Professional Documents
Culture Documents
Ph n c h u n g
Ng- i so n tho: TS. Ng Huy C- ng Khoa Lut- i hc Quc gia H Ni
Cc quan h c bn
Quan h gia ng-i vi ng-i (quyn i nhn) Quan h gia ng-i vi ng-i v vt (quyn i vt)
Quyn sn nghip v quyn ngoi sn nghip Quyn sn nghip nhm tho mn cc nhu cu vt cht, kinh t bao gm quyn i vt v quyn i nhn Quyn ngoi sn nghip nhm tho mn cc nhu cu tinh thn
6
Lut dn s l g ?
L vua ca cc ngnh lut L mt ngnh lut t L mt ngnh lut iu tit cc quan h ti sn v quan h nhn thn
11
Quyn li t-
Ni dung dn lut
Ch th quyn li t-
Xc lp quyn li
Th nhn
Php nhn
Theo ch ca ch th
T do dn s
Bn tnh
T do thn th
T do hot ng
13
T do i li
T do ch
Xc lp quyn li
Cc quyn li ch quan
14
Truyn thng
Hin i
Hnh vi php l
S kin php l
Hp ng
Gn nhhp ng
Vi phm
Gn nhvi phm
Ngha v php nh
15
Sn nghip quyn Quyn i nhn Ngha v chuyn giao Ngha v hnh ng Ngha v khng hnh ng Ngha v t nhin
Quyn li ch quan
Quyn i vt
Cc quyn li v vt
Vt
ng sn
Bt ng sn
Do bn cht
Do lut nh
Vt quyn chnh yu
Vt quyn ph thuc
18
p dng lut dn s
L vic cc c quan nh n-c c thm quyn tm kim nhng gii php c th t cc qui nh ca php lut dn s gii quyt nhng tr-ng hp tranh chp c th trong i sng x hi m nhng tranh chp -c xem l nhng tranh chp dn s
19
20
Cc nguyn tc c bn
Tn trng, bo v quyn s hu v cc quyn khc i vi ti sn T do t nguyn cam kt, tho thun Bnh ng Thin ch, trung thc Chu trch nhim dn s Tn trng o c, truyn thng Tn trng, bo v quyn dn s Tn trng li ch nh n-c, li ch cng ng, quyn v li ch ca ng-i khc Tun th php lut Ho gii trong quan h dn s
23
Ngun ca lut dn s
Khi nim v ngun: Vn bn, tin l php, tp qun php, hc thuyt php l, l cng bng Cc loi ngun Ngun ca lut dn s Vit Nam: - Hin php - BLDS v cc o lut - Php lnh v Ngh quyt ca UBTVQH - Ngh nh ca Chnh ph... L-u : Bnh lun khi nim v phn loi ngun ca lut dn s trong Gio trnh lut dn s Vit Nam ca i hc Lut H Ni, 2006, tr. 31-33)
24
29
30
2.1- Ch th ca QHPLDS
* Nhng ng-i tham gia vo QHPLDS * Cc nhn, php nhn, t hp tc, h gia nh * H gia nh v t hp tc l ch th hn ch, c bit * Cc ch th khng phi tham gia vo tt c cc QHPLDS * Tu tnh cht, c im, ni dung ca quan h, nng lc php lut, mi loi ch th ch tham gia vo nhng QHPLDS nht nh
31
Ch th quyn v ch th ngha v
* C quan h php lut ch th quyn v ch th ngha v u -c xc nh * C quan h php lut lun lun xc nh -c ch th quyn v tt c cn li l c ngha v
32
2.2-Khch th ca QHPLDS
* Theo gio trnh, khi tham gia QHPLDS, cc ch th tho mn cc nhu cu vt cht, tinh thn thng qua hnh vi h-ng ti cc i t-ng vt cht, tinh thn hoc thng qua cc hnh vi thc hin cc quyn * Nn khch th ca QHPLDS l hnh vi ca ch th khi tham gia vo QHPLDS, thc hin cc quyn v ngha v dn s * Nhng li ch vt cht v tinh thn l i t-ng c th ca QHPLDS hay khch th ca khch th
33
34
35
Quyn dn s
* Quyn dn s l kh nng hay cch x s -c php ca ng-i c quyn v -c php lut bo h * Th hin quyn : - T mnh thc hin ( chim hu, s dng, nh ot ) - Yu cu ng-i c ngha v thc hin hoc khng -c thc hin hnh vi - Yu cu nh n-c bo v khi b vi phm
36
Ngha v dn s
