Phn 4

CHIU SNG SN XUT

nh sng khng nhng l mt yu cu cn

thit trong sinh hot i sng ca con ngi

m cn rt cn thit i vi sn xut. Mc
sng v cht lng sng nh hng trc
tip ti nng sut lao ng, cht lng sn
phm v an ton lao ng.

Ch chiu sng khng tt lm cho nng

sut lao ng gim xung, s lng ph

phm tng ln v tai nn lao ng cng tng
ln.
n v o ri sng lux

Tiu chun chiu sng ( ngh nh

194/HBT)
chiu sng :
Cng vic th 20 - 40 lux ( ti a 60 lux)
Cng vic va 40 - 80 lux ( ti a 150 lux )
Cng vic chnh xc 75 - 130 lux ( ti a 300

lux )

Chiu sng tt :
Gip lm tng gi tr tng sn phm 5 - 6%

trong cng vic bnh thng v n 80% trong

cng vic t m.
Bo v mt : Chiu sng khng tt lm cho mi

mt v sau mt thi di s lm tn thng

chc nng ca th gic.
Ci thin yu t tm l, gim t l ngh m.
Gim r rt tai nn lao ng.

K thut chiu sng :

Trong sn xut ngi ta dng hai ngun sng :

nh sng t nhin v nh sng nhn to ( nh

sng do in ).

nh sng t nhin l nh sng ban ngy do

mt tri v bu tri sinh ra. N l ngun sng

sn c thch hp v c tc dng tt v mt sinh
l i vi con ngi. Song tht thng v b
ph thuc vo iu kin thin nhin. Dng
in th c th khng ch nh sng mt cch
ch ng nhng li rt tn km.

 nc ta, nu bit trit li dng ngun

sng t nhin phong ph chiu sng s

tit kim c nhiu in nng v to iu
kin lao ng thoi mi, d chu.

Chiu sng t nhin :

Ngun sng : Ngun sng t nhin l do mt

tri hng ngy chiu xung tri t mt lng

nh sng khng l.
nh sng trc x ca mt tri : Ph thuc vo

h s trong sut ca kh quyn.

nh sng tn x ca bu tri : Chu nh hng

ca h s trong sut ca kh quyn, ph thuc

vo kh nng phn x ca nh sng gia mt
t v cc tng my cng nh my trn bu
tri.

nh sng phn x t cc mt phn x nm

trong hoc ngoi phng nh mt sng, mt

tng, mt trn, cc kt cu che nng trn
ca, b mt ngoi ca cc cng trnh kin trc
ng i din.
Ty theo c im ca kh quyn tng vng

m chng ta c nh sng t nhin nhiu hay t.

Thit k chiu sng t nhin : Nhim v c bn ca

thit k chiu sng t nhin cho nh l chn hnh dng,

kch thc v v tr cc ca to iu kin tin nghi
v nh sng trong phng, m bo mt ngi lm vic
trong iu kin thch hp nht.
c bit i vi nh cng nghip, yu cu v nh sng

c i hi rt cao. Phi ht sc ch n iu kin

nhn r, nhn tinh, phn gii nhanh cc vt nhn ca
mt.

 ri sng t nhin trong phng phi c y

theo tiu chun chiu sng t nhin qui nh.

Hng ca nh sng phi b tr sao cho khng gy ra

bng ca ngi, ca thit b v cc kt cu nh ln

trng nhn ca cng nhn.

Phi trnh hin tng la mt do cc ca ly nh sng

c chi qu ln nm trong trng nhn ca cng

nhn. Trong iu kin ca nc ta bu tri c chi
ln nn khi b tr h thng ca ly nh sng phi ch
n hng ca mt cch hp l.
B mt lm vic ca cng nhn trong qu trnh lao

ng phi c nh sng cao hn cc b mt khc trong

phng.

Thit k ca chiu sng t nhin cho nh sn xut ch nn

bo m va tiu chun chiu sng t nhin qui nh

khng nn vt qu bo m ch vi kh hu trong
nh c tt, gim chi ph bo dng. Ca chiu sng
trong nh cng nghip phi n gin v thng nht d s
dng v bo qun.

H thng chiu sng v hng t ca

H thng chiu sng :
Ca s
Ca tri (ca mi)
Ca s ca tri hn hp
Tng hoa (kt hp chiu sng v che nng)

Hng t ca trnh nng chiu vo phng, hng

t ca cc nh cng nghip thng theo hng Bc Nam. Ca chiu sng t v hng bc, ca thng gi
m rng v pha nam l t c cc yu cu v
chiu sng cng nh thng gi thot nhit gp phn
to ch vi kh hu tt trong phng.
Ca chiu sng cng lm l quay v pha Nam. Tuyt
i khng dng hng ng - Ty.

Chiu sng nhn to :

nc ta do c im nh sng t nhin nhiu v ko di

trong ngy nn chiu sng sn xut ch yu l chiu sng

t nhin, chiu sng in ch s dng trong nhng thi
gian chiu sng t nhin khng .
Ngun sng : n in chiu sng hin nay l dng n

dy tc hay n hunh quang.

