Tr­êng ®¹i häc ngo¹i th­¬ng

Khoa kinh tÕ & Kinh Doanh quèc tÕ

KInh tÕ vÜ m« I

Th.S Hoµng Xu©n B×nh

Bµi 1: Kh¸i qu¸t vÒ Kinh tÕ häc VÜ m«

I. Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña kinh tÕ häc VÜ

m«:
II. §èi t­îng, vµ ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu:

1. §èi t­îng:
Y, g, u, inflation, budget, BP,

2. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu:

- Trõu t­îng ho¸, c©n b»ng tæng qu¸t (c©n
b»ng ®ång thêi all market (Walras), to¸n häc
III. HÖ thèng kinh tÕ VÜ m«:

1. §Çu vµo:
+ Ngo¹i sinh: Thêi tiÕt, chÝnh trÞ, d©n
sè, c«ng nghÖ + ph¸t minh khoa häc

+Néi sinh: t¸c ®éng trùc tiÕp: CSTK,

CSTT, CS Y, CS kinh tÕ ®èi ngo¹i
2. Hép ®en: AS+AD
*AD: tæng khèi l­îng hµng ho¸, dvô mµ c¸c t¸c
nh©n trong nÒn ktÕ cã kh¶ n»ng vµ s½n sµng
mua trong 1 thêi kú nhÊt ®Þnh. C¸c yÕu tè
kh¸c kh«ng ®æi. (P, Y..)
*Nh©n tè ¶nh h­ëng: , P, Y, E..

*AS:Tæng khèi l­îng hh, dv mµ c¸c t¸c nh©n

trong nÒn ktÕ cã kh¨ng n¨ng vµ s½n sµng
cung trong 1 thêi gian nhÊt ®Þnh. Ytè kh¸c k«
®æi
* Nh©n tè ¶nh h­ëng: P,CFSX, Y*

Y*: lµ s/l­îng tèi ®a mµ nÒn ktÕ cã thÓ SX ®­

îc trong §K toµn dông nh©n c«ng, k« lf¸t

Toµn dông nh©n c«ng=D/sè-(trÎ em+giµ) -

tµn tËt -(hs+sv) - néi trî-ng­êi k« muèn lv
 3. §Çu ra

§Çu ra gåm nh÷ng biÕn sè chØ kÕt qu¶ ho¹t

®éng cña mét nÒn kinh tÕ trong mét thêi kú
nhÊt ®Þnh th­êng lµ mét n¨m, ®ã lµ s¶n l­îng,
viÖc lµm, møc gi¸ chung, tû lÖ l¹m ph¸t, l·i
suÊt, t×nh tr¹ng ng©n s¸ch nhµ n­íc, c¸n c©n th­
¬ng m¹i, c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ.
 IV. Môc tiªu cña kinh tÕ häc vÜ m«:

*Kh¸i qu¸t: æn ®Þnh, t¨ng tr­ëng, c«ng b»ng XH

*Cô thÓ: Q,V/lµm, æn ®inh P, l/f¸t, KT§N (XNK),

ph©n phèi c«ng b»ng(®¶m b¶o thu nhËp)

*C«ng cô: CSTK, CSTT,CS thu nhËp, CS KT§N

Bµi 2: Tæng s¶n phÈm quèc d©n & ph­¬ng
ph¸p x¸c ®Þnh
I. Tæng s¶n phÈm quèc nội (GDP-Gross
domestic products)

1. Kh¸i niÖm:
Lµ gi¸ trÞ b»ng tiÒn cña tæng hh vµ dv cuèi
cïng ®­îc SX ra trong ph¹m vi l·nh thæ 1 quèc
gia trong 1 TG nhÊt ®Þnh (th­êng 1 n¨m) b¾t
kú NSX thuéc quèc tÞch nµo.
Hµng ho¸ cuèi cïng: k« bÞ b¸n l¹i trong thêi
kú, SX ®­¬ng thêi, b¸n trªn thÞ tr­êng
Hµng ho¸ trung gian:nguyªn liÖu cho SX
 2.C¬ së :
Kinh tÕ ®ãng gi¶n ®¬n: Households
+firms
Gi¶ ®Þnh: b¸n hÕt, thanh to¸n hÕt, hé mua hÕt
tiÒn
Vßng lu©n chuyÓn GDP trong nÒn kinh
tÕ Chi tiªu cho h.ho¸ dv cuèi cïng
Doanh thu cña h·ng
Hé gia ®×nh H,ho¸,dvô cuèi cïng H·ng SX
Input cña SX
Thu nhËp hé gia ®×nh

CF cña hµng
 Doanh thu Chi tiªu
(= GDP) (= GDP)
ThÞ tr­êng hµng hãa vµ dÞch
vô

B¸n HH vµ DV cuèi Mua HH vµ DV

cïng cuèi cïng

C¸c h·ng
Hé gia ®×nh
kinh doanh

Lao ®éng, ®Êt

®ai, vèn, tr×nh
®é qu¶n lý
®Çu vµo SX
ThÞ tr­êng c¸c yÕu tè
s¶n xuÊt

TiÒn l­¬ng, tiÒn thuª Thu nhËp cña hé gia

vµ lîi nhuËn – CPSX ®×nh (= GDP)
(= GDP)
 +Vßng bªn trong: khÐp kÝn cña c¸c yÕu tè
vËt chÊt mang tÝnh vËt thÓ
+Vßng bªn ngoµi: di chuyÓn cña tiÒn

+ 3 c¸ch x¸c ®Þnh GDP (vßng ngoµi); Chi tiªu,

chi phÝ, gi¸ trÞ gia t¨ng

3. Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh:

*Ph­¬ng ph¸p chi tiªu:

GDP = C + I + G + (X-M)
*Trong ®ã:

C (Consumption): chi tiªu cña c¸c hé gia ®inh

I(Investment): chi tiªu cña c¸c h·ng
G (Government Expenditure): chi tiªu mua
hµng ho¸ vµ dÞ ch vô cña CP
X (Export): xuÊt khÈu
M (Import): nhËp khÈu
NX = X – M: xuÊt khÈu rßng (Net Export).
-SP c¸c hé tù SX tù tiªu dïng, ko mua b¸n, k«
tÝnh
-I:tæng I bao gæm c¶ khÊu hao,kh¸c net I=I-D
-Kho¶n ®Çu t­lµm t¨ng TSC§ (m¸y mãc), ®Çu t­
cæ phiÕu, cho vay k« tÝnh
-Trî cÊp XH k« tÝnh, kim ng¹ch XNK k« ph¶i
hµng ho¸ dÞch vô cuèi cïng.
*Ph­¬ng ph¸p chi phÝ:

GDP = w + r + i +  + D +Te
W: tiÒn c«ng, r tiÒn thuª TSC§, i: thuª vèn, 
lîi nhuËn, D: khÊu hao, Te: thuÕ gi¸n thu
3. Ph­¬ng ph¸p gi¸ trÞ gia t¨ng:

GTGT = Tæng DT - Tæng CF NVL

GDP =  GTGT c¸c ngµnh

=> GDP = VAT. 1/thuÕ suÊt
GTGT
VÝ dô:
*VÝ dô vÒ s¶n xuÊt quÇn ¸o ë mét xÝ
nghiÖp may nh­sau:

C¸ c c«ng ®o¹n SX Doanh thu Chi phÝNVL GTGT

(1000®) (1000®) (1000®)
1. B«ng 20 0 20
2. Sî i 30 20 10
3. V¶i 45 30 15
4. QuÇn ¸ o 80 45 35
Tæng céng 175 95 80

NÒn kinh tÕ cã 1000 c«ng ty may mÆc:

Tæng GTGT = 1000 x 80 = 80 000 (1000®)
VËy GDP = 80 000 (1000®)
II.Tæng s¶n phÈm quèc d©n (GNP: Gross
national products)

1. Kh¸i niÖm:
Tæng gi¸ trÞ b»ng tiÒn cña toµn bé hho¸,dvô
cuèi cïng do c«ng d©n cña mét n­íc SX ra trong
1 TG nhÊt ®Þnh ( thg 1 n¨m), bÊt kÓ viÖc SX
®­îc tiÕn hµnh ë ®©u.
2. Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh:

GNP = GDP + Tn
Tn: thu nhËp rßng TS tõ n­íc ngoµi = VNNN
-NNVN
Cã 3 tr­êng hîp:

+ GNP > GDP (Tn>0): nÒn kinh tÕ trong n­íc

cã anh h­ëng ®Õn nÒn kinh tÕ c¸c n­íc kh¸c.

+ GNP < GDP (Tn<0): nÒn kinh tÕ trong n­íc

chÞu anh h­ëng cña nÒn kinh tÕ c¸c n­íc kh¸c.

+ GNP = GDP (Tn=0): ch­a cã kÕt luËn.

