Professional Documents
Culture Documents
KHÁI QUÁT
LỊCH SỬ ĐẢNG CỘNG SẢN
VIỆT NAM
Kh¸i qu¸t lÞch sö §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam
§¶ng Céng s¶n ViÖt Nam do Chñ tÞch Hå ChÝ Minh s¸ng lËp, l·nh
®¹o vµ rÌn luyÖn. GÇn 8 thËp kû qua, díi sù l·nh ®¹o cña §¶ng,
Nh©n d©n ta ®· tiÕn hµnh cuéc C¸ch m¹ng Th¸ng T¸m 1945
thµnh c«ng, xo¸ bá hoµn toµn chÕ ®é thùc d©n phong kiÕn, lËp
nªn níc ViÖt Nam D©n chñ Céng hoµ (nay lµ níc Céng hoµ x· héi
chñ nghÜa ViÖt Nam); ®¸nh th¾ng c¸c cuéc chiÕn tranh x©m lîc,
hoµn thµnh sù nghiÖp gi¶i phãng d©n téc, thèng nhÊt ®Êt níc;
tiÕn hµnh c«ng cuéc ®æi míi, x©y dùng chñ nghÜa x· héi vµ b¶o
vÖ v÷ng ch¾c nÒn ®éc lËp d©n téc.
LÞch sö §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam, lµ lÞch sö ®Êu tranh kiªn cêng,
bÊt khuÊt vµ nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm quý b¸u nhChñ tÞch Hå
ChÝ Minh kh¼ng ®Þnh: lµ c¶ mét pho lÞch sö b»ng vµng. V×
vËy, häc tËp, nghiªn cøu lÞch sö §¶ng lµ tr¸ch nhiÖm vµ quyÒn lîi
cña mçi chóng ta.
I. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam ra ®êi, bíc ngoÆt quyÕt
®Þnh cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam
Ngµy 3-2-1930, §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam ra ®êi. §ã lµ kÕt qu¶
cña sù chuÈn bÞ ®Çy ®ñ vÒ t tëng, chÝnh trÞ vµ tæ chøc; cña sù
vËn dông vµ ph¸t triÓn s¸ng t¹o chñ nghÜa M¸c - Lªnin vµo ®iÒu
kiÖn cô thÓ níc ta; lµ s¶n phÈm cña sù kÕt hîp cña chñ nghÜa M¸c
- Lª Nin víi phong trµo c«ng nh©n vµ phong trµo yªu níc. Sù ra ®êi
cña §¶ng ®¸p øng nhu cÇu lÞch sö cña ®Êt níc ta; phï hîp víi xu
thÕ ph¸t triÓn cña thêi ®¹i.
1. T×nh h×nh x· héi ViÖt Nam tríc khi §¶ng
Céng s¶n ViÖt Nam ra ®êi
Thùc d©n Ph¸p x©m lîc níc ta n¨m 1858, chóng thi hµnh chÝnh s¸ch
cai trÞ thùc d©n tµn b¹o trªn c¸c lÜnh vùc chñ yÕu sau:
• VÒ chÝnh trÞ, thùc d©n Ph¸p trùc tiÕp n¾m gi÷ c¸c chøc vô chñ chèt
trong bé m¸y nhµ níc, thi hµnh chÝnh s¸ch cai trÞ chuyªn chÕ. Sù cÊu
kÕt gi÷a chñ nghÜa ®Õ quèc vµ phong kiÕn tay sai lµ ®Æc trng cña
chÕ ®é thuéc ®Þa.
• VÒ kinh tÕ, thùc d©n Ph¸p bãc lét tµn b¹o nh©n d©n ta, thùc hiÖn
chÝnh s¸ch ®éc quyÒn, k×m h·m sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ ®éc lËp
cña níc ta. Chóng ®Æt ra hµng tr¨m thø thuÕ v« lý, v« nh©n ®¹o, t¨ng
cêng v¬ vÐt tµi nguyªn vµ bãc lét nÆng nÒ, lµm cho nh©n d©n ta, bÞ
bÇn cïng, nÒn kinh tÕ bÞ quÌ quÆt, lÖ thuéc vµo kinh tÕ Ph¸p.
• VÒ v¨n ho¸ - x· héi, chóng thùc hiÖn chÝnh s¸ch ngu d©n, khuyÕn
khÝch v¨n ho¸ n« dÞch, sïng Ph¸p nh»m k×m h·m nh©n d©n ta trong
vßng t¨m tèi, dèt n¸t, l¹c hËu, phôc tïng sù cai trÞ cña chóng. Yªu cÇu
cña x· héi ViÖt Nam lóc nµy lµ ®Êu tranh giµnh ®éc lËp d©n téc
ph¶i g¾n chÆt víi ®Êu tranh ®ßi quyÒn d©n sinh, d©n chñ.
2. Phong trµo ®Êu tranh cña nh©n d©n ta tríc
khi §¶ng ra ®êi
• Trong qu¸ tr×nh dùng níc vµ gi÷ níc l©u dµi vµ gian khæ, d©n téc
ta sím h×nh thµnh truyÒn thèng yªu níc nång nµn, tinh thÇn ®Êu
tranh anh dòng, bÊt khuÊt. V× vËy, ngay tõ khi thùc d©n Ph¸p
x©m lîc, nh©n d©n ta liªn tiÕp ®øng lªn chèng l¹i chóng. Tõ n¨m
1858 ®Õn tríc n¨m 1930 hµng tr¨m phong trµo vµ c¸c cuéc khëi
nghÜa oanh liÖt næ ra theo nhiÒu khuynh híng kh¸c nhau, nh
phong trµo CÇn V¬ng; phong trµo §«ng Du, §«ng Kinh -NghÜa
Thôc, Duy T©n; c¸c cuéc khëi nghÜa do NguyÔn Trung Trùc, Phan
§×nh Phïng, Hoµng Hoa Th¸m, NguyÔn Th¸i Häc l·nh ®¹o.
• Nguyªn nh©n c¬ b¶n dÉn tíi thÊt b¹i cña c¸c phong trµo ®Êu tranh
®ã lµ do nh÷ng ngêi yªu níc ®¬ng thêi cha t×m ®îc con ®êng cøu n
íc ph¶n ¸nh ®óng nhu cÇu ph¸t triÓn cña x· héi ViÖt Nam. C¸ch
m¹ng níc ta ®øng tríc cuéc khñng ho¶ng, bÕ t¾c vÒ ®êng lèi cøu n
íc. ViÖc t×m lèi ra, tho¸t khái cuéc khñng ho¶ng lµ nhu cÇu nãng
báng nhÊt cña d©n téc ta lóc bÊy giê.
3. NguyÔn ¸i Quèc t×m ®êng cøu níc. Sù ra ®êi
cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam
• Do yªu cÇu bøc thiÕt cÇn cã mét ®¶ng thèng nhÊt, tõ ngµy 3 ®Õn
7-2-1930, Héi nghÞ hîp nhÊt ba tæ chøc céng s¶n häp t¹i b¸n ®¶o
Cöu Long (H¬ng C¶ng, Trung Quèc) díi sù chñ tr× cña ®ång chÝ
NguyÔn ¸i Quèc. Héi nghÞ nhÊt trÝ thµnh lËp ®¶ng thèng nhÊt,
lÊy tªn lµ §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam, th«ng qua Ch¸nh c¬ng v¾n t¾t,
S¸ch lîc v¾n t¾t, Ch¬ng tr×nh tãm t¾t, §iÒu lÖ v¾n t¾t cña §¶ng,
§iÒu lÖ tãm t¾t cña c¸c héi quÇn chóng...
• Ch¸nh c¬ng v¾n t¾t, S¸ch lîc v¾n t¾t do Chñ tÞch Hå ChÝ Minh
khëi th¶o ®îc Héi nghÞ thµnh lËp §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam th«ng
qua ®· x¸c ®Þnh: c¸ch m¹ng ViÖt Nam ph¶i tiÕn hµnh c¸ch m¹ng
gi¶i phãng d©n téc tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi. §©y lµ con ®êng c¸ch
m¹ng duy nhÊt ®óng ®Ó thùc hiÖn môc tiªu gi¶i phãng d©n téc,
gi¶i phãng giai cÊp, gi¶i phãng x· héi, gi¶i phãng con ngêi.
• Sù ra ®êi cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam lµ mét mèc lín, bíc ngoÆt
träng ®¹i trong lÞch sö c¸ch m¹ng ViÖt Nam, chÊm døt cuéc khñng
ho¶ng vÒ ®êng lèi cøu níc. Sù ra ®êi cña §¶ng ta g¾n liÒn víi tªn
tuæi NguyÔn ¸i Quèc-Hå ChÝ Minh, ngêi s¸ng lËp, rÌn luyÖn §¶ng
ta.
II. Nh÷ng thµnh tùu vÎ vang cña c¸ch m¹ng viÖt nam díi
sù l·nh ®¹o cña ®¶ng
1. §¶ng l·nh ®¹o vµ tæ chøc c¸c cuéc ®Êu tranh c¸ch m¹ng, khëi
nghÜa giµnh chÝnh quyÒn - C¸ch m¹ng Th¸ng T¸m (1945)
Qua 15 n¨m l·nh ®¹o c¸ch m¹ng, tr¶i qua c¸c cuéc ®Êu tranh
gian khæ hy sinh, qua ba cao trµo c¸ch m¹ng lín (1930-1931, 1936-
1939, 1939-1945) …§¶ng ta l·nh ®¹o cuéc Tæng khëi nghÜa
Th¸ng T¸m n¨m 1945 thµnh c«ng trän vÑn.
Ngµy 2-9-1945, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh thay mÆt ChÝnh phñ
l©m thêi ®äc Tuyªn ng«n ®éc lËp khai sinh ra níc ViÖt Nam D©n
chñ Céng hoµ, lËp nªn Nhµ níc cña d©n, do d©n vµ v× d©n. D©n
téc ta bíc sang kû nguyªn míi – kû nguyªn ®éc lËp tù do, d©n chñ
nh©n d©n, tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi.
2. §¶ng l·nh ®¹o nh©n d©n ®Êu tranh b¶o vÖ chÝnh
quyÒn c¸ch m¹ng vµ tiÕn hµnh th¾ng lîi cuéc kh¸ng
chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p x©m lîc (1945 - 1954)
a) §¶ng l·nh ®¹o cuéc ®Êu tranh b¶o vÖ chÝnh quyÒn c¸ch m¹ng
(1945-1946)
Ngay khi míi ra ®êi, níc ViÖt Nam D©n chñ Céng hoµ ®· ph¶i ®èi
mÆt víi ba thø giÆc hung d÷: giÆc ®ãi; giÆc dèt vµ giÆc ngo¹i
x©m. §¶ng ta ®· ®éng viªn ®îc søc m¹nh ®oµn kÕt toµn d©n, vît
qua mäi khã kh¨n nguy hiÓm, cñng cè, gi÷ v÷ng chÝnh quyÓn, ®a
c¸ch m¹ng vît qua t×nh thÕ hiÓm nghÌo, chuÈn bÞ mäi mÆt cho
cuéc kh¸ng chiÕn l©u dµi chèng thùc d©n Ph¸p.
b) §¶ng l·nh ®¹o nh©n d©n tiÕn hµnh cuéc kh¸ng chiÕn chèng
thùc d©n Ph¸p x©m lîc (1946-1954)
Thùc d©n ph¸p kh«ng tõ bá d· t©m x©m lîc níc ta, nh©n d©n ta díi
sù l·nh ®¹o cña §¶ng ®· quyÕt t©m chiÕn ®Êu b¶o vÖ nÒn ®éc
lËp cña d©n téc. §ªm ngµy 19-12-1946, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®·
ra Lêi kªu gäi toµn quèc kh¸ng chiÕn.
• Víi ®êng lèi kh¸ng chiÕn toµn d©n, toµn diÖn, trêng kú dùa vµo
søc m×nh lµ chÝnh, võa kh¸ng chiÕn, võa kiÕn quèc, §¶ng ta ®·
l·nh ®¹o nh©n d©n ta vît qua mäi khã kh¨n, giµnh th¾ng lîi trong
cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p x©m lîc.
• ChiÕn th¾ng §iÖn Biªn Phñ lÞch sö ®îc ghi vµo lÞch sö d©n téc
ta nh mét B¹ch §»ng, mét Chi L¨ng hay mét §èng §a cña thÕ kû XX,
®i vµo lÞch sö thÕ giíi nh mét chiÕn c«ng chãi läi, ®ét ph¸ thµnh
tr× cña hÖ thèng n« dÞch thuéc ®Þa cña chñ nghÜa ®Õ quèc, b¸o
hiÖu sù sôp ®æ hoµn toµn kh«ng tr¸nh khái cña chñ nghÜa thùc
d©n.
• ýnghÜa th¾ng lîi cña cuéc kh¸ng chiÕn ®· s¸ng tá ch©n lý
“Trong ®iÒu kiÖn thÕ giíi ngµy nay, mét d©n téc dï lµ nhá yÕu, nh
ng mét khi ®· ®oµn kÕt ®øng lªn kiªn quyÕt ®Êu tranh díi sù l·nh
®¹o cña chÝnh ®¶ng M¸c-Lªnin ®Ó giµnh ®éc lËp vµ d©n chñ, th×
cã ®ñ lùc lîng ®Ó ®¸nh th¾ng mäi kÎ thï x©m lîc”
3. §¶ng l·nh ®¹o tiÕn hµnh ®ång thêi hai nhiÖm vô
chiÕn lîc- ®¸nh th¾ng ®Õ quèc Mü(1954 - 1975)
Mét lµ, tiÕn hµnh c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa ë miÒn B¾c, x©y
dùng miÒn B¾c thµnh c¨n cø ®Þa v÷ng m¹nh cña c¸ch m¹ng c¶ níc.
Hai lµ, tiÕn hµnh c¸ch m¹ng d©n téc, d©n chñ, nh©n d©n ë miÒn
Nam, chèng ®Õ quèc Mü vµ tay sai, gi¶i phãng miÒn Nam, thùc
hiÖn thèng nhÊt níc nhµ.
• B»ng cuéc Tæng tiÕn c«ng vµ næi dËy Mïa xu©n n¨m 1975 vµ
th¾ng lîi cña ChiÕn dÞch Hå ChÝ Minh lÞch sö, nh©n d©n ta ®·
kÕt thóc th¾ng lîi cuéc kh¸ng chiÐn chèng Mü cøu níc, gi¶i phãng
miÒn Nam, thèng nhÊt ®Êt níc, ®a c¶ níc bíc vµo thêi kú qu¸ ®é lªn
CNXH.
