Tài chính quốc tế

International Finance
Giảng viên:
Nguyễn Thị Hương Trà
 M« t¶ m«n häc:
 Môc tiªu cÇn ®¹t ®­îc:

 §¸nh gi¸ kÕt qu¶:

 Tµi liÖu tham kh¶o:

 Ch­¬ng 1: Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ Tµi
chÝnh quèc tÕ

Néi dung chÝnh:

 Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña TCQT

 Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm TCQT
 Vai trß cña TCQT
 Néi dung cña TCQT
 Tæng quan vÒ m«n häc TCQT
1.1. Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña
TCQT

1.1.1. C¬ së h×nh thµnh TCQT:

- C¬ së 1: Mèi quan hÖ quèc tÕ vÒ kinh tÕ, v¨n
ho¸, x· héi, chÝnh trÞ, qu©n sù, ngo¹i giao,…
(§iÒu kiÖn cÇn)
- C¬ së 2: Chøc n¨ng trao ®æi, thanh to¸n quèc tÕ
cña tiÒn tÖ (§iÒu kiÖn ®ñ)
1.1. Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña
TCQT

1.1.1. C¬ së h×nh thµnh TCQT:

- C¬ së 1: Mèi quan hÖ quèc tÕ vÒ kinh tÕ, v¨n
ho¸, x· héi, chÝnh trÞ, qu©n sù, ngo¹i giao,…
(§iÒu kiÖn cÇn)
1.1. Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña
TCQT

a. Quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ:

* Th­¬ng m¹i quèc tÕ:
- C¬ së n¶y sinh ra TMQT:
+ Lîi thÕ so s¸nh tuyÖt ®èi
+ Lîi thÕ so s¸nh t­¬ng ®èi
+ Lý thuyÕt vÒ chi phÝ c¬ héi
World merchandise exports by region and selected economy, 1948, 1953, 1963, 1973, 1983, 1993, 2003 and 2006

(Billion dollars and percentage)

  1948 1953 1963 1973 1983 1993 2003 2006
                 
  Value

World 59 84 157 579 1838 3675 7371 11783

  Share

World 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0

North America 28.1 24.8 19.9 17.3 16.8 18.0 15.8 14.2
South and Central America 11.3 9.7 6.4 4.3 4.4 3.0 3.0 3.6
Europe 35.1 39.4 47.8 50.9 43.5 45.4 45.9 42.1
Commonwealth of Independent States (CIS)
b - - - - - 1.5 2.6 3.6
Africa 7.3 6.5 5.7 4.8 4.5 2.5 2.4 3.1
Middle East 2.0 2.7 3.2 4.1 6.8 3.5 4.1 5.5
Asia 14.0 13.4 12.5 14.9 19.1 26.1 26.2 27.8
USSR, former 2.2 3.5 4.6 3.7 5.0 - - -
World merchandise imports by region and selected economy, 1948, 1953, 1963, 1973, 1983, 1993, 2003 and 2006

(Billion dollars and percentage)

  1948 1953 1963 1973 1983 1993 2003 2006
                 
  Value

World 62 85 164 595 1882 3770 7650 12113

  Share
World 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0
North America 18.5 20.5 16.1 17.2 18.5 21.5 22.6 21.0
South and Central America 10.4 8.3 6.0 4.4 3.8 3.3 2.5 3.0
Europe 45.3 43.7 52.0 53.3 44.2 44.8 45.3 43.1
Commonwealth of Independent States (CIS)
b - - - - - 1.2 1.7 2.3
Africa 8.1 7.0 5.2 3.9 4.6 2.6 2.1 2.4
Middle East 1.8 2.1 2.3 2.7 6.2 3.4 2.7 3.1
Asia 13.9 15.1 14.1 14.9 18.5 23.3 23.1 25.0
USSR, former 1.9 3.3 4.3 3.5 4.3 - - -
1.1. Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña
TCQT

* TÝn dông quèc tÕ:

