Phn ng chuyn ha ha hc ca polyme

Ni dung :
1.c tnh ca phn ng chuyn ha ha hc 2.Phn ng chuyn ha ng dng 3.Phn ng khu mch 4.Phn ng phn hy polyme 5.S lo ha v phng php bo v

Phn ng chuyn ha ha hc ca polyme

Trong thc t c rt nhiu loi polyme t nhin cng nh nhn to, mi loi polyme u c nhng tnh cht ring ca chng, nhng trn thc t chng ta vn to ra c nhng polyme c tnh cht c li trong sn xut nh vo cc phn ng chuyn ha ca polyme

Ngi ta c th dng phng php ha hc chuyn ha polyme ny thnh polyme khc c nhiu tnh cht khc nhau

Phn ng chuyn ha ha hc ca polyme

Cc nhm chc trong phn t polyme c y tnh cht ca cc nhm chc thp phn t, nhng do l hp cht a chc , mch phn t ln nn cng c nhng c tnh ring Cc hp cht cao phn t c s lun phin cc nhm chc trong phn t ,hnh dng v un do phn t, s thm nhp khng ng nht ca tc nhn ti cc nhm chc ca polyme v thng phi tin hnh trong mi trng d th khi gia cng polyme khng c kh nng tan, gy ra s khc nhau v phn ng ha hc ca nhm chc so vi cht thp phn t a chc ca phn t v s phn b ca chng trong mch thng a ti cc phn ng ph nh : tao lin kt ngn ,vng ha,to lin kt ngang cng lm thay i cu trc

Phn ng chuyn ha ha hc ca polyme

S chuyn ha ha hc c hai kh nng :

Chuyn ha ng dng: khng lm thay i mch chnh hay cu trc polyme Chuyn ha ha hc lm thay i cu trc mch

Nhng thng phn ng chuyn ha polyme lun c s thay i cu trc

Phn ng chuyn ha ha hc ca polyme

S phn chia trn ch l iu kin v thng phn ng chuyn ho polyme lun c s thay i cu trc km theo

Ex : khi gia cng sn phm clo ho isopren trong dung dch dioxan

Axetan ho polyninylancol

Hoc phn ng vng ho nh chuyn ho polyacrylonitrin

Phn ng chuyn ha ha hc ph thuc vo cc yu t :

1,V nguyn tc polyme cng l mt hp cht ha hc v vy n tham gia phn ng nh kh nng phn ng ca cc nhm chc c trong mch polyme 2,phn ng chuyn ha ph thuc vo s phn b ca nhm chc . Nhng polyme khng iu ho c s phn b hn n cc nhm chc cc
nhm chc v tr thun li hn c xc xut phn ng cao hn nhm chc khc do xut hin nhiu ng phn th khc nhau hoc cng c th thu c copolyme ,trong c mt xch tham gia vo phn ng chnh v ph,v nhng mt xch khng thay i

Ex :

polyvinylancol

Hoc polyacrylonitrin

3,phn ng chuyn ha ph thuc linh ng ca polyme

- linh ng ca phn t polyme nh hng n phn ng chuyn ho : chng hn khi nhit tng th linh ng tng phn ng xy ra d dng hn mt khc cng tng kh nng phn hu

4,Phn ng chuyn ha ph thuc vo khuch tn ca tc nhn vo phn t polyme -tc phn ng chuyn ho polyme thng nh hn cht thp phn t d
kh nng ca nhm chc t ph thuc vo khi lng phn t ca qu trnh nh phnh trnh Arhenius :

K :h s phn ng P :h s polyme ha Z :s va chm gia cc phn t E :nng lng hot ho T :nhit phn ng

-khi khi lng phn t ln ln th E khng gim nhng s va chm Z gim do xc

xut gp nhau ca cc nhm chc gim

-thng thng mt phn ng ho hc, nhit tng thm 1C th tc tng ln

10% nhng h s khuych tn ch tng 1 n 3 % -tc khuych tn ph thuc vo bn cht v cu trc polyme

i vi polyme khng trng: tc ph thuc vo nghn nh, bn cht b mt , xp ,kch thc l xp

i vi polyme kt tinh: c khuch tn kh khn so vi vng v nh hnh, nn phn ng chm hn i vi polyme trng: c mch phn t rt un do c tc khuch tn ln hn cc phn t trn nhng thp hn tc khuch tn trong dung dch trong dung dch: tc khuch tn v v tr cn bng tng t nh cht thp phn t, trong dung dch th tc khuch tn ln hn