• Th¾ng lîi oanh liÖt Mïa Xu©n n¨m 1975 ®· kÕt thóc vÎ vang 30
n¨m chiÕn tranh gi¶i phãng d©n téc, b¶o vÖ Tæ quèc, chÊm døt ¸ch
thèng trÞ tµn b¹o h¬n mét thÕ kû cña chñ nghÜa thùc d©n cò vµ míi
trªn ®Êt níc ta; hoµn thµnh c¸ch m¹ng d©n téc, d©n chñ trong c¶ n
íc; b¶o vÖ thµnh qu¶ cña chñ nghÜa x· héi ë miÒn B¾c, më ra thêi
kú míi - thêi kú ®éc lËp, thèng nhÊt ®i lªn chñ nghÜa x· héi trªn
ph¹m vi c¶ níc.
4. §¶ng l·nh ®¹o c«ng cuéc XD CNXH vµ b¶o vÖ Tæ quèc
XHCN (tõ n¨m 1975 ®Õn nay)
Díi sù l·nh ®¹o cña §¶ng, trong 10 n¨m (1975 – 1985), c¸ch m¹ng
ViÖt Nam ®· vît qua nh÷ng khã kh¨n trë ng¹i, thu ®îc nh÷ng thµnh
tùu quan träng.
• §¹i héi VI cña §¶ng (12-1986) ®· nghiªm kh¾c kiÓm ®iÓm sù l·nh
®¹o cña m×nh, kh¼ng ®Þnh nh÷ng mÆt lµm ®îc, ph©n tÝch râ
nh÷ng sai lÇm, khuyÕt ®iÓm, ®Æc biÖt lµ khuyÕt ®iÓm chñ
quan, duy ý chÝ trong l·nh ®¹o kinh tÕ, ®Ò ra ®êng lèi ®æi míi
toµn diÖn, më ra bíc ngoÆt trong c«ng cuéc x©y dùng chñ nghÜa
x· héi ë níc ta.
• §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VII cña §¶ng ®· th«ng qua C¬ng
lÜnh x©y dùng ®Êt níc trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi,
ChiÕn lîc æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi ®Õn n¨m 2000 vµ
NhiÖm vô kinh tÕ - x· héi 5 n¨m 1991 - 1995. §¹i héi ®a ra quan
niÖm tæng qu¸t nhÊt vÒ x· héi x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam, ph
¬ng híng c¬ b¶n ®Ó x©y dùng x· héi ®ã; kh¼ng ®Þnh chñ nghÜa
M¸c - Lªnin, t tëng Hå ChÝ Minh lµ nÒn t¶ng t tëng, kim chØ nam
cho hµnh ®éng cña §¶ng; kh¼ng ®Þnh ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ
hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ trêng cã sù
qu¶n lý cña Nhµ níc, theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa.
§¶ng l·nh ®¹o c«ng cuéc XD CNXH vµ b¶o vÖ Tæ quèc
XHCN (tõ n¨m 1975 ®Õn nay)
• §¹i héi VIII §¶ng (22-6 ®Õn 1-7-1996) cña §¶ng ®· kh¼ng ®Þnh:
"TiÕp tôc sù nghiÖp ®æi míi, ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn
®¹i ho¸ v× môc tiªu d©n giµu, níc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, v¨n minh
v÷ng bíc ®i lªn chñ nghÜa x· héi"2 vµ ®Ò ra nhiÖm vô kinh tÕ -
x· héi tõ n¨m 1996 ®Õn n¨m 2000 lµ: t¨ng trëng kinh tÕ nhanh,
hiÖu qu¶ cao vµ bÒn v÷ng ®i ®«i víi gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò
bøc xóc vÒ x· héi, b¶o ®¶m an ninh, quèc phßng, c¶i thiÖn ®êi
sèng cña nh©n d©n, n©ng cao tÝch luü tõ néi bé nÒn kinh tÕ, t¹o
tiÒn ®Ò v÷ng ch¾c cho bíc ph¸t triÓn cao h¬n vµo thÕ kû XXI1.
• §¹i héi IX cña §¶ng (4-2001) ®· kiÓm ®iÓm viÖc thùc hiÖn NghÞ
quyÕt §¹i héi VIII vµ kh¼ng ®Þnh, trong 5 n¨m 1996-2000 toµn
§¶ng, toµn d©n, toµn qu©n ta ®· vît qua nh÷ng khã kh¨n, th¸ch
thøc, ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu quan träng.
§¶ng l·nh ®¹o c«ng cuéc XD CNXH vµ b¶o vÖ Tæ quèc
XHCN (tõ n¨m 1975 ®Õn nay)
§¸nh gi¸ kÕt qu¶ thùc hiÖn NghÞ quyÕt §¹i héi IX trong 5 n¨m qua
(2001-2005), NghÞ quyÕt §¹i héi X cña §¶ng ®· kh¼ng ®Þnh: toµn
§¶ng, toµn d©n vµ toµn qu©n ta ®· ®¹t nh÷ng thµnh tùu rÊt quan
träng.
Mét lµ, nÒn kinh tÕ ®· vît qua thêi kú suy gi¶m, ®¹t tèc ®é t¨ng tr
ëng kh¸ cao vµ ph¸t triÓn t¬ng ®èi toµn diÖn. Tèc ®é t¨ng trëng
GDP n¨m sau cao h¬n n¨m tríc. B×nh qu©n trong 5 n¨m 2001-2005
®¹t 7,51%, ®¹t møc kÕ ho¹ch ®Ò ra.
Hai lµ, v¨n ho¸ vµ x· héi cã tiÕn bé trªn nhiÒu mÆt, viÖc g¾n ph¸t
triÓn kinh tÕ víi gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò x· héi cã chuyÓn biÕn tèt;
®êi sèng c¸c tÇng líp nh©n d©n ®îc c¶i thiÖn.
Ba lµ, chÝnh trÞ – x· héi æn ®Þnh; quèc phßng vµ an ninh ®îc t¨ng
cêng; quan hÖ ®èi ngo¹i cã bíc ph¸t triÓn míi.
Bèn lµ, viÖc x©y dùng Nhµ níc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa cã
tiÕn bé trªn c¶ ba lÜnh vùc lËp ph¸p, hµnh ph¸p vµ t ph¸p. Søc
m¹nh khèi ®¹i ®oµn kÕt toµn d©n téc ®îc ph¸t huy.
N¨m lµ, c«ng t¸c x©y dùng §¶ng ®¹t mét sè kÕt qu¶ tÝch cùc.
§¸nh gi¸ kÕt qu¶ thùc hiÖn NghÞ quyÕt §H IX
§¹i héi X còng chØ ra nh÷ng khuyÕt ®iÓm vµ yÕu kÐm
Mét lµ, t¨ng trëng kinh tÕ cha t¬ng xøng víi kh¶ n¨ng; chÊt lîng,
hiÖu qu¶, søc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ cßn thÊp.
Hai lµ, c¬ chÕ, chÝnh s¸ch vÒ v¨n ho¸ - x· héi chËm ®æi míi;
nhiÒu vÊn ®Ò x· héi bøc xóc cha ®îc gi¶i quyÕt tèt, tÖ quan liªu,
tham nhòng, l·ng phÝ vÉn nghiªm träng…
Ba lµ, c¸c lÜnh vùc quèc phßng, an ninh, ®èi ngo¹i cßn mét sè h¹n
chÕ.
Bèn lµ, tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña Nhµ níc, MÆt trËn vµ c¸c ®oµn
thÓ nh©n d©n chËm ®æi míi, bé m¸y qu¶n lý Nhµ níc c¸c cÊp,
nhÊt lµ ë c¬ së cßn yÕu kÐm; ho¹t ®éng cña Quèc héi cßn lóng
tóng; d©n chñ trong x· héi cßn bÞ vi ph¹m; kû c¬ng, kû luËt ë
nhiÒu n¬i kh«ng nghiªm.
N¨m lµ, c«ng t¸c x©y dùng, chØnh ®èn §¶ng cha ®¹t yªu cÇu:T×nh
tr¹ng suy tho¸i vÒ ttëng chÝnh trÞ, ®¹o ®øc, lèi sèng, chñ nghÜa c¸
nh©n vµ tÖ quan liªu, tham nhòng, l·ng phÝ trong mét bé phËn c¸n
bé, c«ng chøc diÔn ra nghiªm träng. NhiÒu tæ chøc c¬ së ®¶ng søc
chiÕn ®Êu yÕu.
iii. Nh÷ng truyÒn thèng quý b¸u cña ®¶ng céng s¶n
viÖt nam
Hai lµ, Sù nghiÖp c¸ch m¹ng lµ cña nh©n d©n, do nh©n d©n vµ
v× nh©n d©n. §Ó ph¸t huy, nh©n lªn søc m¹nh vÜ ®¹i cña nh©n
d©n, sù l·nh ®¹o vµ tßan bé ho¹t ®éng cña §¶ng ph¶i xuÊt ph¸t tõ
lîi Ých vµ nguyÖn väng ch©n chÝnh cña nh©n d©n, ®¹i biÓu
trung thµnh cho lîi Ých cña nh©n d©n.
Ba lµ, kh«ng ngõng cñng cè, t¨ng cêng ®ßan kÕt, ®ßan kÕt toµn
§¶ng, ®ßan kÕt tßan d©n, ®ßan kÕt d©n téc, ®ßan kÕt quèc
tÕ.§oµn kÕt lµ truyÒn thèng quý b¸u vµ lµ bµi häc lÞch sö lín, l©u
dµi cña d©n téc ta ®· ®îc §¶ng ta vµ Chñ tÞch Hå ChÝ Minh vËn
dông thµnh c«ng, t¹o nªn nguån søc m¹nh to lín ®Ó giµnh th¾ng lîi.
N¨m bµi häc lín cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam
Bèn lµ, kÕt hîp søc m¹nh d©n téc víi søc m¹nh thêi ®¹i, søc m¹nh
trong níc víi søc m¹nh quèc tÕ. Søc m¹nh d©n téc, søc m¹nh trong
níc lµ søc m¹nh tæng hîp cña nhiÒu nguån lùc. Søc m¹nh thêi ®¹i,
søc m¹nh quèc tÕ tríc hÕt lµ søc m¹nh cña quy luËt vµ xu thÕ ph¸t
triÓn kh«ng thÓ ®¶o ngîc cña lÞch sö nh©n lo¹i…
N¨m lµ, sù l·nh ®¹o ®óng ®¾n cña §¶ng lµ nh©n tè hµng ®Çu
b¶o ®¶m th¾ng lîi cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam. Gi÷ v÷ng vµ t¨ng c
êng sù l·nh ®¹o cña §¶ng lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh hµng ®Çu b¶o
®¶m th¾ng lîi cña sù nghiÖp c¸ch m¹ng níc ta. §Ólµm ®îc ®iÒu
®ã, ph¶i x©y dùng §¶ng v÷ng m¹nh vÒ chÝnh trÞ, t tëng vµ tæ
chøc, thêng xuyªn ®æi míi ph¬ng thøc l·nh ®¹o cña §¶ng ®¸p øng
yªu cÇu cña t×nh h×nh thùc tÕ, ®ñ søc gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò do
cuéc sèng ®Æt ra.
2. Sù qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi ë níc ta
• Cuéc ®Êu tranh cña c¸c níc ®éc lËp d©n téc vµ c¸c níc ®ang ph¸t
triÓn chèng nghÌo nµn, l¹c hËu, chèng chñ nghÜa thùc d©n míi,
chèng sù can thiÖp vµ x©m lîc cña chñ nghÜa ®Õ quèc ®Ó b¶o
vÖ ®éc lËp, chñ quyÒn d©n téc ®ang tiÕp tôc diÔn ra díi nhiÒu
h×nh thøc vµ rÊt gay go phøc t¹p, quyÕt liÖt.
• NhiÒu vÊn ®Ò toµn cÇu cÊp b¸ch cÇn ph¶i gi¶i quyÕt nh: «
nhiÔm, suy tho¸i m«i trêng, t×nh tr¹ng nghÌo ®ãi, bïng næ d©n
sè...
• §Æc ®iÓm næi bËt cña thêi ®¹i trong giai ®o¹n hiÖn nay lµ cuéc
®Êu tranh giai cÊp, ®Êu tranh d©n téc gay go, quyÕt liÖt, phøc
t¹p vµ hßa b×nh, ®éc lËp d©n téc, d©n chñ vµ tiÕn bé x· héi.
Chñ nghÜa x· héi ®ang ®øng tríc nhiÒu khã kh¨n, thö th¸ch, lÞch
sö thÕ giíi ®ang tr¶i qua nh÷ng bíc quanh co; song loµi ngêi cuèi
cïng nhÊt ®Þnh sÏ tiÕn tíi chñ nghÜa x· héi.
b) Nh÷ng khã kh¨n, thuËn lîi cña níc ta khi bíc vµo thêi
kú qu¸ ®é lªn CNXH
• Níc ta qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi kh«ng qua chÕ ®é t b¶n chñ
nghÜa; vèn lµ níc thuéc ®Þa nöa phong kiÕn, lùc lîng s¶n xuÊt rÊt
thÊp, bÞ chiÕn tranh tµn ph¸ nÆng nÒ, tµn dthùc d©n, phong kiÕn
cßn nhiÒu, c¸c thÕ lùc thï ®Þch lu«n t×m mäi thñ ®o¹n chèng ph¸
c¸ch m¹ng níc ta.
• Chóng ta còng cã nh÷ng thuËn lîi rÊt c¬ b¶n: (5 )
+ Cã sù l·nh ®¹o cña mét §¶ng ®îc rÌn luyÖn trong ®Êu tranh, dµy
d¹n kinh nghiÖm l·nh ®¹o, cã chÝnh quyÒn nh©n d©n, ®Êt níc
trong giai ®o¹n hßa b×nh x©y dùng;
+ D©n téc ta anh hïng, cã ý chÝ v¬n lªn m¹nh mÏ; nh©n d©n ta cã
lßng yªu níc nång nµn, lao ®éng cÇn cï, s¸ng t¹o;
+ Chóng ta ®· x©y dùng mét sè c¬ së vËt chÊt - kü thuËt ban ®Çu
cho qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸.
+ Chóng ta cã c¬ héi míi do cuéc c¸ch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ
mang l¹i.
+ §Æc biÖt lµ, nh÷ng thµnh tùu to lín cña sù nghiÖp ®æi míi ®· t¹o
tiÒn ®Ò rÊt quan träng ®Ó ®Êt níc ta m¹nh lªn c¶ thÕ vµ lùc.
Nh÷ng khã kh¨n, thuËn lîi cña níc ta khi bíc vµo thêi kú
qu¸ ®é lªn CNXH
• C¬ng lÜnh kh¼ng ®Þnh: “Qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi trong t×nh
h×nh ®Êt níc vµ thÕ giíi nhtrªn, chóng ta ph¶i tiÕp tôc n©ng cao ý
chÝ tù lùc tù cêng, ph¸t huy mäi tiÒm n¨ng vËt chÊt vµ trÝ tuÖ cña
d©n téc ®ång thêi më réng quan hÖ hîp t¸c quèc tÕ, t×m tßi bíc ®i,
h×nh thøc vµ biÖn ph¸p thÝch hîp x©y dông thµnh c«ng chñ nghÜa
x· héi”[1].
