GIÔÙI THIEÄU VEÀ GIAÛI QUYEÁT VAÁN ÑEÀ SAÙNG TAÏO

Quaù trình giaûi quyeát vaán ñeà saùng taïo (CPS) ñöôïc döïa
treân caùc nghieân cöùu vaø phaùt hieän cuûa Dr. Sidney Parnes
vaø Dr. Alex Osborn. Quaù trình 10 böôùc ñaàøu tieân ñaõ ñöôïc
toång hôïp thaønh 6 böôùc.

Ñaây khoâng phaûi laø phöông phaùp vôùi caùc böôùc cöùng
nhaéc, maø laø moät chæ daãn giuùp chuùng ta ñi töø tình
huoáng cuûa vaán ñeà ñeán moät giaûi phaùp coù theå hoaït
ñoäng. Moãi böôùc gaén chaët vôùi caû hai kyõ naêng tö duy: ña
daïng vaø hoäi tuï.

Giaûi quyeát caùc vaán ñeà moät caùch saùng taïo laø moät kyõ
naêng coù theå hoïc ñöôïc. Noù phaûi ñöôïc taäp luyeän gioáng
nhö baát kyø kyõ naêng naøo ñeå trôû neân thaønh thaïo. Ñeå
hieåu bieát roõ raøng veà caùc böôùc cuûa quaù trình CPS, baïn
neân laøm vieäc vôùi caùc kyõ thuaät khaùc nhau cho moãi
böôùc rieâng reõ. Keát quaû laø moät ngöôøi choïn nhöõng kyõ
thuaät höõu ích nhaát cho moãi böôùc khi hoï tieán boä thoâng
 GIAÛI QUYEÁT VAÁN ÑEÀ SAÙNG TAÏO:
Quaù trình döïa treân nghieân cöùu cuûa Dr. Sidney Parnes vaø
Dr. Alex Osborn

Tìm kieám
Tìm kieám Tìm kieám Tìm kieám Tìm kieám Tìm kieám
Söï kieän,
Söï hoãn ñoän Vaán ñeà YÙ töôûng Giaûi phaùp
Söï chaáp nhaän
Söï thaät
 Sô ñoà cuûa quaù trình giaûi quyeát vaán ñeà saùng taïo

Söï hoãn ñoän: Trong vaøi caâu chung nhaát, moâ taû tình
huoáng vaán ñeà – muïc tieâu baïn muoán ñaït tôùi, moät söï
thay ñoåi caàn ñöôïc thöïc hieän,
vaân vaân ...

Söû
õ d nhö la
Löô ng ca caùc
Tìm kieám söï kieän: Lieät keâ caùc söï kieän cuûa tình huoáng
vaán ñeà. Baïn coù caàn theâm thoâng tin naøo khoâng?

uï
ïng
Trì ãi bö
mo

gia nhaâ eâu ch

Tìm kieám vaán ñeà: Trình baøy vaán ñeà baét ñaàu vôùi caùc töø, “Theo caùch naøo toâi coù theå... ?
ho

(IWWMI). Laëp laïi vieäc trình baøy vaán ñeà nhieàu laàn baét ñaàu vôùi moãi baùo caùo veà vaán

ùc
ø

ùs
ñeà vôùi IWWMI ... Luoân gaén caùc vaán ñeà con xuaát hieän taïi moãi böôùc. Ñoâi khi hoûi
aõ ùc

taïi sao baùo caùo veà vaán ñeà laïi giuùp laøm roõ vaán ñeà?

au n toá í.
np
ô

mo
ha

ti
Tìm kieám yù töôûng: Choïn baùo caùo vaán ñeà theå hieän vaán ñeà ñuùng nhaát. Suy nghó veà
ùn

ãi b iôùi h
nhöõng giaûi phaùp choïn löïa khaùc nhau ñoái vôùi vaán ñeà. Thuùc ñaåy cho nhieàu yù töôûng
– baát ngôø – töï thaân.
qu