* L x s bt buc ca ng-i c ngha v v c th b c-ng ch * Cch thc thc hin ngha v : - Chuyn giao quyn s hu - Lm mt cng vic v quyn li ca ng-i khc - Khng lm mt cng vic v quyn li ca ng-i khc
37
39
S kin php l
Cc lut gia Vit Nam cho rng bao gm : - Hnh vi php l hp php - Quyt nh ca c quan nh n-c c thm quyn - S kin php l do php lut qui nh - Sng to tinh thn - Chim hu ti sn c cn c php lut - Gy thit hi do hnh vi tri php lut - Thc hin cng vic khng c u quyn - Chim hu, s dng nh ot, -c li khng c cn c php lut
40
5 - Bo v quyn dn s
* C ngha quan trng : Ngn chn vi phm v khi phc quyn li * To n v cc c quan nh n-c c thm quyn c chc nng bo v ( iu 12 BLDS 1995 ) * Cc cch thc bo v : T bo v; Bo v bng con -ng t- php hoc hnh chnh ( iu 263 BLDS 1995 )
42
II- C nhn
* L ch th u tin, ch yu v th-ng xuyn ca lut
dn s * Phi c nng lc ch th : - Nng lc php lut - Nng lc hnh vi
44
* L kh nng c quyn v ngha v dn s * L kh nng tham gia vo cc quan h php lut dn s m php lut qui nh * L iu kin cn thit u tin tr thnh ch th ca quan h php lut
45
48
51
52
54
Nng lc hnh vi y
* Ng-i thnh nin ( t 18 tui tr ln ) c nng lc hnh vi dn s y , tr tr-ng hp b tuyn b b mt hay hn ch nng lc hnh vi bi to n * Ton quyn tham gia vo cc quan h dn s * L ch th c lp v t chu trch nhim v nhng hnh vi ca mnh
55
56
57
Mt nng lc hnh vi dn s
* ang c ri khng c na * C khi n tui thnh nin v mt thng th-ng l khi cht * B tuyn b l mt: ng-i b tm thn hay cc bnh khc m khng th nhn thc v lm ch -c hnh vi * Trnh t tuyn b mt: Kt lun ca t chc gim nh c thm quyn, theo yu cu ca ng-i c quyn, li ch lin quan, to n tuyn b
58
59
Hn ch nng lc hnh vi dn s
* Ng-i thnh nin c th b hn ch nng lc hnh vi ( 25 BLDS ) * Nng lc hnh vi b hn ch khc vi nng lc hnh vi mt phn ( NLHV mt phn mc nhin -c cng nhn khi 18 tui ; vic hn ch nng lc hnh vi phi qua th tuch to n ) * Ng-i yu cu tuyn b hn ch : ng-i c quyn v li ch lin quan, v c quan t chc hu quan * Ng-i b tuyn b hn ch nng lc hnh vi c -c tham gia cc quan h lao ng khng v hn ch nhng quan h no ?
60
61
Gim h
* Ch nh ny nhm khc phc tnh trng ca nhng ng-i c nng lc php lut nh-ng khng th bng hnh vi ca mnh xc lp, thc hin quyn v ngha v * Qui nh vic qun l ti sn, thc hin cc quyn v ngha v v ti sn ca ng-i -c gim h * Qui nh v vic c ng-i gim h * Gim h l mt cng vic m c nhn, t chc hoc c quan -c php lut qui nh hoc -c c ra thc hin vic chm sc v bo v quyn, li ch hp php ca ng-i -c gim h
62
Ng-i -c gim h
* L nhng ng-i cn d-c chm sc, bo v quyn li v gip v mt php l * Bao gm : ng-i ch-a thnh nin; ng-i b mt nng lc hnh vi
63
65
18 tui tr ln
C nng lc hnh vi dn s y
Gim h -c c
68
Anh c hoc ch c
ng b ni, ngoi
Ng-i b mt NLHV
V, hoc chng
Ng-i con c
Cha, m
69
Gim h -c c
70
Th tc c ng-i gim h
Cn s ng ca ng-i -c c lm gim h
71
72
Chung
Chm sc
i din
Qun l ti sn
Bo v quyn
73
Qun l ti sn
Bo v quyn, li ch
74
75
Chm dt gim h
Hu qu ca chm dt gim h
Thi hn 3 thng, ng-i gim h phi thanh ton ti sn Thanh ton ti sn cho : - Ng-i -c gim h - Cha, m ca ng-i -c gim h - Ng-i tha k ca ng-i -c gim h U ban cp x gim st vic thanh ton
79
III- Ni c- tr ca c nhn
