You are on page 1of 18

‫ابعاد ادراکی‬

‫تصویر ذهنی‬
‫درک محیطی‬

‫‪‬‬ ‫از سال ‪ 1960‬دانش چند تخصصي درك محيطي‬


‫توسعه پيدا كرده و اولين علقه درك محيطي يا‬
‫تصوير محيطي بوسيله كار بر روي سمبوليزم‬
‫‪ ( .‬نمادشناسی) و معني محيط مصنوع آغاز گرديد‬
‫‪‬‬ ‫سپس علقه ي درك محيطي بوسيله كار متمركز بر‬
‫حس مكان اعتل پيدا كرد‪ ،‬كشف اينكه مردم چگونه‬
‫‪.‬محيط را تجربه مي كنند‬
‫حواس پنجگانه‬

‫‪‬‬ ‫م ا بر محيط بوس يله تمام ي حواس پنج گانه كه در‬


‫درك نشان ه هاي محيط ي م ا را ياري م ي رسانند‬
‫‪.‬تاثير گذاشته و تاثير مي گيريم‬
‫‪‬‬ ‫در عم ل نم ي توان گف ت ك ه احس اس كي تمام و‬
‫ادراک چه زمانی آغاز مي شود‪ .‬حواس انسان شامل‪:‬‬
‫(‪)vision‬بینای ی‬ ‫‪ ،‬بویایی (‪ ،)hearing‬شنوای ی‬
‫‪ .‬است (‪ ،)touch‬لمسه ( ‪)smell‬‬
‫حواس پنجگانه‬

‫‪‬‬ ‫ادراک بص ری‪ :‬اص لی تری ن حس انس ان ک ه بیشترین‬


‫اطلعات از محی ط را جمع­آوری م ی کند‪ .‬جهت در‬
‫فضا بصری به دست می آید‪ .‬مشاهده فعال است در‬
‫حالی که بو و صدا به سوی ما می­آید‪.‬ادراک بصری‬
‫بسیار پیچیده است و مبتنی است بر فاصله ‪ ،‬رنگ ‪،‬‬
‫‪ .‬شکل ‪ ،‬بافت و تفاوت در شیب زمین‬
‫‪‬‬ ‫شنوایی ‪ :‬در حالی که ادراک بصری با آنچه پیش روی‬
‫ما اس ت س رو کار دارد‪ ،‬ادراک شنوای ی ب ا تمامی‬
‫فضاییکه ما را احطه کرده سرو کار دارد‪ ،‬هیچ گونه‬
‫مرز مشخصی ندارد و بر فضا تاکید دارد‪ .‬شنوایی به‬
‫حواس پنجگانه‬

‫‪‬‬ ‫همانن د شنوای ی ح س بویایی ‪ Smell :‬بویای ی‬


‫انسان چندان توسعه نیافته است‪ .‬حتی اطلعاتی که‬
‫از طری ق ح س بویای ی کس ب می­شود از حس‬
‫شنوای ی نی ز ضعیف ­تر اس ت‪ ،‬و احتمال به لحاظ‬
‫‪.‬احساسی قویتر‬
‫‪‬‬ ‫همانگونه که پورتئوس اشاره می­ ‪ Touch:‬لمسه‬
‫کن د‪ ،‬بیشتری ن درک م ا از باف ت ب ه وسیله پاهایمان‬
‫کسب می شود‪ .‬حتی هنگامی که می نشینیم توسط‬
‫‪ .‬نشیمنگاهمان تا دست هایمان‬
‫مراحل ادراک‬

‫‪‬‬ ‫‪:‬ادراك شامل سه مرحله اصلی‬


‫‪‬‬ ‫‪1-‬‬ ‫جمع آوري اطلعات‬
‫‪‬‬ ‫‪2-‬‬ ‫سازماندهي كردن آنها‬
‫‪‬‬ ‫فهم اطلعات ‪3-‬‬
‫ادراک‬

‫‪‬‬ ‫‪ :cognitive‬شناخ ت‬ ‫فكر كردن در مورد‬


‫سازماندهي و نگهداري اطلعات‪ ،‬که ما را قادر مي‬
‫‪.‬سازد كه محيط را بفهميم يا بشناسيم‬
‫‪‬‬ ‫احساسات ما را در گير مي ‪Affective :‬احساسی‬
‫كند‪ .‬احساساتي كه بر درك محيط تاثير مي گذارد ‪.‬‬
‫بطور مساوي فهم محيط بر احساسات ما تاثير مي‬
‫‪.‬گذارد‬
‫‪‬‬ ‫‪Interpretative :‬تفس یر‬ ‫معان ي ک ه از محيط‬
‫تصویر ذهنی‬

