TRNG I HC CN TH

KHOA CNG NGH

BI GING MN HC
KHOA HC AN TON V BO H (CN155)

Ging vin: Bi Thin Chnh

T: 0973.223700, Email: btchanh@ctu.edu.vn

NI DUNG BI GING
1

MT S KHI NIM CHUNG V BO H LAO NG

MT S KHI NIM C BN V DONG I N

TC HAI CUA DONG I N I VI CON NGI

NHNG YU T LIN QUAN N TAI NAN I N

NHNG NGUYN NHN DN N TAI NAN I N

MT S BI N PHP KY THUT AN TON

M T S THIT BI BO V AN TON I N

BI N PHP X LY KHI CO TAI NAN I N

TINH I N V CC PHONG TRNH

PHN I:
MT S KHI NIM CHUNG
V BO H LAO NG

Bo h lao ng Mc ch ngha

Bo h lao ng l mt ngnh khoa hc

nghin cu cc vn v h thng cc vn
bn php lut an ton v sinh lao ng v
cc bin php tng ng v t chc, kinh t,
x hi, k thu t

Mc ch cng tc Bo h lao ng

Gim thiu
tai nn lao
ng

Ngn nga
bnh ngh
nghip, ti
to sc lao
ng

 ngha cng tc Bo h lao ng

Chnh tr

X hi

Kinh t

Tnh cht ca cng tc bo h lao ng

11

Tnh
php l

22

33

Tnh
khoa
hc

Tnh
qun
chng

H thng php lut Vit Nam v Bo h lao ng

Hin Php nc Cng ha X hi Ch Ngha Vit

Nam (1992)
B Lut lao ng
Lut Bo v sc khe nhn dn (1989)
Lut Bo v mi trng (1993)
Ngh nh 06/CP quy nh chi tit mt s iu ca B
lut lao ng v ATVSL
Thng t 37/2005 ca BLTBXH, thng t 01/2011,
thng t 13/2012 ca BLTBXH BYT.

Quyn v ngha v ca NSDL

Ngi s dng
lao ng

7
ngha v

3 quyn

Ngha v ca ngi s dng lao ng

Lp k hoch, bin php ATVSL.

Trang b phng tin bo v c nhn.
Phn cng trch nhim v c ngi gim st vic
thc hin cc quy nh, ni quy, bin php ATVSL.
Xy dng ni quy, lu trnh ATVSL.
Hun luyn, hng dn cc tiu chun, quy nh,
bin php ATVSL.
T chc khm sc khe nh k.
Chp hnh nghim chnh cc quy nh khai bo,
iu tra tai nn lao ng, bnh ngh nghip.

Quyn ca ngi s dng lao ng

Yu cu ngi lao ng phi tun th cc quy

nh, ni quy v bin php ATVSL.
Khen thng ngi chp hnh tt v k lut
ngi vi phm trong vic thc hin ATVSL.
Khiu ni vi c quan Nh nc c thm quyn
v quyt nh ca thanh tra vin ATVSL.

Quyn v ngha v ca NL
Ngi
lao ng

3
ngha v

3 quyn

Ngha v ca ngi lao ng

Chp hnh cc quy nh, ni quy v an ton v

sinh lao ng.
Phi s dng v bo qun cc phng tin bo v
c nhn c cung cp.
Phi bo co kp thi vi ngi c trch nhim
khi pht hin thy nguy c gy ra tai nn lao ng,
bnh ngh nghip, gy c hi hoc s c nguy
him.

Quyn ca ngi lao ng

Yu cu ngi s dng lao ng m bo iu kin
lm vic an ton, v sinh, ci thin iu kin lao ng,
cung cp y phng tin bo v c nhn, hun
luyn, thc hin bin php ATVSL.
T chi lm vic hoc ri b ni lm vic nu thy r
nguy c xy ra tai nn lao ng, e da nghim trng
tnh mng, sc khe.
Khiu ni, t co vi cc c quan Nh nc khi ngi
s dng lao ng vi phm quy nh ca Nh nc.

Yu t nguy him Yu t c hi
Yu t nguy him l cc yu t c
th tc ng mt cch bt ng ln
c th ngi lao ng gy cht
ngi hoc gy chn thng.
Yu t c hi l nhng yu t ca
iu kin lao ng khng thun li,
khng m bo cc gii hn tiu
chun v sinh cho php, lm gim
sc khe ngi lao ng, gy bnh
ngh nghip.