Quyn t do i li v c- tr l mt quyn c bn v quan trng ca c nhn Ni c- tr l ni th-ng xuyn sng v c h khu th-ng tr Nu khng xc nh -c nh- trn, th xc nh theo th t sau : - Ni tm tr v c ng k - Ni ang sng, lm vic - Ni c ti sn hoc phn ln ti sn
80
81
IV- H tch
* L tng hp cc s kin php l quan trng l pht sinh, thay i, chm dt cc quan h php lut dn s * ng k h tch l vic cc c quan nh n-c c thm quyn xc nhn cc s kin : sinh, t, kt hn, ly hn, gim h, nui con nui, thay i h, tn, quc tch, xc nh dn tc, ci chnh h tch... * ngha : Bo v quyn nhn thn, qun l x hi
83
V- Php nhn
* L mt ch th quan trng ca php lut * Quan nim v php nhn c s khc nhau * Cc BLDS ln trn th gii khng c nh ngha v php nhn * BLDSVN 1995 c nh ngha v php nhn ti 94 : L mt t chc : - -c thnh lp, cho php thnh lp, ng k hoc cng nhn - C c cu t chc cht ch - C ti sn c lp v chu trch nhim bng ti sn - Nhn danh mnh tham gia QHPL mt cch c lp
84
85
2) Hng-x; 3) Hng-thn; 4) Hng-gip (tc nhiu nh hp li c quyn-li chung vi nhau, nht l v t-t); 5) Hng-xm (tc l nhiu nh hp li v tnh ln-cn v s t-t); 6) Nhng hi -c php lp; 7) Nhng hi th-ng-mi thnh lp hp l.
Cn nhng hi mc-ch phi-php hoc tri phong-tc th khng -c87 h-ng t--cch php-nhn.
89
90
Vn t ra
* Ci g ang chi phi cc quan nim v
91
Hc thuyt gi t-ng
hc thuyt thc ti
92
Hc thuyt gi t-ng
Php nhn l ch th gi t-ng Php nhn khng c ch m ch con ng-i mi c nhn tnh v ch Xut pht t ch ngha c nhn, coi trng nhn thn, coi nh t chc Php nhn ch -c cng nhn bi php lut v ph thuc vo nh lm lut
93
Hc thuyt thc ti
Coi php nhn l nhng thc ti khng km g th nhn Phi l ch th ca cc quyn C mt ch tp th Khng phi l s sng to ca nh lm lut m l thc t phi -c tha nhn Cn c cc qui tc v i sng php l
94
Tr-ng phi tm l x hi
Tr-ng phi tm l x hi
Php nhn -c coi l mt c th gm cc t bo l thnh vin ca n m mt c nhn tnh Bn th ca con ng-i khng phi phn th xc m phn ch Mt on th c ch tp th phi -c coi l php nhn
96
98
C tn ring
C sn nghip
C tr s hay ch
C nng lc php l
C quc tch
C trch nhim
99
Tn ring
Dng phn bit v nhn bit C quyn t do la chn tn C qui nh cht ch v tn : Cng ty i nhn, theo qui tc t tn; Cng ty i vn phi ghi thm hnh thc v s vn vo d-i tn ring Tn ring ng k -c bo v v khng ai -c chim dng danh tnh
100
Tr s
-c xem l tr qun ca php nhn Ni ng ca c quan qun tr v iu hnh -c chn khi thit lp iu l Thay i trong mt tnh th khng phi thay i tr s Tr s mt ni, c khi hot ng mt ni Khi kin ni php nhn c tr s hoc ni php nhn c chi nhnh ( di chuyn thm quyn nh- vy tn km v gii quyt v vic c hiu qu )
101
Quc tch
Phn bit php nhn ni a v php nhn n-c ngoi : c th c qui ch ring Nhng thi k khng hong, phn bit nh- vy l cn thit Nhng du hiu nh gi quc tch ca php nhn : Thnh lp theo lut u; Tr s chnh u; Cc cng dn trong ban qun tr u; a phn vn thuc ai. Thay i quc tch b rng buc bi qui ch cht ch bi quc tchl mi quan h php l gia tnhn v quc gia
102
Sn nghip
Php nhn c sn nghip ring Php nhn mc n th ch n ca php nhn -c -u tin ly n trn sn nghip ca php nhn tr-c cc ch n ca cc thnh vin Cc ch n ca thnh vin khng -c ly n trn sn nghip ca php nhn nh-ng c th sai p phn li ca cc thnh vin mc n Tha k ch -c h-ng trn phn li, nh-ng khng -c can thip vo sn nghip ca php nhn
