Acquy chì – acid laø nguoàn

ñieän hoùa hoïc phoå bieán

nhaát, chieám 60% löôïng
nguoàn baùn ra treân theá
giôùi
Kích thöôùc acquy chì – acid
thay ñoåi ña daïng ñaùp öùng
gaàn nhö toaøn boä nhu caàu
cuûa con ngöôøi töø loaïi nhoû
2V- 0,5 Ah ñeán loaïi 2V-
12.000 Ah
Acquy 6V, 12V cho xe maùy vaø 24V cho
xe hôi
LÖÔÏC SÖÛ AÊCQUY
CHÌ
-1854, Sinstede nghieân cöùu pin Pb-H2SO4.
-1859 Gaston Planteù phaùt minh aêcquy chì
axit
-1881 Faureù boïc ñieän cöïc PbO2 baèng lôùp
cao PbO taêng dieän tích hoaït ñoäng (taêng
dung löôïng). Thay caùc laù chì baèng hôïp
kim Pb-Sb ñeå taêng ñoä chaéc. Henri Tudor
eùp lôùp cao leân löôùi chì.
- 1866 phaùt minh ra maùy phaùt ñieän
- 1912 Ketting phaùt minh ra boä khôûi
ñoäng ñieän cho ñoäng cô xe hôi.
 NGUYEÂN TAÉC HOAÏT
ÑOÄNG
Phaûn öùng toång quaùt cuûa acquy chì
acid laø:

Pb + PbO2 + H2SO4 = 2 PbSO4 + 2H2O

Söùc ñieän ñoäng khoaûng 2,04V.

Vôùi Eoacquy = Eo(PbO2/PbSO4) – Eo(PbSO4/Pb)

- Pb, PbO2 H2SO4 Pb, Pb +

(H2SO4 d=1,225, H2SO4 30,48%)
NAÏP ÑIEÄN

Cöïc döông (anode): bò oxh thaønh

PbO2(+)
PbSO4 + SO42- + 2H2O - 2e- → PbO2 +
2H2SO4

Cöïc aâm (cathode) bò khöû ñeán chì

töï do dạng xốp
PbSO4 + 2H+ + 2e- → Pb + H2SO4
Toång quaùt:
PbSO4(+) + 2H2O + PbSO4 (-) → PbO2 + Pb +
2H2SO4
 PHOÙNG
ÑIEÄN
Doøng ñieän töû ñi töø cöïc aâm qua taûi
sang cöïc döông hay doøng ñieän ñi töø cöïc
döông sang cöïc aâm.
Baûn cöïc aâm (anode):
Pbxoáp + H2SO4 - 2e- → PbSO4 + 2H+
Eo = +1,685V
Baûn cöïc döông (cathode):
PbO2 + H2SO4 + 2e- → PbSO4 + 2OH-
Eo = - 0,356V
 2H+ + 2OH- → H2O

PbO2( +) + Pb(-) + 2H2SO4 → PbSO4 + 2H2O

+ PbSO4

H2SO4 bò tieâu hao, nöôùc sinh ra,

noàng ñoä axit giaûm 4,5mol/l -1mol
/l), söùc ñieän ñoäng giaûm vaø ñieän
trôû trong taêng.
PbO2 + Pb + 2 SO42- + 4 H+ ⇋ 2 PbSO4 + 2H2O

Eoacquy = Eocathode - Eoanode = (+ 1,685 V) - ( -

n
aïp
0,356 V)
phoù
ng

= + 2,041 V

Caùch thöùc trao ñoåi ñieän töû vaø cô cheá

cuûa caùc phaûn öùng ñieän hoùa dieãn ra
trong acquy chöa ñöôïc bieát roõ.
Acquy saïc ñaày: H2SO4 28%-42% (3,4 mol/l
 3
− ∆G 372,2.10
E= = = 1,928V
n.F 2.96500

Khoái löôïng öùng vôùi phaûn öùng laø:

Trong ñieàu kieän Caxit = 1 mol/l

Pb + PbO2 + H+ + SO42- =
2PbSO4 + H2O
207,2g 239,2g 4g 192g
606,4g 36 g

(2F = 2x26,8Ah = 53,6Ah toán 642,2g chaát

hoaït ñoäng)
SƠ ĐỒ HOẠT ĐỘNG ĂCQUY KHỞI ĐỘNG
 CAÙC THOÂNG SOÁ KYÕ THUAÄT

Yeâu caàu chung:

