Ch­¬ng II: ViÖt Nam tõ thÕ kØ x ®Õn thÕ kØ xv

TiÕt 23, Bµi 17: Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t

triÓn cña nhµ n­íc phong kiÕn( tõ thÕ kØ X ®Õn
thÕ kØ xv)
1. Kh¸i qu¸t c¸c triÒu ®¹i ViÖt Nam( thÕ kØ X- XV)
Tªn triÒu ®¹i Ng­êi s¸ng lËp- Quèc hiÖu Kinh ®«

Ng«:939-966 939: Ng« QuyÒn x­ng v­¬ng, X©y dùng chÝnh Cæ Loa(Hµ Néi)
quyÒn

§inh: 968- 968: §inh Bé LÜnh lªn ng«i Hoµng ®Õ, ®Æt Hoa L­(Ninh B×nh)
980 tªn n­íc §¹i Cå ViÖt
TiÒn Lª:980
Lª Hoµn Hoa L­
-1009

-1009: Lý C«ng UÈn 1010: ¤ng cho dêi ®« ra

Lý:1009- Th¨ng Long
1225 §¹i ViÖt
TrÇn:1225-
1225: TrÇn C¶nh Th¨ng Long
1400
Hå(1400- 1400: Hå Quý Ly T©y ®«( Thanh Ho¸)
1407)
§¹i Ngu
HËu Lª:
1428- 1527 1428: Lª Lîi Th¨ng Long
2. Tæ chøc bé m¸y nhµ n­íc( ThÕ kØ X- XV)
a. Thêi §inh, TiÒn Lª
S¬ ®å tæ chøc bé m¸y nhµ n­íc

Vua

Ban V¨n Ban Vâ T¨ng Ban

10 §¹o

Phuû, Chaâu

Nhµ n­íc qu©n chñ s¬ khai ®­îc h×nh thµnh

b. Thêi Lý, TrÇn, Hå
S¬ ®å tæ chøc bé m¸y nhµ n­íc

Vua

TÓ T­íng Trung ¦¬ng §¹i ThÇn

S¶nh ViÖn §µi

§Þa ph­¬ng

Lé, TrÊn (An phñ sø)

Phñ

HuyÖn (Ch©u)

X·
S¬ ®å tæ chøc bé m¸y nhµ n­íc S¬ ®å tæ chøc bé m¸y nhµ n­íc thêi Lý,
thêi §inh, TiÒn Lª TrÇn, Hå
Vua

Vua
TÓ T­íng Trung ¦¬ng §¹i ThÇn

S¶nh ViÖn §µi

§Þa ph­¬ng

Ban V¨n Ban Vâ T¨ng Ban

Lé, TrÊn (An phñ sø)

Phñ
10 §¹o

HuyÖn (Ch©u)
Phuû, Chaâu
X·
Bé m¸y nhµ n­íc cã b­íc ph¸t triÓn,
tæ chøc chÆt chÏ
c. Thêi Lª( Lª Th¸nh T«ng)
-Nh÷ng n¨m 60 thÕ kØ 15: Lª Th¸ng T«ng c¶i c¸ch hµnh chÝnh
S¬ ®å tæ chøc bé m¸y nhµ n­íc thêi Lª S¬
VUA

6 Boä (L¹i,LÔ,Hé,H×nh,Binh, C«ng)

Trung ­¬ng

Ngù sö ®µi Hµn l©m viÖn

§Þa ph­¬ng

13 §¹o thõa tuyªn ( §« ti, Thõa

ti, HiÕn ti.)
Phuû

Huyeän

Xaõ
S¬ ®å tæ chøc bé m¸y nhµ n­íc thêi S¬ ®å tæ chøc bé m¸y nhµ n­íc
Lý, TrÇn, Hå thêi Lª S¬
Vua VUA

6 Boä (L¹i,LÔ,Hé,H×nh,Binh, C«ng)

TÓ T­íng Trung ¦¬ng §¹i ThÇn
Trung ­¬ng
Ngù sö ®µi Hµn l©m viÖn
S¶nh ViÖn §µi

§Þa ph­¬ng
§Þa ph­¬ng

Lé, TrÊn (An phñ sø) 13 §¹o ( §« ti, Thõa

ti, HiÕn ti.)
Phuû
Phñ
Huyeän
HuyÖn (Ch©u)
Xaõ

X· Bé m¸y nhµ n­íc hoµn chØnh, chÆt chÏ

t¨ng c­êng tÝnh chuyªn chÕ
3. TuyÓn chän quan l¹i.
- Quý téc, Con em quan l¹i ®­îc cö lµm quan
- Thi cö
-Quý téc, quan l¹i ®­îc ban phÈm hµm, cÊp bæng léc

4. LuËt ph¸p vµ qu©n ®éi

a. LuËt ph¸p
- Nhµ Lý: 1042: Lý Th¸i T«ng ban hµnh bé luËt H×nh th­
- Nhµ TrÇn: Bé H×nh luËt
_ Nhµ Lª: Bé Quèc triÒu h×nh luËt( luËt Hång §øc)