103
104
iu l hay quyt nh
C quan iu hnh
107
Trnh t ph chun
108
Hp nht
Sp nhp
Chia tch
Gii th
Php sn
109
Ht thi hn hot ng
110
111
VI- Cc ch th khc
112
Nh n-c
Thc hin quyn ca ch s hu i vi ti sn thuc s hu ton dn ( 17 Hin php 1992; 206 BLDSVN) Nh n-c t cho mnh cc quyn theo quan nim ca cc lut gia Vit Nam Nh n-c l ch th ca tt c cc ngnh lut Vit Nam Nh n-c nm quyn nh ot ti cao i vi ti sn thuc s hu ton dn
113
H gia nh
L mt ch th c th ca php lut Vit Nam Ch c h gia nh c nhng iu kin nht nh mi tr thnh ch th ca lut dn s Nhng h gia nh m cc thnh vin c ti sn chung hot ng kinh t chung trong quan h s dng t, trong hot ng nng, lm, ngv trong mt s lnh vc kinh doanh khc do php lut qui nh
114
Nng lc ch th ca h gia nh
Pht sinh ng thi vi vic hnh thnh h gia nh vi tcch ch th Nng lc ca h gia nh c tnh cch hn ch trong mt s lnh vc do php lut qui nh ( 116 BLDSVN)
115
T hp tc
L ch th c th ca php lut Vit Nam -c hnh thnh trn c s hp ng hp tc ca t 3 c nhn tr ln c chng thc ca u ban nhn dn cp x, cng ng gp cng sc, ti sn thc hin nhng cng vic nht nh cng hung li v cng chu trch nhim Nng lc ch th ca t hp tc l nng lc chuyn bit -c hp ng hp tc xc lp
117
Bt cp ca cc qui nh v t hp tc
T chc v hot ng nh- mt cng ty hp danh mc d c qui nh v i din theo 122 khon 2 BLDSVN Cc thnh vin phi chu trch nhim lin i theo phn bng ti sn ring, khi ti sn chung khng thc hin ngha v, t-ng ng vi phn ng gp
118
119
Khi nim
Hp ng l s tho thun ca hai hay nhiu ng-i v vic xc lp, thay i hay chm dt quyn li.
120
S phn bit ny c ngha quan trng nhm tm n bn cht ca hp ng v nn tng l lun ca lut ngha v
121
Hnh vi php l
L mt s biu hin ch nhm xc lp, thay i hay chm dt mt quyn li. ch c th l n ph-ng ( nh- lm mt di chc) hoc c th l s thng nht gia cc ch m -c gi l s tho thun.
122
Hp ng
S tho thun c mc ch xc lp, thay i hay chm dt quyn li -c gi l hp ng.
123
Cc yu t to ra hp ng
Bao gm hai yu t : Ng-i gia kt hp ng; v Mc ch ca s thng nht ch
124
129
131
Bi s 1
Cng ty A l mt cng ty cu -ng ang sa -ng cho i hc Quc gia H Ni. kp tin A in thoi gi cng ty B cng l cng ty cu -ng lm mt s hng mc cng trnh. Xong vic, cng ty A khng tr tin cho B ly l do hp ng v hiu. Hi: Anh, ch s gii quyt v vic ny nhth no, nu l thm phn?
132
Bi s 2
Qun t vn nh-ng mun thnh lp cng ty nn ngh ra mt k m-n h hng ngi nh ln mt ph d L-ng v Tham bn hc v cng nhau k kt lp mt cng ty hp danh. Thy Qun c v giu c v am hiu kinh doanh, nn ba ng-i tho thun thnh lp cng ty ny. Sau mt thi gian bit r s tht, L-ng yu cu to n tuyn b cng ty v hiu nh-ng Tham khng mun nh- vy. Hi: To nn x th no?
133
Bi s 3
Tin nghin ht b hn ch nng lc hnh vi, mang xe my gi vo hiu cm vay tin. b Tin kin i hu b hp ng cm . Hi: Theo anh ch b Tin c kh nng thng kin khng v c s php l no?
134
Bi s 4
Trung on b binh c lp 90000 nhn gia cng hng my tre cho cng ty xut nhp khu nh Hng. Do khng thc hin ng thi hn giao hng gy thit hi cho nh Hng. nh Hng i bi th-ng. 90.000 ly l do hp ng v hiu khng bi th-ng. Hi: Anh, ch c nhn nh g v v vic ny?