 3. GNP thùc tÕ vµ GNP danh nghÜa
GNP danh nghÜa (nominal GNP - GNPn) ®o l­
êng tæng GNP SX ra trong mét thêi kú nhÊt
®Þnh theo gi¸ hiÖn hµnh, tøc lµ gi¸ cña thêi
kú ®ã (gäi lµ kú nghiªn cøu).

n
GNPn   Pi t  Qit
i 1

Trong ®ã:
Pti: Gi¸ cña c¸c hµng hãa vµ dÞch vô kú nghiªn
cøu
Qti: Sè l­îng cña c¸c hµng hãa vµ dÞch vô kú
nghiªn cøu
GNP thùc tÕ (real GNP - GNPr) ®o l­êng tæng
san phÈm quèc d©n SX ra trong mét thêi kú
nhÊt ®Þnh theo gi¸ cè ®Þnh ë mét thêi kú ®­îc
lÊy lµm gèc (gäi lµ kú gèc).
n
GNPr   Pi  Q 0
i
t

i 1

Trong ®ã:
P0i: Gi¸ ca cña c¸c hµng hãa vµ dÞch vô kú gèc
Qt-1i: Sè l­îng cña c¸c hµng hãa vµ dÞch vô kú
nghiªn cøu
 Ta còng cã kh¸i niÖm GDP danh nghÜa
(GDPn) vµ GDP thùc tÕ (GDPr).

Tû sè gi­a GDP danh nghÜa vµ GDP thùc tÕ lµ

chØ sè gi¸ ca, cßn gäi lµ chØ sè ®iÒu chØnh
GDP hay chØ sè giam ph¸t GDP, kÝ hiÖu D
(Deflator) GDP
D n
 100%
GDPr
GDP thùc tÕ kh«ng chÞu ảnh h­ëng cña sù biÕn
®éng gi¸ ca nªn lµ mét chØ tiªu ®¸nh gi¸ phóc lîi
kinh tÕ tèt h¬n GDP danh nghÜa. Tăng tr­ëng cña
nÒn kinh tÕ tøc lµ nãi ®Õn sù tăng tr­ëng cña GDP
thùc tÕ tõ thêi kú nµy sang thêi kú kh¸c.
III. C¸c chØ sè kinh tÕ kh¸c:

NNP= GNP-D ; Y=NI=NNP-Te=GNP-D-Te

Yd = NI - (Td-TR) = (C+S)
Tn
D
C D-khÊu hao TSC§
Te
I GNP Td-
NNP-Tæng SP quèc
NNP d©n rßng
NI TR
G NI-thu nhËp quoc d©n
(Y) Yd-thu nhËp kh¶ dông
Yd
NX TR (transfer)- trî cÊp
Td: thuÕ tr­c thu
4. Phóc lîi kinh tÕ rßng NEW (Net Economic
Welfare)
GDP, GNP bá sãt hµng hãa, dÞch vô tù cung
tù cÊp, kh«ng ®­a ra thÞ tr­êng vµ kh«ng b¸o
c¸o; ho¹t ®éng kinh tÕ phi ph¸p hoÆc hîp
ph¸p nh­ng kh«ng ®­îc b¸o c¸o nh»m trèn thuÕ,
« nhiÔm m«i tr­êng.. kh«ng vµo GNP,

NEW = GNP + V1 -V2

V1 bao gåm:
+ Gi¸ trÞ cña thêi gian nghØ ng¬i:
+ Gi¸ trÞ cña nhung hµng hãa dÞch vô tù cung
tù cÊp
+ Thu nhËp tõ kinh tÕ ngÇm:
V2 lµ thiÖt h¹i vÒ m«i tr­êng g©y anh h­ëng
kh«ng tèt ®Õn søc kháe con ng­êi: « nhiÔm
nguån n­íc, nguån kh«ng khÝ, suy tho¸i tµi
nguyªn, tiÕng ån, ¸ch t¾c giao th«ng…
NEW phan ¸nh phóc lîi kinh tÕ tèt h¬n so víi
GNPm but sè liÖu ®Ó x¸c ®Þnh NEW lµ rÊt khã
c¸c nhµ ph©n tÝch kinh tÕ vÉn ph©i dïng GDP
vµ GNP.
 Bµi 3: tæng cÇu & chÝnh s¸ch tµi kho¸
Personal and marital life of J.M Keynes
Born at 6 Harvey Road, Cambridge, John Maynard Keynes
was the son of John Neville Keynes, an economics lecturer at
Cambridge University, and Florence Ada Brown, a successful
author and a social reformist. His younger brother
Geoffrey Keynes (1887–1982) was a surgeon and bibliophile
and his younger sister Margaret (1890–1974) married the
Nobel-prize-winning physiologist Archibald Hill.Keynes was
very tall at 1.98 m (6 ft 6 in). In 1918, Keynes met Lydia
Lopokova, a well-known Russian ballerina, and they married
in 1925. By most accounts, the marriage was a happy one.
Before meeting Lopokova, Keynes's love interests had been
men, including a relationship with the artist Duncan Grant
and with the writer Lytton Strachey. For medical reasons,
Keynes and Lopokova were unable to have children, though
both his siblings had children of note.
 The Keynesian Theory of Income Determination: the theory that
will be presented hereafter was developed by the Cambridge
economist John Maynard Keynes in the wake of the 1920s Great
Depression. He argued that the cause of a low level of income
(GDP) in the economy was given by the lack of AD.

John Maynard Keynes (right) and Harry Dexter White at the Bretton Woods Confer..
I. Tæng chi tiªu dù kiÕn vµ tæng cÇu

Nh÷ng gi¶ ®Þnh:

-P,w kh«ng ®æi (kh«ng cã l¹m ph¸t)
-NÒn kinh tÕ cßn nhiÒu nguån lùc ch­a sö dông
hÕt. AS lu«n lu«n ®¸p øng AD kh«ng cÇn thay
®æi P. =>AD quyÕt ®Þnh møc s¶n l­îng c©n
b»ng.
-Kh«ng xÐt ®Õn ¶nh h­ëng cña thÞ tr­êng tiÒn
tÖ ®èi víi thÞ tr­êng hµng hãa.
-§ång nhÊt s¶n l­îng víi thu nhËp vµ kÝ hiÖu lµ
Y.
 1. Tæng chi tiªu dù kiÕn APE (Aggregate Planned
Expenditure)

Tæng chi tiªu dù kiÕn ph¶n ¸nh møc chi tiªu dù

kiÕn t¹i mçi møc thu nhËp víi gi¶ ®Þnh møc gi¸
cho tr­íc.
Trong nÒn kinh tÕ ®ãng gi¶n ®¬n cã 2 t¸c
nh©n g©y ra cÇu:
*Hé gia ®×nh: G©y ra cÇu mét l­îng lµ kho¶n tiªu
dïng C. C phô thuéc vµo Y, vµ C cã xu h­íng t¨ng
lªn khi Y t¨ng. BiÓu diÔn mèi quan hÖ ®ã d­íi d¹ng
hµm sè nh­sau:
C = f1(Y)
-C¸c h·ng kinh doanh: G©y ra cÇu mét l­îng
th«ng qua hµnh vi ®Çu t­ cña m×nh. Ta còng
cã:
I = f2(Y)

APE = C + I = f1(Y) + f2(Y)

1.1. Hµm tiªu dïng

*Kh¸i niÖm: Hµm tiªu dïng ph¶n ¸nh møc chi tiªu
(tiªu dïng) cña c¸c hé gia ®×nh t­¬ng øng víi mçi
møc thu nhËp
*C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng:
-Thu nhËp
-Cña c¶i
-Nh÷ng yÕu tè t©m lý, XH, tËp qu¸n sinh ho¹t

Kh«ng cã thu nhËp v©n ph¶i tiªu dïng=>

Kho¶n tiªu dïng nµy kh«ng phô thuéc Y vµ ng­
êi ta gäi ®ã lµ tiªu dïng tù ®Þnh, kÝ hiÖu
Autonomous Consumption)
Nh­ vËy Y= 0, C= f1(0) = C ®©y lµ h»ng sè vµ
ng­êi ta cã thÓ thèng kª ®­îc ë mçi quèc gia.
Kh«ng cã thu nhËp ng­êi ta vÉn ph¶i tiªu dïng ,
but Y t¨ng lªn =>kh«ng tiªu dïng toµn bé Y mµ cã
xu h­íng gi÷ l¹i mét phÇn ®ã chÝnh lµ hµnh vi
tiÕt kiÖm.