5,phn ng chuyn ha ph thuc vo cu dng ca phn t

-thc t s chuyn ng ca nhm chc cng vi s thay i cu dng phn t dng hn so vi chuyn ng ca phn t polyme, nn t khc vi cht thp phn t trong cht lng do tn s va chm ca cc nhm chc ny vi cc nhm bn cnh hay vi phn t nh phi ging nh trong phn ng cht thp phn t. Ex :

Hiu ng k l minh chng r :

(1) (2)

Cht (1) b oxy ha chm hn cht (2) n 1000 ln do nhm COO to c lin kt hydro vi nhm amit, nu lin kt ny mt i th phn ng li nh bnh thng

Nhng mt khc hiu ng k cng c th xc tin phn ng vi nhm xc tc ni l nhm chc trong phn t :

Chng hn :thy phn polyme ca axit acryric v pnitrophenylmetacrylat :

Phn ng thy phn xy ra nhanh rt nhiu ln do c nhm COOH nh l xc tc ni Nh vy cc thng s ng hc ca nhm chc trong polyme ph thuc nhiu vo cc gc polyme ging nhau hay khc nhau trong phn t

Phn ng chuyn ha ng dng ca nhm chc.

1. Khi qut v phn ng chuyn ha ng dng cu nhm chc.
- Phn ng chuyn ha ng dng xy ra s thay i thnh phn ha hc ca polymer ,khng gim mc trng hp hay cu trc mch chnh.

- Cc nhm chc trong polymer tham gia nh cc phn ng ca cc nhm chc thp phn t nh :

- Sn phm : c th to ra mt dy cc polymer c nhm chc khc nhau.

Phn ng chuyn ha ng dng ca nhm chc.

-ng dng :
Phn ng ca nhm chc quan trng l phn ng ca cc nhm chc cui mch dng xc nh cu trc hay khi lng phn t ca polymer

-Yu cu :
1. Phn ng phi thc hin hon ton cc nhm chc c kh nng phn ng.

2.Phn ng phi loi tr c cc phn ng ph c th dn ti kh nng phn ng phn tch mch phn t.

Phn ng chuyn ha ng dng ca nhm chc.

2 .Mt s phn ng chuyn ha
- i vi polyhidrocacbon phn ng chuyn ha thng l halogen ha,nh clo ha theo c ch gc ,sunfo ha ,sunfoclo ha

+Cc polyhydrocacbon no nh parafin ch tham gia phn ng nhit cao km theo s phn hy polymer . V d :

Phn ng chuyn ha ng dng ca nhm chc.

+ Cc polyhydro cacbon thm ,c th tham gia cc phn ng vng benzen nh sunfo ha ,clo ha ,phn ng kh :

Polystyren

Polyvinylxyclohexan

Di tc dng ca anhydrit sunfur trong dioxan ,polyeste b sun fua ha v thu c sn phm cha t 0,5 n 1,7 nhm sno trn mt mt xch:

Phn ng chuyn ha ng dng ca nhm chc.

Phn ng chuyn ha ny quan trng trong tng hp cc cplymer ca styren vi divinylbenzen tng hp cc hp cht trao i ion :

Cationit

Hay tng hp axit polyphotphinic c kh nng to phc chelat v hp th chn lc ion kim loi :

Phn ng chuyn ha ng dng ca nhm chc.

+

Phn ng chuyn ha ng dng ca nhm chc.

- Cc polymer cha halogen c th hnh thnh polyeste ,polyvinylancol

Phn ng chuyn ha ng dng ca nhm chc.

Khi un nng ,hay dng amit natri trong amoniac lng ,ancolat kim hay kim loi kim ,polyvinyl clorua d tch HCl to polyme c ni i lin hp polyvinylen :

- Polymer c cha nhm chc OH c phn ng to thnh ancolat ,ete,phn ng vi vng oxit etylen ,to hp cht c ni i cho dn xut mch nhnh

Phn ng chuyn ha ng dng ca nhm chc.

.

Phn ng chuyn ha ng dng ca nhm chc.

- Polymer cha hm andehit hay xeton nh polyacrylonitrin ,poly - metacrolein

Cc polymer ny tham gia tt c cc phn ng ca nhm andehit : phn ng vi ancol ,amin, bisunfit ,mecaptan nhng phn ng xy ra khng hon ton.
+

Phn ng chuyn ha ng dng ca nhm chc.