Lµ ho¹t ®éng vay m­în gi÷a c¸c quèc gia.
ChÝnh phñ ®i vay h×nh thµnh 2 lo¹i vay:
+ Vay th­¬ng m¹i.
+ Vay ­u ®·i.
1.1. Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña
TCQT

* §Çu t­quèc tÕ:

Lµ viÖc nhµ ®Çu t­mang vèn ra bªn ngoµi biªn
giíi quèc gia ®Çu t­nh»m môc ®Ých kiÕm lêi.
§TQT cã 2 lo¹i:
+ §TQT trùc tiÕp.
+ §TQT gi¸n tiÕp.
1.1. Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña
TCQT

* Hîp t¸c lao ®éng quèc tÕ:

Lµ lùc l­îng lao ®éng cña mét quèc gia ®Õn lµm
viÖc t¹i mét quèc gia kh¸c.
* Hîp t¸c quèc tÕ vÒ khoa häc kü thuËt:
Lµ viÖc trao ®æi, mua b¸n “b¶n quyÒn”
1.1. Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña
TCQT

* Du lÞch quèc tÕ:

Phôc vô kh¸ch tõ quèc gia kh¸c ®Õn tham quan,
du lÞch.
1.1. Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña
TCQT

b. Quan hÖ quèc tÕ vÒ v¨n ho¸ - x· héi gi÷a c¸c

quèc gia.
* Hîp t¸c vÒ gi¸o dôc, ®µo t¹o.
* Hîp t¸c vÒ y tÕ.
* Hîp t¸c vÒ v¨n ho¸ - x· héi kh¸c.
1.1. Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña
TCQT

c. Quan hÖ quèc tÕ vÒ chÝnh trÞ, qu©n sù,

ngo¹i giao gi÷a c¸c quèc gia.
* ChÝnh phñ tham gia vµo c¸c tæ chøc quèc tÕ.
* §Æt quan hÖ ngo¹i giao gi÷a c¸c quèc gia.
* §Æt quan hÖ quèc tÕ vÒ qu©n sù.
1.1. Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña
TCQT

d. C¬ së 2: Chøc n¨ng trao ®æi, thanh to¸n quèc

tÕ cña tiÒn tÖ
1.1. Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña
TCQT
1.1.2. Vµi nÐt vÒ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña TCQT:
- Cèng nép vµng, b¹c, trao ®æi, bu«n b¸n hµng ho¸ gi÷a c¸c
quèc gia,…
- TÝn dông quèc tÕ
- ThuÕ xuÊt khÈu, nhËp khÈu
- §Çu t­quèc tÕ, viÖn trî kh«ng hoµn l¹i,…
- Sù ph¸t triÓn cña c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ, ®Æc
biÖt lµ c«ng nghÖ th«ng tin
 1.2. Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm TCQT

1.2.1. Kh¸i niÖm

a. C¸c quan niÖm vÒ TCQT
- Quan niÖm 1: Trªn gi¸c ®é mét quèc gia, TC bao gåm:
TC ®èi néi + TC ®èi ngo¹i + TCQT thuÇn tuý
=> TCQT = TC ®èi ngo¹i + TCQT thuÇn tuý
- Quan niÖm 2: Trªn gi¸c ®é toµn cÇu:
TCQT = TCQT thuÇn tuý
 1.2. Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm TCQT

§øng trªn ph¹m vi tõng quèc gia nh×n nhËn vÒ

TCQT
Mçi quèc gia ®Òu cã:
+ Ho¹t ®éng TC ®èi néi.
+ Ho¹t ®éng TC ®èi ngo¹i.
+ Ho¹t ®éng TC thuÇn tuý gi÷a c¸c quèc gia (TCQT
thuÇn tuý).
1.2. Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm TCQT

§øng trªn ph¹m vi toµn cÇu nh×n nhËn vÒ TCQT

Mçi quèc gia lµ mét bé phËn cña toµn cÇu. Do ®ã:
Cã ho¹t ®éng TC cña tõng quèc gia vµ ho¹t ®éng TC
chung toµn cÇu.
1.2. Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm TCQT