öôù
g
ye

c
Tìm kieám giaûi phaùp: Ñöa ra nhöõng tieâu chí cho löôïng giaù caùc giaûi phaùp coù theå. Ño
át

luôøng caùc choïn löïa döïa treân caùc tieâu chí. Choïn giaûi phaùp baïn cho laø toát nhaát.
qu

aïn
a

Tìm kieám chaáp nhaän : Ai seõ giuùp baïn ñaït ñöôïc söï chaáp nhaän cho yù töôûng naøy? Lôïi theá cuûa no
Baïn seõ vöôït qua nhöõng ñieåm yeáu theá naøo? Thieát keá moät keá hoaïch haønh ñoäng cho thöïc hieän gia
Lieät keâ caùc nguoàn löïc cho vieäc thöïc hieän. Lieät keâ caùc trình töï, caùc böôùc caàn thieát ñeå thöïc hieän
Ñaùnh daáu moãi böôùc vôùi thôøi gian hoaøn thaønh.
Lieät keâ taát caû caùc vaán ñeà coù theå coù khi thöïc hieän giaûi phaùp naøy. Baïn seõ vöôït qua chuùng theá
 Sô ñoà döôùi ñaây laøm roõ lieân heä cuûa caùc böôùc cuûa quaù trình
Keát cuïc cuûa moãi böôùc laø cô sôû cho böôùc tieáp theo
Trong moãi böôùc, söï ña daïng ñeå thu thaäp thaät nhieàu caùc khaû
naêng coù theå vaø söï hoäi tuï treân caùc thoâng tin ñöôïc taïo ra ñeå
choïn löïa moät keát cuïc khaû thi hoaëc saûn phaåm cuûa töøng böôùc

Tìm kieám Tìm kieám

Tìm kieám Moâ taû
Yù töôûng Söï chaáp nhaän
söï hoãn ñoän ngaén
goïn

Giaûi phaùp
ñöôïc minh chöùng
Baùo caùo
Tìm kieám Vaán ñeà Keá hoaïch haønh ñoäng
Söï kieän, Caùc giaûi phaùp
Söï thaät ñaày höùa heïn

Tìm kieám
Tìm kieám Giaûi phaùp
Nhöõng söï kieän
Haønh ñoäng!!!
Vaán ñeà
quan troïng nhaát
(caùc noái keát, lieân heä)
 “Toâi” Kieåm tra ...

 Söï aûnh höôûng

Toâi coù moät tyù aûnh höôûng naøo vôùi ñieàu naøy?

Toâi coù quyeàn ñeå taïo ra nhöõng thay ñoåi?

Toâi coù moät vaøi aûnh höôûng vôùi ñieàu naøy?

 Söï quan taâm

Toâi coù lôïi ích trong laøm vieäc vôùi vaán ñeà naøy?

Lieäu toâi coù quan taâm trong vieäc boû ra nhöõng noã löïc, naêng löôïng
ñeå thay ñoåi ñieàu naøy?

 Söï töôûng töôïng

 Toâi coù saün loøng söû duïng trí töôûng töôïng cuûa toâi ñeå nhìn vaán
ñeà naøy moät caùch khaùc bieät?

Toâi coù muoán nhöõng yù töôûng môùi cho tình huoáng naøy?
 GIAÛI QUYEÁT VAÁN ÑEÀ SAÙNG TAÏO:
Tìm kieám söï hoãn ñoän

Qua böôùc naøy, tình huoáng “vaán ñeà” ñöôïc moâ taû moät caùch
ngaén goïn nhö noù ñöôïc thaáy vaøo thôøi ñieåm naøy.

Nhöõng ví duï veà caùc caâu hoûi tìm kieám söï hoãn ñoän vaø caùc nhaän xeùt:

Moâ taû tình huoáng nhö baïn thaáy noù

Noùi veà tình huoáng

Toùm taét tình huoáng cuûa baïn trong moät caâu

 GIAÛI QUYEÁT VAÁN ÑEÀ SAÙNG TAÏO:
Tìm kieám söï kieän, söï thaät

Böôùc naøy chuù troïng vaøo thu thaäp nhöõng söï kieän, nhöõng aán
töôïng, nhöõng caûm giaùc veà tình huoáng.