‫‪‬‬ ‫محي ط م ي توان د مانن د ي ك ساخت ذهن ي در نظر‬


‫گرفته شود‪ ،‬يك تصوير ذهني ‪ ،‬كه توسط هر شخص‬
‫جداگانه خلق و ارزش گذاري مي شود ‪ .‬تصاوير نتايج‬
‫فرآيندي هستند كه شخص تجربه كرده و محركهاي‬
‫محيط ي را از فیلت ر ارزش­هاتجرب ه م ي كند ‪ .‬لينچ‬
‫تصوير ذهني را نتيجه ي یک فرآيند دوطرفه مي داند‬
‫كه در آ ن محي ط نقاط بارز و ارتباطات درونی‬
‫خودش را ارائه مي كند و از سوی ديگر مشاهده گر‬
‫آنها را انتخاب‪ ،‬سازماندهي و بوسيله ي معاني آن‬
‫‪.‬چیزی كه مي بينيد باور می كند‬
‫تصویر ذهنی‬

‫‪‬‬ ‫مونتگري فرق ميان هوي ت ی ک مکان‪ ،‬آ ن چیزی که‬


‫حقیقتا هست و تصوير آن در تركيبي است از هويت‬
‫مکان و دريافت شخص بر اساس دریافت شخصی‬
‫‪ .‬اش از آن‬
‫‪‬‬ ‫ب ه عقیده پوکاک و هادس ون‪ ،‬خص وصيات اصلي‬
‫‪ :‬تصوير ذهني از شهر‬
‫‪‬‬ ‫‪. Partial :‬تمام شهر را پوشش نمي دهد ‪1-‬‬
‫‪‬‬ ‫‪.‬قس مت بزرگ ي از اطلعات را حذف م ي كند ‪2-‬‬
‫‪Simplified :‬‬
‫‪‬‬ ‫‪.‬هر تصوير ذهني از شهر منحصر بفرد خواهد بود ‪3-‬‬
‫لینچ‬

‫‪‬‬ ‫یکی از مهم ترین کوشش ها در این زمینه مربوط به‬


‫کوی ن لین چ اس ت‪ .‬وی بر اس اس شیوه های ترسیم‬
‫تصویر ذهنی افراد از سه شهر نیوجرسی‪ ،‬بوستون و‬
‫‪.‬لس آنجلس مفهوم خوانایی را بسط می دهد‬
‫‪‬‬ ‫خوانایی به این معنی که مردم چگونه مسیر خود را‬
‫در شهر پیدا می کنند؟‬
‫‪‬‬ ‫لذا به دنبال عناصر کالبدی می گردد که در حقیقت‬
‫نقش عمده ای در شناسایی و یافتن مسیر بازی می‬
‫کنند‪ .‬گرچه وی آگاه بود که این عناصر می توانند در‬
‫هر تص ویری منحص ر ب ه فرد باشن د ول ی به دنبال‬
‫خصوصيات تصوير ذهني مناسب از ديدگاه لينچ‬

‫‪‬‬ ‫يك شي بارز از ميان ساير اشيا كه داراي هويت‬


‫مجزا باشد‪ .‬مانند در‬ ‫‪Identity :‬‬
‫‪‬‬ ‫مشخص بودن ارتباطات فضايي شي با سایر اشیا‬
‫براي مشاهده گر‪ ،‬موقعیت در‬ ‫‪Structure :‬‬
‫‪‬‬ ‫مشخص بودن معاني اشيا( عملي يا احساسی) براي‬
‫مشاهده گر‪ ،‬در به معنی حفره ای که از آن وارد می‬
‫‪ Meaning‬شویم‬
‫راه‬ ‫‪:‬‬

