m6
 

 





 






 







 





 
!


"
#
$

"

* Nhþng tai bi n nh
nhþng quá trình t
nhiên.
* Đánh giá nhþng tai bi n: đoán tai ha và
đnh mc ri ro.
* ng phó vi tai bi n.
* Khí h u toàn c
u và nhþng tai bi n.
* Gia tăng dân s, thay đi m c đích s
d ng đt, và nhþng tai bi n t nhiên.
* Nhþng tai bi n nh
nhþng quá trình
t nhiên:
+ Li ích ca tai bi n t nhiên.
+ H u qu ca nhþng tai bi n.
* Đánh giá nhþng tai bi n: đoán tai ha
và đnh mc ri ro:
+ D đoán ri ro và cnh báo
+ Đnh mc ri ro
* ng phó vi tai bi n:
+ Tác đng và s ph c hi t nhþng tai ha.
+ Phn ng tr
c nhþng tai bi n: tránh và
điu chnh nhþng tai bi n.
* Khí h u toàn c
u và nhþng tai bi n.
* Gia tăng dân s, thay đi m c đích s
d ng đt, và nhþng tai bi n t nhiên:
+ Gia tăng dân s và nhþng hin t
ng tai bi n
+ Thay đi m c đích s d ng đt và nhþng hin
t
ng tai bi n.
Đng đt 1/1995, Kobe (Nh t Bn)
=> thit hi > 100 t USD
=> > 5000 ng
i thit mng
1998, bão Mitch,  Mĩ, - sc gió
> 270 km/h
=> tàn phá c s v t cht, c s h t
ng.
=> > 11000 ng
i Nicaragua và
Honduras ch t, 1/3 dân s Honduras
tr thành vô gia c
.
 Khi dân s ti p t c tăng tác
đng ca nhþng quá trình t
nhiên tr nên nguy hi!m hn đi
vi xã hi loài ng
i; đn gin
"#$vì nhiu ng
i hn g%p nguy
hi!m.
 þ

% 
 þ

&
$



Năm 1991 mt cn lc xoáy khác tn
công Bangladesh, c
p mt 145000
ng
i khác nþa.
Hai tai ha đn l& - mt cn lc xoáy
kèm theo lũ l t Bangladesh vào năm
1970 và mt tr n đng đt Trung Quc
vào năm 1976 - m'i tai ha c
p mt
hn 300000 mng ng
i.
 þ

% 
 þ

&
$



Nhþng tai bi n t nhiên luôn hin
din nh
ng # $( ca chúng ph
thuc vào m t đ dân s và nhþng mô
hình s d ng đt.
V c bn, nhþng tai bi n t nhiên
là nhþng quá trình t nhiên.
 þ

% 
 þ

&

$



èông vic ca đa cht môi tr
ng: xác
đnh nhþng quá trình tim )n nguy hi
và to ra thông tin s*n có cho nhþng nhà
hoch đnh và nhþng ng
i quy t đnh+$
,-. h có th! xây dng nhþng la chn
khác nhau đ! tránh ho%c cc ti!u hóa s
đe da đ n /0#$1$23$/ài sn "4$"5$

,.
 þ

% 
 þ

&
$



Tác đng ca mt tai bi n .# $
/#"$235 c
ng đ và t
n s, nh
ng
li b nh h
ng b i nhþng nhân t
khác: thi ti t, đa cht, thm thc
v t, dân s, và vic s d ng đt.
Nhþng năm 1990 6
"$789$"#$
:3$T# .$;$("$/ $2$2,"$,1$#þ$
/4,$<, $/$#,=.
 þ

% 
 þ

&
$



$7,$0"#$"4$/4,$<, $/$#,=
>/$6,$:$:?1$@A$nhþng
tai bi n "B$"$".$"#5$"#-$
/4$#þ$:,$0"#$(4$/.
 þ

% 
 þ

&
$



$8 $($"4$#þ$/4,$<, 
Khi so sánh nhþng tác đng ca
nhþng tai bi n t nhiên khác nhau
chúng ta nh n thy r@ng: thit hi v
ng
i không ging nh
thit hi v tài
sn.
 þ

% 
 þ

&
$



Mt khía cnh khác ca tt c tai
bi n t nhiên là tim năng sinh ra
thm ha
TC"$6$"4$#þ$/4,$<, $/$
#,=$/#4D$6,$2,$/#,$,4$< ,$2E$F$
/#4D$6,$1G$#E#$F$H $6/+$6G$/#$
#I4$23$,4$/J$HK$FL
 Bҧng 4.1 c


 

Bӏ  
  c 

c


 
 
 
 

7B$: /$ MN èI è45
O$6/ PQRS èI è45
 /$: $6/ TP èI $<E#
U#$/35$-,$:4 VW a#G è45
XI,$1Y$2Z$<,! Q èI #.
[4$1"$#I4 Q a#G #.
\]5$#,/$6, PP èI$/#! è45
^Y,$$_
^Y,$$_
TWM èI$/#! è45
"$.#5
[1$F`/ WTQ èI$/#! #.
8$#C Q èI$/#! $<E#
[ $,C$23$`/ Q èI$ #.