+ Ho¹t ®éng TC cña tõng quèc gia gåm:

- Ho¹t ®éng TC ®èi néi.
- Ho¹t ®éng TC ®èi ngo¹i.
+ Ho¹t ®éng TC toµn cÇu: chÝnh lµ ho¹t ®éng TC
thuÇn tuý gi÷a c¸c quèc gia (TCQT thuÇn tuý).
1.2. Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm TCQT

b. §Þnh nghÜa vÒ TCQT

- Lµ ho¹t ®éng TC diÔn ra trªn b×nh diÖn quèc tÕ
- §ã lµ sù di chuyÓn c¸c luång tiÒn vèn gi÷a c¸c quèc gia
g¾n liÒn víi c¸c quan hÖ vÒ kinh tÕ, VH - XH, chÝnh trÞ,
qu©n sù, ngo¹i giao…gi÷a c¸c chñ thÓ cña c¸c quèc gia vµ
c¸c tæ chøc quèc tÕ th«ng qua viÖc t¹o lËp, sö dông c¸c quü
tiÒn tÖ ë mçi chñ thÓ nh»m ®¸p øng c¸c nhu cÇu kh¸c nhau
cña c¸c chñ thÓ ®ã trong c¸c quan hÖ quèc tÕ
1.2. Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm TCQT
1.2.2. §Æc ®iÓm cña TCQT
- §Æc ®iÓm vÒ ph¹m vi, m«i tr­êng ho¹t ®éng cña
c¸c nguån tµi chÝnh trong lÜnh vùc TCQT
- §Æc ®iÓm vÒ sù chi phèi cña c¸c yÕu tè chÝnh trÞ
trong lÜnh vùc TCQT
- §Æc ®iÓm vÒ xu h­íng ph¸t triÓn cña lÜnh vùc
TCQT
 1.3. Vai trß cña TCQT

- Lµ c«ng cô quan träng khai th¸c c¸c nguån lùc

ngoµi n­íc phôc vô cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x·
héi trong n­íc
- Thóc ®Èy c¸c nÒn kinh tÕ quèc gia nhanh chãng
héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi
- T¹o c¬ héi n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông c¸c nguån
lùc tµi chÝnh
1.4. Néi dung (cÊu thµnh) cña TCQT

C¸c bé phËn chung, chñ yÕu cÊu thµnh nªn

ho¹t ®éng TCQT:
- Theo c¸c quan hÖ tiÒn tÖ
- Theo c¸c quü tiÒn tÖ g¾n víi ho¹t ®éng TCQT
-Theo c¸c chñ thÓ tham gia vµo ho¹t ®éng
TCQT
- Tõ gãc ®é kinh tÕ vÜ m«
1.4. Néi dung cña TCQT (tiÕp)

1.4.1. Theo c¸c quan hÖ tiÒn tÖ:

a. C¸c quan hÖ tiÒn tÖ trong thanh to¸n quèc tÕ
TTQT ®­îc diÔn ra theo 2 ph­¬ng thøc chñ yÕu:
- Thanh to¸n trùc tiÕp
- Thanh to¸n gi¸n tiÕp
1.4. Néi dung cña TCQT (tiÕp)

b. C¸c quan hÖ tiÒn tÖ trong tÝn dông quèc tÕ

XÐt theo thêi gian, TDQT ®­îc chia thµnh:
- TDQT ng¾n h¹n
- TDQT dµi h¹n
XÐt theo møc ®é ­u ®·i cña kho¶n vay, TDQT ®­îc chia
thµnh:
- TÝn dông TMQT
- TÝn dông ­u ®·i
 1.4. Néi dung cña TCQT