C  f1 (Y )  C  MPC .Y
MPC (Marginal Propensity to Consume) xu h­
íng tiªu dïng cËn biªn: cho biÕt khi thu nhËp
t¨ng lªn 1 ®¬n vÞ th× c¸c hé gia ®×nh cã
khuynh h­íng t¨ng tiªu dïng thªm bao nhiªu ®¬n
vÞ. C ;0 < MPC < 1)
MPC 
Y
MPC chÞu ¶nh h­ëng cña t©m lý, x· héi vµ tËp
qu¸n sinh ho¹t kh¸c.
H×nh vÏ:
C = C + MPC.Yd

MPC
C

0
Y
 Víi c¸ch hiÓu tiÕt kiÖm lµ phÇn cßn l¹i sau
khi tiªu dïng, chóng ta cã:
S Y C
S  Y  C  MPC .Y  C  (1  MPC ).Y
S  C  MPS .Y
MPS (Marginal Propensity to Save), xu h­íng tiÕt
kiÖm cËn biªn: khi thu nhËp t¨ng lªn 1 ®¬n vÞ
c¸c hé gia ®×nh cã xu h­íng t¨ng tiÕt kiÖm thªm
bao nhiªu ®¬n vÞ.
V× thu nhËp chØ cã thÓ ®em tiªu dïng hay tiÕt
kiÖm nªn: MPC + MPS = 1.
 Chó ý:
ë ®©y cÇn ph©n biÖt xu h­íng tiªu dïng
cËn biªn (MPC) vµ xu h­íng tiÕt kiÖm cËn biªn
(MPS) víi xu h­íng tiªu dïng trung b×nh C
APC 
vµ xu h­íng tiÕt kiÖm trung b×nh. Y
d
S
Ta còng cã APC + APS = 1 APS 
Yd

1.2. Hµm ®Çu t­

§Çu t­lµ mét cÊu thµnh thø hai cña APE. Nã
cã hai vai trß trong kinh tÕ vÜ m«.
§Çu t­lµ mét kho¶n lín vµ thay ®æi cña ®Çu t­
sÏ dÉn ®Õn sù thay ®æi lín cña APE, vµ
APE t¸c ®éng tíi s¶n l­îng vµ viÖc lµm.

§Çu t­t¹o ra tÝch lòy vèn.

*Nh©n tè ¶nh h­ëng:

-Møc cÇu vÒ s¶n phÈm do ®Çu t­míi sÏ t¹o ra:

tû lÖ thuËn
- Chi phÝ ®Çu t­: tû lÖ nghÞch
- Kú väng cña c¸c nhµ ®Çu t­:
Chóng ta gi¶ ®Þnh ®Çu t­lµ kh«ng ®æi víi bÊt
kÓ s¶n l­îng trong n¨m cã thÓ thay ®æi nh­ thÕ
nµo. Kho¶n ®Çu t­®ã gäi lµ ®Çu tù ®Þnh

I  I
APE  C  I  C  I  MPC .Y
Khi P, w cè ®Þnh thÞ tr­êng h.hãa vµ dÞch vô
c©n b»ng ng¾n h¹n, khi AD or APE ®óng b»ng
s¶n l­îng thùc tÕ s¶n xuÊt ra trong nÒn kinh tÕ:

Y  APE
Y  C  I  MPC .Y
 S¶n l­îng c©n b»ng lµ:
1
Y0  (C  I )
1  MPC
2. Tæng chi tiªu dù kiÕn & s¶n l­îng c©n b»ng
trong nÒn kinh tÕ ®ãng cã sù tham gia cña CP
NÒn kinh tÕ cã 3 t¸c nh©n g©y ra
cÇu. C  C  MPC .Y
d

Thu nhËp cña d©n c­ kh«ng ph¶i lµ toµn bé Y mµ

chØ cßn lµ thu nhËp kh¶ dông Yd:
Yd = Y - T; T = TA - TR (gäi lµ thuÕ rßng)
ThuÕ rßng lµ kho¶n thuÕ thùc thu cña chÝnh phñ
sau khi ®· lo¹i trõ c¸c kho¶n trî cÊp cña chÝnh
phñ cho c«ng chóng.
 -C¸c h·ng kinh doanh g©y ra cÇu mét l­îng lµ I:
I  I
-ChÝnh phñ g©y ra cÇu mét l­îng kho¶n chi tiªu G

+ChÝnh phñ ®¸nh thuÕ tù ®Þnh:

T T
APE  C  I  G  C  I  G  MPC .(Y  T )
Y  APE
Y  C  I  G  MPC .(Y  T )
1 MPC
Y0  (C  I  G )  T
1  MPC 1  MPC
 MPC
mt   Sè nh©n thuÕ, ta cã:
1  MPC

Y0  m(C  I  G )  mt T

+Tr­êng hîp chÝnh phñ ®¸nh thuÕ theo thu

nhËp , T = t.Y (t lµ thuÕ suÊt), chi
tiªu cña hé gia ®×nh, ®Çu t­vµ chi tiªu CP lµ:

C  C  MPC (Y  T )  C  MPC (1  t )Y

II G G
APE  C  I  G  C  I  G  MPC  (1  t )Y
C©n b»ng cña nÒn kinh tÕ lµ:

Y  APE
Y  C  I  G  MPC (1  t )  Y
1
Y0  (C  I  G )
1  MPC (1  t )
 1
m  Sè nh©n chi tiªu nÒn kinh
1  MPC (1  t )
tÕ ®ãng cã chÝnh phñ, ta
cã:

1 1
m  m
1  MPC (1  t ) 1  MPC

§iÒu nµy cho thÊy khi chÝnh phñ ®¸nh thuÕ

theo thu nhËp th× kh¶ n¨ng khuyÕch ®¹i chi
tiªu cña nÒn kinh tÕ gi¶m xuèng.
+ Tr­êng hîp chÝnh phñ võa ®¸nh thuÕ tù
®Þnh vµ võa ®¸nh thuÕ theo thu nhËp
T  T  t Y
C  C  MPC (Y  T )  C  MPC  T  MPC (1  t )  Y
I  I GG
APE  C  I  G  C  I  G  MPC  T  MPC (1  t )Y
C©n b»ng cña nÒn kinh tÕ lµ:
Y  APE
Y  C  I  G  MPC  T  MPC (1  t )Y
1 1
Y0  (C  I  G )  T
1  MPC (1  t ) 1  MPC (1  t )
 3. APE vµ s¶n l­îng c©n b»ng trong nÒn kinh
tÕ më cã sù tham gia cña chÝnh phñ
Gi¶ sö chÝnh phñ ®¸nh thuÕ theo thu nhËp: T =
t.Y
NÒn kinh tÕ cã 4 t¸c nh©n g©y ra cÇu:

C=C +MPC.(Y-T) = C + MPC.(1-t)Y

I  I GG
-Chi tiªu cña t¸c nh©n n­íc ngoµi; kho¶n XK rßng:
NX = X - M
L­îng xuÊt khÈu X nh×n chung ®­îc quyÕt ®Þnh tõ
®Çu n¨m do ®ã kh«ng phô thuéc vµo thu nhËp
trong n­íc.
X X
Nhu cÇu M cã thÓ lµ NVL s¶n xuÊt, hay tiªu
dïng cña c¸c hé gia ®×nh. C¶ hai tr­êng hîp
nµy, nhËp khÈu ®Òu cã thÓ t¨ng khi thu
nhËp vµ s¶n l­îng trong n­íc t¨ng.

Ta cã: M = MPM.Y

MPM (Marginal Propensity to Import). Xu h­

íng nhËp khÈu cËn biªn: cho biÕt khi Y t¨ng
lªn 1 ®¬n vÞ, c«ng d©n trong n­íc t¨ng chi cho
hµng nhËp khÈu thªm bao nhiªu ®¬n vÞ.
 APE  C  I  G  X  M
APE  C  I  G  X   MPC (1  t )  MPM   Y
C©n b»ng ®¹t ®­îc lµ:
Y  APE
Y  C  I  G  X   MPC (1  t )  MPM   Y
1
Y0  (C  I  G  X )
1  MPC (1  t )  MPM
1 sè nh©n chi tiªu trong
m   nÒn kinh tÕ më (open-
1  MPC (1  t )  MPM
economy multiplier).
m” < m’ < m. Sè nh©n chi tiªu trong nÒn kinh tÕ më cã
kh¶ n¨ng khuyÕch ®¹i kÐm h¬n trong nÒn kinh tÕ
II.ChÝnh s¸ch tµi kho¸:
1. Kh¸i niÖm: ChÝnh s¸ch tµi khãa lµ viÖc chÝnh
phñ sö dông thuÕ vµ chi tiªu ®Ó ®iÒu tiÕt AD.