• * §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam: C¬ng lÜnh x©y dùng ®Êt níc trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi,
Nxb Sù thËt, Hµ Néi, 1991, tr.8.
3. Quan niÖm vÒ chñ nghÜa x· héi cña §¶ng ta trong
C¬ng lÜnh n¨m 1991
Mét lµ, Nh©n d©n lao ®éng lµm chñ.
Hai lµ, cã mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn cao dùa trªn lùc lîng s¶n
xuÊt hiÖn ®¹i vµ chÕ ®é c«ng h÷u vÒ c¸c tliÖu s¶n xuÊt chñ yÕu.
Ba lµ, cã nÒn v¨n hãa tiªn tiÕn, ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc.
Bèn lµ, con ngêi ®ù¬c gi¶i phãng khái ¸p bøc, bãc lét, bÊt c«ng,
lµm theo n¨ng lùc, hëng theo lao ®éng, cã cuéc sèng Êm no, tù do,
h¹nh phóc, cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn tßan diÖn c¸ nh©n.
N¨m lµ, c¸c d©n téc trong níc b×nh ®¼ng, ®ßan kÕt vµ gióp ®ì
lÉn nhau cïng tiÕn bé.
S¸u lµ, Cã quan hÖ h÷u nghÞ vµ hîp t¸c víi nh©n d©n tÊt c¶ c¸c n
íc trªn thÕ giíi.
S¸u ®Æc trng trªn g¾n bã h÷u c¬ víi nhau trong mét chØnh thÓ
thèng nhÊt, võa lµ tiÒn ®Ò, võa lµ kÕt qu¶ cña nhau, ®îc hßan
thiÖn dÇn tõng bíc trong qu¸ tr×nh x©y dùng. Mäi ho¹t ®éng l·nh
®¹o, qu¶n lý ®Òu ph¶i chó ý ®Õn c¶ s¸u ®Æc trng, ®ã lµ ®Þnh h
íng x· héi chñ nghÜa trong ho¹t ®éng cña mäi cÊp, mäi ngµnh, mäi
lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi.
4. Nh÷ng ph¬ng híng c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh x©y dùng CNXH
vµ b¶o vÖ Tæ quèc XHCN.
• Mét lµ, “X©y dùng nhµ níc x· héi chñ nghÜa, nhµ níc cña nh©n
d©n, do nh©n d©n, v× nh©n d©n, lÊy liªn minh giai cÊp c«ng
nh©n víi giai cÊp n«ng d©n vµ tÇng líp trÝ thøc lµm nÒn t¶ng, do
§¶ng Céng s¶n l·nh ®¹o. Thùc hiÖn ®Çy ®ñ quyÒn d©n chñ cña
nh©n d©n, gi÷ nghiªm kû c¬ng x· héi, chuyªn chÝnh víi mäi hµnh
®éng x©m ph¹m lîi Ých cña Tæ quèc vµ cña nh©n d©n”[1].
• Hai lµ, “Ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt, c«ng nghiÖp hãa ®Êt níc
theo híng hiÖn ®¹i g¾n liÒn víi ph¸t triÓn mét nÒn n«ng nghiÖp
tßan diÖn lµ nhiÖm vô trung t©m nh»m tõng bíc x©y dùng c¬ së
vËt chÊt - kü thuËt cña chñ nghÜa x· héi, kh«ng ngõng n©ng cao
n¨ng suÊt lao ®éng x· héi vµ c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n”[2].
• Ba lµ, “Phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt, thiÕt lËp
tõng bíc quan hÖ s¶n xuÊt x· héi chñ nghÜa tõ thÊp ®Õn cao víi
sù ®a d¹ng vÒ h×nh thøc së h÷u. Ph¸t triÓn kinh tÕ hµng hãa
nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa, vËn hµnh
theo c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña Nhµ níc. Kinh tÕ quèc
doanh vµ tËp thÓ ngµy cµng trë thµnh nÒn t¶ng cña nÒn kinh tÕ
quèc d©n. Thùc hiÖn nhiÒu h×nh thøc ph©n phèi, lÊy ph©n phèi
theo kÕt qu¶ lao ®éng vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ chñ yÕu”[3].
• Bèn lµ, "tiÕn hµnh c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa trªn lÜnh vùc tt
ëng vµ v¨n hãa, lµm cho thÕ giíi quan M¸c-Lªnin vµ t tëng, ®¹o
®øc Hå ChÝ Minh gi÷ vÞ trÝ chñ ®¹o trong ®êi sèng cña x· héi.
KÕ thõa vµ ph¸t huy nh÷ng truyÒn thèng v¨n hãa tèt ®Ñp cña c¸c
d©n téc trong níc, tiÕp thu nh÷ng tinh hoa v¨n hãa nh©n lo¹i,
x©y dùng mét x· héi d©n chñ, v¨n minh, v× lîi Ých ch©n chÝnh vµ
phÈm gi¸ con ngêi. Chèng t tëng, v¨n hãa ph¶n tiÕn bé, tr¸i víi
nh÷ng truyÒn thèng tèt ®Ñp cña d©n täc vµ nh÷ng gi¸ trÞ cao
quý cña lßai ngêi, tr¸i víi ph¬ng híng ®i lªn chñ nghÜa x· héi"[4].
Nh÷ng ph¬ng híng c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh x©y dùng
CNXH vµ b¶o vÖ Tæ quèc XHCN.
• N¨m lµ, “thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®¹i ®oµn kÕt d©n téc, cñng cè vµ më
réng MÆt trËn d©n téc thèng nhÊt, tËp hîp mäi lùc lîng phÊn ®Êu v×
sù nghiÖp d©n giµu, níc m¹nh. Thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i hßa
b×nh, hîp t¸c vµ h÷u nghÞ víi tÊt c¶ c¸c nø¬c; trung thµnh víi chñ
nghÜa quèc tÕ cña giai cÊp c«ng nh©n, ®oµn kÕt víi c¸c níc x· héi
chñ nghÜa, víi tÊt c¶ c¸c lùc lîng ®Êu tranh v× hßa b×nh, ®éc lËp
d©n téc, d©n chñ vµ tiÕn bé x· héi trªn thÕ giíi"[5].
• S¸u lµ, “x©y dùng chñ nghÜa x· héi vµ b¶o vÖ Tæ quèc lµ hai nhiÖm
vô chiÕn lîc cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam. Trong khi ®Æt lªn hµng ®Çu
nhiÖm vô x©y dùng ®Êt níc, nh©n d©n ta lu«n lu«n n©ng cao c¶nh
gi¸c, cñng cè quèc phßng, b¶o vÖ an ninh chÝnh trÞ, trËt tù an tßan x·
héi, b¶o vÖ Tæ quèc vµ c¸c thµnh qu¶ c¸ch m¹ng”[6].
Nh÷ng ph¬ng híng c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh x©y dùng CNXH vµ
b¶o vÖ Tæ quèc XHCN.
• B¶y lµ, “x©y dùng §¶ng trong s¹ch, v÷ng m¹nh vÒ chÝnh trÞ, t t
ëng vµ tæ chøc ngang tÇm nhiÖm vô, b¶o ®¶m cho §¶ng lµm trßn
tr¸ch nhiÖm l·nh ®¹o sù nghiÖp c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa ë níc
ta”[7].
• Theo c¸c ph¬ng híng c¬ b¶n nãi trªn, môc tiªu tæng qu¸t ph¶i ®¹t tíi
khi kÕt thóc thêi kú qu¸ ®é lµ “…x©y dùng xong vÒ c¬ b¶n nh÷ng
c¬ së kinh tÕ cña chñ nghÜa x· héi, víi kiÕn tróc thîng tÇng vÒ
chÝnh trÞ vµ t tëng, v¨n ho¸ phï hîp, lµm cho níc ta trë thµnh mét n
íc XHCN phån vinh”
III. ViÖc thùc hiÖn C¬ng lÜnh n¨m 1991 trong 15
n¨m qua vµ sù ph¸t triÓn mét sè néi dung cña c¬ng
lÜnh n¨m 1991 trong nghÞ quyÕt ®¹i héi X
• S¸u lµ, "C¸c d©n téc trong céng ®ång ViÖt Nam b×nh ®¼ng, ®oµn
kÕt, t¬ng trî vµ gióp ®ì nhau cïng tiÕn bé"[6]. §Æc trng nµy vÒ c¬
b¶n nhC¬ng lÜnh 1991, nhng cã bæ sung thªm côm tõ "t¬ng trî".
• B¶y lµ, "Cã Nhµ níc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa cña nh©n d©n, do
nh©n d©n, v× nh©n d©n díi sù l·nh ®¹o cña §¶ng Céng s¶n"[7]
(®Æc trng míi so víi C¬ng lÜnh 1991).
• T¸m lµ, "Cã quan hÖ h÷u nghÞ vµ hîp t¸c víi nh©n d©n c¸c níc trªn
thÕ giíi"[8]. §Æc trng nµy gièng nh®Æc trng cña C¬ng lÜnh 1991.
b) VÒ con ®êng ®i lªn CNXH:
C¬ng lÜnh n¨m 1991 ®· nªu b¶y ph¬ng híng c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh
x©y dùng CNXH. §¹i héi X ®· s¾p xÕp l¹i, ®iÒu chØnh, bæ sung
thµnh 8 qu¸ tr×nh tÊt yÕu ph¶i thùc hiÖn nhsau:
• Mét lµ, “Ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ
nghÜa"[1].
• Hai lµ, “§Èy m¹nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa"[2].
• Ba lµ, “X©y dùng nÒn v¨n hãa tiÕn tiÕn, ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n
téc lµm nÒn t¶ng tinh thÇn cña x· héi"[3].
• Bèn lµ, “X©y dùng nÒn d©n chñ x· héi chñ nghÜa, thùc hiÖn ®¹i
®oµn kÕt toµn d©n téc"[4].
• N¨m lµ, “X©y dùng Nhµ níc ph¸p quyÒn XHCN cña nh©n d©n, do
nh©n d©n, v× nh©n d©n"[5].
VÒ con ®êng ®i lªn CNXH:
§¹i héi X kh¼ng ®Þnh: "Qua tæng kÕt lý luËn - thùc tiÔn 20 n¨m
®æi míi, chóng ta cµng thÊy râ gi¸ trÞ ®Þnh híng vµ chØ ®¹o to
lín cña C¬ng lÜnh x©y dùng ®Êt níc trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ
nghÜa x· héi (n¨m 1991), ®ång thêi còng thÊy râ thªm nh÷ng vÊn
®Ò míi ®Æt ra cÇn ®îc gi¶i ®¸p. Sau §¹i héi X, §¶ng ta cÇn tiÕp
tôc nghiªn cøu, bæ sung vµ ph¸t triÓn C¬ng lÜnh, lµm nÒn t¶ng
chÝnh trÞ, t tëng cho mäi ho¹t ®éng cña §¶ng, Nhµ níc vµ nh©n
d©n ta trong qu¸ tr×nh ®a níc ta ®i lªn chñ nghÜa x· héi"[9].
BµI 3
Mét sè néi dung c¬ b¶n
cña §iÒu lÖ §¶ng Céng s¶n ViÖt
Nam
I.Giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ §iÒu lÖ §¶ng
• §iÒu lÖ §¶ng lµ v¨n b¶n ph¸p lý c¬ b¶n cña §¶ng, nªn ®îc viÕt
ng¾n gän, chÆt chÏ, dÔ hiÓu, hiÓu cïng mét nghÜa vµ ®îc chia
thµnh c¸c phÇn, ch¬ng, ®iÒu, ®iÓm ®Ó chÊp hµnh thèng nhÊt.
Nh÷ng vÊn ®Ò cô thÓ kh«ng ®a vµo §iÒu lÖ §¶ng th× ®îc c¸c
c¬ quan cã thÈm quyÒn cña §¶ng lµ Bé ChÝnh trÞ, Ban BÝ th
quy ®Þnh, hoÆc c¸c c¬ quan chøc n¨ng( nh Ban Tæ chøc Trung
¬ng, Uû ban KiÓm tra Trung ¬ng...) híng dÉn thi hµnh, b¶o ®¶m
cho §iÒu lÖ §¶ng ®îc thi hµnh thèng nhÊt, nghiªm minh.
• §iÒu lÖ §¶ng cã gi¸ trÞ vµ hiÖu lùc thi hµnh trong toµn §¶ng.
§¶ng Céng s¶n ViÖt Nam lµ §¶ng duy nhÊt cÇm quyÒn nªn mét
sè néi dung cña §iÒu lÖ §¶ng ®îc thÓ hiÖn trong HiÕn ph¸p, mét
sè bé luËt cña Nhµ níc vµ mét sè v¨n kiÖn c¬ b¶n cña c¸c tæ chøc
chÝnh trÞ – x· héi. §iÒu lÖ §¶ng còng dµnh nh÷ng ch¬ng
riªng(Ch¬ng IX, ch¬ng X) ®Ó nªu râ c¸c quy ®Þnh vÒ sù l·nh
®¹o cña §¶ng ®èi víi Nhµ níc vµ c¸c ®oµn thÓ chÝnh trÞ – x·
héi, ®Æc biÖt lµ §oµn Thanh niªn Céng s¶n Hå ChÝ Minh
§Æc ®iÓm cña §iÒu lÖ §¶ng
• §iÒu lÖ §¶ng hiÖn hµnh ®îc §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc thø X cña
§¶ng th«ng qua ngµy 25-4-2006.
II. Néi dung c¬ b¶n cña §iÒu lÖ §¶ng
• VÒ môc tiªu cña §¶ng, §iÒu lÖ ghi: “ Môc ®Ých cña §¶ng lµ x©y
x©y dùng níc ViÖt Nam ®éc lËp, d©n chñ giÇu m¹nh, x· héi c«ng
b»ng, v¨n minh, kh«ng cßn ngêi bãc lét ngêi, thùc hiªn thµnh c«ng
CNXH vµ cuèi cïng lµ CNCS”
• VÒ nÒn t¶ng t tëng cña §¶ng, §iÒu lÖ kh¼ng ®Þnh “ §¶ng lÊy
chñ nghÜa M¸c-Lªnin vµ ttëng Hå ChÝ Minh lµm nÒn t¶ng ttëng,
kim chØ nam cho hµnh ®éng, ph¸t huy truyÒn thèng tèt ®Ñp cña
d©n téc, tiÕp thu tinh hoa v¨n ho¸ cña nh©n lo¹i, n¾m v÷ng quy
luËt kh¸ch quan vµ xu thÕ thêi ®¹i vµ thùc tiÔn cña ®Êt níc ®Ó
®Ò ra C¬ng lÜnh chÝnh trÞ, ®êng lèi c¸ch m¹ng ®óng ®¾n, phï
hîp víi nguyÖn väng cña nd”.