Ví duï veà nhöõng caâu hoûi höôùng daãn cho tìm kieám söï kieän:

Ai ... Nhöõng ngöôi naøo bao goàm trong tình höôùng?

Nhöõng ai aûnh höôûng tôùi tình huoáng naøy?

Caùi gì .. Lieät keâ caùc söï vaät, söï kieän, hieän töôïng coù lieân quan.
Caûm giaùc naøo hoaëc hoaøn caûnh naøo coù lieân quan tôùi tình huoáng?

Khi naøo ... Ñieàu naøy ñaõ xaûy ra khi naøo (naêm, thaùng, ngaøy, giôø . . .)
Coù nhöõng thôøi gian naøo hoaëc nhöõng ngaøy naøo dính lieàn vôùi
noù?

ÔÛ ñaâu .. . ÔÛ ñaâu laø vò trí xaûy ra tình huoáng?

Coù nhöõng nôi khaùc coù lieân quan vôùi noù khoâng?

Theá naøo . . . Tình huoáng naøy ñaõ ñeán nhö theá naøo?
Baïn vaø nhöõng ngöôøi khaùc lieân quan tôùi tình huoáng theá naøo?
Tình huoáng naøy ñaõ vaø ñang aûnh höôûng tôùi caùc lónh vöïc khaùc
cuûa
cuoäc soáng cuûa baïn theá naøo?
 GIAÛI QUYEÁT VAÁN ÑEÀ SAÙNG TAÏO:
Tìm kieám vaán ñeà

Trong böôùc naøy, caùc trình baøy cuï theå vaán ñeà ñöôïc phaùt
trieån. Vaán ñeà neân ñöôïc trình baøy theo caøng nhieàu caùch khaùc
nhau caøng toát. Moãi trình baøy neân baét ñaàu vôùi caùc töø , “theo
caùch naøo toâi coù theå...?” (IWWMI) Theå hieän vaán ñeà töø nhieàu
quan ñieåm khaùc nhau.

Caùc ví duï veà caùc trình baøy tìm kieám vaán ñeà laø:
Trình baøy tình huoáng. IWWMI. . .?
Muïc tieâu cuoái cuøng laø gì? IWWMI. . .?
Taïi sao baïn muoán tình huoáng ñöôïc giaûi quyeát?
Caùi gì laø keát quaû cuûa tình huoáng?
Coù caùch naøo khaùc trong vieäc giaûi quyeát vôùi tình huoáng khoâng?
Caùi gì veà tình huoáng hoaëc keát quaû ñang laøm toâi lo aâu, xaùo troän,
maát aên maát nguû? IWWMI. . .?

Böôùc naøy xaùc ñònh tình traïng sôû höõu ñoái vôùi vaán ñeà. Caâu IWWMI
neân ñöôïc keát thuùc vôùi Toâi, ñoäi cuûa chuùng toâi, coäng ñoàng cuûa
chuùng toâi, vaân vaân. Chuùng ta chæ coù theå giaûi quyeát caùc vaán ñeà
moät caùch coù hieäu quaû khi chuùng ta coi ñoù laø vaán ñeà cuûa mình (naém
sôû höõu).
 GIAÛI QUYEÁT VAÁN ÑEÀ SAÙNG TAÏO:
Tìm kieám yù töôûng

Böôùc naøy ñöôïc thieát keá ñeå giuùp baïn ñoäng naõo taïo ra
thaät nhieàu giaûi phaùp coù theå coù cho baùo caùo vaán ñeà. Söï
chuù troïng ñöôïc ñaëït vaøo vieäc taïo ra moät soá löôïng lôùn caùc
yù töôûng khaùc bieät trong moïât khoaûng thôøi gian ngaén.

Nhöõng ví duï cuûa caùc caâu hoûi tìm kieám yù töôûng:

Lieät keâ thaät nhieàu giaûi phaùp cho tình huoáng vaán ñeà.
Caùc giaûi phaùp naøy coù theå laø chaéc chaén hoaëc khaùc
thöôøng.