Cc yu t nguy him trong sn xut

Nguy him c hc:
+ Chuyn ng (quay,
tnh tin, ri t cao,
vt )
+ Vng bn vt liu
+ Mang vc nng
+ Nhng nguy him
gy chn thng c
th ngi dng m,
ct, cun, kp, , va
p

Cc yu t nguy him trong sn xut (tt)

Nguy him in: dng in tc ng vo c th ngi
gy co git, ngng nhp tim, ngng th hoc bng do
tia la in.

Nguy him ha hc: cc cht ha hc tc ng vo c

th ngi gy ng c, ngt, bng ha cht

Cc yu t nguy him trong sn xut (tt)

Nguy him p lc: trong cc mi trng sn xut hm
l, c su di nc, lm vic ni c p sut cao,
n p lc tc ng v ton thn ngi gy chn thng.
Nguy him nhit: Tip xc vi nhit cao (hay thp)
hoc vt liu mang nhit, la chy tc ng trc tip vo
c th con ngi,gy bng ph hoi c th.
Nguy him in t trng, phng x, bc x: lm ri
lon chc nng sinh l c th ngi

c im xut hin mi nguy him

Thng xuyn xut hin: l mi nguy him hin hin
thng xuyn nh: dy in trn, in t trng,
phng x, bc x, lm vic trn cao, lm vic trong
mi trng c p sut cao
Tim n v xut hin khi c iu kin: b hng cch
in, vt liu n, bnh p lc, vt liu chy, hi kh
c, vt ri
Xut hin theo chu k thi gian: thit b t dp, phay
bo, thit b nng h
Xut hin khng theo chu k: vt vng bn, vn
chuyn, chuyn ng

MI TRNG LM VIC KHNG GN GNG

MI TRNG LM VIC CHT HP V THIU NH SNG

Tai nn lao ng Bnh ngh nghip

Tai nn lao ng l nhng tai nn xy ra gy tc
hi n c th ngi lao ng do tc ng ca cc
yu t nguy him v c hi trong sn xut. (Phn
loi theo thng t lin tch s 14/2005 ngy 08/3/2005)

TNL nh

TNL nng

TNL
cht ngi

Cc trng hp tai nn lao ng

Tai nn trong gi lm vic, khi chun b lm vic
hoc dn v sinh sau khi lm vic, lm vic ngoi
gi do yu cu ca NSDL.
T ni n ni lm vic v ngc li, vo thi
gian v a im hp l.
Khi ang thc hin cc nhu cu sinh hot cn thit
nh: gii lao, n cm, v sinh c nhn
B thin tai ha hon v cc ri ro khch quan khc.

Tnh hnh tai nn lao ng chung

Theo thng bo s 543 ca BLTBXH trn ton quc trong
nm 2012 trn ton quc xy ra :
6777 v tai nn lao ng lm 6967 ngi b nn,

Trong :
S v tai nn lao ng cht ngi: 552 v
S ngi cht: 606 ngi.
S v TNL c 02 ngi b nn tr ln: 95 v
S ngi b thng nng: 1470 ngi
Nn nhn l lao ng n: 1842 ngi

Tnh hnh tai nn lao ng cc a phng

TT

a phng

S v

S v
cht
ngi

S
ngi
b nn

S
ngi
cht

S
ngi
b
thng
nng

1568

98

1583

106

160

Tp. H Ch Minh

Qung Ninh

454

33

515

39

273

H Ni

152

31

117

37

80

Bnh Dng

446

29

450

33

34

ng Nai

1624

25

1658

27

147

H Tnh

89

23

94

23

71

B Ra - Vng Tu

302

20

309

22

99

Long An

63

16

63

16

15

Nng

48

15

48

15

Bnh Thun

37

12

40

13

10

Company Logo

So snh tnh hnh TNL nm 2012 vi nm 2011

Stt

Ch tiu thng k

Nm 2011

Nm 2012

Tng/gim

S v

5896

6777

+881
(14,9%)

S nn nhn

6154

6967

+813
(13,2%)