2. C¸c lo¹i chÝnh s¸ch tµi kho¸:

2.1. ChÝnh s¸ch tµi kho¸ më réng (láng)
:expansionary fiscal policy

2.2. ChÝnh s¸ch tµi kho¸ thu hÑp (chÆt):

contractionary fiscal policy

3. ChÝnh s¸ch tµi khãa vµ vÊn ®Ò th©m hôt

NS
*Kh¸i niÖm ng©n s¸ch nhµ n­íc (State Budget)
Ng©n s¸ch nhµ n­íc lµ b¶ng tæng hîp c¸c kho¶n
thu, chi cña chÝnh phñ trong kho¶ng thêi gian
nhÊt ®Þnh (th­êng lµ mét n¨m).
Gäi B lµ hiÖu sè gi÷a thu vµ chi ng©n s¸ch, ta
cã:
B=T-G
+ B = 0: Ng©n s¸ch nhµ n­íc c©n b»ng
+ B > 0: Thu nhiÒu h¬n chi, thÆng d­
ng©n s¸ch
+ B < 0: Thu nhá h¬n chi, th©m hôt
ng©n s¸ch
 *Ph©n lo¹i th©m hôt ng©n s¸ch

- Th©m hôt ng©n s¸ch thùc tÕ: Lµ th©m hôt

khi sè chi thùc tÕ v­ît sè thu thùc tÕ trong mét
thêi kú nhÊt ®Þnh.
-Th©m hôt ng©n s¸ch chu kú:Lµ th©m hôt khi
nÒn kinh tÕ bÞ suy tho¸i theo chu kú kinh doanh.

-Th©m hôt ng©n s¸ch c¬ cÊu: Lµ th©m hôt

tÝnh to¸n ®­îc khi gi¶ ®Þnh nÒn kinh tÕ ®¹t s¶n l­
îng tiÒm n¨ng.
Ta cã: Btt = Bck + Bcc =>Bcc = Btt - Bck
4. CSTK cïng chiÒu vµ ng­îc chiÒu:

4.1. ChÝnh s¸ch tµi khãa cïng chiÒu:ChÝnh s¸ch

tµi khãa cïng chiÒu lµ chÝnh s¸ch tµi khãa h­íng
tíi môc tiªu c©n b»ng ng©n s¸ch (B = 0) bÊt kÓ
s¶n l­îng thay ®æi nh­thÕ nµo.

4.2. ChÝnh s¸ch tµi khãa ng­îc chiÒu: nh»m ®­a

s¶n l­îng vÒ Y* bÊt kÓ ng©n s¸ch bÞ th©m hôt nh­
thÕ nµo (Y = Y*)
NÒn kinh tÕ suy tho¸i, Y thÊp, CP t¨ng chi tiªu
or gi¶m T or sö dông hai biÖn ph¸p nh»m gi÷ cho
chi tiªu ë møc cao, Y t¨ng lªn Y* but ng©n s¸ch sÏ
bÞ th©m hôt.
5. BiÖn ph¸p gi¶m th©m hôt NS:

-T¨ng thu gi¶m chi

-Vay nî trong d©n: c«ng tr¸i, tr¸i phiÕu CP

-Vay nî n­íc ngoµi,

-In tiÒn , sö dông quü dù tr÷ ngo¹i tÖ

Bµi 4 - TiÒn tÖ vµ chÝnh s¸ch tiÒn tÖ

I. TiÒn tÖ

1. Kh¸i niÖm, qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t

triÓn c¸c h×nh th¸i tiÒn tÖ

a. Kh¸i niÖm:
TiÒn tÖ lµ tÊt c¶ nh÷ng thø ®­îc x· héi chÊp
nhËn lµm ph­¬ng tiÖn thanh to¸n vµ trao ®æi.
B¶n th©n chóng cã thÓ cã hoÆc kh«ng cã gi¸
trÞ riªng.
b. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c h×nh
th¸i tiÒn tÖ
Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn l©u dµi tõ nh÷ng thø nh­:
vá èc, vá sß, gia sóc, ®ång, s¾t, vµng, b¹c, kim c­
¬ng… vµ ®Õn tiÒn giÊy ngµy nay

Ph¸t triÓn c¸c h×nh th¸i cña tiÒn tÖ nh­sau:

Hµng ®æi hµng => Hµng hãa lµm vËt trung
gian (tiÒn nguyªn thuû) => TiÒn giÊy, tiÒn
sÐc, thÎ tÝn dông ng©n hµng…
 2. Chøc n¨ng cña tiÒn tÖ
a. Ph­¬ng tiÖn thanh to¸n
TiÒn ®­îc sö dông ®Ó thanh to¸n cho c¸c giao
dÞch mua hoÆc b¸n hµng hãa vµ dÞch vô.
b. Dù tr÷ gi¸ trÞ
TiÒn cã thÓ cÊt tr÷ h«m nay vµ tiªu dïng gi¸ trÞ
cña nã trong t­¬ng lai.
c. §¬n vÞ h¹ch to¸n
TiÒn cung cÊp mét ®¬n vÞ tiªu chuÈn gi¸ trÞ
vµ ®­îc dïng ®Ó ®o l­êng gi¸ trÞ cña c¸c hµng
hãa kh¸c.
d. Chøc n¨ng tiÒn tÖ thÕ giíi
3. Ph©n lo¹i tiÒn tÖ

*C¨n cø møc ®é ®­îc chÊp nhËn thanh to¸n (hay

kh¶ n¨ng thanh kho¶n - L: Liquidity), tiÒn ®­îc
chia lµm c¸c lo¹i sau:

M 0= TiÒn mÆt. §èi víi néi bé mét nÒn kinh tÕ,

®©y lµ lo¹i tiÒn ®­îc chÊp nhËn cao nhÊt mÆc
dï viÖc n¾m gi÷ nã kh«ng cã kh¶ n¨ng sinh lîi.
M1 = TiÒn mÆt + tiÒn sÐc (D: Deposit, ®ã lµ
kho¶n tiÒn göi kh«ng kú h¹n cã thÓ thanh to¸n
th«ng qua giÊy tê do ng©n hµng b¶o ®¶m. Kh¶
n¨ng thanh kho¶n cña M1 kÐm h¬n M0 nh­ng vÉn
rÊt cao nªn ®­îc nhiÒu quèc gia sö dông ®Ó ®o l­
êng khèi l­îng tiÒn l­u th«ng trong nÒn kinh tÕ.

M2= M1 + tiÒn göi cã kú h¹n. Kh¶ n¨ng thanh

kho¶n cña lo¹i nµy lµ thÊp nhÊt nªn chØ cã mét
sè quèc gia cã thÞ tr­êng tµi chÝnh ph¸t triÓn
m¹nh, vÝ dô nh­ Mü, sö dông ®Ó ®o l­êng khèi l­
îng tiÒn l­u th«ng.
II. Ng©n hµng th­¬ng m¹i vµ kh¶ n¨ng t¹o ra
tiÒn cña ng©n hµng th­¬ng m¹i.

1. Ng©n hµng th­¬ng m¹i

Ng©n hµng th­¬ng m¹i lµ mét tæ chøc trung gian
vÒ tµi chÝnh, kinh doanh tiÒn tÖ, ho¹t ®éng dùa
trªn nghiÖp vô chÝnh lµ nhËn göi vµ cho vay
tiÒn.

Kh¸ch hµng NHTM: c¸ nh©n, c¸c DN, c¸c tæ chøc

KT-XH cã tiÒn nhµn rçi muèn cho vay ®Ó kiÕm
lêi hoÆc ®ang cÇn tiÒn ®Ó më réng s¶n xuÊt
kinh doanh.
2. Kh¶ n¨ng t¹o tiÒn cña ng©n hµng th­¬ng m¹i

a. Nguån gèc ho¹t ®éng t¹o ra tiÒn cña ng©n

hµng th­¬ng m¹i.
Ho¹t ®éng cña ng©n hµng th­¬ng m¹i ngµy nay
b¾t nguån tõ c¬ së cña nh÷ng ng­êi thî vµng.

b. Kh¶ n¨ng t¹o tiÒn cña ng©n hµng th­¬ng m¹i.