Phn ng chuyn ha ng dng ca nhm chc.

phn ng chuyn ha ca poly- -metacrolein c chuyn ha n 96% khi tc dng vi hydroxilamin :

Cc xeton cao phn t cng c tnh cht ca nhm xeton ,in himhf l polyvinylmetylxeton c cu trc 1,4 diton ,phn ng vi hydroxylamin cho oxim d vng hakhi un nng:

Phn ng chuyn ha ng dng ca nhm chc.

. Cc xeton cao phn t cng c tnh cht ca nhm xeton ,in himhf l polyvinylmetylxeton c cu trc 1,4 dixeton ,phn ng vi hydroxylamin cho oxim d vng ha khi un nng:

Phn ng chuyn ha ng dng ca nhm chc.

- Polymer cha nhm chc amin ,nh polyvinylamin thu c khi thy phn polyvinylphatalimit do trng hp gc vinylphtalimit

Cc polymer cha nhm cacboxyl to mui ,este cloanhydrit ,amit ,amin..

Phn ng chuyn ha ng dng ca nhm chc.

Polyacrylat tc dng vi hydroxyamin thu c polyacryhydroxamic tan trong nc l polyelectrolit

- Polymer cha nhm nitrin ,in hnh l polyacrylonitrin ,c kh nng phn ng cao nn tham gia phn ng ha hc nhng t khi t c chuyn ha cao.

Phn ng chuyn ha ng dng ca nhm chc.

in hnh l phn ng ca plyacrylonitrin l thy phn trong axit m c to thnh amit vng tng tu nh thy phn trong axit m c to thnh amit vng

Cn thy phn trong ancol to thnh polymer cha 85% nhm este v nhm amit v axit

Phn ng chuyn ha ng dng ca nhm chc.

Tnh cht ca polyacrylonitin thay i khi tc dng lu vi nhit nhit cao cc nhm ntrin to vng ni phn t

Phn ng chuyn ha ng dng ca nhm chc.

Hay c th xy ra gia cc phn t to polymer khng gian cha vng triazin

Phn ng chuyn ha ng dng ca nhm chc.

Khi trng hp metylacrylonitrin nhit thp trong pha rn to thnh ngay polymer vng

Cc polymer cha no ,polymer d mch cng c nhng nhm chc c kh nng tham gia phn ng theo tnh cht ca nhm chc thng thng v nhng c tnh ca cht cao phn t

PHN NG KHU MCH

Khi nim

Phn ng to thnh cc lin kt ha hc, gi l lin kt ngang hay lin kt cu gia cc mch phn t polime

c im

Phn ng cho polime c dng mng li khng gian(Polime nhit rn,polime nhit do) C th xy ra trong qu trnh trng hp,trng ngng hay khi gia cng nhng polime mch thng P xy ra trong qu trnh tng hp polime l ngoi mun

Mt s loi P khu mch

1, Phn ng lu ha cao su

Dng S to cu ni gia cc mch polime

2, Khu mch bng nhm chc

Thc hin bng chnh nhng nhm chc c trong mch polime theo cc phn ng ha hc thng thng

Cng c th khu mch bng 2 nhm chc khc nhau 2 polime khc nhau

Tuy nhin P thng b hn ch do mc chuyn ha nh v thng c nhiu P ph

3, Khu mch quang ha

L s to thnh lin kt cu khi c tc dng ca bc x

P c bit nhy vi polyme khng cha cc nhm cm quang nh nhm azin,nhm C6H5-CH=CH-CO--

PHN NG PHN HY POLYME

Qu trnh phn hy polyme to ra s phn ct cc lin kt ha hc trong mch chnh nn lm gim khi lng phn t m khng lm thay i thnh phn ha hc.

Qu trnh phn ct ph thuc vo s lng lin kt b phn ct v c so snh theo t l:

a: s lin kt b phn ct . n: tng s lin kt c trong mch phn t. p: xc sut phn ct lin kt.

 S phn hy mch cho hn hp polyme ng ng c khi lng

phn t thp hn.

Qu trnh ny c s phn ct ngu nhin cc lin kt gi l phn hy

ngu nhin ,y l phn ng ph khng mong mun khi trng hp nhng c ng dng trong gia cng.

Phn ng phn hy hon ton n cng thnh monome gi l phn

ng depolyme ha

 S phn ct lin tip t u mch (din ra dn dn do khi lng

phn t polyme gim chm).Phn ng ny dng phn tch cu trc ca polyme.