• VÒ tæ chøc vµ nguyªn t¾c c¬ b¶n ho¹t ®éng cña §¶ng, §iÒu lÖ
quy ®Þnh “ §¶ng lµ mét tæ chøc chÆt chÏ, thèng nhÊt ý chÝ vµ
hµnh ®éng, lÊy nguyªn t¾c tËp trung d©n chñ lµm nguyªn t¾c tæ
chøc c¬ b¶n…®ång thêi thùc hiªn c¸c nguyªn t¾c: tù phª vµ phª
b×nh, ®oµn kÕt trªn c¬ së c¬ng lÜnh chÝnh trÞ vµ §iÒu lÖ
§¶ng…
Néi dung phÇn më ®Çu
• VÒ vai trß cña §¶ng trong hÖ thèng chÝnh trÞ “… §¶ng l·nh ®¹o
hÖ thèng chÝnh trÞ, ®ång thêi lµ mét bé phËn cña hÖ thèng Êy…”
• VÒ quan ®iÓm quèc tÕ cña §¶ng “§¶ng kÕt hîp chñ nghÜa yªu n
íc ch©n chÝnh víi chñ nghÜa quèc tÕ trong s¸ng cña giai cÊp c«ng
nh©n, gãp phÇn tÝch cùc vµo sù nghiÖp hoµ b×nh, ®éc lËp, d©n
chñ vµ tiÕn bé x· héi cña nh©n d©n thÕ giíi.
• VÒ c«ng t¸c x©y dùng §¶ng “§¶ng Céng s¶n ViÖt Nam ®îc x©y
dùng v÷ng m¹nh vÒ chÝnh trÞ, t tëng vµ tæ chøc, thêng xuyªn tù
®æi míi, tù chØnh ®èn, kh«ng ngõng n©ng cao chÊt lîng ®éi ngò
c¸n bé, ®¶ng viªn, søc chiÕn ®Êu vµ n¨ng lùc l·nh ®¹o c¸ch m¹ng
cña §¶ng”.
Nh÷ng néi dung trªn thÓ hiÖn mét c¸ch ®óng ®¾n vµ s¸ng t¹o
nh÷ng nguyªn lý c¬ b¶n cña chñ nghÜa M¸c-Lªnin vµ t tëng Hå
ChÝ Minh vÒ tiªu chÝ mét ®¶ng kiÓu míi cña giai cÊp c«ng
nh©n…
2. C¸c ch¬ng cña §iªu lÖ §¶ng
Ch¬ng I: §¶ng viªn, cã 8 ®iÒu (1-8) VÞ trÝ, vai trß, tiªu chuÈn cña
ngêi ®¶ng viªn; ®iÒu kiÖn ®îc xem xÐt ®Ó kÕt n¹p §¶ng; nhiÖm
vô vµ quyÒn cña ®¶ng viªn; thñ tôc kÕt n¹p ngêi vµo §¶ng; ph¸t
triÓn vµ qu¶n lý thÎ ®¶ng viªn, qu¶n lý hå s¬ ®¶ng viªn, ®iÒu kiÖn
®îc gi¶m, miÔn c«ng t¸c vµ sinh ho¹t §¶ng còng nh xo¸ tªn trong
danh s¸ch ®¶ng viªn...
Ch¬ng II: Nguyªn t¾c tæ chøc vµ c¬ cÊu tæ chøc cña §¶ng, cã 6
®iÒu (9-14).
• §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam tæ chøc theo nguyªn t¾c tËp trung d©n
chñ; nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña nguyªn t¾c ®ã; hÖ thèng tæ chøc
cña §¶ng ®îc lËp t¬ng øng víi hÖ thèng tæ chøc hµnh chÝnh cña
Nhµ níc.
• Ch¬ng nµy chØ râ chøc n¨ng, nhiÖm vô cña cÊp uû c¸c cÊp trong
viÖc triÖu tËp ®¹i héi tõng cÊp khi hÕt nhiÖm kú; tiªu chuÈn vµ sè
lîng cÊp uû viªn; phª chuÈn cÊp uû vµ nh÷ng c¬ quan tham mu gióp
cÊp uû mçi cÊp.
C¸c ch¬ng cña §iªu lÖ §¶ng
Ch¬ng III vµ ch¬ng IV: C¬ quan l·nh ®¹o cña §¶ng ë cÊp Trung
¬ng vµ ë ®Þa ph¬ng, cã 6 ®iÒu (15-20):
Bao gåm nh÷ng quy ®Þnh vÒ ®¹i héi §¶ng c¸c cÊp, vÒ bÇu cö c¬
quan l·nh ®¹o cña tæ chøc ®¶ng c¸c cÊp vµ nhiÖm vô cña c¸c c¬
quan ®ã.
Ch¬ng V: Tæ chøc c¬ së ®¶ng, cã 4 ®iÒu (21-24):
Kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ cña tæ chøc c¬ së ®¶ng lµ nÒn t¶ng cña §¶ng,
lµ h¹t nh©n chÝnh trÞ ë c¬ së.
• Nªu râ ®iÒu kiÖn thµnh lËp vµ nh÷ng nhiÖm vô cña tæ chøc c¬ së
®¶ng vµ cña chi bé; viÖc bÇu ®¶ng uû viªn vµ chi uû viªn.
• VÒ nhiÖm kú ®¹i héi cña tæ chøc c¬ së ®¶ng vµ chi bé trùc thuéc
®¶ng uû c¬ së.
Ch¬ng VI. Tæ chøc c¬ së ®¶ng trong Qu©n ®éi nh©n d©n ViÖt
Nam vµ C«ng an nh©n d©n ViÖt Nam, cã 5 ®iÒu(25-29):
XuÊt ph¸t tõ vai trß cña c¸c lùc lîng vò trang, nªn tõ tríc ®Õn nay
§¶ng ta rÊt coi träng sù l·nh ®¹o tuyÖt ®èi, trùc tiÕp vÒ mäi mÆt
®èi víi lùc lîng vò trang vµ ®Ó h¼n mét ch¬ng riªng.
C¸c ch¬ng cña §iªu lÖ §¶ng
Ch¬ng VII: C«ng t¸c kiÓm tra, gi¸m s¸t cña §¶ng vµ uû ban kiÓm
tra c¸c cÊp, cã 4 ®iÒu (30-33).
Ch¬ng VIII: Khen thëng vµ kû luËt, cã 7 ®iÒu (34-40).
Ch¬ng IX vµ ch¬ng X:
§¶ng l·nh ®¹o Nhµ níc vµ ®oµn thÓ chÝnh trÞ-x· héi cã 3 ®iÒu
(41-43), §¶ng l·nh ®¹o §oµn Thanh niªn Céng s¶n Hå ChÝ Minh cã
2 ®iÒu (44-45).
Ch¬ng XI: Tµi chÝnh cña §¶ng, cã 1 ®iÒu (46):
Tµi chÝnh cña §¶ng gåm ®¶ng phÝ do ®¶ng viªn ®ãng tõ ng©n
s¸ch nhµ níc vµ c¸c kho¶n thu kh¸c; thùc hiÖn nguyªn t¾c, chÕ ®é
thu chi, qu¶n lý tµi chÝnh... theo nh÷ng quy ®Þnh thèng nhÊt cña
Ban ChÊp hµnh Trung ¬ng.
Ch¬ng XII: ChÊp hµnh §iÒu lÖ §¶ng, cã 2 ®iÒu (47-48): Mçi
®¶ng viªn vµ tæ chøc cña §¶ng ph¶i chÊp hµnh nghiªm chØnh vµ
kÞp thêi ®Êu tranh chèng mäi biÓu hiÖn vi ph¹m §iÒu lÖ §¶ng.
ChØ §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc míi cã quyÒn söa ®æi §iÒu lÖ
§¶ng.
III. Mét sè néi dung c¬ b¶n §iÒu lÖ §¶ng
§Ó gi÷ v÷ng vµ t¨ng cêng b¶n chÊt giai cÊp c«ng nh©n cña §¶ng
trong t×nh h×nh míi, §iÒu lÖ §¶ng vµ c¸c v¨n kiÖn §¹i héi cña §¶ng
®· chØ râ môc tiªu, nhiÖm vô cña mçi ®¶ng viªn lµ:
• Kiªn ®Þnh môc tiªu ®éc lËp d©n téc vµ chñ nghÜa x· héi. Trong
bÊt kú tÝnh huèng nµo còng kh«ng dao ®éng, xa rêi môc tiªu ®ã.
• Kiªn ®Þnh vµ vËn dông s¸ng t¹o, gãp phÇn ph¸t triÓn chñ nghÜa
M¸c Lªnin, ttëng Hå ChÝ Minh, xuÊt phÊt ®Çy ®ñ tõ thùc tiÔn cô
thÓ cña níc ta ®Ó ®Ò ra ®êng lèi, chñ tr¬ng vµ c¸c chÝnh s¸ch
®óng ®¾n; ®ång thêi b»ng hµnh ®éng c¸ch m¹ng biÕn ®æi ®êng
lèi, chñ tr¬ng ®ã thµnh hiÖn thùc sinh ®éng trªn mäi mÆt cña ®êi
sèng x· héi.
• §Êu tranh kiªn quyÕt, kÞp thêi chèng l¹i mäi biÓu hiÖn c¬ héi, h÷u
khuynh, gi¸o ®iÒu, b¶o thñ; phª ph¸n nh÷ng luËn ®iÖu vµ thñ
®o¹n cña c¸c thÕ lùc thï ®Þnh ®¶ kÝch, phñ nhËn, xuyªn t¹c chñ
nghÜa M¸c Lªnin vµ ttëng Hå ChÝ Minh.
B¶n chÊt giai cÊp c«ng nh©n cña §¶ng
• Lu«n lu«n ph¸t huy truyÒn thèng tèt ®Ñp cña d©n téc vµ tiÕp thu
tinh hoa v¨n ho¸ cña thêi ®¹i ®Ò lµm giÇu kiÕn thøc, gi¶i quyÕt
thµnh c«ng nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn cña c¸ch m¹ng níc
ta…
• Gi÷ nguyªn t¾c tËp trung d©n chñ trong tæ chøc vµ sinh ho¹t ®¶ng,
tËp thÓ l·nh ®¹o, c¸ nh©n phô tr¸ch. Thêng xuyªn tù phª b×nh vµ
phª b×nh, gi÷ g×n sù ®oµn kÕt thèng nhÊt trong §¶ng.
• Thêng xuyªn gi¸o dôc, båi dìng lËp trêng, quan ®iÓm, ý thøc tæ
chøc cña giai cÊp c«ng nh©n; x©y dùng ®éi ngò c¸n bé vµ ®¶ng
viªn theo quan ®iÓm cña giai cÊp c«ng nh©n.
• Cñng cè mèi quan hÖ g¾n bã mËt thiÕt víi nh©n d©n, t¨ng cêng
khèi ®¹i ®oµn kÕt toµn d©n, ch¨m lo ®êi sèng vµ thùc sù ph¸t huy
quyÒn lµm chñ cña nh©n d©n.
• KÕt hîp chÆt chÏ chñ nghÜa yªu níc ch©n chÝnh víi chñ nghÜa
quèc tÕ trong s¸ng cña giai cÊp c«ng nh©n. KÕt hîp søc m¹nh d©n
téc víi søc m¹nh cña thêi ®¹i, t¹o nªn søc m¹nh tæng hîp cña c¸ch
m¹ng.
2. NhiÖm vô vµ quyÒn h¹n cña §¶ng viªn
a) NhiÖm vô
• 1. TuyÖt ®èi trung thµnh víi môc ®Ých lý tëng c¸ch m¹ng cña §¶ng,
chÊp hµnh nghiªm chØnh c¬ng lÜnh chÝnh trÞ, §iÒu lÖ §¶ng, nghÞ
quyÕt, chØ thÞ cña §¶ng, ph¸p luËt cña Nhµ níc; hoµn thµnh tèt
nhiÖm vô ®îc giao; phôc tïng tuyÖt ®èi, ®èi sù ph©n c«ng vµ ®iÒu
®éng cña §¶ng.
• 2. Kh«ng ngõng häc tËp, rÌn luyÖn, n©ng cao tr×nh ®é kiÕn thøc,
n¨ng lùc c«ng t¸c, phÈm chÊt chÝnh trÞ, ®¹o ®øc c¸ch m¹ng, cã lèi
sèng lµnh m¹nh; ®Êu tranh chèng chñ nghÜa c¸ nh©n, c¬ héi, côc bé,
quan liªu, tham nhòng, l·ng phÝ vµ c¸c biÓu hiÖn tiªu cùc kh¸c.
• 3. Liªn hÖ chÆt chÏ víi nh©n d©n, t«n träng vµ ph¸t huy quyÒn lµm
chñ cña nd; ch¨m lo ®êi sèng vËt chÊt, tinh thÇn vµ b¶o vÖ quyÒn lîi
chÝnh ®¸ng cña nd; tÝch cùc tham gia c«ng t¸c quÇn chóng, c«ng t¸c
x· héi n¬i lµm viÖc vµ n¬i ë; tuyªn truyÒn vËn ®éng gia ®×nh vµ nd
thùc hiÖn ®êng lèi, chÝnh s¸ch cña §¶ng, ph¸p luËt cña Nhµ níc.
• 4. Tham gia x©y dùng, b¶o vÖ ®êng lèi, cs vµ tæ chøc cña §¶ng;
phôc tïng kû luËt, gi÷ g×n ®oµn kÕt thèng nhÊt trong §¶ng; thêng
xuyªn tù phª b×nh vµ phª b×nh, trung thùc víi §¶ng; lµm c«ng t¸c ph¸t
triÓn ®¶ng viªn; sinh ho¹t §¶ng vµ ®ãng ®¶ng phÝ ®óng quy ®Þnh”.
NhiÖm vô
Thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô trªn cÇn n¾m v÷ng:
Mét lµ, kiªn ®Þnh nh÷ng vÉn ®Ò vÒ quan ®iÓm cã tÝnh nguyªn t¾c
cña §¶ng:
+ §éc lËp d©n téc g¾n liÒn víi chñ nghÜa x· héi lµ môc tiªu, lý tëng cña
§¶ng ta, d©n téc ta.
+ Chñ nghÜa M¸c-Lªnin vµ ttëng Hå ChÝnh Minh lµ nÒn t¶ng ttëng vµ
kim chØ nam cho mäi hµnh ®éng cña §¶ng.
+ §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam lµ lùc lîng l·nh ®¹o c¸ch m¹ng ViÖt Nam;
kh«ng chÊp nhËn “®a nguyªn, ®a ®¶ng”.
+ Nhµ níc ViÖt Nam lµ nhµ níc cña d©n, do d©n vµ v× d©n, thÓ hiÖn
khèi ®¹i ®oµn kÕt toµn d©n trªn nÒn t¶ng liªn minh giai cÊp c«ng nh©n
víi giai cÊp n«ng d©n vµ ®éi ngò trÝ thøc, díi sù l·nh ®¹o cña §¶ng.