Kh¶ n¨ng t¹o ra “tiÒn” cña NHTM lµ kh¶ n¨ng

t¹o ra thªm ph­¬ng tiÖn thanh to¸n cho nÒn kinh
tÕ th«ng qua nghiÖp vô cña NHTM (ph­¬ng tiÖn
thanh to¸n gåm cã tiÒn mÆt vµ tiÒn sÐc).
NHTM huy ®éng tiÒn göi hä lu«n gi÷ mét
kho¶n ®Ò phßng rñi ro khi ng­êi cho vay rót
tiÒn, gäi lµ dù tr÷ thùc tÕ, ký hiÖu lµ Ra.
ViÖc dù tr÷ nµy lu«n lu«n tu©n theo mét tû
lÖ nhÊt ®Þnh gäi lµ tû lÖ dù tr÷ thùc tÕ, ký
hiÖu ra.
ra = rb + re
rb: tû lÖ dù tr÷ b¾t buéc do ng©n hµng nhµ n­íc
(NHTW) quy ®Þnh.
re: tû lÖ dù tr÷ d«i thõa, phô thuéc vµo uy tÝn
cu¶ ng©n hµng th­¬ng m¹i, kh¶ n¨ng tµi chÝnh
vµ c¸c mèi quan hÖ víi c¸c ng©n hµng kh¸c.
 HÖthèng NHTM TiÒn göi (D) Dù tr÷ (Ra) Cho vay

NH1 1 1.ra (1-ra)

NH2 (1-ra) (1-ra).ra (1-ra)2
NH3 (1-ra)2 (1-ra)2 .ra (1-ra)3
... ... ... ...
NH(n+1) (1-ra)n (1-ra)n .ra (1-ra)n+1

n 1 n 1
1  (1  ra ) 1  (1  ra )
D  1  (1  ra )  (1  ra )  ...  (1  ra )  1
2 n
 1
1  (1  ra ) ra
 1 0 1
Víi 0 < ra < 1 th× . Do vËyD  1   1   10 (tû.®)
ra ra

III. Ng©n hµng trung ­¬ng (NHTW) vµ kh¶

n¨ng ®iÒu tiÕt l­îng cung tiÒn cña NHTW

1. Chøc n¨ng cña NHTW (Ng©n hµng Nhµ n­íc)

NHTW lµ ng©n hµng duy nhÊt cña mét quèc
gia thùc hiÖn 2 chøc n¨ng sau:

*Ng©n hµng cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i:

+ NHTW lµ n¬i gi÷ c¸c tµi kho¶n vµ c¸c quü dù
tr÷ cña NHTM.
+ NHTW lµ ng­êi cho vay cuèi cïng cña c¸c ng©n
hµng th­¬ng m¹i.
 *Ng©n hµng cña chÝnh phñ
+ NHTW l­u gi÷ c¸c tµi kho¶n, tµi s¶n, c¸c
kho¶n cho vay vµ ®i vay cÊp chÝnh phñ.
+ NHTW gióp chÝnh phñ ho¹ch ®Þnh vµ
thùc thi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, ®ång thêi hç trî
chÝnh s¸ch tµi khãa khi cÇn thiÕt, in tiÒn vµ
ph¸t hµnh tiÒn.
2. Kh¶ n¨ng ®iÒu tiÕt l­îng Ms cña NHTW
a. X¸c ®Þnh l­îng cung tiÒn (MS: Money Supply)

*Kh¸i niÖm:
L­îng cung tiÒn lµ tæng khèi l­îng ph­¬ng tiÖn
thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt vµ tiÒn sÐc hiÖn
cã trong nÒn kinh tÕ.
* C¸ch x¸c ®Þnh:

NHTW kh«ng ph¸t hµnh toµn bé sè tiÒn, mµ

chØ ph¸t hµnh mét l­îng lµ H0, (tiÒn c¬ së hay
tiÒn m¹nh-Basic Money, High Powered
Money), H0 < M0. L­îng tiÒn nµy sÏ ®­îc ph©n
phèi nh­sau:

+ C¸c t¸c nh©n trong nÒn kinh tÕ sÏ gi÷ l¹i

mét phÇn ®Ó chi tiªu dÇn, ký hiÖu lµ U. (nã
kh«ng sinh ra thªm c¸c ph­¬ng tiÖn thanh to¸n
mµ cã xu h­íng hao dÇn ®i trong qu¸ tr×nh l­u
th«ng do bÞ r¸ch, ch¸y,…gi¶ ®Þnh khi ph©n
tÝch lµ k« ®æi
 + PhÇn cßn l¹i ®­îc göi t¹i c¸c ng©n hµng, ký
hiÖu lµ R. Th«ng qua hÖ thèng NHTM sÏ t¹o ra
mét l­îng tèi ®a kho¶n cho vay míi lµ D  1  R
ra

TiÒn c¬ së (H0 )
U R

U D
Møc cung tiÒn MS

Ta cã: H0 = U + R vµ MS = U + D
Møc cung tiÒn lín h¬n nhiÒu so víi l­îng tiÒn c¬ së nhê
ho¹t ®éng t¹o ra “tiÒn” cña c¸c NHTM(MS > H0).
H0 vµ tû lÖ dù tr÷ thùc tÕ ra nh­ng ch­a biÕt MS
v× rÊt cã thÓ kho¶n tiÒn göi cã thÓ bÞ rß rØ
khái hÖ thèng ng©n hµng nh­ chóng ta ®·
ph©n tÝch trong phÇn tr­íc. Tuy nhiªn, nhê vµo
c¸c sè liÖu thèng kª mµ NHTW cã thÓ biÕt ®­
îc tû lÖ tiÒn mÆt so víi tiÒn göi, ký hiÖu lµ s
U MS U  D
(s  ) 
D H0 U R
Thay u = S.D vµ R = ra.D vµo c«ng thøc
MS s.D  D s 1
 
H0 s.D  ra .D s  ra
s 1
 MS   H 0
s  ra
 s  1 Sè nh©n cung tiÒn(Money supply
mM 
s  ra multiplier)

MS = mM. H0

*NhËn xÐt:
-ra gi¶m=> mM t¨ng=>MS t¨ng
- H0 t¨ng=> mM t¨ng=>MS t¨ng
s  1 ( s  ra )  (1  ra ) 1  ra
-s t¨ng=> mM    1
s  ra s  ra s  ra
=> mM gi¶m=>MS gi¶m
s phô thuéc:thãi quen thanh to¸n, tèc ®é t¨ng
TD, kh¶ n¨ng s½n sµng ®¸p øn tiÕn NHTW
b. C«ng cô ®iÒu tiÕt l­îng cung tiÒn
*NghiÖp vô thÞ tr­êng më (Open Market Operation:
OMO):
NghiÖp vô thÞ tr­êng më lµ nghiÖp vô mµ
NHTW ¸p dông nh»m ®iÒu chØnh l­îng cung
tiÒn th«ng qua viÖc mua vµo vµ b¸n ra tr¸i
phiÕu chÝnh phñ trªn thÞ tr­êng tù do
*Quy ®Þnh tû lÖ dù tr÷ b¾t buéc (Required
reserve ratio: rb) - ra = rb + re

* Quy ®Þnh l·i suÊt chiÕt khÊu (Discount rate):

IV. ThÞ tr­êng tiÒn tÖ
1. CÇu tiÒn (MD: Money
Demand)
a.Kh¸i niÖm:
CÇu tiÒn lµ tæng khèi l­îng c¸c ph­¬ng tiÖn thanh
to¸n (tiÒn mÆt vµ tiÒn sÐc) mµ c¸c t¸c nh©n
trong nÒn kinh tÕ cÇn ®Ó phôc vô cho nh÷ng
giao dÞch cña hä t­¬ng øng víi mçi møc l·i suÊt
cßn c¸c yÕu tè kinh tÕ kh¸c cho tr­íc.
b.§éng c¬:
§éng c¬ giao dÞch:
§éng c¬ dù phßng:
§éng c¬ ®Çu c¬:
c. C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng:
* Møc gi¸ chung P

MDn (nominal Money Demand, lµ cÇu tiÒn

tÝnh theo møc gi¸ cña kú nghiªn cøu sÏ t¨ng
MDr (real Money Demand, lµ cÇu tiÒn tÝnh
theo møc gi¸ cña kú gèc) kh«ng ®æi.

 MDn 
P  

 MDr  MD  const

 MDn 
P  

 MDr  MD  const
*L·i suÊt:
i t¨ng => MD gi¶m vµ ng­îc l¹i

*S¶n l­îng (hay thu nhËp)

Y t¨ng=> MD t¨ng vµ ng­îc l¹i

Ph©n tÝch c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng tíi cÇu tiÒn

thùc tÕ ng­êi ta x©y dùng hµm cÇu tiÒn thùc tÕ:
MD = kY - hi
Trong ®ã, k vµ h lµ hÖ sè nh¹y c¶m cña cÇu tiÒn
®èi víi s¶n l­îng vµ l·i suÊt.
 i
kY1
h

kY0
h

MD1
MD0
M
0 kY0
øng víi mçi møc s¶n l­îng sÏ cã mét ®­êng cÇu
tiÒn
VÝ dô: MD0 = kY0 -hi; MD1 = kY1 –hi
NhËn xÐt:
+ i thay ®æi,,=>l­îng cÇu tiÒn sÏ di chuyÓn trªn ®­
êng MD, c¸c ytè kh¸c kh«ng ®æi.
+ Y thay ®æi, ®­êng MD shift right or lefti. Møc
®é dÞch chuyÓn phô thuéc vµo hÖ sè k.
+ §é dèc cña ®­êng MD phô thuéc vµo hÖ sè nh¹y
c¶m cña cÇu tiÒn ®èi víi l·i suÊt (h).
kY 1
i  MD
h h
2. Cung tiÒn: Money supply

* Nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn cung tiÒn

-Møc gi¸ chung P: MS danh nghÜa kh«ng phô
thuéc gi¸ chung but MS thùc tÐ th× phô thuéc
v×: s 1 MS n
MS n   H0 MS r 
s  ra P

-Mong muèn cña NHTW. i thay ®æi nh­ng MS

cã thÓ constant nÕu NHTW ch­a muèn thay
®æi MS
i MSo

io Eo

MSo

0 M
3. C©n b»ng trªn thÞ tr­êng tiÒn tÖ:

* Kh¸i niÖm: lµ giao ®iÓm cña MD, MS vµ

ký hiÖu lµ E th× E ®­îc gäi ®iÓm c©n b»ng
cña thÞ tr­êng tiÒn tÖ, l·i suÊt i0 t­¬ng øng víi
®iÓm E gäi lµ l·i suÊt c©n b»ng.