Qu trnh phn hy xy ra theo c ch gc,ion hay ion-gc ph thuc

vo bn cht ca lin kt ha hc:cng ha tr hay ion.

 Thng thng lin kt trong polyme l cng ha tr nn

c ch phn hy ca polyme l phn hy gc t do:

Cc gc t do trong qu trnh phn hy c kh nng kch thch cho

phn ng phn hy tip theo v phn ng ngng li khi cc gc ny c t hp thnh phn t trung ha c khi lng phn t thp hn v vy trong qu trnh phn hy nn cho thm tc nhn kch thch gc hoc ion.

Cc gc polyme to thnh c th tham gia vo cc phn ng khc nhau

nn sn phm l hn hp c cu trc mch thng ,nhnh khc nhau v c cu trc khng gian.

 Phn ng phn hy c trng cho cc polyme d mch ,s phn ct thng xy ra lin kt cacbon d nguyn t, ch yu ca mch phn t v thng to sn phm c nhm chc.

Nu khi phn hy c to thnh sn phm c nhm chc mi th s dng phng php ha hc xc nh lng nhm chc mi tm s lin kt b phn ct .

Nu s phn hy theo c ch gc t do ,cn trn polyme vi cht cht mch xc nh s lin kt b phn ct ,s lin kt b phn ct ny bng lng cht cht mch dng.

 Tc nhn phn
hy l:

Ha hc

Vt l

Trong sn xut khi gia cng,nghin cu tc phn hy ca mt

sn phm lun c s tc ng ca nhiu yu t :c hc, nhit, nh sng. cn phi nghin cu c ch v nh lut ca qu trnh phn hy khc nhau iu chnh v s dng chng trong gia cng polyme.

 Phn ng phn hy ha hc

Xy ra di tc dng ca cc tc nhn ha hc khc nhau: axit,baz,amin,ancol,quan trng nht l oxy khng kh,cc cht cha proton . Phn ng phn hy bng tc nhn ha hc :phn ng thy phn ,ancol phn, amin phn, mi trng axit hay baz ph thuc vo bn cht cc lin kt, nhm chc trong mch polyme v lin kt ca phn t. S thy phn cc nhm chc mch nhnh lm thay i thnh phn ha hc ca polyme . S phn ct mch phn t to nn nhm chc cui mch th bn cht nhm cui mch ny ging nhm cui mch ban u.

 Khi nhm cui mch hnh thnh t th thnh phn v tnh cht ca polyme khng i.
Khi tng tc phn hy , nhm chc cui mch tng ln gy nh hng ti tnh cht ca polyme. Phn ng thy phn ph thuc vo bn cht lin kt : Chiu tng tnh thy phn

axetan

amit

este

ete

 Cc polyme c nguyn t hay v c ,kh nng thy phn lin kt trong

HCl 30% thay i nh sau: Ti-O-Si > Al-O-Si > Sn-O-Si

Phn ng thy phn ph thuc vo tc nhn xc tc :

Vd: axetan c kh nng thy phn trong mi trng khc nhau :

Phn ng thy phn trong mi trng kim ch xy ra cui mch

to thnh nhm hemiaxetan mi cui mch .

 Phn ng phn hy ha hc cn ph thuc vo cu trc vt l v trng thi polyme

Trong mi trng d th, phn ng thy phn xy ra trn b mt polyme,tc thy phn nh th bn trong mi trng axit v kim Vd: polyetylenterephtalat c tc thy phn nh.

Phn ct lin kt C-C rt kh nhng n vn b phn tch bi tc nhn thy phn v s to thnh ca 1 s lin kt d mch to thnh do phn ng ph khi trng hp nn phn ng thy phn xy ra thi im u.
Khi cc lin kt ca cc cht ph ny phn ct ht th phn ng phn hy dng li mc d phn ng vn chu s tc ng ca cc tc nhn.

Vd:khi trng hp acrylnitrin,mt phn monome c phn ng vi nhm nitrin hnh thnh lin kt =C=N- (c xc nh bng phng php ph):

Khi trng hp polyvinylaxetat cng to lin kt este do phn ng chuyn mch:

S hnh thnh lin kt mi do phn ng ph thng lm gim trng hp polyme v nh hng n tnh cht ca polyme.Mc d hm lng nhm chc mi nh nhng khi mt lin kt b phn ct th khi lng phn t ca polyme gim i 1 na .

S phn hy oxy ha.