+ TËp trung d©n chñ lµ nguyªn t¾c c¬ b¶n trong tæ chøc, sinh ho¹t vµ
ho¹t ®éng cña §¶ng.
+ KÕt hîp chñ nghÜa yªu níc ch©n chÝnh víi chñ nghÜa quèc tÕ trong
s¸ng cña giai cÊp c«ng nh©n.
NhiÖm vô
• Hai lµ, mäi ®¶ng viªn ph¶i hiÓu râ c¬ héi lín ®Ó ®Êt níc ph¸t triÓn
nhanh, tõ ®ã vËn dông vµo nhiÑm vô cña m×nh. §ång thêi ph¶i
nhËn thøc s©u s¾c th¸ch thøc lín vÒ c¸c nguy c¬ ®ang ®e do¹ sù
nghiÖp c¸ch m¹ng cña nh©n d©n ta ®Ó tù gi¸c gãp phÇn ®Èy lïi,
tõng bíc kh¾c phôc. Mçi ®¶ng viªn ph¶i ra søc rÌn luyÖn phÈm
chÊt ®¹o ®øc c¸ch m¹ng, kiªn quyÕt ®Êu tranh chèng tham nhòng,
l·ng phÝ, quan liªu; c¶nh gi¸c vµ kiªn quyÕt chèng mäi ©m mu vµ
thñ ®o¹n “diÕn biÕn hoµ b×nh”, b¹o lo¹n lËt ®æ cña c¸c thÕ lùc thï
®Þch, tríc hÕt lµ trong ph¹m vi chøc tr¸ch nhiÖm vô cô thÓ cña
mçi ngêi.
• Ba lµ, tríc yªu cÇu míi, häc tËp lµ nghÜa vô b¾t buéc ®èi víi mäi
®¶ng viªn. Häc tËp ®Ó n©ng cao tr×nh ®é lý luËn chÝnh trÞ,
kiÕn thøc vµ n¨ng lùc ho¹t ®éng thùc tiÔn, cÇn x©y dùng kÕ ho¹ch
häc tËp cô thÓ ®¹t hiÖu qu¶, thiÕt thùc.
NhiÖm vô
• Bèn lµ, x©y dùng vµ cñng cè mèi quan hÖ g¾n bã m¸u thÞt
gi÷a §¶ng vµ nh©n d©n. C¸ch m¹ng lµ sù nghiÖp cña quÇn chóng
nh©n d©n. Nh©n d©n lao ®éng cÇn cã §¶ng, §¶ng cÇn ®îc nh©n
d©n ñng hé, tÝch cùc thùc hiÖn ®êng lèi chÝnh s¸ch cña §¶ng.
Méi ®¶ng viªn ph¶i thêng xuyªn liªn hÖ mËt thiÕt víi qÇn chóng,
t«n träng vµ ph¸t huy quyÒn lµm chñ cña nh©n d©n, tÝch cùc
vËn ®éng nh©n d©n vµ gain ®×nh thùc hiÖn ®êng lèi cña §¶ng,
ph¸p luËt cña Nhµ níc.
• N¨m lµ, mçi ®¶ng viªn ph¶i tÝch cùc tham gia x©y dùng vµ b¶o
vÖ §¶ng, b¶o vÖ ®êng lèi, chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch, nghÞ quyÕt cña
§¶ng vµ Nhµ níc, chèng l¹i sù ph¸ ho¹i cña kÎ thï. Thùc hiÖn
nghiªm tóc tù phª b×nh vµ phª b×nh trong sinh ho¹t §¶ng, b¶o ®¶m
sù ®oµn kÕt thèng nhÊt trong néi bé lµm cho §¶ng lu«n trong
s¹ch, v÷ng m¹nh, tÝch cùc lµm c«ng t¸c ph¸t triÓn ®¶ng viªn míi.
b) QuyÒn cña ®¶ng viªn
+ Tæ chøc ®¶ng quyÕt ®Þnh c¸c vÊn ®Ò thuéc ph¹m vi quyÒn h¹n
cña m×nh, song kh«ng tr¸i víi nguyªn t¾c, ®êng lèi, chÝnh s¸ch
cña §¶ng, ph¸p luËt cña Nhµ níc vµ nghÞ quyÕt cña cÊp trªn.
• §Ó thùc hiÖn tèt nguyªn t¾c tËp trung d©n chñ, cÇn nhËn thøc
®óng ®¾n vµ thèng nhÊt néi dung cña nguyªn t¾c nµy; uèn n¾n
nh÷ng nhËn thøc lÖch l¹c, ®ång thêi ph¶i cã c¬ chÕ, c¸c quy
®Þnh, quy chÕ lµm viÖc cô thÓ, ®ång bé, b¶o ®¶m thùc hiÖn
nghiªm minh ë mçi cÊp, ë mèi tæ chøc ®¶ng.
• Ph¸t huy d©n chñ sÏ kh¬i dËy tÝnh tÝch cùc chñ ®éng, s¸ng t¹o
cña c¸c tæ chøc § vµ ®¶ng viªn.Thùc hiÖn tèt d©n chñ trong §¶ng
sÏ t¹o ®iÒu kiÖnthóc ®Èy d©n chñ trong c¸c c¬ quan nhµ níc còng
nh toµn x· héÞ. §iÒu cã ý nghÜa ®Æc biÖt to lín trong sù ph¸t
triÓn cña ®Êt níc.
Nguyªn t¾c tæ chøc vµ sinh ho¹t cña §¶ng
• Ngoµi viÖc kh¼ng ®Þnh tËp trung d©n chñ lµm nguyªn t¾c tæ
chøc c¬ b¶n cho hµnh ®éng cña §¶ng, §iÒu lÖ §¶ng cßn quy ®Þnh
®ång thêi thùc hiÖn c¸c nguyªn t¾c: tù phª b×nh vµ phª b×nh; ®oµn
kÕt trªn c¬ së C¬ng lÜnh chÝnh trÞ vµ §iÒu lÖ §¶ng; gi÷ mèi liªn
hÖ mËt thiÕt víi nh©n d©n; §¶ng ho¹t ®éng trong khu«n khæ HiÕn
ph¸p vµ ph¸p luËt.
• D©n chñ ph¶i g¾n liÒn víi tËp trung, ph¸t huy d©n chñ ®i ®«i
víi viÖc t¨ng cêng ý thøc tæ chøc kû luËt cña §¶ng.
4. Khen thëng vµ kû luËt trong §¶ng
a) Khen thëng trong §¶ng
• §iÒu 34, §iÒu lÖ §¶ng quy ®Þnh: “Tæ chøc ®¶ng vµ ®¶ng viªn cã
thµnh tÝch ®îc khen thëng theo quy ®Þnh cña Ban ChÊp hµnh
Trung ¬ng”. T¹i Híng dÉn sè 03 HD/ BTCTW ngµy 29-12-2006 cña
Ban Tæ chøc Trung ¬ng cã quy ®Þnh h×nh thøc khen thëng ®Þnh
kú vµ kh«ng ®Þnh kú cho tæ chc ®¶ng vµ ®¶ng viªn nhsau:
• H×nh thøc khen thëng trong §¶ng:
- §èi víi tæ chøc §¶ng: TÆng giÊy khen, b»ng khen, cê cho c¸c tæ
chøc ®¶ng gåm: §¶ng bé huyÖn hoÆc t¬ng ®¬ng; tæ chøc c¬ së
®¶ng, ®¶ng bé bé phËn; chi bé trùc thuéc ®¶ng ñy c¬ së; tæ ®¶ng
trùc thuéc chi bé; c¸c ban tham mu vµ ®¬n vÞ sù nghiÖp cña §¶ng.
- §èi víi ®¶ng viªn: TÆng giÊy khen, b»ng khen, huy hiÖu 30 n¨m,
40 n¨m, 50 n¨m, 60 n¨m, 70 n¨m, 80 n¨m tuæi §¶ng.
Khen thëng trong §¶ng
• C¸c cÊp uû cã thÈm quyÒn xem xÐt khen thëng tæ chøc ®¶ng vµ
®¶ng viªn theo ®Þnh kú hµng n¨m, g¨n víi viÖc tæng kÕt cña ®¶ng
bé, chi bé,: khen thëng kh«ng theo ®Þnh kú ®èi víi tæ chøc ®¶ng,
®¶ng viªn cã thµnh tÝch xuÊt s¾c.
+ §¶ng uû c¬ së xÐt tÆng giÊy khen cho nh÷ng chi bé ®¹t
trong s¹ch, v÷ng m¹nh tiªu biÓu trong n¨m
+ HuyÖn uû (vµ t¬ng ®¬ng) xÐt quyÕt ®Þnh c«ng nhËn tæ
chøc c¬ së ®¶ng trong s¹ch v÷ng m¹nh, tÆng giÊy khen cho nh÷ng
chi bé ®¹t tiªu chuÈn trong s¹ch v÷ng m¹nh tiªu biÓu 3 n¨m liÒn.
+ TØnh uû (vµ tu¬ng ®¬ng) quyÕt ®Þnh tÆng b»ng khen
cho nh÷ng tæ chøc c¬ së ®¶ng, tÆng huy hiÖu 30,40, 50, 60, 70, 80
n¨m tuæi ®¶ng, b»ng khen cho ®¶ng viªn trong ®¶ng bé.
b) Kû luËt trong §¶ng
• Kû luËt §¶ng lµ nh÷ng quy ®Þnh b¾t buéc mäi ®¶ng viªn vµ tæ
chøc ®¶ng ph¶i nghiªm chØnh chÊp hµnh. §¶ng viªn, tæ chc ®¶ng
vi ph¹m HiÕn ph¸p, ph¸p luËt cña Nhµ níc, chñ tr¬ng cña ®oµn thÓ
lµ vi ph¹m kû kuËt cña §¶ng.
• Kû luËt cña §¶ng b¾t nguån tõ b¶n chÊt giai cÊp c«ng nh©n, tõ
nguyªn t¾c tæ chøc c¬ b¶n cña §¶ng, võa cã tÝnh nghiªm tóc, võa
mang tÝnh tù gi¸c. Nghiªm tóc ph¶i trªn c¬ së tù gi¸c, tù gi¸c cµng
cao th× kû luËt cµng nghiªm tóc.
• Thi hµnh nghiªm kû luËt §¶ng lµ mét néi dung quan träng nh»m gi÷
v÷ng sù ®oµn kÕt, thèng nhÊt ý chÝ vµ hµnh ®éng, b¶o ®¶m cho
§¶ng trong s¹ch, v÷ng m¹nh, t¨ng cêng søc chiÕn ®Çu cña §¶ng.
Gi÷ nghiªm kû luËt, kû c¬ng trong §¶ng lµ mét yÕu tè rÊt quan
träng b¶o ®¶m cho §¶ng tån t¹i, ho¹t ®éng vµ ph¸t triÓn.
• Ph¬ng ch©m thi hµnh kû luËt ®· ®îc §iÒu lÖ §¶ng x¸c ®Þnh lµ
“C«ng minh, chÝnh x¸c, kÞp thêi”.
• C¸c h×nh thøc kû luËt ®¶ng
+ §èi víi tæ chøc ®¶ng cã ba h×nh thøc kû luËt: khiÓn tr¸ch, c¶nh
c¸o, gi¶i t¸n.+ §èi víi ®¶ng viªn chÝnh thøc cã bèn h×nh thøc kû
luËt: KhiÓn tr¸ch, c¶nh c¸o, c¸ch chøc, khai trõ ra khái §¶ng.
+ §èi víi ®¶ng viªn dù bÞ cã hai h×nh thøc kû luËt: khiÓn tr¸ch vµ
c¶nh c¸o
• Chi bé quyÕt ®Þnh khiÓn tr¸ch, c¶nh c¸o ®¶ng viªn trong chi bé
• §iÒu lÖ §¶ng lµ v¨n b¶n ph¸p lý c¬ b¶n cña §¶ng; toµn bé ho¹t
®éng cña §¶ng còng nh c«ng t¸c x©y dùng §¶ng ph¶i ®îc tiÕn
hµnh trªn c¬ së §iÒu lÖ §¶ng.
• TÊt c¶ c¸c tæ chøc ®¶ng vµ mäi ®¶ng viªn cña §¶ng ph¶i nghiªm
chØnh chÊp hµnh §iÒu lÖ §¶ng, ai vi ph¹m tuú theo tÝnh chÊt,
møc ®é vi ph¹m ®Òu bÞ xö lý kû luËt cña §¶ng.
• ChØ cã §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc cña §¶ng míi cã quyÒn bæ
sung, söa ®æi §iÒu lÖ §¶ng.
Thõa nhËn vµ tù nguyÖn thùc hiÖn §iÒu lÖ §¶ng lµ mét
trong nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Ó xÐt kÕt n¹p ngêi vµo §¶ng.
Bµi 4
häc tËp vµ lµm theo tÊm G¬ng ®¹o
§øc Hå ChÝ minh
i. Sù cÇn thiªt häc tËp vµ lµm theo ttëng vµ tÊm g¬ng
®¹o ®øc Hå chÝ minh
1. §¹o ®øc vµ vai trß cña ®¹o ®øc trong ®êi sèng x· héi
§¹o ®øc lµ mét h×nh th¸i cña ý thøc x· héi, bao gåm nh÷ng
nguyªn t¾c, chuÈn mùc vµ thang bËc gi¸ trÞ ®îc x· héi thõa
nhËn.
§¹o ®øc cã t¸c dông chi phèi, ®iÒu chØnh hµnh vi cña con ngêi,
phï hîp víi lîi Ých cña toµn x· héi.
§èi víi mçi c¸ nh©n, ý thøc vµ hµnh vi ®¹o ®øc mang tÝnh “bæn
phËn”, diÔn ra mét c¸ch tù gi¸c, chñ yÕu xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu
tinh thÇn bªn trong.
Đạo đức có 3 chức năng chủ yếu:
Chøc n¨ng gi¸o dôc, mỗi cá nhân tự giáo dục rèn luyện, hoàn thiện
nhân cách của mình theo chuẩn mực chung của xã hội
Víi chøc n¨ng ®iÒu chØnh, chuÈn mùc ®¹o ®øc ®iÒu chØnh
hµnh vi cña mçi c¸ nh©n vµ mèi quan hÖ gi÷a ngêi vµ ngêi
trong x· héi.
Víi chøc n¨ng ph¶n ¸nh, ®¹o ®øc ph¶n ¸nh thùc tr¹ng x· héi, do
tån t¹i x· héi quyÕt ®Þnh ý thøc x· héi.