Môc ®Ých: b¶o vÖ giai cÊp thèng trÞ, dÊt n­íc,

nh©n d©n
 b. Qu©n ®éi
-Gåm 2 bé phÇn:
+CÊm qu©n: b¶o vÖ nhµ vua, kinh thµnh
+ Ngo¹i binh: qu©n chÝnh quy, b¶o vÖ ®Êt n­íc
-TuyÓn dông: chÕ ®é Ngô binh ­n«ng
- Qu©n ®éi ®­îc trang bÞ vò khÝ ®Çy ®ñ
5. Ho¹t ®éng ®èi néi vµ ®èi ngo¹i
* §èi néi:
- Coi träng, cñng cè quèc phßng ninh ®Êt n­íc.
- Quan t©m ®Õn ®êi sèng cña nh©n d©n.
- Lu«n quan t©m ®oµn kÕt c¸c d©n téc Ýt ng­êi.
- Kiªn quyÕt trÊn ¸p nh÷ng kÎ t¹o ph¶n.
•§èi ngo¹i:
- §èi víi c¸c triÒu ®¹i ph­¬ng B¾c:
+MÒm dÎo: triÒu cèng nh­ng gi÷ t­thÕ ®éc lËp, tù chñ
+Cøng r¾n: Khi bÞ x©m l­îc ta quyÕt t©m b¶o vÖ tæ quèc
- §èi víi Lan Xang, Ch©n L¹p Ch¨m Pa: quan hÖ th©n thiÖn
 ChiÕu dêi ®«

“... §¹i La, ë gi÷a khu vùc

trêi ®Êt, cã thÕ rång cuén
hæ ngåi, ë gi÷a nam b¾c
®«ng t©y, tiÖn h×nh thÕ
nói s«ng sau tr­íc, ®Êt réng
mµ b»ng ph¼ng, chç cao mµ
Lý Th¸i Tæ ( 974 – 1028) s¸ng sña, d©n c­ kh«ng khæ
vÒ ngËp lôt, mu«n vËt rÊt
thÞnh mµ phån vinh, xem
kh¾p n­íc ViÖt, chç Êy lµ n¬i
h¬n c¶. Thùc lµ chç héi häp
cña bèn ph­¬ng, lµ n¬i th­îng
®« cña kinh s­mu«n ®êi”
(Lý C«ng UÈn)
1 KiÒu C«ng H·n – Phó Thä
2 NguyÔn Khoan -VÜnh Phóc
(Phó Thä)
3 §ç C¶nh Th¹c – Hµ T©y (VÜnh Phóc)
(H­ng Yªn)
4 KiÒu ThuËn – Hµ
(Hµ T©y) (B»c Ninh)
T©y
5 Ng« L·m – Hµ (Thanh Tr×)
T©y
6 Nguyªn Siªu – Thanh Tr× Th¸i B×nh

7 L÷ §­êng- H­ng Yªn

Hoa L­- Ninh B×nh
8 Ph¹m B¹ch Hæ – H­ng Yªn
Thanh Ho¸
9 NguyÔn Thñ TiÖp – B¾c Ninh
10 Lý Khuª - B¾c Ninh
11 TrÇn L·m – Th¸i B×nh
12 Ng« X­¬ng XÝ – Thanh Ho¸
Tªn triÒu ®¹i Ng­êi s¸ng lËp Thêi gian tån t¹i
Tªn triÒu ®¹i Ng­êi s¸ng lËp Kinh ®«

Ng«:939- 939: Ng« QuyÒn x­ng v­¬ng, b­íc ®Çu x©y dùng Cæ Loa(Hµ Néi)
966 nhµ n­íc ®éc lËp, tù chñ

§inh: 968- 968: §inh Bé LÜnh lªn ng«i Hoµng ®Õ, ®Æt Hoa L­(Ninh B×nh)
980 tªn n­íc §¹i Cå ViÖt
TiÒn Lª:980
Hoa L­
Lª Hoµn lªn ng«i
-1009

-1009: Lý C«ng Uèn lªn ng«i 1010: ¤ng cho dêi ®« ra

Lý Th¨ng Long
-1054: Lý Th¸nh T«ng ®Æt tªn n­íc §¹i ViÖt

TrÇn:1225-
1225: TrÇn C¶nh lªn ng«i Th¨ng Long
1400
Hå(1400- 1400: Hå Quý Ly lªn ng«i T©y ®«( Thanh Ho¸)
1407)

HËu Lª 1428: Lª Lîi lªn ng«i Th¨ng Long

Nh÷ng n¨m 60(TK XV): Lª Th¸nh T«ng c¶i c¸ch
hµnh chÝnh
-Khi xa gi¸ Vua ®i qua mµ x«ng
vµo hµng ng­êi ®i theo th× xö téi
®å, nÕu x«ng vµo ®éi cËn vÖ
th× xö téi chÐm. LÇm lì th×
gi¶m mét bËc.
Quèc
triÒu
- B¸n ruéng ®Êt ë biªn c­¬ng cho
ng­êi ngo¹i quèc th× bÞ xö chÐm.
h×nh
luËt
- §µo trém ®ª ®Ëp lµm thiÖt h¹i
nhµ cöa, lóa m¸ th× xö ®å, l­u,
b¾t ®Òn tæn h¹i…
Tªn triÒu ®¹i Ng­êi s¸ng lËp -Quèc hiÖu Kinh ®«