S phn hy oxy ha xy ra hydrocacbon d mch v mch C-C do tc dng ca oxy khng kh hoc cht oxy ha khc nhau. bn ca polyme ph thuc vo cu trc, s nhm chc, lin kt d b oxy ha :lin kt i,ete,axetan Qu trnh oxy ha to nhng sn phm thp phn t ng thi to thnh nhng nhm chc mi.

Phn hy oxy ha c s chn lc thp v c th to nhiu sn phm vi

cng 1 iu kin phn ng do s phn ct cc lin kt ha tr,lm mt nhm chc ,thay i cu trc gy ra s khu mch v to mch nhnh.

Mol O2

tng khi c thm cccht kch thch . 1-khng c sterat 2-0.5% sterat 3-1% sterat 4-1.6% sterat

Tc ca phn ng

4 0.46 0.32 0.16 3 2

12

24

36

38 t,gi

S ph thuc tc phn hy oxy ha ca cao su t nhin vo cht kch thch 120o

 Cc cht cht mch hay km hm gy ra s tt mch trng hp ng

thi cng km hm s oxy ha.

i vi hydrocacbon no bn vi cht oxy ha ( nhit thng

khng b oxy ha) nhng b oxy ha nhit cao.

Vd: oxy ha polyetylen theo c ch gc:

Qu trnh khu mch c th bng lin kt cu oxy:

Khi oxy ha polyme bng oxy s lm gim khi lng phn t ,thnh phn polyme cng thay i do xut hin cc nhm cacboxyl,peroxit

Cc polyme khng no c kh nng phn hy oxy ha cao hn polyme no v c hai v tr oxy ha l ni i v H.. Vd1:

Vd2:

Qu trnh oxy ha thng c xc tin bng nh sng hay nhit: Vd:polystyren tc dng vi brom iu kin thng khng xy ra qu trnh oxy ha nhng khi c nh sng s trng hp gim nhanh v xy ra qu trnh oxy ha. Qu trnh oxy ha t c nghin cu ,m thng s dng ozon nghin cu cu trc cao su bng phn ng oxy ha ni i.

Phn ng phn hy do tc nhn vt l

1.

2.

Phn ng phn hy nhit Phn ng quang ha v bc x ion ha

1. Phn ng phn hy nhit

1.1 bn nhit
bn nhit :l tnh bn vi nhit ca polyme nh gi bn nhit : - Ti nhit xut hin s phn hy polyme - Sn phm phn tch - ng hc phn hy c im phn hy nhit:gim khi lng phn t,thay i cu trc,c th phn hy monome(depolyme ha hay phn trng hp)

1.2 Tng quan gia trng hp v phn trng hp

Cn bng : Mn + M Mn+1 ( K l hng s cn bng K = ) Phng trnh nhit ng RTlnK = H-TS Ta thy rng :Thoc Hsuy ra Khay Kp>>K-p Ti T ti hnTth ta c Kp=k-p khi HTS=0 Ta c Tth =

nht ca polyme v monome theo thi gian

1.3 S to thnh gc t do theo thi gian

Do s phn ct phn t cui mch, mt lin kt bt k. S phn ct ph thuc : -Bn cht polyme -C ch to thnh gc(nng lng hot ha) Hai kh nng phn ct mt xch cui mch: - To thnh gc bn,gc allyl n nh vi e t do v e ca ni i : +

- Tch ra monome gi l phn ct :

c bit khi trng hp polymetylmetarcrylat trn cn c phn ng tt mch ch yu bng chuyn khng cn i. Phn ng chuyn mch cng xy ra trong phn ng depolyme ha: + + + c tnh ca sn phm c xc nh bng: - Kh nng ca gc depolyme ha - linh ng ca hydro tham gia vo P chuyn mch

1.4 Hai loi phn ng phn hy polyome nhit cao (300c)

Phn ng phn ct mch chnh polyme Phn ng phn hy khng phn ct mch chnh

1.4.1 Phn ng phn ct mch chnh polyme.

Ba trng hp c th xy ra khi phn hy:
Phn hy phn t polyme n monome Phn hy xy ra nhng ch khc nhau to ln nhng phn cn li c khi lng phn t gim Phn hy xy ra cho sn phm monome ng thi vi nhng phn t nh hn

nh hng n tnh bn nhit l bn nhit ca lin kt C-C,s c mt trong mch phn t polyme lm gim nng lng lin kt C-C,HC cao phn t c bn khng cao,d b phn hy khi un nng.