* NhËn xÐt:
+ NÕu l·i suÊt thùc tÕ trªn thÞ tr­êng cã gi¸ trÞ
kh¸c i0 th× t­¬ng t¸c cung cÇu trªn thÞ tr­êng tiÒn
tÖ sÏ g©y ¸p lùc ®Èy møc l·i suÊt trªn vÒ vÞ trÝ
c©n b»ng. Khi MS, MD th× vÞ trÝ cña ®iÓm
c©n b»ng E còng thay ®æi kÐo theo l·i suÊt c©n
b»ng thay ®æi.
Bµi 5: L¹m ph¸t vµ thÊt nghiÖp
I.ThÊt nghiÖp ( unemployment)

1. Kh¸i niÖm
ThÊt nghiÖp lµ t×nh tr¹ng mét bé phËn cña lùc
l­îng lao ®éng do nh÷ng nguyªn nh©n kh¸c
nhau dÉn ®Õn ch­a cã viÖc lµm.

Lùc l­îng lao ®éng: lµ mét bé phËn cña d©n

sè, trong ®é tuæi lao ®éng, cã ®ñ kh¶ n¨ng
lao ®éng, cã nghÜa vô lao ®éng vµ cã mong
muèn lµm viÖc.
 S¥ §å lùc l­îng lao ®éng

Lùc l­ Cã viÖc
îng L§
Trong
ThÊt
®é
D©n nghiÖp
tuæi
sè lao èm,néi
®éng trî, k«
lµm..

Ngoµi
-Ng­êi kh«ng n»m trong LLL§ lµ ngoµi tuæi lao
®éng,(Ng­êi giµ vµ trÎ em), kh«ng cã ®ñ kh¶
n¨ng lao ®éng, ng­êi kh«ng cã nghÜa vô lao
®éng (SV,HS) vµ nh÷ng ng­êi kh«ng cã mong
muèn lµm viÖc

2. §o l­êng thÊt nghiÖp

Tû lÖ thÊt nghiÖp ( u - Unemployment Rate):

lµ % sè ng­êi thÊt nghiÖp so víi tæng sè ng­êi
trong lùc l­îng lao ®éng. U
u  100%
U (Unemployed): Sè ng­êi thÊt nghiÖp L
L (Labour Force): Lùc l­îng lao ®éng
3. Ph©n lo¹i thÊt nghiÖp

a. Ph©n lo¹i theo lý do thÊt nghiÖp:

Bá viÖc, mÊt viÖc, míi gia nhËp lùc l­îng lao
®éng nh­ng ch­a cã viÖc lµm, T¸i gia nhËp
lùc l­îng lao ®éng nh­ng ch­a cã viÖc lµm

b. Ph©n lo¹i theo nguån gèc thÊt nghiÖp:

+ThÊt nghiÖp do cä x¸t (hay thÊt nghiÖp t¹m
thêi): khi ng­êi lao ®éng trong qu¸ tr×nh t×m
kiÕm viÖc lµm míi.
+ThÊt nghiÖp c¬ cÊu: x¶y ra khi thêi gian,
®Þa ®iÓm vµ kü n¨ng cña ng­êi lao ®éng cÇn
viÖc lµm kh«ng phï hîp víi thêi gian, ®Þa
®iÓm vµ kü n¨ng cña c«ng viÖc ®ang cÇn lao
®éng.
+ThÊt nghiÖp do thiÕu cÇu: x¶y ra khi
møc cÇu chung vÒ lao ®éng gi¶m xuèng.

+ThÊt nghiÖp do yÕu tè ngoµi thÞ tr­êng

(thÊt nghiÖp theo lý thuyÕt cæ ®iÓn): x¶y
ra khi tiÒn l­¬ng ®­îc Ên ®Þnh kh«ng bëi c¸c
lùc l­îng thÞ tr­êng mµ cao h¬n møc l­¬ng c©n
b»ng thùc tÕ cña thÞ tr­êng lao ®éng.
c. Ph©n lo¹i theo tÝnh chÊt thÊt nghiÖp-
ThÊt nghiÖp tù nguyÖn, ThÊt nghiÖp
kh«ng tù nguyÖn.

4. ThÞ tr­êng lao ®éng

a. CÇu lao ®éng (LD - Labour

Demand)
Lµ sè l­îng lao ®éng mµ c¸c t¸c nh©n trong nÒn
kinh tÕ mong muèn vµ cã kh¶ n¨ng thuª t­¬ng
øng víi c¸c møc l­¬ng thùc tÕ, trong mét thêi gian
nhÊt ®Þnh (gi¶ ®Þnh c¸c yÕu tè kinh tÕ kh¸c
kh«ng ®æi)
 Wn
Wr Wr 
P

A1
W1
¢2

0
L1 L2 L
 b. Cung lao ®éng (LS - Labour Supply): lµ
sè lao ®éng cã kh¶ n¨ng vµ s½n sµng lµm viÖc
t­¬ng øng víi nh÷ng møc l­¬ng thùc tÕ trong
mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh, gi¶ ®inh c¸c
yÕu tè kh¸c kh«ng thay ®æi.

LS : quy m« LLL§ x· héi t­¬ng øng víi c¸c møc l­

¬ng cña TTL§.
LF: quy m« bé phËn L§ chÊp nhËn lµm viÖc ë
mçi møc l­¬ng cña TTL§
+Kho¶ng c¸ch gi÷a LS vµ LF biÓu thÞ sè ng­êi
thÊt nghiÖp tù nguyÖn; LS &LF xu h­íng dèc lªn
trªn ph¶n ¸nh khi Wr t¨ng lªn th× quy m« LLL§ vµ
sè ng­êi chÊp nhËn lµm viÖc t¨ng lªn.
Wr
LS
LF

0 L
c. C©n b»ng thÞ tr­êng lao ®éng
LS
Wr LF
A B C
W1
E F
W0

LD

0 L
L0
Chó thÝch m« h×nh thÞ tr­êng lao ®éng

AB: thÊt nghiÖp kh«ng tù nguyÖn

BC:th©t nghiÖp tù nguyÖn
EF: thÊt nghiÖp tù nhiªn
AC:thÊt nghiÖp
W1C: lùc l­îng lao ®éng
W1A:sè ng­êi ®ùoc nhËn vµo lµm viÖc
-ThÊt nghiÖp tù nhiªn lµ thÊt nghiÖp tù
nguyÖn nh­ng TN tù nguyÖn sÏ kh«ng lµ TN
tù nhiªn khi TT L§ c©n b»ng

-T¹i ®iÓm c©n b»ng TTL§, LS=LD=>P vµ W

hîp lý, æn ®Þnh kh«ng cã gia t¨ng l¹m ph¸t.

-T¹i Wo, sè viÖc lµm lµ nhiÒu nhÊt: toµn dông

nh©n c«ng

-T¹i W< W0 kh«ng cã TN kh«ng tù nguyÖn

II.L¹m ph¸t (Inflation):
1.Kh¸i niÖm vµ th­íc ®o l¹m ph¸t:

L¹m ph¸t (inflation) lµ sù t¨ng lªn cña møc gi¸

chung trong nÒn kinh tÕ trong mét kho¶ng
thêi gian nhÊt ®Þnh.

