Professional Documents
Culture Documents
thuyãút
HPLC laì chæî viãút tàõt cuía 04 chæî caïi âáöu bàòng tiãúng Anh
cuía phæång phaïp sàõc kyï loíng hiãûu nàng cao ( High
Performance Liquid Chromatography) ,træåïc kia goüi laì phæång
phaïp sàõc kyï loíng cao aïp (High Pressure Liquid Chromatography)
Phæång phaïp naìy ra âåìi tæì nàm 1967-1968 trãn cå såí phaït triãøn
vaì caíi tiãún tæì phæång phaïp sàõc kyï cäüt cäø âiãøn . Hiãûn nay
phæång phaïp HPLC ngaìy caìng phaït triãøn vaì hiãûn âaûi hoaï cao
nhåì sæû phaït triãøn nhanh choïng cuía ngaình chãú taûo maïy phán
têch .Hiãûn nay noï aïp duûng ráút låïn trong nhiãöu nghaình kiãøm
nghiãûm âàûc biãût laì æïng duûng cho nghaình kiãøm nghiãûm
Thuäúc . Vaì noï hiãûn laì cäng cuû âàõc læûc trong phán têch caïc
thuäúc âa thaình pháön cho pheïp âënh tênh vaì âënh læåüng .
Pháön I : Cå såí lyï thuyãút
1 - Khaïi niãûm : Sàõc kyï loíng hiãûu nàng cao laì mäüt phæång phaïp chia
taïch trong âoï pha âäüng laì cháït loíng vaì pha ténh chæïa trong cäüt laì cháút
ràõn âaî âæåüc phán chia dæåïi daûng tiãøu phán hoàûc mäüt cháút loíng phuí
lãn mäüt cháút mang ràõn ,hay mäüt cháút mang âaî âæåüc biãún âäøi bàòng
liãn kãút hoaï hoüc våïi caïc nhoïm chæïc hæîu cå .Quaï trçnh sàõc kyï loíng
dæûa trãn cå chãú háúp phuû,phán bäú ,trao âäøi Ion hay phán loaûi theo kêch
cåî ( Ráy phán tæí ) .
2- Nguyãn tàõc cuía quaï trçnh sàõc kyï trong cäüt :
Pha ténh laì mäüt yãúu täú quan troüng quyãút âënh baín cháút cuía quaï trçnh
sàõc kyï vaì loüai sàõc kyï .
Nãúu pha ténh laì cháút háúp phuû thç ta coï Sàõc kyï háúp phuû pha thuáûn
hoàûc pha âaío .
Nãúu pha ténh laì cháút trao âäøi Ion thç ta coï Sàõc kyï trao âäøi ion .
Nãúu pha ténh laì cháút Loíng thç ta coï Sàõc kyï phán bäú hay sàõc kyï chiãút .
Pháön I : Cå såí lyï thuyãút
Nãúu pha ténh laì Gel thç ta coï Sàõc kyï Gel hay Ráy phán tæí .
Cuìng våïi pha ténh âãø ræía raíi cháút phán têch ra khoíi cäüt
,chuïng ta cáön coï mäüt pha âäüüng .
Nhæ váûy nãúu chuïng ta naûp máùu phán têch gäöm häùn håüp
cháút phán têch A,B,C .. Vaìo cäüt phán têch ,kãút quaí caïc cháút
A,B,C.. Seî âæåüc taïch ra khoíi nhau sau khi âi qua cäüt .Quyãút âënh
hiãûu quaí cuía sæû taïch sàõc kyï åí âáy laì täøng håüp caïc tæång taïc .
F1 F2
F3
Pha ténh Pha âäüng
Pháön I : Cå såí lyï
thuyãút
Täøng cuía 03 tæång taïc naìy seî quyãút âënh cháút naìo
âæåüc ræía raíi ra khoíi cäüt træåïc tiãn khi læûc læu giæî trãn
cäüt laì nhoí nháút ( F1) .vaì ngæåüc laûi .
Âäúi våïi mäùi cháút ,sæû læu giæî âæåüc qui âënh båíi 03
læûc F1,F2,F3 .Trong âoï F1 vaì F2 giæî vai troì quyãút âënh
.coìn F3 laì yãúu täú aính hæåíng khäng låïn .