*
        !
" 
   #$ %  &  '
()* +,- c    . / 0 ,1 2 !
 3%
4  5  '  /6-
 m
 
þ

% 

'

 
!
'ӏ
ӭ
ӫ

\, /$"C"#$H$65C$#þ$/4,$#4$6!$"#-$
/4$"I$/#!$""$/,!$#I4$/#,/$#,$:3$1/$'$:"$
(4$/L$
$b$65C$,$5$23$"#$<C5
5$1/$/E#$#$6
"$6
4$4+$'$:"$
6!$:31$6,$6I$:,=$(4$6 $64$F$#5%"$//$"$
#þ$D $/$F4A$
 m
 
þ

% 


'

 
!
'ӏ
ӭ
ӫ

+) Đ#$2$;#$2"$/4,$<, 
+) XC"$6#$cC"$F/$1/$#,$/
$2,$
"
$6$,$6#$"4$I$Fd$c/$#,
+) 94$FC/$#þ$H$#,$</$/#

+) b$65C$#,$/

+) P#C/$4$"#$<C5L
$O#$2$;#$2"$/4,$<, 
^,$#
$# /$1',$;#$2"+$"#-$/4$<, /$,
 m
 
þ

% 


'

 
!
'ӏ
ӭ
ӫ

35$1/$#,$/
$6%"$/
$"I$;#$J$
c/$#,:
:
Ë$(,$1G$/53$"

:
Ë$(,$1G$;#$2"
:
Ë$1"$6$64$.#

   

è th! hóa thi đi!m mà mt tai
bi n có kh năng xy ra.
 m
 
þ

% 


'

 
!
'ӏ
ӭ
ӫ

þ 

èI$#þ$H$#,$<C5$/
"$"#5$
"#-$/4$<, /$/4,$<, $Fd$cD$4L


è#-$/4$"I$;#$J$H$65C$1/$
"C"#$"#0#$cC"$#,$tai bi n.
 m
 
þ

% 


'

 
!
'ӏ
ӭ
ӫ

 
Sau khi mt tai biêƴn đ
c d đoán
hay 1/$caenh báo 6]$/#"$#,, thì quâưn
chúng phaei đ
c caenh báo. èác 
thông tin h
ƴng dâǁn vêư caenh báo /4,$
<, $6
"$/#!$#,$#
$#E#$f.fL
w w E#$/$.#C/$4$1/$H$65C$#5%"$"#$<C5$
2$1/$#,!1$#4$/$#,=
 m
 
þ

% 


'

 
!
'ӏ
ӭ
ӫ

ӏ ӭӫ


"$;#, <3$<"$23$cZ1$c`/$2,"$6,$
"##$"C"$/4,$<, + chúng ta phi đ%t ra nhiu
;"#$<$;#C"$#4.
Lĩnh vc đignh m
ƴc ,$5 là 1/ ngành phát
triêen nhanh chóng trong phân tích /4,$<, +$
"G$H $23$2,"$$H $"4$I$=$6
"$
1 $L 6 
 (
 m
 
þ

% 


'

 
!
'ӏ
ӭ
ӫ

Trong vic đnh m
ƴc, quan trng
nht là tính toán các dihn bi n ph
ƴc
tp có thêe xy ra
Vic xác đignh các ӫ




' rt phc tp, nh
ng vi loi ri
ro này chúng ta s*n lòng chp nh n
 m
 
þ

% 


'

 
!
'ӏ
ӭ
ӫ

Vic phân tích ,$5$th
ng g%p mt
hn ch : thi u dþ liu v các /4,$<, L
Ngoi tr
ư nh
ǁng hn ch đó, viêgc
phân tích ri ro là 1/$h
ƴng đi đúng.
 ã
"


% 
èC"$"C"#$/#"$13$"#-$/4$6,$.#I$2,$
"C"$/4,$<, $/#E$/#
$:3$#þ$.#$A$
F4$1/$/#1$#4+$"#-$/4$/#41$,4$/5$
2,"$/E1$;, 1$23$"$#+$"#þ4$"#CD+$23$/, .$/ $
:
$/#"+$
"+,$/1$/-L$è#-$/4$;#i$
6#$@$#þ$#5/$6$3D$,1$/#,/$#,$
2$
,$23$"4$23$"
$.#,$6
"$/, .$/ "L$
D$#,=+$2,"$,1$/4,$<, $ $1"$6$"45$
#$Fd$6Y,$#j,$#,$'$:"$#$6!$65C$/
"$
#þ$/4,$#4$23$/C"$6$"4$"#-L
 ã
"


% 
c 

  þ 


Tác đng ca mt tai ha có th! làA
+ Tác đng trc ti p.
+ Tác đng gián ti p.
Nhþng giai đon ph c hi sau mt tai haA
R$èp cu kh)n cp.
R Uh c hi h thng thông tin và dch v .
R$ái thi t.
 ã
"