- Söùc ñieän ñoäng oån ñònh
- Cöôøng ñoä doøng ñieän phoùng cao
- Coâng suaát treân moät ñôn vò khoái löôïng,
ñôn vò theå tích lôùn
- Thôøi gian söû duïng daøi, chu kì phoùng
naïp lôùn
- Möùc ñoä maát nöôùc thaáp vaø an toaøn
khoâng gaây oâ nhieãm.
SÖÙC ÑIEÄN ÑOÄNG:
Giaù trò chuaån: 2,041V. Phöông trình thöïc
nghieäm:
Eo = 0,85 + A, V
Eo : söùc ñieän ñoäng tónh cuûa aêcquy ñôn
A: giaù trò tyû troïng cuûa dung dòch H2SO4
tính baèng ñôn vò volt quy veà +15oC
VD: d=1,12-1,29 g/cm3 E=1,97-2,14V.
d thay ñoåi theo nhieät ñoä neân söùc ñieän
ñoäng tónh cuõng thay ñoåi theo nhieät ñoä.
DUNG LÖÔÏNG ÑIEÄN: laø tích cuûa doøng
phoùng vaø thôøi gian phoùng (Ah).
Naêng löôïng ñieän tieâu thuï trong moät
khoaûng thôøi gian seõ tính baèng ñôn vò
Wh.
•Cheá ñoä phoùng naïp: doøng phoùng cao,
dung löôïng phoùng caøng giaûm.
Cheá ñoä phoùng naïp toái öu: I = const =
1/10 Co trong 10 giôø.
VD: Bình aêcquy 12V thöôøng ñöôïc cheá
taïo ñeå coù dung löôïng 20Ah, khi naïp
ñieän neân I= 2A t =10 giôø.
Nhieät ñoä: C =f(t).
Nhieät ñoä 30oC laø nhieät ñoä chuaån
Coâng thöùc chuyeån ñoåi:
Qt = Q30 [1 + 0,008 * ( t - 30)], Ah

Vôùi Qt, Q30: dung löôïng ño ôû toC vaø

30oC
0,008: heä soá nhieät cuûa dung löôïng
Ngöôøi ta ño dung löôïng Q30 ôû cheá
Ñaëc tính phoùng naïp:
Phoùng ñieän vôùi moät doøng Ip
khoâng ñoåi, Eo = Eaq + ΔE

Nguyeân nhaân:
Khi chöa phoùng ñieän: CH2SO4baûn cöïc =
CH2SO4dd
Khi phoùng ñieän: khuyeách taùn
chaäm
baûn cöïc dd
Giaù trò cuûa Eaq ñöôïc chia laøm hai
thaønh phaàn:
Eaq = Up + Ip. Raq

Up: hieäu theá acquy ño luùc phoùng

Ip: doøng ñieän phoùng

Raq: ñieän trôû noäi

(Raq: phuï thuoäc vaøo thieát dieän,

traïng thaùi beà maët cuûa caùc baûn
Baét ñaàu phoùng: Up giaûm nhanh
Tôùi caân baèng: hôi giaûm tyû leä vôùi
söï giaûm Caxit
Cuoái quaù trình phoùng: Eaq vaø Up
giaûm maïnh.
Nguyeân nhaân:
PbSO4 sinh ra nhieàu: tieát dieän chung
cuûa baûn cöïc giaûm, Rnoäi taêng,
khuyeách taùn chaäm
Umin = 1,7V ñöôïc goïi laø hieäu theá
phoùng cuoái cuøng.
Nguyeân nhaân:
- SÑÑ giaûm nhieàu, khoâng ñaûm baûo
cho hoaït ñoäng caùc taûi..
- Giaù trò Umin phuï thuoäc vaøo Ip. Ip
lôùn C giaûm, tphoùng giaûm, Eaq vaø Up
giaûm.
ÔÛ nhieät ñoä thaáp, ñoä nhôùt dung
dòch taêng, ñieän trôû trong vaø ñoä
Quaù trình naïp: CH2SO4baûn cöïc < CH2SO4dd

Unoäi > Eaq.

Cuoái quaù trình naïp: Un vaø Eaq taêng

nhanh.
Keát thuùc naïp: ñieän phaân nöôùc = söï
soâi
U=2,4V- 2,7V
Thöôøng naïp theâm 1-3 giôø, ngaét doøng
naïp, ñeå acquy thoaùt heát boït khí vaø U
suït xuoáng 2,1V.
Naïp chaäm: vôùi I< Iñm
Naïp nhanh: I>Iñm
Cnaïp>Cphoùng (10-15%) do ñieän phaân
nöôùc
Naïp nhanh: Inaïp > Iñm (Iñm = 0,1Q10):
acquy mau hoûng.
 Toác ñoä phoùng: thôøi gian ñeå moät acquy
 
 
ñaõ naïp ñaày phoùng ñieän vôùi doøng
khoâng ñoåi 25A veà tôùi hieäu theá 1,75V
Toác C Cheá ñoä saïc (giôø)
ñoä phoùn
phoùn g ôû 5A 10A 20A 30A 40A
g 20giôø
(phuùt (Ah)
<75
) <50 10 5 2,5 2 -

75-115 50-75 15 7,5 3 2,5 2

,25
115- 75- 20 10 5 3 2,5
160 100
160- 100- 30 15 7,5 5 3,5
245 150
Nạp bổ sung sau khi mua với điện thế không
đổi ở 2.23 trong thời gian 24 giờ.
Nạp hàng ngày (sau khi phóng): Nạp với điện
thế không đổi 2.23v/ngăn ắc quy + 2%
Các ắcquy có thể sử dụng trong điều kiện
nhiệt độ -15oc đến +45oc, xong tốt nhất nên
sử dụng trong khoảng +5oc đến +30oc, ắcquy
sẽ cho tuổi thọ cao nhất.
(Cty Ăcquy Tia sáng)
Hieäu suaát cuûa acquy:
Hieäu suaát theo dung löôïng (Ah):
0,94-0,96
Hieäu suaát theo naêng löôïng (Wh)
0,75-0,85
Öu ñieåm: hoaït ñoäng ôû nhieät
ñoä thaáp. Tuoåi thoï cao, doøng
phoùng lôùn, oån ñònh
Nhöôïc ñieåm: PbSO4 deã rôi khoûi