C ch phn ct cc lin kt ha hc theo mach polyme:

Phn ng phn ct do s di chuyn H to thnh hai phn t no v cha no,to s phn ct ngu nhin ,v d:
+

Phn ng phn hy cui mch to monome hay sn phm c khi lng gn vi monome, c trng cho polylolyen,polystyren,polymetylmetacrylat:

Hai loi phn ct trn lin quan n bn cht ca sn phm hnh thnh khi un nng

Cc nhn t nh hng n tnh bn ca polyme mch cacbon: -Mc phn nhnh:lin kt mch nhnh v mch
chnh yu hn lin kt mch chnh v mch chnh.

-Nhm th:tng s nhm th trong mch ,nng lng lin kt gim dn n l km bn hn .

-c bit: nhm th lm tng bn nhit nh lF. Cng c nhng mch nhnh nh polyvinyl d tch HCl m khng th depolyme ha n monome.Phn ng phn hy nhit cc polyme d mch xy ra rt phc tp v d polyamit, s gim khi lng phn t km theo cc kh metan,propan,etan,butan v cc sn phm vng tch ra. S to thnh vng ha c th gii thch theo s :

Phn ng phn hy nhit khng c ngha vi mc ch iu ch polyme ng ng ,v c nhiu sn phm ph v thng kh phn bit vi phn ng phn hy t oxy ha v kh trnh c tc dng ca oxy phn t .

1.4.2 Phn ng phn hy khng phn ct mch chnh: a) nh ngha:Nhiu polyme nhit cao ch lm
thay i tnh cht ha hc v vt l m khng phn ct mch chnh. Thng khi un nng nhng polyme ny tch ra nhng nhm th hay sn phm bn nhit hn.
b)

C ch:gc t do v c ch ni phn t:
C ch gc t do( khi c gc kch thch). V d nh khi phn hy polyvinylclorua:

C ch ni phn t:khi un nng plyacrylonitrin 200C

nh hng n tnh bn ca polyme :

tinh khit ca polyme:v cht ph c th l cht kch thch khi un nng to thnh gc t do. Do thm vo polyme nhng cht c kh nng hp th gc t do. Cu trc ca polyme : polyme cha nhiu nhn thm cng bn nhit,c bit l cu trc ca graphit. Cc polyme c kim hay v c c tnh bn nhit cao, nht l nhng polyme cha Al,Ti,B,Sn

2. Phn ng phn hy quang ha v bc x ion ha 2.1 s phn hy quang ha

nh ngha : s phn hy polyme di tc dng ca

nng lng nh sng gi l s phn hy quang ha Cc yu t nh hng : chiu di sng nh sng,cng chiu sng,iu kin thc nghim,cu trc polyme V d :chiu nh sng tm v nh sng vi chiu di sng 2300 4100 A vo dung dch cao su long trong kh quyn N2 . Phn hy polyme bng tia t ngoi nhit cao xy ra s depolyme ha gi l quang phn .

a s trng hp phn hy polyme quang ha km theo qu trnh thy phn v oxy ha do hi nc , oxy khng kh, nh sng mt tri lm qu trnh phc tp hn . Cng v su qu trnh xy ra ph thuc vo chiu di bc sng nh sng , cng chiu sng , cht kch thch hay cht mch cng nh bn cht polyme. Khi c oxy , tc phn hy quang ha tng nhanh.S chiu sng xc tin phn ng phn hy ln hn l khi un nng . Chng hn polymetylen trong bng ti hon ton khng b phn hy , trong iu kin nh sng thng b phn hy trong 2 - 3 nm

2.2 phn ng phn hy bc x ion ha.

Khi chiu cc tia rnghen,,,.. cc phn t hp th c nng lng photon tr thnh phn t trng thi kch thch v phn ly thnh gc t do hay va gc v ion. Song thi gian sng ca ion rt nh , do phn ng phn hy xy ra theo c ch gc t do .Cc gc t do c th l gc polyme hay gc thp phn t . Sn phm ca s phn hy c th l do s phn hy polyme thnh nhng sn phm bay hi v phn t c KLPT thp hn cho n khi thay chuyn polyme thnh cht lng , phn t c mch nhnh v cu trc khng gian, thay i s v v tr ni i v sn phm do cc qu trnh phu khc

Hai loi phn hy bc x ion :

Loi polyme chu s phn hy khi c tia ion ha trng thi rn hay dung dch . Loi polyme ch phn hy trong dung dch long vi nng di 0,3%, cn dung dch c hay rn th xy ra phn ng khu mch .Phn ng khu mch polyme di tc dng ca bc x ion ha gi l phn ng khu mch bc x

