut: - Vic sn xut ch phm thuc tr su virus lin quan mt thit n vic nui su lm vt ch nhn bn virus:

Su k sinh

u trng

Cy dch huyn ph virus Thm dch sinh l

Sn phm

Trn u ri lc

Thu u trng sy nh 33 350C Xc u trng nghin thnh bt

B. TNG QUAN V TTSSH

1.3 Vi nm

a. Gii thiu chung

Mt s loi nm c th tiu dit su hi bng c t m n tit ra.

Hai chi Beauveria v Metarihizium l hai chi tiu biu.

B. TNG QUAN V TTSSH

Chi Beauveria: c mu trng, trong chi ny c ba loi chnh c kh nng dit su. Tiu biu l Beauveria bassiana
Chi Metarhizium : c mu xanh(Nm xanh), c hai loi nm chnh gy bnh trn cn trng. Tiu biu l Metarhizium anisopliae (Ma)

B. TNG QUAN V TTSSH

b. Mt s im c trng: -Xm nhp vo cn trng qua tng cutin ti khp ni gia cc t - Cn trng b nhim nm giai on u trng - Nm sinh trng nhanh, dng bo t tn ti lu trong thin nhin - Tnh c hiu cao i vi mt s loi cn trng nht nh

B. TNG QUAN V TTSSH

c. Phn loi

Metarhizium anisopliae(nm xanh)

- c im hnh thi: Si nm v bo t lc u mu trng xanh, bo t mu lc xm(3,5-6,4 m),thng ng ring r v xp thnh tng chui - c t metarhizium: l nhm ngoi c t Dextruxin A,B,C,D. Ch yu l Dextruxin A(C29H47O7N 5) v Dextruxin B(C30H5 O7N5 )

B. TNG QUAN V TTSSH

Tc nhn gy bnh v c ch gy c

+ Tc nhn gy bnh:i vi nm Metarhizium th tc nhn gy bnh chnh l mt s ngoi c t Dextruxin A,B,C,D. + C ch gy bnh:Nm Metarhizium gy bnh cho b ry, b xt v b ra Bo t nm cn trng m cao bo t ny mm trong c th cn trng

B. TNG QUAN V TTSSH

Quy trnh sn xut:

Nguyn vt liu v dng c: Nm ngun, go, ni hp kh trng, bc nylon, bng keo, dy, n cn, t cy, cn kh trng Cch thc hin:
Go ngm nc Sn phm ro nc Thanh Cho 500g go vo trng mi bc nylon Cy 1/6 da petri nm ngun vo mi bc

B. TNG QUAN V TTSSH

Beauveria bassiana(nm trng) - c im hnh thi: Nm Bb sinh ra nhng bo t n bo, khng mu, hnh cu hoc hnh trng, pht trin mnh trn mi trng nhn to hoc trn c th cn trng - c t Beauveria bassiana:

c t Bb l Bovericin (C45H57O9N3), y l vng Depxipeptid c im si l 93-94 0C

B. TNG QUAN V TTSSH

Tc nhn gy bnh v c ch tc ng Bo t nm ri vo c th cn trng nm Bb tit c t Bovericin c cha Protease v mt s cht khc gy cht su Nm ny l mt loi nm trng gy bnh cho ry thn, ry l, su c thn, su c l, b xt hi l v b xt en

B. TNG QUAN V TTSSH

Chng ging Bb phn lp trn su rm thng

Quy trnh sn xut:

Nhn ging cp 1 trn mi trng SK Hon thin mi trng sn xut (60% cm, 30% ng, 10% tru) 4- 5 ngy (25oC, 80%) Ri ra khay hnh thnh bo t 2- 3 ngy Sy 450C c thng gi trong 7 gi Nghin bi

ng gi, bo qun

Th hiu lc sinh hc

B. TNG QUAN V TTSSH

d. Mt s yu t nh hng n s pht trin ca nm: - Mi trng nui cy - Nhit v m: nhit thch hp 25-30C v m thch hp 80-90%. - thong kh: Phm vi thch hp cho nm pht trin tt l: 0,4-0,5 m3 mi trng/khng kh. - nh sng: Nm cn trng pht trin trong iu kin nh sng yu ch cn lng nh sng nh trong ngy 6-7 gi l cho nm pht trin. - pH: Phm vi nm cn trng thch hp phm vi 3-8 nhng thch hp nht 5,5-6

B. TNG QUAN V TTSSH

1.4 Tuyn trng a. Gii thiu chung Tuyn trng l mt ng vt thn mm khng phn t, thuc ngnh ng vt hnh si (Nematelminthes), lp tuyn trng (Nematada).