% 
)

ӭ

þ

% 


!
' 
!
þ

% 
Ph thuc vào nh n thc v tai bi n
ca chúng ta.
Mt trong nhþng điu chnh hp lí
nhþng tai bi n liên quan đ n vic quy
hoch s d ng đt.
*

!
"
!
þ

% 
[$/#4D$6,$;#0$# $2k$23$/53$
"
+$"I$1,$:,=$#$2,$F$1$:=$/53$
"
$lcZ1$"#
$WNm+$"I$/#!$/C"$6$
1/$"C"#$/53$H,$6 $/n$:$"4$
#þ$/4,$<, 
*

!
"
!
þ

% 
9C$#,$/#4D$6,$"I$/#!$;#,$
13$"#5$#þ$<, $6$HK$F$/=$
(,$1G$/53$"
+$#þ$/#4D$6,$13$
"I$/#!$6)D$6 $#þ$""$"#, $
/4#$#5%"$#þ$<, $6$"#0#$/
o c]$#,$/5$:L
*

!
"
!
þ

% 
[$1$:=$/53$"
$23$F$1$:=$
"4$#þ$6,$H
$/=$/# $,,$Fd$
"$".$#,$#,/$#$"#5$;#0$
(D!+$:31$,4$/J$"
$6$23$/
$
F$"4$#þ$/4,$<, .
w
w 4.7 c $ 
67
  8
98:6 &;
+,(<=*>(<<=
  
+
,
- .
#
'

'*
-# 
'
!
þ

% 



$
  %&   þ 
   



@,4$/J$HK$F$:3$1/$2$6$1G,$/
$F$
1/L
@,4$/J$HK$F$:31$"#5$#,$
,$#$%.$,$
5$23$<"$#,$
,$F$/5$#þ$2k$
D$#,!1L
  
+
,
- .
#
'

'*
-# 
'
!
þ

% 



c '
( #%  
þ 
   


84,$/#1$#4$"# /$"#"$#/$/5$J1$
WppM$:3$:B$: /$/=$FG$b
$$ $
$9"+$;#, $
$fQQQ, 
,$/#,/$
1$23$<5$#,/$6,$>,/"#$ $$>q+
, /$"# /$
$WWQQQ$
,L
  
+
,
- .
#
'

'*
-# 
'
!
þ

% 



#þ$#,$/
$/4,$$<, $ $$
>q+$$9"$J1$WppM$23$#þ$;#$
2"$;#C"$/=$/C,$6/$:3$H$#,$"#$
<C5$#þ$E$Fr.$cD$4L$st$3$:3$
#þ$#5/$6$"4$"5$
,$"I$;#$
J$,4$/J$#þ$/C"$6$"4$#þ$
#,!1$#4$/$#,=.
 @


- .



*
- 






 $"#-$/4$1$""$/,!$#I4$/#,/$#,$
/$#þ$/4,$<, $/#E$"
$.#,$c`/$6 $;#$
J$.# "$#,$"4$6/$2,$1 "$60"#$.#C/$/,!$
<$2þL
#
$/# /$;#I$/#"$#,$< ,$2E$C.$:"$
"4$F$,4$/J$HK$FL
O,$3D$#$1#$F$"
$/#, /$"4$2,"$
6,$"##$F$/J$/
$HK$FL
 /0

ö
N#þ$(C$/E#$/$#,=$#
$#þ$
(C$/E#$6$:"$23$#þ$(C$/E#$
<, $6,L$
D=$:0$"4$64$"#/$1G,$/
$:3$
:G$"I$#þ$(C$/E#$"4$/C,$6/$KD$
#,$"#5$"5$
,L
#,$#,$/
$#,!1$#4$"I$/#!$
6
"$H$65C$;#C$"#0#$cC".
 /0

ö
#þ$6,1$<C5$/##$/#5$6
4$4$:,$
"#$<C5$"4$#,$#,$/
$#
$6$
6/$23$.#$/35$-,$:4L$
C"$6$"4$1/$#,!1$#4$/=$1/$
(
$/#!$<45$gm /C"$6$/"$/, . 23$/C"$
6$,C$/, ..
^,"$.# "$#,$/#
$"I$23,$,4,$65+$
<45$1$2,"$/, .$"$;#)$".+$#,$.# "$
#$/#$/#G$/,$23$H"#$2 +$/C,$/#, /L
 /0

ö
^,"$/C#$23$6,$"##$/4,$<, $.# $
/#"$235$# $/#"$"4$"#-$/4
a#,$HK$F$,4$/J$23$;#,$"#-$/4$
/, .$/ "$/#4D$6,$1G,$/
+$#,$
,$
#$Fd$F$/5$#þ$2k$"I$/4,$<, L
\ ,$2 D+$#þ$;"#$<$ $//$"$"C"$
1"$6$Fd$:3$"
$/#, /$6!$""$/,!$#I4$
#þ$/$/#/$/$#þ$/4,$<, $/$#,=L