V d s phn hy di tc dng bc x:

Phn hy polyetylen di tc dng bc x:

Gc polyme to thnh b phn hy to thnh hp cht c ni i v gc mi: + Hoc t hp thnh cu trc khng gian:

Qu trnh phn hy xy ra u tin cc polyme cha C bc bn : +

Do nhng polyme b khu mch khi bc x l: polyetylen,polypropylen,polystyren,polyacrylat, polyvinylclorua,polyvinylancol..cao su tng hp hay thin nhinv nhng polyme b phn hy l: polyisobutylen, polymetylstylren, polymetylacrylat ,polyacrylamit, polyvinylidenclorua, xenlulozo,este xenlulozo .

Lng bc x gy nn s thay i cu trc polyme ph thuc vo cu trc ha hc ca polyme .

2.3 S phn hy c ha 2.3.1Phn hy c hc

nh ngha:s phn hy polyme do tc dng ca nhng lc bn

ngoi gi l phn hy c hc:nghin,p,trn... V d :polystyren c khi lng phn t cao trong my nghin b gim khi lng phn t n ,c bit l polystyren c khi lng phn t 6000 rt nhy cm vi s ph hy c hc trong dung dch khi chy qua vi phun plantin mng s gim khi lng gp i . ng dng: to polyme khi v ghp

V mt nng lng:

Nng lng chuyn ch phn t ln hn nng lng ha hc S phn hy c hc gy ra s nh ch nng lng c hc cc on mch ring v hnh thnh ng sut ni trng vi nng lng lin kt nn lin kt b phn ct to thnh gc t do

2.3.2Phn hy c ha
nh ngha : phn hy c ha l khi tc dng c
hc ln polyme xy ra s chuyn ha ha hc ca cht,nng lng c hc chuyn ha thnh ha hc KLPT ti hn : t c khi phn hy c hc polyme trong kh quyn nit lm gim KLPTn mt gi tr no cho mi vt liu. KLPT ti hn bng t l nng lng lin kt ha hc ca phn t v tng tc gia cc phn t .N ph thuc vo dng tc dng c hc , gi tr lc dng, nhit v bn cht mi trng Cc yu t nh hng : bn cht ha hc, trng thi vt l ca polyme, mi trng , nng dung dch v iu kin phn hy: Tnh i xng tng, cng, mt t hp phn t, nng thun li cho phn ct.Ngc li tng un do , linh ng th km hm qu trnh

Khi ng lnh nc polyme , linh ng ca mt xch gim, hydrat ha gim , tng tc cc mch phn t tng ,ng sut ln lm tng th tch khi ng c nc , khng c s chuyn ch cc mt xch nn cc lin kt cng ha tr ca mch b phn ct . S phn hy dung dch long polyme tun theo phng trnh ng hc:

Trong :y s mch phn t b phn ct trong thi gian t,K hng s,xt v xc l trng hp phn t sau thi gian t v cui cng

Lc c hc ko dn cha n mc phn ct lin kt c kh nng thay i kh nng phn ng ca lin kt ha hc nn nh hng n tc phn ng ha hc S bin dng polyme a ti s chuyn ch cc phn t ca phn t un do lm tng xc sut va chm ca nhm chc v lm thay i t l gia phn ng phn hy v cu trc ha hc

S lo ha v phng php bo v

S lo ha l qu trnh t xy ra ca nhng thay i tnh cht ca polyme trong khi bo qun hay s dng cc vt liu polyme. S lo ha c th xy ra do tc dng nhit, tc nhn ha hc, nh sng bc x, bin dng c hc. s lo ha cng c th do s bay hi ca cc cht ph trong polyme Kt qu l lm phn hy phn t polyme, lm gim bn s dng ca vt liu polyme Trn thc t s lo ha xy ra do nhiu nguyn nhn tc dng cng mt lc

S lo ha v phng php bo v

S lo ha xy ra theo c ch gc t do kch thch s phn hy polyme tip theo, lm thay i khi lng phn t , cu trc phn t, t lm thay i tnh cht polyme ,trong qu trnh thng to ra cc vi m khuyt tt, tng dn qu trnh phn hy polyme Thng mt polyme di tc dng ca ngoi lc ,lm bin dng i bin dng li nhiu ln,lm cho polyme vo trng thi mi trng thi mi ny c tnh thun nghch ri i n ch khng thun nghch th hin s thay i bin dng ca polyme