S dng n dy tc :
u im :
Gi thnh r, cu to n gin v s dng d dng.
nh sng ca n dy tc pht ra c nhiu nh

sng mu vng v bc x hng ngoi gn vi

nh sng ca la nn n ph hp vi tm sinh l
ca con ngi. Chiu sng bng n dy tc cho
sn xut th nng sut lao ng tng ln so vi
chiu sng bng n hunh quang khong 10%.
Pht sng n nh v khng ph thuc vo nhit
v m ca mi trng . C kh nng pht
sng tp trung vi cng mnh thch hp vi
vic chiu sng cc b.

Khuyt im :
n si tc thng c hiu sut pht quang thp

v thi gian s dng ngn nn dng n si tc

chiu sng khng kinh t bng n hunh quang.
Tui th quy nh n dy tc 1000 gi ( c th
t 3000 n 4000 gi )

S dng n hunh quang :

n hunh quang c ch to da trn

hiu ng hunh quang in. C nhiu loi

n hunh quang c hnh dng rt khc
nhau, pht ra nh sng c x ph bt k v
t c nng sut cao.

u im :
Hiu sut pht sng cao, thi gian s dng

di hn nhiu so vi n dy tc nn s
dng n hunh quang t hiu qua kinh t
cao hn ( r tin hn dng n dy tc
cng cng sut 2 - 2,5 ln)

Khuyt im :
Kh lm vic n nh khi nhit mi trng v

in p thay i. Thng thng chng ch lm

vic n nh trong khong nhit t 10 - 35oC ,
ngoi khong ny n pht sng khng bnh
thng v hiu sut pht quang gim. in p
thay i 10% so vi quy nh n cng khng
lm vic c.

Lm vic di nh sng n hunh

quang nng sut lao ng thng b

gim so vi nh sng n dy tc khi
bo m cng mt tiu chun chiu
sng.
Gi thnh cao, s dng v bo qun
phc tp hn dng n dy tc.

Thit k chiu sng : l tm ra phng thc v gii php

chiu sng nhm bo m yu cu nh sng cho lao ng

trong phng tt nht m li kinh t nht. C 3 phng
thc chiu sng c bn sau y :

Phng thc chiu sng chung :

Trong phng c mt h thng chiu sng t trn

xung gy ra mt chi khng gian nht nh

v mt ri nht nh trn tan b cc mt
phng lao ng.. Dng trong trng hp nhng
phng lao ng khng i hi nhiu nh sng,
khng i hi nghim khc n hng ca nh
sng, c mt ch lao ng cao, c cng mt
loi cng vic nht nh.

Phng thc chiu sng cc b

Chia khng gian ln ca phng ra nhiu khng gian

nh, mi khng gian nh ca phng c mt sng

khc nhau. Dng trong trng hp trong phng c
nhng khu vc lao ng cn c sng cao hn so
vi ton phng, c yu cu hng ca nh sng i
vi tng v tr lao ng hoc trong phng c nhng
nhm lao ng tp trung, thit b b tr c nh.

Phng thc chiu sng hn hp

L phng thc chiu sng chung c b sung thm

nhng n cn thit m bo ri ln ti nhng

ch lm vic ca cng nhn, yu cu hng ca nh
sng phi thay i trong qu trnh lm vic hoc c
nhng v tr nh sng chung b thit b hay cu to ca
phng che lp, mt lao ng ca phng khng cao.

B tr n :
B tr i xng : bo m nh sng u nhng tn in.

B tr khng i xng : c quan tm n vic sp t thit

b, ch lm vic, ch kim tra thng c dng trong cc

phn xng b tr thit b khng u. B tr theo phng
php ny tit kim c in.

Mt ct ngang phng lm vic cn nh sng bnh thng

Xc nh khong cch treo n L v cao treo n H c .

Ph thuc vo kiu n v cch b tr n m t s L/H c

c th ly t 1 - 2 khi b tr theo hnh ch nht. 1,7 - 2,5
khi b tr theo hnh thoi.
cao treo n :

Hc = H - hc - hp (m)

H : chiu cao t sn nh n trn (m)

hc : chiu cao t trn n n (m)
hp : chiu cao t sn n b mt lm vic (m). Hc thng ly

t (0,2-0,25)H

 trnh chi mt khi n c cng sut nh hn 200W,

cao t sn nh n n khng c nh hn 2,5 - 4 m.

Cng sut ln hn 200W, khng c nh hn 4 - 6 m
Da vo t s L/Hc xc nh c L
Khong cch dy n ngoi cng n tng c th ly L c
= (1/2 - 1/3)L
Khi La = Lb c th xc nh s n cn thit theo cng
thc :
S
n = ----------------L2

S l din tch cn chiu sng (m2)

V d:
Cho mt phng lm vic hnh ch nht c

chiu di 12m, chiu rng 5m. Chiu cao t

sn n trn 4m.
Tnh s n cn thit chiu sng u cho
phng. m bo sng cho cho cng vic
bnh thng.
Bit:
Chiu cao t sn n mt phng lm vic l 0,7m.
Chiu cao t n n trn l 0,1m
Dng n hunh quang 1,2m, cng sut mi bng n l

100W
T l L/Hc = 1
B tr n theo kiu i xng.

Bi gii
Ta c: Hc = H Hp Hc = 4 0,75 0,2 =

3,05 m
L = 1 x Hc = 1 x 3,1 = 3,1
s
60
N = -------------- = -------------- = 6,5 7
L2
9,3
Do phi b tr n kiu i xng nn ta chn 8
n.
p s: Cn 8 bng n b tr i xng.