ÅÍ âáy F1 laì læûc giæî cháút phán têch trãn cäüt .F2 laì læûc
keïo cuía pha âäüng âäúi våïi cháút phán têch ra khoíi cäüt .
Nhæ váûy våïi caïc cháút khaïc nhau thç F1 vaì F2 laì khaïc
nhau ,Kãút quaí laì caïc cháút khaïc nhau seî di chuyãøn trong
cäüt våïi täúc âäü khaïc nhau vaì taïch ra khoíi nhau khi ra
khoíi cäüt . ( nhæ hçnh dæåïi âáy )
Pháön I : Cå såí lyï thuyãút :
Pháön minh hoaû quaï trçnh taïch caïc cháút A vaì B
trong cäüt taïch sàõc kyï
Pha âäüng
Thåìi gian A B
Pháön I : Cå såí lyï thuyãút
3 - Phán loaûi sàõc kyï :
Theo cå chãú taïch sàõc kyï ngæåìi ta phán loaüi nhæ sau :
3.1 Sàõc kyï háúp phuû :
Quaï trçnh sàõc kyï dæûa trãn sæû háúp phuû maûnh ,yãúu khaïc nhau cuía
pha ténh âäúi våïi caïc cháút tan vaì sæû ræía giaíi ( phaín háúp phuû ) cuía
pha âäüng âãø keïo cháút tan ra khoíi cäüt .Sæû taïch mäüt häùn håüp phuû
thuäüc vaìo tênh cháút âäüng hoüc cuía cháút háúp phuû . Trong træåìng
loaûi naìy coï 02 loaûi háúp phuû :
+ Sàõc kyï háúp phuû pha thuáûn ( NP - HPLC) : Pha ténh phán cæûc ,pha
âäüng khäng phán cæûc .
+ Sàõc kyï háúp phuû pha âaío (RP - HPLC) : Pha ténh khäng phán cæûc
,pha âäüng phán cæûc .
Loaûi sàõc kyï naìy âæåüc aïp duûng ráút thaình cäng âãø taïch caïc häùn
håüp caïc cháút coï tênh cháút gáön tæång tæû nhau vaì thuäüc loaûi khäng
phán cæûc,phán cæûc yãúu hay trung bçnh nhæ caïc Vitamin,thuäúc haû
nhiãût giaím âau ....
Hiãûn nay chuïng ta âang sæí duûng chè coï loaûi sàõc kyï naìy maì thäi.
Pháön I : Cå såí lyï thuyãút
Chuí yãúu hiãûn nay chuïng ta sæí duûng loüai sàõc kyï háúp
phuû pha âaío ( RP )
Trong dæåüc âiãøn USP khi chuïng ta tra cæïu cäüt coï giaï trë
tæång æïng nhæ sau :
Kãút quaí cuía quaï trinh taïch caïc cháút âæåüc Detector
phaït hiãûn ghi thaình sàõc kyï âäö nhæ hçnh trãn
Pháön I : Cå såí lyï thuyãút
To : Thåìi gian læu chãút
tr2
t’r1 : Thåìi gian læu thæûc cháút
A
tr1
t’r2 : Thåìi gian læu thæûc cháút
B
tr1 : Thåìi gian læu cháút A
t r1
’
N = 5,54 ( tR / W0,5)2
Trong thæûc tãú nãúu caïc Peak cán âäúi ( Gass) thç âäü phán giaíi täúi thiãøu
âãø 02 Peak taïch laì R =1.0 .Trong pheïp âënh læåüng R=1,5 laì phuì håüp
+ Nãúu R nhoí thç caïc Peak chæa taïch hàón ,viãûc tênh toaïn diãûn têch
Peak seî khäng chênh xaïc ,luïc naìy phaíi tçm caïch tàng R theo 03 caïch sau:
* Laìm thay âäøi K’ bàòng caïch thay âäøi læûc ræía giaíi cuía pha âäüng
( Thay âäøi âäü phán cæûc nãúu laì RP - HPLC ,thay âäíi cæåìng âäü ion
nãúu laì IE - HPLC ....)