B. TNG QUAN V TTSSH

b. Cc loi ch yu H Mermithidae H Spherularridae

H Steinernematidae

B. TNG QUAN V TTSSH

c. ng dng tuyn trng trong phng tr su hi Nhiu ni s dng tuyn trng phng tr su hi vi cc loi : mi, su o ch, su c qu l

Tuyn trng cng c kh nng lm cho su bt th

B. TNG QUAN V TTSSH

Phng php nui tuyn trng ngoi c th cn trng: Nui c th: - Trong ging tuyn trng nui thu c loi vi khun cng sinh - Chn tuyn trng ra sch c 50 con mt n, ngm vo dung dch NaSHg, ra sch bng nc ct - Ngm trong 0,1% dung dch trn trong 2 gi, ra sch 3 ln ri b vo ng nghim cho vi khun xm nhim cng sinh - Nui nhit 20 300C. Khi ti sn xut n khi kt thc khong mt thng

B. TNG QUAN V TTSSH

Nui trong bnh thy tinh:

- Chun b vt nui trong bnh:

Mi trng tt nht cho tuyn trng thuc chi Neoaplectana l 70% tht ln vai, 10% m b v 20% nc; i vi tuyn trng chi Heterorhabditis dng 60% tht ln vai, 20% m b, 20% nc.

B. TNG QUAN V TTSSH

- Qu trnh nui: Dng tht ln nghin nh v 20% nc o u thnh tng, sau trn vi m b nng chyhp kh trng. Cy mi trng c tuyn trng vo bnh, nui trong 4-6 tun tuyn trng s sinh sn cho sn lng cao. Cy mi trng c tuyn trng ln ming xp, nui nhit 20-280C, m 90% nui trong 2-3 tun s cho sn lng cao. - Thu hoch tuyn trng: Thng qua phiu lc Baerman lng ng 2-3 ln tuyn trng tuyn trng c chn lc c th s dng hoc ct tr.

B. TNG QUAN V TTSSH

2. TTS c ngun gc tho mc

T lu con ngi bit dng cc loi cy c tr su hi

TTS tho mc ngy cng c u chung nh nhng tnh nng vt tri ca n.

ng ch l cc sn phm t:

Azadirachtin (t cy Neem)

Rotenone (t dy thuc c)

B. TNG QUAN V TTSSH

Hot cht Rotenone -Rotenone c c lp u tin bi Emmanuel Geoffroy -T nm 1901, ngi Trung Quc bit s dng r cy thuc c (c cha hot cht Rotenone) lm thuc tr su.

-n nm 1932 cng thc ca Rotenone c xc nh

B. TNG QUAN V TTSSH

Cng thc phn t Phn t gam B ngoi

C 23H 22O6 394,41 Khng mu thnh mu

Khi lng ring

im nng chy Nhit si ha tan

1,27 g / cm 3 20 C
165-166 C 210-220 C 0,5 mmHg Ha tan trong te v acetone, t tan trong ethanol

B. TNG QUAN V TTSSH

Tc ng i vi cn trng: -c ch h hp thng qua vic c ch cc men h hp -Can thip vo chui truyn in t khng tng hp c nng lng(ATP). -Tip xc lm t lit h thn kinh.
Loi su b B xch c thn(anasa tristis) B cnh cng( ceratonia tricturcata) Rp hng bng vi( oncopentus fasciatus) Dn cnh di(periplaneta americana) Ry en c qu (popillia japonica) Sng ng cc( tenebrio molitor) Nng rotenone(g/l) 50% cht 2600 32 25 200 25 19 100% cht 3200 45 60 300 60 75

Cng dng: dit rui, mui, mi mt, gin, su b ph hi ma mng

Quy trnh ly trch Rotenone t cy thuc c:

R Derris elleptica (1kg) Ngm trong 1 lt nc Trch vi 4 lt Toluen nhit 1100C trong 1 gi Trch ln 2 vi 13 lt toluen nhit 1100C trong 1 gi Lc, lng B Dd Toluen

-Ra 2 ln, mi ln vi 1 lt nc -Lng

Dd Toluen Thu hi di p sut thp. Ha tan trong dung mi va ph gia lm thuc tr su. Nha Ha tan trong 2 lt CCl4 si Lc

Dd CCl4
ui bt dung mi Kt tinh

Kt qu: hiu sut 6,2%, t l trch 86%.