Khi møc gi¸ chung trong nÒn kinh tÕ gi¶m

xuèng trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt
®Þnh gäi lµ gi¶m ph¸t (deflation).
2. Th­íc ®o l¹m ph¸t:
C«ng thøc tÝnh: Pt  Pt 1
Gp:price growth rate
gp  100%
Pt 1
Pt-1: møc gi¸ chung cña kú tr­íc ®ã
Pt: møc gi¸ chung cña kú nghiªn cøu
Theo lý thuyÕt møc gi¸ chung (P) ®­îc tÝnh
b»ng gi¸ trÞ b×nh qu©n gia quyÒn cña gi¸
hµng ho¸ dÞch vô trong nÒn kinh tÕ.
P1Q1  P2 Q2  ...  Pn Qn
P
Q1  Q2  ...  Qn
 *TÝnh P theo mäi lo¹i hµng ho¸ khã kh¨n, do ®ã
cã thÓ tÝnh l¹m ph¸t theo 2 chØ sè:

+ChØ sè gi¸ tiªu dïng (CPI-Consumer Price

Index):ph¶n ¸nh sù biÕn ®éng gi¸ cña mét "giá"
hµng ho¸ vµ dÞch vô tiªu biÓu cho c¬ cÊu tiªu
dïng x· héi. k

P Q
t 0
k
CPI   I i  di
i i
p
C«ng thøc : CPI  i 1
k
0 or
 i i
P 0

i 1
Q i 1

P0i: Gi¸ kú gèc hµng i; P1i: Gi¸ kú nghiªn cøu cña hµng i
Q0i: L­îng kú gèc cña hµng i; Iip: ChØ sè gi¸ cña tõng lo¹i
hµng, nhãm hµng trong “giá”
di: Tû träng møc tiªu dïng tõng lo¹i hµng, nhãm hµng
trong “giá”; ph¶n ¸nh c¬ cÊu tiªu dïng cña XH
 MÆt hµng ChØsè gi¸ (I2005/2004) Tû träng (d)
A 1,2 30%
B 1,4 25%
C 0,9 15%
E 1,5 30%

CPI2005=1,2x30%+1,4x25%+0,9x15%+1,5x30%=1,295

CPI t  CPI t 1 CPIt-1: kú tr­íc

gp  100%
CPI t 1 CPIt:kú nghiªn cøu
Chó ý: CPI h¹n chÕ do kh«ng thÓ hiÖn nh÷ng
thay ®æi vÒ chÊt l­îng cña hho¸,Dvô hay nh÷ng
thay ®æi khi xuÊt hiÖn c¸c mÆt hµng míi.
+ ChØ sè gi¶m ph¸t GDP (D: Deflator)
n

GDPn  i i
P t
Q t

D  100%  i 1
n
 100%
GDPr
 i i
P 0

i 1
Q t

ChØ sè gi¶m ph¸t GDP cho ta biÕt sù thay ®æi

gi¸ cña tÊt c¶ hho¸,dvô cuèi cïng trong nÒn k.
tÕ so víi gi¸ cña thêi kú ®­îc chän lµm gèc=>
còng cã thÓ tÝnh ®­îc tû lÖ l¹m ph¸t.

Dt  Dt 1
gp  100%
Dt 1
+ ChØ sè gi¸ s¶n xuÊt (Producer Price Index-
PPI)
ph¶n ¸nh sù biÕn ®éng gi¸ c¶ cña ®Çu vµo, thùc
chÊt lµ biÕn ®éng gi¸ c¶ chi phÝ s¶n xuÊt.
Träng sè sö dông tÝnh to¸n PPI lµ doanh thu
rßng cña hµng ho¸.(= TR trõ ®i c¸c kho¶n gi¶m
trõ doanh thu nh­: chiÕt khÊu th­¬ng m¹i, gi¶m
gi¸ vµ doanh thu hµng bÞ tr¶ l¹i. ChØ sè nµy Ýt
®­îc sö dông (chØ cã Mü).
k
CPI  I
i 1
i
p
 di

Iip: ChØ sè gi¸ cña c¸c yÕu tè ®Çu vµo

di: Tû träng doanh thu rßng cña c¸c lo¹i hµng ho¸
2. Ph©n lo¹i l¹m ph¸t

TÝnh theo møc ®é cña tû lÖ l¹m ph¸t ng­êi ta

chia l¹m ph¸t thµnh 3 lo¹i: L¹m ph¸t võa ph¶i,
l¹m ph¸t phi m· vµ siªu l¹m ph¸t.

* L¹m ph¸t võa ph¶i (Moderate Inflation):lµ l¹m

ph¸t mét con sè, d­íi 10%/n¨m, gi¸ c¶ t¨ng
chËm vµ cã thÓ dù ®o¸n tr­íc ®­îc.
L¹m ph¸t võa ph¶i k« g©y ra nh÷ng t¸c ®éng
nhiÒu víi nÒn kinh tÕ, nã cßn cã kh¶ n¨ng
khÝch thÝch SX v× gi¸ t¨ng nhÑ lµm t¨ng lîi
nhuËn sÏ khuyÕn khÝch c¸c DN t¨ng s¶n l­îng
*L¹m ph¸t phi m· (Galloping Inflation): lµ l¹m
ph¸t 2 con sè (10%-99%) trong mét n¨m, l¹m
ph¸t nµy nÕu kÐo dµi sÏ g©y ra nh÷ng biÕn
d¹ng kinh tÕ nghiªm träng, triÖt tiªu c¸c ®éng
lùc ph¸t triÓn kinh tÕ.

*Siªu l¹m ph¸t (Hyper Inflation): lµ l¹m ph¸t 3

con sè trë lªn,100% cã tû lÖ l¹m ph¸t trong 1
n¨m.
Weimar §øc nh÷ng n¨m 1920s, 1922-12/1923
chØ sè gi¸ t¨ng tõ 1 lªn 10triÖu.
+C¨n cø theo tÝnh chÊt l¹m ph¸t:

*L¹m ph¸t dù kiÕn: do yÕu tè t©m lý, dù

®ãan cña c¸c c© nh©n vÒ tèc ®é t¨ng gi¸ t­¬ng
lai, vµo l¹m ph¸t qu¸ khø. ¶nh h­ëng kh«ng lín
vµ chØ t¸c ®éng ®iÒu chØnh chi phÝ SX.

+L¹m ph¸t kh«ng dù kiÕn: do c¸c có sèc tõ

bªn ngoµi vµ c¸c t¸c nh©n trong nÒn kinh tÕ
kh«ng dù kiÕn ®­îc vµ bÞ bÊt ngê.
3. T¸c h¹i cña l¹m ph¸t:

* NÕu P c¸c lo¹i hµng ho¸ t¨ng víi tèc ®é ®Òu

nhau th× hÇu nh­ kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn nÒn
kinh tÕ do gi¸ c¶ t­¬ng ®èi cña c¸c hµng hãa
kh«ng thay ®æi.

*L¹m ph¸t th­êng x¶y ra theo hai h­íng:

+ Tèc ®é t¨ng gi¸ cña h.ho¸, d.vô kh«ng ®Òu,
+ Tèc ®é t¨ng P vµ t¨ng Q còng kh«ng ®ång
®Òu.
*L¹m ph¸t g©y ra nh÷ng t¸c h¹i chÝnh:

+Ph©n phèi l¹i thu nhËp vµ cña c¶i mét c¸c

ngÉu nhiªn gi÷a c¸c c¸ nh©n, tËp ®oµn...

+BiÕn d¹ng c¬ cÊu SX vµ viÖc lµm=>DN ph¸

s¶n or chuyÓn h­íng kinh doanh

+Lµm gi¶m tÝnh hiÖu qu¶ kinh tÕ do hËu

qu¶ tiªu cùc mµ l¹m ph¸t g©y ra.
4. C¸c lý thuyÕt vÒ l¹m ph¸t
* L¹m ph¸t do cÇu kÐo (Demand pulled
Inflation)
X¶y ra khi tæng cÇu t¨ng lªn m¹nh mÏ t¹i møc
s¶n l­îng ®· ®¹t hoÆc v­ît qu¸ s¶n l­îng tiÒm
n¨ng.
P AS

P1
P0
AD1
AD0
0 Y* Y
*L¹m ph¸t do chi phÝ ®Èy (Cost pushed
Inflation)
L¹m ph¸t do chi phÝ ®Èy x¶y ra khi chi phÝ s¶n
xuÊt t¨ng ®ét ngét.
AS1
P
AS0

P1
P0 AD

0 Y
Y1 Y0 Y*
*L¹m ph¸t × (Inertial Inflation)
Khi nÒn kinh tÕ kh¸ æn ®Þnh, c¸c t¸c nh©n
trong nÒn kinh tÕ cho r»ng sÏ cã l¹m ph¸t ë tû
lÖ t­¬ng tù vµ ®iÒu chØnh l·i suÊt danh
nghÜa, tiÒn l­¬ng danh nghÜa, gi¸ c¶ trong c¸c
hîp ®ång kinh tÕ, c¸c kho¶n chi tiªu ng©n
s¸ch…theo tû lÖ l¹m ph¸t c¸c n¨m tr­íc ®ã.