* Laìm tàng säú âéa lyï thuyãút cuía cäüt bàòng caïch duìng cäüt daìi hån
hoàûc cäüt coï kêch thæåïc nhoí hån .
Pháön I : Cå såí lyï
thuyãút
4.3 Âäü phán giaíi R : ( Resolution )
* Laìm tàng âäü choün loüc bàòng caïch duìng cäüt khaïc phuì
håüp hån våïi quaï trçnh taïch hoàûc thay âäøi thaình pháön pha âäüng .
+ Nãúu R låïn quaï thç thåìi gian phán têch seî láu,täún nhiãöu pha
âäüng ,âäü nhaûy seî keïm. Âãø khàõc phuûc ta coï thãø thay âäøi hãû
pha âäüng hay duìng chæång trçnh Gradient dung mäi . Tuy nhiãn trong
quaï trçnh chaûy sàõc kyï duìng chæång trçnh dung mäi thç mäüt säú pha
âäüng coï tyí lãû thay âäøi seî keïo theo sæû thay âäøi âæåìng nãön laìm
aính hæåíng ráút låïn âãún thåìi gian læu vaì diãûn têch cuía caïc Peak ta
phán têch .
Trong thæûc tãú nãn haûn chãú sæí duûng chæång trçnh Gradient
dung mäi maì chuí yãúu laì chuïng ta phaíi tçm âæåüc hãû pha âäüng ræía
giaíi phuì håüp, âaïp æïng caïc yãu cáöu trong quaï trçnh phán têch .
Pháön I : Cå såí lyï thuyãút
4.4 Hãû säú khäng âäúi xæïng T : ( Tailing factor)
Hãû säú khäng âäúi xæïng T cho biãút mæïc âäü khäng âäúi xæïng cuía
Peak trãn sàõc kyï âäö thu âæåüc .
T âæåüc tênh bàòng tyí säú âäü räüng cuía 02 næía Peak taûi âiãøm
1/10 chiãöu cao Peak :
T = a/b
a b
Peak daûng âäïi xæïng hçnh Gauss trãn thæûc tãú khoï âaût âæåüc vç váûy
phaíi quan tám âãún hãû säú khäng âäúi xæïng T,
Pháön I : Cå såí lyï thuyãút
4.4Hãû säú khäng âäúi xæïng T : ( Tailing factor)
* Khi T 2.5 thç pheïp âënh læåüng âæåüc cháúp nháûn
* Khi T > 2.5 thç âiãøm cuäúi cuía Peak ráút khoï xaïc âënh ,vç
váûy pheïp âënh læåüng cáön phaíi thay âäøi caïc âiãöu kiãûn
sàõc kyï âãø laìm cho Peack cán âäúi hån theo caïc caïch sau :
+ Laìm giaím thãø têch chãút tæïc laì âoaün näúi tæì cäüt âãïn
Detector .
+ Thay âäøi thaình pháön pha âäüng sao cho khaí nàng ræía
giaíi tàng lãn
+ Giaím båït læåüng máùu âæa vaìo cäüt bàòng caïch pha
loaîng máùu hay giaím thãø têch tiãm máùu .
Pháön I : Cå såí lyï thuyãút
5 Phán loaûi sàõc kyï vaì æïng duûng :
+ Theo cå chãú chia taïch cuía sàõc kyï ,ngæåìi ta phán ra caïc loaûi sau âáy :
Sàõc kyï háúp phuû ( NP - HPLC vaì RP - HPLC); sàõc kyï phán bäú - sàõc
kyï chiãút ( LLC); sàõc kyï trao âäøi ion ( IE - HPLC) ; sàõc kyï ráy phán
tæí - sàõc kyï gel ( IG - HPLC) .Nhæng thæûc tãú hiãn nay chuïng ta hiãûn
chè âang æïng duûng sàõc kyï háúp phuû vaìo phán têch máùu .