‫‪‬‬ ‫عامل ی س ت ک ه با‬


‫اس تفاده از آ ن حرکت‬
‫میسر می گردد ‪ .‬از این‬
‫رو راه ممک ن است‬
‫خیابان باشد‪ ،‬پیاده رو‪،‬‬
‫جاده‪ ،‬خطوط زیرزمینی‬
‫تراموا‪ ،‬و یا خطوط راه‬
‫‪.‬آهن باشد‬
‫لبه‬‫‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫عاملی خطی ست که به‬
‫دیده ً ناظ ر با راه تفاوت‬
‫‪ .‬دارد‬
‫‪‬‬ ‫مرز بی ن دو قسمت‪،‬‬
‫شکاف ( در امتداد طول )‬
‫ه‬
‫و بین دو قسمت پیوست ً‬
‫شهر‪ ،‬بریدگی که خطوط‬
‫راه آه ن در شهر بوجود‬
‫می آورد‪ ،‬ح د مجموعه‬
‫ای س اختمانی و یا دیوار‬
‫را م ی توان به عنوان‬
‫مثال های ی از لبه در‬
‫‪.‬سیمای شهر ذکر کرد‬
‫محله‬‫‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫محله قسمت نسبتاٌ‬
‫بزرگی از شهر است که‬
‫واجد خصوصیات‬
‫یکدست و مشابه باشد‬
‫و ناظر عمل ٌ بتواند به‬
‫‪.‬آن وارد شود‬

‫‪‬‬ ‫خصوصیاتی که سیما و‬


‫پیکر محله ای را‬
‫مشخص می کند‬
‫عواملی خاص آن محله‬
‫گره‬ ‫‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫گره ها کانون هایی‬
‫واجد اهمیت در شهر‬
‫هستند که معمول ٌ در‬
‫محل تقاتع راه ها و یا‬
‫تجمع پاره ای‬
‫خصوصیات بوجود می‬
‫آیند و ناظر می تواند به‬
‫درون آنها راه یابد ‪ .‬گره‬
‫ها اگر چه در سیمای‬
‫متصور شهر نقاطی‬
‫کوچک هستند‪ ،‬اما در‬
‫عمل ممکن است‬
‫میدانی بزرگ یا‬
‫نشانه‬

‫‪‬‬ ‫نشانه ها نیز عواملی در‬


‫تشخیص قسمت های‬
‫مختلف شهر هستند‪ ،‬با‬
‫این تفاوت که ناظر به‬
‫درون آنها راه نمی یابد ‪.‬‬
‫معمول ٌ اشیایی که‬
‫ظاهری مشخص دارند‬
‫مانند ساختمان ها‪،‬‬
‫علئم‪ ،‬فروشگاه ها یا‬
‫حتی یک کوه می تواند‬
‫نشانه ای باشد ‪.‬‬
‫خصوصیات نشانه باید به‬
‫گونه ای باشد که بتوان‬
‫(‬ ‫)‬
‫معنا و سمبولیزم نمادگرایی‬

‫‪‬‬ ‫هم ه ي محي ط هاي شهري دربرگيرنده ي نمادها‪،‬‬


‫معاني و ارزشها هستند‪ .‬مطالعه علئم و نشانه ها و‬
‫‪.‬ناميده مي شود ‪semiotics‬يا ‪semiology‬معناي آنها‬
‫‪‬‬ ‫سوسور فرآیندی را که معنی ساخته می شود دللت‬
‫می نامد‪ .‬مدلول مفهومی است که دال بر آن اشاره‬
‫دارد و دالتصویر است و نشانه رابطه ی بین آن ها را‬
‫برقرار م ی کند ‪ .‬يك نشان ه ‪ ،‬چيزي ديگري را ارائه‬
‫ميدهد ‪ :‬در زبان به عنوان مثال ‪ ،‬هر كلمه مفهومي‬
‫را در بر م ي گيرد ‪.‬انواع مختل ف نشان ه ه ا شناخته‬
‫‪:‬شده اند‬
‫‪‬‬ ‫شباه ت مس تقيمي ب ا شي ء دارد‪ .‬به ‪Iconic signs :‬‬
‫(‬ ‫)‬
‫معنا و سمبولیزم نمادگرایی‬

‫‪‬‬ ‫درس ت مانن د كلمات ك ه طب ق قواني ن معاني‬


‫مشخص ي را در بردارن د‪ ،‬معان ي نشان ه هاي غير‬
‫كلم ي ني ز از توافقات اجتماع ي و فرهنگ ي ساخته‬
‫مي شود‪ .‬همانطور كه جامعه تغيير مي كند معاني‬
‫متصل بدان و محيط مصنوع نيز تغيير پيدا مي كند‪.‬‬
‫بنابراي ن ارزشهاي اجتماع ي در پاس خ به الگوهاي‬
‫تغيي ر يابنده اجتماع ي _ اقتص ادي و س ازمان زندگي‬
‫‪.‬تغيير مي يابد‬
‫‪‬‬ ‫یکی از ايده هاي اصلي در نشانه شناسي ليه هاي‬
‫مختلف معاني است ‪ .‬اولين ليه يا اولين نظم نشانه‬

You might also like