Rotenone th Kt tinh trong EtOH Rotenone tinh (62 g)

B. TNG QUAN V TTSSH

Dy thuc c

Dy thuc c

Cy c u( Tephrosia virginiana )

Hoary pea

B. TNG QUAN V TTSSH

Mt s sn phm t Rotenone

B. TNG QUAN V TTSSH

Hot cht Azadirachtin
Azadirachtin ln u tin c chit sut t cy Neem (hay cy Xoan n , Vit Nam gi l cy su u) vo nm 1968

B. TNG QUAN V TTSSH

Cu trc ca phn t c cng b nm 1985.

Cng thc phn t

Phn t gam

C35H44O16
720,71 g/mol

B. TNG QUAN V TTSSH

Tc ng i vi su hi: -Lm gim kh nng sinh sn ca su. -Khng nh hng n thin ch, khng c hi cho ngi. -Lm su ngn n hoc xua ui su.

b Th nghim tc ng ngn n ca Azadirachtin i vi su (a l i chng, b l mu x l Azadirachtin)

B. TNG QUAN V TTSSH

-Ngn cn qu trnh bin thi ca su.

Tc ng gy bin dng ca Azadirachtin i vi cn trng(ngi go) a, b, e: u trng, nhng, thnh trng bnh thng. c, d: u trng, nhng d dng. f, g, h: Cc kiu bin dng ca th nh trng

B. TNG QUAN V TTSSH

S tng qut ly trch Azadirachtin:
Ht neem (250g) tch v, nghin, ry. Loi EtOAc,tinh sch, thu c 0,8432g azadirachtin Chit vi n-hexan loi m. Chit vi ethylacetat (EtOAc) (50ml)

Chit vi Metanol

Chit tip vi nhexan loi du bo(thu c 89.5g du)

Kt qu: thu Azadirachtin vi hiu sut 0,32% v tinh sch 95%.

B. TNG QUAN V TTSSH

S hin din thc vt:

Cy Neem

B. TNG QUAN V TTSSH

Sn phm tiu biu:

B. TNG QUAN V TTSSH

3. TTS c ngun gc sinh ha

3.1 Du khong
- Ch phm du khong dng ha nc phun ln c y tr su (gi l Petroleum Spray Oil) ngy cng s dng ph bin - Tc dng bt l th lm su ngt th m cht, xua ui su trng thnh khng n trng v lm ung trng.. - Khng c vi ngi v mi trng, rt t hi cc loi thin ch

B. TNG QUAN V TTSSH

3.2 Cht ABAMECTIN v EMAMECTIN

L cc cht c chit xut trong mi trng nui cy loi nm Streptomyces avermitilis

Thuc c tc ng dit su qua ng tip xc, v c v c kh nng thm su, hiu lc dit su nhanh v mnh khng thua km thuc ha hc .

B. TNG QUAN V TTSSH

3.3 S kt hp gia du khong v Abamectin (hoc Emamectin)

Cht Abamectin hn hp vi du khong lm tng hiu lc dit su do tc ng b sung v kh nng loang tri, bm dnh tt ca du

B. TNG QUAN V TTSSH

4. Thin ch

4.1 Thin ch l g?
L k th t nhin ca su hi cy trng Thin ch khng lm nhim t, nc Khng li d lng hoc mi v Su hi khng khng li thin ch nh chng lm i vi thuc tr su

B. TNG QUAN V TTSSH

Da theo hnh thc s dng su hi lm thc n, ngi ta chia thnh:

Nhm n tht

Nhm k sinh

Nhm gy bnh

B. TNG QUAN V TTSSH

4.2 Kim sot sinh hc

L vic dng cn trng hu ch kim sot cn trng gy hi Kim sot sinh hc c chia lm ba loi chnh:

C in: thu thp thin ch v th vo vn kim sot su bnh

Bo tn: m bo mi trng sng cho thin ch

Gia tng: tng s lng cn trng hu ch

B. TNG QUAN V TTSSH

Mt s thin ch tiu biu

B ra vng

B xt m xanh

Nhn mt

B ui km

B. TNG QUAN V TTSSH

d. Thnh tu vic ng dng thin ch

Sn xut hng lot nhn bt mi, ong k sinh cung cp cho nng dn

Ln u tin, ngi nng dn trng da chut x Vn c, Gia Lm, H Ni a b xt bt mi vo khng ch s lng b tr, lm s lng b tr khng tng vt qu ngng gy hi.