Column
Degasse Pump
Tiêm
mẫu
Detector
Phần II: Hệ thống HPLC
Trong âoï :
1- Bçnh chæïa dung mäi pha âäüüng
2- Bäü pháûn khæí khê
3- Båm cao aïp
4-Bäü pháûn tiãm máùu ( bàòng tay hay Autosample)
5-Cäüt sàõc kyï ( Pha ténh ) ( âãø ngoìai mäi træåìng hay trong bäü âiãöu
nhiãût )
6- Detector ( nháûn tên hiãûu )
7-Hãû thäúng maïy tênh gàõn pháön mãöm nháûn,tên hiãûu vaì xæí lyï
dæî liãûu vaì âiãöu khiãøn hãû thäúng HPLC.
8- In dæî liãûu .
Phần II: Hệ thống HPLC
II.1 - Bçnh âæûng dung mäi
- Hiãûn taûi maïy HPLC thæåìng coï 04 âæåìng dung
mäi vaìo âáöu båm cao aïp .Cho pheïp chuïng ta sæí duûng 04
bçnh chæïa dung mäi cuìng 1 láön âãø ræaó giaíi theo tyí lãû
mong muäún vaì täøng tyí lãû dung mäi cuía 04 âæåìng laì 100
%.
Tuy nhiãn theo kinh nghiãûm thç chuïng ta êt khi sæí
duûng 04 âæåìng dung mäi cuìng mäüt luïc maì chuïng ta chi
sæí duûng täúi âa laì 03vaì 02 âæåìng âãø cho hãû pha âäüng
luän âæåüc pha träün âäöng nháút hån,hãû pha âäüüng âån
giaín hån âãø quaï trçnh ræía giaíi äøn âënh .
Hiãûn 04 âæåìng dung mäi phuûc vuû chuí yãúu cho
viãûc ræía giaíi Gradial dung mäi theo thåìi gian vaì cäng taïc
xáy dæûng tiãu chuáøn .
Phần II: Hệ thống HPLC
Læu yï : - Táút caí caïc dung mäi duìng
cho HPLC âãöu phaíi laì dung mäi tinh
khiãút vaì coï ghi roî trãn nhaîn laì duìng cho
HPLC Hay dung mäi tinh khiãút phán têch .
- Táút caí caïc hoïa cháút duìng âãø pha
máùu vaì pha hãû âãûm phaíi âæåüc sæí
duûng laì hoïa cháút tinh khiãút phán têch .
Nhàòm muûc âêch traïnh hoíng cäüt sàõc kyï
hay nhiãùu âæåìng nãön,taûo ra caïc Peak
taûp trong quaï trçnh phán têch .
Phần II: Hệ thống HPLC
II.2 Bäü khæí khê Degasse :
Muûc âêch cuía bäü khæí khê nhàòm loaûi træì caïc boüt
nhoí coìn soït laûi trong dung mäi pha âäüng .
Nãïu nhæ trong quaï trçnh phán têch maì dung mäi pha
âäüng coìn soït caïc boüt khê thç mäüt säú hiãûn tæåüng sau âáy
seî saíy ra - Tyí lãû pha âäüng cuía caïc âæåìng dung mäi
láúy khäng âuïng seî laìm cho thåìi gian læu cuía Peak thay âäøi
.
- Trong træåìng håüp boüt quaï nhiãöu Bäü khæí khê
khäng thãø loaûi træì hãút âæåüc thç coï thãø Pump seî khäng
huït âæåüc dung mäi (Bë e) khi âoï aïp suáút khäng lãn vaì
maïy sàõc kyï seî ngæìng hoaût âäüng .
Trong báút cæï træåìng håüp naìo nãu trãn cuîng cho kãút quaí
phán têch sai .
Phần II: Hệ thống HPLC
II.3- Pump Cao aïp :
- Muûc âêch âãø båm pha âäüng vaìo cäüt thæûc hiãûn quaï
trçnh chia taïch sàõc kyï .Pump phaíi taûo âæåüc aïp suáút
cao khoaíng 3000-6000 PSI hoàûc 250 at âãún - 500 at ( 1at
=0.98 Bar) vaì pump phaíi taûo doìng liãn tuûc .Læu læåüng
båm tæì 0.1 âãún 9.999 ml/phuït .(hiãûn nay âaî coï nhiãöu
loaûi Pump coï aïp suáút ráút cao lãn âãún 1200 bar)
- Maïy sàõc kyï loíng cuía chuïng ta hiãûn nay thæåìng coï
aïp suáút täïi âa 412 Bar. Täúc âäü doìng 0.1-9.999 ml/phuït .