S v c ngi cht

504

552

+48 (9,5%)

S ngi cht

574

606

+32 (5,6%)

S ngi b thng nng

1314

1470

+156
(11,9%)

S lao ng n

1363

1842

+479
(35,1%)

S v c 2 ngi b nn tr
ln

90

95

+5 (5,5%)

Ti l gy chn thng cht ngi

Tai nn lao ng 6 thng u nm 2013

Yu t c hi:
Bi: t 0,001m - 10m v c nhiu loi.
Ting n.
Rung ng.
Ha cht.
Nhit .
T th lm vic

 Bnh ngh nghip l bnh pht sinh do tc ng

ca iu kin lao ng v cc yu t c hi i vi
ngi lao ng.
Hin nay c 28 bnh ngh nghip nm trong danh
mc c hng cc ch bo him x hi, trong
c cc bnh ph bin nh:
Bnh bi phi ngh nghip
Bnh ic ngh nghip
Nhim c ha cht ngh nghip

Bi phi ngh nghip:

Bi phi Silic (chim khong 75%).
Bi phi aming.
Bi phi bng.

Bnh ic ngh nghip

Cc chuyn gia y t cho rng, con ngi c th nghe c m
thanh c tn s t 16 Hec n 22.000 Hec (Hz) v nghe tt nht
l t 500 n 4.000 Hz.
Trong mi trng lao ng cng nghip, ngi cng nhn phi
lm vic khi ting n cao vt qu tiu chun cho php 85 dB
trong 8 gi/ngy v ko di trn 3 thng th c nguy c b NN.
Cng m thanh cho php trong cng nghip l t 70
80dB

Bnh nhim c ha cht ngh nghip

Nhim c ch v cc hp cht ch
Nhim c Benzen v cc ng ng ca Benzen
Nhim c Thy ngn v cc hp cht ca thy ngn
Nhim c Mangan v cc hp cht ca Mangan
Nhim c Asen v cc cht asen ngh nghip
Nhim c TNT
Nhim c Nicotin
Nhim c ho cht tr su
Nhim c CO ( Cacbonmonoxit ).
Nhim c Cadimi.

Phng tin bo v c nhn

Phng tin bo v c nhn l nhng phng tin
dng phng nga hoc gim tc ng ca cc yu
t nguy him v c hi trong sn xut i vi ngi lao
ng.
Yu cu:
Kh nng bo v.
Yu cu v sinh.
Tnh tin li khi s dng.
Tnh thm m.

Hy s dng PTBVCN ng cch

bo v mnh khi tai nn, bnh tt
v mang li hnh phc cho gia nh
cng nh x hi

PHN II:
MT S KHI NIM C BN
V DONG IN

nh ngha dng i n
:
Dng i n l dng chuyn di c hng ca cc
ht mang i n tch di tc dng ca lc i n
trng.
Thng thng biu hi n cho ln ca dng
i n ngi ta s dng khi ni m cng dng
i n k hi u: I, n l t s gia m t i n tch
i qua tit i n dy dn trong 1 n v thi gian
I = S/t

Phn loi:

Theo tn s: Dng i n m t chiu, dng i n xoay

chiu ( thng l hnh sin)

Theo s pha: Dng i n xoay chiu m t pha, dng

i n xoay chiu ba pha

Cc n v o c bn:

o dng i n : k hi u I, n v thng dung l

Ampe (A) ho c Kilo Ampe (KA)
o i n p: k hi u U, n v thng dung l Vn
(V) ho c Kilo Vn (KV)
o i n tr: k hi u R, n v thng dung l m
() ho c Kilo m (K)

M t s nh lu t thng dng:

nh lu t m :
I = U/R

nh lu t Jun Lenx:
Q = RI2t

Hi n
tng dng i n
i trong t

Trong trng hp dy dn b chm t hay cch

i n ca thit b i n b chc thng se c dng r
chm t v to ra xung quanh im chm t nhng
vung c i n th khc nhau. Cch im chm t
20m i n th gn bng 0.

Mt s gii thch v in p:
i n p tip xc (Utx) l i n p gia hai im trn
ng i ca dng i n m ngi chm phi.
i n p bc (Ub) l i n p gia hai chn ngi
trong vung c i n th chm t, xa >20m th Ub =
0.

i n p cho php (Ucp): l i n p cho php m

khng gy cht ngi.