B. TNG QUAN V TTSSH

5. By Pheromone

Pheromone (Cht dn d gii tnh) l hp cht ho hc c hot tnh sinh hc tng t nh cht kch thch t ca cn trng

B. TNG QUAN V TTSSH

Da vo kh nng thu ht con trng thnh ca Pheromone By Pheromone

B. TNG QUAN V TTSSH

IV. IPM trong nng nghip

1.IPM l g?

Qun l dch hi tng hp l 1 h thng cc bin php k thut nhm kim sot mc gy hi ca su bnh

B. TNG QUAN V TTSSH

2.Ba chin lc c bn ca chng trnh - S dng tc nhn sinh hc - Tng cng cc loi vi sinh vt hu ch trong t - Thc y kh nng sinh trng v tng tnh chng chu cy trng

B. TNG QUAN V TTSSH

3. Nm bin php - Bin php canh tc k thut - Bin php s dng ging - u tranh sinh hc v cch phng tr sinh hc - Bin php iu ha - Bin php s dng ha cht khi cn thit v hp l

B. TNG QUAN V TTSSH

4. Cc nguyn tc c bn

- Trng v chm cy kho:

- Thm ng thng xuyn - Nng dn tr thnh chuyn gia ng rung

- Phng tr dch hi
- Bo v thin ch

B. TNG QUAN V TTSSH

5. Ni dung Bin php canh tc - Lm t sm v v sinh ng rung - Lun canh

- Thi v gieo trng thch hp - S dng ht ging kho, ging chng chu su bnh, ging ngn ngy - Gieo trng vi mt hp l - S dng phn bn hp l

B. TNG QUAN V TTSSH

Bin php th cng By n bt bm, ngt trng, dng ro ch tp l phun su cun l, o hang bt chut

Bin php sinh hc - To mi trng thun li cho thin ch pht trin - u tin s dng cc loi thuc Bo v thc vt sinh hc

B. TNG QUAN V TTSSH

Bin php ho hc

- S dng hp l thuc ho hc BVTV

- Theo ngng kinh t - An ton vi thin ch - Theo nguyn tc 4 ng - S dng c chn lc

B. TNG QUAN V TTSSH

IV. u- nhc im: 1. u im - Khng c hi cho ngi, gia sc v khng nhim mi trng - Cha to tnh khng thuc ca su hi - Khng nh hng cht lng nng sn - Khng lm hi thin ch v vi sinh vt c li vi con ngi - Nu s dng hp l s mang li hiu qu kinh t cao - Hiu qu ko di

B. TNG QUAN V TTSSH

2. Nhc im: -Tc dng chm - Hiu qu ca thuc ban u khng cao - Ph tc dng ca thuc hp - Chu nh hng ca iu kin thi tit - Thi gian bo qun ngn - Gi thnh cn cao

C. KT LUN V KIN NGH

1. Kt lun:

- em li hiu qu tt v khng nh hng n mi trng nn ngy cng c s dng rng ri.

- Vic nghin cu ng dng ch phm sinh hc Vit Nam ch yu trong phng th nghim v quy m sn xut th nn gi thnh cn cao. - Kh khn trong vic bo qun, lu thng, phn phi v s dng

C. KT LUN V KIN NGH

2. Kin ngh: - Cn tip tc hon thin cng ngh sn xut cc ch phm sinh hc trn quy m cng nghip v ng dng rng ri trong sn xut nng nghip sch nc ta.

- Ci tin quy trnh sn xut, gim gi thnh sn phm.

- Nng cao mc ng dng ca sn phm.

Ti liu tham kho

1. Bakker M. F., 1993. Selecting phytoiseid predators for biological control with emphasis on the significance of tritrophic interactions. University of Amsterdam 2. Carson Rachel. 1962. Silent spring. 368 pp 3. Cook, R.J. & K.F. Baker, 1983. The nature and practice of biological control of plant pathogens. American Phytopathological Society, St. Paul: 539 pp 4. DeBach, P., ed., 1964. Biological Control of Insect Pests and Weeds. Cambridge University Press, Cambridge: 844 pp 5. Nguyn Ln Dng.1982. S dng vi sinh vt phng tr su hi cy trng. NXB Khoa hc k thut. 168 trang