- Täúc âäü båm laì hàòng âënh theo thäng säú âaî âæåüc caìi
âàût . Hiãûn taûi båm coï 2 Pistone âãø thay phiãn nhau âáøy
dung mäi liãn tuûc .
Phần II: Hệ thống HPLC
II.4 Bäü pháûn tiãm máùu ( injection):
ÂãØ âæa máùu vaìo cäüt phán têch theo phæång phaïp khäng
ngæìng doìng chaíy . Våïi dung têch cuía loop laì 5 - 100l .
Coï 02 caïch láúy máùu vaìo trong cäüt : Bàòng tiãm máùu
thuí cäng( tiãm bàòng tay ) vaì tiãm máùu tæû
âäüng( Autosample) .
II.5 Cäüt sàõc kyï :
Cäüt chæïa pha ténh âæåüc coi laì traïi tim cuía hãû thäúng
sàõc kyï loíng hiãûu nàng cao .
- Cäüt pha ténh thäng thæåìng laìm bàòng theïp khäng rè
,chiãöu daìi cäüt khoaíng 10 -30cm ,âæåìng kênh trong 1-
10mm ,haût cháút nhäöi cåî = 5-10 m.(ngoaìi ra coìn coï
mäüt säú træåìng håüp âàûc biãût vãö kêch thæåïc vaì kêch
cåî haût....)
Phần II: Hệ thống HPLC
-Våïi cháút nhäöi cäüt cåî = 1.8 -5 m coï thãø duìng cäüt
ngàõn ( 3-10 cm ) vaì nhoí ( âæåìng kênh trong 1-4.6 mm)loaûi
cäüt nayì coï hiãûu nàng taïch cao.
- Cháút nhäöi cäüt tuìy theo loüai cäüt vaì kiãøu sàõc kyï ( trong
caïc dæåüc âiãøn USP 23 ,24 coï tiãu chuáøn hoïa caïc loüai cäüt )
- Thäng thæåìng cháút nhäöi cäüt laì Silicagel (pha thuáûn)
hoàûc laì Silicagel âaî âæåüc Silan hoïa hoàûc âæåüc bao mäüt
låïp moíng hæîu cå ( pha âaío ) ,ngoaìi ra ngæåìi ta coìng duìng
caïc loaûi haût khaïc nhæ :Nhäm Oxit,Polyme xäúp ,cháút trao
âäøi ion.
* Âäúi våïi mäüt säú phæång phaïp phán têch âoìi hoíi phaíi coï
nhiãût âäü cao hoàûc tháúp hån nhiãût âäü phoìng thç cäüt âæåüc
âàût trong bäü pháûn âiãöu nhiãût (Oven column)
Phần II: Hệ thống HPLC
II.6 - Detector :
- Laì bäü pháûn Phaït hiãûn caïc cháút khi chuïng ra khoíi cäüt
vaì cho caïc tên hiãûu ghi trãn sàc kyï âäö âãø coï thãø âënh
tênh vaì âënh læåüng .Tuìy theo tênh cháút cuía caïc cháút
cáön phán têch maì ngæåìi ta sæí duûng loaüi Detector thêch
håüp vaì phaíi thoaí maîn âiãöu kiãûn trong mäüt vuìng näöng
âäü nháút âënh cuía cháút phán têch
A=k.C
Trong : A laì tên hiãûu âo âæåüc
C Näöng âäü cháút phán têch
k laì hàòng säú thæûc nghiãûm cuía Detector âaî choün
Tên hiãûu naìy coï thãø laì : âäü háúp thuû quang ; Cæåìng âäü
phaït xaû ,cæåìng âäü âiãûn thãú ,âäü dáùn âiãûn ;âäü dáùn
nhiãût ;chiãút suáút ..