2. VÒ sù suy tho¸i vÒ ®¹o ®øc lèi sèng trong x· héi
hiÖn nay (Một số nhận dạng)
• Mét lµ, chu nghÜa c¸ nh©n, lèi sèng vị kû, vô lîi, bu«ng th¶, hëng thô,
thiÕu lý tëng, thiÕu ý chÝ phÊn ®Êu xuÊt hiÖn trong tÊt c¶ c¸c tÇng
líp x· héi.
• Hai lµ, tệ tham nhòng, hèi lé, bßn rót cña c«ng, l·ng phÝ diÔn ra ë
nhiÒu ngµnh, nhiÒu lÜnh vùc, ®ang “trë thµnh quèc n¹n”, g©y bøc
xóc trong nh©n d©n.
• Ba lµ, hµnh ®éng c¬ héi, “ch¹y chät” v× lîi Ých c¸ nh©n kh¸ phæ
biÕn.
• Bèn lµ, lêi nãi kh«ng ®i ®«i víi viÖc lµm, nãi vµ lµm tr¸i víi nghị
quyÕt cña §¶ng; nãi nhiều, lµm Ýt; ph¸t ng«n tuú tiÖn, v« nguyªn t¾c.
• Năm lµ, tÖ quan liªu, xa d©n, l·nh ®¹m, v« c¶m trø¬c nh÷ng khã kh¨n,
bøc xóc vµ yªu cÇu, ®ßi hái chÝnh ®¸ng cña nh©n d©n.
• S¸u lµ, t×nh tr¹ng suy tho¸i vÒ ®¹o ®øc trong quan hÖ gia ®×nh vµ
quan hÖ gi÷a c¸ nh©n víi x· héi.
• BÈy lµ, ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp sa sót, ngay c¶ trong nh÷ng lÜnh vùc ®
îc x· héi t«n vinh. HiÖn tîng mª tÝn, dÞ ®oan cã chiÒu híng lan réng,
¶nh hö¬ng xÊu ®Õn thuÇn phong, mü tôc vµ trËt tù, an toµn x· héi.
Nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng trªn cã c¶ kh¸ch quan
vµ chñ quan
• VÒ kh¸ch quan, tríc hÕt do t¸c ®éng tiªu cùc cña c¬ chÕ kinh tÕ
thÞ trêng, ®Æc biÖt lµ kh¶ n¨ng kÝch thÝch lèi sèng thùc dông
trong x· héi ph¸t triÓn. Sù t¸c ®éng cña ®¹o ®øc, lèi sèng t s¶n, h
ëng thô ph¬ng t©y vµo níc ta trong ®iÒu kiÖn toµn cÇu ho¸, héi
nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ bïng næ m¹ng th«ng tin toµn cÇu. C¸c thÕ
lùc thï ®Þch, ph¶n ®éng ®· chñ ®éng khuyÕn khÝch lèi sèng Ých
kû, hëng thô, thùc dông trong c¸n bé, ®¶ng viªn, c¸n bé l·nh ®¹o vµ
gia ®×nh hä, coi ®ã lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p thùc hiÖn “diÔn
biÕn hoµ b×nh”.
• VÒ nguyªn nh©n chñ quan, do chóng ta cha nhËn thøc ®Çy ®ñ,
s©u sắc vai trß nÒn t¶ng cña ®¹o ®øc trong æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn
x· héi vµ t¸c ®éng cña c¬ chÕ kinh tÕ thÞ trêng ®Õn ®¹o ®øc x·
héi. Trªn thùc tÕ chóng ta cha coi träng gi¸o dôc ®¹o ®øc, lèi sèng;
thiÕu sù tæ chøc, phèi hîp c¸c ngµnh, c¸c cÊp. Mét bé phËn c¸n bé
l·nh ®¹o, ®¶ng viªn vµ gia ®×nh cha nªu g¬ng vÒ ®¹o ®øc, lèi
sèng.
• T×nh tr¹ng suy tho¸i vÒ ®¹o ®øc, lèi sèng nªu trªn tiÒm Èn nhiÒu
nguy c¬, cïng víi c¸c nguy c¬ kh¸c dÉn ®Õn mÊt æn ®Þnh chÝnh
trÞ, liªn quan ®Õn sù sèng cßn cña §¶ng, cña chÐ ®é.
• Tríc t×nh h×nh ®ã, Héi nghÞ Trung ¬ng 3 kho¸ X cña §¶ng ra
NghÞ quyÕt “ T¨ng cêng sù l·nh ®¹o cña §¶ng trong cuéc ®Êu tranh
chèng tham nhòng, l·ng phÝ”.
• Cïng víi NghÞ quyÕt Héi nghÞ Trung ¬ng 3, Bé ChÝnh trÞ,
BCHTW kho¸ X ®· ra ChØ thÞ 06-CT/TW, ngµy 07-11-2006 vÒ tæ
chc cuéc vËn ®éng “ Häc tËp vµ lµm theo tÊm g¬ng ®¹o ®øc Hå
ChÝ Minh” trong toµn §¶ng vµ trong x· héi.
• Thùc hiÖn tèt NghÞ quyÕt cña §¶ng vµ cuéc vËn ®éng nªu trªn sÏ
gãp phÇn quan träng vµo cuéc ®Êu tranh ng¨n chÆn vµ ®Èy lïi suy
tho¸i vÒ ®¹o ®øc, lèi sèng trong §¶ng, trong x· héi.
ii. häc tËp vµ lµm theo tÊm
g¬ng ®¹o ®øc hå chÝ minh
1. Ttëng ®¹o ®øc Hå ChÝ Minh lµ sù kÕt tinh nh÷ng truyÒn thèng
tèt ®Ñp cña d©n téc ta vµ tinh hoa v¨n hãa cña nh©n lo¹i; lµ tµi s¶n
tinh thÇn v« gi¸ cña §¶ng vµ nh©n d©n ta; lµ tÊm g¬ng s¸ng ®Ó mäi
ngêi ViÖt Nam häc tËp vµ noi theo
• Nh÷ng yÕu tè h×nh thµnh nªn c¸c chuÈn mùc gi¸ trÞ ®¹o ®øc cña
d©n téc ta ®ã lµ: TruyÒn thèng yªu quª h¬ng ®Êt níc; g¾n bã víi
thiªn nhiªn, víi céng ®ång; ®oµn kÕt, thuû chung, nh©n ¸i, quý träng
nghÜa t×nh; yªu lao ®éng; dòng c¶m, kiªn cêng; hiÕu häc, s¸ng t¹o...
• T tëng ®¹o ®øc Hå ChÝ Minh b¾t nguån tõ truyÒn thèng ®¹o ®øc
cña d©n téc ViÖt Nam, ®îc Ngêi kÕ thõa vµ ph¸t triÓn, kÕt hîp víi
nh÷ng tinh hoa v¨n hãa, ®¹o ®øc cña nh©n lo¹i, c¶ ph¬ng §«ng vµ ph
¬ng T©y, trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng c¸ch m¹ng ®Çy gian lao, thö
th¸ch vµ v« cïng phong phó cña Ngêi. Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®·
x©y dùng nªn nh÷ng gi¸ trÞ ®¹o ®øc míi, ®ã lµ ®¹o ®øc c¸ch m¹ng.
• Trong qu¸ tr×nh ®Êu tranh giµnh vµ b¶o vÖ ®éc lËp vµ thèng
nhÊt cña Tæ quèc, x©y dùng vµ b¶o vÖ ®Êt níc, ®¹o ®øc míi - ®¹o
®øc c¸ch m¹ng Hå ChÝ Minh - ®· trë thµnh nÒn t¶ng vµ ®éng lùc
tinh thÇn, lµ nguån søc m¹nh to lín ®Ó §¶ng vµ nh©n d©n ta vù¬t
qua mäi thö th¸ch, hy sinh, giµnh ®éc lËp, tù do, thèng nhÊt cho Tæ
quèc, ®ang x©y dùng ®Êt níc phån vinh.
• Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh là mét trong
nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó ph¸t huy nh÷ng mÆt tÝch cùc, kh¾c phôc
nh÷ng tiªu cùc vÒ ®¹o ®øc, lèi sèng. Do vËy, häc tËp vµ lµm theo
tÊm g¬ng ®¹o ®øc Hå ChÝ Minh ph¶i trë thµnh nhiÖm vô hµng
ngµy cña mçi ®¶ng viªn vµ nh÷ng ngêi u tó ®ang phÊn ®Êu vµo
§¶ng.
2.Nh÷ng néi dung chñ yÕu cña ttëng
®¹o ®øc Hå ChÝ Minh
a) Quan ®iÓm cña Hå ChÝ Minh vÒ vÞ trÝ cña ®¹o ®øc trong
®êi sèng x· héi vµ cña mçi ngêi
• Chñ tÞch Hå ChÝ Minh kh¼ng ®Þnh ®¹o ®øc lµ gèc cña ngêi c¸ch
m¹ng, muèn lµm c¸ch m¹ng ph¶i lÊy ®¹o ®øc lµm gèc.
• Hå ChÝ Minh coi ®¹o ®øc lµ nguån nu«i dìng vµ ph¸t triÓn con ng
êi
• Hå ChÝ Minh quan niÖm, ®¹o ®øc c¸ch m¹ng lµ chç dùa gióp cho
con ngêi v÷ng vµng trong mäi thö th¸ch.
• §èi víi §¶ng, ®éi tiªn phong cña giai cÊp c«ng nh©n, Chñ tÞch Hå
ChÝ Minh yªu cÇu ph¶i x©y dùng §¶ng ta thËt trong s¹ch, §¶ng
ph¶i “lµ ®¹o ®øc, lµ v¨n minh”.
• Trong b¶n Di chóc bÊt hñ, Ngêi viÕt: “§¶ng ta lµ mét ®¶ng cÇm
quyÒn, mçi ®¶ng viªn vµ c¸n bé ph¶i thËt sù thÊm nhuÇn ®¹o ®øc
c¸ch m¹ng, thËt sù cÇn, kiÖm, liªm, chÝnh, chÝ c«ng, v« t. Ph¶i
gi÷ g×n §¶ng ta thËt trong s¹ch, ph¶i xøng ®¸ng lµ ngêi l·nh ®¹o, lµ
ngêi ®Çy tí thËt trung thµnh cña nh©n d©n”[2].
b) Quan ®iÓm cña Hå ChÝ Minh vÒ nh÷ng
phÈm chÊt ®¹o ®øc c¬ b¶n cña con ngêi ViÖt
Nam
• Mét lµ, víi ®Êt níc, d©n téc ph¶i“Trung víi níc, hiÕu víi d©n”.
• Trung víi níc lµ trung thµnh v« h¹n víi sù nghiÖp dùng níc vµ gi÷
níc, ®Êu tranh giµnh ®éc lËp d©n téc vµ lµm cho ®Êt níc “s¸nh
vai víi cêng quèc n¨m ch©u”. Níc lµ cña d©n, d©n lµ chñ ®Êt n
íc, cho nªn “trung víi níc”lµ trung víi d©n, v× lîi Ých cña nh©n
d©n, “bao nhiªu quyÒn h¹n ®Òu cña d©n”; “bao nhiªu lîi Ých
®Òu cña d©n”...
• HiÕu víi d©n lµ §¶ng, ChÝnh phñ, c¸n bé nhµ níc ph¶i lµ “®Çy tí
trung thµnh cña d©n”; ph¶i “tËn trung víi níc, tËn hiÕu víi d©n”.
• Trong t tëng Hå ChÝ Minh, trung víi níc, hiÕu víi d©n lµ ®iÒu
chñ chèt cña ®¹o ®øc c¸ch m¹ng. Ph¶i n¾m v÷ng d©n t×nh, hiÓu
râ d©n t©m, quan t©m c¶i thiÖn d©n sinh, n©ng cao d©n trÝ,
lµm cho d©n hiÓu râ tr¸ch nhiÖm vµ quyÒn lîi cña ngêi chñ ®Êt
níc.
Quan ®iÓm Hå ChÝ Minh vÒ nh÷ng phÈm chÊt
®¹o ®øc c¬ b¶n cña con ngêi ViÖt Nam
Hai lµ, víi mäi ngêi ph¶i“Yªu th¬ng con ngêi, sèng cã nghÜa t×nh”
• Yªu th¬ng con ngêi ph¶i lµm mäi viÖc ®Ó v× con ngêi, v× môc tiªu
“ai còng cã c¬m ¨n, ¸o mÆc, ai còng ®îc häc hµnh”; d¸m hy sinh,
d¸m dÊn th©n ®Ó ®Êu tranh gi¶i phãng con ngêi.
• Th¬ng yªu con ngêi ph¶i tin vµo con ngêi. Víi m×nh th× chÆt chÏ,
nghiªm kh¾c; víi ngêi th× ®é lîng, réng r·i, n©ng con ngêi lªn,
• Yªu th¬ng con ngêi lµ gióp cho mçi ngêi ngµy cµng tiÕn bé, cao
®Ñp h¬n.
• Yªu th¬ng con ngêi ph¶i thùc hiÖn phª b×nh, tù phª b×nh ch©n
thµnh, gióp nhau söa ch÷a khuyÕt.
Quan ®iÓm Hå ChÝ Minh vÒ nh÷ng phÈm
chÊt
®¹o ®øc c¬ b¶n cña con ngêi ViÖt Nam
Ba lµ, víi m×nh ph¶i thùc sù “CÇn, kiÖm, liªm, chÝnh, chÝ c«ng,
v« t”.
• CÇn, kiÖm, liªm, chÝnh, chÝ c«ng, v« t trong t tëng ®¹o ®øc cña
Hå ChÝ Minh lµ mèi quan hÖ “víi tù m×nh”.
• Hå ChÝ Minh quan niÖm cÇn, kiÖm, liªm, chÝnh lµ 4 ®øc tÝnh
cña con ngêi, nhtrêi cã 4 mïa, ®Êt cã 4 híng.
• Bèn lµ, më réng quan hÖ yªu th¬ng con ngêi ®èi víi toµn nh©n lo¹i,
ngêi c¸ch m¹ng ph¶i cã “ Tinh thÇn quèc tÕ trong s¸ng”.
• T×nh ®oµn kÕt quèc tÕ trong s¸ng cña Hå ChÝ Minh tríc hÕt lµ
®oµn kÕt víi nh©n d©n lao ®éng c¸c níc v× môc tiªu chung ®Êu
tranh gi¶i phãng con ngêi khái ¸ch ¸p bøc, bãc lét. §ã lµ t×nh ®oµn
kÕt quèc tÕ gi÷a nh÷ng ngêi v« s¶n toµn thÕ giíi v× mét môc tiªu
chung, “bèn ph¬ng v« s¶n ®Òu lµ anh em”; lµ ®oµn kÕt víi nh©n
lo¹i tiÕn bé v× hoµ b×nh, c«ng lý vµ tiÕn bé x· héi.