Caùi gì khaùc baïn coù theå laøm?

Caùch vui thích maø baïn coù theå söû duïng ñeå giaûi quyeát tình
huoáng?

Gaén vaán ñeà vôùi moät vaät theå hoaëc aâm thanh thoâng thöôøng.
Nhöõng yù töôûng baïn nghó veà noù laø gì?

Theo caùch naøo moät cuoán saùch hoaëc moät caâu chuyeän coù theå
coù quan heä, lieân quan tôùi vaán ñeà?
 GIAÛI QUYEÁT VAÁN ÑEÀ SAÙNG TAÏO:
Tìm kieám giaûi phaùp

Böôùc naøy giuùp baïn xaùc laäp caùc tieâu chí vaø löôïng giaù caùc yù
töôûng ñaõ ñöôïc phaùt ra treân cô sôû caùc tieâu chí. Caùc tieâu chí laø
nhöõng chæ daãn, nhöõng tieâu chuaån hoaêc nhöõng thöôùc ño maø
baïn caàn quan taâm khi ra quyeát ñònh veà giaûi phaùp naøo ñöôïc
theo ñuoåi.

Nhöõng ví duï veà caùc caâu hoûi taïo ra tieâu chí:

Nhöõng gì baïn caàn nghó tôùi khi ra quyeát ñònh naøy?

Caùc giaûi phaùp phaûi phuø hôïp vôùi nhöõng tieâu chuaån naøo?

Nhöõng caâu hoûi maø nhöõng ngöôøi khaùc seõ hoûi veà quyeát ñònh cuûa
baïn?

Sau khi raát nhieàu caùc tieâu chí ñöôïc lieät keâ, choïn nhöõng tieâu chí maø baïn
caûm thaáy coù yù nghóa nhaát. Caùc tieâu chí vaø caùc giaûi phaùp choïn löïa coù
theå ñöôïc ñaët vaøo sô ñoà maïng löôùi ñeå caân nhaéc. Moãi choïn löïa ñöôïc
caân nhaéc treân cô sôû moãi tieâu chí vaø ñöôïc cho moät giaù trò baèng soá. Sô
ñoà maïng löôùi cuõng coù theå ñöôïc söû duïng nhö moät chæ daãn. Neáu yù
töôûng baïn thích nhaát coù giaù trò baèng soá thaáp nhaát, sô ñoà maïng löôùi
seõ chæ ra nhöõng ñieåm yeáu cuûa yù töôûng ñoù.

Töø taát caû caùc giaûi phaùp coù theå coù, choïn moät giaûi phaùp ñeå thöïc
hieän.
 GIAÛI QUYEÁT VAÁN ÑEÀ SAÙNG TAÏO:
Tìm kieám söï chaáp nhaän
Böôùc naøy bao goàm hai böôùc bao goàm ñaït ñeán söï chaáp nhaän vaø
vieát keá hoaïch haønh ñoäng ñeå ñöa giaûi phaùp vaøo thöïc hieän.

Nhöõng ví duï cuûa nhöõng caâu hoûi tìm kieám söï chaáp nhaän:

Ai seõ giuùp toâi laøm cho yù töôûng naøy ñöôïc thöïc hieän?

Nhöõng phöông phaùp naøo seõ laø hieäu quaû trong vieäc thuyeát phuïc yù
töôûng naøy?

Ai seõ khaùng cöï laïi yù töôûng naøy? Taïi sao? Laøm sao coù theå vöôït qua
caùc trôû ngaïi?

Toâi coù theå kieåm ñònh tröôùc yù töôûng naøy?

Toâi coù theå trình baøy nhöõng öu ñieåm naøo ñoái vôùi yù töôûng naøy?

Nhöõng ví duï veà caùc caâu hoûi cuûa keá hoaïch haønh ñoäng:

Nhöõng ai ñöôïc bao goàm?

