K thut Vit lch

Ngc Trn
trnh by
Ni dung trnh by
Nguyn tc chung v vit lch
Tin tc l g
Chn thng tin chnh, gii hn ti
Phn loi tin tc
Vit tin hnh thp ngc
Vit phn m u.
Mong i
Hi nhiu
ng dng tt
Tip tc hc.
Nguyn tc chung v vit lch
T ng chnh xc
Vit n gin
Khng vng vo
Bi mt chnh
Khng dng t chuyn mn
Hn ch tnh t.
Nguyn tc chung v vit lch (2)

Trnh vit tt
t dng ting nc ngoi
Vit ngn
Vit xong, c li.
Nguyn tc chung v vit lch (3)

ng ting Vit
Tn trng chnh t
Hc ng php
Nh du cu.
Tin tc l g

Nhiu nh ngha
Hiu cc quan tm ca cng ng
Tm nhng ngi lm ra tin
Khng phi bi no cng c tin.
Cc yu t tin tc
Thi s
Lin quan
Quan trng
Xung t
L
Ni ting.
Chn thng tin chnh

Dng thng tin c ngha nht

Chn thng bo chnh
Thng bo chnh ca bi tin
Thng bo chnh bi tng hp.
Tm gc nhn
Bi c th nhiu gc nhn
Cch chn gc nhn
Gc nhn theo i tng bn c.
Tin cng, tin mm
Tin trc thut
Tin din cm.
Tin trc thut
chnh trong phn m u
Tin tc mi ln u
Lun trch ngun
Da trn s kin
Chy ua vi kim ng h
Cnh tranh vi ng nghip.
Tin din cm
t quan trng
Gii tr
Tnh cm
C th gn vi thi s
Vit kiu nh vn.
Tin thp ngc
Kt lun trc
Gm hai phn
Mt chnh
C th thm ph
Nhanh v gn.
Vit phn khi
Tm tt tin
Vit nh k
Khng tr li ht
Ngn gn.
Nhc li
Vit chm cht
Tin cn lin quan, hu ch, ng quan
tm
Bi ch mt chnh
Tin cng thng thi s
Tin mm ch yu gii tr
Tin thp ngc: tm tt, trin khai.
Cch sa bi
S chnh xc
Joseph Pulitzer: S chnh xc i vi
mt t bo cng ging nh tit hnh i
vi mt ngi ph n
Khng ai c tnh mc li (nhng c th
lm bing)
Ngy cng nhiu lnh o chu tha
nhn sai st
Tn trng gi ln khun: tr hao gi
S chnh xc (2)
c ba ln:
1. Hiu ngha ca bi v tm cc sai st
ln
2. Kim tra li v thng tin, bt php, ng
php (tng ch mt)
3. c li, sau mt thi gian ngng c,
xem c st g khng
Nn c ngc bi.
S chnh xc (3)
Cc sai st v thng tin
Sai tn ngi, tn cng ty:
Dallemague, Dallemagne, Dallemange.
Tn ng: Michel P. Dallemagne
Britain Telecom, Haward
Khng ng thng l ngn ng:
Dy dn, rn ri tho vt c, nhng n
ung tht thng, ng ngh lang ch
S chnh xc (4)
Sai v vn ha, a l, lch s:
Thp M Sn Qung Tr
Dng phng t liu; Internet (Google,)
Hc thm
Li kin thc kinh t v cc con s:
Hc thm, ch cao
D sai. Th d: % v im phn trm
Nn t cng, tr, nhn, chia
S chnh xc (5)
So snh sai:
S mt, u tin
Duy nht, ln nht, to nht, di nht, hay
nht, k lc
ngh cung cp chng c
Nn sa theo hng gim nh: mt trong
nhng ngi u tin; mt trong nhng
cy cu di nht
S chnh xc (6)
Thng tin khng chnh xc:
Nhng cui cng, khi Quc i c nguy c
khng chim c a s gh ti bang Lok
Sabha (1998), Sonia chp thun bc
vo chnh trng.
Lok Sabha khng phi bang m l H vin
Kh pht hin nht
S chnh xc (7)
Tin gi:
C gi iu khin thang
Sn xut trng g (gi)
CNN: Bush cha cht (1992)
The New York Times: Jayson Blair cp bi,
ba ra bi (2003)
ng nh chnh thnh mt phn tt
yu ca t bo.
S d hiu
Ernest Hemingway: Chng ta phi vit
theo nh cch chng ta ni, nhng tt
hn
William Strunk, E. B. White: khng vit
tha, ch no cng phi c ngha
Bi vit phi r rng hiu c ngay
Nu phng vin khng lm c, chnh
bn phi lm
S d hiu (2)
R rng khng ng ngha vi n gin
d c hn so vi cc vn bn k thut
phc tp
c gi ca The Wall Street Journal
hc vn cao, nhng bo vit gin d,
sinh ng, lm khi hi hc
Tiu chun hng u: s r rng
S d hiu (3)
Gch b t tru tng hoc bin
chng thnh t c th (nu c):
C s vt cht, bt cp,v.v.
Vn dng t Hn Vit (khi cn):
Phn, h b, tiu tin, v.v.
S d hiu (4)
Cn thn vi t khoa hc, k thut:
ng nh bn c
Ni kh qun, c tin lng rt xu, phc iu tr
bnh vim phi cp do virus, dung dch dit ph
rng
Quy nh ca WSJ: khi t chuyn mn xut hin ln