*L¹m ph¸t vµ tiÒn tÖ; khi thÞ tr­êng tiÒn tÖ

c©n b»ng
MS n
 MS r  MDr  kY  hi
P
+NÕu l­îng (MSn) t¨ng lªn th× gi¸ c¶ (P) còng sÏ
t¨ng lªn víi tû lÖ t­¬ng øng, =>l¹m ph¸t vµ tû lÖ
l¹m ph¸t b»ng tû lÖ t¨ng tiÒn danh nghÜa.
Theo lý thuyÕt s¶n l­îng & tiÒn tÖ

M.V=P.Y
M: l­îng cung tiÒn trong nÒn ktÕ
V:tèc ®é l­u th«ng tiÒn tÖ
P: møc gi¸ chung cho nÒn kinh tÕ
Y: s¶n l­îng cña nÒn kinh tÕ

-Gi¶ ®Þnh V, Y k« ®æi=>%thay ®æi M=%P

+Khi NHTW t¨ng MS => l¹m ph¸t. Khi l¹m
ph¸t t¨ng nhanh th× cÇn gi¶m tèc ®é t¨ng
tiÒn=>CP thay v× in tiÒn, cã thÓ ph¸t hµnh
c«ng tr¸i trong nh©n d©n ®Ó chi tiªu.

+Khi nÒn kinh tÕ gÆp ph¶i c¬n sèc nh­ gi¸ cña
c¸c yÕu tè ®Çu vµo t¨ng lªn => (MSr) gi¶m nhÊt
thêi=>CP ph¶i t¨ng MSn ®Ó ®¶m b¶o nhu cÇu
tiÒn thùc tÕ. Lý thuyÕt nµy dùa trªn gi¶ ®Þnh
MSr, (gi¶ ®Þnh nµy ch­a cã c¬ së ch¾c ch¾n &
ch­a g¾n thùc tÕ.
* L¹m ph¸t vµ l·i suÊt

+L·i suÊt danh nghÜa (i) lµ chi phÝ c¬ héi cña

viÖc gi÷ tiÒn

+L·i suÊt t.tÕ = L·i suÊt danh nghÜa -Tû lÖ l¹m

ph¸t

r = i - gp
+ Gi¶ thuyÕt cña Irving Fisher gp t¨ng 1%
=>i t¨ng 1% vµ r Ýt thay ®æi vµ ë møc mµ c¶
ng­êi cho vay vµ ng­êi ®i vay ®Òu cã thÓ chÊp
nhËn ®­îc. NÕu kh¸c ®i sÏ t¹o ra møc d­ cÇu
hoÆc d­ cung vµ ®Èy l·i suÊt nµy vÒ møc æn
®Þnh.
+ cao ph¶i ®­îc bï ®¾p l¹i b»ng i cao h¬n t­
¬ng ®­¬ng ®Ó duy tr× r c©n b»ng.

+N­íc nµo cã i cao th­êng  cao, vµ ng­îc l¹i, hay

th«ng qua i ng­êi ta cã thÓ ®¸nh gi¸ 

+NÕu  thùc tÕ >  dù kiÕn: nguêi ®i vay lîi

+NÕu  thùc tÕ<  dù kiÕn:ng­êi cho vay lîi
5. C¸c biÖn ph¸p kh¾c phôc l¹m ph¸t

+Gi¶m m¹nh tèc ®é t¨ng cung tiÒn, kiÓm

so¸t cã hiÖu qu¶ viÖc t¨ng l­¬ng danh nghÜa
vµ c¾t gi¶m chi tiªu ng©n s¸ch

§©y lµ biÖn ph¸p t¹o có sèc cÇu, v× khi MS

gi¶m => i t¨ng=>Ygi¶m=>C,I,G gi¶m =>AD
gi¶m=>Ygi¶m=> g©y ra mét møc ®é suy tho¸i
vµ thÊt nghiÖp nhÊt ®Þnh.

+ Tr­êng hîp l¹m ph¸t võa, muèn kiÒm chÕ l¹m

ph¸t vµ ®Èy tõ tõ xuèng møc thÊp h¬n ®ßi
hái ¸p dông nh÷ng chÝnh s¸ch nãi trªn nh­ngë
møc ®é nhÑ h¬n.
6. Mèi quan hÖ gi÷a l¹m ph¸t vµ thÊt nghiÖp:

*ThÊt nghiÖp t¨ng=> l¹m ph¸t gi¶m vµ ng­îc

l¹i thÊt nghiÖp gi¶m th× l¹m ph¸t t¨ng.

*Nguyªn nh©n dÉn tíi mèi quan hÖ ng­îc

chiÒu gi÷a l¹m ph¸t vµ thÊt nghiÖp

*§­êng Phillips
 Bµi 6: T¨ng tr­ëng kinh tÕ

I. Kh¸i niÖm vµ ®o l­êng t¨ng tr­ëng kinh tÕ

Lµ sù gia t¨ng hay më réng quy m« cña møc s¶n

l­îng tiÒm n¨ng cña nÒn kinh tÕ quèc gia

Ph©n biÖt gi÷a t¨ng tr­ëng kinh tÕ vµ ph¸t

triÓn kinh tÕ
II.§o l­êng t¨ng tr­ëng kinh tÕ:
*§o b»ng % thay ®æi GDP thùc tÕ
Yt  Yt 1
gt   100%
Yt 1
+gt l» t¨ng tr­êng kinh tÕ, tÝnh theo GDP
thùc tÕ ®Ó lo¹i bá ¶nh h­ëng cña P,

*§o b»ng GDP ®Çu ng­êi: lo¹i bá viÖc GDP

t¨ng nh­ng t¨ng chËm h¬n d©n sè

y t  y t 1
g pct   100%
y t 1
II. C¸c yÕu tè quyÕt ®inh t¨ng tr­êng kinh
tÕ
1.Vèn nh©n lùc ( Human capital)

2. TÝch luü t­b¶n (capital accumulation)

3. Tµi nguyªn thiªn nhiªn (Natural resource)

4. C«ng nghÖ (Technology)

III.C¬ së lý thuyÕt cña t¨ng tr­ëng kinh tÕ:

1. Lý thuyÕt cæ ®iÓn cña Adam Smith vµ

Malthus
§Êt ®ai ®ãng vai trß quan träng ®èi víi t¨ng
tr­ëng kinh tÕ

+Adam Smith: thêi kú vµng son

+Malthus: Thêi kú ¶m ®¹m

 2. Lý thuyÕt t¨ng tr­ëng tr­êng ph¸i Keynes

§Çu t­lµm t¨ng viÖc lµm=> s¶n lùîng vµ thu

nhËp t¨ng=> chñ tr­¬ng khuyÕn khÝch nhµ
n­íc t¨ng ®Çu t­®Ó t¨ng tæng cÇu, thóc ®Èy
t¨ng tr­ëng.
ICOR (Incremental Capital-Output Ratio -
hÖ sè gia tang vèn ®Çu ra)

K I
ICOR  ICOR 
Y Y
Y s
Coi S=I th× cã 
Y ICOR
M« h×nh Harrod- Domar ®· cho thÊy vai trß
cña tÝch luü t­b¶n ®èi víi t¨ng tr­êng kinh tÕ

s S
(s  )
g Y
ICOR
*NÕu ICOR kh«ng ®æi th× g t¨ng cïng hÖ sè
tû lÖ tiÕt kiÖm
*NhËn xÐt: +ICOR kh«ng ph¶i bÊt biÕn
+M« h×nh ch­a tÝnh ®Õn vèn
nh©n lùc vµ c«ng nghÖ
3. Lý thuyÕt t©n cæ ®iÓn vÒ t¨ng tr­ëng;

M« h×nh t¨ng tr­ëng tiªu biÓu lµ Solow

3.1. Giíi thiÖu: 2/1956 va 11-1956 cña hai

t¸c gi¶ Solow vµ Swan

*T¹i sao gäi lµ t©n cæ ®iÓn: thÞ tr­ëng t¹o

c©n b»ng + vai trß cña chÝnh phñ
3.2. KÕt luËn tõ m« h×nh:

+Vai trß cña tiÕt kiÖm

+TÝch luü t­b¶n víi t¨ng tr­ëng ng¾n h¹n

+YÕu tè quyÕt ®Þnh t¨ng tr­ëng dµi h¹n

4. ChÝnh s¸ch thóc ®Èy t¨ng tr­ëng:

4.1. KhuyÕn khÝch tiÕt kiÖm vµ ®©u t­trong n­íc

4.2. ChÝnh s¸ch thu hót ®Çu t­n­íc ngoµi

4.3. ChÝnh s¸ch vÒ nguån vèn nh©n lùc

4.4. Nghiªn cøu triÓn khai c«ng nghÖ míi

ÔN TẬP VÀ TRẢ LỜI CÂU HỎI