Nhöõng gì laø caàn thieát ñeå thöïc hieän yù töôûng?

Caàn bao laâu ñeå thöïc hieän yù töôûng?

Nhöõng vaán ñeà naøo coù theå xaûy ra khi thöïc hieän? Laøm sao coù theå
vöôït qua noù?
 GIAÛI QUYEÁT VAÁN ÑEÀ SAÙNG TAÏO:
Saùu caïm baãy cuûa giaûi quyeát vaán ñeà

2. Khoâng nhaän daïng ñöôïc

1. Khoâng nhaän daïng ñöôïc
nhöõng ngöôøi “sôû höõu”
ñuùng vaán ñeà
vaán ñeà

3. Khoâng nhaän daïng ñöôïc

4. Khoâng taïo ñöôïc moät keá
thaät nhieàu caùc giaûi phaùp
hoaïch roõ raøng
coù theå coù

6. Thaát baïi trong söû duïng chaát

5. Thaát baïi trong vieäc theo doõi,
xuùc taùc giaûi quyeát vaán ñeà
giaùm saùt vieäc thöïc hieän
“töø beân ngoaøi”
 GIAÛI QUYEÁT VAÁN ÑEÀ SAÙNG TAÏO:

Pha ña daïng Pha hoäi tuï

Tìm kieám Söï chaáp nhaän sôû höõu

Côûi môû vôùi caùc vaán ñeà,
Söï hoãn ñoän ñoái vôùi tình huoáng
caùc cô hoäi, vv...

Thu thaäp, ñöa ra toaøn Tìm kieám

Choïn löïa nhöõng döõ lieäu
boâ caùc döõ lieäu Söï kieän,
quan troïng nhaát
söï thaät
Phaùt ra thaät nhieàu caùc
baùo caùo coù theå coù veà Tìm kieám Choïn moät baùo caùo
vaán ñeà Vaán ñeà vaán ñeà coù theå hoaït ñoäng

Phaùt ra thaät nhieàu caùc Tìm kieám Choïn löïa nhöõng yù töôûng
giaûi phaùp choïn löïa coù YÙ töôûng coù nhieàu höùa heïn nhaát
theå coù

Tìm kieám Choïn löïa caùc tieâu chí,

Phaùt ra caùc tieâu chí
Giaûi phaùp löôïng giaù caùc yù töôûng,
löôïng giaù coù theå coù
tinh luyeän caùc yù töôûng
Quan taâm tôùi caùc nguoàn
uûng hoä / khaùng cöï, phaùt Tìm kieám Caùc keá hoaïch haønh
ra caùc böôùc thöïc hieän Söï chaáp nhaän ñoäng ñöôïc chuaån bò

Nhöõng thaùch thöùc môùi

 ÑOÄNG NAÕO

Moät trong nhöõng chieán löôïc coù hieäu quaû cao nhaát
cho vieäc phaùt ra caùc giaûi phaùp laø Ñoäng naõo. Thöïc
vaäy, nhöõng höôùng daãn cho ñoäng naõo theå hieän moät
soá lôøi khuyeân toát nhaát cho tö duy saùng taïo noùi
chung. Kyõ thuaät naøy coù theå ñöôïc söû duïng trong
moät nhoùm hoaëc bôûi moät caù nhaân laøm vieäc moät
mình.
 ÑOÄNG NAÕO
Caùc chæ daãn:
Trì hoaõn söï phaùn quyeát
Phaùt ra thaät nhieàu yù töôûng
Phaùt ra nhöõng yù töôûng laï,
khaùc thöôøng, “ñieân roà”, vaø
saùng taïo
Keát hôïp, chau chuoát treân nhöõng
yù töôûng cô baûn
 ÑOÄNG NAÕO
Caùc nguyeân taéc cuûa ñoäng
naõo:
Söï pheâ bình bò loaïi tröø
Töï do ñöôïc hoan ngheânh
Soá löôïng ñöôïc mong muoán
Söï keát hôïp vaø hoaøn thieän ñöôïc
theo ñuoåi