c. C¸c quan hÖ tiÒn tÖ trong ®Çu t­quèc tÕ

§ã lµ nh÷ng dßng vèn ®Çu t­ ®­îc di chuyÓn tõ
quèc gia nµy sang quèc gia kh¸c.
Bao gåm:
- §Çu t­trùc tiÕp n­íc ngoµi (FDI)
- §Çu t­gi¸n tiÕp quèc tÕ
1.4. Néi dung cña TCQT

d. C¸c quan hÖ tiÒn tÖ mang tÝnh chÊt viÖn trî

§ã lµ nh÷ng dßng tiÒn di chuyÓn mét tõ quèc
gia nµy sang quèc gia kh¸c nh»m hç trî, gióp ®ì
vµ kh«ng ph¶i hoµn l¹i.
Bao gåm:
- C¸c kho¶n viÖn trî cña c¸c tæ chøc quèc tÕ,
ChÝnh phñ c¸c quèc gia
-C¸c kho¶n ®­îc tÆng, biÕu
 1.4. Néi dung cña TCQT

1.4.2. Theo c¸c quÜ tiÒn tÖ:

a. C¸c quÜ tiÒn tÖ thuéc c¸c chñ thÓ cña tõng quèc gia cã
tham gia ho¹t ®éng TCQT
b. C¸c quü tiÒn tÖ trùc thuéc c¸c tæ chøc quèc tÕ, bao gåm:
- Quü trùc thuéc c¸c tæ chøc ®a ph­¬ng
- Quü trùc thuéc c¸c tæ chøc phi ChÝnh phñ quèc tÕ
- Quü tiÒn tÖ cña c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia
1.4. Néi dung cña TCQT

1.4.3. Theo chñ thÓ tham gia ho¹t ®éng TCQT:

a. XÐt trªn gi¸c ®é TCQG vµ TCQT, bao gåm:
- C¸c chñ thÓ thuéc TCQG:
+ Hé gia ®×nh
+ DN
+ Trung gian tµi chÝnh
+ §¬n vÞ sù nghiÖp
+ ChÝnh phñ
1.4. Néi dung cña TCQT

- C¸c chñ thÓ quèc tÕ:

+ C¸c tæ chøc quèc tÕ toµn cÇu
+ C¸c tæ chøc quèc tÕ khu vùc
+ C¸c c«ng ty xuyªn quèc gia
1.4. Néi dung cña TCQT

b. XÐt theo c¸c chñ thÓ g¾n víi nghiÖp vô TCQT

- DN
- C¸c trung gian tµi chÝnh
- ChÝnh phñ
- C¸c tæ chøc quèc tÕ
1.4. Néi dung cña TCQT

1.4.4. Theo gãc ®é kinh tÕ vÜ m«:

- Tû gi¸ hèi ®o¸i vµ c¸c vÊn ®Ò vÒ tû gi¸
- C¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ
- HÖ thèng tiÒn tÖ quèc tÕ vµ thÞ tr­êng TCQT
- Nî n­íc ngoµi
1.4. Néi dung cña TCQT

1.4.5. Theo gãc ®é thÞ tr­êng:

- §¸nh gi¸ vµ qu¶n trÞ rñi ro quèc tÕ
- C¸c thÞ tr­êng tµi chÝnh cô thÓ
- Ho¹t ®éng ®Çu t­quèc tÕ
- Tµi chÝnh cña c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia
1.5. Tæng quan vÒ m«n häc Tµi chÝnh quèc
tÕ

- §©y lµ m«n nghiÖp vô chÝnh cña chuyªn ngµnh TCQT

- Lµ m«n bæ trî nghiÖp vô cho c¸c chuyªn ngµnh kh¸c nh­
Tµi chÝnh doanh nghiÖp, Ng©n hµng – B¶o hiÓm, ThuÕ
– H¶i quan, Qu¶n trÞ kinh doanh…
- Trang bÞ cho sinh viªn nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ TCQT
- Tr×nh bµy cã hÖ thèng nh÷ng néi dung c¬ b¶n vÒ lý
luËn vµ nghiÖp vô cña ho¹t ®éng TCQT
Trân trọng cảm ơn!