Mi quc gia c i n p cho php khc nhau. Theo

TCVN 4756-89 th Ucpxc l <42V v Ucpmc l <110V.

in p tip xc cho php Utxcp (tham kho)

Tiu chun Php:
Nh xng

Utx = Ung = Rng.Ing

Utxcp

Ngp nc

1200 * 10 mA = 12 V
2500 * 10 mA = 25 V

12 V
24 V

5000 * 10 mA = 50 V

48 V

Ngp nc

1200 * 10 mA = 12 V

12 V

m t

2500 * 10 mA = 25 V

25 V

Kh ro

5000 * 10 mA = 50 V

50 V

m t
Kh ro

Tiu chun IEC:

09/16/16

45

PHN III:
TC HAI CUA DONG IN I VI
CON NGI

 i n gi t:
Xy ra khi ngi tip xc vo v t mang i n lm t
li t v ph hy cc b ph n trn c th c bi t l
h tim, h thn kinh dn n cht ngi nu khng
ct i n v cu cha kp thi.
t chy i n :
- Xy ra khi ngi li gn ng dy i n cao p,
ng ct ti ln m khng c phng php d p h
quang hoc ngn mch h thng.
- Xy ra khi dng i n qu ln qua ngi sau khi
b i n gi t.

PHN IV:
NHNG YU T LIN QUAN N
TAI NAN IN

i n
tr ngi
Loi v tr s dng i n

in p tip xc
Tn s dng i n

Thi gian i qua

ng i ca dng in

i n
tr ngi: khong 200 500.000

Da m hay kh.
Da dy hay mng.
iu ki n thi tit.
Loi dng i n .
Yu t tm, sinh l

 Khi b in git mc tc ng ch yu c nghin cu

theo tc ng kch thch v phn ln cc trng hp cht

ngi l do tc ng kch thch. Dng in gy cht bi
kch thch tng i b (25 100)mA v in p
khng ln, thi gian tc ng khong vi giy.
Khi mi chm vo in, in tr ca ngi cn ln, dng
in qua ngi ch gy kch thch c bp lm ngn tay v
tay co qup li. Nu khng kp thi tch khi vt mang
in, in tr ca ngi gim dn, dng in tng ln, s co
qup cng tng ln n mc c th khng cn kh nng
tch khi vt mang in, h tun hon h h hp b t lit.
Khi b cht bi dng kch thch se khng thy r ch dng
in i vo ngi v khng gy thng tch.

in tr ca ngi ph thuc trng thi ca da:

Da m
in p(V)
10

in tr ca
ngi ()
10.000

Da kh

Cng dng
in (mA)

Cng dng
in (mA)

1,0

20

9.100

2,2

30

2.200

13,5

40

1.950

20,5

50

in tr ca
ngi ()

500.000

0.1

60

75.000

0.8

70

30.000

1,8

80
90

Ko chu c

8.000

10,0
Ko chu c

Ngng dng in ti hn dng xoay chiu AC

AC

Tim ngng p
Tim p mnh (Ngng rung c tim)
T lit c quan h hp - Nght th (nguy
him)
Bt u co c - Ngng bung nh
C cm gic nhi nh - Ngng cm nhn

Ngng dng in ti hn dng mt chiu DC

DC

130
100
Khng xc
nh

?
5

Vi dng xoay chiu: Icp= 10 mA

Vi dng mt chiu: Icp = 50 mA

i n
p tip xc: ln nht theo thi gian

in p xoay chiu (V)

in p mt chiu (V)

Thi gian tip xc (s)

< 50

<120

50

120

5,00

75

140

1,00

90

160

0,50

110

175

0,20

150

200

0,10

220

250

0,05

280

310

0,03

ng i ca dng i n
qua ngi

ng dng in qua ngi

Phn lng dng in tng i qua tim(%)

T chn qua chn.

0,4

T tay qua tay.

3,3

T tay tri qua chn.

3,7

T tay phi qua chn.

6,7

Tn s ca dng i n
:

Dng i n
m t chiu
Dng i n
xoay chiu c tn
s 50 60Hz
Dng i n
xoay chiu c tn
s >500.000 Hz

It nguy him do i n gi t ch yu gy
bng ngoi
Rt nguy him do i n
gi t v c th gy
ra s rung tim
It nguy him do i n
gi t ch yu gy
bng trong.