• §oµn kÕt quèc tÕ g¾n liÒn víi chñ nghÜa yªu níc. Chñ nghÜa yªu
níc ch©n chÝnh sÏ dÉn ®Õn chñ nghÜa quèc tÕ trong s¸ng.
c) Quan niÖm Hå ChÝ Minh vÒ nh÷ng
nguyªn t¾c x©y dùng ®¹o ®øc míi
• Mét lµ, nãi ®i ®«i víi lµm, ph¶i nªu g¬ng vÒ ®¹o ®øc.
§èi víi mçi ngêi, lêi nãi ph¶i ®i ®«i víi viÖc lµm.
• Hai lµ, x©y ®i ®«i víi chèng.
Cïng víi viÖc x©y dùng ®¹o ®øc míi, båi dìng nh÷ng phÈm chÊt
tèt ®Ñp, nhÊt thiÕt ph¶i chèng nh÷ng biÓu hiÖn ®¹o ®øc sai tr¸i,
xÊu xa, kh«ng phï hîp víi nh÷ng yªu cÇu cña ®¹o ®øc míi. X©y ®i
®«i víi chèng, muèn x©y ph¶i chèng, chèng nh»m môc ®Ých x©y.
• Ba lµ, ph¶i tu dìng ®¹o ®øc suèt ®êi.
Theo Hå ChÝ Minh, ®¹o ®øc c¸ch m¹ng ph¶i qua ®Êu tranh, rÌn
luyÖn bÒn bØ míi thµnh, do ®Êu tranh, rÌn luyÖn bÒn bØ hµng
ngµy mµ ph¸t triÓn vµ cñng cè.
Tu dìng ®¹o ®øc ph¶i ®îc thùc hiÖn trong mäi ho¹t ®éng thùc tiÔn,
trong mäi mèi quan hÖ cña m×nh, trong ®êi t còng nh trong sinh
ho¹t céng ®ång.
3. VÒ tÊm g¬ng ®¹o ®øc Hå ChÝ Minh
• Mét lµ, ®¹o ®øc Hå ChÝ Minh lµ tÊm g¬ng trän ®êi phÊn ®Êu v×
sù nghiÖp gi¶i phãng d©n téc, gi¶i phãng giai cÊp, gi¶i phãng con
ngêi
• Hai lµ, ®¹o ®øc Hå ChÝ Minh lµ tÊm g¬ng cña ý chÝ vµ nghÞ lùc
tinh thÇn to lín, vît qua mäi thö th¸ch, khã kh¨n ®Ó ®¹t môc ®Ých.
• Ba lµ, ®¹o ®øc Hå ChÝ Minh lµ tÊm g¬ng tuyÖt ®èi tin tëng vµo
søc m¹nh cña nh©n d©n, hÕt lßng, hÕt søc phôc vô nh©n d©n.
• Bèn lµ, ®¹o ®øc Hå ChÝ Minh lµ tÊm g¬ng cña mét con ngêi
nh©n ¸i, vÞ tha, khoan dung, nh©n hËu, hÕt mùc v× con ngêi.
• N¨m lµ, ®¹o ®øc Hå ChÝ Minh lµ tÊm g¬ng cÇn, kiÖm, liªm,
chÝnh, chÝ c«ng, v« t, ®êi riªng trong s¸ng, nÕp sèng gi¶n dÞ vµ
®øc khiªm tèn phi thêng.
BÊy nhiªu ®øc tÝnh cao c¶ chung ®óc l¹i trong mét con ngêi ®·
lµm cho tÊm g¬ng ®¹o ®øc Hå ChÝ Minh trë nªn siªu viÖt, v« song
“khã ai cã thÓ vît h¬n”. Nhng còng chÝnh tõ sù kÕt hîp cña nh÷ng
®øc tÝnh ®ã, Ngêi lµ tÊm g¬ng cô thÓ, gÇn gòi, mµ mäi ngêi
®Òu cã thÓ noi theo .
4. Néi dung häc tËp vµ lµm theo tÊm g¬ng ®¹o ®øc
Hå ChÝ Minh trong giai ®o¹n hiÖn nay
Mét lµ, thùc hiÖn “trung víi níc, hiÕu víi d©n”, mçi c¸n bé, ®¶ng
viªn ph¶i trung thµnh v« h¹n víi môc tiªu lý tëng cña §¶ng, cña d©n
téc, tham gia tÝch cùc vµo viÖc ®Èy m¹nh toµn diÖn c«ng cuéc
®æi míi, v× môc tiªu d©n giµu, níc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, d©n
chñ, v¨n minh.
• Trung thµnh v« h¹n víi sù nghiÖp x©y dùng vµ b¶o vÖ Tæ quèc,
b¶o vÒ ®éc lËp, chñ quyÒn, nÒn v¨n ho¸, b¶o vÖ §¶ng, chÕ ®é
vµ sù nghiÖp ®æi míi, b¶o vÖ lîi Ých cña ®Êt níc, d©n téc.
• Lu«n quan t©m ®Õn lîi Ých cña nh©n d©n, hÕt lßng hÐt søc
phôc vô nh©n d©n, phÊn ®Êu lµm giÇu cho m×nh cho ®Êt níc.
• Cã ý chÝ v¬n lªn, thùc hiÖn môc tiªu “d©n giÇu, níc m¹nh, xÉ héi
c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh”
• Gi÷ v÷ng khèi ®¹i ®oµn kÕt toµn d©n téc, ®oµn kÕt trong §¶ng,
®oµn kÕt toµn d©n. Kiªn quyÕt ®¸u tranh chèng ©m mu chia rÏ,
mÊt ®oµn kÕt cña c¸c thÕ lùc thï ®Þch.
Néi dung häc tËp vµ lµm theo tÊm g¬ng ®¹o
®øc Hå ChÝ Minh trong giai ®o¹n hiÖn nay
• Cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cao ®èi víi c«ng viÖc, cã l¬ng t©m
nghÒ nghiÖp trong s¸ng; ham häc hái, hoµn thµnh xuÊt s¾c nhiÖm
vô ®îc giao.
• Gi¶i quyÕt ®óng ®¾n mãi quan hÖ c¸ nh©n- gia ®×nh- tËp thÓ -
x· héi
Hai lµ, thực hiện đóng lời dạy: “Cần, kiệm, liªm, chÝnh, chÝ c«ng,
v« tư” nªu cao phẩm gi¸ con người ViÖt Nam trong thời kỳ mới.
•TÝch cực lao động, học tập, c«ng t¸c với tinh thần lao động s¸ng
tạo, cã năng suất, chất lượng, hiệu quả cao; sử dụng lao động, vật tư,
tiền vốn của Nhà nước, của tập thể, của chÝnh minh một c¸ch cã
• Quý trọng c«ng sức lao động và tài sản của tập thể, của nh©n
d©n; kh«ng xa hoa, l·ng phÝ, kh«ng ph« tr¬ng, hinh thức.
• Kiªn quyÕt chèng chñ nghÜa c¸ nh©n, thùc dông, kh«ng ®Ó cho
lîi Ých c¸ nh©n chi phèi, chèng thãi ch¹y theo danh vọng, địa vị,
giµnh giËt lîi Ých cho minh, lạm dụng quyền hạn, chức vụ để chiếm
đoạt của c«ng; côc bé ®Þa ph¬ng, thu vÐn cho gia đinh, c¸ nh©n.
• Thẳng thắn, trung thực, bảo vệ ch©n lý, bảo vệ đường lối, quan
điểm của Đảng, bảo vệ người tốt; ch©n thµnh, khiªm tốn; kh«ng ch¹y
theo chñ nghÜa thµnh tÝch, bao che, giÊu diÕm khuyết điểm...
• Thùc hiÖn cần, kiệm, liªm, chÝnh, chÝ c«ng, v« tư phai kiªn
quyÕt chèng bÖnh lười biếng, lèi sèng hëng thô, vÞ kû, nãi kh«ng đi
đ«i với lµm, nãi nhiều, lµm Ýt, lµm dối, lµm ẩu. Phai cã th¸i ®é râ
rÖt lªn ¸n vµ kiªn quyÕt đấu tranh, chèng tham nhòng, tiªu cùc, loại
trừ mọi biểu hiện v« liªm, bất chÝnh ra khỏi đời sống x· hội.
Ba lµ, n©ng cao ý thøc d©n chñ vµ kû luËt, gắn bã víi nh©n d©n,
v× nh©n d©n phôc vô.
• Mçi c¸n bé ®¶ng viªn ph¶i dÆt m×nh trong tæ chøc, trong tËp
thÓ, ph¶i t«n träng nguyªn t¾c, ph¸p luËt, kû c¬ng.
• GÇn d©n, häc d©n, hiÓu d©n, cã tr¸ch nhiÑm víi d©n
• Coi träng tù phª b×nh vµ phª b×nh. Kh¾c phôc bÖnh h×nh thøc
hoÆc lîi dông phª b×nh ®Ó thùc hiÖn nh÷ng ®éng c¬ c¸ nh©n, vô
lîi, mÊt ®oµn kÕt.
Bèn lµ, häc tËp vµ lµm theo tÊm g¬ng ®¹o ®øc Hå ChÝ Minh cÇn
ph¸t huy chñ nghÜa yªu níc g¾n chÆt víi chñ nghÜa quèc tÕ trong
s¸ng, ®oµn kÕt, h÷u nghị gi÷a c¸c d©n téc, chñ ®éng, tÝch cùc héi
nhËp kinh tÕ quèc tÕ.
• §oµn kªt quèc tÕ trong s¸ng lµ thùc hiªn chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i
réng më, ®a ph¬ng ho¸, ®a d¹ng ho¸, ViÖt Nam s½n sµng lµ b¹n,
®èi t¸c tin cËy víi tÊt c¶ c¸c quèc gia trªn thÕ giíi.
• T«n träng ®éc lËp, chñ quyÒn cña c¸c níc kh¸c, më réng hîp t¸c
cïng cã lîi, cïng nhau phÊn ®Êu v× hoµ b×nh, ph¸t triÓn, cïng nhau
hîp t¸c chèng chiÕn tranh, ®ãi nghÌo, bÊt c«ng, cêng quyÒn, ¸p ®Æt
trong quan hÖ quèc tÕ. Xãa bá mÆc c¶m, x©y dùng t×nh h÷u nghÞ
gi÷a c¸c d©n téc.
• Chñ ®éng vµ tÝch cùc héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, kÕt hîp søc
m¹nh d©n téc víi søc m¹nh thêi ®¹i, phÊn ®Êu ®Õn n¨m 2020 níc ta
c¬ b¶n trë thµnh mét níc c«ng nhiÖp theo híng hiÖn ®¹i
• N©ng cao tinh thÇn ®éc lËp tù chñ, tù lùc, tù cêng, tù hµo, tù t«n
d©n téc; chèng ttëng d©n téc hÑp hßi, tù ti, ¶o tëng tríc chñ nghÜa t
b¶n ./.
bµi 5
phÊn ®Êu trë thµnh ®¶ng viªn
§¶ng Céng s¶n ViÖt Nam
§¶ng Céng s¶n ViÖt Nam lµ ®éi tiªn phong cña giai cÊp c«ng
nh©n, nh©n d©n lao ®éng vµ cña c¶ d©n téc ViÖt Nam.§¶ng
kh«ng ngõng lín m¹nh nhê thêng xuyªn lµm tèt c«ng t¸c ph¸t
triÓn ®¶ng, ch¨m lo båi dìng nh÷ng ngêi u tó trong quÇn chóng.
Ngêi muèn trë thµnh ®¶ng viªn §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam ph¶i lµ
nh÷ng quÇn chóng tiªu biÓu, xuÊt s¾c trong rÌn luyÖn, phÊn
®Êu, héi ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt míi ®îc xÐt ®Ó kÕt n¹p
vµo §¶ng
I. §iÒu kiÖn ®Ó ®îc xÐt kÕt
n¹p vµo §¶ng
1. Lµ c«ng d©n ViÖt Nam tõ mêi t¸m tuæi trë lªn
• “C«ng d©n níc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam lµ ngêi cã
quèc tÞch ViÖt Nam”(1); ®©y lµ ®ßi hái ph¸p lý vµ t c¸ch c«ng
d©n cña ngêi xin gia nhËp §¶ng (hëng quyÒn- thùc hiÖn nghÜa vô
cd).
• §¶ng xÐt kÕt n¹p nh÷ng c«ng d©n ViÖt Nam nhng ph¶i ®ñ mêi
t¸m tuæi trë lªn, v× ë ®é tuæi ®ã ngêi ta míi cã sù trëng thµnh vÒ
nhËn thøc, n¨ng lùc t duy cÇn thiÕt, cã ý thøc tr¸ch nhiÖm vÒ mäi
ho¹t ®éng cña m×nh, ®ñ kh¶ n¨ng thùc hiÖn quyÒn vµ nghÜa vô
c«ng d©n, còng nhquyÒn vµ nhiÖm vô cña ®¶ng viªn.
• §èi víi nh÷ng ngêi trªn 60 tuæi, Quy ®Þnh thi hµnh §iÒu lÖ §¶ng
sè 23-Q§/TW, ngµy 31 th¸ng 10 n¨m 2006 chØ râ: “ViÖc kÕt n¹p
vµo §¶ng nh÷ng ngêi trªn 60 tuæi do cÊp uû trùc thuéc Trung ¬ng
xem xÐt, quyÕt ®Þnh”. Híng dÉn 03-HD/BTCTW râ thªm “ Ph¶i
®îc Ban Thêng vô cÊp uû trùc thuéc TW ®ång ý b»ng v¨n b¶n…”
2. Thõa nhËn vµ tù nguyÖn thùc hiÖn C¬ng lÜnh
chÝnh trÞ, §iÒu lÖ §¶ng, tiªu chuÈn vµ nhiÖm vô
®¶ng viªn, ho¹t ®éng trong mét tæ chøc c¬ së ®¶ng
Thõa nhËn vµ tù nguyÖn thùc hiÖn C¬ng lÜnh chÝnh trÞ cña §¶ng
• Ngêi muèn vµo §¶ng tríc hÕt ph¶i cã gi¸c ngé vÒ môc tiªu, lý tëng cña
§¶ng, thõa nhËn vµ tù nguyÖn thùc hiÖn C¬ng lÜnh chÝnh trÞ cña
§¶ng, ®©y lµ ®iÒu kiÖn, tiªu chuÈn chÝnh trÞ hµng ®Çu ®Ó trë thµnh
®¶ng viªn.
• §iÓm 1, §iÒu 1 trong §iÒu lÖ §¶ng quy ®Þnh
Thõa nhËn vµ thùc hiÖn §iÒu lÖ §¶ng
§iÒu lÖ §¶ng lµ v¨n b¶n ph¸p lý c¬ b¶n cña §¶ng, b¶o ®¶m cho §¶ng lµ
mét khèi thèng nhÊt. V× vËy ngêi muèn vµo §¶ng ph¶i nghiªn cøu §ÞÒu
lÖ §¶ng ®Ó tõ ®ã thõa nhËn vµ thùc hiÖn nghiªm.