S lo ha v phng php bo v

bn ca vt liu lo ha c th xc nh bng phng php c nhit khi c s thay i cu trc khng ln .s gim bin dng theo thi gian chng t s phn hy polyme

- nh hng ca lu ha do nh sng ca polyvinylclorua n ng cong c hc a, trc khi lu ha b,sau 1 gi c,sau 6 gi d, sau 20 gi

S lo ha v phng php bo v

Cc vt liu bng cao su trong khng kh chu s lo ha bng nh sng s lm thay i n hi cao ,tng cng, tng gin ca lp b mt ,to nn mng li nt rn v c ch gin, tnh bn t v mu sc thay i S lo ha nhit cng c hin tng tng t S lo ha di tc dng ca bc x ion lm thay i mt , ng cong c nhit , tnh cht c v in, cn polyme kt tinh th gim kt tinh

T l phn hy v cu trc ha ph thuc vo nhit :

S lo ha v phng php bo v

1, lng oxy hp th
2, bn 3, gin di

-S ph thuc tnh cht c hc v lo ha oxy ha ca cao su t nhin

S lo ha v phng php bo v

Hin tng km theo s lo ha l s mi ca polyme. S mi c gy ra bi s bin dng nhiu ln c gi l s mi ng, cn gi lu polyme mt trng thi ng xut gi l s mi tnh. Hin tng ny u lm thay i dn dn tnh cht ca vt liu cng nh tui th ca polyme

S bin dng trc ht l a ti s phn ct cc mch polyme hay lm xc tin s phn hy bn khc, hnh thnh gc t do kch thch cc qu trnh ha hc ch yu lm thay i tnh cht c hc khi mi.

S lo ha v phng php bo v

mi gy ra bi qu trnh c hc thng c xc tin bi oxy khng kh, nh sng v cc tc nhn phn hy khc. mi ph thuc vo cu trc polyme,m quan trng l s nh hng, cu trc xp hay cht tr khi t hp phn t polyme. ng xut c hc gy ra s nh hng khng gian cho cc qu trnh ha hc v lm thay i cu trc polyme ,do xut hin tnh bt ng hng ca tnh cht c hc. nhng im c t cht cht mch v s phn b ng xut khng u hnh thnh s bin dng sm hn xut hin nhng vt nt dn v pht trin dn ti khi phn hy mu polyme

S lo ha v phng php bo v

chng lo ha ngi ta thm cc tc nhn ha hc, hoc c kh nng tng tc vi cc gc polyme to thnh do tc dng lc bn ngoi, hoc kh nng khuch tn nhanh nhit hay nng lng m polyme hp th ra ngoi trnh s ph hy polyme Trong a s trng hp, bo v polyme ngi ta thm cht chng oxy ha, hay l cc cht c tc dng nh cht cht mch, cc cht cht mch c hidro linh ng to thnh khi phn hy polyme to nn gc mi c tnh n nh hn

S lo ha v phng php bo v

bo v oxy khi ozon, thng dng cc cht chng lo ha c tnh cht vt l nh :parafin, ozokerit, c kh nng chuyn ch trn b mt cao su, to mng bo v khng cho ozon tc dng hay thm thu vo cao su bo v khi nh sng, thng dng cc cht mu c kh nng hp th hay ngn cn nh sng c hi i qua nh : phm nhum azo, mui ca axit thiocacbamic th ankyl. hoc cng c th lm bng cch thay i bn cht vt l v ha hc ca b mt vt liu

S lo ha v phng php bo v

i vi cc tia bc x cao, thng dng cc cht c kh nng khuch tn nhit do cht hp th tia bc x sinh ra nh :cc cht cha lu hunh (dn xut ca thioure) hay anilin ;2,4-dinitrophenol. lm lan truyn nhit nhanh, trnh s nh ch nhit gy ra phn hy polyme nh :anilin, allylthioure

bo v cc cht c kh nng tch ra cc hp cht c tnh axit nh : HCl, NO2 , c th thm cc cht kim

S lo ha v phng php bo v

Bo v polyme cng c th t c bng cch kt hp polyme km bn vi polyme bn hn bng cch ng trng hp. Chng hn cn 17 eV phn hy polyisobutylen th cn t 32 n 100 eV phn hy copolyme isobutylen vi stylen, ph thuc vo hm lng stylen trong copolyme tng tnh hiu dng ca cht chng lo ha , cn ha tan cht trong polyme khng ch nhit gia cng m c nhit sn xut