135
Bi s 5
ng An c 3 ng-i con l Long, Tin v Hng. ng An cht i li di chc chia cho Long ngi nh mt ph Hm Long m ng v Tin ang , v chia cho c 3 ng-i con mt khu nh mt ph Hong Quc Vit. Bit rng tng gi tr ti sn ng An chia cho cc con l nh- nhau. Tin kin v chng minh -c rng Long e da khng th cng ng An -c tha k ngi nh Hm Long. Hi: Theo anh, ch, to n s phn x nh-- th no ?
136
Bi s 6
Tun v Thu ly hn, khng yu cu to n chia ti sn. Tun bn ngi nh mt ph m hai ng-i ch-a chia. Mt nm sau, Thu bit -c, kin i hu b hp ng mua bn ny. Hi : C s php l no Thu kin ? V vic ny nn -c x l nh- th no ?
137
Bi s 7
Hong mun mua xe hi ca Dng. Nh-ng Dng ang chn ch chua mun bn. Hong r Dng i chi ung r-u say v -a bn hp ng v giy t cho Dng k v giao xe. Hm sau hon thnh th tc sang tn. B m, hai ngy sau tnh li Dng kin i li xe. Hi : Dng c th i li xe khng ?
138
Bi s 8
Long b Tun e do khng cho ln l-ng bn xe cho Tun. B ca Long bit vic, kin i li xe. Hi : To c th l v gii quyt v vic ny khng ?
139
Bi s 9
Khnh l tr-ng phng tip th cng ty Ho Bnh, k hp ng vi cng ty o Thnh. Sau mt thi gian hp ng -c thc hin gia hai cng ty. ng L gim c cng ty Ho Bnh n-c ngoi v cho dng vic thc hin hp ng ly l do hp ng v hiu, v ng khng u quyn cho Khnh. Hi : Hp ng ny c v hiu khng ?
140
i din
* Ng-i giao kt hp ng c th t mnh biu l ch hay thng qua ng-i i din * Vic biu l ch ca ng-i i din s rng buc ng-i ng-i -c i din hay ng-i u quyn * Trong vic i din ng-i di din khng b rng buc vi ng-i i -c * Tr-ng hp v-t qu s u quyn
142
Bn cht ca i din
* C quan im xem t do ch l nn tng * i din phi -c nhn nhn bao qut hn
143
Cc iu kin ca i din
* Ng-i i din phi c quyn i din * Ng-i i din phi c ch i din * Ng-i i din phi c ch giao kt hp ng
144
Quyn i din
* Quyn i din do ch ca ng-i -c i din trao cho hoc do lut nh * i din theo hp ng u quyn : Ng-i u quyn phi c nng lc * i din hn ch v i din tng qut
145
ch i din
* Ng-i i din phi biu l ch di din * Ng-i i din cng c th khng tit l tcch ca ng-i -c i din theo ngh ca ng-i -c i din
146
ch giao kt hp ng
* Ng-i i din khng phi l ng-i trung gian thng th-ng truyn t ch ca ng-i -c i din m chnh h phi giao kt hp ng * ch ca ng-i i din l yu t quan trng lm cho hp ng c hiu lc * Tr-ng hp chon ng-i khng c nng lc hnh vi lm ng-i i din
147
148
Chm dt i din
Cc tr-ng hp chm dt i vi c nhn -c qui nh ti : - 156 khon 1 BLDSVN ( i din theo php lut ) - 156 khon 2 BLDSVN ( i din theo u quyn ) Chm dt i vi php nhn : 157, 158 BLDSVN
149
Thi hn
L mt s kin php l c bit lm pht sinh, thay i, chm dt quyn, ngha v ca cc ch th do lut nh hay do tho thun L yu t khng th thiu khi xc nh cho ch th -c h-ng quyn dn s, -c min tr trch nhim dn s.... n v tnh : gi, ngy, thnh, nm hoc bng mt s kin c th xy ra; n v tnh c th l pht, giy Cc qui nh ti 161, 162 BLDSVN
150
Thi hiu
L thi hgn do pjhp lut qui nh m khi kt thc thi hn , th ch th -c h-ng quyn dn s, -c min tr ngha v dn s hoc mt quyn khi kin ( 163 BLDSVN ) Cc ch th khng th tho thun ko di hoc rt ngn Nhm lm n nh cc quan h x hi
151
152