u tin trong bi, phi gip bn c hiu t
S d hiu (5)
Gch b hoc din dch ting lng:
Tng vn t ting lng: vi chc t
n trm t
Bn c thng khng bit ting lng
Hng nng, sap,
S d hiu (6)
Hn ch t vit tt:
Ch gi cc t vit tt cn thit
Khng nn vit THA (thi hnh n), RAT
(rau an ton)
S d hiu (7)
Gim nh li vit khoa trng:
Bn c ch yu tm thng tin, khng
quan tm cu ch
Phng vin hay nh bng s kin
hoc nhn vt
S d hiu (8)
Th d (c sai ngha): D bng cch ny,
hay cch khc, ngn la nhit huyt, sng
to, tinh thn t ph v c s rn ri, kiu
bc nh mt k s trong ng tng ta
sng v chy lan trong nhiu th h hc tr
ca trng Nhiu th h sinh vin i
hc khng th qun GS - ngi
hiu trng u tin sau gii phng cng
ngi sao mu lung linh trn nn tri ni
ngi trng ca h.
S d hiu (9)
Chng so rng:
Ngi vit lp li cc t ng, cch ni
nng m ngi khc dng n
mn i ri, bt k chng c cn hu
ch hay khng
Chuyn nh, tay khng bt gic
Khng th trnh tt c
S d hiu (10)
ng cho bi c ch:
Gch b t tha, lp li, cc s phung
ph din tch khc
L thm thng tin, bt chi ph cho bo
Gim thi gian c cho c gi
S d hiu (11)
Khng dng t vay mn ca ting
nc ngoi cha i vo vn t ph
thng:
Mt s ngi mun khoe ch, lm
sang, d b sai
Nh u t, investor room; hng hot,
mt view qu l tng
S d hiu (12)
Cn thn vi t mi:
Hng xuyn bng ca th trng
bt ng sn
inh tc,
Ngn ng vit l bo th, khng chp
nhn s lung tung, cu th.
S cng bnh
Cng ngy cc t bo cng quan tm n
s cng bnh. Ta nn c gng tm s cng
bnh
Cng bnh: khng thin v, khng nh kin,
c cng tm
Khng tin nh bo c th khch quan (khc
nhng nm 1950)
Philippe Frnaux: khi mt nh bo khoe
rng mnh khch quan, chc chn ngi
ny l khng lng thin (hoc ngy th)
S cng bnh (2)
Khng th cng bnh mi lc v l
do k thut:
Phi da vo tai, mt, s phn on
ca ngi khc
S cng bnh (3)
Du hiu ca bi khng cng bnh:
Lch ngun (ch mt ngun,nn cc
bn lin quan pht biu ng u nh
nhau)
Chia phe (ng h v chng i, tt v
xu, trng v en, v thng ch ng h
mt phe. Nn tip cn vi hai pha, thm
phe ng gia, bn c kt lun)
S cng bnh (4)
Khi cn thit mi chia phe ph phn, nh
hng d lun
Le Monde: L bo thng tin, nhng Le Monde
cng l bo kin. Hon ton khng trung lp,
bo c nhng s dn thn dn ti vic n phi
c lp trng v tnh hnh thi s hng ngy,
trong cc bi x lun do gim c t bo vit
hoc trong cc x lun khng k tn c xut
bn mi ngy cng nh trong cc bi phn tch
v bi bnh lun ca cc cy bt thuc t bo
S cng bnh (5)
Khng bnh lun trong bi tin:
Uy tn ca hng thc phm ln nht th gii
Nestle ca Thy S ang b nh hng nng.
Hm 22-11, Nestle cho bit phi thu hi hng
trm ngn lt sa cho tr em ti Php, B o
Nha, Ty Ban Nha v ch yu l sau khi pht
hin thy trong sa c ln mc in trn bao b
Uy tn ca Hng dc Merck ca M b ging
mt c nng sau bi bo nng k ng ti trn
tp ch y hc New England Journal of Medecine
ngy 8-12
S cng bnh (6)
Cn chng mc:
Khng nn ch tn mt, khen tn my
xanh
C quyn, trch nhim tranh lun khi thy
c du hiu thin lch. Nn i thng tin
v phn tch thng tin nhiu hn
Nn hi: Ti sao li s dng?, thay v
Ti sao khng dng?
S cng bnh (7)
Khng nh gi bng t ng:
th ti, tha nhn
ng phm khng ging ng bn;
phn t tnh nghi khng ging ngi
b tnh nghi
Hn, k, tn, y, th, bn chng, gian
thng, t thng, con bun, li
S cng bnh (8)
Khng xem thng ngi khc:
Mt Vit kiu n trm xe, cc em, my em
chn di
Khng k th:
Mt t bo TPHCM tng b B Vn Ha
- Thng tin pht 20 triu ng do ng
mt bi c k th Nam, Bc
S cng bnh (9)
nh kin trong vn cnh:
Chic xe ny, t ai ng rng do mt
thng binh ct c hai chn ch to
Hm : tn th phi ph
Cn bnh th k (vit - v ngh - va lch
lc va so rng)
Sai khi gp chung HIV vi AIDS. HIV mi
l nhim, AIDS mi l bnh.