Thõa nhËn vµ tù nguyÖn phÊn ®Êu theo tiªu chuÈn, nhiÖm vô ®¶ng viªn
Thõa nhËn vµ tù nguyÖn phÊn ®Êu theo tiªu chuÈn, nhiÖm vô
®¶ng viªn
• Ngêi vµo §¶ng ph¶i hiÓu râ vµ n¾m v÷ng tiªu chuÈn, nhiÖm vô
®¶ng viªn, tõ ®ã phÊn ®Êu, rÌn luyÖn, tu dìng ®Ó trë thµnh ®¶ng
viªn cña §¶ng.
• §¶ng kh«ng chØ c¨n cø vµo lêi nãi dï m¹nh, mµ chñ yÕu c¨n cø
vµo viÖc lµm thøc tÕ hµng ngµy cña ngêi xin vµo §¶ng cã thùc sù
v× môc ®Ých,lý tëng cña §¶ng hay kh«ng.
Tù nguyÖn ho¹t ®éng trong mét tæ chøc c¬ së ®¶ng
• Tæ chøc c¬ së ®¶ng lµ n¬i trùc tiÕp qu¶n lý, gi¸o dôc, rÌn luyÖn
®¶ng viªn, lµ n¬i mµ mçi ®¶ng viªn thùc hiÖn quyÒn vµ nhiÖm vô
cña m×nh, häc tËp, rÌn luyÖn vµ trëng thµnh trong thùc tÕ ®Êu
tranh c¸ch m¹ng, trùc tiÕp tham gia vµo ho¹t ®éng l·nh ®¹o cña
§¶ng. V× vËy, bÊt kú ngêi ®¶ng viªn nµo ®Òu ph¶i ho¹t ®éng trong
mét tæ chøc c¬ së ®¶ng.
3. Qua thùc tiÔn chøng tá lµ ngêi u tó, ®îc nh©n d©n
tÝn nhiÖm
• Qua thùc tiÔn: Thùc tiÔn lµ thíc ®o chÝnh x¸c phÈm chÊt vµ n¨ng
lùc con ngêi, lµ c¨n cø tin cËy ®Ó nh©n d©n lùa chän, giíi thiÖu
nh÷ng ngêi u tó, xøng ®¸ng vµo §¶ng. Ngêi ®¶ng viªn bao giê còng
ph¶i t¾m m×nh trong thùc tiÔn c¸ch m¹ng cña ®Êt níc ®Ó nhËn thøc
vµ hµnh ®éng ®óng.
• Ngêi u tó:
+ Ngêi muèn vµo §¶ng, trong moi ho¹t ®éng cña m×nh ph¶i tá râ
tÝnh tÝch cùc, tiªn tiÕn h¬n h¼n quÇn chóng ngoµi ®¶ng, ph¶i lµ
ngêi u tó, c¶ vÒ nhËn thøc vµ hµnh ®éng.
+ Ph¶i lao ®éng, häc tËp, c«ng t¸c cã n¨ng suÊt, chÊt lîng, hiÖu qu¶
cao, ®ång thêi lu«n g¾n bã mËt thiÕt víi quÇn chóng nh©n d©n, cã
kh¶ n¨ng c¶m ho¸, gi¸o dôc, tËp hîp quÇn chóng, ®îc quÇn chóng tin
cËy vµ noi theo.
• §ù¬c nh©n d©n tÝn nhiÖm: Trë thµnh mét ngêi u tó lµ kÕt qu¶
phÊn ®Êu, rÌn luyÖn qua mét qu¸ tr×nh nhÊt ®Þnh nhng cha ®ñ, mµ
cßn ph¶i ®îc nh©n d©n tÝn nhiÖm qua rÌn ®øc, luyÖn tµi. ChØ cã
th«ng qua rÌn luyÖn, thö th¸ch trong thùc tiÔn - “löa thö vµng, gian
nan thö søc” míi chøng tá lµ ngêi u tó ®îc nh©n d©n tÝn nhiÖm.
Ngoµi nh÷ng ®iÒu kiÖn ®îc quy ®Þnh trong §iÒu lÖ §¶ng, Quy
®Þnh sè 23-Q§/TW, ngµy 31 th¸ng 10 n¨m 2006 cña Ban ChÊp
hµnh Trung ¬ng vÒ thi hµnh §iÒu lÖ §¶ng cßn cã quy ®Þnh vÒ
tr×nh ®é häc vÊn cña ngêi vµo §¶ng:
“ (a) Ngêi vµo §¶ng nãi chung ph¶i cã b»ng tèt nghiÖp trung häc c¬
së hoÆc t¬ng ®¬ng trë lªn”.
“ (b) Ngêi vµo §¶ng ®ang sinh sèng ë vïng cao, vïng s©u, vïng cã
®iÒu kiÖn kinh tÕ-x· héi khã kh¨n vµ ®Æc biÖt khã kh¨n, kh«ng
b¶o ®¶m ®îc quy ®Þnh t¹i ®iÓm (a) nªu trªn th× nãi chung còng
ph¶i cã tr×nh ®é häc vÊn tèi thiÓu lµ tiÓu häc".
II.PHẤN ĐẤU TRỞ THÀNH ĐẢNG VIÊN ĐẢNG
CỘNG SẢN VIỆT NAM
• B¶n lÜnh chÝnh trÞ? Bản lĩnh chính trị thÓ hiÖn ë viÖc kiªn
®Þnh môc tiªu, lý tëng ®· chän; trong bÊt kú t×nh huèng khã
kh¨n nµo còng kh«ng dao ®éng, gi¶m sót niÒm tin vµ ý chÝ
chiÕn ®Êu. KhÝ tiÕt cña ngêi c¸ch m¹ng lµ “giµu sang kh«ng
quyÕn rò, nghÌo khã kh«ng chuyÓn lay, uy vò kh«ng khuÊt
phôc”. §ång thêi, b¶n lÜnh ®ã cßn thÓ hiÖn ë tinh thÇn ®éc lËp,
s¸ng t¹o, kh«ng thô ®éng, û l¹i, b¶o thñ, tr× trÖ. Cã b¶n lÜnh
chÝnh trÞ v÷ng vµng lµ nÐt næi bËt trong nh©n c¸ch ngêi ®¶ng
viªn céng s¶n.
• §Ó cã b¶n lÜnh chÝnh trÞ v÷ng vµng phải làm gi?, chóng ta
cÇn ®øng v÷ng trªn lËp trêng cña giai cÊp c«ng nh©n, gi÷ v÷ng
niÒm tin, ra søc phÊn ®Êu gãp phÇn tÝch cùc vµo sù nghiÖp
x©y dùng vµ b¶o vÖ Tæ quèc x· héi chñ nghÜa.B¶n lÜnh chÝnh
trÞ ®îc h×nh thµnh chñ yÕu b»ng nç lùc cña b¶n th©n trong qu¸
tr×nh ho¹t ®éng thùc tiÔn.
RÌn luyÖn b¶n lÜnh chÝnh trÞ, phÈm chÊt ®¹o ®øc
c¸ch m¹ng
• Đạo đức cách mạng?
Cïng víi rÌn luyÖn b¶n lÜnh chÝnh trÞ, cÇn thêng xuyªn trau dåi
®¹o ®øc c¸ch m¹ng. Cã ®¹o ®øc c¸ch m¹ng míi hoµn thµnh ®îc
nhiÖm vô c¸ch m¹ng vÎ vang. §¹o ®øc c¸ch m¹ng cã néi dung hÕt
søc phong phó, nhng “Nãi tãm t¾t, th× ®¹o ®øc c¸ch m¹ng lµ:
QuyÕt t©m suèt ®êi ®Êu tranh cho §¶ng, cho c¸ch m¹ng. §ã lµ
®iÒu chñ chèt nhÊt”(3).
• Muốn có đạo đức cách mạng phải làm gi ?
“§¹o ®øc c¸ch m¹ng kh«ng ph¶i trªn trêi sa xuèng. Nã do ®Êu
tranh, rÌn luyÖn bÒn bØ hµng ngµy mµ ph¸t triÓn vµ cñng cè.
Còng nh ngäc cµng mµi cµng s¸ng, vµng cµng luyÖn cµng
trong”(4). Lóc nµy, ®¹o ®øc c¸ch m¹ng lµ tù nguyÖn tù gi¸c gãp
søc ®a ®Êt níc tho¸t khái t×nh tr¹ng kÐm ph¸t triÓn, trë thµnh quèc
gia giµu m¹nh, v¨n minh, nh©n d©n lµm chñ x· héi vµ cã cuéc sèng
Êm no, tù do, h¹nh phóc.
§Êu tranh chèng chñ nghÜa c¸ nh©n kh«ng ph¶i lµ phñ ®Þnh vai
trß, lîi Ých c¸ nh©n. Mçi ngêi ®Òu cã tÝnh c¸ch riªng, së thÝch
riªng, ®êi sèng riªng cña b¶n th©n vµ gia ®×nh.
3. N©ng cao n¨ng lùc, hoµn thµnh tèt nhiÖm vô ®îc giao
• §¶ng viªn kh«ng chØ hoµn thµnh nhiÖm vô mµ ph¶i hoµn thµnh
tèt nhiÖm vô ®îc giao. §¶ng viªn ph¶i phÊn ®Êu ®Ó trë thµnh ng
êi s¶n xuÊt, c«ng t¸c, chiÕn ®Êu vµ häc tËp giái. Cã nh vËy míi
xøng ®¸ng víi vai trß tiªn phong, g¬ng mÉu -“®¶ng viªn ®i tríc,
lµng níc theo sau”- nhChñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· d¹y.
• Trong điều kiện hiện nay, ngoài nhiệt tình cách mạng cần đặc biệt
coi trọng nâng cao năng lực trí tuệ và năng lực thực tiễn; không
ngừng học tập, thường xuyên tiếp nhận những hiểu biết mới để đủ
kiến thứ đáp ứng các yêu cầu do thực tiễn đặt ra.
• Coi trọng cả việc học tập chính trị với chuyên môn nghiệp vụ, cả
đạo đức nghề nghiệp với tài năng.
4. G¾n bã víi tËp thÓ, víi nh©n d©n, tÝch cùc tham
gia ho¹t ®éng ®oµn thÓ, c«ng t¸c x· héi
• Mét trong nh÷ng truyÒn thèng quý b¸u cña §¶ng ta lµ g¾n bã mËt
thiÕt víi nh©n d©n. §¶ng viªn ph¶i gi÷ v÷ng vµ ph¸t huy truyÒn
thèng ®ã, tríc hÕt thÓ hiÖn sù g¾n bã víi quÇn chóng ë n¬i lµm
viÖc vµ n¬i ctró cña m×nh.
• Muèn trë thµnh ®¶ng viªn, chóng ta ph¶i g¾n bã víi tËp thÓ, víi
nh©n d©n, tÝch cùc c«ng t¸c ®oµn thÓ, c«ng t¸c x· héi. G¾n bã víi
®ång nghiÖp, b¹n bÌ trong ®¬n vÞ c«ng t¸c, víi bµ con lµng xãm,
khèi phè; trong quan hÖ quý träng nhau, th«ng c¶m, quan t©m gióp
®ì lÉn nhau.
• Ho¹t ®éng ®oµn thÓ vµ c«ng t¸c x· héi lµ c¬ héi tèt gióp chóng ta
tiÕn bé, trëng thµnh vÒ chÝnh trÞ, đạo đức, t¹o dùng sù tÝn nhiÖm
víi nh©n d©n ®Ó phÊn ®Êu trë thµnh ®¶ng viªn.
5. TÝch cùc tham gia x©y dùng §¶ng ë c¬ së
§¹i héi X cña §¶ng ®· x¸c ®Þnh: Phải dồn sức x©y dùng, nâng cao
năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng. Vì vậy,
tham gia xây dựng tổ chức cơ sở đảng trong sach, vững mạnh là trách
nhiệm của người phấn đấu vào Đảng.Cụ thể là:
• TÝch cùc hëng øng c¸c phong trµo, c¸c ho¹t ®éng triÓn khai thùc hiÖn
nh÷ng chñ tr¬ng, nhiÖm vô cña ®¶ng bé, chi bé ®Ò ra, víi tinh thÇn
chñ ®éng, s¸ng t¹o, nç lùc phÊn ®Êu cao nhÊt.
• Chñ ®éng n¾m b¾t t×nh h×nh thùc tÕ, n¾m b¾t t×nh h×nh ttëng cña
quÇn chóng nh©n d©n, kÕt qu¶ thùc hiÖn chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch,
nghÞ quyÕt cña §¶ng, kÞp thêi ph¶n ¸nh, ®Ò xuÊt víi tæ chøc ®¶ng vÒ
x©y dùng, bæ sung, hoµn thiÖn c¸c chñ tr¬ng, nghÞ quyÕt l·nh ®¹o.
• TÝch cùc vµ m¹nh d¹n tham gia gãp ý kiÕn ®èi víi sù l·nh ®¹o cña tæ
chøc ®¶ng vµ ®éi ngò ®¶ng viªn, gãp phÇn n©ng cao n¨ng lùc l·nh
®¹o vµ søc chiÕn ®Êu cña tæ chøc ®¶ng, n©ng cao chÊt lîng ®éi ngò
®¶ng viªn.
TÝch cùc tham gia x©y dùng §¶ng ë c¬ së
• Tham gia viÖc ph¸t hiÖn, giíi thiÖu nh÷ng ®¶ng viªn u tó, ®ñ
tiªu chuÈn ®Ó tæ chøc ®¶ng xem xÐt, bÇu vµo cÊp uû; giíi
thiÖu nh÷ng quÇn chóng u tó cã ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó tæ chøc
®¶ng xÐt kÕt n¹p.
• Thêng xuyªn tham gia gãp ý kiÕn ®èi víi ho¹t ®éng cña chÝnh
quyÒn vµ ®oµn thÓ, gãp phÇn x©y dùng c¬ së chÝnh trÞ trong
s¹ch, v÷ng m¹nh.
• TÝch cùc vµ kiªn quyÕt ®Êu tranh ®Ó b¶o vÖ §¶ng, gi÷ v÷ng
æn ®Þnh chÝnh trÞ-x· héi ë c¬ së, ®¬n vÞ. Gãp phÇn lµm thÊt
b¹i mäi ©m mu vµ thñ ®o¹n ph¸ ho¹i cña c¸c phÇn tö xÊu, nh lîi
dông d©n chñ ®Ó xuyªn t¹c chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng, vu
c¸o, b«i nhä nh÷ng c¸n bé, ®¶ng viªn, tÝch cùc, trung thùc, kÝch
®éng, chia rÏ ®oµn kÕt, g©y rèi néi bé.
CHỦ TỊCH HỒ CHÍ MINH - NGƯỜI SÁNG LẬP,
LÃNH ĐẠO VÀ RÈN LUYỆN ĐẢNG TA