PHN V:
NHNG NGUYN NHN DN N
TAI NAN IN

Nguyn nhn dn n tai nn in

Chm in trc tip

Chm vo cc phn t
bnh thng c in p

Khc

Do in p bc
H Quang in
Xut hin trong
khu vc in
trng mnh

Chm in gin tip

Chm vo cc phn t
bnh thng
khng c in p

CHAM IN TRC TIP

Ph
0
. .

. .

Ing
Pha - Trung tnh

Pha - t

CHAM IN GIN TIP

Ph

0
. .

Ing
t

Ph
0
. .

Ing
t

PHN VI:
CC BIN PHP
K THUT AN TON

Bo v chng in git

Chng tip xc in trc tip

S dng
Cch
in

Khong
Cch
an ton

Cn tr,
V ngn
cch
bo v

Chng tip xc in gin tip

S dng
S dng
Tn hiu,
dng c,
bin bo
ph tin
v kha
an ton
lin ng

Ngun
in p
thp

Ni t
bo v

Ni dy
TT
bo v

T ng
ct mch
bo v

CC BIN PHP AN TON KHC

m bo khong cch, bao che, ro chn cc b phn mang in:

1,5m i vi ng dy c in
p n 1KV
2,0m i vi ng dy c in
p n 1-22KV
3,0m i vi ng dy c in
p n 35KV
4,0m i vi ng dy c in
p n 66-110KV
6,0m i vi ng dy c in
p n 220KV
9,0m i vi ng dy c in
p n 500KV

m bo khong cch, bao che, ro chn

cc b phn mang in
Cao p:

Tn chn kn

Tn chn h

Lng chn

S dng bin bo, kha lin ng

N 1 2 3

PE

S dng phng tin, dng c an ton

CC BIN PHP T CHC

Lun phi c thc chp hnh

nghim chnh ni quy, quy nh
ca c quan; quy trnh, quy phm;
tiu chun ra.
V d: Lm vic theo phiu cng tc

PHN VII:
MT S THIT BI
BO V AN TON IN

RCD 1 pha

RCD 3 pha

Inc = 10000 A
Un = 230 V ~
In = 40 A
I n = 0.03 A
1492 - RCD2

Inc = 10000 A
Un = 230/400 V ~
In = 40 A
I n = 0.03 A

CU TO

1.
2.
3.
4.

Tip im u vo
Tip im u ra
Nt RESET
Tip im ng m RCD

5. Cun dy iu khin s
ng li tip im 4 khi
nhn Reset
6. Cun dy cm ng
7. Mch cm ng
8. Nt TEST
9. Dy th

RCD

CB
Circuit Breaker

KHI THIET B LAM VIEC BNH

THNG

I L I N 0
0
L

IC 0

KHI THIET B CHAM VO

I L I N 0
0
L

IC

IC 0

Fault

MCH TEST

CUT

 Ci t gi tr tc ng:

Ngoi chc nng chng in git RCD cn c th chng c

chy n

PHN VIII:
BIN PHP X LY
KHI CO TAI NAN IN

 Khi thy ngi b tai nn in git, bt c ai cng phi c trch nhim

tm mi bin php cu ngi b nn.
Vic x l, cp cu cng tin hnh nhanh th t l nn nhn c cu
sng cng cao.
Theo thng k, trong 1 pht nu nn nhn c tch ra khi ngun
in v c cp cu kp thi th t l cu sng 98%, nhng nu
n 6 pht t l ny ch l 10%.
Vic x l, cp cu ngi b in git ng cch cn thc hin theo 2
bc c bn:
Tch nn nhn ra khi ngun in.
Cp cu nn nhn ngay sau khi tch ra khi ngun in.

PHNG PHP TCH NN NHN RA KHI NGUN IN

Cn phi phn bit ngi b in git mng in cao p hay h p

PHNG PHP CP CU NGI B IN GIT

An ton?
Tnh mng ca bn

Chn thng

Bnh tt

Mi
trng
khng an
ton

Khng s
dng
PTBVCN

Cu th trong
khi lm vic

HT