Phần II: Hệ thống HPLC
Trãn cå såí âoï ngæåìi ta chãú taûo caïc loüai Detector sau :
+ Detector quang phäø tæí ngoaûi 200 - 380 nm âãø phaït hiãûn
UV
+ Detector quang phäø tæí ngoaûi khaí kiãún ( UV - VIS): 190
- 900 nm âãø phaït hiãûn caïc cháút háúp thuû quang .âáy laì
loaûi thäng duûng nháút
+Detector huyình quang âãí phaït hiãûn caïc cháút hæîu cå phaït
huyình quang tæû nhiãn cuîng nhæ caïc dáùn cháút coï huyình
quang .Laì loaûi Detector coï âäü choün loüc cao nháút .
+Loaûi hiãûn âaûi âaûi hån coï Detector Diod Array ,ELSD
(Detector taïn xaû bay håi ) caïc Detector naìy coï khaí nàng
queït chäöng phäø âãø âënh tênh caïc cháút theo âäü háúp thu
cæûc âaûi cuía caïc cháút .
Phần II: Hệ thống HPLC
- Ngoaìi ra coìn coï mäüt säú loaûi Detector khaïc laì :
+ Detector âiãûn hoïa : Âo doìng ,cæûc phäø ,âäü
dáùn ,âiãûn læåüng ..)
+ DetectorChiãút suáút vi sai : Detector khuïc xaû
( thäng thæåìng duìng cho âo caïc cháút âæåìng )
+ Detector âo âäü dáùn nhiãût ,hiãûu æïng nhiãût ..
II.6 - Bäü pháûn ghi tên hiãûu
- Âãø ghi tên hiãûu phaït hiãûn do Detector truyãön sang .
+ Trong caïc maïy thãú hãû cuî thç sæí duûng maïy ghi
âån giaín coï thãø veî sàõc kyï âäö,thåìi gian læu,diãûn têch
cuía Peak ,chiãöu cao ..
Phần II: Hệ thống HPLC
+ Caïc maïy thãú hãû måïi âãöu duìng pháön mãöm
chaûy trãn maïy tênh noï coï thãø læu táút caí caïc thäng
säú,phäø âäö vaì caïc thäng säú cuía Peak nhæ tênh âäúi
xæïng,hãû säú phán giaíi .... trong quaï trçnh phán têch âäöng
thåìi xæí lyï ,tênh toaïn caïc thäng säú theo yãu cáöu cuía
ngæåìi sæí duûng nhæ : Näöng âäü,RSD, ...
II.7 In kãút quaí :
+ Sau khi âaî phán têch xong caïc máùu ta seî in kãút
quaí do pháön mãöm tênh toaïn ra giáúy âãø hoaìn thiãûn häö
så .
Pháön III : CHOÜN ÂIÃÖU KIÃÛN SÀÕC
KYÏ
Muäún coï mäüt kãút quaí täút nháút ta phaíi tçm âæåüc caïc
âiãöu kiãûn sàõc kyï täút nháút cho mäüt häùn håüp máùu ;
Caïc âiãöu kiãûn âoï bao gäöm:
Pha Âäüng : Pha âäüng duìng trong loaûi naìy laì caïc dung
mäi coï phán cæûc nhæ :Methanol ,Acetonitril,,næåïc hay caïc
loaûi dung dëch âãûm ,häùn håüp cuía caïc dung mäi-âãûm .
Sæû taïch cuía cháút nhäöi loaûi cäüt naìy coï âäü làûp
laûi cao vaì noï âæåüc æïng duûng chuí yãúu trong phán têch
Dæåüc pháøm . Hiãûn nay chuïng ta chè sæí duûng loaûi naìy laì
chuí yãúu .
Hiãûn nay pha ténh trãn nãön Silicagel âaî coï haìng tràm
cháút khaïc nhau tuìy thuäüc vaìo nhoïm thãú cuía nguyãn tæí
H ,ngoaìi ra coìn coï caïc loüai pha ténh trãn nãön Oxid
Nhäm,trãn nãön cháút hæîu cå cao phán tæí,trãn nãön maûch caïc
bon......
Phần III : Chọn Điều kiện sắc ký
Ngæåìi viãút
KS Phan Hiãön Læång
Mail : luonghoak8@ymail.com